Τοgether 26 by TOGETHER Free Press

ΚΟΖΑΝΗ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ ΓΡΕΒΕΝΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ ΦΛΩΡΙΝΑ

TOGETHER FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ | ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017 | ΤΕΥΧΟΣ 26

ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΠΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ

EDITORIAL 26

Αγαπητέ Άγιε Βασίλη Φέτος δεν θέλω να μου φέρεις αλλά να πάρεις… Θέλω να πάρεις τον φόβο για το αύριο. Θέλω να πάρεις το άγχος και τα τραύματά μας. Θέλω να πάρεις την ανέχεια. Θέλω να πάρεις τους τύπους και να φέρεις την ουσία. Θέλω να πάρεις την ματαιοδοξία και τον λαϊκισμό. Θέλω να πάρεις την εκμετάλλευση της ανθρώπινης δυστυχίας. Θέλω να πάρεις τις έκπτωτες αξίες , τις έκπτωτες σχέσεις, τους θεατρινισμούς και την καταπάτηση προσωπικών δικαιωμάτων. Θέλω να πάρεις ότι τόλμησα να σκεφτώ αλλά δεν τόλμησα να κάνω. Θέλω να πάρεις την κακεντρέχεια, το κουτσομπολιό και τον συντηρητισμό. Θέλω να πάρεις τους λογαριασμούς και τους φακέλους της εφορίας. Θέλω να πάρεις αυτούς τους ρυθμούς ανάπτυξης. Θέλω να πάρεις όσους μαυρίζουν τις ζωές των άλλων. Θέλω να πάρεις όλους τους ψεύτες και τους απατεώνες που θέλουν να με σώσουν χωρίς να το έχω ζητήσει. Θέλω να πάρεις αυτούς που κοροϊδεύουν τους ανθρώπους κοιτώντας τους στα μάτια. Θέλω να πάρεις τους εφιάλτες. Θέλω να πάρεις τα δάκρυα από τα μάτια του κόσμου. Θέλω να πάρεις την έπαρση που κυβερνάει. Θέλω να πάρεις την ακροβασία στον χρόνο που ζούμε. Θέλω να πάρεις την πολιτική της φτώχειας. Θέλω να σταματήσουμε να τρέχουμε για να μείνουμε απλά στο σημείο που είμαστε. Θέλω να σταματήσουν να χρεοκοπούν οι ζωές μας. Σε ευχαριστώ,

Κέλλυ Γρηγοριάδου

TOGETHER 2

ΥΓ. Το εξώφυλλο μας επιμελήθηκε το παιδικό χεράκι του Αλέξανδρου από τον Σύλλογο παιδιών με αναπηρία Ηλιαχτίδα και κρύβει όλον τον αυθορμητισμό, την τρυφερότητα, την απλότητα την προσμονή και την αθωότητα ενός παιδιού που θέλει να μπορεί να θέλει, ενός παιδιού ευάλωτο στην αγάπη και την χαρά. Κρατάω μόνο αυτό σαν φυλαχτό να με γεμίζει ελπίδα για το μέλλον.

Σημεία Διανομής Together Κοζάνη Αεροδρόμιο Le roi Mind Bar Στου αιώνα την Παράγκα Katerina Βakery DEUX KK Kaklidis Bakery Mikel City Sports Camp Βaroque Tρυποκάρυδος Ρωξάνη Αμορίνο Λάτσκος Οινοποιόν Πολυχώρος Διδώ Mπλε Ελάφι Η Φωλιά- Νεράιδα Κοζάνης Όστρια Νεράιδα Κοζάνης Τhe Vape Avenue Hair place Ηermes Tours Tres Beau

Καραμέλα cafe Κτελ Κοζάνης Δημαρχείο Ψιλικά Θωμάς Λαζαριώτης (Μοναστηρίου) Περίπτερο Ψιρικοκό Press Time Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου Πτολεμαΐδα Κέντρο τύπου- τυπογραφείο Ξενοφών, 25ης Μαρτίου 23 Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Ιδέες Καφέ Μανδρακούκος Γρεβενά Fuit Art Café Δημαρχείο Zoomserie Εστιατόριο Αυλαίς

Καστοριά Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ Βιβλιοθήκη ΤEI Brown coffee Nautical Hall Φλώρινα Florina Travel Καφέ Ρόζα Σχολή Καλών τεχνών Φλώρινας The Factory καφέ γκαλερί Σύγχρονο περίπτερο Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Φλώρινας «Βασιλικής Πιτόσκα» Αμύνταιο Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη Εστιατόριο Κοντοσώρος Ταβέρνα ΘΩΜΑΣ Σιάτιστα Περίπτερο Κλεισιάρης (έναντι Δημαρχείου)

Δημαρχείο Ξενοδοχείο Αρχοντικό Άργος Ορεστικό Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Αεροδρόμιο Δεσκάτη Βιβλιοπωλείο Κοτίτσας Σέρβια Κέντρο Τύπου Σαββίδης Βελβεντό Κέντρο Τύπου Δουλδούρα Θεσσαλονίκη Μέγαρο Μουσικής Αρκούδα Κων/νου Μελενίκου 20 Αθήνα Εθνική βιβλιοθήκη- Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Μπλε Παπαγάλος, Μεταξουργείο Chez Michel, Ηροδότου 15, Κολωνάκι Στοά του Βιβλίου - Polis Art Cafe, Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου

TOGETHER

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ | ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017 | ΤΕΥΧΟΣ 26

Ιδρυτής: Θωμάς Δημητριάδης Υπεύθυνη έκδοσης: Κέλλυ Γρηγοριάδου Σχεδιασμός: Γιώργος Βεργουλιάδης Σχέδιο εξωφύλλου: Εκτύπωση: ΙΡΙΣ ΑΕΒΕ Διεύθυνση: Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 T. 24610 25600 Hλεκτρονική επικοινωνία: info@togethermag.gr www.togethermag.gr Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά τη γνώμη του περιοδικού. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή ύλης χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: Κέλλυ Γρηγοριάδου Kατερίνα Παπαστεργίου Κώστας Ελισσαίου Μαρία Διάφα Γλύκα Παυλίδου Δώρα Σιαλβέρα Αναστασία Τρυγούτη Χρήστος Τζήκας Βάγια Βέττα Ευθυμία Κατσόγιαννου – Τριανταφύλλου

Σάκης Γκάτζιαρης Ιωάννα Δενδρή Μίλα Κύρου Σύλλογος Ηλιαχτίδα Ελένη Γκόρα Αφροδίτη Ζαρδέλη Έλλη Παπαστεργίου Εκπαιδευόμενοι τμήματος Διατροφής και Διαιτολογίας Μαμάτσειο Κοζάνης

Αν θέλετε να λαμβάνετε το TOGETHER στο χώρο σας, το γράφειο ή όπου αλλού επιθυμείτε, μπορείτε να μας ενημερώσετε δίνοντας τα στοιχεία σας (ονομ/μο, διεύθυνση, τηλέφωνο) με τρεις τρόπους: • info@togethermag.gr •24610 25600 •Με επιστολή στην ταχυδρομική διεύθυνση Περιοδικό TOGETHER Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ads@togethermag.gr | Τ 24610 25600

TOGETHER 3

TOGETHERGRAM 9

Μια εβδομάδα με την Αναστασία Τρυγούτη Η καλλιτέχνιδα Anis (Αναστασία Τρυγούτη) γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καστοριά. Σπούδασε ζωγραφική στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών στην πόλη της Φλώρινας . Παρακολούθησε το 3ο εικαστικό εργαστήρι του διδάσκοντα Χάρη Κοντοσφύρη, και το εργαστήριο χαρακτικής της διδάσκουσας Δήμητρα Σιατερλή. Συμμετείχε σε δράσεις με τις ομάδες ‘Εν-φλω’ και ‘Φλώρους Εικαστικούς’ . Σήμερα Ζει στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας και πηγαινοέρχεταο παράλληλα στο νησί της Καρπάθου. Ασχολείται με ζωγραφική, χαρακτική, κολλάζ, φωτογραφία και δερματοστιξία. Τα τελευταία χρόνια ταξιδεύει και εργάζεται ως guest artist σε στούντιο στην Ευρώπη και ως privet artist στην Ελλάδα. (Καστοριά,Θεσσαλονίκη,Κάρπαθο) Tattoo Conventions:

• 9-10.December.2017: Jail house tattoo convention in Arnhem Netherlands • 21-22.April.2018: Inner ink international tattoo convention in Rijswijk Netherlands • 13-14-15.July.2018: Empire State NY international tattoo convention by Ιnked magazine

Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου

Τρίτη 5 Δεκεμβρίου

Πρώτη μέρα στο καινούριο μου σπίτι! New location Utrecht central, Δεύτερη μέρα επισημοποίησης της παραμονής μου, το στούντιο με ενημέNetherlands!! Επίσημα λοιπόν καλλιτεχνικός μετανάστης! Καθαρίζω τον ρωσε ότι ξεκινάμε την συνεργασία μας στις 7 Δεκεμβρίου. Η μέρα μου καινούριο μου χώρο και περιμένω e-mail από το στούντιο που έκανα δο- κύλησε απαλά με σχέδια και μουσική! κιμαστικό για μόνιμη θέση.. φυσικά απολαμβάνω τον καφέ μου σχεδιάζοντας στον καινούριο μου χώρο!

Έχει συμμετάσχει στις παρακάτω εκθέσεις :

TOGETHER 4

1. Ομαδική έκθεση ‘Μελάνι σε Χαρτί’, στη γκαλερί Μyro, Θες/νίκη 2013 2. ομαδική έκθεση χαρακτικής με την ομάδα ΕΝ-ΦΛΩ, τεχνοχώρος Αθήνα 2013 3. ”Black And White” project , ομαδική εγκατάσταση στον τεχνοχώρο του ‘Μούλτι’, Θες/νίκη 2013- οργανοση και επιτελεση Τρυγούτη Αναστασια και Ζερβουλακου Καλιόπη.

Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου

Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου

Βολτάρουμε με τον φίλο μου Κωνσταντίνο, Utrecht Central σαν τουρίστες Χρόνια Μου Πολλά!!! Και welcome to Amsterdam XXX. Πρωινή βολτούμε GPS και εξερευνούμε τον καινούριο τόπο διαμονής μας! λα και καφέ στο κέντρο του Άμστερνταμ περπατώντας στα γνωστά στενά δρομάκια! Εργασία και χαρά στην συνέχεια στην οδό Warmoesstraat στο Port of Call τατουαζάροντας τουρίστες!

4. «έβγαλαν τα πλυμένα τους στη φορά» ομαδική εγκατάσταση με το 3ο 3ργαστήριο σε δημόσιο χώρο με έργα σε σεντόνια «απλωμένα-κρεμασμένα” σε κεντρικό δρόμο, Θες/νίκη 2014 5. Quar-t : μια ομαδική έκθεση μικρογραφιών, στη γκαλερί Artis Causa , Θες/νίκη 2015 6. Μeet the Αrtist winter: ομαδική έκθεση στη γκαλερί Myro, Θες/νίκη 2015 7. Μeet the Αrtist Spring: ομαδική έκθεση στη γκαλερί Myro, Θες/νίκη 2015 8. Rem Brand Name Project – Η γνησιότητα του καλλιτέχνη, στη γκαλερί της Λόλα Νικολάου, Θες/νίκη 2015

Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου

Πρωινό ξύπνημα με τους φίλους μας τους Ολλανδούς! Μας επισκέφτηκαν για καφέ και μας φέρανε Χριστούγεννιάτικα δώρα! Συνεχίζω την μέρα μου με το καθημερινό εικοσάλεπτο ταξίδι στο τρένο από Utrecht Central προς το Amsterdam Central και η συνέχεια της μέρας με βρήκε στο στούντιο! Έξω πολύ βροχή και χιόνι!

Σάββατο 9 Δεκεμβρίου

Σήμερα έχουμε Tattoo convention! 1η μέρα! Ξεκινάμε ταξίδι με την Τζόις για Arnhem! Jail House Tattoo Convention! Στα μισά της διαδρομής ξεκινάει να χιονίζει! Μα να χιονίζει για τα καλά! Φτάνουμε λοιπόν στις φυλακές του Arnhem. Ένα γιγάντιο κτήριο παγωμένο όπως του αρμόζει! Λοιπόν μην τα πολυλογώ το Convention ήταν αποτυχία! Λόγω καιρού ο κόσμος δεν μπόρεσε να έρθει και έτσι φύγαμε νωρίς το απόγευμα για να μην αποκλειστούμε και κοιμηθούμε στα κελιά!

Κυριακή 10 Δεκεμβρίου

Και η περιπέτεια συνεχίζεται! Δεύτερη μέρα και πρέπει να πάρω συγκοινωνία για να φτάσω στο Arnhem, οι δρόμοι έχουν κλείσει από το χιόνι σε όλη την Ολλανδία και τα τρένα υπολειτουργούν! Λοιπόν ξεκινάμε πρωινό ταξίδι με ασταμάτητη χιονόπτωση για Arnhem μαζί με τον Κωνσταντίνο ενώ φτάσαμε στον προορισμό μας μούσκεμα! Ο καιρός συνέχισε το δράμα του και εμείς πήραμε τον καινούριο μας φίλο Gogo από την Κορέα και ξεκινήσαμε για Ουτρέχτη… Μετά από 5 ώρες στο κρύο και στο χιόνι κατάφερα να φτάσουμε σπίτι μας ζωντανοί!

9. Ατομική έκθεση στο πλαίσιο των εικαστικών δράσεων στο εστιατόριο “Ακαδημία”, Θεσ/νίκη 2015 10. Ατομική έκθεση με τίτλο «εσω-selfie» στο art-caffe -»artcore» Θεσ/νικη 2016 11. Rem Brand Name Project – Η γνησιότητα του καλλιτέχνη, στη γκαλερί της Λόλα Νικολάου, Θες/νίκη 2016 12. «Δια-δρω Δια-δρωmen» εικαστική διαδραστική Έκθεση (εγκατάσταση-performance) Αναστασία Τρυγούτη, Κωνσταντίνα Εμμανουήλ και Νικολέτα Μηλιάτη

Γρήγορο Internet σε αγροτικές περιοχές στη βόρεια και νότια Ελλάδα Ένα έργο πνοής για τις απομακρυσμένες περιοχές της βόρειας και της νότιας Ελλάδας ολοκλήρωσε επιτυχώς ο Όμιλος ΟΤΕ. Στο πλαίσιο του έργου Rural Broadband, ο Όμιλος δημιούργησε νέο δίκτυο οπτικών ινών μήκους 12.000 χιλιομέτρων, μέσω του οποίου αποκτούν πρόσβαση σε γρήγορο Internet έως 50Mbps, 323.000 κάτοικοι αγροτικών, ορεινών και νησιωτικών περιοχών σε 2.260 απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Με το γρήγορο Internet καλύπτονται οι σύγχρονες ανάγκες των πολιτών για επικοινωνία, ψυχαγωγία και συνδεσιμότητα, ενώ παράλληλα δίνεται σημαντική ώθηση στην τοπική επιχειρηματικότητα και ανταγωνιστικότητα. Το έργο σχεδίασε η γ.γ. Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, του Υπουργείου ΨΗΠΤΕ και υλοποιείται μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, σε συνεργασία με την ΚτΠ Α.Ε. Ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, κ. Νίκος Παππάς, δήλωσε σχετικά: «Η εγκατάσταση δικτύου οπτικών ινών στις αγροτικές περιοχές, θα βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα ενισχύσει την τοπική ανταγωνιστικότητα. Αυτό αναγνώρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και βράβευσε τη χώρα μας. Με το έργο Rural Broadband φέρνουμε το αύριο σήμερα για όλους».

TOGETHER 5

«Ο Όμιλος ΟΤΕ, με τις επενδύσεις και τα μεγάλα έργα τεχνολογίας που υλοποιεί σε όλη την Ελλάδα, δημιουργεί τις υποδομές για την ψηφιακή ανάπτυξη. Ένα μπράβο στους ανθρώπους μας που κατάφεραν σε σύντομο χρονικό διάστημα να ολοκληρώσουν ένα δύσκολο τεχνικά έργο, που απαιτούσε υψηλή τεχνογνωσία σε επίπεδο σχεδιασμού, οργάνωσης και υλοποίησης. Με την τεχνολογία επιδιώκουμε να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο για όλους», δήλωσε σχετικά ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ, κ. Μιχάλης Τσαμάζ.

15% αποκλειστικά για τους αναγώστες του ΤOGETHER

Δεν θέλω να έρθει ο Άγιος Βασίλης… KEIMENO ΔΩΡΑ ΣΙΑΛΒΕΡΑ

TOGETHER 6

άντως κι αυτό το θέμα με τον Άγιο Βασίλη έχει παραγίνει. Κάθε χρόνο τα ίδια. Συνεχώς υπάρχει μια αναμονή για το πότε θα έρθει ο Άγιος Βασίλης. Και να, σε λίγους μήνες θα έρθει ο Άγιος Βασίλης, και να, σε λίγες εβδομάδες θα έρθει ο Άγιος Βασίλης, και να, σε λίγες ημέρες θα έρθει ο Άγιος Βασίλης. Και δεν φτάνει που όλη τη χρονιά ως παιδί, ζούσα με αυτό το άγχος, πάντα είχα και μια απειλή μαζί, έτσι για συνοδευτικό. Πρέπει να είσαι καλό παιδί για να έρθει ο Άγιος Βασίλης. Πρέπει να φας το φαγητό σου για να έρθει ο Άγιος Βασίλης. Άμα κάνεις αταξίες δεν θα σου φέρει δώρο ο Άγιος Βασίλης… Και ό,τι ζαβολιά γινόταν, τσούπ ξεπετάγονταν μπροστά κι ο Άγιος Βασίλης που δεν θα μου έφερνε τίποτα, γιατί η αταξία μου ήταν μεγάλη. Ώσπου στο τέλος, μετά τις τόσες φορές που άκουσα ότι μπορεί εξαιτίας μου να μην έρθει, αποφάσισα ότι: Φτάνει. Ως εδώ. Δεν θέλω να έρθει ο Άγιος Βασίλης. Δεν έχω καμία όρεξη να σταματήσω τις αταξίες μου για να μου φέρει δώρα. Δεν θέλω. Και φαντάσου… Απ όλα αυτά που είπα ότι δεν θέλω να συμβούν στη ζωή μου, αυτό ήταν το μόνο που πραγματοποιήθηκε… Είπα ας πούμε, δεν θέλω να μείνω άνεργη… κι έμεινα… Δεν θέλω να χρωστάω σε κανέναν... Και χρωστάω σε όποια τράπεζα υπάρχει στη χώρα… και σε μερικές στο εξωτερικό… Δεν θέλω να με περιτριγυρίζουν μαλάκες… Και μόνο μαλάκες με περιτριγυρίζουν… Δεν θέλω να έχω μείνει άφραγκη και να μην μπορώ να κάνω τίποτα απ αυτά που μου αρέσουν… Και έχω μείνει άφραγκη και δεν μπορώ να κάνω τίποτα από αυτά που μου αρέσουν… Και το μόνο που ακόμη δεν μου συνέβη, είναι να έρθει ο Άγιος Βασίλης… Τελικά έχω αρχίσει να πιστεύω στον νόμο του Μέρφι. « Το κακό δεν αργεί να γίνει. Το καλό δεν έρχεται ποτέ.» Ε και σε μένα τελικά ο Άγιος Βασίλης δεν ήρθε ποτέ. Πάντα βέβαια αναρωτιόμουν κατά βάθος, αν δεν έρχεται επειδή είπα ότι δεν τον θέλω, ή έτσι κι αλλιώς δεν έρχεται σε κανέναν; Άκουγα βέβαια στην αρχή τα άλλα παιδάκια που έλεγαν ότι τους έφερε δώρο, αλλά δεν ήμουν σίγουρη ότι έλεγαν την αλήθεια.. Κι έτσι δεν ανησυχούσα που εγώ δεν έπαιρνα ποτέ δώρο

GO!

από τον Άγιο Βασίλη… γιατί έπαιρνα από τον μπαμπά… Εν τω μεταξύ δεν ήξερα και πότε ακριβώς έρχεται, γιατί κι αυτό δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμη. Έρχεται τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά; Κανείς δεν ήξερε να μου απαντήσει με σιγουριά. Σε άλλους πήγαινε τα Χριστούγεννα και σε άλλους την Πρωτοχρονιά. Τελικά δεν πήγαινε σε όλους την ίδια νύχτα; Και πάλι κανείς δεν μου απάντησε ποτέ. Εγώ πάντως, που δεν τον περίμενα ούτε τα Χριστούγεννα, αλλά ούτε και την Πρωτοχρονιά, πρέπει να ήμουνα το μοναδικό παιδί που κοιμόμουν ήσυχα. Που δεν νόμιζα ότι άκουσα τα κουδουνάκια του Ρούντολφ, που δεν νόμιζα ότι είδα το έλκηθρο να πετάει έξω από το παράθυρο, που δεν τον άκουσα να μπαίνει από την καμινάδα, που δεν τον είδα να τρώει τα μπισκότα που δεν του άφησα… Και γενικώς με διακατείχε μια ηρεμία σχετικά με τον Άγιο Βασίλη, που δεν ήθελα να έρθει… Και που δεν ερχόταν φυσικά. Τελικά περνώντας τα χρόνια και αφού συνήθισα την απουσία του από τη ζωή μου, γιατί εν τω μεταξύ είχαν σταματήσει και οι απειλές ότι δεν θα έρθει, αφού δεν έπιαναν πια, ήρθε η Αριστερά, και άρχισαν όλα να πάνε τόσο μα τόσο καλά… Που πίστεψα ότι πραγματικά ο Τσίπρας είναι ο Άγιος Βασίλης… Γελάστε ελεύθερα… Κι εγώ γελάω… Μέρες γιορτινές είναι, ας γελάσουμε και λιγάκι…

TOGETHER 7

Μια Ζωή σε 40 Ερωτήσεις

ΠΡΟΥΣΤ vs ΤΖΩΡΤΖΙΝΑ ΛΙΩΣΗ Ποιά είναι η εικόνα που έχετε για την απόλυτη ευτυχία; Βιντεοκασέτα «Μίκυ Μάους Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα» στην πρώτη μεταγλώττιση, κουβέρτα, γάτες και φωτάκια χριστουγέννων.

Ποιός είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας; Η ανυπαρξία.

Ποιός είναι ο μεγαλύτερος μύθος για τη διασημότητα; Η διασημότητα είναι μύθος.

Διαλέξτε πέντε λέξεις που περιγράφουν τον εαυτό σας; Παγωτόβηχας, βυσσινομανής, φτεροκόριτσο, μονάδικη, πορτοκαλένια.

Ποιό εν ζωή πρόσωπο εκτιμάτε περισσότερο;

Ποιοί είναι οι δύο καλύτεροί σας φίλοι;

Τον παππού μου.

Ο Στρατής και ο Διονύσης.

TOGETHER 8

Σε ποιό πράγμα προδώσατε τον εαυτό σας και μετανιώνετε περισσότερο γι’ αυτό;

Ποιά μουσική θα θέλατε να παίξουν στην κηδεία σας;

Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος για τα ωραία και μεγάλα έργα η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα ενθάρρυνσι κ’ επιτυχία να σε αρνείται· να σ’ εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες, και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες. Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις, (η μέρα που αφέθηκες κ’ ενδίδεις), και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα, και πηαίνεις στον μονάρχην Aρταξέρξη που ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του, και σε προσφέρει σατραπείες και τέτοια. Και συ τα δέχεσαι με απελπισία αυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις. Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι’ άλλα κλαίει· τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών, τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε· την Aγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους. Aυτά πού θα σ’ τα δώσει ο Aρταξέρξης, αυτά πού θα τα βρεις στη σατραπεία· και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις.

Mozart - Lacrimosa.

Τί θεωρείτε ως έσχατο βαθμό δυστυχίας; Το να μην έχεις ζήσει με κατοικίδια.

Πού θα θέλατε να ζείτε; Στη Ρώμη, κοντά σε αγαπημένους μου.

Ποιά είναι η αγαπημένη σας απασχόληση; Πινέλο σε καμβά. Για τη μυρωδιά και τον ήχο.

Σε ποιές περιπτώσεις λέτε ψέματα; «Μην ανησυχείς γι αυτό.»

Ποιές λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιείτε υπερβολικά; Ωστόσο.

Πότε και πού υπήρξατε ευτυχισμένη;

Για ποιά προδοσία του εαυτού τους οικτίρετε τους άλλους;

Σε μικρές στιγμές, κάθε τόσο. Ας πούμε χθες το απόγευμα. Στο σπίτι μου.

Για την πεποίθηση πως οι γέφυρες επικοινωνίας με το οτιδήποτε μπορεί και να είναι χρήσιμες.

Ποιό ταλέντο θα θέλατε να είχατε; Θα ήθελα να τραγουδάω.

Ποιό εν ζωή πρόσωπο σιχαίνεστε περισσότερο; Αυτόν που διέρχεται με το αυτοκίνητό του και πιστεύει πως με ενδιαφέρει να ακούσω τη μουσική που ακούει.

Ποιό είναι το αγαπημένο σας απόφθεγμα; Η ομορφιά βασιλεύει ελέω θεού.

Τί νοσταλγείτε περισσότερο; Να φυσάω την κασέτα του game boy

Ποιό είναι το πιο εξωφρενικό πράγμα που έχετε κάνει; Ήθελα να μεγαλώσω.

Ποιό είναι το αγαπημένο σας ταξίδι; Καράβι για Ικαρία.

Ποιά θεωρείτε την πιο υπερεκτιμημένη αρετή; Τις κοινωνικές ικανότητες.

Ποιό είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σας; Το χιούμορ.

Ποιό χαρακτηριστικό προτιμάτε περισσότερο σε κάποιον; Το χιούμορ.

Τί θεωρείτε πιο σημαντικό στους φίλους σας; Το χιούμορ.

Ποιά είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει; Δεν μπορείς να αποφασίσεις αν θα πληγωθείς σε αυτή τη ζωή, όμως σου πέφτει κάποιος λόγος στο ποιός θα είναι αυτός που θα σε πληγώσει.

Πότε κλάψατε για τελευταία φορά; Χθες. Στην παράσταση.

Ποιοί είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Άλμπερ Καμύ.

Ποιός είναι ο αγαπημένος σας φανταστικός ήρωας; Ο Θείος Σκρούτζ.

Ποιοί είναι οι πραγματικοί ήρωες σας; Ο πατέρας μου.

Ποιά είναι τα αγαπημένα σας ονόματα; Μουλάν. Και Μπότα.

Τί απεχθάνεστε περισσότερο; Το μοσχοκάρυδο.

Ποιά είναι η παρούσα διανοητική σας κατάσταση; Αλλοιωμένη λόγω στέρησης ύπνου.

Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον εαυτό σας, τί θα ήταν αυτό; Δεν θα χρειαζόμουν τον ύπνο.

Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στην οικογένεια σας, τί θα ήταν αυτό; Θα αφαιρούσα το άγχος από το DNA μας.

Ποιά θεωρείτε τη μεγαλύτερή σας επιτυχία; Πως εξήγησα στη μαμά μου πως το skype δεν μεταφέρει μόνο εικόνα, αλλά και ήχο, έτσι δεν χρειάζεται να φωνάζει προκειμένου να την ακούσει η ξαδελφη της στη Φλόριντα.

Αν μπορούσατε να διαλέξετε πώς να επιστρέψετε στη ζωή, τί θα θέλετε να είστε; Αλεπού.

Στυλ, φινέτσα, πολυτέλεια

πό μικρό παιδί ήξερε τι θα γίνει όταν μεγαλώσει, αφού σκίτσαρε κούκλες με βασιλικά φορέματα και έραβε ρούχα για τις δικές της, αυτές που κοσμούσαν το παιδικό της δωμάτιο. Πάντα ήταν της τάξης και του προγράμματος, όπως μας ομολογεί. Παρόλες τις αντιδράσεις των γονιών της να ακολουθήσει τον χώρο της μόδας, κατάφερε να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα. Τίποτα και κανείς δεν κατάφερε να σταθεί εμπόδιο στο όνειρό. «Όποιος ξέρει τι θέλει πραγματικά, δεν υπάρχει περίπτωση να μην το καταφέρει» ισχυρίζεται. Πραγματοποίησε σπουδές Fashion designer στην Θεσσαλονίκη όπου και αρίστευσε και παράλληλα εξασφαλίζοντας υποτροφία στην Ιταλία της δόθηκε η ευκαιρία να αποκτήσει εμπειρίες και γνώσεις πάνω στον σχεδιασμό και την δημιουργία ρούχων υψηλής ραπτικής. Με την ολοκλήρωση των σπουδών της, αναλαμβάνει την δημιουργία collection μεγάλων εξαγωγικών εταιρειών pret a porter, ενώ για μια δεκαετία προσέφερε τις ιδέες και τις δημιουργίες της σε γνωστό οίκο υψηλής ραπτικής στην Θεσσαλονίκη. «Χρειάζεται πίστη και πολλή προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων σου. Και το δικό μου όνειρο έχει πραγματοποιηθεί πριν δέκα χρόνια, με την δημιουργία του προσωπικού μου Ατελιέ στην Κοζάνη, την πόλη όπου γεννήθηκα και αγαπώ!». Μετά από 15 χρόνια στον χώρο της μόδας, όπου εργαζόταν υπό διαφορετική φιλοσοφία, το λανσάρισμα της δικής της φίρμας “jota matiaki” της δικής της έκφρασης και του δικού της μηνύματος, της προσφέρει σε αυτό το στάδιο της ζωής της ευχαρίστηση, ελευθερία και ένα αίσθημα ολοκλήρωσης. Έκτοτε, δημιουργεί στο ατελιέ της νυφικά και φορέματα Haute couture για την πιο ιδιαίτερη στιγμή της ζωής των γυναικών. Θέλει τις γυναίκες την ημέρα του γάμου τους να είναι ο εαυτό τους, να φορούν το κατάλληλο φόρεμα, αυτό που τις ταιριάζει πραγματικά. «Αντιμετωπίζω την κάθε γυναίκα ως μοναδική οντότητα, ξεχωρίζω στοιχεία της προσωπικότητας της και προσπαθώ να τα αναδείξω όταν δημιουργώ. Λέω πάντοτε την γνώμη μου ειλικρινά, το συζητάμε και έπειτα καταλήγουμε. Εκείνο που με λυπεί είναι πως ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών κάνουν λανθασμένη επιλογή του νυφικού τους. Ποτέ δε θα έβαζα την σφραγίδα μου σε κάτι που δε θα ήταν ωραίο αισθητικά και που δε θα ταίριαζε στο σωματότυπό τους και φυσικά

στην προσωπικότητα τους». Οι δημιουργίες της, Haute couture έχουν νότες νοσταλγίας της γυναίκας -θηλυκό, από την οποία αντλεί και στην οποία εξαντλεί το ταλέντο και την δημιουργικότητά της. «Το χειροποίητο είναι και μοναδικό, αυτό εξάλλου το κάνει τόσο ιδιαίτερο, αφού σου δίνει τη δυνατότητα να βάλεις την προσωπική σου πινελιά, έμπνευση, δημιουργία, ώρες δουλειάς στο εργαστήρι, πάνω σε ποιοτικά υφάσματα και αγαπημένα υλικά, νταντέλες γκιμούρ, σαντιγί, μεταξωτά τούλια, συφόν μουσελίνες, ρασμίρ σατέν, φτερά, κρύσταλλα, πέρλες κ.α τα οποία επιλέγω προσωπικά και κοπιάζω πολύ να τα βρω. Έχω κάνει ταξίδι μακρινό για μια μόνο κλωστή. “Η αλήθεια είναι πως κοστίζει πολύ σε χρόνο και σε χρήμα το να δημιουργείς κάτι νέο στην Ελλάδα.” Αλλά εξ’ αρχής σκοπός μου ήταν να κάνω κάτι μοναδικό στον τόπο μου, και επιμένω σε αυτό. Επενδύοντας στη δημιουργικότητα φιλοδοξώ να συμβάλλω στην ανάδειξη του design στην Ελλάδα καθώς και στην υποστήριξη της εγχώριας παραγωγής μόδας υψηλών προδιαγραφών. Η ιδέα λοιπόν ήταν να παράγω ένα προϊόν υψηλής ραπτικής καθαρά ελληνικό, χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα και σε λογικές τιμές».

Μας υποδέχτηκε ένα χειμωνιάτικο και ηλιόλουστο πρωινό στο νεοκλασικό Atelier της. Δεν περνά απαρατήρητη η υπέροχη όψη του καθώς και ο περιποιημένος κήπος του. Μπαίνεις σε έναν καλαίσθητο και φωτεινό χώρο επιπλωμένο με vintage έπιπλα, που το καθένα κουβαλά την δική του ιστορία. Τριγύρω εκθέματα της, δημιουργίες Υψηλής ραπτικής και ένα άρωμα διάχυτο στο χώρο να σε ταξιδεύει σε μια άλλη εποχή, εκεί που κυριαρχούν μεταξωτά υφάσματα, γαλλικές δαντέλες, ρομαντικά πατρόν και σχέδια. Εκείνα που σου κάνουν εντύπωση όταν την πρωτοσυναντάς είναι η ευγένεια και η απλότητά της. Ταλαντούχα, ειλικρινής, προσγειωμένη, χαμογελαστή και ανθρώπινη. Μια γυναίκα που σέβεται τον εαυτό της, πατά γερά στα πόδια της, θυμώνει με την τελειομανία της αποδεικνύοντας έτσι, τον επαγγελματισμό της. Η αυτοδημιούργητη και πετυχημένη fashion designer Γιώτα Ματιάκη μας φιλοξένησε στο ζεστό της καναπέ και μας διηγήθηκε μια ενδιαφέρουσα και μοναδική ιστορία, την δική της.

λείς και λιγάκι, την σκουντάς να ξυπνήσει όταν έχεις να παραδώσεις τα σχέδια σου σε προγραμματισμένο χρόνο. Αρχικά εμπνέομαι από την προσωπικότητα της κάθε γυναίκας, θα βγω έναν περίπατο με τον αγαπημένο μου σκύλο, Θα ακούσω την μουσική που λατρεύω ,θα φροντίσω τον κήπο μου, θα πάω μια εκδρομή στην θάλασσα, μέσα σε όλα αυτά κρύβεται.

Ποια στοιχεία συνθέτουν το προφίλ ενός πετυχημένου σχεδιαστή; “Είναι η διαχρονικότητα μιας δημιουργίας του”. Τι θα πει επιτυχία; Ο καθένας την ορίζει διαφορετικά. Για μένα η σύγχρονη γυναίκα , δεν πρέπει να θυσιάζει την προσωπικότητα της στο βωμό της μόδας. Η επιλογή του νυφικού της ή ενός βραδινού φορέματος οφείλει να αποτελούν προέκταση της προσωπικότητας της. Τότε θεωρώ ότι μπορούμε να μιλάμε για έναν πετυχημένο σχεδιαστή μόδας. Η σχεδιαστική της φιλοσοφία αποτυπώνεται σε 3 φάσεις δημιουργικός σχεδιασμός, ποιοτικά υλικά και άψογο φινίρισμα .

Κλείνοντας, θέλουμε να μοιραστείς μαζί μας μια επιθυμία σου, ένα όνειρο σου! Το όνειρό μου από παιδί ήταν να αποκτήσω το δικό μου Ατελιέ, όνειρο το οποίο πραγματοποιήθηκε πριν από 10 χρόνια. Τώρα μπορώ να δημιουργώ όμορφα και μοναδικά νυφικά και ρούχα για τις μοναδικές και ιδιαιτέρες στιγμές της γυναίκας. Είμαι ευτυχισμένη όταν βλέπω όμορφους ανθρώπους γύρω μου.

Τι είναι έμπνευση για σένα; Πότε σε επισκέπτεται και πόσο συχνά; Η έμπνευση είναι τόσα πολλά πράγματα μαζί, δύσκολα την ορίζεις. Με επισκέπτεται αλλά όχι πάντα, όταν όλο αυτό μπαίνει σε επαγγελματικό καλούπι την προκα-

Atelier Jota Matiaki T. 693 711 4675 24610 23582 Σιακαβάρα.Μ 5, Κοζάνη j.matiaki@yahoo.gr

TOGETHER 9

J OTA MATIAK I DES I G N ER

37 ΧΡΟΝΙΑ ΡΩΞΑΝΗ

Η Ρωξάνη κλείνει τα 37 χρόνια λειτουργίας της και σβήνει την πιο γλυκιά της τούρτα! Συναντήσαμε τον Κώστα Λαζαρίδη, ο οποίος συνεχίζει πιστά την οικογενειακή παράδοση με μεράκι και αγάπη για την ζαχαροπλαστική. Μοιράστηκε μαζί μας τη συνταγή της επιτυχίας.

να μάθει πολύτιμα πράγματα, όπως όλες οι δουλειές βέβαια έχει και τις δυσκολίες της. Η ζαχαροπλαστική είναι μια δουλειά που σε ανταμείβει πρώτα ηθικά και έπειτα οικονομικά. Για μένα που πήρα την δουλειά από τον πατέρα μου νομίζω ότι ήταν πολύ πιο εύκολο.

Πόσα χρόνια είσαι στην επιχείρηση; Τα τελευταία 11 χρόνια ασχολούμαι ενεργά μαζί με τα νέα μέλη της επιχείρησης, δηλαδή τα ξαδέρφια μου. Όλοι μας ανήκουμε στην δεύτερη γενιά αυτής της επιχείρησης που έχει κρατήσει βαθιά τις αρχές της πρώτης.

Ποια είναι η συνταγή της επιτυχίας σας;

TOGETHER 10

Όπως συμβαίνει με όλες τις επιχειρήσεις, έτσι και στην δική μας το πρώτο κομμάτι βασίζεται στην προσωπική εργασία όλων. Πάντα σε μια οικογενειακή επιχείρηση δεν υπάρχει ούτε μέρα ούτε ώρα που να μην είναι παραγωγική, ιδιαίτερα σε μια επιχείρηση που λειτουργεί 365 μέρες τον χρόνο. Το δεύτερο και εξίσου σημαντικό κομμάτι είναι η επικοινωνία και ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των μελών της.

