Giljam Val, woont in een leuke jarendertigwoning in de Werkenmondestraat. Zijn huis wordt sinds oktober vorig jaar opgewarmd door een warmtepomp. De gas cv-ketel is de deur uit. Zijn energierekening is nu zo’n 34 euro per maand!
Van het gas af, hoe dan?
Eerst isoleren “De meest efficiënte manier om energieverbruik te verminderen is natuurlijk ervoor te zorgen dat je die energie niet onnodig verliest. Dus zijn we raamkieren gaan afdichten met tochtstrips, is er radiatorfolie aan de achterzijde van de radiatoren bevestigd. En natuurlijk hebben we de woning beter geïsoleerd door dubbelglas in de gevelkozijnen, EPS-korrels in de spouwmuur en super isolerende Resol isolatieplaten onder de begane grondvloer. Het gasverbruik ging hierdoor meteen flink omlaag”, vertelt Giljam. Aanpassing Centrale Verwarmings (CV) - Installatie De overheid streeft ernaar om alle woningen in Nederland van het gas af te krijgen. Verbranding van aardgas zorgt namelijk voor teveel CO2 in de lucht, en dat zorgt weer voor opwarming van de aarde. Een alternatief voor een gasketel is een warmtepomp. “Veel installateurs denken nog dat oudere woningen daarvoor niet geschikt zijn, want slecht geïsoleerd”, weet Giljam. Hij wil die angst bij installateurs graag wegnemen. “In principe kan elke redelijk geïsoleerde woning worden voorzien van een warmtepomp. Ze werken met een maximale cv-watertemperatuur van 50 graden. De meeste gasketels staan vaak op 60 graden of hoger
Zonnepanelen en ‘winddelen’ Giljam heeft ook 17 zonnepanelen op het dak. Maar die leveren voornamelijk veel stroom op in de zonnige zomer. En de warmtepomp gebruik je voornamelijk in de winter. Dus daarnaast heb ik ‘winddelen’ van de Windcentrale gekocht. Je wordt daarmee een stukje eigenaar van een windmolen. Eén winddeel levert ongeveer 450-550 kWh per jaar op. Je koopt zoveel winddelen als je nodig hebt voor jouw stroomverbruik. Giljam’s warmtepomp installatie ingesteld. Ik ben een paar jaar geleden begonnen om de temperatuur van mijn gasketel te verlagen naar 50 graden. Ook bij die temperatuur bleek dat we de woning, zelfs bij min 15 graden buiten, comfortabel warm konden houden. Je moet je stookgedrag wel een beetje aanpassen. Dus ’s nachts de thermostaat niet teveel verlagen, want de opwarmtijd van de woning met 50 graden cv-water is wel iets langer”. Type warmtepomp “Een water-water warmtepomp haalt zijn energie uit het temperatuurverschil met het grondwater. Hiervoor moet je wel een bronboring naar dat grondwater doen. Dat kost zo’n 5000 euro.
Energiezuinig van kelder tot dak
Menno wijst aan waar zijn derde waterpomp gaat komen Duurzaamheid, klimaat, transitie, ‘van het gas af’: allemaal kreten die dagelijks worden gebezigd. Er moet iets gebeuren om het klimaat te redden maar hoe is de vraag. Bij nieuwbouw is het te doen, maar alle bestaande woningen? Menno de Bruijn heeft een oud huis in de Borneostraat gekocht en dit heeft hij transitie klaar gemaakt. Hij vertelt graag aan De Reelander wat er allemaal bij komt kijken en hoe hij dat gefikst heeft. Menno is ZZP’er in kluswerkzaamheden. Hij heeft het razend druk dus was het wel een dingetje om tot een afspraak te komen. Ik was ook wel nieuwsgierig naar zijn werk. De papadag gaf uitkomst: terwijl zijn zoontje een middagdutje deed,
juni 2022
buitenunit met ventilator voorzien van een zelfgemaakte houten omkasting die ik aan de binnenzijde heb voorzien van noppen schuimplaten. Als het heel koud wordt hoor je hem wel een beetje blazen, maar in de winter zit je toch niet buiten. Mijn buurman hoort het eigenlijk niet of nauwelijks. En dat vind ik wel belangrijk, want ik wil geen overlast veroorzaken”.
vond het interview plaats. Enthousiast steekt hij van wal: “Ik heb geluk gehad dat ik dit huis, mijn ouderlijk huis, kon kopen van mijn vader. Ik heb het officieel gekocht in januari 2021. Je hoefde dan geen overdrachtsbelasting meer te betalen, maar twee maanden eerder zijn we begonnen met het strippen van de woning. Je keek door de vloerlagen heen. Het dak was ook lek, dat werd later vernieuwd en verder bleven alleen de buitengevels staan. De doos die overblijft is maximaal geïsoleerd. De oude gevels zijn steensmuren: dat zijn 2 rijen bakstenen naast elkaar zo’n 22 cm dik. Daartegen hebben we, aan de binnenkant, een laag PIR van 12 cm gelijmd. Die lijmmethode voorkomt breuken en het isoleert nog extra. (Vroeger maakte men eerst een frame van hout of blik en dat veroor-
Tekst en foto Gerard Zwinkels
Voordeel is echter dat je geen geluidproductie hebt van een ventilator van een buitenunit. Ik heb zelf voor een lucht-water warmtepomp gekozen die zijn energie haalt uit het temperatuurverschil met buitenlucht.” Een lucht-water warmtepomp haalt via de buitenunit de warmte uit de buitenlucht en geeft deze door aan de binnenunit. De buitenunit hangt bij Giljam onder zijn balkon. Binnen in het onderhuis, iets bukken onder de houten vloerbalken, hangt de binnenregelunit. Deze is iets groter dan een cv-ketel. Ook staat er een groot 300 liter boilervat voor bad- en douchewater, dat eenmaal per dag wordt opgewarmd. Daarnaast ook een groot 300 liter buffervat voor de cv-installatie, maar
dat kan natuurlijk ook een stuk kleiner. Hierin wordt warmte opgeslagen als de warmtepomp niet direct zijn energie aan de radiatoren kwijt kan.
