Nacht van de Scheepsverhalen Op internet maak je een tijdreis door de eeuwenoude havens van Dordrecht. Maar in november monsterde ik met medereizigers aan voor een echte tijd reis. Het is de Nacht van de Scheepsverhalen. Tijdens de reis kom ik op bijzondere locaties: ‘Het Wapen van Holland’, op de Vismarkt, op schepen, in het Dordts Patriciërshuis en Huis van Gijn. Ik ontmoet daar mensen die in de 17e eeuw naar Dordrecht kwamen en vanuit de havens naar elders vertrokken. Maasschippers, handelaren en ontdekkingsreizigers. Al eeuw en komen ze hier naar toe: vluchtelingen, reizigers en gelukzoekers. Via het water komen zo hun verhalen naar de stad. Tijdens mijn reis komen de verhalen tot leven. Verhalen met een lading en soms ook met een moraal. Enkele verhalen wil ik je graag doorvertellen. Luistervink
Op de zolder boven de Groothoofds poort ontmoet ik Afke Weltevreden, zij speelt een charmante Franse dame in een rode jurk. Zij vertelt dat veel vrouwen in die tijd onderweg zijn naar plekken waar werk is. De man nen zijn vaak langere tijd weg, op reis of in het leger. Zij wordt model voor de Dordtse schilder Nicolaas Maes die direct achter de haven woonde, naast de Blauwpoort. Ze moet voor mijnheer Maes een rood kleed dra gen. Dat kleed vertelt over hoe ver bonden Dordrecht is met de wereld. Zijde komt uit China, de rode verfstof is afkomstig van een geplette cactus luis uit Mexico of het Brasielhout uit Indië. Je kent deze vrouw vast.
dak van de roef en vertelt het Verhaal van Jan van Rees. Hij werkt op één van de houtvlotten die in tien weken de rivier afzakten. Het hout wordt in Dordrecht verwerkt en verkocht. Jan is na zo’n tocht hard toe aan een verzetje. In een kroeg leert Jan Jen neke kennen, een meisje van plezier. Jan wordt zo verliefd op haar dat hij plannen maakt. Hij wil geld sparen en samen met Jenneke door het le ven. Maar als Jan tijdens de reis een fout maakt wordt hij zonder geld van boord gezet. Weer in de kroeg wil hij Jenneke zien. De waardin wil eerst geld zien. Jan zegt naïef: “Maar wij houden van elkaar”. Hij wordt door de hele kroeg uitgelachen. “Geen geld geen hoer!” Jan verdrinkt zijn ver driet met enkele matrozen en belandt ladderzat op een schip dat vertrekt en direct daarna zinkt. Jenneke krijgt
Ze staat op het schilderij De Luistervink. Dat is de vrouw des huizes, ze staat te luisteren naar wat er in de gang gebeurt. In de keukendeur wordt de meid door haar vrijer van het werk gehouden. Daardoor kan de kat in de keuken zich te goed doen aan de vis. Deugden stonden in calvinistisch Dordrecht hoog in het vaandel. Maar het is ook leuk om stiekem mee te luisteren. Kortom: le ring en vermaak op zijn best.
Een echte tijdreis: In Dordrecht komen stromen van water en van mensen samen. Foto’s: Kees Dijkman
straf voor prostitutie: ze wordt twee Stichting Verborgen Stad heeft als doel het digitaal reconstrueren van de jaar opgesloten aan een ketting. stedelijke omgeving uit het verleden en die te koppelen aan informatie Stichting Verborgen Stad Theo Pronk is directeur van stichting over kunst, historie en stedenbouw. De Verborgen Stad. Hij vat het ver Met behulp van de nieuwste digitale haal van Dordrecht samen: de stad is technologie wil Stichting Verborgen bovenal een stad van water. Door de Stad in 3D de bijzondere band met ligging aan rivieren was Dordrecht het water tonen: door het verleden en al vroeg een handelsknooppunt met de verhalen toegankelijk te maken. Dat kun je zien via de website, of ter plekke met je smartphone via de app Dordrecht5D. Zo word je een tijdreiziger, die switcht tussen verschillende perioden en langs de havens wandelt om de ontwikkeling te zien sinds de Mid deleeuwen. Waar eerst koggen en haringbuizen voorbij varen, worden later stadsmuren neergehaald en nieuwe havens uitgebaggerd, waar langs steeds grotere pakhuizen en steeds mooiere gevels verschijnen. Beurt- en fluitschepen leggen aan, later de stoomschepen.
Aan het Vlak ligt het schip PAX. Aan boord zit ik op een bolder op het ach terdek. Manon van Noort zit op het Manon van Noort zit op het dak van de roef en vertelt het Verhaal van Jan van Rees.
