Together Free Press n.65

Σ’ ένα χώρο που το τσίπουρο

κι άλλα ελληνικά αποστάγματα

έχουν την τιμητική τους.

Συνοδεύονται από μεζεδάκια

της φάρμας και της θάλασσας

φτιαγμένα απ’ τα χεράκια μας και μόνο.

Παρελαύνουν μπύρες από μικρές ζυθοποιίες

και κρασιά του τοπικού κι όχι μόνο αμπελώνα.

Στο μπαρ ή σε τραπέζι;

Με γλυκάνισο ή άνευ;

Φετινό ή Παλαιωμένο;

Σκέτο ή με μεζέ.

Λευκό ροζέ ή κόκκινο; Pilsner ή Ιager;

Τ. 2461 100 717

περιμένουμε να φάμε και να πιούμε!

ΤΟGETHERGRAM 31

Περάσαμε μια εβδομάδα με τον Νικόλα Βουτσή

Διανυκτέρευση στο οροπέδιο των Μουσών, Όλυμπος. Δύση ήλιου πίσω από την οροσειρά της Πίνδου, Κόζιακας.

Το ιδανικό πρωινό ξύπνημα. Καφές, θέα, ηρεμία. Βερλίγκα, Λάκμος.

Ντόπιος ορειβάτης, Βάλια Κάλντα.

Φθινοπωρινή ενδυμασία, Βάλια Κάλντα. Χαλάρωση στη δρακολίμνη της Τύμφης.

INFO

Ο Νικόλας Βουτσής γεννήθηκε στην Αθήνα. Έχει καταγωγή από τα Γρεβενά και το Βόλο, ωστόσο μεγάλωσε σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του. Λόγω της αγάπης του για τη φύση επέλεξε να σπουδάσει Γεωλογία στο ΑΠΘ, με εξειδίκευση στη Φυσική και Περιβαλλοντική Γεωγραφία. Στη συνέχεια, ακολούθησαν οι μεταπτυχιακές του σπουδές που σχετίζονται με τους Φυσικούς κινδύνους και την αντιμετώπιση καταστροφών. Πλέον ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, ως χαρτογράφος και ερευνητής.

Ο Νικόλας ξεκίνησε τις ορεινές πεζοπορίες πριν από περίπου 7 χρόνια. Από τότε προσπαθείνα βρίσκεται όσο πιο συχνά γίνεται στα βουνά είτε για απλή εκδρομή είτε για πεζοπορία καθώς είναι ο αγαπημένος του τρόπος χαλάρωσης και αποσυμφόρησης

από την καθημερινή ρουτίνα. Την ίδια περίοδο άρχισε να ασχολείται με τη φωτογραφία τοπίου.

Ένας από τους βασικούς λόγους που ξεκίνησε την ενασχόληση αυτή είναι για να δείξει την ομορφιά των βουνών και των ορεινών τοπίων που διαθέτουμε στη χώρα μας, ελπίζοντας να παροτρύνει

Πεζοπορία πριν την ανατολή του ήλιου, Γράμμος.

Xαρτί

Βάζουµε στον κάδο του Χαρτιού

• Χάρτινα κουτιά συσκευασιών

• Χαρτοκιβώτια συσκευασίας

• Εφηµερίδες, περιοδικά, χαρτί

γραφείου, διαφηµιστικά φυλλάδια

• Χάρτινο ρολό τουαλέτας

• Βιβλία

• Έντυπα (Κόλλες Α4)

ΠΡΟΣΟΧΗ!

∆ΕΝ ΒΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΑ∆Ο ΤΟΥ ΧΑΡΤΙΟΥ

X Χαρτιά κουζίνας & χαρτοπετσέτες

X Χαρτιά υγείας

X Λαδόκολλες

X Λερωµένα χαρτιά από φαγητά

X Αλουµινόχαρτα

X Φωτογραφίες

X Φελιζόλ

Γυαλί

Βάζουµε στον κάδο του Γυαλιού

• Γυάλινα µπουκάλια που περιείχαν: γάλα, αναψυκτικά, αλκοολούχα ποτά

• Γυάλινα µπουκαλάκια από αρώµατα, κρέµες κλπ.

• Γυάλινα βάζα από µαρµελάδες, µέλι, σάλτσες κλπ.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

∆ΕΝ ΒΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΑ∆Ο ΤΟΥ ΓΥΑΛΙΟΥ

X Πράγµατα από πορσελάνη (βάζα, πιάτα, κούπες)

X Μπουκαλάκια από φάρµακα, σιρόπια

X Σπασµένα πιάτα, ποτήρια, βάζα, σταχτοθήκες, τζάµια, καθρέπτες

X Λάµπες, φωτιστικά

Mείνετε ενηµερωµένοι για νέες δράσεις

Facebook: @diadyma

Instagram: diadyma_sa

LinkedIn: Diadyma SA

E: info@diadyma.gr www.diadyma.gr

Αλουµίνιο

Βάζουµε στον κάδο του Αλουµινίου

• Κουτάκια από αναψυκτικά κλπ.

• Κονσέρβες

• Μεταλλικά κουτιά από σκόνη γάλακτος, νες καφέ κλπ.

• Κονσέρβες τροφών ζώων

• Μεταλλικά µικροαντικείµενα (µαχαιροπίρουνα κλπ.)

• Αλουµινόχαρτα, ταψάκια φαγητού

ΠΡΟΣΟΧΗ!

∆ΕΝ ΒΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΑ∆Ο ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ

X Μεταλλικά αιχµηρά αντικείµενα (µαχαίρια, σύριγγες)

X Πολύ µικρά µεταλλικά αντικείµενα (κλειδιά, βίδες)

X Μικροσυσκευές µεταλλικές (τοστιέρες, κλπ)

X Μεταλλικά κουτιά από χρώµατα/µπογιές

µε υπόλειµµα

Πλαστικό

Βάζουµε στον κάδο του Πλαστικού

• Πλαστικά µπουκάλια από νερό, αναψυκτικά, σάλτσες

• Πλαστικές συσκευασίες από απορρυπαντικά, είδη καθαρισµού, οδοντόκρεµες, σαµπουάν κλπ.

• Πλαστικές συσκευασίες τροφίµων

• Πλαστικές σακούλες/περιτυλίγµατα

ΠΡΟΣΟΧΗ!

∆ΕΝ ΒΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΑ∆Ο ΤΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ

x Καλαµάκια, Ξυραφάκια, Οδοντόβουρτσες, Στυλό

x Τσάντες, παπούτσια, ρούχα, γάντια

x Πλαστικές καρέκλες, τραπέζια κλπ.

x Μελανοδοχεία, Toner εκτυπωτών

x Πλαστικά δοχεία από λάδια αυτοκινήτων, χρώµατα/µπογιές

x Πλαστικά δοχεία από φυτοφάρµακα

x Παιδικά παιχνίδια

x CD/DVD, Ηλεκτρικές-Ηλεκτρονικές µικροσυσκευές

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΥΜΕ

 Αδειάζουµε καλά τα µπουκάλια και τα βάζα

 Ξεπλένουµε µε λίγο νερό

 Αφαιρούµε τα καπάκια

 Τσαλακώνουµε τα πλαστικά µπουκάλια

 Τα ρίχνουµε στον κάδο χωρίς σακούλα

 ∆ιπλώνουµε / Σπάµε τα µεγάλα χαρτόκουτα

HPV: Η νόσος με τα πολλά πρόσωπα

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΔΗΜHΤΡΙΟΣ Ν. ΖΟYΖΟΥΛΑΣ

Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαστολόγος

ε πολλές γυναίκες το άκουσμα και μόνο της λέξης HPV προκαλεί ένα δυσάρεστο συναίσθημα, αν όχι και φόβο. Όμως οι εσφαλμένες αντιλήψεις που αναπαράγονται, αδίκως παρασύρουν σε βεβιασμένες προκαταλήψεις.

Ο Ιανουάριος είναι αφιερωμένος στην ευαισθητοποίηση για τον καρκίνο του τράχηλου της μήτρας, ο οποίος είναι ο τέταρτος συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες.

Στην Ευρώπη καταγράφονται κάθε χρόνο περίπου 25000 καινούργια περιστατικά. Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus) είναι η πιο συχνή σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όταν προσβληθεί κάποιος κινδυνεύει άμεσα. Σήμερα είναι τόσο συχνός που είναι βέβαιο πως όλοι οι σεξουαλικά ενεργοί άνθρωποι θα μολυνθούν σε κάποια φάση της ζωής τους.

Χαρακτηρίζεται ως ο ιός με τα πολλά πρόσωπα, καθώς υπάρχουν πάνω από 100 τύποι HPV, εκ των οποίων οι 40 περίπου μπορούν να προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα, ενώ οι 14 περίπου έχουν χαρακτηριστεί ως ογκογόνοι.

Ο ιός HPV ταξινομείται σε υψηλής, ενδιάμεσης και χαμηλής επικινδυνότητας. Ακόμα όμως και οι υψηλής επικινδυνότητας ιοί δεν σημαίνει ότι θα προκαλέσουν καρκινογένεση.

Η επιστήμη έχει προχωρήσει ραγδαία και αυτό μας εξασφαλίζει την ανίχνευση αλλοιώσεων σε προκαρκινικό στάδιο. Φυσικά ο προληπτικός έλεγχος όπως πάντα είναι αυτός που θα μας δώσει έγκαιρη αντιμετώπιση. Η εμβολιαστική κάλυψη σε κορίτσια και αγόρια ξεκινάει από την ηλικία των 9 χρόνων και στοχεύει στην εξάλειψη του καρκίνου των γεννητικών οργάνων. Σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη να καλύπτονται

και τα δυο φύλα, καθώς ο καθολικός εμβολιασμός αποτρέπει την μετάδοση του ιού από άνδρες σε γυναίκες και ως εκ τούτου επιτυγχάνεται η ανοσία της αγέλης. Είναι γνωστό ότι υπάρχει πάντοτε μεγαλύτερος κίνδυνος μόλυνσης στις γυναίκες, λόγω διαφορετικής δομής και κατάστασης του κατώτερου γεννητικού συστήματος, για αυτό υπενθυμίζουμε την ανάγκη για τακτική παρακολούθηση με Τεστ Παπανικολάου και HPV DNA Τεστ. Ειδικότερα σε γυναίκες σεξουαλικές ενεργές, ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος πρέπει να αποτελεί συνήθεια!

Παγκοσμίως ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος έχει σώσει εκατομμύρια γυναίκες!

Δημήτριος Ν. Ζούζουλας Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαστολόγος

Επ. Συνεργάτης Γυναικολογικού –Ογκολογικού Α’ Μ/Γ Κλινικής Α.Π.Θ. –Γ.Ν. «Παπαγεωργίου»

• Μετεκπαίδευση στη Γυναικολογική Ογκολογία

• Εξειδίκευση στη Χειρουργική Μαστού

• Πιστοποίηση στην Κολποσκόπηση & Παθολογία Τραχήλου

Διεύθυνση: Δημητρίου Γούναρη 8, Θεσσαλονίκη - Τηλ: 6946536065

Email: dzouzoulas@hotmail.gr

τομάτα Γκρέκα, «συμπυκνώνει» τη φρεσκάδα, τη νοστιμιά, το άρωμα της ελληνικής φύσης την εμπειρία, την γεύση, την ποιότητα, την απόλαυση και τα παιδιά με τρόπο μοναδικό, γεμάτα χαρά και ζωντάνια «συμπύκνω

σαν» χρώματα και υλικά γεμάτα χαμόγελα, χτίζοντας όμορφες αναμνήσεις!

Έτσι εκπαιδεύεται το πιο σημαντικό κοινό, τα παιδιά, που κατανοήσαν το ταξίδι της τομάτας από την προετοιμασία

μέχρι την συσκευασία μέσα από την δημιουργία με την υποστήριξη της εταιρείας ΚΟΡΕ.

Από την προετοιμασία στην επιλογή, από την φυτεία στην φροντίδα, από την ωρίμανση στη συγκομιδή, από την επε

ξεργασία στην συσκευασία και φυσικά στο πιάτο μας! Μια γραμμή στο χάρτη! Από τη Δυτική Μακεδονία, στις Σέρρες και στη Θάσο.

Παιδιά και δασκάλες του Διευρυμένου Τμήματος Ένταξης των Λιμεναρίων Θάσου συζήτησαν για το ταξίδι της ντο μάτας από τη γη στο τραπέζι μας. Πήραν μολύβια, ξυλομπογιές, χαρτόνια, κόλλες, γκοφρέ χαρτί, πινέλα και πολλά

χρώματα και ξεδίπλωσαν το ταλέντο τους στα εικαστικά δημιουργώντας πολύτιμα "έργα τέχνης". Τελευταίο στάδιο; Nα μας γράψουν τα αγαπημένα τους φαγητά με ντοματοχυμό! Στο ταξίδι αυτό συμμετείχαν οι κύριες Λουκία, Δέσποι να, Λίλα και οι μαθητές Στρατής, Καμίλιο, Ραφαήλ, Κωνσταντίνος, Άμι, Άγγελος, Σωτηρία, Βασιλική!

ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ:

Από τον σπόρο στο πιάτο

και από την συζήτηση

Γράφει η Ντίνα Ιουλία, Πτυχιούχος ΔιαιτολόγοςΔιατροφολόγος

«Χρυσό μήλο», «ροδάκινο του λύκου»

και «μήλο της αγάπης» είναι ονομασίες

που δόθηκαν στη ντομάτα, η οποία καλλιεργήθηκε στο Περού και ταξίδεψε στην Ελλάδα το 1818.

Η περιεκτικότητά της σε νερό είναι 95% και το 5% είναι υδατάνθρακες και φυτικές ίνες.

Οφέλη για την υγεία: Βελτιώνει την όραση και μειώνει τις πιθανότητες εκφυλιστικών παθήσεων. Αποτελεί ασπίδα απέναντι στον καρκίνο. Bοηθά στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού παλμού. Μειώνει το ρίσκο εμφάνισης καρδιοπαθειών. Συμβάλλει στη λάμψη της επιδερμίδας και των μαλλιών, στη μείωση της χοληστερίνης, στην καλή λειτουργία του εντέρου, στον κορεσμό και στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα,στη φυσιολογική ανάπτυξη των ιστών και στη λειτουργία των κυττάρων. Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης αναπνευστικών προβλημάτων και άσθματος και προφυλάσσει από λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.

Το λυκοπένιο στην ντομάτα

Το λυκοπένιο είναι μια χρωστική φυτοχημική ένωση που προσδίδει το κόκκινο χρώμα στις ντομάτες. Η απορρόφηση και η συγκέντρωσή του φαίνεται να είναι υψηλότερη όταν η ντομάτα είναι μαγειρεμένη.

Όταν βράζεται η ντομάτα και γίνεται σάλτσα, το λυκοπένιο βγαίνει από τα κυστίδια που βρίσκεται και τελικά η σάλτσα αποδίδει στο σώμα μας περίπου 6 φορές περισσότερο λυκοπένιο από ότι θα λαμβάναμε εάν τρώγαμε ωμή την ντομάτα!

Τέλος, το λυκοπένιο καλό είναι να συνοδεύεται με μια πηγή λίπους (πχ ελαιόλαδο) για καλύτερη απορρόφηση.

Το «χρυσό μήλο» στο πιάτο μας!

To Project: Τοgether έπλευσε σε πελάγη προσφοράς

Μαζί με τον Βασίλη Κουτσονάνο και το Camelot Coffee and Spirits, το Together Free Press δημιουργήσε μια συναρπαστική μουσική βραδιά, με soul funk ακούσματα, παρέα με μία φανταστική ομάδα μουσικών για χάρη της Κιβωτού, του πρώτου Κέντρου Αποθεραπείας - Αποκατάστασης, Διημέρευσης, Ημερήσιας Φροντίδας Α.μεΑ. που λειτουργεί στη χώρα μας!

Project: TOGETHER

Όλγα Δριβάκου: Φωνητικά | Γιώργος Φωκάς: Φωνητικά, Κιθάρα

Σπύρος Ρασσιάς: Πιάνο | Κουτσονάνος Βασίλης: Μπάσο |

Νίκος Βαργιαμίδης: Τύμπανα

Opening Act: Mr.Lawrence

Γιώργος Παπαθεοδώρου: Φωνητικά | Στέφανος Μεϊχανετσίδης: Τύμπανα

Αfter Party: Dj Νίκος Παύλου

Poster: Bίκυ Γκλούμπου

Την Τετάρτη στις 28 του Δεκέμβρη παραμείναμε στο επίκεντρο των

δικών μας ιστοριών που δημιουργήθηκαν με έγνοια και φροντίδα. Των

ιστοριών που η συλλογική συνείδηση και η προσφορά κυριαρχούν. Μοιραστήκαμε όχι μόνο μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά! Φυτέψαμε νέους σπόρους, ενεργοποιηθήκαμε και συνδεθήκαμε με τον πυρήνα μας, την ανθρώπινη κοινότητα. Βρήκαμε το μαζί μέσα από την διαφορετικότητα και τον σεβασμό και αποφασίσαμε πως αυτό είναι το πιο ισχυρό και μαγικό χάρισμα του ανθρώπου..Δώσαμε σημασία και χώρο, προσφέραμε

και λάβαμε! Προχωρήσαμε παρέα με τον Βασίλη Κουτσονάνο ευθεία και όχι κυκλικά ενώ το Camelot έγινε για εμάς ένας τόπος διαφύλαξης της ελπίδας! Ευχαριστούμε!

Κέλλυ Γρηγοριάδου

Το Project:TOGETHER είναι μια ιδέα που είχα τα τελευταία χρόνια με ξεκάθαρο στόχο.Μια ομάδα μουσικών με επίκεντρο τη δημοφιλής μουσική και όχι μονο να κάνει συναυλίες με αποκλειστικό σκοπό την στήριξη ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων. Δεν θα μπορούσε να γίνει καλύτερο ξεκίνημα έχοντας μαζί μου μια εξαιρετική ομάδα μουσικών οι οποίοι έδωσαν ολο τους το είναι για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού.

Φυσικά όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατά χωρίς την στήριξη του περιοδικού TOGETHER και της φίλης μου Κέλλυς Γρηγοριάδου η οποία με την συναίσθηση που έχει για την εποχή που ζούμε έδειξε μεγάλη ευαισθη-

τοποίηση απο την πρώτη στιγμή.Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω τους

χορηγούς μας για τη σημαντική τους στήριξη . Βασίλης Κουτσονάνος

«Γιατί έτσι είναι οι φίλοι, φροντίζουν πάντα ο ένας για την ευτυχία του άλλου…»

Απόφθεγμα του Παραμυθιού Μιξ Μαξ Μεξ, ΛουίςΣεπούλβεδα

…Όπως συνέβη για και για εμάς την Τετάρτη, 28/12/2022, στο Camelot Coffees & Spirits!

Οι φίλοι μας, Βασίλης Κουτσονάνος (μουσικός) και Κέλλυ Γρηγοριάδου (εκδότρια του freepress «Together») πήραν την πρωτοβουλία να διοργανώσουν μία βραδιά για την «Κιβωτό». Μια βραδιά όπου ο Βασίλης έφερε και άλλους φίλους του (Όλγα Δριβάκου, Γιώργο Φωκά, Σπύρος Ρασσιά, Νίκος Βαργιαμίδη, Γιώργο Παπαθεοδώρου και Στέφανο Μεϊχανετσίδη) και όλοι μαζί γέμισαν τη βραδιά μας με μουσική, χαμόγελα και την καλύτερη τους διάθεση!

Φίλοι της Κιβωτού, του Τogether, μουσικοί της πόλης και άλλοι τόσοι στήριξαν την εκδήλωση. Χόρεψαν, συζήτησαν, ενημερώθηκαν και από

εμάς για την πρόθεσή μας στο να υλοποιήσουμε την θεατρική παράσταση

Μιξ, Μαξ, Μεξ προς το τέλος του 2023.

Θα θέλαμε να σας πούμε ότι είμαστε πολύ χαρούμενοι για εκείνη τη βραδιά για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Αρχικά, γιατί αγαπάμε τις

ρετικές εκτελέσεις τραγουδιών που αγαπάμε! Επιπλέον, είμαστε ευτυχείς γιατί μέσα από αυτήν την πρωτοβουλία μπορέσαμε να μοιραστούμε μαζί σας το όραμά μας. Τη δημιουργία δηλαδή μίας θεατρικής παράστασης για τη συμπερίληψη, την αποδοχή και τη φιλία. Και τέλος, είμαστε χαρούμενοι που μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα με συγκεκριμένες συνθήκες, βρεθήκαμε όλοι μαζί, είδαμε παλιούς φίλους και γνωρίσαμε καινούριους.

Σας ευχαριστούμε και πάλι που μας στηρίξατε!

