12 saruultogs, nurjigmaa

Татварын боловсрол дээд боловсролын түвшинд

МУИС-БС-НББ багш, докторант Н.Саруултөгс

2016 ОН

МУИС-БС-НББ багш, докторант О.Нүржигмаа

Улс орон, төр оршихын үндэс нь татвар

ТӨР

ТАТВАР

ТАТВАР ТӨЛӨГЧ

ТАТВАР ТӨЛӨГЧ АЛБАН ҮҮРЭГ

ТАТВАРАА ӨӨРӨӨ ТОДОРХОЙЛОН ТӨЛӨХ

МЭРГЭЖИЛТЭН

Судалгааны зорилго, зорилтууд

Судалгааны арга зүй: Судалгааны ажилд шаардлагатай мэдээллээ асуулга, ярилцлага, тандалтын аргуудыг ашиглан цуглуулж, харьцуулан дүгнэж, шинжилсэн

ТАТВАРЫН БОЛОВСРОЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ: Улсын төсвийн орлого 40,000,000 30,000,000 20,000,000

13%

16%

13% Бусад орлого

87%

84%

87%

2013 он

2014 он

2015 он

Татварын орлого

10,000,000 -

Төсвийн орлого • Татварын орлого 86.8% • Бусад орлого 13.2%

Татварын орлого • Орлогын АТ 21.2% • Онцгой АТ 11.7% • НӨАТ 21.2% гм.

ТАТВАРЫН БОЛОВСРОЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ТАТВАРЫН ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТ Үр дүн: Татвар төлөгчид • Татварын хууль тогтоомжоо судалж, мэдэхгүй • Нягтлан бодох бүртгэлийг зөв хөтөлдөггүй, тайлагнадаггүй Иймээс татварын зөрчилд орж, хүү, торгууль, алданга төлж үргүй зардал гаргадаг.

ТАТВАРЫН БОЛОВСРОЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ Хууль эрх зүйд нийцсэн татварын үнэн зөв тооцоолол, тайлагнал: ТАТВАРЫН БОЛОВСРОЛ Мэдлэг, ур чадвар, дадал, туршлага, ёс зүй

Удирдах ажилтан Бүртгэл, Санхүүгийн ажилтнууд

ДЭЭД БОЛОВСРОЛ • МУ-ын "Дээд боловсролын тухай хууль"-д:

“Дээд боловсролын агуулга нь нэгдмэл бөгөөд суралцагчид шинжлэх ухаан, технологи, нийгэмхүмүүнлэгийн тодорхой чиглэлээр сургалт, эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний хүрээнд мэргэжлийн өндөр түвшинд ажиллах, судалгаа шинжилгээний ажил гүйцэтгэх, бие хүн өөрийгөө нээж хөгжүүлэх мэдлэг, чадвар, дадал эзэмшүүлж, соёл төлөвшүүлэхэд чиглэгдэнэ” гэж заасан.

Их, дээд сургууль төгсөгчдийн тоо 40,000 35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 0

Худалдаа, бизнесийн удирдлага Хууль, эрх зүй Бусад Бусад

2014 он 9,159 1,877 24,145 Хууль, эрх зүй

2013 он 9,086 1,832 22,932

2012 он 9,074 2,225 25,944

2011 он 9,589 1,999 26,161

Худалдаа, бизнесийн удирдлага

2010 он 8,383 2,280 25,184

Татварын боловсрол олгож буй мэргэжлүүд, тэдгээрт зааж буй хичээлүүд Мэргэжил Нягтлан бодох бүртгэл

Хичээлийн нэр Татварын онол

Нягтлан бодох бүртгэл - хяналт Татварын менежмент шалгалт Нягтлан бодох бүртгэл - мэдээлэл зүй Татварын бүртгэл Татварын эдийн засаг, ня-бо

Татварын хяналт, шалгалт

Санхүүгийн менежмент

Олон улсын татварын эрх зүй,

Бизнесийн менежмент

Татвар ногдуулалт

Санхүү эдийн засаг Бизнесийн эдийн засаг

Татварын мэдээллийн систем Татварын кейс

Гааль, татварын эдийн засаг

Татварын хичээлүүдийг зааж байгаа сургуулийн тоо №

1 2 3 4 5 6 7

Хичээлийн нэр

Татварын бүртгэл Татварын онол Татварын эрх зүй Татварын хяналт, шалгалт Олон улсын татвар Татварын менежмент Татварын кейс Татварын мэдээллийн 8 систем 9 Татвар ногдуулалт

2 хүртэл багц цаг

3 багц цаг

Нийт

4 8 6 4 4 1 1

23 9 6 6 3 2 0

27 17 12 10 7 3 1

1 0

0 1

1 1

Хичээлийн агуулга Татварын эрх зүй Татварын эрх зүйн үндсэн ойлголт, түүхэн хөгжил, зарчим, субъект, тэдгээрийн эрх үүрэг, харилцаа, албан татварын төрөл, хөнгөлөлт, чөлөөлөлт, хяналт, албан татварьн зөрчил, хариуцлага талаархи ойлголт өгөх мөн олон улсын татварын эрх зүйн талаар ойлголт өгөх. Татварын онол Олон улсын болон өөрийн орны татварын системийн түүх, төлөвшил, үйл ажиллагааны чиглэл, татварын төлөвлөлт, ногдуулалт, татвар төлөх, ногдуулах арга, хураалт, хяналтын хэрэгжилт, татвар ногдуулалтын мөн чанар, үүрэг, зарчим, онолын үзэл баримтлал, хөгжлийн чиг хандлага, татварын бодлого хэрэгжүүлэх механизм, татварын мэдрэмж, эдийн засгийн үр ашиг, тооцох аргачлал, татварын нөлөө, дарамт зэргийн онолын ойлголтуудын онолын үндэслэлийг судална.

