"Czas na gaz!"-Time For Gas

Czech Republic – IGU 2009-2012 Final Report Eastern Countries NGVs – Report of the IGU and UN ECE Expert Group The Value of Flexible LNG Infrastructure – IEA Gas Report Indonesia Gas Projects

MEMBER OF

www.timeforgas.com

www.czasnagaz.com.pl

no49 XI-XII 2011

The New Fiat Panda LPG/CNG.................................................................................................................. 5 CNG market info............................................................................................................................................. 6 Информация с рынка СПГ...................................................................................................................... 8 Natural GAS Vehicles – Joint Report of the IGU Study Group 5.3 and UN ECE International NGV Expert Group.................................................................................... 10 World First for the Automotive Gas industry – new TÜV standards for Valve Seat Indonesia is attracting gas and oil projects from non-OECD Europe........................................ 14 The value of flexible gas supply infrastructure ................................................................................... 20 Country NGV Profile – Czech Republic IGU NGV Final Report (2009 - 2012 Triennium)................................................................................................................................22 LPGtech – Szybki, solidny rozwój z technologią dopracowaną w każdym calu.................. 26 UE rozwiąże problem nadpodaży benzyn na rynku?...................................................................... 28 Canada – Encana Opens New CNG Station in Alberta................................................................ 30 Silnik TSI a LPG............................................................................................................................................................. 32 Niezależny, długotrwały test Gaslube Spezial marki ERC przy współudziale TÜV Nord................................................................................................................................. 34 Hyundai Eon LPG in India...........................................................................................................................36 RAIL SPA: Always in evolution, Moving with the times..................................................................... 38 Car tax and fuel duty..................................................................................................................................39 Fuels prices / Ceny paliw...........................................................................................................................40

Redaktor Naczelny (Chief editor) Sylwia Bujalska

Opracowanie graficzne/ skład Paweł Wójcik e-mail: pawel_czasnagaz@interia.pl

“Time For Gas!” description • Established in July 2003 • 100% independent (financed in 100% from adverts) • Edited in English, Polish and Russian • Bi-monthly editions • Free distribution of hard copy in 41 world countries!

• Distributed while the biggest LPG, CNG and LNG events worldwide • Member of NGVA Europe, cooperator of WLPGA • Media Partner of international LPG and CNG expos and conferences • Free for readers • Free PDF version to be downloaded from the website Current list of LPG/CNG/LNG events available on www.timeforgas.com

SATISFACTION OF OUR ADVERTISERS IS OUR SATISFACTION! “CZAS NA GAZ!” – The BEST Media to promote your company&products!

Tłumaczenia Aleksander Skoblenko

Redakcja (office)

tel. (+48) 506 180 062 e-mail: info@czasnagaz.com.pl www.czasnagaz.com.pl www.timeforgas.com Skype: czas_na_gaz

Wydawca (Editor) Amber Media

ul. Myśliwska 8/20, 81- 572 Gdynia, Poland e-mail: info@amber-media.pl www.amber-media.pl TAX ID: PL578-146-51-90

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń i reklam oraz może odmówić ich zamieszczenia, jeśli pozostają w sprzeczności z prawem oraz charakterem pisma. W razie konieczności, redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów i niezbędnych zmian w nadsyłanych tekstach.

Wydanie bieżące oraz archiwalne dostępne bezpłatnie pod adresem: http://www.czasnagaz.com.pl/down.html Present issue and archives are available freely on: http://www.timeforgas.com The Publisher assumes no responsibility for the content of advertising, sponsored texts or written materials with copyrights of its authors. Opinions, pictures, slogans and logos stated in advertising are solely those of the advertiser. The Publisher reserves the right to reject any advertisement.

While every effort has been made to ensure that the publication adheres to industry standard practices, “Czas na gaz!” magazine, shall not be liable or responsible for errors, omissions or inaccuracies whatsoever for the views expressed or the work provided by its contributors in the magazine.

Cover, contents and Website are copyright protected and may not be reproduced in any shape or form without prior written consent from “Czas na gaz!”. “Czas na gaz!” does not knowingly accept false or misleading advertising or editorial, nor does the publisher assume any responsibility for the consequences that occur should any such material appear.

“Czas na gaz!” also assumes no responsibility for content, text or artwork of advertisements appearing in “Czas na gaz!” – the printed magazine and www.czasnagaz.com.pl & www.timeforgas.com.

WESOŁYCH ŚWIĄT MERRY CHRISTMAS BUON NATALE

POJA Z D Y LP G / LP G C A R S

Fiat says its new Panda has reached 'full maturity' in the third-generation car that has been unveiled at the Frankfurt motor show.

The Italian company says the latest evolution of the car has made a "qualitative leap in comfort, technology and safety equipment, and has a modern, harmonious look".

The new Panda, which will only come as a five-door, features more passenger room and a bigger boot. That means it has grown in length from 3538mm to 3650mm, is 1640mm wide compared to its predecessor's 1578mm and is 10mm taller at 1550mm. The rear seat splits and slides to allow flexible space and seating arrangements, and the front passenger seat backrest can be folded to form a table.

The Panda will be available with a range of efficient, low-capacity engines designed for city driving. Three petrol-driven powerplants were available at launch, including a brace of new 875cc two-cylinder units: an 85bhp TwinAir turbo and a 65bhp naturally aspirated version.

The petrol line-up will be completed by a 1.2-litre, 69bhp engine. A 75bhp 1.3 Multijet diesel, featuring start-stop technology as standard, will also be offered.

Several engine and transmission variants will be added to the range in the future. Two hybrids will join the starting line-up - a petrol/CNG version of the 0.9-litre turbo and a petrol/LPG engine based on the 1.2 naturally aspirated unit.

A range-topping Abarth-badged Panda is also believed to be under consideration.

Based on the 875cc turbocharged petrol engine, it could pack 105bhp. A Dualogic ‘robotized’ manual transmission will become available after the launch. Next year, a braking system will be added that is able to detect obstacles at close range and stop automatically at speeds below 20mph.

Production will begin in November at Alfa Romeo’s old Naples factory, which has been modernized by Fiat. The car should go on sale for ex. in the UK in April 2012, priced from about £8500.

Fiat twierdzi, że jej nowa Panda osiągnęła "pełnię dojrzałości" w trzeciej generacji samochodu, który został zaprezentowany na targach motoryzacyjnych we Frankfurcie.

Według Włochów, najnowsza wersja małego Fiata dokonała "skoku jakościowego w wyposażeniu, technologii i bezpieczeństwie oraz posiada nowoczesny, harmonijny wygląd".

Początkowo nowa Panda będzie oferowana z napędem na koła przednie, wersja 4x4 pojawi się nieco później.

Do wyboru przewidziano następujące silniki: 2-cylindrowe - 0.9 TwinAir Turbo 85 KM oraz 0.9 TwinAir 65 KM; 1.2 Fire 69 KM. Dostępny będzie też silnik 1.3 Multijet diesel o mocy 75KM, wyposażony w technologię start-stop w standardzie.

Kilka innych wariantów silnika zostanie dodanych do oferty w niedalekiej przyszłości, w tym dwie hybrydy: benzyna/CNG (wersja turbo 0,9-l) i benzyna/LPG (wolnossąca jednostka 1,2-l).

Rozważa się też topową odmianę Abarth,

która z benzynowym silnikiem 875cc i turbodoładowaniem osiągałaby moc 105KM. Dodatkowo, Panda oferuje 3 wersje wyposażenia, 10 kolorów nadwozia, 4 wersje wykończenia wnętrza, 2 rodzaje kołpaków lub felgi aluminiowe w rozmiarach 14" i 15".

W sumie auto będzie można dostosować do indywidualnych upodobań w ponad 600 kombinacjach. Nowość na liście wyposażenia to między innymi system nawigacyjno-rozrywkowy "Blue&Me TomTom LIVE". W pierwszym roku sprzedaży przewidziano także wprowadzenie nowego systemu automatycznego hamowania, który może zatrzymać samochód jadący z prędkością 30 km/h, jeżeli czujniki wykryją nagle pojawiającą się przeszkodę.

INFORMACJE Z RYNKU CNG / CNG MARKET INFO

CNG

market info

ITALY

Landi Renzo has developed for Ecoè (owned by Umbria Mobilità) a dual-fuel supply system (60% natural gas, 40% diesel) for the public bus fleet in the territory of Perugia. The system takes advantage of the widespread adoption of natural gas as a transportation fuel in the country, ensuring driving performance similar to full diesel operation while offering significant savings on fuel consumption. The initiative is part of a major awareness project that Landi Renzo is delivering to local governments of major Italian cities to promote increased sustainable mobility. Giovanni Moriconi, the president of Umbria Mobilità, explained that with ever fewer resources available to the local public transport, the Ecoè system represented an opportunity to reduce operating costs and at the same time reduce harmful emissions in our cities. “The estimated economic benefit is equal to EUR 0.156 (USD 0.22) per kilometer. If a bus was estimated at an annual mileage of 70,000 kilometers, the benefit to the company would be EUR 10,920 (USD 15,200) per vehicle.” 12 buses are already using the dual-fuel system and 8 more will be added.

NGV System Italia

SPAIN

Seat SA a wholly owned subsidiary of the German Volkswagen Group, will market a CNG version of the new Seat Mii next year.

Seat Fan Club reports the head of Seat Product Development, Fermin Someira as saying the small utility vehicle will provide fuel cost savings of 20% and a range of 1000 kms.

Seat is confident the introduction of the CNG model will stimulate refuelling infrastructure growth. Price EUR 8,700 (USD 11,830).

Seat Fan Club

SLOVAKIA

Over recent months 2 new CNG stations have opened in Slovakia. The stations are located in the southern cities of Komarno and Nove Mesto nad Váhom, providing self-service refuelling 24 hours a day all year round.

Operated by the country’s major natural gas supplier SPP, refuelling requires an SPP access card which operates across all company refuelling sites. The CNG filling station in Komarno has a capacity of 160 m3/hr and CNG filling stations in Nove Mesto nad Vahom has a capacity of 350 m3/hr. The Komarno station was the first in Slovakia to be located at a service station, under agreement between SPP and fule refiner and supplier SLOVNAFT. SLOVNAFT operates 209 filling stations across the country and sees the potential for adding more CNG facilities. cng.auto.pl

06

czas na gaz

2011 no.49

SWEDEN, CANADA

Westport Innovations Inc., a supplier of alternative fuel, low-emissions technologies that allow engines to operate on clean-burning fuels such as natural gas, has acquired Alternative Fuel Vehicle Sweden AB (AFV) of Gothenburg, Sweden for approximately USD 7.6 million. AFV is the sole supplier of natural gas fuel systems to Volvo Car Company (VCC).

“Natural gas technology is playing an increasingly important role in European automotive markets, where there is a longstanding interest in cleaner, more economical transportation solutions,” said Ian Scott, President of Westport Light Duty (LD). “We have seen steadily growing demand in Sweden, particularly from corporate and fleet customers. As fuelling infrastructure continues to expand and more automakers offer natural gas options, we expect to see that trend to continue across Europe.”

Volvo dealers in Sweden have offered a bi-fuel 231-hp 2.5 litre turbocharged version of the popular V70 wagon, with the CNGsystem engineered and installed by AFV, since 2009. The Volvo V70 Bi-Fuel has been approved as a company car for Swedish businesses, and Swedish drivers can fuel up at more than one hundred public natural gas filling stations. In addition to emissions benefits, corporate and private customers are eligible for tax incentives that make natural gas an even more economical alternative. AFV now aims to expand into other European markets.

USA

• DeKalb County, Ga. has ordered 24 Freightliner Business Class M2 112 CNG trucks which are planned to be used for sanitation and maintenance purposes. Delivery of its new M2 112 CNG trucks will be at the end of this year. The County will use its own methane gas-to-energy process to fuel the vehicles.

The County’s program, launched in 2011, converts landfill waste to natural gas. Freightliner said DeKalb County’s program produces enough natural gas to run up to 600 trucks.

