Wealth - november 2023 by Tijd - Echo Connect

over het rijke leven

Nicheparfums in opmars

PARFUMEURS VERLEIDEN U MET EXCLUSIEVE EN KOSTBARE GEUREN

Emailborden, van café naar living

KLEURRIJKE RECLAME WORDT WAARDEVOL VERZAMELOBJECT

Hoe hedendaagse topkunst kopen?

SOFIE VAN DE VELDE: ‘VOOR SOMMIGE KUNSTENAARS HEBBEN WE 400 POTENTIËLE KOPERS’

WLN_01_001_20231117_.indd 1

11/7/2023 1:21:21 PM

U KIEST DE LOCATIE, WIJ BRENGEN DE EXPERTISE Onze deskundige gidsen voor de aankoop van een tweede verblijf in Europa bieden Jet antwoord op al uw vragen over juridisEJe ƂsEale ƂnanEiÇle en beJeersaspeEten Wij helpen u om in alle gemoedsrust een tweede verblijf in Frankrijk, Portugal, Italië, Spanje of België te verwerven zodat u er jarenlang zorgeloos van kunt genieten

DOWNLOAD NU UW GIDS.

PUIL AE TCO. VOOR EEN VERRIJKEND LE VEN.

WLN_01_002_20231117.indd 2

+nvesteren brengt risiEoos voor uw kapitaal met ziEh mee 2uilaetEo a 3uintet 2rivate $ank Europe 0 8 branEh #lle reEhten voorbehouden 8 7 ,onathan 4omain 2uilaetEo a 3uintet 2rivate $ank Europe 5 # branEh $d du 5ouverain 8orstlaan bte bus $ruZelles $russel

KOOP UW TWEEDE VERBLIJF MET VERTROUWEN

11/7/2023 10:30:12 AM

wealth november 2023

HAUTE PARFUM

‘Kijk wat hier nog op zolder staat. Een doos met tuin hoog in het vaandel zegt te dragen. ‘Onze precies érg oude boeken.’ Als u al eens verhuisluxe? De focus op gezondheid’, luidt het in de de, herkent u ongetwijfeld de ervaring: iets ontreportage die u verderop in dit nummer vindt. dekken waarvan u het bestaan niet meer wist. In mijn geïllustreerde plantenbijbeltje worden En dan weet u ook wat volgt: tobben of iets mee bloemen en planten niet alleen geprezen om hun verhuist of niet. Veel van de spullen op zolder gezondheidseffecten, maar ook om de geuren, gingen na mijn eigen recente verhuis zoals viooltjes ‘die hun zoete parfum naar de kringloopwinkel. Maar niet discreet loslaten’. ‘Wat zou de charme die doos boeken. Eén klein exemplaar van onze tuinen zijn zonder briljante sprong eruit. ‘Cours Elémentaire Boen geparfumeerde rozen?’, vragen de tanique suivi d’un synopsis complet auteurs zich dramatisch af. de la flore Belge’, gedrukt in Namen Rozengeur is een ‘blijver’ in meerin 1885 met als doel de botanische dere parfums. Maar voor de vandaag kennis in de scholen op te krikken. erg begeerde nicheparfums mag het ‘Beste leerlingen, wie onder jullie geurenarsenaal wat uitdagender zijn, houdt niet van bloemen?’, begint het blijkt uit een bezoek aan een hauteparvoorwoord op broos en vergeeld papier Als u de eerste fumwinkel en een geurkunstenaresom vervolgens 126 bladzijden lang een drukken van de parfumontwerpster in deze Wealth. overzicht te geven van alle plantenfa- Harry PotterOnkruid, denk aan distels en brandmilies (120) en -soorten (1.600) die toen boeken bezit, netels, is blijkbaar het nieuwe ‘next big thing’ onder parfumeurs. Voor bekend waren in België. Onder andere kunt u zich met hun geneeskundige krachten worden gepersonaliseerde parfums moet u enuitvoerig beschreven. Zo wordt Mil- de opbrengst kele (tien)duizenden euro’s neertellen. lepertius (sint-janskruid) - in olie gemakkelijk een Hum, misschien verkies ik dan weekt - vermeld om zijn wondhelende gepersonaliseerd toch de geur van een exquis bord of eigenschappen. Het sap van druiven, parfum cadeau een mooi glas wijn. Of van een boek, in casu witte wijn, wordt geroemd als doen. vers van de persen of ruikend naar opwindende drank die tevens de vochtgeschiedenis, zoals mijn botanische afdrijving bevordert. En de zaden van Katrien Verstraete lesboekje. Door welke handen zou het gegaan zijn? Hoe vaak zou het de vlasplant zouden goed zijn voor het Coördinator Wealth maken van verzachtende compressen. verhuisd zijn? Het zijn vragen die verDe medicinale effecten van planten zamelaars van oude manuscripten zijn even oud als de wereld en worden en boeken zich voortdurend stellen. generatie op generatie doorgegeven Mijn boekje, laat staan deze Wealth, en toegepast. Ruim 300 jaar voor mijn zal wel geen collector’s item zijn, maar boekje werd gepubliceerd, legde apobesef dat sommige boeken in uw theker Peter van Coudenberghe (1517kast later toch nog iets waard kunnen zijn, benadrukt een antiquair in 1599) in Antwerpen de Hortus Botanicus aan. De 600 verschillende planten in de tuin (‘Den Botadit nummer. Als u toevallig de eerste drukken niek’ in de Antwerpse volksmond) gebruikte hij van de James Bond- of Harry Potter-boeken om geneesmiddelen te bereiden voor het aanpahebt, kunt u zich met de opbrengst makkelijk lende Sint-Elisabethziekenhuis. Op de site ligt nu een gepersonaliseerd parfum cadeau doen. het vijfsterrenhotel Botanic Sanctuary, mét een Kies dan wel een ander geurtje dan brandnetel, luxueuze spa die de filosofie van de botanische toch?

INHOUD EMAILBORDEN

Oude kleurrijke reclameborden zijn vandaag veel geld waard P4 ACTUELE KUNST KOPEN

Hoe nieuw werk van uw lievelingskunstenaar bemachtigen? Een handleiding P14 AB-MATIC

Truienaars openen (en sluiten) overal ter wereld deuren P20 KOSTBARE MANUSCRIPTEN

De discrete passie van boekenverzamelaars P26 DURE NICHEPARFUMS

Meesterparfumeurs experimenteren met bizarste ingrediënten P32 ZORGEN VOOR WIJNLIEFHEBBERS?

‘Topwijndomeinen kunnen de klimaatveranderingen de baas’ P38 BOTANIC HEALTH SPA

Detoxen en netwerken in hartje Antwerpen P46

‘Wealth’ is een uitgave van Mediafin. Bijlage bij De Tijd van 17 november 2023. Coördinatie: Katrien Verstraete, eindredactie: Carl Pansaerts, vormgeving: Ilse Janssens, fotoredactie: Tim Ricour, coverbeeld: Christophe De Muynck, hoofdredacteur: Peter De Groote, algemeen hoofdredacteur: Isabel Albers, v.u.: Peter Quaghebeur, Havenlaan 86c, bus 309, 1000 Brussel.

WLN_01_003_20231117_.indd 3

11/7/2023 11:02:35 AM

wealth november 2023

EMAILBORDEN KLEURRIJKE RECLAME WORDT WAARDEVOL VERZAMELOBJECT

Hebt u op zolder of in de kelder nog oude reclameborden liggen? Met jenever proevende mannen, een felle zon die naar Italiaanse aperitief smacht of het logo van Sandeman erop? Gooi ze niet weg, zeker niet als ze geëmailleerd zijn. Ze zijn geld waard.

WLN_01_004_20231117_.indd 4

11/7/2023 11:18:15 AM

Uw privé beleggingen duurzaam optimaliseren Uw onderneming begeleiden in de uitdagingen van morgen

Met ons aanbod voor ondernemers en hun ondernemingen wordt de kracht en kennis van Corporate Banking en Private Banking gebundeld. Hierdoor kunnen wij u sneller en beter van dienst zijn, omdat we als een gespecialiseerd team voor zowel uw zakelijke als privé-behoeftes optreden. Door onze uitgebreide kennis op vlak van belangrijke transitiethema’s zoals energie, digitalisatie en mobiliteit, zorgen we er daarnaast voor dat uw onderneming en uw vermogen beschermd zijn én kunnen groeien in de snel veranderende wereld van morgen.

Meer informatie? Scan de QR en ontdek wat wij voor u kunnen betekenen.

WLN_01_005_20231117.indd 5

11/7/2023 10:30:41 AM

wealth november 2023

Hoe ouder, hoe kostbaarder? Niet altijd. Jan De Plus Expert in emailborden

TEKST: PIETERJAN NEYRINCK FOTO’S: KATRIJN VAN GIEL

mail - niet te verwarren met e-mail, de digitale postbus - is een beschermlaag van gekleurd gesmolten glas op voorwerpen van metaal of glaswerk. Vroeger diende email vaak als versiering of als techniek om aardewerk een zekere waterdichtheid te geven. ‘Sinds het einde van de 19de eeuw wordt email ook als reclamemiddel gebruikt, als een handig en duurzaam alternatief voor een papieren affiche of kartonnen pancarte’, zegt Jan De Plus, die al jaren onderzoek doet naar de emailindustrie in ons land en drie boeken over het onderwerp schreef (‘Het Belgische geëmailleerde reclamebord’, ‘Émaillerie Belge van 1920 tot 2012’ en ‘IJzersterk - Belgische emailborden voor sterkedrank’). Hij bezit een beperkte verzameling emailborden. Reclameborden in email mogen dan wel grotendeels uit het straatbeeld verdwenen zijn, in de verzamelwereld hebben ze allerminst aan belang ingeboet. Voor

WLN_01_004_20231117_.indd 6

een tentoonstelling rond geëmailleerde reclame voor sterkedrank brachten De Plus en Joanie Dehullu, de conservator van het Jenevermuseum, borden van meer dan vijftig verzamelaars samen in het Hasseltse Jenevermuseum en Het Stadsmus. Daarvan is Laurent Levaux, een MR-bestuurder en de voorzitter-hoofdaandeelhouder van de bagageafhandelaar Aviapartner, de bekendste.

Kunst zonder allures Levaux, die zijn allereerste bord in de jaren 70 voor 31 frank op de kop tikte, kocht al honderden exemplaren. De voorbije jaren bracht hij zijn collectie terug tot een reeks zeldzame buitenlandse borden en 115 Belgische borden die hij ‘de mooiste van ons land’ noemt. Springen er voor hem uit: een bord van het sigarettenmerk Laurens met een Egyptisch landschap erop, en een kleurrijk reclamebord voor sinaasappelsap van Rim. ‘Een zeer zeldzaam bord’, zegt hij.

11/7/2023 11:18:21 AM

Ontdek Singapore vanaf Brussels Airport Vlieg vanaf € 995 retour met Singapore Airlines. dreamdestinations.brusselsairport.be Vluchten uitgevoerd door

WLN_01_007_20231117.indd 7

11/7/2023 10:30:56 AM

wealth november 2023

Mijn borden staan centraal in mijn huizen. Ik vind het leuk als veel mensen ze kunnen zien. Het geeft anderen misschien zin ze ook te verzamelen. Laurent Levaux Voorzitter Aviapartner en verzamelaar

‘Ik vind email een uitzonderlijke vorm van kunst, zonder allures. De borden werden gemaakt om dingen aan te prijzen die op zich niet duur zijn, zoals motorolie, sigaretten of alcoholische dranken. Ze combineren populaire en alledaagse items, schoonheid en tekeningen van bekende illustratoren. En ze zijn buitengewoon decoratief’, zegt Levaux, die met veel plezier een aantal borden uitleende aan de expositie. ‘Mijn borden staan centraal in mijn huizen. Ik vind het leuk als veel mensen ze kunnen zien. Het geeft anderen misschien zin ze ook te verzamelen.’ De Plus voegt toe dat de meeste andere eigenaars hun verzameling op dezelfde manier benaderen. ‘Ze zijn zeer gehecht aan hun stukken, die niet zomaar ergens in de kelder of op zolder liggen. In veel gevallen hebben we die mensen zover gekregen hun borden van de muur in de living te halen. Het zijn hun topstukken.’

