Together Free Press n.47

47

TOGETHER

EDITORIAL 47

-Ελβιέλα μου λέει ο Σωτήρης. Αυτό είναι! Έχω ιστορικά αρχεία στον υπολογιστή μου και σε μια αναδόμηση τους θα κάνουμε ένα εξώφυλλο Ελβιέλα! Στο Τοgether όμως η Eλβιέλα θα παίξει με όρους Bauhaus και Kandinsky. Πάμε να δούμε το ελληνικό design της δεκαετίας του 70!

-Μα τι είναι η Ελβιέλα βρε Σωτήρη; -Το σήμα της εμπιστοσύνης! Σύμβολον ανυπερβλήτου τεχνικής τελειότητας! Έλβις Πρίσλευ ξαναέλα, με παπούτσια ελβιέλα! Καιφόβος. είχε δίκιο... Η Ελβιέλα παραχώρησε τοοόνομά της σε μια ολόκληρη Το πρώτο συναίσθημα που ένιωσε άνθρωπος. κατηγορία παπουτσιών αυτά που σήμερα λέμε “σταράκια”. Είναι πιθανό πως αν το ανθρώπινο είδος δεν είχε φοβηθεί, δεν θα είχε επιβιώσει. Όποιος λοιπόνλοιπόν ήθελεσαν να κινητήριος αναφερθείδύναμη, σε πάνινα παπούτσια με λαστιχένια σόλα Λειτούργησε έκανε τους ανθρώπους να ψάξουν να αυτήν ακριβώς τη λέξη χρησιμοποιούσε! βρουν τρόπο να προστατευτούν από τα θηρία, να κατασκευάσουν εργαλεία, να επινοήσουν “Ελβιέλα θα φορέσω για ν’ αρέσω!” μεθόδους, να προστατευθούν. Ο φόβος έγινε το κίνητρο έναντι στην ανυπαρξία. και Σήμερα, μπήκαμε σε μία διαδικασία εκλογίκευσης του, στην προσπάθειά να τον αποδο“Ροκ είναι σμόκιν και ελβιέλο / είναι ο Αμπότ με τον Κοστέλο μας / αυτοί ‘ναι ροκ!» μήσουμε. Κι όμως σήμερα ζούμε στα χρόνια στου φόβου πιο πολύ από ποτέ. τραγουδούσε ο Σταμάτης Κραουνάκης με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη. Πέρα από το αύριο,μόνο τους τα εαυτούς μας, ανθρώπους, τους, τις την Μα το ναάγνωστο, αναγνωρίζουμε πάνινα τηςτους Converse, όταντιςη προθέσεις Ελλάδα μέχρι κριτική.αρχές Υπάρχει μας τόσοτου διάχυτος ο φόβος που αναρωτιέμαι αν περιγράψει μας αφήνει να ζήσουμε. τηςγύρω δεκαετίας ’80 είχε τη δική της λέξη για να Και η ζωή κυλά. τα συγκεκριμένα παπούτσια; μια ασθένεια της εποχής μας!τη δουλειά τους Αυτοί που δε δουλεύουν Αυτοί Να πουάλλη δουλεύουν φοβούνται μη χάσουν

Τα χρόνια του φόβου

Ο

φοβούνται μη δε βρουν ποτέ δουλειά. Η γλώσσα φοβάται να μιλήσει. Το μυαλό φοβάται να Η Ελβιέλα άγριωνφοβάται νιάτων του ΄50 αλλά σκεφτεί. Το σώμα υπήρξε φοβάταιτο να σύμβολο κινηθεί. Οτων άνθρωπος να ξεχάσει. Η δημοκρατία φοκαι όλων των γενεών της ροκαμπίλι, ροκ, πανκ ροκ, grunge, και emo βάται να θυμηθεί. Αυτοί που δεν φοβούνται την πείνα, φοβούνται το φαγητό. Οιμόδας! στρατιώτες Οι ελβιέλες έγιναν το σύμβολο μιας γενιάς παρέα με τον James φοβούνται την έλλειψη όπλων. Τα όπλα την έλλειψη πολέμων. Οι άνθρωποι Dean, και τα δύο. Η το λευκό του μπλουζάκι, το τζιν και το αθλητικό του! γυναίκα φοβάται τη βία του άντρα. Ο άντρας φοβάται την τολμηρή γυναίκα. Φοβόμαστε.

Για δες! Από ένα όνομα, ήρθε στην επιφάνεια μια ολόκληρη εποχή. Μια εποχή όπου οι άνθρωποι έπλεναν τα δόντια τους με κολινό, φορούσαν ελβιέλες και έγραφαν με μπικ! Η υπεραξία ενός προϊόντος φαίνεται όταν το ίδιο ενσωματώνει τη μνήμη ενισχύειτην την ταυτότητά του. Πως μπορεί να σχεδιαστεί σήμερα Τηνκαι ασθένεια, μοναξιά, την ανημπόρια, τον θάνατο, την ζωή, την ημέρα και την νύχτα, μια συσκευασία για την Ελβιέλα; Τι θα γινόταν αν το παρελθόν συναντούσε το πλήθος, το τώρα και, το μέλλον. το μέλλον; O εκμοντερνισμός ενός παρελθοντικού και πολιτισμικού προϊόντος!

O φόβος και η ελπίδα είναι τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία πολιτικής. Αν και είναι αδύνατον Αναρωτιέμαι, σε πόσες περιπτώσεις σήμερα τα προϊόντα ταυτίζονται ναμε ζούμε χωρίςστο φόβο και χωρίς ελπίδα, η ελευθερία μας εξαρτάται από τον βαθμό στον το είδος οποίο ανήκουν; Σε ελάχιστες. οποίο τα διαχειριζόμαστε με επιτυχία. Η Ελβιέλα με την σύγχρονη οπτικοποίηση της είναι ένας φόρος τιμής Στην ελληνική μυθολογία, η ελπίδα βρίσκεται στο πιθάρι Δίας στοαρχαία παρελθόν και το λαικό σχέδιο που αρχίζει ναμέσα ξεθωριάζει απόπου την έδωσε μνήμη ομας, στην γυναίκαφέρνει της ανθρωπότητας, την ανάγκη Πανδώρα, με την εντολήκαι να οπτικής μην το ανοίξει. ενώπρώτη παράλληλα στο σήμερα την εικονοποίησης Εκείνη όμως, υπέκυψε στην περιέργειά της και καθώς έβγαλε το καπάκι ξεχύθηκαν όλες επικοινωνίας. θα κλείσουμε την χρονιά, και αυτή θα είναι η δική μαςη ευχή για όλους σας. οι Έτσι δυστυχίες και κατέκλυσαν την ανθρωπότητα. Πανικόβλητη Πανδώρα προσπάθησε τηναλλά πόρτα αφήστε το παρελθόν να εισβάλλει στο παρόν ναΑνοίξτε το κλείσει, το και μόνο που πρόλαβε να κρατήσει μέσα στο πιθάρι ήταν η ελπίδα. Η και να του δημιουργήσει το μέλλον. ενέργεια Δία, σύμφωνα με τον Ησίοδο, να κρατήσει την ελπίδα μέσα στο πιθάρι, δεν είναι εύκολο να ερμηνευθεί. Το έκανε σε μια ύστατη κίνηση καλής πρόθεσης προς τους Όσο για τον συμβολισμό, οι μάγοιέστω κουβαλούν τα δώρα τους, τα αυτά κίνηση είναι ανθρώπους ώστε να τους περισώσει την ελπίδα ή το έκανε σε δώρα μια ύστατη αμετάβλητα. Κανένα δεν χάνει την ιδιότητα του όσα χρόνια και αν περάσουν! αντεκδίκησης, ώστε μέσα σε όλες τις δυστυχίες τους να μην έχουν ούτε καν την παρηγοριά Να μια ακόμη ευχή! της ελπίδας; Η απάντηση εξαρτάται από το αν θεωρεί κάποιος το «κουτί της Πανδώρας» φυλακή τόπο διαφύλαξης της ελπίδας. Καλέςήγιορτές, καλή ανάγνωση! Καλή δύναμη και καλό κουράγιο σε όλους. ΚέλλυΓρηγοριάδου Γρηγοριάδου Κέλλυ

Που θα βρείτε το Together Σημεία Διανομής Together TOGETHER 2

Κοζάνη Κοζάνη Αεροδρόμιο Αεροδρόμιο Katerina Βakery DEUX KK Katerina Βakery DEUX KK Εl barrio Βατρακούκος Βατρακούκος Good Fellaz Mind Bar Le roi Le roi ΡεβύθιVolta memories Μikel Company Ρεβύθι ΡίγανηΜikel ΑλάτιCompany Crossroads Coffee Island Five coffee Basinas Ρίγανη Αλάτι Κιμωλία Crossroads TodaysFive coffee Basinas Εspresso World Κιμωλία Royal bean Maiblo Tρυποκάρυδος Todays Αμορίνο El Barrio Mπλε Ελάφι Εspresso World 4 coffee Tρυποκάρυδος Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Αμορίνο Γαλατάς Mπλε Ελάφι Μουσείο Τεχνών Κοζάνης 4 coffee Κτελ Κοζάνης Χρυσόψαρο Δημαρχείο 50ρακη ΨιλικάΑvantzo Θωμάς Λαζαριώτης (Μοναστηρίου) Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Περίπτερο Ψιρικοκό Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου Funky monkey

785 Tattoo studio Κτελ Κοζάνης Sette Δημαρχείο Παπαγάλος Ψιλικά Θωμάς Λαζαριώτης(Μοναστηρίου) Πεσκέσι Περίπτερο Ψιρικοκό Ubuntu Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Camelot

Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου

Πτολεμαΐδα Πτολεμαΐδα Λεχόβου 8, Εργαστήρι «Ζωγραφίζω» Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Καφέ ΙδέεςΙδέες Καφέ Μανδρακούκος Μανδρακούκος Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Baccara Coffee Island Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Coffee Island

Γρεβενά

Δημαρχείο Γρεβενά Zoomserie Δημαρχείο Εστιατόριο Αυλαίς Zoomserie Hδίγευστον Εστιατόριο Αυλαίς Station streetwear Hδίγευστον Station streetwear Καστοριά

Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ Καστοριά ΒιβλιοθήκηΑΛΠΑ ΤEI Βιβλιοπωλείο NauticalΤEI Hall Βιβλιοθήκη The passenger Nautical Hall The passenger Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Maestro in Caffe Ιδαίες Art Café & Shop

Φλώρινα Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Florina Travel Maestro Καφέ Ρόζαin Caffe ΙδαίεςΚαλών Art Café & Shop Σχολή τεχνών Φλώρινας The Factory καφέ γκαλερί Φλώριναπερίπτερο Σύγχρονο Florina Travel Φλώρινας Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Καφέ ΡόζαΠιτόσκα» «Βασιλικής Σχολή Direct Καλών τεχνών Φλώρινας Europe The Factory καφέ Περίπτερο Λίγο απ΄γκαλερί όλα

Αμύνταιο Σιάτιστα Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη Περίπτερο Κλεισιάρης (έναντι Δημαρχείου) Σιάτιστα Δημαρχείο Περίπτερο Αρχοντικό Κλεισιάρης (έναντι Ξενοδοχείο Δημαρχείου)ΗΛΜΑΚ Παπαθωμάς

Θεσσαλονίκη Μιχαήλ Ιωάννου 8 Μέγαρο ΣΤΕΡΕΟΜουσικής , Δημάρχου Βαμβακά 3-5 Οberon, ΥΨΙΛΟΝ,Λεωφόρος Εδέσσης 5Νίκης 2 Μr Johnny,Φωτογραφίας Δοϊράνης 38 Μουσείο Στόρι, 8747 Πικάπ,Ολύμπου Ολύμπου

Δημαρχείο Ξενοδοχείο Αρχοντικό Άργος Ορεστικό Παπαθωμάς ΗΛΜΑΚ Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Αεροδρόμιο

Άργος Ορεστικό

Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Σέρβια Αεροδρόμιο Κέντρο Τύπου Σαββίδης Home Café Bar Πολιτιστικό Κέντρο Κοινωφελούς Επιχείρησης

Κινηματογράφος Βακούρα,

Kitchen Bar,

Αθήνα Αποθήκη Β2 Α’ Προβλήτα Λιμένα, Εθνική βιβλιοθήκη- Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Αθήνα Αερόστατο, Πτολεμαίων 4 (Πλατεία Εθνική βιβλιοθήκηΊδρυμα Προσκόπων) Σταύρος Νιάρχος Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και4Δράσης, Αερόστατο, Πτολεμαίων Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι (Πλατεία Προσκόπων)

Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και Δράσης, Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι

Ιllustration εξωφύλλου

by UN Women «Stop Violence Against Women»

Σχεδιασμός εξωφύλλου : SotiriSioutzioukis

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ| ΤΕΥΧΟΣ 34

προηγούμενη άδεια του εκδότη.

The Caravan Ρέμπελου 1

Βελβεντό ΥΨΙΛΟΝ, Εδέσσης 5 ΑίνιγμαAll dayΑρμενοπούλου Café Η ντάνγκαρα, 26 Mετόχι Fata Morgana, Φιλίππου 1

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ | ΤΕΥΧΟΣ 47

Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά τη γνώμη υποχρεωτικά τη γνώμη του περιοδικού. του περιοδικού. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή ύλης χωρίς ύλης χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Σέρβια Θεσσαλονίκη Κέντρο Τύπου Σαββίδης Μέγαρο Μουσικής Home Café Bar Οberon, Λεωφόρος Νίκης 2 Πολιτιστικό Κοινωφελούς Μr Johnny,Κέντρο Δοϊράνης 38 Επιχείρησης Στόρι, Ολύμπου 87

Σύγχρονο περίπτερο Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Φλώρινας «Βασιλικής Αμύνταιο Πιτόσκα» Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη

TOGETHER TOGETHER Ιδρυτής: ΘωμάςΘωμάς Δημητριάδης Ιδρυτής: Δημητριάδης Εκδότρια: Kέλλυ Κέλλυ Γρηγοριάδου Εκδότρια: Γρηγοριάδου Μarketing: Γιώργος Σιαμπανόπουλος Υπεύθυνη Μarketing: Ιωάννα Ζαρκάδα Υπεύθυνος διανομής ΠέτροςΒεργουλιάδης Καραϊσκος Σχεδιασμός: Γιώργος DTP: Κορίνα Πριμηκυρίου Εκτύπωση: ΙΡΙΣ ΑΕΒΕ Εκτύπωση: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ Α.Ε. Διεύθυνση: ΑρχελάουΕΚΔΟΣΕΙΣ 25, Κοζάνη 50132 Διεύθυνση: Αρχελάου T. 24610 25600 25, Κοζάνη 50132 Τ. 2461025600 Hλεκτρονική επικοινωνία: Ηλεκτρονική επικοινωνία: info@togethermag.gr info@togethermag.gr | www.togethermag.gr Website: togethermag.gr

Βελβεντό

Δεσκάτη Αίνιγμα- All day Café Βιβλιοπωλείο Κοτίτσας Mετόχι

Σε αυτό αυτό το Σε τοτεύχος τεύχοςσυνεργάστηκαν: συνεργάστηκαν: Βικτώρια Γκουντώνη Τάνια Ώττα

Δέσποινα Τσορμπατζίδου Βικτώρια Γκουντώνη Ηλεκτρα Φραγκιαδάκη Λίλα Κύρου Μάρθα Μαυρίδου Κατερίνα Παπαστεργίου Ερμιόνη Ευστρατιάδου Ελένη ΑθηνάΓκόρα Σταυριανουδάκη Χάρης Κοντοςφύρης Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου ManoloΚεφάλας kapa Πάνος Secretguest Στεφανία Ζούρκα Γλύκα Διονυσοπούλου Κώστας ΠερικλήςΜπουζούκης Καφάσης Παρασκευή Μαλέα

Σόνια ΕυθυμιάδουΚώστας Διδίλης Παπασταύρου Γιάννης Γιαννίτσας Ελένη Γκόρα Θωμάς Δούρβας Μίλα Κύρου Γιώργος Μανδραβέλλης Δώρα Σιαλβέρα Χάρης Κοντοσφύρης Χατζηπαναγιωτίδου Κορίνα Έλλη Παπαστεργίου Ομάδα Επικοινωνίας του Ομάδα Επικοινωνίας του Τμήματος Επικοινωνίας Τμήματος Ψηφιακών Μέσων και Ψηφιακών Μέσων: & Επικοινωνίας, Ιωάννα Σκρέτα, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας Σοφία Σταματοπούλου, ΑναΓιάννης Γιαννίτσας στασία Γιαννακοπούλου

Αν θέλετε να λαμβάνετε το TOGETHER στο χώρο σας, το γράφειο ή όπου αλλού επιθυμείτε, μπορείτε να μας ενημερώσετε δίνοντας τα στοιχεία σας (ονομ/μο, διεύθυνση, τηλέφωνο) με τρεις τρόπους: • info@togethermag.gr • 24610 25600 • Με επιστολή στην ταχυδρομική διεύθυνση Περιοδικό TOGETHER Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ads@togethermag.gr | Τ 24610 25600

Νέο Golf.

Tο αυτοκίνητο της ζωής σου.

Ιωαννίδης Α.Ε.

Εξουσιοδοτημένος Έμπορος Volkswagen Βερμίου 21, 50100 Κοζάνη, Τηλ. 2461029844 - 5 www.ioannidisae.gr

4 ΤΟGETHER

Ο Γιάννης Βαλυράκης σε επτά σημεία

Ο

Γιάννης Βαλυράκης είναι ο εικαστικός που φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του τεύχους που κρατάς αναγνώστη στα χέρια σου. Ο Γιάννης ευθύς και λακωνικός μιλά μέσα από τους πίνακές του για τον αποχωρισμό, την μοναξιά, την συντροφικότητα, για την ανάγκη του μαζί και του χώρια. Φόρμα και χρώμα. Ιστορία και νόημα. Μια άμεση μορφή της ανθρώπινης έκφρασης. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ _ Ένα σχόλιο για το έργο του εξωφύλλου Ο τίτλος του έργου είναι “Oh f*uck!”, είναι ένα από τα τελευταία έργα που ολοκλήρωσα κατά τη διάρκεια της περιόδου της καραντίνας. Ήταν ένα προσχέδιο που είχα ξεκινήσει πριν ενάμιση χρόνο, σε ένα από τα τετράδια μου, και σκόπευα να το δουλέψω αργότερα στον καμβά. Τελείωσε εν μέσω καραντίνας όπου άρχισα να βλέπω μια σύνδεση με την κατάσταση - μια φιγούρα σε έκπληξη. Βάζει τα χέρια της στο στόμα, κίνηση σχεδόν απαγορευμένη. Το έργο ανήκει σε μια θεματική, την οποία άρχισα να δουλεύω τρία χρόνια πριν και με “βρήκε” σε μια περίοδο, που ίσως εξαιτίας του εγκλεισμού, είχα τη διάθεση να δουλεύω σε μεγάλες επιφάνειες. _ Ποια είναι η θέση σου για το φύλο; Πιστεύεις πως υπάρχει πραγματική ισότητα; Η θέση μου είναι μακριά από τη θλιβερή πραγματικότητα, βλέπεις τι γίνεται γύρω μας, κοντά και μακριά- με πρόσφατο παράδειγμα αυτό της Πολωνίας. Εύχομαι να κάνουμε συνέχεια βήματα προς τα μπροστά, και η κόρη μου να μεγαλώσει σε έναν πιο δίκαιο κόσμο. _ Ποιες είναι οι προθέσεις σου όταν ζωγραφίζεις και τι σημαίνει για σένα «έμπνευση»; Ψάχνω να αποτυπώσω στιγμές και φάσεις από την καθημερινότητα. Με ενδιαφέρει ο πειραματισμός αλλά έχω πάντα στόχο να “πιάσω” ένα επίπεδο αυθορμητισμού, ώστε να μπορέσω να μεταφέρω τον ρυθμό μου σωματικά, χειρονομιακά στον καμβά. Να μεταφέρω τις εικόνες μου, την ένταση και τον ρυθμό μου σε ένα ζωγραφικό αποτύπωμα. Την έμπνευση συνήθως την προσκαλώ. Μια βόλτα με το μετρό (πριν τον covid), μια καθημερινή στιγμή, η κουβέντα με φίλους, η συντροφιά, η θάλασσα, ένα σημείο από ένα τραγούδι. Όλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα για σκέψεις που δημιουργούν ιδέες και προβληματισμούς . Όλα αυτά καταγράφονται σε “σχεδιαστικά” ημερολόγια, και με την πρώτη ευκαιρία τα μεταφέρω στο εργαστήριο. Κουβαλάω πάντα μαζί μου ένα sketchbook. Σίγουρα, καταλυτικό ρόλο στην έμπνευση παίζει και η μουσική. Το πρώτο πράγμα που συμβαίνει στο εργαστήριο πριν ξεκινήσω να δουλεύω με τα πινέλα, είναι να βάλω μουσική. Και είναι και το τελευταίο πράγμα που κλείνει, πριν τα φώτα του εργαστηρίου. _ Υπερβαίνεις τον εαυτό σου ; Ο καθημερινός μου στόχος είναι να ξεπερνάω τον εαυτό μου. Προσπαθώ να βγάλω ένα καινούργιο σχέδιο ή έργο πιο “δυνατό”, στα δικά μου μάτια, από το προηγούμενο. Είναι για μένα η πιο σημαντική διαδικασία, γιατί ουσιαστικά αυτό είναι που με κάνει να θέλω να συνεχίσω. Δεν ξυπνάω κάθε μέρα με “έμπνευση” ή με όρεξη για δουλειά. Καμιά φορά μα-

ταιώνομαι, ή μαλλον... τις περισσότερες φορές. Είναι ένα ιδιαίτερο κομμάτι της διαδικασίας κι αυτό, σχεδόν θεραπευτικό. Είναι σαν ένας μικρός μαραθώνιος, ανεβαίνεις και κατεβαίνεις. Είναι μια μεγάλη διαδρομή, ένας αγώνας που δεν τελειώνει ποτέ. _ Ένας ιστορικός θα έλεγε πως όλες οι εποχές είναι εξίσου σκοτεινές και φωτεινές, ματαιόδοξες και ουσιαστικές. Πως βλέπεις το σήμερα, την ζωή, τους ανθρώπους ,την εποχή μας εν μέσω πανδημίας; Είναι μια διαδρομή όπως είπες, φωτεινή και σκοτεινή, συμφωνώ. Οι καιροί είναι πολύ δύσκολοι, για όλο τον κόσμο, και σίγουρα είναι δύσκολοι και για εμάς τους δημιουργούς, εικαστικούς. Προσωπικά για μένα, ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα είναι η απόσταση. Το ότι δεν μπορούμε να είμαστε κοντά, με φίλους, να συνδεθούμε. Και σε επαγγελματικό επίπεδο, σίγουρα το γεγονός ότι είναι πλέον πιο δύσκολη αυτή η άμεση φυσική επαφή και σύνδεση του έργου με τον θεατή. Περνάμε όλοι από μια φάση αναπροσαρμογής ατομικά, προσωπικά και επαγγελματικά. _ Αποτυπώνεις στιγμιότυπα, καταστάσεις, μορφές, πρόσωπα, χειρονομίες, στάσεις και εκφράσεις. Είναι τα έργα σου ένα αποκαλυπτικό εικαστικό ψυχογράφημα; Είναι εικόνες από μια καθημερινότητα, άλλες φορές πραγματική και άλλες φαντασιακή. Σε αυτή τη φάση, με ενδιαφέρει να αγγίζω θέματα όπως είναι ο αποχωρισμός, η μοναξιά, η συντροφικότητα. Η ανάγκη του “μαζί” και του “χώρια”. Δημιουργώ χαρακτήρες που νομίζουν πως είναι μόνοι, ενώ στην πραγματικότητα εσύ, μπορείς να παρακολουθήσεις από μια κλειδαρότρυπα, παραβιάζοντας την ιδιωτικότητά τους. _ Τι θα απαντούσες στο σχόλιο πως οι καλλιτέχνες στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται ως χομπίστες Είναι σίγουρα κάτι που βιώνω καθημερινά, ακόμη και από πολύ κοντινούς μου ανθρώπους. “Ο Γιάννης θα είναι free...είναι ζωγράφος”. Ίσως τα τελευταία χρόνια, μετά την κρίση έχει αρχίσει ο κόσμος να καταλαβαίνει τις δυνατότητες που μπορεί να έχουν οι δημιουργοί, και τα πολλά επίπεδα εφαρμογής της δουλειάς μας. Ναι, είναι πολύ δύσκολο να τα βγάλεις πέρα σαν καλλιτέχνης. Μπορεί να χρειαστεί να κάνεις και μια και δυο δουλειές που δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που κάνεις, για να “βγεις”. Είναι ένα στοίχημα όμως, το να μπορέσεις να τα βγάλεις πέρα, να έχεις υπο-

μονή και επιμονή και αντέξεις και αυτές τις καταστάσεις και να μπορέσεις σιγά σιγά να πατήσεις στα πόδια σου. Και δεν είναι μια ευθεία πορεία, έχει σκαμπανεβάσματα. Δεν θεωρώ λοιπόν τον εαυτό μου χομπίστα, και αν χρειαστεί να δουλέψω και κάπως αλλιώς για να υποστηρίξω τον εαυτό μου και τη δημιουργικότητα μου θα το κάνω και το έχω κάνει και αυτό. Στο τέλος, μια καλή δημιουργική δουλειά- θα φανεί. Νιώθω πολύ τυχερός που μπορώ και ζωγραφίζω.

Info O Γιάννης Βαλυράκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου και τελείωσε τις βασικές του σπουδές, συνεχίζοντας με Αρχιτεκτονική και Ανακαίνιση στην Πάτρα. Ακολούθησαν μεταπτυχιακές σπουδές με υποτροφία πάνω στις Τέχνες και το Design στο Loughborough Uni. School of Arts της Αγγλίας και Οπτικών Τεχνών (Visual Arts) στο South Nottingham College. Έχει εργαστεί στην Αγγλία, όπου διατηρούσε προσωπικό στούντιο ως Εικαστικός και έχει συνεργαστεί και εκθέσει στα Backlit Studios, Surface Gallery του Nottingham, στη διεθνή φουάρ Art Athina, καθώς και σε γκαλερί και πολυχώρους στην Αθήνα και το Λονδίνο. Έχει συνεργαστεί με το περιοδικό Arbitrage του Καναδά, το British Council και τον Διεθνή Οργανισμό Ολυμπιακής Εκεχειρίας.

kyriakos papadopoulos · leading brands agency

Οι ήρωες μένουν σπίτι και #ζουνκαλυτερα https://ikia.shop

-10% στις αγορές σας έως 30 Νοε 2020! με τη χρήση του κουπονιού

NOV2020WM στο καλάθι σας!!!

6 ΤΟGETHER

ΜΙΑ ΖΩΗ ΣΕ

40

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΠΡΟΥΣΤ VS ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Ποια είναι η εικόνα που έχετε για την απόλυτη ευτυχία; Κάθε στιγμή που με καθιστά ικανό να προσφέρω σε κάποιον που βρίσκεται σε ανάγκη με γεμίζει ευτυχία. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας; Να μη μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου λόγω γήρατος. Ποιο εν ζωή πρόσωπο εκτιμάτε περισσότερο; Προσπαθώ να εκτιμώ τον εαυτό μου,να με αγαπώ και να με σέβομαι περισσότερο.

Διαλέξτε πέντε λέξεις που περιγράφουν τον εαυτό σας; Παράξενος, ευαίσθητος, κλειστός, δοτικός και ντροπαλός. Ποιοι είναι οι δύο καλύτεροί σας φίλοι; Η Γιοβάννα,ο Νίκος,ο Αλέξανδρος και ο Ηλίας. Ποια μουσική θα θέλατε να παίξουν στην κηδεία σας; “You know i have to go” Royksopp. Τι θεωρείτε ως έσχατο βαθμό δυστυχίας; H επίγνωση οτι βρίσκεσαι σε ένα φαύλο κύκλο.

Σε ποιο πράγμα προδώσατε τον εαυτό σας και μετανιώνετε περισσότερο γι’ αυτό; Για την έλλειψη αυτοπειθαρχίας στις αδυναμίες μου.

Πού θα θέλατε να ζείτε; Κάπου που είναι 12 μήνες καλοκαίρι και όχι μόνο 7! Ποια είναι η αγαπημένη σας απασχόληση; Η ανταλλαγή ιδεών,σκέψεων,απόψεων. Σε ποιες περιπτώσεις λέτε ψέματα; Στις σπάνιες. Ποιες λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιείτε υπερβολικά; Τι εννοείς;

Για ποια προδοσία του εαυτού τους οικτίρετε τους άλλους; Για την ίδια με τη δική μου. Τους κατανοώ όμως ,είμαστε όλοι άνθρωποι με αδυναμίες και πάθη. Ποιο εν ζωή πρόσωπο σιχαίνεστε περισσότερο; Τον εαυτό μου.

Πότε και πού υπήρξα τε ευτυχισμένος; Την εποχή που τα πεντοχίλιαρα ήταν πετσετάκια. Ποιο ταλέντο θα θέλατε να είχατε; Της ρητορικής. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Σοπενχάουερ,Έσσε,Φρομμ. Ποιος είναι ο αγαπημένος σας φανταστικός ήρωας; Δεν έχω. Ποιοι είναι οι πραγματικοί ήρωες σας; Όλοι όσοι προσφέρουν στην ανθρωπότητα. Ποια είναι τα αγαπημένα σας ονόματα; Αλέξης.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας απόφθεγμα; Η γνώση σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής είναι μόνο βιωματική. Τι νοσταλγείτε περισσότερο; Τα ξέγνοιαστα καλοκαίρια. Ποιο είναι το πιο εξωφρενικό πράγμα που έχετε κάνει; Χάλασα πολλά χρήματα σε λάθος πράγματα. Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι; Είναι δύο,ένα ταξίδι στο Παρίσι και ένα στο Μπαλί. Ποια θεωρείτε την πιο υπερεκτιμημένη αρετή; Καμία ηθική αριστεία του ανθρώπου δεν είναι υπερεκτιμημένη. Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σας; Η αυστηρότητά μου. Ποιο χαρακτηριστικό προτιμάτε περισσότερο σε κάποιον; Την ειλικρίνειά του. Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στους φίλους σας; Την κατανόησή τους όταν γίνομαι παράξενος. Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει; “Το μάτι σου πρέπει να είναι υγρό και να γυαλίζει. Πρέπει να πιάνεις την πέτρα και να τη στίβεις.” Ως προς το πώς πρέπει να αντιμετωπίζεται η εργασία στο θέατρο. Πότε κλάψατε για τελευταία φορά; Στην κηδεία του θείου μου Περικλή. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος για τη διασημότητα; Ότι φέρνει την ευτυχία.

Τι απεχθάνεστε περισσότερο; Το “καλό” σε βάρος κάποιου άλλου. Ποια είναι η παρούσα διανοητική σας κατάσταση; Ακμαία με σημάδια έλλειψης προσωρινής μνήμης λόγω αφηρημένης προσοχής. Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον εαυτό σας, τι θα ήταν αυτό; Τη φωνή μου. Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στην οικογένεια σας, τι θα ήταν αυτό; Θα μας έκανα νεώτερους. Ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερή σας επιτυχία; Της αποδοχής του εαυτού μου σε κάθε αλλαγή. Αν μπορούσατε να διαλέξετε πώς να επιστρέψετε στη ζωή, τι θα θέλετε να είστε; Πεφωτισμένος.

INFO

O Δημήτρης Λιακόπουλος είναι ηθοποιός και θα πρωταγωνιστήσει στη παράσταση «Red speedo» σε σκηθονεσία Βασίλη Μυριανθόπουλου μία παραγωγή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης.