Πως κρατάτε σταθερή την ποιότητα με τον πέρασμα του χρόνου;

ο 1980 τρία αδέρφια από ένα χωριό της Ελλασόνας αποφάσισαν να κάνουν ένα βήμα στη ζωή τους ανοίγοντας ένα κατάστημα ζαχαροειδών στην Πτολεμαΐδα επί της οδού 25ης Μαρτίου. Αρχικός στόχος ήταν τα 5 χρόνια και μετά επιστροφή στην Θεσσαλία είχαν πει τότε...Τα χρόνια όμως περνούσαν και ο κόσμος της Δυτικής Μακεδονίας μας αγκάλιαζε όλο και περισσότερο και έτσι τα 5 χρόνια ήταν μόνο η αρχή. Το 1997 έγινε το επόμενο βήμα, το δεύτερο κατάστημα στην πόλη της Πτολεμαΐδας αυτή τη φορά, στην Βασιλίσσης Σοφίας 39, εν τω μεταξύ τα 3 αδέρφια είχαν ήδη φτιάξει τις

Κατάστημα Κοίλα Κοζάνης, τηλ.2461045560

οικογένειες τους και έτσι αποφάσισαν να συνεχίσουν οι επόμενοι. Το επόμενο μεγάλο βήμα ήρθε μετά από 10 χρόνια το 2007, 27 χρόνια από το πρώτο κατάστημα αποφασίσαμε όλοι μας ότι πρέπει να γίνει το μεγάλο βήμα στην αγορά της Κοζάνης. Το ρίσκο μεγάλο και η αγορά δύσκολη. Πλέον τα 3 αδέρφια είχαν όμως και την βοήθεια των παιδιών τους, έτσι έγινε το κατάστημα στα Κοίλα Κοζάνης. Τελικά ο κόσμος το αγκάλιασε και αυτό και έτσι πλέον καθιερώθηκε η επιχείρηση με γερά θεμέλια. Επίσης, αφότου έλαβε τα ηνία και η δεύτερη γενιά από τις οικογένειες Λαζαρίδη, ήρθε και το τέταρτο κατάστημα σύντομα το 2010 στην Κοζάνη επί της

οδού 11ης Οκτωβρίου και Σιαλβέρα.

Φέτος κλείνουμε 37 χρόνια και θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε όλους!

Εσείς είστε η δύναμη μας και σας υποσχόμαστε ότι θα σας ανταποδίδουμε την αγάπη σας καθημερινά με γλυκίσματα για τα όμορφα και γλυκά χρόνια που περάσαμε και περνάμε κοντά σας.

Συνέχισες μια παράδοση χρόνων, πως αποφάσισες να ασχοληθείς με αυτή τη δουλειά; Είναι μια καλή δουλειά για έναν νέο γιατί του δίνεται η ευκαιρία να εξελιχθεί και

Κατάστημα Κοζάνης Σιαλβέρα 27, τηλ.2461045448

Το εργασιακό περιβάλλον έγινε πολύ σταθερό και προσπαθούμε να το κρατάμε υγειές. Έχουμε συνταξιοδοτήσει 2 άτομα μέχρι τώρα και αυτό αποδεικνύει πως έχουμε μόνιμο και σταθερό προσωπικό στο εργαστήριο μας και αυτό δείχνει επαγγελματισμό και σταθερή ποιότητα. Γενικά, η πολιτική μας βασίζεται σε αυτό που λέμε «όσο προσπαθείς θα ανταμείβεσαι».

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Zoύμε σε δύσκολους καιρούς όπως λένε όλοι γύρω μας, είμαστε πολύ ενωμένα όλα τα μέλη μεταξύ μας για να το βάλουμε κάτω. Έχουμε πολλές ιδέες στο νου μας και σίγουρα θα προσπαθήσουμε να τις υλοποιήσουμε και να εκπλήξουμε τον κόσμο της Δυτικής Μακεδονίας για ακόμα μία φορά.

Mελομακάρονα light H Ρωξάνη εν όψει των εορτών μοιράστηκε μαζί μας μία από τις μαγικές συνταγές της για να γιορτάσουμε τα πιο γλυκά Χριστούγεννα μαζί. Εκτέλεση

2 φλιτζάνια ελαιόλαδο 3/4 του φλιτζανιού χυμό πορτοκάλι 1 φλιτζάνι ζάχαρη 1 κιλό αλεύρι του φλιτζανιού κονιάκ 2 κ.σ bakingpowder ή μαγειρική σόδα Ξύσμα ενός πορτοκαλιού 1 φλιτζάνι ψιλοκομμένα καρύδια Κανέλα και γαρύφαλλο

→ Ρίχνουμε τη ζάχαρη, το λάδι, το χυμό του πορτοκαλιού, την σόδα, το κονιάκ, τα μπαχαρικά, ένα κουταλάκι ξύσμα πορτοκαλιού και το αλεύρι μέσα σε ένα δοχείο και ανακατεύουμε πολύ καλά. → Αφού γίνει ένα συμπαγές μείγμα πλάθουμε τα μελομακάρονα και τα ψήνουμε στους 180°C για 30 λεπτά περίπου να πάρουν χρώμα.

Υλικά για το σιρόπι: 2 φλιτζάνια μέλι 2 φλιτζάνια νερό

→ Για το σιρόπι: Παράλληλα ετοιμάζουμε το σιρόπι. Ρίχνουμε όλα τα υλικά μαζί σε ένα κατσαρολάκι και βράζουμε το μείγμα για περίπου 5 λεπτά. → Αφαιρούμε τον αφρό από πάνω και κατεβάζουμε από τη φωτιά.

Εσείς είστε η δύναμη μας και σας υποσχόμαστε ότι θα σας ανταποδίδουμε την αγάπη σας καθημερινά με γλυκίσματα για τα όμορφα και γλυκά χρόνια που περάσαμε και περνάμε κοντά σας

→ Βάλτε τα μελομακάρονα ζεστά σε μια βαθιά πιατέλα και περιχύστε με το σιρόπι. → Τα πασπαλίζουμε με ψιλοκομμένο καρύδι και λίγη κανέλα.

Κατάστημα 25ης Μαρτίου 17, τηλ. 2463027028 Πτολεμαίδα

Κατάστημα Βασιλλίσης Σοφίας 39 Πτολεμαιδα τηλ.2463080113

TOGETHER 11

Υλικά

TOGETHER 12

Θα έρθεις την Κυριακή για ορειβασία; Να μια ερώτηση που σίγουρα πολλοί από εμάς έχουμε ακούσει. Οι ορειβάτες καμιά φορά φαντάζουν σαν καλλιτέχνες που αναζητούν τη ομορφιά και βιώνουν την απεραντοσύνη. Η Μαρία Bούζα είναι μια από αυτούς. Η ατέρμονη αγάπη της για τη φύση δημιουργήθηκε στα φοιτητικά της χρόνια στην Κοζάνη. Η πόλη πάντως για την Μαρία δεν φαίνεται να την εμποδίζει στο να επιστρέφει στη φύση, να πεζοπορεί σε μονοπάτια ολόκληρης της Ελλάδας και να σκαρφαλώνει σε κορυφές της χώρας ! Το χόμπι της είναι η ορειβασία και όπως μας λέει και η ίδια η δυσκολία δεν είναι να ανεβείς το βουνό, η δυσκολία είναι να πάρεις την απόφαση να ανεβείς το βουνό και εμείς αναρωτιόμαστε είμαστε γεννημένοι για να είμαστε κλεισμένοι στους τοίχους των διαμερισμάτων μας; Η απάντηση είναι όχι…την Κυριακή πάμε βουνό! πέρα χρειάζεται να έχεις μια καλή φυσική κατάσταση. Όσον αφορά τον εξοπλισμό εξαρτάται τι θα κάνεις στο βουνό δηλαδή άλλος εξοπλισμός χρειάζεται αν πας να κάνεις μια απλή πεζοπορία και άλλος εξοπλισμός αν πας για αναρρίχηση, όπως και άλλος χρειάζεται το καλοκαίρι και το χειμώνα.

Μαρία τι διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στον αλπινισμό, την ορειβασία, την αναρρίχηση και την πεζοπορία; Μιλάμε για τέσσερα εντελώς διαφορετικά πράγματα ή υπάρχει κάποια σύνδεση; Σαφώς και υπάρχει σύνδεση μεταξύ τους η ορειβασία με την ευρύτερη έννοια περιλαμβάνει την αναρρίχηση, την πεζοπορία, τον αλπινισμό όπως και το ορειβατικό σκι. Πεζοπορία είναι το περπάτημα σε μονοπάτια στο βουνό. Αναρρίχηση είναι μια δραστηριότητα που γίνεται είτε σε βράχο είτε σε πάγο με τη χρήση σχοινιών. Αλπινισμός είναι ορειβασία σε μεγάλο υψόμετρο, με μεγάλο βαθμό δυσκολίας που περιλαμβάνει πολλές φορές και παραδοσιακή αναρρίχηση. Ορειβατικό

Η φύση μπορεί να σε βάλει σε μια διαδικασία εσωτερικής πάλης με τον εαυτό σου ώστε να αντιμετωπίσεις τους φόβους σου και τελικά να βελτιωθείς σαν άνθρωπος και χαρακτήρας;

μαγεύτηκα. To βουνό και η απαράμιλλη ομορφιά του με κατέκτησαν από την πρώτη στιγμή. Έχεις ξεχωρίσει μέχρι σήμερα κάποια στιγμιότυπα και γεγονότα που θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας; Ποια είναι η αγαπημένη σου διαδρομή; Όλα τα στιγμιότυπα και τα γεγονότα που βιώνεις κάθε φορά στο βουνό είναι μοναδικά και θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες, δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο… Αγαπημένη μου διαδρομή στο βουνό είναι μια μεγάλη αλπική αναρριχητική κόψη που βρίσκεται στον Όλυμπο και λέγεται κόψη Ναούμ.

Ένιωσες ποτέ ότι ξεπερνάς τα όρια σου; σκι είναι η ανάβαση και κατάβαση με ειδικά πέδιλα σκι που γίνεται σε ελεύθερο ορεινό πεδίο.

Πως ξεκίνησες και τι σε έκανε να κολλήσεις με το βουνό; Ξεκίνησα κατά τα φοιτητικά μου χρόνια με μια παρέα από την Κοζάνη και φυσικά

Φυσικά μου έχει τύχει και εκεί είναι που καταλαβαίνεις πως ο άνθρωπος έχει αμέτρητες δυνάμεις και συνέχισα με μεγαλύτερο ζήλο και θέληση...

Τελικά πόσο εύκολο είναι ν’ ανέβεις σε ένα βουνό; Τι είδους προετοιμασία χρειάζεται και ποιος ο εξοπλισμός; Αρχικά αυτό που χρειάζεται είναι θέληση, από εκεί ξεκινάν όλα. Από εκεί και

Γενικά στο βουνό έρχεσαι πολύ κοντά με σένα, με τον εσωτερικό σου κόσμο με τους φόβους σου, τις ανασφάλειες σου κατά κάποιο τρόπο ‘’ ξεγυμνώνεσαι’’ κάτι που φοβόμαστε πολύ εμείς οι άνθρωποι. Εκεί ψηλά μπορείς να πάρεις πολύ ουσιαστικά και δυνατά μαθήματα, θέλω να πιστεύω πως έστω και απειροελάχιστα μας βελτιώνει σαν χαρακτήρες η επαφή με τον ψυχισμό μας...

Στο κομμάτι της ορειβατικής εκπαίδευσης και κουλτούρας η Ελλάδα υστερεί σε σχέση με άλλες χώρες; ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ έως

Θεωρώ πως υστερεί. Σε διάφορες χώρες τις Ευρώπης η ορειβασία είναι μέρος της ζωής και της κουλτούρας των κατοίκων, κάτι που στην Ελλάδα δεν υφίσταται. Υπάρχουν πολλοί και καλοί ορειβάτες που βλέπουν την ορειβασία απλά σαν μια διέξοδο από την καθημερινότητα τους την Κυριακή, κάτι που για μένα είναι τραγικό.... Αν δεν εισχωρήσει στην ψυχή σου αυτό το ‘’μικρόβιο’’ δεν μπορείς να αντιληφθείς το μεγαλείο του και το τι έχει να σου προσφέρει...........

“Σκαρφαλώνεις” από νεαρή ηλικία. Υπήρξε κάποιος άνθρωπος ή γεγονός που σε οδήγησε να ασχοληθείς περισσότερο με την ορειβασία; Φυσικά και υπάρχουν άνθρωποι που με

έχουν εμπνεύσει και τους θαυμάζω απεριόριστα για τις ικανότητες τους αλλά κυρίως για αυτό που είναι...

Είχες πότε κατά την διάρκεια αναρρίχησης η ορειβασίας κάποιον τραυματισμό και αν ναι άλλαξε κάπως τη ματιά με την οποία βλέπεις το βουνό και τα ρίσκα που ενέχει η δραστηριότητα αυτή; Όχι δεν μου έχει τύχει ευτυχώς κάτι τέτοιο.......

Η κορυφή είναι πάντα ο σκοπός ή η ομορφιά βρίσκεται στην πορεία για την κορυφή; Ο δρόμος προς τον στόχο, προς την κορυφή είναι το σχολείο που θα σε διδάξει πως να φτάσεις εκεί, αν δεν υπάρχει αυτό πίστεψέ με δεν θα φτάσεις ποτέ στην όποια κορυφή...

Ποιο είναι το ορειβατικό σου όνειρο και ποια τα σχέδια σου για το μέλλον; Να έχω υγεία και να βρίσκομαι στο βουνό, όταν υπάρχει αυτό τα υπόλοιπα ορειβατικά όνειρα είναι εύκολο να εκπληρωθούν...

Πάμε για φοντύ, ρακλέτ και κάστανα στη Ζυρίχη;

ταν προχωράς στην πολύφημη Bahnhof Strasse (Mπανχόφ Στράσε) της Ζυρίχης πάντα νιώθεις την πίεση των ανθρώπων που ζουν σε αυτήν την πόλη. Κινούνται όλοι με γρήγορο ρυθμό λες και τους κυνηγάει κάποιος και που και που κοιτάνε τα ρολόγια τους. Αλλά μια φορά τον χρόνο είναι σαν να πατάει κάποιος ένα κουμπί και όλα να κινούνται ήρεμα και σιωπηλά. Είναι η βραδιά που ανάβουν τα χριστουγεννιάτικα φώτα της πόλης. Μαζεύετε το πλήθος στην οδό και περιμένουν την έναρξη της πιο όμορφης περιόδου του χρόνου. Είναι μια γιορτή! Όλοι έτοιμοι να καλοδεχτούν την Λούσι! Έτσι ονομάζεται ο φωτισμός της Bahnhof Strasse. Ανάβουν και ξεκινά επισήμως το «countdown» για τα Χριστούγεννα! Μετράμε αντίστροφα για την μεγάλη γιορτή, όλα έτοιμα λίγες βδομάδες πριν από αυτήν! Παντού μοσχοβολάει Χριστούγεννα! Μυρωδιές από βραστό κρασί, ψημένα κάστανα, καβουρδισμένα σοκολατένια αμύγδαλα, φοντύ, ρακλέτ μαγεύουν τον ουρανίσκο σου. Στην πόλη υπάρχουν παντού διασκορπισμένα μικρά χριστουγεννιάτικα χωριά με όλες αυτές τις λιχουδιές, που σου δίνουν την αίσθηση ότι βρίσκεσαι στο σπίτι του Άγιου Βασίλη! Βέβαια εδώ τον λένε Samichlaus (Σαμιχλάους). Παράλληλα από την Bahnhof Strasse,

στήνεται η χορωδία των παιδιών που τραγουδάει κάθε βράδυ όμορφα παιδικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια! Μια όμορφη υπαίθρια αγορά θα βρείτε μπροστά από το κτίριο της όπερας. Ονομάζεται Wienachtsdorf έχει περίπου 100 πάγκους με το κτίριο της όπερας φωτισμένο και στολισμένο. Μπορείς να επισκεφτείς το παραδοσιακό τσίρκο Conelli Christmas Circus που προσφέρει σύγχρονες παραστάσεις με ακροβάτες και κλόουν, γεμάτες χρώματα και φαντασία. Επίσης, μπορείς να ανακαλύψεις την πιο παραδοσιακή αγορά που γίνεται στο γραφικό τετράγωνο Niederdorf στην παλιά πόλη. Θα βρείτε πολλούς πάγκους με προϊόντα και αντικείμενα στις οδούς Niederdorfstrasse, Hirschenplatz και Rosenhof. Στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό διοργανώνεται μια

εντυπωσιακή αγορά η Christkindlimarkt, πρόκειται για την μεγαλύτερη εσωτερική χριστουγεννιάτικη αγορά στην Ευρώπη και είναι ανοιχτή μέχρι την παραμονή Χριστουγέννων. Χριστούγεννα! Δεν υπάρχει πιο ιδανική και πιο όμορφη περίοδος για να επισκεφτείς την Ζυρίχη! Γιατί όλα κυλάνε σε ένα ειρηνικό μουντ, οι εκδηλώσεις στους δρόμους αυξάνονται παρόλο που έχει κρύο! Θα πας για πατινάζ στο Bellevue

και αν θέλεις συγκλονιστική θέα, θα ανέβεις στην Polyterrasse της ETH!!!! Και όταν χιονίσει νωρίς, θα κατεβείς με έλκηθρο από το Utliberg (Ουτλιμπερκ)! Θα βάλεις κάνα δύο κιλά σίγουρα γιατί θα φας φοντύ και ρακλέτ στο Gerolds Garten (Γκερολτς Γκάρντεν) συνοδευόμενο με πατάτες βραστές και μια φραντζόλα ψωμί! Θα βρεις τα δωράκια σου και δε θα ξεχάσεις να πάρεις φρέσκια σοκολάτα από τον ζαχαροπλάστη της Lindt (Λιντ)! Οι δικοί σου θα σε λατρέψουν σίγουρα!!! Καλό θα είναι να παρακολουθήσεις την θεία λειτουργία στον Άγιο Δημήτριο της Ζυρίχης, αφού θα μαγευτείς από τις ψαλμωδίες και την φωνή των γυναικών της κοινότητας των Ελλήνων της Ζυρίχης. Την παραμονή της πρωτοχρονιάς γίνεται η επική παρουσίαση των βεγγαλικών γύρω από τη λίμνη της Ζυρίχης, ένα φαντασμαγορικό γεγονός που δε θα πρέπει να χάσεις! Κάθε χρόνο εκεί βρίσκονται περίπου 200.000 επισκέπτες από την Ελβετία αλλά και άλλες χώρες για να απολαύσουν το υπερθέαμα. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν από τις 8 με ποτά και γεύσεις από όλο τον κόσμο και κορυφώνονται με την έλευση της νέας χρονιάς και τη ρίψη πυροτεχνημάτων. Θα ήθελα να κλείσω με μια ευχή Καλές Γιορτές σε όλους με υγεία, την αγάπη μου από την όμορφη και στολισμένη Ζυρίχη.

TOGETHER 13

To Together συνάντησε τον Χρήστο Τζήκα που γεννήθηκε και ζει στην Ζυρίχη και μοιράστηκε μαζί μας τα δικά του Χριστούγεννα. Mας έπεισε πως τα πιο αξέχαστα Χριστούγεννα σίγουρα θα τα περάσεις εκεί. Δικαίως αποτελεί τον πρώτο προορισμό των Χριστουγέννων. Το Δεκέμβριο ολόκληρη η ελβετική πόλη αποκτά μια ζεστή λάμψη, γεμίζει άρωμα κανέλας από το glühwein υπό τους ήχους χριστουγεννιάτικης μουσικής. Υπαίθριες χριστουγεννιάτικες αγορές, ανοιχτά καταστήματα έως αργά το βράδυ, πολλές εκδηλώσεις και συναυλίες μας περιμένουν για τα πιο ξεχωριστά Χριστούγεννα.

Μια βασιλόπιτα με συνταγή αιώνων

TOGETHER 14

Η βασιλόπιτα είναι ένα πρωτοχρονιάτικο έθιμο, που τηρείται σε όλα τα σπίτια, κανένα από τα ετήσια έθιμα δεν τηρείται τόσο απαράβατα και δεν έχει τόσο βαθιές ρίζες στο χρόνο, όσο η βασιλόπιτα της πρωτοχρονιάς. Γιατί με το κρυμμένο «φλουρί» της συμβολίζει την εύνοια της τύχης, που θα φανερώσει τον τυχερό του χρόνου.

Βασιλόπιτα κατά το ελληνικό έθιμο κόβεται και σήμερα σε οικογενειακή μάζωξη, αμέσως με τον ερχομό του νέου έτους κυρίως μετά από το φαγοπότι της βραδιάς, λίγο μετά τις 12 τα μεσάνυχτα η νοικοκυρά του σπιτιού φέρνει τη Βασιλόπιτα στο τραπέζι και ο νοικοκύρης, αφού τη σταυρώσει με το μαχαίρι τρεις φορές, αρχίζει να την κόβει σε τριγωνικά κομμάτια, που τα προσφέρει σε κάθε παριστάμενο μέλος της οικογένειας, φίλους και συγγενείς με πρώτο το κομμάτι του Χριστού, της Παναγίας και του Άι Βασίλη και κατόπιν του σπιτιού, του σπιτονοικοκύρη, της σπιτονοικοκυράς και των υπόλοιπων παρισταμένων κατά τάξη συγγένειας και ηλικίας με τελευταίο το κομμάτι του φτωχού, χωρίς βέβαια να λησμονούνται και τα πρόσωπα της οικογένειας, που για δι-

άφορους λόγους δεν παρίστανται. Επισκεφτήκαμε το Λιβαδερό ένα από τα ομορφότερα χωριά του νομού Κοζάνης, εκεί μας υποδέχτηκε στο φιλόξενο σπιτικό της η κυρία Βάια Βέττα, η οποία γνωρίζει καλά τα ήθη και έθιμα του τόπου της, σ’αυτόν που γεννήθηκε και ζει. Μας έφτιαξε την πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα με συνταγή που κρατά αιώνες, αφού πέρασε από γενιά σε γενιά εκείνη την έμαθε από την μανιά (γιαγιά) της όπως μας εξομολογήθηκε. Αναβιώσαμε το έθιμο, δοκιμάσαμε την πιο γευστική πίτα που φάγαμε ποτέ και ελπίσαμε να μας «πέσει» το πιο τυχερό φιλί της, δηλαδή κομμάτι της. Στα σούρβα (κάλαντα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς ή των Φώτων, που πήραν την ονομασία τους από το δέντρο της σουρβιάς αφού δίνονταν οι καρποί της ως κέρασμα στους

καλαντιστές), μια μέρα λοιπόν πριν την πρωτοχρονιά ζύμωναν το ψωμί και ετοίμαζαν τα πίτουρα, τα φύλλα της βασιλόπιτας. Τα έπλαθαν και μετά τα έψηναν μέσα στη γάστρα που ήταν πάνω στο τζάκι. Την επόμενη μέρα έπαιρναν ένα ένα τα ψημένα πίτουρα και τα τοποθετούσαν στο ταψί και τα έβρεχαν, δηλαδή έβαζαν τη γέμιση που ήταν νερό, τυρί, λίγδα, από γουρούνι και τραχανά. Στην μέση περίπου τοποθετούσαν τα σημάδια που το καθένα είχε τη δική του σημασία γενικά συμβόλιζαν την υγεία, την αφθονία, την καλοτυχία και τον πλούτο. Τα σημάδια ήταν τα εξής: Ήταν το άχυρο που συμβόλιζε τους βοσκούς των προβάτων αφού έστρωναν άχυρα κάτω για να προστατεύουν τα ζώα τους από το κρύο, το κλαδί που συμβόλιζε αυτούς που τάιζαν τα ζωντανά τους με αυτά, δηλαδή να τα έχουν

σε αφθονία, το στάχυ που συμβόλιζε το θέρο και την καλή σοδειά, το κέδρο το οποίο συμβόλιζε τους βοσκούς των γιδιών που χάρη σ’αυτά εξασφάλιζαν τα βασικά της διατροφής τους και τέλος το φλουρί, που ήταν πάντα ένα μεταλλικό νόμισμα που συμβόλιζε την υγεία και την καλοτυχία. Στη συλλογική συνείδηση μας, η βασιλόπιτα ήταν και είναι πρωτοχρονιάτικο σύμβολο με εξαιρετικές ιδιότητες, καθοριστικές για την τύχη των ανθρώπων, των ζωντανών και των άλλων περιουσιακών στοιχείων της ελληνικής οικογένειας. Γι’ αυτό και ο τρόπος παρασκευής της ακόμα εξασφάλιζε την καλοχρονιά. Τέτοιες δοξασίες δύσκολα ξεριζώνονται από την ψυχή μας, αφού αποτελούν κομμάτι μας, κομμάτι της παράδοσής μας, ένα γλυκό πάντρεμα του χθες με το σήμερα.

TOGETHER 15

Εταιρεία Τουρισμού Δυτικής Μακεδονίας | Καστοριά | Διοικητήριο 52100 | Τ. 24673 50 229

Χριστουγεννιάτικα και Πρωτοχρονιάτικα

TOGETHER 16

Τα ήθη και έθιμα αποτελούν κομμάτι της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Εμπεριέχουν και κουβαλούν την κουλτούρα, την νοοτροπία μας και ορίζουν την ταυτότητα μας. Αποτελούν μια παράδοση αιώνων, αναλλοίωτη στο χρόνο αφού σώζεται από γενιά σε γενιά και είναι δεμένη με τις διαφορετικές «φυλές» του τόπου που σαγηνεύουν με το βαθύτερο νόημα της. Συνήθειες δεμένες άρρηκτα με τόπους, κοινότητες αλλά και γιορτές. Γνωρίστε τα ελληνικά ήθη και έθιμα και τις τοπικές παραδόσεις από τη Θάσο μέχρι τη Θεσσαλία, από το Πύθιο μέχρι το Τυχερό Έβρου, από την Καβάλα στην Πέλλα, από την Κρήτη στην Κεφαλονιά και από την Χίο στη Βόρεια Ελλάδα.

Το σπόρδισμα των φύλλων

Στη Θάσο, έως σήμερα, οι οικογένειες κρατούν ένα πολύ παλιό έθιμο είναι το σπόρδισμα των φύλλων και γίνεται ως εξής: Κάθονται όλοι γύρω από το αναμμένο τζάκι, τραβούν την ανθρακιά προς τα έξω και ρίχνουν γύρω στ’ αναμμένα κάρβουνα, φύλλα ελιάς, βάζοντας στο νου τους από μια ευχή, χωρίς όμως να την πουν στους άλλους. Όποιου το φύλλο γυρίσει περισσότερο, εκείνου θα πραγματοποιηθεί και η ευχή του.

Το τάισμα της βρύσης

Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, πηγαίνουν στην πιο κοντινή

βρύση “για να κλέψουν το άκραντο νερό” (άκραντο, δηλαδή αμίλητο, γιατί δε βγάζουν λέξη σ’ όλη τη διαδρομή). Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, την “ταΐζουν”, με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα ήταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο. Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, “κλέβουν νερό” και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις

γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.

μένα πως θα είναι αυτό που θα παντρευτεί πρώτο.

Το Πάντρεμα της φωτιάς

Τα Ρουγκάτσια

Στη Θεσσαλία, επιστρέφοντας από την εκκλησία στο σπίτι, τα κορίτσια βάζουν παραδίπλα στο αναμμένο τζάκι κλωνάρια κέδρου που τα ξεδιαλέγουν, ενώ τα αγόρια τοποθετούν κλαδιά από αγριοκερασιά. Τα μικρά αυτά κλάδιά δέντρων αντιπροσωπεύουν τις προσωπικές τους επιθυμίες για την πραγματοποίηση μιας όμορφης ζωής. Φροντίζουν μάλιστα τα κλαδιά αυτά να είναι λυγερά και παρακολουθούν με ενδιαφέρον ποιο κλωνάρι θα καεί πρώτο, καθώς λένε πως αυτό είναι καλό σημάδι για το κορίτσι ή το αγόρι, αντίστοιχα, και συγκεκρι-

Στο Πύθιο τα μικρά παιδιά έβγαιναν στους δρόμους του χωριού για να πουν τα “κόλιαντα” μια μέρα νωρίτερα από την παραμονή των Χριστουγέννων, δηλαδή στις 23 Δεκεμβρίου. Τα αγοράκια, από νωρίς το πρωί, ξεχύνονταν στα σοκάκια του χωριού και φώναζαν: “ Kόλιντα,μπάμπου τσικ,τσικ,τσικ….” Ανήμερα τα Χριστούγεννα τα παλικάρια του χωριού χωρίζονταν σε μικρές ομάδες και γύριζαν όλα τα σπίτια. Την κάθε ομάδα την αποτελούσαν τέσσερα άτομα. Στο δρόμο λέγανε τραγούδια του δρόμου και μέσα στο σπίτι το: «Σαράντα μέρις

έθιμα ανά την Ελλάδα

Τσιτσί (Τυχερό Έβρου)

Τα “τσιτσί” συνδέονται με τον ερχομό των καλικάντζαρων στον επάνω κόσμο και παρομοιάζονται με πολύ μεγάλες γάτες, οι οποίες εμφανίζονται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και προκαλούν ζημιές σε όσα σπίτια δεν προσφέρουν λεφτά, όταν χτυπούν στους τοίχους τους. Ανήμερα τα Χριστούγεννα χτυπούν οι καμπάνες σημαίνοντας το τέλος της κυριαρχίας αυτών των πλασμάτων, ενώ τα παιδιά του χωριού περιφέρονται με το τσατάλ, βέργα με διχάλα στο ένα άκρο της, και ένα ταψί στο οποίο συγκεντρώνουν τα κεράσματα και τραγουδούν “Τσιτσί κολουντρί χάπε ντέρε σε ιγκούδιν” (δηλαδή: Τσιτσί κολουντρί ανοίξτε την πόρτα, γιατί ξημέρωσε). Στο παρελθόν, εκείνοι που δεν άνοιγαν την πόρτα τους τιμωρούνταν παραδειγματικά με τη μεταφορά κάποιου αντικειμένου από την αυλή τους στο δρόμο ή στην πλατεία του χωριού. Σήμερα η σκανταλιά έχει μεγαλύτερη σημασία από αυτό καθαυτό το κέρασμα. (Από την ιστοσελίδα www.in.gr Αγροτουρισμός)

Το Χριστόξυλο

Στα χωριά της βόρειας Ελλάδας, από τις παραμονές των εορτών ο νοικοκύρης ψάχνει στα χωράφια και διαλέγει το πιο όμορφο, το πιο γερό, το πιο χοντρό ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του. Αυτό ονομάζεται Χριστόξυλο και είναι το ξύ-

λο που θα καίει για όλο το δωδεκαήμερο των εορτών, από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα, στο τζάκι του σπιτιού. Η στάχτη των ξύλων αυτών προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό.Σύμφωνα με τις παραδόσεις του λαού, καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, ζεσταίνεται ο Χριστός στη φάτνη Του. Σε κάθε σπιτικό, οι νοικοκυραίοι προσπαθούν το Χριστόξυλο να καίει μέχρι τα Φώτα.

γιο χρόνο. Πιο παλιά το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων έκοβαν κλαδιά και βλαστούς οι νοικοκυρές και τα πήγαιναν στο σπίτι. Τα έβαζαν σε ποτήρι με νερό και προσμονούσαν να ανθίσουν.

Οι Κεφαλονίτικες κολόνιες

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, τα παιδιά βάζουν μια Αγιοβασιλίτσα στην είσοδο του σπιτιού, για να φυλάει το σπίτι. Το μεσημέρι, οι Κεφαλονίτισσες μαγειρεύουν τηγανίτες. Το ίδιο βράδυ, οι κάτοικοι στο Αργοστόλι πηγαίνουν στην εκκλησία κρατώντας κολόνιες με τις οποίες ραντίζουν ο ένας τον άλλο. Στο γυρισμό, σπάνε στο κατώφλι ένα ρόδι και μετρούν τα σπόρια του. Κάθε σπόρος συμβολίζει και μια ευχή που θα πραγματοποιηθεί τη νέα χρονιά.

Οι παραδοσιακές φουφούδες

Με παραδοσιακές φουφούδες και την επίσκεψη του Καππαδόκη Αη Βασίλη γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στην πόλη της Καβάλας. Στους περισσότερους πεζόδρομους, αλλά και στα πεζοδρόμια, οι έμποροι στήνουν υπαίθριες ψησταριές, τις λεγόμενες φουφούδες και προσφέρουν σε όλους τους περαστικούς ψητά κρέατα και ντόπιο κόκκινο κρασί. Οι παραδοσιακές φουφούδες στήνονται ξανά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, αυτή τη φορά σε μεγαλύτερη έκταση και από νωρίς το μεσημέρι στήνεται μεγάλη γιορτή με άφθονο κρασί ορχήστρες για την υποδοχή του νέου χρόνου πολύ πριν από τα μεσάνυχτα.

Κόλιντα Μπάμπο

Στην Πέλλα αναβιώνει το έθιμο της «Κόλιντα Μπάμπο» που έχει σχέση με τη σφαγή του Ηρώδη. Οι κάτοικοι της περιοχής ανάβουν το βράδυ φωτιές φωνάζοντας «κόλιντα μπάμπο» δηλαδή «σφάζουν γιαγιά». Σύμφωνα με το έθιμο οι φωτιές ανάβουν για να μάθουν οι άνθρωποι για τη σφαγή και να προφυλαχτούν.

Τα Καρακατζόλια

Η Κρητική άποψη για τα Καρακατζόλια είναι ότι τα παιδιά που γεννιούνται την ημέρα τω Χριστουγέννων (άρα έχουνε συλληφθεί την ημέρα του Ευαγγελισμού, που καλό είναι, από σεβασμό στην Παναγία, να αποφεύγει κανείς την ερωτική πράξη) μεταμορφώνονται σε καρακατζόληδες κάθε χρόνο την παραμονή των Χρι-

Τα Αγιοβασιλιάτικα καραβάκια

Στην πόλη της Χίου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς υπάρχει ένα έθιμο, τα αγιοβασιλιάτικα καραβάκια. Σύμφωνα με αυτό, οι ενορίες κατασκευάζουν πλοία, σε σμίκρυνση. Αυτά συναγωνίζονται μεταξύ τους ως προς την ποιότητα κατασκευής και ως προς την ομοιότητα με τα πραγματικά πλοία, ενώ οι ομάδες, το πλήρωμα, του κάθε πλοίου τραγουδούν κάλαντα.

στουγέννων και, την ημέρα τ’ Αγιασμού (όπου ο καθαγιασμός της φύσης διώχνει όλα τα κακά –αρχαία δοξασία κι αυτό), ξαναγίνονται άνθρωποι –αυτό συνεχίζεται κι όταν μεγαλώνουν.

Η σπηλιά του Αϊ Γιάννη στην Μαραθοκεφάλα Κισάμου

Στην σπηλιά του Αϊ Γιάννη στην Μαραθοκεφάλα Κισάμου την παραμονή των Χριστουγέννων τελείται Αρχιερατική θεία λειτουργία. Η αναπαράσταση της φάτνης όπου γεννήθηκε ο Χρηστός με πρόβατα, βοσκούς φωτιές σήμαντρα και το αστέρι να λάμπει στην κορυφή της σπηλιάς δίνουν ιδιαίτερο χρώμα. Παλιότερα, από την παραμονή των Χριστουγέννων οι γεωργοί οι βοσκοί και οι ναυτικοί έλεγαν “πώς παλεύουν οι καιροί, και οι αέρηδες ποιος θα γεννηθεί και ποιος θα βαπτισθεί’’. Όποιος γεννηθεί όποιος δηλαδή υπερισχύσει και βγει νικητής την ημέρα των Χριστουγέννων, αυτός θα υπερισχύσει μέχρι και τα Φώτα αλλά και ολόκληρο τον καινούρ-

TOGETHER 17

έχουμι Χριστό που καρτερούμε…» Τα Ρουγκάτσια, δηλαδή οι παρέες των παλικαριών, όταν έμπαιναν στο σπίτι κάθονταν, όπου τους έβαζαν οι νοικοκυραίοι, και τραγουδούσαν εναλλάξ δυο-δυο το παραπάνω τραγούδι. Κι αυτό για να “ξεκουράζουν” τη φωνή τους. Γιατί το τραγούδι ήταν πολύ μεγάλο, χωρίς ενδιάμεσα “ξεκουράσματα”, και θα δυσκολεύονταν να τα βγάλουν πέρα. Εξάλλου έπρεπε να τραγουδήσουν σε πολλά σπίτια και μέχρι αργά το βράδυ της μέρας των Χριστουγέννων. Όταν θα ’ρχονταν τα Ρουγκάτσια στο σπίτι έπρεπε όλα τα μέλη της οικογένειας να βρίσκονται εκεί. Σπίτι κλειστό τα Ρουγκάτσια δεν έπρεπε να βρουν. Το’χανε σε κακό. Κάθονταν, τραγουδούσαν, έπαιρναν το κέρασμά τους, το φιλοδώρημά τους (χρήματα ) και φεύγανε για άλλο σπίτι.