Όπως ήδη έχει αναφερθεί, τα έσοδα από τη λαχειοφόρο αγορά που πραγματοποιήθηκε εκείνη τη βραδιά θα αξιοποιηθούν για την θεατρική παράσταση «Μιξ, Μαξ, Μεξ» για την οποία θα σας ενημερώνουμε μέσω των σελίδων μας. Αναζητήστε μας γιατί έρχονται πολύ όμορφα πράγματα! Ευχαριστούμε πολύ που ήσασταν εκεί και περάσαμε χρόνο μαζί ακούγοντας ωραία μουσική! Εις το επανειδείν! Ήταν μεγάλη μας χαρά να είμαστε κομμάτι μιας βραδιάς με καλό σκοπό, με τη μουσική και τη διάθεσή μας! Πολλά μπράβο -και «ευχαριστώ»- σε όλους όσοι είναι ευαισθητοποιημένοι και κινητοποιημένοι στο κομμάτι της κοινωνικής προσφοράς. Σπύρος Ρασσιάς Το Together Project και ο Βασίλης Κουτσονάνος -τον οποίο ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκληση- μας έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον έργο της Κιβωτού ΑΜΕΑ που ήταν πραγματικά συγκινητικό. Είναι τρομερά εμψυχωτικό να συναναστρέφεσαι με ανθρώπους κοινωνικά ευαισθητοποιημένους και ήταν τιμή μας που παίξαμε κι εμείς τον δικό μας ρόλο σε αυτό το εγχείρημα. Όλγα Δριβάκου Στα πλαίσια της γενικότερης κοινωνικής προσφοράς, είχαμε την χαρά να συμμετέχουμε σε αυτό το πολύ όμορφο project. Όπου θύμισε σε όλους μας πόση σημασία έχει, ιδιαίτερα στα χρόνια που διανύουμε, να προσφέρουμε ανιδιοτελώς ο ένας στον άλλο, κάνοντας πράγματα που μας γεμίζουν ουσιαστικά. Δράσεις που έχουν χαρακτήρα και συμβάλουν στην ευμάρεια της κοινωνίας! Ευχαριστούμε θερμά το περιοδικό Τogether, το Camelot coffees and Spirits και τον Βασίλη Κουτσονάνο! Στέφανος Μεϊχανετσίδης Ένα μεγάλο μπράβο σε όλους τους συντελεστές της συναυλίας “project together”και ειδικότερα στον φίλο Βασίλη Κουτσονανο και το περιοδικό Together για την πρωτοβουλία να διοργανώσoυν αυτό το σημαντικό αλλά και ουσιαστικό event. Είναι τιμή μου που πήρα μέρος σε αυτό το project και μεγάλη χαρά ειδικότερα όταν έμαθα πως πέτυχε η προσπάθεια μας , βοηθώντας την αξιόλογη δράση της “Κιβωτού” . Πολλές ευχαριστίες στο θερμό κοινό που αγκάλιασε την προσπάθεια μας και μας τίμησε με την παρουσία του. Εύχομαι να ακολουθήσουν ανάλογες μουσικές βραδιές στήριξης και αλληλεγγύης.

Νίκος Βαργιαμίδης

Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας είναι εμφανής, όταν τα μέλη αυτής, φροντίζουν τις σημαντικές πτυχές της όπως η ενσυναίσθηση, αγάπη, προσφορά και θετικές πράξεις, κάτι που το Together παρέα με τους εθελοντές και τους συντελεστές, απέδειξαν το παραπάνω μανιφέστο, με την άμεση ανταπόκριση και οργάνωση αυτού του τόσο σημαντικού για όλους μας event. Τους ευχαριστούμε θερμά! Γιώργος Παπαθεοδώρου

Ευχαριστούμε πολύ τους χορηγούς μας για την συμβολή και την πολύτιμη βοήθεια τους!

Μάσκα του Φόβου

Η Αποκριά στην Κοζάνη μετράει μισό αιώνα ζωής

Ξεκίνησε με τρομακτικές μεταμφιέσεις και αγερμούς όπως σε όλα σχεδόν τα αγροτικά

καρναβάλια, δέχτηκε επιρροές από τον αστικό τρόπο εορτασμού της σε άλλους τόπους, σιγά-σιγά έγινε πιο ανοιχτή και συμμετοχική, χάνοντας ταυτόχρονα κομμάτι της

παλιάς τελετουργικής φύσης της και προσλαμβάνοντας στη θέση της όλο και περισσότερα στοιχεία αναψυχής.

Κι έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Αλλάζοντας

συνεχώς μορφές για να «ντύσει» τις ανάγκες

της κάθε καινούργιας κοινωνίας. Προσθέτοντας

ομαλά, σταδιακά και ασυναίσθητα τις περισσό-

τερες φορές κάποια νέα στοιχεία και απορρίπτοντας ξεπερασμένες πρακτικές.

Κράτησε όμως τον συνεκτικό ιστό της.

Τη λαϊκή της υπόσταση.

Μια στέρεα βάση για να πατήσει πάνω της

και λειτουργήσει ως γιορτή της ανατροπής, της

διαφυγής από την κανονικότητα, της αμφισβή-

τησης κάθε μορφής εξουσίας, της κατάργησης

των συμβάσεων και των ταμπού.

Κι ύστερα ήρθε η Πανδημία!

Κι ενώ μέχρι τότε οι οποιεσδήποτε αλλαγές έμοιαζαν σαν ανεπαίσθητα γλιστρήματα στην περιφέρεια του πλέγματος των Αποκριάτικων εθίμων, το 2020 έφερε ένα ξεντράνταγμα! Σε όλο το φάσμα του λαϊκού πολιτισμού, όχι μόνο στην Αποκριά.

Θα μου πείτε εδώ ξεντραντάχτηκε όλη η υφήλιος! Κάθε πλευρά ανθρώπινης δραστηριότητας, οικονομική, κοινωνική, υγειονομική, εργασιακή, εκπαιδευτική... ψάχνει τις ισορροπίες της. Κι εσύ κοιτάς το λαϊκό πολιτισμό;

Ο λαϊκός πολιτισμός είναι η βαθιά ψυχή του κάθε τόπου. Είναι ο συνεκτικός ιστός, το υφάδι της κάθε κοινότητας. Είναι ο τομέας που καταφέρνει να εξασφαλίσει μια διαχρονικότητα ζωής και μετάβασης από τη μια μορφή κοινωνίας στην άλλη. Ένα όχημα μέσα από το οποίο παραδίδονται γνώσεις, ήθη, πρακτικές, έθιμα, αξίες, γλώσσα, τέχνη, αισθητική στην επόμενη γενιά. Κι εκείνη θα κρατήσει όσα της ταιριάζουν και θα βάλει στην άκρη τα υπόλοιπα. Ο λαϊκός πολιτισμός είναι η συνέχεια που μας χρειάζεται για να πατούμε και να κάνουμε άλματα προς την κάθε νέα εποχή. Μια συνέχεια που αποτελεί χώρο ασφάλειας και ισορροπίας ιδιαίτερα

για τον μέσο άνθρωπο του 21ου αιώνα, ο οποίος βλέπει γύρω του ιλιγγιώδεις αλλαγές και τρέχει αλαφιασμένος να τις ακολουθήσει.

Η Αποκριά κοντά στους άλλους ρόλους που επιτελούν όλα τα λαϊκά έθιμα κρατάει για τον εαυτό της και έναν ακόμη, μοναδικό και αναντικατάστατο. Αυτόν της κοινωνικής βαλβίδας ασφαλείας

μέσω της οποίας οι άνθρωποι εκτονώνουν τις καταπιεσμένες τους ανάγκες. Με έναν τρόπο ξέφρενο και αχαλίνωτο είναι αλήθεια, απόλυτα αποδεκτό όμως στο συγκεκριμένο γύρισμα του χρόνου, όπου ξαναγεννιέται η φύση. Μια μετάβαση που κουβαλάει από τα

βάθη των αιώνων ποικίλα φαλλικά και γονιμικά σύμβολα, «νομιμοποιώντας» τις απροκάλυπτες σεξουαλικές αναφορές σε τραγούδια, μεταμφιέσεις, θέματα σάτιρας. Πρόκειται δηλαδή για μια «θεμιτή» παράβαση της κανονικότητας. Λες και είναι η Αποκριά μια επινόηση της κοινωνίας για να πετύχει την αυτοσυντήρησή της. Τρία χρόνια αυτή η βαλβίδα ασφαλείας δεν λειτούργησε.

Φέτος γίνεται η επανεκκίνηση.

Με πολλές επιφυλάξεις γύρω από το αν θα ανταμώσουμε την

Αποκριά του 2019 κι αν θα ξαναπιάσουμε το νήμα από εκεί που το αφήσαμε.

Δύσκολο. Γιατί πρέπει πρώτα να εξαφανιστεί ο φόβος.

Ο φόβος να μπούμε στα Στέκια των Φανών όταν έχουν πολύ κόσμο. Με τις μάσκες να κρύβουν, χαμόγελα, γέλια και κυρίως εκφράσεις προσώπου, που κεντάνε την επικοινωνία.

Ο φόβος μήπως πιούμε καμιά κούπα παραπάνω κι αρχίσει να ελευθερώνεται η συμπεριφορά μας προκαλώντας ... όλες τις μεταλλάξεις!

Ο φόβος μήπως πιαστούμε με άγνωστα χέρια στο χορό και ανταλλάξουμε ιούς!

Ο φόβος μήπως ξεχαστούμε τραγουδώντας τον Παπά τον Ραγκαβέλα και στριμωχτούμε λίγο παραπάνω στους κύκλους των τραγουδιστών.

Ο φόβος του συνωστισμού μπροστά στα κεραστάρια, όπου καρτερούν τα κιχιά ζεστά και λαχταριστά.

Ο φόβος να αγκαλιάσουμε αγαπημένους ανθρώπους που έχουμε να τους δούμε χρόνια. Που τους πλησιάζουμε με λαμπερά μάτια και γελαστά πρόσωπα για να σταματήσουμε σε απόσταση δέκα

πόντων με τα απλωμένα χέρια να πέφτουν αμήχανα: «Τι γίνεται;» Τι να γίνεται... Παγωμάρα...

Ο φόβος να συμμετάσχουμε στο πανηγύρι της Παρέλασης. Κυ-

ρίως εκεί κοντά στο Εκκλησάκι, την ώρα της αναμονής. Που αν δεν

το ζήσεις δεν νιώθεις τι εννοούμε όταν λέμε πως την Κοζανίτικη Αποκριά την κάνει ο κόσμος. Απόλυτη αναρχία. Ανάκατες μουσικές, ανάκατα πληρώματα από όλα τα άρματα, ανάκατες πόζες και φωτογραφίες. Κόσμος να πααίν΄ σιαπάν-σιακάτ καρτερώντας την έναρξη! Διορθώματα τελευταίας στιγμής στολών και μακιγιάζ. Τρακ των πρωτοεμφανιζόμενων! Κρασί «γιατί αλλιώς πώς θα ιρμηνεύσουμι!» Φωνές, οδηγίες, κασμέρια, γέλια... Σιουρτζμός!

Άντε τώρα να το στριμώξεις

σε πρωτόκολλα όλο αυτό...

Οι φετινές Αποκριές αποτελούν ένα μεγάλο στοίχημα για την πόλη μας. Καλούνται να μετρήσουν όχι μόνο τη δυναμική και την

αντοχή των εθίμων που την συναπαρτίζουν αλλά και την κοινωνική συνοχή. Να αποδείξουν με άλλα λόγια πως οι κοινωνίες μπορούν να μην ελέγχονται πιά μέσα από το φόβο και τη συμμόρφωση όπως έγινε αναγκαστικά τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά να αυτορυθμίζο-

νται μέσα από την εκτόνωση.

Όταν όμως βλέπεις τα ξενιτεμένα παιδιά της πόλης να έρχονται από κοντά κι από μακριά, να ανταμώνουν με τις παρέες τους κι όλοι μαζί να ξεχύνονται στους

δρόμους, στις πλατείες και στα σταυροδρόμια των Φανών για να πανηγυρίσουν

εκρηκτικά το τέλος του χειμώνα, … ε τότε αισθάνεσαι πως τίποτα δεν χάθηκε. Τα έθιμα καλά κρατούν. Και δυναμώνουν τον κοινωνικό ιστό. Μόνο αντάμα να είμαστε. Μη χαλνάτι του χουρό!

Η αποκριά στην Κοζάνη

του 1960!

Όπως περιγράφεται στο βιβλίο «Γιαλάν Ντουνιάς»

«…Το ότι πλησίαζαν οι μέρες για να ετοιμαστεί ο Φανός το καταλαβαίναμε πάντα απ’ τις κινήσεις του Τρανού μας. Έφευγε νωρίς το απόγευμα για να βρει τους άλλους απ’ τον μαχαλά, για να μιλήσουν και να οργανωθούν. Γυρνούσε αργά με κόκκινα μάτια και πρόσωπο που γυάλιζε και βρίσκονταν αντιμέτωπος με τα βέλη της κυρά Λέν’ς.

- Είπιτι τίποτας για τουν Φανό, ή μούνκι ντιρλίκι1; Ξεφυσούσε ο Στέργιους, κρατιόταν, κρατιόταν αλλά αν η Λέν’ το τραβούσε, ξεσπούσε.

- Μούλωνι μαρ. Τ’ δ’λια σ’! Ια, τα ρουτήσουμι ισάς τς γυναίκ’δις, τι τα φκιάσουμι μι τουν Φανό…» (σελ. 391- 392)

«… Μικροί αλλά και μεγάλοι μεταμφιεζόμασταν οι περισσότεροι με ό,τι διαθέσιμο υπήρχε. Παλιά, τριμμένα, ανδρικά και γυναικεία ρούχα, χιλιομπαλωμένες πιτζάμες που ΄χαν χάσει το αρχικό τους χρώμα, πολυκαιρισμένες τραγιάσκες και μαντήλια τα βασικά υλικά μας. Για να βγούμε στο δρόμο πειράζοντας ο ένας τον άλλο, για να

τρομάξουμε κάποιο περαστικό κορίτσι, να κάνουμε φάρσες σε συγγενικά σπίτια. Φυσικά αραιά και πού εμφανίζονταν και κάποιος καουμπόης με το ανάλογο καπέλο, τα πιστόλια κρεμασμένα στην μέση και το κίτρινο ή καφέ σιρίτι στο πλάι του παντελονιού του, καμιά κολομπίνα ή κυρία επί των τιμών, καρναβάλια που κοιτούσαμε με ζήλια αλλά και παράπονο που οι μάνες μας πάσχιζαν να το γλυκάνουν λέγοντας μας ότι ο μπαμπάκας τους ¨τ’ς πατάει2, δεν είναι σαν τουν θ’κο μας μι του μιρουκάματου¨ ή πως η μάνα τους ¨είνι μουδίστρα κι τ’ς τα φκιάνει¨. Θέλοντας και μη πειθόμασταν και σε λίγο παρασυρμένοι απ’ το κλίμα των ωρών εκείνων το ξεχνούσαμε και απολαμβάναμε με την ψυχή μας και την δική μας ταπεινή μεταμφίεση, μέχρι να ΄ρθει το βράδυ της Κυριακής να ξεφαντώσουμε όλοι μαζί γύρω απ’ την φωτιά του Φανού μας, χορεύοντας και τραγουδώντας τα ¨μασκαραλίτκα¨3, που εμείς οι μικροί τα περιμέναμε κάθε χρόνο πώς και πώς καθώς οι στίχοι τους που αναφέρονταν ξεκάθαρα στην σεξουαλική πράξη εξήπταν και τροφοδοτούσαν την φαντασία και τις ονειρώξεις μας…» (σελ. 392- 393)

1. Ποτό

2. Έχει χρήματα. Είναι πλούσιος

3. Άσεμνα αποκριάτικα τραγούδια

του Μιχάλη Πιτένη, εκδόσεις ΓΡΑΦΗΜΑ.

Τώρα το DeuxK bakery και στο e-food με υπηρεσίες delivery!

Παράγγειλε Online Εύκολα και Γρήγορα από όπου και αν είσαι!

DeuxK: Κωνσταντίνου Καραμανλή 22, Κοζάνη

DeuxK: Παύλου Χαρίση 7, Κοζάνη

DeuxK: Αιόλου 1 Κοζάνη

DeuxK: Μακρυγιάννη 2, Κοζάνη

Αχιλλέας: 25ης Μαρτίου 61Α, Πτολαιμαΐδα

DeuxK: Πλατεία Αντωνίου Σβώκου, Λεπτοκαρυά

Τ. 24610-32600

@deuxk.bakery - Deux K

Οι γλεντιστάδες της αποκριάς!

Το Κοζανιτικο τακίμι αποτελούν οι: Άννα Μακρή/τρομπέτα Δημήτρης Γκιθώνας/τρομπέτα ΝίκοςΣακαρίδης/κλαρίνο

Κωνσταντίνος Ζουζός/σαξόφωνο ΝίκοςΚαρδογιάννης/τρομπόνι Μανώλης Μπαντωλας/νταούλι Βασίλης Σακαρίδης /τύμπανο

Γιατί Κοζανίτικη αποκριά χωρίς χάλκινα δεν γίνεται!

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ: KΈΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΆΔΟΥ

Δυτική Μακεδονία είναι από τις μοναδικές

περιοχές της Ελλάδας που χρησιμοποιεί

χάλκινα πνευστά στην παραδοσιακή της

μουσική, τα οποία συνεισφέρουν στη διαμόρ-

φωση του τοπικού μουσικού ιδιώματος μέσω των διάφορων κομπανιών. Ένας ήχος διαφορετικός

προκύπτει μέσα από αυτές τις κομπανίες. Ήχος

που δεν μοιάζει με τον ήχο των μπαντών που

συναντώνται στη Δύση, ούτε με αυτόν των στρατιωτικών μπαντών, παρόλο που τα χάλκινα πνευστά ως λαϊκά όργανα ξεπήδησαν μέσα από τέτοιες μπάντες.Στη Δυτική Μακεδονία οι κομπανίες αυτές κρατούν γερά!

Οι λαϊκές μπάντες με τα κλαρίνα, τις κορνέτες, τα τρομπόνια και τα τύμπανα εκπροσωπούν μια ξεχωριστή μουσική παράδοση, με ηχοχρώματα «βαλκανικά» που γεφυρώνουν την Ανατολή με τη Δύση, το αστικό στοιχείο με την αγροτική τελετουργία, την παράδοση με τον νεωτερισμό!Χοροί μιμικοί με τους γλεντιστάδες να επικαλούνται την καλοχρονιά και τη γονιμότητα της γης, καθώς αναβαπτίζονται

στην ίδια τους τη φύση με διάθεση περιπαικτική. Οι μπάντες την περίοδο της αποκριάς κάνουν μια «περπατητή» και δύσκολη δουλειά σηκώνοντας στις πλάτες τους ολόκληρη την τελετουργία του αποκριάτικου γλεντιού που δεν είναι ούτε φολκλορ ούτε απλή διασκέδαση! Για να το διαπιστώσει κανείς αυτό, αρκεί να επισκεφτεί την εβδομάδα της Αποκριάς, την πόλη της Κοζάνης!

Εμείς συναντήσαμε την Άννα Μακρή, το νεότερο και μοναδικό θηλυκού γένους μέλος της κομπανίας «Κοζανίτικο Τακίμι» στην ευρύτερη περιοχή και συζητήσαμε για την μουσική, το δύσκολο έργο της διασκέδασης και την Κοζανίτικη αποκριά!

Ένα κλαρίνο, δυο τρομπέτες, ένα νταούλι, ένα σαξόφωνο και ένα τύμπανο συνθέτουν μια από τις πιο αγαπημένες μπάντες που συμπληρώνει τουλάχιστον 30 χρόνια εκπροσωπώντας την Κοζανίτικη αποκριά στις γειτονιές, τους φανούς και τα μαγαζιά της πόλης!Συνεχιστές και διατηρητές της αυθεντικής Κοζανίτικης παράδοσης και όχι μόνο!

_Πότε ξεκίνησες και γιατί; Η ενασχόληση με την παραδοσιακή μας μουσική είναι θα έλεγες μια προσπάθεια για τη διάσωση της συνέχειας της; Η παραδοσιακή μουσική του τόπου μας καθώς και όλης της Ελλάδας είναι πλούσια και με κέρδισε αμέσως! Εγώ και όλη η μπάντα, προσπαθούμε και (νομίζουμε) τα καταφέρνουμε αρκετά καλά, να παίζουμε αξιοπρεπώς κομμάτια από διάφορες περιοχές της χώρας μας! Πάντα με σεβασμό στην παραδοσιακή μας ταυτότητα! Θεωρούμε ότι είναι χρέος μας να παίζουμε ώστε να ακούγονται παραδοσιακά τραγούδια, λιγότερο γνωστά, ώστε να μαθαίνουν οι νέοι και να θυμούνται οι παλιοί! _Άννα, σαν το νεότερο μέλος του «Τακιμιού» τι ήταν αυτό που σε έκανε να μπεις στην μπάντα; Το Κοζανίτικο Τακίμι είναι μια ξεχωριστή μπάντα. Αυτό που την ξεχωρίζει είναι πωε απαρτίζεται από μοναδικούς σολίστες και φανταστικούς μουσικούς που όλοι βάζουν μπροστά το ομαδικό τους πνεύμα χωρίς εγωισμό και ιδιοτέλεια, αγωνίζονται

«μουσικά» ώστε να βγαίνει ένα ομαδικό άκουσμα. Αυτό ίσως κάποιες φορές να περιορίζει, πάντα μουσικά μιλώντας, κάποιους από εμάς αλλά ο στόχος είναι ένας. Να βγει ένα ομαδικό αποτέλεσμα γεγονός που ακόμη και αν ακούγεται απλό και δεδομένο, δεν είναι! Αυτό θαύμαζα πάντα σε αυτή την μπάντα. Όταν μου έγινε πρόταση να γίνω μέλος δέχτηκα με μεγάλη χαρά και έκτοτε προσπαθώ πάντα, σε κάθε μας εμφάνιση, να βάζω και εγώ το λιθαράκι μου ώστε να βγαίνει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα!