Diep in de buidel tasten Verspreid over de twee locaties hangen ongeveer 200 borden die samen meerdere honderdduizenden euro’s waard zijn. Ook het Jenevermuseum bezit een collectie van tachtig reclameborden, dienbladen, asbakken

WLN_01_004_20231117_.indd 8

en andere geëmailleerde objecten, die linken hebben met de geestrijke Hasseltse drank. Wat die waard zijn, geeft Dehullu liever niet prijs. Op internationale beurzen en veilingen tasten verzamelaars diep in de buidel voor emailborden. ‘In Nederland ging drie jaar geleden een bord van de rederij Koninklijke Rotterdamsche Lloyd voor ruim 260.000 euro onder de hamer’, zegt De Plus. Het art-decobord, van de hand van de Nederlandse graficus Johann von Stein (1896-1965) is het duurst geveilde bord in Europa. ‘In Duitsland heeft recent iemand 210.000 euro betaald voor een bord van een chocolademerk. Naast chocolade stonden daarop enkele kraaien en een vos afgebeeld. Die combinatie, samen met de zeldzaamheid en kwaliteit, verklaart dat bedrag.’ Het zijn grote bedragen voor wat kwatongen een ordinair reclamebord noemen. ‘De waarde van emailborden stijgt terwijl je erbij staat. Ik zeg al twintig jaar dat de prijzen onhoudbaar zijn, en toch. Vintage is hip en emailborden zijn, net zoals kunst, uitgegroeid tot een investering’, zegt De Plus. ‘Al ziet niet iedereen het puur als een belegging. Veel verzamelaars zijn oprecht gepassioneerd door het product. Geëmailleerde borden

11/7/2023 11:18:26 AM

Wealth Solutions for Generations Reeds 275 jaar de partner in het beheer, opbouw en bescherming van familievermogen van generatie op generatie. Of het nu om uw gezin, uw vermogen of uw onderneming gaat – u draagt er de grootste zorg voor. Daarbij kunt u rekenen op de steun van Bank Nagelmackers. Met meer dan 275 jaar ervaring in het beheer, opbouw en bescherming van familievermogens staan we voor u klaar, in iedere fase van het leven. Gemoedsrust bij iedere bekommernis staat daarbij centraal, zowel vandaag als morgen! Wat is voor u belangrijk? Bespreek het met onze experten. Samen stellen we een strategie op die u naadloos naar uw bestemming brengt. Ontdek wat we voor u en de volgende generaties kunnen betekenen.

www.nagelmackers.be

WLN_01_009_20231117.indd 9

11/7/2023 10:31:23 AM

wealth november 2023

Op de expo in Hasselt hangen in het Stadsmus en het Jenevermuseum zo’n 200 emailborden.

zijn zeer sensorisch: je voelt hoe het email laag per laag is aangebracht.’

Tactiel De Plus neemt er een blauw geëmailleerd dienblad bij. ‘Voel eens aan de letters van de merknaam. Heel tactiel, verzamelaars houden ervan’, zegt hij. ‘Zo’n dienblad is typisch Belgisch, misschien omdat cafébazen aan tafel de bestelling opnemen. In andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, moet je meestal aan de toog bestellen. Dat maakt een aantal van deze plateaus zeer begeerd.’ Om de waarde van een geëmailleerd bord te bepalen, spelen veel factoren mee. Hoe ouder, hoe kostbaarder? Niet altijd, zegt De Plus. Zeldzaamheid is ook niet altijd een troef. ‘Neem nu een oud bordje met de naam van een kleine brouwerij uit West-Vlaanderen. Niet iedereen heeft daar een boodschap aan. Thuis heb ik een bord uit de jaren 30 van een cementfabriek. Voor de gemiddelde verzamelaar niet zo speciaal, al vind ik het heel mooi’, zegt De Plus, die de staat van het bord nog vermeldt als factor. ‘Ongeschonden is fijn, maar schade is geen drama, want het maakt een bord doorleefd.’ Hoewel er in de 20ste eeuw in zowat elk Europees land emaillerieën waren, genoten de Belgische een zekere bekendheid. Omdat Brussel tijdens het interbellum

WLN_01_004_20231117_.indd 10

Plateaus zijn typisch Belgisch.

Brussel was tijdens het interbellum zowat het epicentrum van de handel in emailborden.

11/7/2023 11:18:38 AM

Sommigen zien een bankexpert. Wij zien een partner voor uw vermogen.Iemand die u persoonlijk kent en ondersteund wordt door de expertise van één van de grootste financiële groepen ter wereld. Zo kan hij u gericht adviseren om uw beleggingen te optimaliseren in lijn met uw doelstellingen en persoonlijke situatie. Deutsche Bank. De bank voor uw beleggingen.

Lucas Verhaert

Private Banker Antwerpen

deutschebank.be/advies Deutsche Bank AG, Taunusanlage 12, 60325 Frankfurt am Main, Duitsland, HR Frankfurt am Main HRB nr. 30000. Deutsche Bank AG Bijkantoor Brussel, Marnixlaan 13-15, 1000 Brussel, België, RPR Brussel, BTW BE 0418.371.094, IBAN BE03 6102 0085 7284, IHK D-H0AV-L0HOD-14. V.U.: Olivier Delfosse

WLN_01_011_20231117.indd 11

11/7/2023 10:31:39 AM

wealth november 2023

Émaillerie Belge

Reclameborden in email waren erg populair bij de producenten van sterkedrank.

In Nederland werd drie jaar geleden ruim 260.000 euro betaald voor een emailbord van de rederij Koninklijke Rotterdamsche Lloyd, een record voor Europa. Jan De Plus Expert in emailborden

WLN_01_004_20231117_.indd 12

zo’n beetje het epicentrum van de handel was, zagen verschillende emaillerieën het levenslicht in en rond de hoofdstad. ‘Onder andere Coca-Cola liet veel borden in België maken. We weten niet goed waarom, maar het zijn fantastische exemplaren. De hele wereld is er jaloers op.’

Papieren zegel

Émaillerie Belge zag in 1921 het levenslicht toen Octave Leclercq en Albert Van Cotthem een klein atelier uit Sint-JansMolenbeek overnamen. In 1925 nam de kachelfabrikant Louis Costermans de leiding over het bedrijf, dat een enorme groeispurt doormaakte. Émaillerie Belge werkte tussen 1926 en 1941 meer dan 3.500 bestellingen voor reclameborden af. ‘Die bestonden soms uit één exemplaar, maar soms ook uit duizenden’, zegt onderzoeker Jan De Plus. Vanaf 1960 viel de vraag naar de borden fors terug en wisselden de eigenaars van Émaillerie Belge elkaar af. In 2016 verkocht toenmalig eigenaar Benoît d’Ydewalle de gronden waarop de emaillerie gevestigd was, terwijl hij op zoek was naar een overnemer. Dat werd Tanguy Van Quickenborne, een West-Vlaamse ondernemer die bekend staat als een kunsten designliefhebber met een neus voor kwaliteitsproducten. Hij vond een nieuwe locatie in Vorst, waar de fabriek nu gevestigd is. Tijdens de energiecrisis beleefde Émaillerie Belge, een groot verbruiker van gas en elektriciteit, een moeilijke tijd. Er werkt een tiental mensen bij het bedrijf, dat 700.000 euro aan overgedragen verliezen meezeult.

Dat de herkomst van veel borden te achterhalen valt, hebben verzamelaars te danken aan de Belgische fiscus. Die voerde in 1919 een affichagetaks in op elke vorm van buitenreclame, te controleren met behulp van een speciale zegel. ‘Natuurlijk blijft zo’n papieren zegel niet kleven op een emailbord, waardoor de producenten in 1926 de toestemming kregen om het zegelrecht bij te houden in een register.’ Op het bord stond sindsdien een neerslag van die affichagetaks: een unieke code, met onder andere het toelatingsnummer van de emaillerie, het volgnummer van de bestelling uit het register en het productiejaar. Van de emaillerieën die zo’n toelatingsnummer hadden, is er nog eentje actief. Dat is Émaillerie Belge uit Vorst (zie kader), die begin de jaren 20 het levenslicht zag en enkele jaren geleden gered werd door de West-Vlaamse ondernemer Tanguy Van Quickenborne. De Plus eindigt zijn rondleiding aan een gigantische muur vol Martini-logo’s. De felle kleuren en uiteenlopende vormen tekenen voor een fraaie mozaïek. ‘Dit is op en top vintage, recht uit de jaren 50 en 60. In mijn jonge jaren keken we daar een beetje op neer. Dat was een serieproduct, waarvan er duizenden gemaakt werden. Nu betalen verzamelaars al snel meer dan 1.000 euro voor één zo’n bordje. Had ik het toen geweten.’ (lacht) ■

11/7/2023 11:18:43 AM

‘TEGEN ELKAAR OPBIEDEN, DAT DOE IK NIET’ l 35 jaar verzamelt Dax Goolaerts (52) uit Beerse reclameborden in email, waarvan er enkele te zien zijn in de expo ‘IJzersterk’. Tijdens zijn studententijd begon hij ermee. ‘Op café zag je zulke borden vaak als decoratie hangen. Ik vond het leuk mijn kot ermee in te richten. Van mijn ouders kreeg ik 1.000 frank (25 euro) om de hele week mee rond te komen. Niet veel, maar ik leefde spaarzaam, zodat ik na een paar weken de rommelmarkt kon afschuimen. In het begin kon je daar nog mooie borden vinden.’ De rommelmarkten hebben intussen plaats geruimd voor beurzen, veilingen en gespecialiseerde Facebook-groepen. ‘Dat heeft het verzamelen minder ano-

niem gemaakt. Vroeger kende ik 10 of 15 verzamelaars, nu zijn er honderden’, zegt de Antwerpenaar. ‘Het is een wereldje geworden waarin veel geld omgaat. Sommigen bellen achter je rug met een eigenaar om jouw bod te overklassen. Ik doe dat niet. Als ik een bord echt wil hebben, durf ik soms een ruil voor te stellen.’ Bij de Delhaize-supermarkt waarvan hij zaakvoerder is, heeft Goolaerts een magazijn waar 500 geëmailleerde borden aan de muren hangen. Allemaal zijn ze gelinkt aan winkelwaren. ‘Denk aan tabaksborden of reclame voor Coca-Cola’, zegt hij. ‘Maar het aantal doet er niet toe. Sommige zijn 50 euro waard, maar ik heb ook borden die tot 50.000 euro waard zijn. Ik vind het vooral fijn

dat ik ze elke dag kan bewonderen. Het is geen postzegelverzameling, die verstopt zit in een boek.’ Bij hem thuis hangen nog eens 250 borden, waarvan enkele eyecatchers in de living. Zijn favoriet is een metershoog bord met een sint-bernardshond erop. ‘Heel zeldzaam. Het bord dateert van rond 1900’, zegt Goolaerts, die zijn verzameling nog altijd uitbreidt. ‘Vroeger was ik meer een handelaar dan een verzamelaar. Dankzij mijn vrouw gaat er niet veel meer weg. Ik kreeg ooit eens een gigantisch bod op een van mijn borden, dat mij stevig deed twijfelen. Maar ze hield mij tegen. ‘Niet doen’, zei ze. Andere verzamelaars stoten soms op verzet van hun partner. Mijn vrouw is alvast een liefhebber geworden.’ ■

De expo ‘IJzersterk. Belgische emailborden voor sterkedrank’ is nog tot en met zondag 7 januari te bezichtigen in het Stadsmus en het Jenevermuseum in Hasselt. Het gelijknamige boek van Jan De Plus, Karl Scheerlinck en Yves Segers is nu te koop in de boekhandel of bij uitgeverij Weyrich Edition.

WLN_01_004_20231117_.indd 13

11/7/2023 11:18:48 AM

wealth november 2023

Voor de aankoop van een exclusieve auto of juweel volstaat het even in de garage of bij een juwelier te passeren. Een gloednieuw werk van een bekende kunstenaar en passant kopen, zal niet lukken. Ook al gaat het soms om vergelijkbare budgetten. ‘Voor sommige kunstenaars hebben we een wachtlijst met 300 à 400 namen erop.’

‘WIE NIEUW WERK VAN EEN TOPKUNSTENAAR WIL KOPEN, MOET RELATIES UITBOUWEN’ WLN_01_014_20231117_.indd 14

11/7/2023 11:37:16 AM

TEKST: PETRA DE ROUCK FOTO’S: CHRISTOPHE DE MUYNCK

k droom van een Rinus van de Velde in mijn woonkamer. Ik had goed opgevolgd wanneer de volgende tentoonstelling was. Ik ging er de eerste dag naartoe, maar alles bleek al verkocht. Hoe kan dat nu?’, zuchtte een kunstminnende collega. Dat blijkt geen toeval te zijn. ‘Voor nieuw werk van een kunstenaar die goed in de markt ligt, is het een illusie dat u zomaar een galerie kunt binnenstappen en er iets op de kop kunt tikken’, zegt Hubert d’Ursel, de directeur van Fine Art Group. ‘Het gebeurt vrij vaak dat alle nieuw werk al voor de opening van een nieuwe tentoonstelling in een galerie verkocht is.’ Maar laat u niet ontmoedigen. Wie de spelregels van de kunstwereld kent, kan perfect kunst kopen. Een handleiding.

‘I WLN_01_014_20231117_.indd 15

11/7/2023 11:37:22 AM

wealth november 2023

Waarom is een tentoonstelling nog voor de opening al uitverkocht? ‘Kunst kopen is totaal iets anders dan een dure auto. Kunst is een uniek product. Om nieuw werk van kunstenaars die hot zijn te kunnen kopen, moet je relaties op lange termijn uitbouwen’, zegt Kristof De Clercq van de gelijknamige galerie. ‘Verzamelaars die regelmatig bij een bepaalde galerie kopen, krijgen voorrang bij de verkoop. Ze worden uitgenodigd op previews of zelfs prepreviews, of op etentjes.’ Kunstenaars die via een galerie verkopen zijn daar exclusief mee verbonden. ‘De galerie zet de strategie op korte en lange termijn uit, voert campagne en investeert in de bekendheid van de kunstenaar’, zegt De Clercq. Voor fel begeerde kunstenaars hebben de galeries een wachtlijst van geïnteresseerde kopers.