The Freightliner M2 112 CNG is powered by the Cummins Westport ISL G 8.9L natural gas engine. It features a three-way catalyst, and doesn’t require a particulate filter or regeneration, according to Freightliner. The 2,500 square-inch windshield provides additional visibility, and the truck’s 55-degree wheel cut and set-back front axle helps improve maneuverability, according to the manufacturer.

• Westport Innovations Inc. the global leader in natural gas engines announced that the new CNG Westport WiNG™ Power System (WiNG™) will be available in the popular Ford F-250 and F-350 Super Duty pickup trucks sold and serviced through authorized Ford dealers. As part of the product launch with Ford Super Duty Pickup Trucks, Westport LD has unveiled the new WiNG™ system, an advanced, integrated, bi-fuel system for passenger and commercial vehicles targeting fleet customers.

"We're seeing strong customer interest across the spectrum from fleets of all shapes and sizes for a factory-validated product, as more and more owners understand the economic and operational benefits of a cleaner fuel that's sourced right here in North America," said Ian Scott, President of Westport LD. The F-250 and F-350 pickup trucks are expected to ship in the second quarter of 2012.

• Altech-Eco Corporation, a CNG conversion systems manufacturer, has obtained Certificates of Conformity (C.O.C.) from the US Environmental Protection Agency (EPA) for both their CNG bi-fuelled and dedicated conversion systems for the 2011 Ford 6.2L V8 F-250/350 pickups with Ford supplied CNG gaseous prepped engine. The dedicated version converts the vehicle to operate 100% on CNG. The bi-fuel version enables the vehicle to operate on either CNG or gasoline and allows users to take advantage of using CNG as a cleaner burning and more economical alternative fuel when available.

From Altech-Eco Corporation press release

• Southern California Gas Co. (SoCalGas), has launched a field demonstration of NGV fueling technology that aims to significantly reduce costs and increase performance. The Microbox, developed by Argentina’s Galileo Corp. and used extensively internationally, is being showcased for the first time in the United States at SoCalGas’ Riverside customer service base. The compact, self-contained fueling station provides CNG at about $2 per gasoline gallon equivalent (GGE) to vehicles operated by the city and county of Riverside, AT&T, SoCalGas as well as regional school bus and taxi companies and consumer vehicles.

NGV Global

BELGIUM

A new, landmark initiative was announced on 19th October to use €9.1 billion from the EU’s 2014-2020 budget to help upgrade Europe’s energy infrastructures - electricity and natural gas. The development of bi-directional gas pipelines is envisioned to bring more renewable biomethane and LNG into the network.

The Commission also is considering creating a separate legislative proposal on alternative fuel infrastructure requirements in order to facilitate and actively stimulate market development of alternative fuels. This is part of a new, comprehensive alternative transport fuel strategy, the Clean Transport Systems (CTS) initiative that is being prepared for launch in the first quarter of 2012.

People wanting to know more about these issues first-hand can hear and meet European Commission policy makers who will be on the podium and in the audience at the upcoming workshop, “Chickens and Eggs: Opportunities, Challenges and Strategies Building the NGV

Infrastructure” scheduled in Brussels on 7-8 December 2011. The program covers CNG, biogas, liquefied-to-compressed natural gas, and LNG for cars, trucks, ships and railway applications.

With Sponsors as Dynetek, IMW (a Clean Energy Company) and Atlas Copco, “Czas na gaz!” as a Media Partner of the “Chickens and Eggs: Opportunities, Challenges and Strategies Building the NGV Infrastructure” scheduled in Brussels on 7-8 December 2011 would like to invite you for this workshop.

More info on www.ChickensandEggs.eu and jseisler@cleanfuelsconsulting.org

INDIA

Andhra Pradesh State Road Transport Corporation (APSRTC) is set to commission another 100 CNG buses. Responding to an Andhra Pradesh government directive issued early this year to expand the number of CNG buses in the fleet, APSRTC reportedly procured 150 buses in March and has plans to purchase a total of 350 CNG buses for the Greater Hyderabad transport zone. The directive called for at least one-third of the 6,000 buses planned to purchase over 36 months to operate on CNG. The Hindu

INDIA

ARAI, the Automotive Research Association of India, has developed a 6-cylinder methane/ diesel dual-fuel engine using injection technology. ARAI says a 6 cylinder engine was chosen due to its importance for intercity bus and truck applications. It says the benefits of dual-fuel technology include fuel flexibility, lower emissions, retaining diesel compression ratio, better efficiency and easy conversion of existing diesel engines without major hardware modifications.

The dual fuel combustion technology demonstrated by ARAI uses a dual-fuel CNG injection kit, which facilitates CNG single point and multi-point injection with diesel replacement up to 60% for part load conditions. At idling and full load conditions the engine operates solely on diesel fuel. This ensures that there is no power drop as compared to neat diesel operation.

This also prevents thermal overloading of the engine. It is observed that dual-fuel operation reduces smoke and PM emissions by approx.

35-40%, CO is marginally reduced and NOx and HC are comparable with diesel operation.

The dual-fuel engine has successfully met BSIII norms with sufficient margin using a suitable low loading oxidation catalyst. Given the continuing expansion of CNG infrastructure across India ARAI concludes this technology can be used for all generation of diesel engine technologies.

ARAI Journal

INFORMACJE Z RYNKU CNG / CNG MARKET INFO

CNG Всемирный рынок СПГ к 2016 году

На мировом уровне ежегодные продажи автомобилей, работающих на природном газе, увеличатся на 68%: от 1,9 миллионов в 2010 году до 3,2 миллионов автомобилей в 2016 году. Этот скачок в основном будет обусловлен стремлением автопарков сократить зависимость от бензина и сократить производственные расходы. В США ежегодные продажи автомобилей, работающих на природном газе, увеличатся практически в четыре раза до 33 000 автомобилей в 2016 году по сравнению с прогнозируемыми 8 400 в 2012 году. Рассматривая страны по отдельности, к 2016 году Индия опередит Иран, который в настоящее время является ведущим пользователем автомобилей, работающих на природном газе, в мире. Без сомнения, богатый нефтью Иран будет всё в большей степени переходить на природный газ в качестве топлива, поскольку использование бензина означает получение страной меньшей прибыли от продажи сырой нефти за границу. Даже если в США использование природного газа увеличится в четыре раза, то по сравнению с другими странами, там всё равно будет насчитываться практически незначительный процент автомобилей, работающих на природном газе. «Это обусловлено недостатком инфраструктуры», говорит Pike. По состоянию на 1 сентября, в США насчитывается 946 рабочих заправочных станций, работающих с природным газом. Это можно сравнить с 3 200 открытыми для широкой публики точками для зарядки электромобилей и примерно 125 000 бензозаправочными станциями. Помимо недостатка инфраструктуры, ограничивающим фактором также является тот факт, что только один серийный пассажирский автомобиль из продаваемых в США способен сжигать природный газ – это Honda Civic Natural Gas модели 2012 года. Источник «Pike Research»

ИСПАНИЯ

Источник «Seat Fan Club»

czas na gaz

Индия

В то время, когда цены на бензин подвержены частым колебаниям, недорогие автомобили, работающие на природном газе и дизельном топливе, начали своё восхождение в списках предпочитаемых видов топлива по всей Индии. Автомобили, работающие на природном газе, настолько популярны, что вскоре природный газ вытеснит бензин в качестве топлива, на котором работает большинство автомобилей в Индии. Всё большее количество владельцев автомобилей переделывают свои автомобили, работающие на бензине, в машины, сжигающие природный газ, из необходимости сэкономить пару долларов при каждой заправке. Автопроизводители заметили такую тенденцию в пользу природного газа и дизельного топлива в Индии и среагировали на неё, наполнив страну небольшими автомобилями, включая самый топливосберегающий седан Tata Indigo e-CS (54 мили на галлон), использующий дизельное топливо, который сжигает популярные в настоящее время альтернативные виды топлива. Источник «The Times of India»

США

В дополнение к своему тысячному грузовику для перевозки мусора с полным сгоранием компания «Waste Management» теперь может официально заявить, что она эксплуатирует самый большой парк автомобилей, работающих на природном газе, во всей Северной Америке. Превращая мусор в топливо, грузовики компании «Waste Management», работающие на природном газе, используют возобновляемое топливо со сверхнизким содержанием углерода, производимое благодаря разложению органических отходов на свалках компании. За один календарный год 1 000 грузовиков WM, работающих на природном газе, устранят потребность в 8 миллионах галлонов бензина и снизят выбросы газов, вызывающих тепличный эффект, на 45100 тонн. Источник «Inhabitat»

Испанский производитель автомобилей «Seat SA», дочернее предприятие, полностью принадлежащее немецкой группе «Volkswagen», в следующем году представит на рынке новую версию автомобиля Seat Mii, работающего на природном газе. Seat Fan Club сообщает, что по словам главы департамента Seat по разработке продукции Фермина Сомейры, небольшой автомобиль-фургон обеспечит экономию затрат на топливо в размере 20% и диапазон 1000 км.

Seat уверен, что выпуск модели, работающей на природном газе, будет стимулировать рост заправочной инфраструктуры. Цена модели 8 700 Евро (11 830 дол. США).

08

ИНФОРМАЦИЯ С РЫНКА СПГ

2011 no.49

Россия

Делегация ОАО «Российские железные дороги» (РЖД) посетила КАМАЗ, а также ООО «РариТЕК», который является сервисным центром и дистрибьютором КАМАЗа, производящего транспортные средства с газовыми двигателями. Гости осмотрели линейку грузовиков КАМАЗ и автобусов НЕФАЗ, работающих на газе. Железнодорожников волновали вопросы технического обслуживания, эксплуатации, а также три преимущества автомобилей, работающих на природном газе – производительность, экологичность и безопасность. Визит способствовал дальнейшему развитию соглашения о сотрудничестве, заключённом Владимиром

Якуниным, Президентом ОАО «РЖД», и Сергеем Когогиным, генеральным директором КАМАЗ. Железнодорожники активно используют различные типы оборудования на шасси КАМАЗ для путевых работ. Подписанное соглашение являлось первым шагом к организации профессионального и компетентного обслуживания таких транспортных средств. Соглашение подразумевает заключение договоров между ОАО «РЖД» и сервисными центрами КАМАЗ для выполнения технического обслуживания, ремонтных работ и капитального ремонта. Во время визита, представители РЖД также выразили интерес к компрессорной станции BI 100 для заправки транспортных средств, работающих на природном газе. Её эксплуатация может снизить стоимость метана, используемого в качестве топлива, в 2,5 раза. Из пресс-релиза компании «Камаз»

Швеция, Канада

Компания «Westport Innovations Inc.», поставщик альтернативных видов топлива и технологий с низким уровнем выбросов, которые позволяют двигателям работать на полностью сгорающих видах топлива, таких как природный газ, приобрела компанию «Alternative Fuel Vehicle Sweden AB» (AFV) из Готенбурга, Швеция, примерно за 7,6 миллионов долларов США. AFV является единственным поставщиком топливных систем для природного газа компании «Volvo Car Company» (VCC). «Технологии с использованием природного газа играют всё более значительную роль на европейских автомобильных рынках, где уже давно существует заинтересованность в более чистых, более экономичных транспортных решениях», говорит Ян Скотт, Президент компании «Westport Light Duty» (LD). «Мы наблюдаем постоянно растущий спрос в Швеции, в частности со стороны корпоративных клиентов и автопарков. Поскольку топливная инфраструктура продолжает расширяться и всё больше автопроизводителей предлагают возможность использования природного газа, мы ожидаем, что эта тенденция будет продолжаться во всей Европе». С 2009 г. дилеры Volvo в Швеции предлагают версию популярного легкового автомобиля V70 с турбонагнетателем, работающим на двух видах топлива, 231 л.с 2,5 литра, с системой работы на природном газе, разработанной и установленной AFV. Модель «Volvo V70 Bi-Fuel» была утверждена в качестве модели служебного автомобиля для шведских компаний и шведские водители могут заправляться более, чем на ста заправочных станциях общественного пользования с природным газом.

