Together Free Press n.48

48

TOGETHER

EDITORIAL 48

Για δες! Από ένα όνομα, ήρθε στην επιφάνεια μια ολόκληρη εποχή.

-Ελβιέλα μου λέει ο Σωτήρης. Αυτό είναι! Έχω ιστορικά αρχεία στον υπολογιστή Μια εποχή όπου οι άνθρωποι έπλεναν τα δόντια τους με κολινό, φορούσαν μου και σε μια αναδόμηση τους θα κάνουμε ένα εξώφυλλο Ελβιέλα! ελβιέλες και έγραφαν με μπικ! Στο Τοgether όμως η Eλβιέλα θα παίξει με όρους Bauhaus και Kandinsky. Η υπεραξία ενός προϊόντος φαίνεται όταν το ίδιο ενσωματώνει τη μνήμη Πάμε να δούμε το ελληνικό design της δεκαετίας του 70! και ενισχύει την ταυτότητά του. Πως μπορεί να σχεδιαστεί σήμερα -Μα τι είναι η Ελβιέλα βρε Σωτήρη; μια συσκευασία για την Ελβιέλα; Τι θα γινόταν αν το παρελθόν συναντούσε -Το σήμα της εμπιστοσύνης! Σύμβολον ανυπερβλήτου τεχνικής τελειότητας! το μέλλον; O εκμοντερνισμός ενός παρελθοντικού και πολιτισμικού προϊόντος! Έλβις Πρίσλευ ξαναέλα, με παπούτσια ελβιέλα! Αναρωτιέμαι, σε πόσες περιπτώσεις σήμερα τα προϊόντα ταυτίζονται Και είχε δίκιο... Η Ελβιέλα παραχώρησε το όνομά της σε μια ολόκληρη Στην «Πανούκλα» ο Albert Camus κάνει την ακόλουθη ερώτηση: με το είδος στο οποίο ανήκουν; Σε ελάχιστες. κατηγορία παπουτσιών αυτά που σήμερα λέμε “σταράκια”. «Αλλά τι σημαίνει, η πανούκλα;» Η Ελβιέλα με την σύγχρονη οπτικοποίηση της είναι ένας φόρος τιμής Όποιος λοιπόν ήθελε να αναφερθεί σε πάνινα παπούτσια με λαστιχένια σόλα Η απάντηση πού παίρνει είναιχρησιμοποιούσε! η εξής «Είναι ζωή, αυτό είναι όλο» στο παρελθόν και το λαικό σχέδιο που αρχίζει να ξεθωριάζει από την μνήμη μας, αυτήν ακριβώς τη λέξη Άραγε“Ελβιέλα όλη η ανθρώπινη κατάσταση καταγράφεται σε αυτήν την απλή έκφραση «αυτό είναιενώ όλο»; Η παράλληλα φέρνει στο σήμερα την ανάγκη εικονοποίησης και οπτικής θα φορέσω για ν’ αρέσω!” αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής μας συμβαδίζουν με τις ερωτήσεις που σχετίζονται με τη επικοινωνίας. και θα κλείσουμε την χρονιά, και αυτή θα είναι η δική μας ευχή για όλους σας. “Ροκ είναι και ελβιέλο είναι οίσως Αμπότ με ανίκανο τον Κοστέλο / αυτοίκαι ‘ναι ροκ!» διαμόρφωση τουσμόκιν μέλλοντός μας; Το/ παρόν είναι να δράσει η λαχτάρα να Έτσι επιστρέΑνοίξτε την πόρτα και αφήστε το παρελθόν να εισβάλλει στο παρόν τραγουδούσε ο Σταμάτης Κραουνάκης με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη. ψουμε στο παρελθόν ή να επιταχύνουμε την πορεία του χρόνου είναι παράλογη. και να δημιουργήσει το μέλλον. Μα να αναγνωρίζουμε μόνο τα πάνινα της Converse, όταν η Ελλάδα μέχρι τις Σε εποχές όπως αυτή, όπου η αβεβαιότητα και ο φόβος επικρατούν, χρειάζεται να θυμόμαστε και να αρχές της δεκαετίας του ’80 είχε τη δική της λέξη για να περιγράψει παραμένουμε στο επίκεντρο των δικών μας ιστοριών. Πρέπει να βρούμε παρηγοριά και λύσεις Όσοστον για τον συμβολισμό, οι μάγοι κουβαλούν τα δώρα τους, τα δώρα αυτά είναι τα συγκεκριμένα παπούτσια; δικό μας κόσμο αλλά και στην ανοικοδόμηση συλλογικής συνείδησης, μιας παγκόσμιας αλληλεγγύης αμετάβλητα. Κανένα δεν χάνει την ιδιότητα του όσα χρόνια και αν περάσουν! Να άλλη μια ασθένεια της εποχής μας! που θα μας επιτρέψει να βγούμε πιο δυνατοί και ενωμένοι. Αυτό που σίγουρα θα βρούμε, όπως Ναέγραψε μια ακόμη ευχή! Η Ελβιέλα τοαυτό σύμβολο του ΄50 αλλάκαλύτερα από το προηγούμενο. ο Camus, είναι η υπήρξε ζωή . Και είναι των όλο.άγριων Και το νιάτων όλο πρέπει να είναι Καλές γιορτές, καλή ανάγνωση! και όλων των γενεών της ροκαμπίλι, ροκ, πανκ ροκ, grunge, και emo μόδας! Οι ελβιέλες έγιναν το σύμβολο μιας γενιάς παρέα με τον James Dean, Κέλλυ Γρηγοριάδου το λευκό του μπλουζάκι, το τζιν και το αθλητικό του! Κέλλυ Γρηγοριάδου

«Είναι ζωή, αυτό είναι όλο»

Που θα βρείτε το Together Σημεία Διανομής Together TOGETHER 2

Κοζάνη Κοζάνη Αεροδρόμιο Αεροδρόμιο Katerina Βakery DEUX KK Katerina Βakery DEUX KK Εl barrio Βατρακούκος Βατρακούκος Good Fellaz Mind Bar Le roi Le roi ΡεβύθιVolta memories Μikel Company Ρεβύθι ΡίγανηΜikel ΑλάτιCompany Crossroads Coffee Island Five coffee Basinas Ρίγανη Αλάτι Κιμωλία Crossroads TodaysFive coffee Basinas Εspresso World Κιμωλία Royal bean Maiblo Tρυποκάρυδος Todays Αμορίνο El Barrio Mπλε Ελάφι Εspresso World 4 coffee Tρυποκάρυδος Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Αμορίνο Γαλατάς Mπλε Ελάφι Μουσείο Τεχνών Κοζάνης 4 coffee Κτελ Κοζάνης Χρυσόψαρο Δημαρχείο 50ρακη ΨιλικάΑvantzo Θωμάς Λαζαριώτης (Μοναστηρίου) Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Περίπτερο Ψιρικοκό Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου Funky monkey

785 Tattoo studio Κτελ Κοζάνης Sette Δημαρχείο Παπαγάλος Ψιλικά Θωμάς Λαζαριώτης(Μοναστηρίου) Πεσκέσι Περίπτερο Ψιρικοκό Ubuntu Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Camelot

Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου

Πτολεμαΐδα Πτολεμαΐδα Λεχόβου 8, Εργαστήρι «Ζωγραφίζω» Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Καφέ ΙδέεςΙδέες Καφέ Μανδρακούκος Μανδρακούκος Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Baccara Coffee Island Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Coffee Island

Γρεβενά

Δημαρχείο Γρεβενά Zoomserie Δημαρχείο Εστιατόριο Αυλαίς Zoomserie Hδίγευστον Εστιατόριο Αυλαίς Station streetwear Hδίγευστον Station streetwear Καστοριά

Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ Καστοριά ΒιβλιοθήκηΑΛΠΑ ΤEI Βιβλιοπωλείο NauticalΤEI Hall Βιβλιοθήκη The passenger Nautical Hall The passenger Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Maestro in Caffe Ιδαίες Art Café & Shop

Φλώρινα Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Florina Travel Maestro Καφέ Ρόζαin Caffe ΙδαίεςΚαλών Art Café & Shop Σχολή τεχνών Φλώρινας The Factory καφέ γκαλερί Φλώριναπερίπτερο Σύγχρονο Florina Travel Φλώρινας Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Καφέ ΡόζαΠιτόσκα» «Βασιλικής Σχολή Direct Καλών τεχνών Φλώρινας Europe The Factory καφέ Περίπτερο Λίγο απ΄γκαλερί όλα

Αμύνταιο Σιάτιστα Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη Περίπτερο Κλεισιάρης (έναντι Δημαρχείου) Σιάτιστα Δημαρχείο Περίπτερο Αρχοντικό Κλεισιάρης (έναντι Ξενοδοχείο Δημαρχείου)ΗΛΜΑΚ Παπαθωμάς

Θεσσαλονίκη Μιχαήλ Ιωάννου 8 Μέγαρο ΣΤΕΡΕΟΜουσικής , Δημάρχου Βαμβακά 3-5 Οberon, ΥΨΙΛΟΝ,Λεωφόρος Εδέσσης 5Νίκης 2 Μr Johnny,Φωτογραφίας Δοϊράνης 38 Μουσείο Στόρι, 8747 Πικάπ,Ολύμπου Ολύμπου

Δημαρχείο Ξενοδοχείο Αρχοντικό Άργος Ορεστικό Παπαθωμάς ΗΛΜΑΚ Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Αεροδρόμιο

Άργος Ορεστικό

Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Σέρβια Αεροδρόμιο Κέντρο Τύπου Σαββίδης Home Café Bar Πολιτιστικό Κέντρο Κοινωφελούς Επιχείρησης

Κινηματογράφος Βακούρα,

Kitchen Bar,

Αθήνα Αποθήκη Β2 Α’ Προβλήτα Λιμένα, Εθνική βιβλιοθήκη- Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Αθήνα Αερόστατο, Πτολεμαίων 4 (Πλατεία Εθνική βιβλιοθήκηΊδρυμα Προσκόπων) Σταύρος Νιάρχος Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και4Δράσης, Αερόστατο, Πτολεμαίων Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι (Πλατεία Προσκόπων)

Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και Δράσης, Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι

Έργο εξωφύλλου: Λωξάνδrα Lucas, καλλιτέχνιδα με σύνδρομο Down

Σχεδιασμός εξωφύλλου : SotiriSioutzioukis

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ| ΤΕΥΧΟΣ 34

ύλης χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

The Caravan Ρέμπελου 1

Βελβεντό ΥΨΙΛΟΝ, Εδέσσης 5 ΑίνιγμαAll dayΑρμενοπούλου Café Η ντάνγκαρα, 26 Mετόχι Fata Morgana, Φιλίππου 1

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ | ΤΕΥΧΟΣ 48

Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν τη γνώμη του περιοδικού. υποχρεωτικά τη γνώμη του περιοδικού. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή ύλης Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Σέρβια Θεσσαλονίκη Κέντρο Τύπου Σαββίδης Μέγαρο Μουσικής Home Café Bar Οberon, Λεωφόρος Νίκης 2 Πολιτιστικό Κοινωφελούς Μr Johnny,Κέντρο Δοϊράνης 38 Επιχείρησης Στόρι, Ολύμπου 87

Σύγχρονο περίπτερο Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Φλώρινας «Βασιλικής Αμύνταιο Πιτόσκα» Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη

TOGETHER TOGETHER Ιδρυτής: ΘωμάςΘωμάς Δημητριάδης Ιδρυτής: Δημητριάδης Εκδότρια: Kέλλυ Κέλλυ Γρηγοριάδου Εκδότρια: Γρηγοριάδου Υπεύθυνος διανομής ΠέτροςΙωάννα Καραϊσκος Υπεύθυνη Μarketing: Ζαρκάδα DTP: Κορίνα Πριμηκυρίου Σχεδιασμός: Γιώργος Βεργουλιάδης Εκτύπωση: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ Εκτύπωση: ΙΡΙΣ ΑΕΒΕΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Διεύθυνση: Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 50132 Διεύθυνση: Αρχελάου 25, Κοζάνη Τ. 2461025600 T. 24610 25600 Ηλεκτρονική επικοινωνία: info@togethermag.gr Hλεκτρονική επικοινωνία: Website: togethermag.gr info@togethermag.gr | www.togethermag.gr

Βελβεντό

Δεσκάτη Αίνιγμα- All day Café Βιβλιοπωλείο Κοτίτσας Mετόχι

Σε αυτό αυτό το Σε τοτεύχος τεύχοςσυνεργάστηκαν: συνεργάστηκαν: Βικτώρια Γκουντώνη Δέσποινα Τσορμπατζίδου Χάρης Κοντοσφύρης Ηλεκτρα Φραγκιαδάκη Μαρίνα Μιχ. Καπελάκη Μάρθα Μαυρίδου ΕρμιόνηΜπαλαμπανίδου Ευστρατιάδου Ιωάννα Αθηνά Σταυριανουδάκη Λίλα Κύρου Χάρης Κοντοςφύρης Κατερίνα Παπαστεργίου Manolo kapa Ελένη Γκόρα Secretguest Γλύκα Διονυσοπούλου Περικλής Καφάσης Τάνια Ώττα

Σόνια ΕυθυμιάδουΚορίνα Χατζηπαναγιωτίδου Παπασταύρου Στεφανία Ζούρκα Ελένη Γκόρα Κώστας Μπουζούκης Μίλα Κύρου Δώρα Σιαλβέρα ΠαναγιώταΓεωργία Γάτα Χατζηπαναγιωτίδου Μαρία Στεφανίδου Κορίνα Έλλη Παπαστεργίου Κώστας Διδίλης Ομάδα Επικοινωνίας του Τμήματος Ψηφιακών Μέσων & Επικοινωνίας, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας Γιάννης Γιαννίτσας

Αν θέλετε να λαμβάνετε το TOGETHER στο χώρο σας, το γράφειο ή όπου αλλού επιθυμείτε, μπορείτε να μας ενημερώσετε δίνοντας τα στοιχεία σας (ονομ/μο, διεύθυνση, τηλέφωνο) με τρεις τρόπους: • info@togethermag.gr • 24610 25600 • Με επιστολή στην ταχυδρομική διεύθυνση Περιοδικό TOGETHER Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ads@togethermag.gr | Τ 24610 25600

Πιλοτική συλλογή βιοαποβλήτων στη Λαϊκή Αγορά της Κοζάνης Το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας (CluBE) συνεργάζεται με το Δήμο Κοζάνης και τη ΔΙΑΔΥΜΑ για την υλοποίηση του έργου SCALIBUR (SCALable technologies for Recovery Bio-Urban waste - http://www.scalibur.eu/). Πρόκειται για ένα Ευρωπαϊκό έργο διαρκείας τεσσάρων ετών, χρηματοδοτούμενο από το Πρόγραμμα Ορίζοντας 2020, που επιδιώκει τη βελτίωση των συστημάτων συλλογής, διαλογής και μεταφοράς βιοαποβλήτων, με απώτερο στόχο την παραγωγή προϊόντων υψηλότερης προστιθέμενης αξίας. Η δράση αυτή συνάδει και με το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να καθιερωθεί η χωριστή συλλογή των βιοοαποβλήτων, ως πρώτο βήμα για το νέο σύστημα διαχείρισης, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της χωριστής συλλογής, ήτοι 40% του συνολικού βάρους τους, ως το 2023. Η επεξεργασία των βιοαποβλήτων που θα έχουν συλλεχθεί χωριστά θα έχει στόχο την παραγωγή κομπόστ το οποίο να πληροί τις ποιοτικές προδιαγραφές για την περαιτέρω χρήση του σύμφωνα με διεθνή και εθνικά πρότυπα, καθώς και άλλων προϊόντων υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, που αναμένεται να προκύψουν από την υλοποίηση του έργου. Στο πλαίσιο αυτό ξεκίνησε το Σάββατο 14 Νοεμβρίου 2020 η πιλοτική υλοποίηση της συλλογής βιοαποβλήτων από τη Λαϊκή Αγορά της Κοζάνης. Η ξεχωριστή συλλογή βιοαποβλήτων πραγματοποιείται σε συνεργασία με τους παραγωγούς και πωλητές ειδών τροφίμων στους οποίους και διανέμονται ειδικές σακούλες, όπου μαζεύουν ξεχωριστά τα βιοαπόβλητα που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της Λαϊκής Αγοράς (όπως είναι τα υπολείμματα ή απόβλητα φρούτα, λαχανικά, κρέας, ψάρια, ζυμαρικά, ρύζια, όσπρια, ψωμί, γλυκά, γαλακτοκομικά, αυγά κ.λπ.) που σε αντίθετη περίπτωση θα κατέληγαν στον ενιαίο κάδο των αστικών στερεών αποβλήτων. Οι σακούλες διανέμονται κάθε Σάββατο πρωί στους πωλητές οι οποίοι αφού τις γεμίσουν τις αφήνουν στον χώρο του πάγκου τους και μετά το πέρας της Λαϊκής, η ΔΙΑΔΥΜΑ περνάει και τις συλλέγει με ειδικό όχημα. Τα αποτελέσματα των δύο

πρώτων συλλογών είναι πολύ ενθαρρυντικά, καθώς οι παραγωγοί αγκάλιασαν την προσπάθεια από την πρώτη στιγμή: έτσι, το πρώτο Σάββατο 14/11/2020 συλλέχθηκαν 1.150 τόνοι και το δεύτερο Σάββατο 21/11/2020 1.590 τόνοι βιοαποβλήτων, με ιδιαίτερα μεγάλη καθαρότητα, πάνω από 95%. Η συλλογή θα συνεχιστεί για το επόμενο διάστημα αλλά θα πρέπει να τονιστεί ότι εξαιτίας της μεγάλης επιτυχίας που σημείωσαν οι πρώτες συλλογές, η ΔΙΑΔΥΜΑ αποφάσισε να τοποθετήσει καφέ κάδους κατά μήκος της Λαϊκής Αγοράς όπου οι πωλητές θα τοποθετούν τις σακούλες ώστε να διερευνηθεί η δυνατότητα βελτίωσης του όλου συστήματος.

--------------------------------------------------Το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας (CluBE) είναι μία πλατφόρμα συνεργασίας μεταξύ τοπικών φορέων και επιχειρήσεων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας που συστάθηκε το 2014 με τη μορφή της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας, με στόχο την ανάπτυξη δράσεων Καινοτομίας και Ανάπτυξης στους τομείς της βιοοικονομίας, της βιοενέργειας, των ανανεώσιμων πηγών και μέσων αποθήκευσης ενέργειας και του περιβάλλοντος, προκειμένου να ενισχύσει την πράσινη και κυκλική οικονομία στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και τις γειτονικές της περιοχές. Το CluBE υλοποιεί ανταγωνιστικά Ευρωπαϊκά έργα που βοηθούν στην εισαγωγή αλλά και ανάπτυξη πρωτογενούς γνώσης και καινοτομίας από τους φορείς και τις επιχειρήσεις της Δυτικής Μακεδονίας που είναι μέλη της, όπως φορείς του Δημόσιου τομέα (Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και όλοι οι Δήμοι της), της Ερευνητικής κοινότητας (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ΕΚΕΤΑ και ιδιαίτερα το ΙΔΕΠ, το Κέντρο Περιβάλλοντος, κ.λπ.), καθώς και πολλές επιχειρήσεις όλου του φάσματος της εφοδιαστικής αλυσίδας της βιομάζας, από την παραγωγή (αγροτικοί και δασικοί συνεταιρισμοί, εταιρείες ξύλου, επιχειρήσεις τροφίμων, κ.λπ.), μέχρι και τελικούς καταναλωτές, όπως οι Τηλεθερμάνσεις της Δυτικής Μακεδονίας, κ.α.

4 ΤΟGETHER

ΤΟGETHERGRAM 18 Περάσαμε μια εβδομάδα με την Μαρία Τσιλιού

ΣΑΒΒΑΤΟ 22.00

ΤΡΙΤΗ 13.00

ΔΕΥΤΕΡΑ 10.00

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 21.00

ΠΕΜΠΤΗ 19.00

ΚΥΡΙΑΚΉ 1.00

ΤΕΤΑΡΤΗ 16.00

Η Μαρία Τσιλιού πριν λίγες ημέρες έγινε 25, πλέον μένει στο πατρικό της στην Θεσσαλονίκη. Σπουδάζει στην Φλώρινα στην σχολή της γεωπονίας, όπου ξεκίνησε και το ταξίδι την με την φωτογραφία. Όνειρο της να ασχοληθεί με την φωτογραφία τοκετού και να ζήσει σε ένα μικρό σπίτι μακριά από το άγχος της πόλης.

IG: ismymindart

Ο

κρόκος είναι ένα δυναμικά, εξελισσόμενο προϊόν με σημαντικές προοπτικές στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Ο συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών έχει αποκτήσει σύγχρονες εγκαταστάσεις, θέτει νέες αρχές για την οργάνωσή του και εκπαιδεύει το προσωπικό και τους καλλιεργητές εφαρμόζοντας καινοτόμα προγράμματα. Παράλληλα, σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς αλλά και με την αμέριστη συμπαράσταση των τοπικών φορέων έχει θέσει σημαντικούς στόχους για την προώθηση του κρόκου. Τα σημαντικότερα βήματα αφορούν στην προβολή και προώθηση του προϊόντος με δυναμικό marketing, τη βελτίωση της συσκευασίας και τη γνωστοποίηση των χρήσεων του κρόκου στην εγχώρια αγορά. Μια σημαντική προοπτική είναι η δημιουργία υποδομών που θα συμβάλλουν στην επέκταση της καλλιέργειας και άλλων αρωματικών φυτών στην περιοχή θέτοντας έτσι νέες προοπτικές για βιολογικές και αποδοτικές καλλιέργειες.

6 ΤΟGETHER

Ποια ατάκα χρειάζεται η Ελπίδα Τσιάντα για να μειδιάσει; ΚΕΙΜΕΝΟ: ΧΑΡΗΣ ΚΟΝΤΟΣΦΥΡΗΣ

Εικαστικός Αναπληρωτής καθηγητής ΤΕΕΤ,

Σχολή καλών Τεχνών Φλώρινας Π.Δ.Μ

Δεν έχω τίποτα να πω μόνο να δείξω1 Η λέξη εικόνα σημαίνει την διεργασία του «έοικα», του μοιάζω, μοιάζει, ομοιάζει, άρα η εικόνα νοείται ως ομοίωμα από κάτι προς ομοίωση και εξοικείωση2. Η ανθρώπινη επικοινωνία ανορθώθηκε σε κατόρθωμα, όταν άρχισαν να διαμοιράζονται εικόνες του κόσμου που ζούσαν οι άνθρωποι Η επιμέλεια αυτών των κατασκευασμένων εικόνων άλλαξε την συμβολοποιητική λειτουργία της επικοινωνίας. Εικόνα θεωρείται και το μικρό γράφημα ενός γράμματος που οργάνωσε το ηχοποιητικό ή φωνολογικό σύστημα επικοινωνίας και ολοκλήρωσε τη γραφή. Η μεταμόρφωση των αναγκών επικοινωνίας σε «διεγερτική γραφή», οδήγησε την αλληγορική σκέψη σε δυνατότητα αρθρωμένου βλέμματος, κατασκευασμένου κειμένου και εικόνων, που εξυπηρετούν πολλαπλές εικόνες σε διαδοχή αλλά και κατά συρροή άρθρωση πολλαπλών νοημάτων. Ολόκληροι μηχανισμοί αναγγελιών και παρουσίασης βοηθούσαν στην απαγγελία και αναπαραγωγή μηνυμάτων, που η προφορικότητα τους ή ανάκληση τους ήταν η συνεχόμενη υπόδειξη για μια κεχωρημένη ζωή. Οι νοητές ανάγκες μέχρι να διακριθούν σε επιθυμητές και βασικές εκφάνσεις φανερώνονταν ως υποδείξεις μιας νεωτερικής ζωής, ενταγμένες σε πρότυπα κοινωνικών βίων που επέρχονται και απέρχονται.Η διαφήμιση χρησιμοποίησε οπτικά κείμενα και εικόνες όχι για την επικοινωνία αλλά για την γνωστοποίηση των μηνυμάτων που ενδιαφέρονταν να διεγείρει. Τα τεχνικά επιτεύγματα, τυπογραφία, φωτογραφία, κατέστησαν προσιτό στην γνώση κάτι που ήταν προηγουμένως απρόσιτο στο βλέμμα, καθότι φαινομενικά ορατό.

Αν έχω κάτι να πω προτιμώ να το δείξω3 Η εικόνα αποτελεί μια άλλη οντότητα, δε δύναται να ταυτιστεί με το πρότυπο της, υποστήριζε ο Walter Benjamin, βλέποντας ότι η πραγματικότητα διαμεσολαβείται και προάγεται, σε ένα επινοημένο και κατασκευασμένο προτασιακό σύμπλεγμα που ενθάρρυνε τους ανθρώπους να εγκαθιδρύουν νέα συστήματα ανάγνωσης και αναγνώρισης των ερεθισμάτων που δέχονταν. Η προτίμηση αυτή εξάσκησε την ανθρωπότητα σε ανταλλαγές και αλληλεπιδραστικές πρακτικές. Η ιστορία της διαφήμισης αρχίζει από αναγγελίες προφορικές, σε κοινότητες που οργανώνονταν και λειτουργούσαν ανταλλακτικά στην αρχή και συσωρευτικά αργότερα. Από το 1955 που πρωτοαναφέρεται η κατηγοριοποίηση της έννοιας «Διαφήμιση» σε επικεφαλίδα, μέχρι σήμερα η δια της φήμης ή δια της δυσφήμισης γνωστοποίηση συνυφαίνει πολλά αλλά, κυρίως, την ιστορία του ψευδούς και της παραπλάνησης. Η ικανότητα της πλάνης στην συγκρότηση της αλήθειας είναι το πρώτο κομμάτι νοητικών δυνάμεων που απελευθέρωσε η διαφήμιση στην ιστορία της αλήθειας. Η συνέχεια μεταξύ της πλάνης και του ψεύδους4, συνεπώς μεταξύ του αληθούς και του αλη-

θοεπούς κατά τον Νίτσε, μας οδηγεί υποχρεωτικά στο δεύτερο κομμάτι νοητικών δυνάμεων, στην μελέτη του κατασκευασμένου ψεύδους που χρειάστηκε, στην περίπτωση αυτή, να μελετηθεί μακριά από το πρόβλημα της γνώσης της αλήθειας και του εσφαλμένου5. Η γνωστοποίηση ενός κοινά αποδεκτού πλαισίου για ένα προϊόν ή μιας ιδιότητας ή μιας καινούργιας εφαρμογής, ακόμα και μια παρότρυνση για τις ιδέες ανασκολοπήθηκαν με επιμερισμούς και παρανοήσεις, έτσι που να γίνει επωφελής η πλάνη, η μισή αλήθεια εκείνου ή εκείνων που μπορούσαν να εξάγουν όφελος. Η κατάχρηση της διαφήμισης είναι πλέον μηχανισμός απάτης. Αυτό που τώρα γίνεται, και έχει το ενδιαφέρον του, είναι ότι «σωσίες» του ψευδούς θεωρούνται ως οι αυθεντικές ιδιότητες που πρέπει να έχει η γνωστοποίηση. Όσο πιο εξαπατητική είναι μια γνωστοποιητική πρακτική, τόσο πιο δυνατή διαφήμιση αποτελεί. Ο Χάιντεγκερ λέει για το «dasein» ότι φέρει μέσα στον ίδιο τον εαυτό του τις δυνατότητες της εξαπάτησης και του ψεύδους6. Μέσα στον καθημερινό τρόπο διαβίωσης οι άνθρωποι ζουν κατά το πλείστον αναυθεντικά. Ξεχνούν την επικείμενη οριακότητα του θανάτου τους και αδιαφορούν για τον ελλιμενισμό με τον εαυτό τους, ελλιμενίζονται στην κοινωνία. Υπάρχει, ωστόσο, κατά κοινή ομολογία, μια «φωνή», η ηθική συνείδηση, που η προσάραξη στον όρμο της ύπαρξης για κάθε άνθρωπο δεν θεωρείται αδεξιότητα, αλλά μια προσέγγιση ικανή να φέρει τις ψευδεπίγραφες λειτουργίες της κοινωνικής ζωής, σε όσο γίνεται λιγότερες αυτεξαπατήσεις. Εδώ, εμφανίζεται στην ιστορία της επικοινωνίας η περιεσκεμμένη επίνοια της μυθοπλασίας. Η κατά συρροή συνένωση ιστοριών και εικόνων πρόσληψης συνέδραμαν σε μια μοναδική ικανότητα για αγυρτεία, νοθεία, αθώο και ηθελημένο ψεύδος, συκοφαντία, απόκρυψη και προσποίηση.

Ανήρ δ’ άλλα κέκευθεν ενί φρεσίν, άλλα δε βάζει7 Επιτέλους, οι μηχανισμοί επικοινωνίας των ανθρώπων πολλαπλασίασαν εκείνες τις λεπτές διακρίσεις αληθοέποιας, ευθύτητας αλλά και παρακώλησης του ψευδούς, μέσα από το μυθώδες ψεύδος, την ειρωνεία και την σάτιρα. Η λεκτική, η εικονοποιημένη σάτιρα και ειρωνεία, ως ρητορικό σχήμα με σκοπιμότητα και η ρητορική φαντασία, σε συνδυασμό με την ειρωνεία καταστάσεων, όπως προτάθηκαν από τον Αριστοφάνη είναι τεχνικές όπου απευθυνόμαστε σε κάποιον που γνωρίζουμε την άγνοια του(επί παραδείγματι: «Γεωμετρήσαι βούλομαι τον αέρα υμίν διελείν τε κατά γύας». Θα χωρομετρήσω τον αέρα και θα σας τον μοιράσω για χωράφια. Αριστοφάνη Όρνιθες). Ο σύγχρονος διαφημιστής απευθύνεται σε όποιον αποδέχεται την άγνοια του, για καλύτερη εκοσμίκευση της χρησιμότητας της συνάθροισης της ομογενοποίησης και της κοινωνικοποίησης. Η επικοινωνία αφήνεται πλέον στις

χίλιες δυο πλασματικές λειτουργίες του ψεύδους, στους χίλιους δυο επινοητικούς λόγους που αποπέμπουν το ομοίωμα, το μυθολόγημα, στο νέο μύθο, στη δημιουργία νέων μορφών αθωότητας και παιχνιδιού του ψεύδους, που περιεργάζονται απροσδόκητα αβλαβείς μορφές ψευδοαφηγήσεων. Η άσπιλη, εικονοποιημένη διάχυση αποφαίνεται για όλους το «ανήκειν» και η εκχώρηση αυτή βολεύει τακτικές συμβιωτικών καμουφλάζ των μετακαπιταλιστικών και κα-

«Η κατάχρηση της διαφήμισης είναι πλέον μηχανισμός απάτης. Αυτό που τώρα γίνεται, είναι ότι «σωσίες» του ψευδούς θεωρούνται ως οι αυθεντικές ιδιότητες που πρέπει να έχει η γνωστοποίηση. ταναλωτικών κοινωνιών. Επανέρχεται ο Αριστοφάνης, όταν μοιράζει τον κοπανιστό αέρα για χωράφια, για να γίνει παράδειγμα διαφήμισης και αντιδιαφήμισης. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε εδώ ότι το στοιχείο της περίσπασης στην διαφημιστική άρθρωση δανείζεται από την κινηματογραφική περιγραφή την ακουστικότητα, την απτικότητα δηλαδή, ο Benjamin αναφέρει ότι «βασίζεται στην εναλλαγή των χώρων και των οπτικών γωνιών που εισδύουν στον θεατή σαν ωστικά κύματα»8.Η αντιδιαφήμιση γνωστοποιεί την αστοχία του γνωστού και του «γνωρίζειν». Από την θεατρική δράση του Αριστοφάνη στην νεωτερική θεατρική ακτιβιστική δράση, στο δημόσιο χώρο, πάντα με κινηματογραφική ευφυΐα, η διαμαρτυρία και η αντιδιαφήμιση κρατούν προκεχωρημένα επιτεύγματα των γνωστοποιήσεων, των διαφημίσεων. Στις 26 Σεπτέμβρη του 1968 εντοπίζεται στο Καβούρι ανεστραμμένο κανό που πλέει φέροντας την εξής επιγραφή: «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ. ΟΧΙ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΤΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ». Την ίδια μέρα φωτεινά «ΟΧΙ» ανάβουν στον λόφο της Καισαριανής και την πλατεία Καραϊσκάκη ενόψει του πρώτου δημοψηφίσματος της Χούντας των Συνταγματαρχών. Την Κυριακή 29 Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιάς το εκλογικό σώμα καλείται να εγκρίνει με «ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ» σχέδιο για τη δημιουργία Συντάγματος. Κατά τη διάρκεια της διαφημιστικής του εκστρατείας το καθεστώς προωθεί διαρκώς τη λέξη «ΝΑΙ» μέσα από την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τον τύπο, αφίσες κ.λπ. Σε απάντηση του κυρίαρχου «ΝΑΙ» αντικαθεστωτικές ομάδες της εποχής προβαίνουν σε ενέργειες προώθησης του δικού τους «ΟΧΙ»9.