Hoe werken de wachtlijsten? Bij Gallery Sofie Van de Velde is alle werk van de najaarstentoonstellingen van Pieter Jennes, Jesse Tomballe en Felix De Clercq nog voor de opening al verkocht. ‘Voor sommige kunstenaars hebben we een wachtlijst met 300 à 400 namen erop. Als er nieuw werk is, valideren we de relaties die we met onze klanten opbouwen. We weten wat ze willen en in welk werk ze interesse hebben’, zegt Sofie Van de Velde. ‘Het is een misverstand dat galeries pas beginnen zodra de deur van een tentoonstelling opent. We werken non-stop om het werk van een kunstenaar te promoten en zo goed mogelijk te plaatsen’, zegt Van de Velde.

Welke kopers krijgen voorrang? De juiste kopers geven uitstraling aan de kunstenaar. ‘We zien toe op een goede verspreiding van de werken van de kunstenaar. We gaan voor een geografische verspreiding, niet alleen in België, maar over de hele wereld. Even belangrijk is de spreiding over verschillende collecties. Als we een kunstenaar willen verankeren, is het belangrijk dat het werk in goede collecties en musea terechtkomt. Vooral van buitenlandse kunstverzamelaars krijgen we soms cv’s toegestuurd met alle werken die ze al in hun collectie hebben, inclusief het certificaat’, zegt Van de Velde. ‘Maar we gunnen ook kleinere verzamelaars werken. Alle mensen krijgen de kans om te kopen. We spreken mensen aan die onze galerie bezoeken en vragen of we ze mogen contacteren als er nieuw werk is.’

Als we een kunstenaar willen verankeren, is het belangrijk dat het werk in goede collecties en musea terechtkomt. Sofie Van de Velde Gallery Sofie Van de Velde

WLN_01_014_20231117_.indd 16

11/7/2023 11:37:28 AM

THE!MONOCHROME!LOOK—!WHERE!ELEGANCE!MEETS!SIMPLICITY

AARSCHOT Beets Pa!eet ANTWERPEN Chark BRUSSEL De Slaapadviseur EDEGEM Bedtime ESSEN Bedtime HASSELT Reyskens Slaapcomfort HEERS 2-Sleep Luxury Bedding HOESELT Crommen Slaapcomfort IZEGEM Top Interieur KNOKKE Chark KORTRIJK De Nachtwacht LINKEBEEK De Slaapadviseur MASSENHOVEN Top Interieur OVERIJSE De Slaapadviseur SINT-DENIJS-WESTREM Twaalf Twaalf SINT-GENESIUS-RODE Sleeping House SINT-NIKLAAS Middernacht TERNAT De Slaapadviseur

VISPRING.COM

WLN_01_017_20231117.indd 17

11/7/2023 10:31:59 AM

wealth november 2023

Is het interessant naar veilingen te gaan?

Kan ik speculeren op snel geldgewin?

Veilingen afschuimen op zoek naar nieuw werk heeft geen zin. ‘In 2008 organiseerde Damien Hirst een veiling van zo’n 100 werken bij Sotheby’s zonder tussenkomst van een galerie. Dat is bijzonder uitzonderlijk voor een levende kunstenaar. Nieuw werk wordt zo goed als nooit geveild, omdat dat een risico inhoudt. Een veiling die flopt, is bijzonder slecht voor de reputatie van een kunstenaar. Als een topwerk niet verkocht raakt, kan dat twijfel zaaien over de waarde van een kunstenaar’, zegt D’Ursel. Al is het omgekeerde ook wel eens gebeurd. Een goede veiling kan werk fors in waarde doen stijgen. D’Ursel geeft het voorbeeld van de Zwitserse artiest Nicolas Party. Tot zes à zeven jaar geleden was hij relatief onbekend en haalden zijn werken 40.000 tot 60.000 euro. Nadat een werk voor 600.000 dollar was geveild, schoten de prijzen snel omhoog.

‘Bij sommige artiesten is de hype plots heel groot en stijgt de waarde van hun werk heel snel. Galeries willen te allen prijzen vermijden dat met een werk gespeculeerd wordt en het na twee of drie jaar met veel winst verkocht wordt’, zegt De Clercq. ‘Wie toch snel verkoopt voor geldgewin, belandt op een zwarte lijst die bevriende galeries onder elkaar delen.’ ‘In de verkoopovereenkomst wordt vaak een voorkooprecht vastgelegd. Als een werk bijvoorbeeld binnen de vijf jaar verkocht wordt, moet dat via de galerie gebeuren’, zegt D’Ursel. ‘Voor een duur werk is de compliance zeer belangrijk. Het papierwerk van de factuur en van het certificaat moet goed in orde zijn én u moet kunnen aantonen van waar het geld komt.’

Wat met minder gegeerde kunstenaars? Er is een groot verschil tussen kunstenaars die heel hot zijn en de anderen. ‘Van de meeste kunstenaars is zeker aan het begin van de tentoonstelling nog veel te koop’, zegt De Clercq. ‘Als een werk beschikbaar is, is het even toegankelijk voor iedereen. Ook voor wie nog nooit eerder heeft gekocht of in de galerie is geweest.’ ‘Galeries ondersteunen kunstenaars. Een van de ambities is de kunstenaar van zijn werk te laten leven, wat veel minder evident is dan het lijkt’, zegt De Clercq. ‘Ook de verzamelaar maak je gelukkig als een kunstenaar stapsgewijs opgang maakt, als de werken in belangrijke tentoonstellingen worden opgenomen of een museum een werk koopt. Niemand wordt blij als een kunstenaar één tentoonstelling doet en dan verdwijnt.’ Als kunstenaars met een galerie werken, heeft die de exclusiviteit op de verkoop. Al kan dat beperkt zijn tot een regio en kunnen galeries onderling akkoorden afsluiten. ‘Minder bekende kunstenaars hebben vaak nog geen galerie en verkopen direct aan de collectioneur’, zegt D’Ursel.

WLN_01_014_20231117_.indd 18

11/7/2023 11:37:35 AM

Mag je in een galerie de prijs vragen? ‘Doorgaans wel, al is er voor bedragen vanaf 15.000 à 20.000 euro soms wat terughoudendheid’, zegt De Clercq. ‘In veel galerijen is er onderhandelingsmarge. Met wat handigheid kan je gemakkelijk 10 procent van de prijs krijgen. Musea krijgen doorgaans 20 procent korting. Al zijn er ook galeries die principieel weigeren korting te geven.’

Hoe kan je een netwerk in de kunstwereld uitbouwen? ‘Wie kunst wil kopen, moet zijn relaties uitbouwen en de markt leren kennen. Ik raad aan veel rond te kijken. Ga naar galeries, tentoonstellingen, biënnales en kunstbeurzen’, zegt D’Ursel. ‘Sinds corona zitten onlineplatformen zoals Artsy, Gallery Viewer en Ocula sterk in de lift om kunstenaars en hun werk te leren kennen, maar niets gaat boven een echt bezoek aan een galerie of een tentoonstelling’, zegt De Clercq. ‘Een goede manier om in de kunstwereld een netwerk uit te bouwen is lid worden van organisaties die atelierbezoeken organiseren. Tijdens ontmoetingen in de studio kan je de kunstenaar beter leren kennen. Je leert wat achter de schermen gebeurt’, zegt D’Ursel. Voorbeelden zijn Cercle d’Art Contemporain, Vrienden van S.M.A.K, M-bassadeurs (Museum Leuven) en Demain. Die laatste ondersteunt opkomende Belgische lokale kunstenaars, die nog geen eigen galerie hebben. ‘Die atelierbezoeken blijven niet beperkt tot België, maar trekken ook naar het buitenland. Dat is relatief duur, maar de bezoeken worden begeleid door een goede gids en je maakt contact met interessante kunstenaars en medereizigers’, zegt De Clercq. ■

Galeries willen absoluut vermijden dat met een werk gespeculeerd wordt en het na twee of drie jaar met veel winst verkocht wordt. Kristof De Clercq Kristof De Clercq Gallery

WLN_01_014_20231117_.indd 19

11/7/2023 11:37:41 AM

wealth november 2023

AB-MATIC, HET SINT-TRUIDENS BEDRIJF DAT OVERAL TER WERELD DEUREN OPENT Wat hebben het nieuwe Nationaal Museum Zayed in Abu Dhabi, het Europese hoofdkantoor van Goldman Sachs in Londen, de Nationale Bank van Luxemburg en de gevangenissen van Brugge en Sint-Gillis gemeen? Ze dragen allemaal de stempel van AB-Matic, een kleine Limburgse kmo, gespecialiseerd in geautomatiseerde ramen, deuren, poorten en beveiligingssystemen. ‘Wereldwijd kunnen maar een paar spelers met ons concurreren.’

TEKST: EMILIE MOORS FOTO’S: DEBBY TERMONIA

oor Hollywoodkaskrakers als ‘Ocean’s Eleven’ en series als ‘Prison Break’ denken we bij gewapende deuren, onmogelijk te saboteren sloten en op maat gemaakte beveiligingssystemen vooral aan hoe we ze kunnen openbreken. Hoe ingewikkelder het slot, hoe groter het applaus voor de held die de code kan kraken. Daarbij saboteert die het weldoordachte werk van bedrijven als AB-Matic, dat gespecialiseerd is in het maken van veiligheidssystemen en vooral ook van geautomatiseerde deuren, poorten en ramen. AB-Matic-oprichter Alexander Beckers geeft ons met voelbaar enthousiasme een rondleiding door het nagelnieuwe AB-Matic-gebouw op het industrieterrein in Sint-Truiden. ‘We hebben van Genk tot Antwerpen gezocht naar een nieuwe bouwplaats. Uiteindelijk vonden we een locatie op het einde van de straat waar we eerder zaten.’ In de grote hal assembleren twee werkmannen met veel geduld en precisie ijzeren latten die een volledig geautomatiseerde toegangspoort moeten worden. Op nette schappen liggen printplaten, intercomsystemen, motoronderdelen voor schuif- en vleugelpoorten, slagbomen en veel meer. De grote toegangspoort staat open en toont een dromerig stukje Haspengouws groen.

WLN_01_020_20231117_.indd 20

Het in 2000 opgerichte AB-Matic, dat vorig jaar een omzet van 3,2 miljoen euro boekte, heeft een indrukwekkend trackrecord. Er waren de voorbije jaren schijnbaar weinig architecturale prestigeprojecten waarbij het bedrijf níét betrokken was. In België automatiseert het binnenkort 113 authentieke ramen en deuren van het nieuwe museum KANAL-Centre Pompidou, in oppervlakte het grootste museum van hedendaagse kunst in Europa. Iets verder van huis werkt AB-Matic mee aan het nieuwe, prestigieuze Nationaal Museum Zayed in Abu Dhabi, dat nog in aanbouw is. AB-Matic ontwikkelt en levert voor het gebouw de aandrijvingen van 120 toegangsdeuren.

Musea en kantoren Ook de honderden bankiers die op het Europese Goldman Sachs-hoofdkantoor in Londen werken, lopen dagelijks door deuren van Limburgse makelij. ‘We installeerden twee gigantische kantelpoorten van 6 meter op 6 meter in roestvrij staal, die geïntegreerd zijn in de gevel. De motoren zijn volledig verstopt in het poortblad.’

11/7/2023 11:47:32 AM

Alexander Beckers, de oprichter van AB-Matic.

WLN_01_020_20231117_.indd 21

11/7/2023 11:47:38 AM

wealth november 2023

We hebben een slot eens 1 miljoen keer getest. Voor onze eigen gemoedsrust, maar ook om zwart op wit een kwaliteitsgarantie te kunnen voorleggen. Alexander Beckers Oprichter AB-Matic

Sjeik uit Qatar Een ander groot project was de gevangenis van Brugge. Daar ontwikkelde ABMatic een op maat gemaakt veiligheidssysteem, waarvoor het zelf de software schreef, en leverde het 75 deuren die automatisch en onder complexe condities open en dicht kunnen gaan. ‘Het slot, dat we ook in huis ontwierpen, hebben we 1 miljoen keer getest. Voor onze eigen gemoedsrust, maar ook om zwart op wit een kwaliteitsgarantie te kunnen voorleggen.’ Over andere (privé)projecten is AB-Matic discreter. De Truienaars werden dit

WLN_01_020_20231117_.indd 22

jaar nog gecontacteerd door een belangrijke sjeik uit Qatar. ‘Een Spaans bedrijf had een tweetal jaar eerder elektrische ramen geïnstalleerd in zijn paleis, maar die hadden nooit goed gewerkt. We moesten zo snel mogelijk daarheen reizen om de technische problemen op te lossen. Mijn vennoot en ik hadden toen net verlof. We zeiden daarom dat dat niet zou lukken. Omdat ze zo aandrongen, zeiden we toch toe. In drie dagen hebben we het probleem gefikst, en we werden tijdens de trip aardig verwend.’