KΛΑΔΑΡΙEΣ KOΛΙΑΝΤΑ MΠΟΥΜΠΟΥΣΙAΡΙΑ ΣΟYΡΒΑ EΣΚΑ ΡOYΓΚAΤΣAΡΙΑ ΟΙ ΚΟΥΔΟΥΝAΔΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΜΑΤΩΛΟI ΟΙ ΤΣΟΛΙAΔΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΜΦΙEΣΕΙΣ ΚΥΡΙΑΛEΗΣΟΝ ΠΙΤΙΡOΠΤΑ ΦΩΤΙEΣ ΡΑΓΚΟΥΤΣAΡΙΑ

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

α έθιμα για το δεκαπενθήμερο των Χριστουγέννων ξεκινούν μετά τις ονομαστικές εορτές του αγίου Δημητρίου, του αγίου Στυλιανού και του αγίου Νικολάου κατά τις οποίες πραγματοποιούνταν επισκέψεις στα σπίτια του χωριού από άνδρες και γυναίκες για να ευχηθούν στον εορτάζοντα. Ο τελευταίος με τη σειρά του κερνούσε σπιτικές παρασκευές όπως κουραμπιέδες, σαραγλί, σαρμαδάκια, κάστανα, καρύδια, μπακλαβά, γλυκά του κουταλιού όχι όμως μέσα σε πιατάκι αλλά στη λίμπα, ένα σκεύος που έμοιαζε με γυάλινο μπολ και δίπλα του τοποθετούσαν ένα ποτήρι με νερό και κουταλάκια. Αφού οι καλεσμένοι δοκίμαζαν από την λίμπα το γλυκό τους, τοποθετούσαν ένας ένας με τη σειρά τα κουταλάκια μέσα στο νερό. Ένα από τα σπουδαιότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα της Βλάστης είναι το σφάξιμο του γουρουνιού ή όπως το αποκαλούν σήμερα η «γουρουνοχαρά», του οποίου η διαδικασία ξεκινούσε περίπου μετά τις πέντε με δέκα Δεκεμβρίου και ολοκληρώνονταν μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων. Τον παλιό καιρό η «γουρουνοχαρά» δε γιορτάζονταν στην πλατεία του χωριού όπως σήμερα, αλλά γίνονταν ομαδικά στα σπίτια της γειτονιάς. Κάθε οικογένεια στο χωριό, έθρεφε τουλάχιστον ένα με δυο γουρούνια όλη τη χρονιά και τα έσφαζε με το μαχαίρι τις μέρες των Χριστουγέννων. Κάθε μέρα για τους κατοίκους του χωριού, η σφαγή του χοίρου ανά γειτονιά αποτελούσε γιορτή. Σε κάθε σπίτι μαζεύονταν από τις πρώτες πρωινές ώρες πέντε με έξι άτομα συγγενείς και φίλοι για να σφάξουν και να τεμαχίσουν το καλοθρεμμένο γουρούνι. Τα κομμάτια κρέατος που έβγαζαν από το γουρούνι τα διατηρούσαν αλατισμένα σε τεμάχια μέσα σε ξύλινα βαρέλια ή καδιά όπως ονομάζονταν. Οι άνδρες αφού έγδερναν το δέρμα, έπαιρναν το λίπος δηλαδή τον παστό και το έλιωναν μέσα σε μεγάλα καζάνια εξήντα – εβδομήντα οκάδων πάνω στη φωτιά. Το λιώσιμο του λίπους ήταν δουλειά των γυναικών, οι οποίες έπειτα το αποθήκευαν για να το χρησιμοποιήσουν στη συνέχεια όλο το χειμώνα ως λάδι για μαγείρεμα, για πίτες και γενικότερα για οποιαδήποτε εργασία μέσα στην κουζίνα τους. Από το λιώσιμο του λίπους του γουρουνιού, απέμεναν οι τσιγαρίδες οι οποίες είτε τρώγονταν την ίδια μέρα είτε τις επόμενες μέρες μαγειρεμένες με σπανάκι, πράσο και άλλους γευστικούς συνδυασμούς.

Μωμόγεροι, κλαδαριές, μπουμπουσάρια, ραγκουτσάρια, σούρβα και κολιαντίνες είναι μόνο μερικά από εκείνα που συνθέτουν το πολύχρωμο μωσαϊκό της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που φυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού οι άνθρωποι του τόπου

TOGETHER 19

Ήθη έθιμα παραδόσεις, κομμάτια της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μας ζωντανεύουν αναλλοίωτα στον χρόνο δίνοντας ζωή στο τόπο που γεννήθηκαν ή μεταφέρθηκαν από τους προγόνους μας! Ζωντανές μαρτυρίες με άρωμα μιας άλλης εποχής που έρχονται στο σήμερα να επικοινωνήσουν με τους νεότερους κρατώντας ασβέστη την μνήμη καθώς με ευκολία μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Σε κάθε γωνιά της Δυτικόμακεδονικής γης οι ντόπιοι κάτοικοι της θα ανοίξουν την αγκαλιά τους να υποδεχτούν τους χιλιάδες επισκέπτες που θα επιλέξουν να ζήσουν από κοντά την φιλοξενία, την αυθεντικότητα και τις ομορφιές των μοναδικών εθίμων μας. Συνεπείς στο ραντεβού τους με τον χρόνο θα αναβιώσουν φέτος τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα του δωδεκαημέρου των γιορτών. Χριστούγεννα Πρωτοχρονιά και Φώτα με ανθρώπους των πολιτιστικών φορέων μπροστάρηδες σε αυτό που προστάζει η παράδοση μας επιτελώντας το χρέος τους. Μωμόγεροι, κλαδαριές, μπουμπουσάρια, ραγκουτσάρια, σούρβα και κολιαντίνες είναι μόνο μερικά από εκείνα που συνθέτουν το πολύχρωμο μωσαϊκό της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που φυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού οι άνθρωποι του τόπου! Στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO βρίσκεται ήδη το έθιμο των Mωμόγερων και αναμένεται να ενταχθούν κ αλλά ως αυθεντικά έθιμα που παρέμειναν αναλλοίωτα στο. Το TOGETHER σας ταξιδεύει στην Δυτική Μακεδονία κ σας προτείνει να ζήσετε στιγμές από τα όμορφα κομμάτια της πολιτικής μας κληρονομιάς και να διασκεδάσετε με την ψυχή σας με τον πιο αυθεντικό τρόπο! Εμείς σας προτείνουμε και εσείς καλείστε να επιλέξτε τον δικό σας προορισμό!

Επιπλέον άλλη μια διαδικασία που πραγματοποιούνταν εκείνη την ημέρα ήταν η παρασκευή λουκάνικων. Έκοβαν κρέας με το τσεκουράκι σε μικρά κομμάτια και τα έκαναν κιμά αναμειγμένο με πράσο, αλάτι, λίγη τσουμπρίτσα και κάθε είδους μπαχαρικό που επιθυμούσαν για να γεμίσουν τα έντερα του γουρουνιού. Στη συνέχεια κρεμούσαν τα λουκάνικα σε ένα ξύλο για να ξεραθούν ώσπου να τα απολαύσουν. Φυσικά την ημέρα της σφαγής του γουρουνιού ή των γουρουνιών, η οικογένεια δημιουργούσε μια μικρή γιορτή με γλέντια, τραγούδια και χορό. Όλη η γειτονιά μύριζε τις λιχουδιές που ετοιμάζονταν από πολύ νωρίς και ήταν έτοιμες να καταναλωθούν πριν από το μεσημέρι μαζί με άφθονο κρασί και τσίπουρο. Το γλέντι και η διασκέδαση διαρκούσε μέχρι αργά το βράδυ. Η ίδια διαδικασία πραγματοποιούνταν σε κάθε σπίτι, κάθε γειτονιάς μέχρι να ολοκληρώσει όλο το χωριό το έθιμο της σφαγής του γουρουνιού. Την παραμονή των Χριστουγέννων όπως συνηθίζεται σε κάθε περιοχή και ενώ το χωριό άρχιζε να νιώθει την γιορτινή κατάνυξη των Χριστουγέννων, τα παιδιά ξεχύνονταν στους δρόμους για να τραγουδήσουν τα κάλαντα, τα «κόλιαντα» όπως ονομάζονταν. «Κόλιαντα μπάμπου, Κόλιαντα, δωσ’ κι ‘μένα Κουλιαντίνα.» Ξυπνούσαν τα μεσάνυχτα και μία με δύο το βράδυ έπαιρναν τα σακούλια τους (τσάντες σχολείου) και την «τζομπανίκα» (ειδικό ξύλο με το οποίο χτυπούσαν την εξώπορτα κάθε σπιτιού που επισκέπτονταν ώστε να τους ανοίξει η νοι-

κοκυρά του σπιτιού) και επισκέπτονταν τα σπίτια όπου καλαντούσαν. Η κάθε νοικοκυρά με τη σειρά της έδινε σε κάθε παιδί από ένα «κόλιαντο» ή μια «κολιαντίνα» (είδος σπιτικού κουλουριού που έφερε πάνω το αποτύπωμα ενός ξύλινου «γραφτηριού» που εικόνιζε κυρίως πουλιά ή άλλα σχέδια της ορθοδοξίας μας), κάστανα, καραμέλες, καρύδια και οτιδήποτε άλλο διέθετε το κάθε σπίτι. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν τους δίνονταν χρήματα. Η παραπάνω διαδικασία διαρκούσε όλη νύχτα μέχρι τις οχτώ το πρωί σε όλα τα σπίτια του χωριού. Ορισμένα παιδιά όταν συγκέντρωναν πολλά εδέσματα επέστρεφαν στα σπίτια τους για να τα αφήσουν εκεί και έπειτα συνέχιζαν να καλαντούν και στα υπόλοιπα νοικοκυριά του χωριού. Άλλα πάλι παιδιά, όταν έβλεπαν πως είχαν συγκεντρώσει όσες λιχουδιές τους ήταν απαραίτητες σταματούσαν νωρίτερα. Ανήμερα των Χριστουγέννων γιόρταζε όλο το χωριό. Μετά την κατανυκτική ακολουθία που παρακολουθούσαν οι κάτοικοι του χωριού στην εκκλησία, οι γυναίκες σε παρέες πήγαιναν στα σπίτια των εορταζόντων να τους ευχηθούν για την ονομαστική τους εορτή και να κεραστούν το εκάστοτε γλυκό που τους προσέφεραν. Την ίδια στιγμή στην πλατεία του χωριού συγκεντρώνονταν μικροί και μεγάλοι για να γιορτάσουν το χαρμόσυνο γεγονός της γέννησης του Θεανθρώπου. Υπήρχαν λογής λογής παρέες, από μικρά παιδιά μέχρι και ηλικιωμένους ανθρώπους, οι οποίοι καθισμένοι σε τεράστια τραπέζια που είχαν

Οι εορταστικές εκδηλώσεις των Δήμων

στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης 2017-2018 ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΚΟΖΑΝΗΣ Σάββατο 23 Δεκεμβρίου

TOGETHER 20

Λαϊκά δρώμενα: «Μωμόγεροι» ΟΑΠΝ 12.00 Κεντρική Πλατεία Από τους πολιτιστικούς Συλλόγους Αγίου Δημητρίου - Ρυακίου, Πρωτοχωρίου και Τετραλόφου, Σκήτης και Αλωνακίων

τοποθετήσει τα καφενεία του χωριού ειδικά για αυτές τις μέρες, γλεντούσαν όλοι μαζί σαν μια μεγάλη παρέα. Πάνω στα τραπέζια ήταν ακουμπισμένα κάθε λογής εδέσματα όπως χοιρινοί μεζέδες, λουκάνικα, τηγανιά, τσιγαρίδες, αρμιά, σαλάτες, διάφορα είδη τυριών, πίτες, κάστανα, καρύδια, άφθονο τσίπουρο και κρασί για όλους. Σε τέτοια ατμόσφαιρα ευθυμίας δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα όργανα, τα οποία μαζί με τις γκάιντες έδιναν τον ρυθμό στην περιρρέουσα γιορτινή ατμόσφαιρα. Το γλέντι και η διασκέδαση διαρκούσε μέχρι αργά το βράδυ. Ενδιάμεσα στο γλέντι της πλατείας, το πλήθος οργανωμένο είτε σε ανδροπαρέες πέντε- δέκα ατόμων είτε σε ανδρόγυνα πραγματοποιούσε το απόγευμα, πριν το σούρουπο, επισκέψεις στα σπίτια των εορταζόντων για να χαρίσει τις ευχές του. Στην περίπτωση όμως που ήταν αμιγώς ανδροπαρέα, τα μέλη της τα¨έτσουζαν¨ πίνοντας κρασί και τσίπουρο με τους ανάλογους μεζέδες, που ετοίμαζε η νοικοκυρά του σπιτιού. Στην συνέχεια την παραμονή του Αγίου Βασιλείου οι νέοι ξαναέστηναν γλέντι στα καφενεία της πλατείας με δυο- τρία όργανα στα οποία υπήρχε και μια γκάιντα για τους μικρούς. Η διασκέδαση άρχιζε πάλι για όλο το χωριό μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες που θα πήγαιναν στην εκκλησία, ντυμένοι τσολιάδες οι νέοι και άνδρες, οι γυναίκες φορώντας την τοπική παραδοσιακή ενδυμασία της περιοχής και τα κορίτσια τα επίσημα ρούχα τους. Ακόμη, εκείνη την ημέρα τα παιδιά συγκεντρωμένα σε παρέες περνούσαν από τα σπίτια του χωριού, λέγοντας τα «κόλιαντα» της Πρωτοχρονιάς για να εξασφαλίσουν την ευτυχία και την καλοχρονιά. Επίσης, μαζί με την γιορτή του Αϊ- Βασίλη την Πρωτοχρονιά γιορτάζονταν και τα «μπουμπουσάρια» (καρναβάλια). Όλοι υποδυόμενοι τον άλλο τους εαυτό, γλεντούσαν, έστηναν χορούς, πείραζαν ο ένας τον άλλο και πραγματοποιούσαν επισκέψεις σε κάθε σπίτι χωρίς εξαιρέσεις, ανατρέποντας την καθιερωμένη τάξη των πραγμάτων. Η αναμμένη φωτιά που έκαιγε στο τζάκι όλο το εικοσιτετράωρο, το κάψιμο της μάλλινης «πατούνας» και η μυρωδιά που αναδύονταν από αυτή, έδιωχναν τους καλικάντζαρους, τα δαιμόνια εκείνα που έμελλε να κόψουν τον κορμό του δέντρου της γης. Στην προσπάθεια πάταξης αυτών των μικρών κακόβουλων ζιζανίων ο παππάς του χωριού με την αγιαστούρα του φώτιζε τα νερά για να επανέλθει η ευταξία και η γαλήνη του κόσμου. Μετά τον εκκλησιασμό συγκεντρώνονταν για λίγο στην πλατεία ώσπου να προλάβουν να κόψουν το μεσημέρι την πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα, η οποία δεν ήταν

άλλη παρά νόστιμη παραδοσιακή πρασόπιτα με χειροποίητα φύλλα. Μέσα στην πίτα τοποθετούσαν ένα φλουρί που ήταν το κύριο, έναν σταυρό που συμβόλιζε την προστασία της οικογένειας αλλά κυρίως του ατόμου που το τύχαινε και διάφορα νομίσματα για τα μικρά παιδιά. Η κοπή της βασιλόπιτάς τους γινόταν ανάλογα με τα μέλη και τα υπάρχοντα της οικογένειας, διότι έκοβαν κομμάτια για τα πρόβατα, για τα χωράφια και γενικά τα υπάρχοντα που κατείχε το κάθε σπιτικό. Το γλέντι όμως δε σταματούσε εδώ. Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς παρέες νέων μαζί με όργανα πήγαιναν στα σπίτια του χωριού σε κάθε γειτονιά και χόρευαν. Οι νοικοκύρηδες τους σπιτιού τους κερνούσαν και τους έδιναν φιλοδώρημα. Μάλιστα οι νέοι είχαν ορίσει και έναν ταμία που κρατούσε τον κουμπαρά για την συγκέντρωση των χρημάτων. Έτσι, όταν το βράδυ πήγαιναν και αυτοί να γλεντήσουν στην πλατεία, στα καφενεία μαζί με τους υπόλοιπους, δεν πλήρωναν με δικά τους χρήματα άλλα έλεγαν τον καφετζή να τους τα γράψει, ώστε να τα πληρώσουν από τα λεφτά που μάζεψαν όλοι μαζί. Τα υπόλοιπα χρήματα που περίσσευαν από αυτά τα διαιρούσαν δια του πόσα άτομα ήταν η παρέα. Εάν, όμως, δεν προλάβαιναν να γυρίσουν όλα τα σπίτια συνέχιζαν και το επόμενο βράδυ, το οποίο ονομάζονταν το «παιδί του Αϊ- Βασίλη». Την παραμονή των Θεοφανείων τα παιδιά καλαντούσαν κρατώντας «κακαβούλια» (μικρά σκεύη με χεράκι από πάνω), στα οποία τοποθετούσαν τα εδέσματα που τους προσέφεραν σε κάθε σπιτικό. Την ημέρα των Θεοφανείων όλοι οι κάτοικοι του χωριού νωρίς το πρωί πήγαιναν στην εκκλησία και έπειτα στο σιντριβάνι της πλατείας, όπου ο πάτερ έριχνε το σταυρό και δυο- τρία άτομα έπεφταν στο νερό για να τον πιάσουν. Έπειτα, όποιος είχε καταφέρει να πιάσει το σταυρό, μαζί με τον παππά τριγυρνούσε στα σπίτια και μάζευε χρήματα από κάθε νοικοκυριό. Την ημέρα του Αϊ- Γιαννιού ο κόσμος ξεκινούσε πρωί πρωί να πάει στην εκκλησία. Όποιος έφτανε τελευταίος, μετά τον εκκλησιασμό η επιτροπή της εκκλησίας τον έπιανε και τον οδηγούσε στο σιντριβάνι της πλατείας και του έλεγε να τάξει κάτι για να μην τον ρίξουν μέσα στα παγωμένα νερά τους σιντριβανιού. Ο ίδιος προτείνε λόγου χάρη ένα δοχείο λάδι, στην πορεία κάποιος άλλος με τη σειρά του πρότεινε δυο με τρία δοχεία λάδι και έλεγε να τον πνίξουν. Εάν αυτός δε δεχόταν να δώσει κάτι παραπάνω τον έπαιρνε η επιτροπή και τον έριχνε στο σιντριβάνι. Έτσι ο τελευταίος ανάλογα με την έκβαση που θα έπαιρνε η συμφωνία- προσφορά, επέστρεφε στο σπίτι του νικημένος ή ηττημένος.

«Φρικαντέλα» Η Μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα, μία δια δραστική αφήγηση παραμυθιού με ζωντανή μουσική, τραγούδια, εκπλήξεις και προκλήσεις… Αφήγηση Τοπάλη Αναστασία Μουσική-Τραγούδι Μάκης Γαλιάνας

Δευτέρα 01 Ιανουαρίου

Η Φιλαρμονική του Δήμου «Πανδώρα» παιανίζει στους δρόμους της πόλης

«Χριστουγεννιάτικες Μελωδίες» ΟΑΠΝ 13.30 Κεντρική Πλατεία Μελωδίες με την Ορχήστρα ξύλινων πνευστών του ΔΩΚ

Δεξίωση για την νέα χρονιά στο Δημαρχείο της πόλης – Κοπή Βασιλόπιτας 10.30 Γραφείο Δημάρχου

Ξυλοπόδαρος για τα παιδιά 17.00 Κεντρική πλατεία

Συναυλία με την Συμφωνική Ορχήστρα του ΔΩΚ ΟΑΠΝ –ΔΩΚ 20.00 Αίθουσα Τέχνης

«Χριστούγεννα παντού!» 18.00 Άγιος Δημήτριος, στο χώρο του Δημοτικού Σχολείου «Φρικαντέλα» Χριστουγεννιάτικη εκδήλωση στην τοπική κοινότητα Μεταμόρφωσης Η Μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα, μία δια δραστική αφήγηση παραμυθιού με ζωντανή μουσική, τραγούδια, εκπλήξεις και προκλήσεις… Αφήγηση Τοπάλη Αναστασία Μουσική-Τραγούδι Μάκης Γαλιάνας

Κυριακή 24 Δεκεμβρίου

Θεατρική παράσταση «Ο Βασιλιάς Μίδας» από την ομάδα Lotusland 17.00 Κεντρική πλατεία Σκηνοθεσία Βασιλική Συρανίδου, Μπαγεώργος Ηλίας Παίζουν Ιωσηφίδου Κίρκη, Τζίκα Ιωάννα, Τσιμίδης Κων/νος

Τρίτη 26 Δεκεμβρίου

«Χριστούγεννα παντού!» Χριστουγεννιάτικη εκδήλωση στην τοπική κοινότητα Μεταμόρφωσης 18.00 Μεταμόρφωση, στο χώρο του Δημοτικού Σχολείου «Φρικαντέλα» Η Μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα, μία δια δραστική αφήγηση παραμυθιούμε ζωντανή μουσική, τραγούδια, εκπλήξεις και προκλήσεις… Αφήγηση Τοπάλη Αναστασία Μουσική-Τραγούδι Μάκης Γαλιάνας

Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου

«Γιορτή Γιαπρακιού» ΟΑΠΝ σε συνδιοργάνωση με τον Λαογραφικό Όμιλο «Φίλοι της Παράδοσης» 12.30 Κεντρική Πλατεία ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ «Χριστουγεννιάτικες Φωταύγειες» 18.00 Κεντρική πλατεία Χριστουγεννιάτικη έκθεση των τμημάτων ψηφιακής φωτογραφίας(εφηβικό και ενηλίκων)με θέμα το χριστουγεννιάτικο - χειμερινό τοπίο στην πόλη της Κοζάνης. Επιμέλεια διδασκαλία Μαρίνα Τσιάνα Διάρκεια έκθεσης 3 ημέρες

Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου

Πρωινός Μουσικός Περίπατος της Φιλαρμονικής του Δήμου «Πανδώρας» σε δρόμους της πόλης Κάλαντα στο Δημαρχείο «Πανδώρα», μπάντα του στρατού και σύλλογοι ψάλλουν τα κάλαντα στο Δημαρχείο «Χριστουγεννιάτικες δημιουργίες από το Μελί Μελό»! Παιδότοπος ΜΕΛΙ-ΜΕΛΟ 11.30 Κεντρική πλατεία «Σούρβα στο κέντρο της πόλης» Χορωδία και δρώμενο Πολιτιστικός σύλλογος Αγίου Αθανασίου 18.30 Κεντρική πλατεία «Χριστούγεννα παντού!» Χριστουγεννιάτικη εκδήλωση στην τοπική κοινότητα Ξηρολίμνης 18.00 Ξηρολίμνη, Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων (παλιό Δημοτικό)

Τετάρτη 03 Ιανουαρίου

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΕΟΡΔΑΙΑΣ ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 8μ.μ. Πλατεία Ερμακιάς «Κόλιαντα Μπάμπω» Πολιτιστικός Σύλλογος Ερμακιάς ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 7μ.μ. Πλατεία Φούφα «Κόλ΄ντα» Πολιτιστικός Σύλλογος Φούφα ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 8 μ.μ. στο κτήριο του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Χριστοφόρου «Κόλ΄ντα Μπάμπω» Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Χριστοφόρου ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 8μ.μ. Πλατεία Ασβεστόπετρας «Κόλιαντα Μπάμπω» Πολιτιστικός Σύλλογος Ασβεστόπετρας ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 8μ.μ. στο κτήριο του Πολιτιστικού Συλλόγου Περδίκκα «Κόλιαντα» Πολιτιστικός Σύλλογος Περδίκκα ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 9μ.μ. στο κτήριο του Πολιτιστικού Συλλόγου Καρδιάς «Κόλντα Μπάμπω» Πολιτιστικός Σύλλογος Καρδιάς ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 9μ.μ. στο κτήριο του Πολιτιστικού Συλλόγου Κομάνου «Κόλντα Μπάμπω» Πολιτιστικός Σύλλογος Κομάνου ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 10μ.μ. στο κέντρο του χωριού Βλάστη «Τα Κόλιαντα» Τοπικοί Φορείς Βλάστης ΣΑΒΒΑΤΟ 23-12-2017 ώρα 11π.μ. – 2 μ.μ. στο χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χριστουγεννιάτικη εκδήλωση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πτολεμαϊδας και του Συλλόγου ¨Φίλοι της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πτολεμαϊδας¨ ΚΥΡΙΑΚΗ 24-12-2017 ώρα 16.30 κεντρική πλατεία Πτολεμαϊδας «ΩΣΑΝΝΑ» Πολιτιστικός Σύλλογος Πτολεμαϊδας «Ο ΣΩΤΗΡΑΣ» ΠΕΜΠΤΗ 28-12-2017 ώρα 5μ.μ. Κεντρική Πλατεία Πτολεμαϊδας Χριστουγεννιάτικη Εκδήλωση 13 Πολιτιστικών Συλλόγων Από 18 -12-2017 έως 7-1-2018 στο Πνευματικό Κέντρο Χριστουγεννιάτικη Έκθεση με ξύλινα έργα του Νίκου Ασλανίδη Από 3-6 Ιανουαρίου 2018 στο Κλειστό Γυμναστήριο ΔΑΚ Πτολεμαϊδας Διεξαγωγή Πανελληνίου Τουρνουά Μπάσκετ Χριστουγέννων Κορασίδων Στις 6 Ιανουαρίου 2018 ώρα 12:00 Δημοτικό Κολυμβητήριο Πτολεμαϊδας Εκδήλωση για τον Αγιασμό των υδάτων

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ, ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΣΕΡΒΙΩΝ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ

«Ρογκατσάρια» στο Τρανόβαλτο. «Ρογκατσάρια» στο Μικρόβαλτο. «Ρογκατσάρια» στην Ελάτη.

Κυριακή 24 Δεκεμβρίου

12 – Εορτασμός Θεοφανείων στη Λίμνη Πολυφύτου-Πλωτή εξέδρα Νεράιδας.

Πέμπτη 28 Δεκεμβρίου

18:30μ.μ.-Σέρβια Πολιτιστικό Κέντρο Σερβίων. Κάλαντα του Ελληνισμού με αφηγήσεις από την χορωδία του Συλλόγου Φαρασιωτών Καππαδοκίας Βαθυλάκκου και ομιλία από τον Πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη Πατέρα Αυγουστίνο

ΔΗΜΟΣ ΒΟΪΟΥ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΟΡΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑ

Κλαδαριές στη Σιάτιστα. Σάββατο 23 Δεκεμβρίου 2017 ώρα 19:00 Έναρξη του εθίμου της «κλαδαριάς» με το πανηγυρικό άναμμα της πρώτης κλαδαριάς στην είσοδο της Σιάτιστας στην περιοχή του Αγίου Νικάνορα. Ακολουθεί το άναμμα όλων των κλαδαριών της πόλης με τη συνοδεία των χάλκινων

13:00μ.μ.- Τρανόβαλτο, Παιδικό πρόγραμμα: Ξωτικά, Διαδραστικά Παιχνίδια, Αϊ Βασίλης. Αίθουσα Πολιτιστικού Κέντρου - Πλατεία. Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Σερβίων-Βελβεντού Συνδιοργάνωση με Πολιτιστικό Σύλλογο Λιβαδερού

ΚΟΛΙΑΝΤΑ. Κυριακή 24 Δεκεμβρίου 2017 Από τις πρώτες πρωινές ώρες παρέες μικρών παιδιών γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι τραγουδούν τα παραδοσιακά Κόλιαντα (Κάλαντα). Η Φιλαρμονική του Δήμου θα παίζει στους κεντρικούς δρόμους τα κάλαντα.

15:00μ.μ.– Λιβαδερό, Παιδικό πρόγραμμα: Ξωτικά, Διαδραστικά Παιχνίδια, Αϊ Βασίλης. Δημοτικό Σχολείο. Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Σερβίων-Βελβεντού Συνδιοργάνωση με Πολιτιστικό Σύλλογο Τρανοβάλτου

Ο Άγιος Βασίλης θα μοιράσει δώρα στα παιδιά. Τρίτη 26 Δεκεμβρίου 2017 ώρα 11:30 π.μ. Πλατεία Γεράνειας. Διοργάνωση Σύλλογος Εθελοντών Αιμοδοτών Σιάτιστας.

17:00μ.μ.–Βαθύλακκος, Παιδικό πρόγραμμα: Ξωτικά, Διαδραστικά Παιχνίδια, Αϊ Βασίλης. Πρώην Δημοτικό Σχολείο Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Σερβίων-Βελβεντού Συνδιοργάνωση με Μ.Π.Σ. Βαθυλάκκου

ΣΟΥΡΟΥΒΑ. Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2017 Ώρα 20:00 Άναμμα Κλαδαριάς στην Πλατεία της Χώρας Σιάτιστας από το Σύλλογο Αμπελουργών Σιάτιστας «Ο Άγιον Τρύφων». Ώρα 21:00 Άναμμα Κλαδαριάς στην Πλατεία Γεράνειας από τον Ιππικό Σύλλογο Σιάτιστας «Ο Άγιος Μόδεστος».

Σάββατο 30 Δεκεμβρίου

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ Δευτέρα 1 Ιανουαρίου

10:00π.μ. Επίσημη Δοξολογία στον Καθεδρικό Ναό Αγ. Κυριακής Σερβίων. 10:45π.μ. Ανταλλαγή ευχών, δεξίωση στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου στο Δημαρχείο. Παραδοσιακά έθιμα «Καπεταναραίοι» στο Πλατανόρευμα. «Βασιλιάδες» στην Καστανιά. «Ρογκατσάρια/Αράπηδες» στο Λιβαδερό. «Ρογκατσάρια» στα Κρανίδια.

Μπουμπουσιάρια Σιάτιστας

Παρασκευή 5 Ιανουαρίου 2017 ώρα 21:00 Προσφορά Σιατιστινού κρασιού στην πλατεία Γεράνειας υπό τους ήχους τοπικής ορχήστρας. Γλέντι και χορός των Μπουμπουσιαριών σε όλη τη Σιάτιστα μέχρι το χάραμα της επόμενης μέρας Συνάντηση Μπουμπουσιαριών στην πλατεία Γεράνειας. Σάββατο 6 Ιανουαρίου 2018 ώρα 13:30

Ώρα 14:00 Εκκίνηση Μπουμπουσιαριών από την πλατεία Γεράνειας με προορισμό την πλατεία Χώρας. Εκεί ο χορός θα συνεχιστεί και όλος ο κόσμος θα συμμετέχει στο γλέντι.

Διοργάνωση Μορφωτικός –Πολιτιστικός Σύλλογος Γαλατινής, με την αρωγή του Δήμου Βοΐου.

ΝΕΑΠΟΛΗ

Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2017 ώρα 20:00 «Σούρβα» στην Κεντρική Πλατεία Εράτυρας και χορός των Μπουμπουσαριών.

Γιορτή Τσιγαρίδας. Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017 ώρα 11:00 Συνδιοργάνωση Δήμος Βοΐου και Σύλλογοι: Πολιτιστικός, Εμπορικός, Ποντιακός, Σύλλογος Ολυμπιακής Φλόγας.

ΤΣΟΤΥΛΙ

Χωριό του Αϊ - Βασίλη. Σάββατο 23 Δεκεμβρίου 2017 ώρα 10:30π.μ. Πολλές εκπλήξεις, μάγους, ξυλοπόδαρους, μπαζάρ και δωράκια. Συνδιοργάνωση: Σύλλογος Γυναικών Τσοτυλίου. Γιορτή Τσιγαρίδας στην Πλατεία Μουριάς. Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου 2017 ώρα 12:00 Συνδιοργάνωση Πολιτιστικός Σύλλογος Τσοτυλίου, Σύλλογος Ζούζουλης – Ροκάστρου. Με την αρωγή του Δήμου Βοΐου και της Τοπικής Κοινότητας Τσοτυλίου. Ζωντανή μουσική και χορευτικά συγκροτήματα. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Τσοτυλίου και η Τοπική Κοινότητα Τσοτυλίου διοργανώνουν ένα ταξίδι «στα ίχνη του Αϊ – Βασίλη» με ξωτικά, ξυλοπόδαρο, Αϊ Βασίλη στην Πλατεία Μουριάς.

ΓΑΛΑΤΙΝΗ

Δευτέρα 1 Ιανουαρίου 2018 Μετά τον εκκλησιασμό, αναβίωση του εθίμου των «Κδουνάδων» στην Πλατεία Αγίας Παρασκευής. 15:00 «Ρουγκατσάρια (Μπουμπουσιάρια)» στη Γαλατινή

ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ V1850 Ορεινό Καταφύγιο Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας

Επαρχιακή οδός Γρεβενων - Δίστρατου Ιωαννίνων 51032 | Τ. 2462 100346 | vasilitsav1850@gmail.com

ΕΡΑΤΥΡΑ

Δευτέρα 1 Ιανουαρίου 2018 Μετά τη Δοξολογία, καλωσόρισμα του Νέου Χρόνου με το Χορό των Ερατυραίων, στην πλατεία της Εράτυρας. Τρίτη 2 Ιανουαρίου 2018 ΜΠΟΥΜΠΟΥΣΑΡΙΑ ΕΡΑΤΥΡΑΣ Ώρα 15:00 Παρέλαση των Μπουμπουσαριών από το Παζάρι μέχρι την Κεντρική Πλατεία Εράτυρας. Διοργάνωση Τοπικό Συμβούλιο Εράτυρας.

ΜΙΚΡΟΚΑΣΤΡΟ

Σάββατο 23 Δεκεμβρίου 2017 ώρα 19:00 Άναμμα Κλαδαριάς και Κόλιαντα στο Μεσοχώρι Μικροκάστρου. Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2017 ώρα 19:00 Σούρουβα στο Μεσοχώρι Μικροκάστρου. Δευτέρα 1 Ιανουαρίου 2018 ώρα 13:00 Γλέντι με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια. Αναβίωση του χορού της «ΓΚΑΧΕΛΩΝΑΣ» στο Μεσοχώρι Μικροκάστρου. Διοργάνωση Τοπικό Συμβούλιο Μικροκάστρου και Εκπολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Μικροκάστρου.

TOGETHER 21

13:00μ.μ. - Σέρβια, Παιδικό πρόγραμμα: Ξωτικά, Διαδραστικά Παιχνίδια, Αϊ Βασίλης, Ψήσιμο Κάστανων Κεντρική Πλατεία (σε περίπτωση άσχημων καιρικών συνθηκών στο Πολιτιστικό Κέντρο) Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Σερβίων - Βελβεντού Συνδιοργάνωση με Μ.Ο. Σερβίων

Σάββατο 6 Ιανουαρίου

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

TOGETHER 22

ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΚΟΖΑΝΗ Έθιμα Δωδεκαημέρου περιοχή Βοΐου

Αναλλοίωτα στο χρόνο παραμένουν ήθη έθιμα και παραδόσεις στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης, δίνοντας το δικό τους χρώμα την περίοδο των εορτών και καθ όλη την διάρκεια του δωδεκαημέρου, με τις κλαδαριές, τα «κόλιαντα», ή «σούρβα», τα μπουμπουσιάρια, τους μωμογέρους, που καλά κρατούν μέχρι σήμερα. Στο επίκεντρο των εκδηλώσεων θα βρεθεί η Σιάτιστα με τις «κλαδαριές» και τα «σούρβα» τις ημέρες των Χριστουγέννων, τα οποία παρουσιάζονται αυτούσια όπως τα κληρονόμησαν οι κάτοικοι και όπως απαιτεί η παράδοση αιώνων στην περιοχή.

Οι κλαδαρές στην Σιάτιστα

Φωτιές για να ζεσταθεί το νεογέννητο βρέφος, φωτιές για να σκορπιστεί η απλόχερη αγάπη του, φωτιές για να να εορταστεί ο ερχομός του. Αυτό ακριβώς είναι οι φωτιές, που αυτές τις ημέρες ανάβουν σε ολόκληρη την Δυτική Μακεδονία ως ένδειξη συμβολικής επανένωσης των ανθρώπων κάτω από την φωτιά, την ζεστασιά, την θαλπωρή. Κάθε περιοχή θέτει στο επίκεντρο της την φλόγα και αναμένει να υποδεχτεί και να ζεστάνει τους επισκέπτες που συρρέουν κατά χιλιάδες για να συμμετέχουν στο έθιμο. Όμως και οι ντόπιοι, εκείνοι δηλαδή που από μικροί γαλουχούνται με το έθιμο, προσμένουν με αγωνία τον ερχομό και των Χριστουγέννων, των δικών τους μοναδικών Χριστουγέννων. «Kλαδαριές» από τα ομορφότερα ελληνικά έθιμα, πραγματοποιούνται σε ανάμνηση των βοσκών που άναψαν φωτιές για να αναγγείλουν τη γέννηση του Χριστού. Τα «κόλιαντα» είναι τα κάλαντα στο τοπικό Σιατιστινό ιδίωμα, ενώ την ημέρα των Θεοφανίων αναβιώνουν τα «μπουμπουσάρια» δηλαδή τα καρναβάλια με το καθαρά σιατιστινό Αϊβασιλιάτικο χορό.

«Παιδιάμ’ ήρθαν τα κόλιαντα κι όλοι να τοιμαστείτι πάρτι κι τις τζιουμάκις σας κι στουν Άι – Λιά να βγείτι κι’ απ’ τουν Άι – Λιά στουν Πρόδρομου στα τρία τα πηγάδια, ικεί θα γεν’ το σύναγμα κι’ όλου του συναγώγι θ’ ανάψουμι τις κλαδαριές θα πούμι κι του χρόνου.» Το τραγούδι αυτό είναι το προμήνυμα πως πλησιάζουν οι γιορτές των Χριστουγέννων και πρέπει ν’ αρχίσουν οι σχετικές προετοιμασίες για τον πιο μεγάλο γιορτασμό του λαού μας. Αυτό αναφέρει ο Σιατιστινός κ. Γιώργος Μπόντας Τέως Δ/ ντής της Μανουσείου Δημόσιας Βιβλιοθήκης Σιάτιστας -λαογράφος ο οποίος έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την παράδοση και τα έθιμα της περιοχής. Ψάλλετε από τα παιδιά από τη γιορτή του Άι – Νικόλα έξω από τα σπίτια στις γειτονιές, όπου χτυπούν δυνατά τις «γκαβανούζες» τα μεγάλα κουδούνια, για ν’ αναγγείλουν τον ερχομό των Χριστουγέννων. Αμέσως μετά τη γιορτή του Άι – Δημήτρη, τα παιδιά μαζεύουν από τα χωράφια και τ’ αμπέλια ξερά χόρτα το λεγόμενο «Λόζιο» για τις φωτιές, που αποθηκεύεται στην αχυρώνα (αποθήκη). Ανοίγει στις 23 Δεκεμβρίου για να ετοιμαστεί η «Κλαδαριά». Τις φωτιές ονομάζουν «Κλαδαριές», από τη λέξη κλάδος, που είναι το κύριο υλικό της φωτιάς. Στις 23 Δεκεμβρίου το μεσημέρι τα παιδιά συγκεντρώνουν το «Λόζιο» στις κεντρικές πλατείες της Σιάτιστας. Στη μέση της πλατείας ανοίγεται λάκκος, όπου βάζουν όρθιο ένα χοντρό ξύλο, το “βεργί”, για να συγκρατεί τα ξερά χόρτα γύρω του. Στην κορυφή του βεργιού δένουν ένα δεμάτι με λόζιο, τη φούντα, και κατόπιν στολίζουν την κλαδαριά με φανταχτερά ξερόχορτα. Μόλις νυχτώσει ανάβουν τις κλαδαριές στις πλατείες της Σιάτιστας, ενώ η τοπική

μουσική παίζει χωρίς διακοπή τα «Κόλιαντα». Ένα ξέσπασμα χαράς αγκαλιάζει τις φλόγες με τραγούδια, χορούς και χτυπήματα κουδουνιών. Γύρω από τις κλαδαριές οι μεγάλοι χορεύουν και οι μικροί χτυπούν τα κουδούνια, τις «γκαβανούζες», «τα τζιουκάνια», «τα κυπριά». Μετά το σβήσιμο των κλαδαριών επακολουθεί μεγάλο γλέντι στα σπίτια ή στα κέντρα της Σιάτιστας. Στις 24 Δεκεμβρίου το πρωί η μητέρα ξυπνάει τα μικρά παιδιά, τα ντύνει και περνά στους ώμους τους ένα σακούλι, για να μαζεύουν τα κόλιαντα και τους δίνει ένα ειδικό ξύλο που είναι χοντρότερο στο ένα άκρο και που ονομάζεται «Τζιουμάκα» από τη λέξη τσομπάνος, βοσκός. Φαίνεται ότι συμβολίζει το ραβδί των βοσκών, οι οποίοι προσκύνησαν το Χριστό τη νύχτα της γεννήσεώς Του. Τα παιδιά μόλις πάρουν τη τζιουμάκα, τη βάζουν να μουσκέψει στο «χαρανί» (καζάνι με νερό) και την αφήνουν εκεί πολλές ημέρες για να σφίξει και να χτυπάει τις πόρτες στα κάλαντα χωρίς να διατρέξει τον κίνδυνο να ραγιστεί. Με πλήρη την εξάρτησή τους φεύγουν από το σπίτι, κάμνουν παρέα με άλλα γνωστά παιδιά, φίλους ή συγγενείς και γυρίζουν στα γειτονικά ή συγγενικά σπίτια για να μαζεύουν τα κόλιαντα. Με τις τζιουμάκες χτυπούν τις πόρτες των σπιτιών και λένε το τραγούδι που ταιριάζει για κάθε περίσταση. Από τα πολλά τραγούδια που υπάρχουν, παραθέτω μόνο δύο. Το πρώτο έχει περιπαιχτικό χαρακτήρα και λέγεται σε σπίτι που τσιγκουνεύεται και το δεύτερο λέγεται σε σπίτι που έχει πρόβατα και τσέλιγκα.