_Τι σημαίνει για εσάς η Κοζανίτικη αποκριά; Ένα μοναδικό γεγονός. Η Αποκριά σημαίνει πολλά για εμάς. Παράδοση, μουσική, κόσμος, χρέος απέναντι στην πόλη μας και στους ανθρώπους της , κοινωνικοποίηση με φίλους που ζουν αλλού και

έρχονται αυτές τις μέρες, αλλά και .. μεγάλη αλλά

γλυκιά κούραση!

_Είναι δύσκολες οι μουσικές μετακινήσεις;

Τις μέρες της αποκριάς, σε οποιαδήποτε γειτονιά

με φανούς ή σε οποιοδήποτε μαγαζί βρεθεί κά-

ποιος, θα πετύχει σίγουρα μια μπάντα με χάλκινα

και θα ακούσει παραδοσιακά τραγούδια της περιοχής. Έτσι και εμείς, αυτές τις μέρες παίζουμε σε αρκετές εκδηλώσεις του Δήμου που λαμβάνουν

χώρα στην κεντρική πλατεία της Κοζάνης αλλά και σε διάφορα μαγαζιά. Η μετακίνηση από χώρο σε χώρο σίγουρα μπορεί να γίνει κουραστική και

απαιτητική αλλά προσφέρει ωραίες, ξεχωριστές

εμπειρίες αφού κάθε φορά απευθυνόμαστε σε

διαφορετικούς ανθρώπους!

_Με το κρύο τι γίνεται; Η αποκριά ίσον χειμώνας.. και ο χειμώνας στην Κοζάνη είναι συνήθως τσουχτερός. Καθώς οι περισσότερες εκδηλώσεις γίνονται έξω, είναι σχεδόν σίγουρο ότι κρυώνουμε αρκετά! Βέβαια, οι περισσότεροι από εμάς είμαστε εξοπλισμένοι με ζεστό ρουχισμό ώστε να αντέχουμε τις χαμηλές θερμοκρασίες! Αν όμως οι θερμοκρασίες είναι πολύ χαμηλές, δεν μπορούν ούτε τα όργανα να παίξουν! Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν παγώσει τα «κλειδιά» των οργάνων μας και δεν μπορούσε να βγει νότα!

_Κάποιο περιστατικό που θυμάσαι έντονα; Θα σου πω ένα περιστατικό που με είχε συγκινήσει βαθιά. Παίζαμεσε κάπιο μαγαζί και ήταν στο κοινό

μια οικογένεια με ένα παιδί σε αναπηρικό καρότσι. Το παιδί διασκέδαζε τόσο πολύ και το έλεγε η

καρδούλα του τόσο έντονα που ήθελε να χορέψει. Τότε, ο μπαμπάς του, το σήκωσε από τις μασχάλες

του και χόρεψαν μαζί! Εκείνη τη στιγμή, δεν σου κρύβω πως δάκρυσα από τη χαρά που έδωσα με τη μουσική μου σε αυτό το παιδί και καθώς γύρισα, διαπίστωσα πως όλοι ήμασταν δακρυσμένοι!

Κάποιο περιστατικό που θες να ξεχάσεις;

Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό που θέλω να ξεχάσω. Αλλά σίγουρα όταν παίζει κάποιος σε γλέντια , νύχτα, με το αλκοόλ να ρέει άφθονο, δεν λείπουν οι… παρεξηγήσεις! Παρόλα αυτά εμείς πάντα προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε ακόμη και τις άβολες στιγμές, με ευγένεια και υπομονή!

FB: @Βατρα-κουκος-beer-bar

IG: @ batrakoukos

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ 26/11/22- 28/2/23 ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΥΣΑ ΕΚΘΕΣΗ

ΜYΡΤΙΣ

«Πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν»

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΚΑΚΟΥΛIΔΗΣ

Μύρτις είναι το όνομα που δόθηκε από τους αρχαιολόγους στην εντεκάχρονη κοπέλα που έμενε στην αρχαία Αθήνα τα σκελετικά υπολείμματα της οποίας ανακαλύφθηκαν σε μαζικό τάφο στον Κεραμεικό την περίοδο 1994–95 κοντά στον σταθμό του μετρό. Το όνομα επιλέχθηκε

τυχαία, ως μια από τις κοινές γυναικείες ονομασίες της εποχής. Η μορφή της έγινε δυνατό να αναπαρασταθεί μετά από ανάλυση των οστών της.(Τις τελευταίες δεκαετίες η τεχνολογική πρόοδος και η συνδυασμένη εργασία ειδικών μελετητών δίνουν τη δυνατότητα να παραχθεί η τρισδιάστατη απεικόνιση της κεφαλής ενός ανθρώπου χρησιμοποιώντας τα κατάλοιπα των οστών του κρανίου. Έχουν έτσι επιχειρηθεί πολλές αναπλάσεις προσώπων της αρχαιότητας και μια από τις διασημότερες πρόσφατες περιπτώσεις είναι η ανάπλαση του προσώπου του θρυλικού φαραώ Τουταγχαμών το 2005).

Το κρανίο της Μύρτιδος ήταν σε ασυνήθιστα καλή κατάσταση, όπως και τα δόντια της και οι Έλληνες ειδικοί που ανέλαβαν την επανασύσταση της όψεως της κοπέλας προχώρησαν στο εγχείρημα σε συνεργασία με Σουηδούς συναδέλφους τους για τον προσδιορισμό των χαρακτηρισμών του προσώπου. Χρησιμοποιήθηκε ειδικός ιατρικός σαρωτής ώστε να αποκτηθούν υψηλής ανάλυσης δεδομένα του κρανίου, και κατόπιν δημιουργήθηκε αντίγραφο του κρανίου το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως η βάση για την περαιτέρω επεξεργασία της κεφαλής και προσδιορισμού των φυσικών χαρακτηριστικών και των μυών. Οι λεπτομέρειες των ιστών του

προσώπου υπολογίστηκαν βάσει των

μέσων τιμών για ηλικία, γένος και φυλή,

και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά προέκυψαν από τα δεδομένα της

κρανιακής ανάλυσης του προσώπου. Στην Μύρτιδα επιλέχθηκε να

δοθούν καστανά μάτια και μαλλιά, όμως το πραγματικό χρώμα των

οφθαλμών και των τριχών μπορεί να διευκρινιστεί μόνο μέσω ανά-

λυσης DNA. Ο τρόπος χτενίσματος επιλέχτηκε βάσει των συνηθειών της εποχής που αυτή έζησε.

Μύρτις, η ιστορία

Αθήνα 431 π.Χ., 2ος χρόνος Πελλοπονησιακού πολέμου. Τα

καράβια που εφοδιάζουν με πόρους την πόλη των Αθηνών (από

Αίγυπτο, Λιβύη, Φοινίκη κ.α.) μεταφέρουν και έναν αόρατο εχθρό, τον τυφοειδή πυρετό. Επιπλέον, ο συνωστισμός εντός των Μακρών τειχών (Αθήνα-Πειραιάς) συντελεί στη ραγδαία διάδοσή του. Η ένταση και η έκταση της επιδημίας στην πόλη των Αθηνών, υπήρξαν πρωτοφανείς. Η νόσος (το πιθανότερο τυφοειδής πυρετός) σκοτώνει έναν στους τέσσερις Αθηναίους. «Ούτε οι γιατροί ήσαν σε θέση να κάνουν κάτι, αφού αγνοούσαν τη φύση της αρρώστιας που για πρώτη φορά αντιμετώπιζαν, απεναντίας αυτοί προπαντός πέθαιναν επειδή έρχονταν σε επαφή με τους αρρώστους, ούτε άλλη καμία ανθρώπινη τέχνη» («Θουκυδίδης Ιστορίαι»). H Αθήνα γέμισε κόσμο από τις περιοίκους πόλεις της Αττικής για να προστατευθούν εντός των τειχών από τις επιθέσεις των Σπαρτιατών. Απέμειναν τα γυναικόπαιδα. Οι άνδρες πολεμούσαν. Ο πρώτος χρόνος εχθροπραξιών έφερε πολλές απώλειες. Στον Κεραμεικό, ο Περικλής στον επιτάφιο λόγο του εξυμνεί την ανδρεία και το μεγαλείο των Αθηναίων, επικαλείται τις αξίες της δημοκρατίας, δίνει κουράγιο στους συγγενείς των νεκρών. Ο πόλεμος μαινόταν για τα καλά.

«Τι πόλεμος;» ρωτάω τη μάνα μου, «επέστρεψαν οι βάρβαροι;». «Μην ρωτάς!» μου απάντησε. «διαφορετικός πόλεμος αυτή τη φορά, με τους Σπαρτιάτες». «Μα Έλληνες δεν είναι και αυτοί;» αναρωτήθηκα. «Κι αυτά

που μας έλεγε ο παππούς Νίκανδρος, για την δύναμη της σύμπραξης των Ελλήνων κατά του κοινού εχθρού;». «Ποιος είναι τώρα ο κοινός εχθρός και ποιοί είναι οι βάρβαροι;»*

* «Μύρτις: Γεννήθηκα τη μέρα των νεκρών» (από την Πένυ Τσακανί κου, αρχαιολόγο), στην επίσημη ιστοσελίδα myrtis.gr

Μύρτις, φίλη του ΟΗΕ

Η Μύρτις πέθανε από τυφοειδή πυρετό στον Λοιμό της Αθήνας τον 5ο Αιώνα π.Χ. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι σήμερα, 2.500 χρόνια μετά, τα κρούσματα του τυφοειδούς πυρετού παγκοσμίως κυμαίνονται μεταξύ 16 και 33 εκατομμυρίων ετησίως, με 500.000

έως 700.000 θανάτους. Σχεδόν εννέα εκατομμύρια παιδιά κάτω των

πέντε ετών, χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από τυφοειδή πυρετό και

άλλες νόσους που είναι δυνατόν να προληφθούν και να θεραπευτούν.

Για τον λόγο αυτό το Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ

«ζήτησε» από τη Μύρτιδα να γίνει φίλη των Αναπτυξιακών Στόχων της

Χιλιετίας του ΟΗΕ και να «συμμετάσχει» με τον μοναδικό της τρόπο στην παγκόσμια ενημερωτική εκστρατεία των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο «Μπορούμε! Τέλος στη φτώχεια». Έτσι, έγινε πολύτιμη συνεργά-

τις του ΟΗΕ. Η Μύρτις δεν βρίσκεται πια μόνο «πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν», αλλά και πρόσωπο με πρόσωπο με το μέλλον της ανθρωπότητας. Ένα κορίτσι που έζησε στην Αθήνα πριν από 2500 χρόνια, στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα στον κόσμο. Ο επίκουρος καθηγητής του εργαστηρίου ορθοδοντικής στην Οδοντιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ Μανώλης Ι. Παπαγρηγοράκης, οργανωτής της ομάδας μελέτης του αρχαιολογικού υλικού, πίστευε ότι η “αναβίωσή” μου δεν θα έπρεπε να είναι μόνο μια ανάπλαση του προσώπου ενός κοριτσιού που έπαιζε στoυς πρόποδες της Ακρόπολης όταν οι Αθηναίοι δημιουργούσαν τον Παρθενώνα, αλλά ήθελε επίσης η “επιστροφή” μου να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα σε όλο τον κόσμο.

«Ο θάνατός μου ήταν αναπόφευκτος. Τον 5ο αιώνα π.Χ. δεν είχαμε ούτε τη γνώση ούτε τα μέσα για την καταπολέμηση θανατηφόρων ασθενειών. Όμως εσείς, οι άνθρωποι του 21ου αιώνα, δεν έχετε καμία δικαιολογία. Διαθέτετε όλα τα απαραίτητα μέσα και πόρους για να σώσετε τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, εκατομμυρίων παιδιών που όπως εγώ πεθαίνουν από αρρώστιες οι οποίες μπορούν να προληφθούν και να θεραπευτούν. Δυόμιση χιλιάδες χρόνια μετά το θάνατό μου, ελπίζω ότι το μήνυμά μου θα επηρεάσει και θα εμπνεύσει περισσότερους ανθρώπους να εργαστούν και να κάνουν πραγματικότητα τους «Στόχους της Χιλιετίας της Ανάπτυξης».

Μύρτις, η έκθεση

Πρόκειται για μια περιοδεύουσα έκθεση, σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να μεταφέρεται και να στήνεται σε κατάλληλο χώρο, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σκοπός της έκθεσης είναι να παρουσιάσει στο κοινό όλα τα στάδια της πορείας που ακολουθήθηκε και αποτελείται από τρεις ενότητες: στην πρώτη παρουσιάζεται η ανασκαφή του Κεραμεικού, στη δεύτερη η ιατρική έρευνα σε Ελλάδα και Γαλλία για τον εντοπισμό του παθογόνου παράγοντα που προκάλεσε το λοιμό των Αθηνών και στην τρίτη η βήμα προς βήμα ανάπλαση του προσώπου και οι τεχνικές της. Tο 1994-1995, στη διάρκεια των εργασιών της εταιρείας Αττικό Μετρό για την κατασκευή του νέου υπόγειου σιδηρόδρομου της Αθήνας, βρέθηκε στην περιοχή του Κεραμεικού η συνέχεια του σημαντικότερου νεκροταφείου της αρχαίας Αθήνας. Η αρχαιολογική αυτή ανασκαφή έφερε στο φως, ανάμεσα σε άλλα, έναν ομαδικό τάφο, ο οποίος τοποθετήθηκε χρονικά στην εποχή του Λοιμού των Αθηνών του 430-426 π.Χ., και ο οποίος περιείχε σκελετικό υλικό από την ταφή περίπου 150 ανθρώπων, ενήλικων και παιδιών. Μεταξύ αυτών υπήρχε και το κρανίο ενός κοριτσιού, 11 περίπου χρόνων, το οποίο διατηρούσε ένα σημαντικό χαρακτηριστικό αυτής της ηλικίας, δηλαδή τη νεογιλή οδοντοφυΐα συγχρόνως με τη μόνιμη.

Ο καθηγητής Μανώλης Παπαγρηγοράκης, ως οδοντίατρος-ορθοδοντικός, συλλέγει εδώ και χρόνια αρχαιολογικό σκελετικό υλικό από τον Ελλαδικό χώρο εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στο κρανιοπροσωπικό σύμπλεγμα και τη μελέτη της κατατομής των προγόνων μας. Η μελέτη του αρχαιολογικού αυτού υλικού, που χρονολογείται από το 1900 π.Χ. –Μεσσοελλαδική εποχή– μέχρι το 300 π.Χ. περίπου, διερευνά και αποτυπώνει τα χαρακτηριστικά του προσώπου των αρχαίων Ελλήνων, έτσι ώστε αυτό να συγκριθεί με το πρόσωπο του σύγχρονου Έλληνα. Επίσης γίνεται η σύγκριση με τα χαρακτηριστικά του προσώπου των αρχαίων αγαλμάτων, για να διαπιστωθεί κατά πόσον αυτά απεικονίζουν την πραγματικότητα ή μια εξιδανικευμένη μορφή της. Η πρώτη σχετική εργασία του, για το Master of Science από το Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν της Νορβηγίας, με θέμα «Craniofacial Morphology of Ancient Greeks», κατέληγε ότι δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ της κατατομής του νεοέλληνα (σπλαγχνικό κρανίο) και αυτής των αρχαίων προγόνων του στη διάρκεια των τελευταίων 4.000 χρόνων.

Η έκθεση, με αφορμή την ανάπλαση του κρανίου της Μύρτιδος, προβάλλει τη διεπιστημονική συνεργασία και συμβολή στη μελέτη

αρχαιολογικού σκελετικού υλικού. Αναδεικνύονται τα αποτελέσματα της μελέτης γενετικού υλικού από τον πολφό δοντιών τριών κρανίων της ομαδικής ταφής, από τα οποία προέκυψε η πιθανή αιτία που, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, προκάλεσε το λοιμό της Αθήνας του 5ου π.Χ. αιώνα, με θύματα το ένα τρίτο του πληθυσμού της και τον ηγέτη της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, τον Περικλή.

Η Μύρτις έχει υπάρξει «Φίλη της Χιλιετίας» από τον ΟΗΕ, γραμματόσημο από τα ΕΛΤΑ, συλλεκτικό νόμισμα από την Τράπεζα της Ελλάδος, πρωταγωνίστρια σε animation, έμπνευση για ζωγράφους, γλύπτες και συγγραφείς, αλλά και για διδακτορικές εργασίες. Συμπεριελήφθη, επίσης, σε σχολικά βιβλία της αλλοδαπής, γεγονός που έκανε τον δημιουργό της, καθηγητή ορθοδοντικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μανώλη Παπαγρηγοράκη, ιδιαίτερα περήφανο. Στην Ελλάδα, η Μύρτις εντάχθηκε ως αναφορά και θέμα ενδεικτικών δραστηριοτήτων στο Νέο Πρόγραμμα Σπουδών (ΝΠΣ) για το μάθημα της Ιστορίας στην Δ΄ Δημοτικού και στην Α΄ Γυμνασίου.

Πληροφορίες, photos: https://www.myrtis.gr/

Διαρρήξεις του τεκμηρίου

αθωότητας από τα ΜΜΕ

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΛΙΑΝΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ, ΖΟΥΡΚΑ ΣΤΕΦΑΝΙΑ

Οι θεσμικές εγγυήσεις, η κατοχύρωση και το επίπεδο πραγματικής και αποτελεσματικής προστασίας των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως καθιερώνονται στις ευνομούμενες πολιτείες είναι δείγμα της εξέλιξης και του επιπέδου του νομικού τους πολιτισμού. Το τεκμήριο αθωότητας αποτελεί μια τέτοια πτυχή του ενός βασικού ανθρώπινου δικαιώματος που προστατεύεται σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το τεκμήριο αθωότητας αποτελεί θεμελιώδη αρχή της ποινικής διαδικασίας και συνδέε-

ται άμεσα με την έννοια του κράτους δικαίου.

Σε εθνικό επίπεδο ορίζεται στο άρθρο 71 του

Κώδικα Ποινικής Δικονομίας ότι «οι ύποπτοι

και κατηγορούμενοι τεκμαίρονται αθώοι μέχρι

να αποδειχθεί η ενοχή τους, σύμφωνα με τον

νόμο». Η συνεχής καταπάτηση του δικαιώμα-

τος απο τα ΜΜΕ και η έξαρση των εγκληματι-

κών φαινομένων οδήγησε στη διεύρυνση του τεκμηρίου αθωότητας με σκοπό η προστασία να περιλαμβάνει και τους υπόπτους. Ειδικότε-

ρα τούτο σημαίνει πως κάθε πρόσωπο τεκμαί-

ρεται αθώο μέχρι την αμετάκλητη απόδειξη

της ενοχής του ενώπιον του δικαστηρίου, σύμ-

φωνα με το ισχύον δίκαιο. Στην ελληνική έννομη τάξη, το τεκμήριο αθωότητας εμφανίζεται

τόσο στην προδικασία, όσο και στην κύρια

ανάκριση μέχρι την έκδοση της απόφασης του

δικαστηρίου. Ο Ν. 4596/2019, που ενσωμάτω-

σε την Οδηγία (ΕΕ) 2016/343 «για την ενίσχυση ορισμένων πτυχών του τεκμηρίου αθωότητας και του δικαιώματος παράστασης του κατηγορουμένου στη δίκη του στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας» προβλέπει ότι η προστατευτική εμβέλεια του δικαιώματος εκτείνεται μέχρι: «α) την περάτωση της διαδικασίας με αμετάκλητη δικαστική απόφαση ή αμετάκλητο βούλευμα, αν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και άρα υπάρχει κατηγορούμενος, ή β) την θέση της υπόθεσης στο αρχείο ή την απόρριψη της έγκλησης από τον αρμόδιο εισαγγελέα, αν δεν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και άρα υπάρχει απλώς ύποπτος».

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το τεκμήριο αθωότητας κατοχυρώνεται στο άρθρο 6 παρ. 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά και από το άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελι-

ωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. καθώς θεωρείται ότι αποτελεί μια πτυχή του δικαιώματος στη δίκαιη δίκη.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει κρίνει ότι τα συμβαλλόμενα στην ΕΣΔΑ κράτη έχουν τη θετική υποχρέωση να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων των υπόπτων και των κατηγορουμένων, όταν τα δικαιώματά τους παραβιάζονται. Ωστόσο, το Δικαστήριο έχει αναγνωρίσει ότι η προστασία του τεκμηρίου αθωότητας δεν είναι απόλυτη και περιορίζεται, ιδίως σε περιπτώσεις που άπτονται της εθνικής ασφάλειας και τη δημόσιας τάξης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το Δικαστήριο έκρινε ότι τα κράτη διαθέτουν ένα περιθώριο εκτίμησης για τη στάθμιση μεταξύ του ατομικού δικαιώματος και του γενικού συμφέροντος. Αντίστοιχα έχει κρίνει και το Δικαστήριο της ΕΕ.