Na zijn studies elektronica met een specialisatie in microprocessoren werkte Beckers eerst elders in dienstverband. Na enkele jaren kriebelde het om zelf iets op te starten. ‘Ik kom uit een ondernemersgezin. Mijn ouders, broer en zus zijn met Group C actief in de horeca. Ze runnen meerdere Limburgse etablissementen, zoals de Century, HasHotel en Maison Matisse in Hasselt. Mijn ambities lagen echter niet in de horeca, daarvoor was mijn liefde voor techniek en elektronica te heftig’, zegt hij in zijn strak ingerichte kantoor. ‘Mijn eerste kantoor was een bureeltje thuis van 10 vierkante meter. Ik ben heel klein begonnen, met het importeren van onderdelen voor poortautomatisatie. Mijn eerste klant was de directeur van het lokale Fortis-bankkantoor, die me ook mijn eerste lening gaf. Hij was zo enthousiast over mijn plan dat ik bij hem meteen een automatisatie voor zijn toegangspoort mocht installeren. Ook vandaag is b2b-distributiehandel van allerhande motoronderdelen nog een belangrijke pijler van het bedrijf, goed voor de helft van onze inkomsten.’ ‘Om mijn creatieve honger te stillen ben ik in de loop der jaren begonnen onderdelen die ik verkocht

Ondernemersbloed

Ietsje verder in de Britse hoofdstad, tegenover Paddington Station, ontwierp AB-Matic de ingang van de Brunel Building, een kantoorgebouw van 17 verdiepingen. ‘We maakten dat de 12 meter brede façade, bestaande uit vier grote raamdelen, volledig kan openschuiven.’ Prijskaartje: zo’n 350.000 euro. Andere opmerkelijke projecten van AB-Matic: het Booking.com-kantoor in Amsterdam, dat onlangs voor een half miljard euro verkocht werd, Wonderwoods, de nieuwe groene woontorens in Utrecht, de toegangspoort van de Bank van Luxemburg en een reeks automatische ramen en deuren op het Zweedse privéeiland van een farmamiljardair. ‘Ik kan het soms niet allemaal bijhouden’, geeft Beckers toe.

In deze drie gebouwen heeft AB-Matic werken uitgevoerd. Boven: de centrale bank van Luxemburg. Midden: het hoofdkantoor van Booking.com in Amsterdam. Onder: het Europese hoofdkantoor van Goldman Sachs in Londen.

11/7/2023 11:47:48 AM

by mediafin

LUXEVASTGOED.BE Het grootste aanbod exclusieve woningen te koop en te huur in België.

22102_LV_Wealth.indd 1 WLN_01_023_20231117.indd 23

03/10/2023 15:11 11/7/2023 10:32:24 AM

wealth november 2023

AB-Matic doet alles zelf. Ontwerpen, programmeren en bouwen. ‘We hebben alle knowhow in huis en zijn niet afhankelijk van andere bedrijven.’

te perfectioneren. Daardoor heb ik enkele patenten op mijn naam staan. En langzamerhand raakten we ook bij steeds grotere installatieprojecten betrokken.’ In 2017 kocht medevennoot Koen Wuyts de helft van de aandelen van het bedrijf. ‘We vormen een perfect team, wat ons toestaat die grote projecten in goede banen te leiden. Ik ben gespecialiseerd in softwareoplossingen. Koen is als mechanisch talent meer gefocust op de hardwarekanten van AB-Matic.’

Vinnig team Hoeveel spelers kunnen wereldwijd met AB-Matic concurreren? ‘Weinig’, zegt Beckers. ‘Onze sterkte is dat we oplossingen op maat aanbieden en volledig van een leeg blad kunnen beginnen. Natuurlijk zijn er grotere jongens op de markt, die beter uitgerust zijn en vaak grotere budgetten hebben. Maar die zijn niet zo vinnig als wij. Wie ons belt en vraagt om binnen zes maanden een oplossing te vinden, kan er wellicht op rekenen dat dat lukt.’ ‘We kunnen zo snel schakelen omdat we alle knowhow in huis hebben en niet afhankelijk zijn van andere bedrijven’, zegt Beckers. ‘We kunnen ontwerpen, 3D-printen, hebben een expert mechanical engineering, een elektronische afdeling, we ontwikkelen onze eigen software, doen zelf de plaatsing en de montage en nemen ook de nazorg in handen. De cirkel is rond. En dat met een klein team van zo’n 20 werknemers, waar we ontzettend trots op zijn.’

The Shard

We maken bijna geen reclame, hebben geen vertegenwoordigers en dit is de eerste keer dat ik een interview geef. Toch vinden klanten ons. Alexander Beckers Oprichter AB-Matic

WLN_01_020_20231117_.indd 24

Hoe zijn klanten hem vinden, is voor Beckers soms ook een raadsel. ‘We maken bijna geen reclame, hebben geen vertegenwoordigers voor de projectenafdeling, en dit is de eerste keer dat ik een interview geef. Het is allemaal mondelinge reclame.’ Zo’n 30 procent van de projecten bevindt zich in het buitenland. De eerste grote opdracht was een industriële toegangspoort voor The Shard, in Londen, lange tijd het hoogste gebouw in West-Europa. ‘We hadden al enkele kleinere projecten in Londen gedaan en werden via een gevelwerker van The Shard gecontacteerd om een verticale vouwpoort te maken van 6 op 4,5 meter’, zegt Beckers. ‘Na die eerste opdracht verspreidde het nieuws over ons kunnen zich als een lopend vuurtje. Zo zijn we in het kleine wereldje van grote buitenlandse aannemers terechtgekomen. Architecten komen graag bij ons omdat we hun ingewikkelde tekeningen en schijnbaar onrealistische krabbels kunnen uitvoeren en bruikbare en veilige oplossingen bedenken. We zijn vaak erg welkom, omdat de meerderheid van de andere bedrijven zegt dat het niet kan. Maar wij vinden vaak voor de meeste uitdagingen een betrouwbare oplossing, tegen een correcte prijs natuurlijk.’ ■

11/7/2023 11:47:57 AM

De opleiding van Reggae, de blindengeleidehond van Johan, heeft meer dan € 25.000 gekost

Opleiding geleidehonden, maatschappelijke ondersteuning, wetenschappelijk onderzoek, enz… Dankzij jou bevorderen we de autonomie van personen met een visuele beperking. Wist je dat een de opleiding van een blindengeleidehond meer dan € 25 000 kost? Dit is waarom jouw wil ertoe doet! Steun Vrienden der Blinden met een legaat of schenking 0 % erfbelasting! Als jij aan Vrienden der Blinden iets nalaat via testament of ons bij leven een schenking doet, betalen wij daar 0 % belasting op. Bedankt voor jouw solidariteit!

Neem contact op met Ann die al jouw vragen discreet zal beantwoorden. T: 058 53 33 00 iksteun@vriendenderblinden.org

Vrienden der Blinden vzw. - H. Noterdaemestraat 1, 8670 Koksijde Ondernemingsnummer: 0406.579.854

WLN_01_025_20231117.indd 25

11/7/2023 10:32:56 AM

wealth november 2023

Johan Van Cauwenberge: ‘De wereld van de boekenverzamelaars is vrij gesloten. Mensen pakken niet graag uit met hun collectie.’

WLN_01_026_20231117_.indd 26

11/7/2023 11:53:36 AM

wealth november 2023

IN DE JAREN ZESTIG VERGUISD, NU TOT 1.000 KEER MEER WAARD Soms zijn het dikke kanjers met indrukwekkende lederen boekbanden, soms zijn ze nog geen centimeter groot: oude boeken en manuscripten die voor enorme bedragen van eigenaar wisselen. Dromen is toegestaan. Ook uw reeks detectiveboeken kan later veel waard zijn.

TEKST: PIETERJAN NEIRYNCK FOTO’S: KATRIJN VAN GIEL

ie de woning van ex-Klara-presentator Johan Van Cauwenberge in het hartje van Leuven binnenstapt, waant zich in een museum. Aan de muren hangen tekeningen en schilderijen, op alle tafels liggen boeken in stapels. ‘Slechts een deeltje van mijn collectie is zichtbaar. Bijna alle kasten in ons huis zijn gevuld met boeken.’ Van Cauwenberge (74) is een van de weinigen die vrijuit vertelt over het verzamelen van kostbare boeken. ‘Het is een vrij gesloten wereldje. Ik ken amper vier of vijf verzamelaars, die absoluut niet graag uitpakken met hun collectie’, zegt de Leuvenaar. Henri Godts van Arenberg Auctions treedt hem bij. Dat Brusselse veilinghuis is gespecialiseerd in zeldzame boeken, manuscripten en prenten. ‘Het is een eenzame liefhebberij’, zegt hij. ‘Boekenverzamelaars zijn heel discreet over hun verzameling, omdat ze weten dat anderen mogelijk ook uit zijn op hun stukken.’ Een en ander heeft te maken met de gangbare prijzen in de boekenwereld. In mei ging een ruim 1.100 jaar oude Hebreeuwse bijbel onder de hamer voor 38,1 miljoen dollar (35,9 miljoen euro). Het handschrift van 792 pagina’s snoepte de titel van ’s werelds waardevolste manuscript af van de Codex Leicester, die in de 16de eeuw geschreven werd door Leonardo da Vinci. Die werd in 1994 voor 30,8 miljoen dollar ge-

W WLN_01_026_20231117_.indd 27

kocht door de Amerikaanse miljardair en Microsoft-oprichter Bill Gates. Gecorrigeerd voor inflatie moet het manuscript van Da Vinci inmiddels meer dan 60 miljoen dollar waard zijn. Dichter bij huis lopen de bedragen zelden in de miljoenen. Maar koopjes zijn het evenmin. Eind september verkocht het Brugse veilinghuis Van de Wiele een Erasmus-bijbel voor 142.000 euro (177.000 inclusief veilingkosten), meer dan het dubbele van de schattingsprijs. ‘Daar stonden we zelf van te kijken. Ons exemplaar had een mooie herkomst, waardoor velen er hun zinnen op gezet hadden. Als er veel kandidaten zijn, gaan de prijzen de hoogte in’, zegt Nathalie Van de Wiele van het gelijknamige veilinghuis. Veel verzamelaars zijn gefascineerd door de geschiedenis van hun boeken. Van Cauwenberge diept een boekje op

11/7/2023 11:53:39 AM

wealth november 2023

Oude boeken met prenten zijn erg geliefd.

dat in 1599 gedrukt werd in Parijs, door de schoonzoon van Christoffel Plantijn, een Fransman die jarenlang in Antwerpen een bekende drukkerij had. ‘Het boek was eerst in het bezit van Daniël Heinsius (een 17de-eeuwse Nederlandse humanist, red.). Maar in de kaft vind je ook een ex libris (een eigendomsmerk, red.) uit 1767 van een Duitse professor uit Augsburg. Daarnaast zie je een 19de-eeuwse stempel van een bibliotheek in Poughkeepsie, New York. Zelf heb ik het in 1996 of 1997 gekocht op een veiling in het Nederlandse Haarlem. Het heeft de hele wereld rondgereisd, en is nog altijd in perfecte staat. Fenomenaal, toch?’ Behalve de herkomst bepalen enkele factoren de waarde van een boek of manuscript. ‘De druk, de toestand, de binding’, somt Godts op. Ouderdom? ‘Dat is een moeilijke’, vult Van de Wiele aan. ‘Een boek uit de 18de eeuw met een mooie herkomst kan kostbaarder zijn dan eentje uit de 16de eeuw. Voor een kerkelijk boek waar weinig vraag naar is, krijg je ook niet veel.’

Latijn De taal en de plaats waar het werk gedrukt of geschreven werd, zijn dan weer een stuk crucialer bij de taxatie. ‘Latijn schrikt tegenwoordig iets meer af. Een volkstaal zoals het Nederlands of het Frans is vaak interessanter, net omdat het aanbod schaarser is. Om dezelfde reden zijn boeken of manuscripten in het Hebreeuws en het Grieks gegeerd’, zegt Van de Wiele. ‘Italië, Duitsland en Frankrijk staan traditioneel bekend als de bakermat van de drukkunst, waar heel veel vroege drukken gemaakt zijn. Maar als je iets vindt dat in Scandinavië, Portugal of Brugge gedrukt is, kan dat zeker op grote belangstelling rekenen.’ Wat het meest tot de verbeelding speelt, zijn de illustraties. Zelfs piepkleine bundels uit de 17de eeuw werden al voorzien van tekenin-

WLN_01_026_20231117_.indd 28

Wie alle Harry Potter-boeken heeft, kan daar later mogelijk een voordeel mee doen. Henri Godts Arenberg Auctions

gen die de tijdsgeest weerspiegelen of een verhaal vertellen. Van Cauwenberge haalt er een van zijn grootste boeken bij. ‘Het is een dikke turf waarin alle verhalen uit de Bijbel verklaard worden. Op zich niet speciaal, maar om de zoveel pagina’s zitten er paginagrote tekeningen tussen’, zegt hij, terwijl hij een prent met de opbouw van de ark van Noach openvouwt. ‘Zie eens hoe gedetailleerd en fijn getekend dat is. Hoe ze erin geslaagd zijn dat te drukken, daar kan ik me echt over verwonderen.’ Nog voorzien van een opvallende prent is een ander topstuk uit zijn collectie: de eerste Engelse vertaling van ‘De geschiedenis van Don Quichot’ uit 1620. ‘Ik heb weet van een veiling, 27 of 28 jaar geleden. Toen werd er 45.000 dollar voor geboden’, zegt Van Cauwenberge. ‘Nu staat er eentje te koop op een gespecialiseerde website, met een vraagprijs van 175.000 dollar. Maar mijn exemplaar ga ik niet snel weg doen.’ Terwijl Van Cauwenberge met zijn verzameling veel thema’s en uiteenlopende tijdsgewrichten aanraakt, maken veel van zijn collega’s duidelijke keuzes. ‘We hebben klanten die specifiek op zoek zijn

11/7/2023 11:53:47 AM

Boeken in het Latijn schrikken wat af. Die in de volkstaal zijn meer gewild.