8 ΤΟGETHER

Μια νύχτα στην Κοζάνη παρέα με τον Μιχάλη Ζιάκα KEIMENO: ΚΩΣΤΑΣ ΔΙΔΙΛΗΣ

Μια παλιά αλλά δυνατή ιστορία της πόλης και των ανθρώπων της από την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής το 1942. Οι οπερέτες του Μιχάλη Zιάκα και του Νάση Αλευρά που γεννήθηκαν μέσα στην Κατοχή μας θυμίζουν τα συσσίτια του Καντιώτη και την μεγάλη πείνα της κατοχής του 1942. Ο πρώτος κατοχικός χειμώνας του 1941-1942 υπήρξε και πολύνεκρος. Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα υπήρξαν τα πιο ευάλωτα ενώ στις λίστες των θανάτων ένα μεγάλο τμήμα ήταν άνεργοι ,εργάτες, συνταξιούχοι και υπάλληλοι καθώς το χρήμα πλέον έχανε ραγδαία την αξία του.

Θεόδωρος Πατιάς «Η οικογένειά μας δυστύχησε πολύ στη διάρκεια της κατοχής, εγώ σαν παιδάκι δέκα χρόνων πήγαινα μ΄ ένα κουτί λαμαρίνα στο πρώτο Δημοτικό σχολειό. Τα μεσημέρια την ώρα που έτρωγαν οι Γερμανοί περίμενα έξω από τα συρματοπλέγματα με απλωμένο το χέρι μου με το κουτί, περιμένοντας να μου ρίξουν τα αποφάγια τους. Στο σπίτι με περίμεναν τα αδέλφια μου πεινασμένα και τρώγαμε όλοι μαζί τα αποφάγια των Γερμανών.” Στο κέντρο της γειτονιάς μου επί της οδού 1ης Οκτωβρίου 2, στο σημερινό κτήριο του ΟΤΕ δέσποζε ένα παλιό ταλαιπωρημένο κτήριο, το συσσίτιο, όπως το ονόμαζαν οι παλιοί Κοζανίτες , ένα κτήριο που θύμιζε στον Κοζανίτικο λαό την κατοχή και την μεγάλη πείνα που πέρασε.

Με αυτά τα λόγια ο νεαρός ιεροκήρυκα Καντιώτης, από τον άμβωνα του ναού του Αγίου Νικολάου απηύθυνε δραματική έκκληση προς τους κατοίκους της πόλης.

-Έρριψα το σύνθημα… Κανείς να μη αποθάνει εκ πείνης.

-Εάν θέλετε, είπα να έχετε την ευλογία του ουρανού και την προστασία του Αγίου Νικολάου, να πάτε εις τα σπίτια σας και από ό,τι έχετε σε τρόφιμα, τα μισά να τα φέρετε εις το γκαράζ, όπου θα αρχίσει να λειτουργεί συσσίτιο. Να τα φέρετε αύριο το πρωί. Η επομένη ημέρα ήτο μια από τις πλέον συγκινητικές ημέρες τις οποίες έζησα ως ιεροκήρυκας έλεγε τότε ο Καντιώτης. Μια μεγάλη ουρά λαού σχηματίσθηκε έξω από το γκαράζ. Ο καθένας έφερνε με προθυμία μια μερίδα της

αγάπης. Εκλεκτοί νέοι εκείνης της εποχής, από το πρωί μέχρι και την δύση του ήλιου παραλάμβαναν και ζύγιζαν τα τρόφιμα που μαρτυρούσαν και απεδείκνυαν την αξία της χριστιανικής παράδοσης της Κοζάνης. Όταν επισκέφθηκε την πόλη ο Ελβετός εκπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού, έμεινε κατάπληκτος για την ευγένεια και τον πλούτο των αισθημάτων του λαού της Κοζάνης. Ο αείμνηστος ιεράρχης Φώτιος, ο οποίος, προσφωνώντας την ημέρα της απελευθερώσεως της πόλεως τον αείμνηστο στρατηλάτη Κωνσταντίνο, του είπε -Εφθάσατε, υψηλότατε, εις Κοζάνη, τον καθαρόν τούτο και αμιγή ελληνικό παράδεισο της Μακεδονίας. Στο πέρασμα των χρόνων, το συσσίτιο ήταν ο αψευδείς μάρτυρας της μεγάλης πείνας που πέρασε ο κοζανίτικος λαός και το μέγα θαύμα που δεν πέθανε κανένας χάρη στον νεαρό τότε ιεροκήρυκα Καντιώτη και άλλων πεφωτισμένων ιερέων της εποχής σαν τον παπά-Γκιούρα και τον παπά-Δημήτρη Χάτσιο. Η γειτονιά μας επί της οδού 11ης Οκτωβρίου αφουγκράζεται την μεγάλη πείνα των συμπολιτών μας και με τον καταξιωμένο μαέστρο Μιχάλη Ζιάκα που έπαιζε σαντούρι και βιολί και την προτροπή του τότε ιεροκήρυκα Καντιώτη και άλλων επιφανών παραγόντων από την Κοζάνη για να μαζευτούν χρήματα και να αγοραστούν τρόφιμα για τα συσσίτια κάθισε και συνέθεσε τις οπερέτες όπως το «Μια νύχτα στην Κοζάνη» που παίχτηκε το 1942 στον κινηματογράφο Τιτάνια. Τι ήταν όμως η οπερέτα; Ήταν το πιο δημοφιλές μουσικό-θεατρικό είδος που άκμαζε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου στα αστικά κέντρα της Ελλάδας. Οι οπερέτες στην Κοζάνη είχαν τεράστια επιτυχία και παιζόταν όλη την εβδομάδα. Μια Κοζανίτισσα, η Ρούλα Μαλτέζου θυμάται τα λόγια από τις θείες της για αυτήν την εξαιρετική παράσταση «Θα ήθελα να πω ότι η Χριστίνα Σαμαρά, τραγούδησε μαζί με τη θεία μου Λούλα Κουτσοσίμου-Τσιαρτσιώνη στο Κινηματοθέατρο Τιτάνια γύρω στο 1942 για φιλανθρωπικό σκοπό. Η θεία μου η Λούλα ήταν μητέρα της Όλγας και του Νίκου Τσιαρτσιώνη. Η συναυλία αυτή άφησε εποχή.» Συντελεστές του έργου είναι ο μαέστρος Μιχάλης Ζιάκας που συνέθεσε και επένδυσε μουσικά τις οπερέτες και το κείμενο για τις οπερέτες έγραψε ο Νάσης Αλευράς, εκτός από την οπερέτα ‘Ένα βαλς είναι η ζωή μας» που το κείμενο το έγραψε ο Μίμης Παναγιώτου και την μουσική ο Μιχάλης Ζιάκας.

Οι οπερέτες ήταν οι εξής: «ΝΤΕΡΙ ΚΑΙ ΝΤΕΡΙ» Νάσης Αλευράς, μουσική Μιχάλης Ζιάκας «ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΜΑΣ ΜΙΛΟΥΝ» Νάσης Αλευράς, μουσική Μιχάλης Ζιάκας «ΕΝΑ ΒΑΛΣ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ ΜΑΣ» Μίμης Παναγιώτου, μουσική Μιχάλης Ζιάκας

ΤΟGETHER 9

«Ε, ΡΕ ΘΕΕ» Νάσης Αλευράς, μουσική Μιχάλης Ζιάκας «ΘΕΑΤΡΙΝΙΤΣΕΣ ΚΟΥΚΛΙΤΣΕΣ» Νάσης Αλευράς, μουσική Μιχάλης Ζιάκας «ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΘΕΑΤΡΙΝΟΙ» Νάσης Αλευράς, μουσική Μιχάλης Ζιάκας Αυτές ήταν οι οπερέτες που θυμόταν η ξαδέλφη μου Μαργαρίτα Ζιάκα κόρη του μαέστρου αλλά υπήρξαν και άλλες πολλές όπως μου είπε. Από τις πρώτες οπερέτες που γράφτηκαν εκείνη την εποχή ήταν η «Αννιέζα» του Ξενόπουλου που παίχτηκε στην Αθήνα και έπειτα ακολούθησαν οι οπερέτες στην Κοζάνη με τα «Ανοιξιάτικα όνειρα» του Μάκη Μουμουζιά σε μουσική του Νίκου Λιούφη και Τάσου Χρυσοχόου και η «Γιολάντα» του Νάση Αλευρά σε μουσική του Νίκου Λιούφη. Σκοπός τους ήταν να βοηθήσουν τον κόσμο να ξεχάσει για λίγο την Κατοχή και την πείνα και να ψυχαγωγήσουν τους συμπατριώτες μας. Όλα τα έσοδα πήγαιναν στα συσσίτια που είχε οργανώσει ο Αυγουστίνος Καντιώτης στη διάρκεια της Κατοχής. «Ήταν μια περίοδος ζοφερή για όλο τον κόσμο, αλλά για μας ήταν τα νιάτα μας» καταλήγει στο κείμενό του ο Νίκος Χαλκιάς. «Κάθε απόγευμα περνούσαμε από την κεντρική πλατεία μετά την πρόβα, όπου από το μεγάφωνο στο μπαλκόνι της Εθνικής Τράπεζας ακούγαμε το ίδιο τραγούδι από μια Γερμανίδα τραγουδίστρια, στο οποίο εμείς προσαρμόσαμε τους δικούς μας στίχους, που τραγουδούσαμε από μέσα μας, «Θα ‘ρθεις ξανά ειρήνη πες μου πότε, να ‘ναι η ζωή χαρούμενη σαν τότε».

Πάμε πάλι στις οπερέτες; Στην οπερέτα «Μια νύχτα στην Κοζάνη» έπαιζε στο θεατρικό μέρος της οπερέτας ο Τοπάλης, ο ληξίαρχος που δούλευε στο δημαρχείο όπως επίσης ο Κλόνταρης , η Ζουλή Κυρατσού, η Αλίκη Χατζή και άλλοι. Τα αγόρια και τα κορίτσια ήταν όλα νέα, δεκαοκτώ χρονών, από τον εκπολιτιστικό όμιλο «Αισθητικές χαρές». Η εποχή εκείνη ήταν πολύ δύσκολη και οι κακουχίες πολλές αλλά η εμφάνιση των παιδιών ήταν εξαιρετική. Τα κορίτσια φορούσαν όμορφες ροζ τουαλέτες και τα αγόρια μπλε κουστούμια. Οι πρόβες γινόταν στο σπίτι

του μουσικού Μιχάλη Ζιάκα με το σαντούρι του, στην αυλή του σπιτιού του. Άλλοι μουσικοί από την Κοζάνη που λάμβαναν μέρος στην παράσταση ήταν ο Τούλης Καλέας στο κλαρίνο, ο Ναούμ Τσιάνας στην κορνέτα κάποιοι στρατιωτικοί μουσικοί, η Μπεμπέκα Γκορτσούλι στο πιάνο, όλοι τους σπουδαίοι και καταξιωμένοι. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τους αποδώσουμε έναν φόρο τιμής για το μεγαλείο και τις αξίες που υπηρέτησαν λαμβάνοντας μέρος στην παράσταση χωρίς να πάρουν ούτε δραχμή ώστε να σώσουν τον Κοζανίτικο λαό από την πείνα. Στην είσοδο του κινηματογράφου Τιτάνια στις πρώτες θέσεις καθόταν γερμανοί στρατιώτες για να επιβλέπουν την τάξη. Τις οπερέτες προλόγιζε ο συγγραφέας και γνωστός Κοζανίτης ευθυµογράφος Νάσης Αλευράς ο οποίος έγραφε πάντα στο τοπικό κοζανίτικο γλωσσικό ιδίωμα. Κάποια από τα γνωστά έργα του είναι: Μ’ είπιν η μάναμ Ήθη και έθιμα της Κοζάνης: ου τρύγους Των φρονίμων τα παιδιά : αποταμίευση Oυ φανός στην Κοζάνη Οι χαρακτήρες στα κείμενα και στα έργα του Νάση Αλευρά είναι αντιπροσωπευτικοί της εποχής εκείνης. Τα θέματά του ήταν κοντά στη λαϊκή ψυχή, στην αλή-

θεια της καθημερινότητας και οι ήρωες του ανθρώπινοι και λιγότερο απομακρυσμένοι από την πραγματικότητα. Οι χώροι μέσα στους οποίους κινούνται τα κείμενα στις οπερέτες του Νάση Αλευρά δεν είναι χώροι φανταστικοί, δεν είναι μόνο οι χώροι των σαλονιών και των εθνικών μετώπων, αλλά είναι οι χώροι της γειτονιάς, της ταβέρνας και της συνοικίας. Η διακόσμηση στο χώρο που παιζόταν, ήταν ένα τεράστιο μ’ χάνι [φυσερό] που ήταν ένα παραδοσιακό εργαλείο του σιδηρουργού εκείνη την εποχή. Βγαίνει λοιπόν ο Νάσης ο Αλευράς να προλογίσει την παράσταση με ένα ποτήρι σαμπάνια στο χέρι και μεμιάς αντικρίζοντας τους γερμανούς στις πρώτες θέσεις αρχίζει να τους βρίζει - Βρωμο-γερμανοί λίγα είναι τα ψωμιά σας. Η ελευθερία δεν θα αργήσει να φανεί. Μη φοβάστε αδέλφια θα τους πετάξουμε στη θάλασσα και θα ελευθερωθούμε. Ο κόσμος βλέποντας την έπαρση του Νάση να φωνάζει για την ελευθερία, ενθουσιάστηκε και άρχισε να χειροκροτεί και να φωνάζει. Μπροστά ο Νάσης από την κλειστή αυλαία και πίσω από την κατεβασμένη κουρτίνα οι μουσικοί στα παρασκήνια να παρακολουθούσαν μουδιασμένοι και φοβούμενοι για τυχόν αντίποινα.

10 ΤΟGETHER

Η πιανίστα Μπεμπέκα Γκορτσούλι λέει τότε στο Μιχάλη Ζιάκα -Μιχάλη κάτι πρέπει να κάνουμε πριν μας βάλουν στη φυλακή -Τι προτείνετε να κάνουμε απαντά ο Ζιάκας - Για μια στιγμή η Γκορτσούλι ψάχνοντας να βρει κάτι για να απωθήσει το Νάση η ματιά της πέφτει πάνω στο μπαστούνι που είχε αφήσει ο πατέρας της στις πρόβες το παίρνει και πιάνει το πόδι του Νάση. Αρχίζει και τον τραβά με δύναμη προς το μέρος της. Κάτω από την αίθουσα ακούγονται σφυρίγματα, γέλια και χειροκροτήματα ακόμη και από την μεριά των Γερμανών που νόμιζαν ότι είναι σκετς για να αρχίσει η οπερέτα. Αλλά ποιος είναι ο σπουδαίος μουσικός που έγραψε όλες αυτές τις οπερέτες για την μουσικό- θεατρική παράσταση; Ο Μιχάλης Ζιάκας ήταν γνωστός βιρτουόζος του βιολιού και του σαντουριού που γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1909. Μητέρα του η Αικατερίνη [Ρίνα] Τσιάκα που αργότερα το άλλαξε σε Ντόνα, με καταγωγή από την Κορυσσό Καστοριάς και πατέρας του ο Θωμάς Ζιάκας, Κοζανίτης που έπαιζε κλαρίνο. Σε ηλικία πέντε χρονών, φεύγει με την οικογένεια του με το καράβι για την Αμερική, πάει σχολείο στη Νέα Υόρκη και μαθαίνει την αγγλική γλώσσα. Από μικρός είχε πάθος με τη μουσική και ήθελε να γίνει μουσικός.

Η πρώτη του επαφή με την μουσική έγινε σε ηλικία 12 χρονών. Ήταν Χριστούγεννα και οι γονείς του αποφασισαν να του αγοράσουν ένα μικρό βιολί. Επιστρέφοντας πίσω στην Ελλάδα ξεκινά το ταξίδι του στη μουσική. Παντρεύεται την Ελένη Καλέα και αποκτούν τέσσερα παιδιά την Καίτη, τον Μάκη, την Μαργαρίτα και τον Μάρκο. Από τα παιδιά του μόνο ο Μάκης έγινε μουσικός ο οποίος στην αρχή έπαιζε στην ορχήστρα του πατέρα του ακορντεόν και μετέπειτα έμαθε να παίζει πιάνο. Έπειτα έφυγε και αυτός για την Αμερική οπού εργάστηκε για πολλά χρονιά σαν μουσικός ενώ όταν επέστρεψε στην Ελλάδα έπιασε δουλειά στο κέντρο που άνοιξε ο φίλος του «Αμερικάνος» στο χωριό Λευκόβρυση και έπειτα στο Club Plus One [1990-1992]. Εκεί έπαιζε πιάνο και συνοδεύοντας καταξιωμένους καλλιτέχνες. Ο Μιχάλης Ζιάκας τα πρώτα μαθήματα μουσικής τα διδάσκεται από τον ιταλό δάσκαλο Εδμόνδο Σασαρόλι στη σχολή μουσικής που είχε κοντά στη στάση Γαλατά. (Ο Εδμόνδο Σασαρόλι ήταν Ιταλός αξιωματικός που βρέθηκε στην Κοζάνη στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο πολέμησε με τα συμμαχικά στρατεύματα και μετά τη λήξη του πολέμου έμεινε μόνιμα στην Κοζάνη και παντρεύτηκε Κοζανίτισσα. Εργάσθηκε σαν καθηγητής γαλλικών και μουσικής στο γυμνάσιο Κοζάνης και άνοιξε δική του σχολή. Διετέλεσε αρχιμουσικός της

Πανδώρας από την ανασύστασή της, το 1923 έως το 1932. Απέκτησε τέσσερα παιδιά τον Αιμίλιο, την Αιμιλία, το Βίκτωρα και την Καίτη τα οποία ασχολήθηκαν όλα με τη μουσική.) Ο Μιχάλης Ζιάκας όταν άνοιξε το πρώτο ωδείο Κοζάνης που ήταν παράρτημα του κρατικού ωδείου Θεσσαλονίκης συνέχισε εκεί της μουσικές του σπουδές. Η άρτια μουσική εκπαίδευση του οφείλετε κατά πολύ στους εξαίρετους καθηγητές του ωδείου Θωμά Θωμαΐδη βιολί, τον οποίο κρέμασαν οι Γερμανοί στη Φλώρινα και τον καθηγητή Κορυτσάνη. Πηγαίνοντας στο ωδείο Κοζάνης γνωρίζει δυο ρώσους μουσικούς που ήταν αξιωματικοί του ρωσικού στρατού και όταν έγινε η επανάσταση στη Ρωσία το ‘17 αυτοί μπόρεσαν να φύγουν και εγκαταστάθηκαν στην Κοζάνη. Σαν μουσικοί πήγαιναν σχεδόν κάθε μέρα στο ωδείο και παρακολουθούσαν τα μαθήματα. Ηταν ο Αρκάδους Μυρονόφ και ο Χαρήτος οι οποίοι δούλευαν στο Ερμιόνιο παίζοντας με δυο πιάνα. Ξεχώρισαν αμέσως τον νεαρό μαθητή του ωδείου Μιχάλη Ζιάκα για το ταλέντο του και του έκαναν πρόταση να δουλέψει μαζί τους. Τον έπεισαν, λέγοντας του ότι μαζί τους θα μάθει πολλά περισσότερα από αυτά που σου προσφέρει το ωδείο και πως θα τον προετοιμάσουν ώστε να γίνεις μέλος ορχήστρας. Ο νεαρός τότε Ζιάκας δέχτηκε και μπήκε στην ορχήστρα τους. Ο Μιχάλης από μικρός ήταν πάρα πολύ καλός χειριστής και στο σαντούρι, όποιον και να ρωτούσες από τους μουσικούς εκείνης της εποχής θα σου έλεγε πως ο Μιχάλη Ζιάκας ήταν από τα πρώτα σαντούρια στην Ελλάδα. Είχε το δικό του ουγγαρέζικο στυλ και όλες τις οπερέτες, τις έγραψε με το σαντούρι του. Αργότερα δημιούργησε την δική του ορχήστρα. Την περίφημη ορχήστρα που έφερε και το όνομα του. Σε αυτήν συμμετείχε ο ξάδελφος του Νίκος Ντόνας ο οποίος στην αρχή έπαιζε κλαρίνο και μετέπειτα σαξόφωνο, η αδελφή του Παναγιώτα Ζιάκα στο πιάνο, η ξαδέλφη του Παναγιώτα Κουρού στο πιάνο, ο γιος του που έπαιζε ακορντεόν και ο ανιψιός του Θωμάς [θωμούλης] Δούρβας έπαιζε ντραμς. Πλήθος κόσμου συρρέει για να τους ακούσει. Υπήρχε τόση μεγάλη προσέλευση από κόσμο που αναγκαζόταν να χρησιμοποιούν κάσσες από μπύρες για καθίσματα. Μάλιστα ο ενθουσιασμός ενός νεαρού ντόπιου δημοσιογράφου από την Καστόρια που πήγαινε κάθε μέρα και τους άκουγε ήταν τόσο μεγάλος που έγραψε ένα ποίημα και το έβαλε πρωτοσέλιδο στην τοπική εφημερίδα που διατηρούσε. Το ποίημα αυτό το κρατούσε η κόρη του Μαργαρίτα χρονιά βαθιά στη καρδιά της και σας το παρουσιάζω: «Σαν παίζει ο Ζιάκας το βιολί τ αηδόνια κατεβάζει κιό Ντόνας στο σαξόφωνο όλους τους ξελογιάζει στο πιάνο και τ ακορντεόν με τις γλυκές τις νότες σαν παίζει η Ζιάκα και Κουρού οι δυο οι Παναγιώτες και ο Μάκης με τ ακορντεόν απ όλους ο πιο νέος με τα αργεντίνικα ταγκό είναι ο πιο σπουδαίος» Ψάχνοντας στο Facebook βρήκα αναρτήσεις που έκαναν συμπατριώτες μας για το πρόσωπο του Μιχάλη Ζιάκα. Δημήτρης Βούρκας: Ο Μιχάλης Ζιάκας έφερε στην πόλη μας, σε δύσκολους καιρούς, τις μελωδίες και ρυθμούς της Λατινικής Αμερικής, του Αργεντίνου Eduardo Bianco, του Κουβανού, Perez Prado και άλλων, δεν μπορούσε λοιπόν, να μην αποτυπώσει όλα αυτά τα χρώματα της μουσικής και του εσωτερικού του κόσμου, παρά στο σπίτι του και...στις καρδιές μας!

Xαδιού Ντίνα: Μας δίδασκε ακορντεόν! Κάθε φορά που το πιάνω στα χέρια μου, έχω τη μυρωδιά του... Αυτή τη μυρωδιά που φέρνει όμορφες, γλυκές αναμνήσεις.

ΤΟGETHER 11

Το σπίτι του Μιχάλη Μια όμορφη γωνιά καλά κρυμμένη ανάμεσα στα θηρία της πόλης! Ένα σπίτι δεν το κάνει όμορφο ούτε το χρώμα, ούτε η εξωτερική εμφάνιση, άλλα οι αναμνήσεις που γεμίζουν αυτούς τους τοίχους και οι άνθρωποι που ζούσαν σ’ αυτό! Σ’ αυτό το σπίτι γράφτηκαν οι οπερέτες για το “Μια νύχτα στην Κοζάνη” και γινόταν οι πρόβες του έργου. Η οικογένεια Ζιάκα ζει πλέον στις καρδιές των Κοζανιτών. Η Χαδιού Ντίνα γράφει: “ Το σπίτι του κυρ. Μιχάλη! Έτσι τον αποκαλούσαμε τότε...ως μαθητές! Ερχόταν με το μπαστουνάκι του, γιατί τα πόδια του δεν τον βαστούσαν αλλά μόλις αντηχούσαν οι πρώτες νότες η καρδιά του πετούσε! Ήμασταν οι τελευταίοι μαθητές του. Όμορφες στιγμές.”

O Μιχάλης Ζιάκας έπαιξε στην καριέρα του με τις καλύτερες ορχήστρες και με σπουδαίους μουσικούς σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. ΄Έπαιξε στα χορευτικά κέντρα της Κοζάνης Ερμιόνιο, Τερζής, υπόγειο του Ταρτάρα, Ολύμπιο, Ξενία, Κληματαριά, Πανόραμα. Συνόδευσε με το βιολί του αμέτρητους τραγουδίστριες και τραγουδιστές. Μια από τις τραγουδίστριες ήταν η Μάγια Μελάγια με πολλές εμφανίσεις στο θέατρο και τον κινηματογράφο.

Το ακορντεόν Το ακορντεόν ήταν μια αληθινή ιστορία του Μιχάλη Ζιάκα που δείχνει την αγάπη του για την μουσική. Στην επιστράτευση τον έστειλαν με το φίλο του και Γυμνασιάρχη Τιτέλη Χριστόφορο στην Τρίπολη όταν έγινε η συνθηκολόγηση με τους Ιταλούς, τους είπαν να γυρίσουν πίσω στην Κοζάνη. Στην Τρίπολη γνώρισαν έναν Ιταλό ο οποίος στην κατοχή του είχε και ένα ακορντεόν και ρώτησε τον Μιχάλη αν ήθελε να το αγοράσει. Ο Ζιάκας του εξήγησε πως δεν είχε χρήματα και τότε ο Ιταλός του είπε «Πρέπει να μου δώσεις κάτι για να στο δώσω». Ο Ζιάκας άρχισε να σκέφτεται τι να του δώσει, μέχρι που είδε μερικές πορτοκαλιές γεμάτες πορτοκάλια σε ένα μικρό γυναικείο μοναστήρι. Πήγε και χτύπησε την πόρτα και του άνοιξαν δυο μοναχές, τις ρώτησε τότε αν θα μπορούσε να κόψει μερικά πορτοκάλια. Έκοψε τέσσερα πορτοκάλια και ευχαρίστησε τις μοναχές. Έπειτα έδωσε τα πορτοκάλια στον Ιταλό. Έτσι πήρε το ακορντεόν που εκείνα τα χρόνια είχε αξία ανεκτίμητη. Όταν φτάσαν στη Λαμία, τους σταμάτησε μια γερμανική περίπολος και αφού είδε τα χαρτιά τους, του ζήτησε να αφήσει το ακορντεόν. Στο άκουσμα αυτό ο νεαρός Ζιάκας έβαλε τα κλάματα και άρχισε να τους παρακαλά να μην του το πάρουν. Τότε οι γερμανοί του είπαν δεν θα του το πάρουν αν τους έπαιζε ένα τραγούδι. Ο Ζιάκας αν και δεν είχε πιάσει ποτέ του ακορντεόν το πήρε έπαιξε ένα τραγούδι. Τον άφησαν να το κρατήσει και το έφερε με τον φίλο του μέχρι την Κοζάνη όπου υπάρχει μέχρι και σήμερα να μας θυμίζει την μεγάλη αγάπη του νεαρού τότε Ζιάκα για την μουσική. Ο Μιχάλης αγαπούσε τόσο πολύ την Κοζάνη. Κάποτε πέρασε από την Κοζάνη η Ελβίρα ντε Ιντάλγκο, δασκάλα της Μαρίας Κάλας που τραγούδησε στην Κοζάνη και ο Μιχάλης την συνοδεύσε με το βιολί του. Έμεινε τόσο ευχαριστημένη από το παίξιμο του νεαρού που του πρότεινε να τον πάρει μαζί της στην Αθήνα. Στην αρχή συμφώνησε και έφτασε μέχρι τα Γρεβενά αλλά μετά ξαναγύρισε πίσω. Δεν μπορούσε να αποχωριστεί την Κοζάνη και την

οικογένεια του. Ίσως αυτός ήταν και ο λόγος που δεν έκανε διεθνή καριέρα, όμως άφησε πίσω του έργα, χειρόγραφες παρτιτούρες και μια παλιά σκονισμένη κασέτα που φέρει το όνομα του. Ήταν τότε που έπαιξε στο ραδιοφωνικό σταθμό της Κοζάνης. Σε εκείνη την ηχογράφηση ακούγεται η φωνή του εκφωνητή του ραδιοφωνικού σταθμού της Κοζάνης να λέει: Αγαπητοί μου φίλοι, η πενταμελής ορχήστρα του μαέστρου Μιχάλη Ζιάκα σας προσφέρει ένα ευχάριστο πρόγραμμα ελληνικής και ξένης μουσικής όπου συμμετέχουν οι Μιχάλης Ζιάκας στο βιολί, θανασάκης Καλέας στο κλαρίνο-σαξόφωνο, Μιλτιάδης Κασιάρας στο πιάνο, Μάκης Ζιάκας στο ακορντεόν, Μανόλης Σιώμος στα ντραμς. Τραγουδούν η Εύα Ζάχου και η Εφη Λώρη. Πήρα ευλαβικά αυτήν την

κασέτα την καθάρισα την έκανα CD με ωραίο εξώφυλλο και κάποια στιγμή θα την παρουσιάσω στον λαό της Κοζάνης. Τα τελευταία χρόνια δίδασκε μουσική στους μαθητές του, στους οποίους συγκαταλέγετε και ο διεθνούς φήμης βιμπραφωνίστας Χρήστος Ραφαηλίδης. Τι έγινε μετά από τόσα χρόνια το συσσίτιο; Μετατράπηκε σε πυροσβεστική υπηρεσία του δήμου αντί να δοθεί στον Κοζανίτικο λαό και να γίνει πάρκο ή κάτι που θα υπενθυμίζει στους ανθρώπους το χθες. Το κτήριο το ξεπούλησαν μέσα σε μια νύχτα χωρίς να ρωτήσουν κανέναν. Αγοράστηκε από τον ΟΤΕ.

12 ΤΟGETHER

ΒΥΘΟΣ ένα μαστοροχώρι βυθισμένο στα καστανοδάση Ανηφορίζοντας στο καταπράσινο Άνω Βόιο, εκεί που τα ξακουστά μαστοροχώρια απλώνονται μέσα στη φύση, και περνώντας τον Πεντάλοφο, συναντάς τον Βυθό. Ένα από τα πανέμορφα καστανοχώρια του Βοΐου, απλωμένο στις πλαγιές της Πίνδου, σε υψόμετρο 1025 μέτρων, εντυπωσιάζει καθώς βυθίζεται στο πράσινο και προστατεύεται από τα καστανοδάση. Ο Βυθός ανήκει στα μαστοροχώρια του Βοΐου και έχει κρατήσει την παραδοσιακή του μορφή, με τα πετρόκτιστα σπίτια και τα καλντερίμια. Οι κάτοικοι του χωριού συνεχίζουν να ζουν διατηρώντας τον παραδοσιακό χαρακτήρα του οικισμού. Οι φυσικές του ομορφιές είναι πολλές και ξεχωριστές. Θαυμάσια δάση καστανιάς, οξιάς, βελανιδιάς, προκαλούν τον θαυμασμό των επισκεπτών. Ενδιαφέρουσα η πανίδα με την καταγραφή σπάνιων θηλαστικών, πουλιών και εντόμων. Πρώτα δημιουργήθηκε ο Κάτω Ντόλος από διασκορπισμένες αγροτικές οικογένειες και αργότερα έγιναν οι τρεις συνοικισμοί του Επάνω Ντόλος. Οι κάτοικοι του χωριού διακρίθηκαν σαν μαστόρους και καλφάδες. Τα έργα τους και σήμερα προκαλούν το θαυμασμό (εκκλησίες, σχολεία, σπίτια, γεφύρια, βρύσες κ.τ.λ.).

Το φρουριακό Μοναστήρι της Αγίας Τριάδος Βυθού

Λίγα χιλιόμετρα μετά τον οικισμό, βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος, χτισμένη στους πρόποδες του Προφήτη Ηλία, ανάμεσα στα περίφημα μαστοροχώρια της Ανασελίτσας, το Ζουπάνι (Πενταλόφο), Ντόλο (Βυθό), Κωνστάντζικο (Αυγερινό), που είναι γνωστά και με την γενική ονομασία Ζουπάνια.