zaakte breuken en gaf weinig isolatie.) Daarna werkten we het af met gipsplaten. Perfecte isolatie van binnenuit. De ramen zijn overal voorzien van triple glas en op de bovenverdieping zijn ook nog alle kozijnen vernieuwd. Die zijn van Accoya hout. Dit is getest als het meest duurzame hout: consistent, maatvast en betrouwbaar. Ook die ramen zijn voorzien van triple glas. Het dak is vernieuwd en ook hoogwaardig geïsoleerd.”
Tuin uitgegraven De tuin ziet er prachtig uit maar die is letterlijk op de schop gegaan. Die is anderhalve meter uitgegraven tot het grondwaterpeil. Daarin heeft hij een buizenstelsel liggen van 950 meter, dezelfde buizen als van de vloerverwarming. Daardoor wordt in de winter de warmte uit het grondwater gehaald. Dat wordt naar het huis gepompt en vervolgens wordt de warmte door de warmtepomp er uitgehaald en door het huis gepompt.
Warmtepompen en vloerverwarming Na een korte pauze vervolgt Menno zijn verhaal: ”Mijn vader had een bedrijfje in energiebesparing en had jaren geleden twee kleine warmtepompen aangeschaft: voor elke etage één. Die twee pompen hergebruik ik nu maar ik heb er een derde bij gekocht voor voldoende capaciteit. Die wordt nog geplaatst. De buitenunits staan op het dak van de aanbouw. Het kan ook anders maar wij hebben hiervoor gekozen. De waterpomp heeft bovendien een dubbele functie. In de zomer kan hij koelen met koud water en in de winter verwarmen met warm water. Vloerverwarming is een vereiste bij gebruik van een warmtepomp omdat die maar verwarmt tot 35 graden. Dat is te koud voor radiatoren. De koeling gaat door dezelfde soort buizen die in het plafond zitten. Het leuke is dat mijn vader goed is in die pompen en energiebesparende alternatieven en ik veel ervaring heb in het leggen van de vloerverwarming. Ik heb twee jaar als vloerverwarmingsmonteur gewerkt. Dat komt mooi bij elkaar.”
Aanschaf en installatie “Ik heb de installatie door een installateur uit Dordrecht laten plaatsen. Ik was zo’n 12.000 euro kwijt en heb door eigen werk zo’n 2000 euro bespaard. Een flinke investering, maar met een verwachte terugverdientijd van zo’n 5 tot 9 jaar toch de moeite waard. Daarnaast is dit jaar de overheidssubsidie op warmtepompinstallaties verhoogd naar maximaal 3750 euro. Ik heb gekozen voor een pomp uit de gemiddelde prijsklasse, maar wel eentje die stil is. Verder heb ik de
Ze gebruiken twee pompen voor de verwarming en één voor het tapwater. De elektriciteit wordt geleverd door de 36 zonnepanelen op het dak. Dus geheel zelfvoorzienend. Verder is het huis prachtig afgewerkt. Dat is het voordeel van een gestript huis: je kunt helemaal opnieuw ver-
Advies “Neem de tijd om een aantal zaken uit te zoeken en af te stemmen op jouw bestaande installatie”, adviseert Giljam. “Als jouw gasketel plotseling aan vervanging toe is, ben je eigenlijk te laat, want dan moet je nog gaan uitzoeken wat je allemaal moet doen om jouw woning geschikt te maken voor een warmtepomp. Begin met het nemen van efficiënte isolatiemaatregelen en verlaag de watertemperatuur van de gasketel eens naar 50 graden. Als dat goed lukt, kan je de installateur overtuigen dat ook jouw woning geschikt is voor een warmtepomp”. Wil je nog meer weten over Giljam’s ervaringen, neem dan contact met hem op via www.slimmebuur.nl bouwen en inrichten naar je eigen ideeën. De voorzieningen in de keuken zijn natuurlijk allemaal energiezuinig zoals de elektrische kookplaat en een quooker. Menno is heel blij en trots: “Het was 7 maanden hard werken, maar het is heel bijzonder dat zo’n oud huis, het is zelfs een dubbele woning, helemaal vrij van gas is en tot in de puntjes heel duurzaam. Het is een geluk dat wij dit plan zo konden realiseren: alles verbouwen en in je eigen huis blijven wonen tot het helemaal klaar is. Nu geeft het rust dat het klaar is. We kunnen we ervan genieten en dat is fijn want binnenkort komt er een tweede kindje bij. Dat geeft ook weer reuring.” Tekst en foto Coby Janssen
REE & ELAND WILLEN WIJ + OF GROEN!? PLUS! PLUS! PLUS! MAAR HET NESTCAFE IS TOCH GROEN?
REEVOLUTIE!
3