De herkomst, de druk, de zeldzaamheid, de toestand en de binding zijn bepalend voor de waarde van een oud boek.

WLN_01_026_20231117_.indd 29

11/7/2023 11:54:07 AM

wealth november 2023

Boeken met afbeeldingen van kruiden waren tot voor kort erg populair bij apothekers. Nathalie Van de Wiele Veilinghuis Van de Wiele

Opmerkelijke veilingen in België naar boeken die verband houden met hun woonplaats of streek. Of met hun beroep. Er was een tijd dat apothekers gek waren op kruidenboeken. Maar dat is een beetje voorbij’, zegt Van de Wiele. ‘Wel zijn er nog altijd vermogende mensen die hun eigen stichting hebben. Zij streven er dan bijvoorbeeld naar een collectie rond Plantijn-drukken aan te leggen.’ In zijn lange carrière zag Godts, die vier keer per jaar veilingen met 1.200 à 1.500 items organiseert, de interesses van verzamelaars langzaam verschuiven. ‘Sommige verzamelaars leggen zich toe op dingen die totaal niet in de mode zijn. En na dertig of veertig jaar verzamelen blijkt hun collectie dan wel op interesse te kunnen rekenen’, zegt Godts. ‘Denk aan atlassen van Braun & Hogenberg, Hondius of Mercator. In het midden van de vorige eeuw wou niemand die hebben. Ze waren te groot en te stoffig. Iedereen was gefixeerd op Franse boeken met mooie illustraties. Ik ken mensen die in de jaren 60 heel goedkoop atlassen op de kop getikt hebben, waarvan de waarde later maal honderd of zelfs duizend ging.’ Het noopt hem tot een tip voor bibliofielen in spe. ‘Als je al een reeks stationsromans of detectiveverhalen hebt liggen, gooi ze niet weg. Wat nu misschien als pulp of consumptieliteratuur gezien wordt, kan over enkele decennia veel waard zijn. De eerste drukken van de James Bond-boeken van Ian Flemming zijn duizenden euro’s waard, net als de Harry Potter-reeks van J.K. Rowling. Wie een volledige collectie van Harry Potter-boeken heeft, kan daar later mogelijk voordeel mee doen.’ ■

WLN_01_026_20231117_.indd 30

ij het Brugse veilinghuis Van de Wiele ging in oktober vorig jaar een gebedenboekje onder de hamer dat in 1516 vervaardigd werd in Brugge. Het wisselde van eigenaar voor 410.000 euro, of 512.500 euro inclusief veilingkosten. ‘Dat is ons duurste stuk ooit. Het was geschat op 100.000 euro, maar er ontstond een kleine biedstrijd tussen een Belg die een stichting had en een buitenlandse kandidaat’, zegt Nathalie Van de Wiele. Het kleurrijke en rijkelijk versierde gebedenboekje was eigendom van Viglius van Aytta. Hij was in de 16de eeuw de proost van Sint-Baafs in Gent en raadsman van keizer

Karel V, en stond bekend als een intellectueel figuur. ‘Het manuscript was al generaties in handen van één familie. Op een dag hebben de kleinkinderen beslist dat ze het op de markt wilden brengen. Daarom klopten ze bij ons aan. Dat vonden we een hele eer.’ Henri Godts van Arenberg Auctions in Brussel mocht in 2021 een exemplaar van het kleinste boekje ter wereld verkopen. Het meet amper 5 millimeter op 5 millimeter en werd in 1952 gedrukt door het Gutenberg Museum in Mainz. Hoewel het miniatuurtje op 1.000 à 1.500 euro geschat werd, betaalde de nieuwe eigenaar 3.500 euro voor het kleinood.

11/7/2023 11:54:13 AM

Alzheimer Liga Vlaanderen Hét aanspreekpunt voor mensen met dementie en hun mantelzorgers.

Want wij vergeten niemand. Voor meer informatie bezoek onze website: www.alzheimerligavlaanderen.be

info@alzheimerliga.be 014 43 50 60

BE87 3101 0355 8094 of scan de QR-code 226709adt

Gratis Luister- en Infolijn: 0800 15 225

Dit is mogelijk dankzij jouw steun! Doneer nu via overschrijving

WLN_01_031_20231117.indd 31

11/7/2023 11:55:12 AM

wealth november 2023

PARFUMEREN MET

DISTEL EN TULP De markt van de duurdere nicheparfums heeft de wind in de zeilen, met dank aan consumenten op zoek naar uniciteit en parfumeurs die de kettingen van de luxeconcerns willen afwerpen. ‘Er wordt niet op veilig gespeeld. You love it or you hate it.’ Met distels en tulpen.

WLN_01_032_20231117_.indd 32

11/7/2023 11:58:26 AM

TEKST: KRIS VAN HAMME FOTO’S: KATRIJN VAN GIEL

ls de exclusiefste geuren erop mikken heel lang in je neus te blijven hangen, dan is Silver Oud van Amouage daar met glans in geslaagd. Een halfuur nadat Maxime Bocxtaele mij het parfum heeft laten ruiken - ‘dierlijk, fecaal, vuil, viriel’ - blijf ik de scherpte ervan ruiken. Rokerig, en eerder onaangenaam. Bocxtaele is niet verrast als ik hem daarop wijs. Ons oerbrein is alert voor gevaar, terwijl geuren ook nog eens diepe emoties kunnen losmaken. Vuur en rook zijn dan ideale triggers. Silver Oud maakt ook nog iets anders duidelijk: dure nicheparfums hebben niet de bedoeling bij iedereen in de smaak te vallen. ‘You love it or you hate it. Het zijn parfums die meer risico’s durven te nemen. Er is meer experimenteerdrift’, zegt Bocxtaele in zijn Antwerpse ‘haute parfum’-winkel Necessities. Hier vind je parfums die in een keten als Ici Paris XL niet te vinden zijn. Zoals Silver Oud, met een prijskaartje van 455 euro voor 100 milliliter. Of zoals Creed en zijn succesparfum Aventus. Dat Parijse parfumhuis met

WLN_01_032_20231117_.indd 33

18de-eeuwse Britse roots gooide onlangs hoge ogen toen de Franse luxeholding Kering er 3,5 miljard euro voor neertelde. Dat het duizelingwekkende bedrag niet officieel werd bekendgemaakt om de fenomenale winstmarges te verdoezelen, toont hoeveel geld omgaat in de wereld van de nicheparfums. Het is een markt die driemaal zo snel groeit als die van de commerciëlere luxeparfums zoals Chanel en Sauvage. Met dank aan consumenten die zich willen onderscheiden en parfumeurs die hun creativiteit de vrije loop willen laten. Bocxtaele, die al twaalf jaar mee de parfumwinkel bestiert die door zijn grootmoeder werd opgericht, wijst op een reeks verschillen tussen de duurdere nicheparfums en de luxeparfums, die ondanks hun benaming wel degelijk op een breder publiek mikken. ‘Nicheparfums worden exclusief verdeeld via een select clubje parfumwinkels. Hun productie is ook veel kleinschaliger, soms amper 150 tot 300 flesjes per jaar. Parfumeurs genieten er meer creatieve vrijheid. En er wordt gewerkt met meer natuurlijke grondstoffen en hogere concentraties’, vat Bocxtaele het samen.

De geurkunstenares Laura de Coninck heeft in Antwerpen een vijf verdiepingen tellend geurorgel met honderden geurflesjes.

Geurkunstenares ‘Er is een kloof aan het ontstaan tussen commerciëlere parfums en de nicheparfums’, merkt ook Laura de Coninck, geurkunstenares en parfumontwerper. ‘Grote modemerken draaien vooral op de verkoop van parfums, die betaalbaarder en toegankelijker zijn voor een breed publiek dan hun exclusieve kleding. Die merken spelen daarbij toch wat op veilig om bij een zo ruim mogelijk publiek in de smaak te vallen. De marketeers bepalen

11/7/2023 11:58:33 AM

wealth november 2023

Ik ken de prijzen van de ingrediënten niet, wat een voordeel is. Laura de Coninck Geurkunstenares

er mee wat in een parfum moet zitten. Het resultaat is dat de parfumeurs er al eens klagen over hun beperkte creatieve vrijheid’, zegt De Coninck.

Geurorgel En dus slaan parfumeurs de vleugels uit om hun creativiteit te kunnen botvieren, vaak met ondersteuning van hun eigen parfumhuis. ‘Ze lanceren eigen merken, die exclusiever zijn, met minder limieten’, zegt De Coninck. Ze behoort zelf tot dat clubje. Als ‘olfactory artist in residence’ bij de Zwitserse geurstoffenreus Givaudan bezoekt ze eenmaal per maand de geurlabo’s in Parijs om er te experimenteren en staaltjes terug te brengen naar haar studio in hartje Antwerpen. Daar heeft ze op de zolderverdieping een geurorgel opgebouwd met vijf verdiepingen aan geurflesjes allerhande. Honderden in totaal, met alleen al tientallen soorten amber. Plus een koelkast waaruit ze de geconcentreerde tulpengeur tevoorschijn haalt die ze verwerkte in het parfum Hortus Conclusus Tulipa voor de landschapsarchitect Ronald van der Hilst. ‘Hij is een groot tulpenexpert, en het parfum dat ik ontwierp geldt als zijn visitekaartje, geïnspireerd door de geur van zijn gesloten tuin.’ ‘Het bijzondere is dat we geen enkel parfum vonden dat was gebaseerd op een echte tulp. Blijkbaar vonden parfumeurs de geur van de bloem op zich niet interessant genoeg, ook al omdat de bloem zelden geassocieerd wordt met een geur. Het zijn vaak dezelfde bloemen die terugkeren bij de traditionele merken, zoals roos, jasmijn, tuberoos en lelietje-van-dalen.’ Parfumhuizen lijken vast te houden aan een bepaald stramien. ‘De parfumeurs puzzelen er ook met formules in hun hoofd’, zegt De Coninck. ‘Ze weten wat werkt, maar zo dreig je in bepaalde patronen vast te komen zitten. Ik werk intuïtiever, ik meng en ik ruik. En ik ken de prijzen van ingrediënten niet, wat ook een voordeel is’, lacht ze. Door geen acht te slaan op de prijzen, valt al-

WLN_01_032_20231117_.indd 34

weer een creatieve rem weg. Met het risico dat je onbewust een peperduur parfum creëert, zoals De Coninck deed. ‘De inhoud van mijn flesje bleek 14 tot 20 keer zo duur als dat van een commercieel parfum.’ Het vormde gelukkig geen beletsel voor Van der Hilst. De productieprijs van het parfum is ook een van die verschillen tussen nicheparfums en de commerciëlere varianten, benadrukt Bocxtaele. ‘In de wandelgangen hoor je dat commerciële parfums 30 tot 40 eurocent aan grondstoffen bevatten per flesje dat voor 100 euro verkocht wordt. Voor de nicheparfums moet je tot een twintigvoud rekenen van die grondstoffenkosten, terwijl die parfums zeker niet twintig keer meer kosten, maar eerder het dubbele. Qua prijs-kwaliteit krijg je dus een betere deal.’ Luxeparfums investeren dan weer veel in marketing, zoals Johnny Depp, die Sauvage promoot.

Iris Volgens Bocxtaele gebruiken veel nicheparfums meer natuurlijke grondstoffen in plaats van synthetische ingrediënten. ‘Maria Candida Gentile gebruikt tot 95 procent natuurlijke grondstoffen, waardoor de kostprijs krankzinnig veel hoger wordt.’ De concentratie van de feitelijke parfumbestanddelen ligt ook hoger in de nichemarkt: 17 tot 25 procent (de rest is alcohol en water), tegenover de gebruikelijke 6 à 10 procent bij luxeparfums. Om een idee te krijgen waarom sommige parfumingrediënten zo duur zijn,

11/7/2023 11:58:37 AM

De beelden in deze advertentie zijn louter illustratief en niet bindend. Triple Living kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor de inhoud van deze advertentie.