Το μοναστήρι άρχισε να χτίζεται στα τέλη του 18ου αιώνα, στη θέση ¨Αλώνια¨, από περίφημους μαστόρους της περιοχής, που έβαλαν όλη την τέχνη τους, αλλά και χριστιανούς που προσέφεραν γενναιόδωρα εργατικά χέρια εργατικά και χρήματα. Οι εργασίες περατώθηκαν το 1797 και τρία χρόνια αργότερα στήθηκε ο ναός της Αγίας Τριάδος, για την ανέγερση και την διακόσμηση του οποίου συνεργάστηκαν Πενταλοφίτες κτίστες και λιθοξόοι Πωγωνιώτες πελεκάνοι ξύλου και Χιοναδήτες αγιογράφοι. Το καθολικό της μονής είναι ένα εξαιρετικό έργο του πρωτομάστορα Γεωργίου Κούστα με καταγωγή από το Ζουπάνι και ανεγέρθηκε στα 1800, κατασκευασμένο με εξαιρετικές και αυστηρά επιλεγμένες πελεκητές πέτρες.

Ο ναός διαθέτει νάρθηκα – γυναικωνίτη, πάνω από τον οποίο βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Μόδεστου, του οποίου η λίθινη οροφή διαιρείται σε τρία μέρη μέσω δύο τόξων, τα οποία καλύπτονται με ισάριθμους, τυφλούς σφαιρικούς θόλους και ένα εξαιρετικής τέχνης και επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο, κατασκευασμένο με την δύσκολη τεχνική του σκαλιστού, στον αέρα. Όλες οι επιφάνειες του κυρίως ναού και του ιερού καλύπτονται με τοιχογραφίες που φιλοτεχνήθηκαν, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στα 1802, επί Μητροπολίτη Νεοφύτου και ηγουμενίας Νεοφύτου από τον Χιονιαδίτη αγιογράφο, Μιχαήλ. Ο ηγούμενος της Μονής, Αρχιμανδρίτης Μάξιμος Γεωργόπουλος, ιεροκήρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης, υποδέχεται ζεστά και φιλόξενα κάθε επισκέπτη και φροντίζει με αγάπη και ευλάβεια τον εσωτερικό και εξωτερικό χώρο του μοναστηριού, έχοντας τη στήριξη και τη βοήθεια των κατοίκων των γύρω οικισμών και του Δήμου. Η επισκεψιμότητα του Μοναστηριού είναι αρκετά μεγάλη, ιδίως την άνοιξη και το καλοκαίρι, καθώς πλήθος κόσμου συρρέει για να προσκυνήσει τη θαυματουργή εικόνα της Αγίας Τριάδος και να θαυμάσει το καταπράσινο τοπίο. Για τους φυσιολάτρες και τους οπαδούς του ορεινού τουρισμού, αλλά κι αυτούς που αναζητούν στιγμές χαλάρωσης, ηρεμίας και διαφυγής στη φύση, το Άνω Βόιο είναι ο κατάλληλος προορισμός για κάθε εποχή του χρόνου.

ΕΥΓΕΝΙΚΟ

ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΟ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟ

ΕΝΤΟΝΟ

ΒΑΘΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ!

ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΟ

Ξινόμαυρο ΔΥΝΑΜΙΚΟ

ΣΠΑΝΙΟ ΣΥΝΘΕΤΟ

ΑΤΟΦΙΟ

ΖΩΝΤΑΝΟ

ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΟ

ΠΟΛΥΠΛΟΚΟ

ΣΠΑΝΙΟ

ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ

ΤΟGETHER 15

Ξινόμαυρο: Εμπιστευτικό ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΛΗΣ, SOMMELIER ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΟΙΝΟΥ

Το όνειρο άγγιξε τη μύτη. Έτσι ξεκινάει μια από τις κριτικές του ο, ενδεχομένως, πιο εκφραστικός εραστής του ελληνικού αμπελώνα, Παύλος Γκέγκας, για το ξινόμαυρο. Σταφύλι, αίσθηση, ελπίδα, αγνότητα, δύναμη, ορχιδέα, ηβίσκος, τομάτα, ελιά. Όλα λέξεις που κλήθηκαν να περιγράψουν το ξινόμαυρο. Γηγενές και ατόφιο εδώ και αιώνες στα ελληνικά χώματα, κυρίως της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, το ξινόμαυρο αρχίζει και βρίσκει το δρόμο του στον παγκόσμιο οινικό χάρτη. Η παραγωγή οίνου στον Ελλαδικό χώρο έχει ιστορία χιλιάδων ετών. Τα παλαιότερα ευρήματα απαντώνται στην Κρήτη και τη Σαντορίνη και η Θάσος ήταν η πρώτη περιοχή που θέσπισε κανόνες για την παραγωγή αλλά και την εμπορία οίνου, ίσως το πρώτο προιόν ονομασίας προέλευσης στην παγκόσμια ιστορία. Η φήμη του ελληνικού αμπελώνα ήταν διαδεδομένη σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο και ανταλλάσονταν με χρυσό και δημητριακά από την Αίγυπτο. Συνεχίζοντας αναλοίωτα στο πέρασμα των αιώνων και επιβιώνοντας της Τουρκοκρατίας, φτάνουμε στο τέλος του 19ου αιώνα και την φυλλοξήρα, μια ασθένεια της αμπέλου που σχεδόν αφάνισε τα αμπέλια σε όλη την ευρωπαική επικράτεια. Εν συνεχεία, η παραγωγή οίνου στην Ελλάδα έγινε ευκαιριακή,

ποιοτικοί αμπελώνες ορεινών περιοχών χάθηκαν και επικράτησε η λογική του κρασιού σε ασκό. Καταλυτική ήταν η συνεισφορά της κας Κουράκου, η οποία θεμελίωσε μια στρατηγική για την ανάπτυξη των ελληνικών κρασιών. Το Ξινόμαυρο πρωτοστάτησε και αποτελεί διαχρονικά πυλώνα της αναδειξης του ελληνικού κρασιού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Χρονολογείται από την εποχή των Μακεδόνων βασιλέων, ίσως και περισσότερο. Το όνομα της ποικιλίας που έχει επικρατήσει σήμερα είναι περιγραφικό των ιδιοτήτων της, όπως αποδόθηκε από τους αμπελουργούς. Έτσι, προέκυψε το Ξινόμαυρο γιατί τα σταφύλια ήταν «Ξινά» και «Μαύρα».

Το Ξινόμαυρο συναντάται σε κατά τόπους αμπελώνες στη Βόρεια Ελλάδα και αποτελεί μοναδική τη βασική ποικιλία σε 4 οίνους με Ονομασία Προέλευσης,το Αμύνταιο, τη Νάουσα, τη Ραψάνη και τη Γουμένισσα, γνωστούς και με το αρκτικόλεξο ΠΟΠ (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης). Η ονομασία ΠΟΠ δίνεται σε αγροτικά προιόντα εξαιρετικής ποιότητας και συνοδεύεται από πολύ αυστηρές προδιαγραφές και συγκεκριμένες διαδικασίες παραγωγής. Χρονολογείται από την εποχή των Μακεδόνων βασιλέων, ίσως και περισσότερο. Το όνομα της ποικιλίας που έχει επικρατήσει σήμερα είναι περιγραφικό των ιδιοτήτων της, όπως αποδόθηκε από τους αμπελουργούς. Έτσι, προέκυψε το Ξινόμαυρο γιατί τα σταφύλια ήταν «Ξινά» και «Μαύρα». Έχει συνδεθεί με το διάσημο Barolo απο το Piemonteτης Βόρειας Ιταλίας, όπως επίσης και με τα ευγενή και κομψά PinotNoirτης Βουργουνδίας,λόγω της αρωματικής συγγένειας τους, της πολυπλοκότητάς του, της δυναμικής του για αντοχή και εξέλιξη στο χρόνο. Αλλά αυτό ήταν η απαρχή. Εν συνεχεία η εξέλιξή του αποδεικνύει το εύρος των δυνατοτήτων του αλλά και τη δυναμική του Ελληνικού αμπελώνα στο σύνολό του. Κορυφαίες εκφράσεις της ποικιλίας βρίσκουμε επίσης στις περιοχές Βελβεντό και Σιάτιστα. Γαστρονομικά, η ποικιλία χάρη στο σύνθετο και ιδιαίτερο αρωματικό χαρακτήρα του, ο οποίος αποτελείται από αρώματα φρουτώδη και φυτικά, με χαρακτηριστικότερα αυτά του κερασιού, της ντομάτας και της ελιάς, στην έντονη τανική δομή του και την μακρά επίγευση, ένα τυπικό Ξινόμαυρο είναι το ιδανικότερο κρασί για τους λάτρεις του κρέατος και συνδυάζεται τέλεια με πιάτα με αρνί, μοσχάρι ή κυνήγι, ψητά ή μαγειρεμένα με κόκκινη σάλτσα και αποξηραμένα φρούτα. Με την πάροδο του χρόνου το Ξινόμαυρο αναπτύσσει μια εκπληκτική πολυπλοκότητα αρωμάτων από αποξηραμένα φρούτα και νότες τρούφας και καπνού. Τότε ο συνδυασμός με ένα κρεμώδες ριζότο με μανιτάρια ή παλαιωμένα κίτρινα τυριά το απογειώνει. Δοκιμάστε επίσης το ροζέ Ξινόμαυρο με θαλασσινά σε σάλτσα ντομάτας ή ακόμη με μια σαλάτα με λιαστή ντομάτα και τυρί φέτα, ή τελειώστε το γεύμα σας με ένα ημίξηρο αφρώδες από Ξινόμαυρο που θα συνοδεύσει μια τάρτα με φράουλες.

16 ΤΟGETHER

«Μη σε ξινίζει που είναι μαύρο» ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΑΣ, ΘΩΜΑΣ ΔΟΥΡΒΑΣ

25/5/2020. Κάτι που μοιάζει με απελευθέρωση. Επιστροφή στην κανονικότητα. Η ημέρα που έληξε ό,τι πιο παράξενο ζήσαμε μας άφησε με σκέψεις αλλά και πολλές γεύσεις στο στόμα. Τους δύο προηγούμενους μήνες είχαμε την ευκαιρία που δεν έχουμε συχνά, να ξοδέψουμε χρόνο σε έρευνα και δοκιμές. Κατάληξη αυτού η σημερινή μας επαγγελματική απασχόληση. Μια γαστρονομική εταιρεία με βάση τη Δυτική Μακεδονία. Η απόφαση ήταν αποτέλεσμα των δοκιμών της καραντίνας. Θυμάμαι χαρακτηριστικά εκείνο το βράδυ που με μερικά μπουκάλια ο Θωμάς είπε επιτακτικά: «Θα δοκιμάσουμε ξινόμαυρα.» Και το κάναμε. Θυμάμαι να ξεκινάει το λόγο του με βασικά χαρακτηριστικά της ποικιλίας, χαρακτηρίζοντάς τη ποικιλία πρεσβευτή. Δε φοβήθηκε να τη βάλει δίπλα σε ένα Barolo και να μου πει με καμάρι ότι είναι η ποικιλία που έχει τη δυναμική να σταθεί απέναντι σε

μεγάλες και γνωστές ποικιλίες παγκοσμίως. Η πιο ευγενής ερυθρή ελληνική ποικιλία του βορειοελλαδίτικου αμπελώνα προέρχεται από τις λέξεις όξινο και μαύρο. Καλλιεργείται στη Βόρεια Ελλάδα, σε πολλές περιοχές της Μακεδονίας και γύρω σπό τον Όλυμπο. Είναι οίνος με το χαρακτηριστικό Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη ΠΓΕ, ενώ θεωρείται ΠΟΠ στην περιοχή του Αμυνταίου και της Νάουσας ως μονοποικιλιακός οίνος. Τέσσερις είναι οι ζώνες παραγωγής οίνων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) της ποικιλίας ξινόμαυρο. Οι ΠΟΠ Νάουσα και Αμύνταιο είναι μονοποικιλιακές, ενώ η ΠΟΠ Γουμένισσα είναι blend με την ποικιλία Νεγκόσκα και η ΠΟΠ Ραψάνη με τις ποικιλίες Κρασάτο και Σταυρωτό. Εκτός από τις ΠΟΠ υπάρχουν και οι περιοχές ΠΓΕ στις οποίες συναντάμε το ξινόμαυρο όπως είναι το Άγιο Όρος, η Σιάτιστα και το Βελβεντό. «Δύστροπο» και απαι-

τητικό, το ξινόμαυρο χρειάζεται κατάλληλο terroir, αυξημένες καλλιεργητικές φροντίδες, χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις και κατάλληλες καιρικές συνθήκες, για να ξεδιπλώσει το μεγαλείο του. Ως μια πολυδύναμη ποικιλία μπορεί να δώσει κρασιά εξαιρετικά δομημένα, με στυλ και χαρακτήρα που ξεχωρίζουν, όπως και με δυνατότητα μακρόχρονης παλαίωσης. Προσφάτως έχουν προκύψει 2 στυλ οινοποίησης: α) η μοντέρνα εκδοχή, που δίνει κρασιά με βαθύ χρώμα και πιο συμπυκνωμένα φρουτώδη αρώματα, με λιγότερο επιθετικές τανίνες, και β) η ρουστίκ που δίνει κρασιά με τονισμένα αρώματα ντομάτας, ελιάς και αποξηραμένων φρούτων, με υψηλή οξύτητα και επιθετικές τανίνες. Ήταν πολύ αποφασισμένος όταν αράδιασε μπροστά στον καθένα μας εννιά ποτήρια. Οι χρωματικές και αρωματικές διαφορές εμφανείς από ποτήρι σε ποτήρι. Κοινά χαρακτηριστικά τους, το μέτριο ρου-

ΤΟGETHER 17

μπινί χρώμα στην όψη και τα αρώματα ντομάτας, ελιάς και πράσινης πιπεριάς στη μύτη. Παραδόξως, σε κάποια από αυτά, βρήκαμε ιδιαίτερα αρώματα, όπως ανθικά (βιολέτες), κόκκινα και μαύρα φρούτα και καπνό. Στο στόμα, έχουν ένα μέτριο σώμα με υψηλή οξύτητα και άγριες τανίνες, εξ ου και το παρατσούκλι του, ελληνικό Nebbiolo. Τότε ήταν που αποφάσισα να προκαλέσω το Γιάννη να μαγειρέψει τοπικά προϊόντα που να ταιριάξουν με το ξινόμαυρο. Σε πρώτη φάση, αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε μια μοντέρνα αφρώδη οινοποίηση από το Αμύνταιο της οποίας η τραγανή οξύτητα τον οδήγησε σε μια κοζανίτικη κρεατόπιτα, ένας συνδυασμός πολύ ορθός και ισορροπημένος. Θέλοντας να δροσίσουμε το στόμας μας, στο δεύτερο ποτήρι μας βάλαμε μια ροζέ οινοποίηση από ξινόμαυρο Σιάτιστας η οποία φάνηκε λογικό να συμπληρώσει μια δροσερή ντοματοσαλάτα. Όταν στο τρίτο ποτήρι μας ξεκινήσαμε με ένα φρέσκο ξινόμαυρο ΠΓΕ Βελβεντού, η φαντασία του δεν πήγε πολύ μακριά και τα φασόλια με το λουκάνικο μαύρου χοίρου θεωρήθηκαν απλό αλλά απόλυτα ταιριαστό σε ένταση πιάτο. Με το δεύτερο πιάτο του, το κοκκινιστό μοσχαράκι γιουβέτσι, έδεσε εξαιρετικά ένα λίγο παλιότερο ξινόμαυρο από τη Νάουσα, του οποίου μακρά και φινετσάτη επίγευση κρατούσε το στόμα σου γεμάτο για πολλή ώρα. Η πορεία μας οδήγησε σε μια ώριμη Γουμένισσα, που ήταν σαν να φτιάχτηκε για εκείνα τα πέτουρα με το αργομαγειρεμένο αγριογούρουνο, ενώ η Ραψάνη δεν αποτέλεσε ιδιαίτερη πρόκληση μιας και ταίριαζε πολύ ωραία με όλα τα προηγούμενα πιάτα, παρόλο που ήταν Grand Reserve.

Στη συνέχεια η Αγιορείτικη εκδοχή του ήταν αυτή που μας επιβεβαίωσε οτι το ξινόμαυρο δεν είναι μόνο χειμερινό κρασί αφού συνοδεύτηκε εξαιρετικά με ορφανά γεμιστά από το Άγιο Όρος. Σίγουρα, το ντόπιο limousin μοσχάρι από τον ορεινό όγκο των Γρεβενών ήταν το απόλυτο ταίριασμα με το μονοποικιλιακό ΠΟΠ από το Αμύνταιο, ενώ τέλος το στρογγυλό blend με μοσχόμαυρο από την ΠΓΕ Κοζάνης μας φώναξε μόνο του κεφτέδες με ζμι.. Έχοντας λοιπόν πλήρη άποψη για όλες τις ετικέτες των εκδοχών του ξινόμαυρου της ευρύτερης περιοχής, δικαιολογούμε απόλυτα τους παθιασμέ-

νους του είδους που αυτοαποκαλούνται άτυπα «ξινομαυρίστας» και συγκαταλέγουμε τους εαυτούς μας σε αυτούς, νιώθοντας υπερήφανοι για το οινικό προιόν της περιοχής.

*ΥΓ: Τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία δοκιμών που δε συνέβησαν σε μια μέρα και φυσικά δεν συστήνουμε την υπερκατανάλωση του προιόντος αλλά την απόλαυσή του

18 ΤΟGETHER

Το ξινόμαυρο και τα εκλεκτά κρασιά της Σιάτιστας Με μακρόχρονη ιστορία στην αμπελοκαλλιέργεια, η οποία μετά την απελευθέρωση της πόλης αποτελούσε βασική απασχόληση των κατοίκων , η Σιάτιστα φημίζεται για τα γευστικά κρασιά της και τις μοναδικές ποικιλίες που ευδοκιμούν στην περιοχή.

centraleshop.gr

Online Fashion Experience

ΤΟGETHER 23

Από τις πιο ξακουστές ποικιλίες, από την οποία παρασκευάζονται τα περισσότερα είδη κρασιών της Σιάτιστας είναι το ξινόμαυρο. Αξιοσημείωτο είναι ότι το κλίμα που επικρατεί στην περιοχή και η ιδιομορφία του εδάφους ευνοεί την καλλιέργεια αυτής της πολυδυναμικής ποικιλίας , χωρίς να απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα και χρήση φυτοφαρμάκων. Η ποικιλία του Ξινόμαυρου χαρακτηρίζεται ως πολδυναμική καθώς από αυτήν παράγονται οίνοι διαφορετικού ύφους ανάλογα με τη ζώνη ΟΠΑΠ ή ΠΓΕ απ΄ την οποία προέρχονται. Στο Νομό Κοζάνης έχουμε δύο ζώνες που παράγουν οίνους ΠΓΕ (Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης) από Ξινόμαυρο, την Κοζάνη και τη Σιάτιστα. Η ποικιλία κατάφερε να εγκλιματισθεί άριστα στο έδαφος και τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής και με μικρές στρεμματικές αποδόσεις να δώσει αξιόλογα κρασιά με διεθνή αναγνώριση και πολλά βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς οίνου. Πρόκειται για μία κορυφαία ποικιλία για τη χώρα μαςπου δίνει ερυθρούς οίνους παλαίωσης, οι οποίοι εξελίσσονται και βελτιώνονται με το χρόνο. Ο πολύπλοκος χαρακτήρας του, ως προς την τανική δομή και την οξύτητά του, το ιδιότυπο φάσμα αρωμάτων, όπως της ντομάτας και των ξηρών δαμάσκηνων, προκαλούν το γευσιγνωστικό ενδιαφέρον οινολόγων , winemastersκαι οινόφιλων. Τα οινοποιεία ερευνούν τη συμπεριφορά της ευγενικής ποικιλίας του Ξινόμαυρου σε πολλές φάσεις της παραγωγής, οινοποίησης και ωρίμανσης. Ειδικοί επιστήμονες αμπελουργίας ασχολούνται πολλά χρόνια με την ποικιλία. Πολύς λόγος γίνεται και για την ωρίμανση, καθώς τα περισσότερα κρασιά ωριμάζουν σε δρύινα βαρέλια αλλά το χρονικό διάστημα και το είδος βαρελιού διαφέρουν ανάλογα με το χαρακτήρα του παραγόμενου οίνου. Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε ότι η ποικιλία αυτή μπορεί να δώσει και εξαιρετικούς λευκούς οίνους, blancdesnoirs, ροζέ, αλλά και εξαίσιους αφρώδεις οίνους.

Το Ξινόμαυρο συμμετέχει και στην ποικιλιακή σύνθεση του Λιαστού ΠΓΕ Σιάτιστας, που είναι Οίνος Φυσικώς Γλυκύς. Για το Λιαστό, τα σταφύλια αφήνονται να στεγνώσουν υπό σκιά στις «λιάστρες»για αρκετές μέρες πριν οδηγηθούν στο πιεστήριο. Η ζήτηση του Ξινόμαυρου - δεν είναι μυστικό ότι - ανεβαίνει τα τελευταία χρόνια συνεχώς στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά. Υπάρχουν δημοσιεύσεις όπου γίνονται τολμηρές συγκρίσεις με μεγάλης φήμης οίνους ενίοτε, όπως το Barolo. Όπως και να’ χει, το Ξινόμαυρο είναι πέραν κάθε αμφιβολίας ένας άξιος αντιπρόσωπος του ελληνικού αμπελώνα στα διεθνή οινικά δρώμενα.

Στη Σιάτιστα λειτουργούν τρία μεγάλα οινοποιεία, το Οινοποιείο «ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ», το Οινοποιείο «ΔΥΟ ΦΙΛΟΙ» και το Οινοποιείο «ΝΑΚΟΣ». Εξαιρετικές ποικιλίες κρασιών, που ικανοποιούν κάθε γευστικό γούστο, εξάγονται και σε χώρες του εξωτερικού και καθιστούν την Σιάτιστα έναν ιδιαίτερο οινικό προορισμό. Ευχαριστούμε τα Οινοποιεία «ΝΑΚΟΣ» και ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ – ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» για τις πληροφορίες και τη διάθεση φωτογραφικού υλικού.

20 ΤΟGETHER

Κυκλοφόρησαν «οι ταξιδιώτες της σιωπής» του Μιχάλη Χανιώτη

Ο

ι «Ταξιδιώτες της σιωπής» του Μιχάλη Χανιώτη με γεμάτες τις αποσκευές τους, μελωδιές, αγαπημένους στίχους και αφιερώματα, προστέθηκαν στα μουσικά μονοπάτια που ετοίμασε με μεράκι ο κοζανίτης καλλιτέχνης βάζοντας την σφραγίδα του σε μια ακόμη εξαιρετική δουλειά που συνυπογράφουν αγαπημένοι φίλοι του μουσικοί και ερμηνευτές. Ο Μιχάλης Χανιώτης επιστρέφει με 15 τραγούδια, μαζί με τον Βαγγέλη Καπράλο, τα οποία παρουσιάζοντας το νέο cd που τιτλοφορεί «Ταξιδιώτες της Σιωπής». Η νέα δουλειά του Μιχάλη Χανιώτη που είναι και η τέταρτη κατά σειρά, είναι αποτέλεσμα μιας συνεργασίας φίλων μουσικών και ερμηνευτών που μόλις κυκλοφόρησε. Τα 15 τραγούδια, επένδυσε μουσικά ο ίδιος, ενώ τους στίχους των τραγουδιών, έγραψαν ο ίδιος, ο Βαγγέλης Καπράλος, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, και ο Γιάννης Σιδέρης. Στους «Ταξιδιώτες της Σιωπής» τραγουδούν: Αλέξανδρος Κούστας, Μιχάλης Χανιώτης Εύα Σταμπολίδου, Θάνος Πολύζος, Μαίρη Χανιώτη, Ελένη Πακαπούκα. Φιλική συμμετοχή: Τόλης Νήρας, Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στο εγχείρημα αυτό είναι φίλοι και συνοδοιπόροι του Μιχάλη Χανιώτη στο δικό του μουσικό ταξίδι και τους ευχαριστεί ιδιαίτερα για την αγάπη και την στήριξή τους. Όπως λέει ο ίδιος για μια ακόμη φορά στάθηκαν δίπλα του στην νέα καλλιτεχνική πρόταση που καταθέτει και

μάλιστα εν μέσω καραντίνας. Μια μεγάλη προσπάθεια που τελικά ευόδωσε με πολλές δυσκολίες που αντιμετώπισαν για να φτάσουν στο αισιόδοξο αποτέλεσμα. Αισιόδοξος όπως πάντα ο δικός μας Μιχάλης εξέφρασε την ελπίδα του για ένα καλύτερο αύριο και εύχεται να ξεπεραστούν οι δυσκολίες την περίοδο αυτή με τον πανδημία που έχει χτυπήσει την ανθρωπότητα σε κάθε γωνιά του πλανήτη, Περιγράφει την δύσκολη κατάσταση που έχει περιέλθει κυρίως ο καλλιτεχνικός κόσμος και θλίβεται, έχοντας την ελπίδα σύντομα να παρουσιαστεί και ζωντανά η καινούργια του δουλειά. Μιλά με πόνο για την σημερινή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι καλλιτέχνες, «κάποτε» αναφέρει «την περίοδο του 70 μέχρι το 98 οι συνθέτες και οι στιχουργοί με ένα τραγούδι αγόραζαν σπίτι. Σήμερα με το διαδίκτυο την οικονομική κρίση συν τον κορονοΐό, δυστυχώς όχι μόνο δεν πληρωνόμαστε αλλά πληρώνουμε κιόλας για να βγει το cd, λες και θέλουν να σταματήσουν τη μουσική και η πολιτεία αμέτοχη.» Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για μια ακόμη φορά η δουλειά του Κοζάνίτη Μιχάλη Χανιώτη, η οποία περιλαμβάνει, το τραγούδι με τον τίτλο «Ο χορός των Ανέμων 2 – Το κατά ρεμπέτες πάλκο», που τους στίχους υπογράφει ο Γιάννης Σιδέρης, γνωστός από τα θεατρικά μονόπρακτα που παρουσιάζει με χιούμορ την περίοδο της Αποκριάς. Ο Γιάννης Σιδέρης μέσα από τους στίχους παρουσιάζει με τον δικό του τρόπο τους ρεμπέτες εκείνης της μοναδικής εποχής που άνθησε το συγκεκριμένο είδος τραγουδιού ανοίγοντας τον δρόμο για το

λαϊκό τραγούδι. Το τραγούδι, μάλιστα είναι αφιερωμένο στην μνήμη του Στέλιου Βαμβακάρη που λίγες μέρες πριν ηχογραφηθεί, έφυγε από την ζωή, μας λέει ο καλλιτέχνης, οπότε και το ερμήνευσε τελικά ο ίδιος ο Μιχάλης Χανιώτης. Στο νέο cd και συγκεκριμένα το δεύτερο τραγούδι που φέρει τον τίτλο «Ασήκωτο φορτίο» είναι αφιερωμένο επίσης στον Νίκο Παπάζογλου, τους στίχους έγραψε ο Βαγγέλης Καπράλος και τραγουδά ο Αλέξανδρος Κούστας μαζί με τον Μιχάλη Χανιώτη. Ιδιαίτερες ευχαριστίες εξέφρασε ακόμα στους Αλέξανδρο Μαγκουρή, Γιάννη Κουντουρά, Θόδωρο Παναγιωτακίδη, Στάθη Νατσιό Θάνο Τρέμη. Από το 2014 ξεκίνησε αυτή η μουσική προσπάθεια , δυο χρόνια στο στούντιο, Ο Μιχάλης Χανιώτης γεννήθηκε στο Τρανόβαλτο Κοζανης. Η αγάπη του για τη μουσική ήταν έκδηλη απο τα παιδικά του χρόνια όταν σε ηλικία 13 ετών παίρνει το πρώτο του μπουζούκι. Έτσι αρχίζει η αναζήτηση κ το μουσικό του ταξιδι.3 Για τρις 10ετιες παίζει μπουζούκι, συνεργάζεται με ντόπιους αξιόλογους μουσικούς κ φίλους σ ολα τα μαγαζιά της Κοζάνης κι όχι μόνο . Κάπου στα μέσα του 80 μαζί με φίλους μουσικούς στήνουν τη μουσική σκηνή « ΜΥΣΤΙΚΟ», πολυ πρωτοποριακό βήμα για εκείνη την εποχή λόγο των μουσικών επίλογων. Ανήσυχος όπως πάντα ψύχονταν στη μουσική ακούγοντας πολλά είδη από πειραματική μουσική ethnic παραδοσιακά rock λαϊκά έντεχνα...Έχοντας τις επιρροές γράφει τα πρώτα του τραγούδια το 92 όπου το 97 έρχεται η 1η δισκογραφική δουλειά «ΖΩΗ ΛΑΘΡΑΙΑ» ερμηνεύτρια η Λιζέτα Καλημέρη και με τη συνεργασία του Θ Παπακωνσταντινου κ.α. Η συγκεκριμένη δουλειά έρχεται 3η κατά σειρά στην κατηγορία WORLD MUSIC . Αξίζει να θυμηθούμε τα λόγια του Π ΓΕΡΑΜΑΝΗ στην εφημερίδα TA ΝΕΑ : «Η παρουσία του πρωτοεμφανιζόμενου συνθέτη Μ ΧΑΝΙΩΤΗ φανερώνει τη μουσική φρεσκάδα των τραγουδιών και ένα νέο μουσικό μη μιμήσιμο πνεύμα, μια ξεχωριστή μελωδική γραμμή». Το 2005 έρχεται η 2η δισκογραφική .δουλειά με τίτλο « ΠΑΝΤΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΙ» με τη Λιζέτα Καλημέρη και εδώ αξίζει να σημειωθεί η πολύτιμη βοήθεια φίλων μουσικών που πήραν μύρος κ στα 2 cd. Η τρίτη δισκογραφική δουλειά με τίτλο «ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΕΝ ΤΟ ΞΕΡΕΙ..!» συνεργασία με Κανά, Καλημέρη, Μάλαμα, Περίδη,και Μάρθα Φριντζήλα. Στο εν λόγω άλμπουμ το ομώνυμο κομμάτι είναι γραμμένο για τα παιδιά με αυτισμό.

bakery

Φτιαγμένα για σένα. Με πολύ αγάπη! Σε 5 σημεία σε όλη την πόλη της Κοζάνης!

11ης Οκτωβρίου 34 • Τ. 2461024979 | Παύλου Μελλά 10 • Τ. 2461038444 Λασσάνη 22 • Τ. 2461306719 | Αριστοτέλους 9 • Τ. 2461026151 Αλεξάνδρου 45 • Τ.2461037744 W.kaklidis-bakery.gr • F. @kaklidisbakery

22 ΤΟGETHER

Πάρε τη ζωή στα χέρια σου ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

Π

ίσω από κλειστές πόρτες υπάρχουν βουβές κραυγές, φόβοι και ανησυχίες. Γυναίκες που κρύβουν τον πόνο τους πίσω από ψεύτικα χαμόγελα και έντονο μακιγιάζ για να μην καταλάβει κανείς τι περνούν. Να μην στοχοποιηθούν και κριθούν γι’ αυτό που βιώνουν. Η ισότητα των δύο φύλων υστερεί κατά πολύ μπροστά στα κοινωνικά στερεότυπα και τις σχέσεις εξουσίας. Η βία κατά των γυναικών είναι ένα αθέατο έγκλημα και ένα κοινωνικό φαινόμενο που δεν μας επιτρέπει να εξελιχθούμε ως ανθρωπότητα. Η δύναμη της γυναίκας δεν βρίσκεται στη σιωπή της αλλά στην φωνή. Το μήνυμα που στέλνουμε σε όλες τις γυναίκες είναι να σπάσουν τη σιωπή, να ζητήσουν βοήθεια και να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Μιλήσαμε με το επιστημονικό προσωπικό του Συμβουλευτικού Κέντρου Κοζάνης ΚΕΘΙ και του Ξενώνα Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών , όπου μπορεί να απευθυνθεί κάθε γυναίκα που αντιμετωπίζει προβλήματα έμφυλης βίας και χρειάζεται συμβουλευτική στήριξη, φροντίδα και φιλοξενία.