Αφέντη μου στην κάπα σου ιννιά χιλιάδες ψείρες άλλις γιννούν κι άλλις κλουσούν κι άλλις αυγουμαζώνουν κι άλλις τουν Θεό παρακαλούν να μην τις ζιουματίσουν.

Ισένα πρέπ’ αφέντη μου τσέλικας για να είσι να έχεις χίλια πρόβατα κι πιντακόσια γίδια νάχουν κουδούνια τα τραϊά, κουδούνια τα κριάρια. Να παίρν’ τις ράχες, τα βουνά κι στις κορφές να φτάνουν, να τρων χουρτάρι τρυφερό, να πιν’ νιρό καθάριου. Μα κατ’ στους κάμπους μη τα πας στα πράσινα λιβάδια, φυτρών’ αλησμουβότανα, φαρμακερά βουτάνια, βουσκούν, τα τρών’ τα πρόβατα κι αλησμονούν τα αρνιά τους. Μετά τους στίχους κάθε τραγουδιού λένε το τραγούδι:

Δος μας τα μπάμπουμ’ δος μας τα, να πούμι κι απού του χρόνου, Να ζήσεις χρόνους ικατό κι να τους απιράσεις. Ν’ ασπρίσεις σαν τουν Ελύμπου σαν τ’ άσπρου περιστέρι…

Μετά τα χτυπήματα και τα τραγούδια, βγαίνει χαρούμενη η νοικοκυρά, ενώ τα παιδιά φωνάζουν όλα μαζί δυνατά «Χρόνια Πολλά». Φέρνει μαζί της τα κόλιαντα, που είναι γλυκίσματα, σιτζιούκια, κουλιαντίνες, λουκούμια, καρύδια, σύκα, κάστανα κ.λ.π. Αυτά τα προσφέρει στα παιδιά που τα ρίχνουν στα σακούλια, που έχουν κρεμασμένα στους ώμους.

Μπουμπουσιάρια

Τα ξακουστά «μπουμπουσιάρια» της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων, ένα μοναδικό έθιμο, θα αποτελέσει και φέτος το επίκεντρο των εκδηλώσεων στην Σιάτιστα (τα Φώτα), και στην Εράτυρα και την Γαλατινή 1 και 2 Ιανουαρίου. Ο Δήμος Βοίου συμβάλλει επίσης από την πλευρά του στην διατήρηση και συνέχεια των εθίμων, καθώς αποτελούν για την ευρύτερη περιοχή σημείο αναφοράς για όλο τον κόσμο. Παράλληλα

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

η αγάπη των κατοίκων για την διατήρηση των εθίμων σε συνάρτηση με την εντατική δουλειά των Πολιτιστικών Συλλόγων, καταφέρνουν να κρατούν ζωντανά τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου.

ΕΡΑΤΥΡΑ

Τα Μπουμπουσιάρια της Εράτυρας ονομαστά και γνώριμα στην ευρύτερη περιοχή, ξεκινούν με παρέλαση, από την Πλατεία του Αη Γιώργη με άφθονο κρασί. Την πρώτη ημέρα του χρόνου θα γίνει το καλωσόρισμα του νέου χρόνου στην πλατεία με το χορό των Ερατυραίων. Στις 2 Ιανουαρίου οι παρέες θα παρελάσουν από το παζάρι μέχρι και την Πλατεία του Αη Γιώργη σε ένα μοναδικό γλέντι. Χαρακτηριστικό του πρώτου παραδοσιακού καρναβαλιού στο ξεκίνημα του χρόνου, είναι το καυστικό χιούμορ και ο σχολιασμός της επικαιρότητας με έναν μοναδικό τρόπο. Τα άρματα ετοιμάζονται από νωρίς με τις θεματικές που θα επιλέξει η κάθε ομάδα που θα παρελάσει με το κέφι και την ζωντάνια κυρίαρχα, την συμμετοχή μικρών και μεγάλων. Είναι γεγονός ακόμα ότι πλήθος κόσμου κατακλύζει την Εράτυρα από κάθε γωνιά της Μακεδονικής γης αλλά και από τους Ερατυρείς ανά την Ελλάδα που θα δώσουν το παρόν όπως είθισται άλλωστε εδώ και πολλά χρόνια. Στην διατήρηση των εθίμων και της συνέχειας αυτών τον πρώτο ρόλο θα παίξουν και πάλι ο Πολιτιστικός Σύλλογος της Εράτυρας και οι κάτοικοι της. Άφθονο κρασί και μεζέδες παραδοσιακοί συνοδεύουν το έθιμο και διατηρούν το γλέντι και το κέφι μέχρι αργά την νύχτα όπου όλοι θα γίνουν μια παρέα και θα γλεντήσουν μαζί για όσο αντέξουν.

Παιδιάμ’ ήρθαν τα κόλιαντα κι όλοι να τοιμαστείτι πάρτι κι τις τζιουμάκις σας κι στουν Άι – Λιά να βγείτι κι’ απ’ τουν Άι – Λιά στουν Πρόδρομου στα τρία τα πηγάδια, ικεί θα γεν’ το σύναγμα κι’ όλου του συναγώγι θ’ ανάψουμι τις κλαδαριές θα πούμι κι του χρόνου

ΓΑΛΑΤΙΝΗ

Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς την πρώτη ημέρα του χρόνου την τιμητική της έχει η Γαλατινή η οποία και διοργανώνει τα πρώτα Ραγκουτσάρια (Μπουμπουσάρια) με παραδοσιακό επίσης τρόπο στην πλατεία του χωριού, με μπροστάρη τον Μορφωτικό Σύλλογο Γαλατινής.

ΣΙΑΤΙΣΤΑ

Η Σιάτιστα γιορτάζει, όπως είναι γνωστό, το διήμερο των Θεοφανείων, τα Μπουμπουσιάρια», δηλαδή τα καρναβά-

Αρχοντικό HOTEL

CAFE - BAR - RESTAURANT

Mεγ. Αλεξάνδρου 1 | Σιάτιστα Κοζάνης | τ. 24650 21298

λια με το καθαρά σιατιστινό αϊβασιλιάτικο χορό. Την ημέρα των Θεοφανείων γίνεται μεγάλο ξεφάντωμα με τα καρναβάλια, τα λεγόμενα «Μπουμπουσιάρια». Άντρες, γυναίκες και παιδιά κρύβονται κάτω από παλιά ρούχα και καλύπτοντας το πρόσωπό τους με υφάσματα για να μην μπορεί κανείς να τους αναγνωρίσει. Έτσι μπορούν να διασκεδάσουν και να κάνουν οτιδήποτε θελήσουν χωρίς κοινωνικούς ενδοιασμούς και ενοχές, αφού εκείνη την ημέρα όλα επιτρέπονται. Από το βράδυ της παραμονής των Φώτων οι μεταμφιεσμένοι, κυρίως γυναίκες θα γλεντήσουν στην πλατεία Γεράνειας στη Σιάτιστα συνοδεία τοπικής ορχήστρας με Σιατιστινό κρασί που θα προσφέρουν. Το ξεφάντωμα θα συνεχιστεί μέχρι τα ξημερώματα της επόμενης στα καταστήματα της πόλης. Το μεγάλο γλέντι των Μπουμπουσιαριών θα ξεκινήσει το μεσημέρι της 6ης Ιανουαρίου, όπου θα γίνει η συνάντηση των Μπουμπουσιαριών στην πλατεία της Γεράνειας, για να ξεκινήσει αμέσως μετά από την πλατεία η παρέλαση με προορισμό την πλατεία της Χώρας, όπου θα συνεχιστεί ο χορός και το γλέντι με τη συμμετοχή του κόσμου. Το μοναδικό κρασί της Σιάτιστας, οι υπέροχοι μεζέδες, συνοδεία των χάλκινων, δίνουν το δικό τους ξεχωριστό χρώμα και το γλέντι κρατά μέχρι αργά

Το έθιμο της « Έσκας» στην Εορδαία

Στον εθιμικό κύκλο του δωδεκαημέρου, δυο ημέρες πριν από την αλλαγή του χρόνου και ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι του Εμπορίου στο Δήμο Εορδαίας με προσήλωση στην παράδοση και σεβασμό στα τοπικά λαϊκά δρώμενα, διοργανώνουν και φέτος το έθιμο της «Έσκας». Μία διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο «καλό» και στο «κακό» έτσι όπως ορίζεται από την ανθρώπινη αντίληψη, στους κύκλους που διαγράφει ο χρόνος. Το «κακό» που συνοδεύει τον «γέρο» και παλαιό χρόνο, το «καλό» που φέρνει η νέα χρονιά με προσδοκίες και υποσχέσεις. Ο Χρήστος Άψης ένας από τους πολλούς συμμετέχοντες στο δρώμενο αυτό οι ρίζες του οποίου θα πρέπει να αναζητηθούν στην εποχή της Τουρκοκρατίας ανοίγει τα κιτάπια της λαογραφικής μνήμης τα συμβουλεύεται και αρχίζει να φυλλομετρά

το σήμερα. Το απόγευμα της προτελευταίας ημέρας του έτους τα παιδιά του Εμπορίου περιέρχονται το χωριό, σε ένα καθιερωμένο κυκλικό διάβα κατά τις επιταγές των παλαιοτέρων κατοίκων τονίζοντας την παρουσία τους με τις μουσικές της ζυγιάς των ζουρνάδων που τα συνοδεύουν για να καταλήξουν στην πλατεία όπου μαζί με τους παρευρισκόμενους στήνουν το πρώτο γλέντι. Ο ήχος του ζουρνά άλλωστε είναι άμεσα συνυφασμένος με την εθιμική πρακτική της πρωτοχρονιάς, καθώς είναι η μόνη περίοδος που αντικαθιστώνται οι μπάντες των χάλκινων, ταυτισμένες με τη μουσική «παράδοση» του Εμπορίου με τις ζυγιές των ζουρνάδων. Το ίδιο σχήμα θα διαμορφωθεί και για τη μικρή Έσκα, το πρωί της 31ης Δεκεμβρίου, παίρνοντας την σκυτάλη οι έφηβοι του χωριού.. Ντυμένοι με φουστανέλες και με τη συνοδεία της ζυγιάς των ζουρνάδων, ξεχύνονται στις γειτονιές για να φθάσει η πομπή ύστερα από αρκετή ώρα στην πλατεία με του μετέχοντες να παρακάθονται σε κοινό τραπέζι μέχρι το φώς να διαδεχθεί το σκοτάδι. Εκείνη η ώρα λειτουργεί και σαν αφετηρία κατάλυσης κάθε τάξης προμηνύοντας το τέλος του χρόνου που ανηφορίζει στην αιωνιότητα. Η αντιστροφή των πάντων. Τότε θα κάνουν την εμφάνιση τους οι Κοκόνες. Γυναίκες και άνδρες, δηλαδή σε αντίστροφους ρόλους και με ποικίλες μεταμφιέσεις που θα γυρίσουν από σπίτι σε σπίτι, περιπαίζοντας τους νοικοκυραίους και ανταλλάσοντας ευχές για το καλύτερο που αναμένουν με τον ερχομό του νέου χρόνου. Η αυγή της νέας μέρας, της πρώτης μέρας του νέου χρόνου, θα αποτελέσει και την κορύφωση της Έσκας με την εμφάνιση των κύριων δραματικών προσώπων της, του Εσκάριν και του Γκέγκα. Ο Εσκάριν, άνδρας, καλοντυμένος τσολιάς, με φουστανέλα, πουκάμισο, γιλέκο, φέσι ή καλπάκι και περιμετρικά του στήθους φλουριά σταυρό αλυσίδες πάφτες καρφίτσες, ήταν ταυτισμένος με τις εύπορες οικογένειες της κοινότητας. Αντίστοιχα, ο Γκέγκας, άνδρας ατημέλητα ντυμένος, με φουστανέλα, πουκάμισο, φέσι ή καλπάκι ή τραγιάσκα, ή κίστρο (μαντίλι με κρόσσια), γουρουνοτσάρουχα, καρούλια ή ξερές πιπεριές περιμετρικά του στήθους και προσωπείο, σούρατ ή σου-

TOGETHER 23

ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

TOGETHER 24

ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ράτι, από λαγό ή αλεπού ή πρόβατο, ήταν ταυτισμένος με τις δυσχέρειες που αντιμετώπιζε ο τόπος. Οι πρωταγωνιστές της Μεγάλης Έσκας, άνδρες διαφόρων ηλικιών, θα ξεκινήσουν, ακολουθώντας την καθιερωμένη κυκλική κίνηση στο χώρο, από το ανατολικό σημείο του Εμπορίου, δεχόμενοι σε κάθε στάση τους κεράσματα από τους νοικοκύρηδες και ανταλλάσοντας παράλληλα ευχές για το νέο χρόνο. Κατευθύνονται στην πλατεία του χωριού όπου σε κοινό τραπέζι το μεσημέρι της ίδιας μέρας θα παρευρεθούν και οι κοκόνες, συμμετέχοντας με τη σειρά τους στο γλέντι. Οι συλλογικές αυτές μορφές των μεταμφιεσμένων, θα σατιρίσουν και την κοινωνική ζωή του χωριού, κατά τη διάρκεια του γλεντιού, και σε μια νεωτερική προσαρμογή τους θα αναφερθούν και στα γεγονότα της ευρύτερης επικαιρότητας. Τα περιπαίγματα δεν θα σταματήσουν στο λόγο καθώς οι Εσκάρηδες και οι Γκέγκηδες θα τιμωρήσουν με ιδιότυπα βαπτίσματα τους μη πενθούντες και συνάμα μη μετέχοντες στη μεταμφίεση της ημέρας βουτώντας το κεφάλι τους στο μεγάλο καζάνι με το κρύο νερό που τοποθετείται σε εμφανές σημείο της πλατείας! Στις νεωτερικές προσαρμογές της μεγάλης Έσκας εντάσσονται, και τα αυτοσχέδια άρματα των μεταμφιεσμένων που ενσωματώνονται, μετά το 1970, στην πρακτική και διατηρούνται μέχρι σήμερα. Αργά το βράδυ ολοκληρώνεται η διαδρομή της Έσκας με τους πρωταγωνιστές του δρώμενου να αποχαιρετούν την ορχήστρα με τους ζουρνάδες και αρχίζουν τις επισκέψεις στα σπίτια των εορταζόντων του χωριού.

ΓΡΕΒΕΝΩΝ H κλαδαριές των Γρεβενών

Από τα τελευταία χωριά των Γρεβενών, όπου συνεχίζει να ανάβει η «κλαδαριά» τη νύχτα της 23ης προς 24η Δεκεμβρίου για να ζεστάνει το Θείο βρέφος, είναι στο Σπήλαιο Γρεβενών, ενώ αντίστοιχα στη Δεσκάτη είχαμε το έθιμο της «ρόδας», στη θέση του οποίου παίρνουν οι φωτιές με ξύλα. Οι εναπομείναντες νέοι του Σπηλαίου μαζί με τους απανταχού συγχωριανούς τους, που φροντίζουν να έρχονται στο χωριό για την αναβίωση του εθίμου,

μαζέψουν τις προηγούμενες ημέρες τα πυξάρια και τα κέδρα από το δάσος και στήνουν την κλαδαριά στην κάτω πλατεία, δίπλα από το παλιό σχολείο. Από το μεσημέρι στήνεται στο χώρο και το καζάνι για τις τσιγαρίδες, ενώ μόλις νυχτώσει και συγκεντρωθούν οι κάτοικοι, αλλά και οι επισκέπτες ανάβει η κλαδαριά, συνήθως από το μεγαλύτερο σε ηλικία. Μόλις ζεσταθεί ο χώρος ξεκινούν να ψέλνουν όλοι τον «κόλιντρα», τα παραδοσιακά κάλαντα:

Κόλιντρα και μέλιντρα κι ‘μένα μπάμπω κλούρα μη σι τσακίσω ντ’ μσούρα με τι θα φας φασούλια...

Γύρω από τη φωτιά οι συγκεντρωμένοι δοκιμάζουν τους παραδοσιακούς μεζέδες, ενώ πίνουν και ντόπιο κρασί για να ζεσταθούν, καθώς οι θερμοκρασίες, λόγω και του μεγάλου υψομέτρου, είναι πολύ χαμηλές. Στη συνέχεια γύρω από τη φωτιά στήνεται χορός και γλέντι, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Παλαιότερα τα παιδιά του χωριού, μόλις η φωτιά έσβηνε και έφευγαν οι μεγαλύτεροι στα σπίτια τους συγκεντρώνονταν και αφού έπαιρναν στον ώμο τον τορβά, κρεμούσαν στη μέση κυπριά και κρατούσαν στα χέρια τη ματσούκα έβγαιναν για τον «κόλιντρα». Τα «κολιαντρούλια» περνούσαν με τη σειρά απ’ όλα τα σπίτια του χωριού λέγοντας τα παραδοσιακά κάλαντα της περιοχής και ανταμείβονταν με τις κουλούρες, τα κάστανα και τα γλυκά, ενώ περίμεναν και το «ασήμωμα» από τις νοικοκυρές. Στην άλλη άκρη των Γρεβενών, στη Δεσκάτη επικράτησε για αρκετά χρόνια το κάψιμο των ελαστικών αυτοκινήτων. Το έθιμο όμως της «ρόδας», όπως το αποκαλούσαν, είχε και τους επικριτές του, καθώς ο μαύρος καπνός που έβγαινε από τα εκατοντάδες ελαστικά δεν ήταν ευχάριστος. Έτσι χρόνο με το χρόνο ατόνησε το έθιμο και τη θέση του παίρνουν οι φωτιές με τα ξύλα και τα κέδρα. Στην προσπάθεια αυτή συνηγορεί και η νέα δημοτική αρχή, η οποία θέλει να πείσει κυρίως τα νέα παιδιά να στραφούν προς αυτή τη μέθοδο ώστε να προσελκύσουν οι φωτιές ακόμη περισσότερο κόσμο.

Τα Ρουγκατσάρια των Γρεβενών

Αναπόσπαστο μέρος της παράδοσηςπρος πείσμα των καιρών, συνεχίζουν να παραμένουν σε πολλές περιοχές των Γρεβενών τα Ρουγκατσάρια, τα οποία συνεχίζουν να δίνουν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, ένα ξεχωριστό εορταστικό χρώμα. Από τον Άγιο Γεώργιο μέχρι την Παλιουριά Γρεβενών τα Ρουγκατσάρια άντεξαν για αιώνες και δεν πραγματοποιήθηκαν μόνο την περίοδο των πολέμων, ενώ τα τελευταία χρόνια το έθιμο αυτό αναβιώνει και σε άλλα χωριά, όπου είχε ξεχαστεί ή ατονήσει, όπως στις Αμυγδαλιές και το Μεγάλο Σειρήνι.

Οι κουδουνάδες και οι αρματωλοί

Ο Ρούνγκος ή Ρουνγκάς ή Ρουνγκουτσάρης, τον οποίο συναντάμε στα βόρεια των Γρεβενών είναι το κυρίαρχο πρόσωπο σε πολλές των περιπτώσεων, καθώς με τη μεταμφίεσή του προκαλούσε φόβο στα μικρά παιδιά, ενώ τα κουδούνια που κρέμονταν πάνω του έκαναν αισθητή την παρουσία του απ’ όποιο στενό και αν περνούσε. Αντίστοιχο πρόσωπο συναντάμε τον Αλή στα νότια των Γρεβενών, όπως στην Παλιουριά. Και στις δύο περιπτώσεις η παράδοση θέλει και τους δύο, εκτός από τα κουδούνια και τα κυπριά που κρεμούν στη μέση- γι’ αυτό τους λένε και κουδουνάδεςκαι τη «τσιουμπανίκα» που κρατούσαν στο χέρι, να βάφονται μαύροι στο πρόσωπο και να φορούν μαύρα ρούχα ή τη μάλλινη κάπα. Μάλιστα είναι τα πρόσωπα που τα πείραζαν όχι μόνο οι κάτοικοι αλλά και τα υπόλοιπα μέλη των Ρουγκατσαριών, καθώς την περίοδο της Τουρκοκρατίας έπαιζαν το ρόλο του Τούρκου «άρχοντα», τον οποίο και διακωμωδούσαν. Άλλωστε τα Ρουγκατσάρια κυριάρχησαν την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν οι Τούρκοι επέτρεπαν τους αρματολούς και τους κλέφτες να επιστρέψουν για λίγες ημέρες στα χωριά τους για να περάσουν με τις οικογένειές τους τις Άγιες ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Τα Ρουγκατσάρια αποδείχθηκαν επί Τουρκοκρατίας το καλύτερο μέσο επικοινωνίας των σκλαβωμένων Ελλήνων, καθώς κυριολεκτικά κάτω από το... άγρυπνο βλέμ-

μα των Τούρκων μετέφεραν, τόσο τα μηνύματα από την ελεύθερη τότε Ελλάδα όσο και τη χριστιανική πίστη. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα Ρουγκατσάρια, που κρατούσαν σπαθιά στα χέρια, οργάνωναν την ημέρα της Πρωτοχρονιάς ακόμη και εικονικές μάχες στα όρια των οικισμών, όπου συναντιόνταν με γειτονικά Ρουγκατσάρια. Έτσι για τα μάτια των Τούρκων, που τους παρακολουθούσαν στενά έκαναν πως φιλονικούν, αλλά στην ουσία αντάλλασσαν ιδέες και σχέδια για τον απελευθερωτικό αγώνα.

Οι τσολιάδες και οι μεταμφιέσεις

Μετά την απελευθέρωση οι εικονικές μάχες σταμάτησαν όχι όμως και τα πειράγματα στον Ρούνγκο ή τον Αλή, που συνεχίζουν να αποτελούν και σήμερα τα πρόσωπα που βρίσκονται μπροστά από κάθε μπουλούκι των Ρουγκατσαριών. Φυσικά τα πρόσωπα που συνεχίζουν να πρωταγωνιστούν μέχρι και σήμερα, με διάφορα δρώμενα, είναι οι τσολιάδες, που φορούν μόνο την παραδοσιακή στολή, ο παπάς, ο γαμπρός και η νύφη, ενώ σε ορισμένα χωριά υπάρχει ο άρχοντας, ο γιατρός η νοσοκόμα και οι μπούλες. Μόνο στην Παλιουριά Γρεβενών συναντάμε τον… μοναχικό «κατσιούλη», με την χαρακτηριστική άσπρη στολή, που κινείται αυτόνομα και αναστατώνει τις μπούλες. Τους ρόλους των Ρουγκατσαριών καλούνται να διαλέξουν, να ντυθούν και να τους ενσαρκώσουν μόνο νέοι των χωριών. Η προετοιμασία στον Άγιο Γεώργιο Γρεβενών ξεκινά πριν ακόμη ξημερώσει, ώστε με το κτύπημα της καμπάνας να τα Ρουγκατσάρια πάνε πρώτα στην εκκλησία του χωριού για να ανάψουν το κερί και να πάρουν την ευλογία του παπά και αμέσως μετά να μεταβούν στο γειτονικό χωριό το Κληματάκι για να ψάλλουν τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς. Ανήμερα πρωτοχρονιάς δεν υπάρχει κλειστή πόρτα σε κανένα σπίτι για τα Ρουγκατσάρια και θεωρείται υποτιμητικό αν αυτά δεν περάσουν. Τα «Ρουγκατσάρια» των Γρεβενών φημίζονται για τον αυθορμητισμό και τη συνέπειά τους, καθώς τίποτα δεν είναι σκηνοθετημένο. Με τον εκάστοτε «κουδουνά» επικεφαλής κάνουν αισθητή την παρουσία τους απ΄ όπου περ-

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

νούν, ενώ αποζημιώνουν τους «νοικοκυραίους», μ’ ένα τραγούδι, κατάλληλο για κάθε περίσταση.

Τα κάλαντα

«Κάτω στον κάμπο τον τρανό, στα πράσινα λιβάδια, εκεί κοιμάται Δέσποτας με τα χαρτιά στα χέρια...» είναι τα πρώτα κάλαντα που λένε τα Ρουγκατσάρια στα υπόλοιπα χωριά και αυτά ψέλνονται στο σπίτι του παπά, ενώ στο σπίτι του προέδρου ψέλνουν το: «Αφέντη μου πρωτύτερε και πρωτοτιμημένε, πρώτα σε τίμησε ο Θεός και δεύτερο ο κόσμος...». Στο δάσκαλο του χωριού υπάρχει το: «Γραμματικός εκάθονταν σ’ ένα ψηλό σαράϊ, μον’ έγραφε κοντίλιαζε με τρίχρωμη μελάνι ...» και για τους «τσελιγκάδες» το: «Εδώ σε τούτη την αυλή τη μαρμαροστρωμένη, εδώ έχουν χίλια πρόβατα και πεντακόσια γίδια...». Στο σπίτι που έχει γιο για παντρειά τραγουδούν το: «Κίνησε ο νιός ο νιούτσικος να παν να τον αρραβωνιάσουν...», ενώ εκεί που έχουν κορίτσι για παντρειά, λένε το τραγούδι: «Σε τούτ’ τα σπίτια τα ψηλά, τ’ ανώια τα μεγάλα, εδώ ‘χουν κόρη ανύπαντρη, κόρη για αρραβώνα…» Αντίστοιχα στο σπίτι που έχουν μικρό κορίτσι, λένε το τραγούδι: «Μωρή κοντή μου τσαπουρνιά, τι στέκεις στουλισμένη κι απ’ του φλουρί δεν φαίνισι κι απ’ το μαργαριτάρι…» και σ΄ αυτό που έχει μικρό γιο το: «Ένα μικρό, μικρούτσικου, μικρό κι χαϊδεμένου, μικρό τούχει η μάνα του, μικρό κι ου μπαμπάς του…» Σε σπίτι τώρα με νιόπαντρο ζευγάρι, τραγουδούν: «Κρατάει ου δέντρους τη δρουσιά, κρατάει ου νιος την κόρη, στα γόνατα την έπιρνι, στα μάτια τη φιλούσι…»

Κόλιντρα και μέλιντρα κι ‘μένα μπάμπω κλούρα μη σι τσακίσω ντ’ μσούρα με τι θα φας φασούλια...

και στο σπίτι που έχει ξενιτεμένους υπάρχει το «Ξενιτημένο μου πουλί, και παραπονεμένο, η ξενιτιά σι χαίρεται, κι εγώ έχω τον πόνο...». Μετά το ανάλογο τραγούδι και αφού γευτούν της λιχουδιές της νοικοκυράς τα Ρουγκατσάρια ζητάνε, πάλι με τραγούδι από τον... αφέντη του σπιτιού να τους ασημώσει. «Κέρνα-τα αφέντη μ’ κέρνα-τα τα λασποπατημένα και βάλε το χεράκι στον αργυρό τον τσέπη. Αν έχεις γρόσια δώσμαστα, φλουριά μην τα λυπάσαι...», και φυσικά κανείς δεν τους χαλάει το χατίρι. Αν τώρα υπήρχε κάποιος που δεν τους… ασημώνει τότε τραγουδούν κοροϊδευτικά: «Του κασιδιάρη τ’ άλογο στη βατσινιά δεμένο, οι καραμούζες το τσιμπούν κι αυτό μόν’ καμαρώνει, αφέντη μου στην κάπα σου εννιά χιλιάδες ψείρες, άλλες γενούν άλλες κλωσούν κι άλλες τ’ αυγά μαζώνουν…» Μόνο στα σπίτια εκείνων που πενθούσαν δεν πηγαίνουν τα Ρουγκατσάρια, ενώ βγαίνοντας από το ένα σπίτι για να πάνε στο διπλανό ψέλνουν, με διάφορες παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή: «Απ’ τους αφεντάδες βγαίνουμε, στους αρχουντάδες πάμι, να τους πολυχρονίσουμε για όλη τη χρονιά…» και φυσικά δεν ξεχνούν και τις ευχές τους: «Έχετε γεια, έχετε γεια και τώρα και του χρόνου ...». Τα «Ρουγκατσάρια» δεν είναι όμως τα μόνα που γλεντούν την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, καθώς μόλις ολοκληρωθούν οι επισκέψεις τους στα σπίτια δίνουν το ραντεβού με τους κάτοικους των χωριών μετά το μεσημέρι στην πλατεία, για να χορέψουν και να γλεντήσουν όλοι μαζί.

Το Κυριαλέησον στα Γρεβενά

Από τα έθιμα που πραγματοποιούνταν

για αιώνες σε κάθε χωριό των Γρεβενών, ανήμερα των Φώτων, ήταν το Κυριαλέησον, ένα έθιμο που παρέμεινε όμως σε ελάχιστα πλέον χωριά, κυρίως της περιοχής των Χασίων. Ανάμεσα σ’ αυτά που δε σταμάτησε, παρά μόνο στους πολέμους, είναι το Καρπερό η Τρικοκκιά και η Παλιουριά. Στο Καρπερό η συμμετοχή στο «Κυριαλέησον» θεωρείται τιμητική για τον κάθε νέο, που ξυπνά πριν ακόμη ξημερώσει, για να συμμετέχει στην περιφορά των εικόνων και του σταυρού, τα οποία παραλαμβάνουν από το ιερέα του χωριού, στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος, αφού ο καθένας δώσει πρώτα ένα συμβολικό ποσό για την ενίσχυσή της. Κάνοντας τρεις κύκλους γύρω από την εκκλησία οι νέοι του χωριού φωνάζουν το Κυριαλέησον και χωρίζονται σε δύο ομάδες, η μία με το σταυρό και η άλλη με την εικόνα της βάπτισης. Οι μικρότεροι επιλέγουν τη μικρή και εύκολη διαδρομή, ενώ οι μεγαλύτεροι την απόμακρη και δύσκολη, εκεί όπου υπήρχαν παλαιότερα οι περισσότεροι νομάδες με τα μαντριά, αλλά και τα εξωκλήσια. Συνήθως στη δεύτερη ομάδα συμμετέχουν ανύπαντροι νέοι, αλλά και αρραβωνιασμένοι τους οποίους απειλούν να τους ρίξουν μέσα στο νερό όταν περνούν το μικρό ποτάμι ή στη βρύση αν αυτό δεν έχει νερό, εάν δεν δώσουν υπόσχεση ότι μέσα στο χρόνο θα παντρευτούν. Μόνο αν τάξουν ένα καλό τραπέζι τους αφήνουν να φύγουν και να συνεχίσουν μαζί τους. Σε όλη τη διαδρομή οι νέοι και των δύο ομάδων φωνάζουν δυνατά πολλές φορές το «Κυριαλέησον» και με τον τρόπο αυτό αγιάζουν τους αγρούς, τα ποιμνιοστάσια

TOGETHER 25

ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

TOGETHER 26

ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

και τα εξωκλήσια, ενώ δίνουν το ραντεβού τους, σχεδόν μετά από δύο ώρες στο εξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου. Στο εξωκλήσι αυτό, που βρίσκεται πιο κοντά στο χωριό, φθάνουν και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία συγχωριανοί τους, οι οποίοι φροντίζουν να ανάψουν τη φωτιά για να ζεσταθούν, ενώ δε λείπει το τραγούδι και ο χορός. Έχοντας ξημερώσει και λίγο πριν ολοκληρωθεί η Θεία Λειτουργία όλοι μαζί παίρνουν το δρόμο της επιστροφής για το χωριό. Μπαίνοντας στα πρώτα σπίτια αρχίζουν να τρέχουν, πάντα με τις εικόνες και το σταυρό στα χέρια, φωνάζοντας το «Κυριαλέησον». Με τις εικόνες στα χέρια και το σταυρό οι νέοι του χωριού περιμένουν μέχρι να ολοκληρωθεί ο αγιασμός των υδάτων στο προαύλιο της εκκλησίας, ώστε όλοι οι κάτοικοι να τα προσκυνήσουν ευλαβικά. Στη Παλιουριά και την Τρικοκκιά το Κυριαλέησον αναβιώνει με διαφορετικό τρόπο, καθώς οι νέοι μεταφέρουν τις εικόνες, που παραλαμβάνουν από την εκκλησία μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, μέχρι την πλησιέστερη εξωτερική βρύση του χωριού, εκεί όπου γίνεται ο καθαγιασμός των υδάτων με τη ρήψη του Σταυρού.

«Πιτιρόπτα» Η βασιλόπιτα των Γρεβενών

Μια ξεχωριστή πίτα η ονομαζόμενη «πιτιρόπτα» είναι για τους κατοίκους των Γρεβενών η βασιλόπιτα, την οποία έκοβαν και κόβουν ακόμη σε πολλά σπίτια, ανήμερα της Πρωτοχρονιάς. Η «πιτιρόπτα» δεν είναι μια απλή πίτα, καθώς η παρασκευή της απαιτεί και χρόνο και κόπο για τις γυναίκες, οι οποίες δεν πρέπει να πλάσουν μόνο τα συνηθισμένα 4-5 φύλλα της κανονικής πίτας, αλλά τα διπλάσια ή και τριπλάσια πολλές φορές. Πέρα όμως από το πλάσιμο πρέπει να ψήσουν τα φύλλα είτε πάνω στην ξυλόσομπα είτε στα «μάτια» της ηλεκτρικής κουζίνας, ενώ παλαιότερα τα έψηναν στη γάστρα. Σε ότι αφορά τη γέμισή της αυτή συνήθως είναι με τυρί, που τρίβουν σε μικρά κομμάτια και τα ρίχνουν τελευταία μέσα σε μια μικρή κατσαρόλα, στην οποία έχουν λιώσει στη φωτιά, μέσα σε δύο μικρές κούπες νερό, 3-4 κουταλιές βούτυρο ή λίγδα (χοιρινό λίπος) ή λάδι. Στη συνέχεια στρώνουν ένα-ένα τα φύλλα μέσα σε ταψί που έχουν βουτυρώσει και ανάμεσά τους ρίχνουν τη γέμιση.

Τα «σημάδια»

Ξεχωριστό διάκοσμο της «πιτιρόπτας» είναι τα «σημάδια» και το «φλουρί». Τα «σημάδια» διαφέρουν από σπίτι σε σπίτι, ανάλογα με τα περιουσιακά στοιχεία. Η νοικοκυρά φροντίζει να κόψει μικρά κλαδάκια, κυρίως από κορομηλιά, που είναι ακόμη χλωρά, ώστε να φτιάξει μικρά σχήματα, τα οποία θα συμβολίζουν το καθένα και κάτι διαφορετικό. Το μεγάλο στρογγυλό σχήμα με το σταυρό στη μέση είναι το σπίτι, το οποίο οι νοικοκυρές το βάζουν συνήθως στη μέση. Το μικρό στρογγυλό ή τετράγωνο είναι η «στρούγκα», για την οικογένεια που έχει αιγοπρόβατα, το κλωνάρι με τα δύο κλαράκια συμβολίζει τις κότες, ενώ αυτό με τα τρία κλωνάρια τις αγελάδες και το στραβό κλωνάρι τα χωράφια. Σε ότι αφορά το «φλουρί» βάζουν το μεγαλύτερο σε αξία κέρμα. Με τον τρόπο αυτό οι τυχεροί μέσα στην οικογένεια είναι περισσότεροι και έτσι δεν υπάρχουν παράπονα, κυρίως από τα μικρά παιδιά. Αφού οι νοικοκυρές βάλουν το προτελευταίο φύλλο και τη γέμιση, πλάθουν ένα τελευταίο φύλλο, το οποίο δεν ψήνουν για να γίνει η Βασιλόπιτα πιο μαλακή όταν ψηθεί στο φούρνο. Παλαιότερα οι οικογένειες που είχαν τα μαντριά έξω από το χωριό έφτιαχναν και μία δεύτερη, την οποία έφτιαχναν και έψηναν πρώτα ώστε να την πάνε στους τσομπαναραίους, που την υποδέχονταν με πυροβολισμούς. Συνήθως τη βασιλόπιτα την έκοβε η οικογένεια, αλλά και οι τσομπαναραίοι, το μεσημέρι, μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας.