Ενδέχεται, η προστασία του τεκμηρίου αθωότητας να έρχεται σε σύγκρουση με τις διατάξεις που κατοχυρώνουν την ελευθερία της έκφρασης. Συγκεκριμένα, είναι αποδεκτή η ενημέρωση του κοινού με αντικειμενικές πληροφορίες ή ειδήσεις για την εξέλιξη εκκρεμούσης ποινικής διαδικασίας, ωστόσο δεν θα πρέπει να προεξοφλείται σε καμία περίπτωση η ενοχή οποιουδήποτε εμπλέκεται σε κάποιο έγκλημα, όσο ειδεχθές και αν είναι αυτό. Η αθωότητα ή μη ενός ανθρώπου που κατηγορείται για ένα έγκλημα, ή είναι ύποπτος της τέλεσής του είναι στοιχείο της προσωπικότητάς του, της τιμής και της υπόληψής του. Παρά την υψηλή νομική κατοχύρωση, συχνό φαινόμενο είναι να εμφανίζονται στα ΜΜΕ, άτομα μη εξουσιοδοτημένα από τον νόμο, χωρίς καμία νομική κατάρτιση οι γνωστοί και ως «τηλεδικαστές», οι οποίοι παραθέτουν τις απόψεις τους -βάσει ενός αμφιβόλου ποιότητας ρεπορτάζ και διενεργούν τις γνωστές «τηλεδίκες» στα τηλεοπτικά παράθυρα. Τα όρια του ρεπορτάζ ορισμένες φορές δεν θα πρέπει να αγγίζουν τον σκληρό πυρήνα της προσωπικότητας κάθε πολίτη, ειδικά όταν η δικαιοσύνη δεν έχει αποφανθεί. Συνήθης πρακτική είναι να βγαίνουν στο προσκήνιο προσωπικά στοιχεία του κατηγορουμένου, παρελθοντικά και μη δεδομένα του, προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, ή προσωπικές συνομιλίες που συνθέτουν τον σκληρό πυρήνα της ατομικότητάς του, που παραβιάζεται, και οι οποίες θα έπρεπε να καλύπτονται από το απόρρητο, και πολλές φορές είναι άσχετες με την υπό

δικαστική κρίση υπόθεση- στην καλύτερη

περίπτωση- καθώς και αποσπάσματα από την

δικογραφία, η οποία δεν είναι προσβάσιμη στο

κοινό και παραβιάζει προσωπικά δεδομένα όχι

μόνο του υπόπτου και του κατηγορουμένου,

αλλά και του ίδιου του θύματος ενώ αποτελεί

παραβίαση δικαστικού απορρήτου. Εξάλλου,

ορισμένοι και ορισμένες ρεπόρτερ ίσως ξεχνούν πως δεν είναι ντετέκτιβ, ούτε μπορούν

να υποκαθιστούν τις αρμόδιες αρχές. Οι δημοσιογράφοι δεσμεύονται, εκτός από τις προαναφερόμενες διατάξεις, και σύμφωνα

με το άρθρο 2 του Κώδικα Επαγγελματικής

Ηθικής και Κοινωνικής Ευθύνης. Συγκεκριμέ-

να, «ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει: να σέβεται το τεκμήριο της αθωότητας και να μην προεξοφλεί τις δικαστικές αποφάσεις».

Επίσης, στον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας στην Ραδιοτηλεόραση προβλέπεται

ότι «οι κατηγορούμενοι δεν αναφέρονται ως

ένοχοι. Η αρχή ότι ο κατηγορούμενος τεκμαί-

ρεται αθώος μέχρι την καταδίκη του γίνεται

σεβαστή» Συνεπώς είναι αδήριτη ανάγκη να

εφαρμόζεται το τεκμήριο αθωότητας και απο το δημοσιογραφικό επάγγελμα, κάτι που στην

πράξη φαίνεται να τηρείται μόνο υποτυπωδώς. Ας αναλογιστεί κανείς τη διαπόμπευση, την οποία υφίσταται κάποιος-α από τα ΜΜΕ, όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με την κατηγορία ακόμη και για το πιο ειδεχθές έγκλημα.

Επιπλέον, η συνεχής προβολή της παραμικρής λεπτομέρειας που αφορά στα εμπλεκόμενα με ένα έγκλημα πρόσωπα, πολλές φορές δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, αντίθετα εκθέτει τα θύματα των εγκλημάτων ή τους στενούς συγγενείς τους, των οποίων επίσης τα δεδομένα παραβιάζονται. Μέχρι και ψυχαγωγικές εκπομπές πλέον τοποθετούν το υπό κρίση άτομο σε μια δυσμενή θέση και θέση κοινωνικής απαξίας πριν βρεθεί ενώπιον της δικαιοσύνης. Με αυτόν τρόπο σπιλώνεται η τιμή και η υπόληψη κάθε υπόπτου και μετέ-

πειτα κατηγορουμένου καθώς δημιουργείται

αρνητική εντύπωση για την προσωπικότητά

του, η οποία δύσκολα μεταβάλλεται αν τελικά αυτός αθωωθεί, ούτε προβάλλεται με την ίδια ένταση ή συχνότητα μια τέτοια είδηση.

Η προστασία του τεκμηρίου αθωότητας

είναι μια ακόμη ειδικότερη πτυχή της δίκαιης

δίκης. Η αρχή της δικαιοκρατικής ή δίκαιης δίκης (fair trial) ισχύει με βάση το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ και είναι γνωστή ως θεμελιώδης αρχή που διασφαλίζει τα δικαιώματα του κατηγορουμένου στην ποινική διαδικασία ενώπιον των ανακριτικών αρχών και ποινικών δικαστηρίων. Το επίπεδο της πραγματικής προστασίας του δικαιώματος της προστασίας του τεκμηρίου αθωότητας στο δημόσιο διάλογο αντανακλά το βαθμό εξέλιξης και ανθεκτικότητας του νομικού μας πολιτισμού. Εξάλλου, η σπάνια ή μη επέμβαση από τις εισαγγελικές αρχές σε τρανταχτές περιπτώσεις παραβίασης του δικαιώματος από τις εκπομπές εν τέλει διευκολύνει τη συχνότητα με την οποία οι ζωές των ανθρώπων παρακολουθούνται από την κλειδαρότρυπα, στο βωμό της τηλεθέασης. Σε κάθε περίπτωση, είναι ανεπίτρεπτο η θεμελιώδης αρχή του τεκμηρίου αθωότητας, όπως δομείται στον νομικό μας πολιτισμό να κινδυνεύει να καταστεί τεκμήριο ενοχής κάποιου που θα πρέπει να αποδείξει την αθωότητά του.

«Τι σ΄ανθίζει;»

Όψεις της ιστορίας

Ο ιστορικός και συγγραφέας απαντάει στις ερωτήσεις των

μαθητριών

της Α' τάξης του 3ου ΓΕΛ Κοζάνης Θεοδώρα Γεωρμπαλίδου, Εύη Γκαντιά, Κατερίνα Μήλιου

- Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με την ιστορία γενικότερα και ειδικότερα με τα συγκεκριμένα θέματα του Εμφυλίου πολέμου;

Με ώθησε η ανάγκη να γνωρίσω την Ιστορία της κοινωνίας, στην οποία βρίσκομαι και η ανάγκη να κατανοήσω

γιατί σκεφτόμαστε με έναν τρόπο ως έθνος. Με ενδιέφερε πάρα πολύ το θέμα της εθνικής ταυτότητας και η

εθνική ταυτότητα συνδέεται άμεσα με την Ιστορία. Έτσι

κατέληξα να σπουδάζω Ιστορία, ενώ στο σχολείο δεν μου

άρεσε καθόλου, έτσι όπως την δίδασκαν κιόλας. Αλλά στο Πανεπιστήμιο κατάλαβα πως η Ιστορία είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό από ό,τι νόμιζα. Οπότε, για να καταλάβω τον εαυτό μου, έπρεπε να ασχοληθώ με την Ιστορία και με ενδιέφερε πιο πολύ η Ιστορία του 20ού αιώνα, γιατί ένιωθα πως αυτή επηρέασε τη δική μου ζωή. Έτσι βρέθηκα να ασχολούμαι με την Ιστορία του 20ού αιώνα και ειδικά τη δεκαετία του ’40, γιατί ήταν μια πολύ έντονη δεκαετία, στην οποία έγιναν πολύ σημαντικά πράγματα.

-Υπάρχει κάποιος προσωπικός συσχετισμός με το θέμα

του Εμφυλίου, για το οποίο γράφετε;

OΡ αϋμόνδος Αλβανός, συγγραφέας ιστορικών

βιβλίων, παρουσίασε τα βιβλία του

«Σλαβόφωνοι και Πρόσφυγες. Κράτος και Πολιτικές ταυτότητες στη Μακεδονία του Μεσοπολέμου»

και «Ο ελληνικός εμφύλιος. Μνήμες σε πόλεμο και

σύγχρονες πολιτικές ταυτότητες», σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Κοζάνης και τις εκδόσεις

Επίκεντρο, στο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης.

Προτού ξεκινήσει η παρουσίαση, ο κ. Αλβανός μάς παραχώρησε συνέντευξη, με κεντρικό θέμα το τελευταίο του βιβλίο, «Ο ελληνικός εμφύλιος. Μνήμες σε πόλεμο και σύγχρονες πολιτικές ταυτότητες».

Εγώ γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, ο πατέρας μου σε ένα χωριό της Μυτιλήνης και η μητέρα μου σε ένα χωριό των Καλαβρύτων και δεν μου λέγανε ποτέ, δεν είχα ιδέα για τον Εμφύλιο πόλεμο, όταν ήμουν στην Αθήνα. Έμαθα για τον Εμφύλιο πόλεμο, όταν ήρθα στη Μακεδονία. Στην Καστοριά άρχισα να καταλαβαίνω ότι ο Εμφύλιος επηρέασε πάρα πολύ τις ζωές των ανθρώπων στη Μακεδονία. Ο πατέρας μου ήταν φανατικός αντικομμουνιστής και μια μέρα μου είπε: «Διάβασε την Ελένη, ένα βιβλίο του Γκατζογιάννη, να δεις τα εγκλήματα των κομμουνιστών». Και διάβασα το βιβλίο –δάκρυα εκεί πέρα– πολύ συγκινητικό βιβλίο. Μετά, όμως, διάβασα και τον Μενέλαο Λουντέμη. Είδα και την άλλη πλευρά, καθώς ο Λουντέμης ήταν κομμουνιστής και σε εξορίες χρόνια. Άλλο κλάμα εκεί. Οπότε κατάλαβα ότι υπάρχουν πολλές οπτικές τελικά για την Ιστορία και ήθελα να τις ψάξω περισσότερο.

- Ποιες ήταν οι πηγές σας; Πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν η αναζήτηση αυτών των πηγών; Το τελευταίο βιβλίο, που έβγαλα για τον Εμφύλιο, βασίζεται αποκλειστικά σχεδόν σε δευτερογενή βιβλιογραφία. Τι θα πει δευτερογενή βιβλιογραφία; Έχω διαβάσει βιβλία άλλων, αλλά δεν έχω κάνει τόσο μεγάλη προσωπική

έρευνα όσον αφορά τον Εμφύλιο. Ωστόσο, έχουν γραφτεί εκατοντάδες βιβλία για τον Εμφύλιο, που τα μελέτησα. Όμως, η δική μου έρευνα έγινε στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και εκεί μελέτησα και τον Εμφύλιο και τον Μεσοπόλεμο. Έχω βγάλει και βιβλίο για τον Μεσοπόλεμο στη Δυτική Μακεδονία, με τίτλο «Σλαβόφωνοι και Πρόσφυγες κράτος και πολιτικές ταυτότητες». Ταυτότητες.

Και στο ένα και στο άλλο βιβλίο με ενδιαφέρει η έννοια

της ταυτότητας, δηλαδή πώς ταυτιζόμαστε με κάποιους

ανθρώπους και πώς αισθανόμαστε. Κάποιοι άλλοι είναι

απέναντι μας, οι εχθροί, οι κακοί και φυσικά εμείς είμαστε

οι καλοί. Έτσι; Η ταυτότητα αυτό δε σημαίνει; Και έτσι

έχω κάνει έρευνα για τη δεκαετία του ’40, αλλά κυρίως

σε τοπικό επίπεδο στη Δυτική Μακεδονία. Γενικά για την ευρύτερη Ελλάδα έχω διαβάσει μελέτες άλλων.

- Επίσης, θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε πόσος χρόνος

χρειάστηκε για την έρευνα και τη συγγραφή του τελευ-

ταίου σας βιβλίου.

Μπράβο. Ωραία ερώτηση και αυτή! Το τελευταίο μου βιβλίο για τον Εμφύλιο είναι η ξενάγηση που έκανα στο

Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης, όπου δούλευα επί οκτώ χρόνια. Δηλαδή κάθε χρόνο το βελτίωνα. Διάβαζα, μελετούσα και τη βελτίωνα. Στα οκτώ χρόνια σταμάτησε

η συνεργασία μου και δεν είμαι πια στο Πάρκο. Οπότε σκέφτηκα πως κάτι πρέπει να μείνει από αυτή την ιστορία και έτσι επί δύο χρόνια μετά δούλευα την ξενάγηση

σε γραπτό κείμενο. Και έτσι επιτέλους μπόρεσα να πω

στο βιβλίο όλα όσα ήθελα να πω εκεί στο βουνό και δεν

προλάβαινα, γιατί πάντα ο χρόνος ήταν περιορισμένος.

Έτσι ουσιαστικά είναι οκτώ χρόνια η έρευνα για το βιβλίο και δύο χρόνια η συγγραφή του.

-Είχατε κάποιο προβληματισμό για το πώς θα εκλάβει

το κοινό ορισμένα από τα θέματα του Εμφυλίου που

θίγει το βιβλίο σας;

Ναι, πολύ μεγάλο προβληματισμό, είναι πολύ δύσκολο

θέμα. Αυτόν τον προβληματισμό τον είχα και στο Γράμμο (Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης), όταν ήμουνα και έκανα

την ξενάγηση σε ανθρώπους που ήξερα ότι είναι και απ’ τις δυο πλευρές. Οπότε με προβλημάτιζε πάρα πολύ πώς θα μπορέσω να αφηγηθώ ένα τόσο δύσκολο γεγονός, το οποίο μερικοί άνθρωποι το βλέπουνε τελείως διαφορετικά από κάποιους άλλους ανθρώπους; Και ήτανε μία μεγάλη πρόκληση για μένα, να μπορέσω να φανώ χρήσιμος σε όλους με κάποιο τρόπο. Και ας διαφωνούν με αυτά που λέω, να μπορέσουμε να βρούμε έναν κοινό τόπο, μια βάση συζήτησης για τον Εμφύλιο. Και αυτή η βάση

που βρήκα νομίζω είναι η προσπάθεια να κατανοήσουμε

τι έγινε τότε, όχι να δικάσουμε είτε τη μια ή την άλλη

πλευρά ή να πούμε «Ο ένας φταίει, ο άλλος δε φταίει».

Αλλά να μπούμε στα μυαλά όλων των ανθρώπων και απ’

τη μια και απ’ την άλλη μεριά και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι σκεφτόντουσαν και μπήκαν σ’ αυτή την τόσο αιματηρή και φρικτή κατάσταση. Αυτό που ζήσανε οι παππούδες μας ελπίζω να μην το ζήσουμε ποτέ άλλοτε και μόνο να το μελετάμε.

-Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια; Πρέπει να γράψω το τι συνέβη με τους σλαβόφωνους και τους πρόσφυγες τη δεκαετία του ’40. Γιατί έγραψα για τον Μεσοπόλεμο (το τι συνέβη), οπότε μένει τώρα η συνέχειά του κατά κάποιο τρόπο. Το βιβλίο το έχω γράψει, είναι η διατριβή μου, αλλά θέλει πολλή ακόμη δουλειά -Έχετε σκοπό να γράψετε κάποιο μη ιστορικό βιβλίο; Έχετε σκεφτεί να ασχοληθείτε με κάτι λογοτεχνικό;

Οι γυναίκες των Φανών

EΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΚΟΡΊΝΑ

ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΊΔΟΥ

Ήδη μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων, στην πόλη της Κοζάνης ξεκινούν οι διαδικασίες διοργάνωσης του ορόσημου

εθιμικού δρώμενου των Φανών. Ένα έθιμο με ρίζες από τα

αρχαία κιόλας χρόνια, το οποίο διατηρείται με την ίδια μορφή

από το 1930 έως και σήμερα.

12 Φανοί, 12 γειτονιές οργανώνονται με έναν κοινό σκοπό: την

διατήρηση, την διάδοση και την διαφύλαξη της τοπικής άυλης

πολιτιστικής κληρονομιάς. Το γλέντι, το κρασί, τα τραγούδια

στην τοπική διάλεκτο και όλα τα επιμέρους στοιχεία του εθί-

μου πρωταγωνιστούν ώστε να διαδώσουν το ιδιαίτερο αυτό

δρώμενο με τους συμβολισμούς του.

Η αυθόρμητη συμμετοχή των ανθρώπων της γειτονιάς οι οποίοι

ετοιμάζονται όλο τον χρόνο για την εμπλοκή τους στο τραγούδι

και στον χορό αποδεικνύει την σημαντικότητα του εθίμου στην ζωή των κατοίκων της πόλης.

Άλλωστε, οι γυναίκες είναι αυτές οι οποίες πρωταγωνιστούσαν και συνεχίζουν να πρωταγωνιστούν στο έθιμο. Όπως μας πληροφορεί η κυρία Φανή Φτάκα-Τσικριτζή στα άρθρα της «Aπό το Φανό της Σκρκας δυο γυναίκες άφησαν εποχή προπολεμικά: η Ματιούκου Λιόγα και η Ειρήνη Τράγια» και «Ο Φανός Αριστοτέλης μετά τον πόλεμο μέχρι το 1983» ο ρόλος των γυναικών από τα προπολεμικά κιόλας χρόνια, ήταν σημαντικός καθώς

εκτός από την προσφορά τους στην ετοιμασία των τοπικών εδεσμάτων και αργότερα στον διάκοσμο των Νουντάδων,πρωταγωνιστούσαν και στο τραγούδι. Το ίδιο επιβεβαιώνει και ο αξιότιμος κύριος Κουζιάκης Λάζος –Πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Σκ’ρκα- ο οποίος σε προσωπική συνέντευξη, ανέφερε πως «η πρώτη επαφή που είχε με το έθιμο των Φανών προερχόνταν από την γιαγιά του η οποία αποτελούσε οργανωτικό μέλος».

Γυναίκες οι οποίες είχαν την πρωτοκαθεδρία στους Φανούς, από την εποχή του '40 καθώς και τον σεβασμό όλων, τις συναντάμε και σε άλλους Φανούς, όπως: στον Αριστοτέλη, στον Παύλο Μελά, στον Άη Δημήτρη, στα Μπουντανάθκα, στο Κεραμαριό κά.

Ακόμη, στην δυναμική των γυναικών των Φανών, προστίθενται και η δημιουργία του πρώτου νουντά, από τον Φανό Αριστοτέλη με το όνομα «της Τιάτιους ο νουντάς», ο οποίος στήθηκε, προς τιμήν της Αναστασίας Καντηρλιώτη, πεθεράς του Γιώργου Δούρβα (ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Φανού), καθώς η ίδια πρόσφερε και στόλισε με στρωσίδια και κεντήματα που έφερε από το σπίτι της μαζί με την προσφορά την γειτονιάς, το ξύλινο δωμάτιο. Και στον Φανό Αριστοτέλη, συναντάμε την Βαγγελιώ Τσιάνινα, η οποία έβγαινε στην κορφή μαζί με το Γιώργο Δούρβα και ξεκινούσαν τα τραγούδια της αγάπης. Ωστόσο, πλέον τα τραγούδια των Φανών αποτελούν ανδρική υπόθεση καθώς κεφαλή του χορού είναι ο τραγουδιστής, ο οποίος τραγουδάει τα παραδοσιακά τραγούδια στίχο στίχο και οι παρευρισκόμενοι επαναλαμβάνουν τα λόγια με ρυθμό υπό το χτύπημα των χεριών τους.

Ύστερα από 3 χρόνια απουσίας και ματαίωσης του εθιμικού δρώμενου λόγω της πανδημίας, τι είναι αυτό που θα περιμένουμε; Θα υπάρξει κάποια ανατροπή ή καινοτομία ως προς τον ρόλο των γυναικών στα τραγούδια;

ΠΗΓΈΣ:

Φ.Φτάκα, «Aπό το Φανό της Σκρκας δυο γυναίκες άφησαν εποχή προπολεμικά: η

Ματιούκου Λιόγα και η Ειρήνη Τράγια» & «Ο Φανός Αριστοτέλης μετά τον πόλεμο μέχρι το 1983»

Κ.Χατζηπαναγιωτίδου, (2020), Διπλωματική διατριβή, «Το εθιμικό δρώμενο των «Φανών» Κοζάνης: Η συμβολή του στην Αειφόρο Ανάπτυξη της περιοχής

ΓΡΆΦΕΙ: Ο ΣΤΈΛΙΟΣ ΦΟΎΝΤΟΓΛΟΥ

Αποκριά, μια περίοδος ξεγνοιασιάς... Οι δρόμοι επιστρέφουν στους ξέφρενους ρυθμούς του γλεντιού και της διασκέδασης. Παραδοσιακά μηνύματα που μέσα στην εφήμερη εξάπλωση της τεχνολογίας δίνουν μια μικρή ηλιαχτίδα ελπίδας πως το πριν είναι δυνατότερο από το μετά. Όλη η Ελλάδα ντύνεται, μεταμφιέζεται, αλλάζει πρόσωπο απέναντι στα κακώς κείμενα. Ήχοι και αρώματα του πριν σε φέρνουν αντιμέτωπο με σκέψεις του παρελθόντος.