ΤΟGETHER 7

8 ΤΟGETHER

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η διαμαρτυρία απλώνει ανάστροφα την εμπειρία της αντίστασης στην διαφήμιση επινοώντας μηχανισμούς σάτιρας και καταγγελίας για την αντιδιαφήμιση. Ο Deleuze10 κατέδειξε την αβεβαιότητα της αλήθειας ως μετέωρο πρόβλημα της κινηματογραφικής ψευδαίσθησης. Η μηχανική αναπαραγωγή της πραγματικότητας «όπου η εικόνα κινείται εν εαυτή» είναι θεμελιωμένη καταστασιακή αντίληψη της πρόσληψης, με το ισχυρότερο shock που προκαλεί η αυτό-κίνηση της ίδιας της εικόνας. Η εικόνα προτείνει στο ανάπτυγμα της την χωρική και χρονική κίνηση της, με γρήγορη και συμπιεσμένη αίσθηση και αυτό είναι ασταθές, μια και η όποια επιβεβαιωμένη κίνηση στην πραγματικότητα είναι αργή, περιστροφική και αθέατη. Η επιθυμία του συμμετέχοντα να επηρεάσει την κίνηση είναι η νεωτερική κινηματογραφική υπόσχεση, που χρησιμοποιεί διαρκώς η διαφήμιση. Κάθε τι διαφημιζόμενο πρέπει να έχει κινηματογραφική αύρα και να αποτελεί μέρος μιας εικόνας σε κίνηση, σε εξέλιξη. Η Ελπίδα Τσιάντα κατασκευάζει επαλληλίες εικόνων χωρίς την πρόθεση, την επιθυμία ή την ρητή βούληση να εξαπατήσει. Συνενώνει εντυπώσεις από παραστατικές εικόνες και ενορχηστρώνει όλα εκείνα τα στοιχεία που αφηγούνται με σατυρική και αστειευόμενη απορροή τα συμφραζόμενα. Το ενέργημα της παραμένει ανεξάρτητο του νοήματος, από την ανακρίβεια του περιεχομένου, του πράγματος που δείχνει, της ιδέας που εκφυλίζει. Ένα συναρπαστικό παράδειγμα πάνω στην γενική ιδέα «Ελληνικό καλοκαίρι» συμπαραδηλώνεται με κοινοτοπίες: Πετσέτα θαλάσσιου μπάνιου, βραζιλιάνικες σαγιονάρες (flip-flops), μια χοιρινή μπριζόλα με κόκαλο, χρωματικό φόντο. Αυτή η σύνθεση ως προσδιορισμός φαίνεται πως είναι σαφής και διακριτός , εναργής, και δη κοινότοπος αλλά εντούτοις, συνάμα, ατελεύτητα ανακαθορισμένος. Πρόκειται για ένα ευρηματικό παιχνίδι σάτιρας και σαρκασμού, όπου ο κάθε ένας που θα συντρέξει στην κατανόηση του μπορεί να σφάλει. Αυτή η σύνταξη απαιτεί για προφανείς λόγους να διαπραγματευτούμε την ουσία της κρίσης μας, έτσι ώστε η προθεσιακότητα να υπονομεύεται και η αποβλεπτικότητα να

σπαράζεται από γέλια. Το περί αστειευόμενου ερώτημα ψεύδους της Τσιάντα είναι ικανό να ταρακουνήσει την ευκρισία, την αφήγηση που περιγράφει, την παρουσία εν εαυτώ και την παραλυτική αποδοχή ότι επιθυμεί κάποιος να περιγράψει το περιστατικό όντας παρών. Μεταξύ αθέλητων και ηθελημένων συγχωνεύσεων, συντμήσεων περιγραφών περί της άγνοιας και της γνώσης του τουριστικού ιδεώδους καταφέρνει να εντάξει, να ταυτίσει τον θεατή, καλή τη πίστη, με όλα τα δυνατά σενάρια της εικόνας. Η εικόνα καρτ-ποστάλ ψεγαδιασμένη αποτελεί φωτογραφική υπόσχεση, για εμπλοκή σε χλευάζουσες περιπέτειες κάτω από τον ήλιο. Το σώμα άμορφο, κατακρεουργημένο, έτοιμο να ψηθεί στον ήλιο, να φαγωθεί από τα μάτια αφήνεται στην βιτρίνα του χασάπη, άφυλο και τυχάρπαστο αποενοχοποιημένο και άσχετο. Η εννοιολογική λεπτότητα και η εννοιακή χαλαρότητα υποτάσσουν το αστείο, μέσα σε μια ρευστή και κινούμενη υπαγωγή αυτής της εμπλοκής: «Ο τρόπος που αστειεύομαι είναι να λέω την αλήθεια. Είναι το καλύτερο αστείο» (Σασά Γκιτρύ, 1885-1957, Γάλλος συγγραφέας). Το διφορούμενο, είτε ένα του μέρος είναι ψευδές, εμπεριέχει μια υπόσχεση βαρύνουσας αλήθειας ακόμα και εκεί που την προδίδει (η μπριζόλα φορεμένη στην σαγιονάρα είναι, πάντα, μπριζόλα χωρίς δάκτυλα) και, επειδή πάντα αποβλέπει στο να δημιουργήσει ένα συμβάν, να παράγει ένα επιτέλεσμα πεποίθησης, εκεί που δεν υπάρχει τίποτα να διαπιστωθεί. (η μπριζόλα είναι μπριζόλα- πατούσα με διαμορφωμένο δάκτυλο από την σαγιονάρα).Σε αυτό το σημείο, η Τσιάντα καταφέρει την όποια διάκριση αληθούς και ψευδούς/εσφαλμένου να ευστοχήσει επί παραδειγμάτων στερεοτυπικών αποκλεισμών. Μηχανισμοί υποστολής του τουριστικού ιδεώδους, με συγκρατημένο σαρκαστικό χιούμορ, μετατρέπονται σε ένα αντιδιαφημιστικό πρόταγμα, για ένα καλοκαίρι απαλλαγμένο από την βλεμματικότητα, όπου όλα ψήνονται κάτω από τον μεσογειακό ήλιο: «Η παντελής απουσία χιούμορ από τη Βίβλο είναι ένα από τα πιο παράξενα φαινόμενα σε ολόκληρη τη λογοτεχνία» (Alfred NorthWhitehead, 18611947, Βρετανός φιλόσοφος & μαθηματικός).

Η Ελπίδα Τσιάντα είναι επί πτυχίω καλλιτέχνης της Σχολής καλών τεχνών της Φλώρινας. Με τις τέχνες ασχολείται τα τελευταία οκτώ χρόνια και δίνει έμφαση στην φωτογραφία και την ψηφιακή επεξεργασία και εκδηλώνει έντονο ενδιαφέρον για το κομμάτι της advertising φωτογραφίας. Τα οπτικά τεχνάσματα , η επικοινωνία και η πολύτροπη αισθητική της κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Το χιούμορ, η σουρεαλιστική διάθεση, η υποδόρια ειρωνεία ωριμάζουν τα εικαστικά της αποτελέσματα. Επικοινωνία: Email: tsiantaelpida1997@gmail.com Website: https://elpidatsianta.wixsite. com/welcome

1. Walter Benjamin. (2002). The Arcades Project.

Cambridge: Harvard University Press, 574.

2. Βλ.: Πλειός, Γ. (2001). Ο λόγος της εικόνας. Ιδεολογία και πολιτική. Αθήνα: Παπαζήσης.

3. Βλ.: Martelo Korto, Ch. (1965). The Art cave Project. Isla Atalaya: Autoedición.

4. Βλ.: Derrida, J. (2019). Η Ιστορία του ψεύδους. Προλεγόμενα. Β. Μπιτσώρης (μτφρ.). Αθήνα: ANGELUS NOVUS. 5. Βλ.: Nietzsche, F. W. (2009).Περί αληθείας και ψεύδους υπό εξωηθική έννοια. Π. Γιατζάκης (μτφρ.). Αθήνα: Εκκρεμές (πρώτη έκδοση 1873).

6. Heidegger,M. (1985). Είναι και χρόνος. Γ. Τζαβάρας (μτφρ.). Αθήνα: Δωδώνη. (πρώτη έκδοση 1927).

7. Ο άνθρωπος άλλα έχει στο βάθος του μυαλού του και άλλα λέει. Φωκυλίδης, 5ος αιών π.Χ., Αρχαίος Έλληνας ποιητής από τη Μίλητο.

8. Βλ.: Benjamin, W. (1978). Το Έργο Τέχνης την Εποχή της Τεχνικής Αναπαραγωγιμότητάς του. Στο Benjamin, W. Δοκίμια για την τέχνη. Δ. Κούρτοβικ (μτφρ.)., 9 - 46.

9. Παπανικολάου, Μ. Η τέχνη της διαμαρτυρίας. Στο Π. Αραπίνης, Σ. Θωμά & Σ. Αντωνάκου (επιμ.). ΑΝΤΙ-ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ. Η ανάδυση ενός νέου κοινωνικού υποκειμένου μετά το 1980. Αθήνα: Ιδιόμορφη, 103 – 111.

10. Βλ.: Deleuze, G. (2009). Κινηματογράφος Ι. Η εικόνα-κίνηση. Μ. Μάτσας (μτφρ.). Αθήνα: νήσος.

10 ΤΟGETHER

Το 1000 Faces Project της Λωξάνδρα Lucas ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

Η ομάδα «εν δυνάμει» είναι μία κολεκτίβα καλλιτεχνών με και χωρίς αναπηρία. Μέσα από τις δράσεις τους προτείνουν ένα νέο μοντέλο τέχνης και ζωής, όπου το «ανοίκειο», το «περίεργο», το «διαφορετικό» και το «ξένο» ενσωματώνονται στο σύνολο, ενδυναμώνοντας το. Ο τρόπος που λειτουργεί η ομάδα στηρίζεται στην ισότιμη μεταχείριση μεταξύ των μελών της, επιχειρώντας να εμπνεύσει κι άλλους ανθρώπους να σταματήσουν να αντιλαμβάνονται το κοινωνικό σύμπλεγμα με στερεοτυπικό τρόπο και συμβατικές φόρμες.

Σ

κοπός αυτής της ομάδας είναι να συνεχίσει να δημιουργεί με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς περιορισμούς και με αποδοχή του «διαφορετικού» οποιασδήποτε μορφής. Πάντα ομαδικά και με σεβασμό σε κάθε τι.

Τα μέλη της ομάδας Η ομάδα Εν Δυνάμει είναι μία μεικτή καλλιτεχνική ομάδα, με νέους ανάπηρους και μη καλλιτέχνες. Η μεικτή σύσταση της ομάδας προτείνει ένα μοντέλο κοινωνίας συμπεριληπτικής βασισμένης στην ισότητα. Τα μέλη της ομάδας συμβιώνουν όποτε δίνεται η

ευκαιρία, κατά τη διάρκεια περιοδειών, κατασκηνώσεων, εκδρομών, συμπράττουν και συνδημιουργούν. Όλα τα μέλη της ομάδας συμμετέχουν σε όλες τις καλλιτεχνικές δράσεις της ομάδας. Πεποίθησή μας είναι η αρχή των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης. Αναπτύσσουμε λοιπόν τις δράσεις μας όχι με βάση τη διαφορετικότητα, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τις εσωτερικές και εξωτερικές ανάγκες καθώς και τις προδιαθέσεις, κλίσεις και τα ενδιαφέροντα όλων ανεξαίρετα των μελών της ομάδας. Μέσα από την καθημερινή σχεδόν συνύπαρξη των μελών της ομάδας «Εν Δυνάμει» και τη θέσπιση κοινά αποδεκτών κανόνων

συμβίωσης επιτυγχάνεται η βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων των μελών της ομάδας καθώς και η καλλιέργεια και ανάπτυξη ατομικών δεξιοτήτων όλων των μελών που συμβάλλουν στην επιτυχή ένταξη στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. _Αγαπάτε την τέχνη. Τι σημαίνει για εσάς η δημιουργικότητα αυτής της ομάδας; Σοφία Κύρινα: Η δημιουργικότητα αυτής της ομάδας είναι και το μυστικό. Το γεγονός ότι οποιαδήποτε επιθυμία βρίσκει το κατάλληλο έδαφος να πραγματοποιηθεί και πλαισιώνεται από ανθρώπους ικανούς, που δείχνουν σεβασμό σε κάθε ιδέα και ταυτοχρόνως έχουν τον τρόπο να την υλοποιούν είναι πραγματικά ελπιδοφόρο και αναζωογονητικό. Γιώργος-Ζήσης Μπιλιώνης: Η ομάδα Εν Δυνάμει χρησιμοποιεί την τέχνη ως μέσο για να ανοίγει δρόμους επικοινωνίας και σκέψεων. Η ομάδα αντιμετωπίζει με τόσο όμορφο τρόπο τις σκέψεις μας και τα “θέλω” μας και έτσι δημιουργείται ένα δημιουργικό πλαίσιο όπου με ασφάλεια μπορείς να εκφραστείς, να μιλήσεις, να τραγουδήσεις, να εμπνευστείς και να εμπνεύσεις. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο να σου παρέχεται απλόχερα ένα τέτοιο πλαίσιο, και νιώθω τυχερός που είμαι κομμάτι του. Χελά Μαρία-Ταρσή: Η δημιουργικότητα αυτής της ομάδας είναι ο κοινός άξονας για όλα τα μέλη της. Μέσα από την δημιουργικότητα του ενός και οι υπόλοιποι εμπνέονται για να εξελιχθούν. Η ομάδα Εν Δυνάμει προσφέρει στα μέλη της την δυνατότητα να δημιουργούν μαζί και να ονειρεύονται κάνοντας τα όνειρα πραγματικότητα και βοηθώντας τα να εκφραστούν ελεύθερα. Η ομάδα με ενέπνευσε να δημιουργήσω χωρίς περιορισμούς και να εκφραστώ χωρίς φόβο. _Πως εμπνευστήκατε τα χίλια πρόσωπα Το καλοκαίρι του 2020, κοντά στις αρχές του Ιουνίου, μετά από μια περίεργη περίοδο κοινωνικής αποστασιοποίησης και καραντίνας, η ανάγκη για καλλιτεχνική δημιουργία και εκτόνωση ήταν μεγάλη για όλους μας, πόσο μάλλον για τη Λωξάντρα, η οποία αναζητούσε συνεχώς νέους τρόπους να εξελίξει την αγάπη της για ζωγραφική. Η Λωξάντρα για πολύ καιρό ζωγράφιζε με έντονα χρώματα σχήματα και αφηρημένες φιγούρες, έργα τα οποία έχουν στολίσει τους τοίχους του σπιτιού της και φίλων της. Οι αφηρημένες όμως φιγούρες άρχισαν για την ίδια τη Λωξάντρα να γίνονται βαρετές και επαναλαμβανόμενες και τότε εκείνη και η Ελένη Δημοπούλου αντιλήφθηκαν ότι έπρεπε να προχωρήσει η ζωγραφική της ένα βήμα παρακάτω. Μετά από πολύ έρευνα, κατέληξαν μαζί σε μία πολύ απλή μέθοδο δημιουργίας πορτρέτων, μία μέθοδο επηρεασμένη από αυτές που χρησιμοποιούν καλλιτέχνες των σχολών καλών τεχνών, προσαρμοσμένη στις δυνατότητες της Λωξάνδρας. Δύο κύκλοι, ένας μεγαλύτερος και ένας μικρότερος, στάθηκαν ικανοί να κατασκευάσουν ένα πρόσωπο, και η τεχνική αυτή στα χέρια της Λωξάνδρας πήρε αμέσως άλλη διάσταση.

ΤΟGETHER 11

Την ίδια περίοδο, η Ελένη Ευθυμίου, σκηνοθέτης της ομάδας Εν Δυνάμει, δουλεύοντας πάνω σε ένα νέο projectμε τα μέλη της ομάδας, έθεσε την ερώτηση για το ποιόν χώρο θα θέλαμε να επανανοηματοδοτήσουμε μέσα στο σπίτι μας. Ποιος χώρος μπορεί να αποκτήσει μία νέα λειτουργία, ένα νέο τρόπο πρόσληψης.Αντιμετωπίσαμε την αφορμή του projectαυτού και την ανάγκη της Λωξάνδρας να διαμορφώσει το κλιμακοστάσιο της, σαν μία εν δυνάμει κανονική εικαστική εγκατάσταση, η οποία θα μπορούσε να προσκαλεί κόσμο να την παρατηρεί και να την επισκέπτεται. Τοποθετήσαμε συμμετρικά στον τοίχο κάποια από τα πορτραίτα της, αφήνοντας αρκετό χώρο κενό με σκοπό να τον γεμίσει με τα υπόλοιπα πορτραίτα στο μέλλον, δικά της αλλά και φίλων της που αρχίζουν να μαθαίνουν την μέθοδο της. Και σε αυτό το σημείο προκύπτει ο τίτλος της μικρής μας έκθεσης “1000 ΠΡΟΣΩΠΑ – 1000 FACES”.Μέσα από την ομάδα Εν Δυνάμει, προσπαθούμε αυτά τα 85 πορτραίτα να κάνουμε 100 και τα 100 200 και τα 200 500 και αυτά 1000. Μέσα στην περίοδο της πανδημίας, η ομάδα Εν Δυνάμει συνεχίζει τα εργαστήρια της και τις συναντήσεις με τα μέλη της διαδικτυακά. Έτσι διαδικτυακά λοιπόν η Λωξάνδρα ξεκίνησε ένα εργαστήρι εκμάθησης της μεθόδου, την οποία δημιούργησε και προσάρμοσε στις δυνατότητες με την Ελένη Δημοπούλου, στα άλλα μέλη της ομάδας Εν Δυνάμει και στη συνέχεια και σε άλλους φίλους που ήθελαν να δημιουργήσουν τα δικά τους πορτραίτα. Ένα ολόκληρο project λοιπόν με τίτλο “ 1000 ΠΡΟΣΩΠΑ – 1000 FACES”, ξεκίνησε από ένα καλοκαίρι και έφτασε σε πολλά σκαλιά και ακόμα πιο πολλούς φίλους. Αν τη ρωτήσετε για την έκθεση της και τις δημιουργίες της θα σας πει ότι είναι εξαιρετικά ενθουσιασμένη που μπορεί να δημιουργεί και ο κόσμος να τα βλέπει και να της ζητάει ακόμα παραπάνω, χαίρεται πάρα πολύ που η σκέψη της μπορεί να υλοποιηθεί, να μεταδοθεί και να συνεχίσει να εξελίσσεται. Σε συνέχεια αυτού, η ομάδα Εν Δυνάμει, είναι έτοιμη να υποδεχτεί και όσους άλλους φίλους θέλουν στα διαδικτυακά εργαστήρια της Λωξάνδρας, ώστε να μάθουν την μέθοδο της και να μας βοηθήσουν να δημιουργήσουμε 1000 διαφορετικά και μοναδικά πρόσωπα, το καθένα με το δικό του ξεχωριστό όνομα και ιστορία! Για περισσότερες πληροφορίες για τα εργαστήρια “CREATING 1000 ΠΡΟΣΩΠΑ – 1000 FACES” μπορείτε να επικοινωνήσετε με το email της ομάδας endynamei.ensemble@gmail.com ή με μήνυμα στην σελίδα της ομάδας Εν Δυνάμει στο facebook. _Η χρονιά που πέρασε τι σήμαινε για εσάς και πως σας ενέπνευσε μέσα στην ομάδα Σοφία Κύρινα: Η χρονιά που πέρασε ήταν διαφορετική για όλους μας. Νιώσαμε συναισθήματα που δεν έχουμε νιώσει ξανά και όλη η κατάσταση ήταν για όλους μας πρωτόγνωρη, παρόλα αυτά σαν ομάδα εν δυνάμει εκμεταλλευτήκαμε τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες και προσπαθήσαμε να μένουμε ενεργοί και παραγωγικοί με κάθε νέα συνθήκη που ερχόταν μπροστά μας. Και αυτό έγινε, οι συναντήσεις μας έγιναν πολύ πιο συχνές και παρ’ όλη την απόσταση νιώσαμε πιο κοντά από ποτέ, νέες ιδέες νέα πρόσωπα και πολύ ελεύθερο χρόνο με αποτέλεσμα όλα να παίρνουν πολύ αρμονική ροή. Τα εργαστήρια μουσικής, κίνησης και υποκριτικής συνέχισαν κανονικά. Ζώντας τόσο διαφορετικά φέτος η ομάδα εν δυνάμει για εμένα ήρθε και με γέμισε ελπίδα κάνοντας με να νιώθω πάντα δημιουργική, παραγωγική και το κυριότερο ποτέ μόνη. Οι μήνες απομόνωσης πέρασαν πολύ γρήγορα και πολύ παραγωγικά.

INFO

Μπορείτε να ακολουθήσετε την ομάδα Εν Δυνάμει στα socialmedia για να μείνετε ενημερωμένοι για όλα τα επερχόμενα καλλιτεχνικά δρώμενα. (www.endynamei.com, Facebook: EnDynamei Ensemble / ΟμάδαΕνΔυνάμει, Instagram: @endynamei.ensemble)

Γιώργος-Ζήσης Μπιλιώνης: Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω τη χρονιά που πέρασε ως στάσιμη και στείρα καλλιτεχνικά. Παρόλο αυτά δε θα το κάνω, γιατί κάτι τέτοιο δε συνέβη στο πλαίσιο της ομάδας Εν Δυνάμει. Οι δραστηριότητες μας μάλλον θα έλεγα ότι ευδοκίμησαν κάτω από αυτές τις περίεργες συνθήκες της πανδημίας. Οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες επικοινωνίας μας έφεραν πιο κοντά από ποτέ, μείωσαν αποστάσεις και η καραντίνα χάρισε σε όλους μας άπλετο ελεύθερο χρόνο για να συναντιόμαστε σχεδόν καθημερινά. Ολοκληρώσαμε την παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ και μιας εικαστικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας ενώ παράλληλα ξεκινήσαμε την έρευνα και το σχεδιασμό της νέας μας εικαστικής εγκατάστασης που θα κάνει εγκαίνια τον Απρίλιο, αν το επιτρέπουν οι συνθήκες. Επίσης όλα τα καλλιτεχνικά μας εργαστήρια έτρεχαν κανονικά, από μουσική μέχρι υποκριτική. Η ομάδα Εν Δυνάμει αποτελεί μία μικρή όαση για εμένα μέσα στο 2020. Οι μέρες και οι μήνες αυτοί που πέρασαν μας δημιούργησαν την ανάγκη να είμαστε ξανά δημιουργικοί και δραστήριοι, και όλη αυτή τη συσσωρευμένη ενέργεια την καταθέσαμε στην ομάδα. Χελά Μαρία-Ταρσή: Η χρονιά που πέρασε ήταν περίεργη γιατί μας στέρησε ένα μεγάλο και σημαντικό κομμάτι επαφής, μας στέρησε το “από κοντά” περιορίζοντας τις συναντήσεις μας με την φυσική μας παρουσία. Αυτό όμως δεν μας εμπόδισε να βρισκόμαστε καθημερινά και να συν δημιουργούμε. Οι συναντήσεις μας πλέον πήραν ψηφιακή μορφή, μέσα από διάφορες πλατφόρμες επικοινωνίας, χαρίζοντας μας μία πρωτόγνωρη εμπειρία και προσφέροντάς μας την θέληση να βρεθούμε ξανά από κοντά όσο τον δυνατόν γρηγορότερα.Ήταν μία παραγωγική χρονιά και όσο περίεργη κι αν μου έμοιαζε δεν θα μπορέσω να παραλείψω τις τόσο σημαντικές εμπειρίες που μου χάρισε. Μέσα στο 2020 η ομάδα εν δυνάμει έδινε χρώμα στην -πολλές φορές- γκρίζα ρουτίνα μου και είμαι ευγνώμων για αυτή την όμορφη παρέα που με συντρόφευε. _Τι θα δούμε από εσάς αυτή την χρονιά; Γιώργος-Ζήσης Μπιλιώνης. Για το 2021 η ομάδα Εν Δυνάμει προετοιμάζει έναν πλούσιο καλλιτεχνικό προγραμματισμό με πολλά εργαστήρια, καλλιτεχνικές δράσεις και εκδόσεις εντύπων και ηλεκτρονικών βιβλίων καθώς και τα εγκαίνια της νέας έκθεσης-εικαστικής εγκατάστασηDive in Deep, που ετοιμάζει πυρετωδώς η ομάδα Εν Δυνάμει σε συνεργασία με το πειραματικό κέντρο τεχνών MOMus, που επιχειρεί ένα ταξίδι στις πιο μύχιες διαδρομές της ανθρώπινης ύπαρξης και εκτυλίσσεται σε τέσσερα βασικά δωμάτια-χώρους, καθένα από τα οποία έχει μια συγκεκριμένη θεματολογία. Η δημιουργία αυτής της έκθεσης βασίζεται στη συλλογική εργασία που διαπνέει κάθε δουλειά των Εν δυνάμει και επενδύει στη διαδραστική σχέση με το κοινό, στην ουσιαστική συνάντηση, στη μοιρασιά εμπειριών με τον θεατή, που με έναν τρόπο γίνεται και αυτός συν-δημιουργός. Ο προγραμματισμός περιλαμβάνει επίσης σημαντικές θεατρικές παραγωγές αλλά και καλλιτεχνικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Όραμα μας είναι με όλες μας τι δράσεις, να γίνει η ομάδα Εν Δυνάμει γνωστή όχι για την μεικτή σύσταση της αλλά για το υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο των έργων της στον χώρο της Τέχνης, με τα μέλη της να αντιμετωπίζονται ως σημαντικοί καλλιτέχνες και δημιουργοί.

12 ΤΟGETHER

Μεταναστευτική λογοτεχνία:

Απολίθωμα ή «ομιλών αντικείμενο»;

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΜΑΡΊΝΑ ΜΙΧ. ΚΑΠΕΛΑΚΗ

Ό

σο οι κοινωνίες προχωρούν, τόσο η ίδια θα προσαρμόζεται δυναμικά στις εξελίξεις των καιρών μέσα από τις «συμβολικές μορφές» και ζωντανές «αφηγήσεις» που έχει στη φαρέτρα της. Οι, μεν, πρώτες αποτελούν όχι μόνο το «κλειδί» για την κατανόηση και ερμηνεία των ανθρωπίνων συμπεριφορών απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα και στις σχέσεις τους με τις δομές εξουσίες, αλλά μεταμορφώνονται και σε νέες «υβριδικές»μορφές, όπου εκφράζουν την εποχή τους, αναδεικνύοντας πτυχές φαινομένων της επικαιρότητας! Οι, δε, δεύτερες αποτυπώνουν νοοτροπίες, φόβους, προσδοκίες και είναι σε ανοιχτή επικοινωνία με τον κόσμο που το ίδιο το κείμενο κυοφορεί, αλλά και τον πραγματικό κόσμο μέσα στον οποίον διαμορφώνεται ( Ingarden, 1958)! ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Και επειδή η λογοτεχνία έχει ενσωματωθεί στη δημοσιογραφία με ποικίλους τρόπους, αποκαλύπτοντας την πορώδη φύση των ορίων ανάμεσα στις δυο δραστηριότητες (Βερβεροπούλου, 2008), εφόσον οι σχέσεις τους θυμίζουν τα ζευγάρια εκείνα του Strinberg, που συζούν, αλλά μισούνται, που μισούνται αλλά δεν μπορούν να κάνουν ο ένας χωρίς τον άλλον ( Πλωρίτης, 1991), η μεταναστευτική της εκδοχή καταδεικνύει επαρκώς και σε βάθος πλευρές της παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας, όπως η μετανάστευση, ο υπερεθνικισμός, οι ταυτότητες και οι τοπικές κουλτούρες.

FACTFULNESS Τι είναι εκείνο που ο συγγραφέας δεσμεύεται να ακολουθήσει σωστά; Τον χρυσό κανόνα της «εγκυρογνωμοσύνης»! Σε μια τέτοια μορφή διαχείρισης ανθρώπινης υπόθεσης να αποφύγει τη «συναίνεση» γιατί αποκλείει και διχάζει τους ανθρώπους και να στηρίξει την τέχνη του σε έγκυρα στοιχεία και δεδομένα. Τότε το κοινό θα αρχίζει να συνηθίζει την ιδέα ότι ο κόσμος του σήμερα είναι καλύτερος από του χθες (Rosling, 2018).

Μπορεί και σε ποιο βαθμό η λογοτεχνία να διεισδύσει στα βαθύτερα και λιγότερο συνειδητά στρώματα της ανθρώπινης εμπειρίας, να υπερπηδήσει την επιφάνεια των πραγμάτων και να προβάλλει πλευρές άγνωστες και μη προσεγγίσιμες από την καθημερινή επικαιροποιημένη αφήγηση; Τι είναι; Ένα «μουσειακό απολίθωμα» ή ένα «ομιλών» αντικείμενο στον χώρο και τον χρόνο;

Κρίση Ταυτότητας Σε πολλές περιπτώσεις, το θέμα της ταυτότητας έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον μας! Πώς ορίζεται, διαμορφώνεται και αντιμετωπίζεται η «ταυτότητα» ενός ανθρώπου ή μιας κοινωνίας; Κάπου έχει ορισθεί ότι ως άνθρωποι έχουμε δυο κληρονομιές (Μααλούφ, 1999): ➢_ Την κάθετη κληρονομιά που μας έχουν δώσει ➢_ Και αυτής της εποχής που ζούμε. Ενώ η πιο σημαντική και καθοριστική για την ζωή μας είναι η δεύτερη επιλογή, αυτή που διεκδικούμε συνήθως είναι η κάθετη! Πού βρίσκεται η «ταυτότητα»; Στο σημείο τομής που τέμνονται οι δυο παραπάνω. Για τον μετανάστη η ταυτότητά του διαμορφώνεται κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες, εφόσον ο ίδιος αποκομμένος από την «κοινωνία προέλευσης» ζει στα

ΤΟGETHER 13

πλαίσια μιας πολιτισμικά διαφορετικής κοινωνίας και αναζητά το στίγμα αυτής της «ετερότητας», που έχει, μεταξύ δυο πολιτισμικών συστημάτων και μέσα από διαδικασίες επεξεργασίας εμπειριών, παραστάσεων, προβλημάτων και όλων όσων προκύπτουν από την πολιτισμική συνάντηση και αλληλεπίδραση! Και αυτό η λογοτεχνία το προβάλλει!

• Πού πάει ένας άνθρωπος όταν δεν ξέρει που να πάει; «Ποιος είμαι & πού ανήκω;» Ο μετανάστης, όπου κι αν κατοικεί, νιώθει ξένος τόσο στη χώρα διαμονής, όσο και στη χώρα προέλευσης. Ένας από τους βασικούς ήρωες στο μυθιστόρημα Κι άλλο του Χακάν Γκιουντάι, θα εξομολογηθεί φωναχτά: «[…]Αν είσαι μετανάστης, είσαι μόνο ένας αριθμός, δεν έχεις όνομα, δεν έχεις ταυτότητα, και θα σε γράψει η εφημερίδα μόνο αν πεθάνεις… Ο θάνατός σου θα είναι η ταυτότητά σου». Και κάπου αλλού οι ήρωες της Ανατολικο – γερμανίδας, Τζέννυς Έρπενμπεκ, αισθάνονται «Περαστικοί» και στην Οράνιεν Πλάτς (πλατεία στο Ανατολικό Βερολίνο), όπου έχουν κατασκηνώσει, θα διαδηλώσουν για να γίνουν «ορατοί»: « […] Όταν γίνεσαι ξένος, …δεν έχεις επιλογή πια. Δεν ξέρεις πού να πάς. Δεν ξέρεις τίποτα πια. Εγώ δεν μπορώ να δω πια τον εαυτό μου, το παιδί που ήμουν. Δεν έχω πια εικόνα του εαυτού μου. Κι εγώ – εγώ δεν ξέρω πια ποιος είμαι. Ξένος γίνεσαι. Για τον εαυτό σου και για τους άλλους…».