Setting the Standard JLM achieves World 1st TĂœV standard for valve seat recession for LPG & CNG

www.jlmlubricants.com

RYNKI GAZOWE / GAS MARKETS

Natural GAS Vehicles Joint Report of the IGU Study Group 5.3 and UN ECE International NGV Expert Group Compiled with the assistance of Eugene Pronin and Andrey Andreevsky, Gazprom/NGVRUS

ESTONIA NGV COUNTRY PROFILE

September 2011

General Data

• Population: 1 282 963 • Territory:45 228 km2 • Number of on-road vehicles: 638 100 • Number of NGVs: 130 • Total number of NG filling stations in the country: 2 • Number of NG filling stations operated by the company: 2 • Major CNG filling station operator: AS Eesti Gaas • Installed capacity of CNG filling stations: 400 m3/h • January – June 2011 sales of NG : 120 000 m3

Fuel Prices

• Average price of CNG in the country: 0,677 €/kg • Average price of oil RON95: 1,30 €/l • Average price of diesel: 1,30 €/l

Compiled with the assistance of Latvjas Gaze and Eugene Pronin, Andrey Andreevsky, Gazprom/NGVRUS

LATVIA NGV COUNTRY PROFILE September 2011

General Data

• Population: 2 224 230 • Territory:64 589 km2 • Number of on-road vehicles: 689 819 • Number of NGVs: 18 • Total number of NG filling stations in the country: 1 • Number of NG filling stations operated by the company: 1 • Major CNG filling station operator: Latvjas Gaze • Installed capacity of CNG filling stations: 400 m3/h • January – June 2011 sales of NG : 15 420 m3

Fuel Prices

• Average price of CNG in the country: 0,38 €/m3 • Average price of oil RON95: 1,32 €/l • Average price of diesel: 1,28 €/l

10

czas na gaz

2011 no.49

RYNKI GAZOWE / GAS MARKETS

ARMENIA NGV COUNTRY PROFILE September 2011

Compiled with the assistance of Mehak Gabrielian, Golden Field and Eugene Pronin, Gazprom/NGVRUS

General Data

• Population: 3 266 400.

• Territory: 29 743 km2.

• Paved roads: 8 400 kilometers.

• Number of on-road vehicles: 440 000, including 320 000 cars and 80 000 trucks/buses. 40 000 vehicles presumably fall into "Other vehicles" category – not explained by the source.

• Number of NGVs: 192 000 cars (60%) and 52 000 (65%) trucks/buses.

• All taxi cabs and light duty buses (minivans) use CNG. • Many Armenian CNG filling stations violate the rules and fill vehicles to the pressure of 300 bar instead of 200 bars according to national law.

• Sales of CNG grow 5 to 8 percent annually. In 2010 Armenian NGVs consumed 318,3 Mcm of natural gas.

• Number of filling CNG stations: 345.

• Number of LPG filling stations: 61, but LPG is used very little.

• There are 50 shops to convert vehicles to run on CNG. • The only company in the NGV industry in Armenia is 'Golden Field' LLC – a company that manufactures CNG cylinders.

• No incentives are offered by the state.

Fuel Prices

• Natural gas for CNG filling stations: 0,18€/ncm • Natural gas for population: 0,25€/ncm • Gasoline–98: 0,96€/l • Gasoline–95: 0,91€/l • Gasoline–91: 0,87€/l

• Diesel: 0,83€/l • LPG: 0,51€/l • LPG: 1,02€/kg • CNG: 0,38€/ncm

Belarus NGV COUNTRY PROFILE September 2011

Compiled with the assistance of Dmitry Anniuk, Alexander Holubau, Beltransgaz, Eugene Pronin and Andrey Andreevsky, Gazprom/NGVRUS

General Data

• Population: 9 471 900.

• Territory: 207 560 km2.

• Number of on-road vehicles: 3 276 239.

• Number of NGVs: 4 600.

• Number of filling CNG stations: 26 Mother and 16 daughter stations.

• No incentives are offered by the state.

• In January – June 2011 Beltransgaz sold 7 805 114 Ncm to NGVs.

Fuel Prices

• Gasoline grade 95: € 0.66/l • Gasoline grade 92: € 0.61/l • Diesel: € 0.59/l • LPG: € 0.38/l • CNG: € 0.19/m3

cont. on page 12 >>>

czas na gaz

2011 no.49

11

RYNKI GAZOWE / GAS MARKETS

Compiled with the assistance of Eugene Pronin and Andrey Andreevsky, Gazprom/NGVRUS

cont. from page 11

LITHUANIA NGV COUNTRY PROFILE

September 2011

General Data

• Population: 3 300 431 • Territory: 65 200 km2 • Number of on-road vehicles: 1 953 541 • Number of NGVs: 195 • Number of filling CNG stations: 3 • No incentives are offered by the state

Fuel Prices

• Gasoline–95: 1,32 €/l • Diesel: 1,24 €/l • CNG: 0,88 €/ncm

Compiled with the assistance of Ivan Garch, Moldovagas and Eugene Pronin, Andrey Andreevsky, Gazprom/NGVRUS

MOLDOVA NGV COUNTRY PROFILE

September 2011

General Data

• Population: 3,560,400 • Territory: 33 846 km2 • Number of on-road vehicles: 688 642 • Number of NGVs: unknown. The source provide for the aggregate number of CNG and LPG vehicles • Number of filling CNG stations: 24 (including 8 in Moldovagas with installed capacity of 118 Mcm*year) • In January – June 2011 Moldovagas sold 2,41 Mcm of natural gas to vehicles • No incentives are offered by the state On-road Vehicle Fleet Composition Gasoline Buses

• Gasoline–95: 1,047 €/l • Gasoline–91: 0,87€/l • Diesel: 0,998 €/l • CNG: 0,45 €/ncm

12

czas na gaz

2011 no.49

LPG+CNG

Total

14 646

2 208

21 359

337 300

60 963

12 786

411 049

Trucks

31 756

100 109

9 862

141 727

Motorcycles

27 183

Cars

Fuel Prices

Diesel

4 505

27 183

Trailers

42 262

Semi-trailers

12 744

Tractors Other Total

30 615

30 615

68

1 635

1 703

400 812

207 968

24 856

688 642

RYNKI GAZOWE / GAS MARKETS

The popularity of natural gas as a source of energy has increased in non-OECD Asia over the years leading to increase in its consumption.

Consumption of natural gas is expected to grow significantly in the coming years. Production of natural gas is expected to increase substantially from Africa and non-OECD Asia (excluding India and China). Natural gas production is expected to increase by 10 trillion cubic feet from 2004 levels from each of these two regions by the year 2030.

On the one hand, Indonesia is representative for the gas situation both in non-OECD Asia, and Pacific, much more as the country was in the spotlight during this period on the occasion of the 8th International Oil and Gas Exploration, Production and Refining Exhibition. Indonesia has

The oil production is also encouraged. The Indonesian government aims to increase oil production to one million bpd in the coming years by offering new exploration rights and encouraging enhanced production from existing wells.

Figure 1 – World natural gas consumption, 2008-2035

Figure 2 – Non-OECD Asia natural gas production, 1990-2035

(trillion cubic feet)

(trillion cubic feet)

3.18 trillion cubic meters of proven gas reserves, making it the top ranking country in Asia for gas reserves, according to BP Company’s Statistical Review of World Energy (fig. 4 /page 16 and fig. 5 /page 18). Indonesia is a key exporter of natural gas to the major demand markets of the world.

Locally the demand is also likely to increase from local power plants.

Gas use is growing all over the world. According to the report of U.S. Energy Information Administration – IEO2011 Reference case, the natural gas is the world's fastest-growing fossil fuel, with consumption increasing at an average rate of 1.6 percent per year from 2008 to 2035 (fig. 1). The demand is even bigger in the developing countries where the supply is increased from unconventional sources such as shale gas. There are visible both differences, and similarities and even partnerships within two part of the developing world: non-OECD Asia and non-OECD Europe. If in non-OECD Asia, the reserves of natural gas are sufficient for more than 30 years and the production has risen all over the region, the non-OECD Europe (indeed all of Europe) is not self-sufficient in gas and oil and has to rely on imports. European gas consumption is reaching maximum production capacity. (fig. 2 vs. fig. 3/page 16)

14

czas na gaz

2011 no.49

cont. on page 16 >>>

RYNKI GAZOWE / GAS MARKETS

Figure 3 – Non-OECD Europe, natural gas production 1992-2035

Figure 4 – Indonesia in top Asia Pacific- Proved reserves - NATURAL GAS

(trillion cubic feet)

(trillion cubic feet)

cont. from page 14

Efforts to improve the investment climate were illustrated by a reduction in the corporate income tax rate to 25% in 2010, the opening of a few more sectors to foreign investors, and new tax concessions for certain investments. The government launched a new system to reduce the time and costs of importing and exporting by allowing single submission, processing, and approval of import and export documents.

On the other hand, non-OECD Europe is emerging as a major demand hub in its own right. European gas consumption is reaching maximum production capacity. Its 8% buffer of supply over demand is not sufficient to ensure continued security of supply, particularly given that demand will rise as post-recessionary economic growth gains ground. Non-OECD Europe is one of the largest sources of untapped natural gas in Europe. Natural gas is a key energy source for residential heating, industry and electricity generation. In non-OECD Europe and Eurasia, natural gas is the primary energy source and the share in the energy consumption is about 50 percent. Russia, the second largest natural gas consumer after the US, is the biggest contributor for consumption in the region.

Gas pipeline investment is crucial in non-OECD Europe, if gas is to be brought to markets from increasingly remote producing regions.

Intra-regional connections need to be strengthened to provide greater resilience, security and competition in gas supply. However, many European investments remain relatively weaker, and long-haul pipelines are subject to delay and cost escalation. Many proposals remain at the planning stage. One reason is that the infrastructure is often insufficient to exploit this potential.

Within this context where weak infrastructure is the primary factor limiting further growth, the non-OECD European companies providers of equipment dedicated to the energy sector are seeing more opportunities across Asia. The policies in Indonesia are seen as key to encouraging suppliers of the advanced technologies that are required for the exploitation of ageing industrial units and enhancing production from marginal fields. However industrial works in Indonesia’s gas and oil segment must address a number of issues – stemming not only from the challenges of meeting the incremental gas and oil demand, but also from important regulatory initiatives and the need to maintain experienced staff.

“We are targeting countries like Indonesia, where we could implement many projects in gas and also in oil sector. We adapt of course our services to meet the regional requirements, but for systems integrators this could be easy, considering the complete solutions they

16

czas na gaz

2011 no.49

could provide. The environmental safety becomes a more and more important aspect in this region, so we pay more attention in developing performing solutions that could reduce emissions in all the facets of gas and oil distribution and storage.”, explains Ion Andronache, the CEO of the Romanian company Syscom18, one of the national leaders on the process control and automation market, company that provides integrated solutions and complex installations for the gas and oil industry.

Advances in technology have always served as major triggers for the development of natural gas markets as the technological progress is crucial both in accessing new gas resources and converting them into reserves, and in developing new means to bring the gas to markets. Technological innovation in the exploration and production sector has equipped the industry with the equipment and practices necessary to continually increase the production of natural gas to meet rising demand. These technologies serve to make the exploration and production of natural gas more efficient, safe, and environmentally friendly. The vapor recovery process in natural gas, for example, has significant environmental and economic benefits.

The gas and oil facilities have seen thousands of euros of gas recovery.

So the economics are good when the vapor recovery units are becoming commonly used in the gas industry as a means of recovering natural gas vapor and making it an usable and profitable product.