Sommige kansen krijg je maar één keer in je leven.

Boomgaard is er zo één. Exclusief boetiekproject van Pritzker Prize-winnaar David Chipperfield

Duurzame en energiezuinige nieuwbouwappartementen

Ruime wintertuinen als extra woon- en buitenruimte

Prachtige tuin met unieke fruitboomgaard

Centrale ligging in Nieuw Zuid, 2000 Antwerpen

BEKIJK HET UNIEKE AANBOD OP BOOMGAARD-ANTWERPEN.BE O F B E L 0 3/3 3 6.0 0.0 0 VO O R EEN AFSPRAAK.

220704adt

WLN_01_035_20231117.indd 35

11/7/2023 10:33:16 AM

wealth november 2023

In opdracht van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen ontwikkel ik een parfum dat de essentie van de collectie weergeeft. Laura de Coninck Geurkunstenares

geeft Bocxtaele het voorbeeld van iris. ‘Het kan tot acht jaar duren om iris in een parfum te krijgen. Je hebt daarvoor de volgroeide wortel nodig, die eerst tot vijf jaar in juten zakken moet rusten alvorens die gedistilleerd kan worden. Met één ton iriswortel kan je 2 kilogram irisboter maken. En het aanbod van iris stijgt niet, terwijl de vraag dat wel doet.’ Parfumgrondstoffen zijn een pak duurder geworden, zoals een kilo vanille uit Madagaskar. Een dikke tien jaar geleden kostte die nog 1.000 euro, in 2020 was dat al 14.000 euro, zegt Bocxtaele. Al kan dat volgens hem geenszins de forse prijsstijgingen van luxeparfums verklaren. ‘Het gaat om absurde prijsstijgingen die niets meer met de inflatie te maken hebben.’

Onkruid Al kan het altijd nog duurder. ‘Nicheparfums winnen aan populariteit omdat mensen uniek willen zijn. Het eindpunt zijn dan gepersonaliseerde parfums, op maat van de klant’, zegt Bocxtaele. Bij een topparfumeur als Kurkdjian tel je daar 40.000 euro voor neer. Bij een onbekend merk mag je rekenen op 12.000 euro. Vooral in het Midden-Oosten is er een markt voor. In die regio zag Silver Oud van Amouage het licht. ‘Amouage is ontstaan als een prestigeproject van de sultan van Oman. Die wilde een parfum om als diplomatiek geschenk te geven, met de beste ingrediënten van het

WLN_01_032_20231117_.indd 36

Midden-Oosten, zoals oud, wierook en jasmijn, en ontworpen door de beste parfumeurs van het Westen’, zegt Bocxtaele. Het laat zich raden dat oud een peperduur ingrediënt is. Het is een bijproduct van een geïnfecteerde boom, die een hars ontwikkelt om bacteriën te bestrijden. Pas na vele jaren ontwikkelt zich de specifieke geur. In de zoektocht naar almaar nieuwe, unieke ingrediënten zijn parfumeurs bij onkruid uitgekomen. Het parfum Mal-Aimé verwijst naar weinig geliefd plantengoed als distels en brandnetels, waarvan extracties verwerkt zijn in het parfum. Onkruid mag goedkoop klinken, maar volgens Bocxtaele heeft de parfumeur, een doctor in de chemie, jaren moeten zoeken naar een geschikt distillaat ervan. ‘Zulke innovaties ontstaan typisch in de nicheparfummarkt. Als ze aanslaan, stromen ze door naar de rest van de markt. Zoals met papyrus gebeurd is, dat zijn doorbraak kende in Le Labo Santal 33 en intussen een populair parfumingrediënt is’, zegt Bocxtaele. Ook De Coninck werkt mee aan een innovatie, zij het van een andere soort: het allereerste museumparfum. ‘Ik heb een opdracht van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen om een parfum te ontwikkelen dat de essentie van de collectie weergeeft.’ Veel details kan ze er niet over kwijt, al heeft ze wel al geëxperimenteerd met lijnolie. Benieuwd of dat ook zo lang in de neus blijft hangen. ■

11/7/2023 11:58:42 AM

k h is F

‘ ons k ze vo door d l m

B units ger B gemiddeld va pand ac

‘ s gebonden r of z g s v w v

K V

W k der gemeen b de i

‘Investeren in kwalitatieve kmo-parken gebeurt bij ons veilig en zonder zorgen’ Al ruim 25 jaar staat BVI.EU bekend als ontwikkelaar van bedrijfsvastgoed in ons land en ver daarbuiten. Het bedrijf stond mee aan de wieg van het kmo-unitmarktsegment. ‘Bij ons biedt investeren in bedrijfsvastgoed kansen op een gegarandeerd rendement’, vertelt CEO Jurgen Mesens.

VI.EU bouwde in België destijds een van de eerste kmo-parken met het oog op zowel investeerders als gebruikers. Vandaag heeft het bedrijf al duizenden hoogwaardige units in de markt gezet en is het ook actief in Nederland, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland.

‘Met het oog op rendement is investeren in ons bedrijfsvastgoed een stuk aantrekkelijker dan in klassiek residentieel vastgoed’

‘Met het oog op rendement is investeren in ons bedrijfsvastgoed een stuk aantrekkelijker dan in klassiek residentieel vastgoed’, zegt Jurgen Mesens, CEO bij BVI.EU. ‘De voorbije jaren zat het rendement van de door ons gerealiseerde kmo-units rond de vijf procent of meer, afhankelijk van de locatie. Bij residentieel vastgoed is dat vaak maar de helft.’

JURGENJURGEN MESENS,MESENS, CEO bij CEO BVI.EU bij BVI.EU

STABIELE INKOMSTEN

KOSTEN TEN LASTE VAN DE HUURDER Wie investeert in kmo-units ziet ook diverse kosten betaald worden door de huurders. Mesens: ‘Onroerende voorheffing, gemeentetaksen en onderhoudskosten zijn bij onze kmo-units allemaal ten laste van de huurder, wat de rendementskansen voor investeerders aantrekkelijker maakt.’

PARTNER CONTENT

Omdat de verhuring gebeurt onder het btw-stelsel, kunnen investeerders de btw recupereren die ze betaalden op de aankoopprijs en moeten ze geen registratierechten betalen. ‘De huurprijzen van kmo-units worden ook geïndexeerd, zodat ze beschermd zijn tegen inflatie’, benadrukt Meers.

innovatie, duurzaamheid, architectuur, flexibiliteit en de ontzorging van onze klanten maakt ons uniek’, weet Meers. ‘Investeerders vinden bij ons meer dan 25 jaar vakexpertise, architecturale topkwaliteit, belangrijke schaalvoordelen doordat we actief zijn in vijf landen, en uiteraard toegang tot aantrekkelijke rendementen.’

VERKOOP-RENDEMENT En dan is er nog de verkoopwaarde na verloop van tijd: kmo-units stijgen jaarlijks in waarde en zijn minder onderhevig aan esthetische veroudering dan residentieel vastgoed. ‘Dat geldt zeker voor kwalitatieve en duurzaam gebouwde bedrijvenparken op aantrekkelijke locaties met veel groen, zoals die van ons’, zegt Mesens. ‘Onze futureproof gebouwen zijn in trek: vaak zijn ze al voor oplevering verhuurd en nadien is er geen leegstand.’ ‘Concurrenten proberen ons vaak tevergeefs te kopiëren. Maar onze focus op

Partner Content biedt bedrijven, organisaties en overheden toegang tot het netwerk van De Tijd. Om hun visie, ideeën en oplossingen te delen met de De Tijd-community. Buiten de verantwoordelijkheid van de redactie van De Tijd.

Geprikkeld om te investeren in kmo-units? Ontdek de nieuwe actieve projecten van BVI.EU in OostVlaanderen, Antwerpen, Limburg, Waals-Brabant, Namen, Luik en Henegouwen, en in Nederland, Frankrijk en Duitsland. Surf naar: www.bvi.eu/investeren

Een initiatief van

WLN_01_037_20231117.indd 37

Jurgen Mesens en Keanu Meers van BVI.EU

221108adt

‘Vaak hebben bedrijven er hun maatschappelijke zetel, en zijn ze aan de locatie gebonden omwille van klanten en leveranciers’, benadrukt Keanu Meers, Head of Sales bij BVI.EU. ‘In onze parken kunnen ze een beroep doen op heel wat ontzorging. En omdat onze kmo-units onder het stelsel van de gemene huur vallen, staan verhuurders sterker in hun schoenen dan bij woningen of handelshuur, waar de huurder vaak overbeschermd wordt.’

JURGEN MESENS, CEO bij BVI.EU

Bovendien zijn de huurinkomsten van kmounits doorgaans stabieler en standvastiger dan bij woningen of appartementen. Bedrijven en ondernemers huren niet alleen gemiddeld langer dan particulieren, het zijn vaak ook stiptere betalers. Ze hebben het pand immers nodig om er via hun beroepsactiviteiten inkomsten te genereren.

11/7/2023 10:33:40 AM

wealth november 2023

De wijnen die wij maken, worden verkocht tegen prijzen die al de inspanningen om wijngaarden klimaatbestendiger te krijgen, betaalbaar maken. Fiona Morrison Manager Thienpont Wijnen en co-eigenaar Le Pin in Pomerol

WLN_01_038_20231117_.indd 38

11/7/2023 12:05:29 PM

WIJNMAKERS ZIJN WAAKZAAM, MAAR SLAAN NIET IN PANIEK

KLIMAATCHAOS KRIJGT TOPWIJNREGIO’S NIET KLEIN Is het een goed idee verder te investeren in uw favoriete topdomein uit Bordeaux of Piemonte? Of wordt de impact van de klimaatverandering op die klassieke wijnregio’s nefast voor de wijn én de waarde ervan? Paniek is niet nodig, benadrukken topwijnmakers en wijnveilingmeesters. ‘Kijk wel naar hoe duurzaam uw lievelingswijn wordt gemaakt.’

TEKST: STÉPHANE GODFROID FOTO’S: DIEGO FRANSSENS, CARLOS GONZALEZ ARMESTO

ijnliefhebbers hebben de voorbije jaren al meer dan eens koude rillingen gekregen bij het zien van verwoeste wijngaarden door extreem weer. Denk aan de zwartgeblakerde wingerds na bosbranden in Bordeaux, Californië, Spanje en Portugal. Of aan de ongeziene hagelstorm die in de zomer van vorig jaar Châteauneuf-du-Pape trof. ‘Er bleef haast geen blad of tros hangen’, getuigde een wijnbouwer in het magazine WineSpectator. Maar ook al zijn ze niet vernield door hagel of vuur, dan nog moeten wijnranken almaar extremere temperaturen trotseren. De jaargang 2022 was een van de warmste en droogste groeiseizoenen in de geschiedenis van Bordeaux. In heel Europa viel de oogst ruim een maand eerder dan een eeuw geleden, en zo’n een à twee

WLN_01_038_20231117_.indd 39

11/7/2023 12:05:32 PM

wealth november 2023

De natuur is veerkrachtig genoeg om te overleven, als je haar ook respecteert. Peter Sisseck Wijnmaker van Pingus