«Αν είσαι μετανάστης, είσαι μόνο ένας αριθμός, δεν έχεις όνομα, δεν έχεις ταυτότητα, και θα σε γράψει η εφημερίδα μόνο αν πεθάνεις… Ο θάνατός σου θα είναι η ταυτότητά σου». Αυτή η βαθειά αίσθηση της αποεδαφοποίησης (Déterritorialisation) και του μη ανήκειν (Désappartenance) πουθενά αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα της ταυτότητας του μετανάστη! Όπως ακριβώς το ορίζει ο ήρωας του Τζαμιώτη στο ΠΕΡΑΣΜΑ: « […] πολλοί από μας είμαστε κατά κάποιον τρόπο διπλά ξεριζωμένοι. Πριν χάσουμε τα σπίτια μας είχαμε αποκοπεί οριστικά από την κουλτούρα μας. Οι πόλεμοι, η διαφθορά, η άνοδος των φανατικών ανάγκασαν τους πιο μορφωμένους ή τους πιο ανήσυχους … να στρέψουμε την πλάτη μας στις ρίζες μας. […]Εμάς, όμως, δεν μας θέλει κανείς. Βάρος είμαστε γι’ αυτούς. Εμάς θα μας κλείσουν σε στρατόπεδο ή σε κάποια φυλακή μέχρι να βρουν τρόπο να μας γυρίσουν πίσω. […]Πίστεψέ με, δεν αξίζει τίποτα η πατρίδα μας, καμμιά πατρίδα που ζητάει από τους ανθρώπους της να κάνουν τέτοια πράγματα δεν αξίζει.»! Μπορεί η “εθνική ομφαλοσκόπηση” κάποιων χωρών (Γαλλία, Γερμανία, κ.α) να ζημιώνει την προώθηση τρόπων επίλυσής του μεταναστευτικού, ωστόσο, υποθάλπονται και άλλες αιτίες παθογένειας πίσω από έναν τέτοιο ξεριζωμό: εμφύλιες ή περιφερειακές συγκρούσεις, επιδημίες, φτώχια, πείνα, εκμετάλλευση. Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και εύκολα!

Η λογοτεχνία «beurre» στη Γαλλία Στη δεκαετία του ‘80 αναπτύσσεται η λογοτεχνία της αμφισβήτησης & διεκδίκησης από Γάλλους συγγραφείς, των οποίων οι γονείς είναι μετανάστες από τις χώρες του Μαγκρέμπ. Οι ίδιοι διεκδικούν ένα διττό ανήκειν, αφού είναι Γάλλοι και μετανάστες δεύτερης γενιάς, αραβικής καταγωγής. Βρίσκονται στο μεταίχμιο δυο πολιτισμών, αναζητώντας μια νέα ταυτότητα. Ας υπενθυμίσουμε, ότι στη Γαλλία, η παρουσία των βόρειο - αφρικανών είναι αισθητή και περισσότερο συνυπάρχουν παρά συμβιώνουν με τους Γάλλους. Ο όρος «beurre», από υποτιμητικός, στην αρχή, γίνεται αργότερα αυτοπροσδιοριστικός, αφού οι συγγραφείς αξιώνουν να μιλήσουν για τους εαυτούς τους, μέσα από την λογοτεχνία και να καταγράψουν ένα αβέβαιο παρόν & ένα προβληματικό μέλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συγγραφέας Alice Zeniter και το βιβλίο της Η τέχνη της απώλειας, από τις εκδόσεις Πόλις!

Βιβλιογραφικό Σημείωμα

Αντί Επιλόγου Όταν ένας ολόκληρος κόσμος, που μέχρι πρότινος τον αγνοούσες, πέφτει πάνω σου από πού ξεκινάς; Να τον γνωρίσεις και να μάθεις ο «πρόσφυγας» αυτός ποιος ήταν στην αρχή, τι ήταν στη μέση και τι είναι τώρα! Άλλωστε, η μετακίνηση των ανθρώπων στις ηπείρους χιλιάδες χρόνια κρατάει! Ποτέ στασιμότητα. Η μεταναστευτική λογοτεχνία, μέσω του ιδιαίτερου χαρακτήρα της, αναλαμβάνει μια αποστολή: να προωθήσει «πανανθρώπινες αξίες» ανάμεσα στους λαούς απέναντι σε κάθε ροπή της ανθρώπινης φύσης προς την εχθρότητα και αντιπαράθεση! Ο σεβασμός προς την κουλτούρα και τον πολιτισμό του ξένου είναι απαραίτητο στοιχείο αποδοχής. Γι’ αυτό, κρίνεται αναγκαία η καλλιέργεια μιας νέας αντίληψης, όπου οι πολυπολιτισμικές διαφορές αντί να διαιρούν να ενώνουν, αντί να περιχαρακώνουν τα άτομα ή τα έθνη να τα γεφυρώνουν, αντί να επιβάλλουν τον μονόλογο του εθνικισμού να συμβάλλουν στην ανανέωση των παραδοσιακών δεδομένων, ώστε οι άνθρωποι να κατορθώσουν να ζήσουν με τους ‘’ άλλους», χωρίς αποκλεισμούς και βία.

• Βερβεροπούλου, Ζ. (2008), « Τρόποι της δημοσιογραφίας στο σώμα της λογοτεχνίας», Δια - κείμενα, τευχ.10, Θεσσαλονίκη: Εργαστήριο Συγκριτικής Γραμματολογίας, 43 – 56.

• Ingarden, R. (1958). Studies in Aesthetics. New York: Garden Press.

• Μααλούφ, Αμίν. ( 1999). Φονικές ταυτότητες, Αθήνα: Ωκεανίδα.

• Mc Crone, D., (2000). Η κοινωνιολογία του εθνικισμού. Οι αυριανοί μας πρόγονοι. Μτφ. Ν. Βάγιας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

• Πλωρίτης, Μ., ( 2008), « Love – Hate», Η λέξη, τεύχ. 104, Αθήνα : Η λέξη.

• Ζενιτέρ Άλις, Η Τέχνη της Απώλειας, Εκδόσεις Πόλις • Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, Το Πέρασμα, Εκδόσεις Μεταίχμιο • Χακάν Γκιουντάι, Κι άλλο, Εκδόσεις Ωκεανίδα • Τζέννυ Έρπενμπεκ, Περαστικοί, εκδόσεις Καστανιώτης.

• Hans Rosling, Factfulness,εκδόσεις Κάτοπτρο

14 ΤΟGETHER

Η

διεθνούς φήμης, Ελληνίδα φωτογράφος Άννα Παντελιά επικεντρώνεται σε ανθρωπιστικά θέματα αλλά και σε θέματα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, ταξιδεύοντας σε όλο τον κόσμο με αξιόλογες συνεργασίες που δείχνουν το ταλέντο αυτής της νεαρής Ελληνίδας φωτογράφου. Η Άννα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα , σπούδασε στο τμήμα φωτογραφίας και οπτικοακουστικών τεχνώνστο ΤΕΙ Αθήνας και Επικοινωνία στο Πανεπιστήμιο City του Λονδίνου. Με ένα πολυσέλιδο φωτορεπορτάζ στην καρδιά των ορυχείων της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα και με μία σημαντική συνεργασία με το CERN, η Άννα ξεχωρίζει για τη δυναμική και την ευαισθησία της. Εργάστηκε στο προσφυγικό από το 2015 στην Ελλάδα, την Σερβία και την Βοσνία αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως τη Μοζαμβίκη, το Νότιο Σουδάν και την Υεμένη. Δηλώνει τυχερή που έχει τη δυνατότητα να κάνει αυτό που αγαπάει και να ζει από αυτό. Άννα ποια θεωρείς κορυφαία εμπειρία στη ζωή σου; Η δεκαετία (και κάτι) που πέρασε από τότε που τελείωσα το σχολείο ήταν τόσο γεμάτη που πραγματικά έχω πολλές εμπειρίες που θεωρώ σημαντικές, για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια. Αν με ρωτούσες 10 χρόνια πριν δεν θα περίμενα ότι θα συμβούν τόσα πολλά τα επόμενα χρόνια. Αλλά πάντα έβαζα τον πήχη πολύ ψηλά, πολλές φορές πιο ψηλά από ότι μπορούσα να φτάσω. Πολλοί από τους στόχους που θεωρούσα άπιαστους εκπληρώθηκαν, αλλά έχω ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μου. Μερικές πολύ δυνατές εμπειρίες που μπορώ

Α Ν Ν Α

Π Α Ν Τ Ε Λ Ι Α

Φωτογραφία, η τέχνη της επιλογής ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: TΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

ΤΟGETHER 15

να σκεφτώ είναι αυτή στο CERN, όταν έγινε η ανακοίνωση του Νόμπελ φυσικής στον Peter Higgs και τον François Englert και οι εργαζόμενοι ξέσπασαν σε χειροκροτήματα και φωνές. Μια άλλη ήταν πάλι στο CERN όταν γνώρισα τον Steven Hawking, τον Nick Cave και τον Morgan Freeman. Ήταν επίσης και όταν είχα λάβει το email που μου ανακοινώθηκε η πρώτη μου αποστολή με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα.

«Μέσα από την δουλειά μου έχω αναθεωρήσει πολλά πράγματα, έχω μάθει να εκτιμώ και να είμαι ευγνώμων για αυτά που έχω». Είναι βέβαια και οι άνθρωποι που γνωρίζω στις αποστολές. Όπως η Suzan , μια γυναίκα από το Νότιο Σουδάν που γνώρισα σε ένα κέντρο αποκατάστασης για ανθρώπους που έχουν ακρωτηριαστεί.Παρά τις κινητικές δυσκολίες που είχε καθώς έπασχε από πολιομυελίτιδα, παρά το γεγονός ότι η οικογένειά της και ο άντρας της την είχαν παραμερίσει λόγω της ασθένειας της, είχε αρχίσει να δουλεύει στο συγκεκριμένο κέντρο σαν καθαρίστρια. Με τον καιρό άρχισε να προσελκύει και άλλες γυναίκες που βρισκόταν σε δύσκολη θέση για να δουλέψουν μαζί της και έτσι έστησε την δικιά της κολεκτίβα, πρόσφερε

ευκαιρίες σε γυναίκες και πολλές φορές συνείσφερε και στα έξοδα σπουδών των παιδιών αυτών των γυναικών. Νιώθω πολύ τυχερή που έχω την τιμή να γνωρίζω ανθρώπους σαν την Suzan. Τι σημαίνει για σένα το απρόσμενο; Σου αρέσει να το ανακαλύπτεις; Νομίζω ότι αν δεν μπορούσα να διαχειριστώ το κάθε τι απρόσμενο, δεν θα έκανα την δουλειά που κάνω. Πάντα ήμουν ένας άνθρωπος που ήθελα να ανακαλύπτω τι συμβαίνει στον κόσμο. Ακόμα και στην ίδια γειτονιά που μένουμε υπάρχουν «κόσμοι» πολύ διαφορετικοί από τον δικό μας και θέλω να τους ανακαλύψω. Από την άλλη πλευρά, δεν θα είχα το θάρρος να προσεγγίσω άγνωστους, δεν θα έπιανα

κουβέντα σε έναν άνθρωπο που δεν γνωρίζω εύκολα. Η φωτογραφία μου έδωσε αυτό το θάρρος που μου έλλειπε. Ήταν, ας το πω, η δικαιολογία μου για να προσεγγίσω τους ανθρώπους που αλλιώς δεν θα προσέγγιζα. Μία εικόνα χίλιες λέξεις ή υπάρχει κίνδυνος παρερμηνείας; Μια φωτογραφία μπορεί να σημαίνει χίλιες λέξεις αλλά χίλιες λέξεις δεν φτιάχνουν την πραγματικότητα. Η φωτογραφία δίνει την ψευδαίσθηση της αλήθειας αλλά πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι ο φωτογράφος επιλέγει μερικά κάδρα αυτής της πραγματικότητας. Κάτι που έχει φωτογραφηθεί έχει σίγουρα υπάρξει στην πραγματικότητα, ήταν μέρος αυτής σε έναν δεδομένο

16 ΤΟGETHER

χρόνο , αλλά είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι χρόνου και χώρου. Γι’αυτό άλλωστε η φωτογραφία έχει χαρακτηριστεί η τέχνη της επιλογής και πάντα πρέπει να το έχουμε αυτό στο πίσω μέρος του μυαλού μας.

«Μια φωτογραφία μπορεί να σημαίνει χίλιες λέξεις αλλά χίλιες λέξεις δεν φτιάχνουν την πραγματικότητα». Ποιο είναι το δίλλημα του φωτογράφου; Υπάρχει δεοντολογία στην εικόνα; Φυσικά υπάρχει δεοντολογία της εικόνας, πολλές φορές όμως είναι πολύ ρευστή και σ’αυτό έχουν παίξει μεγάλο ρόλο τα socialmedia. Για μένα ως φωτορεπόρτερ πολλές φορές το δίλλημα είναι κυρίως στο πως αποτυπώνω τους ανθρώπους που φωτογραφίζω με αξιοπρέπεια και συνάμα πως περνάω το μήνυμαπου θέλω. Για παράδειγμα, με αυτόν τον κατακλυσμό εικόνων που δεχόμαστε πως θα κάνω τον θεατή να νοιαστεί για το παιδί στην Υεμένη που η ζωή του κρέμεται από μια λεπτή λόγω του υποσιτισμού χωρίς να δείξω αυτό το παιδί σε μια τόσο δύσκολη στιγμή του; Είναι προφανές ότι κανείς δε θέλει να δει την φωτογραφία του δημοσιευμένη στις εφημερίδες ενώ πεθαίνει. Δεν νομίζω ότι υπάρχει εύκολη απάντηση σε τέτοιου είδους διλλήματα, αλλά η σωστή επικοινωνία και ο σεβασμός με τους ανθρώπους που φωτογραφίζουμε είναι η προτεραιότητα για μένα.

Κάθε εικόνα κρύβει μία ιστορία. Πως επιλέγεις αυτό που θα αποτυπώσεις στον φακό σου ώστε να προσελκύσεις το κοινό να ανακαλύψει αυτήν την ιστορία; Πολλές φορές η φωτογραφία δεν είναι τόσο δυνατή για να αποτυπώσει την ιστορία που κρύβεται πίσω από τον άνθρωπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιώ την φωτογραφία για να δώσω έναπρόσωπο σε μια φαινομενικά απρόσωπη ιστορία. Οι θεατές ταυτίζονται πολύ πιο εύκολα με την ιστορία κάποιου όταν μπορούν να τον δουν. Αυτό το κατάλαβα πολύ έντονα στην προσφυγική κρίση, όπου συναντούσα ανθρώπους όλων των ηλικιών και από διάφορες χώρες και οι ιστορίες που κρύβονταν πίσω από αυτούς τους ανθρώπους πολλές φορές ξεπερνούσαν κάθε φαντασία. Οι ιστορίες βασανισμού που έχω ακούσει από ανθρώπους από την Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό ή το Καμερούν για παράδειγμα, πραγματικά με σόκαραν. Μιλάμε για ανθρώπους που υποφέρουν από τρομερά ψυχιατρικά προβλήματα μετά από όλες αυτές τις εμπειρίες κι όμως πολύς κόσμος στην Ελλάδα δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το τι γίνεται σε αυτές τις χώρες. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι απλά ένα όνομα σε μια λίστα ή αριθμοί σε στατιστικά. Το φωτορεπορτάζ έχει γίνει μέρος της ταυτότητας σου; Νομίζω η φωτογραφία είναι το δικό μου μέσο επικοινωνίας με τον υπόλοιπο κόσμο. Θεωρώ ότι αυτό που μου προσέφερε η φωτογραφία είναι ευκαιρίες να ανακαλύπτω ανθρώπους και καταστάσεις που σε άλλη περίπτωση δεν θα έχω την δυνατότητα. Έχεις νιώσει ποτέ φόβο την ώρα που φωτογραφίζεις; Η αλήθεια είναι ότι έχουν υπάρξει κάποιες ελάχιστες στιγμές που έχω νιώσει φόβο. Αλλά σε κάθε τέτοια στιγμή υπάρχει πάντα κάποιος που θα είναι εκεί για να με προστατεύσει. Δεν φωτογραφίζω ποτέ χωρίς να έχω κερδίσει την εμπιστοσύνη αυτών που φωτογραφίζω ή τουλάχιστον την συγκατάθεση όποτε συνήθως όλα πάνε καλά. Ειδικά στο προσφυγικό, οι φορές που με έχουν καλέσει να κάτσω για τσάι μετά την φωτογράφιση/ συνέντευξη είναι περισσότερες από τα άσχημα σκηνικά.

Η συνεργασία σου με το CERN ήταν για σένα μία δύσκολη αποστολή; Τι αποκόμισες; Η αλήθεια είναι ότι ήταν από τις πιο εύκολες και χαρούμενες «αποστολές»! Το μόνο δύσκολο ήταν οι φορές που καθόμουν να εξηγήσω στους φυσικούς, προγραμματιστές κλπ ποια είναι η δουλειά του γραφείου τύπου (που ανήκα κ εγώ) του CERN. Δεν φαντάζεστε πόσες φορές άκουσα «Τι κάνει ένας φωτογράφος στο CERN?». Η απάντηση μου είναι ότι χωρίς το γραφείο τύπου τίποτα από αυτά που συμβαίνουν στο CERN δεν θα έφτανε στα μάτια και τα αφτιά του κόσμου! Από το CERN αποκόμισα πολλά. Ήταν η πρώτη φορά που εργαζόμουν σε ένα τόσο διεθνές περιβάλλον, με ανθρώπους τόσο παθιασμένους με το έργο τους.

Θετικός ο απολογισμός πρώτου τριμήνου λειτουργίας του Κέντρου Επαναχρησιμοποίησης Υλικών Καστοριάς και Φλώρινας Το ΚΕΥ αποτελεί μία νέα εγκατάσταση του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΣΔΑ) Δυτικής Μακεδονίας που σκοπό έχει την πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων και την επαναχρησιμοποίηση αυτών. Το έργο Π/Υ 354.600 ευρώ χρηματοδοτήθηκε από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Interreg στα πλαίσια της δράσης WASTEREACT στο οποίο συμμετέχουν από την Ελληνική Πλευρά η Περιφέρεια Ηπείρου (ως Επικεφαλής εταίρος), η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, η ΔΙΑΔΥΜΑ ΑΕ και το ΕΚΕΤΑ και από τη πλευρά της Αλβανίας οι περιφέρειες Αργυροκάστρου, Κορυτσάς, Αυλώνας και Μπεράτ. Η εγκατάσταση εξυπηρετεί τους Δήμους Άργους Ορεστικού, Καστοριάς, Νεστορίου και τους Δήμους Φλώρινας και Πρεσπών ενώ μέσα από την χρήση ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας θα είναι διασυνδεδεμένη με τις λοιπές εγκαταστάσεις του ΟΣΔΑ. Το ΚΕΥ είναι η πρώτη εγκατάσταση του ΟΣΔΑ που θα φέρει σε άμεση και καθημερινή επαφή την ΔΙΑΔΥΜΑ με τους πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας, καθώς θα αποτελέσει ένα χώρο οπού θα υπάρχει προσέλευση και αλληλεπίδραση των πολιτών, προκειμένου μέσα από μία ιδιότυπη ανταλλαγή αντικειμένων να προλαμβάνεται η παραγωγή αποβλήτων και να δίνεται στα αντικείμενα αυτά μία δεύτερη ευκαιρία. Επίσης είναι σχεδιασμένο να αποτελέσει ένα χώρο ενημέρωσης και εκπαίδευσης σε θέματα αναφορικά με την πρόληψη και την διαχείριση των αποβλήτων. Στο σχεδιασμό της ΔΙΑΔΥΜΑ περιλαμβάνεται η κατασκευή πέντε (5) ΚΕΥ στις περιοχές Καστοριάς, Φλώρινας, Γρεβενών, Εορδαίας και Κοζάνης, τα οποία σε συνδυασμό με τα Πράσινα Σημεία που θα κατασκευάσουν οι Δήμοι θα αποτελέσουν το δίκτυο πρόληψης και επαναχρησιμοποίησης του ΟΣΔΑ Δυτικής Μακεδονίας Το ΚΕΥ είναι ένας χώρος στον οποίο υπάρχει η δυνατότητα παραλαβής και παράδοσης υλικών για επαναχρησιμοποίηση, χωρίς κόστος. Όλοι οι πολίτες μπορούν να παραδώσουν αντικείμενα που είναι σε καλή κατάσταση/λειτουργικά και να παραλάβουν αντίστοιχα αντικείμενα για επαναχρησιμοποίηση.

Το πρώτο τρίμηνο λειτουργίας του Κέντρου Επαναχρησιμοποίησης Υλικών Καστοριάς

Διανύοντας τον 4ο μήνα λειτουργίας και παρά τις δυσκολίες λόγω της πανδημίας COVID, οι πολίτες των Δήμων Καστοριάς, Άργους Ορεστικού, Νεστορίου και των Δήμων Φλώρινας και Πρεσπών έχουν αγκαλιάσει το εγχείρημα, όπως αποδεικνύεται από την προσέλευση και συγκέντρωση υλικών στο ΚΕΥ. Ως τώρα στο ΚΕΥ Καστοριάς έχουν παραληφθεί περί τα 8.500 τεμάχια υλικών. Η πλειονότητα των υλικών αφορά είδη ένδυσης και υπόδησης (3.000 τεμάχια), παιδικά είδη (2.200 τεμάχια), CD/DVD μουσικής και ταινιών (800 τεμάχια), βιβλία-κόμιξ-περιοδικά (700 τεμάχια), είδη οικιακής χρήσηςδιακοσμητικά (420 τεμάχια), ηλεκτρικά & ηλεκτρονικά είδη (90 τεμ.) και διάφορα εποχιακά είδη (180 τεμάχια)

Έχουν παραδοθεί προς επαναχρησιμοποίηση περίπου το 10% των υλικών που συγκεντρώθηκαν. Οι περισσότερο δημοφιλείς κατηγορίεςυλικών που δόθηκαν δωρεάν προς επαναχρησιμοποίηση, είναι τα είδη οικιακής χρήσης, οιμοκέτες-χαλιά,τα είδη χόμπι όπως ποδήλατα και ο εξοπλισμός αυτοκινήτου και μηχανής. Αρκετοί συμπολίτες επιλέγουν προς επαναχρησιμοποίηση ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, είδη επίπλωσης, παιδικά είδη όπως τα καθίσματα αυτοκινήτου και είδη ένδυσης-υπόδησης-αξεσουάρ καθώς και τα παιδικά παιχνίδια.

Το πρώτο τρίμηνο λειτουργίας του Κέντρου Επαναχρησιμοποίησης Υλικών Φλώρινας

Ως σήμερα έχουν παραληφθεί περί τα 6.700 τεμάχια υλικών. Η πλειονότητα των υλικών που έχει παραλάβει το ΚΕΥ αφορά είδη ένδυσης και υπόδησης (3.200 τεμάχια) και παιδικά είδη (1.500 τεμάχια). Επίσης, έχουν παραληφθεί βιβλία-κόμιξ-περιοδικά (700 τεμάχια), λευκά είδη (320 τεμάχια), είδη οικιακής χρήσης-διακοσμητικά (150 τεμάχια), οικιακά σκεύη (150 τεμάχια), παιχνίδια (450 τεμάχια), ηλεκτρικά & ηλεκτρονικά είδη (70 τεμάχια), εποχιακά είδη (60 τεμάχια), είδη επίπλωσης (35 τεμάχια)

Τα υλικά προς επαναχρησιμοποίηση είναι τα εξής:

Βιβλία | Οικιακά σκεύη (πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπήρουνα, κατσαρόλες, κ.ά.) | Είδη οικιακής χρήσης (σιδερώστρες, απλώστρες, διακοσμητικά, κ.ά.) | Ηλεκτρικές και Ηλεκτρονικές συσκευές | Ρούχα-παπούτσια-αξεσουάρ-τσάντες | Λευκά είδη (σεντόνια, κουρτίνες, κουβέρτες, κ.ά.) | Μικρό-έπιπλα (τραπέζια, καρέκλες, κομοδίνα, κ.ά.) | Εργαλεία (κατσαβίδια, ψαλίδια, σφυριά, τσουγκράνες, κ.ά.) | Χαλιά – Μοκέτες | Παιχνίδια | Παιδικά είδη (καρότσια, καθίσματα αυτοκινήτου-φαγητού, κ.ά.) | Εποχιακά είδη (χριστουγεννιάτικα, κ.ά.) Τα υλικά αυτά δεν είναι σκουπίδια, είναι χρήσιμα αντικείμενα, έτοιμα να επαναχρησιμοποιηθούν, χωρίς κόστος! Το Κέντρο Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (ΚΕΥ) Καστοριάς και Φλώρινας έχει πλέον επανέλθει στο κανονικό ωράριο λειτουργίας του: ΔευτέραΠαρασκευή (8:00-15:00) και Σάββατο (09:00-13:00).

18 ΤΟGETHER

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΕΣ _H Aκαδημία Aθηνών υπήρξε ο πρώτος ερευνητικός φορέας της χώρας. Ποια είναι η προσφορά της και πως εξελίχθηκε μέσα στα χρόνια; Στον Iδρυτικό Nόμο της Ακαδημίας, το 1926, η επιστημονική έρευνα περιλαμβάνεται στους σκοπούς της, για την επίτευξη των οποίων προβλέπεται η ίδρυση «Eργαστηρίων επιστημονικής ερεύνης» και η ενθάρρυνση και ενίσχυση ερευνών. Με την ίδρυσή της ενέταξε στους κόλπους της, δύο επιστημονικά αρχεία-κέντρα, το Iστορικόν Λεξικόν (ίδρ. 1914) σήμερα Kέντρον Eρεύνης των Nεοελληνικών Διαλέκτων και Iδιωμάτων, και το Λαογραφικόν Aρχείον (ίδρ. 1918) σήμερα Kέντρον Eρεύνης της Eλληνικής Λαογραφίας. Στη συνέχεια, ήδη κατά την πρώτη δεκαετία της λειτουργίας της, η Aκαδημία ίδρυσε δύο ακόμη, το σημερινό Kέντρον Eρεύνης της Iστορίας του Eλληνικού Δικαίου (1929) και το σημερινό Kέντρον Eρεύνης του Mεσαιωνικού και Nέου Eλληνισμού (1930). Aπό την δεκαετία του 1950 και μέχρι σήμερα λειτουργούν στην Aκαδημία εννέα ακόμη ερευνητικά κέντρα, και δέκα γραφεία ερευνών, τα οποία καλύπτουν την έρευνα στις θεωρητικές και θετικές επιστήμες. Από το 2020 λειτουργεί υπό την εποπτεία της από το 2002 το Ίδρυμα Iατροβιολογικών Eρευνών. Το ερευνητικό έργο, που είναι πολύ μεγάλο, και οι επιστημονικές δημοσιεύσεις παρουσιάζονται κάθε χρόνο από τον Πρόεδρο της Ακαδημίας και δημοσιεύονται ανελλιπώς Πεπραγμένα στα Πρακτικά της.