At the tank farms and refineries level the security represents an essential aspect and there are required solutions and specialized services in order to comply with international standards such as EU Directive 94/63/EC and German TA-Luft. Vapor Recovery Systems, for example, which are important units within the gasoline loading/unloading operations, have to be designed to meet all current and expected gasoline emission specifications. “For complex installations and large quantities of Gasoline loading/unloading in tanks, tank trucks and railcars, as well as small applications, a turnkey solutions provider should perform expertise in loading/unloading facilities, feasibility studies, the detailed engineering for vapor recovery installations, delivery of the equipment, dedicated software, installations and commissioning.”, says Ion Andronache. The vapor return process for gasoline supply requires the gases to be re-liquefied and thus, valuable product is recovered and the highest demands on air purity are met.

As Indonesia will be one of the main drivers for growth in the gas and oil equipment market through the next years, more vapor recovery units are expected to be installed throughout the region. www.syscom.ro

cont. on page 18 >>>

RYNKI GAZOWE / GAS MARKETS

cont. from page 16

Figure 5 – Proved reserves - NATURAL GAS

Source: bp.com/statisticalreview

18

czas na gaz

2011 no.49

RYNEK LNG / LNG MARKET

The value of flexible gas supply infrastructure In their recent Golden Age of Gas report, the IEA predicts that global gas demand growth will be led by a surge in the construction of gas fired generation capacity. They forecast that annual gas consumption from gas fired power stations will increase by 800 bcm to over 2000 bcm by 2035, an increase of 65% from 2008 levels. This is equivalent to more than 1500 new 500 MW CCGTs running at 75% load factor.

700 600 500 400 300 200 100 0

Increasing need for imports in Europe (bcm)

2010

2012

2016

700 600 500 400 300 200 100 0

Increasing need for imports in Asia (bcm)

2010

2012

2016

Gas fired generation is globally attractive for a number of reasons: • it is a mature and low risk technology which can be delivered close to demand centres with relatively short lead times • it offers comparatively short payback periods, which is important to investors faced with wide spread regulatory uncertainty • it is well placed to facilitate the transition to decarbonisation, having a much lower emissions intensity than its thermal alternatives (gas produces less than half the emissions of an equivalent coal station) • it is ideally placed to provide the flexibility required to manage renewables intermittency.

Some important implications of growth in power sector gas demand

In Europe policy makers have been slow to recognise the key role natural gas is likely to play in the transition to decarbonisation of the power sector. This is to a large extent because governments are promoting a much more aggressive path for development of renewable generation than that supported by policy mechanisms and transmission infrastructure. The European Gas Advocacy Forum recently published a interesting study which sets out how gas can play a more prominent role in meeting 2050 European emissions targets than that presented in similar studies by the European Climate Foundation and the UK Committee for Climate Change.

The growth in gas demand from the power sector will increase the requirement for gas supply flexibility. Almost universally, either through central dispatch or market mechanisms, generation dispatch decisions are based on the relative short run marginal cost of power plants. As a result the running patterns and gas demand of gas fired plant can vary significantly as a function of gas prices relative to other fuels (primarily coal). The resulting swings in power sector gas demand may be seasonal (as a result of winter/summer gas price differentials) or more structural as global commodity price movements impact the competitiveness of gas-fired generation.

In Asia and North America the case for gas fired power generation is clear. A pollution driven transition from coal to gas plant in China and a reduction in Japanese nuclear capacity will support Asian demand growth. Gas fired generation also looks attractive in North America given the scale of domestic shale gas resource and a policy shift towards lower carbon emissions.

Growth in intermittent renewable capacity will also drive an increase in the requirement for short term gas supply flexibility. Gas power stations will play a prominent role in providing flexibility to compensate for fluctuations in ‘must run’ wind and solar generation output. The extent to which this gas flexibility is required from one year to the next will in turn depend on variations in alternative sources of short term flexibility such as hydro storage levels.

Globally the growth in gas fired generation capacity will drive a greater requirement for imports of LNG. This is particularly the case in Europe where declining domestic reserves will need to be replaced with imports and in Asia where demand growth is set to outpace supply as illustrated in Chart1.

20

Chart 1: Growth in European and Asian LNG imports (source WoodMac/Statoil)

czas na gaz

2011 no.49

Domestic production

Domestic production

Supply from Russia

Supply from Central Asia

Required LNG import to meet demand

Required LNG import to meet demand

Supply from Norway Supply from North Africa

Another important consequence of growth in gas demand for power generation will be an increasingly strong relationship between gas and power prices in many regional power markets. An expansion of gas capacity combined with the flexibility demands of ‘must run’ renewable capacity is likely to result in an increase in the influence of gas plant in setting marginal power prices. This will manifest itself both in an increased correlation of gas and power prices and in a convergence of the shape of prices.

RYNEK LNG / LNG MARKET

The need for greater gas infrastructure flexibility An increased requirement for gas supply flexibility from the power sector is set to coincide with the increased dependence of Europe and Asia on LNG imports. The dynamics of LNG supply are very different to traditional contracted pipeline supply. Incentives to economically optimise the destination of LNG cargoes are a well established feature of LNG supply contracts. As a result the delivery of LNG to meet demand will depend on market price signals and the location of suitable cargoes.

The continued development of global LNG spot trading and arbitrage combined with greater sources of supply diversity will lead to less predictable production to market routes which will require greater transportation and storage infrastructure flexibility. This infrastructure flexibility will need to support the fluctuations in regional power sector gas demand from changing wind patterns, hydro levels and gas plant competitiveness. It will also need to support the dynamic re-optimisation of global LNG portfolio flows in response to complex interactions between regional spot gas and contract prices.

Chart 2: Global gas trade and transportation utilisation (source IEA) 800

90%

700

85%

600

80%

500

75%

400

70%

300

65%

200

60%

100

55%

0

50%

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Unutilised capacity

Pipeline trade

LNG trade

Capacity utilisation rate (right axis)

The IEA provide an insight into how global LNG capacity utilisation may tighten by 2015 in their recently published Golden Age of Gas Scenario.

Chart 2 shows the historic and forecast global pipeline and LNG trade and transportation infrastructure utilisation capacity.

Value from investing in flexible supply infrastructure The IEA project global gas demand this decade will be driven strongly

by Asia meaning that unutilised LNG capacity will fall quicker than that of pipelines. As capacity becomes more constrained towards the middle of the decade it is questionable whether the global gas supply chain will have the inherent flexibility required to manage the uncertainty in global and regional supply and demand balances. This is both over a medium term (seasonal and forward curve) horizon and a short term (within month) horizon. In this environment there is an interesting investment case for emerging technologies that can add flexibility to the gas supply chain. In addition to existing floating regasification facilities these include floating liquefaction, CNG and small scale LNG transportation.

There is still time for investors to deliver new supply chain flexibility although investors have been wary of commiting capital. There is a risk that policy and regulatory uncertainty will provide siginficant impediments to investors seeking to finance investments in flexible infrastructure. For example the lack of clarity in Europe as to policy support for new gas infrastructure and the role gas will play in the decarbonisation agenda. Flexibility development may be further hindered by the fact that asset margins are a complex function of market spreads and price relationships. These can be difficult for investors and asset managers to quantify and to hedge. However if investment in flexibility is constrained it will likely result in greater gas price volatility and an increase in the returns and asset value of existing flexible gas infrastructure. timera-energy.com

R Y N E K ngv / ngv M A R K E T September 2011 CNG public refuelling stations, gas companies CNG public refuelling stations, non-gas companies

The concept of CNG development in the Czech Republic was drawn up by the Czech Gas Association in 2004 as the Government’s policy paper on “The Programme of Support for Alternative Fuels in Transport – Natural Gas”.

The Government of the Czech Republic approved this programme in its resolution of 2005 and it was then formulated in more detail in an Agreement between the Government of the Czech Republic and Gas Companies. The Agreement was signed in 2006 and among other things guaranteed zero excise duty on CNG between 2007 and 2011.

22

CNG sales in the Czech Republic continuously increase every year. It can be expected that the gradually rising excise duty imposed on CNG starting in 2012 will not affect this development and that CNG will continue to be the least expensive and most advantageous motor fuel in the Czech Republic. For the development of the excise duty see Chart 5.

Companies

operating in the CNG business: • Gas companies: RWE, E.ON Energie, a.s., Pražská plynárenská, a.s., Vemex, s.r.o.

• Non-gas companies: Bonett Gas Investment, a.s., Gascontrol spol. s r.o., Tvaja CNG, s.r.o., Aquacentrum, s.r.o., Motor Jikov, a.s., NEAT, a.s., CNG Company, s.r.o.

• CNG vehicle manufacturers: Buses: Iveco Czech Republic, a.s., Tedom, a.s., SOR Libchavy spol. s r.o.

Forklifts: Linde Material Handling CR, s.r.o.

• Importers of CNG vehicles into the CR: VW, Mercedes Benz, Fiat, Opel, Iveco Ice resurfacers: Zamboni The table and chart show CNG development in the Czech Republic between 2004 and 2010. For example, CNG sales increase by more than 24% annually, NGV sales increase by 45% and the number of public CNG refuelling stations rises by 23%.

Table 1 NGV development between 2004 and 2010

Public CNG refuelling stations

Total number of vehicles

Passenger cars

Buses

CNG sales million m³

% increase in CNG sales

2004

9

250

150

100

2.773

2005

9

450

280

165

3.010

8.5 19.1

2006

11

580

400

180

3.584

2007

17

900

680

195

5.790

61.6

2008

17

1,200

950

215

6.758

16.7

2009

23

1,800

1,465

270

8.082

19.6

2010

32

2,500

2,112

300

10.058

24.4

czas na gaz

2011 no.49

R Y N E K ngv / ngv M A R K E T

Developments over the past five years clearly indicate that in the Czech Republic, a favourable business environment has been created for the infrastructure, i.e., the rollout of a network of CNG refuelling stations, and for the related industries, as well as a good market environment for the sales of all categories of CNG vehicles (passenger cars, delivery vans, buses and municipal vehicles). Part of this successful development in CNG is the existence of technical legislation, technical standards and other legislative documents related to CNG.

Taxes

which also means the cancellation of subsidies from the Czech Ministry of Transport for CNG buses.

Although governmental support has been withdrawn, gas companies continue to contribute CZK 200,000 to the purchase of every new CNG bus. This involves marketing support, for example, the buses carry advertising posters of the respective gas company (RWE, Pražská plynárenská, a.s., E-ON) provided that the bus operator also takes CNG from the gas company.

can declare low-emission zones allowing access to “clean” vehicles. In the Czech Republic, it is now possible to buy CNG buses cheaper than diesel buses. However, it is up to each operator to decide which fuel it will use.

• Road Tax Under Section 3 of Act No 16/1993 on the Road Tax, since 1 January 2009, under 12-tonne vehicles with an electrical, hybrid or gas drive have been exempt from the road tax in the Czech Republic.