WLN_01_038_20231117_.indd 40

11/7/2023 12:05:37 PM

weken eerder dan afgelopen jaren. Eind juli werden rond de Middel- Bize-Leroy (topwijnmaakster in Bourgogne, red.) in het landse Zee de eerste druiven geplukt, eind augustus viel de eerste pluk proefglas kreeg. Zij maakte biodynamische wijnen. Toen in Duitsland. kreeg ik de klik dat dat ook voor mij de toekomst was. Hoe moeten we de impact van de klimaatverandering inschatten, Vanaf 2000 ben ik met Pingus volledig biodynamisch als liefhebber en als investeerder? ‘Zijn de beste bordeauxwijnen al gaan werken.’ gedronken? Liggen ze nog in uw kelder? Of juist nog niet?’, vroeg de Biodynamie werkt volgens de principes van de anBritse wijncriticus Jancis Robinson zich twee jaar geleden al af. troposoof Rudolf Steiner, die alles als een holistisch ‘Klimaatverandering is de grootste bedreiging systeem beschouwt. Wijnboer en bij het maken van goede wijn’, benadrukt Fiona wijnmakerij vormen één levend Morrison, Master of Wine en manager van Thienen geïnterconnecteerd systeem. pont Wines en - met haar man Jacques Thien- Of een domein of regio De meeste chemische toevoepont - ook van het topdomein Le Pin in Pomerol. het overleeft, hangt gingen worden vervangen door ‘Maar het is niet alleen maar allemaal slecht. In af van de attitude van natuurlijke preparaten. topregio’s als Bordeaux, Bourgogne of Piemonte Sisseck: ‘Biodynamie is geen heeft de klimaatverandering op verschillende de wijnbouwers zelf. theoretisch model dat je even kan manieren geleid tot wijn van betere kwaliteit: we toepassen. Het moet een way of hebben nu druiven die consistent rijp en fruitig Peter Sisseck life zijn, je moet erin geloven. Bij zijn in plaats van druiven die vroeger te zuur of Wijnmaker van Pingus Pingus ademt alles biodynamie. onrijp waren. Er is veel minder variatie in jaarNa jaren is mijn besluit dat daar gangen dan in het verleden.’ de sleutel ligt, ook tegen de klimatologische grillen van de natuur.’ Attitude wijnbouwer Sisseck is helemaal op dreef: Die betere kwaliteit komt er niet toevallig. Die ‘Een plant heeft nood aan wat we heeft ook te maken met de kennis, de kunde en de mycorrhiza noemen. In een onfinanciële slagkracht van de wijndomeinen. ‘Het gestoord ecosysteem werken zo is een feit dat de meest prestigieuze landgoederen goed als alle planten ondergronds vaak de beste terroirs hebben en daardoor minsamen met wortelschimmels. Die der vatbaar zijn voor meeldauw, vorst en hagel. absorberen mineralen, die ze dan Het is oneerlijk, maar de ‘instapkosten’ - ik bedoel de hoge aankoopprijs doorgeven aan de planten. Als je echter geforceerde druivan dergelijke toplandgoederen - verminderen het risico.’ ven op zandgronden wil kweken, kan je artificieel pogen Met alleen een goed terroir worden de wijngaarden niet robuuster te corrigeren, het resultaat zal nooit goed worden.’ tegen klimaatgrillen. ‘Of een domein of regio het overleeft, hangt af van Fiona Morrison beaamt dat de wijnmaker een andere de attitude van de wijnbouwers’, is de overtuiging van Peter Sisseck, de aanpak moet hanteren om zo veel mogelijk klimaat- en iconische wijnmaker van Pingus in de Spaanse regio Ribera del Duero. dus toekomstbestendig te zijn. ‘Vandaag zien onze wijnOm te beginnen: het werk in de wijngaarden waar alles start. ‘Wie de gaarden er veel sjofeler uit dan in het verleden, omdat we traditionele wijnbouw blijft toepassen, doodt het natuurlijke leven in bodembedekkers tussen de rijen gebruiken als voedingsde bodem. We moeten opnieuw naar veerkrachtige wijngaarden. Dat stoffen. Om het leven in de bodem te behouden, rijden bereik je niet door compost toe te dienen, alles te irrigeren, de boel we minder dan vroeger met de tractor uit om de aarde plat te spuiten… Dan is er geen enkele kracht meer in de bodem om in de wijngaarden aan te drukken. Zo blijft de bodem aan de druivelaar zijn weerstand te geven.’ beter leven en ademen. We snoeien de wijnranken met Hij vertelt hoe hij de switch maakte. In het oogstjaar 1995 werk- een snoeischaar in plaats van met machines. Dat kost veel te Sisseck voor zijn Pingus nog biologisch. ‘Maar ik volgde met veel meer geld, maar levert enorm veel op voor de kwaliteit aandacht wat op biodynamisch vlak aan het gebeuren was. Je las en van onze bodems die onze wijnstokken beschermen’. leest er heel veel hocus pocus over. Tot ik op een dag de wijn van Lalou ‘En ja, in het verleden gebruikten veel wijnmakers

WLN_01_038_20231117_.indd 41

11/7/2023 12:05:39 PM

wealth november 2023

chemicaliën om de wijnstokken te behandelen. Vandaag dé oplossing, op voorwaarde dat je de wijngaard goed gebruiken we natuurlijke preparaten die onze wijnstok- behandelt.’ ken behouden en versterken. We besteden veel meer Ja, de klimaatverandering vergt aanpassingen, maar uren aan het snoeien, het beheer van het gebladerte, Sisseck ziet geen reden om ‘crazy’ dingen te doen. ‘De het stimuleren van het microbioom rond de wortels van natuur is veerkrachtig genoeg om te overleven als je de wijnstokken zodat ze voldoende voedingsstoffen en haar ook respecteert. Ik was verrast toen ik zag hoe vocht hebben en aan de promotie van de biodiversiteit. mijn oude wijnstokken in Jerez, waar het in de zomerWe hebben een natuurlijk systeem maanden bloedheet was, op het voor ongediertebestrijding. We kalkplateau magnifieke druiven planten meer bomen om de koolhebben voortgebracht. Die oude De opwarming stof ondergronds vast te houden, palominodruiven deden het bijen we stimuleren de groei van my- speelt de prijzen zonder goed. Waarom zou ik dan corrhiza, zodat de bodem water en op wijnveilingen mijn wijnbeheer drastisch gaan voedingsstoffen vasthoudt.’ veranderen?’ nog geen parten. Veel (dure en tijdrovende) inTemperatuur in spanningen, maar ze lonen, zegt golfbeweging Morrison. ‘Als je kijkt hoe onze Aart Schutten wijnstokken de drie maanden Manager-eigenaar van Sisseck wijst ook op de grote temvan hitte en droogte in de zomer het veilinghuis Sylvie’s peratuurschommelingen in de van 2022 hebben overleefd, is dat Wine Auctions in Antwerpen vorige eeuw. ‘De jaren 20 waren het bewijs dat deze methoden hun in de Oude Wereld vrij warm, met vruchten afwerpen.’ vrij knappe millésimes. De jaren ‘Ja, we maken ons nog altijd dertig en de Tweede Wereldoorlog zorgen over de toekomst, net als kenden opvallende koude periocollega’s in vele andere bekende des, gevolgd door opnieuw een wijnregio’s. Maar we hebben het warmere tijd. Maar vergeet niet gevoel dat we de oplossingen vinden om de klimaatzor- dat in de jaren zestig en zeventig wijnmakers in Borgen te bestrijden. Onze wijnen worden verkocht tegen deaux het vaak moeilijk hadden om hun druiven rijp prijzen die al deze inspanningen betaalbaar maken. te krijgen. Sinds 1982 stijgt de temperatuur wel gestaag.’ Helaas beschikken sommige (kleinere) wijndomeinen Sisseck zegt dat bewegingen tussen koud en warm niet over de middelen om de klimaatverandering te er altijd al geweest zijn. ‘Dat we de start van onze oogst counteren.’ vervroegen of verlaten is toch een van de logische aanpassingen die we als wijnmaker doen? Weet je, ik Nieuwe druivenrassen las onlangs dat de oude eigenaar van Château Lafite Her en der worden andere antwoorden voor de klimaat- Rothschild in 1868 begon te plukken op 7 september. uitdagingen gezocht. Wijngaarden worden hogerop Dat is exact wat ik ook dit jaar bij Pingus heb gedaan.’ Een dikke week later reed Sisseck door de regio. ‘Op geplant (waar het koeler is) of er wordt geëxperimenteerd met hybride druivenrassen, die resistenter zijn tegen een van de topdomeinen daar - ik mag de naam niet plagen en extreem weer. Elders worden druivenrassen noemen - was de wijnbouwer nog altijd niet aan het geplant die niet typisch zijn voor de regio. In Bordeaux plukken. Die zal zware wijnen maken, hoog in alcohol. is er een testwijngaard met de aanplant van de Portugese Dat begrijp ik totaal niet. Maar ja, dat is dan zijn keuze.’ touriga nacional-druif. ‘Kijk, daar geloof ik nu eens echt niet in’, zegt Sisseck ferm. ‘Druivenrassen die goed gedij- Wijnprijzen en in zuidelijke regio’s noordelijker gaan aanplanten? Sisseck en Morrison zijn het erover eens: wie investeert in Nee, dat vind ik geen antwoord op de klimaatuitda- kwaliteitsdomeinen die oog hebben voor een goed wijnging. Voor mij zijn en blijven regionale druivenrassen gaardbeheer, hoeft niet aan de kwaliteit van de toekom-

WLN_01_038_20231117_.indd 42

11/7/2023 12:05:40 PM

EEN STIJLVOL PROJECT MET RESPECT VOOR HISTORIEK C298 combineert het stadse leven met de klassieke grandeur van de Coupure (Gent). Jeremy Godenir van Architectural Designstudio MOEA herstelt de statige, 19 de -eeuwse gevel van dit klassieke herenhuis in zijn oorspronkelijke witte mantel en vult aan met een moderne extensie met complementaire luchtige, architecturale vormentaal. Dezelfde lichtheid herhaalt zich ook binnen in deze kleinschalige ontwikkeling in de luxueuze en kwalitatief hoogstaande appartementen. Daar worden authentieke historische elementen in ere hersteld.

WLN_01_043_20231117.indd 43

ONTWIKKELAAR

VOOR MEER INFO & VERKOOP

fenixco.be

09 225 26 51 | kickx@telenet.be

11/7/2023 10:34:02 AM

wealth november 2023

Pingus & Le Pin

stige flessen te twijfelen. Maar wat zal de impact van de klimaatverandering op de wijnprijzen zijn? Morrison: ‘De klimaatverandering maakt de prijzen niet volatieler, wel de markt. Je moet vaststellen dat de rijkdom ongelijk verdeeld is. Terwijl in diverse regio’s wijnliefhebbers bereid zijn 4.000 euro uit te geven voor een fles topwijn die op verantwoorde wijze is gemaakt, krijgen duizenden kleine producenten hun wijnen niet verkocht, zelfs niet tegen prijzen die ver onder de productiekosten liggen. Ze kunnen het zich soms niet eens veroorloven hun druiven te oogsten. Dit is een echte crisis en een vreselijke situatie die we zelfs in de meest prestigieuze wijnregio’s ter wereld aantreffen.’ ‘De opwarming speelt de prijzen op wijnveilingen nog geen parten’, zegt Aart Schutten, de manager-eigenaar van het veilinghuis Sylvie’s Wine Auctions in Antwerpen. Hij stelt wel vast dat de prijzen van de top in Bourgogne de hoogte in schieten wegens de schaarste. ‘En als de weersomstandigheden niet echt gunstig zijn, is de schaarste nog groter.’ Ook hij wijst op het belang van ‘de kunde van de wijnmaker’. ‘Neem de nebbiolo, een uiterst moeilijke druif op het vlak van ideale rijping. In de jaren tachtig van de vorige eeuw stonden die vooral op zuidelijke hellingen. Nu wordt de koelte van noordelijke hellingen opgezocht. Of nog: in snikhete regio’s gaan wijnmakers bewust ’s nachts oogsten om een maximale fraîcheur van het fruit te garanderen.’ ‘Nee, voorlopig is paniek niet nodig als het om de prijzen van topdomeinen gaat’, zegt Schutten. ‘Nu veilen we wel vooral wijnen met enkele jaren op de teller. Misschien zullen onze kinderen binnen enkele decennia wel een evolutie merken?’ ■

WLN_01_038_20231117_.indd 44

Wijnmaker Peter Sisseck, een Deen van origine, is wereldberoemd geworden met zijn cultwijn Pingus in Ribera del Duero. De wijngaarden dateren uit 1929 en bevatten, naast tempranillo, ook 2 procent andere rassen. In 1995 werd de eerste jaargang van het eigen project Pingus gelanceerd. Pingus wordt in primeur verkocht in juni. De prijs voor de millésime 2022 bedroeg 998 euro. Achteraf ligt de prijs op de markt tussen 1.300 à 2.000 euro per fles. De wijnen van Peter Sisseck worden ingevoerd door La Buena Vida, Lichtstraat in Mol (014 45 13 03). www.labuenavida.be

Fiona Morrison werd geboren in de VS, haar ouders zijn Brits. Als Master of Wine proeft en reist ze de aardbol af op het hoogste wijnniveau. Ze is managing director van Thienpont Wijnen in Etikhove en runt samen met haar Vlaamse echtgenoot en wijnmaker Jacques Thienpont onder meer het topwijndomein Le Pin. Dat is een klein domein in Pomerol (Bordeaux) en geldt als een absoluut cultdomein sinds het in 1979 in handen kwam van Jacques Thienpont. De aanplant bestaat vooral uit merlot, met een weinig cabernet franc. Die laatste wordt niet gebruikt voor de topwijn. Een fles Le Pin 2022 kost in de handel gemiddeld 2.750 euro. De wijnen van Thienpont worden verkocht bij Thienpont Wijnen, Hof te Cattebeke, Bossenaar 14 in Etikhove (055 31 17 59). www.thienpontwine.com

11/7/2023 12:05:46 PM

De Tijd en L’Echo presenteren:

Dé awards voor Belgische pioniers in duurzaam ondernemen Met veel trots presenteren De Tijd en L’Echo ‘Changemakers’. De ultieme awards voor Belgische bedrijven die de toekomst vormgeven met duurzame en groene oplossingen. Maakt uw onderneming radicaal mee het verschil tegen 2030? Stuur dan uw kandidatuur in vóór 16 januari 2024 en maak kans op de allereerste Changemakers Awards. Meer info op changemakers.be

In samenwerking met

WLN_01_045_20231117_.indd 45

Een initiatief van Mediaﬁn, uitgever van

11/7/2023 10:34:30 AM

wealth november 2023

BOTANIC HEALTH SPA

DETOXEN EN NETWERKEN IN HARTJE ANTWERPEN

WLN_01_046_20231117_.indd 46

11/7/2023 12:09:04 PM

Het rumoer van de stad even vergeten? Voor een van de beste city spa’s van Europa kunt u gewoon naar Antwerpen.