Η ατμόσφαιρα γίνεται όλο και πιο οικία, παρέες νέων ανθρώπων ξεχύνονται στα σοκάκια της πόλης βασταζόμενοι από ελπίδα και αισιοδοξία... Σύνθημά τους;

Η Αποκριά μας φέρνει πιο κοντά!

Σφυρίχτρες ηχούν στα αυτιά των επισκεπτών και καταλαγιάζουν για λίγο το καθημερινό άγχος του μετά. Τα χαμόγελα επικρατούν.. Οι αναμμένοι φανοί έχουν την τιμητική

τους. Σε κάθε γειτονιά μια μικρή γιορτή κλέβει την παράσταση. Γύρω από την «αγριότητα» της φωτιάς μικροί και μεγάλοι στήνουν τον δικό τους χορό συνοδευόμενοι από

το μουσικό χαλί των χάλκινων.. Μια γλυκιά μέθεξη μας κατακλύζει! Το «κόκκινο ύδωρ» που προσφέρεται χωρίς δισταγμούς ανεβάζει στα ύψη την αδρεναλίνη.

Η παράδοση είναι ίσως το μοναδικό όπλο απέναντι στην «εσκεμμένη» απομόνωση των ανθρώπων. Είμαστε μια χώρα της παράδοσης κρατώντας την επιτακτικά στο τώρα, στο προσκήνιο.

Μπρε, μπρε, μπρε και ο χορός συνεχίζεται χωρίς το πριν, χωρίς το μετά. Μονάχα το τώρα μετράει!

Μια αθωότητα περιφέρεται γύρω μας, γινόμαστε όλοι παιδιά και συνεχίζουμε γευόμενοι αυτή την παιδική αθωότητα που τόσο πολύ μας έχει λείψει. Αφήσαμε για λίγο πίσω τη μουντή καθημερινότητά μας, κατεβάσαμε τον διακόπτη των προβλημάτων και συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε τα ήθη και τα έθιμα που ευτυχώς δεν προσπεράσαμε στη μανία του μετά.

Κυριακή Μεγάλης Αποκριάς και όλος ο κόσμος στις

πλατείες να απολαύσει το κάψιμο του Καρνάβαλου, του συμβόλου της Αποκριάς. Ένα κομμάτι αφρολέξ που κοιτώντας το να καίγεται αναπολείς το πριν, αναρωτιέσαι για το μετά, ζεις το τώρα...

Καλές Αποκριές σε όλους...

Tο εσωτερικό

πορτρέτο της

Mέσα σε μια χαοτική

εποχή της εικόνας,

είναι κάποιοι άνθρωποι

που με την τέχνη τους

δημιουργούν εικόνες που

ενεργοποιούν όχι απλά

τη φαντασία αλλά και

την αντίληψή μας με την

αυθεντικότητά τους.

Η Χαρούλα Νικολαιδου

μεταφέρει κίνηση και

χρόνο. Ζωγραφίζει

ανθρώπινες φιγούρες

στριμωγμένες ανάμεσα

σε απροσδόκητα ζωηρά

χρώματα. Μοιάζει να

κρατα μια στάση απέναντι

στον κόσμο και την

τέχνη της που πηγάζει

από την ελευθερία

της παιδικότητας που

κατοικεί μέσα μας!

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ: KΈΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΆΔΟΥ

Χαρούλας Νικολαΐδου

«Η ζωγραφική της Χαρούλας Νικολαΐδου, χειρονομιακή και ενστικτώδης, καταγράφεται με άμεσο τρόπο, κινούμενη σε έναν άξονα καθαρά προσωπικό και βιωματικό όπου το αντιληπτικό στοιχείο παίζει καθοριστικό ρόλο. Η λυρικότητα των γραμμών της κυκλώνουν σε συνεχείς δίνες τα παλλόμενα σώματα. Οι επιστρωματώσεις των γραφών εναλλάσσονται σε φρενίτιδα προσπαθώντας να καθηλώσουν το κινούμενο. Επικαλύπτονται και επαναλαμβάνονται σε ένα είδος αυτόματου σχεδιασμού. Με αυτόν τον τρόπο εισχωρεί στο έργο της η έννοια του χρόνου. Κάθε γραμμή, κάθε κίνηση κι

ένας χρόνος, μια ιστορική μαρτυρία της πράξης της = παλίμψηστο. Η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των παλλόμενων μορφών και του κενού χώρου είναι αντιθετική και αλληλοσυμπληρούμενη την ίδια στιγμή. Η οπτική του

χώρου της Χ.Νικολαΐδου εκφράζει την έννοια της σιωπής, θυμίζοντας τα μεταφυσικά τοπία του Ντεκίρικο.»

Kείμενο από τον Ευθύμη Λαζόγκα

(ΑΙ, VR, AR, NFT κ.α.), με κύριο χαρακτηριστικό την διαδραστικότητα, η οποία είναι υψηλότερη από κάθε άλλη στιγμή στην Ιστορία της Τέχνης. Επιπλέον, η αλλαγή στον τρόπο επικοινωνίας που ήρθε με τα χρόνια της πανδημίας, επιτάχυνε τους νέους τρόπους προβολής της σύγχρονης τέχνης, με γκαλερί και επιμελητές να αναπτύσσουν προγράμματα πρόσβασης χωρίς περιορισμούς στον χώρο και στην φυσική παρουσία. Βρισκόμαστε στην εποχή της κυριαρχίας της τεχνολογίας, σε όλους τους τομείς, και σε αυτόν της τέχνης.

Τι σε εξελίσσει και τι θα έλεγες πως εναποθέτεις στην τέχνη; Με εξελίσσει η δουλειά και η έρευνα. Ο καλλιτέχνης και το έργο είναι δύο αλληλένδετες οντότητες που εξελίσσονται διαρκώς παράλληλα. Όλη η μου δουλειά στην ουσία είναι το εσωτερικό μου πορτρέτο και με αυτήν την έννοια, εναποθέτω κομμάτι του εαυτού μου, εκφράζω τα όνειρα, τους φόβους και τα προσωπικά που βιώματα.

Δύο λόγια για το εξώφυλλο

Στο συγκεκριμένο έργο διακρίνουμε ένα ζευγάρι, μία γυναικεία και μία αντρική μορφή. Οι φιγούρες αποδίδονται αφαιρετικά και με εξπρεσιονιστική διάθεση, μέσα από χειρονομιακές γραφές, ενώ τοποθετούνται σε ένα μη ρεαλιστικό τοπίο. Στο έργο αυτό ενσωματώνονται οι έντονοι χρωματισμοί, τόσο των δύο πρωταγωνιστικών μορφών όσο και του χώρου που τους περιβάλλει, αιχμαλωτίζοντας την τρυφερότητα, την αγάπη και την ευθραυστότητα των ανθρώπινων σχέσεων. “Κατά βάθος ο ποιητής έχει ένα θέμα: το ζωντανό

του σώμα.” Γιώργος Σεφέρης

Οι ζωγραφικές σου αφηγήσεις εμπλέκουν και αναμειγνύουν. Θα έλεγες

πως η εικαστική σου ταυτότητα και προσέγγιση έχει κάποιο κεντρικό ζήτημα; Υπάρχουν συνειρμοί και αλληγορίες στα έργα σου; Τι είναι αυτό που θέλεις να απεικονίσεις και να εκφράσεις; Η ζωγραφική μου, χειρονομιακή και ενστικτώδης, καταγράφεται με άμεσο τρόπο και κινείται σε έναν άξονα καθαρά προσωπικό και βιωματικό. Η

ανθρώπινη φιγούρα αποδοσμένη αφαιρετικά έχει κυρίαρχο ρόλο και εκφράζει ουσιαστικά ένα υπαρξιακό τοπίο όπου συγκλίνουν και αντιμάχονται

παράλληλα το σώμα και το πνεύμα, ο έρωτας και η μοναξιά, προτάσσοντας εμφατικά τη δίψα για ζωή και την ανάγκη για τον ποιητικό ρόλο της ζωγραφικής ως καθαρτική αξία. Στην ζωγραφική μου εξυμνείται ο ερωτισμός, η εσωτερικότητα και η έκσταση της ύπαρξης.

Είναι σημαντικό στοιχείο για σένα η ερμηνεία; Δίνεις ερμηνεία στα έργα σου ή αφήνεις το θεατή να δώσει την δική του; Αφετηρία των εικόνων που δημιουργώ είναι σίγουρα οι προσωπικές μου εμπειρίες. Είναι το ανάπτυγμα της μνήμης και των καθημερινών συμβάντων από την αλληλεπίδρασή μου με τον κόσμο.

Η ερμηνεία όμως των έργων μου παραμένει ένα ανοιχτό κάλεσμα προς τον θεατή. Το έργο τέχνης περιέχει σκέψεις και ιδέες που εμπλουτίζουν τις εμπειρίες μας, προτείνοντάς μας νέους τρόπους αντίληψης όσων μας περιβάλλουν. Δεν υπάρχει “σωστή ερμηνεία”. Όλοι οι τρόποι προσέγγισης είναι διαφορετικοί και εξίσου έγκυροι καθώς η συναισθηματική και βιωματική κατανόηση της τέχνης από τον καθένα μας δεν πρέπει να καθοδηγείται.

Οι καλλιτέχνες δουλεύουν για να εκφράσουν αυτά που ήδη γνωρίζουν

για τον εαυτό τους και τον κόσμο ή δουλεύουν για να εξερευνήσουν αυτά

που δεν ξέρουν; Εσύ που στέκεσαι; Κινείσαι ελεύθερα; Η καλλιτεχνική έκφραση είναι η ανακάλυψη μιας καινούριας όψης του κόσμου, μία διαφορετική θέαση, αντίληψη και ερμηνεία της πραγματικότητας.

Ανακαλύπτω συνεχώς νέες εκδοχές του εαυτού μου και των αντιληπτικών δυνατοτήτων μου. Κάθε φορά μία νέα ιδέα έρχεται να προστεθεί ή να ανα-

τρέψει την προηγούμενη, σε έναν ατέρμονο δρόμο προς την αυτογνωσία και την αυτοέκφραση.

Δουλεύω με τα εργαλεία και τα εφόδια που έχω στο παρόν, σε μια προσπάθεια να ανακαλύψω το μέλλον.

Ζούμε στην εποχή της άυλης εικόνας, της εικόνας του υπολογιστή, του

κινητού, της τηλεόρασης.

Τι μπορεί να προσφέρει αυτή η εποχή σε έναν ανήσυχο καλλιτέχνη;

Μπορεί να προσφέρει πολλή πληροφόρηση, γνώση και επικοινωνία με ένα

πολύ ευρύτερο κοινό, πέρα από τα πεπερασμένα γεωγραφικά και πολιτισμικά όρια. Τα νέα μέσα προσφέρουν επίσης αμέτρητες δυνατότητες δημιουργίας

Τι ετοιμάζεις στο άμεσο μέλλον; Στο άμεσο μέλλον, και συγκεκριμένα τον Μάρτιο, έχω την πρώτη μου ατομική έκθεση στο Λονδίνο, στην Eight Gallery London, στο Mayfair. Τον Οκτώβριο πραγματοποιώ την πρώτη μου ατομική έκθεση στην Marbella της Ισπανίας, στην Sholeh Abghari Gallery. Τέλος, τον Δεκέμβριο έχω επίσης την πρώτη μου ατομική έκθεση στην Blender Gallery, Αθήνα.

Στη ντισκοτέκ την παλιά ντισκοτέκ

Οι θρυλικές ντισκοτέκ της δεκαετίας του ’70-80 που έβαζαν φωτιά στις νύχτες της Κοζάνης

Η πρώτη Disco πρωτοεμφανίστηκε στην Αμερική το 1969

στο club “ Stonewall ” της Νέας Υόρκης, το μοναδικό gay

club εκείνης της εποχής, που κατάφερνε να διατηρεί τη

φυσιογνωμία του λόγω των καλών σχέσεων του ιδιοκτήτη με

τις τοπικές αστυνομικές αρχές. Γύρω στο 1970 οι ιδιοκτήτες

των clubs διαπίστωσαν ότι τους συμφέρει οικονομικά να

προσλαμβάνουν ένα μόνο άτομο για να παίζει μουσική με

βινύλια (DJ) από το να μισθώνουν τα μέλη μιας ολόκληρης μπάντας

Έτσι, οι πρώτες ντισκοτέκ έπαιζαν μια μουσική ποικιλία, κατάλληλη για χορό, που μετέδιδε κέφι και διάθεση για πάρτι. Ο χορός disco είχε σαφέστατες μουσικές επιρροές

από rock, blues και funk, mambo pop και salsa κυρίως όμως ήταν επηρεασμένος στις αρχές της δεκαετίας του ’70 από αφροαμερικάνικες και λατινοαμερικάνικες κοινότητες.

Η λέξη disco προέρχεται από τη γαλλική λέξη discoque , όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα νυχτερινά

κέντρα που πήγαιναν οι άνθρωποι στη δεκαετία του '70 και του '80. Την εποχή εκείνη ο κόσμος έβγαινε, διασκέδαζε, χόρευε με την ψυχή του κι ας υπήρχε ο παράγων φτώχεια.

Κάθε στιγμή ήταν ξεχωριστή, έντονη, ρεαλιστική και ρομαντική. Ο κόσμος έβλεπε πιο μακριά, είχε ελπίδα και όραμα. Όλοι ακολουθούσαν το ρεύμα αισιοδοξίας που υπήρχε τότε.

Ο κόσμος έβγαινε κάθε βράδυ και ήξερε να διασκεδάζει.

Όλοι γινόταν μια παρέα και χόρευαν στην πίστα μέχρι το

πρωί. Από τη ντίσκο, πήγαιναν κατ’ ευθείαν στις δουλείες

τους.

Όσοι τα έζησαν, σίγουρα τα θυμούνται…

Οι disco της Κοζάνης έγραψαν την δική τους ιστορία και

αποτέλεσαν σταθμό στη νυχτερινή διασκέδαση της πόλης!

Περπατάω στο κέντρο της πόλης και προσπερνάω σημεία της που άλλοτε ήταν οι παλιές ντισκοτέκ και έβαζαν φωτιά

στις νύχτες! Όλη η πόλη ζωντάνευε ενώ κάθε μια ντίσκο έχει να σου διηγηθεί και μια ιστορία! Σήμερα έχουν μείνει μόνο

τα κουφάρια τους και οι παλιές καλές αναμνήσεις. Η νοσταλγία πάντα έχει μια θέση στην καρδιά όλων των ανθρώπων που έζησαν εκείνη την εποχή.

Ήταν τότε που χορεύαμε μέχρι να πέσουμε ξεροί με μουσική που δεν θα ξανά υπάρξει ποτέ. Μισός αιώνας μετά και τα τραγούδια αυτά βρίσκουν ακόμα τον δρόμο τους και εισχωρούν στις αναμνήσεις μας.

Μια ιδιαίτερα ανήσυχη και δημιουργική μουσική δεκαετία με αμέτρητα ονόματα που κυριάρχησαν για πολλά χρόνια, Gloria Gaynor, Donna Summer, Barry White, James Brown, Michael Jakcson, Bee Gees, Bonnie Tayler, Sandra, Wham, BoneyM Chic με το “ Le Freak ”, Diana Ross, Chaka Khan και τόσοι άλλοι!

Όσο η disco μουσική δυνάμωνε τόσο οι γυναίκες ερμηνεύτριες έβρισκαν πρόσφορο έδαφος σ΄αυτή τη μουσική. Το πρώτο πράγμα που μας γοητεύει ακόμα και σήμερα είναι το βινύλιο και σίγουρα η μυρωδιά του που δεν έφυγε ποτέ από τις καρδιές μας. Όχι, δεν είναι μόδα. Είναι ένα διαχρονικό κλασικό καλλιτεχνικό αντικείμενο υψηλής αισθητικής και συλλεκτικής αξίας!

Η disco ήταν πράγματι μια μουσική εξαιρετική!

Μπορεί πολλοί από μας να έχουμε μεγαλώσει με την rock μουσική καθώς η γενιά μου είχε την τύχη να ενηλικιωθεί την εποχή που μεγαλουργούσαν συγκροτήματα όπως οι Led Zeppelin, Deep Purple, Pink Floyd. Όμως, δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω ότι πολλά κομμάτια της disco είναι πιο άρτια μουσικά από πολλά rock γιατί ο ήχος τους είναι πολύ πλούσιος.

Μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα δισκογραφικά τραγούδια της δεκαετίας του 1970 και του '80 περιλαμβάνουν:

Η ντίσκο μουσική δανείζεται από την λατινοαμερικάνικη μουσική τα κρουστά και τον ρυθμό, από την soul τον βαρύ ήχο του μπάσου και τα γεμίσματα των πνευστών. Στο σαρωτικό πέρασμα της ντίσκο μουσικής δεν

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΚΩΣΤΑΣ ΔΙΔΙΛΗΣ

Ούτε όμως τα μπουζούκια ξεφεύγουν που μετατρέπονται σε λαϊκή ντίσκο! Πρώτη φορά οι Έλληνες άκουγαν το αγαπημένο τους μπουζούκι με disco ρυθμούς «ντισκολαϊκό» το λέγαμε! Η ανάγκη για εγχώρια disco υπήρξε διακαής και μετά την απρόβλεπτη επιτυχία των «ντισκομερακίων», οι εταιρείες προσπαθούσαν μανιωδώς να βρουν την... κότα με το χρυσό αυγό!

Πάντα στις disco της Κοζάνης σε προχωρημένη ώρα έβαζαν λαϊκά τραγούδια ξεκινώντας με το «Κρίμα στο μπόι σου» της Μαρινέλας και «Γέλα κυρία μου» του Κώστα Καφάση.

Βαθιές και θεματικά ζωντανές, οι θύμησες , τότε που ήμασταν ακόμη νέοι με τα πλούσια μακριά μαλλιά, και στενά εμπριμέ πουκάμισα, με το μεγάλο πέτο, άλλοτε στρογγυλό και άλλοτε μυτερό, τα πολύχρωμα πουκάμισα αλλά και τα παντελόνια καμπάνα που φάρδαιναν από το γόνατο και κάτω, τις φαρδιές ζώνες και τους μεγάλους τοκάδες, τα μυτερά παπούτσια και τις μπλούζες ζιβάγκο.

Το ντύσιμο των κοριτσιών εκείνη την εποχή ήταν εντυπωσιακό. Φορέματα φαρδιά, φούστες, χαμηλόμεσες, μίνι ή μάξι, τζιν και t-shirts, ολόσωμες φόρμες και την όλη αισθητική συμπλήρωναν διάφορα αξεσουάρ και ζώνες με τεράστιες αγκράφες που διακοσμούσαν τους γοφούς, κολιέ από χάντρες, ασημένιοι κρίκοι στα αυτιά, παπούτσια χοντροκομμένα με υπερβολικούς πάτους, μπαντάνες, και φουλάρια! Η κύρια τάση και το στυλ της δεκαετίας του '70 τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες ήταν η φωτεινότητα των χρωμάτων!

Τα κορίτσια της Κοζάνης εκείνο τον καιρό ήταν πολύ καθωσπρέπει, αλλά και ενθουσιασμένα με τα καινούργια ρεύματα της μουσικής και της μόδας που εισβάλανε σαρωτικά στη χώρα μας. Έτσι, έψαχναν να βρουν τρόπους να ξεπεράσουν την αυστηρότητα των πολύ συντηρητικών γο-

νιών τους που τις έκλειναν μέσα από το δειλινό.

Οι γυναίκες είχαν ήδη αποκτήσει αρκετά δικαιώματα που ήταν απλησίαστα μερικά χρόνια πριν. Ο διεθνής κινηματογράφος έφερνε πλούτο

νέων εικόνων και τρόπων ζωής και ο ελληνικός λαϊκός κινηματογράφος

πρόβαλε μοντέρνους τύπους αντρών και γυναικών που πήγαιναν κόντρα στους συντηρητικούς και διεκδικούσαν δικαιώματα και ελευθερίες.

Στην Κοζάνη, η κοινωνία δεν ήταν υπερβολικά φοβική. Με πάρα πολύ χαμηλή εγκληματικότητα, κανένας δεν ανησυχούσε για τα παιδιά του ακόμα και αν ήταν χαμένα! Ποιος νοιαζόταν; Ήμασταν παιδιά και περνούσαμε καλά!

Μεταξύ μας, αν δεν έχεις χορέψει κάτω από την πολύχρωμη ντισκομπάλα δεν έχεις ζήσει τίποτα! Τα καθίσματα είχαν διακοσμητικό χαρακτήρα ή στην καλύτερη χρησιμοποιούνταν για να ξεκουραστείς και να ξαναβρείς τις ανάσες σου πριν αρχίσεις πάλι να χορεύεις πάνω στην πίστα!

Ο μόνος λόγος για να διακοπεί ο χορός ήταν οι διαγωνισμοί χορού και τα βραβεία που ήταν είδη από το μαγαζί, βερμούτ, κονιάκ, ουίσκι, campari! Στους διαγωνισμούς οι θαμώνες κέρδιζαν τις εντυπώσεις με τις φιγούρες τους και γινόταν οι κυρίαρχοι της πίστας! Σ’αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε τον συμπατριώτη μας χορευταρά Νίκο Τσιμπέρη «Τσινίκο» που κέρδιζε στους διαγωνισμούς!