Ο απολογισμός

Ο αρχηγός της οικογένειας αφού σταυρώσει τρεις φορές τη βασιλόπιτα, την κόψει σε μικρά κομμάτια και γυρίσει το ταψί, επίσης τρεις φορές, τη μοιράζει ανάλογα με τη θέση που έχουν καθίσει τα υπόλοιπα μέλη στο τραπέζι. Ιδιαίτερη σημασία έδινε και δίνει η οικογένεια σε ποιόν θα πέσει το «φλουρί» ή η «σακούλα», όπως την έλεγαν παλαιότερα. Μάλιστα έκαναν και κάνουν και τον απολογισμό της προηγούμενης χρονιάς για να δουν αν αυτός που είχε πετύχει το «φλουρί» την προηγούμενη χρονιά ήταν τυχερός για όλη την οικογένεια. Ανάλογο απολογισμό έκαναν και για τους υπόλοιπους «τυχερούς» που πετύχαιναν τα περιουσιακά στοιχεία της οικογένειας, ενώ ανταλλάσσονται οι ευχές από τον καθένα. Το τι θα κερδίζει ο καθένας, το σημείω-

ναν και το σημειώνουν συνήθως πίσω από το καινούργιο ημερολόγιο, ή σε κάποιο χαρτί για να μην το ξεχάσουν την επόμενη Πρωτοχρονιά. Από το τραπέζι δε λείπει η τηγανιά από το γουρούνι, για όσες οικογένειες τα διατηρούν ακόμη και το κόβουν πριν τα Χριστούγεννα, όπως επίσης και το καλό κρασί από το αμπέλι τους ή από φιλικό πρόσωπο αν δεν φτιάχνουν οι ίδιοι.

ΦΛΩΡΙΝΑΣ Φωτιές: το σήμα κατατεθέν της Φλώρινας

Παλιότερα έλεγαν πως «αν δεν έχεις κλέψει ξύλα για φωτιές, δεν είσαι Φλωρινιώτης» και μάλλον ήταν αλήθεια, αφού τα παλαιότερα χρόνια οι φωτιές ήταν υπόθεση όλων και από μικροί μυούνταν στο έθιμο όλοι. Το κλέψιμο των ξύλων ήταν «θεσμός» και κανείς δεν παραπονιόταν. Η διαδικασία ξεκινούσε νωρίς και τα παιδιά της κάθε γειτονιάς φρόντιζαν να συγκεντρώσουν όσα περισσότερα ξύλα μπορούσαν και να τα φυλάξουν σε ασφαλές μέρος, μέχρι την 23η Δεκεμβρίου. Εκείνη τη μέρα οι γειτονιές συναγωνίζονταν για τη μεγαλύτερη και καλύτερη φωτιά, ενώ

όλοι οι Φλωρινιώτες διέσχιζαν την πόλη περπατώντας από φωτιά σε φωτιά, παίρνοντας μέρος σε μια τεράστια γιορτή. Σήμερα τα πράγματα άλλαξαν ως προς τη διοργάνωση, έμειναν όμως ίδια ως προς τη γιορτή. Τα ξύλα δεν κλέβονται πια –τα προσφέρει ο Δήμος- οι φωτιές όμως εξακολουθούν να γίνονται στις γειτονιές, από τους κατοίκους. Οι φωτιές έγιναν το σήμα κατατεθέν της πόλης και αποτελούν το σημαντικότερο πόλο έλξης για τους επισκέπτες. Αν συνοδεύονται κι από χιονισμένο τοπίο, τότε πραγματικά αποτελούν μια πολύ ιδιαίτερη εμπειρία για όσους τη βιώσουν. Με χιόνι ή χωρίς, τη μέρα αυτή γιορτάζει η πόλη ολόκληρη. Είναι όλη στολισμένη εορταστικά και η γιορτινή ατμόσφαιρα περνάει και στη διάθεση των ανθρώπων. Η Φιλαρμονική του Δήμου παιανίζει τα κάλαντα και χριστουγεννιάτικους σκοπούς. Οι ετοιμασίες έχουν γίνει από τις προηγούμενες ημέρες σε κάθε γειτονιά. Ομάδες κατοίκων αναλαμβάνουν να διοργανώσουν τη φωτιά της γειτονιάς τους και φροντίζουν για τα κεράσματα, τη μουσική κι ότι άλλο χρειάζεται μια γιορτή. Ο Δήμος προσφέρει κρασιά και εδέσματα, οι Φλωρινιώτες όμως πάντα προσφέρουν και τα δικά τους κεράσματα στις μεγάλες παρέες. Άλλωστε οι φωτιές είναι η γιορτή όλων. Τα τελευταία χρόνια η γιορτή τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Φλώρινας και ξεκινάει από την κεντρική πλατεία της πόλης, μία ώρα πριν από το άναμμα των φωτιών τα μεσάνυχτα. Η Φιλαρμονική ντύνει την ατμόσφαιρα και πάλι, ενώ στο χώρο προσφέρονται παραδοσιακά κεράσματα, φασολάδα και κρασί σε όλους τους επισκέπτες. Εκεί, με βεγγαλικά, δίνεται το σύνθημα για την έναρξη της γιορτής και τα μεσάνυχτα ακριβώς ανάβουν οι φωτιές. Τότε ξεκινούν οι περιηγήσεις στις γειτονιές, συνήθως πεζή και, μπορεί να μη συναγωνίζονται οι μικροί της γειτονιάς, υπάρχει όμως ακόμα ανταγωνισμός για την καλύτερη φωτιά της πόλης ανάμεσα στις γειτονιές. Στη Φλώρινα κανείς δεν κοιμάται τη νύχτα της 23ης Δεκεμβρίου. Είναι όλοι στους δρόμους, στις γειτονιές, στα μαγαζιά διασκεδάζοντας. Και το επόμενο πρωί, παραμονή Χριστουγέννων, ελάχιστοι κυκλοφορούν. Τα τελευταία ψώνια, οι τελευταίες ετοιμασίες για τις γιορτές, έχουν γίνει πριν από τις φωτιές. Γιατί στη Φλώρινα οι γιορτές ξεκινούν στις 23 Δεκεμβρίου. Δε μπορεί πια κανείς να ισχυριστεί πως δεν είσαι Φλωρινιώτης, αν δεν έχεις κλέψει ξύλα για τις φωτιές, δεν ισχύει πια. Μπορεί όμως σίγουρα να πει πως «αν δεν έχεις έρθει στη Φλώρινα στις φωτιές, είναι σα να μην έχεις έρθει στη Φλώρινα»!

ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Καστοριά :Ραγκουτσάρια

Τα Ραγκουτσάρια της Καστοριάς είναι ήχος από χάλκινα που σε οδηγεί στο χορό, στο πείραγμα, στην ξενοιασιά από την καθημερινή ζωή και τα προβλήματά της. Χωρίς τον ήχο των χάλκινων οργάνων οι μεταμφιέσεις και τα πειράγματα, η μλεθη και ο χορός συναντούν αντιστάσεις. Δεν είναι τυχαίο πως ακόμα και σήμερα στην εποχή της κρίσης συρρέουν στην Καστοριά για τα Ραγκουτσάρια ορχήστρες με χάλκινα από κάθε γωνιά της Βόρειας Ελλάδας και φυσικά από τα Βαλκάνια που είναι και πιο φθηνές. Τα Ραγκουστάρια της Καστοριάς διαρκούν πολλές ημέρες πριν το τριήμερο των Φώτων, τα μπουλούκια από την Πρωτοχρονιά και μερικές τολμηρές παρέες ξεκινούν και νωρίτερα νοικιάζουν τα όργανα και γλεντούν στους δρόμους. Τα Ραγου-

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

τσάρια είναι η αχαλίνωτη έκφραση χωρίς παρεξηγήσεις – αν και δεν λείπουν όταν ξεπερνιούνται κάποια όρια – και κρατούν δεκαετίες ολόκληρες σε ρυθμό και σε ξέφρενο γλέντι, με διονυσιακό τρόπο, μια πόλη και αρκετούς επισκέπτες της. Σήμερα, η παρέλαση των αρμάτων, των μπουλουκιών των σχολικών ομάδων, πραγματοποιείται στις 8 Ιανουαρίου και ξεκινά από το Δημαρχείο φτάνοντας μέχρι την πλατεία Ομονοίας μέσω της οδού Μητροπόλεως, όπου παλαιότερα βρίσκονταν τα εβραϊκά μικρομάγαζα (ΤΣΑΡΣΙ) - και καταλήγοντας στην παραδοσιακή πλατεία Ντουλτσό. Το τριήμερο 6, 7 & 8 Ιανουαρίου τα νυχτερινά κέντρα είναι γεμάτα από κόσμο. Τα Ραγκουτσάρια της Καστοριάς σήμερα στον 21ο αιώνα μεταφέρουν το διονυσιακό τρόπο γλεντιού, με όλους τους συμμετέχοντες να τηρούν τις συνήθειες χορεύοντας στα ακούσματα και τα χνάρια της παράδοσης. Η πόλη της Καστοριάς από την παραμονή των Φώτων παραδίνεται σ’ ένα μοναδικό τριήμερο γλέντι χαράς και ξεφαντώματος, που γεννιέται αυθόρμητα μέσα στις αμέτρητες παρέες των μικρών και μεγάλων που παίρνουν μέρος και συνοδεύονται συνήθως από οργανοπαίχτες με χάλκινα

Από την αρχαιότητα

Αν αναζητήσουμε το έθιμο στα πα λαιότερα χρόνια θα φτάσουμε μέχρι τα χειμερινά Διονύσια στην αρχαιότητα. Επί Τουρκοκρατίας συναντούμε στο έθιμο να κυριαρχούν όπως γράφει ο Δήμος Καστοριάς στο site του, οι «τσαρανιασμένοι ραγκουτσάρηδες» δηλαδή οι βαμμένοι με μαύρο χρώμα στο πρόσωπο και το σώμα. Οι κάτοικοι που έβγαιναν στους δρόμους, φορούσαν ό,τι έβρισκαν στα σεντούκια τους, επειδή το «φτιάξιμο» ήταν τις περισσότερες φορές, έμπνευση της στιγμής. Οι επισκέψεις σε σπί τια όπου γιορτάζανε οι Γιάννηδες και την πλατεία Ντουλτσό ήταν απαραίτητες. Τα πειράγματα για να πάρουν φιλοδωρήματα ήταν το κύριο γνώρισμα των μεταμφιεσμένων. Από την περίοδο της Τουρκοκρατίας ένα δρώμενο που διατηρήθηκε μέχρι τη δεκαετία 1920-1930, ήταν η παρουσία του Βάκχου,που έσερνε

Οι Rogatores (ζητιάνοι), που επισκέπτονταν τα σπίτια της περιοχής έπαιρναν κεραστικά και φιλοδωρήματα, αποτρέποντας έτσι τα κακά πνεύματα που δυσκόλευαν τη ζωή των ανθρώπων. Rogatio στα Λατινικά σημαίνει ζητώ. Πιθανότατα οι «ραγκουτσάρηδες» να είναι οι rogatores του ρωμαϊκού κόσμου

ένα γάιδαρο στολισμένο με κληματόφυλλα, που είχε στηριγμένο στο σαμάρι του το ξόανο του θεού Διονύσου, μέσα στο οποίο υπήρχε ένα μικρό βαρελάκι με κρασί. Αλλά οι Καστορια οί έμποροι ταξίδευαν και με την επιστροφή των Καστοριανών που έμεναν για καιρό στα ξένα, έκα-ναν την εμφάνισή τους δειλά-δειλά και οι πρώτες αλλαγές στον τρόπο μεταμφίεσης, που ακολούθησαν και δυτικά πρότυπα, ανάλογα με την εποχή και τις οικονομικές δυνατότητες των ανθρώπων.

Ρωμαϊκή εποχή

Όπως σημειώνει ο Δήμος Καστοριάς «τα Ραγκουτσάρια έχουν την καταγωγή τους από τα αρχαία χειμερινά Διονύσια, όπου, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, υπήρχε ο θίασος των μεταμφιεσμένων που γύριζε από σπίτι σε σπίτι, μπαίνοντας και περιπαίζοντας τους νοικοκυραίους ζητώντας κεράσματα και φιλοδωρήματα. Κρυμμένοι πίσω από προβιές και αυτοσχέδιεςμάσκες, συνέτειναν στην απομάκρυνση των κακών πνευμάτων που ταλαιπωρούσαν στο μεσοχείμωνο τον κόσμο των καιρών εκείνων. Στην μακραίωνη διάρκεια της Ρωμαϊκής

κυριαρχίας, οι μεταμφιέσεις συνεχίστηκαν και προστέθηκαν νέες γιορτές παραδόθηκε από την προφορική και γραπτή παράδοση. Οι Rogatores (ζητιάνοι), που επισκέπτονταν τα σπίτια της περιοχής έπαιρναν κεραστικά και φιλοδωρήματα, αποτρέποντας έτσι τα κακά πνεύματα που δυσκόλευαν τη ζωή των ανθρώπων. Rogatio στα Λατινικά σημαίνει ζητώ. Πιθανότατα οι «ραγκουτσάρηδες» να είναι οι rogatores του ρωμαϊκού κόσμου. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, οι λατρευτικές γιορτές της Αρχαίας Ελλάδας ήλθαν σε αντίθεση με την επίσημη Χριστιανική Θρησκεία και πολλά στοιχεία λησμονήθηκαν εντελώς. Μετά τον πόλεμο οι άνθρωποι διασκέδαζαν σε καφενεία και ταβέρνες και τα μεγάλα καφενεία της εποχής στην Καστοριά η «Αίγλη» και το «Βυζάντιον» διοργάνωναν ολονύχτια γλέντια. Πολλές παρέες άρχισαν να υιοθετούν νέα πρότυπα μεταμφίεσης, φερμένα από αλλού, ενώ άλλες συνέχισαν να επιμένουν στις πατροπαράδοτες συνήθειες. Η πρώτη παρέλαση στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 και η βράβευση των μεταμφιεσμένων από τον Δήμο Καστοριάς, σηματοδότησε την μετέπειτα εξέλιξή τους.

TOGETHER 27

ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

«ΜΩΜΟΓΕΡΟΙ»

Ένα δρώμενο με παρελθόν, παρόν και μέλλον !

TOGETHER 28

«Το πρώτο σου χρέος, εκτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το τη μεγάλη εντολή και με ορμή να συνεχίσεις πιστά την Παράδοση.

ο δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων πλησιάζει και τα Τοπικά Διαμερίσματα του Νομού Κοζάνης ετοιμάζονται για άλλη μια χρονιά να κάνουν το χρέος τους στην Παράδοση. Ο θεός Μώμος θα πάρει σάρκα και οστά και οι δρόμοι των τοπικών διαμερισμάτων Αγίου-Δημητρίου, Αλωνακίων, Καρυοχωρίου, Κομνηνών, Πρωτοχωρίου, Ρυακίου, Σκήτης, και Τετραλόφου θα γεμίσουν με τους ήχους του αγγείου, της λύρας, με πολύ κόσμο, με όμορφες αναμνήσεις και με ευχές για «Υειαν, Ευλοίαν και Καληχρονίαν». Το δρώμενο των Μωμογέρων χάνεται στα βάθη των αιώνων, δεν είναι απλά προχριστιανικό αλλά προϊστορικό. Πέρασε απ΄ όλους τους σταθμούς της Ιστορίας για να φτάσει στην Ελλάδα μετά τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Οι Μωμόγεροι είναι μία πολυσύνθετη ομάδα, που αποτελείται από τη χορευτική ομάδα δώδεκα αντρών που ο αριθμός της

είναι κατ’ εξοχήν συμβολικός μιας και δώδεκα ήταν οι μαθητές του Χριστού, δώδεκα οι θεοί του Ολύμπου, δώδεκα οι μήνες του χρόνου και την ομάδα των μουσικών με Αγγείον ή άσκαυλος και Ποντιακή λύρα. Επιπλέον των δύο αυτών ομάδων υπάρχει και η θεατρική ομάδα που αποτελείται αποκλειστικά από άντρες, οι οποίοι και υποδύονται τους διάφορους ρόλους. Κύρια πρόσωπα της θεατρικής ομάδας είναι οι δύο νύφες, που συμβολίζουν τη Δήμητρα και την Περσεφόνη. Επίσης, στη θεατρική ομάδα υπάρχει ο τσανταρμάς (αστυνομικός), ο διάβολος, ο γέρος και η γριά, ο γιατρός, ο δικαστής και άλλοι ρόλοι που προστέθηκαν αργότερα στο δρώμενο. Όλη αυτή η ομάδα, πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι σε όλο το χωριό και εκεί διαδραματίζονται αυτοσχέδιοι διάλογοι, τόσο με τον σπιτονοικοκύρη, όσο και με τον κόσμο που ακολουθεί σατιρίζοντας τα κακώς γραμμένα κείμενα της εποχής. Σήμερα, στα χωριά της Κοζάνης συμ-

Αξίζει να σημειωθεί πως το δρώμενο των Μωμογέρων ενεγράφη αρχικά στην πρώτη θέση του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδος και στη συνέχεια, στο Διεθνές Ευρετήριο της UNESCO

βαίνει κάτι το ιδιαίτερο που δίνει στο δρώμενο μεγαλύτερη ζωή και το κάνει να έχει μία ξεχωριστή θέση στις καρδιές όλων. Η απάντηση έρχεται με τη βιωματική σχέση, οι νέοι γνωρίζουν από την κούνια τους το δρώμενο και γι’ αυτούς δεν είναι μια υποχρέωση, αλλά τρόπος ζωής. Μία εικόνα που μπορεί να περιγράψει καλύτερα τη βιωματική σχέση είναι τα μάτια των μικρών παιδιών που βλέπεις την αγωνία και την προσμονή να μεγαλώσουν, για να συμμετέχουν και εκείνα. Το βλέμμα τους χάνεται στη χορευτική κίνηση και το σώμα τρέμει στο άκουσμα των συνθημάτων του αρχηγού, γυρίζεις δίπλα και καμαρώνεις τα νέα παλικάρια που με πάθος χορεύουν, ακούραστοι, κουβαλώντας στις πλάτες τους το χρέος της παράδοσης, τραγουδώντας για την πατρίδα, το θάνατο, την αγάπη, για τα πρόσωπα που λείπουν σήμερα από κοντά μας. Η στιγμή είναι μοναδική και η σκέψη που κάνεις είναι μία, κάποτε εδώ χόρευε ο παππούς

«Τους Μωμόγερους σε ασπρόμαυρο φόντο αποθανάτισε ο Σάκης Γκάτζιαρης δίνοντας μια άλλη διάσταση στην ιστορία που δίνει το “κλικ”. Οι φωτογραφικές του περιπλανήσεις έλαβαν χώρα στα τοπικά διαμερίσματα της Σκήτης και του Τετραλόφου ακολουθώντας τον θεό Μώμο.Ο Σάκης μας ταξιδεύει διεισδυτικά στο έθιμο, στις γωνιές που εκείνος στάθηκε μέσα από εικόνες όπου κάθε φωτογραφία προκαλεί την αισθητική συγκίνηση του θεατή και γοητεύει τα μάτια του. Τον ευχαριστούμε για την παραχώρηση των φωτογραφιών του.»

μου, ο πατέρας μου και αύριο θα χορεύει ο γιος μου! Αξίζει να σημειωθεί πως το δρώμενο των Μωμογέρων ενεγράφη αρχικά στην πρώτη θέση του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδος και στη συνέχεια, στο Διεθνές Ευρετήριο της UNESCO. Αυτό αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες κινήσεις για τον Ελληνικό Πολιτισμό. Το δρώμενο όμως, για τον καθένα μας έχει μια ξεχωριστή σημασία, καθώς είναι διαφορετικό να μαθαίνεις γι΄ αυτό χωρίς να το έχεις ζήσει και άλλο να είσαι κομμάτι του. Αν βρεθεί ένας ταξιδιώτης στα χωριά της Κοζάνης, όπως κάθε χρόνο συμβαίνει, θα μαγευτεί με το πάντρεμα του θεάτρου και του χορού, θα αναρωτηθεί για την ιστορία του, θα γνωρίσει καλά τη φιλοξενία των Ποντίων, θα εκπλαγεί με το πάθος των νέων, θα διασκεδάσει με την ψυχή του και θα φύγει παίρνοντας μαζί του στοιχεία από την ταυτότητά μας. Άρα είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι μέσα από το δρώμενο μπορεί να μάθει κάποιος για την ιστορία, το θέατρο, το χορό, τη διάλεκτο, τον τρόπο ζωής. Το δρώμενο των Μωμογέρων, δικαίως ονομάζεται από πολλούς ερευνητές κιβωτός της λαϊκής παράδοσης, καθώς κάνει την εμφάνιση του πριν το αρχαίο αττικό δράμα, πέρασε απ’ όλους τους αιώνες διδάσκοντας ιστορία, τέχνη, ανθρωπισμό (τα χρήματα ή τα αγαθά που συλλέγονταν κατά την διάρκεια του δίνονταν σε οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες). Έζησε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των αιώνων, τη Γενοκτονία του Ελληνικού λαού και έφτασε αλώβητο στις νέες πατρογονικές εστίες, όπως έφτασαν και όσοι από τους προγόνους μας κατάφεραν να σωθούν σηκώνοντας το μεγάλο σταυρό του μαρτυρίου και έχοντας συνοδοιπόρο τη πίστη στο Θεό, την ελπίδα, την ανθρωπιά και το δυναμισμό τους. Κλείνοντας για όλους τους λόγους που προαναφέρθηκαν οφείλουμε να είμαστε άξιοι συνεχιστές, για τις 353.000 αδικοχαμένες ψυχές των προγόνων μας, για τους παππούδες μας, για τους γονείς μας, για τα παιδιά μας, για την Ιστορία μας. Ο Ποντιακός Ελληνισμός ήταν, είναι και θα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Παγκόσμιας και Ελληνικής Ιστορίας. Πολλές απαντήσεις έρχονται μέσα από τη λαογραφία και το δρώμενο των Μωμογέρων που αποτελεί σταθμό για τον πολιτισμό μας. Χρέος μας, να διατηρήσουμε τις παραδόσεις μας ως άξιοι συνεχιστές με σεβασμό σε όλο τον πλούτο που κρατάμε στα χέρια μας. Σας περιμένουμε όλους το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων στα Τοπικά Διαμερίσματα του Νομού Κοζάνης να γνωρίστε από κοντά το δρώμενο των Μωμόγερων και να απολαύσετε τη ζεστή φιλοξενία των κατοίκων.

Υειαν, Ευλοίαν και Καληχρονίαν Κατσόγιαννου – Τριανταφύλλου Ευθυμία (Έφη Πορτοράζ) Ιστορικός- Ερευνήτρια Δρωμένου Eυχαριστούμε τον Σάκη Γκάτζιαρη για το υπέροχο φωτογραφικό του υλικό!

TOGETHER 29

έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει» διαβάζοντας τα λόγια του Νικόλαου Καζαντζάκη είσαι έτοιμος να λάβεις

Μια Ηλιαχτίδα από το άστρο της κορυφής του δέντρου μαs Ω ! Χριστούγεννα! Αγαπημένη γιορτή των παιδιών, μικρών και μεγάλων! Στολισμοί, γλυκά, φωτάκια και δώρα… Δώρα από μαμάδες, μπαμπάδες, γιαγιάδες, θείους και θείες μα πάνω απ’όλα δώρα από τον Άγιο Βασίλη. Άγιε μου Βασίλη να μου φέρεις αυτό… Άγιε μου Βασίλη να μου φέρεις εκείνο… Όλοι κάτι περιμένουμε, άραγε σκέφτηκε κανείς να δωρίσει το κατιτίς του στον Άγιο Βασίλη; Κι όμως… Τα παιδιά της “Ηλιαχτίδας” πρωτοτύπησαν και όχι απλά σκέφτηκαν αλλά ζωγράφισαν κιόλας τα δώρα τους! Η Λίτσα θέλει να του χαρίσει ένα ζευγάρι ροζ κάλτσες, γιατί όχι; Αφού το ροζ είναι το αγαπημένο της χρώμα! Ο Χαρίσης θα του πάρει έναν ολοκαίνουριο κίτρινο σάκο, έναν ακόμα μεγαλύτερο για να χωρέσουν περισσότερα δώρα.

TOGETHER 30

Ο Θοδωρής μια πολύχρωμη μπλούζα, να μην βάλει και ο Άγιος Βασίλης λίγο χρώμα στη ζωή του; O Πάρης καινούριες μπότες, τόσα χρόνια τις ίδιες να φορά; Ο Ρέντι ένα καινούριο σκουφάκι και ο Αλέξανδρος απλά να του χαρίσει την αγάπη του! Η Σοφία, η μαμά του Χαρίση θα του δωρίσει μπαλόνια, φορτωμένος ο Άγιος Βασίλης μια βοήθεια πέραν των ταράνδων θα τη χρειαστεί, έτσι δεν είναι; Το Μαράκι θα του τραγουδήσει τα «τρίγωνα κάλαντα»! Υ.Γ.1 Πείτε μου, ειλικρινά ο Άγιος Βασίλης δε θα νιώθει πολύ τυχερός που φέτος τα παιδιά της ¨Ηλιαχτίδας¨ τον σκέφτηκαν; Υ.Γ.2 Και δεύτερον θα’θελα να κάνετε εικόνα τον Άγιο Βασίλη με ροζ κάλτσες, κίτρινο σάκο, πολύχρωμη μπλούζα, και σκούφο, να κάθεται εκεί στο έλκηθρο του, παρέα με τους ταράνδους και γύρω του να έχει δεμένα χρωματιστά μπαλόνια… Υπέροχη εικόνα ε; Καλά Χριστούγεννα σε όλους!!! Μίλα Κύρου

info Ο Σύλλογος Γονέων & Φίλων Παιδιών με Αισθησιοκινητικές Διαταραχές Δυτ. Μα¬κεδονίας με την επωνυμία «Ηλιαχτίδα» ιδρύθηκε το 1999, στην Κοζάνη, ως μη κερδοσκοπικό Σωματείο. Συγκροτήθηκε από γονείς παιδιών με προβλήματα κίνησης, διαταραχές λόγου, νοητική υστέρηση, καθώς και από πολίτες της περιοχής.

TOGETHER 31

TOGETHER 32

Snowbo Το snowboard είναι άθλημα που περιλαμβάνει την κατάβαση με ειδική σανίδα (δεμένη με λουριά στα πόδια του αθλητή) από ένα κεκλιμένο επίπεδο που είναι καλυμμένο με χιόνι. Η ανάπτυξη του αθλήματος επηρεάστηκε από το σέρφινγκ, το πατινάζ με σανίδα (skateboarding) και το σκι. Ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, όπου έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές από τη δεκαετία του 1970. Το 1998 έγινε ολυμπιακό άθλημα και συμπεριλήφθηκε στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Στην Ελλάδα θεωρείται ένα άθλημα αρκετά διαδεδομένο, εξαιτίας της μορφολογίας της, αφού επάξια κατατάσσεται στις πρώτες επιλογές προτίμησης των φανατικών του σπορ. Τα χιονοδρομικά μας κέντρα αρκετά και αξιόλογα, σχεδόν πάντα χιονισμένα και γεμάτα κόσμο. Το περιοδικό Together πριν αρχίσει τις επιδρομές του στα χιονισμένα βουνά και ξεκινήσει μαθήματα snowboard για αρχάριους, συνάντησε τον Αλέξη Χαριστό έναν λάτρη του είδους και τον καταλληλότερο για να μας κάνει να το αγαπήσουμε.

oard!

πολλά. Το πιο σημαντικό είναι ο στόχος. Διαφορετική τεχνολογία έχει ένα σανίδι για εκτος πίστας από ένα σανίδι πάρκου και από ένα που να κάνει και τα δυο. Κάθε εταιρία έχει ακόμα μερικά κριτήρια που καθορίζουν το μέγεθος του σανιδιού που αντιστοιχεί στον καθένα μας. Μερικά από τα κύρια και βασικότερα κριτήρια επιλογής σανιδιού αφού έχουμε καταλήξει στον στόχο μας είναι το ύψος και το βάρος μας.

Παρατηρείται πως τα ρούχα και γενικότερα ο εξοπλισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον χώρο της μόδας. Ευφάνταστα χρώματα, σχέδια ντύνουν τις χειμερινές εξορμήσεις των πιστών του είδους αλλά και των αθλητών. Ξοδεύεις πολλά χρήματα για τον εξοπλισμό σου; Καλώς η κακώς η μόδα υπάρχει και σε αυτόν τον τομέα. Καθορίζει πολλά και μας διαφοροποιεί στο βουνό! Δεν ξοδεύω συχνά, αλλα ναι ξοδεύω αρκετά.

Το snowboard το ξεκίνησα το 2003 όταν μετά από 4 χρόνια ski αποφάσισα να δοκιμάσω να κάνω snowboard! Ήμουν μόλις 13 χρονών.

Θα σου φανεί ακριβό όταν θα τα πάρεις όλα μαζί την πρώτη φορα, όμως άμα σκεφτείς ότι αυτός ο εξοπλισμός μπορεί να σε βγάλει 4-5 χρονια το λιγότερο, θα έλεγα πως όχι και τόσο. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσε ο καθένας να το εντάξει στα αγαπημένα του hobby.

Ποιοι ήταν οι λόγοι που σε οδήγησαν να ξεχωρίσεις αυτό το άθλημα και να ασχοληθείς μ’αυτό;

Ποιες δυσκολίες ενδεχομένως μπορεί να συναντήσει κάποιος στο ξεκίνημα του;

Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με το snowboard;

Aνέκαθεν μου άρεσε να τους βλέπω να κατεβαίνουν την πλάγια, ωστόσο εκείνη το καλοκαίρι είχα ξεκινήσει και το skate παράλληλα και αποφάσισα να δοκιμάσω τη σανίδα και στο βουνό!

Ποια είναι η πιο κορυφαία σου εμπειρία στο βουνό και ποιο το κορυφαίο βουνό στην Ελλάδα; Για μένα η Βασιλίτσα θεωρώ πως είναι το πιο ωραίο βουνό στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που έρχεται κόσμος από παντού για να την επισκεφτεί ακόμα και για ένα σαββατοκύριακο. Μια από τις καλύτερες εμπειρίες που δεν θα ξεχάσω είναι που μια season δεν σταματούσαμε να σκάβουμε στο χιόνι για να στήσουμε άλματα και να κάνουμε snowboard μέχρι κυριολεκτικά να δύσει ο ήλιος. Ήμασταν μεγάλη παρέα, περνούσαμε τέλεια.

Που έχεις ταξιδέψει; Ποιά πίστα θεωρείς την καλύτερη από όσες έχεις επισκεφτεί εντός και εκτός συνόρων; Έχω ταξιδέψει στη Βουλγαρία, στην Αυστρία , στην Ελβετία και στην Ιταλία για snowboard. Aπό τα καλύτερα χιονοδρομικά που έχω επισκεφτεί είναι το LAAX από όλες τις απόψεις όπως, οργάνωσης / πίστας / lift / εξυπηρέτησης.

Πες μας για τον εξοπλισμό του snowboard; Ποια είναι εκείνα που δε θα πρέπει να λείπουν απότον σάκο ενός snowboarder; Πέρα από τα προφανή απαραίτητα, ένας σάκος του snowboard θα μπορούσε να έχει μαζί του ένα δεύτερο ζευγάρι γάντια , ένα δεύτερο σκουφάκι μια δεύτερη μπλούζα για να αλλάξει αφού τελειώσει η ημέρα του. Θα μπορούσε να έχει μαζί του μια action camera για να αποθανατίζει τις στιγμές του, όπως επίσης και ένα νερό για να μην αφυδατωνεται.

Πως επιλέγεις την κατάλληλη σανίδα; Tα κριτήρια επιλογής μια σανίδας είναι

Σίγουρα θα πέσεις παρά πολλές φορές, άμα δεν πέσεις δεν θα μάθεις λένε! Το δυσκολότερο είναι να αρχίσεις σιγά σιγά να στρίβεις, άμα πιάσεις το νόημα μετά απλά θέλει χρόνο να εξοικειωθείς.

Υπήρξαν φορές που αναγκάστηκες να σταματήσεις για λίγο εξαιτίας ενός σοβαρού τραυματισμού;

Eίχα σπάσει το χέρι μου σε ένα ταξίδι μου στην Eλβετία την δεύτερη ημέρα. Ήμουν τις υπόλοιπες 5 μέρες κλεισμένος στο σπίτι με τη λαχταρα! Όλα τα εμπόδια για καλό!

Έχεις λάβει μέρος σε αγώνες; Πες μας για αυτή την εμπειρία; Όχι δεν έχω λάβει μέρος σε αγώνες!

Αν σου ζητούσαμε να μας περιγράψεις την αίσθηση όταν βρίσκεσαι στην κορυφή και ξεκινάς την κατάβαση θα έβρισκες λόγια; Το snowboard σου προσφέρει κάτι μοναδικό. Aπό τη στιγμή που θα δέσεις επάνω στην κορυφή ξεκινάει μια κατάβαση που δεν έχει περιορισμούς, μπορείς να διαλέξεις εσύ την διαδρομή και τον τρόπο με τον οποίο θέλεις να τσουλήσεις και να την διασχίσεις! Απόλυτη ελευθερία .

TOGETHER 33

Είναι τελικά ένα ακριβό σπορ ή θα μπορούσε ο καθένας να το εντάξει στα αγαπημένα του hobby;

I Lave You

Η LAVEyouproject είναι μια μη κερδοσκοπική ομάδα που σκοπός της είναι η προώθηση και οργάνωση του εθελοντικού πνεύματος και κινήματος, της κοινωνικής αλληλεγγύης και της προστασίας του περιβάλλοντος. Η συσπείρωση, η σύμπραξη και η δικτύωση είναι τα κύρια εργαλεία της. Όραμα της είναι να γίνει παγκόσμιος διαδικτυακός κόμβος συνάντησης όλων των ανθρώπων, εταιρειών & Κοινωνικών Φορέων που προσβλέπουν στην κοινωνική δικτύωση και συνεργασία μέσα από τον Εθελοντισμό και την Ανιδιοτελή Προσφορά.

TOGETHER 34

κάτι πιο συγκεκριμένο από μια πολύ καλή και καινοτόμα ιδέα. Για ένα χρόνο καταγράφαμε τις θετικές αντιδράσεις, τις απορίες αλλά και την άποψη όλων όσων δεν είχαν καταλάβει σωστά το μήνυμά μας και διατηρούσαν μια πιο επιφυλακτική στάση. Οι θετικές αντιδράσεις μας έδειχναν ότι είμαστε στο σωστό δρόμο κ μας έδιναν δύναμη για να συνεχίσουμε, ενώ όλες οι υπόλοιπες μας έκαναν καλύτερους γιατί μας έδιναν τροφή σκέψης για θέματα τα οποία δεν είχαμε καταφέρει να τα προσεγγίσουμε σωστά και καθαρά. Σε κάθε όχι, δεν καταλαβαίνω, δεν θα πετύχει, εμείς γινόμασταν καλύτεροι και πιο συγκεντρωμένοι στο όραμά μας!! Σε αυτή την χρονική περίοδο είχαν προστεθεί αλλά 2 μέλη στην ομάδα που προσέφεραν την επαγγελματική τους ιδιότητα εθελοντικά στην ομάδα πάντα στον ελεύθερο χρόνο τους. Μια παροιμία λέει ότι όταν ο μαθητής είναι έτοιμος τότε παρουσιάζεται ο καθηγητής... Έτσι έγινε και με την LAVEyou Τον Νοέμβριο του 2015. Με αφορμή μια τυχαία γνωριμία που μας οδήγησε στην συνεργασία της πρώτης μας δράσης «Το Φορτηγό της Αγάπης» η Ομάδα μας κατάλαβε ότι πρέπει να μπει σε μια πιο συγκεκριμένη κ δημιουργική φάση που θα της έδινε την ευκαιρία να προσγειώσει στην πραγματική κοινωνική κατάσταση το όραμά της και να το κάνει πράξη. Έτσι περάσαμε στην περίοδο των ΔΡΑΣΕΩΝ! Σε αυτή την φάση η LAVEyou απέκτησε νέους υποστηρικτές και μεγάλωσε την οικογένειά της! Αυτή την στιγμή η Ομάδα LAVEyou απαρτίζεται από 8 επαγγελματίες που υποστηρίζουν εθελοντικά μαζί με τους συνεργάτες τους την υλοποίηση του οράματός της.

Ποιες είναι οι κυριότερες δράσεις σας; Πείτε μας για τους Explavers;

Πότε συστάθηκε αυτή η εθελοντική ομάδα; Πόσα άτομα είναι ο πυρήνας της; Το Όραμα της LAVEyou παρουσιάστηκε στο ευρύ κοινό στις 5 Δεκεμβρίου του 2014. Δεν επιλέξαμε τυχαία την συγκεκριμένη ημερομηνία. Στις 5 Δεκεμβρίου γιορτάζουμε κάθε χρόνο την Παγκόσμια ημέρα του Εθελοντισμού! Η ομάδα τότε είχε 2 μέλη. Τον εμπνευστή της και την σύντροφό του. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα επικοινωνούσαμε το όραμα μας σε πολλούς ανθρώπους, κοινωνικές ομάδες, εταιρείες και Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς. Στους περισσότερους άρεσε ο τρόπος που προσεγγίζαμε την ιδέα του εθελοντισμού και της ανιδιοτελούς προσφοράς αλλά όλοι μας ζητούσαν να δουν ή να βιώσουν

Η σπουδαιότητα όλων των δράσεων της LAVEyou βρίσκεται στην εθελοντική συμμετοχή και υποστήριξη πολλών ανθρώπων, εταιρειών, κοινωνικών ομάδων κ οργανισμών

Η απόλυτη καινοτομία της διαδραστικής ομάδας LAVEyou είναι η ποικιλία των δράσεων που έχει σχεδιάσει, οργανώσει και υλοποιήσει. Τη δεδομένη στιγμή οι δράσεις ξεπερνούν σε αριθμό τις 24, δηλαδή περίπου μια δράση τον Μήνα! Η ομάδα μας δραστηριοποιείται σε όλους τους τομείς της κοινωνίας μας. Η φιλοσοφία μας είναι ότι η ανιδιοτελής προσφορά κ η εθελοντική εργασία είναι μια προσωπική υπόθεση. Ο κάθε ένας επιλέγει που θέλει να προσφέρει ανάλογα με τις ανάγκες τις επιθυμίες & δεξιότητές του. Εμείς λοιπόν χωρίς κανένα περιορισμό δημιουργούμε δράσεις με σκοπό την ανακούφιση και θεραπεία πολλών κοινωνικών ομάδων και προβλημάτων, όπως: Ευπαθείς

Κοινωνικές Ομάδες | Αστέγους. Ανέργους, Πρόσφυγες, Μετανάστες, ΑΜΕΑ Κοινωνικά αποκλεισμένους, Παιδιά κλπ.