Η λαογραφία συμβάλει στον δημόσιο διάλογο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών – Μια συνομιλία με τον διευθυντή ερευνών και διευθύνοντα, Δρ. Ευάγγελο Καραμανέ για το ερευνητικό του έργο, τον σκοπό, τις δράσεις, και τους σταθμούς στην πορεία του, τις αιώνιες αξίες του λαϊκού μας πολιτισμού.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

_Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας είναι ένα από τα δεκατέσσερα Eρευνητικά Kέντρα της Ακαδημίας Αθηνών, στην οποία εντάχθηκε από την ίδρυσή της (1926). Ποιος είναι ο σκοπός, οι δράσεις, και οι σταθμοί στην πορεία του; Το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών ιδρύθηκε ως «Λαογραφικό Αρχείο» το 1918 από τον Νικόλαο Γ. Πολίτη (18521921) στην πλέον ώριμη επιστημονικά περίοδο του βίου του. Σκοπός του ήταν «η περισυλλογή, διάσωσις και έκδοσις των µνημείων του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού». Ο Ν. Γ. Πολίτης είχε ήδη ιδρύσει την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, πριν δέκα χρόνια (1908-9), και είχε καθορίσει τα βασικά θέματα της λαογραφικής ύλης στο πρώτο τεύχος του περιοδικού της Εταιρείας Λαογραφία. Χάρη στις εγκυκλίους του προς τους εκπαιδευτικούς –στην κοινότητα των οποίων είχε ιδιαίτερο κύρος λόγω της ανώτατης θέσης του στο Υπουργείο Παιδείας– είχε δημιουργήσει, αλλά και διατηρήσει, ως ακαταπόνητος αλληλογράφος, ένα ευρύ δίκτυο σχέσεων με ένα πλήθος συλλογέων λαογραφικής ύλης. Τέλος, είχε καταρτίσει, με τα μαθήματα και το φροντιστήριό του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, επιστήμονες λαογράφους. Πρώτος διευθυντής του Αρχείου (1918-1926) υπήρξε ο Στίλπων Π. Κυριακίδης. Από την ίδρυσή του έως και σήμερα οι ερευνητές του Κέντρου Λαογραφίας (μετονομάστηκε το 1966) καταγράφουν εκδηλώσεις του λαϊκού πολιτισμού µε συνεντεύξεις, ηχογραφήσεις, φωτογραφήσεις, κινηματογραφήσεις, αποτυπώσεις, συμμετοχική παρατήρηση κ.λπ. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν, κατά περίπτωση, και άλλες διαφόρους μεθόδους έρευνας πέρα από την επιτόπια, όπως την αρχειακή, τη βιβλιογραφική, την έρευνα πηγών και βέβαια το διαδίκτυο τις τελευταίες δεκαετίες. Στον έναν αιώνα της λειτουργίας του συγκροτήθηκε ο θησαυρός των Χειρογράφων του Λαογραφικού Αρχείου, ο οποίος εμπλουτίζεται συνεχώς, το Φωτογραφικό Αρχείο, ηΜουσική Συλλογή καθώς μετά το 1950 αρχίζουν οι επιτόπιες ηχογραφήσεις δημοτικών τραγουδιών, το Κινηματογραφικό Αρχείο, οι κινηματογραφήσεις αρχίζουν το 1962, η ειδική Βιβλιοθήκη του και η Μουσειακή Συλλογή Λαογραφικών Αντικειμένων. Tο πρωτογενές υλικό των αρχείων και συλλογών έχει ψηφιοποιηθεί στο μεγαλύτερο μέρος του κυρίως χάρη σε ευρωπαϊκά προγράμματα που πραγματοποιούνται τα τελευταία 20 περίπου χρόνια με την ευθύνη της τ. διευθύντριας Αικατερίνης Πολυμέρου-Καμηλάκη (1993-2013) και του νυν διευθύνοντος. Σήμερα η πρόσβαση στο περιεχόμενο των συλλογών είναι εφικτή και µέσω ηλεκτρονι-

ΤΟGETHER 19

κού καταλόγου στο kentrolaografias.grαλλά και του searchculture.gr του Ελληνικού Συσσωρευτή Ψηφιακού Περιεχομένου Πολιτιστικής Κληρονομιάςτου Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης. Το Κέντρο διατηρεί ένα πλούσιο εκδοτικό πρόγραμμα, την σειρά των «Δημοσιευμάτων» του, τις «Πηγές του Λαϊκού Πολιτισμού» που φιλοξενούν πρωτογενείς λαογραφικές καταγραφές, την «Επετηρίδα» του, κ.ά., οργανώνει συνέδρια, επιμελείται μουσεία και εκθέσεις. _Πόσο έχει συμβάλει στην εξέλιξη των θεωρητικών προσεγγίσεων της Λαογραφίας το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας ως το μοναδικό δημόσιο ερευνητικό κέντρο με αντικείμενο την Λαογραφία στην Ελλάδα; Η παρουσία των ερευνητών του Κέντρου στις εξελίξεις στο πεδίο των λαογραφικών σπουδών ήταν καταλυτική κυρίως χάρη στην ποιότητα της ερευνητικής τους εργασίας και την εκπόνηση εγχειριδίων έρευνας και οργάνωσης των λαογραφικών θεμάτων. Αναφέρω ενδεικτικά τα Ζητήματα Ελληνικής Λαογραφίας του Δυτικομακεδόνα διευθυντή, καθηγητή Γεωργίου Μέγα. Επίσης είναι αξιοσημείωτη η παρουσία των ερευνητών σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας με επιτόπιες έρευνες. Συντηρείται έτσι ένα εκτεταμένο δίκτυο συνεργατών και φίλων της λαογραφίας. Τέλος το γεγονός ότι το Κέντρο αποτελούσε, και εν μέρει αποτελεί ακόμη, σημαντικό τροφοδότη (παλαιότερα τον αποκλειστικό) των πανεπιστημίων σε διδακτικό προσωπικό στο πεδίο των λαογραφικών σπουδών καθόρισε την πορεία της Λαογραφίας σε μεγάλο βαθμό. Τις πρόσφατες δεκαετίες στα ελληνικά πανεπιστήμια εκπονούνται διδακτορικά στην λαογραφία αλλά και στην ανθρωπολογία και την εθνολογία, το ίδιο γίνεται και σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, και διευρύνεται ο επιστημονικός της ορίζοντας. Με τις πρόσφατες προσπάθειες ενοποίησης του χώρου της ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας δημιουργούνται επίσης πολύ θετικές προοπτικές. _Ποια είναι τα ερευνητικά σας ενδιαφέροντα και ποιες είναι οι επιτόπιες λαογραφικές έρευνες που έχετε πραγματοποιήσει; Ξεκίνησα τις επιτόπιες έρευνες κυρίως στην περιοχή Γρεβενών και ευρύτερα στην Δυτική Μακεδονία στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ως μεταπτυχιακός φοιτητής του τομέα Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της Ανώτατης Σχολής Κοινωνικών Επιστημών στο Παρίσι για τις ανάγκες του διδακτορικού μου. Τότε μελετούσα θέματα της ημινομαδικής κτηνοτροφίας της περιοχής, την οργάνωση του χώρου, την παραδοσιακή τυροκομία κ.λπ. Μετά την εκλογή μου στο Κέντρο Λαογραφίας το 2002 χάρη στην εξοικείωσή μου με το Αρχείο του και την επαφή μου με τους παλαιότερους κυρίως ερευνητές τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα σε σχέση με την παραδοσιακή τεχνολογία και την πολιτισμική διάστασή της αναπροσαρμόστηκαν.Συνέχισα τις έρευνες στην κεντρική Πίνδο δηλ. στην περιοχή Ασπροποτάμου των Τρικάλων, στην πεδιάδα της Θεσσαλίας (Λάρισα και Τρίκαλα). Την τελευταία δεκαετία εργάστηκα επίσης αρκετά συστηματικά στην Λευκάδα και έκανα μικρότερες αποστολές στην Άνδρο, την Χαλκιδική, την Κριμαία κ.α. καταγράφοντας επιμέρους θέματα του λαϊκού πολιτισμού και τεκμηριώνοντας λαογραφικές συλλογές. Στο Κέντρο είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ με την ψηφιοποίηση ποικίλων μορφών λαογραφικού υλικού (χειρόγραφα, βιβλία, φωτογραφίες, αντικείμενα, κινηματογραφήσεις) και την δημιουργία ψηφιακών αποθετηρίων. Επίσης με θέματα

ιστορίας της ελληνικής λαογραφίας με διάθεση αναστοχαστική και κριτική αλλά και με τον δέοντα σεβασμό προς τους παλαιότερους ερευνητές. Εκδόσαμε πριν λίγους μήνες έναν συλλογικό τόμο για τα 100 χρόνια του Κέντρου που εορτάστηκαν το 2018 στην γαλλική και αγγλική γλώσσα άρθρα του οποίου θα δημοσιευτούν στην Ελληνική σε λίγους μήνες. _Υπάρχουν αιώνιες αξίες του λαϊκού μας πολιτισμού και ποιες είναι αυτές; Ποια είναι τελικά η σημασία των στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού στο σύγχρονο κόσμο; Θεωρώ ότι υπάρχουν αξίες που εγγράφονται σε μακρές χρονικές διάρκειες του ιστορικού χρόνου και ότι ορισμένες είναι πολύ επίκαιρες και ιδιαίτερα χρήσιμες σήμερα. Θα αναφέρω εκείνες που αναφέρονται στις αρχές της αλληλοβοήθειας, της συνεργασίας και γενικά της συνοχής των παραδοσιακών κοινοτήτων. Αυτό φαίνεται από την μελέτη της κοινωνικής οργάνωσης της παραγωγής, του λαικού εορτολογίου, των δρωμένων και των πανηγυριών που γίνονταν όλα σε συλλογική βάση, με ομαδικό τρόπο. Εξίσου επίκαιρη είναι η οικολογική διάσταση των παραδοσιακών συστημάτων παραγωγής,γεωργικής και κτηνοτροφικής, η οργάνωση των οικισμών κ.ά., που δεν εξαντλούσαν τους φυσικούς πόρουςπροστατεύοντας το φυσικό περιβάλλον. Η εξασφάλιση της αειφορίας της παραγωγής και της βιώσιμης ανάπτυξηςείναι σήμερα ζητούμενο για την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας. Οι παραδοσιακοί πολιτισμοί έχουν να μας διδάξουν πολλά στον τομέα αυτό. _Θεωρείτε πως η επιστήμη της λαογραφίας είναι παρεξηγημένη; Από κάποιους, όχι πολλούς, είναι, ίσως να θεωρούν ότι οι λαογράφοι ασχολούνται με παρωχημένα πράγματα κ.λπ. Έχει ασκηθεί επίσης κριτική στην επιστημονική λαογραφία, κυρίως από επιστήμονες ομόρων επιστημών όπως η κοινων. ανθρωπολογία, ότι είναι εθνοκεντρική και ότι χρησιμοποιεί φτωχά θεωρητικά εργαλεία για την προσέγγιση των πολιτισμικών εκδηλώσεων. Εγώ εστιάζω στον τεράστιο πλούτο της επιστημονικής λαογραφικής παραγωγής, στα σώματα λαογραφικού υλικού που δημιουργήθηκαν και τα οποία στον ένα και πλέον αιώνα λειτουργίας του Κέντρου Λαογραφίας αλλά και των πανεπιστημιακών αρχείων που δημιουργήθηκαν μετέπειτα τα οποία εμπλουτίζονται συνεχώς από τους ακαδημαϊκούς ερευνητές αλλά και τους «ερασιτέχνες» (εραστής + τέχνη) φίλους της λαογραφίας. Η λαογραφία αντλεί από το παρελθόν αλλά είναι και

επιστήμη του παρόντος, αυτό πρέσβευαν οι πρωτοπόροι διδάσκαλοι, ο Πολίτης, ο Κυριακίδης, ο Μέγας και αυτό ισχύει και σήμερα. Σιγά-σιγά η επιτόπια έρευνα απέκτησε περισσότερο συμμετοχικό χαρακτήρα από την πλευρά του ερευνητή δηλ. γινόταν μια συνειδητή προσπάθεια να μετέχει στην ζωή και τις δράσεις των ανθρώπων της τοπικής κοινότητας που μελετούσε. Στις μέρες μας που ο «λαός» είναι συχνά εξίσου πεπαιδευμένος και υποψιασμένος με τον ερευνητή η έρευνα γίνεται με ένα χαρακτήρα συνεργατικό θα έλεγα, υπάρχει δηλ. συνεργασία με τους πληροφορητές και ενημέρωσή τους για την ερευνητική διαδικασία τους στόχους και τα αποτελέσματά της. Σε αυτή την κατεύθυνση δηλ. να ακουστεί η φωνή των τοπικών κοινοτήτων ως φορέων του λαϊκού πολιτισμού κινήθηκε και η UNESCO μέσω της Σύμβασης για την προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η ενίσχυση της συνεργασίας των ερευνητικών Κέντρων με πολιτιστικούς φορείς και συλλόγους, την Περιφερειακή και Τοπική αυτοδιοίκηση είναι σημαντική υπόθεση. _Μπορεί η γνώση του λαϊκού μας πολιτισμού να κινητοποιήσει και να εμπνεύσει σήμερα την σημερινή κοινωνία; Ναι. Η λαογραφία αλλά και οι κοινωνικές επιστήμες έχουν καθήκον να συμβάλουν στον δημόσιο διάλογο παρουσιάζοντας στους πολιτικούς αλλά και στους ακτιβιστές εναλλακτικές θεωρήσεις για την πολιτιστική ανάπτυξη, την καλλιτεχνική δημιουργία, την αγροτική παραγωγή και την χειροτεχνία με βάση την μελέτη των παραδοσιακών κοινωνιών. Εγώ και οι συνάδελφοί μου στο Κέντρο κινούμαστε σε αυτή την κατεύθυνση μέσω της διδασκαλίας μας σε ανώτερες σχολές και πανεπιστήμια, των ΜΜΕ (στον βαθμό που μας δίνεται δυνατότητα πρόσβασης), των δημοσιεύσεών μας και την συμμετοχή μας σε αρμόδια όργανα και επιτροπές της Πολιτείας. Ηαντιμετώπιση των ζητημάτων της διάσπασης της κοινωνικής συνοχής, του κατακερματισμού του κοινωνικού σώματος, της περιθωριοποίησης ατόμων και ομάδων, της οικολογικής υποβάθμισης, της εξαφάνισης φυτικών και ζωικών ειδών και της συνακόλουθης κλιματικής αλλαγής και οι όποιες άμεσες και έμμεσες συνέπειές αυτών (κοινωνικές, υγειονομικές κ.ά.), είναι απαραίτητη για την συνέχεια και την ενίσχυση της δημοκρατίας και της επιβίωσής μας σε ένα πολιτισμένο πλαίσιο με βάση τα στοιχεία της ελληνικής ταυτότητάς μας, εθνικής και τοπικής. _Ποια είναι η λαογραφική σας αρχή; Να ακούω με προσοχή τι λένε οι συνομιλητές μου.

20 ΤΟGETHER

O P E R A C H AOT I Q U E Το νέο άλμπουμ «Στων Διακαμένων σας χειλιών την άκρη» σε δεκατέσσερα σημεία (όσα είναι και τα τραγούδια που περιλαμβάνονται σε αυτόν!)

Ο

ι Opera Chaotique καταπατούν επιδεικτικά τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην όπερα, τη τζαζ, το καμπαρέ και την ποπ. Το παράξενο ντουέτο του πληκτροφόρου αoιδού ΤΕΝΟΡΜΑΝ και του κυμβαλοτυμπανοκρούστη ΒΟΥΝΤΟΥ εμπνέεται από αγαπημένους ποιητές, συνθέτες και στιχουργούς, και παρουσιάζει το πρώτο του ΧΑΟΤΙΚΟ και ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΟ ελληνόφωνο άλμπουμ. Οι Opera Chaotique δημιούργησαν μία αντισυμβατική αλλά ταυτόχρονα ελκυστική για το κοινό δημιουργική αντίληψη που έχει καταφέρει να χαρτογραφηθεί ως ένα απολύτως μοναδικό φαινόμενο του μουσικού στερεώματος και με τον νέο τους, έρχονται να ταράξουν τα λιμνάζοντα ύδατα και να δείξουν ότι οι ιστορίες των τραγουδιών μπορούν να ειπωθούν, ανεξαρτήτως γλώσσας, συναρπαστικά. Ένα δημιουργικό συναρπαστικό ταξίδι που περιλαμβάνει μελοποιήσεις ποιημάτων των μεγάλων μας ποιητών: Γιάννη Ρίτσου, Ανδρέα Εμπειρίκου, Κώστα Βάρναλη, Μίλτου Σαχτούρη, Κώστα Καρυωτάκη και Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, τραγούδια που βασίζονται σε πρωτότυπους νέους στίχους, ορχηστρικά θέματα, καθώς και απρόβλεπτες διασκευές στα τραγούδια. Μια φωτεινή στιγμή της δισκογραφίας σε μία περίοδο που βάλλεται από παντού. Αγνοούν την πληκτική σοβαροφάνεια, «παίζουν» δημιουργικά με τον ποιητικό αλλά και τον πεζό λόγο και μας προκαλούν να αποικήσουμε έναν νέο ηχητικό σύμπαν, όπου ο έρωτας ανθεί στις «παρυφές της ηθικής», η μουσική απαλύνει τους φόβους και τους δισταγμούς και μας προτρέπει, όπως προαιώνια είναι ο σκοπός της, να ζήσουμε ζωές ελεύθερες και ουσιαστικές. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

Άφησε με να ρθω μαζί σου - Γιάννης Ρίτσος

Του θηρίου- Μίλτος Σαχτούρης

Πρόκειται για έναν ύμνο της ποίησης. Σκεφτήκαμε να το προσεγγίσουμε διαφορετικά από ότι συνήθως, αν κάναμε καλά, θα το κρίνει η ιστορία.

Σύγχρονος ποιητής, ακόμα ένας που ακολούθησε τον σουρεαλισμό, όπως ο Εμπειρίκος, σε ένα ποίημα αντιπολεμικό, παγκόσμιο και σύγχρονο.

Μέγας Ανατολικός - Αντρέας Εμπειρίκος Ένα γιγάντιο έργο ενός υπέροχου και αγαπημένου ποιητή, η ερωτική ποίηση στα καλύτερα της. Με τον Μίλτο Πασχαλίδη να συμμετέχει μαζί μας και τον Roy Smila με το Περσικό βιολί να δίνει έναν διαφορετικό τόνο. Μουουουουουνάκια- Κώστας Βάρναλης Μας το έδειξε αριστουργηματικά ο Κουρμπέ στον πίνακα του «Η προέλευση του κόσμου» το 1866, μας το είπε έξοχα και ο Βάρναλης στο τελευταίο του αυτό ποίημα το 1974. Ενδιαφέρον έχει και η ιστορία του (ποιήματος), 20 χρόνια κρυμμένο, ενδιαφέρον και οι «ήχοι» που βγάζει η σοπράνο Λητώ Μεσσήνη πάνω σε τελετουργικούς άφρο-διονυσιακούς ρυθμούς.

Αποχαιρετιστήρια Επιστολή -

Κωνσταντίνος Καρυωτάκης Ποιητικό τέλος, από έναν από τους κορυφαίους, μα και αγαπημένους μας λογοτέχνες. Το αμυδρό χαμόγελο που μας αφήνει, μένει τελικά για πάντα. Μοναξιά- Ναπολέων Λαπαθιώτης Μοναξιά. Τόσο μαγικά δοσμένη πού ξεχνάς πόσο σκληρό είναι να τη βιώνεις. Μαγικά και τα φωνητικά της σοπράνο Λητώ Μεσσήνη. Σονάτα των σκιών (Ορχηστρικό) Για πρώτη φορά συνθέσαμε δύο ορχηστρικά. Με τον Θύμιο Παπαδόπουλο να μας μαγεύει με το κλαρινέτο σε αυτό, ενώ στο Άφησε με παίζει σαξόφωνο.

ΤΟGETHER 21

Δε λες κουβέντα - Δ. Μούτσης – Κ. Τριπολίτης Ένα θρυλικό κομμάτι της Ελληνικής δισκογραφίας. Στη δική μας εκδοχή είχαμε την τύχη να συμμετέχει η φίλη μας και μεγάλη τραγουδίστρια Δήμητρα Παπίου, καθώς και ο Σταύρος Παργινός στο τσέλο και στο μαντολίνο, αν και φυσικά συμμετέχει στα περισσότερα τραγούδια του δίσκου. Τυχεροί που οι δημιουργοί του, Δ. Μούτσης – Κ. Τριπολίτης μας έδωσαν την άδεια να το κυκλοφορήσουμε. Στην Κ Το τραγούδι αυτό του Σιδηρόπουλου το συνοδεύει και μια ωραία ιστορία, που αφορά την γυναίκα για την οποία το έγραψε. Θαυμάσιοι ποιητικοί στίχοι, και μια μελωδία που σε ανατριχιάζει. Ταυτότητα Μετά από 40 χρόνια επαναφέραμε το τραγούδι αυτό, το οποίο κυκλοφόρησε μόνο σε ζωντανή εκτέλεση από τον Γιώργο Μαρίνο. Γραμμένο στη μεταπολίτευση, ακόμα θεωρούμε ότι έχει σύγχρονο χαρακτήρα και μπορεί να αγγίξει πολλούς ανθρώπους. Το βαλς του θηρίου (Ορχηστρικό) Το δεύτερο ορχηστρικό. Ένα αιθέριο βαλς, με την Μαρία-Χριστίνα στην άρπα να εναλλάσσεται αρμονικά με το τσέλο και το πιάνο. Στου Άδη το πηγάδι

INFO

Τον εξαιρετικό πίνακα που κοσμεί το εξώφυλλο του δίσκου έχει φιλοτεχνήσει ο εικαστικός Γιώργος Ρόρρης. Ο νέος δίσκος των Opera Chaotique κυκλοφορεί σε CD από το Ogdoo Music Group, βρίσκεται στις προθήκες των δισκοπωλείων και είναι διαθέσιμος σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες.

Σκοτεινό χιούμορ σε συνδυασμό με τον απόκοσμο ήχο του θέρεμιν. Ένα τραγούδι για τον έρωτα και το θάνατο, βγαλμένο από ταινία του Tim Burton και από τον μύθο του Ορφέα, ρομαντικό μες στην τραγικότητά του και σαρκαστικό μες στην υπερβολή του. Αποδομητικά πουλιά Αποδόμηση στις «παρυφές της ηθικής». Εκεί που το «περίπου» είναι ότι πιο «ακριβώς» μπορείς να ζήσεις. Σιωπή Εμπνευσμένο από την ρήση του Ευριπίδη «Η σιωπή είναι η απόκριση των Σοφών». Η μεγαλύτερη μας επιτυχία τα τελευταία χρόνια.

22 ΤΟGETHER

Ένα πράγμα ακόμη που κάνει ένας εμψυχωτής είναι να χτίζει γέφυρες... Ο εμψυχωτής δίνει θάρρος, κατανοεί και παρακινεί. Εφευρίσκει τρόπους άντλησης χαράς, απελευθέρωσης και κάθαρσης. Σχεδιάζει ανοίγματα, δρόμους και γέφυρες. Μεταδίδει ελπίδα και όραμα. Συνανθρωπίζεται χωρίς να επικρίνει ή να επιβάλει την «αυθεντία» του. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΑΖΑΡΟΥ

Βασίλη Μυριανθόπουλε, η τέχνη γεφυρώνει τις αποστάσεις;

Ο

Βασίλης Μυριανθόπουλος είναι ο νέος μας Καλλιτεχνικός διευθυντής, ο οποίος μέσα σε μια τόσο δύσκολη συνθήκη έχει κληθεί να (καθ)οδηγήσει προγραμματικά, εκπαιδευτικά, ψυχολογικά, θεατρικά, έναν ζωντανό οργανισμό που όμως είναι σε αναστολή. Γεννήθηκε στον Πειραιά, έχει σπουδάσει θέατρο στη δραματική σχολή του Πέλου Κατσέλη και του Πειραϊκού Συνδέσμου, έχει παρακολουθήσει σεμινάρια του Richard Cislac και της Σχολής Le Coq, έχει μαθητεύσει στο εργαστήριο ζωγραφικής του Γιώργου Μπουρναζάκη και έχει σπουδάσει χορό με τους Ζουζού Νικολούδη, Γιάννη Μέτση και Konrad Bukes. Εργάζεται ως σκηνοθέτης, ηθοποιός, χορευτής, χορογράφος, στιχουργός και συγγραφέας και στόχος του πάντα είναι ένα θέατρο που έχει σχέση

με το σώμα, το ρυθμό και την κίνηση. Από το 1992 μέχρι σήμερα, έχει σκηνοθετήσει έργα για θέατρο, μιούζικαλ, θεατροχορευτικές ομάδες, παιδικές παραστάσεις, μουσικές παραστάσεις και ταινίες μεγάλου μήκους.

Τα “προσωπικά” _Τη στιγμή που συλλαμβάνεις μια ιδέα βλέπεις χρώματα, ακούς ήχους, βλέπεις μορφές; Βλέπω πρόσωπα, βλέπω περιβάλλον, ατμόσφαιρα, ακούω ήχο. Βλέπω την τελική μορφή και αυτό είναι αρκετά δύσκολο γιατί μετά πρέπει να υπηρετήσω την αρχική μου εικόνα. Φυσικά όμως, όλο αυτό είναι ζωντανό και διαμορφώνεται από τους συνεργάτες μου. Εγώ μπορεί να ξεκινάω από

μια ιδέα , αλλά η διαμόρφωση μπορεί να οδηγήσει κάπου αλλού. Αυτό είναι το καλό που συμβαίνει με το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τέχνη γενικότερα. Μπορεί, διαβάζοντας κάτι , να ξέρω ποιο θα είναι το τέλος. Πως όμως φτάνω στο τέλος που επιθυμώ; Πως το επικοινωνώ με τους ανθρώπους δίπλα μου ώστε να φτάσουμε εκεί μαζί; Tο τέλος δεν είναι ίδιο με αυτό που έχω οραματιστεί. Όταν ξεκινούσα με την ιδιότητα του χορογράφου να κάνω μια πρόβα, είχα την χορογραφία στο κεφάλι μου. Με το που άρχιζα να δουλεύω με τους χορευτείς όμως, αυτόι καθόριζαν το αποτέλεσμα αφού ο καθένας προσέθετε μέσα στην χορογραφία τον εαυτό του. Το εγκεφαλικό που υπήρχε σε εμένα εξαρχής, γινόταν οργανικό. _Υπάρχει κάτι που να το έχεις ονομάσει ως το «απόλυτο»; Δεν υπάρχει για μένα απόλυτο σημείο. Το απόλυτο είναι ευκαιριακό, είναι της ημέρας και της στιγμής. Αισθάνεσαι όντως χαρούμενος όταν κατοχυρώνεις ένα σημείο που το θεωρείς απόλυτο αλλά ξέρεις πως αυτό θα οδηγήσει σε κάτι νέο. Όταν κλείνει ένα κύκλος , ανοίγει κάποιος άλλος, αυτό δεν σταματάει ποτέ. Ένιωσες από την αρχή της πανδημίας πως απειλήθηκε η ύπαρξη της δουλειάς σου και πως ίσως

ΤΟGETHER 23

χάνεις αυτό που σε συνδέει με τους άλλους; Τα συναισθήματα και οι σκέψεις μου πέρασαν από σαράντα κύματα. Στην αρχή ήταν το πρακτικό του θέματος «Χάσαμε την δουλειά μας». Έπειτα ήταν το εσωτερικό «Χάνουμε τον εαυτό μας». Στο θέατρο, για παράδειγμα, κόπηκε το βασικό του κομμάτι, το δημιουργικό. Το θέατρο είναι μια τέχνη που βασίζεται στην επαφή, την επικοινωνία, την δημιουργία. Πως μπορεί να υπάρξει χωρίς τα βασικά του χαρακτηριστικά; Από αυτήν την άποψη, η δουλειά έχει πληγεί.

Όταν διανύαμε την περίοδο της οικονομικής κρίσης πίστευα ότι αυτή η κατάσταση θα μας ενώσει. Σήμερα βλέπω, πως έχουμε κλειστεί στον εαυτό μας. Δεν αναγνωρίζουμε ίσως πως ο διπλανός μας, έχει το ίδιο πρόβλημα με εμάς. Ίσως και μεγαλύτερο. Στην πρώτη καραντίνα είπα «A ωραία, ευκαιρία να συγκροτηθώ», στην δεύτερη καραντίνα δεν υπήρχε αυτό. Η δεύτερη, δημιούργησε ένα παράπονο του τύπου “Δεν μπορώ να πάω παραπέρα”. Ο καλλιτέχνης σε κάθε περίπτωση είναι ένα άτομο που πρέπει να αντιμετωπίσει τις δικές του ψυχολογικές διακυμάνσεις αλλά και την παρούσα κατάσταση. Ένα κομμάτι των ιδιοτήτων είναι πως πρέπει να εμψυχώσει άλλους ανθρώπους από την θέση του. Εκεί δημιουργείται μια σύγκρουση. _Πόσο έχεις ασπαστεί την λέξη εμψυχωτής: Η εμψύχωση είναι και ο ρόλος του θεάτρου. ‘Όλοι μας εμψυχώνουμε και εμψυχωνόμαστε. O σκύλος σου είναι εμψυχωτής σου. Θα σε σύρει να τον πας βόλτα, θα σε βγάλει από ένα βύθισμα που πιθανόν να έχεις πέσει. Ακόμη και μια συνέντευξη, όπως αυτή, που σε βγάζει από την καθημερινότητα σου είναι μια εμψύχωση. Η εμψύχωση υπήρχε πάντα μέσα μου σαν κατάσταση. Πλέον έχω προσθέσει και χρησιμοποιώ πολύ και την λέξη. _Τι είναι αυτό που περισσότερο σε στενοχωρεί ή σε λυπεί περισσότερο την περίοδο αυτή; Όταν διανύαμε την περίοδο της οικονομικής κρίσης πίστευα ότι αυτή η κατάσταση θα μας ενώσει. Θα ξαναμιλήσουμε με αυτούς που χάσαμε, θα βρούμε χρόνο. Σήμερα βλέπω, πως έχουμε κλειστεί στον εαυτό μας. Βλέπουμε ίσως τα πράγματα λίγο πιο εγωιστικά, δεν αναγνωρίζουμε ίσως πως ο διπλανός μας, έχει το ίδιο πρόβλημα με εμάς. Ίσως και μεγαλύτερο. Αυτό όμως που με ευχαριστεί είναι πως εκτιμήσαμε την υγεία μας. Συνειδητοποιήσαμε αυτό που έχουμε και αυτό που μας συμβαίνει. Το ξεχωρίσαμε.

_ Τα θεατρικά, κινηματογραφικά και “Θεμελιώδη” Το θέατρο αντιγράφει την ζωή; Εμπνέεται θα έλεγα από την ζωή. Μεταφράζει την ζωή. Η δύναμη του και η προέκταση του, είναι η μετάφραση, αν πάει να την αντιγράψει δεν θα κρατήσει. Το γεγονός ότι ο θεατής θα δει έναν χαρακτήρα σε μια παράσταση και θα σκεφτεί τον εαυτό του. Ο ήρωας που θα βρει την λύση που εσύ δεν μπορείς να βρεις. Το θέατρο δεν σου υπαγορεύει, δεν σου δίνει, σου δείχνει μια λύση. _Αν κάνεις ένα μικρό ταξίδι στο παρελθόν, στην πρώτη σου επαφή με τον χώρο του θεάτρου, τι θα έλεγες ότι ήταν αυτό που σου έκανε εντύπωση; Θα σου πω μια σημαντική μου εκκίνηση. Η απόφαση που είχα πάρει σαν μαθητής ήταν πως θα ασχοληθώ με την ζωγραφική, όχι το θέατρο. Είχα τότε διαπιστώσει πως ενώ εγώ δημιουργώ ένα έργο, οι υπόλοιποι σπουδαστές και αφού εγώ είχα τελειώσει , στέκονταν απέναντι από το καβαλέτο

και σχολίαζαν αυτό που έβλεπαν. Εκεί λοιπόν σαν δημιουργός έμενα σε μια γωνία , δεν μπορούσα να αμυνθώ ούτε για την πρόθεση μου ούτε και για το έργο μου. Το έργο πια, είχε την δική του ζωή και στεκόταν ανυπεράσπιστο. Τυχαία κάποια στιγμή στο σχολείο, ανεβάσαμε ένα έργο και αναγκάστηκα επειδή υπήρχε μια έλλειψη να παίξω έναν ρόλο. Στην παράσταση αυτή κατάλαβα πως οι συνέπειες του ρόλου που παίζω είναι άμεσες και το κοινό εκείνη την ώρα είτε γελάει με τον ρόλο μου είτε δυσανασχετεί. Αυτό που παράλληλα αντιλήφθηκα ήταν πως αυτό μπορώ να το διορθώσω ώστε να τους αρέσει. Μπορούσα λοιπόν, να επέμβω στο έργο αυτό και να το καλυτερέψω. Κατευθείαν μου άνοιξαν δυο κόσμοι και λέω «Κοίτα να δεις». Στον ένα κόσμο οι συνέπειες είναι άμεσες και στον άλλο είναι έμμεσες. Έδωσα εξετάσεις και για τα δύο. Το σύμπαν ήταν ξεκάθαρο, η επιλογή ήταν το θέατρο.

24 ΤΟGETHER

Τα προγραμματικά

_ Ο Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω έγραψε πως η ποιότητα ενός θεατρικού έργου είναι η ποιότητα των ιδεών του. Συμφωνείς; Ουσιαστικά μιλάμε για το πώς επικοινωνεί ένα έργο με τον κόσμο, το κοινό του. Σε όλα τα έργα, υπάρχει μια ποιότητα ιδεών που είναι στην κρίση του θεατή να πει αν αυτή είναι υψηλή ή χαμηλή. Ξεκίνησα πρόσφατα, να διαβάσω ένα έργο που μου έστειλαν. Η πρόθεση και η ιδέα του είναι πολύ καλή! Διαβάζοντάς το όμως, εγώ σαν Βασίλης δεν επικοινώνησα μαζί του, δεν συνδέθηκα. Θα πω όμως πως συμφωνώ. _ Τι ψάχνεις σε ένα κείμενο; Κάτι που να μου μιλάει, που το καταλαβαίνω και με καταλαβαίνει. Κάτι διαφορετικά κάθε φορά, ανάλογα με την στιγμή, την συνθήκη και την συγκυρία.

Στο θέατρο, κόπηκε το βασικό του κομμάτι, το δημιουργικό. Το θέατρο είναι μια τέχνη που βασίζεται στην επαφή, την επικοινωνία, την δημιουργία. Πως μπορεί να υπάρξει χωρίς τα βασικά του χαρακτηριστικά; Από αυτήν την άποψη, η δουλειά έχει πληγεί. _ Αν σου ζητούσα να σκιαγραφήσεις με δυο κουβέντες το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης ποιες θα ήταν αυτές; Το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης το ζω εκ των έσω για λίγους μήνες. Δεν θα μπορούσα να σου δώσω μια ολοκληρωμένη άποψη. Αυτή την στιγμή θα μπορούσα να μιλήσω μόνο συναισθηματικά. Κάθε περίοδος που πέρασε το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης ανήκει σε μια ιστορική στιγμή, έτσι δεν μπορώ να μιλήσω για το παρελθόν. Αυτό που σίγουρα καταλαβαίνω είναι πως υπάρχει

μια προοπτική και αυτό με ενδιαφέρει απόλυτα στο να εξελίξω και να δουλέψω. Θέλω να δω ποσό μπορεί να ανθίσει. _ Χρησιμοποιείς τη μαύρη κωμωδία για να αντιμετωπίσεις κοινωνικά προβλήματα; Απόλυτα! Συνήθως τα πράγματα που σε στεναχωρούν και σου ρίχνουν την διάθεση αν τα δεις από απόσταση και λίγο τα τραβήξεις μπορούν να γίνουν απολύτως κωμικά. Αυτό σε βγάζει κατευθείαν από το βάθος! Αν μπορείς και αυτοσαρκάζεσαι είσαι λίιγάκι πιο χαλαρός!

Τα κοινωνικά

_ Πόσα πράγματα μπορούμε να δεχτούμε ως ‘κανονικά’ υπό συγκεκριμένες συνθήκες; Τα πάντα. Εύκολα. Πριν πέντε χρόνια κάποια πράγματα θα σου φαινόταν περίεργα, πριν πενήντα χρόνια αδιανόητα, σήμερα τα ίδια μπορεί να φαίνονται φυσιολογικά. Κάθε εποχή έχει την κανονικότητα της. Κάποτε άνθιζε η επιθεώρηση, αυτό συνέβαινε γιατί κάτι που λάμβανε χώρα τον χειμώνα μπορούσε να σχολιαστεί το καλοκαίρι. Στην εποχή μας αυτό που συμβαίνει σήμερα, σε δέκα μέρες έχει παλιώσει, οι ρυθμοί είναι διαφορετικοί. Κάτι παρόμοιο γίνεται με την κανονικότητα. Νομιμοποιείς καινούργια πράγματα, πολύ πιο συχνά. Το ’80 παρακολουθούσαμε επιστημονικής φαντασίας ταινίες και λέγαμε «Ναι καλά», τώρα πια αυτό το ναι καλά, είναι παρωχημένο. Περίεργο ε; _ Βρίσκεις αισιοδοξία στην νέα πανδημική πραγματικότητα; Πάντα θα υπάρχει μια νέα κανονικότητα και μια νέα πραγματικότητα. Εσύ καλείσαι να επιλέξεις αν είσαι άνθρωπος της εποχής σου, αν εμμένεις σε αυτό που έχεις συνηθίσει ώστε να μην ξεβολευτείς ή αν προσπαθείς ναδεις τι έρχεται μετά. Οι «κάθε φορά» νέες γενιές φέρουν κάτι καινούργιο. Εσύ, σαν άνθρωπος μπορεί να αισθάνεσαι κάθε φορά πως δικαιώνεσαι ή αδικείσαι, αυτό όμως είναι κάτι που αλλάζει επ΄ισης κάθε φορά. Εξελίσσεται. Η αλλαγή μπορεί να είναι δύσκολη γιατί σε ξεβολεύε όμως αυτός αν το σκεφτείς είναι και ο νόμος της φύσης. Όλα Αλλάζουν. Η μέρα γίνεται νύχτα, ο χειμώνας καλοκαίρι. Πως μπορείς να παρέμβεις στη ζωή; H ζωή συμβαίνει.

_Τι ετοιμάζεις; Πως μπορείς να το αντισταθμίσεις; Αν ήμασταν σε μια κανονική περίοδο, αυτήν την στιγμή θα τρέχαμε κάποιες παραγωγές και επίσης θα τρέχαμε σαν τους παλαβούς! Όσο δεν έχουμε την δυνατότητα για κάποια παραγωγή αυτό που θέλουμε είναι να οργανωθούμε. Την στιγμή αυτή που μιλάμε οργανώνεται όλο το περιεχόμενο του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης από την αρχή του έως σήμερα. Έχουμε έτσι την πολυτέλεια να κάνουμε ένα ξεκαθάρισμα και μια αρχειοθέτηση ώστε να υπάρχει πρόσβαση σε ένα μεγάλο αρχείο, ανά πάσα στιγμή από οποιονδήποτε, οπουδήποτε. Αυτή είναι μια δουλειά βάσης που δεν θα γινόταν ποτέ, αν δεν υπήρχαν αυτές οι συνθήκες. Η προοπτική του γινόμαστε πιο σωστοί σαν οργάνωση, είναι ένα καλό χτίσιμο. Παράλληλα αναπτύσσουμε την επικοινωνία μας, με το κοινό που υπάρχει και προσπαθούμε να το πολλαπλασιάσουμε. Δημιουργούμε μια κοινότητα. Όταν πια ανοίξουμε, θα υπάρχουν τα θεμέλια ώστε να πάρουν μορφή όλα όσα προετοιμάζουμε με την ιδιωματική σκηνή, το ερασιτεχνικό θέατρο, την κεντρική, εφηβική και παιδική σκηνή κ.α Την στιγμή που μιλάμε, θα έλεγα πως, ο ρόλος μας είναι περισσότερο εκπαιδευτικός παρά παραγωγικός. Εκπαιδευτικός και για μας που το δουλεύουμε από μέσα αλλά και για το κοινό μας. _ Ποιό είναι εκείνο το κομμάτι του σχεδιασμού σας που θέλεις να υλοποιήσεις άμεσα; Ποιες είναι οι προτεραιότητές σου; Θα ήθελα να λειτουργεί σαν ρολόι! Θεωρώ πως έχει γίνει ένας καλός σχεδιασμός. Ευχόμαστε για αρχή, να μπορέσουμε να τον πραγματοποιήσουμε. Αυτό που θα ήθελα να πετύχω αυτή την χρονιά είναι να καταφέρουμε και να λειτουργήσουμε όλα αυτά που δημιούργησε το ΔΗΠΕΘΕ στην πολύχρονη πορεία του και να προσπαθήσω να τα πολλαπλασιάσω. Έχουμε μια κεντρική σκηνή, μια παιδική σκηνή, μια ιδιωματική σκηνή, μια μέριμνα για ερασιτεχνικό θέατρο. Εχουμε το εκπαιδευτικό μας κομμάτι, με τα σεμινάρια. Τις επετειακές καταστάσεις. Κάποτε υπήρχε το stand up comedy, κάτι που θα ήθελα να ξαναδουλευτεί σαν φόρμα, όπως και οι παραστάσεις της άγονης γραμμής. Δίνουμε βαρύτητα στο ερασιτεχνικό και το επαγγελματικό τοπικό δυναμικό. Κάτι νέο που θέλω να εισαγάγω είναι οι δράσεις του χορού. Ταυτόχρονα θα ήθελα να ενεργοποιήσω μια κατάσταση πιο φεστιβαλική, ίσως και σε σύμπραξη με το εξωτερικό. Ένα ακόμη κομμάτι που τρέχουμε και σχετίζεται με επαγγελματίες ηθοποιούς από την πόλη, είναι κάποιες παραστάσεις σε σχέση με το ’21 και τοπικούς μας ήρωες. Σχεδιάζουμε και προετοιμαζόμαστε για τα 25 χρόνια του ΔΗΠΕΘΕ με δράσεις διασυνοριακές. Για το καλοκαίρι ετοιμάζουμε μια σεμνή περιοδεία με μια ωραία κωμωδία. Όλα αυτά είναι σε εξέλιξη και θα ανακοινωθούν σύντομα. _ Η τέχνη γεφυρώνει τις αποστάσεις; Η τέχνη είναι αυτό το δώρο που μας βγάζει από την καθημερινότητα μας και μας δείχνει το πραγματικό μας μέγεθος. Ακούμε την μουσική, βλέπουμε την ζωγραφική, γευόμαστε το θέατρο και τον χορό. Όταν είμαστε σε θέση να απολαμβάνουμε όλα αυτά σημαίνει ότι το μεγεθος μας γίνεται λιγάκι μεγαλύτερο, θυμίζοντας μας παράλληλα ποιοι πρέπει να είμαστε.

Υπέροχες γλυκές προτάσεις, φτιαγμένες αποκλειστικά για την γιορτή του έρωτα! Τα DeuxK υποδέχονται τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου με πολλές γλυκές ρομαντικές προτάσεις. Συνδυάζοντας τη δεξιοτεχνία και τη γεύση των παραδοσιακών τους συνταγών δημιουργούν μοναδικές και γευστικές προτάσεις.

Όταν η εμφάνιση συναγωνίζεται τη γεύση!

DeuxK: Παύλου Χαρίση 7, Κοζάνη DeuxK: Αιόλου 1 Κοζάνη DeuxK: Μακρυγιάννη 2, Κοζάνη DeuxK: Παύλου Χαρίση 7, Κωνσταντίνου Καραμανλή 22, (με την επωνυμία Αχιλέας), Κοζάνη DeuxK: 25ης Μαρτίου 61Α (με την επωνυμία Αχιλέας), Πτολαιμαΐδα DeuxK: Λεπτοκαρυά, Πλατεία Αντωνίου Σβώκου

26 ΤΟGETHER

ΒΟΥΧΩΡΙΝΑ ένας μικρός παράδεισος στο ορεινό Βόιο ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

Κ

ρυμμένα μέσα στα πευκοδάση και τις καστανιές, τα χωριά του Βοΐου απλώνονται στις πλαγιές της Πίνδου και επιβιώνουν στον χρόνο , διατηρώντας αναλλοίωτο το παραδοσιακό στοιχείο. Οι επαρχιακοί δρόμοι του Βοΐου συνδέουν τους οικισμούς του με έναν ιδιαίτερο τρόπο και προσφέρουν στον επισκέπτη διαδρομές γεμάτες χρώματα και όμορφες εικόνες. Ο πανέμορφος παραδοσιακός οικισμός της Βουχωρίνας βρίσκεται σε υψόμετρο 750μ., μόλις 11 χλμ από το Τσοτύλι, περιτριγυρισμένος από βελανιδιές, καρυδιές και καστανιές, σμιλεμένος από πέτρα, για να αντέχει στο πέρασμα του χρόνου και τους σκληρούς χειμώνες κι αποτελεί την ιδανική επιλογή για απόδραση και αναζωογόνηση κοντά στη φύση, με μονοπάτια για πεζοπορία όπου συναντάς τον ποταμό Πραμόριτσα και πέτρινα γεφύρια που μαρτυρούν την τέχνη που άκμασε στην περιοχή. Πριν την Βουχωρίνα, στην εθνική οδό Κοζάνης-Ιωαννίνων βρίσκεται κτισμένος ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Βουχωρίνας που περιβάλλεται από συνεχόμενα δάση βελανόδεντρων και περιτριγυρίζεται από τον ποταμό Πραμόριτσα. Τόπος ιερός αλλά και ιστορικός. Ιερός γιατί καθαγιάζεται και προστατεύεται από τον Άγιο Γεώργιο, τον μεγαλομάρτυρα και τροπαιοφόρο, που χρόνια τώρα τιμάται και λατρεύεται στο ομώνυμο εξωκλήσι από τους κατοίκους της Βουχωρίνας αλλά και της ευρύτερης περιοχής του Βοΐου, και ιστορικός γιατί σε χαλεπούς για την πατρίδα καιρούς, καθ’ όλη τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41 και προπάντων κατά τους πρώτους κρίσιμους μήνες, λειτούργησε στον Άγιο Γεώργιο σταθμός ανεφοδιασμού του μετώπου, των μαχόμενων στις πρώτες γραμμές μονάδων του Στρατού, με έναν λόχο υπό τον υπολοχαγό Παπαδογιώργο, πολύτιμος βοηθός του οποίου υπήρξε ο εκ Κορυφής Βοΐου δεκανέας Μιχάλης Τσόγκας. Ο χώρος προσφέρεται για ευχάριστες αποδράσεις στη φύση, εκδρομές και ξεκούραση για τους ταξιδιώτες.

«Με τον κορωνοϊό δεν παίζουμε. ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ - ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΜΕΝΟΥΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΣ. Είναι ώρα ευθύνης και σεβασμού, του εαυτού μας και των συνανθρώπων μας. Περιφερειακή Ένωση Δήμων Δυτικής Μακεδονίας»

Φτιαγμένα για σένα. Με πολύ αγάπη! Σε 5 σημεία σε όλη την πόλη της Κοζάνης! bakery

11ης Οκτωβρίου 34 • Τ. 2461024979 | Παύλου Μελλά 10 • Τ. 2461038444 Λασσάνη 22 • Τ. 2461306719 | Αριστοτέλους 9 • Τ. 2461026151 Αλεξάνδρου 45 • Τ.2461037744 W.kaklidis-bakery.gr • F. @kaklidisbakery

28 ΤΟGETHER

ΞΙΝO ΝΕΡO

Το δώρο της Φλωρινιώτικης γης

ΑΦOI ΔΙΝAΚΗ Ο.Ε.

Αγάπη για το προϊόν, ποιότητα και σεβασμός στον καταναλωτή Ένα από τα θαυμαστά έργα της φύσης στη «Λυγκηστίδα» (όπως ονομαζόταν κατά την αρχαιότητα η περιοχή της Φλώρινας), αποτελούν οι φημισμένες πηγές «όξινου ύδατος», όπως χαρακτηριστικά σημειώνονται σε πληθώρα διηγήσεων. Το «ξινό νερό» (το οποίο έχει ονοματίσει μάλιστα και το ομώνυμο χωριό του νομού), αποτελούσε ανέκαθεν σημείο αναφοράς του τόπου και πόλο έλξης των περιοίκων. Το εξαιρετικό αυτό φυσικώς ανθρακούχο νερό στο χωριό μας ξεκινά το μακρύ ταξίδι του από πηγή βάθους 700 μέτρων, φιλτράρεται φυσικά στην πορεία από τα πετρώματα της ελληνικής γης και αντλείται από εμάς απευθείας από τα 101 μέτρα, διατηρώντας αναλλοίωτη τη χαρακτηριστική ελαφρώς «ξινή» γεύση του και την κρυστάλλινη καθαρότητά του. Εκεί που η ίδια η φύση συμμετέχει στην παραγωγή μιας τόσο πολύτιμης πρώτης ύλης, ο δικός μας ρόλος φαντάζει αυτονόητος. Από το 1983, με σεβασμό και μεράκι, στη «ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΔΙΝΑΚΗ», εμπλουτίζουμε για εσάς το θησαυρό αυτό της φύσης με εξαιρετικούς χυμούς και τον μετουσιώνουμε σε ένα αναψυκτικό μοναδικής γεύσης και ανώτερης ποιότητας.

Η Εταιρία

Η βιομηχανία αναψυκτικών «Αφοί Δινάκη Ο.Ε.» αποτελεί μια παραδοσιακή οικογενειακή επιχείρηση με έδρα τον «Παπαγιάννη» του νομού Φλώρινας, το πεδινό κεφαλοχώρι σε απόσταση μόλις 10 χμ ανατολικά της πόλης και σε υψόμετρο 670 μέτρων που φημίζεται για τις μοναδικές πηγές «ξινού» (φυσικώς ανθρακούχου) νερού. Το περίφημο αυτό για την καθαρότητα και τις ευεργετικές του ιδιότητές νερό, αναβλύζει ελεύθερα από παλαιοτάτων χρόνων στην περιοχή από βρύσες (ιδιωτικές και δημόσιες) και πηγάδια. Ένα από τα πηγάδια αυτά, περιήλθε στην κατοχή του παππού Πέτρου Δινάκη περί τα τέλη του 19ου αιώνα. Τα πηγάδι αυτό γρήγορα ξεχώρισε για την ποιότητα και την καθαρότητα του νερού του. Το 1983 ιδρύεται η οικογενειακή επιχείρηση από τον Λάζαρο και Δημήτριο Δινάκη, η οποία λειτουργεί στη σημερινή της μορφή υπό την επωνυμία «Αφοι Δινάκη Ο.Ε.». Εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, στον αύλειο χώρο αυτής, συναντά κανείς και σήμερα το ιστορικό πηγάδι. Από τότε μέχρι σήμερα, η εταιρεία αντλεί με μεράκι το δώρο της φύσης, το συνδυάζει με εξαιρετικής ποιότητας ελληνικούς χυμούς και φυσικές πρώτες ύλες και παράγει ένα αναψυκτικό ανώτερης ποιότητας και γεύσης. Η μακροχρόνια εμπειρία, η τεχνογνωσία, η έρευνα και η φαντασία σε συνδυασμό με το σεβασμό και την αγάπη για την τέχνη του αναψυκτικού, ήταν ανέκαθεν πυξίδα της στο ταξίδι με προορισμό την παραγωγή ενός μοναδικού προϊόντος: Ενός αναψυκτικού που σέβεται και συνδυάζει όπως κανένα άλλο το παρελθόν με το παρόν, το φυσικό με τις σύγχρονες καταναλωτικές ανάγκες και την παράδοση με την καινοτομία. Στη μεγάλη γκάμα προϊόντων της επιχείρησης συναντά κανείς αναψυκτικά με τον μοναδικό συνδυασμό ξινού νερού και στέβιας (φυσική γλυκαντική ύλη).

Στο πολυκατάστηµα «∆ραγατσίκα» θα βρείτε µερικές από τις µεγαλύτερες εταιρίες Στο πολυκατάστημα “ΔΡΑΓΑΤΣΙΚΑΣ” θα βρείτε τα πιο επώνυμα για γυναίκα • τονγιαάνδρα • το παιδί • το και τη ποιοτικά brands όλη την οικογένεια καισπίτι το σπίτι. Μεγάλη γκάµα σε πιτζάµες, εσώρουχα, κάλτσες και πολλά άλλα για όλη την οικογένεια. Δεν κατατάσσεται τυχαία στην κορυφή της προτίμησής σας! ∆ιαθέτει όλα τα απαραίτητα για την ένδυση σπιτιού. Επώνυµα είδη σε εξαίρετη ποιότητα σας περιµένουν. ∆εν κατατάσσεται τυχαία στην κορυφή της προτίµησής σας.

e-shop: dragatsikas.gr και νέο e-shop με είδη σπιτιού: ikia.shop

∆ΡΑΓΑΤΣΙΚΑΣ Ε.Π.Ε. Μεγάλου Αλεξάνδρου 8 | Τ. 2461033009 | E. info@dragatsikas.gr | www.dragatsikas.gr

30 ΤΟGETHER

Αυτοί που γεννήθηκαν στην Κοζάνη γύρω στο 1955-1960…

Τότε που όλα ήταν αλλιώς Ένα ταξίδι σε μια εποχή, που για κάποιους όλα ήταν πιο αγνά και πιο ωραία και για κάποιους άλλους ήταν τα ίδια και χειρότερα ΚΕΙΜΕΝΟ: ΚΩΣΤΑΣ ΔΙΔΙΛΗΣ

Τότε που όλα ήταν αλλιώς. Τότε που τα κλειδιά ήταν από την έξω πλευρά της πόρτας του σπιτιού. Τότε που τα παράθυρα ήταν ανοιχτά για να μπει μέσα ο ήλιος κι ο Θεός. Τότε που οι άνθρωποι μοιράζονταν τη χαρά τη λύπη, την πείνα, τον καημό και τ’ όνειρο. Περιμέναμε να γεννηθούμε απ’ το χέρι μιας μαμής, σε μια γωνιά στο σπίτι μας, χωρίς πάνες, μακριά από μαιευτικές κλινικές και νοσοκομεία, με δυο τρία γλυκά στο προσκεφάλι μας, για να κεραστούν οι μοίρες, που θα ερχόταν για μας μοιράνουν. Είμαστε η γενιά της ανέχειας και της πείνας.Δεν μας ένοιαζε όμως. Μεγαλώσαμε με ζάχαρη και νερό πάνω στο ψωμί, αντί για μερέντα. Ζήσαμε την εποχή που οι φούστες των γυναικών όλο και κόνταιναν και τα μαλλιά των αγοριών όλο και μάκραιναν. Δεν είχαμε , αυτοκίνητο, δεν κάναμε διακοπές, δεν είχαμε ψυγείο. Η μάνα μας μαγείρευε στην γκαζιέρα και αργότερα στο πετρογκάζ. Είμαστε η γενιά που κάναμε νηστεία όλη την εβδομάδα μέχρι να φτάσει η Κυριακή για να πάμε εκκλησία να κοινωνήσουμε και το μεσημέρι στο κατηχητικό σχολειό, απέναντι απο τον Αϊ Νικόλα. Είμαστε η γένια που περιμέναμε το Σαββάτο την μάνα μας, να βάλει τ’ κοπάνα μέσα στο δωμάτιο και να ζεστάνει το νερό στο γκιούμι, πάνω στη σόμπα που έκαιγε, για να μας πλύνει, με πράσινο σαπούνι. Είμαστε η γενιά που κουβαλούσε ψείρες στο κεφάλι και η μάνα μας τις έδιωχνε πάντα με ζεστό ξίδι. Δεν αρρωσταίναμε πολύ, αλλά αν τύχαινε να αρρωστήσουμε πάντα η μάνα και η γιαγιά, μας έφτιαχναν λίγο φιδέ, μας έριχναν κάνα δυο βεντούζες και μας διάβαζαν κανένα παραμυθάκι για να αποκοιμηθούμε. Είμαστε η γενιά που πέρασε ανεμοβλογιά, ιλαρά, μαγουλάδες ενώ όσοι δεν αρρώσταιναν τους έπαιρ-

ναν οι μανάδες τους και τους πήγαιναν σε παιδιά που τις περνούσαν, για να κολλήσουν. Είμαστε η γενιά της Disco, της παρέας, της γειτονιάς, της καντάδας, των τζουκ μποξ, του ραδιοφώνου, των πάρτι, της ρομάντζας, του γιορτάσιου, του καθαρού ουρανού. Είμαστε η γενιά που όταν κουραζόταν η έτρωγε σάμαλι ή κορνέ, έπινε νερό μετά από το λάστιχο. Είμαστε η γενιά του γηπέδου και των αθλημάτων. Η γενιά που φορούσε στενά παντελόνια, μεσάτα σακάκια, γραβάτες φαρδιές με σχέδια και ρίγες , καρό ή λουλουδάτα πουκάμισα, ζιβάγκο πουλόβερ με χοντρή πλέξη και παντελόνια καμπάνα. Είμαστε η γενιά που οι γονείς μας, μας στόλιζαν με ωραία επιφωνήματα περιφρόνησης. Γκαβαμένου, ξιαστουγμένου, άχρηστου βεράγκου και ορζουζ’κου και όταν πήγαιναν να ρωτήσουν τον δάσκαλο στο σχολείο, πως πάμε στα γράμματα, τον έλεγαν: -Βάρα δάσκαλε, βάρα και μη φοβάσαι τίποτα. Αυτό ήταν το παιδαγωγικό «Μοντεσσοριανό σύστημα» της εποχής. Κλωτσιές και γερά χτυπήματα με τ΄βέργα στα χέρια. Πόσες φορές δεν αισθανθήκαμε το χέρι κάποιου δασκάλου, να μας σηκώνει απο τη φαβορίτα, να μας τραβάει τα αυτιά ή να μας ρίχνει μια σβουριχτή σφαλιάρα. Σπουδαίος εκπρόσωπος αυτού του συστήματος ήταν ο δάσκαλος απ’ το έκτο σχολειό ου Λιάκους. Οι δάσκαλοι μας ήταν επιβλητικοί και σοβαροί. Δεν ξέρω γιατί δεν μπορώ

να θυμηθώ το γέλιο από κανέναν έκτος από τον Λαμπρέτσα Ηλία και την Αναστασία Δάλλα που ήμουν τυχερός, που τους είχα δασκάλους. Είμαστε η γενιά που όταν τέλειωνε η σχολική χρονιά κάναμε γυμναστικές επιδείξεις, ανεβάζαμε θεατρικά, και μετατρέπαμε την λήξη του σχολικού έτους σε γιορτή. Τότε οι γονείς μας ήταν διαφορετικοί. Πρώτα ήθελαν σωστούς ανθρώπους και μετά μορφωμένους, είχαν απόλυτη εμπιστοσύνη στο δάσκαλο, στο σχολείο και στο σύστημα, χωρίς να ανησυχούν ιδιαίτερα για την επαγγελματική μας αποκατάσταση. Για τα κορίτσια τότε έλεγαν: «Να μάθ’ν να διαβάζ’ν να γράφ’ν για να μην είναι μούτε και να παντρευτούν. (μούτα =αυτή που δεν μιλά)

Κλωτσιές και γερά χτυπήματα με τ΄βέργα στα χέρια. Πόσες φορές δεν αισθανθήκαμε το χέρι κάποιου δασκάλου, να μας σηκώνει απο τη φαβορίτα, να μας τραβάει τα αυτιά ή να μας ρίχνει μια σβουριχτή σφαλιάρα. Τότε, σπούδαζες αν έπαιρνες τα γράμματα, όπως έλεγε και ο λαός. Αν δεν τα έπαιρνες μάθαινες μια τέχνη. Αν σπουδάζαμε κιόλας… Ε! τότε καμάρωναν και έλεγαν «Ο γιός μ’ και η κόρη μ’ είναι «γραμματιζούμεν’οι». Είμαστε η γενιά που πηγαίναμε ένα ξύλο στο σχολειό για να ζεσταθούμε . Τότε που το σχολείο ήταν η μοναδική πηγή γνώσης. Μαθαίναμε για τον κόσμο μόνο μέσα από εικόνες, και για να κατανοήσουμε καλύτερα τους άγνωστους τόπους έπρεπε να φτιάξουμε χάρτες, πολιτικούς και γεωφυσικούς. Ώρες μας έπαιρνε να ζωγραφίσουμε τα βουνά, τις πεδιάδες και τα ποτάμια. Τότε οι γονείς μας δεν ήξεραν πως να μας βοηθήσουν έτσι, απαραίτητο βοήθημα ήταν η εγκυκλοπαίδεια. Σίγουρα υπάρχει ακόμα σε μερικά σπίτια. Ψάχναμε τη γνώση στη «Δομή» , την «Υδρεία», τον «Ελευθερουδάκη» και για να τις αγοράσουν οι γονείς μας έδιναν μια περιουσία που τις πλήρωναν με δόσεις κάθε μήνα.

ΤΟGETHER 31

Είμαστε η γένια που πουλούσε κουλούρια για τις ανάγκες του σχολείου . Τα πουλούσαμε όλα, και στο τέλος μοιραζόμασταν το σουσάμι που έμενε στο κάτω μέρος στο κασελάκι. Είμαστε η γενιά που γλείφαμε το χειμώνα τα «σιουτζιούκια» που δημιουργούνταν και κρέμουνταν απ’ στ’ς αστρέχις. (σιουτζιούκια=σταλακτίτες πάγου-αστρέχις= τα σημερινά λούκια) Σκαρφαλώναμε σαν τις μαϊμούδες στα ξένα δέντρα, για να κλέψουμε, με κίνδυνο να γκρεμοτσακιστούμε, λίγα τζέρτζιλα, γκόρτσα, κυδώνια , καλίγκες και κεράσια. (τζέρτζιλα= βερίκοκα γκόρτσα= αχλάδια καλίγκες= ρόδια) Όταν έβγαιναν τα «γλύκα», που ήταν ένας καρπός μικρός μαύρος στρογγυλός με γλυκιά γεύση από δέντρα που ευδοκιμούσαν μόνα τους στα χωράφια, ανεβαίναμε και μαζεύαμε τον καρπό για να τον έχουμε σαν πασατέμπο όταν πηγαίναμε να δούμε τις αγαπημένες μας ταινίες . Μασίστα, Ταρζάν και Ζορό που παιζόταν στους κινηματογράφους «Άστρον» , «Τιτάνια», «Ολύμπιον» , «Ηρώ», και αργότερα «Φίλιππος». Είμαστε η γενιά που το χαρτζιλίκι ήταν πιντάρις, δικάρις κι πιντούλια κι τσ’ κυριακές καμιά δραχμή άιντε και κανένα δίφραγκο. Ακόμη θυμάμαι τις πρώτες γκοφρέτες που είχαν εσωτερικά χαρτάκια με τις φορεσιές και σημαίες των χωρών του. Θυμάμαι το γλειφιτζούρι κοκοράκι, το μαλλί της γριάς, , τις καραμέλες φλόκες , το ταμ-ταμ (ένα αναψυκτικό σαν την κόκα κόλα αλλά πιο γλυκό ), τον άσπρο χαλβά που σκληρός σαν πέτρα . Θυμάμαι τη γεύση απο το καλαμπόκι και τα κάστανα και συγκινούμαι όταν βλέπω καστανάδες, και καλαμποκάδες. Τα παπούτσια μας τα αγόραζε είτε ο νουνός μας, είτε η γονείς μας, το Πάσχα. Αν τυχόν χαλούσαν από το ποδόσφαιρο που παίζαμε, τότε τα πηγαίναμε στον τσαγκάρη, για επιδιόρθωση. Τα παπούτσια μας ήταν τεσσάρων εποχών και για όλες τις χρήσεις ποδόσφαιρο, τρέξιμο σκαρφάλωμα, περπάτημα. Είμαστε η γενιά που διατηρούσαμε τα τρόφιμα μέσα σε φανάρια. Το γκουρμέ εκείνης της εποχής, ήταν το κίτρινο Αμερικάνικο τυρί. Από γλυκίσματα, εκτός από τα παραδοσιακά γλυκά που έκαναν οι μητέρες μας και τις σπιτικές μαρμελάδες, αγοράζαμε από το μπακάλικο και «θρεψίνη», ένα γλυκό που γινόταν από μούστο, και το αλείφαμε στο ψωμί σαν μερέντα. Φημιστά προϊόντα και εδέσματα εκείνης την εποχή ήταν τα βαντσιώτ’κα ζαρζαβατικά, το νερό της Ερμακιάς, τσ’ μπάμπους του μαλλί, τα ζαχαρουμένα μήλα τ’ Ρέτζιου, η μπουγάτσα τ’ Θωμά, οι μπαμπάδες και τα τρίγωνα τ’ Μανώλη, τα κώκ από τουν Κρίνο, οι πουτίγκες από το Βυζάντιο, τα λουκάνικα τ’ Λάτσκου και τ’ Τσικριτζή, το σάμαλι και τα κέικ τ’ Ναούμ, ο χασλαμάς τ’ Ηλία τ’ Γιολδαση, οι τυρόπιτες τ’ Βαμβακά και το καλύτερο απ όλα το παγωτό τ’ Καπλάνογλου. Δεν έχω ξαναδοκιμάσει από τότε τέτοιες νοστιμιές! Οι γκαζόζες και οι πορτοκαλάδες τ’ Νταβάνη , η βυσσινάδα απ το Ψ.Υ.Π.Α.Κ.Ο. … Αχ,αυτά τα ροδάκινα από το Βελβενδό, σαν τα θυμάμαι ... Με μια δαγκωματιά, τα ζουμιά έτρεχαν στο πηγούνι και στο λαιμό. Φυσικά δεν μπορώ να μην αναφέρω το εθνικό μας φαί ,τ’ γιαπράκια και οι κεφτέδες μι’ σμι. Είμαστε οι γενιά που πρόλαβε και είδε επαγγέλματα να χάνονται στο διάβα του χρόνου, σαμαρτζήδες και πεταλωτήδες, μαραγκοί και καρεκλάδες, σιδεράδες κουδουνάδες και γανωτζήδες, γαστράδες

και λούστρους, γαλατάδες, πλανόδιους μανάβηδες, σαλεπτσίδες, καλαθάδες και ομπρελάδες, καροποιούς και κεραμοποιούς. Ανθρώπους σαν τον «Κουκουρίνο» που κατασκεύαζε ακίνητα αλογάκια τα οποία γύριζαν γύρω-γύρω κουβαλώντας εμάς στην πλάτη… Και ποιος δεν έχει παίξει κρυφτό, κουτσό, κυνηγητό στις αλάνες, την αυλή του σχολείου ή όπου μπορούσε να στηθεί εύκολα το παιχνίδι. Είμαστε η γενιά που δεν είχαμε καλοφτιαγμένα παιχνίδια από εργοστάσια αλλά αυτοσχέδια δικά μας, τα γκορκίλια και τον κλούτσο! ( γκορκίλι= ο τροχός από το ποδήλατο αλλά χωρίς το λάστιχο, κλούτσος= ένα σίδερο ειδικό που με αυτό κάναμε τον τροχό να κινηθεί ). Παίζαμε με τα καπάκια από τα αναψυκτικά, μπίλιες και μπαζ. Κάναμε αυτοσχέδια πατίνια με ρουλεμάν. Κατεβαίναμε με σανίδια τις κατηφόρες τις γειτονιάς και αν είχαμε ξεχάσει να βάλουμε φρένο όταν σηκωνόμασταν μέσα απ τους τείχους των σπιτιών, μαθαίναμε πώς να διορθώσουμε το πρόβλημα, για να μη ξαναπληγώσουμε τα γόνατα μας, να μην αποκτήσουμε ευμεγέθη καρούμπαλα στο κέντρο του μετώπου μας, ενώ αν τα αποκτούσαμε τα πατάγαμε με εκείνα τα μεγάλα τάλιρα για να μη φουσκώσουν! Παίζαμε μπάλα και κυνηγητό όχι μόνο στις αλάνες αλλά και στους δρόμους και σταματούσαμε αν τύχαινε να περάσει κανένα αυτοκίνητο. Τα δοκάρια στα αυτοσχέδια γήπεδα ήταν ή οι σχολικές τσάντες ή τα πουλόβερ κι οι ζακέτες μας κουβαριασμένες, Φύλακα άγγελο σ’ όλα τα παιχνίδια μας, είχαμε πάντα τον αστυνόμο Καψάλη, που αν έτρεχες λίγο παραπάνω με το ποδήλατο, έκανες καμιά ορζουζιά η έσπαγες και κανένα τζάμι σου γύριζε το αυτί ανάποδα! Παίζαμε πόλεμο και ξιφομαχίες με αυτοσχέδια ξύλινα σπαθιά και σφεντόνες, καμήλα του σκεφτάκι και ζίμ. (καμήλα του σκεφτάκι =μακριά γαϊδούρα, ζίμ= κουτσό) Τα κορίτσια έπαιζαν με κούκλες πάνινες ή αρκουδάκια που τα έκανε η γιαγιά και η μάνα τους. Περιτριγύριζαν ένα χώρο με πετρούλες για να φτιάξουν το σπιτάκι τους και να βάλουν μέσα τα κουζινικά τους και τα όνειρα τους. Με χαλίκια και κεραμίδια που εύρισκαν σχημάτιζαν αυλές, σπίτια και φύτευαν

λουλούδια ή έφτιαχναν αυτοσχέδιες γλάστρες! Ένα κομμάτι παλιό πανί γινόταν στα χέρια τους σεντόνι, κουρτίνα ή φόρεμα. Η φαντασία μας ήταν το καλύτερο εργαλείο για να δημιουργήσουμε παιχνίδια! Από το εργοστάσιο κεραμοποιίας του Κανδύλη προμηθευόμασταν πηλό για να κάνουμε κάστρα, βάρκες, πουλιά, αεροπλάνα. Από το εργοστάσιο του Κική, παίρναμε τα υπολείμματα από τον πάφιλα (είδος λαμαρίνας) για να κάνουμε περικεφαλαίες και ζώνες για να βάζουμε τα σπαθιά μας!

Είμαστε οι γενιά που είδε επαγγέλματα να χάνονται στο διάβα του χρόνου, σαμαρτζήδες και πεταλωτήδες, μαραγκοί και καρεκλάδες, σιδεράδες κουδουνάδες και γανωτζήδες, γαστράδες και λούστρους, γαλατάδες, καλαθάδες . Τον χειμώνα δεν σταματούσαμε, είχαμε τον χιονοπόλεμο με τις τσιόμκες και τ’ γλίστρες. Τα παμπόρια (χαρταετοί) ήταν ένα άλλο είδος παιχνιδιού που χρειαζόταν επιδεξιότητα και μαστοριά. Μεγάλος μάστορας και δάσκαλος σε αυτά ήταν ο Ράκος που δούλευε στο πυροσβεστείο και έκανε παμπόρια μέχρι και δυο μέτρα. Ακόμα ακούω τις φωνές των παιδιών στα αυτιά μου να λένε το «απόλνα ράμα»! Όταν παίζαμε ομαδικά παιχνίδια κορίτσια και αγόρια, συνήθως μας ένωνε η τέχνη! Ο καραγκιόζης ήταν το αγαπημένο μας παιχνίδι. Ένα σεντόνι, κλεμμένο από το σπίτι μας, που το ξαναγυρίζαμε στην θέση του, με κίνδυνο πάλι να φάμε ένα χέρι ξύλο (βέβαια ούτε που μας ένοιαζε). Κάναμε αυτοσχέδιες φιγούρες των πρωταγωνιστών, ανάβαμε κεριά για

32 ΤΟGETHER

τον φωτισμό πίσω από τον μπερντέ και άρχιζε η παράσταση! Τα θέματα των έργων του Θεάτρου Σκιών ήταν συνήθως σατιρικά, για να προκαλούν γέλιο στους θεατές που συνήθως πλήρωναν μια δεκάρα. Σαν ερχόταν το καλοκαίρι το αγαπημένο μας παιχνίδι, ήταν η κολοκύθα νεκροκεφαλή. Παίρναμε μια κολοκύθα την αδειάζαμε, με ένα κουτάλι από μέσα και την κάναμε νεκροκεφαλή με δόντια, μύτη, και μάτια. Περιμέναμε να βραδιάσει, για να ανάψουμε ένα κερί που το βάζαμε μέσα στην κολοκύθα και την κρατούσαμε γερά περιμένοντας ένα γειτονόπουλο ή κάποιον περαστικό για να τον τρομάξουμε!

Το γέλιο ήταν ο αυτοσκοπός μας ! Ένας αστερισμός περιοδικών στο κατάστημα του «Σιαμέτη» κάλυπτε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων και πνευματικών αναγκών καθώς και των ανησυχιών την εποχής εκείνης. Το ευτύχημα ήταν ότι μπορούσαμε να κάνουμε ανταλλαγή των μεταχειρισμένων περιοδικών με ένα μικρό αντίτιμο. Στο κατάστημα αυτό επί της Μ. Αλεξάνδρου μπορούσες να βρεις περιοδικά όπως τον «Μικρό Σερίφη » και τον « Μικρό Καουμπόυ » . Άλλα περιοδικά ήταν ο «Μικρός Ήρωας» και οι «Μοντέρνοι Ρυθμοί » όπου βρίσκαμε πληροφορίες για τους αγαπημένους μας τραγουδιστές και στίχους τραγουδιών. Όλα τα περιοδικά καθρέφτιζαν τις νεανικές μας ανησυχίες, τις σκέψεις αλλά και τις ασχολίες μιας γενιάς, αφενός μπερδεμένης και αφετέρου έτοιμης να περάσει καλά. Τι να θυμηθώ από την εφηβεία μας. Το φλερτ ήταν ο κανόνας! Ο πρώτος μας έρωτας ήταν συνήθως αδελφή ή εξαδέλφη του καλύτερου φίλου μας. Το πρώτο φιλί. Τα ξαναμμένα μάγουλα , τις ματιές και τα

μισόλογα! Ο έρωτας είχε στρατηγική , χτυποκάρδια, κυνηγητό , καντάδες, ραβασάκια . Ήταν ένας ατελείωτος αγώνας κατάκτησης . Οι χυλόπιτες πολλές και επώδυνες, αλλά ο αγώνας της κατάκτησης ατελείωτος γλυκός και μαγικός! Είμαστε οι γενιά που είδαμε τα πρώτα μοντέρνα συγκροτήματα της Κοζάνης να κάνουν δειλά δειλά την εμφάνιση τους στους κινηματογράφους Άστρον και Ολύμπιον. Οι Sterns , οι Βad boys ,οι Deffectors! Είμαστε οι γενιά που είδαμε να ξεφυτρώνει η πρώτη ντισκοτέκ στην Κοζάνη, σε ένα υπόγειο, το όνομα αυτής «Lajones» επιχειρηματίας ένας φωτογράφος εκείνης της εποχής ο κ. Παπαβασιλείου. Η δεύτερη άνοιξε στον Ξενία, στο ισόγειο του κτηρίου, από τον επιχειρηματία Ντέμο. Έπειτα ακολούθησαν η Tiffany’s, η Adonis και άλλες! Καμιά έξοδος σε νυχτερινό κέντρο της εποχής εκείνης όπως το «Βιετνάμ» , η «Αδυναμία» , το«Αριγκάτο», το «Λαμόρε» δεν ήταν πετυχημένη αν δεν γινόταν φασαρία ή αν δεν έσπαγες μερικές εκατοντάδες πιάτα. Και τώρα τι; Τώρα που ήλθαν τα επάνω, κάτω; Zητάμε από τα παιδιά μας, τι; Όταν τα τόσα εφόδια που τα φορτώσαμε, τους είναι σχεδόν άχρηστα, για την επιβίωση τους . Τώρα τους ζητάμε να παλέψουν με την σκληρή καθημερινότητα για να επιβιώσουν. Αυτά όμως δεν έμαθαν να παλεύουν στις αλάνες, να εξερευνούν το άγνωστο να σκαρφαλώνουν στα δέντρα, να πέφτουν και να σηκώνονται, να βάζουν την φαντασία τους να δουλέψει για να μπορέσουν επιβιώσουν μέσα σε αυτόν τον τεράστιο ανταγωνισμό! Ακόμα δεν έμαθαν να φλερτάρουν, να ερωτεύ-

ονται για να αγαπιούνται για αυτό που είναι. Νομίζω πως κάπου χάσαμε τη μπάλα … Σε αυτό φταίμε και εμείς , οι εκδρομείς, που κοιτάζαμε μόνο τους εαυτούς μας , που αναγάγαμε τα ρουσφέτια σε επιστήμη, που δεν διστάσαμε να χρησιμοποιήσουμε κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, για να αυξήσουμε την προσωπική μας περιουσία, για να βολευτούμε σε κάποια δουλειά, ακόμα και αν τα προσόντα μας δεν επαρκούσαν . Εμείς, που ξοδεύαμε περισσότερα από όσα βγάζαμε, που ψηφίζαμε ανθρώπους για το συμφέρον μας και μόνο. Μη βιαστείτε να με πείτε υπερβολικό, νομίζω πως δεν υπερβάλλω . Η χώρα μας πλέον είναι προτεκτοράτο, των ξένων κυβερνήσεων χωρίς Σύνταγμα ούτε νόμους. Τη θέση όλων αυτών έχουν πάρει τα μνημόνια και κάποιες “ανεξάρτητες αρχές” οι οποίες στην ουσία είναι απλά υπηρεσίες – μαριονέτες καθοδηγούμενες. Φτάνει μόνο μια ματιά γύρω μας για να αποδείξουμε στους εαυτούς μας, πως υπάρχει πείνα… Βλέπουμε και πάλι συνωστισμό στα συσσίτια που οργανώνονται από δήμους και διάφορες άλλες συλλογικότητες, αντικρίζουμε μικρά παιδιά να λιποθυμούν από την ασιτία στα σχολεία, συνανθρώπους μας να αναζητούν στα απομεινάρια των λαϊκών αγορών και σε κάδους σκουπιδιών, μήπως και βρουν κάτι φαγώσιμο. Κοιτάξτε τους, δεν είναι άστεγοι, είναι άνθρωποι της διπλανής μας πόρτας, ίσως εσείς ή εγώ… Πρέπει να ξαναβρούμε την μπάλα ή να φτιάξουμε μια άλλη, καλύτερη με καινούργιες αξίες ώστε να μπορέσουν οι καινούργιες γενιές να ξανακτίσουν ότι εμείς γκρεμίσαμε…

34 ΤΟGETHER

ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

CEO της BSS

ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑ

Η

Ελληνική Εταιρεία Συμβούλων Επιχειρήσεων BSS είναι μια δυναμική εταιρεία με έντονη δραστηριότητα στο χρηματοοικονομικό τομέα από το 1998. Σχεδιάζει με τον επιχειρηματία και υλοποιεί πλάνα με απόλυτη αποτελεσματικότητα τα τελευταία 22 χρόνια διαμορφώνοντας προστιθέμενη αξία για τις επιχειρήσεις της χώρας. Η αξία αυτή που επιστρέφεται, δεν είναι μόνο οικονομική, είναι ευημερία και πρόοδος για τον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

«Κατανόηση – Προσαρμογή – Δράση» Η εξειδίκευση, η πολυετή εμπειρία, η τεχνογνωσία, η επαφή με τα κέντρα λήψεως αποφάσεων σε συνδυασμό με το ποικιλόμορφο χαρτοφυλάκιο σε Ελλάδα και άλλες Ευρωπαϊκές αγορές μας δίνει την δυνατότητα να είμαστε μπροστά από τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Με διορατικότητα και προσαρμοστικότητα αξιολογούμε την κάθε περίοδο, συμβάλουμε στη βελτίωση των συνθηκών για τον επιχειρηματικό κόσμο με ένα όραμα, να προχωρήσουμε μαζί στο μέλλον». Ευστάθιος Λιακόπουλος Ο ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της BSS Building Solid Success κ. Ευστάθιος Λιακόπουλος μιλά στο Together για τις νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες που ανοίγονται και τονίζει ότι το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στον σωστό στρατηγικό σχεδιασμό, στην εξειδίκευση και την εμπιστοσύνη που θα αισθανθεί ο Έλληνας επιχειρηματίας έχοντας δίπλα του τους κατάλληλους ανθρώπους που με σωστά βήματα θα τον οδηγήσουν σε ένα ασφαλές οικονομικό περιβάλλον ανάπτυξης. _Ας γνωρίσουμε την BSS. Τι είδους υπηρεσίες παρέχει και ποιοι είναι οι άνθρωποι της; Η BSS είναι σάρκα εκ της σαρκός της ελληνικής επιχειρηματικότητας και δεν αποτελεί έναν ακόμη σύμβουλο. Δημιουργήθηκε το 2002, όταν ο ιδρυτής της κατανόησε το κενό που υπάρχει ανάμεσα στις ανάγκες του Έλληνα επιχειρηματία και στην κάλυψη τους. Ο Έλληνας επιχειρηματίας έχει περισσότερες ανάγκες για πραγματική, απόλυτα εφαρμόσιμη βοήθεια σε σχέση με άλλα κράτη, εξαιτίας του μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Εμείς δημιουργηθήκαμε για να καλύπτουμε αυτές τις ανάγκες και με τη στήριξη των πελατών μας το όνειρο αυτό γίνεται πραγματικότητα. Η οικογένεια μας αποτελείται από 48 στελέχη και περισσότερους από 100 εξωτερικούς συνεργάτες. Έχουμε παρουσία σε όλη την Ελλάδα, έδρα στην Αθήνα και υποκαταστήματα σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Ξάνθη. Σύντομα θα έχουμε υποκατάστημα σε Ηράκλειο Κρήτης και Λευκωσία. Μιλώντας για αριθμούς, η εταιρεία σας έχει διπλασιάσει τα τελευταία τρία χρόνια τον κύκλο εργασιών της. Ποιο είναι το κλειδί της επιτυχίας σας κ. Λιακόπουλε; Το πάθος. Πάθος για τον πελάτη - συνεργάτη μας, πάθος για την επιχειρηματικότητα, πάθος για εργασία, πάθος για γνώση, πάθος για προσφορά. Έχουμε πάντοτε θετική ενέργεια, τεχνοκρατική επάρκεια, ευελιξία, ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Δεν μας αρέσουν οι θεωρητικές προσεγγίσεις. Ο πελάτης - συνοδοιπόρος μας, δεν θέλει θεωρίες, αλλά εφαρμόσιμες λύσεις. Μαζί του αναζητούμε τις καλύτερες κάθε φορά λύσεις και το κυριότερο μαζί τις εφαρμόζουμε για να απολαύσουμε το αποτέλεσμα. Το τρίπτυχο Κατανόηση - Προσαρμογή - Δράση οδηγεί τελικά τους πελάτες μας στην επιτυχία. Η επιτυχία δεν δηλώνεται απλά, αλλά φαίνεται κάνει έναν όμορφο θόρυβο.

_ 3 Χρυσά Βραβεία & 1 Ασημένιο στα The Accounting Awards 2020. Οι βραβεύσεις είναι η αναγνώριση της δουλειάς σας. Τι σημαίνει αυτό για εσάς και τους πελάτες σας; Μας προσδιορίζουν οι πράξεις μας, αλλά όταν αυτές αναγνωρίζονται σε τόσο σημαντικούς διαγωνισμούς, αναδεικνύεται η δυναμική και η πρόθεση μας για πρωτοπορία και αποτελεσματικότητα. Η BSS είναι η μόνη ελληνική επιχείρηση συμβούλων επιχειρήσεων η οποία έλαβε το 2017 και την πιστοποίηση EFQM, για την αριστεία στην επιχειρηματική της δράση και είναι πιστοποιημένη επίσης κατά ISO 9001 & ISO 27001. Όλα αυτά αναδεικνύουν την κουλτούρα μας και κάνουν τους πελάτες μας να αισθάνονται βέβαιοι και περήφανοι συνεργάτες μας. _ Νέος αναπτυξιακός νόμος. Πως μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις και σε ποιους αφορά; Ο αναπτυξιακός νόμος, είναι το σημαντικότερο εργαλείο ανάπτυξης των επιχειρήσεων. Αφορά όλους σχεδόν τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, σε κάθε γεωγραφικό σημείο. Οφείλουμε μετά από 12 έτη μνημονίων και οικονομικής δυσπραγίας, να τον χρησιμοποιήσουμε ως ευαγγέλιο και να βοηθήσουμε τις επιχειρήσεις αξιοποιώντας τον να οδηγηθούν στην ανάπτυξη. Οι ευκαιρίες είναι μεγάλες και οι δυνατότητες μέσω της BSS τεράστιες. Αρκεί να συναντηθούμε στον επιχειρηματικό μας δρόμο και με την ολιστική μας προσέγγιση θα βαδίσουμε σε ένα καλύτερο μέλλον. Ειδικότερα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, με την κρίση, την ανεργία και την αλλαγή με την απολιγνιτοποίηση, είναι απολύτως κρίσιμο όλοι να συμβάλλουμε στην μεταβολή του επιχειρηματικού μοντέλου. _ Εξωστρέφεια, εξειδίκευση, καινοτομία. Πως συμβάλλει σε αυτά η BSS ώστε μία επιχείρηση να προχωρήσει μπροστά με σωστή στρατηγική ; Όντως η χώρα μας μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμμετέχοντας σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, είναι λάθος ασυγχώρητο να επικεντρώνουμε την δράση μας μόνο στην Ελλάδα. Είναι σίγουρα ευφυέστερο να αναζητούμε κέρδη σε μια αγορά € 300 εκ. έναντι μιας αγοράς 11 εκ. Βέβαια ο εξαγωγικός προσανατολισμός συνεπάγεται ακόμη μεγαλύτερη οργάνωση, αναζήτηση επιδοτούμενων προγραμμάτων, έρευνα αγοράς, υποστήριξη σε θέματα διακίνησης κεφαλαίων και χρηματοδότησης, αναζήτηση δικτύων και συνεργατών και ισχυρό marketing. Αυτά όμως αφήστε τα σε εμάς στην BSS, τα παρέχουμε στους πελάτες μας επί 20 έτη και πλέον. Ελάτε σε επαφή μαζί μας προκειμένου να εκπληρώσετε τα όνειρα σας. _ Νέο ΕΣΠΑ με νέες επενδυτικές δυνατότητες. Σε ποιους απευθύνεται; Πως θα συμβάλλει στην αναθέρμανση της ελληνικής οικονομίας; Έχουμε ένα τεράστιο σε όγκο κεφαλαίων ΕΣΠΑ. Απευθύνεται σχεδόν σε όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις. Είναι η μεγαλύτερη ευκαιρία για την ελληνική επιχειρηματικότητα. Μην ρισκάρετε το παραμικρό, αναζητήστε τον καλύτερο συνεργάτη και διεκδικήστε όσο γίνεται περισσότερα κεφάλαια. Η κατεύθυνση είναι στην βιομηχανία, τον ψηφιακό κόσμο, την εκπαίδευση, το περιβάλλον. Αναμένεται καταιγίδα προγραμ-

μάτων και κεφαλαίων. Μέσω της BSS, με ποσοστά επιτυχίας 97% διασφαλίζετε την παρουσία σας σε αυτά τα κεφάλαια. Επίσης εμείς στην BSS, έχουμε ολιστική προσέγγιση, σχεδιασμός αναγκών, αναζήτηση των καλύτερων λύσεων, επιδότηση και χρηματοδότηση. Ασφαλής επιτυχία! _ Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του marketing στις επιχειρήσεις και πόσο απαραίτητη πλέον η διαδικτυακή παρουσία, δεδομένων των νέων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί στο e-επιχειρείν; Το marketing, όταν βέβαια υπάρχει και ουσία κάνει την διαφορά. Είναι ένας από τους τομείς με την μικρότερη επιχειρηματική ανάδειξη. Όμως καμία επιχείρηση δεν προχώρησε χωρίς το κατάλληλο marketing. Εμείς στην BSS έχουμε αναπτύξει διακριτό τομέα και τα αποτελέσματα δείχνουν ότι συμβάλλουμε σε ανάδειξη του brand, awareness και κυρίως αύξηση πωλήσεων των πελατών μας. Νομίζω η πανδημία, δε θα πρέπει να έχει αφήσει κανέναν που να μην κατανοεί ακόμη την σημασία της διαδικτυακής παρουσίας. Η διαδικτυακή παρουσία έχει τεράστια περιθώρια ανάπτυξης στη χώρα μας και είναι το μέλλον. Όσο συντομότερα τα κατανοήσουμε τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα. Η διαδικτυακή παρουσία έχει τεράστια περιθώρια ανάπτυξης στη χώρα μας και είναι το μέλλον. _ Δυτική Μακεδονία και μεταλιγνιτική εποχή. Ποιες προοπτικές ανοίγονται , τι είδους ευκαιρίες βλέπετε και ποιους κινδύνους για τον επιχειρηματικό κόσμο; Πάντοτε απέναντι σε μια μεγάλη κρίση εμείς διαβάζουμε μια μεγάλη ευκαιρία. Στην περιοχή αυτή θα συμβεί η μεγαλύτερη μεταβολή της οικονομίας. Επομένως θα υπάρξουν σίγουρα στρατηγικές, δυνάμεις και ενισχύσεις μεγάλες, ίσως μεγαλύτερες από άλλες περιοχές και σίγουρα μεγαλύτερες από ότι η απαισιόδοξη θεώρηση εν μέσω και πανδημίας, αφήνει κάποιους να δουν. Τι ωφελεί η μίζερη απογοήτευση; Όσοι δουν τα δεδομένα με θετική χροιά και αποφασιστικό πνεύμα, αξιολογήσουν έγκαιρα τις μεταβολές και έχουν στρατηγική, ταχύτητα και ευελιξία θα έχουν μεγάλα οφέλη. Η περιοχή είναι σε ένα μεταίχμιο. Είναι η ώρα της δράσης προκειμένου να πάρουμε την καλύτερη δυνατή θέση και εμείς θα είμαστε δίπλα σε κάθε αποφασισμένο οραματιστή επιχειρηματία. Μοναδικός κίνδυνος η αδράνεια η οποία είναι η ασφαλέστερη οδός αποτυχίας. Μακριά από εμάς. _ Πόσο καθοριστική μπορεί να είναι για έναν επιχειρηματία η συμβουλευτική από σωστούς και εξειδικευμένους ανθρώπους; Απολύτως καθοριστική. Αρκεί να ρωτήσει κανείς έναν έναν τους πελάτες μας. Δεν υπάρχει επιχειρηματίας που να μην αισθάνεται την ανάγκη υποστήριξης από έναν καλό σύμβουλο. Όντας πλέον 22 έτη στην αγορά με μεγάλες επιτυχίες, βραβεύσεις και πιστοποιήσεις, με εκατοντάδες συστατικές επιστολές, μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι ένας καλός σύμβουλος με καλά στελέχη θα σας κάνει την διαφορά. Το δε κόστος του είναι κλάσμα μπροστά στο όφελος. Τολμήστε. Επικοινωνήστε μαζί μας. _ Κλείνοντας, το όραμά σας κ. Λιακόπουλε για την περιοχή μας. Η περιοχή σας, η περιοχή μας επιτρέψτε μου να αισθάνομαι έτσι, αποτελεί για τους λόγους που ανέφερα και ανωτέρω ΤΗΝ Πρόκληση. Μας αρέσουν τα δύσκολα και πάντοτε μετέχουμε στις προκλήσεις. Η βασικότερη οπτική της πρόκλησης αυτής, είναι να συμβάλλουμε και εμείς στο ποσοστό που μας αναλογεί σε έναν μεγάλο επαναστατικό οικονομικό μετασχηματισμό. Αυτό είναι το όραμα μας για αυτή την υπέροχη περιοχή της Ελλάδος μας.

Επαγγελματική άνθηση και ευημερία Η BSS ξεκίνησε το 1998, με όραμα να συμβάλλει στην ανάπτυξη της Ελληνικής επιχειρηματικότητας. Με περισσότερες από δύο δεκαετίες συνεχούς και δυναμικής παρουσίας, δραστηριοποιούμενοι στον χρηματοοικονομικό τομέα, μπορούμε υπερήφανα να πούμε ότι, είμαστε μια από τις πλέον πετυχημένες Ελληνικές εταιρείες συμβούλων επιχειρήσεων, με σημαντικές συνεργασίες, που βοήθησαν στην ανάπτυξη και στην εξέλιξη δεκάδων Ελληνικών επιχειρήσεων. Με αποφασιστικότητα, τεχνογνωσία, εμπειρία, δημιουργικότητα και πάθος για τον άνθρωπο επιχειρηματία, χαράζουμε στέρεες επιχειρηματικές πορείες προς το μέλλον. Εξελισσόμαστε ως άνθρωποι και ως εταιρεία, αναπτύσσουμε δίκτυο συνεργατών σε όλη την Ελλάδα και έχουμε ηγετικό ρόλο στην ευημερία του Ελληνικού επιχειρείν.

36 ΤΟGETHER

Ψυχική ανθεκτικότητα και ισορροπημένη ζωή

12 τομείς της ισορροπημενης ζωής Και επανέρχομαι στη στοχοθεσία της χρονιάς. Θέλω να μοιραστώ μαζί σου μια πρακτική που μου δίδαξε μια ενθουσιώδης φίλη μου, ένα φθινοπωρινό πρωινό του 2018 στο Λέτσε της Ιταλίας, σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα νεολαίας Erasmus+ που συμμετείχα με τον οργανισμό μου. Η Ieva μετά τις σπουδές στη νομική ταξίδεψε στην Ταϊλάνδη για να βρει τον εαυτό της. Τι μου έμαθε, λοιπόν, εκείνο το πρωινό; Καταρχάς, όταν θέτω στόχους να έχω στο μυαλό μου 3 πράγματα: τι εμπειρίες θέλω να αποκτήσω στη ζωή μου, πώς θέλω να βελτιώσω τον εαυτό μου και τι θα προσφέρω στον κόσμο γύρω μου, στην κοινωνία, στον πλανήτη. Αυτό το mindset θα με οδηγήσει σε αποφάσεις που, όσο δύσκολες και να είναι, θα τις κάνω με όλη μου την καρδιά. Το δεύτερο πράγμα που έμαθα εκείνη τη μέρα, είναι πως πρέπει να βλέπω τη ζωή μου ολιστικά. Φυσικά, κατά περιόδους πρέπει να επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε έναν τομέα, προκειμένου να τα καταφέρουμε, για παράδειγμα για να αποφοιτήσουμε από το πανεπιστήμιο ή για να μεγαλώσουμε ένα παιδί. Σε τέτοιες καταστάσεις δεν εξετάζουμε τη ζωή μας μόνο μέσα από ισορροπημένες ημέρες ή εβδομάδες. Αποσκοπούμε σε μια μεγαλύτερη κλίμακα: ισορροπημένη ζωή, η οποία έχει πολλούς τομείς. Οπότε πάρε στυλό και γράψε τους στόχους σου μαζί μου για κάθε τομέα: 1) ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ/ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2) ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (γνώσεις, σπουδές, σεμινάρια)

Ο πρώτος μήνας του 2021 μας αποχαιρέτησε και, όπως κάθε χρονιά, η μαγεία των Χριστουγέννων έχει μπει σε ένα κουτί μαζί με το χριστουγεννιάτικο δέντρο στο πατάρι και η λίστα με τους στόχους της χρονιάς δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Πώς θα διατηρήσω τα κίνητρά μου ανεπηρέαστη από όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μου και θα παραμείνω προσηλωμένη σε αυτούς;

3) ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (έλεγχος της συναισθηματικής κατάστασης, ψυχική ανθεκτικότητα)

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΜΑΡΙΑ ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ Ειδικ. Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής Project Manager στον Οργανισμό Νεολαίας “GO Alive” www.goalive.eu

9) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (μισθός, περιουσία, ακίνητα, ιδιοκτησία)

Ψυχική ανθεκτικότητα Ένα πράγμα που μου έμεινε από το 2020 είναι η σημασία της ψυχικής ανθεκτικότητας. Ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα να ξεπερνάω τα εμπόδια που συναντάω στο δρόμο μου. Να μπορώ δηλαδή να διαχειρίζομαι τις αποτυχίες και τα αρνητικά μου συναισθήματα με ηρεμία, αλλά και να μην παρασύρομαι από τις επιτυχίες και τον ενθουσιασμό της στιγμής. Τα συναισθήματα μπορούν να μας κάνουν να προσκολλώμαστε σε κάποιες καταστάσεις ή να αποστρεφόμαστε άλλες, με αποτέλεσμα να μπλοκάρουμε την ικανότητά μας να πετύχουμε τους στόχους μας. Όλες οι συναισθηματικές

εμπειρίες εκδηλώνονται έντονα στο σώμα μας, και από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Είναι θέμα ελέγχου της εστίασης. Ξεκινάω παρατηρώντας τα συναισθήματα να αναδύονται, συμφιλιώνομαι μαζί τους και μετά τα αφήνω να φύγουν, χωρίς να με επηρεάζουν. Η αποτυχία είναι μια συνηθισμένη εμπειρία και όλοι θα αντιμετωπίσουμε δυσκολίες στη ζωή μας. Η στάση μας όμως απέναντι τους μας κάνει πετυχημένους. Είναι στο χέρι μου να υιοθετήσω μια στάση εσωτερικής δύναμης, να δω πως τα εμπόδια είναι προσωρινά - ακόμη και η πανδημία που διανύουμε - και μπορούν να ξεπεραστούν με προσπάθεια, που θα με κάνει πιο δυνατή.

4) ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ (χαρακτηριστικά, αρετές και αξίες που θέλω να με αντιπροσωπεύουν) 5) ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (πίστη, προσευχή, διαλογισμός και πνευματικές αρχές και πρακτικές) 6) ΕΡΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (ερωτικές σχέσεις, εμπειρίες) 7) ΓΟΝΕΪΚΟ ΟΡΑΜΑ (δημιουργία οικογένειας, ανατροφή των παιδιών, κατοικίδια) 8) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ (φίλοι, Σαββατοκύριακα, διακοπές, διασκέδαση)

10) ΚΑΡΙΕΡΑ (ωράριο εργασίας, σκοπός, επαγγελματικές ικανότητες, αναγνώριση) 11) ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ (τόπος διαμονής, περιβάλλον, μετακινήσεις, συνήθειες, άνεση) 12) ΟΡΑΜΑ ΖΩΗΣ (σκοπός της ζωής, υστεροφημία, κληρονομιά, το σημάδι που θέλω να αφήσω στον κόσμο) Σύμφωνα με τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι, δεν υπάρχει μικρότερη ή μεγαλύτερη κυριαρχία από την κυριαρχία του εαυτού. Φέτος, δεν θα αφήσω τα συναισθήματά μου να με παρασύρουν. Αναλαμβάνω την ευθύνη για την προσωπική μου ηρεμία και την ισορροπία στη ζωή μου. Είσαι μαζί μου;

ΤΟGETHER 37

Η Δυτική Μακεδονία αλλάζει

Πάρε τον λόγο - πες την γνώμη σου www.varometro-gnomi.org

Από τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού το 2019 για την απολιγνιτοποίηση της περιοχής μας οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Οι επερχόμενες αλλαγές θα είναι κοσμογονικές. Για την Δυτική Μακεδονία υπάρχει το σχέδιο της Δίκαιης Μετάβασης. Μετάβαση σε ένα τελείως διαφορετικό και άγνωστο σε μας παραγωγικό μοντέλο. Εκείνο που γνωρίζουμε είναι μόνον η αλλαγή. Και εδώ προκύπτουν μια σειρά ερωτημάτων.

• Προς ποια κατεύθυνση θα είναι αυτή η αλλαγή; • Πώς θα καλυφθούν οι χαμένες θέσεις εργασίας; • Υπάρχει συνολικός σχεδιασμός και αν ναι, είναι προς το συνολικότερο συμφέρον των κατοίκων? Έχουν ληφθεί υπόψη οι ανάγκες των κατοίκων; • Ποιος θα διαχειριστεί τον συνολικό σχεδιασμό; • Τι θα γίνει με την αποκατάσταση των εδαφών της ΔΕΗ; • Τι θα γίνει με τον κατεστραμμένο υδροφόρο ορίζοντα; • Ποιος θα είναι ο ρόλος της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στον εθνικό χάρτη; • Πόσο δίκαιη είναι τελικά αυτή η μετάβαση; • Ποια είναι τα κριτήρια που ορίζουν την μετάβαση ως δίκαιη; Με αυτά τα ερωτήματα που θεωρούμε ότι ταλανίζουν όλους τους συμπολίτες μας, αποφασίσαμε να μπούμε δυναμικά στον διάλογο. Εργαλείο μας είναι ένα βαρόμετρο κοινής γνώμης. Στόχος μας να δώσουμε λόγο στην τοπική κοινωνία. Εμείς απλώς διενεργούμε την διαδικασία. Η πρωτοβουλία ανήκει σε κάθε έναν που συμμετέχει σ’ αυτήν. Λέμε την γνώμη μας γιατί είναι υγιές να μιλάμε όταν νιώθουμε ότι θιγόμαστε. Λέμε την γνώμη μας γιατί σε μια Δημοκρατία πρέπει να ερωτηθούν αυτοί για τους οποίους λαμβάνονται αποφάσεις. Το Βαρόμετρο Γνώμης για την Δίκαιη Μετάβαση συνεχίζει με πολύ θετική ανταπόκριση από τους πολίτες έχοντας προσεγγίσει ήδη χιλιάδες σε λίγες μόνο μέρες.

28 ΤΟGETHER 36 _ Υπάρχουν τα απαιτούμενα επιδημιολογικά στοιχεία ώστε να καταρτισθεί και απαιτούμενος σχεδιασμός; Η κατάρτιση ενός σχεδίου αντιμετώπισης αυτής της πανδημίας δεν αποτελεί ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όπως γνωρίζετε οι αποφάσεις λαμβάνονται σε πανελλαδικό επίπεδο με διαφοροποιήσεις ανά Περιφερειακή Ενότητα σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία που ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (Ε.Ο.Δ.Υ.) έχει συγκεντρώσει, καθώς από την πρώτη στιγμή η υπηρεσία αυτή έχει την αποκλειστική ευθύνη της επιδημιολογικής καταγραφής. Μόλις στις 18 Δεκεμβρίου ξεκίνησε η ενημέρωση των αυτοδιοικητικών με κοινοποίηση σε αυτούς των καθημερινών κρουσμάτων. Σύμφωνα με όσα σας ανέφερα, καταλαβαίνετε ότι ο περαιτέρω σχεδιασμός γίνεται βάσει των δεδομένων που καταγράφει ο Ε.Ο.Δ.Υ. και μεταφέρει στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας η οποία λαμβάνει και τις τελικές αποφάσεις τόσο σε τοπικό, όσο και σε Πανελλαδικό επίπεδο. _ Έχει ο δήμος τα απαιτούμενα εργαλεία για να αντιμετωπίσει την κατάσταση;

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΙΔΗΡΑΣ

«Με εμπιστοσύνη και ελπίδα θα διανύσουμε και τα επόμενα στάδια ενωμένοι» Οι εξελίξεις στον τομέα της υγείας κάθε άλλο παρά γραμμικές είναι. Ο δρόμος είναι δύσκολος και ανηφορικός. Υπάρχουν αντανακλαστικά; Tι πρόκειται να αντιμετωπίσουμε σε μια επερχόμενη έξαρση; Εξαντλημένοι γιατροί και νοσηλευτές, μια επίσης εξαντλημένη κοινωνία, πόσο δύσκολη θα είναι οι επόμενοι μήνες και πότε μπορούμε να αισιοδοξούμε; Μια συζήτηση με τον Αναστάσιο Σιδηρά, ιατρό και εντεταλμένο σύμβουλο υγείας του Δήμου Κοζάνης. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

Από την πρώτη στιγμή εμφάνισης της πανδημίας ο Δήμος Κοζάνης ενήργησε άμεσα επιδεικνύοντας τα απαραίτητα αντανακλαστικά για την αντιμετώπισή της. Όπως γνωρίζετε άμεσα πραγματοποιήθηκαν εκστρατείες ενημέρωσης προς τους εκπαιδευτικούς, γονείς τροφίμων των βρεφονηπιακών σταθμών , τους υπαλλήλους των υπηρεσιών του Δήμου αλλά και όλους τους Δημότες αξιοποιώντας κάθε μέσο και τρόπο ενημέρωσης. Επίσης εξασφαλίστηκαν rapid tests για τους υπαλλήλους του Δήμου, ενώ υπήρξε άμεση ανταπόκριση σε αιτήματα για τη διενέργεια απολυμάνσεων χώρων όπου κρίθηκε απαραίτητο. Τέλος, ο Δήμος Κοζάνης ήταν και είναι άμεσα δίπλα σε κάθε δημότη που ζητήσει καθοδήγηση και συμβουλές. Όμως όπως έχουμε ήδη αναφέρει οι αρμοδιότητες που η κεντρική εξουσία αναθέτει στην τοπική αυτοδιοίκηση για την αντιμετώπιση της κατάστασης είναι περιορισμένες. Όποτε ζητείται η αρωγή από τον Δήμο, αυτός ανταποκρίνεται ώστε με ασφάλεια και σε απόλυτο συντονισμό κι επαγρύπνηση με τις υπόλοιπες αρχές και φορείς της περιοχής να συνδράμει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην αναχαίτιση αυτής της πανδημίας. _ Σε ένα τόσο αυξημένο επιδημιολογικό φορτίο αρκεί ένα αυστηρό lockdown; Σε μια πανδημία όπως αυτή δεν μπορεί κανένας να είναι απόλυτος. Από την εμπειρία των προηγουμένων μηνών που έχουμε, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι ένα αυστηρό lock down από μόνο του δεν επαρκεί για να περιορίσει την εξάπλωση του ιού. Εκείνο που σίγουρα θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα είναι η τήρηση των μέτρων προστασίας στο πλαίσιο της ατομικής ευθύνης σε συνδυασμό με μια εντατική παρακολούθηση ιχνηλάτησης όλων των κρουσμάτων. Το αίσθημα ασφάλειας που δημιουργείται από την εφαρμογή (αν και σκληρών) μεμονωμένων όμως μέτρων για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοϊού είναι ψευδές! Χρειάζεται πιστή τήρηση του συνόλου των μέτρων που συστήνονται από τους ειδικούς, από το σύνολο των ατόμων. _ Το 3ο κύμα χτυπάει την πόρτα μας και αναμένεται σφοδρότερο; Πέραν του μείζονος προβλήματος που αντιμετωπίζουμε με την ταχεία εξάπλωση του κορονοϊού όλους αυτούς τους μήνες, σύμφωνα με τα δεδομένα που προκύπτουν από τις επιδημιολογικές καταγραφές των τελευταίων ετών στη χώρα μας, αναμένεται έξαρση των ιογενών λοιμώξεων κατά τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο. Αναφορές των ειδικών επιστημόνων μι-

ΤΟGETHER 39 Ο δρόμος είναι ανηφορικός. Πότε και πως μπορούμε να αισιοδοξούμε; Η κατάσταση πλέον δείχνει να είναι υπό έλεγχο αφού έχει καταδειχθεί ότι η επικινδυνότητα και η εξάπλωση της νόσου εξαρτάται από την ατομική ευθύνη του καθενός ξεχωριστά και την πιστή τήρηση των μέτρων ατομικής και δημόσιας υγιεινής. Από τη φύση μας πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ελπίζοντας ότι ο εμβολιασμός του πληθυσμού σε συνδυασμό με την απαρέγκλιτη εφαρμογή των μέτρων θα οδηγήσει την κατάσταση στα τελευταία μέτρα αυτού του επίπονου Μαραθωνίου που όλη η κοινωνία και ο πλανήτης εν γένει έχει διανύσει όλους αυτούς τους μήνες. Αν χάσεις τον πληθυσμό στα θέματα δημόσιας υγείας πως μπορείς να βασιστείς σε αυτόν για πρόληψη;

λούν για ιδιαίτερη έξαρση των κρουσμάτων των λοιμώξεων αυτών σε αυτούς τους μήνες. Η έξαρση των κρουσμάτων ιογενών λοιμώξεων, η οποία ευνοείται και από τον περιορισμό της κοινωνικής ζωής σε κλειστούς χώρους λόγω του χειμερινού ψύχους, συνοδευόμενη και από την ιδιαίτερα μεταδοτική δύναμη που επιδεικνύει ο ιός C≤OVID-19 εικάζεται ότι θα οδηγήσουν σε μια σφοδρότερη εικόνα του λεγόμενου 3ου κύματος της πανδημίας. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Σαν πληροφορία και γνώση προϋπήρχε της πανδημίας και από το Φθινόπωρο ακόμα είχαμε ενημερώσει σχετικά τους πολίτες. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο υπήρξε και ευρεία ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για τον καθιερωμένο αντιγριπικό εμβολιασμό.

Ο πληθυσμός θα πρέπει να αναλογιστεί ότι οι δημόσιες δομές υγείας, σε αγαστή συνεργασία με τους ιδιώτες ιατρούς κράτησαν σε έναν έλεγχο την κατάσταση σε πανελλαδικό επίπεδο χωρίς να καταγράφονται οι αρνητικές συνέπειες της πανδημίας που παρατηρήθηκαν σε γειτονικές χώρες. Χάρη στα μέτρα που ελήφθησαν στη χώρα μας κατάφερε να αντιμετωπιστεί αυτή η ιδιαιτέρως δύσκολη κατάσταση που έχει εκδηλωθεί σε παγκόσμια κλίμακα, με το μικρότερο δυνατό κόστος τουλάχιστον σε ανθρώπινες ζωές. Με εμπιστοσύνη κι ελπίδα θα διανύσουμε και τα επόμενα στάδια ενωμένοι. Η ενημέρωση είναι το όπλο για την ασφαλή μετάβαση στα επόμενα στάδια. Πρέπει να γνωρίζει ο πληθυσμός όλη την αλήθεια τόσο για τους κινδύνους όσο και για τα όπλα που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να τους αντιμετωπίσει. Τότε δεν θα μιλάμε για το αν μπορεί κάποιος να βασιστεί ή όχι για την πρόληψη γιατί η πρόληψη θα αποτελεί μονόδρομο.

_Η αναστολή χειρουργείων έχει οδηγήσει πολίτες σε απόγνωση; Πράγματι η πλειονότητα των παρεχομένων υπηρεσιών σε επίπεδο νοσοκομείων εστιάζεται στην υγειονομική κάλυψη περιστατικών που χρήζουν άμεσης ιατρικής παρέμβασης ( όπω; επείγοντα χειρουργεία) και στα περιστατικά που έχουν να κάνουν με τη λοίμωξη COVID-19. Επειδή μέριμνα όλων είναι η διασφάλιση της υγείας, θα πρέπει τα χειρουργεία να γίνονται σε ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από την εχθρική διασπορά του κορονοϊού και μόνο όπου κρίνεται απολύτως απαραίτητη μια τέτοια παρέμβαση. Κι αυτό διότι δυστυχώς καταγράφονται και περιστατικά ασθενών που αντιμετωπίστηκαν μεν χειρουργικά αλλά κατέληξαν από ιογενή λοίμωξη από COVID-19 με όλες τις ανάλογες συνέπειες. Πρέπει να γίνει κατανοητό πόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος κατά την εισαγωγή σε ένα νοσοκομείο (δεδομένων των υφιστάμενων κινδύνων μετάδοσης του κορονοϊού εντός του νοσοκομείου) για κάποιο πρόβλημα υγείας που οι αρμόδιοι ιατροί κρίνουν ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί και μελλοντικά. Αν οι πολίτες αντιληφθούν ότι μια άσκοπη εισαγωγή τους στο νοσοκομείο μπορεί να τους στοιχίσει την ίδια τη ζωή τους, τότε θα μπορέσουν να μετριάσουν το φόβο και την ανασφάλεια που βιώνουν στη σκέψη ότι στερούνται της απαραίτητης φροντίδας και περίθαλψης.

24610 31318

Τράντα 1 & Τσιμινάκη γωνία

Cup Stories FOR BETTER PLEASURE

_Πηγές αναφέρουν πως ο αριθμός των νεκρών εκτός ΜΕΘ θα προκαλέσει κοινωνικό σοκ αν δημοσιοποιηθούν. Αληθεύει κάτι τέτοιο; Ανεξάρτητα από τις όποιες καταγραφές αυτό που νομίζω έχει μεγάλη σημασία είναι η τιτάνια προσπάθεια όλων εκείνων που στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων δίπλα στους ανθρώπους που νόσησαν, δίνοντας τον καλύτερό τους εαυτό φτάνοντας σε σημεία να μιλάμε για τους σημερινούς ήρωες που δεν είναι άλλοι από τους γιατρούς και τους νοσηλευτές κυρίως του πολύπαθου Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.). Το Ε.Σ.Υ. παρά τις όποιες δυσκολίες και παραλείψεις του κατάφερε να διανύει όλους αυτούς τους μήνες της πανδημίας με το μικρότερο δυνατό κόστος σε απώλεια ανθρώπινης ζωής όποτε ήταν εφικτό. _Μπήκαμε σε έναν χειμώνα με ελάχιστες δόσεις εμβολίου, μια εξαντλημένη κοινωνία, εξαντλημένο ΕΣΥ και εξαντλημένους γιατρούς και νοσηλευτές, με την εποχική γρίπη ποια είναι τα σενάρια. Έρχονται δύσκολοι μήνες; Όπως αναφέρθηκα και παραπάνω αναμένεται ένας δύσκολος χειμώνας αλλά η ηρωική στάση των υγειονομικών σε συνδυασμό με τη σωστή συμπεριφορά του καθενός από εμάς θα οδηγήσει στη βέλτιστη αντιμετώπιση κι αυτής της δυσκολίας με τις λιγότερες επιπτώσεις για όλους. Παράλληλα να σημειωθεί ότι τα περιστατικά εποχικής γρίπης που καταγράφονται για τη φετινή περίοδο είναι πολύ λίγα συγκριτικά κι ένας κύριος λόγος είναι η πιστή εφαρμογή από μεγάλο μέρος του πληθυσμού των μέτρων ατομικής προστασίας που έχει μεγάλο αντίκτυπο και στον έλεγχο της εποχικής γρίπης. Ελπίδα όλων είναι να εντατικοποιηθεί ο εμβολιασμός ώστε σύντομα να απαλλαχθούμε από την λαίλαπα που έχει χτυπήσει των πόρτα όλων τούς τελευταίους 12 μήνες.

Μια μεγάλη, πολυταξιδευμένη και εξαιρετικά επιλεγμένη σειρά από ζεστά ροφήματα αποκλειστικά στο Five Café Basinas

Aρκεί μια δοκιμή για να γίνει η αγαπημένη σου συνήθεια!

40 ΤΟGETHER

Ο κορωνοϊός και η ζωή υπό περιορισμούς για έναν νέο ΚΕΙΜΕΝΟ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΓΑΤΑ

Μ

έσα σε μία ηλικία γεμάτη από ενθουσιασμό και δίψα για περιπέτεια, οι νέοι αναγκάζονται να «παγώσουν» την ζωή τους και να συμβιβαστούν με πολλούς αυστηρούς κανόνες. Οι φοιτητές χάνουν χρόνο από τα μαθήματά τους, φεύγουν από τις πόλεις όπου σπουδάζουν και νιώθουν πως δεν έχουν φωνή για θέματα τα οποία τους αφορούν άμεσα. Η πορεία για την εξέλιξή τους μετατρέπεται σε μία πορεία προς το άγνωστο, στοιχίζοντάς τους ένα μεγάλο και σπουδαίο κομμάτι από τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους. Σε άλλες περιπτώσεις έχουν χάσει τις δουλειές τους λόγω της κατάστασης και βρίσκονται σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση, δημιουργώντας τους έτσι την αίσθηση του φόβου για το τί θα συμβεί μετέπειτα. Τα πρώτα έτη της ενηλικίωσης ενός ανθρώπου είναι πολύ σημαντικά. Ξεκινάνε οι πιο μεγάλες αλλαγές μπαίνοντας στον κόσμο των αποφάσεων, της ενηλικίωσης, της υπευθυνότητας, αλλά και ταυτόχρονα της διασκέδασης. Οι νέοι στερούνται αυτά τα κομμάτια που αργότερα θα

αποτελέσουν τις πιο όμορφες και εκλεπτυσμένες αναμνήσεις που θα μπορούσαν να έχουν. Είναι άδικο το να μην τους υπολογίζει κανένας μέσα στις αποφάσεις που είναι να παρθούν. Αποτελούν το μέλλον της κοινωνίας και αυτή η κοινωνία τώρα τους σαμποτάρει από τα όνειρα, αλλά και τις υποχρεώσεις τους. Πρέπει να δοθεί την κατάλληλη στιγμή ο χώρος και ο χρόνος για να ζήσουν κατάλληλα τις καταστάσεις στη ζωή τους. Κάτι το οποίο τώρα δεν τους επιτρέπεται από πουθενά. Φυσικά και κάνουν υποχωρήσεις λόγω της πανδημίας. Σέβονται τους γύρω τους και τον εαυτό τους, κατανοούν καλύτερα από τον καθένα κατά βάθος την σοβαρότητα της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε. Γι’ αυτό άλλωστε θα προσέξουν. Γι’ αυτό και πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία να κάνουν πράξη όλα όσα αποτελούν επιλογή, αλλά και υποχρέωσή τους. Είναι αναγκαίο για την παιδεία και την ψυχολογία των νέων να γυρίσουν σε αυτήν την καταπληκτική ρουτίνα την οποία είχαν.

Εμμανουήλ Παππά 5, Κοζάνη T. 2461 181100 FB. @Fish-in-house-kozani IG @Fish_in_house_2020

ΤΟGETHER 41

Νεφέλες ΚΕΙΜΕΝΟ: ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΖΟΥΡΚΑ

«Άμα έμπαινε έτσι απλά, μια τελεία… Όλα θα ΄χανε σωθεί» Γεράσιμος Ευαγγελάτος

[σε μια ιστορία σαν και αυτή] Είχα ξεχάσει πόσο δύσκολη μου είναι η αναμονή στους σταθμούς. Έχουν φιλοξενήσει τόσους αποχωρισμούς που δεν άντεχα η παραμικρή, έστω στιγμιαία, ανάμνηση μας να χαθεί μαζί με άλλες τόσες. Δεν ήταν σαν εκείνες. Εδώ και μέρες καμία λέξη δεν ήταν κατάλληλη να ειπωθεί. Οι αρχικοί μου δισταγμοί για αυτό το ταξίδι άρχισαν να επιβεβαιώνονται από τη σιωπή σου, και ήξερα και αυτό θα τελείωνε, όπως τελειώνουν όλα τα ταξίδια που ξεκινούν για να τελειώσουν. Μου θύμωνα γιατί η σιγουριά μου πως θα μπορούσε να είναι αλλιώς είχε αρχίσει να ξεθωριάζει, και κυρίως γιατί είχα πιστέψει ότι σε μια απειροελάχιστη στιγμή του τυχαίου κάποιος είχε συνωμοτήσει για να συναντηθούμε. Νόμιζα ότι είχα συμφιλιωθεί με το σκοτάδι όσο και με το φως. Μια πυκνή ομίχλη είχε σκεπάσει τα πάντα, ακόμη και τις σκέψεις μου. Ο πάγος στους μείον 10 μπορούσε να σταματήσει το χρόνο. Το πρώτο άδειο παγκάκι που βρήκα στο ψύχος έγινε το καταφύγιο μου, μέχρι να επιβιβαστώ. Έπρεπε να βάλω μια άνω τελεία και να το πάρω απόφαση πως κάποιες ιστορίες μπορεί και να μη συμβαδίσουν ποτέ στο χωροχρόνο. Έπρεπε να βάλω μια άνω τελεία και να αποδεχτώ ότι ακόμη και οι πανομοιότυπες παράλληλες ευθείες, παρόλο που είναι καταδικασμένες να μη συναντηθούν ποτέ, έχουν τη δική τους δυναμική μορφή συνύπαρξης. Ίσως το αυτοδύναμο νόημα τους είναι πιο ουσιώδες από την κυκλική προδιαγεγραμμένη επανάληψη. «Μια κλασική, τυπική, άκακη τελεία» έπρεπε να θέσω, μήπως βρω τη δύναμη να καταλαγιάσω τη θύελλα μέσα μου. Οι μέρες εδώ και μήνες κυλούσαν, όπως οι λέξεις του Κούντερα*, που όσες φορές και αν τις διαβάσεις θα υφαίνουν ένα διαφορετικό νόημα, κάθε φορά πιο γλυκόπικρο, ίσως μάταιο, ίσως μελαγχολικό. Θα μιλάω πάντα για αυτούς τους λαβυρίνθους μήπως και βρω μια απάντηση- έστω μια- στα γιατί της συνύπαρξης μας. Έπρεπε να μάθω. Αν σε μια επόμενη ζωή ταξιδεύαμε τυχαία στο ίδιο τρένο, τα δικά μας μάτια θα συναντώνταν και πάλι τυχαία; Αν όλα ήταν αλλιώς, με τα ίδια ή άλλα πρόσωπα, στα ίδια ή σε άλλα μέρη, θα είχαν οι κόσμοι μας, κάπου, κάποτε, ένα σημείο τομής που να μην είναι φευγαλέο; Αν περνούσες δίπλα μου ξυστά, μια μέρα σαν και αυτή, θα μπορούσα να σε προσπεράσω σαν να μη σε γνώρισα ποτέ; Θα περνούσα ποτέ ξυστά από δίπλα σου χωρίς να τρέμεις; Αν μέχρι να ανοιγοκλείσεις τα βλέφαρα σου έπρεπε να βάλεις μια άνω τελεία στον κόσμο σου, εσύ ποιά διαδρομή σου θα πάγωνες; Αν μέχρι να ανοιγοκλείσεις τα βλέφαρα σου, τελείωνε ο χρόνος, θα με άφηνες να φύγω; Στο τρένο που επιβιβάστηκα δεν επιβιβάστηκε σχεδόν κανείς άλλος. Είχα όλες τις ώρες δικές μου να βάλω μια τελεία στην απουσία σου. Δεν ξέρω τι θα έκανα αν καταλάγιαζε η ομίχλη, ή αν θα ήμουν το ίδιο αποφασισμένη αν δεν έβρεχε. Εδώ, σε αυτό το χωροχρόνο που έτυχε να συναντηθούμε, δε μπορώ να πω πως δεν προσπάθησα. Ακόμη αποφεύγω να σηκώσω το βλέμμα μου στον καθρέφτη και να παραδεχτώ πως κατά βάθος ήμασταν φύσει ένα σχήμα οξύμωρο επειδή ήμασταν τόσο ίδιοι. Και αν υπερέβαλα για αυτό, όφειλες να με καθησυχάσεις, μα δεν το έκανες. Ακόμη προσπαθώ να με παίρνει ο ύπνος πριν προλάβω να αποδεχτώ πως μπορώ να ξυπνάω σε έναν κόσμο που δε θα αναλύω τη σιωπή σου, δε θα βλέπω την απουσία σου, δε θα με αγγίζει καμία αδιαφορία. Σε έναν κόσμο παράλληλο, οριακά ασήμαντο. Όταν αποφάσισα να αλλάξω θέση και οι πρώτες νιφάδες άρχισαν να πέφτουν στη γη, στο ράδιο, τυχαία, ένας στίχος μου θύμισε την αρχή μας. Δε μέτρησα σωστά εγώ, ίσως κατάλαβα λάθος. Ίσως άργησες, ίσως βιάστηκα, μα δε φταις. Μην ανησυχήσεις, ακόμη προσπαθώ. Έτσι κι αλλιώς σε λίγο φτάνω. Θα με πετύχαινες και στην άκρη της γης;

42 ΤΟGETHER

Η Ελένη και… μια αναπάντεχη συζήτηση KEIMENO: ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΡΑ Η Ελένη και… Πότε δύο, πότε έξι έτσι κυλούσε η μέρα. Αλλά δεν θα ξεχάσω μια φορά που θέλησα να καθρεφτιστώ. Βρήκα μια τζαμαρία ενός κλειστού μπαρ και στάθηκα μπροστά. Αντί να με δω, άκουσα μια φωνή να μου λέει: -Εσύ είσαι; -Εγώ!

-Δεν σε αναγνωρίζω…

-Εγώ είμαι!

-Ό,τι και να λες δεν είσαι εσύ…

-Γιατί το λες αυτό; Θα μου εξηγήσεις; -Χάθηκες!

-Ε, μα πώς να μην χαθώ; Αφού είστε κλειστά!

-Δεν το λέω γι’ αυτό. Ξέρεις γιατί το λέω…

-Δεν μπορώ ούτε καν να φανταστώ τι σκέφτεσαι!

-Δεν μπορείς ή δεν θέλεις; -Αρχίσαμε τα κλισέ; -Αποφεύγεις τη συζήτηση. Αυτό και μόνο δείχνει ότι φοβάσαι. Φοβάσαι να δεις, Ελένη!

-Τι είναι αυτό που βλέπεις και δεν βλέπω; -Βλέπω πια ότι δεν κυνηγάς.

-Το κυνήγι είχε απαγορευτεί.

-Ε, καλά δεν σε στείλαμε και για μπεκάτσες!

- Ε, δεν είναι και τόσο ευγενές να ασχοληθώ με τα αγριογούρουνα.

-Ελένη! Σοβαρέψου!

- Δεν είμαι εγώ σοβαρή; - Αυτό ακριβώς! Τα παίρνεις όλα τόσο σοβαρά…

- Δεν πρέπει; - Όχι, δεν πρέπει! Χαλάρωσε λιγάκι!

-Αφού με ξέρεις… Όσο και να θέλω δεν γίνεται! Αλλά στάσου, εσύ δεν είπες ότι άλλαξα, ότι δεν με αναγνωρίζεις; -Καταρχάς εδώ είμαι, δεν φεύγω! Κατά δεύτερον όντως δεν σε αναγνωρίζω.

- Έτσι μου έρχεται να πάρω μια πέτρα και να στην πετάξω!

- Πότε δεν θα το έκανες αυτό!

-Πράγματι θα δυσκολευόμουν! Τελικά, θα μου πεις γιατί δεν με αναγνωρίζεις; -Ψάρι, ε ψάρι! Τσιμπάς πανάθεμά σε πολύ εύκολα. Μην ψαρώνεις, μια χαρά σε βρίσκω. Μέρα δεν πέρασε από πάνω σου. Όπως σε άφησα· γκρινιάρα, περίεργη, ατακαδόρισα.

Φιλάρεσκα χαμογέλασα.

-Ε, ναι λοιπόν! Μέρα δεν πέρασε από πάνω μου κι όταν θα ανοίξεις θα ρθω να πιω τις μπύρες μου!

-Η μέρα αυτή θα αργήσει. Μέχρι τότε κυνήγα ιστορίες. Όλες σου σχεδόν τις ιστορίες, που έχεις πει εδώ μέσα τις έχω ακούσει.

- Εχέμυθη; - Πάντα. Αφιερωμένο λοιπόν, στην εχέμυθη τζαμαρία ενός κλειστού μπαρ. Γιατί… τα μπαρ πολλά ακούν και τίποτε δεν λένε. Κι έτσι κερδίζουν τους θαμώνες.

Τα λούτρινα KEIMENO: ΚAΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

A

γοράστηκαν με τόση λαχτάρα, χαρίστηκαν με τόση αγάπη, στέκουν ακόμα εκεί σε δωμάτιο παιδικό και σε κοιτούν σαν να σου κουνούν το χέρι, σαν να σε επικρίνουν μόνο με ένα βλέμμα. Σου υπενθυμίζουν τι πήγε στραβά, τα λάθη σου, τις χαμένες ευκαιρίες σου, αυτά που χάθηκαν μαζί με την αγνότητα των παιδικών σου χρόνων. Σα να άλλαξε το βλέμμα τους, ο τρόπος που στέκονται στο ράφι σου, δεν ταιριάζει στο δωμάτιο σου, έγιναν ανεπιθύμητοι επισκέπτες. Φαντάζουν παράταιροι και ξένοι. Κάποτε έδινες ζωή στα λούτρινα, τα ζωντάνευες και τα έφτιαχνες ανθρώπους, τώρα δεν έχεις κουράγια να δώσεις πνοή σε οτιδήποτε ψυχρό και άψυχο. Τα μετράς και τα ξανά μετράς και πάλι λειψά τα βγάζεις. Όλα μαζεμένα πια σε χαρτόκουτα. Ανίκητος ο χρόνος, αδυσώπητος, ανελέητος σαν τα θηρία που έχεις να αντιμετωπίσεις καθημερινά. Σε σπίτι πατρικό και σε δωμάτιο παιδικό… Ζευγάρια θαμμένα σε σπίτια πατρικά, όνειρα ασφυκτικά μέσα σε λίγα τετραγωνικά. Τα πρωινά μέσα από το παράθυρο του δωματίου τρυπώνει το φως από τις γρίλιες και χτυπά στο πρόσωπο, όταν πας να το ανοίξεις. Είναι το καλωσόρισμα, το ξεκίνημα της μέρας σου, ξεσκεπάζει και την παραμικρή ατέλεια του προσώπου σου, αποκαλύπτει τα στραπατσαρίσματα των στιγμών σου. Έπειτα το δωμάτιο γεμίζει μελωδίες από τη φωνή του Καζαντζίδη, είναι ο κύριος Κώστας, που μένει απέναντι. Πόσο μοιάζει η φωνή του με του Καζαντζίδη; Είναι σχεδόν τρομακτικό, δεν τις ξεχωρίζεις. Και ρίχνει τις πρωινές του κορώνες, άλλοτε χαρούμενα τραγούδια και άλλοτε θλιμμένα. Τον χαίρομαι, όπως χαίρομαι οποιονδήποτε εκφράζεται ελεύθερα, οποιονδήποτε εκδηλώνει τα συναισθήματα του. Και είναι δάσκαλος καλός για την εγγονούλα του, αφού της έχει μάθει ολόκληρο το λαϊκό ρεπερτόριο.