Θυμάμαι ακόμη και το πρόγραμμα με τα μπλουζ που διαρκούσε λιγότερο από μια ώρα αλλά ήταν αρκετό για να… συσφίγγονται οι σχέσεις και να γεννιούνται νέα φλερτ! Η πιο ερωτική στιγμή όμως ήταν εκείνη όπου όλα ξεκινούσαν από ένα «θέλεις να χορέψουμε;»

Τι γινόταν στην Κοζάνη εκείνη την εποχή;

Μετά από το ξακουστό ROCK συγκρότημα των BAD BOYS που άφησε εποχή, το ενθουσιασμένο και διψασμένο, κοινό της Κοζάνης είναι έτοιμο να δεχτεί τις πρώτες ντίσκο.

Ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων μεγαλουπόλεων, το 1969 άρχισε να χτυπά η καρδιά της πρώτης disco στην Κοζάνη δίπλα από τον θερινό κινηματογράφο ΟΛΥΜΠΙΟΝ, στο υπόγειο μέσα στο στενό της οδού Παπασιώπη που γράφει την δικής της ιστορία, με αφεντικό τον Βάσσο Παπαβασιλείου, φωτογράφο στο επάγγελμα . Το όνομα αυτής «la jeunesse» που σημαίνει στα γαλλικά νεολαία και πρώτο Dj τον Τάκη Μπίσκα. Το νέο είδος διασκέδασης

ήταν ανεπανάληπτο για τους νέους της πόλης! Από τις 6 το απόγευμα έως τις 3 μετά τα μεσάνυχτα ήταν φίσκα! Σύντομα, όμως, άρχισαν τα προβλήματα εξαιτίας του δυνατού ήχου αλλά και της φασαρίας.

Απανωτές μηνύσεις "ενοχλήσεων" και παράπονα. Τα μηχανήματα σφραγίστηκαν ώστε να δουλεύουν στη χαμηλότερη ένταση. Τότε, οι ιδιοκτήτες αναζήτησαν και βρήκαν άλλο μέρος για μετεγκατάσταση. Μεταφέρθηκαν στο υπόγειο που υπάρχει κάτω από τον παλιό κινηματογράφο «Τιτάνια» όπου σήμερα λειτουργεί το σούπερ μάρκετ Μασούτης. Εκεί ξαναλειτούργησε μετά από ένα εξάμηνο περίπου με το ίδιο όνομα. Αργότερα ιδιοκτήτες έγιναν οι Βάιος Μητσιάνης ,Τάκης Παπαβασιλείου, Βουρκούδης Δημήτριος και έπειτα οι αδελφοί Κοζιάκη που άλλαξαν και το όνομα της σε «Discobat».

Οι Dj’s που παρελαύνουν από τη «la jeunesse» και την «discobat» είναι ο Κατσόνας Νίκος, ο Μελέτης Θεόδωρος ή "Saturn" ψευδώνυμο που πήρε από το δισκάδικό που είχε, απέναντι από το τέταρτο δημοτικό, ο Κουρπαλής Στέλιος, ο Σιδηράς Νίκος, ο Λιάπης Σάκης

Φώτα, πολλά φώτα πολύχρωμα εφέ πίστα, χορό, dj’s (σημαντική η θέση του που μαζί με την disco εμφανίστηκε σαν επίσημος όρος του επαγγελματία μουσικού επιμελητή). Ο disc jockey, όπως και η disco, μοιράστηκαν την ονομασία τους από τον όρο discotheque! Ντίσκο-μπάλες!

Η δεύτερη disco άνοιξε το 1970 στο ισόγειο του ξενοδοχείου Ξενία από τον επιχειρηματία Νέστωρα Ντέμο και φημισμένη για τα ντίσκο πρωινά πάρτι της Κυριακής γινόντουσαν προκειμένου να μπορέσει να διασκεδάσει και η νεολαία που δεν μπορούσε να βγει τα βράδια!

Ένα χρόνο αργότερα, το 1971 στο υπόγειο του Ταρτάρα, κάτω από την καφετέρια «Regina» ανοίγει η τρίτη disco από τον Μένιο Πιτένη, η «Ωμέγα»

Τι περιελάμβανε η ταυτότητα μιας

ντισκοτέκ εκείνης την εποχή;

η οποία κατόπιν πέρασε στα χέρια του Παναγιώτη Αποστολίδη, Σάκη Μανάτο και Παναγιώτη Σαββίδη ενώ μετονομάστηκε σε «Tiffany’s» και έπειτα την πήρε ο μπάρμ Η πίστα της περικλειόταν από πισίνα με γυαλί πα Γιάννης Τσουκάρας με τα δυο του παιδιά!

Οι Djs που πέρασαν από την Tiffany ’s είναι οι Ηλίας Παρδάλης (ένας ταλαντούχος νέος γνώστης των πραγμάτων πάνω στους δίσκους ξένης μουσικής μάνατζερ των BAD BOYS), ο Νίκος Σιδηράς, ο Νίκος Μπελούκπασης, ο Αντώνης Αντωνόπουλος, ο Νίκος Μανωλόπουλος [ΝΙΝΟ], ο Τάκης Λίγκας, ο Κώστας Κρανιώτης, ο Μαίανδρος Μιχαηλίδης, ο Βαρδάκας Κώστας, ο Γιάννης Κουντουράς και ο Βασίλης Χατζηγεωργίου!

Η «Tiffany’s» άφησε εποχή για το επίπεδο της μουσικής της και την κουλτούρα της αφού ένας εκ των ιδιοκτητών, ο Σάκης Μανάτος, είχε το δισκάδικο «Studio ΗΧΩ» και είχε πρόσβαση σε όλες τις νέες κυκλοφορίες ενώ παράλληλα εφοδιάζονταν με δίσκους από το εξωτερικό! Η «Tiffany ’s» είναι disco αναφοράς και γνώρισε μεγάλες δόξες! Η ενημε-

Espresso World

Στα 4 spots του Εspresso World με

7 από τα

πιο επώνυμα

χαρμάνια espresso, ικανοποιείται και

ο πιο απαιτητικός ουρανίσκος.

Τα espresso world επιβραβεύουν

την εμπιστοσύνη των φανατικών του καφέ. Με

την Espresso member card μπορείτε να κερδίσετε τον καφέ της εβδομάδας συλλέγοντας πόντους!

Παύλου Μελά 7 | Σμύρνης και Φιλίππου 36 | Μοναστηρίου 32 | Κων/νου Καραμανλή 4

Delivery 08:00- 20:00 | Τ: 24610 28880 | Κ.: 6987 506288

World @espresso_world_kozani

ρωμένη της δισκοθήκη κράτησε για πολλά χρόνια τα ηνία της διασκέδαση στην πόλη μας! Η θρυλική ντίσκο της δεκαετίας του '70 ΞΑΝΑΝΟΙΓΕΙ; Τα καλά νέα είναι ότι γίνονται προσπάθειες για να ξανανοίξει και πάλι η «Tiffany’s»!

Αργότερα ανοίγει η «Άδωνις», στην οδό Βαλταδώρων, απέναντι από την είσοδο του Βαλταδωρείου γυμνασίου από τον επιχειρηματία Στέφανο Μπάφα με Dj τον Νίκο Μανωλόπουλο (ΝΙΝΟ).

Μετά ανοίγει η disco «Νίκος» που βρισκόταν μέσα στο στενό που στεγάζεται σήμερα η Μακεδονική Δύναμη, στο πίσω μέρος από το Βαλταδώρειο Γυμνάσιο Αρρένω. Οι Djs που πέρασαν από εκεί είναι οι Γιάννης Μουσαφειρόπουλος, Νίκος Δαϊρούσης, Στέλιος Καρανάσιος και Μαίανδρος Μιχαηλίδης!

Το 1974 ο κινηματογράφος «Ολύμπιον» μεταμορφώθηκε στην disco «Γαλαξίας», ένα τεράστιο μαγαζί, με διακόσμηση- υπερπαραγωγή, άψογο ήχο και πολύ ωραία φωτορυθμικά ενώ η πίστα της περικλειόταν από πισίνα με γυαλί! Οι ιδιοκτήτες ήταν και πάλι οι αδελφοί Παπαβασιλείου που σημείωσαν εκπληκτική επιτυχία! Εκεί εμφανίστηκαν πολλά ονόματα όπως Πασχάλης, Τζιορντανέλλι και Ελπίδα! Έπειτα ήρθε στα χέρια του Χατζηγιαννάκη Ηλία ενώ οι Djs που πέρασαν από την disco «Γαλαξίας» είναι οι Μελέτης Θεόδωρος και Νίκος Σιδηράς!

Ανεβαίνοντας την Παύλου Μελά, απέναντι από την πλατεία Αυλιώτη ανοίγει η «Φωλιά του Κούκου» που παίρνει το όνομά της από την ομώνυμη αμερικανικής παραγωγής ταινία. Αφεντικό, ο εναερίτης στη ΔΕΗ Αντώνης Καλύβας! Αυτή είναι και η πρώτη disco που φέρνει ζωντανά rock συγκροτήματα! Οι Djs που πέρασαν από την η «Φωλιά του Κούκου» είναι οι Γιάννης Μουσαφειρόπουλος (με το καλλιτεχνικό όνομα Ρέτζιος) και ο Κουντουράς Γιάννης.

«BORA-BORA» ένα μαγαζί που άφησε ιστορία! Άνοιξε από τους αδελφούς Κουκουτάρη σαν Disco και μετά έγινε κέντρο διασκέδασης με μπουζούκια. Από την «BORA-BORA» πέρασαν μεγάλα λαϊκά ονόματα και ήταν το πρώτο μαγαζί σ΄ όλη τη Δυτική Μακεδονία με τέτοια δυναμική! Οι Djs που πέρασαν ήταν οι Τάκης Λίγκας και Νίκος Μανωλόπουλος (ΝΙΝΟ).

Σειρά έχει το «Studio 51» που δανείστηκε το όνομά του από το θρυλικό κλαμπ της Νέας Υόρκης και άνοιξε το 1978 από τους αδελφούς Σαββίδη ενώ κάποια στιγμή πέρασε στα χέρια του Μαργαρίτη Μπομπόναρη και έπειτα πάλι στην κατοχή Σαββίδη! Στο «Studio 51» γινόταν θρυλικά αποκριάτικα μασκέ πάρτι και οι Djs που πέρασαν από εκεί είναι οι Θεόδωρος Καρυπίδης, Μελέτης Θεόδωρος, Κρανιώτης Κωσταντίνος, Τριανταφύλλου Γεώργιος, Λίγκας Τάκης!

Μια ανάσα από την πόλη της Κοζάνης, δημιουργείται από τον επιχειρηματία Ηλία Ταρτάρα η Disco «ΑΜΑΖΟNΑ». Ήταν κοντά στο Γηροκομείο Κοζάνης και η πρώτη που δεν βρισκόταν σε υπόγειο Έπειτα η«OZ», δημιούργημα του επιχειρηματία Kaizer. Βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα το Υποθηκοφυλακείο και έμεινε γνωστή για τoυς σχολικούς χορούς και τα μασκέ πάρτυ της! Παλιός Κοζανίτης θυμάται την «ΟΖ»: «Το πρώτο πράγμα που μου ‘ρχεται στο μυαλό είναι ο καθιερωμένος αποκριάτικος χορός της Μικρής Αποκριάς γύρω στις 3 το μεσημέρι, τον περιμέναμε πώς και πώς! Για πόσους από μας δεν αποτέλεσε την αφετηρία για τις πρώτες μας εξορμήσεις;» Η Οz μεγάλωσε γενιές και γενιές και αποτελεί μέχρι σήμερα ένα γλυκό κομμάτι αναμνήσεων!

H disco, σαν ιδέα και σαν νέο μουσικό ιδίωμα, άφησε σε μια μόλις 10ετία μουσική παρακαταθήκη τέτοιας σημασίας, ώστε οι αναφορές σημαντικών συγκροτημάτων των ημερών μας να επιβάλλουν την ιστορική αναφορά στο είδος. Τα πολύχρωμα φώτα των ντίσκο έχουν σβήσει, η μουσική σταμάτησε, η βελόνα από το πικ-απ έχει σηκωθεί.

Οι μεγαλύτεροι είχαν μια καλή ευκαιρία να θυμηθούν τα παλιά ενώ οι νεότεροι να πάρουν μία γεύση από τις μυθικές ντισκοτέκ της δεκαετίας του ’70-80. Φωνάξτε κάποια στιγμή τα παιδιά σας και τα εγγόνια σας να καθίσουν δίπλα σας και διηγηθείτε τους τις δικές σας ιστορίες σαν αυτή που διαβάσατε! Βάλτε τους και προτρέψτε τα να ακούσουν την μουσική αυτή που είναι τόσο διαφορετική. Διηγηθείτε τους ιστορίες από εκείνα τα αθώα χρόνια. Και ‘σεις νέοι της σημερινής εποχής βάλτε στο τablet σας ένα τραγούδι της παλιάς Disco στη μητέρα σας και τον πατέρα σας και που ξέρετε, μπορεί να κυλήσει ένα δάκρυ από το μάγουλο τους!

Για να θυμούνται

απeψεις

Ουδέν μεμπτόν

Εδώ ο κόσμος καίγεται κι αυτοί... "ουδέν μεμπτόν". Και δεν μιλώ μόνο για τα πρόσφατα (διαπιστωμένες παρακολουθήσεις, διεφθαρμένοι αστυνομικοί, "αδιάφθοροι", πάλι αστυνομικοί, λοιποί συγγενείς και φίλοι). Μιλώ για όλο αυτό το καρα-μεμπτό που μας κατατρέχει απ' το 1830 και μετά, μόλις γίναμε κράτος. Για όλο αυτό το άλγος που κουβαλάμε χρόνια στην πλάτη μας και γέρνουμε σαν κουασιμόδοι.

Ουδέν μεμπτόν λοιπόν, κι ας τρώγονταν τα δάνεια κι ας έκαναν πάρτι πρίγκιπες και βασιλιάδες στη γη των καταραμένων.

Ουδέν μεμπτόν, κι ας οργίαζε το παρακράτος, οι δωσίλογοι και οι Γκοτζαμάνηδες για χρόνια, "προς αποφυγήν του κομμουνιστικού κινδύνου".

Ουδέν μεμπτόν, κι ας ψήφιζαν τα δέντρα και οι πεθαμένοι επί "Εθνάρχη". Όλα ήταν, μας λεν και σήμερα, νόμιμα.

Ουδέν μεμπτόν, κι όταν οι έκπτωτοι, (και προσφάτως "αξιοπρεπείς οικογενειάρχες"),

έκαναν μούτρα και καντρίλιες σ έναν ολόκληρο λαό και την ιστορία του γιατί.... έτσι!

Ουδέν μεμπτόν, που σύγχρονοι Καν(ακ)άρηδες βάζουν μπουρλότο στο δημόσιο χρήμα. Που μαχητικοί δημοσιολόγοι σφυρίζουν αδιάφορα για τα αλισβερίσια των ημετέρων και ξεστομίζουν με θράσος (οι ημέτεροι), δεν ήξερα, δεν άκουσα, δεν είδα. «Ουδέν μεμπτόν», όπως λέμε σύντομο ανέκδοτο. Α, και η άμεμπτη κάθαρση (που δεν έρχεται) και το "θα επιληφθεί η ανεξάρτητη δικαιοσύνη". Ησυχάσαμε! Μας διαβεβαιώνουν (σοβαρά) πως (μας) υποκλέπτουν μόνο για λόγους εθνικής ασφάλειας (και τον αρχηγό του στρατού;), Ας λέμε και καμιά @@@@κία να περνάει η ώρα). Αυτό δε μας λένε αλλά ισχύει. Βλέπουμε την ιστορία (μας), κατά το «ουδέν μεμπτόν», να καταντάει φάρσα και κωμωδία. Και δε μας αξίζει.

Θυμάμαι και το Μητροπάνο, που μας έλεγε, μάνα πού ζω!

Έναν καφέ

παρακαλώ…

KEIMENO: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

Ψηλός,αδύνατος, μάτια υγρά, ρούχα σκούρα, κεφάλι κατεβασμένο, ντροπαλό. Μια πλάτη που κουβάλησε πολλά από παιδί. Αμαρτίες γονέων τον παίδευσαν και τον παιδεύουν. Ορφανός με ζωντανούς γονείς. Πατέρας αδιάφορος, απών… Μητέρα βράχος να παλεύει, να δουλεύει, να λείπει, να αποτυγχάνει, να τον χάνει. θρύψαλα ο βράχος. Εσύ να μεγαλώνεις στον αυτόματο. Ευαίσθητος και τολμηρός να δοκιμάζεις και να πίνεις ότι πίνεται για να καλύψεις το κενό. Να δείχνεις πως τάχα χαίρεσαι και μέσα σου να πενθείς. Με πόσα γεμίζει το κενό σου; Σε ποια μοίρα χρωστάς; Πόσες αγκαλιές σου έλειψαν και τις κάνεις μοναχός σου; Πόσα φιλιά και λογάκια τρυφερά έχασες; Αγγίζει έδαφος και το σκεπάζει με κορμί. Σε προσπερνάνε πόδια ανθρώπινα και καροτσάκια λαϊκής και εσύ πεσμένος, χαμένος στον δικό σου κόσμο, γιατί δεν αντέχεις λεπτό σ'αυτόν. Πόσο άδικο να εύχεσαι να πεθάνεις, ζώντας τη νιότη σου;

Τελειώνουν τα μπουκάλια και η ταμπέλα, ρετσινιά σαν τις ετικέτες-αυτοκόλλητα των μπουκαλιών που αδειάζεις. "Ντρέπομαι"είπες. Ντράπηκε η ντροπή, ντράπηκε τούτος ο κόσμος που δεν έχει να σου δώσει αυτά που σου στέρησαν. Αγάπη και ενδιαφέρον. Εκεί κάτω σκόνη, σόλες παπουτσιών και αποτσίγαρα. Μισάνοιχτα μάτια και ένα γειά σε αυτούς που σε χαιρετούν. Και ένα δάκρυ για αυτούς που σε ξέρουν.

Κάθε φορά ένας καινούργιος αγώνας και πάλι ηττημένος. Τόσες προσπάθειες στράφι. Δίχως κίνητρο, δίχως ζωή μονάχα μια ντροπή, μια συγκίνηση που μαρτυρά ότι νιώθεις. Γυαλί ο εθισμός, αρρώστια που παλεύεται. Δύναμη, ελπίδα και πιθανότητα, αυτήν τη μια που παίζεις και μπορεί να είναι και η τελευταία σου. Τόσο νέος, να καταντήσει; Και κλείνουν την πόρτα τους με χέρια "πιασμένα" με σακούλες του σούπερ μάρκετ. Και εσύ στο χαλάκι τους. Εθισμένος με ντροπή και πληγωμένη αξιοπρέπεια, γέρος μέσα στα νιάτα σου, παραιτημένος. "Να τα λέμε! Μου κάνει καλό". Εύχομαι να μην πάψουμε να τα λέμε, εύχομαι να μην λείψεις ούτε μέρα από αυτόν τον κόσμο, αλλά να λείπεις συνεχώς από τον δικό σου. Εύχομαι να έρθει σύντομα η μέρα που θα τα πούμε και θα φοράς τα καλά σου και στην ερώτηση "τι θα πιεις;" Να απαντήσεις "Το' κοψα. Έναν καφέ παρακαλώ"...

Αφιερωμένο στον Θ.Κ.

Graphic novel: Η ιστορία αλλιώς!

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΚΕΦΑΛAΣ ΠAΝΟΣ, Υποψ. Διδάκτορας Ιστορίας, ΠΤΔΕ Φλώρινας.

«Η αφήγηση μέσω του βιβλίου κόμικ

αποτελεί ένα σπάνιο συνδυασμό

εικόνας και κειμένου. Πάντα υπάρχουν

περισσότερα να ιδωθούν και να

ακουστούν από αυτά που συναντά το

μάτι και το αυτί», Emily Budick – Miller (όπ. αναφ. στο Καραντώνα & Τσιλιμένη, 2022).

Το graphic novel, ως ένα νέο αφηγηματικό είδος, με τη σύνδεση λογοτεχνίας και τέχνης, λέξεων και εικόνων, αποτελεί μία ακολουθία εικόνων, υιοθετώντας τη γνωστή φόρμα των κόμικς, έχοντας απαιτητική πλοκή και προσεγμένη εικονογράφηση. Κυκλοφορεί και πρέπει να αντιμετωπίζεται όχι ως αναλώσιμο περιοδικό αλλά ως βιβλίο (Καραντώνα & Τσιλιμένη, 2022). Ως όρος, το graphic novel, έγινε δημοφιλής μετά την έκδοση του Contract with God του Will Eisner το 1978 και απευθυνόμενο όχι μόνο σε παιδιά καλύπτει ευρύτερες θεματικές, με πεδίο ενασχόλησης δύσκολα κοινωνικά θέματα, συγκρουσιακά, με σαφή προτίμηση θέματα εμπνευσμένα από την ιστορία.

