Column Koen: ‘Wat komt er op ons af??’

Wat komt er op ons af??

“Het mbo bestaat uit verschillende niveaus, opleidingen en studenten en algemeen geldende eisen voor burgerschaps-onderwijs staan inspelen op deze diversiteit in de weg.” Dit is een stelling die vaak te horen is als het gaat om discussies over burgerschapsonderwijs. Maar klopt dit? Of is deze positie achterhaald?

Misverstand

In 2021 hebben Hessel Nieuwelink en Bram Eidhof een brief geschreven over burgerschapsonderwijs in het mbo. Zij richtten deze brief aan de Tweede Kamerleden van de commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In deze brief zetten zij uiteen wat de huidige stand van zaken is: tegen welk probleem loopt het burgerschapsonderwijs aan, wat draagt bij aan effectief burgerschapsonderwijs en welke misvattingen bestaan er in het mbo over dit onderwerp?

Door verschillende organisaties, waaronder de MBO-Raad, is de afgelopen twintig jaar benadrukt dat het mbo een verschillend aanbod en een diverse studentenpopulatie kent. Dit zou betekenen dat scherpere eisen stellen op het gebied van burgerschapsonderwijs niet wenselijk is. Het zou geen recht doen aan de bestaande pluriformiteit. Nieuwelink en Eidhof stellen in hun brief echter dat maatwerk en werken aan één gemeenschappelijke kern elkaar niet uitsluiten. Hoewel studenten en opleidingen van elkaar verschillen is de samenleving waarop studenten worden voorbereid hetzelfde voor álle studenten. Aanvullend op een gemeenschappelijke kern kunnen opleidingen elementen toevoegen die in lijn zijn met de specifieke doelgroep die zij voor zich hebben óf zaken die de instelling van belang vindt. Maar wat is dan deze gemeenschappelijke kern?

Vrijheid van Onderwijs

De consensus over de kern van burgerschap richt zich op democratie. Maar in hoeverre mag de overheid binnen de context van de vrijheid van onderwijs opleggen welke waarden scholen moeten uitdragen? Hierover heeft de Onderwijsraad in 2021 advies uitgebracht. Het advies stelt níet voor om artikel 23 te hervormen of af te schaffen. Er wordt gesproken over het vinden van een balans tussen de onderdelen die op dit moment al in grondwetsartikel 23 staan. Scholen hebben ruimte nodig om het onderwijs vorm te geven: hoe er wordt geleerd is aan de onderwijssector. De regering moet eisen stellen aan wát er wordt geleerd om de kwaliteit te waarborgen. De eisen die de regering opstelt moeten in lijn zijn met de uitgangspunten van de democratische rechtsstaat. Van scholen verwachten dat zij democratische kennis, vaardigheden én waarden meegeven in het kader van burgerschapsonderwijs valt dus binnen de grondwettelijke kaders. De Onderwijsraad pleit voor meer aandacht voor de verantwoordelijkheid van de regering om duidelijker eisen te stellen.

Eind vrijblijvendheid?

Afgelopen juli heeft de minister een brief opgesteld waarin hij ingaat op het versterken van de kwaliteit van burgerschapsonderwijs in het mbo. De minister concludeert dat de kwalificatie-eisen nu té vrijblijvend zijn over inhoud en het minimale niveau dat studenten moeten bezitten. Daarom gaan de huidige vier dimensies veranderen. De nieuwe eisen voor burgerschapsonderwijs moeten passen in de doorlopende leerlijn vo-mbo. De nieuwe aangescherpte wet op het burgerschapsonderwijs in het vo geeft ons daarom een interessante inkijk in hoe de huidige dimensies in het mbo zullen veranderen. Er wordt ook gesproken over het mogelijk wijzigen van de huidige inspanningsverplichting.

Meer weten over wat dit voor u betekent? Lees dan de volgende editie van Loopbaan & Burgerschap magazine.

stellen aan wát er wordt geleerd om de

Koen Dogterom is werkzaam als Senior begeleider educatieve programma’s bij ProDemos. Daarnaast is hij werkzaam als lerarenopleider maatschappijleer aan de Hogeschool van Amsterdam en lid van de vakvernieuwingscommissie maatschappijleer.

Open deur?! is bekroond en vernieuwd

‘Open deur?!’ heeft de internationale Comenius EduMedia medaille 2022 voor vooruitstrevende onderwijsproducten gewonnen. Een topwaardering voor deze interactieve game over diversiteit, speciaal ontwikkeld voor en door mbo studenten. Want, hoe ga je nou om met mensen die anders zijn dan jij?

In de game kruip je in de huid van Stephen, een 19-jarige student die voor zijn deur een mysterieus pakketje vindt. Dit pakketje moet hij binnen 24 uur bij de juiste bewoner bezorgen. Tijdens zijn zoektocht maakt hij kennis met verschillende bewoners van zijn flat. Via de game ontwikkelen studenten op een laagdrempelige manier vaardigheden om verbinding te maken met de ander. Deze vaardigheden komen goed van pas tijdens hun stage en verdere loopbaan.

Nieuw: je device onthoudt waar je bent

Even stoppen is nu geen probleem meer. In de vernieuwde versie onthoudt je device waar je bent en speel je na je pauze of wanneer het internet uitvalt zo weer verder.

‘De game speelde heel soepel’

Presley Ouwerkerk, 2e jaars student en stagiair webdevelopment bij de MBO Raad, testte voor ons de game:

“Het lukte me om het pakketje bij de juiste persoon te krijgen. Dat deed ik door de vragen van iedereen te beantwoorden. Ik leerde de bewoners goed kennen. Iedereen had een unieke persoonlijkheid en de dialogen waren goed. Het was leuk om met iedereen te praten en de game speelde heel soepel.” Wat is volgens jou burgerschap en wat heeft deze game daarmee te maken? “Mijn betekenis van burgerschap is hoe iedereen meedoet en hoe wij met elkaar omgaan in de maatschappij. Daar gaat deze game ook over.”

In welke bewoner herkende je jezelf en waarom? “Ik herkende mijzelf het meeste in Jasmine, vanwege wat zij zei in de game. Ze had het erover dat het soms lastig is om jezelf te respecteren. Bijvoorbeeld als het gaat om hoe je er uit ziet. Normaal gesproken vind ik het best lastig om contact te maken met mensen die anders zijn dan ik, omdat ik wat verlegen ben.”

Meer weten of meteen spelen?

Hoe vond je het om mee te helpen met het testen van ‘Open deur?!’? “Ik vond het heel erg tof, want ik mocht ook een verwijderde bug testen en mijn mening geven over wat beter kon. Ik heb veel geleerd van de game. ‘Open deur?!’ is dus een heel interessant spel dat laat zien dat iedereen anders is in de maatschappij en dat wij elkaar moeten leren accepteren.“