Συμβουλευτικό Κέντρο Κοζάνης ΚΕΘΙ «Η βία κατά των γυναικών είναι αποτέλεσμα των άνισων σχέσεων εξουσίας που υπάρχουν μεταξύ των φύλων στην πατριαρχική κοινωνία σε κοινωνικό, οικονομικό, θρησκευτικό και πολιτικό επίπεδο και δημιουργεί έναν από τους ισχυρότερους μηχανισμούς κοινωνικού ελέγχου των γυναικών, καταργώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες. Ο άνδρας ως κυρίαρχο ον, χρησιμοποιεί τη βία ως μέσο υποταγής της γυναίκας σε αυτόν. Πολλές φορές η γυναίκα, επηρεασμένη από τα πατριαρχικά στερεότυπα, αποδέχεται την βία ως στοιχείο του ανδρικού ρόλου. Όλες οι μορφές βίας (σωματική βία, ψυχολογική, λεκτική, οικονομική κλπ) κατά των γυναικών αποσκοπούν στον έλεγχο της συμπεριφοράς και της σκέψης τους και κατ΄ επέκταση της χειραγώγησής τους». _ Ποιος είναι ο ρόλος του Συμβουλευτικού Κέντρου Κοζάνης του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (Κ.Ε.Θ.Ι.) και τι υπηρεσίες παρέχει; Το Συμβουλευτικό Κέντρο Κοζάνης παρέχει ΔΩΡΕΑΝ υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης με την οπτική του φύλου σε γυναίκες θύματα βίας καθώς και σε όσες υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις (προσφύγισσες, μετανάστριες, μονογονείς, Α.με.Α, κλπ) από εξειδικευμένο προσωπικό, εντάσσεται στο Δίκτυο υποστηρικτικών δομών για την πρόληψη και

αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ), ενώ η επιστημονική εποπτεία του Δικτύου ασκείται από το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ). Οι υπηρεσίες καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής και αφορούν ενημέρωση και εξειδικευμένη πληροφόρηση, ψυχοκοινωνική στήριξη , εργασιακή στήριξη, νομική στήριξη και συνεργασία με άλλες υπηρεσίες και παραπομπή των γυναικών σε ξενώνες, στις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, στο δικαστήριο, σε νοσοκομεία, σε φορείς αρμόδιους για προνοιακά ή άλλα επιδόματα, σε φορείς απασχόλησης, προστασίας και υποστήριξης παιδιών κ.ο.κ. _Υπάρχει ισότητα των φύλων σήμερα; Η σύγχρονη εποχή βρίσκει τις γυναίκες να έχουν κατακτήσει μέσα από αγώνες πλήρη εξίσωση με τους άνδρες, σε νομικό και θεσμικό τουλάχιστον επίπεδο. Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, σημειώνεται πρόοδος στη θεσμοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών που αφορούν την ισότητα των φύλων σε διάφορες πτυχές της ιδιωτικής και της δημόσιας ζωής. Παρόλα αυτά, η οικονομική κρίση, η ανεργία που βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, οι καταχρηστικές μέθοδοι που ακολουθούν πολλοί εργοδότες, όπως το μισθολογικό χάσμα, οι άνισες αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών για την ίδια εργασία, δείχνουν τη διάκριση που υπάρχει σε βάρος

των γυναικών και στον τομέα της εργασίας. Για το λόγο αυτό χρειάζεται ευαισθητοποίηση και εγρήγορση όλων μας για τη διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων αλλά και την εξάλειψη έμφυλων στερεοτύπων και διακρίσεων. _Ισχύει ότι η οικονομική κρίση, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά είναι αιτίες άσκησης της βίας; Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως το αλκοόλ, η χρήση ουσιών, η ανεργία, η ανέχεια δεν αποτελούν αιτίες της έμφυλης βίας. Χρησιμοποιούνται ωστόσο ως πρόσχημα/αφορμή, για να δικαιολογήσουν ορισμένοι άντρες τη βίαιη συμπεριφορά τους προς τη σύντροφο/σύζυγο ή την οικογένεια γενικότερα. Διακόπτοντας κάποιος την κατάχρηση ουσιών δε σημαίνει ότι σταματά να ασκεί βία. Η ενδοοικογενειακή βία συμβαίνει, όταν ένα δράστης έχει μάθει και επιλέγει τη βία ως μέσο επίλυσης ενός προβλήματος. Η έμφυλη βία δεν αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς των βίαιων ανδρών, αλλά νομιμοποίηση της ανδρικής κυριαρχίας. _Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών είναι σε υψηλά ποσοστά; Στατιστικά στοιχεία της Αστυνομίας για την ενδοοικογενειακή βία τα τελευταία χρόνια δείχνουν πως υπάρχει γενικότερα μια αυξητική τάση της βίας κατά των γυναικών κατά την πάροδο των ετών (23ο Ενημερωτικό Σημείωμα ΓΓΟΠΙΦ, Νοέμβρης 2019). Τα περιστατικά που καταγράφονται είναι αυξημένα. Ωστόσο, η αύξηση αυτή δεν ερμηνεύεται απαραίτητα

ΤΟGETHER 23

ως αύξηση των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, αλλά περισσότερο ως αύξηση των καταγγελιών των θυμάτων τέτοιων περιστατικών στην Αστυνομία. Αποτυπώνει ενδεχομένως το γεγονός πως οι γυναίκες αρχίζουν σιγά σιγά να σπάνε τη σιωπή τους, να μιλούν για τη βία που υφίστανται, αντλώντας θάρρος και δύναμη και από το γεγονός ότι γνωρίζουν για την ύπαρξη του δικτύου υποστηρικτικών δομών της ΓΓΟΠΙΦ (41 συμβουλευτικά κέντρα και 20 ξενώνες φιλοξενείας κακοποιημένων γυναικών) για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών.

_ Είναι εύκολο για μία γυναίκα που υφίσταται βία στο οικογενειακό της περιβάλλον να σπάσει τη σιωπή της; Για πολλά χρόνια στην Ελλάδα επικρατούσε η αντίληψη «τα εν οίκω μη εν δήμω», γι’ αυτό και η ενδοοικογενειακή βία αποτελούσε ένα καλά κρυμμένο κοινό μυστικό ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Αυτό είναι μια πραγματικότητα που σταδιακά αλλάζει, ωστόσο το να μιλήσει μια γυναίκα για τη βία που υφίσταται, αποτελεί μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία. Χρειάζεται θάρρος, στήριξη και χρόνος τόσο για να συνειδητοποιήσει η ίδια το πρόβλημα που υφίσταται όσο και για να ζητήσει τελικά βοήθεια.

Συχνά τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας διστάζουν να αναφέρουν/καταγγείλουν το πρόβλημα. Ο φόβος, η ντροπή και η ενοχή που αισθάνονται, λόγω των απειλών που δέχονται από το άτομο που τα κακοποιεί αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα για αυτό. Πολλές γυναίκες επίσης είναι ελλιπώς ενημερωμένες και όχι μόνο αγνοούν τα δικαιώματα τους, αλλά συχνά είναι και παραπληροφορημένες για τους νόμους και συγκεκριμένα για τον Νόμο περί ενδοοικογενειακής βίας 3500/2006, για τη διαδικασία καταγγελίας ή για την ύπαρξη υποστηρικτικών δομών. _ Πως μπορεί να επικοινωνήσει με το Κέντρο ένας/ μία ενδιαφερόμενος/η; Το Συμβουλευτικό Κέντρο βρίσκεται στην οδό Ι. Μακρυγιάννη 22, στον 3ο όροφο. Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή για προγραμματισμό συνάντησης, οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να επικοινωνήσουν στο τηλ.:2461049672, καθώς και στο E-mail:kozani@isotita.gr. Οι ώρες λειτουργίας του Κέντρου είναι Δευτέρα έως και Παρασκευή 08:00 – 16:00. Τις ημέρες και ώρες μη λειτουργίας του ΣΚ, μπορούν να απευθυνθούν στην τηλεφωνική γραμμή SOS 15900, που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες το χρόνο.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορούν να επισκεφτούν την ιστοσελίδα του Κ.Ε.Θ.Ι.: www.kethi.gr καθώς και την ιστοσελίδα: www.womensos.gr

Δ. Τσιμηνάκη & Χαλκιά γωνία, Κοζάνη Τ.2461 041005 fb: @Fransa Kozani

24 ΤΟGETHER

Ξενώνας κακοποιημένων Γυναικών

Μιλήσαμε με την Ψυχολόγο κ. Χρυσούλα Αντωνιάδου και την Κοινωνική Λειτουργό κ. Παρθένα Σερσέμη για το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών και τη λειτουργία του ξενώνα. _ Πόσο χρονικό διάστημα λειτουργεί ο ξενώνας κακοποιημένων γυναικών και τι είδους υπηρεσίες παρέχει; Κοιν.Λειτ: Ο «Ξενώνας φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών» του δήμου Κοζάνης ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Σεπτέμβριο του 2014, εντάσσεται στο ολοκληρωμένο δίκτυο δομών καταπολέμησης της έμφυλης βίας της χώρας, που συντονίζει η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και εποπτεύεται από το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας. Ο ξενώνας είναι δυναμικότητας 20 κλινών, λειτουργεί καθημερινά όλο το 24ωρο και απευθύνεται σε γυναίκες κάθε ηλικίας, θρησκείας, εθνικότητας που υφίστανται κάποια μορφή έμφυλης βίας (σωματική, ψυχολογική βία κ.ά.), όσο και σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν πολλαπλές διακρίσεις (μονογονείς, άστεγες, άνεργες, προσφύγισσες, ΑμεΑ κ.τ.λ), ακόμη και με τα παιδιά τους. Προσφέρει βραχεία διαμονή, σίτιση και ασφαλείς συνθήκες διαβίωσης, παρέχοντας παράλληλα υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης από κοινωνική λειτουργό, ψυχολόγο και ψυχολόγο με ειδίκευση στα παιδιά. Ο ξενώνας στελεχώνεται, επίσης, από διοικητική υπάλληλο, υπάλληλο γενικών καθηκόντων και φύλακες. _ Πως μπορεί να επικοινωνήσει με τον ξενώνα μία ενδιαφερόμενη; Ψυχ.: Δεχόμαστε παραπομπές από τα Συμβουλευτικά Κέντρα του δικτύου, τα Κέντρα Κοινότητας και τις Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων, καθώς και από άλλους ξενώνες του δικτύου. Επίσης, λειτουργεί η γραμμή SOS 15900 του δικτύου. Επομένως, η προσβασιμότητα και η επικοινωνία οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου με κάποιον Ξενώνα Φιλοξενίας Γυναικών του δικτύου είναι εφικτή μόνο μέσω των παραπάνω υπηρεσιών καθώς η διεύθυνση και το τηλέφωνο παραμένουν απόρρητα για την προστασία των φιλοξενουμένων.

_ Ποιος είναι ο μέχρι στιγμής απολογισμός του ξενώνα; Κοιν.Λειτ.: Κατά τη λειτουργία του Ξενώνα έχουν εξυπηρετηθεί γυναίκες από όλες τις ηλικιακές ομάδες. Παράλληλα καλύπτονται οι ανάγκες διαβίωσης των παιδιών των ωφελουμένων. Σε αυτή την προσπάθεια έχουμε αρωγούς φορείς όπως το Νοσοκομείο Κοζάνης και Πτολεμαΐδος, τις Τ.Ο.Μ.Υ., τις τοπικές σχολικές μονάδες, τα κατά τόπους Αστυνομικά Τμήματα, τις Εισαγγελίες, ακόμη και τοπικούς Συλλόγους. Έτσι, λοιπόν, έχει δημιουργηθεί ένα δίκτυο φορέων υποστήριξης. Ακόμη και η δική σας πρόταση για την πραγματοποίηση αυτής της συνέντευξης να είστε σίγουρη ότι ενισχύει αυτή την προσπάθεια. _ Πιστεύετε ότι υπάρχει ισότητα των δύο φύλων σήμερα; Πως εξηγείτε το γεγονός ότι τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών είναι σε υψηλά ποσοστά; Ψυχ.: Η έμφυλη βία είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που βασίζεται σε μακροχρόνια ιστορικές ανισότητες και βαθιά ριζωμένα πολιτισμικά και κοινωνικά πρότυπα και δεν θεωρώ ότι έχει νόημα να συζητάμε για την ισότητα των φύλων ως κάτι πεπερασμένο και οριστικό. Είναι όμως σίγουρο ότι όσο περισσότερο αποτελεί μέρος του δημόσιου διαλόγου τόσο περισσότερο πλησιάζουμε σε μια δικαιότερη κοινωνία που στοχεύει στο να εξασφαλίζει ισότιμη θέση για όλα τα μέλη της. Υπό το πρίσμα λοιπόν της ανάδειξης της σχέσης της ιστορικής ανισότητας των φύλων και των βίαιων συμπεριφορών προς τις γυναίκες ίσως πρέπει να εξετάσουμε και τα υψηλά ποσοστά περιστατικών βίας κατά των γυναικών που καταγράφονται σε όλο τον κόσμο ως αμφίσημα. Από τη μία καταδεικνύουν ότι η παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών είναι ζήτημα δημόσιας υγείας και από την άλλη υποδηλώνουν ότι η ευρύτερη κοινωνική αναγνώριση συγκεκριμένων συμπεριφορών ως βίαιων περιστατικών κατά μίας ιστορικά ευάλωτης ομάδας ανθρώπων έχει κάνει βήματα. _ Τελικά ζούμε σε μία πατριαρχική κοινωνία; Η γυναίκα είναι το ασθενές φύλο; Κοιν.Λειτ.: Η πατριαρχία συνεχίζει να υφίσταται. Ζει μέσα στα σπίτια μας, μαθαίνοντας στα παιδιά μας ρόλους, που τους ακολουθούν από γενιά σε γενιά

ενισχύοντας κοινωνικά στερεότυπα. Η γυναίκα οφείλει να είναι νοικοκυρά, μητέρα, εργαζόμενη και κρίνεται αν δεν συμμορφωθεί με τις αποδεκτές κοινωνικές συμπεριφορές. Το σώμα της δεν της ανήκει, η εμφάνιση της οφείλει να υπακούει στα εκάστοτε «μιντιακά» πρότυπα. Υπέρτατη έκφραση της πατριαρχίας, η έμφυλη βία στους δρόμους και στα σπίτια. Τον βιασμό ακολουθεί το “Victim Blaming”, δηλαδή η δευτερογενής θυματοποίηση της γυναίκας («με αυτά που φορούσε τα θελε») και συχνά η χωρίς συγκατάθεση μαγνητοσκόπηση και δημοσίευση προσωπικών στιγμών. Στην ενδοοικογενειακή βία και πάλι στοχοποιείται η γυναίκα, «έπρεπε να προσπαθήσει παραπάνω, τον προκάλεσε». Αλλά και στον εργασιακό τομέα, πατριαρχικά μοντέλα συνεχίζουν να αναπαράγονται. Άνισες αμοιβές, παρενόχληση στον χώρο εργασίας και απολύσεις λόγω μητρότητας. Κόντρα σε όλα αυτά η γυναίκα εξελίσσεται και διαπρέπει, καταρρίπτοντας το μύθο του ασθενέστερου φύλου. _Είναι εύκολο για μία γυναίκα που βιώνει βία στο οικογενειακό της περιβάλλον να σπάσει τη σιωπή της; Ψυχ: Όχι δεν είναι εύκολο για μία γυναίκα που βιώνει βία στο οικογενειακό της περιβάλλον να σπάσει τη σιωπή της, όπως δεν είναι εύκολο για οποιονδήποτε να μιλήσει για κάτι που αντικρούει ή φέρνει σε αμηχανία ένα πολιτισμικά και κοινωνικά κατεστημένο το οποίο όσο περισσότερο καταπιεστικό γίνεται τόσο πιο εσωτερικευμένο και ευρύτερα αποδεκτό αποδεικνύεται ότι είναι από τα μέλη μίας κοινωνίας. Η δυσκολία, λοιπόν, για τις επιζήσασες έμφυλης- και πόσο μάλλον ενδοοικογενειακής- βίας δεν έγκειται μόνο στις ίδιες αλλά θα πρέπει να αποτελεί προβληματική για όλους μας και τον καθένα ξεχωριστά πως θα σπάσουμε αυτόν τον κύκλο της σιωπής. _Που οφείλεται η αύξηση των περιστατικών βίας κατά των γυναικών; Το χρονικό διάστημα της καραντίνας τι είδους περιστατικά αντιμετωπίσατε; Ψυχ.: Σύμφωνα με φορείς που ασχολούνται με το θέμα της έμφυλης βίας, είτε κρατικοί είτε παγκόσμιοι είτε ΜΚΟ, και οι οποίοι έχουν δημοσιοποιήσει σχετικά δεδομένα για το χρονικό διάστημα της καραντίνας επιχειρείται ο συσχετισμός της εκδήλωσης της πανδημίας και των μέτρων αντιμετώπισης της με το κοινωνικό φαινόμενο. Παρατηρήθηκε στατιστική αύξηση τηλεφωνημάτων αναφορικά με φαινόμενα βίας κατά των γυναικών προς τις αντίστοιχες εθνικές γραμμές βοήθειας σε παγκόσμιο επίπεδο και παράλληλα κοινοποιούνται τρέχουσες ποιοτικές παρατηρήσεις και καταγραφές επαγγελματιών του πεδίου όσον αφορά την αύξηση καθημερινών περιστατικών βίας κατά των γυναικών. Εύλογα, όμως, και χωρίς την χρήση στατιστικών δεδομένων, μπορούμε να σκεφτούμε ότι από τη στιγμή που περιορίζονται οι δυνατότητες για δραστηριότητες εκτός σπιτιού και άρα οι πιθανοί διέξοδοι εκτόνωσης των δραστών και ταυτόχρονα οι ευκαιρίες εξόδου και απόδρασης των θυμάτων, το απαιτούμενο και απαραίτητο για την προστασία της δημόσιας υγείας μέτρο της «καραντίνας» και της κοινωνικής αποστασιοποίησης είναι πιθανό να συνδέεται με αύξηση των καθημερινών περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.

ΤΟGETHER 25

Ν Ι ΚΟΣ Π ΑΤ Σ Ι Ν Α Κ Ι Δ Η Σ

Η πρόληψη είναι τρόπος ζωής

Η ευαισθητοποίηση των γυναικών στο θέμα του καρκίνου μαστού είναι όχι απλά αναγκαία αλλά και πολύ σημαντική.

Σ

υζητήσαμε με τον ιατρό ακτινοδιαγνώστη κ. Νίκο Πατσινακίδη, Διευθύνων Σύμβουλο του ΥΓΕΙΑ Πτολεμαΐδας ΙΑΕ για τη σπουδαιότητα της πρόληψης και για όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζει μία γυναίκα για την εξέταση του μαστού.

_ Η πρόληψη μπορεί να μας σώσει; Τι σημαίνει για εσάς πρόληψη όταν αναφερόμαστε στον καρκίνο του μαστού; Ο καρκίνος του μαστού θεωρείται ότι είναι νόσος πολυπαραγοντική. Δηλαδή πολλοί διαφορετικοί παράγοντες, αρκετοί άγνωστοι ακόμη σε εμάς, αλληλεπιδρούν για να αλλοιώσουν τα υγιή κύτταρα και να τα μετατρέψουν σε καρκινικά. Οι σημαντικότεροι παράγοντες είναι η ηλικία και το γυναικείο φύλο που δεν μπορούν να αλλάξουν, ενώ άλλοι όπως η παχυσαρκία, η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη άσκησης παίζουν μικρότερο ρόλο. Η πρόληψη δεν μπορεί να αναιρέσει τους περισσότερους και κυριότερους παράγοντες κινδύνου ( ηλικία, φύλο). Στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού πρόληψη σημαίνει πρώιμη έγκαιρη διάγνωση. Όταν ο όγκος είναι ακόμη μικρός και η νόσος τοπική και περιορισμένη στον μαστό, είναι ευκολότερο να αντιμετωπιστεί, με λιγότερη και οικονομικότερη θεραπεία, μικρότερη επιβάρυνση για την υγεία της γυναίκας και περισσότερες πιθανότητες να θεραπευτεί. Αυτό επιτυγχάνεται βασικά με την μαστογραφία. Πολλές μελέτες ανά τον κόσμο με μαστογραφία εδώ και 4 δεκαετίες έχουν δείξει 30-40% λιγότερους θανάτους σε γυναίκες άνω των 40 ετών που κάνουν μαστογραφία σε σχέση με αυτές που δεν κάνουν. _ Ποιες είναι οι απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις που πρέπει να κάνει μία γυναίκα και ποια η διαδικασία τους; Η βασική προληπτική εξέταση είναι η μαστογραφία. Είναι απεικονιστική εξέταση με χαμηλή δόση ακτίνων Χ που απεικονίζει το εσωτερικό του μαστού και επιτρέπει να εντοπίσουμε έγκαιρα τον καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο. Είναι η μοναδική εξέταση που έχει αποδείξει σε μελέτες ότι μειώνει τους θανάτους από καρκίνο του μαστού. Η τρισδιάσταση μαστογραφία - τομοσύνθεση έχει αποδειχτεί ότι βρίσκει 30% περισσότερες βλάβες σε σχέση με την ψηφιακή μαστογραφία. Το υπερηχογράφημα είναι απαραίτητο σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, όπου βοηθάει να αναδειχτούν βλάβες που μπορεί να μην εντοπίζονται στην μαστογραφία. Οι γυναίκες αυτές έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν και συχνά οι

όγκοι είναι μεγαλύτεροι και πιο επιθετικοί. Η μαγνητική μαστογραφία έχει θέση στον ετήσιο έλεγχο γυναικών με υψηλό κίνδυνο να νοσήσουν ( >20%), μεγαλύτερο σε σχέση με του γενικού πληθυσμού (13%) _ Μέχρι ποια ηλικία κάνουμε υπέρηχο μαστού και από ποια πρέπει να ξεκινήσουμε τις μαστογραφίες; Η πρώτη μαστογραφία αναφοράς γίνεται στα 35 έτη. Από τα 40 έτη και μετά ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία έχει αποδειχτεί σε μελέτες ότι θα σώσει τις περισσότερες ζωές. Το υπερηχογράφημα γίνεται συμπληρωματικά σε γυναίκες με πυκνό μαστό. Σε νεότερες ηλικίες μπορεί να γίνεται υπέρηχος σαν αρχική εκτίμηση για ψηλαφητές μάζες. _ Υπάρχουν συγκεκριμένες ημέρες στον κύκλο της γυναίκας για τον έλεγχο του μαστού; Ιδανικότερα η μαστογραφία πραγματοποιείται τις 2 πρώτες εβδομάδες του εμμηνορυσιακού κύκλου ( εφόσον η γυναίκα διατηρεί), καθώς τότε ο μαστός είναι λιγότερο ευαίσθητος στην πίεση του μαστογράφου. Δεν υπάρχει μελέτη που να δείχνει ότι κάποια συγκεκριμένη μέρα του κύκλου είναι καλύτερη ή χειρότερη για να εντοπιστούν όγκοι. Η μαστογραφία είναι μία εξέταση που δημιουργεί άγχος στις γυναίκες; Το άγχος για την εξέταση μπορεί να σχετίζεται με τον φόβο του πόνου από την πίεση ή την ακτινοβολία ή την πιθανότητα διάγνωσης ενός προβλήματος με τις προεκτάσεις της. Οι γυναίκες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η μαστογραφία είναι καλά ανεκτή και γενικά ανώδυνη στους σύγχρονους μαστογράφους. Ο θεωρητικός κίνδυνος από την ακτινοβολία είναι αμελητέος μπροστά στην πραγματική πιθανότητα να βρεθεί έγκαιρα ένας όγκος και να σωθεί μια ζωή. Η πρώιμη διάγνωση σώζει, ενώ για τις περισσότερες γυναίκες δεν θα βρεθεί κάποιο πρόβλημα. _Εάν ο καρκίνος του μαστού διαγνωσθεί έγκαιρα μπορεί να θεραπευθεί; Όταν ο καρκίνος του μαστού εντοπιστεί έγκαιρα σε πρώιμο στάδιο θεραπεύεται. Μελέτες έχουν δείξει ότι για όγκους μικρότερους από 1,5cm η επιβίωση ξεπερνάει τα 25-30έτη για το 95% των γυναικών. Αυτός είναι ο σκοπός της μαστογραφίας.

_ Η Ελλάδα είναι δυστυχώς από τις χώρες όπου η διάγνωση του καρκίνου του μαστού γίνεται συνήθως όταν η νόσος είναι σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Που πιστεύετε ότι οφείλετε αυτό; Παρά τις συνεχείς προσπάθειες ενημέρωσης του πληθυσμού, το μήνυμα της πρόληψης με τον τακτικό ετήσιο έλεγχο με μαστογραφία δεν έχει εντυπωθεί στην συνείδηση πολλών γυναικών. Από άγνοια ή αμέλεια, αίσθημα βεβαιότητας ότι δεν τις αφορά ή αίσθημα ότι δεν θα μπορέσουν να διαχειριστούν το αποτέλεσμα μιας εξέτασης , πολλές γυναίκες αποφεύγουν ή εγκαταλείπουν τον συστηματικό έλεγχο με συνέπεια να εμφανίζονται καθυστερημένα με νόσο σε προχωρημένο στάδιο. Λιγότερο ρόλο παίζει η αποχή από τον φόβο της ακτινοβολίας ή του πόνου από την πίεση. _ Πιστεύετε ότι το κόστος της εξέτασης αποτελεί παράγοντα ώστε μία γυναίκα να μην κάνει μαστογραφία για προληπτικούς λόγους; Το κόστος της εξέτασης είναι χαμηλό και δεν θα πρέπει να συνιστά ανασταλτικό παράγοντα για μια προληπτική εξέταση που αποδεδειγμένα σώζει ζωές και μάλιστα από την συχνότερη κακοήθεια με την μεγαλύτερη θνησιμότητα που αφορά τις γυναίκες. _ Ποια είναι η συμβουλή σας στις γυναίκες όσον αφορά την πρόληψη και τη σωστή φροντίδα του εαυτού τους; Η μαστογραφία σώζει ζωές. Ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία από τα 40 έτη θα σώσεις τις περισσότερες ζωές. Κάνοντας την εξέταση σε ετήσια συστηματική βάση κάνετε ένα δώρο ζωής στον εαυτό σας.

26 ΤΟGETHER

Α Ν Α Σ ΤΑ Σ Ι Α Μ Α ΡΑ Ν ΤΟΥ

«Δεν θα ξεχάσω τον καρκίνο που με βοήθησε να γνωρίσω την πραγματική Αναστασία» ΚΕΙΜΕΝΟ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Την Αναστασία Μάραντου την γνώριζα χρόνια, άνθρωπος ανοιχτός και γενναιόδωρος με συναισθήματα, πράξεις και λόγια. Ξάφνου μια μέρα σε ανύποπτο χρόνο και σε κοινή παρέα την είδα να πλησιάζει με πολύ κοντό κούρεμα.

- Ωραία μαλλιά της λέω, τώρα μοιάζεις κανονικά με μοντέλο.

-Όχι ακριβώς μου απαντά Εκανα χημειοθεραπείες και έχουν πέσει τα μαλλιά μου. Πάγωσα. Όχι για τα μαλλιά της. Για αυτό το μοίρασμα της, την ανοιχτωσιά της, την τόση μεγάλη δύναμη ψυχής που κουβαλούσε μέσα της. Την υπερβατική της δύναμη.

-Δεν αναρωτήθηκα στιγμή τι θα κάνω μαζί του, μου είπε. Τον κυνήγησα και τον κυνηγάω. Μπορεί να κόπιασα, να φοβήθηκα, να λύγισα , να πόνεσα όμως μου έμαθε πράγματα που θεωρούσα δεδομένα. Να γιορτάζω την ζωή, να ευγνωμονώ, να ονειρεύομαι. Η Αναστασία βγήκε νικήτρια κόντρα σε μια διάγνωση που πρώτα βάζει στόχο την ψυχή και μας μιλά για τον καρκίνο, τον συμβολισμό του γυναικείου στήθους, την μαστεκτομή, τις αλλαγές στην ζωή της, τις στιγμές αδυναμίας και δύναμης.

18 Ιουλίου το 2019: Ήμουν στο ιατρείο της χειρουργού μου και μου ανακοίνωσε πως είμαι θετική στο τρίτο στάδιο.

23 Ιουλίου 2019: Ξεκίνησα τις χημειοθεραπείες 20 Φλεβάρη 2020: Χειρουργήθηκα (μαστεκτομή)

Το στήθος και το σώμα σαν σύμβολο Το στήθος συμβολίζει την θηλυκότητα, την σεξουαλικότητα, την μητρότητ και την ομορφιά. Οι γυναίκες έχουν ανασφάλειες λόγω των προτύπων και των στερεοτύπων της κοινωνίας ώστε να μοιάζουν πάντα τέλειες αφού η ίδια η κοινωνία με κάποιον τρόπο σου επιβάλλει το πρότυπο της αψεγάδιαστης γυναίκας. _ Πόσες πτυχές της ζωής σου επηρεάστηκαν; Πολλοί. Η προσωπική μου και επαγγελματική ζωή. Μειώθηκε δραματικά η αυτοπεποίθηση μου, άρχισα να αναθεωρώ τις σχέσεις μου, το πώς και γιατί με πλησίαζαν πια οι άνθρωποι. Σκεφτόμουν αν είναι από λύπη; Aπο συμπόνια; Aπο ενδιαφέρον; Aπο κουτσομπολιό; Με κυρίευε μια ανασφάλεια για τις προθέσεις των ανθρώπων αλλά και μεγάλη μοναξιά. Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που ένιωσα απόλυτα μόνη μου, έπρεπε να δώσω την δική μου μάχη. _ Πως βίωσες το σώμα σου; Πολλές αλλαγές. Απώλεια βάρους, άρχισα να

Κ

αι έρχεται εκείνη η στιγμή που πρέπει να αντικρίσεις κατάματα τον Καρκίνο. Τι επιλογές έχεις τότε; Mάλλον δυο. Είτε να συνεχίσεις να τον κοιτάς , ακίνητη μπροστά του, είτε να σηκωθείς και να παλέψεις μαζί του.

βλέπω ακόμη και το δέρμα μου να γερνάει, μαύριζαν τα νύχια μου. Έπεσαν τα μαλλιά μου. Ήταν βάρβαρο να βλέπω την μορφή μου και το σώμα να αλλάζει με αυτόν τον τρόπο αλλά πάντα σκεφτόμουν ότι όλα συνέβαιναν για το καλό μου. Ένας ήταν ο στόχος. Να γίνω καλά.