Chart 1 – Public CNG refuelling stations

and subsidies

• CNG excise duty The subsidy scheme of the Czech Ministry of Transport for the replacement of vehicles in public bus transport in 2011 has been cancelled,

There is also an opportunity to transfer funds for CNG bus procurement from the budgets of regional operational programmes. However, it is up to each city to decide on the way in which it will allocate the funds and on how it justifies this transfer; for example, the municipality 32

Chart 1

between 2004 and 2010 Chart 2 – CNG vehicles between 2004 and 2010 Chart 3 – CNG sales between 2004 and 2010 Chart 4 – Expected CNG development until 2020

Chart 2

Total vehicles

23 17

9

9

17

Passenger cars

11

Buses

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Chart 3

2010

10,058

2004

Chart 4

2005

2006

2007

2008

2009

2010

• CNG sale (mil.m3/y) • Number od CNG FS • CNG cars (x 1000)

in million m3

8,082 6,758 5,79

2,773

3,01

460

3,584 300

0,9

2004

2005

cont. on page 24 >>>

2006

2007

2008

2009

2010

2007

5,5

2011

20

2014

150

2017

2019

czas na gaz

2020

2011 no.49

23

R Y N E K ngv / ngv M A R K E T

cont. from page 23

Chart 5 – CNG Excise Duty Structure until 2020 (CZK/t) Rate on 13 October 2011: EUR 1 = CZK 24.745

3355

Chart 6 – Average CNG prices in CZK (2005 - 2010) Chart 7 – Development of fuel prices for consumers (2005 - 2009)

3355

06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

CNG

refuelling stations

The Czech CNG refuelling network is improving. The concept of building refuelling stations inside companies’ compounds, often with complicated access to the dispensers, is being abandoned and preference is given to publicly accessible places in the compounds of shopping centres or in the networks of existing fuel filling stations (for example, LUKOIL and Benzina, a.s.), which have in place suitable facilities and services for drivers. Unfortunately, Czech technical and safety standards in general complicate and hinder the rollout of CNG refuelling stations and their integration within the structure of the existing filling stations in this country. It is therefore necessary to revise the regulation called TPG 304 02 CNG Refuelling Stations for Motor Vehicles, which will make it possible to install multiproduct dispensers (petrol, diesel, CNG) and also to install CNG dispensers very close to other fuel dispensers. In the Czech Republic, CNG refuelling works completely on a self-service basis. Thanks to the development of an autonomous CNG Card Centrum network supporting the use of customer cards, CNG can be refuelled at 30 CNG dispensing points; credit cards can be used at 13 CNG dispensing points and cash at 16 CNG dispensing points. Customer cards for the CNG Card Centrum system are issued by five contracting partners (RWE, E.ON Energie, a.s., Pražská plynárenská, a.s., Bonett Gas Investment, a.s. and Vítkovice Doprava, a.s.).

The number of CNG refuelling stations as at September 2011 is shown in a map of the Czech Republic (Fig. 1). Cooperating with Gibgas, the Czech Gas Association updates the refuelling network on the CNG Road Planner website on a regular basis, see http://www.gibgas.de/Tankstellen/Umkreissuche%20-%20Routenplaner?locale=en_GB

Average

CNG prices between 2005 and 2010

Compared with oil-based fuels, the end price of which can change on a daily basis, CNG prices change very little. The various companies change their prices only rarely, in most cases at intervals of several months or years.

24

czas na gaz

2011 no.49

CNG

vehicle garaging

Unlike other countries in which CNG vehicles can be freely parked in underground car parks, in the Czech Republic CNG vehicle parking under the ground meets with certain difficulties because of the persisting unwillingness on the part of the fire services. After many years

of relentless effort, the provisions of Regulation No 268/2011 on the technical conditions for the fire protection of buildings and the relevant provisions of the ČSN fire protection standards have been amended so that subject to certain conditions, CNG vehicles can now enter into and park in underground car parking facilities intended for multiple vehicles.

Technical regulations on CNG prepared by the Czech Gas Association: • TPG 304 02 – CNG Refuelling Stations for Motor Vehiclers – under revision • TPG 982 01 – Garages and service and repair shops and other facilities for NGVs – under revision • TDG 982 02 – Requirements for the Operation, Repair, Maintenance and Inspection of NGVs • TDG 982 03 – NGV Refuelling Appliances Prague, 13 October 2011 Prepared by: Pavel Novák, NGV Manager Source/company: Czech Gas Association

Table 2 – Statistics NGV Country

Czech Republic

Prepared by (name)

Pavel Novak

Report date

Oct. 13, 2011

Date reflected in the report

4 Quarter 2011

Number of NGVs Passenger cars and other light duty vehicles (class M1/N1)

2,807

Medium/heavy duty buses (class M2/M3)

336

Medium/heavy duty trucks (class N2/N3)

41

Total

3,184

Number of other NG fuelled vehicles Locomotives or trains

2

Forklifts

62

Other: ice resurfacers

2

Total ‘other’

66

Number of CNG refuelling stations Public CNG refuelling stations

35

Private CNG refuelling stations (e.g. bus depots)

15

Total CNG refuelling stations

50

Total number of small private CNG Vehicle Refuelling Appliances including home refuelling units

80

Monthly sales of gas used in vehicles - please indicate the sales unit (kg or other unit used)

unit

CNG sales in June 2011

850,000

m3

Average gas quality

kWh/kg

density Nm3

density Sm3

CNG: Russian H-gas

13.2

0.743

0.704

Price incl. VAT in local currency (for diesel and regular petrol per litre, gas sales units are shown)

price

sales unit

Diesel (not required for EU countries)

CZK 34.00

litre

Regular petrol (not required for EU countries)

CZK 35.50

litre

CNG (CZK)

CZK 23.80

kg

Exchange rate: Euro / CZK (1 September 2011)

1 : 24.745

17.00/m3

TEc h n o l o gi e / TE C HNOLO G I ES

LPGtech

Szybki, solidny rozwój z technologią dopracowaną w każdym calu Firma LPGtech z Białegostoku jest obecnie jedną z najszybciej rozwijających się firm zajmujących się rozwojem komponentów instalacji gazowych na rynku światowym.

Niemal jak grom z jasnego nieba podbili rynki Polski, Litwy, Grecji, Rosji, krajów bałkańskich i Anglii. Poza granicami Europy to młode przedsiębiorstwo ma już swoje przedstawicielstwa w Australii, Indiach, Ameryce Południowej i Argentynie.

Sekretny przepis młodego start-up’u to: dopracowana w każdym calu technologia i jakość za przystępną cenę.

Już dawno rozeszła się wieść, że region wokół Białegostoku cieszy się uznaniem sektora automotive na całym świecie dzięki swoim dobrze wykształconym technikom. Fakt, iż tu produkowana jest większość instalacji gazowych umożliwiających ich właścicielom korzystną cenowo mobilność, zapewniających jednocześnie, w odróżnieniu od zwykłych paliw, ochronę środowiska, to tylko logiczna konsekwencja tego rozwoju.

LPGTECH rozwija tymczasem nie tylko siebie, ale również komponenty. Kolejny punkt agendy tego ambitnego przedsiębiorstwa to wprowadzenie na rynek nowych wtryskiwaczy, którymi już

26

czas na gaz

2011 no.49

teraz zachwyca się Manager ds. Eksportu: „To najszybsze wtryskiwacze spośród dostępnych obecnie na rynku” – zachwala Paweł Perkowski. Mimo, że końcowe testy krótko przed rozpoczęciem produkcji seryjnej nie są jeszcze w pełni zakończone, czasy leżące znacznie poniżej 1,5 milisekundy wyznaczają nowe kryteria i umożliwiają jeszcze precyzyjniejsze przetworzenie sygnałów sterowników instalacji gazowej. „Dzięki nim można jeszcze lepiej przerobić nowoczesne silniki podlegające wymagającym normom emisji spalin.”

Oczywistą konsekwencją jest również ciągła modyfikacja sterowników instalacji gazowej LPGTECH. Doświadczenia wykazały, że nowa generacja kontrolerów instalacji gazowych może pozwolić uzyskać oszczędności zużycia na poziomie nawet 10%. To polska technologia, która funkcjonuje jak szwajcarski zegarek.

W kuźni pomysłów LPGTECH od dawna dąży się jednak ku wyższych celom. I tak rozpoczęto już prace nad rozwojem instalacji gazowych do silników z wtryskiem bezpośrednim. Tu przedsiębiorstwo korzysta z solidnego fundamentu zaprojektowanych już komponentów: „Bazę jakościową naszych sterowników i wtryskiwaczy możemy połączyć z nową technologią, mimo iż rozwój funkcjonującej technologii dla wtrysku bezpośredniego

zajmie jeszcze nieco czasu” – studzi nadmierne oczekiwania Paweł Perkowski.

Z tego względu, niejako w ramach logicznej konsekwencji rozwoju, zwrócono się również w kierunku technologii dual fuel: obecnie firma chciałaby dołączyć do zaangażowanych w tematykę mieszania gazu (LPG lub CNG) z paliwem diesel.

Dzięki temu w pełni wykorzystane zostaną obecne trendy, ponieważ na poziomie europejskim definiowane są obecnie podstawowe wytyczne konieczne dla umożliwienia wdrożenia tej technologii w całej Europie i uproszczenia jej odbiorów przez urzędy. Wtajemniczeni liczą na ratyfikację nowych przepisów na przełomie roku, a najpóźniej wiosną 2012 r. Przy oszczędnościach na poziomie 10% do 25% otwiera się tu duży rynek dla komponentów instalacji gazowych w transporcie towarowym ciężkim.

Fakt, iż popyt na alternatywne źródła napędu jest coraz większy właśnie w sektorze transportu, to również wniosek z pokazu instalacji gazowych w Moskwie, które młode przedsiębiorstwo może zaliczyć do swoich sukcesów. „Nasze stanowisko było wciąż oblegane, ledwo mogliśmy sprostać zapytaniom” – podsumowuje rzutki Manager ds.

Eksportu. Dlatego też podjęto decyzję o odwiedzeniu targów w Buenos Aires, ponieważ również w Argentynie istnieje duży rynek dla produktów jakości „made in Białystok”.

Wolfgang Kröger

2011: dobry rok dla LPGTECH W październiku produkty LPGTECH zaprezentowaliśmy na targach GasSUF w Moskwie. Natomiast 10-13 listopada zapraszamy na nasze stoisko nr: F4 na V Expo GNC w Buenos Aires (Argentyna).

2011: The first year, very promising for LPGTECH In October LPGTECH gas system was introduced to the Russian market at GasSUF Exhibition in Moscow. Now the company promotes its products at the fifth edition of Expo GNC in Buenos Aires (Argentine).

Meanwhile, Krzysztof Łapiński, president of LPGTECH encourages all the users to share their opinions about his products and software. "We are open to any ideas that could improve the performance of our system. We are aiming to create the easiest system that is fully automated. TECH drivers are already among the best, the technology is constantly improved so that it can work with the newest types of engines." – he adds.

The appeals do not remain without response. On one of the discussion boards, there is a special topic about TECH system. Its latest version was released in the last days of September. The company also couns on the opinions and suggestions from their foreign distributors and installers. "During the past few months we have sent samples to many installers and sellers all over the world.. All prospect customers are impressed after testing.

We get very good feedbacks from them and we get more and more inquieries from more companies interested in testing. Most of them want to switch to our system, even though they have been installing systems considered as the best in the market" – says Łapiński The sales department is growing very fast. "Before the end of this year we'll be hiring two more people for sales, apart from the distributors that already work with us in Poland, Lithuania, Russia, Turkey and India, we are constantly negotiating with about 20 major buyers. Our offer is very attractive not only because of the quality and technology, but we offer very competitive prices as well. It's the best price to quality ratio that anyone can offer." – says LPGTECH President.

More details:

Tymczasem zachęcamy użytkowników do dzielenia się swoimi spostrzeżeniami na temat produktów i oprogramowania LPGTECH. "Jesteśmy otwarci na wszelkie pomysły, które mogłyby usprawnić działanie naszych sterowników oraz wpłynąć na łatwość ich użytkowania. Efektem końcowym naszych działań ma być najlepszy na świecie sterownik autogazu, który jest nie tylko łatwy w ustawianiu, ale także precyzyjny i bezproblemowo współpracuje z najnowszymi modelami aut" – mówi Krzysztof Łapiński.

Apel prezesa LPGTECH nie pozostaje bez odzewu. Na jednym z branżowych forów dyskusyjnych trwa budząca wiele emocji dyskusja na temat oprogramowania LPGTECH Gas Setting, którego najnowsza wersja została udostępniona użytkownikom w ostatnich dniach września. Firma liczy też na aktywność instalatorów autogazu.

"W okresie wakacyjnym przekazaliśmy montażystom kilkanaście sterowników do bezpłatnych testów. Ich wyniki są niezwykle obiecujące i pokazują, że już teraz sterowniki TECH są w stanie skutecznie konkurować ze uznanymi i obecnymi w branży LPG od wielu lat markami" – mówi prezes LPGTECH. O rosnącym zainteresowaniu produktami białostockiego producenta instalacji LPG najlepiej świadczy rosnąca liczba zamówień nie tylko z Polski ale również z Litwy, Rosji, Indii i Tajlandii, Turcji i wielu innych krajów. Firma ciągle poszukuje nowych partnerów handlowych.

"Zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z działem eksportu naszej firmy. Zapewniam, że wszystkim potencjalnym dystrybutorom naszych produktów, jesteśmy w stanie przedstawić interesującą ofertę handlową, zarówno od strony technicznej jak też atrakcyjnej ceny" – mówi Krzysztof Łapiński, prezes LPGTECH. LPGTECH e-mail: export@lpgtech.pl +48 85 734 13 26 Skype: lpgtech_export www.lpgtech.pl

INFORMACJE Z RYNKU PALIW / FUEL MARKET INFO

UE rozwiąże problem nadpodaży benzyn na rynku?

Postępująca od kilku lat dieselizacja rynku transportowego w Europie coraz mniej podoba się rafineriom, dla których obecna nierównowaga pomiędzy konsumpcją benzyn a oleju napędowego jest coraz groźniejsza.

Stąd nowe propozycje podatkowe Komisji Europejskiej znajdują w spółkach paliwowych duże zrozumienie.

Konsumpcja oleju napędowego w Polsce w I półroczu 2011 r. wzrosła o 10% w stosunku do tego samego okresu rok temu. Tymczasem konsumpcja benzyny spadła o 5%. Ta tendencja utrzymuje się już od kilku lat i jest wynikiem określonych działań na szczeblu unijnym mających promować olej napędowy jako paliwo (niższa stawka akcyzy na to paliwo).

Okazuje się jednak, że branża wpadła w pętlę, z której wyjściem wydaje się tylko drastyczna zmiana systemu podatkowego. Zachęty do konsumpcji diesla generowały coraz wyższy popyt, za którym starały się nadążać europejskie rafinerie poprzez inwestycje w instalacje przerobowe. Proces destylacji ropy naftowej nie pozwala jednak uzyskać coraz większej ilości oleju napędowego bez jednoczesnej produkcji benzyn. Efektem tego jest rosnąca nadpodaż tego paliwa na rynku. Coraz mniejsza konsumpcja w Europie sprawiała, że jedynym ratunkiem był eksport benzyn (głównie do USA). Teraz jednak i to nie wystarcza, a rafinerie mają poważne problemy z ulokowaniem produkcji na rynku. Dodatkowo rosnąca produkcja wymusza utrzymywanie coraz większych rezerw

obowiązkowych, które oznaczają zamrażanie gotówki. Potwierdza to Przemysław Krysicki, dyrektor w firmie Ernst & Young: „Nadwyżka benzyn to dziś problem dla rafinerii. Jeśli istnieje rozwiązanie tego problemu w obecnych warunkach, to może nim być ograniczenie kosztów logistyki lub rozwijanie kompetencji w zakresie tradingu przez firmy paliwowe”.

W polskich warunkach pomóc mogłoby choćby szersze korzystanie z tzw. swapów przez rodzimych producentów paliw - temat wstydliwy dla obu naszych koncernów. W tej sytuacji propozycja Komisji Europejskiej zrównująca poziom opodatkowania dla benzyn i oleju napędowego (a przy okazji także innych paliw silnikowych - LPG i CNG) wydaje się być rafineriom na rękę. W tej sytuacji jedynym kryterium różnicującym opodatkowanie tych paliw będzie poziom emisji CO2, który jest wyższy dla ON niż dla benzyn. Może się więc okazać, że liczba aut napędzanych benzyną zacznie w perspektywie kilku lat wyraźnie rosnąć. Znacząca podwyżka opodatkowania LPG dodatkowo wyeliminuje z rynku ten bezpośredni substytut benzyn.

Pewne jest natomiast jedno - paliwa na pewno nie będą już tańsze. I to nie tylko ze względu na podatki. „Unia Europejska konsekwentnie podnosi wymogi jakościowe dla paliw. Jest to częściowo wymuszane przez przemysł motoryzacyjny i przekłada się na ich cenę. Już niebawem dojdzie do sytuacji, kiedy to benzyna 98-oktanowa będzie podstawowym paliwem, a o popularnej 95 zapomnimy. Oczywiste jest więc, że jeśli produkcja paliw będzie coraz droższa, to i cena detaliczna będzie coraz wyższa” – uważa Andreas Golombek, prezes Lurgi SA. Proponowane zmiany podatkowe miałyby wejść w życie z początkiem 2013 roku. Wiadomo już jednak, że ich zatwierdzenie nie będzie proste. Protestuje szczególnie branża LPG, która na zmianach straciłaby najwięcej. Wiadomo już, że Polska będzie poszukiwać kompromisu pozwalającego uratować choćby część preferencji dla gazu płynnego. Zrównanie opodatkowania na ON i benzyny wydaje się jednak przesądzone. wnp.pl

RYNEK CNG / CNG MARKET

Canada

Encana Opens New CNG Station in Alberta

Encana Natural Gas Inc.,

a subsidiary of Encana Corporation, has opened a CNG station in southern Alberta. The station, located in Strathmore, about 40 kilometres east of Calgary, demonstrates Encana’s ongoing commitment to building the necessary infrastructure to support a transportation future driven by natural gas.

“Encana is leading by example as we convert our own vehicle fleets to natural gas and help build the necessary infrastructure to support its expanded use as an alternative fuel to gasoline or diesel. Operating a fleet of vehicles on natural gas is both an economic and environmental advantage for our business, and we are inviting other business operators and consumers to join us in capturing the benefits of this clean, abundant and more affordable fuel,” said Randy Eresman, Encana’s President & CEO. “We believe that natural gas as a transportation fuel has huge potential to improve the bottom line of its users. Our vast North American supply of natural gas truly represents a domestic energy solution and a way to further strengthen the economies of both Canada and the United States. In fact, the natural gas industry currently employs nearly 3.4 million people and every 1 percent increase in natural gas production creates up to 35,000 new jobs,” said Eresman.

The Strathmore CNG station will fuel Encana’s growing fleet of natural gas-powered vehicles, which now has 39 trucks converted to run on natural gas in the company’s Clearwater Business Unit encompassing the Strathmore area. Overall Encana has 128 of its approximately 1,400-vehicle North American fleet running on natural gas to date, as well as 15 drilling rigs, and continues to further expand its conversion program. Beginning in 2012, Encana Natural Gas expects to offer the Strathmore station’s fueling services to other corporate fleets in the area and to the public at a later date.

30

czas na gaz

2011 no.49

The facility follows the opening this past summer of Encana Natural Gas CNG stations in Fort Lupton, Colorado and Sierra, British Columbia. Encana Natural Gas also has an operational CNG station in Parachute, Colorado, as well as in Red River Parish, Louisiana. The latter was the first to welcome a public customer in March 2011.

Natural gas-powered cars and trucks are fueled with CNG or LNG and operate similarly to gasoline-powered vehicles.

There are currently more than 960 natural gas vehicle fueling stations in the United States fueling about 110,000 natural gas vehicles. Canada has a network of approximately 80 public fueling stations in five provinces.

“Today, there are more than 12 million natural gas vehicles worldwide but less than 1 percent of them are in North America. Yet our continent has the most to gain, economically and environmentally, from fueling its vehicles with natural gas. We have an estimated 100-year supply of natural gas at current consumption rates; but the resource only counts for 25 percent of the continent’s total energy mix. The precedent has already been set in Europe where natural gas figures far more prominently as a transportation fuel and the technology for natural gas vehicles

is proven, reliable and safe. Other countries have already made the switch and we’re seeing a paradigm shift in Canada and the U.S. Infrastructure such as the Strathmore CNG station represents another building block in this growing natural gas highway network.

These facilities are critical in responding to a growing market need given the increasing number of commercial and municipal fleets in North America converting to the more affordable and environmentally friendly alternative of natural gas,” said Eric Marsh, Executive Vice-President, Natural Gas Economy & Senior Vice-President, USA Division.

Marsh noted that natural gas vehicles have become one of the fastest growing sectors in the alternative vehicle market, with a wide range of passenger models from small compact cars to trucks. One such model, the Honda Civic GX, was rated the Greenest Vehicle of 2009 by the American Council for an Energy Efficient Economy.

“In addition to providing an abundant, affordable alternative to gasoline and diesel, natural gas is also far less emissions-intensive.

Quite simply, using natural gas as a transportation fuel results in cleaner air. Natural gas doesn’t contribute significantly to creating smog because it emits 75 to 95 percent less nitrogen dioxide, 99 percent less sulfur dioxide and 90 percent less particulate matter.

This new CNG station in Strathmore, therefore, represents far more than a fueling facility – it is a milestone along a road to a cleaner energy future and greener economy,” Marsh said.

TE C H I NOLO G I E / TE C HNOLO G I ES

SILNIK TSI a LPG Zwykłe instalacje autogazu sprawdzają się w prostych silnikach, zwłaszcza starszych generacji.

Dla wyrafinowanych jednostek trzeba tworzyć specjalne konstrukcje.

Do niedawna właściciele aut z bardzo nowoczesnymi silnikami TSI w naszym kraju nie mieli szans korzystania zasilania LPG, które pozwoliło by obniżyć koszty eksploatacji a jednocześnie zapewniło by bezawaryjną pracę układu i odpowiednio wysoką trwałość elementów silnika. W ubiegłym roku Skoda i firma Landi Renzo zaprezentowały system zasilania autogazem dla silników koncernu Volkswagena z bezpośrednim wtryskiem benzyny, wyjaśniając przy okazji techniczne niuanse tego niezwykle skomplikowanego przedsięwzięcia. Pod koniec 2010 r. do polskiej oferty Skody wprowadzono wersję 1.4 TSI z fabryczną instalacją gazową. Teraz opracowano zasilanie autogazem dla kolejnej jednostki napędowej spod znaku Volkswagena - 1.2 TSI. Samochód z takim właśnie silnikiem trafił do oferty Seata i jest dostępny w modelu Ibiza.

Samo użycie LPG jako paliwa dla silnika TSI nie stanowi żadnego problemu. Wyzwaniem jest jednak precyzyjne sterowanie procesami spalania i zapewnienie odpowiedniej trwałości wtryskiwaczom benzynowym, które muszą być chłodzone intensywniej niż w tradycyjnych jednostkach napędowych. Zabudowa takiej instalacji opiera się na ściśle dedykowanym zestawie montażowym, a kalibracja na odpowiedniej konfiguracji zaawansowanego sterownika gazowego. Trwałość wtryskiwaczy benzynowych podczas eksploatacji auta na autogazie zapewnia strategia uruchamiania wtryskiwaczy benzynowych w różnych sekwencjach i z różną częstotliwością. Zależy ona między innymi od aktualnego obciążenia silnika, zasilanego LPG. Podczas pracy silnika na biegu jałowym zrezygnowano z zasilania gazem ze względu na zbyt wysokie ciśnienie benzyny w szynie wtryskowej. Trzeba jeszcze dodać, że przejścia z zasilania benzynowego na zasilanie gazowe oraz dodatkowe wtryski benzyny pozostają niezauważone, gdyż przełączanie odbywa się stopniowo, cylinder po cylindrze. Zastosowanie najwyższej klasy komponentów oraz starannie dobrana kalibracja systemu zapewnia bardzo dobre osiągi przy zasilaniu autogazem.

cm 20,5

Ze względu na konieczność zapewnienia częstszego niż w tradycyjnych silnikach przepływu benzyny przez wtryskiwacze oraz rezygnację z zasilania autogazem podczas biegu jałowego korzyści finansowe wynikające z zasilania LPG w silnikach TSI nie są tak duże jak przy zwykłych układach.

