Татварын бодлого, шинэчлэл ба иргэний боловсрол Илтгэгч:
Сангийн яамны Төсвийн бодлого, төлөвлөлтийн газрын Төсвийн орлогын хэлтсийн мэргэжилтэн Д.Лхамжав
2016 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдөр
АСУУЛТ? • Татвар гэж юу вэ?
• Яагаад бид татвар төлөх ѐстой байдаг вэ? • Татвар төлсөнөөр бидэнд ямар ач холбогдолтой вэ?
Энэхүү илтгэлийн хамрах хүрээ нь ямар нэг онол, арга зүйн талаас биш Монгол Улсын хууль тогтоомжийн хүрээнд боловсруулсан болно.
ТАТВАР ГЭЖ ЮУ ВЭ? • Татвар гэж:
иргэн төрөөр дамжуулж эрх ашгаа хамгаалах арга хэрэгсэл төрийн оршин тогтнох суурь
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬ: • Арвандолдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт:
Монгол Улсын тусгаар тогтнол, үндэсний аюулгүй байдлыг батлан хамгаалах шударга, хүнлэг ѐсыг эрхэмлэн дээдлэх зорилгоор Монгол Улсын иргэний гүйцэтгэх үндсэн үүргийг заасан.
МОНГОЛ УЛСЫН ИРГЭНИЙ ҮНДСЭН ҮҮРЭГ: • Монгол Улсын бүрэн эрхт байдлыг бэхжүүлэх зорилгоор иргэн нь Монгол Улсын хууль тогтоомжийг дагаж мөрдөхийг; • Монгол Улсын иргэний эрх, ашгийг хамаалахаар бусдын эрх ашгийг хүндэтгэхийг; • иргэндээ үйлчлэх эдийн засгийн чадавх бүхий төрийн албыг бэхжүүлэх зорилгоор иргэн бүр албан татвараа төлөхийг; • улс орны аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор цэргийн алба хаахыг тунхагласан байна.
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬ: • Хоринтавдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг Монгол Улсын Их Хурлын онцгой бүрэн эрхэд: 1/ хууль батлах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах; 7/ төрийн санхүү, зээл, албан татвар, мөнгөний бодлого, улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн үндсэн чиглэлийг тодорхойлж, Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, улсын төсөв, түүний гүйцэтгэлийн тайланг батлах.
ҮНДЭСНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ 3.1. “Үндэсний аюулгүй байдал” гэж /цаашид “үндэсний аюулгүй байдал” гэнэ/ Монгол Улсын үндэсний язгуур ашиг сонирхлыг хангах гадаад, дотоод таатай нөхцөл баталгаатай хангагдсан байдлыг хэлнэ. 3.2. “Үндэсний язгуур ашиг сонирхол”-д Монгол Улсын тусгаар тогтнол, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, монголын ард түмэн, соѐл иргэншил оршин тогтнох, үндэсний эв нэгдэл, хүний эрх, эрх чөлөө баталгаатай хангагдсан байдал, эдийн засгийн тогтвортой, экологийн тэнцвэрт хөгжил багтана. 3.4. Үндэсний аюулгүй байдал нь дараахь бүрэлдэхүүн хэсэгтэй байна: 3.4.4. эдийн засгийн аюулгүй байдал; 7 дугаар зүйл. Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тусгайлсан чиг үүрэгтэй байгууллага 7.1.2. Гаалийн алба; 7.1.7. Татварын алба;
ТАТВАР ГЭЖ • Монгол улсад оршигч суугч аливаа этгээдийн заавал биелүүлэх үүрэг
• Татвар төлөх үүрэгтэй холбоотойгоор хүн бүр эрх тэгш байх
• Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдлыг бүрдүүлэгч хүчин зүйл
• Татвар орлогоор төсвийн зарлагыг санхүүжүүлж, эдийн засгийн хараат бус байдлыг бий болгоно
• Монгол Улсын Их Хурлын бүрэн эрхэд хамаарч шийдвэрлэх асуудал
• Зөвхөн татварын хуулийн хүрээнд татварыг бий болгож, өөрчилж болно.
ДҮГНЭВЭЛ: Иргэний үндсэн хуулиар олгогдсон эрх, эрх чөлөөг хангахуйц эдийн засгийн чадавхи бүхий төрийн тогтолцоог бэхжүүлэх зорилгоор татварыг ногдуулж, авдаг. Иймд татвар нь: • Заавал татварын хуулиар ногддог байх бөгөөд энэ нь хуульд доторхой туссан байх • Татварын орлого нь төсвийн хуулиар зарцуулагдсан байх ѐстой
ТОДРУУЛБАЛ: Иргэн Татварын ерөнхий хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан татварыг төлөх үүрэгтэй Төсвийн тухай хуулийн 4.1.5.“төсөв” гэж төрийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах санхүүгийн эх үүсвэрийг бий болгох зорилгоор төрийн мэдэлд хуримтлуулан хуваарилж, зарцуулах хөрөнгө, орлого, зарлага, өр, төлбөр, санхүүгийн амлалт болон үүрэг, тэдгээртэй холбогдсон санхүүгийн үйл ажиллагаа, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, түүнд шаардагдах орц, хүрэх үр дүнгийн нийлбэр цогцыг;
-
ЭНЭ АГУУЛГААР ИРГЭН ТАНЫ ТӨРӨӨС АВЧ БУЙ : -
Эрүүл мэнд Боловсрол Цагдан сэргийлэх шүүх Цахилгаан, дулаан, тээвэр гм төрөөс хөнгөлөлттэй нөхцлөөр авч буй үйлчилгээнд төлсөн татвар тань зарцуулагддаг.
Татварын бодлогод баримтлах зарчим • Татвар төлөх нь Үндсэн Хуулиар олгосон үүрэг тул хүн бүр хуулийн өмнө эрх тэгш төлөх • Татварыг зөвхөн татварын хуулиар УИХ-аас ногдуулах • Татвар УИХ-ын эрх хэмжээний асуудал тул татвартай холбоотой ОУГ-ний хувьд заавал хуулиар соѐрхон батлах
• Төсвийн хуульд зааснаар төсвийн жилийн дундуур орлого бууруулах аливаа шийдвэр гаргавал дараагийн төсвийн жилээс хэрэгждэг байх зарчмын хүрээнд хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийн бодлогын өөрчлөлтийг дараагийн төсвийн жилд хамруулах
Эцэст нь дүгнэж хэлэхэд: Иргэн таны оролцоо эх орны тусгаар тогтнол, үндэсний аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх үндэс болох бөгөөд таны төлсөн татвараар танд үйлчлэх төрийн албыг бэхжүүлэх эдийн засгийн суурь орчин бүрддэг. Бид эх эцгээ, эх орноо сонгож төрдөггүйн адилаар, татвар төлөх үүргийг сонгох нөхцөлгүй юм. Татвар бол зайлшгүй Эх оронч үзлийн нэг томоохон илрэл нь хуулиар ногдуулсан татвараа төлөх юм.
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.