Περούκα, ντροπή και αισθητική Οι γονείς μου θέλησαν να αγοράσουμε περούκα αλλά εξαρχής εγώ ήμουν αντίθετη. Καταλήξαμε να την πάρουμε θεωρώντας πως δεν θα άντεχα την εικόνα μου μελλοντικά να με αντικρίζω χωρία μαλλιά. Όταν την φόρεσα όμως για πρώτη φορά ένιωθα σαν να έχω ένα εντελών ξένο σώμα στο κεφάλι μου, δεν ήμουν εγώ. Σκεφτόμουν πως δεν υπήρχε λόγος να την φορέσω, να «μασκαρευτώ» ώστε να είμαι κοινωνικά αποδεκτή. Υπάρχει άντρας που νοσεί από καρκίνο πως πρέπει να φορέσει περούκα; Όχι. Γιατί λοιπόν εγώ επειδή είμαι γυναίκα να πρέπει να την φορέσω; Το μόνο λογικό επιχείρημα ως προς την περούκα είναι να κάνει

μια γυναίκα να αισθάνεται καλύτερα με τον εαυτό της, να επιλέξει λοιπόν να την φορέσει. Ακόμη σημαντικότερο είναι για τις νέες μανούλες που δεν θέλουν να ανησυχήσουν τα παιδιά τους.

Δεν θα ξεχάσω

Την πρώτη μέρα που βγήκα φαλακρή στην Κοζάνη, πήγα στο κέντρο για δουλειές και μιλούσα με την αδερφή μου στο τηλέφωνο ώστε να ξεχνιέμαι. Πριν βγω από το σπίτι μου η αλήθεια είναι πως στάθηκα αρκετή ώρα στην εξώπορτα. Αφού έκανα τα πρώτα βήματα όμως το ξέχασα εντελώς. Ήμουν εγώ και ένιωθα περήφανη για τον εαυτό μου.

Η αρρώστια και ο πόνος Οι πρώτες στιγμές Από την στιγμή της ανακοίνωσης, δεν θυμάμαι τίποτα. Έκλαιγα και έβλεπα τον μπαμπά μου να με κοιτάει σαστισμένος. Όταν στην οικογένεια σου είσαι η πρώτη που νοσεί και δεν έχεις βιώματα άλλου

ΤΟGETHER 27

καρκινοπαθή, τρέμεις γιατί διανύεις ένα εντελώς άγνωστο μονοπάτι. Στην συνέχεια με μετέφεραν στο ιατρείο της ογκολόγου μου, Ευθαλείας Λάλα, στο Θεαγένειο η οποία ήταν και αυτή που με καθησύχασε. Αφού επέστρεψα στο σπίτι μου στην Κοζάνη, οι γονείς μου αποφάσισαν να βγούμε για φαγητό μαζί με τους φίλους μου. Ήταν σαν να καλωσορίζαμε τον καρκίνο στην ζωή μας. Τις πρώτες μέρες της ανακοίνωσης, εκτός του συμβιβασμού που έπρεπε να κάνω με τα νέα δεδομένα της ζωής μου, έπρεπε να αποφασίσω εάν θα καταψύξω τα ωάρια μου ώστε να μπορώ στο μέλλον να τεκνοποιήσω. Ο χρόνος έτρεχε, η γιατρός μου, μου έλεγε να βιαστώ να το κάνω ώστε να ξεκινήσω τις θεραπείες. Αποφάσισα να μην το κάνω, γιατί είναι μια πολύ κοστοβόρα διαδικασία. Σκέφτηκα πως ακόμη και αν δεν καταφέρω να κάνω ποτέ παιδί, υπάρχουν πολλά παιδιά που έχουν ανάγκη από αγάπη και ένα σπίτι οπότε θα μπορούσα να υιοθετήσω.

Οι λέξεις που πονούν Θάνατος. Καρκίνος. Μαστεκτομή. Μετάσταση.

_ Ποια είναι τα συναισθήματα που βιώνει ένας άνθρωπος που πάσχει και τι χρειάζεται περισσότερο για να αντιμετωπίσει όσο γίνεται καλύτερα το πρόβλημά του; Χρειάζεται θετική ενέργεια. Ν καταλάβει ο ίδιος και οι γύρω του ότι δεν χρειάζεται να είναι όλοι μαυρισμένοι. Πρέπει να χαμογελούν, να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυτό το εμπόδιο. _Οι πιο δύσκολες στιγμές Στο νοσοκομείο έκανα φίλους. Οι ασθενείς που συναναστρέφεσαι γίνονται άνθρωποι της καρδίας σου και οικογένεια σου. Δυστυχώς συνάντησα πολλούς νέους ανθρώπους στο Θεαγένειο που δίναμε από κοινού ο καθένας την δική του μάχη. Ο ένας δίνει κουράγιο στον άλλο και χωρίς πολλές κουβέντες ο ένας καταλαβαίνει τον άλλο. Εδώ έρχονται τα δύσκολα. Όταν ένας καινούργιος σου φίλος, δεν ανταποκρίνεται στην θεραπεία ή ακόμη χειρότερα φεύγει από την ζωή, είναι βάρβαρο. Στην αρχή θλίβεσαι γιατί φεύγουν οι άνθρωποι σου ταλαιπωρημένοι και στην συνέχεια σκέφτεσαι ότι μπορεί να είσαι εσύ ο επόμενος. Αυτό είναι σκληρό μάθημα, όπου καταλαβαίνεις

πως πρέπει να τα δώσεις όλα και σίγουρα να συνεχίσεις να χαμογελάς και να απολαμβάνεις τις στιγμές με τους δικούς σου ανθρώπους.

Δεν θα ξεχάσω Τα λόγια της ογκολόγου μου, για την οποία νιώθω πολύ τυχερή που μπήκε στην ζωή μου και βρίσκομαι στα χέρια της. Μου είπε πως περνάω κάτι δύσκολο και πως για εκείνη ήταν το ίδιο δύσκολο να ανακοινώσει σε μια κοπέλα 29 χρονών πως νοσεί από καρκίνο του μαστού. Εκεί καταλαβαίνεις ότι παρόλο που έχεις απέναντι σου έναν επιστήμονα, που βλέπει πολλά περιστατικά καθημερινά, είναι πάνω από όλα άνθρωπος. Την ευχαριστώ για όλα.

Η επικοινωνία με άλλους Εσύ και οι άλλοι Οι πρώτες μου σκέψεις ήταν για την οικογένεια μου. Σκέφτηκα την ταλαιπωρία στην οποία θα μπαίναμε, τα έξοδα, την στεναχώρια που θα τους προκαλούσα. Ο μπαμπάς μου ήταν θλιμμένος αλλά προσπαθούσε να κρατήσει τις ισορροπίες όπως αντίστοιχα και η αδερφή μου. Η μαμά μου, η οποία είναι και ο πιο δυνατός άνθρωπος που ξέρω ήταν εκείνη που μας κράτησε όλους όρθιους. Ώστοσο η πίεση,

28 ΤΟGETHER 26

Η νέα Αναστασία- Η νέα εικόνα Πως συμφιλιώθηκες με την νέα σου εικόνα; Δεν είχα να συμφιλιωθώ με μια νέα Αναστασία. Ήμουν και είμαι αυτή που είμαι.

H κοινωνία σε αποδέχεται όπως είσαι; Όχι. Αν σκεφτείς την διαδικασία στην οποία πρέπει να μπει μια γυναίκα η οποία νοσεί, καταλαβαίνεις ότι η κοινωνία από μόνη της σε δείχνει με το δάχτυλο. Πρέπει να βάλεις περούκα , να βάλεις ψεύτικο στήθος, να διατηρήσεις το βάρος σου, το δέρμα σου, τα νύχια σου. Αντί μια γυναίκα να έχει στο μυαλό της το να γίνει καλά, πρέπει να σκέφτεται πράγματα άσχετα. Πως είναι η ζωή μετά τον καρκίνο; Όσο οξύμωρο και αν ακουστεί, είναι όμορφα. Ανακάλυψα μια εσωτερική δύναμη που δεν ήξερα πως υπήρχε. Έμαθα να διεκδικώ και να μη κάνω εκπτώσεις για τον εαυτό μου. Επιβεβαιώθηκα στο ότι έχω πολύ καλούς φίλους και μια πολύ δυνατή οικογένεια. Αγαπάω τον εαυτό μου όπως είναι και τον φροντίζω ώστε να με φροντίσει και εκείνος.

Δεν θα ξεχάσω Τον καρκίνο που με βοήθησε να γνωρίσω την Αναστασία. την οποία δεν εξωτερίκευσε την οδήγησε στο να εμφανίσει ένα αυτοάνοσο , την ψωρίαση. Οι φίλοι μου ήταν δίπλα μου από την πρώτη στιγμή, με στήριξαν με όλη τους την δύναμη κάτι το οποίο με δικαίωσε για την επιλογή που είχα κάνει , να έχω αυτούς τους ανθρώπους στην ζωή μου.

Τοξικές σχέσεις και χωρισμός Το ταξίδι αυτό δεν θα μπορούσε να μην έχει απώλειες. Είχα την τύχη να έχω ανθρώπους δίπλα μου, που με στήριξαν με όλο τους το είναι. Ωστόσο στην προσωπική μου ζωή δεν είχα την ίδια τύχη. Ίσως ο καρκίνος ήταν και μια ευκαιρία να καταλάβω τις λανθασμένες συναισθηματικές μου επιλογές. Αυτό όμως είναι και το δίπολο που συμβαίνει. Είτε ο άνθρωπος σου θα σε στηρίξει ή θα εξαφανιστεί από την ζωή σου. Συνομιλώντας με ασθενείς και νοσοκόμες αντιλήφθηκα πως είναι μεγαλύτερο το ποσοστό των γυναικών που μένουν και κρατούν μια σχέση παρά τις δυσκολίες. Βέβαια ο καθένας μας έχει τις δικές του αντοχές, την δική του ηθική και τα δικά του όρια.

Δεν θα ξεχάσω Τις αγκαλιές που κάναμε με τους δικούς μου ανθρώπους πρό κορωνοϊού.

Η μαστεκτομή _ Είναι θέμα ταμπού; Φυσικά. Περπατάς στο δρόμο ή πέφτεις σε κάποιον γνωστό και κοιτάει το στήθος σου, να δει τι υπάρχει και αν υπάρχει.

Η σχέση σου με τον καθρέφτη Ο καθρέφτης γίνεται αρχικά εχθρός σου γιατί πρέπει να αντικρύσεις την αλήθεια. <καθώς όμως περνάει ο καιρός αρχίσεις να δένεσαι με την κατάσταση που περνάς και νιώθεις μια περηφάνια για τις πληγές σου, τα «παράσημα» που κερδίζεις στην μάχη

που δίνεις.

Δεν θα ξεχάσω Τα λόγια της χειρουργού μου πριν την επέμβαση «Εμείς θα σε κάνουμε καλά κορίτσι μου»

Η θεραπεία _ Πως ήταν η εμπειρία σου στο θεαγένειο και η επαφή με άλλους ασθενείς; Η πρώτη μέρα ήταν δύσκολή γιατί βλέπεις χωρίς φίλτρα την κατάσταση που θα βιώσεις. Στην αρχή φοβάσαι αλλά στην πορεία γίνεται κομμάτι της καθημερινότητάς σου και η διαδικασία της θεραπείας και οι άνθρωποι που συναναστρέφεσαι. Έχω μόνο όμορφα πράγματα να πω για το προσωπικό που πραγματικά δίνει όλη του την ψυχή για να είσαι καλά ψυχολογικά. Σου φέρονται σαν να είσαι οικογένεια τους. Οι ασθενείς γίνονται κομμάτι της ψυχής σου και δένεσαι ουσιαστικά μαζί τους.

Η αλληλοϋποστήριξη κατά τη θεραπεία Με τους ασθενείς δεν χρειάζεται να πεις πολλά. Με δυο απλές κουβέντες καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο. _ Ποια είναι τα κόστη; Χρειάζεται ένας ασθενής να πουλήσει το σπίτι του για να γίνει καλά; Φυσικά και εξαρτάται από το νοσοκομείο που θα επιλέξεις. Προσωπικά δεν μου κόστισε τίποτα γιατί επέλεξα το Θεαγένειο, που παρόλο που είναι ένα δημόσιο νοσοκομείο έχει πάρα πολύ καλούς επιστήμονες στο δυναμικό του.

Δεν θα ξεχάσω Την πρώτη μέρα της χημειοθεραπείας που ενώ ήμουν έτοιμη να βάλω τα κλάματα μου έδωσε κουράγιο η κοπέλα στο διπλανό κρεβάτι, σχεδόν συνομήλική μου, η οποία μου είπε « Δεν υπάρχει κάτι να φοβάσαι, απλά είναι βαρετά γιατί παίρνει πολύ ώρα.»

Μέσα σε όλο αυτό που έχεις να αντιμετωπίσεις, αντιμετωπίζεις παράλληλα ανθρώπους και ερωτήματα που η μοναδική χρησιμότητα που έχουν είναι να αισθανθούν στιγμιαία καλά με τον «υγιή» τους μικρόκοσμο. Kάποιες από αυτές που θυμάμαι είναι οι εξής: Τώρα θα πεθάνεις; Εχεις καρκίνο και γελάς; Kολλάει ο καρκίνος; Θα σου αφήσει κουσούρι Όσο κοινότυπη και αν ακουστώ, η πρόληψη σώζει ζωές.

Καλή δύναμη σε όσες δίνουν τον αγώνα τους. Σαν συμβουλή σας λέω να μην φοβάστε και να μην ντρέπεστε να μιλήσετε για το πρόβλημά σας. Το να κρύβεσαι μόνο κακό θα σου κάνει, εξωτερικεύοντας το, το ξορκίζεις και δίνεις δύναμη και σε άλλους ανθρώπους.

ΤΟGETHER 29

Μάθε να φροντίζεις το στήθος σου Γιατί έχει τόση σημασία ο τακτικός έλεγχος των μαστών από την κάθε γυναίκα; Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος που προσβάλλει το γυναικείο φύλο. Οι στατιστικές λένε ότι 1 στις 8 γυναίκες θα εμφανίσει κακοήθεια στο μαστό της. Αν όμως γίνει έγκαιρη διάγνωση σε πρώιμο στάδιο, οι περισσότερες γυναίκες θα θεραπευτούν και δεν θα απειληθεί η επιβίωσή τους από αυτό τον τύπο καρκίνου. Έχει σημασία η αυτοεξέταση των μαστών; Πολύ μεγάλη. 1 στις 2 γυναίκες ανακαλύπτει τον καρκίνο μόνη της από κάποια αλλαγή που παρατήρησε στο μαστό της. Μετά την ηλικία των 20 ετών, κάθε γυναίκα πρέπει να αυτοεξετάζεται τακτικά, ώστε να εξοικειωθεί με την υφή, το σχήμα και τη γενική όψη του στήθους της. Κάθε αλλαγή πρέπει να την κινητοποιήσει και να ζητήσει συμβουλή από ειδικό μαστολόγο. Ποια είναι τα ύποπτα σημάδια του καρκίνου; Ένα ογκίδιο στο μαστό, η έκκριση υγρού από τη θηλή, η εισολκή της θηλής, αλλαγές στο σχήμα των μαστών, η πάχυνση ή πτύχωση του δέρματος, ένα εξάνθημα στη θηλή, η ερυθρότητα του μαστού και ο πόνος μπορεί να αποτελέσουν σημεία ενδεικτικά της ύπαρξης καρκίνου. Αυτό δεν σημαίνει ότι μια γυναίκα με τα ανωτέρω συμπτώματα έχει πάντα καρκίνο. Σε πολλές περιπτώσεις, μετά από την ολοκλήρωση του διαγνωστικού ελέγχου, αποδεικνύεται ότι τα συμπτώματα αυτά είναι αποτέλεσμα φυσιολογικών αλλαγών στο μαστό ή της ύπαρξης καλοήθων παθήσεων.

Ποιες είναι οι καλοήθεις παθήσεις στο μαστό; Το ινοαδένωμα, οι κύστεις, οι ινοκυστικές μεταβολές, η λιπώδης νέκρωση, οι καλοήθεις μικροεπασβεστώσεις, το λίπωμα, το αμάρτωμα και η εκτασία των πόρων αποτελούν καλοήθεις καταστάσεις του μαστού. Οι γυναίκες που επισκέπτονται ένα Ιατρείο Μαστού πρέπει να γνωρίζουν ότι μόνο 7 στις 100 θα διαγνωσθούν με καρκίνο, ενώ οι υπόλοιπες θα καθησυχασθούν μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου. Πόσο συχνά πρέπει να γίνεται η μαστογραφία; Μία γυναίκα μέσου κινδύνου πρέπει να κάνει την πρώτη μαστογραφία στην ηλικία 35-40. Μετά την ηλικία των 40 χρόνων, η μαστογραφία πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Ποια είναι η αξία της μαστογραφίας και του προληπτικού ελέγχου; 1 στις 2 γυναίκες ανακαλύπτει ότι έχει καρκίνο στον απεικονιστικό έλεγχο (μαστογραφία, υπερηχογράφημα), χωρίς να έχει κανένα σύμπτωμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις μάλιστα, ο όγκος είναι συνήθως μικρός και εύκολα εξαιρέσιμος (πρώιμο στάδιο). Άρα η μαστογραφία οδηγεί τη γυναίκα στην έγκαιρη θεραπεία πριν ο καρκίνος μεγαλώσει αρκετά και απειλήσει τη ζωή της- κυρίως με την εμφάνιση μεταστάσεων. Ποια είναι η ενδεδειγμένη εξέταση για γυναίκες 2040 ετών; Κυρίως το υπερηχογράφημα, το οποίο δεν επηρεάζεται από την αυξημένη πυκνότητα του νεανικού μαστού. Θέση εδώ έχει και η Μαγνητική μαστών, η οποία χρησιμοποιείται ολοένα και συχνότερα και είναι πολύ ευαίσθητη μέθοδος

(ανιχνεύει βλάβες που μπορεί να μην ανευρεθούν με το υπερηχογράφημα και τη μαστογραφία). Κληρονομείται ο καρκίνος του μαστού; Στις περισσότερες περιπτώσεις όχι. Μόνο 5-10% των γυναικών με καρκίνο του μαστού έχει κληρονομήσει ένα ελαττωματικό γονίδιο που ευθύνεται για την εμφάνισή του. Τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα για να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του μαστού; Η φυσική άσκηση και η αποφυγή παχυσαρκίας και κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας αλκοόλ έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες μια γυναίκα να νοσήσει από καρκίνο. Πολύ σημαντικό όμως είναι οι γυναίκες να έχουν επίγνωση των αλλαγών που συμβαίνουν στους μαστούς τους, να ζητούν έγκαιρα συμβουλή από ειδικό μαστολόγο και να μην ξεχνούν να κάνουν την ετήσια μαστογραφία μετά την ηλικία των 40 ετών.

Δημήτρης Κοκκώνης

Μαστολόγος-Ογκοπλαστικός Χειρουργός Μαστού Λιούφη 3- Κοζάνη 50 100 kokkonis.surgery@gmail.com T.6944 678 472- 2461 303364

30 ΤΟGETHER

TO VE RS U S ΤΟΥ ΜΙΧΑ ΛΗ ΠΑΠΑ ΔΟΓΙΩΡΓΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟ: ΧΆΡΗΣ ΚΟΝΤΟΣΦΎΡΗΣ Στο δίπολο μεταξύ παθογενούς βίας και ευγενούς αδιαφορίας, η βία έχει κερδίσει το προβάδισμα. Στον 21ο αιώνα που βαδίζουμε, αποτυπώνουμε στατιστικά τις μπουνιές, τις μελανιές, τους μώλωπες, τα γδαρσίματα και τις βρισιές και παράγουμε περισσότερα ψυχοφάρμακα από ότι οι πρόγονοί μας, στις απαρχές του 20ου αιώνα. Η μελαγχολική διάσταση, που αποβάλει η βία στον εαυτό και στον άλλο, προσεγγίζεται και διερευνάται από πολλούς καλλιτέχνες και επιστήμονες, μέσα στην ετερογένεια της ζωής που δυσκολεύει τον προσδιορισμό της, αλλά τα ίχνη της είναι εδώ. Απέναντι στην παθογενή βία ορθώθηκαν πολλές πολιτικές, διανοητικές και αισθητικές ευαισθησίες, έτσι ώστε να παλέψουν για την κοινωνία, θέτοντας την αρχή της ισότητας στο επίκεντρο σχεδιασμών και αγώνων. Ο συσχετισμός της βίας με τις γυναίκες είναι πλέον ένα μοτίβο, που το ανάπτυγμά του μας τρομάζει και μας περικλείει. Η επιχειρηματολογία και οι αφηγήσεις με τις οποίες συσχετίζεται η βία κατά των γυναικών, όπως και η δυσφορία της ανισότητας των φύλων, λειτουργούν καταλυτικά, σαν καταπέλτης στα στερεότυπα της κοινωνίας. Οι ερμητικά κλειστές πόρτες πολιορκούνται και, στο άνοιγμά τους, λογοθετούν άπαντες, σε μια συνείδηση ισότητας όλων. Αυτό σημαίνει σεβασμός. Ο Παπαδογιώργος προσεγγίζει την θεματική του με «εγώπορτες», πόρτες ξεκλείδωτες, που, όταν τις ανοίξεις, μια σκιαγραφική προσωπογραφία του αφανούς διαβιούμενου αποκαλύπτεται, ένθετη στο μαλακό ιστό των τοίχων. Η ιδέα του αναπτύσσεται σε έργα αμφίπλευρα, όπου στην μια πλευρά βλέπεις την μπροστινή όψη μιας πόρτας, μιας εξώπορτας, του ορίου μεταξύ του έξω και του μέσα κόσμου, και στην άλλη αποκαλύπτεται ένα πορτραίτο. Ο θεατής εισέρχεται στο χώρο και συναντά ένα σύνολο από πόρτες κλειστές, περπατά σε μια γειτονιά. Όμως, οι δίφορες πόρτες, διακριτικά ανοιγόμενες, επιτρέπουν να προβληθεί η ευάλωτη πλευρά ενός ανθρώπου. Το πρόσωπό του, εμποτισμένο σε ένα κάμποτο σιωπής και μελαγχολίας, αναδύεται σε μονοχρωματική εκτύπωση. Η ζωγραφική εγκατάσταση, αναπτυγμένη με ένα ευέλικτο και αιωρούμενο τρόπο των Ιανών τελάρων(διπλοπρόσωπο, εναρκτήριο - διαβατήριο), μυθοποιεί την αστική νοσταλγία, με την νεορεαλιστική ζωγραφική απεικόνιση των θυρών μιας γειτονιάς, και δρα απομυθοποιητικά για κάθε πρόσωπο που αποτυπώνεται και σκιαγραφείται, στο άψυχο και οδυνηρό πορτραίτο της μελαγχολίας και της ματαιότητας. Στην περίπτωση της έμφυλης βίας, η εικονογραφική προτροπή του Παπαδογιώργου αναφωνεί, μέσα από μια εικαστική προφορικότητα, τα

στερεότυπα του φόβου, της θυματοποίησης, της κακομεταχείρισης, της καταθλιπτικότητας και της παθογένειας. Πορτραίτα χαμηλής αυτοεκτίμησης, ανασφάλειας, φθίνοντα αυτοελέγχου, θυματοποιημένα, αγχωτικά, καταθλιπτικά, άυπνα, εφιαλτικά, φοβικά, ντροπιασμένα, ενοχικά, θυμωμένα, απεγνωσμένα, απομονωμένα, ερημωμένα, παγιδευμένα, αλκοολικά και ναρκομανή κρύβονται στο μαλακό παραλληλόγραμμο φοδράρισμα των τελάρων. Αυτό το «κρυφτό» σφιχταγκαλιάζει την κλειστή εξώπορτα αλλά και τη φούστα ή το παντελόνι ντροπής των γονιών, στα παιδικά μας χρόνια. Η αντίθεση, που ενυπάρχει ανάμεσα στη φθαρτότητα του προσώπου με αυτή της ζωγραφικής ευκρίνειας της πόρτας, αποτελεί τη συνεπακόλουθη συνειδητοποίηση της ματαιότητας της βίας και της αντίδρασης, ισάξια της ανοχής και της δράσης. Ο Παπαδογιώργος επισημαίνει, στην στρέψη του «versus», την ικανότητα του θεατή και του πολίτη να καταδηλώσει την αντίφαση ανάμεσα στο φαίνεσθαι και στο είναι, αλλά και στοχεύει να τον παρακινήσει να στραφεί γύρω από τα έργα του, να ανακαλύψει την συνέχεια, να κατανοήσει την ανικανότητα μας να συμπορευτούμε τόσο με τον εαυτό μας, όσο και με τους άλλους. Το εσώφυλλο του περιοδικού together μετατρέπεται σε εξώπορτα της γειτονιάς, όπου το ζητούμενο είναι το αφανέρωτο πρόσωπο στην πίσω όψη της σελίδας, μόνο του, καταγγέλλοντας την κάθε μορφής βίας προς όλους και όλες, την παθογένεια της κάθε κοινωνίας, την ανοχή και την απραγματοποίητη αγάπη. Το εύρημα της εγκιβώτισης μιας πόρτας στο χώρο του τελάρου αιωρείται στο χώρο ως ψίθυρος. Ταυτόχρονα εκ των προτέρων, υπονομεύεται τόσο ο κρυμμένος ήρωας, όσο και ο ξαφνιασμένος θεατής, ο αμέτοχος περιπλανώμενος περαστικός που, πλέον, είναι συμμέτοχος. Το ξάφνιασμα και η εμπλοκή είναι γεγονός της γυμνής ζωής, μιας ζωής ανάξιας να βιωθεί. Τα σύγχρονα ταμπού αντιστοιχούν σε παραφθορές κανόνων ιερότητας, που εξέπεσαν να λειτουργούν στη μιαρότητα, ενώ προστάτευαν το απαραβίαστο των ειδώλων, των ιερών και των θυσιαστηρίων, των θυτών και των θυμάτων, των θεατών και «θεατών». Το μιαρό, ως εισβάλουσα κοινωνική θέση ή ως αυτοαπομόνωση, είναι η εκφορά των ασύνδετων καταστάσεων που επιβάλει η γυμνή ζωή, αλλά και οι δισταγμοί, ως μειωμένη ή και ανύπαρκτη πολιτική βούληση για αντίσταση και εξέγερση. Το φαινόμενο των δισταγμών καταγράφει ο Παπαδογιώργος . Η αναστολή της εξεγερτικής αφύπνισης συντελείται με τον κρυφό ιωτακισμό στην εξώπορτα.

Το παράδοξο είναι ότι η φιγούρα θύτης/θύμα, που αφουγκράζεται τη ζωή πίσω από την πόρτα, ενώ θα έπρεπε κατεξοχήν να ενσαρκώνει τον άνθρωπο των δικαιωμάτων, αντίθετα σηματοδοτεί τη ριζική κρίση αυτής της συμπεριφοράς: αυτό καθαυτό το ανθρώπινο ον καταρρέει, μόλις για πρώτη φορά βρεθεί απέναντι σε (απ)ανθρώπους που με τη βία προσπαθούν να αποδείξουν και να επιβάλουν την «ανθρώπινη» παρουσία τους. Αυτή τη στιγμή της αποφυγής της παρουσίας ο Παπαδογιώργος την εξευμενίζει με την ιερότητα των μετέωρων πορτών, που φέρουν εις την ιερή πίσω σινδόνη τους το πρόσωπο το αμέτοχο, τον μιασμένο, τον αυτοεξόριστο στην διπλανή πόρτα. Οι προβατάνθρωποι αφουγκράζονται τον κίνδυνο των λυκανθρώπων και ο αναθεματισμός μετατρέπεται σε ένα φοβικό σύνδρομο ανέστιων βιοπολιτικών επιλογών, που απογυμνώνουν και περικλείουν τη «φυσική» ζωή, αυτή που ζει πίσω από πόρτες. Η εξουσία και η παραμετροποίηση της ζωής μετατρέπεται σε ένα ενέργημα κατασταλτικότητας. Ενυπάρχουν ως εξουσίες παραγωγικές που παράγουν λόγο, γνώση και ηδονή. Ο Παπαδογιώργος ασπάζεται την δημιουργικότητα σαν μια ιαστική δύναμη. Περιγράφει ήρωες αφανισμένους, εξαφανισμένους από μια εξουσία/ κυριαρχία, μία βία φτωχή στην σύλληψη, φειδωλή και μονότονη στην επικυριαρχία. Η πλέον στοιχειώδης, «μηδενική» θέση των αντιηρώων του Παπαδογιώργου είναι αυτή της θέση εκκίνησης: πίσω από την πόρτα. Θέση τερματισμού: πίσω από την πόρτα. Έμφυλη βία είναι το φοβικό και το κρυμμένο, είναι η κοινωνική βία που ασκείται στο μιαζόμενο και στο μιασμένο, με τον ίδιο ανίερο τρόπο που ξεφτιλίζει την ζωή κάθε στιγμή.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Μιχαήλ Παπαδογιώργος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη της Ναυπάκτου το 1984. Eίναι απόφοιτος της Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας, του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Έχει λάβει μέρος σε 5 ομαδικές εκθέσεις και έργα του βρίσκονται σε συλλογές εντός και εκτός Ελλάδας.

INFO

Η δημοσίευση εμπίπτει στις αλληλεπιδραστικές λειτουργίες της εικαστικής πλατφόρμας «Μακρύ όχημα» Χάρης Κοντοσφύρης Σκοπιά Φλώρινας 10/10/2020

ΤΟGETHER 31

32 ΤΟGETHER

Ζαχαροπλαστική και Τέχνη ή η Τέχνη της Ζαχαροπλαστικής από τα DeuxK! Η ζαχαρόπαστα κάνει θαύματα στα γλυκά! Με αυτή τα καταστήματα DeuxK δημιουργούν και διακοσμούν τα αγαπημένα μας γλυκά με απίστευτα σχέδια που εντυπωσιάζουν!

Cupcakes, Popcakes, μπισκότα και τούρτες!

Όταν η εμφάνιση συναγωνίζεται τη γεύση!

DeuxK: Παύλου Χαρίση 7, Κοζάνη DeuxK: Αιόλου 1 Κοζάνη DeuxK: Μακρυγιάννη 2, Κοζάνη DeuxK: Παύλου Χαρίση 7, Κωνσταντίνου Καραμανλή 22, (με την επωνυμία Αχιλέας), Κοζάνη DeuxK: 25ης Μαρτίου 61Α (με την επωνυμία Αχιλέας), Πτολαιμαΐδα DeuxK: Λεπτοκαρυά, Πλατεία Αντωνίου Σβώκου

34 ΤΟGETHER

ΣΙΑΤΙΣΤΑ

Τα παιδιά συναντούν την ιστορία της

Ο

ιστορικός πλούτος της Σιάτιστας, μιας πόλης που αντιστάθηκε σε κατακτητές, ανέθρεψε σημαντικούς πνευματικούς ανθρώπους και ήρωες και συνέβαλε στην εξέλιξη του ιστορικού γίγνεσθαι της ευρύτερης περιοχής και της Ελλάδας γενικότερα, αποτέλεσε το αντικείμενο εκπαιδευτικού προγράμματος για το 2ο Δημοτικό Σχολείο Σιάτιστας. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

Οι μαθητές των Γ΄, Ε΄ και Στ΄ τάξεων του σχολείου, με συντονιστές τους εκπαιδευτικούς Σαμαρά Ζωή, Τσιαούση Αγνή, Τζημούρτα Γιώργο, Γκόγκου Αναστασία, Πραμπρόμη Σωσσάνα και Νάκο Πάνο μυήθηκαν στον ιστορικό πλούτο της Σιάτιστας, προσεγγίζοντας τα πρόσωπα που συνέβαλαν στην ιστορική εξέλιξη και υλοποίησαν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα τοπικής ιστορίας κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2019-2020. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε επιτυχώς με την υποστήριξη του Διευθυντή του σχολείου κ. Κωντσιόγλου Χριστοφόρου και την πολύτιμη συνεργασία του Μουσικού Σχολείου Σιάτιστας, με συντονίστρια την εκπαιδευτικό κ. Κουζιάκη Μαρία. Το πρόγραμμα, με τίτλο: ‘’Σιάτιστα - Τα παιδιά συναντούν την ιστορία της» κάλυψε ένα μεγάλο κομμάτι της τοπικής ιστορίας της Σιάτιστας, από το 1770 έως το 1912. Τα θέματα που διαπραγματεύτηκε ήταν τα ακόλουθα: • Γεώργιος Παπάζωλης,Ορλωφικά, 1770 • Αδερφοί Μαρκίδες Πούλιου,στνεργασία μετον Ρήγα Βελεστινλή,1792-1797 • Θεοχάρης Τουρούντζιας,ανάκριση από την αυστριακή αστυνομία,συμμάρτυρας του Ρήγα,1797 • Καπετάνισσα Περιστέρα,Μακεδονική Επανάσταση,1878 • Επίσκεψη του Παύλου Μελά στη Σιάτιστα,1904 • Απελεθέρωση της Σιάτιστας,12 Οκτωβρίου 1912 • Μάχη της Σιάτιστας,4 Νοεμβρίου 1912 Οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες, μελέτησαν, επεξεργάστηκαν και ταξινόμησαν έντυπο και ψηφιακό υλικό, επισκέφτηκαν χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος, παρακολούθησαν την παρουσίαση για τους αδερφούς Μαρκίδες Πούλιου από τον Σύλλογο «Μαρκίδες Πούλιου», συμμετείχαν στο διαδραστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα Φωτόγραμμα με θέμα την ιστορία της Μακεδονίας και παρουσιάσαν τις εργασίες τους γραπτά, ψηφιακά, με δραματοποίηση και με εικαστική έκφραση. Ένα μέρος των εργασιών αυτών διατίθεται σε ψηφιακή μορφή στην ιστοσελίδα του Σχολείου.

Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του προγράμματος αποτέλεσε η δραματοποίηση, μέσω κινηματογραφικών γυρισμάτων, των ιστορικών γεγονότων. Οι μαθητές συμμετείχαν με ενθουσιασμό στην προσπάθεια αυτή, καθώς τους δόθηκε η ευκαιρία να ενσαρκώσουν ιστορικά πρόσωπα και να αναβιώσουν ιστορικά γεγονότα του τόπου τους. Πιο συγκεκριμένα, οι αδερφές του Γεώργιου Παπάζωλη πήραν σάρκα και οστά στα πρόσωπα των μικρών μαθητριών, για να μας μεταφέρουν στα ιστορικά γεγονότα της περιόδου. Η συνεργασία των αδερφών Μαρκίδες Πούλιου με τον Ρήγα Βελεστινλή για την έκδοση της επαναστατικής του προκήρυξης στο τυπογραφείο τους στη Βιέννη, δραματοποιήθηκε όπως και η σύλληψη του Θεοχάρη Τουρούντζια από την αυστριακή αστυνομία και η μαρτυρική του θυσία. Η ανυπότακτη καπετάνισσα Περιστέρα, που δεν ανέχθηκε την καταπίεση των Τούρκων και αποφάσισε να πάρει τα βουνά και να πολεμήσει στο πλευρό του αδερφού της εναντίον τους ζωντάνεψε και η αναφορά στον Μακεδονικό Αγώνα συνεχίστηκε με την αναβίωση της επίσκεψης του Παύλου Μελά στη Σιάτιστα , όπως την περιγράφει ο ίδιος σε μια από τις επιστολές του προς τη γυναίκα του Ναταλία.

Η απελευθέρωση της Σιάτιστας στις 12 Οκτωβρίου 1912 και τα γεγονότα εκείνων των ημερών αναβίωσαν μέσα από τις περιγραφές του Ιωάννου Αποστόλου και του Φίλιππου Ζυγούρη. Η μάχη της 4ης Νοεμβρίου 1912 αποτέλεσε το τελευταίο κομμάτι της όλης προσπάθειας, δραματοποιήθηκαν οι περιγραφές του Αρίστου Περίδη, δημοσιογράφου, στρατιώτη που συμμετείχε στη μάχη της Σιάτιστας και χρησιμοποιήθηκε έντυπο και φωτογραφικό υλικό. Πολύτιμοι αγωγοί σε αυτήν την προσπάθεια τοπικοί σύλλογοι, πολίτες, ο Δήμος Βοΐου, άνθρωποι των γραμμάτων, ιδιοκτήτες παραδοσιακών κατοικιών της Σιάτιστας, ιερείς της περιοχής, η Φιλαρμονική του Δήμου και ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του Σχολείου. Η σημασία και το παιδαγωγικό ενδιαφέρον της διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας την έχουν αναδείξει σε έντονα ενδιαφέρον και ελκυστικό πεδίο εκπαιδευτικής ενασχόλησης. Συγχαίρουμε θερμά το 2ο Δημοτικό Σχολείο Σιάτιστας, τη Διεύθυνση, τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές, τους γονείς, το Μουσικό Σχολείο Σιάτιστας και όλους όσοι συνεργάστηκαν σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα, ευχόμενοι να συνεχίσουν αυτές τις δράσεις που ενισχύουν το ιστορικό φρόνημα και την αγάπη για τον τόπο.

ΤΟGETHER 35

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2020 Η απελευθέρωση της Κοζάνης μέσα από την οπτική τεσσάρων μαθητών Δημοτικού Κεφαλάς Πάνος, υποψ. Διδάκτορας Ιστορίας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

- Κύριε!! Κύριε!! Φέτος η απελευθέρωση της πόλης μας θα γιορταστεί; - Γιατί βρε; Για να χάσετε μάθημα; - Όχι κύριε!! Απλά για να βγούμε στην πλατεία με τους φίλους μας ή τους συμμαθητές μας, για να δούμε την παρέλαση και να διασκεδάσουμε και λίγο επιτέλους.

- Επιτέλους; - Ε, ναι κύριε! Από πέρυσι δεν έχουμε γιορτάσει τίποτα.

- Χμ, έχετε δίκιο. Και τι πιστεύετε; Με τις συνθήκες που επικρατούν, θεωρείτε ότι θα γίνουν φέτος εορταστικές εκδηλώσεις; - Όχι!! Όχι, κύριε. Πάλι τίποτα δεν θα γίνει φέτος.

- Χμ, μάλλον ναι. Δεν θα γιορτάσουμε τίποτα και τη φετινή χρονιά. Πως νιώθετε για αυτό; - Χάλια! Χάλια, κύριε. Εσάς, που σας αρέσει τόσο πολύ η ιστορία και τη μελετάτε, πως νιώθετε; - Χμ, μάλλον επικρατούν μέσα μου τα ίδια συναισθήματα με τα δικά σας. Κάπως έτσι, μέσα από την παραπάνω συζήτηση και τους όποιους προβληματισμούς, μέσα από τη διαθεματική προσέγγιση των μαθημάτων της Ιστορίας και της Γλώσσας, ανατέθηκε σε μαθητές της Στ΄ τάξης ενός Δημοτικού Σχολείου της Κοζάνης να εκφράσουν γραπτώς τις γνώσεις τους, αλλά ειδικότερα τις προσωπικές σκέψεις και τα συναισθήματα τους. Ο άξονας της έκθεσης τους θα επικεντρωνόταν ως επί το πλείστον στην έρευνα τους για την απελευθέρωση της πόλης τους το έτος 1912. Έρευνα, για την οποία θα έπρεπε να αξιοποιήσουν οποιοδήποτε ιστορικό βιβλίο και πηγή θα έκριναν σκόπιμο. Ιδιαίτερη όμως παρότρυνση, είτε ενδιάμεσα είτε στο τέλος της έκθεσης, δόθηκε στη διατύπωση των δικών τους συναισθημάτων αναφορικά με την μη πραγματοποίηση εορταστικών εκδηλώσεων τη φετινή χρονιά εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19. Οι εκθέσεις των μαθητών ελέγχθηκαν από τη Υποψ. Διδάκτωρ και Φιλόλογο Δήμητρα Καραμήτσου, αποτέλεσε την «επιτροπή», η οποία με αντικειμενικά κριτήρια επέλεξε τις τέσσερις καλύτερες εκθέσεις, με «βραβείο» τη δημοσίευση τους στο νέο τεύχος του περιοδικού Together. Φυσικά, η ανακοίνωση του «βραβείου» χαροποίησε τους μαθητές, «νικητές» και συμμετέχοντες, οι οποίοι ήδη προετοιμάζονται για την επόμενη ανάθεση και συνεργασία με το περιοδικό. Επειδή οι τέσσερις εκθέσεις των μαθητών ξεπερνούν σε αριθμό λέξεων τα επιτρεπτά όρια της έντυπης δημοσίευσης, πέρα από ένα συλλογικό σύντομο ιστορικό πλαίσιο, έμφαση θα δοθεί στις προσωπικές σκέψεις και τα συναισθήματα των μαθητών εξαιτίας της τρέχουσας κατάστασης. «Στις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού άρχισα να μαθαίνω καλύτερα, μέσω των δασκάλων μου ή από εκδηλώσεις και αφηγήσεις, την ιστορία της πόλης μου. Ένιωσα έκπληξη συγκίνηση, μα ταυτόχρονα θαυμασμό,

για όλα όσα άκουγα. Αποφάσισα λοιπόν να ρωτήσω, ώστε να μάθω περισσότερα, τον παππού μου. Ο παππούς μου, μου εξιστόρησε τα γεγονότα, έτσι όπως τα είχε ακούσει και εκείνος από τους δικούς του. Ταυτόχρονα μου έδειχνε παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες και εικόνες. Συγκινήθηκα πολύ!», αναφέρει η μαθήτρια Γ.Α. Η απελευθέρωση της Κοζάνης είναι μία από τις σχετικά «άγνωστες» σελίδες της ελληνικής στρατιωτικής ιστορίας, η οποία ωστόσο γράφτηκε με ένδοξο τρόπο από τις ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις, στις 11 Οκτωβρίου του 1912. Ημέρα σημαντική για την πόλη μας και την ευρύτερη περιοχή, προσθέτει ο μαθητής Χ.Α. Η μαθήτρια Ε.Β. συμπληρώνει ότι πριν από την απελευθέρωση της Κοζάνης, ο αγώνας για την απελευθέρωση της Μακεδονίας ξεκίνησε στις 5 Οκτωβρίου. Ο ελληνικός στρατός σφυροκοπά τις τουρκικές θέσεις στο μέτωπο των συνόρων της Θεσσαλίας. Μετά από μάχες οι τουρκικές δυνάμεις αποσύρονται στα στενά του Σαραντάπορου, όπου μετά από σφοδρή επίθεση του ελληνικού στρατού ανοίγει ο δρόμος προς τη Μακεδονία. Αφού κατάφεραν οι Έλληνες στρατιώτες να ελευθερώσουν τα Σέρβια, προχώρησαν προς την Κοζάνη. Οι άνδρες της 4ης Μεραρχίας ήταν αυτοί που κατέλαβαν την πόλη των Σερβίων. Πριν εγκαταλείψουν την πόλη των Σερβίων οι Οθωμανοί έσφαξαν τρεις ιερείς και εβδομήντα άοπλους Χριστιανούς. Η Κοζάνη εγκαταλείφθηκε από τους Τούρκους αμαχητί, οι οποίοι έφυγαν άτακτα, αν και ένας αξιωματικός πρότεινε τον βομβαρδισμό της πόλης. Πράξη που απέτρεψε ο αρχιστράτηγος Ταχσίν Πασάς, υπενθυμίζει ο μαθητής Ι.Μ. Απ’ όλες τις γειτονιές κατέβηκαν οπλισμένοι κάτοικοι στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου και τοποθέτησαν στο καμπαναριό τη γαλανόλευκη. Οι καμπάνες ηχούσαν χαρμόσυνα και ο λαός βρέθηκε στην έξοδο της πόλης (στον σημερινό κόμβο Θεσσαλονίκης – Αθηνών, που από τότε ονομάστηκε 11ης Οκτωβρίου), περιμένοντας τους ελευθερωτές. Το ιππικό μπήκε στην πόλη στις πέντε η ώρα το απόγευμα προκαλώντας κλίμα ενθουσιασμού και πανηγυρισμούς στους κατοίκους της πόλης, οι οποίοι παρέδωσαν στον Σούτσο, αρχηγό της Ταξιαρχίας, ένα ασημένιο στεφάνι που έγραφε «Ζήτω η Ελλάς». Τα φέσια πετάχτηκαν και ποδοπατήθηκαν από το ελληνικό ιππικό, γράφει η μαθήτρια Ε.Β. Ο Χ.Α. αξιοποιώντας μία πρωτογενής ιστορική πηγή αναφέρει ότι ο Παναγιώτης Δαγκλής, για την κατάληψη της Κοζάνης στέλνει προς το Υπουργείο Στρατιωτικών το ακόλουθο μήνυμα: «ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙ-

ΚΩΝ. ΑΘΗΝΑΣ. Ταξιαρχία Ιππικού προελάσασα προς Κοζάνην ευρούσα ταύτην κενήν εχθρού κατάλαβεν. Ενθουσιασμός των κατοίκων είναι απερίγραπτος. Π. Δαγκλής». Τελευταία παράγραφος της έκθεσης. Τέσσερις μαθητές της Στ΄ τάξης, καθείς με δική του εμπειρία και ιστορικό γνωσιακό υπόβαθρο, καταθέτουν παρόμοιες σκέψεις. Ο μαθητής Ι. Μ. γράφει: «Η φετινή επέτειος απελευθέρωσης της πόλης μας ήταν διαφορετική. Το μυαλό μας όμως ταξιδεύει και τιμά όλους τους προγόνους που μας παρέδωσαν με τη θυσία τους την Κοζάνη. Του χρόνου θα γιορτάσουμε με μεγαλύτερη λαμπρότητα».

«11 Οκτωβρίου 2020: 108 χρόνια από τότε. Η πόλη μας γιορτάζει. Οι καμπάνες χτυπάνε καλώντας μας να γιορτάσουμε. Η πόλη είναι στολισμένη με ελληνικά σημαιάκια. Οι σημαίες στα μπαλκόνια κυματίζουν και μας θυμίζουν τους ήρωες που άφησαν τις οικογένειες τους και έδωσαν τη ζωή τους για τη δική μας ελευθερία. Όμως κάτι λείπει. Η φετινή γιορτή δεν είναι σαν τις άλλες. Όλες οι εκδηλώσεις, καθώς και οι παρελάσεις αναβλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας. Η ημέρα δεν είχε την ιστορική της σημασία. Ήταν μια καθημερινή μέρα χωρίς γιορτές και τιμές. Έλειπε ο βηματισμός των παιδιών, του στρατού, που με το χειροκρότημα των παρευρισκόμενων θα έστελναν ένα μήνυμα ευχαριστίας στον ουρανό. […] Μπορεί να έλειπαν, όλα αυτά, αλλά δεν έλειπαν από τα βάθη της καρδιάς μας όλοι αυτοί που πάλεψαν ριζωμένοι μέσα μου. Ας ελπίσουμε ακολουθώντας το παράδειγμα τους, να σταθούμε δυνατοί να αντιμετωπίσουμε και εμείς με τη σειρά μας αυτή τη δύσκολη κατάσταση λόγω ιού, ώστε του χρόνου να τιμήσουμε την απελευθέρωση της πόλης μας και τους ήρωες των οποίων τους αξίζει», αναφέρει η μαθήτρια Γ. Α. Ο μαθητής Χ.Α., ο ίδιος πρόσκοπος, υπογραμμίζει: «Κάθε χρόνο τιμούμε με στρατιωτική και σχολική παρέλαση αυτόν τον ένδοξο αγώνα των προγόνων μας για την ελευθερία του τόπου μας. Φέτος όμως η χρονιά είναι σε όλα διαφορετική. Η παρέλαση δεν πραγματοποιήθηκε και δεν έγινε κάποια γιορτή. Στεναχωρήθηκα πολύ γιατί εγώ και όλη η αγέλη των προσκόπων που πηγαίνω φορούσαμε τα ωραία ρούχα μας κρατούσαμε την Ελληνική Σημαία και κάναμε παρέλαση στο κεντρικό δρόμο της πόλης μας. Όλοι μας χειροκροτούσαν και ιδιαίτερα οι γονείς μας. Εγώ καμάρωνα πολύ και πάντα ήθελα να μπαίνω στην πρώτη σειρά. Θέλω πολύ και εύχομαι να τελειώσει γρήγορα η πανδημία σε όλο τον πλανήτη. Θέλω ξανά να κάνουμε παρελάσεις και γιορτές. Να τιμάμε τους προγόνους μας και να ζούμε υγιείς στο παρόν και στο μέλλον μας». «Κάθε χρόνο τέτοια ημέρα συναισθήματα χαράς και περηφάνιας πλημμυρίζουν την ψυχή μου. Κάθε φορά που παρακολουθούσα την παρέλαση και άκουγα διάφορες ομιλίες μου φαινόταν πως περνούσε μπροστά μου ολοζώντανη η Κοζάνη εκείνης της εποχής, η χαρά των απελευθερωμένων που έζησαν την καταπίεση 459 χρόνων. Φέτος τίποτα δεν θύμιζε τις προηγούμενες χρονιές. Η ημέρα δεν ήταν γιορτινή όπως κάθε χρόνο. Οι Κοζανίτες ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους με τον φόβο και την ανησυχία του κορωνοιού. Εύχομαι του χρόνου τέτοια ημέρα όλοι μαζί υγιείς να γιορτάσουμε την απελευθέρωση της πόλης μας», επισημαίνει με λόγια συγκίνησης η μαθήτρια Ε.Β.

36 ΤΟGETHER

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ

Είναι ωραίο να είσαι ροκ Τ ο ροκ είναι φιλοσοφία, είναι στάση ζωής, είναι μέσα στο μυαλό και την ψυχή σου. Προσωπικά, πιστεύω πως οι ροκάδες γεννιούνται αυτεξούσιοι με προορισμό να είναι ελεύθεροι. Είναι ωραίο να διαφέρεις και να μην συμπεριφέρεσαι σύμφωνα με τα πρότυπα της πλειοψηφίας. Για καλό σκοπό. Στην Καστοριά, και συγκεκριμένα στην περιοχή της Μεσοποταμίας, υπάρχει ένα κέντρο λογοθεραπείας διαφορετικό από τα άλλα. Ένα κέντρο λογοθεραπείας με πολύ ροκ διάθεση, όπου μέσα από τη μουσική καταφέρνει να ενώνει τους ανθρώπους και να απελευθερώνει το πνεύμα.

Η μουσική και ο λόγος, είναι αλήθεια, έχουν συνάφεια. Είναι μέσα επικοινωνίας με κοινό χαρακτηριστικό τον ήχο. Ο λόγος αποτελεί τη συνηθέστερη επικοινωνιακή μορφή, γεγονός που τον καθιστά απαραίτητο στοιχείο για να έρχονται σε επαφή οι άνθρωποι. Η επαφή καλλιεργεί τη σύνδεση των ανθρώπων τόσο συναισθηματικά όσο και νοητικά. Η μουσική, από την άλλη, συμβάλλει στην χαλάρωση του ανθρώπου, τονώνει το πνεύμα και απελευθερώνει τη δημιουργικότητά του. Αρκούν λίγες νότες και το ταξίδι ξεκινά στον κόσμο των εικόνων και των συναισθημάτων. Συναντήσαμε τον Κωνσταντίνο Σαββίδη, λογοθεραπευτή, ο οποίος αναπτύσσει μαζί με την ομάδα ειδικευμένων λογοθεραπευτών του στο Κέντρο Λογοθεραπείας και Εναλλακτικών Θεραπειών «Σαββίδης Κωνσταντίνος», σχέδια θεραπείας ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των παιδιών και με βάση την αγάπη για το παιδί και τον άνθρωπο.

_ Ποια είναι η φύση της εργασίας του λογοθεραπευτή; Ο λογοθεραπευτής συμβάλλει στη διάγνωση, παρέμβαση και αποκατάσταση των διαταραχών λόγου – ομιλίας, επικοινωνίας, μάθησης και ορισμένες φορές σε δυσκολίες μάσησης και κατάποσης σε βρέφη, παιδιά και ενήλικες. Φυσικά, σε επίπεδο παρέμβασης και αποκατάστασης, καθήκον του λογοθεραπευτή είναι η οργάνωση και δημιουργία εξατομικευμένου θεραπευτικού προγράμματος, αλλά και η καταγραφή της προόδου του εκάστοτε περιστατικού. _Πότε κάποιος πρέπει να απευθυνθεί σε έναν λογοθεραπευτή; Υπάρχουν συγκεκριμένα αναπτυξιακά ορόσημα, στα οποία ένα παιδί θα πρέπει να έχει κατακτήσει κάποιες δεξιότητες. Όταν για παράδειγμα, το παιδί έχει κλείσει το πρώτο έτος της ζωής του και δεν έχει βλεμματική επαφή ή δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του, είναι σημάδι ανησυχητικό. Μεγαλώνοντας, ένα τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί θα πρέπει να εκφράζεται λεκτικά, να δείχνει πρόθεση για επικοινωνία, να κατανοεί και να εκτελεί εντολές. Η παρατήρηση κατά την διάρκεια του παιχνιδιού τού προσφέρει επίσης σημαντικές πληροφορίες για την ανάπτυξή του. Συγκεκριμένα, στα 2

έτη ξεκινά για αυτό το συμβολικό παιχνίδι και με το πέρασμα των μηνών η αλληλεπίδραση και το παιχνίδι με συνομηλίκους του. Σε κάθε περίπτωση, όταν οι γονείς διαπιστώσουν πως το παιδί τους δεν ακολουθεί την αναμενόμενη ανάπτυξη ή παρουσιάζει δυσκολίες σε ορισμένους τομείς για ένα διάστημα 3 μηνών, θα πρέπει να έρθουν σε επικοινωνία με έναν λογοθεραπευτή. Είναι σημαντικό να αναφέρω πως όσο νωρίτερα ξεκινήσει η παρέμβαση, τόσο το καλύτερο για το παιδί και την μετέπειτα εξέλιξή του. _ Ποια είναι τα προσόντα που απαιτείται να έχει κάποιος για να θεωρηθεί καλός λογοθεραπευτής; Η γνώση, η εφευρετικότητα και η κατάλληλη αλληλεπίδραση με το παιδί, είναι για μένα η βασική τριάδα των προσόντων ενός καλού λογοθεραπευτή. Η εφευρετικότητα και κατ’ επέκταση η χρήση πολλαπλών μεθόδων παρέμβασης αποτελούν στοιχεία μείζονος σημασίας. _ Ποιες είναι οι δεξιότητές σας και ποια στοιχεία του χαρακτήρα σας πιστεύετε ότι διευκολύνουν το έργο σας; Εδώ να πούμε ότι η Λογοθεραπεία σε ένα μεγάλο ποσοστό είναι γυναικοκρατούμενο επάγγελμα. Η παρουσία ενός άντρα είναι κάπως διαφορετική στα παιδιά καθώς από το νηπιαγωγείο μέχρι και το γυμνάσιο τα παιδιά έχουν μάθει να δουλεύουν κυρίως με ‘’κυρία’’ και όχι με ‘’κύριο”. Στις δεξιότητες θα έλεγα πως το μεγάλο μας πλεονέκτημα είναι πως όλη η ομάδα του κέντρου είναι επιστημονικά καταρτισμένη και σε συνεχή αναζήτηση νέων μεθόδων για την ολιστική αξιολόγηση και παρέμβαση σε οποιαδήποτε δυσκολία αντιμετωπίζει ένα παιδί. Το πιο σημαντικό στοιχείο του χαρακτήρα είναι να είσαι ανοιχτόμυαλος, υπομονετικός και υπεύθυνος. Πιστεύω πως αν δεν έχουμε γνώση για το πώς θα αντιμετωπίσουμε ένα περιστατικό δεν θα πρέπει να το αναλάβουμε, όποιος και να είναι ο βαθμός βαρύτητάς του. Είναι και αυτό που λέω συνέχεια, το’’ τσαλάκωμα’’, δηλαδή να μπορείς να τσαλακώνεις τον οποιοδήποτε χαρακτήρα σου απέναντι στο παιδί. Πρέπει να σκέφτεσαι σαν παιδί, να γίνεσαι παιδί για να μπορείς να καταλάβεις τι ζητάει από σένα το παιδί. Μην ξεχνάμε ότι ένα παιδί θα μοιραστεί το μυστικό του σε ένα φίλο του και όχι σε ένα μεγαλύτερό του. _ Μιλήστε μας για τις εναλλακτικές θεραπείες. Τι ακριβώς είναι και πώς βοηθούν τις ιδιαιτερότητες των παιδιών; Οι εναλλακτικές θεραπείες είναι ένας παρεξηγημένος τίτλος, θα έλεγα. Πριν από 10 χρόνια περίπου όταν μιλούσαμε στην Καστοριά για διαφορετικό τρόπο θεραπείας ήμασταν λίγο ‘’παράξενοι’’. Ήμασταν αυτοί που δεν είχαν καρέκλες και γραφείο αλλά μεγάλες μπάλες και κούνιες και γενικά με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο θεραπείας, έξω από τα όρια της κλασικής λογοθεραπείας. Η μουσικοθεραπεία στην Καστοριά ήταν κάτι άγνωστο για όλους μας. Ο όρος “μουσικοθεραπεία” είναι ένας σύνθετος όρος. Περιλαμβάνει κάθε τι που έχει μέσα του την έννοια της μουσικής, δηλαδή

ΤΟGETHER 37

του δομημένου ή αδόμητου ήχου, σε αρμονικό, μελωδικό και ρυθμικό επίπεδο, καθώς επίσης και την έννοια της θεραπείας. Είναι μεγάλο το φάσμα παρέμβασης της μουσικοθεραπείας. Από τη μια μας βοηθά να εκφράσουμε συναισθήματα, όπως χαρά, λύπη, πόνο, επιθετικότητα, από την άλλη να μιλήσουμε όταν δεν μπορούμε, να μάθουμε καινούριες λέξεις, να αλλάξουμε τον τρόπο και τον τόπο άρθρωσης μας. Πλέον χαίρομαι που υπάρχουν νέοι συνάδελφοι που ακολουθούν αυτό τον κλάδο που είναι πια επίσημα αναγνωρισμένος στην Ελλάδα σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Η κρανιοϊερή θεραπεία από την άλλη είναι μια θεραπεία που υπάρχει εδώ και χρόνια, στη Γερμανία και σε όλο τον κόσμο, είναι μέρος της οστεοπαθητικής και εφαρμόζεται ακόμα και μέσα σε μεγάλα νοσοκομεία τους εξωτερικού. Εμείς προσωπικά χρησιμοποιούμε την συγκεκριμένη μέθοδο σε ενήλικες (στους γονείς των παιδιών και φυσικά σε όποιον άλλον το έχει ανάγκη), καθώς δεν έχουμε εκπαιδευτεί σε παιδιά. Στις μέρες μας, δεν θα έλεγα ότι αυτές οι μέθοδοι θεωρούνται πλέον εναλλακτικές θεραπείες, γιατί η επιστημονική μας κοινότητα τις έχει αναγνωρίσει αλλά κυρίως γιατί ο κόσμος τις έχει αποδεχτεί και τις εμπιστεύεται. _ Με ποιες άλλες ειδικότητες επαγγελματιών συνεργάζεται ένας λογοθεραπευτής; Πολλές είναι οι διαταραχές που έχουν πολυδιάστατη και σύνθετη φύση. Για τον λόγο αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντική η συνεργασία πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων. Ανάλογα πάντα με τη δυσκολία του παιδιού, ένας λογοθεραπευτής επικοινωνεί και συνεργάζεται με παιδοψυχιάτρους, νευρολόγους, αναπτυξιολόγους, παιδιάτρους, ΩΡΛ, ορθοπεδικούς, εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές, παιδαγωγούς, ειδικούς παιδαγωγούς, αλλά και κοινωνικούς λειτουργούς. Μέσα από τη συνεργασία και την ομαδικότητα, θα καταφέρουμε να προσφέρουμε μια ολοκληρωμένη και επιτυχή παρέμβαση στο παιδί. Πώς ήταν η μέχρι σήμερα εμπειρία σας ως θεραπευτή λόγου; Υπήρξε κάτι που σας δυσκόλεψε; Πιστεύω πως ένας σύγχρονος λογοθεραπευτής θα πρέπει να εργαστεί σε διάφορες δομές (ιδιωτικά κέντρα, σχολείο, ΚΕΣΥ, νοσοκομείο) πριν κάνει τον δικό του χώρο. Από τότε που ξεκίνησα να ασκώ το επάγγελμα, έχω εργαστεί σε όλες αυτές τις δομές που ανέφερα και έχω αποκτήσει αρκετή εμπειρία. Κάθε δομή έχει και το δικό της επίπεδο δυσκολίας. Στη δική μου περίπτωση, η δυσκολία σχετίζεται με τα περιστατικά για τα οποία δεν είχα τις απαραίτητες γνώσεις.

_ Βιώνουμε μια συγκλονιστική τεχνολογική εποχή όπου έχει δημιουργήσει όραμα εξέλιξης του ανθρώπου και της κοινωνίας γενικότερα. Πιστεύετε από την εμπειρία σας ότι το ζητούμενο των γονιών είναι να έχουν έξυπνα ή ισορροπημένα παιδιά; Σίγουρα οι ρυθμοί των εξελίξεων και της τεχνολογίας τρέχουν συνεχώς. Και εμείς προχωράμε μαζί με την τεχνολογία καθώς την έχουμε σύμμαχό μας. Σαφέστατα κάτι τέτοιο επηρεάζει τους γονείς αλλά και τις απαιτήσεις της κοινωνίας γενικότερα. Πιστεύω πως πρέπει να προσαρμοζόμαστε στην σημερινή εποχή και στα θέλω των παιδιών. Ό,τι μπορεί να κάνει τη ζωή μας καλύτερη, καλό θα είναι να το δοκιμάσουμε πριν το απορρίψουμε. Νομίζω όμως πως το ενδιαφέρον των γονιών θα πρέπει να είναι να έχουν υγιή και χαρούμενα παιδιά. Αυτά είναι τα σημαντικότερα αγαθά. Και αφού πετύχουμε αυτά, μετά θα δουλέψουμε μαζί με τα παιδιά οποιαδήποτε δυσκολία αντιμετωπίζουν . _ Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς όταν ανακαλύπτουν ότι το παιδί τους χρειάζεται τη βοήθειά σας; Το πρώτο που θα πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να αποδεχτούν οποιαδήποτε δυσκολία αντιμετωπίζει το παιδί τους. Είναι το 50% της θεραπείας. Και αμέσως μετά να συνεργαστούν με όλους όσους ασχολούνται με το παιδί. _ Αποφασίσατε να ιδρύσετε το δικό σας κέντρο λογοθεραπείας σε μια περιοχή όπως η Καστοριά που είναι άγονη επιχειρηματικά. Αντιμετωπίσατε δυσκολίες στο εγχείρημα αυτό; Η Καστοριά είναι η ομορφότερη πόλη στην Ελλάδα. Τώρα, πώς έφτασε στην κατάσταση στην οποία έφτασε δεν είναι της παρούσης να το αναλύσουμε. Κανείς δε μπορεί να γνωρίζει εξ αρχής τις εξελίξεις, πόσο μάλλον στην εποχή που διανύουμε. Κάθε

απόφαση πάντα έχει το ρίσκο και τις δυσκολίες της, ο χρόνος όμως δείχνει τα αποτελέσματα. Εδώ μπορώ να πω ότι λόγω των καινοτόμων μεθόδων που χρησιμοποιεί το κέντρο μας έχουμε αρκετά παιδιά από άλλους νομούς, όπως Κοζάνη και Θεσσαλονίκη. Ποιος είναι ο επόμενος εργασιακός σας στόχος; Έχουμε δημιουργήσει έναν νέο χώρο μέσα στην πόλη της Καστοριάς, καθώς το κεντρικό βρίσκεται στην Μεσοποταμία. Επίσης, θα μας βρείτε στα Ιωάννινα, όπου συνεργαζόμαστε με τον κ. Ιωάννη Μαριά, και στην Κοζάνη, όπου σε συνεργασία με τον κ. Θεόδωρο Βουλγαράκη ετοιμάζουμε κάτι πρωτότυπο για τη Βόρεια Ελλάδα. Θα το μάθετε σύντομα! _ Είναι ολοφάνερο ότι ζείτε μέσα στη μουσική. Το αποδεικνύουν τα μουσικά ακούσματά σας και τα ροκ στοιχεία με τα οποία διακοσμείτε το κέντρο σας. Αυτό πιστεύετε ότι κερδίζει τους επισκέπτες σας; Είστε τόσο ροκ όσο φαίνεστε; Δεν ξέρω αν η μουσική και η ροκ προσελκύουν τα πρόσωπα. Σίγουρα όμως είναι το δικό μου προσωπικό μέσο επικοινωνίας και δημιουργίας. Η φιλοσοφίας του κέντρου μας είναι από τη φύση της διαφορετική. Οι νέοι γονείς είναι πιο δεκτικοί με αυτή την φιλοσοφία, καθώς βλέπουν την εξέλιξη των παιδιών τους με ένα διαφορετικό και ευχάριστο τρόπο. Φυσικά είμαστε τόσο rock όσο φαίνεται. Θα τολμήσω να πω και ακόμα περισσότερο! Μην ξεχνάτε ότι όλοι υπήρξαν ροκ κάποια στιγμή της ζωής τους. Η ροκ, άλλωστε, δεν είναι μουσική είναι ιδεολογία. Μαλέα Παρασκευή Επιμέλεια: Ομάδα Επικοινωνίας, Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.

38 ΤΟGETHER

Η οδύσσεια ενός στρατιώτη στο Μακεδονικό Μέτωπο: Πρέσπες

Τ

ο ταξίδι του Γάλλου στρατιώτη Alexandre Berraud στη Δυτική Μακεδονία στα πλαίσια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το έτος 1916, συνεχίζεται. Γνωρίζουμε ότι ο Alexandre το χρονικό διάστημα Νοεμβρίου 1915 – Νοεμβρίου 1916 ταχυδρόμησε 87 καρτ-ποστάλ στη σύζυγό του από διάφορες περιοχές του Μακεδονικού Μετώπου. Σε όλες εντοπίζονται στην μπροστινή όψη σκίτσα, τα οποία ο ίδιος εκτέλεσε με πενάκι και μαύρο μελάνι και χρωματιστά μολύβια και διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση. Στο μέχρι τώρα οδοιπορικό μας, τον Alexandre γνωρίσαμε στα Together: Τεύχος 44, από την καρτ ποστάλ ν. 71 η οποία αφορούσε την πόλη της Κοζάνης, Τεύχος 45, από τις καρτ ποστάλ ν. 75-76-77 – 78, οι οποίες αφορούσαν το χωριό Πισοδέρι και τη Φλώρινα, και τέλος Τεύχος 46, από τις καρτ ποστάλ ν.

73 -74, για την πόλης της Καστοριάς. Υπηρετώντας στο 260ο Σύνταγμα Πεζικού του Στρατού της Ανατολής (260e RI ως soldat de 2e classe/στρατιώτης 2ης τάξης), τον Οκτώβριο του 1916, ο Alexandre ταχυδρόμησε στη σύζυγό του τρεις (3) καρτ ποστάλ με σκίτσα στην μπροστινή όψη από τη Λίμνη Βεντρόκ – Τη Μικρή Πρέσπα. Η πρώτη καρτ ποστάλ ν. 80 φέρει ημερομηνία 4-5-6/10/1916 στην μπροστινή όψη, όπου υπάρχει το σχέδιο με πενάκι και μαύρο μελάνι, συνοδευόμενη από τον τίτλο: «Λίμνη Βεντρόκ. Σερβο-ελληνικά σύνορα/ (* Η θέση μας) / AB». Στην πίσω όψη, όμως, όπου εντοπίζεται το κείμενο του στρατιώτη, υπάρχει η ημερομηνία 8 Οκτωβρίου 1916 με τον τίτλο «Στα βράχια στον Ακρίτα1 κοντά στη Φλώρινα». Οι δύο αυτές διαφορετικές ημερομηνίες, μαζί με τη μελέτη των κειμένων και σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες καρτ ποστάλ μας οδηγούν στο εύλογο συμπέρασμα ότι ο στρατιώτης σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ μετακινούνταν συνεχώς στην ευρύτερη περιοχή έκανε, αρχικά, το σχέδιο στην μπροστινή όψη και μετά ταυτόχρονα με τις μετακινήσεις του ολοκλήρωνε το σχέδιο και το κείμενο πριν τις ταχυδρομήσει. Στην πρώτη αυτή καρτ ποστάλ ο Alexandre ξεκινάει το κείμενο του απευθυνόμενος στη σύζυγο του με το «Αγαπητή Μίμη» (γενικό γυναικείο χαϊδευτικό). Ευρισκόμενος Δυτικά της Πεδιάδας της Φλώρινας, δηλώνει αισιόδοξος, εξαιτίας της υποχώρησης των Βουλγάρων σε μία κορυφή 1906 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενισχυμένη με πολυβόλα. Στις 5 πμ πραγματοποιήσαν επίθεση προς την θέση αυτή, αλλά δυστυχώς ο εχθρός ξεπρόβαλε και με πολυβόλα και οβίδες τους ακινητοποίησε στη δεξιά πλευρά των βράχων της καρτ ποστάλ, γλυτώνοντας όλοι τους από θαύμα. Κατάσταση από την οποία δεν ξέφυγαν τα μετόπισθεν, 4 χιλ. πίσω, όπου από οβίδα Βουλγάρων σκοτώθηκε ο διοικητής της πυροβολαρχίας και ο βοηθός του 22ου, παντοπώλης στο χαράκωμα επικοινωνίας με ονομασία «rue du Temple»2. Μολαταύτα, της αναφέρει την αιχμαλωσία 22 Βούλγαρων στρατιωτών μετά εξοπλισμού και τουφεκίων και τον τραυματισμό (θανατηφόρο), δύο, τους οποίους έθαψαν χρησιμοποιώντας το κοντάκι του όπλου. «Ποτέ δεν θα πίστευες ότι οι άντρες θα μπορούσαν να αντέξουν σε τόσο κακές καιρικές συνθήκες», δηλώνει ο Alexandre, με το κρύο, ειδικότερα τις νυχτερινές ώρες, να είναι τσουχτερό, προκαλώντας κρυοπαγήματα στα άκρα και αναγκάζοντας τους να κοιμούνται ανάμεσα στα βράχια. Αστειευόμενος αναφέρει στη σύζυγό του ότι το χειμώνα στην περιοχή έχει 3 μέτρα χιόνι, τοπίο όπου υπό συνεχόμενες μάχες μέρα-νύχτα υπό τον καταιγισμό οβίδων δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τη μάχη της Σομμ. Η δεύτερη καρτ ποστάλ ν. 81, με ημερομηνία 11 – 12 Οκτωβρίου 1916 στην μπροστινή όψη της και 12-13 του ιδίου μήνα στην πίσω, φέρει τίτλο «Μία γωνία

1. Για παράδειγμα από το χωριό Ακρίτας της Φλώρινας ταχυδρόμησε την ν. 79 καρτ ποστάλ με ημερομηνία 10 Οκτωβρίου 1916.

2. Επειδή τα χαρακώματα είχαν συνήθως τρείς παράλληλες γραμμές σε βάθος μισού χιλιομέτρου με κάθετα χαντάκια επικοινωνίας, δημιουργώντας ένα πολύπλοκο δίκτυο. Για να ξεχωρίζουν τα χαρακώματα και να διευκολυνθεί η συνεννόηση των στρατιωτών, δόθηκαν ονόματα με έναν σχετικά συστηματοποιημένο τρόπο, σε ότι αφορά το αρχικό γράμμα των ονομάτων, ώστε να αποφευχθεί η διπλή ονομασία. Αν και κάθε στρατός είχε το δικό του σύστημα, τα χαρακώματα έπαιρναν ονομασίες που μπορούσαν να αναφέρονται στη γεωγραφία της περιοχής, να

Εικόνα 1 – Photo © Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

Εικόνα 2 – Photo © Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

της λίμνης Βεντρόκ, Αλβανικά σύνορα. Τα βράχια». Ακολουθώντας το ίδιο μοτίβο πληροφοριών με την προηγούμενη ν.80, περιγράφει στη γυναίκα του την καθημερινότητα του. Αξιοσημείωτα αναφοράς αυτή τη φορά είναι πρώτων, τα ονόματα δύο Γάλλων στη σύζυγό του (προφανώς συμπολιτών του), του Faivre (που γνωρίζει ότι βρίσκεται στο Eksisu – Ξινό Νερό) και του Sire (την τύχη του οποίου αγνοεί). Δεύτερων η αποστολή χρημάτων από τη γυναίκα του, την οποία ευχαριστεί. Τρίτων, ότι λιμοκτονούν, με μόλις ένα γεύμα την ημέρα και τέλος, ότι προφυλάσσονται και κρύβονται στα αμπριά3, που φτιάχνονται από τους βομβαρδισμούς των Βουλγάρων, γιατί όπως δηλώνει «οι Boches μας εντοπίζουν, λάμπουν ακριβώς πάνω μας» (προφανώς αναφέρεται στα αεροπλάνα των Γερμανών).

προέρχονται από κάποιο γεγονός που συνέβη εκεί, από ονόματα στρατιωτών ή μονάδων ή να είναι απλά προϊόντα της φαντασίας. Τα χαρακώματα επικοινωνίας συνήθως ονομάζονταν Λεωφόροι, Οδοί, Λωρίδες ή Σοκάκια, ανάλογα με το μέγεθος και τη σημασία τους.

3. (στρατιωτικός όρος) όρυγμα, πρόχωμα ή γενικότερα καταφύγιο, μέσα στο οποίο προστατεύονται οι στρατιώτες.

4. Από το βιβλίο του Μπαρμπίς, Α. (2014). Φωτιά. Το ημερολόγιο ενός ουλαμού. Αθήνα: Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, σελ. 439.

ΤΟGETHER 39

Εικόνα 1 – Photo © Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

Η τρίτη και τελευταία καρτ ποστάλ ν. 83, φέρει και στις δύο όψεις την ίδια ημερομηνία 26 Οκτωβρίου 1916 και τον ποιητικό τίτλο «Λυκόφως στη λίμνη Βεντρόκ. Σερβία. Αναμνηστικό από το Στρατό της Ανατολής. ΑΒ». Στην καρτ ποστάλ αυτή δεν υπάρχουν και πολλές πληροφορίες από τον Alexandre για την κατάσταση του μετώπου, πέρα από το ότι ο καιρός είναι βροχερός εμποδίζοντας την αλληλογραφία και ότι βρίσκεται σε ανάπαυση ανάμεσα στις γραμμές των χαρακωμάτων, με την προοπτική τη νύχτα να γίνει ανάβαση στις κορυφές. Ανάπαυση, η οποία του επέτρεψε να καταγράψει το υπέροχο θέαμα του ηλιοβασιλέματος, προ ολίγων ημερών, θέαση την οποία επιθυμεί να μοιραστεί με τη σύζυγό του ως ένα αναμνηστικό του Στρατού της Ανατολής. Το οξύμωρο ίσως

του όλου κειμένου του, εντοπίζεται στις πληροφορίες από την πρωινή αναφορά που μοιράζεται μαζί της. Πληροφορίες, που όμως αφορούν το Δυτικό Μέτωπο και τις νικηφόρες επιχειρήσεις των Γάλλων στο Φρούριο – Κάστρο Douaumont στη βορειοανατολική Γαλλία. Εξαιρετική πρόοδος 5 χιλ. μπροστά από το δρόμο, όπως αναφέρει, για το Verdun (Βερντέν). Οξύμωρο επειδή για πρώτη φορά έχουμε την αναφορά πληροφοριών για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των άλλων μετώπων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά ειδικότερα επειδή ο Alexandre για πρώτη φορά εκδηλώνει την πεποίθηση και τη Γερμανοφοβία του συμπληρώνοντας «Και πολλοί αιχμάλωτοι πολέμου. Τι [κακό], Κυρίες les Boches». Αντίδραση, η οποία εν μέρη δικαιολογείται εξαιτίας των μακροχρόνιων μαχών του Βερντέν, αποφέροντας απώλειες δραματικού μεγέθους και συνάμα αμυντική επιτυχία σύμβολο για το γαλλικό έθνος και τη μαχητικότητα των Γάλλων στρατιωτών. Τα κείμενα και των τριών καρτ ποστάλ κλείνουν με το σύνηθες «Οι καλύτερες ευχές μου σε όλους. Τα πιο γλυκά μου φιλιά και ένα μακρύ χάδι. Περιμένοντας να σας ακούσω εκατομμύρια φιλιά ΑΒ». Όλες οι καρτ ποστάλ που παρουσιάζονται σε αυτό το τεύχος είναι άξιες ερευνητικού θαυμασμού για ακόμα μία φορά, τόσο για τα υπέροχα σχέδια τους, μνήμη ενός στρατιώτη, μακριά από την πατρίδα και τη σύζυγο του ο οποίος μαγεύεται από την φυσική ομορφιά του τόπου, στέκει και τον περιγράφει, μεταφέροντας το συναίσθημα του στη Γαλλία. Όσο για τις πολύτιμες – άγνωστες – πληροφορίες των καθημερινών εξελίξεων του μετώπου και των συνθηκών διαβίωσης των στρατιωτών. Στοιχεία πολύτιμα για τη μελέτη της ιστορίας, της πολιτισμικής ιστορίας και της τοπικής ιστορίας. «Είμαστε μηχανές που ξεχνούνε. Οι άνθρωποι είναι κάτι πραματάκια που στοχάζονται λίγο, και προπάντων που ξεχνούνε. Αν θυμόμασταν, δε θα ξαναγινότανε πόλεμος. Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι για να’ ναι σύζυγοι, πατέρες – άνθρωποι, όχι κτήνη που κυνηγιούνται, σφάζονται και ρημάζουνε. Δεν πρέπει να γίνει άλλος πόλεμος ύστερα από τούτον!. Δεν θα υπάρχει πιο πόλεμος όταν θα’ χει νικηθεί το πνεύμα του πολέμου»4.

40 ΤΟGETHER

Η Ελένη και… η απαγόρευση της κυκλοφορίας KEIMENO: ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΡΑ Περπατάω νύχτα. Το ρολόι δείχνει μιάμιση. Μέσα στο μπουφάν μου και κάτω από το πουλόβερ έχω ένα βιβλίο. Αδιάβαστο. Ένας αστυνομικός με σταματάει.

- Πού πάτε τέτοια ώρα; - Στη βιβλιοθήκη!

- Το ξέρετε ότι δεν πρέπει να κυκλοφορείτε τέτοια ώρα; - Το ξέρω!

- Και λοιπόν; Θα φταίω εγώ αν…

- Θέλω να διαβάσω ένα βιβλίο.

- Και στο σπίτι σας δεν μπορείτε; - Δεν μπορώ.

- Γιατί δεν μπορείτε; - Γιατί νιώθω τα ντουβάρια να μετακινούνται και να θέλουν να με κλείσουν ανάμεσά τους.

- Είστε κλειστοφοβική; - Όχι, παρορμητική! Όταν μου έρχεται μία ιδέα, θέλω να δω αν εφαρμόζεται.

- Και το κόστος; Δεν σας ενδιαφέρει το κόστος; - Σίγουρα, ναι! Αλλά, δεν τα σκέφτηκα όλα αυτά προτού σας συναντήσω.

- Η βιβλιοθήκη έτσι κι αλλιώς είναι κλειστή.

- Μα απ΄ έξω θα καθόμουν… Και εκεί κάτω από το μισό φεγγάρι έξω από τη βιβλιοθήκη, έβγαλα το βιβλίο που έκρυβα.

-Να αυτό θέλω να διαβάσω!

-Δεν μου λέει τίποτα… Και δεν ξέρω γιατί τόση

ώρα έχω πιάσει κουβέντα μαζί σας, ενώ θα έπρεπε να σας είχα γράψει ήδη.

-Δεν το έχετε κάνει, γιατί και εσείς κατά βάθος θα θέλατε να κάνετε κάτι άλλο αυτή τη νύχτα.

-Ίσως να έχετε δίκιο. Η δουλειά μου όμως, είναι αυτή!

- Να ακούτε δικαιολογίες!

-Και η δική σας δικαιολογία είναι ό,τι πιο ηλίθιο έχω ακούσει ποτέ μου!

-Και γω ξέρετε, δοκιμές κάνω.

-Τι δοκιμές; -Ήθελα να δω πόσος ρομαντισμός μπορεί να κρύβεται μέσα στην καραντίνα.

-Δοκιμάστε κάτι άλλο, γιατί αυτό δεν πιάνει!

-Εντάξει! Νομίζω το ΄χω… Μάλωσα με τον φίλο μου, τσακωθήκαμε άγρια, σχεδόν κοντέψαμε να πιαστούμε στα χέρια. Θα με έδερνε. Πέταξα το μαξιλάρι και την κουβέρτα του στον καναπέ. Θα κοιμόταν στον καναπέ. Και την επόμενη μέρα θα ήμασταν χάλια. Νευριασμένοι, εκνευρισμένοι με πληγωμένα μάτια. Θα σέρνονταν οι παντόφλες και τα μούτρα μας στο πάτωμα. Έπρεπε να φύγω γρήγορα, να κοιμηθώ ήσυχη. Να ξυπνήσω με χαμόγελο, να πω καλημέρα! Μέσα

στην τσάντα μου έριξα αυτό το βιβλίο. Ήμουν σίγουρη ότι θα σας πετύχαινα.

-Θα ήθελα τόσο πολύ να σας πιστέψω, μα τόσο πολύ!

-Και γιατί δεν με πιστεύετε; -Γιατί δεν μπορείτε να έχετε φίλο τόσο περίεργη που είστε!

-Πώς μπορείτε να είστε τόσο σίγουρος; -Η σιγουριά πηγάζει από το ότι εσείς είστε ξαπλωμένη στο κρεβάτι σας με τις πιτζάμες σας, τις φλάφι κάλτσες σας, το βιβλίο ανοιγμένο στην πρώτη σελίδα και το μυαλό σας να τρέχει στο να πλάθει ιστορίες. Δεν είμαι παρά ένα πλάσμα της φαντασίας σας.

-Και τώρα πλάσμα της φαντασίας μου, εξαφανίσου! Θα ντυθώ και θα πάω να δω αν γίνεται… Και πήγα.

Μην κρίνεις ίνα μην κριθείς…

KEIMENO: ΛIΛΑ ΚYΡΟΥ

Γ

Για να μην κατακριθείς, για την ακρίβεια Γιατί άμα κρίνεις, κατακρίνεις! Και ποιος θέλει να τον κατακρίνουν; Κριταί και Κατακριταί του κόσμου να πάψτε τα πυρά σας διότι έρχεται η Μέρα της Κρίσεως. Θα κριθείτε και δε θα βρίσκετε που να κρυφτείτε… Κάπως έτσι ο άνθρωπος, με τρόπο ελεύθερο εκφοβίζεται και κόβει τις μλκς περί κριτικής… Συμβαίνει χρόνια,μέχρι σήμερα, βολεύει άλλωστε. Ε ρε η σημερινή νεολαία καθόλου κριτική ικανότητα δεν έχει! Όλα τα μασούν, αμάσητα τα καταπίνουν. Γινήκαμε πρόβατα με σκυμμένα κεφάλια, ανεχόμαστε και υπομένουμε. Ήγγικεν η εποχή της κρίσης. Ο τσοπάνης παραστέκει με τη γκλίτσα του, κοτσωνάτος, καμαρωτός, να μας μαντρώσει. Καλά να πάθουμε, δε θέλαμε να κρίνουμε για να μην κατακριθούμε. Οι παθούντες, μη μαθούντες και μαντρωμένοι. Τώρα με την οικονομική κρίση, θα τ’ αφήσω στην κρίση σας για το τι μέλλει γενέσθαι και όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε.

ΤΟGETHER 41

Η αντιμετώπιση μιας δυστοπίας: Georges Braque «La patience» KEIMENO: ΚΟΡΙΝΑ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ Πολιτιστική Διαχειρίστρια, MSc

Ο

ζωγράφος Georges Braque (Παρίσι, 1882-1963) βιώνοντας τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1942 επέλεξε την ηθελημένη απομόνωσή του στο ατελιέ του στο Παρίσι κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, μια περίοδο που αποπνέει την αίσθηση του κλειστού χώρου, την πνιγηρή ατμόσφαιρα και την ασφυκτική αγωνία. Η πολυπλοκότητα της κατάστασης οδήγησε τα χέρια και την ψυχή του στην δημιουργία του έργου «La patience» (Η πασιέντζα). Ο Braque προσπάθησε να μετασχηματίσει τον φόβο που βίωνε σε τέχνη. Γι’ αυτόν το λόγο, τα πιο κοινά αντικείμενα που απεικονίζονται στο έργο του, υφίστανται πρωτοφανείς μεταμορφώσεις. Στο αριστούργημά του προσπάθησε να αποτυπώσει την αίσθηση σύγχυσης και απομόνωσης μέσα από μία γυναικεία φιγούρα, δοσμένη με δυο σιλουέτες, θέλοντας να αποδώσει τις δύο όψεις διαχείρισης μιας αδιαπέραστης κατάστασης. Η μία φιγούρα με ένα έντονα φωτισμένο πρόσωπο, βυθίζεται στην στωική ονειροπόληση και την αναμονή, ενώ η άλλη στη σκιά, σε μια ανείπωτη αγωνία, φόβο και απελπισία. Η δυική προσωπικότητα σε αυτό το έργο υπονοεί τις ανεπαίσθητες συναισθηματικές δια-

κυμάνσεις του καλλιτέχνη, ο οποίος διερμηνεύει τα φαινόμενα μέσα από το πινέλο του. Οι συμβολισμοί που διαλαλεί ο πίνακας επεκτείνονται από την υπαρξιακή αγωνία της εποχής έως την πάλη με τα σοβαρά κοινωνικά, ιστορικά και πολιτικά ζητήματα που υφίστανται μέχρι σήμερα. Προσμένοντας την μεταβολή της κατάστασης που μοιάζει με αίνιγμα και προσπαθώντας να εξηγήσει την πολυπλοκότητα που αναδημιουργείται συνεχώς, ο Braque με έναν μοναδικό τρόπο εκφράζει μέσα από το έργο του την σύγκρουση του συναισθηματικού κόσμου των ατόμων που ζουν σε δυστοπίες. Σήμερα, πιο επίκαιρος από ποτέ, ο ζωγράφος καθρεπτίζει την προσωπική αντιμετώπιση ενός ορατού εχθρού, μέσα από την τέχνη. Η φωνή που αναδύεται από το έργο του, διδάσκει την δική του οπτική. Η παραπάνω συγκυρία μπορεί να θυμίζει το πρώτο τοπικό lockdown του δεύτερου κύματος της πανδημίας στη χώρα μας, όπου καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε έναν αόρατο εχθρό, σε έναν διαφορετικό πόλεμο, με όπλο τον αυτοπεριορισμό μας! Άραγε, μέσα σε αυτή τη συνθήκη, το συγκε-

κριμένο έργο μας παρηγορεί; Μπορεί να αποτελέσει μια ρωγμή στο σκοτάδι της άγνοιας, οδηγώντας τις επιλογές μας για το πώς θα διαχειριστούμε την δική μας δυστοπία;

«άσπρο μαντήλι σε ματωμένα χέρια» KEIMENO: ΚΟΡΙΝΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

Κ

αι είδα μια μάνα να «φλέγεται» και να ζητά δικαίωση, είδα στα μάτια της τον γιό της, είδα τον αβάσταχτο πόνο που κρύβει η άδικη και ξαφνική απώλεια. Είδα πως είναι να διψάει η ψυχή για λύτρωση, πως είναι να αγωνίζεσαι μόνος με σφιχτή γροθιά για χρόνια. Μια εικόνα που δε θα ξεχάσω ποτέ, για πρώτη φορά η τηλεόραση κατάφερε να μου προκαλέσει τόσα συναισθήματα, βαθιά, αγνά και ειλικρινή. Ανατριχίλα σε αυτό το βροντερό «γιέ μου» που έβγαινε από τα σπλάχνα και έκρυβε όλη την οδύνη των μανάδων που έχασαν τα παιδιά τους, εκείνη την ώρα σείστηκε η γη, ράγισαν οι πέτρες, τα δάκρυα να τρέχουν ασυναίσθητα ποτάμι μπροστά στην πιο αληθινή και σπαρακτική εικόνα. Και έπειτα η λαοθάλασσα, που ήταν εκεί στο πλευρό της, μέχρι να βγει επίσημα η απόφαση της δικαίωσης και έπειτα οι κραυγές χαράς στο άκουσμα της απόφασης που τόσο άργησε… Στο πρόσωπο αυτής της μάνας, aβρήκαμε την μάνα μας, τόσο οικείο και λατρεμένο πια μας φαινόταν το πρόσωπο της και αυτή η έρμη η δημοκρατία δικαιώθηκε κοντά της, αφού πρώτα έγινε λαϊκή απαίτηση. Εκείνη τη μέρα δόθηκε το πρώτο μάθημα στα ανορθόγραφα μυαλά και στις αδιάβαστες συνειδήσεις, δόθηκε άσπρο μαντήλι σε ματωμένα χέρια. Και πήραμε ανάσα και ήταν ο ήλιος πιο καυτός σχεδόν ενοχλητικός και τα περιστέρια λευκότερα. Έτσι, κερδίζονται οι μάχες και οι φουρτούνες με σφιχτές γροθιές και λαοθάλασσες με σύμπνοια και κοινό προορισμό. Έτσι νικιέται ο φασισμός και το έγκλημα, με ομόνοια, με δημοκρατία, με δικαιοσύνη, ό,τι βρωμάει και ζέχνει, ό,τι έχει φόβο, βία, φόνο, ρατσισμό και μίσος δεν χωρά ανάμεσα σε αυτό το πλήθος. Τα περιστέρια λευκότερα σαν να ξεπλύθηκαν από το φως του ήλιου εκείνης της μέρας και γέμισα ελπίδα πως κάτι καλά πηγαίνει, είμαστε πολλοί, και μας είδα έστω από την οθόνη της τηλεόρασης και μας χάρηκα και δεν ένιωσα μόνη

και ένιωσα κάτι απερίγραπτο που είχα να το νιώσω από παιδί, όταν είχα πρωτοξεκινήσει να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο. Και ημέρευσα όπως ημέρευσε και η ψυχή μου, ένα κουρασμένο χαμόγελο στα χείλη αλλά ήταν χαμόγελο. Πόσο δρόμο έχουμε ακόμα θεέ μου; Πόση επαγρύπνηση; Nα προσέχουμε να μην αποκοιμηθούμε, να μην κλείσουν τα μάτια από την κούραση, το κακό ακόμα παραμονεύει. Εκείνο που κρατώ σαν φυλαχτό είναι η πρώτη αντίδραση, το πρώτο μούδιασμα σαν τσίμπημα στην καρδιά μπροστά στην εικόνα εκείνης της μάνας, της μάνας του Παύλου Φύσσα, της δικής του μάνας και λίγα λευκά περιστέρια.

42 ΤΟGETHER

Αντικατοπτρισμοί ΚΕΙΜΕΝΟ: ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΖΟΥΡΚΑ

«Σε όσους ανθρώπους δεν αντέχουν την άπνοια και σε εκείνους που σου θυμίζουν το οξυγόνο»

Τον ρου της ιστορίας (συν)διαμορφώνουμε καθημερινά, είτε επιλέγουμε συνειδητά την τριβή και την αλληλεπίδραση, είτε εφησυχαζόμαστε στη βολική απουσία από όλα -σημαντικά και ασήμαντα- απαρνούμενοι το βάρος της φωνής μας στη δίνη της ματαιότητας και του πεπερασμένου της πορείας μας. Ο μελλοντικός κόσμος, που προκύπτει από το παρόν μας, εκείνος που ετοιμάζεται στο παρόν για τους επόμενούς του, φέρει αναπότρεπτα το βάρος και την ελαφρότητα της παροντικής μας αφέλειας. Διότι μόνον αφελείς μπορεί να είναι οι θεατές μιας προδιαγεγραμμένης άπνοιας που πλησιάζει. Αμήχανοι θεατές και βουβές «ηρωικές» φιγούρες ξεθωριάζουν και την παραμικρή προσπάθεια αναστροφής της φθίνουσας πορείας. Η άπνοια είναι επικίνδυνη. Δυσκολεύει όσους χρειάζονται διπλές δόσεις οξυγόνου για να ξυπνούν κάθε πρωί. Μπερδεύει τις ανάγκες με τους στόχους. Θολώνει την εξέλιξη, που κατεύθυνση δεν έχει πια. Κι όμως, δεν ευθύνεται η άπνοια...κι ας επαναλαμβάνομαι. Θα ήταν άνετος αυτός ο καταλογισμός. Μόνο η άπνοια μπορεί να δίνει αφορμές στις ευκαιρίες για όσους τις αφουγκράζονται. Η πορεία προς την άρση της στασιμότητας είναι μονόδρομος για όσους δεν παρασύρονται από κατασκευασμένες κατευθύνσεις, που ερήμην τους δρομολογήθηκαν. Υπάρχουν σίγουρα εκείνοι που αφουγκράζονται τις ευκαιρίες ως αφετηρίες της εξέλιξης. Όλοι μπορούμε να τις αφουγκραστούμε και ίσως όλων οι προθέσεις να τέμνονται στην επιδίωξη της κίνησης. Η βασική δυσκολία που ο καθένας αντιμετωπίζει είναι η εξακρίβωση της ποιότητας και της κατεύθυνσης των κοινών επιλογών μας. Πώς θέλουμε να μοιάζει το αύριο; Ίσως έχουμε καθυστερήσει να απαντήσουμε, μα μπορούμε να αναστρέψουμε μια φθίνουσα πορεία, που δε θέλουμε να μας μοιάζει. Στον καθρέφτη της ιστορίας που γράφεται σήμερα σε αυτόν τον τόπο, που δεν ξέρουμε πώς θα μοιάζει αύριο, ας φροντίσουμε να αφιερώσουμε ένα λεπτό στην αντανάκλαση της επιλογής μας. Ένα λεπτό για την εκούσια σιωπή, τη συνέργεια και τη συνενοχή γιατί δεν αντιστρέψαμε την άπνοια. Ή ένα λεπτό οξυγόνου γιατί αποφασίσαμε την αλλαγή. Η επιλογή αποκλειστικά δική μας.