Хичээлийн агуулга Татварын менежмент

Татвар хураалт, хяналт

Татварын бүртгэл

Татварын харилцаа, үүрэг, ангилал, зарчим, татварын удирдлага, бүтэц, зохион байгуулалт, удирдлагын үйл явц, татварын бодлого, хэрэгжүүлэх арга механизм, татварын шинэчлэлүүд, чиг хандлага, татвар ногдуулалт, төлөлт, хураалт, хяналт, татвар төлөгчдөд үзүүлэх үйлчилгээ зэрэг ойлголтуудын онолын үндэслэлтэйгээр судална. Татварын харилцаа, түүнд оролцогч субъектүүдийн үйл ажиллагаа, татвар хураалтын үйл ажиллагаа, татварын хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих асуудлыг онол, арга зүйн талаас нь судалж, татвар хураалт, түүнд тавих хяналт шалгалтын талаар мэдлэг эзэмшүүлнэ. Татварын бүртгэлийн зорилго, үндсэн ойлголт, НББОУС, татварын багц хуулийн дагуу албан татваруудыг ногдуулах, тооцоолох, төлөх, тайлагнах арга зүйг судална, санхүү болон татварын бүртгэлд бүртгэх арга зүйг эзэмшиж, татвараа төлөх тайлагнах үүргээ хэрэгжүүлэх дадлыг эзэмшинэ.

Татварын бүртгэл хичээлийн зорилго Татварын багц хуулиудыг таньж мэдэх, түүнийг тооцож бүртгэх, тайлагнах арга зүйн мэдлэг олгох, хуулийн дагуу бүртгэл хөтөлж сурах, татварын тайлан гаргах дадлагыг эзэмшүүлэх /11 сургуулийн хичээлийн хөтөлбөрөөс/

Татварын бүртгэл хичээлийн сэдвүүд Нийтлэг орж буй сэдвүүд

Нийтлэг бус орж буй сэдвүүд

Татварын үндсэн ойлголтууд

Татварын хяналт

Татварын тооцоолол

Татварын албаны зохион байгуулалт

Орлогын албан татвар

Татварын тогтолцоо

ААНОАТ

Татварын эрх зүй

ХХОАТ

Татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлт

Хөрөнгийн албан татварууд

Олон улсын албан татварын систем

НӨАТ

Олон улсын татвар

ОАТ ба бусад хэрэглээний албан татвар Гаалийн албан татвар Хэрэглэгчийн төлбөр, хураамжууд Нийгмийн даатгалын шимтгэл

Олон улсын жишгээс харахад: Татварын сургалтаа: • Татварын сургууль • Татварын академи гэсэн нэгдмэл байдлаар бакалавр, магистр, докторын түвшинд мэргэшүүлж, судлаачдыг бэлтгэн татварын боловсролыг системтэй олгож байна. /Хуульч, Нягтлан бодогч/

Олон улсын жишгээс харахад: Хичээлийн нэр

Хичээлийн нэр

Татварын судалгаа ба мэргэжлийн хариуцлага

Татварын бүртгэлийн арга зүй

Татварын боловсрол, ёс зүй

Орлогын татвар ба аудит

Корпорацийн татвар

Татварын мэргэжилтнүүдийн санхүүгийн шинжилгээ

Өмч хөрөнгө ба бэлэглэлийн татвар

Өмч хөрөнгийн арилжааны татвар

Нөхөрлөлийн татвар

Олон улсын татвар

Татварын концепци

Дампуурлын (Төлбөрийн чадваргүй болох) татвар

Татварын бодлого

Эздийн өмч арилжаалах үеийн татварын нөлөө

Хувь хүний татвар

Санхүүгийн хэрэглүүрүүдийн татвар

ДҮГНЭЛТ • Оюутнууд татварын боловсрол олж авч буй эх үүсвэр нь харилцан адилгүй • Татварын боловсролыг системтэй нэгдмэл хөтөлбөрөөр хүргэх • Татварын хичээлүүдээр нэгдсэн сургалтын гарын авлагууд гаргах • “Татварын мэдээллийн систем” гэсэн хичээлийг их, дээд сургуулийн оюутнуудад сонгон суралцах хичээлүүд дээр нэмэх шаардлагатай • Татварын чиглэлээр магистр, докторын түвшний сургалтыг чанаржуулж, татвараар мэргэшсэн судлаачдыг бэлтгэх • Мэргэжлийн бус сургууль, бусад сургалтын хөтөлбөрт, дээрхи хичээлүүдийг сонгон судлах боломжийг нэмэгдүүлэх

Санал: НЭГДСЭН ХӨТӨЛБӨРИЙГ БИЙ БОЛГОХ Татварын Боловсрол Олгох Боловсролын Хөтөлбөр: • Хөтөлбөрийн Нэгдсэн Агуулга • Мэргэжлийн Ур Чадвар • Мэргэжлийн Ёс зүй ба Хандлага • Мэргэжлийн Тасралтгүй Хөгжил • Мэргэжилтнүүдийн Чадавхид Тавих Шаардлага

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА