Together Free Press n.45

ΚΟΖΑΝΗ_ ΠΤΟΛΕΜΑÏΔΑ_ ΓΡΕΒΕΝΑ_ ΚΑΣΤΟΡΙΑ_ ΦΛΩΡΙΝΑ

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

TOGETHER 45

EDITORIAL 45

Για δες! Από ένα όνομα, ήρθε στην επιφάνεια μια ολόκληρη εποχή.

-Ελβιέλα μου λέει ο Σωτήρης. Αυτό είναι! Έχω ιστορικά αρχεία στον υπολογιστή Μια εποχή όπου οι άνθρωποι έπλεναν τα δόντια τους με κολινό, φορούσαν μου και σε μια αναδόμηση τους θα κάνουμε ένα εξώφυλλο Ελβιέλα! ελβιέλες και έγραφαν με μπικ! Στο Τοgether όμως η Eλβιέλα θα παίξει με όρους Bauhaus και Kandinsky. Η υπεραξία ενός προϊόντος φαίνεται όταν το ίδιο ενσωματώνει τη μνήμη Πάμε να δούμε το ελληνικό design της δεκαετίας του 70! και ενισχύει την ταυτότητά του. Πως μπορεί να σχεδιαστεί σήμερα -Μα τι είναι η Ελβιέλα βρε Σωτήρη; Μοιάζει σαν ψυχογράφηση του υτό το καλοκαίρι δεν είναι σαν μια συσκευασία για την Ελβιέλα; Τι θα γινόταν αν το παρελθόν συναντούσε -Το σήμα της εμπιστοσύνης! Σύμβολον ανυπερβλήτου τεχνικής τελειότητας! κόσμου, του τρόπου ζωής μας, των τα άλλα. Έχει εσωτερικές ανατο μέλλον; O εκμοντερνισμός ενός παρελθοντικού και πολιτισμικού προϊόντος! Έλβις Πρίσλευ ξαναέλα, με παπούτσια ελβιέλα! της σκέψης, Αναρωτιέμαι, σε πόσες περιπτώσεις σήμερα τα προϊόντα ταυτίζονται ζητήσεις καιΗκοντινές εξωτερι- τοπροτύπων, Και είχε δίκιο... Ελβιέλα παραχώρησε όνομά της σετων μια αξιών, ολόκληρη των “σταράκια”. κοινωνικών ρόλων μέσα σε μια με το είδος στο οποίο ανήκουν; Σε ελάχιστες. κές περιηγήσεις. Κρύβει προσμονή, κατηγορία παπουτσιών αυτά που σήμερα λέμε ατμόσφαιρα και ανασφάλειας. έχει άλλες συλλαβές, άλλη σύνθεση Η Ελβιέλα με την σύγχρονη οπτικοποίηση της είναι ένας φόρος τιμής Όποιος λοιπόν ήθελε να αναφερθεί σε πάνινα παπούτσιαφόβου με λαστιχένια σόλα Έχει μια ανοίκεια οικειότητα. Μέσα στο παρελθόν και το λαικό σχέδιο που αρχίζει να ξεθωριάζει από την μνήμη μας, και άλλη σύνδεση, άλλες σκέψεις, αυτήν ακριβώς τη λέξη χρησιμοποιούσε! στην ασφυξία του σε μεταμορφώνει. ενώ παράλληλα φέρνει στο σήμερα την ανάγκη εικονοποίησης και οπτικής άλλες“Ελβιέλα πράξεις. απλότητα και θαΈχει φορέσω για ν’ αρέσω!” και Περιέχει αυτό το συστατικό που δί-επικοινωνίας. πυκνότητα. “Ροκ είναι σμόκιν και / είναι ο Αμπότ τονστις Κοστέλο / αυτοί ‘ναι αυτές ροκ!» πουΈτσι θα κλείσουμε την χρονιά, και αυτή θα είναι η δική μας ευχή για όλους σας. νει με αξία μικρές χαρές, Είναι απάνθρωπο καιελβιέλο υπεράνΑνοίξτε την πόρτα και αφήστε το παρελθόν να εισβάλλει στο παρόν τραγουδούσε ο Σταμάτης Κραουνάκης με είναι την Άλκηστη Πρωτοψάλτη. απλές και προσβάσιμες. θρωπο! Απάνθρωπο γιατί περικλείει και να δημιουργήσει το μέλλον. Μα να αναγνωρίζουμε μόνο τα πάνινα της Converse, όταν η Ελλάδα μέχρι τις Εύχομαι για το υπόλοιπο αυτού ρωγμές, πόνο, ποδοπάτημα, κατααρχές της δεκαετίας του ’80 είχε τη δική της λέξη για να περιγράψει του καλοκαιριού να βιώσετε όλα τα στροφή και παραβίαση. Είναι όμως Όσο για τον συμβολισμό, οι μάγοι κουβαλούν τα δώρα τους, τα δώρα αυτά είναι τα συγκεκριμένα παπούτσια; ρήματα της χαράς. Να μοιραστείτε, και υπεράνθρωπο γιατί μέσα στο αμετάβλητα. Κανένα δεν χάνει την ιδιότητα του όσα χρόνια και αν περάσουν! Να άλλη μια ασθένεια της εποχής μας! να γελάσετε, να νιώσετε, να ενθουσιμαύρο τοπίο κρύβει υπερβάτες που Να μια ακόμη ευχή! να΄50 ευχαριστηθείτε, να αγκατολμούν, που βοηθούν, νοιάζονται, Η Ελβιέλα υπήρξε το σύμβολο των άγριωναστείτε, νιάτων του αλλά λιαστείτε. συγχωρούν Καλές γιορτές, καλή ανάγνωση! και όλωνκαι τωναγαπούν. γενεών της ροκαμπίλι, ροκ, πανκ ροκ, grunge, και emo μόδας! Κέλλυ Γρηγοριάδου Οι ελβιέλες έγιναν το σύμβολο μιας γενιάς παρέα με τον James Dean, 2+6 το λευκό του μπλουζάκι, το τζιν και το αθλητικό του! ΚέλλυΜετακίνηση Γρηγοριάδου

Α

Που θα βρείτε το Together Σημεία Διανομής Together TOGETHER 2

Κοζάνη Κοζάνη Αεροδρόμιο Αεροδρόμιο Katerina Βakery DEUX KK Katerina Βakery DEUX KK Εl barrio Βατρακούκος Βατρακούκος Mind Bar Good Fellaz Le roi Le roi ΡεβύθιVolta memories Ρεβύθι Μikel Company ΡίγανηΜikel ΑλάτιCompany Coffee Island Crossroads Ρίγανη Αλάτι Five coffee Basinas Crossroads Κιμωλία TodaysFive coffee Basinas Κιμωλία Εspresso World Maiblo Royal bean Todays Tρυποκάρυδος El Barrio Αμορίνο Εspresso World Mπλε Ελάφι Tρυποκάρυδος 4 coffee Αμορίνο Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Mπλε Ελάφι Γαλατάς 4 coffee Μουσείο Τεχνών Κοζάνης Χρυσόψαρο Κτελ Κοζάνης 50ρακη Δημαρχείο ΨιλικάΑvantzo Θωμάς Λαζαριώτης Hλεκτρονικοτσιγαράδικο (Μοναστηρίου) Περίπτερο Ψιρικοκό Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου

Funky monkey Κοζάνης 785 Κτελ Tattoo studio Δημαρχείο Sette Ψιλικά Θωμάς Λαζαριώτης(Μοναστηρίου) Παπαγάλος Περίπτερο Ψιρικοκό Πεσκέσι Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Ubuntu

Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου

Πτολεμαΐδα Πτολεμαΐδα Λεχόβου 8, Εργαστήρι «Ζωγραφίζω» Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Καφέ ΙδέεςΙδέες Καφέ Μανδρακούκος Μανδρακούκος Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Baccara Coffee Island Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Coffee Island

Γρεβενά

Δημαρχείο Γρεβενά Zoomserie Δημαρχείο Εστιατόριο Αυλαίς Zoomserie Hδίγευστον Εστιατόριο Αυλαίς Station streetwear Hδίγευστον Station streetwear Καστοριά

Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ Καστοριά ΒιβλιοθήκηΑΛΠΑ ΤEI Βιβλιοπωλείο NauticalΤEI Hall Βιβλιοθήκη The passenger Nautical Hall The passenger Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Maestro in Caffe Ιδαίες Art Café & Shop

Φλώρινα Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Florina Travel Maestro Καφέ Ρόζαin Caffe ΙδαίεςΚαλών Art Café & Shop Σχολή τεχνών Φλώρινας The Factory καφέ γκαλερί Φλώριναπερίπτερο Σύγχρονο Florina Travel Φλώρινας Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Καφέ ΡόζαΠιτόσκα» «Βασιλικής Σχολή Direct Καλών τεχνών Φλώρινας Europe The Factory καφέ Περίπτερο Λίγο απ΄γκαλερί όλα

Αμύνταιο Σιάτιστα Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη Περίπτερο Κλεισιάρης (έναντι Δημαρχείου) Σιάτιστα Δημαρχείο Περίπτερο Αρχοντικό Κλεισιάρης (έναντι Ξενοδοχείο Δημαρχείου)ΗΛΜΑΚ Παπαθωμάς

Θεσσαλονίκη Μιχαήλ Ιωάννου 8 Μέγαρο ΣΤΕΡΕΟΜουσικής , Δημάρχου Βαμβακά 3-5 Οberon, ΥΨΙΛΟΝ,Λεωφόρος Εδέσσης 5Νίκης 2 Μr Johnny,Φωτογραφίας Δοϊράνης 38 Μουσείο Στόρι, 8747 Πικάπ,Ολύμπου Ολύμπου

Δημαρχείο Ξενοδοχείο Αρχοντικό Άργος Ορεστικό Παπαθωμάς ΗΛΜΑΚ Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Αεροδρόμιο

Άργος Ορεστικό

Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Σέρβια Αεροδρόμιο Κέντρο Τύπου Σαββίδης Home Café Bar Πολιτιστικό Κέντρο Κοινωφελούς Επιχείρησης

Κινηματογράφος Βακούρα,

Kitchen Bar,

Αθήνα Αποθήκη Β2 Α’ Προβλήτα Λιμένα, Εθνική βιβλιοθήκη- Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Αθήνα Αερόστατο, Πτολεμαίων 4 (Πλατεία Εθνική βιβλιοθήκηΊδρυμα Προσκόπων) Σταύρος Νιάρχος Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και4Δράσης, Αερόστατο, Πτολεμαίων Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι (Πλατεία Προσκόπων)

Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και Δράσης, Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι

Έργο Εξωφύλλου: Στέφανος Ρόκος «Ηλεκτρισμός»

Σχεδιασμός εξωφύλλου : SotiriSioutzioukis

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ| ΤΕΥΧΟΣ 34

προηγούμενη άδεια του εκδότη.

The Caravan Ρέμπελου 1

Βελβεντό ΥΨΙΛΟΝ, Εδέσσης 5 ΑίνιγμαAll dayΑρμενοπούλου Café Η ντάνγκαρα, 26 Mετόχι Fata Morgana, Φιλίππου 1

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ | ΤΕΥΧΟΣ 45

Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά τη γνώμη υποχρεωτικά τη γνώμη του περιοδικού. του περιοδικού. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή ύλης χωρίς ύλης χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Σέρβια Θεσσαλονίκη Κέντρο Τύπου Σαββίδης Μέγαρο Μουσικής Home Café Bar Οberon, Λεωφόρος Νίκης 2 Πολιτιστικό Κοινωφελούς Μr Johnny,Κέντρο Δοϊράνης 38 Επιχείρησης Στόρι, Ολύμπου 87

Σύγχρονο περίπτερο Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Φλώρινας «Βασιλικής Αμύνταιο Πιτόσκα» Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη

TOGETHER TOGETHER Ιδρυτής: Θωμάς Δημητριάδης Ιδρυτής: Θωμάς Δημητριάδης Εκδότρια: Kέλλυ Κέλλυ Γρηγοριάδου Εκδότρια: Γρηγοριάδου Μarketing: Γιώργος Σιαμπανόπουλος Υπεύθυνη Μarketing: Ιωάννα Ζαρκάδα Υπεύθυνος διανομής ΠέτροςΒεργουλιάδης Καραϊσκος Σχεδιασμός: Γιώργος DTP: Κορίνα Πριμηκυρίου Εκτύπωση: ΙΡΙΣ ΑΕΒΕ Εκτύπωση: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ Α.Ε. Διεύθυνση: ΑρχελάουΕΚΔΟΣΕΙΣ 25, Κοζάνη 50132 Διεύθυνση: Αρχελάου T. 24610 25600 25, Κοζάνη 50132 Τ. 2461025600 Hλεκτρονική επικοινωνία: Ηλεκτρονική επικοινωνία: info@togethermag.gr info@togethermag.gr | www.togethermag.gr Website: togethermag.gr