W zależności od tego, jak eksploatowany jest samochód pobór benzyny może sięgać od 20 do 50 %. W trasie autogaz wykorzystywany jest nawet w 80 %, w mieście od 50 do 60 % (komentarz technika: "tu chyba nikt nie jest pewny jak to wygląda w praktyce gdyż zastosowane rozwiązanie układowe już w teorii narzuca zużycie obydwu paliw.

Są takie stany pracy silnika gdzie nie jest możliwe dostarczanie silnikowi paliwa LPG w ogóle. To może powodować iż szczególnie ekonomiczna jazda będzie powodowała iż auto też będzie zużywało praktycznie 100% benzyny"). Taka struktura zużycia paliw oczywiście wydłuża okres amortyzacji instalacji LPG dedykowanych silnikom 1.4 TSI i 1.2 TSI, kosztujących odpowiednio 6350 i 4555 zł.

Ale nie ulega wątpliwości, że montaż zasilania gazowego wciąż pozwala zaoszczędzić sporo pieniędzy. Zwłaszcza tym, którzy jeżdżą dużo a większość czasu za kierownicą spędzają w długich trasach.

Podziękowania dla Pana Krzysztof Gortycha - VersusGas

Driving toward a cleaner future The new LPG and CNG Compact Pressure Reducers s New, innovative design of the pressure regulation device for fast and accurate response

CPR

COMPACT LPG

CPR

Small and light Extremely Compact Integrated Shut Off Valve Integrated Water Temperature Sensor Integrated Pressure Sensor Integrated LPG / CNG Filters

COMPACT CNG

All our products are approved R67-01 and R110

www.omvlgas.it www.juniperengines.com

cm 14,7

TE C H I NOLO G I E / TE C HNOLO G I ES

Niezależny, długotrwały test Gaslube Spezial marki ERC przy współudziale TÜV Nord Nawet po przejechaniu 50.000 kilometrów zawory są jak nowe!

Dostępna w handlu benzyna jest wzbogacana dodatkami, co ma na celu ochronę nowoczesnych silników przed uszkodzeniami. W przypadku LPG, który musi odpowiadać wymogom DIN EN 589, wzbogacanie takimi ochronnymi substancjami dodatkowymi jest na mocy obowiązującej normy europejskiej wykluczone, co w przypadku zespołów napędowych większości producentów może prowadzić do poważnych uszkodzeń silnika. Z pomocą przychodzą tutaj dodatki, które można dodawać później do LPG. Firma ERC, producent dodatków mający siedzibę w północnoniemieckim miasteczku Buchholz, po raz pierwszy dowiódł skuteczności swoich dodatków w praktycznej procedurze testowej, kiedy to pod surowym nadzorem TÜV Nord samochód KIA, ze szczególnie podatnym na wpływy przy eksploatacji gazowej układem o pojemności 2 litrów, poddano długotrwałemu testowi.

Po przejechaniu 50000 kilometrów oraz po okresie pracy silnika napędzanego LPG wynoszącym niemal 800 godzin uzyskano nieoczekiwany nawet dla fachowców wynik: spodziewane wychylenie zaworu, główny problem wielu silników napędzanych LPG, nie wystąpiło.

Zawory wylotowe, pomimo długiego eksploatowania pełnym gazem, po pokonaniu dystansu, który odpowiada całemu obwodowi kuli ziemskiej, nie wykazywały zmian .

Na zaworach wylotowych utworzyła się nawet warstewka ochronna, a luz zaworowy stał się większy. W ten sposób po raz pierwszy możliwe było dowiedzenie skuteczności dystrybuowanego przez ERC dodatku GasLube Spezial w długoterminowym teście drogowym w warunkach rzeczywistych.

34

czas na gaz

2011 no.49

Obecnie nie tylko ERC, lecz także inni producenci dodatków podejmują starania zmierzające do udokumentowania jakości oferowanych przez nich produktów, często jednak działania te dają wątpliwy rezultat.

Trwający 25 godzin test na stanowisku kontrolnym silników, co w najlepszym razie odpowiada 5000 kilometrom na drodze, jest w opinii ekspertów niezbyt odpowiedni do tego, by trwale dowieść skuteczności dodatku. „Po takim dystansie wiele osób dopiero zmienia olej docierający” – tymi słowy pewien technik ds. silników komentuje takie próby, porozumiewawczo mrugając okiem.

To, że ERC we współpracy ze znaną, północnoniemiecką instytucją kontrolną, przystąpiło do przeprowadzania testów, wydaje się w dalszej perspektywie nader opłacalne.

KIA została po raz pierwszy podstawiona w TÜV Nord w Hanowerze w grudniu 2010 roku w celu zmierzenia luzu zaworowego oraz zabezpieczenia istotnych dla funkcjonowania pojazdu podzespołów, takich jak moduł sterowania silnikiem, moduł sterowania gazem, pokrywa zaworów oraz przyłącze diagnostyki OBD. Wcześniej w samochodzie zamontowano instalację gazową Lovato oraz uzupełniono ją o zestaw podawania dodatków, który dodaje ochronne dodatki w cyklu sekwencyjnym, w zależności od ilości obrotów oraz od aktualnego obciążenia. Jako dodatek zastosowano wyłącznie GasLube Spezial o formule P 1000, który w podobnej formie od niedawna dostępny jest jako kompletny zestaw – także na rynku instalacji montowanych w samochodach używanych.

Co 15000 kilometrów eksperci z TÜV Nord musieli dokonywać kolejnych pomiarów: luz zaworowy oraz zanotowany w module sterowania gazem czas jazdy przy zasilaniu gazem i benzyną był precyzyjnie rejestrowany i dokumentowany. To, co dało się zauważyć na etapach pośrednich, zostało potwierdzone w dalszym przebiegu testu: brak wychylenia zaworu w rejonie wlotu, za to nieoczekiwane powiększenie luzu zaworowego w szczególnie krytycznym rejonie wylotu.

Tachograf – Magiczną granicę 50000 kilometrów „na gazie” KIA pokonała bez problemu. W odniesieniu do luzu zaworowego nie stwierdzono żadnych zmian w porównaniu ze stanem fabrycznym pojazdu.

Pomiar – Firma TÜV Nord współuczestniczyła w długotrwałym teście, zabezpieczała newralgiczne części silnika i przeprowadzała pomiary.

Zaplombowano – Plomby TÜV Süd gwarantują brak manipulacji podczas testu.

TE C H I NOLO G I E / TE C HNOLO G I ES

„Czegoś takiego w ogóle się nie spodziewaliśmy” – stwierdził dr Martin Müller z ERC, chemik, który uczestniczy w projekcie. „Zwykle luz zaworowy przy napędzaniu pojazdu gazem zmniejsza się wskutek zużycia. Dodatek utworzył jednak tutaj warstwę ochronną, która pozwoli zaworom jeszcze długo zachować wysoką trwałość.”

Ostatnio zaobserwowano także reakcję KIA Niemcy. Podczas gdy w ostatnich latach koreański producent samochodów osobowych zredukował cykle kontroli luzu zaworowego przy napędzaniu pojazdu gazem z 90000 kilometrów do 15000 kilometrów, teraz zostały one ponownie podniesione do poziomu 90000 kilometrów.

Jedyny warunek: wymaga się, by w sposób udokumentowany został stosowany, mający pod wieloma względami tę samą budowę, dodatek P 1000, również produkcji ERC. Trzeba to uwzględnić już przy zakupie dodatku. Bez dodatku w małym zbiorniku pomocniczym instalacja gazowa po prostu się wyłącza. Oprócz tego dla pojazdów KIA zasilanych LPG udzielana jest siedmioletnia gwarancja, także na warunkowane przez używanie gazu uszkodzenia silnika, dzięki czemu każdorazowo zabezpieczony jest użytkownik, a także udzielający gwarancji, co poświadcza przeprowadzony test.

Jednak ERC nie tylko zleciła skontrolowanie trwałości zaworów przy stosowaniu dodatku, lecz także chciała wiedzieć, jak ochronny dodatek oddziałuje na podatne na wpływy katalizatory. Test na stanowisku badań spalin w laboratorium Landirenzo w Cavriago pod nadzorem DEKRA Włochy rozwiał wątpliwości.

Jak stwierdził rzeczoznawca DEKRA o produkcie ERC Gaslube Spezial, „nie nastąpiły żadne zmiany emisji przy napędzaniu pojazdu gazem i zastosowaniu dodatku w porównaniu z napędzaniem pojazdu gazem bez stosowania dodatku”. To stwierdzenie nie może dziwić, bowiem już Federalny Urząd Ochrony Środowiska potwierdził nieszkodliwość produktu.

Na czym polega tajemnica jego skuteczności? Podobnie, jak w medycynie, stosowanie kompleksowej metody polega tutaj na ściśle dopasowanym połączeniu wszystkich komponentów: sekwencyjne dodawanie dodatku, prawidłowe, sterowane komputerowo dozowanie w zależności od ilości obrotów oraz obciążenia i oczywiście ochronna substancja czynna dodatku, która dokładnie w krytycznych miejscach w rejonie zaworów przejawia swoje działanie.

Inne systemy już dawno się wysłużyły. Testy różnych producentów komponentów gazowych pokazują, że jednorazowe podanie dodatków do zbiornika z gazem jest równie bezskuteczne, jak sterowane podciśnieniowo systemy podawania dodatków. Systemy, które opierają się na dozowaniu z podciśnieniem, są też niebezpieczne. W krytycznych zakresach pełnego obciążenia, w których silnik wymaga szczególnie dużych ilości dodatku, podciśnienie w rurze dolotowej spada do stanu zerowego, przez co żaden dodatek nie jest doprowadzany.

Dla kierowców jeżdżących na gazie wyniki testów poświadczają jeszcze jedno: w przyszłości należy dokładnie obserwować, kto, co i w jakiej formie oraz przez jaki okres testuje.

Wiele procedur nie jest bowiem wiarygodnych, mimo że pod ich wynikami przybijają pieczątki znane organizacje rzeczoznawcze. Warto tu przywołać starą prawdę piłkarską Adiego Preißlera: „Wszystko zweryfikuje boisko”. Parafrazując tę wypowiedź i odnosząc go do dodatków, można powiedzieć, że wszystko zweryfikuje ulica, a nie stanowisko do badań. Co do tego, w fachowych kręgach już od jakiegoś czasu wszyscy są zgodni.

Encouraged with an overwhelming response received from customers by launch of Hyundai Eon in small car segment of Indian car market, South Korean company Hyundai Motors is Planning to launch LPG variant of Hyundai Eon in Indian car market by 2012.

The Hyundai Eon LPG is seen on chennai roads while test drives. Eon LPG is likely to be equipped with more durable and reliable LPG kit. Due to regular hike in petrol prices, launch of Hyundai Eon LPG can be considered as an intelligent move by Hyundai Motors, Which is done not only for attracting more consumers towards it but also to create tough competition in segment of small car. With launch of Hyundai Eon in Indian car market Hyundai Motors has targeted sales figure of 1.5 lakh units for sale every year.

At present Hyundai Eon is available in six variants in Indian car market. Hyundai Eon Price in India for each variant differs according to features added in them. Hyundai Eon Dlite (O) Rs 2.91 lakh, Hyundai Eon Era Rs 3.11 lakh, Hyundai Eon Magna Rs 3.36 lakh, Hyundai Eon Magna (O) Rs 3.46 lakh and finally the high end model Hyundai Eon Sportz Rs 3.71 lakh, all these Hyundai Eon price are ex-showroom price Models

in Delhi. It is rumoured that as an impact of increasing fuel prices Hyundai is working hard on improving the performance of Hyundai Eon LPG to attract more customers towards it.

Hyundai Eon has been much anticipated car by South Korean company in small car segment of Indian car market. The major competitor of Hyundai Eon is Maruti Alto from legendary car manufacturing company Maruti Suzuki India Limited. Hyundai Eon is blessed with wide array of various excellent features which include three cylindre 814 cc engine generating power of 56 Bhp and torque of 76.5 Nm. Interiors of Hyundai Eon designed with bootspace of 211 litre . The long wheelbase supported by fascinating colour combination are giving an impressive look to the car. Other features adorned in Hyundai Eon are comfortable seats supported by bottle

holders, storage trays, music stereo system, USB/AUX slots, power steering, front power windows, and airbags for diver.