Παύλου Μελά 7-9, Κοζάνη | Τηλ. 2461 028880 Δεύτερο κατάστημα Espresso World Φιλίππου Β 36 | Τηλ. 2461 029090 Τρίτο κατάστημα Espresso World Μοναστηρίου 32 | Τηλ. 2461 029090

ΣΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ACUVUE® OASYS WITH TRANSITIONS™ LIGHT INTELLIGENT TECHNOLOGY™ Ο ACUVUE® OASYS with Transitions™ προσαρμόζεται γρήγορα και συνεχώς εξισορροπώντας την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στο μάτι τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους, φιλτράρει το μπλε φως** και εμποδίζει τις επιβλαβείς UV ακτίνες2,4. Οι ACUVUE® OASYS with Transitions™ προσαρμόζονται σε απαιτητικές συνθήκες φωτισμού, όπως όταν αθλείστε, εργάζεστε σε αντίξοες συνθήκες φωτισμού ή όταν χρησιμοποιείτε ψηφιακές οθόνες. Μειώνουν την ενοχλητική επίδραση του φωτός στα μάτια σας και βοηθάνε στη γρήγορη επανάκτηση της όρασης στο έντονο φως, σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους. Οι ACUVUE® OASYS WITH TRANSITIONS™ προσαρμόζονται γρήγορα και άψογα στο μεταβαλλόμενο φως ενώ μειώνουν την έκθεση στο έντονο φως σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους. Οι 1οι στην κατηγορία τους φακοί επαφής* κατεσκευασμένοι με TRANSITIONS™ LIGHT INTELLIGENT TECHNOLOGY. Σχεδιασμένοι να προσφέρουν το υψηλότερο επίπεδο προστασίας από την UV ακτινοβολία που υπάρχει σε φακούς επαφής, εμποδίζουν το 100% των UVB ακτίνων και περισσότερο από το >99% των UVA του ηλίου. Οι ACUVUE® OASYS WITH TRANSITIONS™, προτεινόμενη αντικατάσταση ανά 2 εβδομάδες, ημερήσια χρήση διατίθενται σε συσκευασίες των 6 φακών. Για να παρατείνετε την απόδοση του φακού, αποθηκεύσετε μακριά από το άμεσο ηλιακό φως όταν δε χρησιμοποιούνται.

ΓΙΑ ΤΟ ΦΩΣ

Περίπου 2 στα 3 άτομα αναφέρουν ότι ενοχλούνται από το φως. Οι περισσότεροι από αυτούς (ποσοστό 94%) προσπαθούν να το διαχειριστούν. Δυναμικά φιλτράρει και μειώνει την έκθεση στο έντονο φως, σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους. Αυτός ο φακός φιλτράρει το μπλε φως, με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή κάθε ημέρα.

Σχεδιασμένος να προσφέρει το υψηλότερο επίπεδο προστασίας από την UV ακτινοβολία που υπάρχει σε φακούς επαφής.

Πώς φαίνεται στο μάτι μου; Γίνεται σκούρος; Ο φακός σκουραίνει όταν ενεργοποιείται από την UV και/ή την υψηλή ενέργεια ορατής (HEV) ακτινοβολίας. Έχουν ειδικά σχεδιαστεί για να παρέχουν οφέλη στο χρήστη ελαχιστοποιώντας την αλλαγή στην εμφάνιση του ματιού. Σε εξωτερικούς χώρους, το επίπεδο ενεργοποίησης αλλάζει πάντα ανάλογα με το φως, συνεπώς στις περισσότερες περιπτώσεις ο φακός δεν βρίσκεται στο πιο σκούρο επίπεδο. Επίσης, οι φακοί επανέρχονται στην αρχική τους κατάσταση γρήγορα όταν μπαίνετε σε εσωτερικό χώρο.2

Αυτός ο νέος φακός μπορεί να αντικαταστήσει τα γυαλιά ηλίου; Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαζί με τα γυαλιά ηλίου; Ο ACUVUE® OASYS with Transitions™ δεν αντικαθιστά τα γυαλιά ηλίου. Ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με μη συνταγογραφούμενα γυαλιά ηλίου. Ενώ αυτοί οι φακοί παρέχουν προστασία από την UV ακτινοβολία στις περιοχές που καλύπτουν, τα υπόλοιπα μέρη του ματιού και η γύρω περιοχή συνεχίζουν να εκτίθενται στην UV ακτινοβολία. Τα γυαλιά ηλίου βοηθούν στην προστασία ολόκληρου του ματιού.

Ο φακός ενεργοποιείται και στο φως σε εσωτερικούς χώρους ή μόνο κατά την έκθεση στο υπεριώδες φως σε εξωτερικό περιβάλλον; Ο φακός ενεργοποιείται και σε εσωτερικούς και σε εξωτερικούς χώρους. Ακόμη και όταν αυτός ο φακός δείχνει να είναι «καθαρός» στην αρχική του κατάσταση, συνεχίζει να λειτουργεί και να προσαρμόζεται στις διαφορετικές συνθήκες φωτισμού. Λειτουργεί πίσω από το παρμπρίζ του αυτοκινήτου; Ενώ οι φωτοχρωμικοί φακοί αντιδρούν στο υπεριώδες φως, τα παρμπρίζ αυτοκινήτων εμποδίζουν σχεδόν το 100% του υπεριώδους φωτός. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο ACUVUE OASYS® with Transitions™ δεν αντικαθιστά τα γυαλιά ηλίου, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με μη συνταγογραφούμενα γυαλιά ηλίου.

Athanasios Giannis Optometrist-Optician +30 2461022470 | +30 6934938273

www.optikapournara.com | optikapournara@yahoo.com www.fashionlens.gr | info@fashionlens.gr www.leonardoeyewear.eu | info@leonardoeyewear.eu

ΦΟΙΤΗΤEΣ ΕΝ ΔΡAΣΕΙ

1 7 η Δ Ι ΕΘ Ν Ή Σ Έ ΚΘ Ε Σ Η Β Ι Β Λ Ί ΟΥ Θ Ε Σ Σ Α ΛΟ Ν Ί Κ Η Σ

Πρώτη φορά διαδικτυακά!

19-29 Νοεμβρίου 2020 Η διαφορετική άνοιξη που περάσαμε όλοι μας δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την προγραμματισμένη 17η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Τα μέτρα που επιβλήθηκαν προς αποφυγή της διασποράς του νέου κορωνοϊού οδήγησαν στην ακύρωση του καθιερωμένου ραντεβού με το βιβλιοφιλικό κοινό, στις αρχές κάθε Μάη. Έχει περάσει από πολλές δοκιμασίες η σχέση του ανθρώπου με το βιβλίο, ωστόσο για πολλούς η καραντίνα στάθηκε η αφορμή για να φέρουν το βιβλίο ξανά στην καθημερινότητά τους, βρίσκοντας στις σελίδες του ένα πνευματικό καταφύγιο ή μια ευχάριστη παρέα. «Τα βιβλία μάς επιτρέπουν να ταξιδεύουμε χωρίς να χρειαστεί να κουνηθούμε από τη θέση μας».

Jhumpa Lahiri

Πώς, πού και πότε θα πραγματοποιηθεί η ΔΕΒΘ; Η 17η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης προσαρμόζεται σ’ αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες και έρχεται κοντά μας με ένα εξ ολοκλήρου ψηφιακό πρόγραμμα εκδηλώσεων διάρκειας 11 ημερών, από τις 19 έως τις 29 Νοεμβρίου. Οι εκδηλώσεις θα μεταδίδονται ζωντανά: - από τη νέα, υπό κατασκευή, ιστοσελίδα και ταυτόχρονα - από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της έκθεσης. Θα φιλοξενούνται σε δύο κατάλληλα εξοπλισμένα στούντιο, στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, ενώ το ημερήσιο πρόγραμμα μετάδοσης θα πραγματοποιείται στις ακόλουθες χρονικές ζώνες: - Καθημερινές: από τις 13:00 έως τις 21:30 (19-20/11 και 23-27/11) - Σαββατοκύριακα: από τις 10:00 έως τις 21:30 (21-22/11 και 28-29/11) με διαδοχικές εκδηλώσεις διάρκειας μίας ώρας το ανώτερο η καθεμιά. Χάρη στη δυναμική στήριξη του ελληνικού εκδοτικού κόσμου, αλλά και τη συμβολή των μεγάλων ξένων Ινστιτούτων της χώρας, πολλοί και καταξιωμένοι συγγραφείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό θα συμμετέχουν στο διαδικτυακό πλέγμα δράσεων της 17ης διοργάνωσης. Ο διακεκριμένος Αιγύπτιος συγγραφέας Αλάα Αλ Ασουάνι, του οποίου το τελευταίο βιβλίο με τίτλο «Ανεκπλήρωτη Δημοκρατία» που αναφέρεται στην επανάσταση της Αραβικής Άνοιξης στην Αίγυπτο (Πατάκης) κυκλοφόρησε πρόσφατα, ο Γάλλος διεθνολόγος – πανεπιστημιακός, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής Ζιλ Κεπέλ (Κλειδάριθμος) με πιο πρόσφατο το Βιβλίο του «Έξοδος από το χάος», ο Γάλλος καθηγητής Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Πολ Βαλερί του Μονπελιέ Φρεντί Βινέ (Μεταίχμιο) με πιο πρόσφατο το βιβλίο του «Η Μεγάλη Γρίπη του 1918», η Ιταλίδα Φραντσέσκα Μελάντρι (Καστανιώτης), συγγραφέας του μυθιστορήματος «Σωστό αίμα» που πραγματεύεται θέματα της σύγχρονης Ιταλίας και την ιστορία της ιταλικής κατοχής στην Αιθιοπία, ο ελληνοαμερικανός συγγραφέας Τζορτζ Πελεκάνος (Πατάκης) με πιο πρόσφατο το βιβλίο του «Ο άντρας που επέστρεψε», ο Βρετανός Πολ Μέισον (Καστανιώτης), δημοσιογράφος, πολιτικός σχολιαστής και συγγραφέας των βιβλίων «Μετακαπιταλισμός» (2016) και «Καθαρό, λαμπρό μέλλον» (2020), ο Βρετανός καλλιτέχνης και συγγραφέας Τζέιμς Μπριντλ (Μεταίχμιο) με το τελευταίο του βιβλίο «Νέα σκοτεινή εποχή: Η Τεχνολογία και το τέλος του μέλλοντος», o Ισπανός Χαβιέρ Θέρκας (Πατάκης) που πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε το τελευταίο του βιβλίο «Ο μονάρχης των σκιών», ο Νίκλας Νατ οχ Νταγκ (Μεταίχμιο) που γεννήθηκε στη Σουηδία και κατάγεται από την παλαιότερη αριστοκρατική οικογένεια της χώρας με πιο πρόσφατο το μυθιστόρημά του «1794: Οι σκοτεινές μέρες της Στοκχόλμης», ο Βρετανός ελληνιστής Ρόντρικ Μπίτον (Πατάκης) με πιο πρόσφατο βιβλίο του το «Ελλάδα: βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους», ο πολυβραβευμένος Ιταλός συγγραφέας Πάολο Τζιορντάνο

(Πατάκης) με το επίκαιρο βιβλίο του «Περί μετάδοσης. Επιστήμη, άνθρωπος και κοινωνία στην εποχή της πανδημίας», ο εγκατεστημένος στη Βρετανία Έλληνας συγγραφέας Πάνος Καρνέζης (Πατάκης), αλλά και οι Γάλλοι συγγραφείς Πιερ Ασουλίν (Πόλις) και Ζαν-Πολ Ντυμπουά (Δώμα) στο πλαίσιο της παρουσίασης του βραβείου Γκονκούρ Ελλάδας από το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης είναι μερικά μόνο από τα γνωστά ονόματα που καταγράφονται στον μέχρι στιγμής προγραμματισμό της διοργάνωσης.

Τι θα παρακολουθήσουμε στη φετινή Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης; Ο κεντρικός θεματικός άξονας της 17ης διαδικτυακής ΔΕΒΘ είναι «Ο χρόνος στη λογοτεχνία, η λογοτεχνία στο χρόνο». Είναι αυτή η δύναμη της λογοτεχνίας που άλλοτε με ορμή και άλλοτε με μια δύναμη φαινομενικά ανίσχυρη, συνομιλεί με το παρελθόν, απευθύνεται στο παρόν και προκαλεί το μέλλον.

Παράλληλα το ενδιαφέρον θα στραφεί στους ακόλουθους θεματικούς άξονες:

Ο ΠΛΑΝΉΤΗΣ ΣΕ ΠΑΝΔΗΜΊΑ ΚΑΙ Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ Σε μια περίοδο που η πανδημία είναι ακόμα σε εξέλιξη αλλάζοντας όχι μόνο την προσωπική μας καθημερινότητα αλλά και τις κοινωνικές μας σχέσεις, η σύγχρονη λογοτεχνία είναι εδώ για να καταγράψει, να αποτυπώσει και να εκφράσει τις ανησυχίες, τους φόβους αλλά και τις προσδοκίες και τις ελπίδες για τις σύγχρονες συνθήκες ζωής και να νοηματοδοτήσει ίσως εκ νέου την ανθρώπινη παρουσία στον πλανήτη. Έτσι, στη 17η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, θα ξεφυλλίσουμε νέα βιβλία που γράφονται για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των επιδημιών και θα ανοίξουμε τη συζήτηση τόσο για τους όρους προσαρμογής της ανθρώπινης ύπαρξης στις νέες αυτές συνθήκες όσο και για την επιρροή τους στον όγκο και το είδος της λογοτεχνίας που γράφεται αυτή την περίοδο.

ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ «Έφτασα εδώ ως πρεσβευτής της ειρήνης από μια χώρα ηλιόλουστη για να πω Εμείς οι Σύροι υπάρχουμε, ζούμε, σκεφτόμαστε, προκόβουμε Κρύβοντας το τραύμα μας Kαι χαμογελώντας τραβάμε για το μέλλον». Μοχάμεντ Αμπντούλ Ματζίντ Για πέμπτη συνεχή χρονιά και σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και η ευρωπαϊκή πλατφόρμα Literature Across Frontiers, θα πραγματοποιηθούν ψηφιακές δράσεις και εκδηλώσεις με θέμα την προσφυγική εμπειρία και την αποτύπωσή της στη λογοτεχνία.

ΦΟΙΤΗΤEΣ ΕΝ ΔΡAΣΕΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΊΑ ΚΑΙ ΜΝΉΜΗ Με αφορμή τις λογοτεχνικές επετείους γέννησης ή θανάτου σημαντικών Ελλήνων συγγραφέων, η θεματική αυτή εστιάζει στον υπερρεαλισμό στη νεοελληνική ποίηση και πεζογραφία και το αποτύπωμά του στο σήμερα. «Υψικάμινοι»: Γιώργος Χειμωνάς, Έκτωρ Κακναβάτος, Ανδρέας Παγουλάτος, Θανάσης Τζούλης και στη ξεχωριστή δυναμική των γυναικών συγγραφέων στην Ελλάδα του 19ου και 20ου αιώνα, «Φλεγόμενες βάτοι»: Καλλιρρόη Παρρέν, Μιμίκα Κρανάκη, Μαρία Πολυδούρη, Μελισσάνθη, Νίκη-Ρεβέκκα Παπαγεωργίου, Νόρα Αναγνωστάκη, Κατερίνα Γώγου, Τατιάνα Γκρίτση-Μιλλιέξ.

ΤΟ ‘21 ΣΉΜΕΡΑ Με αφορμή την επερχόμενη επέτειο των διακοσίων χρόνων από το 1821, η 17η ΔΕΒΘ θα εστιάσει στην τρέχουσα, και όχι μόνο, βιβλιοπαραγωγή αλλά και στο πεδίο της νεότερης έρευνας γύρω από την Ελληνική Επανάσταση. Θα διοργανωθούν συζητήσεις και παρουσιάσεις βιβλίων με άξονα την Ελληνική Επανάσταση ως ορόσημο και βασικό σημείο αναφοράς της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

ΠΑΙΔΙΚΉ ΓΩΝΙΆ · ΓΩΝΙΆ ΕΦΉΒΩΝ · ΓΩΝΙΆ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ Μετά από 16 χρόνια λειτουργίας του τμήματος της Παιδικής Γωνιάς - Γωνιάς Εφήβων - Γωνιάς Εκπαιδευτικών, όπου οι χώροι της Ηelexpo πλημμύριζαν από τις φωνές, τα γέλια και τα χειροκροτήματα των παιδιών και των εφήβων, στη φετινή, διαδικτυακή εκδοχή της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, αναγνώστες, δημιουργοί, εκδότες, πολιτιστικοί φορείς και διοργανωτές έρχονται αντιμέτωποι με μια καινούργια πρόκληση: να κρατήσουν ζωντανή την ατμόσφαιρα της Έκθεσης κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον μ’ ένα πολυποίκιλο πρόγραμμα. Έτσι, μικροί και μεγαλύτεροι βιβλιόφιλοι θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν παρουσιάσεις βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς και εικονογράφους, θεατρικά, μουσικά και εικαστικά δρώμενα και εργαστήρια που θα οργανωθούν από εκδοτικούς οίκους και πολιτιστικούς φορείς. Επίσης, 3 φεστιβάλ πλαισιώνουν μέρος των εκδηλώσεων της 17ης ΔΕΒΘ: το 7ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, που φιλοδοξεί να φέρει σε επαφή το κοινό με τη δυναμική νέα γενιά των Ελλήνων και Ελληνίδων λογοτεχνών. το 5ο Φεστιβάλ Μετάφρασης, που έχει ως στόχο την ανάδειξη των μεταφραστών και την αναγνώριση του έργου και του ρόλου τους στην επικοινωνία μεταξύ των πολιτισμών και στη διαμόρφωση της παγκόσμιας λογοτεχνικής σκηνής και το 3ο Φεστιβάλ Λογοτεχνικής Performance, που φέτος αποπειράται να διερευνήσει επί σκηνής το παράλογο στη λογοτεχνία ως φορέα ακρίβειας και αλήθειας.

όσους ασχολούνται και αγαπούν το Βιβλίο. Βασικοί θεματικοί άξονες είναι οι στρατηγικές πώλησης υπό τις νέες συνθήκες της πανδημίας του ιού Covid-19 με έμφαση στα ψηφιακά μέσα, παραδείγματα βέλτιστης πρακτικής του online/ offline μάρκετινγκ βιβλίου και οι πιο σύγχρονες τάσεις στη βιβλιοπαραγωγή και στο ακουστικό βιβλίο (audio book), το οποίο κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στην παγκόσμια αγορά βιβλίου. Σ’ αυτό το πρωτοπόρο για τα ελληνικά δεδομένα εγχείρημα, θα συμβάλει το Εργαστήριο Ψηφιακών Μέσων και Στρατηγικής Επικοινωνίας και η Ομάδα Επικοινωνίας του Τμήματος Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας αναλαμβάνοντας τη διαχείριση των Μέσων Κοινωνικής Διαχείρισης της ΔΕΒΘ και εν μέρει την ενημέρωση του περιεχομένου στον επίσημο ιστότοπο της Έκθεσης. *Ενημερωθείτε και παρακολουθήστε όλες τις εκδηλώσεις από τα Social Media της ΔΕΒΘ: Facebook: @thessalonikibookfair Instagram: @thessalonikibookfair Twitter: @Thessbookfair και τον ιστότοπο: thessalonikibookfair.gr Τη ΔΕΒΘ διοργανώνει το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού σε συνεργασία με τη ΔΕΘ-HELEXPO, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, τους Συλλόγους Ελλήνων Εκδοτών και ανεξάρτητους εκδότες, και με την υποστήριξη και την συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η 17η διαδικτυακή ΔΕΒΘ συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2014-2020. Γιαννακοπούλου Αναστασία Σταματοπούλου Σοφία Επιμέλεια: Ομάδα Επικοινωνίας, Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

24610 31318

LET’S TALK! / ΑΣ ΜΙΛΉΣΟΥΜΕ! Από τις 9 έως τις 18 Νοεμβρίου 2020, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού συνδιοργανώνει με την Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης (Frankfurter Buchmesse), το Goethe-Institut και το Μεταφραστικό Πρόγραμμα Litrix.de. ένα ευρύ πρόγραμμα επαγγελματικών συζητήσεων μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών επαγγελματιών της αγοράς του βιβλίου, που θα διεξαχθεί επίσης εξ ολοκλήρου διαδικτυακά, στο πλαίσιο της 17ης ΔΕΒΘ. Απευθύνεται σε εκδότες, βιβλιοπώλες, επιμελητές, λογοτεχνικούς ατζέντηδες, υπεύθυνους δικαιωμάτων και μάρκετινγκ, μεταφραστές λογοτεχνίας στην Ελλάδα και στη Γερμανία αλλά και σε

Το όμορφο γωνιακό take away Five café εμπιστεύεται την ελληνική φύση γι’ αυτό και διαλέγει τα καλύτερα ελληνικά ρόδια και σας προσφέρει φρέσκο χυμό ροδιού! Από σήμερα πίνουμε φρέσκο χυμό ρόδι!

Five café Τράντα 1 & Τσιμινάκη γωνία delivery: 2461031318

Μ

Ο

Υ

Σ

Ι

Κ

Η

EΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΓΚΟΥΝΤΩΝΗ

RÓISÍN MURPHY Róisín Machine

THE CALLAS Είμαι Ένα Ξενοδοχείο

FUTURE ISLANDS As Long As You Are

Η

εισαγωγή στο νέο album των Future Islands είναι σαν τις εισαγωγές σε βιβλία με μακροπερίοδο λόγο που σχεδόν δεν χρειάζονται τελεία, γιατί η αφήγηση ρέει. Το “Glada”, το πρώτο άκουσμα του “As Long As You Are”, έχει τον στοχαστικό ρυθμό των Future Islands, που χτίζεται με όμορφα synths και τη χαρακτηριστική – σχεδόν δραματική- φωνή του Samuel T. Herring. Με μια αρμονική και ατμοσφαιρική συνοχή τα τραγούδια υποδέχονται το ένα το άλλο και μοιάζουν να δημιουργούν ένα νήμα μουσικής, ένα κύμα σχεδόν που φουσκώνει και ηρεμεί μόνο και μόνο για να σε αγκαλιάσει ξανά από την αρχή. Στιχουργικά είναι ένα «υπαρξιακό» album, που θίγει μεγάλα ερωτήματα της ζωής, ωστόσο η ενορχήστρωσή του δημιουργεί την απόλυτη ισορροπία στοχασμού και απόλαυσης. Το νέο album των Future Islands σε μαγνητίζει με την «έκταση» που αντιπροσωπεύει ο ήχος του και σε γοητεύει με τους στίχους του. Στις καλύτερες στιγμές του τα: “Glada”, “Born in a War”, “For Sure” & “Waking”.

Α

κόμα και αν ηχογραφήθηκε σε μια παλιά αποθήκη, περιτριγυρισμένη από ελιές και πορτοκαλιές, το νέο album των The Callas από την αρχή μέχρι και το τέλος του είναι Αθήνα. Στο σύνολό του είναι μια ανάμειξη post punk με απροσδόκητα ανατολίτικα στοιχεία στους ήχους και τις συνθέσεις. Το συγκρότημα ασχολείται με τον ελληνικό στίχο τα τελευταία πέντε χρόνια, ωστόσο το «Είμαι Ένα Ξενοδοχείο» είναι ο πρώτος ελληνόφωνος δίσκος τους. Κυκλοφορεί σε LP και digital album από την Inner Ear.

Σ

το πέμπτο solo album της, η Róisín Murphy αναμιγνύει την house και τη disco με την επιθυμία και την αυτογνωσία. Πραγματική feel good μουσική που σε προσκαλεί σε έναν σχεδόν «ηδονιστικό» κόσμο όπου η απόλαυση και η φαντασία δημιουργούν έναν ουτοπικό πλαίσιο απόλυτα ελεύθερης αυτό-έκφρασης. Εθιστικά disco grooves, sing along φωνητικά και funky μπάσα, δημιουργούν ένα soundtrack φτιαγμένο για dancefloor, ακόμα και αν αυτό βρίσκεται στο σπίτι σου. Ακόμα και όταν οι στίχοι είναι βαθύτεροι και περιγράφουν περισσότερο προσωπικές εμπειρίες της Murphy, το groove είναι εκεί για να σε οδηγήσει στην επόμενη στιγμή χαράς και διασκέδασης. Από το σκοτάδι βγαίνει ξανά στο φως μέσα από τη λάμψη της disco και την αυτογνωσία μιας γυναίκας που πάντα καταφέρνει να μαγνητίζει με τις ερμηνείες της. Το “Róisín Machine” είναι ένα album, στο οποίο οφείλεις να παραδοθείς άνευ όρων. Στα highlights του album: «Simulation», “Murphy’s Law”, “Incapable”.

FLEET FOXES Shore

3

χρόνια μετά την τελευταία τους κυκλοφορία, οι Fleet Foxes επιστρέφουν με το “Shore” ένα album, που ηχογραφήθηκε κατά τη διάρκεια της καραντίνας κάπου ανάμεσα στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι και το Los Angeles. Το concept του νέου album εμπνέεται από την έννοια της ακτής. Η ακτή είναι ένα μέρος που αντιπροσωπεύει την ασφάλεια, σε μια περίοδο που όλα μοιάζουν αβέβαια. Ορμώμενος από την περιπέτεια που προσφέρει το άγνωστο, αλλά και από την άνεση που προσφέρει ένα σταθερό έδαφος, ο Robin Pecknold βρήκε την έμπνευση για τη δημιουργία ενός album, που μεταφράζει ηχητικά αυτό το δίπολο εννοιών. Ο ίδιος καταφέρνει να μένει πιστός στον εαυτό του, εκφράζοντας όλα αυτά που τον απασχολούν, είτε είναι φωτεινά είτε σκοτεινά. Στις καλύτερες στιγμές του album: “Young Man’s Game”, “Can I Believe You” & “Sunblind”.

ΤΟGETHER 47

Γυρίστε τους δείκτες της καρδιάς σας κι ας νυχτώνει νωρίς… Ο Κώστας Μπουζούκης διάβασε τις διευλεύσεις των πλανητών και υπογράφει τις αστρολογικές μηνιαίες προβλέψεις του για όλους μας! ΚΡΙOΣ 21.3-20.4 Είσαι σε ένα σταυροδρόμι και δεν μπορείς να επιλέξεις. Η μόνη πυξίδα σου είναι ο ήλιος, με τη σελήνη δεν τα πήγες καλά. Αν και τα βράδια ερωτοτροπούσες σε μονοπάτια πονηρά. Αν είσαι σε σχέση, καλό είναι να σκεφτείς ξανά την πορεία της, αν είσαι ελεύθερος πρέπει να γίνεις φίλος με τη μοναχικότητα και να σκεφτείς τα ψυχολογικά σου τραύματα. Ο μήνας είναι δυναμικός και είσαι έτοιμος να τα δώσεις όλα σε ένα στόχο.

ΤΑYΡOΣ 21.4-20.5 Πρωτότυπες ιδέες, τάσεις επέκτασης και δημιουργικότητας. Και τον ουρανό επάνω σας, να σας δίνει αποφασιστικότητα και επαναστατικότητα. Αυτό το μήνα που η Αφροδίτη θα κάνει αισθητή την παρουσία της σε σας, θα σας δώσει τη δυνατότητα να πάρετε βαρύγδουπες αποφάσεις για τα ερωτικά σας. Να είστε ευρηματικοί και να μην απορρίπτετε τις προτάσεις που θα προκύψουν.

ΔIΔΥΜΟΙ 21.5-21.6 Επικοινωνία και δικτύωση και νέες γνωριμίες. Και κάπως έτσι ο νέος μήνας θα σου προσφέρει την ασφάλειας μιας νέας αγκαλιάς και τη ζεστασιά του σπιτιού. Μάθε να λειτουργείς άψογα σε μια ομάδα. Ο κακός καιρός, για σένα είναι ο καλός καιρός.

ΚΑΡΚIΝΟΣ 22.6-22.7 Δώσε βάση και άκου γνώμες. Έρχεται ένας μήνας που θα ψαχτείς πολύ στα επαγγελματικά, μην απομονώνεσαι τελείως. Ο έρωτας θα σου χτυπήσει την πόρτα, και κει που θα ακούς το αγαπημένο σου ελληνικό τραγούδι, ένα μήνυμα στο κινητό σου θα σου δείξει τον δρόμο για το πρώτο σκίρτημα. Βάλε δυνατά τη μουσική.

ΖΥΓOΣ 23.9-22.11 Όμορφε και υπέρλαμπρε ζυγέ βάλε ένα φράγμα ανάμεσα στη δουλειά και στα ερωτικά σου. Μην μπερδεύεις το ένα με το άλλο. Είσαι ένας χείμαρρος γνώσεων, εκμεταλλεύσου το και άρπαξε τις ευκαιρίες που θα φέρουν προτάσεις για εργασία και επέκταση των οικονομικών σου. Μάθε να διαχειρίζεσαι αυτή τη δύναμη. Η ομορφιά σου είναι το δεύτερο σου όπλο.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ 23.10-22.11 Αγαπημένε μου σκορπιέ να σου ευχηθώ χρόνια πολλά. Πλέον, ξεπερνάς τα εμπόδια αλλά το βουνό δε θα το ανέβεις γιατί οι δυνάμεις σου είναι να κολυμπάς στα βαθιά νερά και όχι να σκαρφαλώνεις στα ύψη. Γνώση και αναβάθμιση σπουδών. Μια μετακόμιση ή αλλαγή επαγγελματικής στέγης είναι προ των πυλών. Γίνε διπλωμάτης.

ΤΟΞOΤΗΣ 23.11-21.12 Τρέχεις σε ένα δρόμο με τους πιο γρήγορους αντιπάλους. Μην κάνεις βιαστικές κινήσεις που μπορεί να σε βάλουν σε έξοδα. Κράτα χαμηλά την μπάλα και μη λειτουργείς παρορμητικά, ίσως είναι καιρός να μείνεις εσύ θεατής στο έργο που πρωταγωνιστείς.

ΑΙΓOΚΕΡΩΣ 22.12-19.1 Ανυπομονησία, προσμονή σε μια σχέση που καλά κρατεί. Αλλά πρώτα πρέπει να λύσεις πρακτικά θέματα στη σχέση σου. Είναι ο μήνας που θα σου φέρει αναπάντεχα δωράκια και κινήσεις που δεν τις περίμενες από συναδέλφους. Να είσαι διαλεκτικός με σύντροφο και συνεργάτες. Ρόδα είναι και γυρίζει…

ΥΔΡΟΧΟΟΣ 20.1-19.2 Όλα αφορούν το μέσα σου, τις σκέψεις σου, τους φόβους σου. Όλα αυτά σχετίζονται με κάποιους ανθρώπους που πρέπει να ξεκαθαρίσεις τη σχέση σας. Αυτό τον μήνα δεν πρέπει να βιάζεσαι καθόλου και να αφήσεις την τύχη να δουλέψει. Συγκεντρώσου στη δουλειά σου και σε ένα καινούριο πρότζεκτ που ανέλαβες. Διπλωμάτης ήσουν και θα παραμείνεις. Θολός ο μήνας στα ερωτικά, ό,τι

ΛEΩΝ 23.7-23.8 Τα σενάρια είναι πολλά και ο στόχος είναι ένας. Να κρατήσεις την καρδιά σου όπως το πρώτο βλέμμα του ήλιου, ζεστό και φωτεινό. Ταξίδια, επανασυνδέσεις και δημιουργία, δημιουργία φωτός. Προσοχή όμως τους ανάδρομους, να κρατάς σταθερά τα ηνία του μυαλού σου.

ΠΑΡΘEΝΟΣ 24.8-22.9 Ξεκούραση, χρόνο για τον εαυτό σου και περιποίηση του μυαλού. Δεν αρκεί να τακτοποιείς την ντουλάπα σου, πρέπει να αρχειοθετείς τις απόψεις σου και τη σκέψη σου και να μάθεις να εκτιμάς τους ανθρώπους με καθαρό βλέμμα. Κάποιος σ’ αγαπάει και δεν το λέει το ραδιόφωνο…

βλέπεις, δεν ισχύει…

ΙΧΘΥΣ 20.2-20. Και πισώπλατα μαχαιρώματα δέχτηκες και κινήσεις που σκοπό είχαν να διαβάλουν την προσωπική σου ζωή αλλά εσύ σαν καλό ψαράκι, δεν ψάρωσες! Τώρα είναι καιρός να κινηθείς σωστά στον απέραντο ωκεανό. Τα ερωτικά σου έχουν γλυκάνει και στη ζωή σου μπαίνει η δημιουργικότητα και η εφευρετικότητα. Αφρίζουν τα ερωτικά σου σαν τη θάλασσα.