Βελβεντό

Δεσκάτη Αίνιγμα- All day Café Βιβλιοπωλείο Κοτίτσας Mετόχι

Σε Σε αυτό αυτότο τοτεύχος τεύχοςσυνεργάστηκαν: συνεργάστηκαν: Βικτώρια Γκουντώνη Τάνια Όττα Δέσποινα Τσορμπατζίδου Ηλεκτρα Φραγκιαδάκη Βικτώρια Γκουντώνη Μάρθα Μαυρίδου Ερμιόνη Ευστρατιάδου Αναστασία Θεοχαροπούλου Αθηνά Σταυριανουδάκη Λίλα Κύρου Χάρης Κοντοςφύρης Manolo kapa Κατερίνα Παπαστεργίου Secretguest Γλύκα Διονυσοπούλου Ελένη Γκόρα Περικλής Καφάσης Δώρα Σιαλβέρα

Σόνια ΕυθυμιάδουΚορίνα Χατζηπαναγιωτίδου Παπασταύρου Ελένη Γκόρα Πάνος Κεφάλας Μίλα Κύρου Δώρα Σιαλβέρα Στεφανία Ζούρκα Χατζηπαναγιωτίδου Κορίνα Κώστας Μπουζούκης Έλλη Παπαστεργίου Ομάδα Επικοινωνίας του Κώστας Διδίλης Τμήματος Ψηφιακών Μέσων & Επικοινωνίας, ΤΕΙ Δυτικής Μάρθα Μαυρίδου Μακεδονίας Ελένη Κυρίτση Γιάννης Γιαννίτσας

Αν θέλετε να λαμβάνετε το TOGETHER στο χώρο σας, το γράφειο ή όπου αλλού επιθυμείτε, μπορείτε να μας ενημερώσετε δίνοντας τα στοιχεία σας (ονομ/μο, διεύθυνση, τηλέφωνο) με τρεις τρόπους: • info@togethermag.gr • 24610 25600 • Με επιστολή στην ταχυδρομική διεύθυνση Περιοδικό TOGETHER Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ads@togethermag.gr | Τ 24610 25600

4 ΤΟGETHER

ΤΟGETHERGRAM 18 Περάσαμε μια εβδομάδα με τον Τάσο Πρωτοψάλτου Ο Τάσος Πρωτοψάλτου μας ταξιδεύει στο μαγικό κόσμο των παραστάσεων του από το Πορτοφίνο μέχρι τη Φλώρινα. Με σημαίνοντες σταθμούς τις πολυαγαπημένες του Φλώρινα και Βέροια.

Βέροια. Ο Ιππότης με τη Σκουριασμένη Πανοπλία. Μπαλέτο. Σκηνοθεσία - Χορογραφια: Μάτα Αφεντούλη, Αναστασία Δίγκα Σκηνογραφία, Κοστούμια: Τάσος Πρωτοψάλτου Φωτισμοί: Azaad Charalambous Παραγωγή: Σχολή Χορού Σοφία Αντωνιάδου Φωτογραφία: Παναγιώτης Γιαννόπουλος

Πορτοφίνο. Φωτογράφιση και συνέντευξη για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Όπερας. Φωτογράφος: Joacchino Burri Styling, Grooming: Bettina B Ένδυμα: Oscar Jacobson sur Misure Παραγωγή: Senza Titolo

Πρέσπες. Ο Ιπτάμενος Ολλανδός του Richard Wagner Σκηνοθεσία, Σκηνογραφία, Κοστούμια, Φωτισμοί: Τάσος Πρωτοψάλτου Παραγωγή: Δήμος Πρεσπών Δ/νση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φλώρινας Φωτογραφία: Δήμητρα Κατσιγιάννη

Βέροια. Ανθισμένες Ροδακινιές. Θέατρο. Σκηνοθεσία: Χάρης Πεχλιβανίδης Σκηνογραφία, Κοστούμια: Τάσος Πρωτοψάλτου Φωτισμοί: Νίκος Βλασσόπουλος Παραγωγή: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας Φωτογραφία: Τάσος Θώμογλου

Στο ατελιέ του Τάσου Πρωτοψάλτου προετοιμάζοντας τα κοστούμια για την Τραβιάτα του Giuseppe Verdi Φωτογραφία: Τάσος Πρωτοψάλτου

INFO

Φλώρινα. Η Στέψη της Ποππαίας του Claudio Monteverdi. Σκηνοθεσία, Σκηνογραφία, Κοστούμια: Τάσος Πρωτοψάλτου Φωτισμοί: Εμορφίλη Τσιμπλίδου Φωτογραφία: Αλέξανδρος Χριστόπουλος Παραγωγή: Δήμος Φλώρινας

Δραματικές Βασίλισσες - Άριες από τον 17ο Αιώνα. Κήπος Αρχαιολογικού Μουσείου Φλώρινας. Σκηνοθεσία, Σκηνογραφία, Κοστούμια, Φωτισμοί: Τάσος Πρωτοψάλτου Παραγωγή: Υπουργείο Πολιτισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας Φωτογραφία: Μάνος Λιανίδης

O Ο Τάσος Πρωτοψάλτου σπούδασε Θέατρο, Κινηματογράφο, Σκηνογραφία/Ενδυματολογία και Καλές Τέχνες στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Φλωρεντίας, στην Εθνική Σχολή Κινηματογράφου της Ρώμης, στο Wimbledon School of Art του Λονδίνου και στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει συμμετοχή σε διεθνείς θεατρικές, λυρικές και κινηματογραφικές παραγωγές. Διδάσκει στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα.

Στο πολυκατάστημα «Δραγατσίκα» θα βρείτε μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρίες

για τη γυναίκα • τον άνδρα • το παιδί • το σπίτι Μεγάλη γκάμα σε πιτζάμες, εσώρουχα, κάλτσες και πολλά άλλα για όλη την οικογένεια. Διαθέτει όλα τα απαραίτητα για την ένδυση σπιτιού. Επώνυμα είδη σε εξαίρετη ποιότητα σας περιμένουν. Δεν κατατάσσεται τυχαία στην κορυφή της προτίμησής σας.

ΔΡΑΓΑΤΣΙΚΑΣ Ε.Π.Ε. Μεγάλου Αλεξάνδρου 8 | Τ. 2461033009 | E. info@dragatsikas.gr | www.dragatsikas.gr

6 ΤΟGETHER

ΜΙΑ ΖΩΗ ΣΕ

40

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΠΡΟΥΣΤ VS ΜAΝΟΣ ΚΑΡΑΤΖΟΓΙAΝΝΗΣ Ποια είναι η εικόνα που έχετε για την απόλυτη ευτυχία; Μια ζεστή ανοιχτή αγκαλιά. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας; Η εξάρτηση. Ποιο εν ζωή πρόσωπο εκτιμάτε περισσότερο; Τη μητέρα μου. Σε ποιο πράγμα προδώσατε τον εαυτό σας και μετανιώνετε περισσότερο γι’ αυτό; Στο ότι δεν έχω κάνει ακόμα οικογένεια. Για ποια προδοσία του εαυτού τους οικτίρετε τους άλλους; Στο ότι έχουν κάνει οικογένεια. Ποιο εν ζωή πρόσωπο σιχαίνεστε περισσότερο; Τους ανά τον κόσμο φασίστες. Ποιο είναι το αγαπημένο σας απόφθεγμα; «Το δε ζητούμενον τ αλωτόν, εκφεύγει δε το αμελούμενον». (σσ. Αυτό που ζητάς το κατορθώνεις, σου ξεφεύγει αυτό που αμελείς). Από τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή.

Ποια μουσική θα θέλατε να παίξουν στην κηδεία σας; «Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα χωρίς να με ξέρει κανένας κι ούτε κανένας ούτε κανένας με γνώριζε, με γνώριζε...». «Δρόμοι Παλιοί» του Μίκη Θεοδωράκη. Τι θεωρείτε ως έσχατο βαθμό δυστυχίας; Την πλάνη του μυαλού. Πού θα θέλατε να ζείτε; Στην οδό Μαυρομματαίων, όπου ζω. Ποια είναι η αγαπημένη σας απασχόληση; Το θέατρο. Σε ποιες περιπτώσεις λέτε ψέματα; ‘Οταν έχω παρακολουθήσει μια κακή παράσταση. Ποιες λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιείτε υπερβολικά; «Πως είσαι»; «Τι γίνεται;» «Πως είμαστε;;». Πότε και πού υπήρξατε ευτυχισμένος; Με την ανιδιοτελή αγάπη του παππού και της γιαγιάς μου. Ποιο ταλέντο θα θέλατε να είχατε; Του συνθέτη.

Τι νοσταλγείτε περισσότερο; Τον πατέρα μου. Ποιο είναι το πιο εξωφρενικό πράγμα που έχετε κάνει; Το ότι ανέλαβα την ευθύνη ενός θεάτρου σε καιρό κρίσης. Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι; Στη γη των προγόνων μου: στην Κρήτη και στο Μεσολόγγι. Ποια θεωρείτε την πιο υπερεκτιμημένη αρετή; Την ειλικρίνεια. Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σας; Η γενναιοδωρία. Ποιο χαρακτηριστικό προτιμάτε περισσότερο σε κάποιον; Την ευγένεια. Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στους φίλους σας; Την ίδια τη φιλία τους. Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει; Μην τα σκέφτεσαι. Πότε κλάψατε για τελευταία φορά; Χθες, στη σκηνή. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος για τη διασημότητα; Ότι αρκεί κι ότι διαρκεί. Διαλέξτε πέντε λέξεις που περιγράφουν τον εαυτό σας; Ηθοποιός, φίλος, γιος, αδερφός, άνθρωπος. Ποιοι είναι οι δύο καλύτεροί σας φίλοι; Η παιδική μου φίλη και ο «συνστρατιώτης» μου.

INFO

Ο Μάνος Καρατζογιάννης είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας, καθηγητής υποκριτικής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Σταθμός ενώ φέτος συμμετέχει στην παράσταση Αντιγόνη του Σοφοκλή, ένα από τα κορυφαία κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Η Λούλα Αναγνωστάκη και ο Γιώργος Χειμωνάς. Ποιος είναι ο αγαπημένος σας φανταστικός ήρωας; Ο Άγιος Βασίλης. Ποιοι είναι οι πραγματικοί ήρωες σας; Όσοι μάχονται. Παλεύουν. Δεν το βάζουν κάτω αλλά παραμένουν άνθρωποι. Ποια είναι τα αγαπημένα σας ονόματα; Έλλη, Γιώργος, Αθηνά. Τι απεχθάνεστε περισσότερο; Την υποκρισία. Ποια είναι η παρούσα διανοητική σας κατάσταση; Ασταθής. Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον εαυτό σας, τι θα ήταν αυτό; Τη διατροφή μου. Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στην οικογένεια σας, τι θα ήταν αυτό; Να έμενε η αδερφή μου στην Ελλάδα... Να μην είχε φύγει τόσο νωρίς ο πατέρας μου από τη ζωή. Να μπορούσαμε να ξανακαθίσουμε όλοι μαζί σ’ ένα τραπέζι. Ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερή σας επιτυχία; Το ότι δε με νοιάζουν τα υλικά αγαθά. Ή μάλλον καλύτερα το ότι δεν προσκολλάμαι σε αυτά. Αν μπορούσατε να διαλέξετε πώς να επιστρέψετε στη ζωή, τι θα θέλετε να είστε; Ένα τραγούδι.