TEKST: LAURA KEERSMAEKERS FOTO’S: SISKA VANDECASTEELE

et is een zonnige herfstdag als we de spa van het meest luxueuze en duurste hotel van Antwerpen binnenwandelen. Er liggen een paar mensen aan het zwembad, een hotelgast loopt op de loopband en een moeder en dochter genieten van een gezonde lunch, inclusief groen sapje. ‘Door onze exclusiviteit is het hier altijd rustig. Er zal nooit meer dan 20 man aanwezig zijn op hetzelfde moment. We willen als city spa altijd die rust garanderen’, zegt spamanager Xavier Le Clef terwijl hij ons - na een kopje botanische kruidenthee - rondleidt door het wellnesscentrum van zo’n 1.000 vierkante meter. ‘Dit is het enige gebouw van het hotel dat volledig nieuw is’, zegt Le Clef. Botanic Sanctuary is het droomproject van Maryse Odeurs, de levenspartner van de vastgoedontwikkelaar Eric De Vocht, de eigenaar van het luxueuze vijfsterrenhotel in Antwerpen. Het architectenkoppel werkte samen met AIDarchitecten om het luxekloostergevoel te realiseren. In de spa werd gekozen voor natuurlijke materialen, kleuren, planten en veel licht. Le Clef neemt ons mee naar het zwembad van 18 meter lang op de eerste verdieping. Uitnodigende ligbedden met dikke kussens kijken uit op de prachtige authentieke gevel van het hotel. We zien de binnentuin waar plantenbakken vol kruiden staan die verwerkt worden in de keukens van de vijf restaurants, waaronder het tweesterrenrestaurant Hertog Jan. Er hangt een heerlijke geur. ‘De huisparfum van het hotel.’ Een Finse sauna, belevingsdouche en hamam mogen niet ontbreken. ‘Uniek is de Himalayan salt stone-sauna. De roze

WLN_01_046_20231117_.indd 47

steen geeft door de hitte een bepaalde energie vrij en is ook heel gezond voor de longen. Supergroot is het niet, maar meer heb je niet nodig. Dat maakt ons een city spa.’ Via de lunchroom - ‘hier kan je geen frietjes bestellen, dan moet je aan de overkant zijn’ - lopen we verder naar de gym die uitgerust is met ultramoderne toestellen, de ramen lopen van de vloer tot het plafond en er is een uitnodigende bar met vers fruit. Ook voor yoga en personal training kunnen gasten hier terecht.

Gezondheid is nieuwe luxe De spa is de place to be voor mensen op zoek naar exclusieve behandelingen en rust in de stad. Vergeet botox en gelaatsverzorgingen met 24 karaat bladgoud. Gezondheid is volgens Botanic Health Spa de nieuwe luxe. Botanic surft mee op de toenemende populariteit van natuurlijke producten, sport en mentale gezondheid. ‘Mensen komen met de trein van Amsterdam of Parijs naar hier voor een behandeling van een half uur, omdat ze het de vorige keer zo goed vonden’, zegt Le Clef. ‘De populariteit van wellness is een reactie op onze work-lifebalance die uit evenwicht is’, zegt Walter Weyns, cultuursocioloog van de Universiteit Antwerpen aan de telefoon. ‘We hebben het gevoel dat we in een wereld leven waarin we permanent onder druk staan en veel van ons gevraagd wordt. Door drukke agenda’s ligt de kwaliteit van het leven niet altijd voor het grijpen. Daarom kan het verlossend zijn naar een spa te gaan, ondergedompeld te worden in pure luxe en de zelfzorg uit te besteden.’

Botanic Sanctuary in hartje Antwerpen bevat een hotel, vijf restaurants en een spa.

11/7/2023 12:09:05 PM

wealth november 2023

De Himalayan salt stone-sauna. ‘Supergroot is het niet, maar meer heb je niet nodig.’

City spa’s zitten in de lift (zie kader). Maar dat betekent niet dat de klassieke kuuroorden verdwijnen, meent Weyns. ‘De natuurbeleving in de Alpen, kuuroorden in Duitsland zoals Baden-Baden en oude thermale bronnen zoals Spa hebben altijd bestaan en zullen populair blijven. Die bronnen gaan terug tot de Romeinen. De cultuur van baden en naar badhuizen gaan, zal niet snel verdwijnen. We kunnen dus niet spreken van een verschuiving, maar mensen zijn wel op zoek naar een alternatief in de stad om tot rust te komen.’

Onze Botanic Health Club is exclusief voor ondernemers, advocaten, CEO’s... Het is een soort businessclub. Xavier Le Clef Manager Botanic Health Spa

Focus op gezondheid ‘Voilà, dit is de Rolls-Royce van de medische toestellen, uniek in België’, zegt Le Clef trots in een van de tien behandelingsruimtes in de kloostergang van de spa. Le Clef heeft het over de Global Diagnostics, een computer die de gezondheidstoestand van je lichaam meet op basis van energie- en stresslevels, zoekt naar ontstekingen en kijkt naar verouderde of slechte cellen. We krijgen twee stroomkabeltjes aan de voeten opgeplakt. Gedurende acht minuten worden hoge frequenties stroom door ons lichaam gestuurd. Het meet de frequentie van 600 verschillende soorten cellen. De uitkomst: een volledige analyse van alle kwaaltjes en pijntjes. De suggestie: een detox & slimming body treatment met een lymfedrainagemassage. Prijskaartje: 90 euro voor 50 minuten. ‘Meten, doorsturen, behandelen, opnieuw meten en onderhouden. Dat is onze manier van werken. Met die holistische aanpak maken we het verschil’, zegt Le Clef. Voor hij het project van Botanic Health Spa twee jaar geleden in handen nam, had Le Clef al een stevige reputatie opgebouwd als osteopaat, acupuncturist en expert in Chinese geneeskunde. Hij heeft nog altijd zijn eigen praktijk in Berchem en verdeelt zijn tijd tussen de twee. Zijn lijfspreuk: ‘Beter oud worden.’ Die filosofie is

WLN_01_046_20231117_.indd 48

ook aanwezig in deze spa. ‘Onze luxe? Dat is de focus op gezondheid. Na de meting kijken we samen met de health coach naar behandelingen om de klachten aan te pakken. Dat kan een massage zijn, acupunctuur of een bepaalde lichaamsbehandeling, maar ook voeding en ontspanning.’ Die focus op gezondheid, analyse en preventie maakt dat Botanic Health Spa de Spa Star Award voor beste city spa van Europa in ontvangst mocht nemen. De gezondheidsaanpak is logisch op deze locatie, vindt Le Clef, wijzend naar de botanische tuin. ‘Dat verhaal begint al in 1238. De nonnekes verzorgden toen de patiënten met de kruiden uit de tuin. Die lijn trekken we door tot vandaag.’ Biologisch, ecologisch, vegan, recycleerbaar, vrij van parabenen en sulfaten, zonder alcohol en nooit getest op dieren. Ook dat is luxe. Alle producten die gebruikt worden tijdens de behandelingen voldoen aan die eisen. ‘Die nadruk op duurzaamheid heeft voor een deel te maken met imago’,

11/7/2023 12:09:08 PM

eBay 10% AB InBev 25%

Alibaba 65%

De Beursrally: 0% risico, 100% fun. Op een plezante manier leren beleggen zonder enig risico? Het kan met de Beursrally, de onovertroffen beleggerswedstrijd van De Tijd. U investeert 50.000 virtuele euro’s en maakt kans op 10.000 echte. Meespelen kan alleen, of in een onderlinge competitie met vrienden, collega’s of medestudenten.

Met de steun van

WLN_01_049_20231117_.indd 49

Schrijf u in op beursrally.be of scan de QR-code

11/7/2023 12:32:29 PM

wealth november 2023

Het aura van exclusiviteit en toegelaten worden tot een wereld waar veel mensen alleen maar van kunnen dromen, ook dat is luxe. Walter Weyns Cultuursocioloog Universiteit Antwerpen

zegt cultuursocioloog Weyns. ‘Voor de klant is het een vorm van zelf bevestiging: ‘Ik ben goed bezig.’ Je kan je een wellnessbezoek financieel veroorloven, maar draagt ook bij aan een duurzame economie. En dat geeft een goed gevoel.’

Sparkling like a diamond Of Le Clef van een bepaalde behandeling geen voorstander is? ‘We doen geen botox, dat is veel te invasief. We hebben wel een faceliftingmassage.’ Elke behandeling is volledig aanpasbaar aan de wensen van de klant en aan de resultaten van de meting. ‘We willen het belangrijkste schoonheidsinstituut van België worden. Onze facials zijn onze toppers.’ De prijzen voor een gelaatsverzorging variëren tussen 99 en 315 euro voor een Sparkling like a diamond-behandeling. ‘We zijn een volledig nieuw menu van behandelingen aan het samenstellen. We herleiden het tot zeven gelaatsverzorgingen en twaalf behandelingen van het lichaam en massages. We willen evenveel focussen op de paramedische zaken en de health coaching.’ Een team van twaalf therapeuten moet dat garanderen. Ook wil de spa zich meer onafhankelijk van het hotel profileren. ‘Iedereen is hier welkom, ook niet-hotelgasten.’ Behandelingen van een uur zijn mogelijk vanaf 95 euro. Voor 150 euro per persoon, of 250 euro voor een koppel, mag u heel de dag genieten van de spa (exclusief behandelingen). Voor hotelgasten is de spa gratis. ‘Voor hotels van dit niveau, 5 sterren of 5 sterren superior, zijn wij bij de goedkoopste’, zegt Le Clef. Wie lid is, kan het hele jaar door onbeperkt gebruikmaken van de gym en de spa. Maar lidmaatschap is niet

WLN_01_046_20231117_.indd 50

voor iedereen. U moet ten eerste 3.500 euro neerleggen. Niet iedereen kan lid worden. ‘We hebben nu een honderdtal leden in onze Botanic Health Club. De club is exclusief voor ondernemers, advocaten, CEO’s... We proberen wel een echte club te vormen met mensen die aan elkaar gewaagd zijn. We organiseren evenementen en lezingen. Het is een vorm van netwerken, een soort businessclub. Maar het is niet omdat je geld hebt dat je welkom bent. We vragen naar je interesses en referenties.’ ‘Zo’n hoog bedrag betalen om toegang te krijgen tot een club is al een boost op zich voor de wellnessgast’, zegt Weyns. ‘Het aura van exclusiviteit en toegelaten worden tot een wereld waar veel mensen alleen maar van kunnen dromen, ook dat is luxe.’ Lid worden van de club zit er voor mij niet meteen in. We verlaten de Sanctuary met twee gratis aanbevelingen van Le Clef: meer water en minder koffie drinken. ■

City spa’s dichtbij > Caudalie Boutique Spa in Brugge. > Aspria Exclusive fitness & wellnessclub op drie locaties in Brussel. > Rituals Body Spa in Knokke.

... en een beetje verder weg > Renessence, hightechwellness in Amsterdam. > QC Termemilano, wellnesscenter in Milaan. > AIRE Ancient Baths in New York.

11/7/2023 12:09:09 PM

Hoe optimaliseer ik mijn erfenis?

Laat uw geld voor u werken. Ontdek hoe op Finance Avenue. U werkt hard voor uw geld. Tijd dat uw geld ook eens hard voor u werkt. Kom naar Finance Avenue, de grootste geldbeurs van het land. U krijgt er de strafste tips om te beleggen, om te investeren in vastgoed en om uw successieplanning aan te pakken. Bovendien kunt u er deelnemen aan interactieve workshops én uw geldvraag stellen aan de experts van De Tijd en De Belegger. Zo wordt Finance Avenue een verrijkende ervaring. Ook letterlijk.

FINANCE AVENUE

18 november Tour & Taxis Brussel

Schrijf u gratis in op financeavenue.be of scan de QR-code

WLN_01_051_20231117_.indd 51

11/7/2023 12:32:47 PM

Haal alles uit het leven

Dit is het moment om te vertrouwen op ING Private Banking. We ondersteunen u bij het waarmaken van uw dromen en ambities, met persoonlijk advies om uw projecten en uw vermogen zo goed mogelijk te beheren.

Contacteer ons via ing.be/privatebanking Aanbod voor beleggingen, investeringen en/of verzekeringen onder voorbehoud van aanvaarding door ING België (of in dit geval door de betrokken verzekeringsmaatschappij) en mits wederzijds akkoord. De voorwaarden en bepalingen (reglementen, tarieven, document met essentiële beleggersinformatie en alle bijkomende informatie) zijn verkrijgbaar in uw ING-kantoor of op www.ing.be. ING België nv • Bank/ Kredietgever • Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel • RPR Brussel • Btw: BE 0403.200.393 • BIC: BBRUBEBB • IBAN: BE45 3109 1560 2789. – www.ing.be – Neem contact op met ons via ing.be/privatebanking Verzekeringsmakelaar ingeschreven bij de FSMA onder het nummer 0403.200.393. Verantwoordelijke uitgever: Sali Salieski • Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel. 11/2023.

WLN_01_052_20231117.indd 52

11/7/2023 12:33:05 PM