Περιβάλλον | Προστασία Ζώων

Μεγάλα κοινωνικά θέματα | Αιμοδοσία, Δότες Μυελού των Οστών κλπ Δεν μπορούμε λοιπόν να ξεχωρίσουμε κάποιες δράσεις ως κυριότερες διότι η κάθε μια από μόνη της είναι κύρια και ξεχωριστή... Επίσης, προσπαθούμε όλες οι δράσεις μας, ξεκινώντας από την ιδέα, τον τίτλο, το branding& τον τρόπο υλοποίησης τους να είναι μοναδικές κ πρωτότυπες και να έχουν απόλυτη διαδραστικότητα για όσους συμμετέχουν. Ενδεικτικά θα σας αναφέρω τίτλους όπως: Φιλανθρωπεταλιές, BloodyLaver, Wet4Well, Mοιράσου το Σκουπιδότσαρκα. Η σπουδαιότητα όλων των δράσεων της LAVEyou βρίσκεται στην εθελοντική συμμετοχή και υποστήριξη πολλών ανθρώπων, εταιρειών, κοινωνικών ομάδων κ οργανισμών. Σε κάθε δράση λειτουργούμε ως φυσική πλατφόρμα εθελοντισμού και αλληλεγγύης, καταφέρνουμε να ενώνουμε τις δυνάμεις μας σαν μια μεγάλη οικογένεια και να προσφέρουμε την μέγιστη χαρά και υποστήριξη αυτών που μας χρειάζονται.

Τι είναι το Explavers project; Το Explavers project είναι ίσως ο πιο καινοτόμος, διαδραστικός και διασκεδαστικός τρόπος να βιώσεις μια εθελοντική εμπειρία «ταξιδεύοντας»! «Ταξιδεύω» για να εξερευνήσω προορισμούς και να ζήσω εθελοντικές εμπειρίες προσφέροντας στην τοπική κοινωνία. Το Explaversproject της διαδραστικής Ομάδας LAVEyou είναι ο νέος τρόπος να προσφέρεις εθελοντική εργασία μέσα από μια «ταξιδιωτική» εμπειρία!!! Επί της ουσίας είναι ένας συνδυασμός των λέξεων explore, που σημαίνει εξερευνώ και της λέξης laver που είναι παράγωγο του ονόματος LAVEyouκαι σηματοδοτεί τον άνθρωπο που έχει πάθος και ενδιαφέρεται να ζήσει καινοτόμες και διαδραστικές εμπειρίες. Σκοπός του είναι η προβολή και προώθηση του εθελοντισμού μέσα από διαδραστικές και διασκεδαστικές εμπειρίες. Άλλωστε, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να γνωρίσεις τον προορισμό που επιλέγεις να επισκεφθείς είναι να έρθεις σε επαφή με την τοπική κοινωνία και να αλληλεπιδράσεις! Επιπλέον, με αυτό τον τρόπο προβάλουμε και αναδεικνύουμε το σημαντικό κοινωνικό έργο των τοπικών κοινωνιών, Δήμων,

Πως καταφέρνετε την οργάνωση και των συντονισμό των εθελοντών; Αρχικά, εντοπίζουμε το θέμα που θέλουμε να αναδείξουμε και να προβάλουμε. Στη συνέχεια, επικεντρωνόμαστε στην ιδέα και τη μέθοδο που θα εφαρμόσουμε, καθώς όπως σας είπα και προηγουμένως δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στην καινοτομία και πρωτοτυπία των ιδεών μας. Λειτουργώντας ως φυσική πλατφόρμα εθελοντισμού και αλληλεγγύης με την εθελοντική συμμετοχή και υποστήριξη πολλών παραγόντων, συντονίζουμε όλους εθελοντές για την υλοποίηση της δράσης μας. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον για εμάς πως κάθε φορά καλούμαστε να συνεργαστούμε με διαφορετικούς ανθρώπους, αφού οι δράσεις μας είναι διαφορετικές! Είμαστε πραγματικά ευγνώμονες διότι σε κάθε μας δράση καταφέρνουμε μέσα από συνέργιες να ενώνουμε τις δυνάμεις μας σαν μια μεγάλη οικογένεια και να προσφέρουμε την μέγιστη χαρά και υποστήριξη αυτών που μας χρειάζονται. Όταν καταφέρνεις να μιλήσεις στην «ψυχή» του ανθρώπου που θέλεις να συνεργαστείς τότε όλα τα διαδικαστικά γίνονται πιο εύκολα!

Με μια μικρή προσπάθεια μπορούμε να βρούμε χρόνο να προσφέρουμε εκεί που υπάρχει ανάγκη! Πάντα κάτι φαίνεται αδύνατο, μέχρι να πραγματοποιηθεί... Γίνε η αλλαγή που θες να δεις στον κόσμο μέσα από την αλληλεγγύη και την ανιδιοτελή προσφορά

Πως υλοποιούνται οι δράσεις σας; Από πού αντλείται τους οικονομικούς σας πόρους; Ποιοι και με ποιον τρόπο συνδράμουν στην προσπάθειά σας; Σε αυτή την ερώτηση ουσιαστικά το μόνο σκέλος που δεν έχω ήδη απαντήσει είναι το

Με γνώμονα τη σταθερή και υψηλή ποιότητα, την απαράμιλλη γεύση των γαλακτοκομικών προϊόντων δημιουργήσαμε το τυροκομείο μας στην Μπάρα της Σιάτιστας του Νομού Κοζάνης, στους πρόποδες του Μπούρινου, ένας από τους πιο σημαντικούς βιότοπους της Ελλάδας, που προστατεύει και διατηρεί σπάνια, μοναδική χλωρίδα & πανίδα ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000 σε μια τοποθεσία με απέραντα βοσκοτόπια και καθαρό αέρα. Η εμπειρία μας εγγυάται την ποιότητα των Ελληνικών παραδοσιακών τυριών, με επιλεγμένα γάλατα που συλλέγονται από τους κτηνοτρόφους μας, δηλαδή εκείνους που εξασφαλίζουν σταθερά το αγνότερο γάλα, τον ανεκτίμητο θησαυρό της Ελληνικής φύσης. ΔΙΚΟΣ ΣΤ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΒΕ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ - ΜΠΑΡΑ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ (ΚΟΜΒΟΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ) Τ. 2465022837 - 6947122933 Ε. bourinosdairy@gmail.com

Από πού αντλούμε τους οικονομικούς μας πόρους. Από την παρουσίαση της ομάδας μέχρι και μετά από 24 μήνες δράσεων και κοινωνικής προσφοράς με μεγάλη χαρά και υπερηφάνεια, όσο και να παρουσιάζεται αφύσικο, σας απαντώ πως μέχρι και αυτή την στιγμή δεν έχουμε εισπράξει ούτε 1€! Αυτό έγινε με μεγάλη προσπάθεια, πολύ ομαδική δουλειά, αλλά κυρίως με πάθος, πίστη κ προσήλωση στο Όραμά μας διότι ήταν εξαρχής μια συνειδητή απόφαση. Στην κουλτούρα μας έχουμε ως αρχή ότι πρώτα πρέπει να προσφέρεις ανιδιοτελώς και με συνέπεια και εάν αυτό που προσφέρεις είναι καλό και χρήσιμο στην κοινωνία τότε με κάποιον τρόπο αυτό θα σου επιστραφεί! Επίσης, με την συγκέντρωση χρημάτων θα καταφέρουμε να υλοποιήσουμε το βασικό μας όραμα, που είναι η LAVEyou να γίνει ένας διαδικτυακός κόμβος (διεθνούς εμβέλειας) συνάντησης όλων των Ανθρώπων, Εταιρειών & Κοινωνικών Φορέων που προσβλέπουν στην κοινωνική δικτύωση και συνεργασία μέσα από τον Εθελοντισμό και την Ανιδιοτελή Προσφορά.

Lave you (Live a volunteer experience) ζήσε την δική σου εθελοντική εμπειρία, πως μπορούμε να βάλουμε τον εθελοντισμό στη ζωή μας ή να τον κάνουμε τρόπο ζωής; Με ποιους τρόπους; Το λογότυπο καθώς και η ονομασία της Ομάδας μας δεν είναι τυχαία!! Είναι βέβαιο ότι όποιος ζήσει έστω και μια εθελοντική διαδραστική εμπειρία θα θελήσει να ζήσει και άλλες πολλές!!! Δεν είναι μια δική μας μόνο άποψη! Είναι αποδεδειγμένο επιστημονικά ότι ο

άνθρωπος που προσφέρει και βοηθάει για την επίτευξη ενός καλού σκοπού αναπτύσσει περισσότερες ενδορφίνες που ευθύνονται για το συναίσθημα της χαράς κ ευτυχίας, συναισθήματα που προέρχονται από αυτόν που δέχεται την βοήθεια!!! Η πιο απλή και διασκεδαστική μορφή του εθελοντισμού είναι να μοιράζεσαι αυτό που σε κάνει να περνάς καλά! Αυτό μπορεί να είναι το χόμπι σου, μια δεξιότητα που έχεις ή ακόμα και το επάγγελμα σου! Η μεγαλύτερη δικαιολογία που χρησιμοποιούμε για να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι είναι η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, παρόλα αυτά την ίδια στιγμή βρίσκουμε πάντα χρόνο για να κάνουμε τα πράγματα που αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας και των συνηθειών μας. Για το επιπλέον κομμάτι του εθελοντισμού απλώς χρειάζεται να καταβάλλουμε προσπάθεια, ενώ οι καθημερινές μας ασχολίες έχουν ενταχθεί στη σφαίρα του αυτονόητου. Με μια μικρή προσπάθεια μπορούμε να βρούμε χρόνο να προσφέρουμε εκεί που υπάρχει ανάγκη! Πάντα κάτι φαίνεται αδύνατο, μέχρι να πραγματοποιηθεί... Γίνε η αλλαγή που θες να δεις στον κόσμο μέσα από την αλληλεγγύη και την ανιδιοτελή προσφορά!!! Γίνε εθελοντής και άρχισε να μοιράζεσαι το καλό!!! Όσο μοιραζόμαστε το καλό αυτό μεγαλώνει!!! Ανακαλύψτε το αποτύπωμά μας κατά την περιήγησή σας στο site LAVEyou. com, μέσα από τις δράσεις, τα videos και τα social media. Are you ready for LAVEyou World?

TOGETHER 35

Φορέων κλπ. Το Explaversproject είναι για την ομάδα μας το μέλλον του Εθελοντισμού στον Τουρισμό!!

ΗΛΙΑΣ ΤΟΛΙΑΔΗΣ Ο καλλιτέχνης

νομάς

Ο Ηλίας Τολιάδης κάνει αυτό που αγαπά και ζει με αυτό μέσα από αυτό. Με όχημα την Τέχνη. Συνδέει την κριτική θεωρία, την αφήγηση και την δημιουργία. Ο Ηλίας είναι ο μετανάστης-καλλιτέχνης που περιηγείται νομαδικά, που επιστρέφει και ψάχνει ένα «ξέφωτο» όπου θα συναντήσει ανθρώπους για να θυμηθούνε πως ήτανε και πως φτιάχνονταν τα σκαμνάκια των παλιότερων χρόνων. Η έρευνα του για τον μετανάστη ξεκίνησε με την κατασκευή μικρών σκαμνιών που έμαθε μικρός από ένα μαραγκό τον κ. Χρήστο Χατζόπουλο στο χωρίο του, την Δαμασκηνιά Βοΐου. Αυτά τα σκαμνάκια του έδωσαν το έδαφος μέσα από εγκαταστάσεις και από διαλόγους με ανθρώπους να ξεκινήσει πιο συστηματικά την αφήγηση με την ζωγραφική. Έτσι συναντάει γραμμές και δημιουργεί χρώμα. Έτσι γεφυρώνει το διαφορετικό και έτσι δημιουργεί ένα σημείο συνάντησης που θα κάτσουμε και θα πούμε τις ιστορίες μας…. Πως αλλιώς; μας λέει.

TOGETHER 36

Τι σε κάνει να ταξιδεύεις, τι ψάχνεις, πόσο μένεις; Όταν βγεις από την πόρτα του σπιτιού σου για να φύγεις για πρώτη φορά αρχίζει το ταξίδι μαζί με μια αόριστη αρχικά πεποίθηση ότι κάπου αλλού έχουν κάνει καλά αυτό που ψάχνεις να κάνεις ότι και να είναι αυτό και θες να το δεις να μάθεις. Στη συνέχεια όταν πια έχεις αρχίσει να ταξιδεύεις έρχεται η αγάπη για γνώση που μόνο το ταξίδι στη δίνει. Ψάχνω συνανθρώπους, διαφορετικούς με άλλες συνήθειες, γειτονιές ξεχασμένες, ζωντανούς οικισμούς, παράξενα απομονωμένα τοπία και μεριές του κόσμου εκεί έξω, άλλες γεύσεις άλλα αρώματα και μυρωδιές και ήχους, μια άλλη ομορφιά. Ιδανικά αν με κεντριστεί ένας τόπος μένω 3 μήνες να αφουγκραστώ καλύτερα και αν έχει και άλλο να δώσει ιδανικά μια χρονιά, αλλά ο ρυθμός είναι ο της νομαδικής περιπλάνησης. Ουτοπικά ψάχνω ένα τόπο που θα πω: Εδώ είναι δεν ξαναφεύγω! αλλά μόνο λιμάνια και ξέφωτα βρήκα μέχρι τώρα.

Πως ταιριάζεις το “επάγγελμα” του ζωγράφου με την ψυχοσύνθεση του μετανάστη; Δεν υπήρχε τέτοιο ακριβώς ερώτημα όταν ξεκίνησε αυτή η έρευνα. Το βασικό ήταν να κάνω την δουλειά μου εκεί που πάω γιατί για να την δυναμώσω πήγαινα ούτως η άλλως. Δηλαδή για εμένα πάντα η ζωγραφική ήταν το επάγγελμα μου και θεωρώ το εαυτό μου τυχερό που συνάντησα ανθρώπους που με στήριξαν σε αυτή την επιλογή. Υπάρχει επίσης μια σημαντική παράμετρος, όταν είσαι εκεί αλλού είναι τόσα πολλά και σημαντικά αυτά που καθημερινά σε πλουτίζουν που αυτόματα τρέφουν και τη ζωγραφική δράση. Αλλάζεις και είναι σημαντικό να αλλάζεις μαζί με αυτό που αγαπάς να ασχολείσαι έτσι γίνεσαι πιο αυ τ ά ρ κ η ς πιο ανθεκτικός, πιο αυθεντι-

κός, αλλιώς μπορεί να καταντήσεις πολύ ευάλωτος και υποχείριο. Είναι τεράστια η συζήτηση αυτή και πραγματικά βοηθά στο γεφύρωμα της διαφορετικότητας.

Πως συνδέεις την κριτική θεωρία, την αφήγηση και την δημιουργία ; Το διάβασμα είναι από τις πιο υγιείς πράξεις και δεν επιτρέπει στα προφορικά στερεότυπα να εισέρθουν, σε θωρακίζει, γιατί απλά εσύ ξέρεις αν και πόσο έχεις πραγματικά διαβάσει και αν κοροϊδεύεις τον εαυτό σου η όχι. Η θεωρία σου κερδίζει χρόνο και σε απαλλάσσει από αχρείαστο κόπο, σε προστατεύει από φθορά και σου δίνει μια σιγουριά να τολμήσεις την αρχή της αφήγησης σου να είσαι πιο ειλικρινής κατά συνέπεια ελευθερώνει την δημιουργικότητα.. Δεν είναι ακριβώς μια σχέση μεταξύ τους στη σειρά αλλά έχει και πιο οργανικό χαρακτήρα και δεν είναι πανάκια αλλά ένας τρόπος μια μέθοδος.

Τι σε οδήγησε να ασχοληθείς και να διεξάγεις έρευνα για τον καλλιτέχνη μετανάστη; Ουσιαστική ερώτηση! Δεν είναι μόνο ένα πράγμα. Σίγουρα όταν κατάλαβα την σημασία του να κάνεις κάτι που αγαπάς και να ζεις από αυτό και με αυτό, που για μένα ήταν και είναι η ζωγραφική, θεώρησα ότι πρέπει να το δω και σε άλλα περιβάλλοντα και κατά συνέπεια ότι μπορώ να ερευνήσω και να καταγράψω κάποια πράγματα αντανακλώντας και προσωπικά βιώματα. Όσο προχωράς ανακαλύπτεις και η έρευνα μεστώνει αποκτώντας οντότητα όλο και πιο πολύ εμφανίζοντας πτυχές που ούτε φανταζόσουν και εκεί νοιώθεις ότι είναι κ α ι μια εύθηνη να κάνεις κάτι για αυτό μιας και είσαι πια εκεί στον άλλο τόπο. Γίνεται όλο και πιο πραγματικό σε κάνει κα λ ύ τερ ο και πιο συνεπή άνθρωπο, λιγότερο εγωιστή άρα και όλο και πιο κατάλληλο άνθρωπο

O άνθρωπος είναι ον φύσει κοινωνικό και πολιτικό. Αυτός που μπορεί να ζήσει μακριά απ’ τις ανθρώπινες κοινωνίες είναι είτε θηρίο είτε θεός

να κάνεις έρευνα. Εκεί είναι που αρχίζεις να καταλαβαίνεις ότι πρέπει να αποκτήσεις εργαλεία για αυτό πού είναι το σωστό γράψιμο για αυτή τη δουλειά και τότε μετεκπαιδεύεσαι. Μετά την μετεκπαίδευση δεν έχει επιστροφή ανήκεις πια σε μία ουσιαστική νέα κοινότητα με μεγαλύτερη κοινωνική ευθύνη, πιο ανθρωπολογική, που επίσης με χαρά ανακαλύπτεις ότι χωράς και σαν ζωγράφος. Γίνεται οργανική πια η σχέση και καταλαβαίνεις και το τέλος των συνόρων που είναι λυτρωτικό. Αλλά είναι πολύ μεγάλη συζήτηση αυτή και δεν έχει τέλος όπως και η έρευνα.

Που βάζεις τον εαυτό σου μέσα στο παγκόσμιο τοπίο της τέχνης. Υπάρχουν σύνορα; Όπως αναφέρει η αμερικανίδα τεχνοκριτικός, επιμελήτρια και ακτιβίστρια Lucy Lippard “βλέπω ως αποτελεσματική τέχνη σαν αυτή που προσφέρει ένα όχημα για να αντιλαμβάνεται και να κατανοείτε κάθε πτυχή της ζωής, από άμεση κοινωνική αλλαγή, σε μεταφορές συναισθημάτων και αντιδράσεων, μέχρι τις πιο αφηρημένες αντιλήψεις μέσα σε οπτικές φόρμες” . Για να αποκτήσει αυτό υπόσταση για εμένα το ζητούμενο είναι ένας κοσμοπολιτισμός για την επίτευξη μια συνθήκης που να επιτρέπει την αποδοχή και την συνύπαρξη με το διαφορετικό άρα υπό αυτό το πρίσμα τα όποια σύνορα μάλλον είναι περιοριστικά. Ούτως η άλλως το τι είναι το σύνολο εντός συνόρων σήμερα είναι διαφορετικό από το χτες και θα αλλάξει αύριο. Το χωριό μου δεν έχει τις ίδιες γειτονιές πια μιας και δεν έχει τους ίδιους ανθρώπους, άλλαξαν οι συνήθειες και τα σπίτια, τα μέρη που παίζουν τα παιδιά αλλά και τα παιχνίδια αυτών και δεν έχει πια σχολείο, άρα έχουν αλλάξει και τα όρια του. Για μένα ο παγκόσμιος χάρτης εμπεριέχει και τις μνήμες είναι και αυτά ένας τόπος. Επίσης εμπεριέχει και τα τοπία τα καινούρια που γνώρισα μεγαλύτερος που αλλάξανε κατά την επίσκεψη και παραμονή μου εκεί. Γεια παράδειγμα το Λονδίνο το πρόλαβα πριν την Tate Modern και έζησα αυτή την αλλαγή οπότε το νοιώθω και τόπο μου, με την έννοια ότι με νοιάζει να είναι καλά να βελτιώνεται να αγαπιέται, όταν πάω είτε στο χωριό είτε

Ο Ηλίας Τολιάδης θα παρουσιάσει την εικαστική του έκθεση με τίτλο Γέφυρα στις 6-14 Ιανουαρίου 2018 στο Βρυσάκι, Χώρος Τέχνης Και Δράσης στο Μοναστηράκι Η έκθεση αυτή είναι η έναρξη ενός διαλόγου μεταξύ της Αθήνας και άλλων πόλεων εντελώς διαφορετικών, στην προκειμένη περίπτωση με την Στοκχόλμη

Βιβλιογραφία Bourriaud, Nicolas. Nicolas Bourriaud: relational aesthetics. Paris: Les Presses du réel, 2002. Παπαθανασίου, Μανώλης. «Γνωμικολογικον.» Αριστοτέλης-Αποφθέγματα. Accessed December 08, 2017. http://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=5. Lippard, Lucy Rowland. Overlay: Contemporary Art and the Art of Prehistory. 2.nd ed. New York, NY: New, 1995. Print.

Ξεκινάει με τον σχεδιασμό, οπωσδήποτε πρέπει να βγει ένα σχέδιο μέσα από αρκετά που θα προχωρήσει λιγάκι την όλη δουλειά πιο μπροστά. Και ανάλογα με την περίοδο και τις δεσμεύσεις παρουσίασης και παραγγελιών οπωσδήποτε και μια πράξη χρωματισμού, μια ακουαρέλα που θα τελειώσει μια και έξω πάντα, η δουλειά με λάδι ή ακρυλικό που να αρχίσει συνεχίζεται και την επόμενη μέρα. Και στη συνέχεια διάβασμα σε σχέση με την ζωγραφική, καθημερινά.

ρυθμό, συγκέντρωση, πειθαρχία, εργατικότητα, απλότητα, κοινωνική ανησυχία, άσκηση, έγνοια, υπομονή, επιμονή, αντοχές στις εξωτερικές πιέσεις και στην εκάστοτε μοναχικότητα, καθαρό μυαλό, καλή τεχνική και συντήρηση αυτής, αγάπη για την τέχνη που έχει γίνει και για αυτή που θα γίνει. Επίσης στο βαθμό που όλοι θεωρούμε την τέχνη συνυφασμένη με την έννοια της φόρμας προϋποθέτει και την ύπαρξη και μιας άλλης πραγματικότητας διαφορετικής, όπως αναφέρει ο Bourriaud . “Η φόρμα μπορεί να έρθει μόνο γύρω από την συνάντηση μεταξύ δύο επιπέδων πραγματικότητας. (Μιλώντας) Για την ομοιογένεια δεν παράγει εικόνες: παράγει το οπτικό, να το πούμε αλλιώς, “κυκλικές πληροφορίες”, κατά κάποιο τρόπο προϋποθέτει την συνύπαρξη με το διαφορετικό.

Προϋποθέτει κάτι η καλλιτεχνική δημιουργία;

Πόσο βασική είναι για σένα η ανθρώπινη συνύπαρξη;

Υγεία, οικονομική ανταμοιβή από την ίδια την τέχνη στις κοινωνίες που ζούμε,

Αυτό το είπε ο Αριστοτέλης “ο άνθρωπος είναι ον φύσει κοινωνικό και πολιτικό.

Ποια είναι η δική σου καθημερινή ειλικρινής πράξη στη ζωγραφική;

Αυτός που μπορεί να ζήσει μακριά απ’ τις ανθρώπινες κοινωνίες είναι είτε θηρίο είτε θεός” (Παπαθανασίου). Χωρίς την ανθρώπινη συνύπαρξη σε οποιαδήποτε μορφή της δεν υπάρχει πιθανότητα παραγωγής τέχνης, τα άλλα είναι ανούσια και αχρείαστα, μη κοινωνικά.

Η ένταξη σου σε άλλες κοινωνίες σου δημιουργεί μια μορφή λύτρωσης; Ποια ίχνη σου αφήνει η νομαδική σου περιήγηση; Λύτρωση δεν θα το έλεγα ακριβώς είναι περισσότερο μια συνθήκη που βοηθάει στο να συνεχίζω να κάνω αυτό που κάνω πιο αναζωογονημένα σε πιο υγιή περιβάλλοντα κατά συνθήκη. Ίχνη όπως καινούριες μνήμες μέσα από ανθρώπους που κάναμε πράματα μαζί, σε άλλους τόπους σε άλλο φως. Ίχνη μέσα λοιπόν από σημάδια που άφησε το άλλο αυτό φώς που είναι πια αναγνωρίσιμα και σε σπρώχνουν στον επόμενο τόπο σε κρατάνε νομάδα αλλά σου επιβάλουν και να αλλάζεις το χαρακτήρα

Οτιδήποτε χειροποίητο είναι και μοναδικό. Φτιάξ’το για σένα, με μεράκι, προσωπικό γούστο και το πιο σημαντικό όπως το θες. Στο κατάστημα θα βρείτε ό,τι χρειάζεστε για να πραγματοποιήσετε την δημιουργία σας. Το κατάστημα Ftiaxto4u/Ραπτόπουλος είναι εξουσιοδοτημένος συνεργάτης της SINGER Ελλάδος στον τομέα των ραπτομηχανών. Ο κ. Ραπτόπουλος σας καλωσορίζει στο κόσμο του πλεξίματος με την μεγαλύτερη ποικιλία σε νήματα και μαλλιά πλεξίματος. Είτε επιλέξετε κλασσική είτε μοντέρνα γραμμή στο Ftiaxto4U θα δημιουργήσετε την ομορφότερη πλεκτή συμφωνία.

Ftiaxto4U/ Ραπτόπουλος Ωριγένους 5, Κοζάνη | Τ. 2461 025990| Website: www.ftiaxto4u.gr

του νομαδικού τόπου την επόμενη φορά, να τον ξαναοργανώσεις.

Πώς ήταν και πώς φτιάχνονταν τα σκαμνάκια των παλιότερων χρόνων. Πως είναι και πως φτιάχνονται σήμερα; Υπέροχη ερώτηση! Πιο παλιά ήταν οργανικά ανήκαν εκεί που φτιαχνόταν μέσα από την χρήση τους, είχαν τόπο. Σήμερα καταλήγουν διακοσμητικά και φτιάχνονται πολλές φορές ως τέτοια, εμένα αυτά που φτιάχνω με νοιάζει να αντέχουν και να χρησιμοποιούνται, ο χαρακτήρας τους να είναι και παραμένει κυρίως λειτουργικός, να ξεκουράζει τους ανθρώπους και να τους φέρνει και πιο κοντά.

Πως είναι ο Ηλίας Τολιάδης όταν δε ζωγραφίζει; Προσπαθεί να είναι μεθοδικός και συνεπείς με την καθημερινότητα, να συμμετέχει στα κοινά, να είναι καλός φίλος και πιο κοινωνικός να ακούει τι λένε οι άλλοι έξω από το χώρο τον πιο προσωπικό.

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ 1€/νήμα 50 γρ. Ραπτομηχανή Singer από 145€ στα 120€

TOGETHER 37

κάτω από το ποτάμι στην Tate μια γλύκα με πλημυρίζει και μου υπενθυμίζει ότι πρέπει αυτό που διάλεξα να κάνω να συνεχίζω να το κάνω καλά με ότι συνεπάγεται αυτό.

Ε Υ A Γ Γ Ε Λ Ο Σ

Κ Α Τ Σ Ι Ο Y Λ Η Σ

Μια κουβέντα με τον πιο έξυπνο άνθρωπο στον κόσμο

TOGETHER 38

Αν είχες απέναντί σου τον πιο έξυπνο άνθρωπο στον κόσμο, τι θα τον ρωτούσες; Πως θα ένιωθες; Ο Ευάγγελος Κατσιούλης είναι ένας απλός, ειλικρινής, και αληθινός άνθρωπος σαν όλους τους άλλους, αλλά σίγουρα με ξεχωριστή και σπάνια οπτική. Αυτό δεν το αποδεικνύει κανένας τίτλος αλλά η προσωπικότητά και τα έργα του. Πολυσχιδής και πολυπράγμων, ορίζει την χαρισματικότητα και την ευφυΐα, ομολογεί τι είναι αυτό που τον εξιτάρει αυτόν τον καιρό, αν νιώθει ευλογημένος και ευτυχισμένος και μας εκμυστηρεύεται το μυστικό που θα κάνει τη ζωή μας καλύτερη… Μεταξύ άλλων είναι Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής, Ψυχίατρος με ειδίκευση στην Ψυχοφαρμακολογία, απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και τόσα άλλα που μας προκαλούν θαυμασμό και ενδιαφέρον, αλλά και προβληματισμούς για το αχαρτογράφητο του ανθρώπινου μυαλού.

Έχετε κατακτήσει τον τίτλο του πιο έξυπνου ανθρώπου στον κόσμο με δείκτη IQ 205, σύμφωνα με τον παγκόσμιο διαγωνισμό Cerebrals Society. Αλήθεια πως τα πάτε με τους τίτλους; Βάζετε ταμπέλες στον εαυτό σας; Είναι το τελευταίο που θα έκανα. Μπορεί μια ταμπέλα να είναι και πολύ λανθασμένη, μπορεί να είναι και πολύ μερική. Συνήθως, αποφεύγω τους τίτλους με άλλα λόγια. Ήταν μια γνωστική δοκιμασία, ένας παγκόσμιος διαγωνισμός στον οποίο συμμετείχαν αρκετοί, είχα μια πολύ καλή επίδοση συγκριτικά ίσως την καλύτερη, δεν σημαίνει όμως κάτι αυτό γιατί δεν συμμετείχαν προφανώς όλοι οι άνθρωποι απλά κάποιοι ενδιαφερόμενοι από τους οποίους είχα καλύτερη επίδοση. Αυτή η επίδοση αν την γενικεύσουμε σε όλες τις γνωστικές δοκιμασίες, η αλήθεια είναι πως μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποιο υψηλότερο ποσοστό που και πάλι σχετικό είναι αφού δεν συμμετείχαν όλοι, ούτε όλοι ενδιαφέρονται για μια τέτοιου είδους δοκιμασία. Δεν υπάρχει όμως κάποια καταγεγραμμένη υψηλότερη επίδοση επισήμως. Ναι αποτελεί ένα τίτλο, αποτελεί μια ένδειξη ότι κάτι μπορεί να υπάρχει εκεί πέρα, όποτε μπορεί κάποιος να το αξιοποιήσει για μένα αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι.

Μολονότι έχετε κερδίσει επάξια τον τίτλο, καταφέρατε να μην εγκλωβιστείτε σ’αυτόν. Μας έχετε αφήσει την αίσθηση ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση. Το έχω κάνει κομμάτι της καθημερινότητας μου και ένα εργαλείο που μπορώ να χρησιμοποιώ. Προσπαθώ να προσεγγίσω τα μυστήρια της ανθρώπινης ψυχής, προσπαθώ κιεγώ από την πλευρά μου να καταλάβω και τους ανθρώπους και τα προβλήματα που μπορεί να τους απασχολούν, να τους βοηθήσω. Ταυτόχρονα, αυτή η διαδικασία είναι και πολύ επικερδής και για τον άνθρωπο που μπορεί να σκέφτεται για άλλες ζωές. Είναι όλα αυτά εμπειρίες που μπορεί να είχα ή μπορεί να μην έχω ή μπορεί να έχω στο μέλλον που για μένα είναι

Η χαρισματικότητα είναι μια ταμπέλα που δίνει η κοινωνία ή ο κόσμος όλος σε συγκεκριμένα άτομα, σε συγκεκριμένες ιδιότητες ή ικανότητες που αποδεδειγμένα είναι πιο ενισχυμένες συγκριτικά με το μέσο όρο

ένα γνωστικό όπλο. Μπορεί να βρω απάντηση σε θέματα και σε προβλήματα που μπορεί άμεσα να μην τα έχω ζήσει εγώ σαν άνθρωπος, αλλά σίγουρα με εμπλουτίζει η διαδικασία.

Πόσο χρήσιμος μπορεί να σταθεί ένας τόσο έξυπνος άνθρωπος στη κοινωνία; Την πρώτη ερώτηση θα την απαντήσει μάλλον η κοινωνία αν και στην εποχή μας σημασία έχει κατά ποσό κάποιος μπορεί να βρει μια θέση μεταξύ άλλων ή μια θέση μέσα στην κοινωνία χωρίς αναγκαστικά αυτή η θέση να προϋπάρχει. Μπορεί να σχηματίσουμε εμείς μια θέση μονοί μας. Να δημιουργήσουμε τους λόγους που θα μας κάνει η κοινωνία αποδεκτούς ή να μας χρειάζεται, όταν λέω κοινωνία εννοώ οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα. Αν σκεφτούμε πως εξυπνάδα είναι μια ποιότητα που μπορεί να συμμετέχει στο να σκεφτεί κάποιος, να ανακαλύψει, να ανιχνεύσει, να εφεύρει τέτοιους λογούς, ώστε η κοινωνία να τον αποδεχτεί, τότε ένας έξυπνος άνθρωπος λογικά θα προσπαθούσε να δημιουργήσει τους λόγους για τους οποίους να γίνει αποδεκτός από την κοινωνία. Τώρα αν η κοινωνία όντως τον χρειάζεται ή αυτό είναι μια ανάγκη που αυτός δημιούργησε στους άλλους ανθρώπους, αυτό θα το ανακαλύψει ο καθένας από την πλευρά του.

Αλήθεια, συνδέεται άμεσα η ευφυΐα με την αυτοκαταστροφή; Αν όντως συνδέεται, πόσο λεπτή είναι αυτή η διαχωριστική γραμμή; Είναι η ηλεκτρική ενέργεια πάντα καλή; Παράγουμε ηλεκτρισμό αλλά τον χρησιμοποιούμε και για να παράγουμε και όπλα. Σημασία έχει πως θα αξιοποιήσεις ένα εργαλείο, πως θα σταθείς απέναντι στη δυναμική που μπορεί να σου προσφέρει. Μπορεί να τη χρησιμοποιήσεις για καλό μπορεί και για το ανάποδο. Έχει να κάνει με την προσωπικότητα που έχει ο καθένας παρά με το ίδιο το εργαλείο όπως και με την θεώρηση της ζωής που έχει ο καθένας για το ποιος είναι ο ίδιος, ποιοι είναι οι άλλοι πως μπορεί να συνεργαστεί με τους άλλους ή πως αποφάσισε πως δεν μπορεί να τα βρει

με τους άλλους.

Εν τέλει, είναι ευλογία ή κατάρα να αντιλαμβάνεσαι αυτόν τον κόσμο περισσότερο από τους γύρω σου; Όλοι τον αντιλαμβάνονται διαφορετικά. Πάνω σ’αυτό η επιστήμη της ψυχολογίας έχει κάνει πολλά πειράματα και θεωρίες έχουν δημιουργηθεί από το ποσό διαφορετική μπορεί να είναι αντίληψη ακριβώς της ίδιας κατάστασης. Μια απλή εικόνα μπορεί στον καθένα να βγάλει άλλη αποτύπωση. Αν είναι ευλογία ή κατάρα, έχει τα θετικά έχει και τα αρνητικά του να καταλαβαίνεις περισσότερα ή σε μεγαλύτερο βάθος. Από τη δική μου την πλευρά και πώς εγώ εννοώ και πως εγώ αντιλαμβάνομαι μερικές φορές λύνω πολλά προβλήματα, μερικές φορές μπορεί να ανακαλύπτω περισσότερα, τα όποια μετά θα πρέπει να τα λύσω, θα πρέπει να αναλογιστώ κατά ποσό θα πρέπει να ασχοληθώ με τη λύση τους. Από τη μια είναι καλό από την άλλη μπορεί να κάνει τα πράγματα πολύπλοκα.

Πως ορίζετε τον χαρισματικό άνθρωπο και πως το ευφυή; Η χαρισματικότητα είναι μια ταμπέλα που δίνει η κοινωνία ή ο κόσμος όλος σε συγκεκριμένα άτομα, σε συγκεκριμένες ιδιότητες ή ικανότητες που αποδεδειγμένα είναι πιο ενισχυμένες συγκριτικά με το μέσο όρο. Δηλαδή εάν ο άνθρωπος αυτός σε σχέση με τους άλλους έχει ένα ταλέντο, μια ικανότητα, έχει μια φυσική γειτνίαση μεγαλύτερη με ένα πεδίο, πιο ενισχυμένη αντίληψη και αυτό τον χρήζει χαρισματικό από την κοινωνία. Το κομμάτι της ευφυΐας είναι πιο σαφές, έχει να κάνει με τις γνωστικές ικανότητες που έχει κάποιος, πως μπορεί να αντιληφθεί, τι βάθος έχει αυτή η αντίληψη, με πόση ταχύτητα επεξεργάζεται τα δεδομένα, αυτό αποτυπώνεται με τη στάση απέναντι σε κάποιες δοκιμασίες που μπορεί να είναι αξιόπιστες και κατηγοριοποιημένες. Αν όλοι ήταν έξυπνοι δεν θα υπήρχε εξυπνάδα σαν όρος εάν όλοι ήταν χαρισματικοί δε θα υπήρχε η χαρισματικότητα σαν έννοια. Επομένως, η χαρισματικότητα είναι ευρύτερη έννοια από την εξυ-

πνάδα, η εξυπνάδα εμπερικλείεται μες στη χαρισματικότητα. Να νιώσω πιο γεμάτος, πιο χαρούμενος, και να ικανοποιήσω ανάγκες, και μάλλον να γελάω λίγο περισσότερο…

Μεταξύ άλλων είστε και Ψυχίατρος με ειδίκευση στην Ψυχοφαρμακολογία, πείτε μας ποιο χάπι μπορεί τελικά να θεραπεύσει την ψυχή; Το happy end…αστειεύομαι! Τα χάπια δεν είναι η λύση απλά είναι ένα εργαλείο με συγκεκριμένη χρήση, όταν η κατάσταση δεν είναι διαχειρίσιμη και ξεφεύγει από την ικανότητα του καθενός να επέμβει πάνω στην απάντηση του σε μια δεδομένη συνθήκη, ναι τότε μπορούμε να αξιοποιήσουμε κάποια φάρμακα. Είμαστε τυχεροί με αυτή την έννοια, κάποια φάρμακα έχουν ανακαλυφθεί και έχουν επίδραση στην ψυχική μας σφαίρα. Ο εγκέφαλος είναι ένα εύπλαστο όργανο, δημιουργεί εικόνες, εντυπώσεις, διαμορφώνει στόχους, θέσεις, θέλουμε να μας ικανοποιεί. Δεν μπορούμε όμως να ελέγξουμε πλήρως τις καταγραφές του. Άλλα πιο βαριά και άλλα πιο ελαφριά, ο στόχος είναι όχι να καταστείλουμε έναν άνθρωπο αλλά να τον βοηθήσουμε να βρει μια θέση στη ζωή του και μια θέση στους ανθρώπους που έχει γύρω του.