8 ΤΟGETHER

Α Ν Ν I ΤΑ Π Α Π Α Μ A Ρ Κ Ο Υ

Πως μέσο μιας προσομοίωσης ενός κέικ σοκολάτας μπορείτε να διδαχθείτε Αγγλική γραμματική! Η Αννίτα Παπαμάρκου δραστηριοποιείται στην ξενόγλωσση ιδιωτική εκπαίδευση από το 1996 και έχει συνεργαστεί με ιδιωτικά εκπαιδευτήρια της Ελλάδος και του εξωτερικού ως καθηγήτρια Αγγλικής γλώσσας και ως εκπαιδεύτρια καθηγητών . Το «Ιδιαίτερο Μαθήματα Αγγλικής γλώσσας» ξεκίνησε το 2015, στοχεύοντας σε ένα ιδιαίτερο και διαφορετικό τρόπο προσέγγισης της διδασκαλίας, αφού το καινοτόμο πρόγραμμα σπουδών διαμορφώνεται στις ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά ενώ τον Ιούνιο που μας πέρασε κέρδισε το βραβείο «Καινοτομία στην διδασκαλία» από το Education Leaders Awards για την εφαρμογή Brain – based Grammar presentation” που δημιούργησε ! _ Ποιες διδακτικές πρακτικές ακoλουθείτε; Ο καθένας από εμάς είναι μοναδικός και εχει το δικό του τρόπο μάθησης. Κατ΄επέκταση ο μαθησιακός τύπος ενός μαθητή μπορεί να είναι οπτικός , ακουστικός, λεκτικός ή ενδοπροσωπικός. Στο Ιδιαίτερο, προσαρμόζουμε τη διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας στον μαθησιακό τύπο των μαθητών μας. Τους διδάσκουμε με τον τρόπο που μπορούν αφομοιώσουν τη γνώση ευκολότερα. Οι διδακτικές μας πρακτικές είναι ένας συνδυασμός καινοτόμων τεχνικών διδασκαλίας, εξειδικευμένων λογισμικών και εκπαιδευτικών υλικών. Τέλος, δίνουμε έμφαση στη χρήση των νέων τεχνολογιών και στο σημαντικο ρόλο αυτών στη διαδικασία της μάθησης. Οι αιφνίδιες και ραγδαίες εξελίξεις που όλοι βιώνουμε το τελευταίο διάστημα επιτάσσουν καινοτόμες και ευέλικτες επιλογές, υπευθυνότητα και λύσεις ποιοτικής εκπαίδευσης. Επεκταθήκαμε λοιπον και παρέχουμε και μαθηματα Αγγλικής γλώσσας διαδικτυακά (online). _ Πείτε μας δυο λόγια για το “Brain – based Grammar presentation”. Τί είναι, πώς το εμπνευστήκατε; Κλείνοντας τα πρώτα δέκα χρόνια στο χώρο της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης, συνειδητοποίησα ότι ενώ οι μαθητές διδάσκονται την Αγγλική γραμματική, ερχόμουν ολοένα αντιμέτωπη με το περίεργο και ανεξήγητο φαινόμενο να θυμούνται και κυρίως να χρησιμοποιούν στην παραγωγή της γλώσσας ένα πολύ μικρό μέρος των όσως είχαν διδαχθεί. Η εμπειρία μου αυτή υπήρξε και το έναυσμα για να ξεκινήσει ένα μακρύ ταξίδι έρευνας που διήρκησε αρκετα χρονια, τα ευρήματα της οποίας συνοψίζονται στο Brain-based Grammar Presentation. Οι μαθητές θυμούνται καλύτερα ό,τι συνδέεται άμεσα με τις εμπειρίες τους και τα συναισθήματα τους. Το άγνωστο υλικό συγκρατείται καλύτερα στη μνήμη εάν συνδεθεί με κάτι γνωστό. Σε ένα κεφάλαιο για παραδειγμα η Παθητική φωνή παρουσιάζεται με πολυαισθητηριακή προσέγγιση. Προσομειώνεται με ένα κέικ σοκολάτας. Κάθε συστατικό του κέικ αντιστοιχεί με ένα βήμα που θα οδηγήσει στη μετατροπή της Ενεργητικης φωνής σε Παθητική φωνή. Μνημονικοί συνειρμοί, προσομειώσεις, συνδυασμός δεξιού και αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου είναι μερικές από τις στρατηγικές που ακολουθούνται . Πέρα από την οπτική προσέγγιση υπάρχει ένα Lesson plan (πλάνο μαθήματος) για κάθε ένα γραμματικό φαινόμενο ξεχωριστά, ενώ δίπλα στο κάθε βήμα που προτείνεται για την παρουσίαση του εκάστοτε γραμματικού φαινομένου παρατίθεται και η επιστημονική έρευνα στην οποία βασίστηκε ο σχεδιασμός αυτού. Παρουσιάστηκε σε συνέδρια στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια σε πραγματικές συνθήκες διδασκαλίας με θεαματικά αποτελέσματα. Το ενδιαφέρον των μαθητών αυξήθηκε κατακόρυφα ενώ μπορούσαν με ευκολία να εφαρμόσουν στην πράξη όλα όσα διδάχτηκαν.

_ Ποιες είναι οι αρχές του Νευρογλωσσικού προγραμματισμού και πως αυτός συντελεί στη εκμάθηση; Ο Νευρογλωσσικός Προγραμματισμός (NLP) στην εκπαίδευση με απλά λόγια μας βοηθάει να αναγνωρίσουμε τον τρόπο σκέψης των μαθητών, να εντοπίσουμε το μαθησιακό τους προφίλ έτσι ώστε στη συνέχεια να μπορούμε να συντονιστούμε μαζί τους και να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας μας και της μάθησης, κατ΄επεκταση. Είναι ένα σύνολο εργαλείων που μας βοηθάνε να οδηγήσουμε τους μαθητές μας σε μια πιο ποιοτική και πιο «γρήγορη» μάθηση. _ Ποια είναι τα οφέλη και τα περιθώρια της καινοτομίας στην ιδιωτική εκπαίδευση; Η καινοτομία είναι η κινητήριος δύναμη όλων των επιστημών. Είναι η πρόοδος, η εξέλιξη και η αλλαγή. Στην ιδιωτική αλλά και στη δημόσια εκπαίδευση γίνονται πραγματικά αξιόλογες προσπάθειες και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια στον τομέα της καινοτομίας της διδασκαλίας από αξιόλογους συναδέλφους σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Οποιαδήποτε πρακτική αποτελεί αφορμή για βελτίωση της μαθησιακής εμπειρίας μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει. _ Τι σημαίνει αυτό το βραβείο για εσάς, τις πρακτικές σας αλλά και την εκπαίδευση; Για όλους μας όταν ανταμείβεται αυτό που κάνουμε με αγάπη και προσπάθεια, η χαρά είναι μεγάλη. Και όταν η διάκριση προέρχεται από το μεγαλύτερο θεσμό βραβείων στην εκπαίδευση , τα Education Leaders Awards και μάλιστα σε μια κατηγορία όπως στην «Καινοτομία στη διδασκαλία» αποτελεί ταυτόχρονα και μεγάλη τιμή. Η διάκριση αυτή μας δίνει ένα επιλέον κίνητρο, να συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις, να προσπαθούμε, να καινοτομούμε και να παρέχουμε την ίδια υψηλή ποιότητα σπουδών σε όλα τα επίπεδα. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους μαθητές μας αλλά και στους γονείς τους που αποτελούν την κινητήριο δύναμη μας για εξέλιξη και όλα αυτά τα χρόνια είναι συνοδοιπόροι μας στο ταξίδι της γνώσης.

Τ. 698 277 6614 fb: Ιδιαίτερα Μαθήματα Αγγλικής γλώσσας

Η “Έκφρασις” είναι ένα κέντρο ελληνικής γλώσσας & πολιτισμού, εξειδικευμένο στην παραγωγή γραπτού λόγου. Ασχολείται αποκλειστικά με μαθήματα έκθεσης, γλώσσας και λογοτεχνίας

στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο,

καθώς και με μαθήματα δημιουργικής γραφής για παιδιά 8-13 ετών. Επικεντρώνεται στην γλωσσική ανάπτυξη και την καλλιέργεια του γραπτού λόγου. Με μεθοδικότητα και αγάπη για την τέχνη του λόγου, συμβάλλει στην ανάπτυξη της σωστής και δομημένης έκφρασης. Υπεύθυνη: Δήμητρα Β. Καραγιάννη Φιλόλογος - Συγγραφέας - Εκδότρια Ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή

4Δυνατότητα διαδικτυακής εκπαίδευσης μέσω On-line μαθημάτων και ψηφιακής εκπαιδευτικής πλατφόρμας. Σ. Μπλιούρα 2, 50 131 Κοζάνη, 4ος όροφος Τηλ. 2461 029 475, 6934 812 044 www.ekfrasisedu.gr | info@ekfrasisedu.gr | https://web.facebook.com/ekfrasisedu | https://dimitrakarayianni.wordpress.com

10 ΤΟGETHER

Κλειστά ομοιογενή τμήματα

Αυστηρό χρονοδιάγραμμα ύλης

Υποστήριξη

Δημιουργούμε ολιγομελή – ομοιογενή τμήματα που συνδυάζουν την ποιοτική ,ομαδική δουλειά με την πολυ στενή επίβλεψη έμπειρων και εξειδικευμένων καθηγητών, στοχεύοντας πάντα στις ανάγκες των μαθητών μας.

