Achtergrond
Waakzaam en dienstbaar? Een kritische kijk op de politie in Nederland
Haagse agenten die zich na het mishandelen van een Marokkaans-Nederlandse arrestant ‘Marokkanenverdelgers’ noemen, beelden van politieagenten die onnodig op verdachten schieten zoals op 18 juni 2020 in Eindhoven en de gewelddadige dood van Tomy Holten afgelopen maart in Zwolle. Het rammelt bij de politie in Nederland en dat wordt steeds duidelijker. Hoe komt het dat er zo veel mis gaat bij het corps en hoe gaan we daar mee om? Tekst Yasmine Fikken Beeld Sam van den Nieuwenhof & Daniëlle Kronenburg Sinds mei 2020 is de Black Lives Matter-beweging veel in het nieuws geweest. De moord op George Floyd door politieagent Derek Chauvin heeft wereldwijd mensen op de been gebracht om te protesteren tegen racisme en racistisch politiegeweld.‘Ook in Nederland’ was een veel geziene tekst op borden van Black Lives Matter-demonstranten door heel Nederland. De vonk van de Amerikaanse demonstraties is de hele wereld overgeslagen omdat de problematiek, namelijk: anti-zwart racisme en politiegeweld, op veel plekken resoneert. Zo ook in Nederland. Politiegeweld, waaronder etnisch profileren, is voor sommige Nederlanders onderdeel van hun dagelijkse realiteit. Hoewel het gesprek naar aanleiding van deze protesten nog te vaak gaat over de noodzaak van een gesprek, zoals tijdens het racismedebat van de NPO op 12 juli, is het belangrijker om te kijken naar één van de redenen waarom zoveel mensen de afgelopen weken de straat op zijn gegaan: racistisch politiegeweld. Ondanks dat het aanhoudend etnisch profileren bij de politie eens in de zoveel tijd
naar boven komt drijven in de media, wordt het onderwerp in de politiek niet heel serieus genomen. Dit blijkt maar weer uit een wetsvoorstel betreffende geweldsgebruik door agenten dat afgelopen oktober 2019 haast geruisloos door de Tweede Kamer is geslopen. De wet, waar, met uitzondering van Denk, alle partijen in de kamer voor hebben gestemd, zal er onder andere voor zorgen dat politiegeweld landelijk geregistreerd en beoordeeld wordt in de rechtbank Midden-Nederland, ook wel de Blauwe Kamer genoemd. Hierdoor wordt de ambtsinstructie van de politie ook de strafrechtelijke norm. Wanneer een agent geweld gebruikt met dodelijke gevolgen kan hij hier volgens deze wet maximaal een driejarige gevangenisstraf voor ‘het schenden van de ambtsinstructie’ voor krijgen. Ook zijn agenten volgens deze wet niet langer automatisch verdacht wanneer er sprake is van geweld. Vanuit de juridische wereld en mensenrechtenorganisaties zijn er bezwaren tegen deze nieuwe wet omdat er gevreesd wordt voor een geweldstoename bij de
Tijdschrift Cul
25