Πέρα του όρου graphic novel, ευρέως συναντιόνται και οι όροι sequential art ή διαδοχική τέχνη, ο όρος graphic narrative (στην αγγλική βιβλιογραφία) και οι όροι sequential narrative, sequential pictorial narrative, sequential storytelling και sequential literature (Καραντώνα & Τσιλιμένη, 2022). Ως υποκατηγορία των graphic novel υπάρχει και το graphic memoir, η αυτοβιογραφική ιστορία, όπως στο Persepolis της Marjane Satrapi. Αν και στην Ελλάδα τα πρώτα graphic novel κυκλοφόρησαν το 2008 δεκάδες, πλέον, graphic novel κάνουν την εμφάνιση τους, όπως τα ξενόγλωσσα μεταφρασμένα Palestine, V for Vendetta, Περσέπολις, αρκετά παιδικά εικονογραφημένα βιβλία και αρκετές διασκευές λογοτεχνικών έργων. Μία σωρεία εκδόσεων που μετέτρεψε το graphic novel σ’ ενδιαφέρον αντικείμενο έρευνας – και για εκπαιδευτικούς σκοπούς –με αφιερώματα σε περιοδικά, συνέδρια και διδακτορικές διατριβές: στα ελληνικά διδακτορική διατριβή Ζέσου, Α. (2015). Γραφιστική αφήγηση (graphic novel): ένα νέο είδος για παιδιά. ΤΕΑΠΗ, ΕΚΠΑ.

(Μία πρώτη προσέγγιση)

Η καινοτομία του graphic novel, λαμβάνοντας υπόψιν τη θεωρία της διπλής κωδικοποίησης του Paivio, ενυπάρχει στη σύζευξη εικόνας και

κειμένου, την κινητοποίηση δηλαδή ταυτόχρονα πολλών πτυχών του

ανθρώπινου εγκεφάλου, η οποία συντελεί στην εύκολη και γρήγορη

αποκωδικοποίηση της λεκτικής και της οπτικής πληροφορίας. Όπως

αναφέρει ο Zuckerman (2008), χάρη στην εικονοπλαστική φύση των

εικόνων ο/η αναγνώστης μπορεί να βιώσει γεγονότα στο παρόν παρά

να φανταστεί πως μπορεί να συνέβησαν στο παρελθόν (όπ. αναφ. στο

Καραντώνα & Τσιλιμένη, 2022).

Συνεπώς, η φόρμα του graphic novel επιτρέπει την παρουσίαση

ακόμα και δύσκολων ιστορικών θεμάτων, όπως το Ολοκαύτωμα, χωρίς

να στερείται ευαισθησίας και οξυδέρκειας. εξυπηρετώντας την απο-

τύπωση τραυματικών εμπειριών και τη διαχείριση της μνήμης και της λήθης. Οι Καραντώνα & Τσιλιμένη (2022), αναφέρουν πως «Ο διακεκομμένος, σκακάτος ρυθμός της εικονιστικής αφήγησης που δημιουργείται από τη διαδοχή καρέ που συλλαμβάνουν ασύνδετες στιγμές, προσιδιάζει στη φύση του τραύματος, το οποίο επιζητά μια διεσπαρμένη ή κατακερματισμένη αφηγηματική φωνή».

Η Ιστορία αλλιώς!

Από τη δεκαετία του '90 αρκετές έρευνες επισήμαναν τη σημασία ενίσχυσης του οπτικού γραμματισμού για τη βελτίωση της μαθησιακής ικανότητας. Σ’ αυτήν την ενίσχυση στοχεύουν τα graphic novel, όπου μέσω της ανάλυσης των σημειωτικών κωδίκων των εικόνων οι μαθητές εντέλει κατακτούν έναν οπτικό γραμματισμό και μια αξιόλογη κριτική θέαση των εικόνων. Νέες γνώσεις αρωγοί στην προσπάθεια των εκπαιδευτικών για τη βελτίωση αφομοίωσης της ιστορίας και των παραμέτρων της. Αν η ιστορία επαναλαμβάνεται, ο/η σύγχρονος μαθητής/τρια καλούνται να ενισχυθούν γνωστικά και ενσυναισθηματικά, ανταποκρινόμενοι στο εναλλασσόμενο πολυπολιτισμικό περιβάλλον, κατανοώντας πως τα ιστορικά θέματα συντελούν στην κατανόηση του παρόντος και την ερμηνεία του μέλλοντος. Όπως αναφέρει η Κουλούρη (2008), στόχος της διδασκαλίας της ιστορίας είναι η κατανόηση των άλλων, ώστε να καλλιεργηθεί ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο, τις αξίες που μεταδίδουμε στις επόμενες γενιές αλλά και από τις οποίες εμπνέονται οι δικές μας πράξεις. Η διδασκαλία της ιστο-

ρίας αποκτά οπότε διττό χαρακτήρα: να μην ξεχαστούν ποτέ κάποια

γεγονότα και να μην επαναληφθούν. Μία διδασκαλία, όπως καταθέτει

η επιζήσασα του Άουσβιτς Heidi Fried (2019), όπου οι εκπαιδευτικοί

οφείλουν να μην ξεχνούν πως «η γνώση πρέπει να αγγίζει την καρδιά, όπου δύναται να προωθεί την ενσυναισθηματική μάθηση» (όπ. αναφ. στο Καραντώνα & Τσιλιμένη, 2022).

Πέρα της ιστορικής γνώσης, με τη χρήση του graphic novel ενισχύεται η φιλαναγνωσία και η γνωριμία με άλλες τέχνες, όπως η ζωγραφική. Ειδικότερα, στη λογοτεχνία οι μαθητές με κατάλληλες διδακτικές παρεμβάσεις γνωρίζουν με ελκυστικό τρόπο τόσο την ιστορία και τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων που βίωσαν το γεγονός όσο και κλασικά έργα. Επιπροσθέτως, ενισχύουν μία θετική στάση για το διάβασμα, καλλιεργούν αναγνωστική συνήθεια και βελτιώνουν τις όποιες αναγνωστικές και αντιληπτικές δεξιότητες τους, συμμετέχουν στη συζήτηση κριτικά και αναστοχαστικά, επιτυγχάουν την καλλιέργεια του κριτικού γραμματισμού και εξοπλίζονται με κριτικές δεξιότητες. Τέλος, η χρήση του graphic novel αποτελεί φαρέτρα βοηθείας και στη

διδασκαλία μαθητών με ειδικές ανάγκες ή μαθητών που έχουν την

ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα.

Εκδόσεις

Στην ελληνική εκδοτική αγορά κυκλοφορούν αρκετά graphic novel. Ένας εκδοτικός αναβρασμός, που ενδέχεται να συνεχίσει να κεντρίζει την προσοχή του αναγνώστη. Ακολούθως προτείνονται ενδεικτικά graphic novel για το μάθημα της Ιστορίας.

Για την περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας κυκλοφορούν: α) για την περίοδο του Α΄ Π. Π. στα ελληνικά κυκλοφορεί το graphic

novel του Πέτερ Αικμάγιερ Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο, όπου με εντυπωσιακές εικόνες καταφέρνει να αποτυπώσει την ουσία του έργου του Έριχ Ρεμάρκ, το graphic novel των Ζαφειριάδης Τ. & Χριστουλιάς Π. Χαρακώματα. Ιστορίες από την Οδό Γάγγραινας, το Οι όμηροι του Οι όμηροι του Γκαίρλιτς του Πέτρου Θ. και η ανθολογία Σιγή Ασυρμάτου, στην οποία οι δημιουργοί προσπαθούν να αποτυπώσουν σε λίγα καρέ την φρίκη του Μεγάλου Πολέμου και τα τραύματα που αφήνει πίσω της, με τόνους δραματικούς αλλά και χιουμοριστικούς, προβάλλοντας το διαχρονικό ειρηνιστικό τους μήνυμα, β) για την περίοδο του Β’ Π. Π. κυκλοφορεί το graphic novel των Χαραλαμπίδης Μ. & Κουκουλάς Γ. Ένα γλυκό Ξημέρωμα. Δεκατέσσερις Ιστορίες για την Αθήνα της Κατοχής, όπου οι ιστορίες επικεντρώνονται στους ανθρώπους που έβλεπαν ή ονειρεύονταν γλυκά ξημερώματα αλλά βίωναν επαναληπτικά σκοτεινές μέρες, ζοφερές εποχές. Στα ελληνικά έχουμε αξιόλογες ξενόγλωσσες μεταφράσεις όπως τον Μποξέρ του Ραίνχαρντ Κλάιστ, το εξαιρετικό Maus του Art Spiegelman, το μοναδικό με θέμα το Ολοκαύτωμα (οι Εβραίοι απεικονίζονται σαν ποντίκια και οι Γερμανοί σαν γάτες), γ) στην εποχή του memory boom, της έκρηξης και της παγκοσμιοποίησης της μνήμης για τη Μικρασιατική Καταστροφή στα ελληνικά ενδεικτικά κυκλοφορούν το graphic novel των Θεοχάρης Σ. & Σακελλαροπούλου Χρ. 1914-1922: Το χρονικό της Μικρασιατικής Καταστροφής σε Κόμιξ, το graphic novel Αϊβαλί του Soloup και τα δύο πρόσφατα graphic novel του Πέτρου Θ. 1922 - Το τέλος ενός ονείρου και το 1923 - Εχθρική Πατρίδα.

Για άλλες ιστορικές περιόδους και γεγονότα κυκλοφορούν, επίσης, αρκετά αξιόλογα graphic novel, όπως το 21 Η Μάχη Της Πλατείας του Soloup, το 1821:Τα Παιδιά της Επανάστασης του Chris Jaymes και οι πέντε (5) τόμοι της σειράς 1800 του Θανάση Καραμπάλιου.

Μια Ιστορία αλλιώς λοιπόν, οδός για τους μαθητές να διεισδύσουν

σε διάφορες πτυχές της ιστορίας με έναν καινοτόμο και προσιτό τρόπο κι όχι μόνο, μέσω μιας δυναμικής εναλλακτικής επιλογής διδασκαλίας έναντι της παραδοσιακής.

KEIMENO:

Η φράουλα

Στο κατάστημα του Συνεταιρισμού Γυναικών στο

χωριό, από όλα τα βαζάκια που ήταν στο ράφι

μπροστά μου, διάλεξα το πιο φανταχτερό με

χειροποίητη μαρμελάδα. Το διάλεξα από λύπηση.

Ποιος θα αγόραζε ένα βάζο μαρμελάδα σε σχήμα

καρδιάς; Δηλαδή, ένα κανονικό κατά τα άλλα

βάζο, όμως με δύο εξογκώματα στα πλαϊνά για να

μοιάζει με καρδιά. Το καπάκι του ήταν καλυμμένο

με καρό ασπροκόκκινο ύφασμα και δεμένο με

κόκκινη κορδέλα, ενώ μπροστά και διαγώνια της

καρδιάς έγραφε “Μαρμελάδα Φράουλα”, με ανοιχτό πράσινο ανάγλυφο πλαστικό χρώμα και με

το “φ” τρεμάμενο και καλλιγραφικό σαν το κλειδί

του σολ. Αυτό το “φ” έτσι που ήταν γραμμένο, το

λυπόμουν ακόμα περισσότερο. Κρατούσα για χρόνια το βάζο στο ψυγείο με ελάχιστη μαρμελάδα σαν να ήταν διακοσμητικό, μέχρι που παρατήρησα ένα άσπρο αραχνοΰφαντο

πέπλο μούχλας στην επιφάνεια της φράουλας.

Έπλυνα το βαζάκι στο πλυντήριο και τώρα κάθε

φορά που ανοίγω το ντουλάπι πάνω από την κουζίνα, διαβάζω επάνω στο βάζο με τη ρίγανη τα πράσινα ανάγλυφα γράμματα: “Μαρμελάδα ράουλα”.

Η αφιέρωση

Όταν έμαθα ότι ο γνωστός ραδιοφωνικός παραγωγός θα ερχόταν στην πόλη μας, για να προωθήσει την ταινία του σχετικά με τα ταξίδια του στην Αμερική και τις εκεί συναντήσεις με διάσημους μουσικούς και καλλιτέχνες, έκλεισα αμέσως θέση και περίμενα να δω από κοντά έναν θρύλο του ραδιοφώνου. Τη μέρα της παρουσίασης πήρα μαζί μου το τελευταίο του βιβλίο για να μου το υπογράψει. Τη στιγμή που βγήκε στη σκηνή για να προλογίσει την ταινία συνέβη κάτι μοναδικό. Εκείνος μιλούσε και εγώ έκλεινα τα μάτια μου και ήταν σαν να ακούω τη φωνή του από το ραδιόφωνο, και όταν τα άνοιγα ξανά αυτός ήταν εκεί μπροστά μου. Ήταν σαν να βρίσκομαι σε δύο παράλληλους κόσμους. Στο τέλος της βραδιάς στήθηκα

Το πράσινο φόρεμα

KEIMENO: ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΡΑ

έλη Νοεμβρίου ήταν περίπου, όταν το facebook

μου έβγαλε μια διαφήμιση στην αρχική μου σελίδα με μερικές προτάσεις για βραδινές εμφανίσεις. Πρώτο πρώτο ήταν ένα πράσινο φόρεμα. Βελούδινο, ζιβάγκο, μίντι σε γραμμή στενή με ένα σκίσιμο στο πλάι α λά Γωγώ Σαπουντζάκη.

Μόλις το είδα, είπα θα το παραγγείλω. Δεν έψαξα για κάτι άλλο. Μου άρεσε, θα μου πήγαινε. Φέτος ήθελα να βγω και να διασκεδάσω. Τα προηγούμενα χρόνια τις γιορτές τις είχα περάσει στο σπίτι με τον φόβο του κορονοϊού. Αμ, δε! Έλα που με έπιασε μια ίωση χειρότερη από τον κορονοϊό… Για πάνω από δέκα μέρες έβηχα και φυσούσα τη μύτη μου ασταμάτητα. Οπότε τα Χριστούγεννα κάηκαν. Έμεινα στο κρεβάτι με μαλλί κομμωτηρίου. Ίσα που κατάφερα να συρθώ μέχρι την κουζίνα και να φτιάξω ένα κέικ καρότου και να παρευρεθώ σχεδόν αξιοπρεπώς στο οικογενειακό τραπέζι. Παραμονή Πρωτοχρονιάς αισθανόμουν καλύτερα. Βάφτηκα, ντύθηκα και έβαλα επιτέλους το πράσινο φόρεμα! Μου ερχόταν ίσα ίσα. Καθρεφτίστηκα και υποσχέθηκα πως τη νέα χρονιά θα τρώω λιγότερο. Ύστερα, φόρεσα κι ένα ζευγάρι σκουλαρίκια με πράσινα μεγάλα τριαντάφυλλα, σιχτίρισα τις ψηλές μου γόβες, έβγαλα το παλτό

από την κρεμάστρα, πήρα το μικρό τσαντάκι κι έφυγα.

Η πλατεία εκείνη την ώρα ήταν άδεια. Μέχρι να

φτάσω στο μαγαζί, που είχαμε δώσει ραντεβού με τη φίλη

μου δεν συνάντησα ψυχή. Όταν μπήκα στο εστιατόριο

ήταν ήδη γεμάτο από κόσμο. Χαιρέτισα και εντελώς χα-

πίσω από μια ατελείωτη ουρά θαυμαστών, που περίμεναν με τη σειρά τους να του μιλήσουν, μόνο που εγώ είχα και το βιβλίο του μαζί. Ίσως να ήμουν και η μοναδική. Έφτασα μπροστά του και του ζήτησα αν μπορεί να μου το υπογράψει. Ρώτησε το όνομά μου, έγραψε την αφιέρωση στο βιβλίο και έφυγα γεμάτη χαρά. Μόλις βγήκα από

την αίθουσα γύρισα αμέσως το εξώφυλλο του

βιβλίου και διάβασα την αφιέρωση. Είχε γράψει: “Στην Εύα, φιλικά”. Μόνο που το “φ” δεν “έκλεινε” επάνω και τόσο καλά. Ήταν κάπως ανοιχτά γραμμένο και έμοιαζε περισσότερο με “ψ”. Έτσι τώρα έχω ένα βιβλίο με αφιέρωση: “Στην Εύα, ψιλικά Γιάννης Πετρίδης”.

λαρά ξεκούμπωσα τα κουμπιά όλα ένα ένα και κατέβασα το παλτό από τους ώμους.

Δυστυχώς μου συνέβη κάτι εντελώς ντροπιαστικό.

Το φόρεμα καθότι ήταν βελούδινο είχε δημιουργήσει μια

υπέροχη τριβή με το καλτσόν. Είχε ανέβει σχεδόν μέχρι την κοιλιά μου κι εγώ η αναίσθητη δεν είχα καταλάβει τίποτε. Φάτσα φόρα μπροστά μου ήταν άνθρωποι που έμπηγαν τα πιρούνια στις σαλάτες και τα κρέατα. Και δεν μου έφταναν όλοι αυτοί ήταν κι η ορχήστρα, που ετοιμαζόταν για το πρόγραμμα. Δεν μπορώ να πω… Είχα θέα, είχαν περίοπτη θέα.

Ένα ιιιι ξέφυγε από το στόμα μου και κατέβασα το φόρεμα. Το χειρότερο νομίζω απ΄ όλα ήταν το κόκκινο εσώρουχό μου, που το είχα διαλέξει επίτηδες για να μου φέρει γούρι. Μαζί του έγινα κόκκινη κι εγώ. Όμως, για λίγο για πολύ λίγο, αφού στο νου μου ήρθε αυτό.

Κάποτε συζητούσα με μια γνωστή μου, που τυχαίνει

να είναι ψυχολόγος, και της είχα πει πως δεν ντρέπομαι

και ιδιαίτερα να με δει κάποιος με το εσώρουχο, γιατί είναι

σαν να με βλέπει με το μαγιό. Εκείνη θυμάμαι, με είχε

διορθώσει και μου είχε πει πως τα εσώρουχα είναι κάτι

προσωπικό και δεν τα βλέπουν όλοι, τα μαγιό όμως όχι. Τελοσπάντων, ό,τι έγινε έγινε. Κι αν τελικά, συμφωνήσω ότι το εσώρουχο είναι κάτι προσωπικό, θα πω πως φορούσα μαγιό για έναν και μόνο λόγο. Θεουλάκο μου, κάνε αυτή η χρονιά να μου χαρίσει περισσότερες βουτιές στη θάλασσα απ΄ ό,τι η προηγούμενη!

ΕΎΑ ΑΡΑΜΠΑΤΖΉ

ΕΦΗΒΙΚΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες του Ομίλου Σχολικής Βιβλιοθήκης του 3ου ΓΕΛ Κοζάνης προτείνουν ενδιαφέροντα βιβλία.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ

Περηφάνια και προκατάληψη

εκδ. Επίκεντρο

Οι αδερφές Μπένετ, Τζέιν, Λίζι, Μαίρη, Κίτι και Λίντια

έχουν επίγνωση της άσχημης οικονομικής κατάστα-

σης της οικογένειάς τους: ζουν σε ένα σπίτι, το οποίο

μετά τον θάνατο του πατέρα τους δεν θα τους ανήκει,

καθώς και λόγω του φύλου τους η μόνη τους διέξοδος

για οικονομική ανεξαρτησία είναι ο γάμος. Γι’ αυτόν τον

λόγο, μοναδική επιθυμία της μητέρας τους είναι να τις

εξασφαλίσει έναν πλούσιο σύζυγο. Όταν λοιπόν στην

περιοχή τους φτάνει ένας εύπορος εργένης, ο κύριος

Μπίνγκλεϊ και ο καλός του φίλος, ο κύριος Ντάρσι, καταστρώνονται σχέδια για μελλοντικούς δεσμούς. Έτσι, δεν αργούν να εμφανιστούν συναισθήματα μεταξύ της

Τζέιν και του κύριου Μπίνγκλεϊ. Από την άλλη, η Λίζι, ασυμβίβαστη με τα κοινωνικά πρότυπα της εποχής, αντιπαθεί την περηφάνια και την υπεροψία του κύριου Ντάρσι. Η ίδια ορκίζεται ότι θα τον μισεί για πάντα, όμως για πόσο είναι το πάντα;

Paulo Coelho,

Ο

Αλχημιστής ,

εκδ. Εν πλω

Για πολλούς, όπως και για εμένα, το έργο θεωρείται ένα αριστούργημα του ρομαντικού είδους, το οποίο έχει φανερά επηρεάσει γενιές συγγραφέων. Είναι γεμάτο με όμορφες περιγραφές, ζωντανούς διαλόγους και καλογραμμένους χαρακτήρες. Η συγγραφέας, τόσο μπροστά

από την εποχή της, θίγει ζητήματα κοινωνικής τάξης, ανθρώπινης συμπεριφοράς, σεξισμού και οικογενειακών

θεσμών, τα οποία ήταν και συνεχίζουν να είναι σήμερα επίκαιρα.

Τέλος, παραθέτω τα αυτούσια λόγια της Τζέιν Όστεν:

«Αν ένα βιβλίο είναι καλά γραμμένο, το βρίσκω πάντα πολύ σύντομο», τα οποία εξηγούν ακριβώς τα συναισθήματά μου για αυτό το βιβλίο.