Άγχος, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού είναι μερικές από αυτές. Για να τις αντιμετωπίσουμε όμως, θα πρέπει πρώτα να τις εντοπίσουμε. Πως; Άλλες φορές τις εντοπίζουμε εμείς, άλλες φορές τις εντοπίζουν οι άλλοι γύρω μας, άλλες πάλι φαίνεται από την ίδια τη ζωή πως κάτι δεν πάει καλά. Όταν δεν μπορούμε να συσχετιστούμε με τους άλλους, όταν απομακρύνονται οι άνθρωποι από μας, όταν δεν είμαστε ήρεμοι, όταν δεν μπορούμε να κοιμηθούμε, όταν διαπιστώνουμε πως έχουμε άλλη ζωή από αυτήν που θα θέλαμε να έχουμε, όταν δεν την χαιρόμαστε… Υπάρχουν ενδείξεις, προειδοποιήσεις ότι κάνουμε λάθος χειρισμούς εκεί μπορούμε να συνεργαστούμε με έναν άνθρωπο που μπορεί να μας βοηθήσει για να αναθεωρήσουμε τα δεδομένα.

Aυτογνωσία! Αν ξέραμε ποιοι είμαστε θα ξέραμε και τι μας λείπει. Η ζωή που κάνουμε έχει να κάνει με το ποιοι νομίζουμε ότι είμαστε. Όλα ξεκινάνε από τον εαυτό μας!

Τι είναι αυτό που λείπει για να κάνει τη ζωή μας απλούστερη, ουσιαστικότερη και κατά συνέπεια πιο ευτυχισμένη;

Η αυτογνωσία! Αν ξέραμε ποιοι είμαστε θα ξέραμε και τι μας λείπει. Η ζωή που κάνουμε έχει να κάνει με το ποιοι νομίζουμε ότι είμαστε. Όλα ξεκινάνε από τον εαυτό μας!

Τι θα λέγατε να κλείσουμε την κουβέντα μας με μια εικόνα, αυτήν που φέρνετε συχνά στον νου σας. Ένα ηλιοβασίλεμα σε ένα ερημικό νησί, καλοκαίρι. Αυτή εικόνα σημαίνει ολοκλήρωση, ηρεμία, γέμισμα για μένα. Και ναι την φέρνω αρκετά συχνά στον νου μου!

Με το πέρασμα του χρόνου οι ψυχικές ασθένειες και διαταραχές έπαψαν να είναι ταμπού, σήμερα οι άνθρωποι μιλάνε με λιγότερες ενοχές για το πρόβλημά τους. Το διαπιστώνετε και εσείς ο ίδιος; Η κοινωνία διαφοροποιήθηκε και διαφοροποιείται, δικαιολογημένα αφού διαφοροποιούνται και οι ανάγκες. Είναι πιο απαιτητικές οι συνθήκες σε σχέση με παλαιότερα. Αφορά περισσότερο και απασχολεί περισσότερο η ψυχική σφαίρα. Υπάρχει μεγαλύτερη ενημερότητα στα θέματα ψυχικής υγείας, υπάρχει έντονη η κινητικότητα της πληροφορίας και οι άνθρωποι είναι περισσότερο ενήμεροι.

Λέμε πως το σημαντικότερο στη ζωή είναι να είμαστε υγιής και να μην στεναχωριόμαστε για μικροπράγματα, παρόλαυτα η δύναμη της καθημερινότητας μας φθείρει. Πως μπορούμε να το διαχειριστούμε; Έχει να κάνει με την στάση ζωής που έχει ο καθένας, πως μπορεί να επανα-

Στο κατάστημα «Καραμέλα» υποδέχεστε γλυκά την μέρα σας με ένα πλήρες πρωινό γεύμα, με φρέσκια μπουγάτσα και όχι μόνο, αφού διαθέτει διάφορα είδη σφολιάτας, αλλά και κρύα σάντουιτς και λουκάνικο βραστό. Θα πιείτε τον εξαιρετικής ποιότητας Hausbrandt καφέ, θα επιλέξετε ανάμεσα σε μια μεγάλη ποικιλία γεύσεων τη σοκολάτα και το τσάι σας. Στον κατάλογο των ροφημάτων συγκαταλέγoνται η γρανίτα και το μιλκσέικ. Μπορείτε να τα απολαύσετε στον ζεστό και φιλόξενο χώρο μας ή στον δικό σας.

TOGETHER 39

Ποιος είναι ο δικός σας οδηγός επιβίωσης;

προσδιορίζει αυτά που απαιτούν από αυτόν εγρήγορση, ετοιμότητα, χρειάζεται να έχει υπόψιν του πως δεν περνάνε όλα από το χέρι μας. Θα πρέπει να ξεδιαλύνουμε τι μας αφορά και τι δεν μας αφορά στην καθημερινότητα πως μπορούμε να επιβληθούμε εμείς στις καθημερινές προκλήσεις.

Χαρούμενες & ασφαλείς γιορτές με σωστή διαχείριση των αλλεργιών μας Αγαπητοί μας αναγνώστες, σ’ αυτό το γιορτινό τεύχος, θα δώσουμε οδηγίες για να περάσουμε όμορφα, χωρίς να μας χαλάσουν οι αλλεργίες τη γιορτινή μας διάθεση! Ακολουθήστε, λοιπόν, τις συμβουλές μας και σίγουρα θα βγείτε κερδισμένοι

TOGETHER 40

αθαρίστε την σκόνη από το τεχνητό χριστουγεννιάτικο δέντρο και όλα τα διακοσμητικά στολίδια. Τα μεταλλικά, τα γυάλινα και πλαστικά στολίδια καθαρίζονται καλύτερα από την σκόνη. Το φυσικό χριστουγεννιάτικο δέντρο μπορεί να έχει σπόρους μυκήτων ή υπολείμματα γύρης ικανά να προκαλέσουν αλλεργικά συμπτώματα όταν βρεθούν εντός του σπιτιού. Η λύση βρίσκεται στο ξέπλυμα του δέντρου πριν την είσοδο του στο σπίτι. Προσοχή αν έχετε αλλεργία στο τερπένιο του ρετσινιού, διότι κινδυνεύετε να παρουσιάσετε αλλεργική δερματίτιδα εξ’ επαφής αν δεν λάβετε προφυλακτικά μέτρα ένδυσης. Ντυθείτε ζεστά! Προσέχετε τις μεταβολές θερμοκρασίας στους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους. Το κρύο και οι μεταβολές θερμοκρασίας μπορούν να προκαλέσουν έξαρση άσθματος ή/και κνίδωση-αγγειοοίδημα. Το αναμμένο τζάκι αναμφισβήτητα συμβάλλει σημαντικά στο γιορτινό κλίμα, αλλά ο καπνός και η στάχτη μπορούν να προκαλέσουν αναπνευστική δυσχέρεια και έκλυση επεισοδίου άσθματος στους πάσχοντες. Αν κάποιος από τους καλεσμένους σας έχει άσθμα και το τζάκι σας δεν είναι κλειστό ενεργειακό, τότε θα πρέπει να μην το ανάψετε. Οι χριστουγεννιάτικες και πρωτοχρονιάτικες γιορτές είναι γεμάτες ένταση, χρονική πίεση και ατελείωτες επισκέψεις, συχνά, σε χώρους που δεν εφαρμόζο-

νται τα αντικαπνιστικά μέτρα. Το stress και ο καπνός του τσιγάρου μπορούν να προκαλέσουν έξαρση άσθματος. Αποφύγετε επιμελώς τέτοιους χώρους με καπνό. Επίσης, χαλαρώστε σκεπτόμενοι ότι είναι γιορτές και σας αξίζει ποιοτικός χρόνος για να χαρείτε οτιδήποτε κάνετε! Αν ετοιμάζετε επίσκεψη σε σπίτι που έχει κατοικίδιο ζώο και είστε αλλεργικός σ’ αυτό ή/και στα ακάρεα, μην ξεχάσετε να πάρετε, νωρίτερα από την επίσκεψη, όλα τα φάρμακά σας για το άσθμα και τις αλλεργίες, καθώς επίσης να έχετε μαζί σας και τα φάρμακα αντιμετώπισης οξέος επεισοδίου άσθματος ή αλλεργίας, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

Αν σχεδιάζετε νυχτερινή παραμονή σε σπίτι φίλων, οικείων ή ξενοδοχείου, πάρτε μαζί σας το αντιαλλεργικό μαξιλάρι σας. Έτσι θα μειώσετε σημαντικά την επαφή σας με ακάρεα ή/και επιθήλια ζώων. Οι συναθροίσεις ευνοούν τις λοιμώξεις. Αν πάσχετε από άσθμα φροντίστε να έχετε εμβολιστεί αρκετά νωρίτερα με το αντιγριπικό εμβόλιο, ώστε να ελαχιστοποιήσετε την πιθανότητα εκδήλωσης έξαρσης της νόσου στα πλαίσια λοίμωξης από τον ιό της γρίπης. Το φαγητό αποτελεί κεντρικό εορταστικό στοιχείο και πληθώρα υπέροχων παραδοσιακών, και όχι μόνο, λιχουδιών κατακλύζουν τα τραπέζια μας. Αν, όμως, πάσχουμε από κάποια τροφική αλλεργία θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, διότι οι σπιτικές λιχουδιές δεν συνοδεύονται από λίστα συστατικών. Αν είμαστε έντονα αλλεργικοί σε μια τροφή πρέπει να σκεφτόμαστε και την πιθανότητα διασταυρούμενης μόλυνσης με αυτή την τροφή στους χώρους της κουζίνας, στους αποθηκευτικούς χώρους τροφίμων, στα σκεύη σερβιρίσματος και φαγητού. Τα ποτά μπορούν, επίσης, να περιέχουν αλλεργιογόνα, π.χ. αν έχετε αλλεργία στα γαλακτοκομικά τότε θα σας είναι πρόβλημα η προσθήκη κρέμας στη Pina colada σας. Αν έχετε τροφική αλλεργία στα σιτηρά ή δυσανεξία στη

γλουτένη προσοχή στα σιτηρά (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη) που ενδέχεται να περιέχουν κάποια ποτά. Τα θειώδη μπορούν να προκαλέσουν εξάρσεις άσθματος και σπανιότερα αλλεργικές αντιδράσεις. Μην ξεχνάτε ότι το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει ρινική συμφόρηση, πονοκέφαλο, ερυθρότητα, κνησμό, αντενδείκνυται με τα περισσότερα αντιαλλεργικά φάρμακα, διευκολύνει την εμφάνιση μιας αλλεργικής αντίδρασης και αυξάνει τη σοβαρότητά της. Να θυμάστε ότι τα αλλεργιογόνα παραμένουν στο σάλιο αρκετές ώρες μετά τη βρώση της αλλεργιογόνου τροφής και η επαφή μας με αυτό το σάλιο μπορεί να προκαλέσει την εκδήλωση σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης, αν είμαστε έντονα ευαισθητοποιημένοι σ’ αυτά τα τροφικά αλλεργιογόνα. Προσοχή, λοιπόν, στους αναδευτήρες ποτών, στα shakers, λοιπά μαγειρικά σκεύη, συνοδευτικές φέτες εσπεριδοειδών και κλαδάκια μέντας που μπορεί να έχουν έρθει σε επαφή με σάλιο άλλου ατόμου. Σας εύχομαι ολόψυχα Καλά Χριστούγεννα, Καλή Πρωτοχρονιά, Καλή Νέα Χρονιά! Υγεία, Αγάπη, Γαλήνη, Σύνεση, Επιτυχίες!

ΒΑΣΙΛΙΚΗ Α.Κ. ΒΟΥΡΓΑ ΑΛΛΕΡΓΙΟΛΟΓΟΣ Σαρανταπόρου 3, Κοζάνη, 50100 Τ 24610 36130 Κ 6974 757 475

Το Πρότυπο Παθολογικό Ιατρείο Δημητρίου Γ. Μακρίδη ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Φεβρουάριο του 2017 με στόχο να προσφέρει υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου στο Νομό Γρεβενών. Ο ιατρός κος Δημήτρης Μακρίδης έχοντας ειδικευθεί στο Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, απεκόμισε εμπειρία γνώση και ειδίκευση στην Εσωτερική Παθολογία και στον Σακχαρώδη Διαβήτη.

Στο κατάστημα «Μargarita» της οδού Βαλταδώρων 5 στην Κοζάνη θα βρείτε μεγάλη ποικιλία γυναίκειων ενδυμάτων για κάθε ηλικία συνδυάζοντας ποιότητα άνεση και καλές τιμές! Επιλέξτε ρούχα κατάλληλα για κάθε εποχή και γούστο από μεγάλη γκάμα επώνυμων εταιρειών όπως Gerry Weber ,Taifun,Lusifer,Oui,Gina Bacconi και άλλες.

TOGETHER 41

Βαλταδώρων 5, Κοζάνη

Fashion Hair Το κομμωτήριο Fashion Hair σας υπόσχεται τα πιο μοντέρνα κουρέματα και χτενίσματα με εξειδικευμένη φροντίδα και προϊόντα που ταιριάζουν στις ανάγκες του καθένα σε έναν ιδιαίτερα φιλόξενο χώρο. Υψηλού επιπέδου υπηρεσίες κομμωτηρίου που είναι προσιτές σε όλους με εξατομικευμένες προτάσεις και τα πιο επώνυμα προϊόντα όπως Morrocanoil, Οlaplex, Τrinity, L’oreal, Lisap, Βioproten, Kaleid, Lisaplex, Goldwell και άλλα. Στο κομμωτήριο Fashion Hair μπορούμε επίσης να βρούμε πολλές νέες τεχνολογίες όπως η θεραπεία μπότοξ μαλλιών και η θεραπεία κερατίνης που έχουν ως στόχο να μεταφέρουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία στην τρίχα ώστε να εξασφαλίσουν την ανάπτυξη και την υγιή δομή της για ένα υγιές, λαμπερό αποτέλεσμα. Φιλίππου Β 14, | Κοζάνη, 50132, | Τ.2461030662

« Το κατάστημα ΜΕGA EURONICS ΖΙΑΚΑΣ σας εύχεται Χρόνια πολλά, Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχισμένος ο Νέος Χρόνος»

Ο υπναράς Άγιος Βασίλης KEIMENO ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΑΦΑΣΗΣ

Έφτασε η Άγια Νύχτα των Χριστουγέννων…. Ο Άγιος Βασίλης, έβαλε τα καλά του, μάζεψε του κόσμου όλου τα παιχνίδια και αφού σηκώθηκε από το θρόνο του φώναξε με τη βροντερή μα καλοσυνάτη φωνή του:

TOGETHER 42

Ελάτε ταρανδάκια μου πετάξτε με ψηλά τα δώρα να μοιράσουμε σε όλα τα παιδιά. Όσα απ’ αυτά μου έγραψαν και ζήτησαν δωράκι θα αφήσω το παιχνίδι τους επάνω από το τζάκι. Ο Ντάσερ, ο μεγαλύτερος από τα 9 αδέρφια ακολουθώντας την προτροπή του Άγιου λέει στα αδέρφια του: Εμπρός λοιπόν αδέλφια μου με το έλκηθρο πετάμε παρέα με τα ξωτικά τα δώρα για να πάμε. Όλοι μαζί λοιπόν, με τον Άγιο Βασίλη να τους καθοδηγεί, ξεκίνησαν για το ταξίδι τους σε όλο τον κόσμο. Πριν προλάβουν όμως να επισκεφτούν το πρώτο σπίτι, ένας περίεργος θόρυβος ήχησε στα αυτιά του Πράντσερ. Αφού αφουγκράστηκε τον περίεργο ήχο γυρίζει και λέει στο Ρούντολφ: Ρούντολφ μου την κοιλίτσα μου ακούς να γουργουρίζει; μήπως είναι ιδέα μου ή κάποιος ροχαλίζει; Ο Ρούντολφ γυρίζοντας το κεφάλι του προς τη μεριά του Άγιου, γούρλωσε τα μάτια του και έμεινε αποσβολωμένος. Γυρίζοντας στα αδέρφια του, τους λέει με τρεμάμενη φωνή: Ο Άγιος μας κοιμήθηκε πάρα πολύ βαριά και το βαρύ ροχαλητό τ’ αυτιά μου τα τρυπά.

Το έλκηθρό μας έγειρε και τα πολλά παιχνίδια πέφτουνε τώρα από ψηλά πάνω στα κεραμίδια! Τα παιχνίδια, άρχισαν ένα ένα να πέφτουν από το έλκηθρο, σε κεραμίδια και αυλές μα και μέσα στα σπίτια από τις καμινάδες. Κούκλες, τρενάκια και μπάλες άρχισαν να μονολογούν για αυτό που τους βρήκε: Απ’ το τσουβάλι έπεσα πάνω σ’ αυτό το σπίτι χτύπησα τα χεράκια μου την πλάτη και τη μύτη. Άραγε, μήπως πέσαμε μέσα σε λάθος τζάκι; Σ’ αυτό το σπίτι ζήτησαν κουκλάκι ή τρενάκι; Νομίζω αλλού μας ρίξανε και τώρα τι θα γίνει; Φοβάμαι κάποιο απ’ τα παιδιά χωρίς δώρο θα μείνει. Αμέσως, οι τάρανδοι επιστράτευσαν τα μεγάλα μέσα. Με τις διαπεραστικές φωνές τους μούγκρισαν δυνατά και οι φωνές τους ακούστηκαν μέχρι το Βόρειο Πόλο. Τα ξωτικά κατάλαβαν πως κάτι άσχημο συμβαίνει. Αμέσως έκαναν τα μαγικά τους κόλπα και μέσα σε ένα λεπτό βρέθηκαν μονομιάς στο έλκηθρο του Άγιου Βασίλη. Ο Αλαμπάστερ, ο διαχειριστής της λίστας των παιχνιδιών πήρε την κατάσταση στα χέρια του:

πρέπει να τα μαζέψουμε, χάσαμε τόση ώρα.

τεία του χωριού τους μάζεψε κοντά του και τους είπε:

Ο Πέππερ Μίνστιξ, ο φρουρός του μυστικού περάσματος στο χωριό του Άη Βασίλη παροτρύνοντας τα άλλα ξωτικά είπε:

Παιδάκια μου γλυκούτσικα βοήθεια ζητάμε, όσο κι αν προσπαθήσαμε τον Άγιο δεν ξυπνάμε.

Εμπρός γλυκά μου ξωτικά, άντε σκεφτείτε κάτι γιατί δε βλέπω γρήγορα αυτός ν’ ανοίγει μάτι. Η Σούγκαρπλαμ Μαίρη, υπεύθυνη του τμήματος γλυκών αφού έστυψε το μυαλουδάκι της είπε στους υπόλοιπους: Νομίζω πως το πρόβλημα παιδάκι θα το λύσει, με ένα φιλί τον Άγιο μας αμέσως θα ξυπνήσει. Γ’ αυτό τι περιμένουμε; Εμπρός να κατεβούμε, τη βοήθεια που ψάχνουμε γρήγορα να τη βρούμε. Αλλάξτε όλοι κατεύθυνση να κατεβούμε τώρα, κ’ αμέσως να μαζέψουμε στο έλκηθρο τα δώρα. Και μόλις το παιδάκι μας τον Άγιο φιλήσει, τα δώρα θα μοιράσουμε αφού θα’ χει ξυπνήσει. Έτσι λοιπόν κατέβηκαν μες στο μικρό χωριό, το έλκηθρο σταμάτησαν μπρος στο καμπαναριό.

Ο Άη Βασίλης φίλοι μου, δύσκολα θα ξυπνήσει, κουράστηκε τόσο πολύ τα δώρα για να στήσει!

Μα κάθε δώρο που έπεφτε στις στέγες και χτυπούσε, έκανε θόρυβο πολύ και τα παιδιά ξυπνούσε.

Ο Μπάσι Έβεργκριν, ο εφευρέτης των μηχανών που κάνουν τα παιχνίδια ρώτησε τρομαγμένος:

Και έτσι όλα μαζεύτηκαν να βρούνε τι συμβαίνει, γιατί τον Άγιο σπίτι τους δεν είδανε να μπαίνει.

Τι πρέπει πια να κάνουμε; Πέφτουνε τόσα δώρα

Ο Αλαμπάστερ μόλις είδε μαζεμένα τα παιδάκια στην πλα-

τον Άγιο να φιλήσει, μπας και μπορέσει γρήγορα γλυκά να τον ξυπνήσει.

Τα παιδάκια μέσα στη νύστα τους άρχισαν να μιλάνε το ένα μετά το άλλο:

Τότε εμφανίστηκε από ψηλά η Άγια Νύχτα μέσα στο κατάλευκο και φωτεινό φόρεμά της. Βλέποντας τα παιδιά τους έκανε νόημα να μαζευτούν όλα κοντά της και με γλυκιά φωνή τους λέει:

Στον Άη Βασίλη ζήτησα για τούτες τις γιορτές, να φέρει στο τσουβάλι του παιχνίδια και ευχές.

Καθίστε, λοιπόν, φίλοι μου κι όποιος πρώτος μιλήσει αυτός θα είναι ο τυχερός. Τον Άγιο να φιλήσει.

Μα όσο αυτός κοιμότανε χάθηκαν τόσα δώρα, στις στέγες πάνω πέσανε πώς θα τα βρούμε τώρα; Τι θέλετε να κάνουμε; Ας μην αργοπορούμε αλλιώς για τα Χριστούγεννα δώρα δε θα χαρούμε. Πάμε λοιπόν να ψάξουμε στις στέγες να τα βρούμε και μόλις τα μαζέψουμε θά’ ρθουμε να σας πούμε. Τα παιδάκια όλα με τη βοήθεια των ξωτικών και των ταράνδων ανέβηκαν στις στέγες των σπιτιών και πολύ πολύ γρήγορα μάζεψαν όλα τα πεσμένα δώρα. Χαρούμενα όλα μαζί φώναξαν με μια φωνή: Τι τύχη που προλάβαμε και βρήκαμε τα δώρα. Η Άγια Νύχτα έφτασε. Δε χάσαμε ούτε ώρα Τότε τα ξωτικά που είχαν τρελαθεί από τη χαρά τους χαμογελώντας τους είπαν: Μπράβο που περπατήσατε σε όλο το χωριό και τα δωράκια φέρατε μες στο καμπαναριό. Μα τώρα κάποιος από σας

Μα τώρα που το σκέφτομαι αντί για ένα παιδάκι πρέπει να πάνε όλα μαζί να δώσουν το φιλάκι. Γιατί μονάχα ένα παιδί Δε θα ‘χει το κουράγιο. Πριν προλάβει να συνεχίσει τη σκέψη της τα παιδάκια είχαν ήδη αρχίσει να πλησιάζουν τον Άγιο Βασίλη. Μα, να, βλέπω όλα μαζί τώρα φιλούν τον Άγιο. Και τότε το θαύμα έγινε. Ο Άη Βασίλης άρχισε να σηκώνει τα βλέφαρά του. Άνοιξε τα ματάκια του με έκπληξη κοιτάζει τόσα παιδιά τριγύρω του που τον κοιτούν με νάζι. Τα ξωτικά με μια φωνή ακούστηκαν από πέρα ως πέρα. Ζήτω! Ο Άγιος ξύπνησε εμπρός λοιπόν να πάμε τα δώρα να μοιράσουμε ας μη χασομεράμε. Παιχνίδια θα μοιράσουμε με γέλια και χαρές και σ’ όλους σας ευχόμαστε χαρούμενες γιορτές.

Ο Περικλής Καφάσης πάσχει από αχαλίνωτη φαντασία, την οποία ποτέ του δεν θα προσπαθήσει να γιατρέψει. Το 2014 εκδόθηκε το πρώτο του βιβλίο για παιδιά, με τίτλο Η λίμνη των κύκνων.

Όλοι το ίδιο πράγμα ξορκίζουμε. Την ίδια ελπίδα αναζητάμε...

Αχ, έλατο, βαχ, έλατο... KEIMENO ΓΛΥΚΑ ΠΑΥΛΙΔΟΥ

Ο Σύνδεσμος Αδειούχων Υδραυλικών Νομού Κοζάνης σας εύχεται Χρόνια πολλά, Καλά Χριστούγεννα & Ευτυχισμένος ο Νέος Χρόνος

TOGETHER 43

Στο

εξώφυλλο του «λάιφστάιλ» εντύπου, ένα σαλόνι γήπεδο, η χαρά της αμερικανιάς. Τι τζάκια, τι κεριά, τι τάρανδοι! Σχεδόν μπορείς να ακούσεις τον Μπινγκ Κρόσμπι να ξελαρυγγιάζεται καθώς «ονειρεύεται» Λευκά Χριστούγεννα. Και στη μέση, το έλατο… Με άπειρα λαμπιόνια, χειροποίητα κρυστάλλινα Χερουβίμ, λακαρισμένες κατακόκκινες μπάλες. Είναι πανέμορφη η εικόνα του, τόσο χριστουγεννιάτικη, τόσο ζεστή και... τόσο ψεύτικη. Μια φορά κι έναν καιρό, λοιπόν, στα δάση της Βόρειας Ευρώπης, τη μεγαλύτερη, την πιο κρύα και την πιο τρομαχτική νύχτα του χρόνου, οι άνθρωποι είχαν ανάγκη από ελπίδα. Έτσι, ίσως έκαναν τελετές κάτω από τα χιονισμένα δέντρα που αντιστέκονταν στον χειμωνιάτικο θάνατο. Αιώνες αμέτρητοι πέρασαν. Μια καινούργια πίστη ήρθε να εξαφανίσει τις αρχαίες δοξασίες, αλλά η νύχτα αυτή του μεσοχείμωνου ήταν πάντα κρύα, πάντα σκοτεινή, και η ελπίδα ζωτικής σημασίας. Τα παλιά ιερά έθιμα δεν έλεγαν να σβήσουν. Η ελπίδα της νέας ζωής, το απόλυτο δώρο. Η καινούργια θρησκεία τα ενσωμάτωσε στο τελετουργικό της. Κάπου μέσα στους χρόνους του Μεσαίωνα, πολύ αργότερα και πολύ μακριά από τη γέννηση του Χριστού, γεννήθηκαν τα Χριστούγεννα. Στην αρχή τα δώρα ήταν σεμνά και ταπεινά. Λίγα μήλα, καρύδια, καρποί, να συμβολίζουμε την αφθονία. Σήμερα δεν τη συμβολίζουμε, την προσφέρουμε σε μορφή υπερβολική. Ο συμβολισμός των Χριστουγέννων πάσχει. Η κυριολεξία της χλιδής περισσεύει κι ας βρισκόμαστε βουτηγμένοι σε οικονομική κρίση. Μπορείς να κάνεις Χριστούγεννα χωρίς έλατο. Μπορείς να στολίσεις ένα καράβι, μια λεμονιά, μια μπανανιά ή και τίποτα. Αυτό που δεν επιτρέπεται να κάνεις είναι να αφήσεις αυτές τις νύχτες, τις πιο κρύες, τις πιο φοβιστικές του χειμώνα, να περάσουν σκοτεινές, χωρίς ένα φωτάκι ελπίδας. Από τη φλογίτσα των λίγων κεριών που τρεμοπαίζουν στο τραπεζάκι του σαλονιού, ως τη φωταγωγημένη Μητέρα Όλων των Ελάτων, επαγγελματικά διακοσμημένη στην αίθουσα δεξιώσεων μιας βίλας.

TOGETHER 44

H ΟΡΓΙΣΜΕΝΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ «ΑΓΓΕΛΩΝ»

η Γιορτή του ανάμματος των Χριστουγεννιάτικων δέντρων σε ολόκληρη την επικράτεια, που δηλώνει την έλευση των Χριστουγέννων κάτω από βροχή πυροτεχνημάτων και βεγγαλικών, δεν κατάφερε φέτος να κάνει τη νύχτα μέρα. Η αυλαία της γιορτής άνοιξε, αλλά έκλεισε βιαστικά και πάλι. Τη σκυτάλη πήραν η βία, η οργή, ο θυμός... χάθηκε μονομιάς το πνεύμα των Χριστουγέννων... Οι δήμαρχοι πριν ανάψουν τα χιλιάδες λαμπιόνια που στολίζουν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα, καλωσορίζουν τους πολίτες σε κατάμεστες πλατείες, κυρίως τους νέους που βρέθηκαν από νωρίς στους χώρους.

«Είμαστε και φέτος εδώ για όλους εσάς, για τη νεολαία μας, που αγκαλιάζει τις εκδηλώσεις του δήμου, για αυτή τη νεολαία», τόνισαν οι δήμαρχοι και ευχήθηκαν χρόνια πολλά σε όλο τον κόσμο. Τι ειρωνεία... λίγες μέρες μετά αυτοί οι νέοι γίνονται οι στόχοι. Είναι οι ίδιοι νέοι που ξεσπούν καθημερινά, που βγαίνουν στους δρόμους, που ψάχνουν απελπισμένοι για εργασία. Όχι για γιορτάσια. Αλλά για να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Οι πόλεις γιορτάζουν, και οι υπεύθυνοι υπογραμμίζουν ότι η Γιορτή των «Αγγέλων» διοργανώνεται με σκοπό το εορταστικό κλίμα που θα διαμορφωθεί να συντελέσει στην τόνωση της αγοραστικής

KEIMENO ΓΛΥΚΑ ΠΑΥΛΙΔΟΥ

κίνησης στα εμπορικά καταστήματα της πόλης. Κι άλλη ειρωνεία... γιατί φέτος για τους καταστηματάρχες θα είναι μια δύσκολη χρονιά. Και περίμενα με αγωνία να δω να στήνεται σε κάποια πόλη ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο, χωρίς στολίδια και λαμπιόνια αλλά με οικολογικές μπάλες από χαρτί, όπου θα αναγράφονταν συνθήματα όπως «Ανεργία», «Ακρίβεια», «Κατασχέσεις», «Νέοι φόροι» κ.ά. Να υπενθυμίζει στους πολίτες τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, η οποία δεν επιτρέπει σπατάλες για στολίδια και λαμπιόνια που στοιχίζουν ακριβά. Το δέντρο της ακρίβειας να είναι ένας συμβολισμός

ενόψει του δύσκολου φετινού χειμώνα, που τα νοικοκυριά έχουν γονατίσει και τα χρέη πλήττουν τους πολίτες και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες. «Ο χειμώνας αυτός είναι ο δυσκολότερος των τελευταίων χρόνων, καθώς η ακρίβεια κυριαρχεί, τα δημοτικά τέλη αυξάνουν και οι κατασχέσεις κυλούν σαν χιονοστιβάδα». Δεν ξέρω αν πρέπει να χαιρόμαστε με όλα αυτά. Υπάρχει κόσμος που υποφέρει. Και ίσως όλες αυτές οι φιέστες να είναι προκλητικές. Στα χρόνια που πορευόμαστε θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Να μην προκαλούμε. Γιατί η Ελλάδα είναι ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί. Και η ώρα είναι κοντά. Κι ακόμη δεν είδαμε τίποτα...

TOGETHER 45

wonderful

“…the most time of the year…”

άγχους. Η ματαίωση των «υπερβολικών προσδοκιών» αφήνει αισθήματα κενού και ανεπάρκειας. Πολλές φορές τιμωρούμε τον εαυτό μας και αυτομαστιγωνόμαστε για όσα δεν είμασταν ‘ικανοί’ να πραγματοποιήσουμε λέγοντας ‘…άλλη μια φορά που δεν τα κατάφερα… πάλι δεν μπόρεσα να…’ φράσεις που μεταφράζεται ‘δεν είμαι ικανός για τίποτα, δεν μου αξίζει τίποτα’ . Γινόμαστε επικριτικοί, και άδικοι με τον εαυτό μας. Αισθανόμαστε όπως τότε που είμασταν παιδιά και περιμέναμε το δώρο του Άγιου Βασίλη, που θα ερχόταν μόνο εάν είμασταν καλά παιδιά όλη τη χρονιά, εάν καταβάλαμε κόπους και προσπάθειες, δεν κάναμε λάθη, τρώγαμε όλο μας το φαγητό, δεν στεναχωρούσαμε κανέναν, είμασταν γενναίοι και δυνατοί, δεν ενδίδαμε σε πειρασμούς κι ένα σωρό άλλα πρέπει… Και κάθε χρόνο η λίστα των προσδοκιών και των απαιτήσεων που θέταμε στον εαυτό μας τόσο εμείς όσο και το περιβάλλον μας αυξανόταν, αφού ο ανικανοποίητος Άγιος Βασίλης δεν μας επιβράβευε με το δώρο του. Αφού λοιπόν εκείνος μας ξεχνούσε ή αδιαφορούσε για τις πραγματικές μας ανάγκες και επιθυμίες, δεν θα πρέπει να αξίζαμε και τόσο πολύ. Αφού μας αποδεχόταν μόνο με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μάθαμε να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας με συγκεκριμένους όρους. Είναι μεγάλη η ματαίωση που βιώνουμε κάθε φορά που οι προσδοκίες μας δεν ικανο-

TOGETHER 46

ι άνθρωποι που βιώνουν αυτή τη μελαγχολία σίγουρα περνάνε δύσκολα. Νιώθουν θλίψη, έχουν καταθλιπτικά συμπτώματα, νιώθουν οργή, ευερεθιστότητα, έχουν διαταραχές ύπνου, όρεξης κλπ. Η καταθλιπτική αυτή διάθεση προκύπτει ως μία εσωτερική σύγκρουση μέσα μας. Σύγκρουση ανάμεσα στα πραγματικά συναισθήματά μας και στον καταναγκασμό του περιβάλλοντος που μας επιτάσσει να είμαστε χαρούμενοι, ευτυχισμένοι και να απολαμβάνουμε τη ‘μαγεία’ και τη ‘λάμψη’ των Χριστουγέννων. Όλοι πρέπει να δείχνουμε ενθουσιασμό, να μοιραζόμαστε την ευτυχία μας και τις ‘τέλειες’ κοινωνικές μας δραστηριότητες στα Social media. Κι αν δεν έχουμε κοινωνικές δραστηριότητές και τους φίλους να τα μοιραστούμε, τότε τι γίνεται; Μεγάλο το ψυχικό φορτίο που πολλοί δεν αντέχουν να το σηκώσουν. Εμφανίζουν έτσι συμπτώματα κατάθλιψης, σκέψεις προσωπικής ανεπάρκειας, θλίψη, ενοχές, μπαίνουν σε μια διαδικασία σύγκρισης του εαυτού τους με τους ‘ευτυχισμένους άλλους’ που φαίνεται ότι έχουν, καταναλώνουν και απολαμβάνουν περισσότερα από αυτούς. Στο τέλος κάθε χρόνου μπαίνουμε σε μια διαδικασία απολογισμού της ζωής μας, των όσων κάναμε ή δεν τολμήσαμε να κάνουμε όλη τη χρονιά. Οι υπέρμετρες και μη ρεαλιστικές προσδοκίες που είχαμε και δεν πραγματοποιήθηκαν, είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες

Το κατάστημα Βιολέτα μετράει 18 χρόνια στον χώρο της παιδικής μόδας, αφού διαθέτει άριστης ποιότητας ενδύματα και υποδήματα από βρεφικά μέχρι και 12 χρονών. Σας περιμένει στον πλήρως ανανεωμένο χώρο του στο κέντρο της πόλης, με τις πιο απίθανες τιμές!

Βιολέτα 28η & Τσιμινάκη γωνία | Τηλ. 24610 29009 | Κοζάνη

Αν και η περίοδος των Χριστουγέννων αναμένεται συνήθως ως μια περίοδος χαράς και ευτυχίας, εντούτοις για πολλούς ανθρώπους τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Κατά τη διάρκεια των εορτών πολλοί νιώθουν τη διάθεσή τους πεσμένη. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες μάλιστα 1 στους 3 Έλληνες και 1 στις 2 Ελληνίδες δηλώνουν ότι τα Χριστούγεννα δεν είναι “…the most wonderful time of the year…” για αυτούς. KEIMENO ΙΩΑΝΝΑ ΔΕΝΔΡΗ Ψυχολόγος Α.Π.Θ. | e.joandendri@yahoo.gr

ποιούνταν, κάθε φορά που παρά τους κόπους και τις προσπάθειες όλης της χρονιάς ο Άγιος Βασίλης δεν φέρνει τα δώρα του. Έτσι γινόμαστε όλο και πιο σκληροί και κυνικοί με τον εαυτό μας και τους άλλους. Και όσο πιο σκληροί γινόμαστε με τον εαυτό μας, τόσο ξεθωριάζει η λάμψη των Χριστουγέννων και τη θέση της παίρνουν τα «christmas blues»… Αυτός είναι ο λόγος που δε μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι τα Χριστούγεννα. Δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε πλέον όλες τις ματαιώσεις που μας δημιούργησε

η χαμένη πίστη μας στον Άγιο Βασίλη, η χαμένη πίστη στον εαυτό μας. Η πεποίθηση ότι δεν έχουμε και δεν αξίζουμε να αποκτήσουμε όλα αυτά που θα θέλαμε μας δημιουργεί απογοήτευση και θυμό. Ίσως είναι καιρός λοιπόν να γίνουμε πιο επιεικείς κι λιγότερο επικριτικοί με τον Άγιο Βασίλη. Και ίσως και με τον εαυτό μας, να ρίξουμε μια θετική ματιά μέσα μας και να αντλήσουμε αγάπη και θετική ενέργεια από τη μαγεία που κρύβουμε μέσα μας. Και τότε ίσως αρχίσουμε και πάλι να βλέπουμε τη μαγεία των Χριστουγέννων.

ΤΣΙΩΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ & ΣΙΑ Από το 1976 ξεκίνησε την αλλαντοποίηση νιώθοντας και προλαβαίνοντας τις προτιμήσεις του καταναλωτή από τότε έως και σήμερα. Η εταιρεία Τσιώνη δραστηριοποιείται στην παραγωγή και την εμπορία αλλαντικών, κέντρο των εργασιών της εταιρείας είναι το ιδιόκτητο εργοστάσιο της που βρίσκεται στο 2ο χιλ. Κοζάνης Καρυδίτσας . Τα αλλαντικά Τσιώνη είναι από μόνα τους μια ολόκληρη ιστορία, συνώνυμη με τα αλλαντικά στην περιοχή και όχι μόνο. Εμείς ξεχωρίσαμε και σας προτείνουμε το Σκορδάτο παραδοσιακό σαλάμι, το καραμαλίδικο λουκάνικο με σκόρδο και κύμινο αλλά και το πρασάτο λουκάνικο.

TOGETHER 47

ΤΣΙΩΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ & ΣΙΑ Εργοστάσιο Αλλαντικών-2ο χιλ. Κοζάνης Καρυδίτσας Πρατήριο-Πλατεία Λασσάνη 19 Τ. 24610 37507

Μουράτη 5 Κοζάνη | 24610 29 915 Ο χώρος διατίθεται για εκδηλώσεις

Η Ελένη και . . . οι αγάπες των αστεριών KEIMENO ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΡΑ

TOGETHER 48

υτές τις γιορτές νιώθω την ανάγκη να μιλήσω για τους ανθρώπους. Ανθρώπους πολλούς δε γνώρισα, και έστω αυτούς που γνωρίζω μέχρι τώρα δεν τους λες και πολλούς. Λίγοι οι γνωστοί και ακόμα πιο λίγοι οι φίλοι. Όμως ανάμεσα σε αυτούς που γνώρισα, ξεχώρισα. Ξεχώρισα τους ανθρώπους που με θέλουν για μια χάρη, ξεχώρισα αυτούς που με θέλουν για μια δύσκολη στιγμή, ξεχώρισα αυτούς που θέλουν να με ξέρουν μόνο για να πουν ότι με ξέρουν,

ότε έδωσες για τελευταία φορά; Όχι εκείνη τη φορά που παρασύρθηκες από το άρωμα του “Καλού Σαμαρείτη” αλλά την άλλη που εξουσιοδότησε η καρδιά σου. Σε εκείνη που παραμέρισες υπέρμετρους εγωισμούς και μνησικακίες τότε που έδωσες και ήσουν μόνος, δεν σε έβλεπε κανείς. Οι μοναδικές και σπάνιες στιγμές που ένιωσες την

ξεχώρισα αυτούς που θέλουν να αναμετρηθούν μαζί μου, ξεχώρισα αυτούς που θέλουν να με σνομπάρουν, ξεχώρισα αυτούς που με θέλουν για παρέα, ξεχώρισα αυτούς που θέλουν να με κάνουν να χαμογελάω και να είναι δίπλα μου. Και οι τελευταίοι με αγαπούν γι΄ αυτό που είμαι. Και γω τους αγαπώ. Με μερικούς απ΄ αυτούς μπορεί να μη τα λέμε συχνά, αλλά όταν μιλάμε είναι σα να είχαμε να τα πούμε απ΄ το προηγούμενο βράδυ. Δε με νοιάζει να γνωρίσω πολλούς ή

ανάγκη να γίνεις ανάγκη που έδωσες ψυχή και πήρες χαμόγελο και αν ακόμα δεν το πήρες έδειξες ανωτερότητα, δεν σου το χρώσταγε η ζωή ποτέ αλλά ούτε σου το στέρησε κιόλας. Δίνω όταν έχω και νιώθω βολεμένος και πλήρης ή δίνω γιατί ζω, αναπνέω, βλέπω, ακούω, αισθάνομαι; Χάσαμε τα μάτια και τα αυτιά μας, κοιτάμε και δεν βλέπουμε προσπερνάμε, ακούμε

«Δούναι και λάβεινγκ» KEIMENO ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

λίγους ανθρώπους. Με νοιάζει να κοιτάει ο καθένας τη δουλειά του. Αυτό που με εκνευρίζει περισσότερο είναι ότι μερικοί άνθρωποι για να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους, ψάχνουν να βάλουν εμπόδια στους άλλους. Είναι η μοναδική ασχολία πιστεύω που τους κάνει χαρούμενους. Φαντάσου πόση πίκρα, απογοήτευση και λύπη έχουν μαζεμένη μέσα τους. Για φαντάσου . . . δε θέλουν να παραδεχτούν ότι πονάνε! Κάνουν τους άλλους να πονούν για να παίρνουν χαρά. Αμφιβάλλω αν είναι χαρά, αυτό

σαν αίσθηση αλλά στην πραγματικότητα δεν ακούμε γιατί μάθαμε μόνο να μιλάμε. Μάθαμε να ακούμε εμάς και όταν έρχεται η σειρά μας, τότε φοράμε τις καινούργιες μας παρωπίδες. Δε δίνεις γιατί περιμένεις να πάρεις πρώτα και ας ελπίζει βαθιά και κρυφά μέσα σου το πίσω μέρος του μυαλού το αντίθετο. Δίνω γιατί έχω, έχω καταφέρει να εξομοιωθώ με σένα

που οι ίδιοι νομίζουν για χαρά. Μάλλον τα ΄χουν μπερδέψει. Λυπάμαι. Μα πιο πολύ χαίρομαι για τα αστέρια μου. Ο ουρανός μου έχει ένα, δύο, τρία αστέρια φωτεινά και ωραία. Και είμαι πολύ χαρούμενη γι΄ αυτό. Μη σας νοιάζει να γνωρίζετε πολλούς ανθρώπους. Λίγοι εξάλλου θέλουν το καλό σας. Ο ουρανός είναι ωραίος και με λίγα αστέρια. Καλές γιορτές με υγεία!

που είσαι φτιαγμένος με σάρκα και οστά. Τι ωραία αίσθηση να εισπράττεις χωρίς να ζητάς και να απαιτείς έτσι, αβίαστα και ανεπαίσχυντα. Νιώθεις πλούσιος στη φτώχεια σου και χωρίς αυτήν φτωχός στα πλούτη σου. Λαμβάνεις σημάδια απόγνωσης σε όποιο σημείο και αν στέκεσαι είτε βρίσκεσαι στα ψηλά είτε στα χαμηλά και αυτό γιατί είμαι κομμάτι σου, σάρκα από την σάρκα σου. Αυτά που έδωσες θα τα πάρεις με τόκο, ακόμα και αν δεν τα λάβεις, εσύ το καθήκον σου το έκανες θα καταχωρηθεί στο βιογραφικό σου σημείωμα ως προϋπηρεσία, στην προϋπηρεσία σου ως Άνθρωπος. Το ανθρώπινο προσωπείο δεν το βάζεις και το βγάζεις ανάλογα με την περίσταση, η είσοδος στο πάρτι της ζωής έχει αντίτιμο, κλείνει την πόρτα στους υποκριτές. Δύσκολοι καιροί για αυτήν, πολύτιμη και ακριβή, τη βρίσκεις ούτε καν σε τιμή ευκαιρίας, τζάμπα! Ο τρόπος διαφορετικός αλλά η ουσία ίδια, επιτακτική ανάγκη όλων ακόμη και των πιο σκληρών σφετεριστών και κερδισμένων αλαζόνων. Τη διαγράψαμε από το λεξιλόγιο μας, πολλοί δεν την ξεστομίσαμε καν και άλλοι τόσοι δεν την αισθανθήκαμε, που να ξέραμε πως δεύτερη ζωή δεν έχει. Η εκ διαμέτρου αντίθετη δύναμη της εξουσιάζει τον εαυτό σου σπρώχνοντάς τον σε άλλα μονοπάτια απομακρυσμένα από εκείνη, σε αυτά που βαδίζεις εγωιστικά μονάχος για να πετύχεις και όταν πετύχεις γεννιέται η επιθυμία να προσφέρεις τάχα ανιδιοτελώς, δρώντας εκ του ασφαλούς με αυτό το υπεροπτικό μικρόβιο που σε κατατρέχει. Εκεί ασυνείδητα χάνεσαι και χάνεις τον αυθορμητισμό της μορφής της. Φοβάσαι να την αγγίξεις, την αγκαλιάζεις έχοντας όμως απόσταση ασφαλείας, “πειράζεις” τα καθαρά χαρακτηριστικά της και τις καλοσχηματισμένες γωνίες της και το μόνο που καταφέρνεις είναι να βγεις μια επιτηδευμένη φωτογραφία μαζί της. Αγάπη!

Σιάτιστα

Ηλεκτρικές συσκευές/ Έπιπλα/ Στρώματα/ Πλυστικά μηχανήματα Η επιχείρηση ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ εδρεύει στη Σιάτιστα εδώ και 40 χρόνια. Μια οικογενειακή επιχείρηση 2ης γενιάς που έχει ως τομέα δραστηριοποίησης το εμπόριο επίπλου, ηλεκτρικών ειδών, στρωμάτων, μηχανημάτων και ότι αφορά τον οικιακό εξοπλισμό! Δύο όροφοι καταστημάτων γεμάτοι με όλα όσα χρειάζεται ένα σύγχρονο σπίτι συνδυάζοντας την άψογη εξυπηρέτηση με πολύ προσιτές τιμές. Επιλέξτε μέσα από μια μεγάλη γκάμα προϊόντων που θα ικανοποιήσουν τις δικές σας ανάγκες. Δ. Μεγ Αλεξάνδρου 33, Σιάτιστα | Τ. 2465 023148

ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ!

TOGETHER 49

ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ

Gatsby

Ο Υπέροχος Γκάτσμπυ του Fitzgerald

Χρειάστηκε αρκετή σκέψη για το βιβλίο του συγκεκριμένου τεύχος. Ήθελα κάτι που να ταιριάζει με την εποχή και με την λάμψη των Χριστουγέννων. Και τότε μου ήρθε η ιδέα. Μα φυσικά, Ο Υπέροχος Γκάτσμπυ του Fitzgerald! Είναι κλασικό όπως αρμόζει στα Χριστούγεννα, και το σκηνικό σε γοητεύει με όλη τη λάμψη της δεκαετίας των 20’s. Παράλληλα είναι βαθυστόχαστο και έχει τη δύναμη να σε κερδίσει! KEIMENO ΕΛΛΗ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

TOGETHER 50

έβαια, Ο Υπέροχος Γκάτσμπυ δεν είχε εξ αρχής την αναγνώριση που του άξιζε. Για την ακρίβεια, όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1925, έλαβε ανάμεικτες κριτικές. Παρά το γεγονός ότι οι New York Times το υποστήριξαν και ο T.S. Eliot το χαρακτήρισε ως «το πρώτο βήμα που έχει κάνει το αμερικανικό μυθιστόρημα από την εποχή του Henry James», πολλοί ήταν εκείνοι που το θεώρησαν κατώτερο των προηγούμενων έργων του συγγραφέα (Η άλλη όψη του παραδείσου, Εκδόσεις Μίνωας & Όμορφοι και καταραμένοι, Εκδόσεις Ερατώ), ενώ ο γνωστός αμερικανός κριτικός H. L. Mencken το χαρακτήρισε ως «τίποτα παραπάνω από ένα δοξασμένο ανέκδοτο». Μάλιστα, στάθηκε αφορμή για ορισμένους να αμφισβητήσουν ακόμη και την σπουδαιότητα του ίδιου του Fitzgerald ως συγγραφέα. Μπορεί βέβαια να χρειάστηκε χρόνο, όμως Ο Υπέροχος Γκάτσμπυ έλαβε τη θέση που του αξίζει στο πάνθεον της παγκόσμιας λογοτεχνίας και πλέον θεωρείται ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα της αγγλόφωνης λογοτεχνίας του 20ου αιώνα. Φυσικά όλα αυτά συνέβησαν μετά το θάνατο του συγγραφέα. Η ιστορία διαδραματίζεται το 1922 και ο Fitzgerald σκιαγραφεί σε βάθος τη ζωή της δεκαετίας αυτής, τα ιδεώδη αλλά και τα συναισθήματα του Αμερικανικού λαού. Πρόκειται για την περίοδο του μεσοπολέμου την οποία η Αμερική έζησε πολύ έντονα. Το «αμερικανικό όνειρο» παίρνει μορφή σε εκείνα τα χρόνια και τρυπώνει στο μυαλό όλων μαζί με τις μελωδίες και τη τρέλα της τζαζ που ζει ίσως τις πιο ένδοξες στιγμές της. Είναι η εποχή της ποτοαπαγόρευσης και του υπόκοσμου, αλλά ταυτόχρονα της γενιάς του flapper και των

…εκείνη και ο άντρας της ήταν άνθρωποι απερίσκεπτοι, ποδοπατούσαν πράγματα και πλάσματα κι έπειτα αποσύρονταν στα χρήματα τους κι άφηναν τους άλλους να βάλουν τάξη στο χάος που δημιούργησαν

πάρτι στα οποία έρεε άφθονο το παράνομο τζιν και η σαμπάνια. Μια εποχή ματαιοδοξίας και ψευδαισθήσεων… Ο Τζέυ Γκάτσμπυ είναι ένας άντρας πιστός σε σχέσεις, ιδανικά και αξίας και αφοσιωμένος στη κατάκτηση του δικού του άπιαστου ονείρου. Παρά τη φτωχική του καταγωγή, καταφέρνει να εκπληρώσει το αμερικανικό όνειρο το οποίο αποτελεί και το μέσο για την επίτευξη του στόχου: να ξανά κερδίσει τον χαμένο του έρωτα. Μέσα σε μόλις τρία χρόνια επιτυγχάνει να αποκτήσει πλούτο, να αγοράσει μια μεγάλη έπαυλη στην οποία διοργανώνει θρυλικά πάρτι, και να κερδίσει μια θέση στην ελίτ της Νέας Υόρκης. Ο μύθος που συντροφεύει την προσωπικότητα του έχει και τη σκοτεινή του πλευρά καθώς στην ουσία κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα ποιος είναι ο κύριος Γκάτσμπυ, ωστόσο, αυτό τον καθιστά ακόμη πιο γοητευτικό. Παρά τα ψέματα που συντροφεύουν την εικόνα που έχει πλάσει για τον εαυτό του, ο Γκάτσμπυ είναι ειλικρινής σε ότι αφορά τα συναισθήματα του. Είναι βαθιά ρομαντικός και ερωτευμένος με την Νταίζη και όλη του η ύπαρξη περιστρέφεται γύρω από την κατάκτηση της. Ωστόσο, η Νταίζη είναι μια γυναίκα που αποδεικνύεται κατώτερη των περιστάσεων και σίγουρα ηθικά κατώτερη του Γκάτσμπυ. Στο διάστημα αυτών των τριών χρόνων κατά το οποίο ο Γκάτσμπυ προσπαθεί να χτίσει την αυτοκρατορία του με σκοπό να την κερδίσει πίσω, εκείνη έχει παντρευτεί και επιπλέον έχει χάσει κάθε ίχνος αθωότητας που μπορεί να είχε μέσα της, αφήνοντας τον εαυτό της να παραδοθεί στη χλιδή και την πολυτέλεια. Πρόκειται για μια γυναίκα προσωποποίηση της αυταρέσκειας η οποία πίστευε πως αξίζει να της δοθούν τα πάντα…

«η φωνή της ήταν γεμάτη λεφτά». Ο έρωτας αυτός είναι καταδικασμένος καθώς στηρίζεται πάνω σε σαθρά θεμέλια και σε ουτοπικές φαντασιώσεις, όπως και ολόκληρη η δεκαετία των 20’s. Ο Γκάτσμπυ και η Νταίζη αντιπροσωπεύουν δύο πτυχές μιας ολόκληρης γενιάς η οποία έπεσε θύμα του ίδιου της του ονείρου. Μια γενιά που έζησε μέσα στο ρομαντισμό και τις ψευδαισθήσεις. Η επιθυμία και η ελπίδα για την κατάκτηση του ανέφικτου ονείρου, του κόσμου ολόκληρου, οδήγησε στην εθελοτυφλία και στην μάταιη πίστη πως τα πράγματα είναι διαφορετικά από ότι στη πραγματικότητα. Αυτή η γενιά δεν είχε νικητές, παρά μόνο ηττημένους στο βωμό της πρόσκαιρης δόξας, με απόλυτο εκπρόσωπο τον αφηγητή της ιστορίας του Τζέυ Γκάτσμπυ, τον Νικ Κάραγουεϊ.

Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη (μετάφραση Φώντας Κονδύλης), Άγρα (μετάφραση Άρης Μπερλής) και Παπαδόπουλος (μετάφραση Αργυρώ Ζαχαρίου)

Λάτσκος

Η στάνταρ στάση στο κέντρο της πόλης. Με ιστορία που κρατά εξήντα χρόνια. Ένα κατάστημα στο κέντρο της πόλης που μοσχοβολά παράδοση. Στον Λάτσκο βρίσκεις τους πιο εθιστικούς ξηρούς καρπούς της πόλης. Τραγανά αμύγδαλα, macadamia να γλύφεις τα δάχτυλά σου, φουντούκια και ένα σωρό ακόμη! Για να πάρεις μια γεύση από τη θεωρία της εξέλιξης των σάντουιτς δοκίμασε το κλασσικό σπέσιαλ με την υπογραφή Λάτσκος ενώ το κατάστημα διαθέτει τεράστια ποικιλία σε ποτά και κρασιά. Η πρώτη και η τελευταία στάση για παγωτό, ποτό, γλυκό, σάντουϊτς, ξηρούς καρπούς. Νέα υπηρεσία delivery από το κατάστημα Λάτσκος. Καλή Σαρακοστή

MORRISSEY

Low in high school

THE SOUL JAZZ ORCHESTRA

Under Burning Skies

MONSIEUR MINIMAL

Erotica

TOGETHER 52

Monsieur Minimal επιστρέφει δισκογραφικά μετά από περίπου τρία χρόνια και κυκλοφορεί το νέο και πέμπτο στην σειρά άλμπουμ του με τίτλο Erotica και μάλιστα με στίχο Ελληνικό. Ο δίσκος δημιουργήθηκε κατά την παραμονή του καλλιτέχνη στο Βερολίνο και πήρε την τελική του μορφή στην Ελλάδα στο τέλος του 2016.Είναι ένας καθαρόαιμος ποπ δίσκος με επιρροές από ήχους της δεκαετίας του 60 και του 70! Αιχμή του δόρατος για τον δίσκο –επικοινωνιακά και όχι μόνο– μοιάζει να αποτελεί η συμμετοχή του Δάκη στο τραγούδι “Στιγμή”. Είναι όντως μία από τις πιο δυνατές συνθέσεις του Erotica η συγκεκριμένη, και συνεχίζει την καλοδεχούμενη εμπλοκή του βετεράνου ερμηνευτή με νεότερούς του δημιουργούς, έπειτα από τη συμμετοχή του στο άλμπουμ Κάτω Απ’ Το Ίδιο Φεγγάρι του Δημήτρη Βεριώνη (2012)Στο δίσκο συμμετέχουν επίσης στα φωνητικά η Ανδριάνα Μπάμπαλη, η Kid Moxie αλλά και η Τζένη Καπάδαη. Προσωπικά ξεχώρισα και την «Αγκαλιά» αλλά και το πολύ διαφορετικό «Ο έρωτας στα χρόνια της ψυχεδέλειας» που μπορεί να έχει τιτλοφορηθεί με εντυπωσιοθηρική διάθεση, αλλά αποτελεί ενδιαφέρουσα λοξοδρόμηση –όχι μόνο για τα δεδομένα του εν λόγω δίσκου, μα και για εκείνα της συνολικής πορείας του δημιουργού του. Να σημειώσω ότι ο δίσκος κυκλοφορεί ψηφιακά, σε cd αλλά και σε μια πολύ φροντισμένη έκδοση βινυλίου!

πιο επιδραστικός frontman των τελευταίων 35 χρόνων στην Μεγάλη Βρετανία, ο πρώην αρχηγός των Smiths, στη δεκαετία του 80, ο Morrissey ,επιστρέφει δισκογραφικά με τον ενδέκατο studio δίσκο της προσωπικής του πορείας. Κανένας δεν μπορεί να ξεχάσει το εμβληματικό πρώτο του solo άλμπουμ το 1988 το «Viva Hate” αλλά και αυτά που ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες. Ο αιώνιος δανδής της alternative σκηνής επανέρχεται στη δισκογραφία τρία χρόνια μετά το ‘’World Peace Is None Of Your Business’’ και αυτή η επιστροφή δείχνει να αντιμετωπίζεται με ετερόκλητες κριτικές. Προσωπικά βρήκα το άλμπουμ αρκετά ενδιαφέρον τόσο μουσικά όσο και στιχουργικά. Αυτή τη φορά η θεματολογία των στίχων του έχει πιο πολλές αναφορές σε πολιτικά και κοινωνικά θέματα, χωρίς βέβαια να λείπουν και τα τραγούδια με αναφορές σε πιο προσωπικές καταστάσεις. Το ‘’Low In High School’’ ξεκινά με τα γιγαντιαία, για τα δεδομένα του Morrissey, riffs του ‘’My Love, I’d Anything For You’’. Τέτοιου τύπου riffs συναντάμε όλο και πιο συχνά στους τελευταίους δίσκους του Moz, κάτι το οποίο ξενίζει όσους είχαν εθιστεί στα ντελικάτα κιθαριστικά θέματα που σταθερά συνοδεύουν τους κυνικούς και ρομαντικούς στίχους του. Το ‘’Jacky’s Only Happy When She’s Up On The Stage’’ συγκαταλέγεται στις καλύτερες στιγμές του δίσκου, τόσο μουσικά όσο και στιχουργικά. Στο ‘’Home Is A Question Mark’’ επιστρέφει στο θέμα της ενδοοικογενειακής βίας και σίγουρα φέρνει στο νου το πολυαγαπημένο ‘’Barbarism Begins At Home’’ των Smiths. Το πρώτο κομμάτι που ακούσαμε από τον δίσκο ήταν το ‘’Spent The Day In Bed’’. Ένα παιχνιδιάρικο single, με εμφανή pop χαρακτήρα που θα έλεγα ότι άρεσε αρκετά. Στα επτάμιση λεπτά του ‘’I Bury The Living’’ο Moz αναπτύσσει την αντιπολεμική του ρητορική και γράφει πραγματικά μερικούς εξαιρετικούς στίχους .Υπάρχουν και κάποιες αδύναμες στιγμές στο άλμπουμ που σίγουρα δεν συγκαταλέγεται στα καλύτερα του. Είναι όμως μια δουλειά που αξίζει να προσέξετε και να ακούσετε με προσοχή μιας και η καλλιτεχνική persona του Morrissey είναι πάντα πολύ ιδιαίτερη μέσα στον απολύτως προβλέψιμο και βαρετό χώρο της σύγχρονης δισκογραφίας που επενδύει στην εικόνα και ελάχιστα στην καλλιτεχνική ουσία!

ταν είσαι τόσο παθιασμένος με τη μουσική δεν είναι κάτι που μπορείς να αρχίζεις και να σταματάς σαν να μπορούσες να γυρίσεις έναν διακόπτη» λέει ο σαξοφωνίστας Ray Murray.«Οι Souljazz είναι κάτι παραπάνω από απλά μια μπάντα για εμάς. Είναι ένας τρόπος ζωής». Έχοντας κάνει τη πρώτη τους εμφάνιση στην καναδική σκηνή, πάνω στην αλλαγή της χιλιετίας, οι Souljazz Orchestra δεν σταμάτησαν να πιέζουν τα όρια του προσωπικού τους ήχου, που αποτελεί ένα μείγμα από soul, jazz, afro, latin και Caribbean ήχους, εκτελεσμένο από μεγαλοπρεπή πνευστά, σκονισμένα vintage πληκτροφόρα και ένα οπλοστάσιο κρουστών, ικανών να προκαλέσουν σεισμικές δονήσεις. Tον περασμένο Οκτώβριο μας παρουσίασαν το έβδομο studio άλμπουμ τους. Και το νέο αυτό δισκογραφικό τους βήμα ηχογραφήθηκε με τον γνωστό αναλογικό τρόπο και με την ξεχωριστή φροντίδα που δείχνουν κάθε φορά που μας παρουσιάζουν κάτι. Αξίζει πραγματικά να το προσέξετε γιατί είναι ένα πραγματικά ισορροπημένο άλμπουμ που περιλαμβάνει αρκετά groovy διαμάντια! Στο μεταξύ, η πολυετής παρουσία των Souljazz Orchestra σε μουσικές σκηνές ανά την υφήλιο, χάρη στην ακούραστη διάθεσή τους για ασταμάτητες περιοδείες, έχει προσδώσει στο σχήμα το φήμη του θρυλικού live act, φέρνοντας τις ζωντανές εμφανίσεις τους στο σημείο να χαρακτηριστούν κυφωτικές, εκστατικές και καθαρτικές, γεμάτες παλλόμενες συνθέσεις και εκρηκτικούς αυτοσχεδιασμούς. Μέχρι τώρα, το σεστέτο από την Ottawa είχε την τύχη να προσφέρει την εμπειρία του live show του σε παραπάνω από 25 χώρες σε όλα τα μήκη και πλάτη της υδρογείου, μοιραζόμενο τη σκηνή με τιτάνες όπως οι Stevie Wonder, Bob Dylan και Demi Kuti, μη δείχνοντας καμία διάθεση να μετριάσει αυτή την προσπάθεια σε κάτι λιγότερο από τα ήδη κεκτημένα. Πριν λίγες εβδομάδες βρέθηκαν και σε τέσσερις πόλεις της χώρα μας και ενθουσίασαν για μια ακόμη φορά το πιστό και φανατικό κοινό τους!

Το Ινστιτούτο Αισθητικής της Ηρώς Βρέκα «Τres beau» αποτελεί μοναδικό ταξίδι ομορφιάς και χαλάρωσης. Οι υπηρεσίες που προσφέρονται με άριστα προϊόντα αλλά και με συνέπεια και με αυστηρούς κανόνες υγιεινής, στον κατάλληλα διαμορφωμένο και ζεστό του χώρο εγγυώνται ένα μοναδικό αποτέλεσμα. • Παροχή και εμπόριο προϊόντων ομορφιάς από την εταιρεία Make me up • Μανικιούρ – Πεντικιούρ • Θεραπείες Προσώπου - Σώματος • Μακιγιάζ – Νυφικό Μακιγιάζ Παύλου Χαρίση 21 Υπεύθυνη Ηρώ Βρέκα Πτυχιούχος Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης

TOGETHER 53

Τηλ. 24610 32946 Κοζάνη

Απολαμβάνοντας το εορταστικό γεύμα χωρίς ενοχές. Οι μέρες των Χριστουγέννων έφτασαν! Αυτή την εορταστική περίοδο, μπορούμε εύκολα να παρεκκλίνουμε από τις υγιεινές μας διατροφικές συνήθειες και να καταναλώσουμε περισσότερες θερμίδες και λίπος, λόγω της ποικιλίας των νόστιμων φαγητών (θυμήσου πόσα γιαπράκια τρως την περίοδο αυτή), των λιχουδιών και κάθε λογής γλυκών, καθώς και της υπέρμετρης κατανάλωσης αλκοόλ. Κατά μέσο όρο, είναι δυνατό να βάλουμε 0.5-1 κιλό. Σε περίπτωση που δεν καταφέρουμε να χάσουμε αυτό το κιλό και το ίδιο συμβαίνει κάθε χρόνο, μετά από μερικά χρόνια οι εορταστικές απολαύσεις μπορεί να μας οδηγήσουν σε σημαντική αύξηση του σωματικού μας βάρους!

TOGETHER 54

ταν λοιπόν το πρόγραμμα σας είναι γεμάτο με εορταστικά τραπέζια, οικογενειακές συγκεντρώσεις και εξόδους, αυτές οι συμβουλές μπορούν να σας βοηθήσουν να απολαύσετε αυτή την εορταστική περίοδο χωρίς να πάρετε περιττά κιλά.

• Φροντίστε κατά τη διάρκεια της ημέρας να έχετε 4-5 μικρά γεύματα. Προβλέψτε ώστε να έχετε υγιεινά σνακ για να μην καταλήξετε να τρώτε μελομακάρονα και κουραμπιέδες όλη μέρα. Θυμηθείτε πως πρέπει να τρώμε 4- 5 φρούτα την ημέρα.

• Ξεκινήστε τη μέρα σας μ’ ένα καλό πρωινό. Το πρωινό αποτελεί το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας. Μας δίνει ενέργεια, είναι γενικά μια καλή πηγή θρεπτικών ουσιών και δεν πρέπει να παραλείπεται. Πολλές φορές, με τον ενθουσιασμό των Χριστουγέννων, την πίεση της προετοιμασίας του εορταστικού γεύματος και τις βόλτες στην αγορά, μπορεί να παραλειφθεί. Ένα καλό και υγιεινό πρωινό θα σας βοηθήσει να μην τσιμπολογήσετε γλυκά και λιχουδιές και να μη καταλήξετε στο επίσημο γεύμα πεινασμένοι. Χρησιμοποιείστε στο πρωινό σας δημητριακά ολικής και μην παραλείψετε τα φρούτα. Τι θα λέγατε για ένα μπολ με γάλα ή γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά, δημητριακά ολικής και κομμάτια μπανάνας ή μια χούφτα ξηρών καρπών με αποξηραμένα φρούτα;

• Σιγουρευτείτε πως δεν θα πάτε στο εορταστικό τραπέζι με άδειο στομάχι. Μπορείτε να φάτε πριν ένα γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά ή φρούτα. • Αν το εορταστικό γεύμα είναι το βράδυ, καλό θα ήταν το μεσημέρι να φάτε κάτι ελαφρύ, όπως στήθος κοτόπουλο ή ψάρι με λαχανικά. • Όταν έρθει η ώρα του εορταστικού γεύματος, γεμίστε πρώτα το πιάτο σας με υγιεινές επιλογές ή για αρχή γεμίστε το πιάτο σας με σαλάτα. • Το πιάτο σας να περιλαμβάνει σαλάτες-λαχανικά, μπορείτε να το ξαναγεμίσετε με αυτά. Το 1/2 του πιάτου σας να είναι κρέας, στο μέγεθος της παλάμης σας. Το υπόλοιπο 1/2 του πιάτου, ας είναι η γέμιση

της γαλοπούλας, πατάτες ή ρύζι.

αλλά και πάλι έχει αρκετές θερμίδες.

• Τρώμε με αργό ρυθμό, έτσι το αίσθημα κορεσμού θα έρθει γρηγορότερα. • Αποφύγετε να στέκεστε για πολλή ώρα πάνω από τα φαγητά και όταν τελειώσετε με το γεύμα σας, φροντίστε να μαζέψετε το πιάτο σας αντί να το ξαναγεμίσετε.

• Μην ξεχνάτε έναν πολύ σημαντικό παράγοντα που μας βοηθάει να διατηρήσουμε το βάρος μας, την γυμναστική. Η υπερβολική κατανάλωση θερμίδων αυτές τις μέρες μπορεί να αντισταθμιστεί αυξάνοντας την ενεργειακή δαπάνη με την γυμναστική. Αν δεν έχετε χρόνο να πάτε γυμναστήριο κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου, περπατήστε τις σκάλες αντί να πάρετε το ασανσέρ ή χορέψτε πολύ στις βραδινές σας εξόδους. Σηκωθείτε από τον καναπέ και την τηλεόραση και πηγαίνετε για έναν γρήγορο περίπατο. Σε 30 λεπτά μπορείτε να κάψετε μέχρι 200 kcal.

• Μπορεί η πέτσα της γαλοπούλας να έχει ωραία γεύση, αλλά έχει και κορεσμένο λίπος. Αφαιρέστε την πέτσα της γαλοπούλας και προτιμήστε να φάτε τα άπαχα μέρη της γαλοπούλας. • Πιείτε 2 ποτηράκια κόκκινο κρασί. Η μέτρια κατανάλωση του έχει ευεργετικές ιδιότητες στην υγεία μας. Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ θα έχει σαν αποτέλεσμα να ανοίξει η όρεξη σας. Μην ξεχνάτε να πίνετε νερό μετά από κάθε ποτήρι αλκοόλ και χρησιμοποιείστε μικρά ποτήρια ώστε να αποφύγετε την υπέρμετρη κατανάλωση του.

• Πάνω από όλα μέτρο! Μην γίνεστε μίζεροι με το φαγητό, αλλά ούτε να πέσετε με τα μούτρα σε όλες τις λιχουδιές που υπάρχουν στο εορταστικό τραπέζι. Πρέπει να απολαμβάνουμε την ζωή, κάνοντας όμως συνειδητές επιλογές!

• Προτιμήστε το μελομακάρονο από τον κουραμπιέ. Τα κυρίως συστατικά του είναι μέλι, ελαιόλαδο και καρύδια σε αντίθεση με τον κουραμπιέ που παρασκευάζεται με βούτυρο και ζάχαρη. Ωστόσο μην καταναλώσετε περισσότερα από δύο μελομακάρονα, μπορεί να είναι υγιεινότερη επιλογή,

KEIMENO ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΖΑΡΔΕΛΗ

Χριστουγενιάτικες συμβουλές…διατροφής! Οι εκπαιδευόμενοι του τμήματος Διατροφής και Διαιτολογίας του γενικού νοσοκομείου Μαμάτσειου Κοζάνης Τάσος Καραδημος, Στεφανία Σαμψάλη, Ιάκωβος Ψαρράς | Επίβλεψη: Μαρία Γαλογαύρου

ι γιορτές των Χριστουγέννων και του νέου έτους είναι γεμάτες αγάπη και χαρά. Παράλληλα όμως είναι η εποχή που οι περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τροφών. Το παραδοσιακό τραπέζι είναι συνήθως γεμάτο από φαγητά υψηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένο λίπος,χοληστερίνη, ζάχαρη, νάτριο και θερμίδες. Τα πολλά νόστιμα φαγητά, οι εξαιρετικές λιχουδιές που υπάρχουν παντού και τα κάθε είδους γλυκά στα οποία δύσκολα μπορεί κάποιος να αντισταθεί μας χαρίζουν περιττά κιλά που δεν είναι ότι καλύτερο για την υγεία μας. Ωστόσο δεν υπάρχει λόγος να στερηθούμε τα γιορτινά εδέσματα για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε το βάρος μας καθώς μπορούμε να απολαύσουμε όλες τις γιορτινές λιχουδιές αρκεί η διατροφή μας να είναι κατάλληλα σχεδιασμένη. Ας δούμε λοιπόν μερικές συμ-

βουλές που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να προγραμματίσουμε καλυτέρα τη διατροφή μας κατά την διάρκεια των γιορτών. • Όταν έρθουν τα φαγητά, μην βιαστείτε να γεμίστε το πιάτο σας. Μιλήστε με τον κόσμο και πάρτε πρώτα ένα ελαφρύ ποτό. • Μην πάτε στα πάρτι πεινασμένοι, φάτε 1 ώρα πριν στο σπίτι κάτι ελαφρύ. • Πιείτε 1-2 ποτήρια νερό πριν από το φαγητό σας, γεμίζει έτσι το στομάχι σας. • Να προτιμήσετε ένα κυρίως πιάτο, αντί ορεκτικά αν έχετε πρόβλημα βάρους. • Γεμίστε μία φορά το πιάτο σας με τα φαγητά που πρόκειται να καταναλώσετε. • Να αποφύγετε γλυκά με πολλά λιπαρά (π.χ. πάστες) και να προτι-

μάτε μελομακάρονα ή δίπλες και όχι σε υπερβολική ποσότητα.

καλύτερη λειτουργία του νευρικού συστήματος.

• Προτιμήστε γλυκίσματα που παρασκευάζονται με ελαιόλαδο πχ μελομακάρονο, η χρησιμοποιήστε στους κουραμπιέδες σας μαλακή μαργαρίνη αντί για βούτυρο τότε έχετε μια υγιεινότερη επιλογή γλυκού. Έτσι για πρωινό μπορείτε να φάτε ένα μελομακάρονο μαζί με ένα ποτήρι γάλα η να το προσθέσετε στο απογευματινό σας μαζί με τον καφέ σας.

• Η βασιλόπιτα κατά βάση αποτελεί ένα κέικ. Ένα μικρό κομμάτι βασιλόπιτας αποδίδει 350-390 θερμίδες και 20 γρ. λίπους. Γι αυτό καλό θα ήταν να προτιμήσουμε φτιάξουμε μια βασιλόπιτα τσουρέκι η οποία αποτελεί πολύ καλύτερη επιλογή από το κέικ αφού για την παρασκευή της απαιτεί 50 % λιγότερο βούτυρο. Έτσι ένα αντίστοιχο κομμάτι έχει περίπου 250 θερμίδες αλλά μόλις 7,5γρ λίπους. Τρώγοντας με μέτρο λοιπόν και φροντίζοντας να κινείστε επαρκώς , μια και το γιορτινό κλίμα ευνοεί τις βόλτες και το περπάτημα μπορείτε να μην απομακρυνθείτε από τους διατροφικούς σας στόχους και να απολαύσετε τις γιορτές χωρίς άγχος !

• Φτιάξτε την γέμιση για την Χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα πιο υγιεινή. Χρησιμοποιήστε φυτικό λάδι ή φυτικές μαργαρίνες αντί βούτυρο. Αποφύγετε μεγάλη ποσότητα συκωτιού και προσθέστε περισσότερο ρύζι και λαχανικά. • Τα μελομακάρονα αποτελούν καλύτερη επιλογή από τους κουραμπιέδες καθώς παρασκευάζονται με ελαιόλαδο αντί για βούτυρο και μέλι αντί για ζάχαρη,

περιέχουν την μισή ποσότητα από τους κουραμπιέδες και συνήθως γαρνίρονται με άψητα καρύδια που διατηρούν αναλλοίωτα τα ω-3 λιπαρά οξέα και τα αντιοξειδωτικά τους που προστατεύουν την καρδιά έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και συμβάλλουν στην

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ!!!

TOGETHER 55