Deelfiets
Wat staat dat bord Deelfiets daar op de Lombardstraat bíj Adam nog wel, de eerste mens? Was dat zijn hartenwens ? Snelde hij fietsend op hemelse velden die bij nader kijken een golfterrein blijken ?
The Movies of Cinode? Het wordt nu serieus met de plannen voor de Kunstkerk in samenwerking met The Movies. Boris Gunst (coördinator Kunstuitleen SBK, artistiek directeur van de KK), Geert ter Steeg van The Movies en Dennis van Buuren namens de Kunstkerk hebben een brief gestuurd naar de omwonenden. Zij melden dat de Kunstkerk in maart haar deuren opent voor unieke kunstexposities.
Verhaal van Jan
Gekke plekken in de stad:
Commentaar van een Dordtenaar
op- en overslag. In de stad komen eeuwenlang, behalve stromen van kapitaal en goederen, ook stromen van mensen met hun ideeën en ver halen. Dordtenaren reisden door Eu ropa en de wereld over. En de wereld meerde hier aan: handelaren, vissers, reizigers, soldaten, horigen, toeris ten, kunstenaars, afgevaardigden of geloofsvluchtelingen. In hun verha len komt de relatie tot het water tot uiting.
Onder het kopje ‘The Movies wordt De Witt’ vernemen we dat het filmtheater actief blijft met een mix van hoogwaardige film-beleving en randprogrammering. De horeca krijgt een compleet nieuw gezicht in de vorm van een stadsbrasserie met een podium voor kleinkunst. Vervolgens kondigen zij een nieuwe naam aan: De Witt. Waarom de naam verandert is niet duidelijk. Ruzie met ‘zusje’ in Amsterdam? The Movies is een vertrouwde naam die al bijna 10 jaar op de gevel staat en in de media gevoerd wordt. Never change a winning name. Men kiest voor De Witt. Hoe bedenk je het? Zeker, de gebroeders de Witt zullen wel voetstappen hebben liggen in de omgeving, maar met Ci nema hebben ze niets te maken. Al zou je een spannende film kunnen wijden aan hun bewogen levens. De naam De Witt kan je overal opplakken: op een gymnasium (dat valt nog te begrijpen), op een straat, een scouting groep, desnoods op een Tom Pouce of een chocolaatje. Is er ook gekeken of onze de Witten niet lustig hebben geprofiteerd van de slavenhandel in de 17e eeuw? Het Witte de With kunstcentrum in Rotterdam moest omgedoopt worden in Melly.
De scheepsverhalen zijn een paar van de vele verhalen die Stichting Ver borgen Stad heeft opgediept en op de website zijn te vinden. Met dank aan Regionaal Archief en Historisch Documentatiecentrum Augustijnen hof. In de loop van dit jaar zullen niet alleen de 17e eeuw te zien zijn, maar ook de 15e en 19e. De echte tijdreis, de Nacht van de Scheepsverhalen wil Stichting Verborgen Stad in de zomer Professor Piet Emmer: “Het was Johan de Witt als raadspensionaris, herhalen. Kees Dijkman die in 1667 zijn handtekening zette onder het verdrag van Breda, waar bij de Republiek afstand deed van www.dordrecht5d.nl de armlastige kolonie Nieuw-Ne derland (nu New York) en Suriname behield, waar waarschijnlijk meer te verdienen zou zijn. Suriname was een kolonie die alleen met slaven kon geëxploiteerd. Dat wist de Witt, dus heeft hij de Nederlandse slavenhandel willens en wetens bevorderd.” Om een hoop gedoe te voorkomen lijkt het dus verstandig The Movies The Movies te laten.
Als er dan toch een andere naam moet komen, kies dan voor Cinode, de club voor Arthouse films die in The Movies opging. Als toepasselij ke knipoog naar Dordts verleden. Cinode was van 2006-2012 de enige We zien negen fietsen op een rij filmzaal, eerst in het Hof, later in Maar is daar ook een deelfiets bij ? Kunstmin. Veel Dordtenaren hebOf wordt hier verbeeld ben daar een warmer gevoel bij dan dat onze eigen fietsen worden gedeeld? bij de strenge kop van een omstrePas op als je je fiets hier zet, dat is fataal Tijdens de reis kom ik op bijzondere locaties: ‘Het Wapen van Holland’, op de Vismarkt, den regent. Want straks gaat een ander al delend met jouw stalen ros aan de haal. Ton Delemarre op schepen, in het Dordts Patriciërshuis en in Huis van Gijn vertelt Theo Pronk. Ton Delemarre
3