Η ύλη ολοκληρώνεται το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου. Παράλληλα παρέχονται ολοκληρωμένες σημειώσεις καλύπτοντας πλήρως τις απαιτήσεις των πανελλαδικών εξετάσεων.

Δρούμε συμβουλευτικά και υποστηρικτικά καθόλη τη διάρκεια των μαθημάτων, ενημερώνοντας μαθητές και γονείς άμεσα και κυρίως υπεύθυνα για τις εξελίξεις στα εκπαιδευτικά δρώμενα. Προσφέρουμε τη δυνατότητα επαγγελματικού προσανατολισμού και συμβουλευτικής στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου υποψηφίου.

Έμπειροι Καθηγητές Η ομάδα των έμπειρων και καταξιωμένων εκπαιδευτικών μας με την επιστημονική τους κατάρτιση, την αφοσίωσή τους στο εκπαιδευτικό τους έργο, την πολυετή εμπειρία τους στη φροντιστηριακή εκπαίδευση και κυρίως με το προσωπικό ενδιαφέρον για κάθε μαθητή, συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων των μαθητών μας.

Νέα φιλοσοφία μαθήματος Το μάθημα στο τραπέζι και η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία σε συνδιασμό με σύγχρονα εποπτικά μέσα διευκολύνουν την κατανόηση του μαθήματος και ταυτόχρονα κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον των μαθητών.

Διαγωνίσματα – προσομοίωση εξετάσεων Δίνουμε μεγάλη βαρύτητα στο διαγώνισμα. Με δεδομένο ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι αποκλειστικά γραπτές, προετοιμάζουμε τους υποψηφίους σωστά γι΄αυτήν την διαδικασία από την Α λυκείου. Ακολουθούμε ετήσιο πρόγραμμα διαγωνισμάτων σε όλα τα μαθήματα, τα οποία διεξάγονται σε ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες του φροντιστηρίου.

Συνεχής επικοινωνία – ενημέρωση

Εύκολη πρόσβαση – άνετοι χώροι Η θέση μας στο κεντρικότερο σημείο της πόλης, σε αυτόνομο κτήριο, καθιστά της πρόσβαση των μαθητών πολύ εύκολη με κάθε μέσο μετακίνησης. Οι αίθουσες διδασκαλίας και αναμονής των μαθητών είναι σχεδιασμένες με γνώμονα την ευχάριστη παραμονή αλλα κυρίως την ασφάλεια των εκπαιδευόμενων.

Επιδιώκουμε τη συχνή ενημέρωση και επαφή με τους γονείς για να ενθαρρύνουμε, να στηρίζουμε, να κατευθύνουμε και να συμμετέχουμε σε μια κοινή προσπάθεια για το άριστο αποτέλεσμα.

Πιστοποιημένος – διασυνδεμένος εκπαιδευτικός φορέας Η αιχμή είναι μέλλος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Δυτικής Μακεδονίας (Σ.Ε.Φ.ΔΥ.Μ.), μέλλος της Ομοσποδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδας (Ο.Ε.Φ.Ε.) και λειτουργεί υπό τις αυστηρές προδιαγραφές αδειοδότησης του ΕΘΝΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.)

ΤΟGETHER

11

The Best In The West

Το Κέντρο Ξένων Γλωσσών DAVID πάντα πρωτοπόρο, συνεχίζει και φέτος παρά τις αντίξοες συνθήκες που δημιούργησε ο ιός του κορωνοιού να παράγει έργο και να δίνει τα φώτα της αγγλικής αλλά και άλλων γλωσσών στους μαθητές της Κοζάνης. Κάτω από τη συνεχή επίβλεψη της κυρίας Ντέιβιντ Λουκίας (κατόχου πτυχίου Αγγλικής φιλολογίας Λονδίνου και πτυχίου Ψυχολογίας) οι εκπαιδευόμενοι αποκτούν γερές βάσεις και θεμέλια για να προχωρήσουν με επιτυχία στο μέλλον! ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Τ

ο Κέντρο Ξένων Γλωσσών DAVID αποτελεί έναν «οικογενειακό» πυρήνα που μέσα από το φιλικό περιβάλλον που διαπνέεται, προετοιμάζει τους αυριανούς πολίτες για μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία! Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει κανείς από τους πάμπολλους επιτυχημένους μαθητές στην πορεία των εικοσιδύο χρόνων λειτουργίας του Κέντρου στην Κοζάνη! Εφαρμόζοντας νέες μεθόδους που βασίζονται σε δοκιμασμένες πρακτικές πάνω στην αναπτυξιακή ψυχολογία και την σημασία της συμπεριλιπτικής εκπαίδευσης (όπως η χρήση του παιχνιδοποιημένου διαδραστικού συστήματος απόκρισης SRS), το μάθημα γίνεται πιο ξεκούραστο και πιο κατανοητό από όλους τους εκπαιδευόμενους. Έτσι, ο διαδραστικός εξοπλισμός έχει πρόσθετη παιδαγωγική αξία και συνεπώς ενισχύει την καλύτερη εκμάθηση της ξένης γλώσσας. Η Λουκία Ντέιβιντ γεννήθηκε στο Λονδίνο. Οι πρώτες της σπουδές ήταν στην Αγγλική Φιλολογία και Λογοτεχνία και οι πρόσφατες σπουδές της είναι στην Ψυχολογία. Στην Ελλάδα ήρθε το 1996. Παντρεύτηκε στην Κοζάνη το 1998 με τον Μανώλη Μαρκόπουλο , γνωστό θεατρικό συγγραφέα, ηθοποιό και παρουσιαστή και την ίδια χρονιά άνοιξε το Κέντρο Ξένων Γλωσσών. Διδάσκει, επίσης, σε Πανεπιστήμιο στο Λονδίνο, είναι εισηγήτρια σε συνέδρια και σεμινάρια κι επιπλέον διατελεί σύμβουλος για πανεπιστημιακές σπουδές στη Βρετανία. Συναντήσαμε την κυρία Ντέιβιντ στο χώρο της όπου και μας ανέπτυξε, μέσα από μια μικρή συνέντευξη, τι αρχές λειτουργίας του κέντρου ξένων γλωσσών DAVID. _ Κατάγεστε από την Αγγλία κι επιπλέον έχετε σπουδάσει αγγλική φιλολογία. Ποια είναι η φιλοσοφία σας πάνω στην διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας; Οι παιδαγωγικές πρακτικές τις οποίες ακολουθώ, αποβλέπουν στην ανάπτυξη του σεβασμού για τον εαυτό μας και τους άλλους, στην αγάπη για τη μητρική και την ξένη γλώσσα, καθώς και στην ανάπτυξη της κοινωνικότητας και φυσικά στην αφύπνιση της δημιουργικής έκφρασης μέσω της γλώσσας. Έχετε εντάξει και βιωματική μάθηση στο πρόγραμμα σπουδών σας. Ποια είναι τα οφέλη που αποκομίζουν οι σπουδαστές σας από αυτή την εμπειρία; Υπό το πρίσμα της σύγχρονης εκπαίδευσης, η μέθοδος της βιωματικής μάθησης γίνεται αντιληπτή ως διαδικασία εκμάθησης που βασίζεται στην παιδαγωγική αρχή «εκμάθηση δια μέσου της πράξης», υπογραμμίζοντας ότι οι μαθητευόμενοι κερδίζουν σε γνώση και αριθμό δεξιοτήτων εφόσον προηγουμένως βίωσαν ή έπραξαν κάτι καινούριο. Χρησιμοποιώντας το παιχνιδοποιημένο διαδραστικό συστήμα απόκρι-

σης στα μαθήματα μας οι εκπαιδευόμενοι επηρεάζονται θετικά στην ανάπτυξη των κοινωνικών, γνωστικών και παραγόντων κινήτρων της αυτορρυθμιζόμενης μάθησης. Οι τεχνικές και οι μέθοδοι αλλά και γενικότερα οι εκπαιδευτικές διαδικασίες με ευελιξία και για κάθε περίπτωση, προσαρμόζονται κατάλληλα έτσι ώστε να καλύπτονται οι μαθησιακές ανάγκες χωρίς εξαιρέσεις.. Επίσης, οι μαθητές του Κέντρου μας έχουν την ευκαιρία της εμπειρίας της βιωματικής μάθησης στις οργανωμένες εκπαιδευτικές εκδρομές στο Λονδίνο. Έχετε σπουδάσει, επίσης, και ψυχολογία. Πως συνδυάζετε αυτές τις δύο ιδιότητες σας στην πράξη; Πιστεύω ότι κάθε επάγγελμα που έχει σχέση με τον ψυχισμό του ατόμου πρέπει να γνωρίζει από ψυχολογία κι ακόμα περισσότερα αν έχει να κάνει με παιδιά. Ο εκπαιδευτικός δεν αρκεί να είναι μόνο ένας απλός καθηγητής και ένας επιμελής επιστήμονας.

Χρειάζεται να γίνει ένας προσεκτικός και μεθοδικός παρατηρητής της κοινωνίας των μαθητών και της ζωής, ένας ουσιαστικός μέντοράς τους. Να αντλεί στοιχεία εκπαίδευσης και αγωγής από την καθημερινή ζωή, γιατί το σχολείο δεν μπορεί να ικανοποιεί τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες των μαθητών απομονωμένο από τα «σημάδια των καιρών του». Πως αντιμετωπίσατε, σαν εκπαιδευτικός και ψυχολόγος, την κατάσταση της πανδημίας στο ξεκίνημά της και πως συνεχίζετε μέχρι και σήμερα; Από την πρώτη στιγμή της πανδημίας είχα συχνή επικοινωνία με τους μαθητές και τις οικογένειές τους. Τους ενημέρωνα με άρθρα για την πανδημία και ποιές βιωματικές δραστηριότητες μπορούν να κάνουν μαζί. Επίσης, προμήθευα με δωρεάν κωδικούς όλους τους μαθητές μου ώστε να εξασκούνται και να διαβάζουν εξωσχολικά βιβλία έτσι ώστε να κρατήσουν επαφή με την γλώσσα. Πολύ σύντομα δημιούργησα μια πλατφόρμα επικοινωνίας και ξεκινήσαμε διαδικτυακά μαθήματα εφόσον κατάλαβα ότι τελικά η διάρκεια του lockdown θα ήταν μεγάλη. Τώρα είμαστε πανέτοιμοι σε περίπτωση επανάληψης να αντιδράσουμε ανάλογα. Έχετε εμπειρία 30 χρόνων πάνω στη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας. Πέρα από την επιτυχία της απόκτησης ενός πιστοποιητικού γλωσσομάθειας δίνετε κι επιπλέον κίνητρα στους σπουδαστές σας; Οι σπουδαστές του Κέντρου μας γνωρίζουν ότι είμαστε δίπλα τους πέρα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στα μαθήματα. Είμαστε πάντα κοντά τους για τις μετέπειτα σπουδές και την επαγγελματική τους πορεία. Είμαι σύμβουλος για πανεπιστημιακές σπουδές στην Βρετανία για προπτυχιακό ή για μεταπτυχιακό τίτλο.

12 ΤΟGETHER

Κ Ω Ν Σ ΤΑ Ν Τ Ι Ν Ο Σ Δ Α Λ Λ Α Σ

Γιατί στο Διακρότημα είμαστε πάντα ένα βήμα μπροστά!

O Κωνσταντίνος Δάλλας, Διευθυντής σπουδών του φροντιστηρίου «Διακρότητα» στην Κοζάνη μας μιλά για την φιλοσοφία τους, την υψηλή εκπαιδευτική τους ποιότητα και τις επιτυχίες των μαθητών!

Πείτε λίγα λόγια για τα φροντιστήρια ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ; Ο εκπαιδευτικός όμιλος ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ κλείνει φέτος 23 χρόνια λειτουργίας και είναι η μεγαλύτερη αλυσίδα φροντιστηρίων σε Ελλάδα και Κύπρο σήμερα, με περισσότερα από 100 φροντιστήρια σε λειτουργία, περισσότερους από 800 καθηγητές και περίπου 9.500 μαθητές σε μέση

ετήσια βάση. Στο ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ οι άνθρωποι είναι εκείνοι που κάνουν τη διαφορά. Το ανθρώπινο δυναμικό του Ομίλου (διοικητικά στελέχη, διευθυντές σπουδών, εκπαιδευτικοί, γραμματείς) εκπαιδεύεται αδιάλειπτα και παρακολουθεί σταθερά τα νέα δεδομένα, προκειμένου να επικοινωνήσει το ακαδημαϊκό προϊόν με τον πιο άμεσο και προσο-

ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ 8 , ΚΟΖΑΝΗ, T: 24610 35518 ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ® ΔΑΛΛΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Διευθυντής Σπουδών