Κασσάνδρα Αφούρα, Β1

Ο

Αλχημιστής. Από τον τίτλο και μόνο παρασύρεται κανείς στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα και στις προσπάθειες των πρώτων «χημικών», των αλχημιστών, να μετατρέπουν μέταλλα σε χρυσό και να αποκτούν αθανασία μέσω τις πολυπόθητης «φιλοσοφικής λίθου». Στο μυθιστόρημα του Paulo Coelho, πρωταγωνιστής είναι ο νεαρός Σαντιάγκο, ένας φτωχός Ισπανός βοσκός. Ο ποιμένας συναντά στα όνειρά του την ίδια σκηνή με τον ίδιο και έναν

θησαυρό. Αφού δέχεται συμβουλές από «σοφότερα» άτομα, αποφασίζει να «θυσιάσει» τη βολή του

και να πραγματοποιήσει το όνειρό του. Στη διαδρομή θα συναντήσει εμπόδια που θα αναστείλουν

την επίτευξη του στόχου αλλά και ανθρώπους που

θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση της προσωπικής

του κοσμοθεωρίας. Στην τελευταία του στάση θα

γνωρίσει δύο πρόσωπα που θα καθορίσουν τη ζωή

του: έναν μαθητευόμενο αλχημιστή και μια κοπέλα. Ύστερα από τις δοκιμασίες που υποβάλλεται,

ο ήρωας θα καταφέρει να φτάσει στον προορισμό του, μόνο και μόνο για να συνειδητοποιήσει πως πρέπει να γυρίσει πίσω… Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα θεωρώ πως προσφέρει πλήθος αξιών και διδαγμάτων στο αναγνωστικό κοινό, τα οποία ανταποκρίνονται στη ζωή του καθενός. Η ανάδειξη της αξίας του κάθε φαινομενικά ασήμαντου τόπου ή υπάρχοντος, της προσπάθειας και της θέλησης είναι ελάχιστα από τα ιδανικά που πρεσβεύει το βιβλίο. Οι αναγνώστες ταυτίζονται πολλάκις με τον ήρωα Σαντιάγκο –ανεξαρτήτως του χάσματος μεταξύ των εποχών–και βιώνουν έτσι δύσκολες καταστάσεις έντονης προσπάθειας αλλά και την ευχαρίστηση ύστερα από κάθε επιτυχία. Τέλος, εξίσου ορθή κατ’ εμέ είναι και η κεντρική ιδέα του βιβλίου: «το σύμπαν συνωμοτεί για να μας βοηθήσει, όταν προσπαθούμε να ζήσουμε το προσωπικό μας όνειρο». Κατερίνα Μήλιου, Α5

Party masqué

KEIMENO: ΣΤΕΦΑΝΊΑ ΖΟΎΡΚΑ

«Η φαντασία είναι η πρώτη που χαρτογραφεί, τα αχαρτογράφητα νερά.»

Ευγένιος Τριβιζάς - «Ας φανταστούμε…»

TEDxAthens, 2013

Από την γεμάτη κοινωνικές συμβάσεις-αναγκαίες και μη- καθημερινότητά μας απουσιάζει παντελώς ο δημιουργικός χώρος για να αναπτυχθεί η φαντασία μας. Απουσιάζουν τα ερεθίσματα ανάπτυξής της. Η φαντασία μας, όπως έχει πει ο Ευγένιος Τριβιζάς*, παραμελείται -ίσως εγκληματικά-από το εκπαιδευτικό σύστημα, και εν τέλει καταλήγει ατροφική. Η ανάπτυξή της είναι αντιστρόφως ανάλογη με την πορεία μας στο εκπαιδευτικό σύστημα και αργότερα στην αγορά εργασίας. Δυστυχώς αυτά δεν είναι απλά γενικόλογες θέσεις. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες, όλα τα τυπικά εφόδιά μας είναι αυτοσκοπός των κοινωνικών επιταγών για τους «επιτυχημένους» και τις «επιτυχημένες», που μάλιστα αυτοπροσδιορίζονται από τα τυπικά εφόδιά τους. Ποιά είναι η ποιότητα των κοινωνικών αυτών επιταγών; Πόσες φορές, είναι τουλάχιστον επιθυμητό να ενθαρρύνεται η δημιουργική φαντασία όλων, όταν αυτή τροφοδοτεί την τέχνη, την παραγωγή, ακόμη και την καθημερινότητα και την εργασία μας; Στην υπέροχη ομιλία του Ευγένιου Τριβιζά, που είναι για εμένα σημείο αναφοράς ως επιστήμονας, αλλά και ως ο παραμυθάς των παιδικών μου χρόνων, ξεδιπλώνεται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο η περιοριστική

επίδραση των κοινωνικών συμβάσεων και κοινωνικών επιταγών στην

δημιουργική φαντασία των παιδιών και των ενηλίκων. Για όσους και όσες υποτιμούν την παραγωγική της δύναμη, και νομίζουν ότι η φαντασία δεν είναι η βάση της σκέψης και της εξέλιξης, ας μιλήσουμε με βάση το κατανοητό τους σύστημα ιδεών και προτεραιοτήτων. Η απεριόριστη φαντασία, είναι σύμφωνα με τον οικονομολόγο Kenneth Baldwin, ο πολυτιμότερος συντελεστής παραγωγής και οικονομικής ανάπτυξης. Οι μεγαλύτερες επιστημονικές ανακαλύψεις, ή οι ανέσεις της καθημερινότητάς μας είναι απόρροια της φαντασίας των ανθρώπων που δεν περιόρισαν τη σκέψη τους. Πώς θα είχε εξηγήσει ο Erwin Schroedinger το ηλεκτρόνιο χωρίς να έχει τη φαντασία να συλλάβει την εικόνα τους στο μυαλό του; Πώς θα είχε ανακαλυφθεί οτιδήποτε εμφανίστηκε εκτός της εμπειρικής πραγματικότη-

τάς μας, αν δεν είχε ως αφετηρία την φαντασία;

Η φαντασία παρότι απεριόριστη δύναμη, έχει πραγματικό και μετρήσιμο αντίκτυπο στην πορεία της επιστημονικής και κοινωνικής μας εξέλιξης.

Έπεσε τυχαία στα χέρια μου ένα άρθρο σχετικά με τη νέα επιστημονική

μέθοδο που βραβεύτηκε με το Νόμπελ Φυσικής του 2022. Οι τρεις επιστήμονες, που βραβεύτηκαν, συνέβαλαν στην πρωτοποριακή κατανόηση

ενός από τα πιο μυστηριώδη φυσικά φαινόμενα, που ονομάζεται κβαντική διεμπλοκή. Παραβλέπω - και αυτό να κάνετε και εσείς- το γεγονός ότι δεν έχω ιδέα από κβαντική φυσική, ούτε φυσικά κατανοώ πραγματικά την σπουδαιότητα αυτής της επιστημονικής απόδειξης και τις πραγματικές της προεκτάσεις στην επιστήμη. Η ομορφιά του σύμπαντος, που έτυχε να μας φιλοξενεί τόσο εφήμερα και προσωρινά, αυτού του ίδιου σύμπαντος που δεν μπορούμε εμπειρικά ούτε να συλλάβουμε στην ολότητά του εκτυλίσσεται μπροστά μας επειδή η γνώση και η φαντασία έκαναν το θαύμα του. Οι επιστήμονες αυτοί στην πραγματικότητα εξήγησαν ότι ακόμη και όταν μιλάμε, ο ήχος που δημιουργεί η ομιλία μας μπορεί να ταλαντώσει άμεσα

ένα μόριο που βρίσκεται σε ένα αστέρι στην άκρη του σύμπαντος. Οι

λέξεις μας έχουν τη δύναμη να φτάσουν μέχρι την άκρη του σύμπαντος. Η ατελείωτη φαντασία μας που μετουσιώνεται σε εφευρέσεις, έργα και ιδέες; «Οι πρωτοπόροι επιστήμονες επιστρατεύουν πιο πολύ τη φαντασία τους,

παρά τις γνώσεις τους», συνεχίζει ο Ευγένιος Τριβιζάς. Το ίδιο είχε πει και ο Albert Einstein: «Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση. Η γνώση περιορίζεται σε αυτό που καταλαβαίνουμε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, ενώ η φαντασία αγκαλιάζει αυτό που θα κατανοήσουμε στο μέλλον». Δεν θεωρώ ότι η γνώση και η φαντασία είναι αλληλοαποκλειόμενοι συντελεστές. Σε ένα διάγραμμα του Venn έχουν σίγουρα σημεία τομής. Μπορούμε να μιλάμε ώρες για αυτό το θέμα, μπορούμε να βρούμε απεριόριστες συμβολές της φαντασίας στην προαγωγή της κοινωνικής εξέλιξης. Κι όμως δεν έχει νόημα να τη μελετήσουμε στατιστικά όταν το εκπαιδευτικό σύστημα, που αντανακλά το επίπεδο αντίληψης της κοινωνίας, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις προτεραιότητές της, ενθαρρύνει την αποστήθιση, την στεγνή γνώση, τις δεξιότητες ως ανταγωνιστικά εφόδια, κι όμως δεν ενθαρρύνει την απελευθερωτική δημιουργική δύναμη της φαντασίας, η οποία για τον καθένα και την καθεμία από μας έχει διαφορετικό χρώμα, άλλες εικόνες και διαφορετικές αφετηρίες. Μπορούμε να κάνουμε ώρες ολόκληρες επιστημονικές συζητήσεις αυτοκριτικής για το ότι έχουμε στη διάθεσή μας την εξελιγμένη τεχνολογία, την ευκολότερη και συχνότερη και ίσως απεριόριστη πρόσβαση στην γνώση, κι όμως ακόμη επικρατεί η διάβρωση και η διαφθορά, η εγκληματικότητα και η οικονομική δυσπραγία. Όσο και αν τυπικά εξελισσόμαστε, η κοινωνία μας δεν είναι αυτοδίκαια πιο χαρούμενη, πιο ειλικρινής, πιο απελευθερωτική, πιο δημιουργική. Όσο παραγνωρίζουμε τις αφετηρίες μας, η πραγματικότητά μας θα παραμένει ένα party masqué, που επαναλαμβάνει σε loop τα ίδια μηνύματα και τα ίδια ερεθίσματά, τις αμφίβολης ποιότητας προτεραιότητές του, και τις θέσεις του που αυτοκαταστρέφονται με βεβαιότητα λίγο τη δύση του ήλιου. Ένα party masqué που ανακυκλώνει τους χαρακτήρες του, χωρίς καμία πρωτοτυπία και νιώθει πιο άνετα φορώντας τις καθωσπρέπει μάσκες του.

Αξίζει να ακούσετε την υπέροχη ομιλία του υπέροχου Ευγένιου

Τριβιζά εδώ:

Every Loser: Ο Iggy Pop ξανασυστήνεται

Το «Every Loser» είναι το 19οστούντιο άλμπουμ του βετεράνου Αμερικανού τραγουδιστή Igg yPop, που κυκλοφόρησε μόλις στις 6 Ιανουαρίου 2023

από τις Gold Tooth και Atlantic. Η παραγωγή ανήκει στον Andrew Watt, με συμμετοχή και στις κιθάρες, με βασικούς συντελεστές τον Duff McKagan (Guns N’ Roses) στο μπάσο, τον Chad Smith (Red Hot Chili Peppers) στα ντραμς και τον Josh Klinghoffer (πρώην Red HotChili Peppers 2009-2019)

στις κιθάρες και στα πλήκτρα. Στο άλμπουμ συμμετέχουν και τα μέλη των Jane's Addiction, Dave Navarro, Eric Avery και Chris Chaney, μαζί με τον κιθαρίστα των Pear lJam, Stone Gossard και τους ντράμερ Taylor Hawkins και Travis Barker. Σε συνέντευξη τύπου, ο Iggy Pop δήλωσε για τους συμμετέχοντες μουσικούς: «Είναι άτομα που γνωρίζω από τότε που ήταν παιδιά». Τα 37 λεπτά του δίσκου, μοιράζονται σε έντεκα συνθέσεις, οι οποίες ηχούν, αισθητικά και εκφραστικά, ως μια παρουσίαση όλων των πτυχών της καριέρας του 79χρονου ρόκερ. Αρκετά τραγούδια του άλμπουμ θυμίζουν πολύ

τους Stooges. Το riffτης κιθάρας στο "Frenzy" είναι μια έντονη ανάμνηση

από τον συγχωρεμένο κιθαρίστα των Stooges, Ron Asheton, ενώ η εισαγωγή του "Modern Day Ripoff" φέρνει κοντά τον ακροατή στο κλασικό τραγούδι

της μπάντας "TV Eye" του 1970. Στο "Strung Out Johnny" οι αναζητήσεις

του IggyP op επανέρχονται στα μέσα των ‘80s χάρη στο synthesizer που

δένει άψογα με μια από τις καλύτερες στιγμές του δίσκου, που όμως γέρ-

νει περισσότερο προς την punk πλευρά του. Στο "Comments" βρίσκουμε τον στίχο που δίνει το όνομά του στο άλμπουμ ("Every loser needs a bit of

joy") με μια ρετρό gothic γοητεία που σίγουρα μας θυμίζει τους βρετανούς The Mission των πρώην μελών των, The Sisters of Mercy, Wayne Hussey και Craig Adams.

Ο Iggy Pop επιμένει να δισκογραφεί, ουρλιάζει, ψιθυρίζει, απαγγέλει, τραγουδά και φαίνεται σαν να προσπαθεί να μεταδώσει στους νέους το πείσμα του για τη ζωή και την αγάπη του για το rock&rollως αιώνια πράξη προσφοράς, ένας performerπριν ακόμα ανακαλυφθεί ο όρος.

Ο AndrewWatt μιλώντας για τον δίσκο είπε: «Ο Iggy Pop είναι ένα @@@@@ είδωλο. Ένα αληθινό πρωτότυπο. Ο τύπος εφηύρε το stage diving. Ακόμα δεν μπορώ να πιστέψω ότι με άφησε να κάνω δίσκο μαζί του. Είναι τιμή μου. Δεν γίνεται πιο ωραίο. Αυτό το άλμπουμ δημιουργήθηκε για να παίζεται τόσο δυνατά, όσο αντέχει το στερεοφωνικό σας.»

Iggy Pop Live at Release Athens 2019. © Alexandros Maragos

Προβλέψεις: Κώστας Μπουζούκης

ΚΡΙOΣ 21.3-20.4

Είστε η βοήθεια που το σύμπαν χρειάζεται και

το χέρι βοηθείας που θα κάνει τον μήνα Φε-

βρουάριο καλύτερο και ελπιδοφόρο. Έχετε το

μαγικό ραβδί για να κάνετε τον ερωτικό σας

σύντροφο να γυρίσει κοντά σας και να μιλήσει

στην καρδιά σας. Τα οικονομικά σας σπινθη-

ρίζουν όπως η φλόγα που βοηθά να ανάψει

την κινητήρια μηχανή σας. Κάντε restart και

προχωρήστε! Δεχτείτε τις νέες προτάσεις στο

επαγγελματικό τομέα!

ΤΑYΡOΣ 21.4-20.5

Όταν η γη κάτω από τα πόδια σας σείεται, εσείς

το μόνο που πρέπει να κάνετε είναι να ταρακου-

νήσετε ακόμη πιο δυνατά το κορμί σας και να

κάνετε σεισμό στην καρδιά σας. Τελειώστε με

τα επαγγελματικά project και αναβαθμιστείτε.

Σπουδές και γνώσεις αρχίζουν τώρα και μέσα

από αυτές ξεκινά και ένα ερωτικό σαφάρι. Καλό

είναι να ξεκοπείτε από το κοπάδι και να χαράξετε

δικιά σας πορεία.

ΔIΔΥΜΟΣ 21.5-21.6

Συνεχίζετε το αλισβερίσι του ψυχικού πολέμου

που γίνεται στο μυαλό μας και με τους γύρω σας.

Αυτόν τον μήνα θα πρέπει να είστε εσωστρεφής

και να ψάξετε μέσα σας τι αξίζει περισσότερο. Να

ξοδεύετε τον πολύτιμο χρόνο σας με άτομα που

σας κουράζουν ή να απομονώσετε τον εαυτό σας

και τελικά να τον βρείτε. Τα νεύρα δεν είναι σχοι-

νιά που τα τραβάτε αλλά είναι λεπτές κλωστές

που κόβονται. Βγείτε λίγο παραπάνω και πιείτε

από το ίδιο ποτήρι με τη μοίρα σας.

ΚΑΡΚIΝΟΣ 22.6-22.7

Η επανασύνδεση και η συγχώρεση δεν είναι το ίδιο πράγμα. Ξεκαθαρίστε με τον εαυτό σας αν αγαπάτε πραγματικά τ@ν σύντροφο σας και θέλετε να προχωρήσετε μαζί γιατί αυτόν τον μήνα πρέπει να βάλετε σε τάξη την προσωπική σας ζωή. Θα υπάρξουν πειρασμοί που δεν πρέπει να υποκύψετε. Κάντε την με ελαφρά πηδηματάκια και γυρίστε σας γλυκό κυματάκι στην ακτή σας.

ΛEΩΝ 23.7-23.8

Φαίνεται να σας ταιριάζει πολύ ο Φεβρουάριος

και σαν αποκριάτικη μάσκα που τρομάζει τους κα-

κούς, θα σας προστατέψει. Φαίνεται να πάνε καλά

τα επαγγελματικά σας διότι πλέον το στομάχι σας

σκέφτεται, το στόμα σας εκτελεί και το μυαλό σας

απελευθερώνει τα ερωτικές φλογερές ακτίνες σας.

Σας πάει πολύ η διπλωματία στον λόγο. Συνεχίστε.

ΠΑΡΘEΝΟΣ 24.8-22.9

Ένα μικρό ψέμα θα σας σώσει και είστε επαγγελμα-

τίες ψευτρόνια, γλυκά μεν, αλλά ψευτρόνια. Πρέπει

να ανασυνταχτείτε και να δώσετε βάση στο υλικό

στο υλικό που είστε φτιαγμένοι. Σας θέλω αυστη-

ρούς και να δίνετε το καλό παράδειγμα. Ελέγξτε την

υγεία σας και ακούστε τους αληθινούς φίλους σας

που σας στηρίζουν γιατί σας αγαπούν. Μην φοβάστε την αλήθεια. Αν την δεχτείτε θα ισορροπήσετε

τους εαυτούς σας.

ΖΥΓOΣ 23.9-22.11

Αργά μιλάς, αργά περπατάς και η ζωή γύρω σου τρέχει να προλάβει την σφαίρα που από το ίδιο σου το όπλο έριξες στον εαυτό σου. Η ομορφιά σου όμως εκτός από εξωτερική είναι σκοτεινά εσωτερική και κάποιες φορές αυτοκαταστροφική.

Ο

πόλεμος που μαίνεται τόσο χρόνια και τον ξέρεις πολύ καλά δεν τελειώνει ποτέ. Τα φιλιά και η αγάπη

σου μπορούν να φέρουν την ειρήνη στις ψυχές. Στα επαγγελματικά σου

οι ευθύνες που ανέλαβες είναι βαριές και πρέπει να γίνεις πιο σκληρός

για να ανταπεξέλθεις.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ 23.10-22.11

Αναλογίσου τι έχεις προκαλέσει στο σύμπαν τόσα

χρόνια και φαντάσου τι έχεις να προκαλέσεις

ακόμα. Αυτός ο μήνας είναι για σένα κομβικός

και θα φέρει επιτυχίες στα επαγγελματικά σου και

εύχομαι στον ερωτικό τομέα να έχεις αυτό που

αγαπάς. Έχεις δίκιο σε πολλά αλλά και άδικο στην

καρδιά που τόσο πολύ πλήγωσες και τόσο σ’αγαπά.

ΤΟΞOΤΗΣ 23.11-21.12

Χορεύεις πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί. Για χαλάρωσε γιατί το κοφτερό μυαλό σου σκίζει το φράγμα της νοημοσύνης και κόβει το σκοινί που ενώνει την καρδιά σου με την χρυσή ζωή σου. Είσαι ένας άνθρωπος που δύσκολα αγαπά. Σκέψου την αγάπη που παίρνεις από τ@ν σύντροφό σου και στόχευσε στο μαζί.

ΑΙΓOΚΕΡΩΣ 22.12-19.1

Κάνε τα όνειρά σου, σχέδια στην δουλειά σου και

το βράδυ κάνε αυτά που έλεγες πράξη. Βαρέθηκα

να ακούω τα ίδια και τα ίδια. Ήρθε ο καιρός να κάνετε πράξη και να δεχτείτε το φλερτ και την έντονη

επιθυμία των ανθρώπων να σας προσεγγίσουν. Δεν χρειάζεται καθόλου διπλωματία. Μην βάζετε φράγματα στην καρδιά σας. Είστε δυνατοί και καθόλου ευάλωτοι στα πύρινα βέλη του έρωτα.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ 20.1-19.2

Αν αυτή η χρονιά δεν είναι όντως καλή για εσάς τότε…πότε θα είναι η χρονιά σας; Μήπως το πρόβλημα είναι στον εσωτερικό σας κόσμο και πρέπει να βρείτε τον εαυτό σας και να καταλάβετε το πρόβλημα.Eίναι στο χέρι σας η δύναμη του σύμπαντος. Λύσε το πρόβλημα, προχώρα με σταθερά βήματα και εφοδιάσου με όσες περισσότερες γνώσεις μπορείς. Οι εμμονές σου φέρνουν μόνο δυστυχία και πληγές που δεν κλείνουν. Είσαι το αίμα που κυλά στο λαό.

ΙΧΘEIΣ 20.2-20.3

Σε βαθιά νερά θα σας βάλει αυτός ο μήνας και

καλό είναι αν θα πάρετε το ρίσκο να κολυμπήσετε

να σκεφτείτε τους στόχους και τον σκοπό που

κάνατε την βουτιά. Αν παραμείνετε στην στεριά

να έχετε τα μάτια σας ανοιχτά γιατί καρχαρίες κυ-

κλοφορούν και εκτός ωκεανού. Αφού μιλάμε για

εκτός, θα ήθελα να σκεφτείτε τα επαγγελματικά

σας σοβαρά για να μην μείνετε χωρίς λέπια. Ένα

χαρμόσυνο γεγονός είναι η

Φέξε μου και ας γλίστρησα