Αυτή η γειτονιά, πριν γίνει μικρή τσιμεντούπολη, ήταν αλάνα που έσφυζε από ζωή, φωνές και τσιρίγματα, βόλτες με τα ποδήλατά μας, παιχνίδια κρυφτό, κυνηγητό, τζαμί, ψείρες, μήλα, σχοινάκι, μακριά γαϊδούρα. Παιχνίδια που παίζαμε όταν παρατούσαμε τα λούτρινα από τα χέρια μας. Όπου και να πάω πάντα εδώ γυρνώ, όχι μονάχα εγώ αλλά όλοι μας. Σαν να είναι η βάση μας, ο σταθμός μας, το σημείο αναφοράς μας, η ταυτότητάς μας, θυμάμαι μαζεύαμε πασχαλίτσες, γιατί θαυμάζαμε την ομορφιά τους και δέναμε τη χρυσόμυγα με μια κλωστή να μη μας φύγει… Μετά από λίγο τα απελευθερώναμε…Ποιος δε θέλει να ζει ελεύθερα; Η γειτονιά αυτή είχε μπόλικη ελευθερία πριν γίνει φυλακή, είχε άσωτο οξυγόνο πριν πνιγεί, είχε νιάτα πριν γεράσει. Είχε απλωμένη μοσχομυριστεί μπουγάδα, είχε έναν αέρα αλλιώτικο που έμπαζε από παντού, πριν περιοριστεί από τις τεράστιες πολυκατοικίες γύρω της, οι άνθρωποι όμως έμειναν ίδιοι, ίδιο χαμόγελο, ίδιο συναίσθημα όταν σε αντικρίζουν και αυτό είναι που μένει. Η αλήθεια στην αντίδραση τους, όταν σε κοιτούν μέσα στα μάτια, είναι το τεστ που πέρασες, είναι ο σεβασμός που κέρδισες, είναι το τρόπαιο που κατάκτησε το είναι σου. Ακόμα όμως, τα πολύχρωμα τραπεζομάντιλα τινάζονται και τα ψίχουλα ταΐζουν σπουργίτια, ακόμα τα χελιδόνια χτίζουν στα μπαλκόνια φωλιές, ακόμα εδώ στέκουμε όρθιοι απέναντι στις δυσκολίες, στις αντιξοότητες, στην κρίση, στην ανεργία, στη φτώχεια, στην καταπίεση, στην ανελευθερία, στην αμάθεια και πίσω μας ακολουθεί άλλη μια γενιά κρατώντας λούτρινα. Ολοκαίνουργια και αστραφτερά. Αυτά τα μικρά χεράκια που τα κρατούν τώρα, θα γράψουν τη δική τους ιστορία, θα παίξουν το δικό τους ρόλο, θα γράψουν άλλους διαλόγους για εκείνα. Θα τα παίξουν αλλιώς…

ΤΟGETHER 43

Δεν κοίταξα KEIMENO: ΛIΛΑ ΚYΡΟΥ

Δ

εν κοίταξα το πρόσωπο μου στον καθρέφτη. Το έπλυνα μου, βούρτσισα τα δόντια μου αλλά τα μούτρα μου δεν τα είδα. Έσβησα το φως κι έτρεξα να προλάβω το λεωφορείο. Τσάντα, κλειδιά, πορτοφόλι, όλα τα απαραίτητα εκτός από το τηλέφωνο. Μια μέρα χωρίς κινητό δεν έγινε και κάτι. Θα αντέξω. Κακή συνήθεια. Κι άμα με πάρει τηλέφωνο; Έτρεξα για να το πάρω. Δέκα λεπτά θα με πάρει να επιστρέψω, δεν έγινε και κάτι αν αργήσω στη δουλειά. Το πρώτο μήνυμα ήρθε, καλημέρα, δεν είμαι καλά, πάρε με όποτε μπορείς. Σύντομα θα ήθελα. Μια σκέτη καλημέρα του έστειλα. Δεν ήθελα κάτι παραπάνω. Κουράστηκα. Με κούρασε. Δε φταίει κι αυτός. Τρία χρόνια σχέση δεν το λες και λίγο. Χώρισε με το κορίτσι του την περασμένη βδομάδα και από τότε κλαίγεται. Χώρισε και από την επόμενη κιόλας μέρα τη ζητούσε πάλι πίσω. Δώστης χρόνο, η απάντηση μου. Μα, υπάρχει αγάπη, η δική του. Απανωτά μηνύματα, μου έφυγε, το νιώθω ότι την έχασα, κι άλλες φορές μαλώναμε αλλά τώρα είναι αλλιώς, βιώνω την απώλεια, ζω έναν μικρό θάνατο. Δε θα τη ξαναδώ όπως την έβλεπα, δε θα μ’ αφήσει να την αγκαλιάσω ή να τη φιλήσω. Κάθε τρεις και λίγο τηλέφωνο για να μου μιλήσει, να μοιραστεί στιγμές τους. Άλλες το σήκωνα, άλλες όχι. Άντε πάλι τα ίδια. Στεναχωριόμουν που δεν τον απαντούσα και έπειτα, περνούσαμε ώρες σε ένα ακουστικό. Όλα είναι θέμα χρόνου, θα του περάσει, έλεγα και με ένα μαγικό τρόπο, έβρισκα υπομονή και τον άκουγα. Δεν ξέρω αν ήταν ερωτευμένος ή απλά ήταν εγωισμός. Δεν τη διεκδικούσε έτσι όσο ήταν μαζί. Τώρα έβαλε μυαλό, ποιος ξέρει; Πώς να βάλει κάποιος μυαλό στην καρδιά; Είναι εγωιστικό, του έλεγα απ’ την πλευρά σου. Αγάπη, το έλεγε αυτός. Δώσε χρόνο. Θέλει να ξεκαθαρίσει τα συναισθήματα της, να βρει τον εαυτό της. Να τον βρει μέσα από μένα. Συνήθως, του το ‘κλεινα κατάμουτρα, μπας και βάλει απ’ αυτόν τον εγωισμό, τον καλό εγωισμό μπροστά και δεν κάνει κίνηση να με ξανακαλέσει. Κρατούσε κάνα 8ωρο και πάλι-ξανά-μανά τα ίδια. Τι επιλεκτικός εγωισμός. Ήθελα να αποφύγω και ανεπιθύμητες επισκέψεις και του έστελνα κανένα μήνυμα, έλα δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου… Κι αυτός θύμωνε που τον ειρωνευόμουν. Δεν ειρωνευόμουν αλλά η διάθεση του δε σήκωνε τέτοιες γραφικές κουβέντες, αστείες για μένα. Απλά ήθελα να αλαφρύνω την ατμόσφαιρα. Σωστά, αυτός θρηνεί και γω κοροϊδεύω τον θάνατο του έρωτος του. Πλησίαζα στη δουλειά και ντριν το κινητό. Δεν είχα διάθεση, ένιωθα ότι πρέπει να απολογηθώ για κάτι, που κι εγώ δε φταίω.

Έπρεπε τελικά, να το άφηνα στο σπίτι. Δεν μπήκα στη διαδικασία να το δω, νευρίασα που πήγα αντίθετα από τη σημερινή τύχη του κινητού και επενέβην. Καλόπιασα τον εαυτό μου και τ’ άνοιξα, ήταν η αδερφή μου, να περάσω να πάρω ψωμί. Θα μαγείρευε το αγαπημένο μου φαγητό. Μ’ είδε κάπως τελευταία και θέλησε να μου φτιάξει το κέφι, κέφι με μελιτζάνες και κιμά. Όλως παραδόξως καμιά επικοινωνία μέχρι το μεσημέρι. Ανακούφιση. Είχα τον νου μου και έριχνα κλεφτές ματιές. Να έπαθε κάτι; Αμφιβάλλω. Θα βρήκε κάποιον άλλον να πρήζει. Η δουλειά απορρόφησε όλη τη συγκέντρωση μου, καιρό είχα να βουτήξω τόσο. Πήγε 6:00. Έντεκα μηνύματα. Ανακούφιση. Ζητούσε να τον παρηγορήσω. Λέξεις που αποζητούσαν να βρουν ανταπόκριση. Στην κοπέλα του μάλλον ήθελε να σταλούν. Εγώ δεν είχα τι να του πω και τα άφηνα αναπάντητα. Επέμενε. Πάρε με. Σε χρειάζομαι. Θέλω να μιλήσουμε. Μ’ έπιασε κρίση. Πήρα το λεωφορείο, όλα μέσα στην τσάντα. Έφτασα στη στάση, πίστευα ο χρόνος μέσα στο λεωφορείο να κατεύναζε την ένταση μου και του τηλεφώνησα. Πάρτο χαμπάρι! Δεν είμαι το κορίτσι σου. Την αγαπώ, έλεγε και ξαναέλεγε. Συγχώρεση ζητούσε. Τον συγχώρησα. Όμως, έπαψα να είμαι το κορίτσι του από την περασμένη Τρίτη.

ΚΟΖΆΝΗ Ι. Τράντα 16 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ Β.Κωνσταντίνου και Νοσοκομείου 1 ΝΈΟ ΚΑΤΆΣΤΗΜΑ “Οπτικά Κάτανας” στα ΓΡΕΒΕΝΆ FB @Optika-Katanas W. katanas.gr

44 ΤΟGETHER

ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ

«Αυτός που από την Άνοιξη αγαπιέται» ΚΕΙΜΕΝΟ: ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΊΔΟΥ Νομικός -Δικηγόρος. Έχει λάβει πρόσθετη εκπαίδευση λογοτεχνίας -μετάφρασης και είναι επίσημη μεταφράστια της Ιταλικής γλώσσας.

Ο

Κάρλος Φουέντες στα αυτοβιογραφικά σημειώματά του, με τίτλο « Σε αυτά πιστεύω» αναφέρεται με ιδιαίτερη συγκινησιακότητα στην άνοιξη του 1968, όπου μαζί με τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και τον Χούλιο Κορτάσαρ αποφασίζουν να μεταβούν από το Παρίσι στην Πράγα που βιώνει την Επαναστατική Άνοιξη της, ενταγμένη σε μια περίοδο γενικότερου αναβρασμού που εξελίχθηκε στα πλαίσια του Μάη του ‘68 στη Γαλλία των φοιτητικών κινητοποιήσεων και εισχώρησε στις γείτονες περιοχές. Πέρα από το άμεσο ενδιαφέρον συμμετοχής τους, στις σημαντικές πολιτικές εξελίξεις, η έγνοια τους είναι εστιασμένη στον νεότερο φίλο τους, τον τσέχο συγγραφέα, Μίλαν Κούντερα ,γεννημένο σαν σε αστείο την 1η Απριλίου του ‘29. «Το Αστείο» μια ενδιαφέρουσα πολιτική σάτυρα, είναι το πρώτο του μυθιστορηματικό έργο δημοσιευμένο στην Πράγα το ‘67, που του προσδίδει φήμη και σηματοδοτεί την έναρξη της συγκρουσιακής του σχέσης με το τσεχοσλοβάκικη πολιτική εξουσία. Η ενεργή συμμετοχή του στην εξέγερση της «Άνοιξης της Πράγας « θα στοιχίσει στον Κούντερα, τη δυσμένεια του καθεστώτος που μετά από παλινδρομήσεις τον οδηγεί στην οριστική του απόφαση να εγκαταλείψει την Πράγα και τη ματαιωμένη Άνοιξη της και να αυτοεξορισθεί στο Παρίσι όπου και ζει μέχρι σήμερα. Πριν την οριστική εγκατάλειψη της Πράγας το ‘75, ο Μίλαν έγραψε και εξέδωσε το τελευταίο του βιβλίο στην Τσεχία, το ‘73 με τίτλο « Η ζωή είναι αλλού» που έπεται του «Βάλς του αποχαιρετισμού», όπου ο κεντρικός ήρωας ονομάζεται Γιάρομιλ -στα τσέχικα σημαίνει «Αυτός που αγαπάει την Άνοιξη ή αυτός που από την Άνοιξη αγαπιέται». Η αυτοεξορία του στο Παρίσι σηματοδοτείται συγγραφικά από το «Βιβλίο

του γέλιου και της λήθης» που εκδίδεται το ‘78 και στο οποίο αναφέρεται για πρώτη φορά στην έννοια της τσέχικης λέξεως litost : «Litost είναι μια τσέχικη λέξη που δε μεταφράζεται σε άλλες γλώσσες. Δηλώνει ένα αίσθημα σαν τεντωμένη αρμόνικα, ένα αίσθημα που είναι σύνθεση πολλών άλλων αισθημάτων: της θλίψης, του οίκτου, των τύψεων και του παράπονου. Η πρώτη συλλαβή αυτής της λέξης προφερόμενη με έμφαση και για πολύ, ηχεί σαν το θρήνο ενός εγκαταλειμμένου σκυλιού. Κάτω όμως από ορισμένες περιστάσεις, η λέξη Litost έχει αντίθετα, σημασία πολύ στενή, ιδιαίτερη, ακριβή και λεπτή σαν κοφτερό μαχαίρι. Ψάχνω μάταια να βρω γι αυτήν τη λέξη κάποια αναλογία σε άλλες γλώσσες αν και δεν το χωράει ο νους μου πως χωρίς αυτήν μπορεί κανείς να καταλάβει την ανθρώπινη ψυχή ... Litost είναι μια οδυνηρή κατάσταση που ξυπνάει μέσα μας ύστερα από ‘να βλέμμα που ρίχνουμε στην ξεσκεπασμένη ξαφνικά αθλιότητά μας». Το αμέσως επόμενο βιβλίο του «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» εκδίδεται το 1984 και ακολουθεί η «Αθανασία» που αποτελεί και το τελευταίο έργο του γραμμένο στην τσέχικη γλώσσα. Με το βιβλίο αυτό ο Κούντερα αποχαιρετά οριστικά τη μητρική του γλώσσα και διασπά τους γλωσσικούς δεσμούς με την πατρίδα του. Όλα τα υπόλοιπα έργα του απο κει και ως σήμερα είναι αποκλειστικά γραμμένα στη γαλλική γλώσσα ενώ η ύφη του λόγου του μεταβάλλεται ουσιωδώς, γίνεται λιτή και περιεκτική στην απλότητα της. Σηματοδοτεί τις εκφάνσεις ενός προδομένου προδότη που μελετά, διαλογίζεται, αναλύει, συγγράφει σε μια γλώσσα διάφορη της μητρικής του. Ανάμεσα στο πρώτο λογοτεχνικό του κείμενο, ένα

αξιόλογο θεατρικό έργο με τίτλο « Κλειδοκράτορες» που εκδόθηκε το ‘62 και στο ακροτελεύτιο έργο του, μια μυθοπλαστική νουβέλα που εκδόθηκε στο Παρίσι του 2014 με τίτλο « Η γιορτή της ασημαντότητας « ολοκληρώνεται μισός και πλέον αιώνας συγραφικού έργου που επέδρασε στον δυτικό κόσμο του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα και κατέταξε τον Κούντερα στις συνειδήσεις των αναγνωστών, ως έναν από τους πλέον επικοινωνιακούς συγγραφείς. Στα τέλη Οκτωβρίου του 2020 ο Κούντερα λαμβάνει το βραβείο « Φράντς Κάφκα», που αποτελεί την ύψιστη λογοτεχνική επιβράβευση στην Τσεχία, ως αναγνώριση του συλλογισμού και της γραφής του. Ο Μίλαν 91 ετών πλέον καλείται να επιστρέψει στην Πράγα του, να μπει τροπαιοφόρος στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου, όπου φοίτησε και να συναντήσει τη μεγάλη του πνευματική επίδραση τον γερμανόφωνο τσέχο λογοτέχνη Φράντς Κάφκα. Εν τέλει ζώντας τη νοσταλγία και τη Μεγάλη Επιστροφή, όπως ακριβώς την περιγράφει στην Άγνοια, το τελευταίο έργο της τριλογίας του Βραδύτητα -Ταυτότητα - Άγνοια που έπεται της Αθανασίας, η οποία αποτελεί το ακροτελεύτιο κείμενο του γραμμένο στην τσέχικη γλώσσα. Της Αθανασίας προηγείται το αριστουργηματικό του έργο « Η αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης « ή κατ’άλλη μετάφραση του «είναι» γραμμένο επίσης στην τσέχικη γλώσσα. Μυθιστορημα-

«Litost είναι μια οδυνηρή κατάσταση που ξυπνάει μέσα μας ύστερα από ‘να βλέμμα που ρίχνουμε στην ξεσκεπασμένη ξαφνικά αθλιότητά μας». τικό κείμενο που εμπεριέχει εντός του δοκιμιακό λόγο και αυτοβιογραφικότητα, αναγνώσθηκε και λατρεύτηκε από εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο ενώ μεταφέρθηκε επιτυχώς στη μεγάλη οθόνη το ‘88 σε μια εκτενή σύλληψη που αγγίζει τις τρείς ώρες σε σκηνοθεσία του Φιλίπ Κάουφμαν . Αβάσταχτα ελαφροβαρύς ο Μίλαν, ατενίζει τον αιώνα του που συμπληρώνεται σιγά σιγά, γνωρίζοντας πόσο βαθιά αγαπήθηκε εκείνη η εικόνα του που δέσποζε στις ελληνικές εκδόσεις της δεκαετίας του ‘80. Όμορφος, σοβαρός, ιδιότυπα μποέμ, μαγκάκι άξιο και πανάξιο με το τσιγάρο στο χέρι.

Υ.Γ.

Ο Κούντερα έχει συγγράψει δύο αξιόλογα θεατρικά έργα, το πρώτο οι « Κλειδοκράτορες» αποτελεί το λογοτέχνημα με το οποίο εμφανίσθηκε στον συγγραφικό κόσμο το 1962 στην Πράγα και το δεύτερο είναι ένα ώριμο έργο που εκδόθηκε στο Παρίσι στην έναρξη της τρίτης χιλιετίας, με τίτλο «Ο Ιάκωβος και ο αφέντης του», γραμμένο στη γαλλική γλώσσα. Επιπρόσθετα είναι σημαντικός δοκιμιογράφος, του οποίου τα λογοτεχνικά δοκίμια φέρουν την ιδιότυπη μορφή συνταιριάσματος δοκιμίου -αφήγησης βιογραφίας -αυτοβιογραφικότητας. Στα σημαντικότατα δοκίμια του συγκαταλλέγονται: Η τέχνη του μυθιστορήματος, Ο Πέπλος, Οι Προδομένες Διαθήκες και το ιδιότυπο «Η Συνάντηση» γραμμένο σαν συναρπαστικό μυθιστόρημα. Ο διηγηματικός λόγος του Κούντερα έχει εκδοθεί σε μια και μοναδική συλλογή με τίτλο «Κωμικοί έρωτες» το 1969 στην Πράγα.

ΤΟGETHER 45

Ο έρωτας είναι τέχνη KEIMENO: ΚΟΡΙΝΑ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ Πολιτιστική Διαχειρίστρια, MSc

Η

τέχνη συνθέτει την διαδικασία της με κάτι ενστικτώδες και ακολουθεί τους κανόνες του δημιουργού. Κυρίως όμως εστιάζει στην ικανότητά της να εκφράζει αλλά και να προκαλεί συναισθήματα. Όπως ακριβώς γίνεται και με τον έρωτα, που δεν ακολουθεί κανόνες. Διότι και στην πραγματικότητα ο έρωτας θυμίζει τέχνη! Η ζωή στα ξαφνικά γεμίζει παραστάσεις, χρώματα, ήχους και ακόμα και αν στην εξέλιξη του χρόνου αποτραβηχτεί από το προσκήνιο η φωτεινότητά τους, δεν θα πρέπει να ανησυχούμε καθώς η σκίαση, είναι απαραίτητη. Για τους παραπάνω λόγους, τα χρώματα, οι εκφράσεις, οι λέξεις, η μουσική αποπνέουν και αποδίδουν τον έρωτα και την ομορφιά του με ανεξάντλητη ποικιλία στην έμπνευση των καλλιτεχνών διαχρονικά. Μία γεύση απ΄ όλα αυτά θα δοκιμάσετε παρακάτω!

Ο έρωτας στην ποίηση. Ο Τάσος Λειβαδίτης , στο απόσπασμά του «Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας» (1952) αποδίδει με τον μοναδικό του τρόπο τον έρωτα. «Ναι, αγαπημένη μου. Πολύ πριν να σε συναντήσω εγώ σε περίμενα. Πάντοτε σε περίμενα. Σαν ήμουνα παιδί και μ’ έβλεπε λυπημένο η μητέρα μου έσκυβε και με ρωτούσε. Τι έχεις αγόρι; Δε μίλαγα. Μονάχα κοίταζα πίσω απ’ τον ώμο της έναν κόσμο άδειο από σένα. Και καθώς πηγαινόφερνα το παιδικό κοντύλι ήτανε για να μάθω να σου γράφω τραγούδια. Όταν ακούμπαγα στο τζάμι της βροχής ήταν που αργούσες ακόμα όταν τη νύχτα κοίταζα τ’ αστέρια, ήταν γιατί μου λείπανε τα μάτια σου κι όταν χτύπαγε η πόρτα μου κι άνοιγα δεν ήτανε κανείς. Κάπου όμως μες στον κόσμο ήταν η καρδιά σου που χτυπούσε. Έτσι έζησα. Πάντοτε. Κι όταν βρεθήκαμε για πρώτη φορά – θυμάσαι; Μου άπλωσες τα χέρια σου τόσο τρυφερά σα να με γνώριζες από χρόνια. Μα και βέβαια με γνώριζες. Γιατί πριν μπεις ακόμα στη ζωή μου είχες πολύ ζήσει μέσα στα όνειρά μου αγαπημένη μου».

Ο έρωτας στο θέατρο. Το έργο Ρωμαίος και Ιουλιέτα είναι μία τραγωδία που έγραψε ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, το 1595 ο οποίος αποδίδει τον έρωτα ως το αρχέτυπο δύο εραστών. Δυο νεαροί εραστές που ο θάνατός τους τελικά συμβιβάζει τις διενέξεις μεταξύ των φεουδαρχικών οικογενειών τους, βγάζουν το ερωτικό πάθος τους ακόμη και μέσα από την απλότητα.

Ο έρωτας στην λογοτεχνία. Ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντσου Κορνάρου, (17ος αιώνας) ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε στην Κρήτη και ερμηνεύεται στην Κρητική διάλεκτο, έχει ως κεντρικό θέμα τον έρωτα ανάμεσα σε δύο νέους, τον Ερωτόκριτο και την Αρετούσα. Γύρω απ τον έρωτα περιστρέφονται και άλλα θέματα όπως η τιμή, η φιλία, η γενναιότητα και το κουράγιο. Ο Ερωτόκριτος πέρασε στην λαϊκή παράδοση και παραμένει ένα εξαιρετικά δημοφιλές κλασικό έργο, χάρη επίσης και στην μελοποίησή του από τον Χριστόδουλο Χάλαρη και την ερμηνεία του από τον Νίκο Ξυλούρη.

Ο έρωτας στον κινηματογράφο. Το Ημερολόγιο του Νίκολας Σπαρκς (2004) ακολουθεί το ταραγμένο ταξίδι δυο νεαρών εραστών, οι οποίοι μπλέκουν σε ένα παθιασμένο καλοκαιρινό έρωτα και μετά από χρόνια χωρισμού, τον οποίο προκάλεσαν οι διαφορετικές κοινωνικές τους τάξεις και ο Δεύτερος παγκόσμιος Πόλεμος, βρίσκονται αναπάντεχα ξανά μαζί. Η ιστορία της ακλόνητης αγάπης αυτού του ζευγαριού, τα εμπόδια και το πάθος τους, αποκαλύπτονται δεκαετίες αργότερα σε μια γυναίκα, που ζει σε κάποιο θεραπευτήριο του Νότου, από έναν κύριο που την επισκέπτεται τακτικά για να της διαβάζει ιστορίες από ένα μυστηριώδες ημερολόγιο.

Ο έρωτας στην μουσική. Έχουν γραφτεί ποικίλα τραγούδια για τον έρωτα, τα οποία χαράχτηκαν με γενναιοδωρία μέσα μας. Ενδεικτικά ένα απ’ αυτά είναι της Καληνύχτας τα φιλιά (1991), της Ελευθερίας Αρβανιτάκη.

Ο έρωτας στην ζωγραφική. Οι ασφυκτικοί εραστές του Rene Magritte (1928), αποδίδουν τον έρωτα σαν μια λειτουργία που δεν χρειάζεται τα μάτια για να δει, αγνοεί τα υπαρκτά εμπόδια -όπως τα πανιά που τους χωρίζουν- και το ζευγάρι ανταλλάσσει ένα παθιασμένο φιλί.

Ο έρωτας στην γλυπτική. Δεν θα μπορούσε να λείπει από την λίστα για τον έρωτα Ο Έρως και Ψυχή (1793) του Ιταλού γλύπτη Αντόνιο Κανόβα. Φιλοξενείται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου και αναπαριστά ένα μυθολογικό ζευγάρι, που βασανίστηκαν πολύ μέχρι να μπορέσουν να χαρούν την αγάπη τους ανεμπόδιστα.

Ο έρωτας στα παραμύθια. Η Μικρή Γοργόνα το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1837 και έχει διασκευαστεί και σε μία ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney (1989) απεικονίζει μία νεαρή γοργόνα η οποία ερωτεύεται έναν άνθρωπο και δίνει την ουρά της με αντάλλαγμα ένα ζευγάρι πόδια για να είναι μαζί του, παρά το μεγάλο κόστος (όχι μόνο χάνει τη φωνή της, αλλά κάθε φορά που περπατάει νιώθει και σαν να βαδίζει πάνω σε μαχαίρια). Ο έρωτας είναι τέχνη και δεν ακολουθεί κανόνες. Κάθε φορά είτε ο καλλιτέχνης είτε ο ερωτευμένος καταθέτει κομμάτι της ψυχής του σε αυτό που δημιουργεί. Το μυαλό του, σαν λευκό πανί, αρνείται πεισματικά να σταματήσει να παίζει σε επανάληψη τη σκηνή του πρώτου φλογερού συναισθήματος. Διότι όπως επισημαίνει και ο Όσκαρ Ουάιλντ «Aρκεί ένα λεπτό για να ερωτευθείς, μια ώρα για να συμπαθήσεις και μια μέρα για ν’αγαπήσεις. Όμως μια ολόκληρη ζωή δεν αρκεί για να ξεχάσεις».

46 ΤΟGETHER

Ανεμοδαρμένα ύψη Ο Κώστας Μπουζούκης διάβασε τις διευλεύσεις των πλανητών και υπογράφει τις αστρολογικές μηνιαίες προβλέψεις του για όλους μας! ΚΡΙOΣ 21.3-20.4 Οι πρώτες αλλαγές της χρονιάς ξεκίνησαν και μια από τις σημαντικότερες που πέρασε είναι η μετακίνηση του Κρόνου στο Υδροχόο. Οπότε , για σένα Κριέ μου τα επαγγελματικά σου παίρνουν γερές βάσεις και ταυτότητα. Φιλικές σχέσεις θα παίξουν σημαντικό ρόλο για σένα. Έρχεται ένας μήνας που ο Δίας θα σου φέρει πολλά καλά, κυρίως στα οικονομικά σου. Προσοχή με τα νεύρα σου ειδικά μετά τις 31 Ιανουαρίου που έχουμε ανάδρομο Ερμή.

ΤΑYΡOΣ 21.4-20.5 Πέρασες μια περίπλοκη χρονιά και δούλεψες σκληρά όμως δεν πτοήθηκες από τα ψεύτικα βέλη του έρωτα. Έρχεται ένας μήνας που θα πρέπει να προσέξεις για λίγο ακόμη το παιχνίδι της Αφροδίτης. Μάθε να παίζεις και θα βγεις νικητής. Το κεφάλι ψηλά. Ίσως ο έρωτας που έρθει να είναι σταθερός.

ΖΥΓOΣ 23.9-22.11 Σφυρηλατήθηκες από πολλά χτυπήματα, έζησες καταστάσεις που μόνο με την ψυχραιμία σου μπόρεσες να κουμαντάρεις. Τώρα έρχεται ένα καινούργιο στάδιο που πρέπει να περάσεις και αυτό θα είναι το κλειδί της επιτυχίας. Μην φοβηθείς να κάνεις το βήμα και ο έρωτας που είναι ένα κομμάτι που ξέχασες , σου χτυπά την πόρτα δυνατά.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ 23.10-22.11 Πόσο πολύ πονάς με τα χτυπήματα σου και πόσο πονούν οι άλλοι που τα δέχονται. Καιρός για ανακωχή. Να δούμε τι γίνεται παρακάτω γιατί έρχεται ένας μήνας που θα πρέπει να μαζέψεις τις δυνάμεις σου και το μυαλό σου. Πολλές νέες ευκαιρίες στα επαγγελματικά και κουβέντες που πρέπει να σκεφτείς καλά. Τα οικονομικά σου ανεβαίνουν και αυτό σας βοηθά.

ΤΟΞOΤΗΣ 23.11-21.12 Όμορφέ μου Τοξότη, κάνεις τα πάντα για να βρεις τις ισορροπίες σου. Έχεις στο μυαλό σου να κάνεις κάτι νέο επαγγελματικά και με καλλιτεχνική ενέργεια όμως καλό είναι αυτό τον μήνα να μην προχωρήσεις γιατί πρέπει να δεις κινήσεις και ανθρώπους που θα σε κάνουν να καταλάβεις καλύτερα τα πράγματα. Μάθε όσα πιο πολλά μπορείς.

ΔIΔΥΜΟΙ 21.5-21.6 Όταν κάθεσαι και πίνεις ένα ποτήρι κόκκινο κρασί, βλέπεις την αντανάκλαση του Δίδυμου εαυτού σου. Κατακόκκινο και έτοιμο να μαγέψει . Καιρός να μαγέψεις με την ομορφιά σου. Αρκετά μείνατε στον πάγο και την αβεβαιότητα. Καιρός να κάνεις ένα νέο ξεκίνημα στα ερωτικά σας. Ο μήνας αυτός θα σας μεθύσει, σαν κόκκινο κρασί. Προσοχή να είστε επιφυλακτικοί με τα συνοδευτικά.

ΚΑΡΚIΝΟΣ 22.6-22.7 Σαν καλά παιδιά που είστε και τώρα που αρχίζετε να βάζετε μυαλό πρέπει να κάνετε ριζικές αλλαγές κυρίως στα επαγγελματικά σας και μετά στα ερωτικά σας. Μέσα στο παιχνίδι της μάχης παίζουν πολλά. Λεφτά, δόξα και τιμή. Γίνε πολεμιστής και όρμα στην αρένα.

ΑΙΓOΚΕΡΩΣ 22.12-19.1 Μεγάλες αλλαγές στη ζωή σας και νέα ξεκινήματα που θέλουν τώρα να κάνετε πράξη τα όσα έχετε πει. Πρέπει να διώξετε ότι τοξικό υπάρχει στη ζωή σας και να μείνετε για λίγο μόνοι-ες ώστε να δείτε την κατάσταση. Θα μάθετε πολλά. Τα οικονομικά σας πάνε λίγο καλύτερα και θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν. Έρωτες πολλοί θα έρθουν αλλά κρατήστε την καρδιά Σας. Θα βρεθεί να την δώσετε κάπου όμορφα.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ 20.1-19.2 Με λίγα λόγια αγαπημένε μου Υδροχόε, η χρονιά ανήκει στο στοιχείο σου, τον αέρα και ήρθε για σένα ο καιρός να ανοίξεις τα φτερά σου για να κάνεις νέα ξεκινήματα. Πρέπει όμως να τα βρεις εκεί που τα έχεις κρύψει, βαθιά. Θέλει πολύ προσπάθεια και συγκέντρωση. Μην ξεφεύγεις από τους στόχους της ζωής σου.

ΛEΩΝ 23.7-23.8 Ενέργεια, πάθος , δύναμη και ένας χρόνος που πέρασε γεμάτος με κινούμενους στόχους που πρέπει σιγά σιγά να βάλετε σε σειρά και να συγκροτηθείτε. Πολύ δουλειά σας περιμένει και αναπάντεχες εκπλήξεις που σας ξαφνιάζουν. Τα οικονομικά σας, ανεβαίνουν και αυτό βοηθά την κατάσταση. Μετά τις 31 Ιανουαρίου προσοχή με συμβόλαιο και την διατροφή σας.

ΠΑΡΘEΝΟΣ 24.8-22.9 Τέλος τα ψέματα και οι αναβολές. Σιγά σιγά θα αρχίσουν τα πράγματα να κυλούν πιο ομαλά και νέα δεδομένα θα έρθουν που θα σας κάνουν αισιόδοξοι. Προσοχή πολύ στο πρόγραμμά σας, μην το φορτώνεται πολύ γιατί θα πιεστείτε. Ένας έρωτας παίρνει μορφή.

ΙΧΘΥΣ 20.2-20. Πρόγραμμα και γυμναστική για εσάς τα ψαράκια. Ήρθε η ώρα να μπείτε σε πρόγραμμα. Πέρασες δύσκολα με την υγεία σου, όλα όμως πήγαν καλά. Τώρα πρέπει να γυμναστείτε και να προσέξετε την διατροφή σας. Τα επαγγελματικά σας ανεβαίνουν.

ΑΥΘΕΝΤΙΚΑ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΥΤΙΚΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΓΗ Η οικογενειακή επιχείρηση ΤΟΥΣΙΑΣ με γνώμονα, πείρα και υπομονή υπηρετεί την τέχνη της παραδοσιακής τυροκομίας, εδώ και τρεις γενιές, από το 1970, με τη βοήθεια της πιο σύγχρονης και εξελιγμένης τεχνολογίας και προσφέρει προϊόντα ανωτέρας ποιότητας και υψηλής διατροφικής αξίας στο ελληνικό τραπέζι. Η αφοσίωση στην ποιότητα των προϊόντων αλλά και ο σεβασμός προς τους καταναλωτές οδήγησαν το 2013 στη δημιουργία καινούριων εγκαταστάσεων στο Τσοτύλι Βοΐου Κοζάνης. Σε ένα

άρτια εξοπλισμένο τυροκομείο που πληροί όλες τις προδιαγραφές της Ε.Ε., η επιχείρηση ΤΟΥΣΙΑΣ διατηρεί πάντα τη συνεργασία με της κτηνοτρόφους της περιοχής και εστιάζει στο υψηλό επίπεδο των συνθηκών διατροφής και διαβίωσης των αιγοπροβάτων, τα οποία αποτελούν τη βασικότερη εγγύηση των προϊόντων της. Ιδιαίτερα ξεχωριστός για τη γεύση του, ο Μπάτζιος, αποτελεί ιδανική γαστρονομική επιλογή για κάθε τραπέζι, με την ευχάριστα υπόξινη, ελαφρώς πικάντικη και αλμυρή γεύση του.

2o χλμ. Τσοτυλίου-Νεάπολης e-mail info@tousias.gr T. 6932324402/6972893282 www.tousias.gr