Hyundai Eon is also fuel economic car giving an average of 21.1 kmpl which is better than Maruti Alto which delivers an average of 20.2 kmpl. Due to its fuel efficiency performance Hyundai Eon has been accredited with ARAI certificate. Blessed with all these features the petrol variant of Hyundai Eon has already been highly appreciated by customers and now for Hyundai Eon LPG, people have already started making high speculations about its performance. However success of Hyundai Eon LPG is still hidden in future but one thing is quite sure that with sky rocketing petrol price it will be a beneficial deal for customers even if Hyundai Eon LPG carries same features as adorned in Hyundai EON.

Power

Torque

Acceleration (0 - 100 km/h)

Top Speed

Hyundai Eon Petrol

54 Bhp

76.5 Nm

17 Seconds

130 kmph

Hyundai Eon LPG (Expected: Dec12.2011)

48 Bhp

71 Nm

20 Seconds

120 kmph

Firma Hyundai zaprezentowała model EON, przeznaczony na rynek indyjski.

Auto napędzane jest 3-cylindrowym silnikiem benzynowym o poj. 814cc i mocy 56 KM z maks. moment obrotowy wynosi 76,5 Nm. Moc jest przenoszona na przód za pośrednictwem pięciobiegowej skrzyni manualnej. Średnie spalanie podawane przez producenta ma oscylować w granicach 4,7 l/100 km. W grudniu EON ma się pojawić w wersji z napędem LPG, która generować

36

czas na gaz

2011 no.49

będzie moc 48KM, co na warunki miejskie i jazdy w niekończących się korkach w Indiach – powinna w zupełności wystarczyć.

Samochód ma wymiary: 3495 mm x 1625 mm x 1535 mm. Przy rozstawie osi 2,4m – EON ma być według zapewnień producenta, liderem pod względem ilości miejsca w kabinie. Auto ma również pakowny bagażnik o pojemności 215 litrów.

Indyjski maluch wygląda zdecydowanie nowocześniej od europejskiego odpowiednika. Osiągnięto to głównie dzięki stylistyce „Fluidic Sculpture”, znanej np. z Hyundaia i40. Eon ma walczyć o klientów z najpopularniejszym autem w Indiach – Maruti-Suzuki Alto.

T E K S T S P O N S O R O W A N Y / SPONSO R ED TEXT

RAIL SPA: Always in evolution, Moving with the times

RAIL SPA has always been known on the LPG/CNG field as a very reliable Company thanks to the high technical preparation of its staff and to the accurate attention and support offered to all the single customers.

RAIL brand brings an excellent reputation all over the world and its Injectors are recognized as high-standard quality products.

A particular attention is addressed to the continuous improving of the actual products and research of the best materials. Fundamental is the development of new projects required by the market and the new products engineered by the R&D department.

RAIL wants to be involved in the market and constantly to be updated, this is the reason why it takes part at the most important exhibition concerning LPG/CNG field in the world .

RAIL wants to bring out its “Made in Italy” acknowledged as per its high quality and in occasion of the 150° Anniversary of the unification of Italy has revisited the look of IG1 Apache injector and offered to the market with a special Italian design.

RAIL will never stop to be competitive with the best brands on this market and will always differ from others for the wish to put itself at stake, for thinking “big” and also for its positive approach with all the persons involved every day in the work. www.railspa.net

P O D A T K I / TAXES

Car tax and fuel duty For cars registered since 2001, Vehicle Excise Duty (often known as 'road tax') is based on tailpipe CO2 emissions – the amount payable scaling with the level of emissions. Fuel Excise Duty (FED) is payable on all liquid and gaseous fuels and is loosely based on the emissions impact of the fuel.

Car

tax – now until 31 March 2012

For cars registered since 1st March 2001, Vehicle Excise Duty (VED and often known as 'road tax') is now based on 13 CO2 bands (A to M) and replaces the previous 7 CO2 band (A to G) system.

VED band A applies to all cars with CO2 emissions of up to 100 g/km.

Bands B to L apply to CO2 emissions of 100 g/km up to 255 g/km, with each band covering a 10-30 g/km range. The highest band M applies to cars with emissions of over 255 g/km. The scale of charges, known as the 'standard rate', for each CO2 band for 2010-11 is shown in the table below.

A 'first year' rate applies for new cars during the first year of ownership.

New cars with CO2 emissions of 130 g/km or less (VED bands A to D) have a zero-rated 'first year' rate (i.e. no car tax is charged in their first year) – the charges then revert to the 'standard rate' from the second year onwards.

New cars with emissions between 131 and 165 g/km (bands E to G) pay the same 'first year' rate as the 'standard rate'. New cars with emissions over 165 g/km (bands H to M) pay a higher 'first year' rate, up to a maximum 'first year' rate of £1000 in 2010-11.

While some alternatively fuelled cars (including hybrids and some LPG, CNG and bioethanol cars) were given a small £10 discount on both the 'standard' and 'first year' rates. this discount will be abolished from April 2011, the rates aligning with the standard rates of VED. (Note that 'green cars' will still benefit as they tend to have lower CO2 emissions.) Battery electric cars are currently exempt from paying car tax.

For cars (of all types) registered before March 2001, VED is charged according to engine size – £130 up to 1550cc and £215 for larger engine sizes.

12-month Vehicle Excise Duty rates for cars registered since 1st March 2001* VED

Band

CO2 emissions

A B C D E F G H I J K* L M

Up to 100 g/km 101-110 g/km 111-120 g/km 121-130 g/km 131-140 g/km 141-150 g/km 151-165 g/km 166-175 g/km 176-185 g/km 186-200 g/km 201-225 g/km 226-255 g/km Over 255 g/km

Standard rate Petrol/Diesel

Standard rate Green car

First year rate Petrol/Diesel

First year rate Green car

Standard rate All

First year rate All

£0 £20 £30 £90 £110 £125 £155 £180 £200 £235 £245 £425 £435

£0 £10 £20 £80 £100 £115 £145 £170 £190 £225 £235 £415 £425

£0 £0 £0 £0 £110 £125 £155 £250 £300 £425 £550 £750 £950

£0 £0 £0 £0 £100 £115 £145 £240 £290 £415 £540 £740 £940

£0 £20 £30 £95 £115 £130 £165 £190 £210 £245 £260 £445 £460

£0 £0 £0 £0 £115 £130 £165 £265 £315 £445 £580 £790 £1000

2010-11-01

2010-11-01

2010-11-01

2010-11-01

2010-11-01

2010-11-01

*Includes cars emitting over 225g/km registered between 1 March 2001 and 23 March 2006

Fuel

12-month VED rates for cars (private and light goods) registered before March 2001 VED Band

Engine capacity

N/A N/A

Up to 1549 cc Over 1549 cc

All car types

All car types

2010-2011

2011-2012

£125 £205

£130 £215

UK Fuel Excise Duty rates (from 23rd March 2011) – all figures quoted to 1 decimal place VED Band Ultra-Low Sulphur Petrol Ultra-Low Sulphur Diesel Biodiesel used as a road fuel Bioethanol used as a road fuel LPG used as a road fuel Natural gas used as a road fuel Electricity

Fuel duty from 01.2011

from 23.03.2011

from 01.01.2012

59.0 p/litre 59.0 p/litre 59.0 p/litre 59.0 p/litre 33.0 p/kg 26.2 p/kg Zero

58.0 p/litre 58.0 p/litre 58.0 p/litre 58.0 p/litre 31.6 p/kg 24.7 p/kg Zero

61.0 p/litre 61.0 p/litre 61.0 p/litre 61.0 p/litre 37.3 p/kg 29.1 p/kg Zero

Source: DirectGov & Customs - Budget 2011

duty – now until 31 March 2012

For petrol and diesel, fuel duty currently accounts for around 55% of the price at the pump (including VAT). The remainder of the price is made up of production costs and the retailer's profit margin (if any). Historically, fuel duty has been used both to raise general government revenues, and also to manage the level of car and van use for environmental reasons.

Fuel duty incentives have also been widely used by the UK government to reduce fuel costs for some greener fuels. For example, the LPG car market has been mainly driven by the low duty rates for gaseous fuels. Taking into account LPG's fuel duty and its lower energy content, an LPG car's fuel costs are currently around 25% less than for a petrol car.

czas na gaz

2011 no.49

39

Country Austria Belgium Bulgaria Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Netherlands Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden United Kingdom

LPG 1L

CNG [Euro/ 1Nm³]

Euro-super 98 1L

Euro-super 95 1L

Diesel 1L

€ 0.600 € 0.652 € 0.658 € 0.672 € 1.211 € 0.740

€ 1.080 € 0.900 € 0.730 € 0.940 € 0.890 € 1.290 € 1.210 € 0.986 € 0.990 € 0.930 € 0.918 € 0.811 € 0.910 € 0.841 € 0.930 € 0.637 € 0.901 € 0.645 € 1.010 € 0.971 € 0.962 € 1.430 € 1.140

€ 1.520 € 1.610 € 1.310 € 1.490 € 1.700 € 1.300 € 1.610 € 1.610 € 1.650 -

€ 1.390 € 1.571 € 1.244 € 1.200 € 1.388 € 1.644 € 1.275 € 1.550 € 1.584 € 1.583 € 1.678 € 1.356 € 1.495 € 1.592 € 1.278 € 1.335 € 1.279 € 1.668 € 1.205 € 1.542 € 1.272 € 1.464 € 1.320 € 1.343 € 1.545 € 1.537

€ 1.380 € 1.474 € 1.269 € 1.240 € 1.384 € 1.553 € 1.285 € 1.353 € 1.432 € 1.487 € 1.486 € 1.346 € 1.420 € 1.479 € 1.279 € 1.254 € 1.205 € 1.390 € 1.198 € 1.393 € 1.276 € 1.345 € 1.269 € 1.300 € 1.584 € 1.606

not avail.for private cars

€ 0.730 € 0.761 € 0.660 € 0.690 € 0.716 € 0.579 € 0.704 € 0.591 € 0.763 € 0.647 € 0.825 € 0.704 € 0.691 € 0.753 € 0.620 € 0.620 € 0.868

€ 1.500 [Pb 97]

€ 1.720 € 1.350 € 1.380 € 1.310 € 1.760 € 1.250 € 1.650 € 1.370 € 1.330 € 1.450 € 1.600 € 1.630

Prices are effective October 27, 2011, sources: www.energy.eu, www.pzmtravel.com.pl, ec.europa.eu

LPG MIN PLN EURO 2,75 0,63 2,77 0,64 2,78 0,64 2,76 0,63 2,77 0,64 2,72 0,63 2,77 0,64 2,70 0,62 2,78 0,64 2,79 0,64 2,82 0,65 2,82 0,65 2,79 0,64 2,75 0,63 2,83 0,65 2,74 0,63

Miasto/ City Białystok Bydgoszcz Gdańsk Katowice Kielce Kraków Łódź Lublin Olsztyn Opole Poznań Rzeszów Szczecin Warszawa Wrocław Zielona Góra

2,82

2,85

LPG MAX PLN EURO 2,85 0,66 2,89 0,66 2,89 0,66 2,88 0,66 2,84 0,65 2,95 0,68 2,96 0,68 2,89 0,66 2,89 0,66 2,89 0,66 2,89 0,66 2,91 0,67 2,94 0,68 2,89 0,66 2,89 0,66 2,90 0,67

2,85 2,83

2,82 2,86

2,81

2,86

2,85

2,81 2,84

Średnia detaliczna cena LPG w Polsce - 2011.10.27

2,83

2,81 2,83

2,83

2,88 wnp.pl

19.10.2011– na podst.e-petrol.pl

C E N Y P A L I W / F U EL P R I C ES