δοφόρο τρόπο στους μαθητές του. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε τη δυνατότητα να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες της κοινωνίας στην εκπαίδευση, όπως προκύπτει από το σύνολο των επιτυχόντων μαθητών μας που αριθμούν κάθε χρόνο σε εκατοντάδες φοιτητές και άλλους πλέον έτοιμους επαγγελματίες και επιστήμονες. Με ένα άρτια επιστημονικά καταρτισμένο ακαδημαϊκό δυναμικό στον Όμιλο ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ σε συνδυασμό με τα υπερσύγχρονα τεχνολογικά μέσα, τα ηλεκτρονικά μας βιβλία από συγγραφείς - εκπαιδευτικούς του Ομίλου, τις ημερίδες επαγγελματικού προσανατολισμού από ειδικούς συμβούλους επαγγελματικής σταδιοδρομίας, παρέχουμε την καλύτερη υποστήριξη σε μαθητές Γυμνασίου, Λυκείου και Απόφοιτους διασφαλίζοντας έτσι την ΕΠΙΤΥΧΙΑ για το μέλλον τους με την ένταξή τους σε ένα ανώτατο πανεπιστημιακό ίδρυμα της επιλογής τους! Το φροντιστήριο ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ στην Κοζάνη ανήκοντας στον μεγαλύτερο Όμιλο Φροντιστηρίων Μέσης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, διαθέτει μοντέρνους, άνετους και καλαίσθητους χώρους διδασκαλίας, έμπειρο εκπαιδευτικό προσωπικό καταρτισμένο σε νέες διδακτικές μεθόδους και ολιγομελή ομοιογενή τμήματα (3-4 ατόμων κατά μέσο όρο) ενώ τα πλέον σύγχρονα μέσα εκπαίδευσης (διαδραστικοί πίνακες, προτζέκτορες και γραφίδες) καλύπτουν τις απαιτήσεις κάθε μαθητή σε μία εποχή που οι νέες τεχνολογίες έχουν μεταβάλει τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας. Η συνεχής έρευνα και ανάπτυξη είναι ένα στοιχείο που χαρακτηρίζει το φροντιστήριό μας (ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ). Η διαρκής ανανέωση της ύλης γίνεται από Ακαδημαϊκούς Διευθυντές των αντίστοιχων ειδικοτήτων, Μαθηματικούς, Φυσικούς, Χημικούς, Φιλολόγους, Βιολόγους, καθηγητές Πληροφορικής και πολλούς άλλους εκπαιδευτικούς με τεράστια εμπειρία και αναγνωρισμένο ακαδημαϊκό και συγγραφικό έργο. Από αυτούς εξετάζονται τα κίνητρα των προγραμμάτων και η αποτελεσματικότητά τους σε σχέση πάντα με τους μαθητές και τι εκπαιδευτικές ανάγκες τους, ώστε να επιτύχουν το στόχο τους! Γιατί στο Διακρότημα είμαστε πάντα ένα βήμα μπροστά! Το όνομα των Φροντιστηρίων ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ αναγνωρίζεται σε περισσότερες από 100 περιοχές σε Ελλάδα και Κύπρο με 2 πιστοποιήσεις ολικής ποιότητας ISO 9001 και ΕΛΟΤ 1433 από τους LLOYD΄S Register του Λονδίνου. Η εταιρεία διαθέτει περισσότερους από 70 τίτλους σχολικών βοηθημάτων για τα μαθήματα Γυμνασίου – Λυκείου, προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού και συμβουλευτικής, γονέων και μαθητών, οδηγό σπουδών με χρήσιμες πληροφορίες.

ΤΟGETHER

Που οφείλεται η υψηλή εκπαιδευτική ποιότητα που προσφέρετε αλλά και οι επιτυχίες των μαθητών σας; ΣΤΗΝ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ , διότι ως αρχή έχουμε τη μη καλλιέργεια ψευδούς εικόνας στον μαθητή και την οικογένειά του, για την ένταση της απαιτούμενης προσπάθειας. ΣΕ ΟΛΙΓΟΜΕΛΕΙΣ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ των 3-4 ατόμων κατά μέσο όρο. ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ σε 3 επίπεδα: Α . 60΄ΛΕΠΤΟ ΜΑΘΗΜΑ που σημαίνει ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΑΘΗΣΗΣ. Β. Χρήση συνεδριακού τραπεζιού για την άμεση και προσωπική επικοινωνία καθηγητή-μαθητή. Γ . Χρήση πολυμέσων: διαδραστικοί πίνακες ,ηλεκτρονική παρουσίαση μαθήματος. ΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ : εξειδικευμένη ύλη από βιβλία ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ, αποκλειστικά και μόνο για τους μαθητές των φροντιστηρίων μας , διαρκώς εμπλουτιζόμενα κάθε χρόνο από τα συγγράμματα των ακαδημαϊκών Διευθυντών του Ομίλου. ΣΤΟΥΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ που πληρούν απόλυτα όλους τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας των μαθητών μας, σε συνδυασμό

με την αισθητική και τα φωτεινά χρώματα που συντελούν καταλυτικά στην καλή ψυχολογία των παιδιών. ΣΤΟΥΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ, άρτια καταρτισμένους , κατόχους Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών τίτλων, οι οποίοι διαθέτουν διδακτική εμπειρία, αγάπη για τα παιδιά και το εκπαιδευτικό αντικείμενο, οι οποίοι επιλέγονται προσεκτικά, εκπαιδεύονται και αξιολογούνται. ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ, με προσωπικό κωδικό και πρόσβαση στις καρτέλες του μαθητή, για κάθε μάθημα ξεχωριστά, με μηνιαίες βαθμολογίες και παρατηρήσεις. ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ, το οποίο απευθύνεται σε όλους τους μαθητές , για να αντιμετωπίσουν τις αδυναμίες τους και να μπορέσουν να καλύψουν κενά προηγούμενων ετών, αλλά και να κατανοήσουν την τρέχουσα ύλη. ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ e-learning Διακρότημα, ένα ολοκληρωμένο Σύστημα υποστήριξης των μαθητών, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα επανάληψης του μαθήματος στο διαδίκτυο με ηλεκτρονικά βιβλία, τετράδια μελέτης και ασκησιολόγιο. ΣΤΗΝ ΠΡΟ-

13

ΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ, δηλαδή στα κοινά διαγωνίσματα κάθε 2ο Σάββατο, στα οποία η συμμετοχή των μαθητών είναι επιβεβλημένη, γιατί αποκτούν σημαντική εμπειρία, ευχέρεια στον γραπτό λόγο, μαθαίνουν να διαχειρίζονται σωστά τον χρόνο αλλά και το άγχος τους. ΣΤΗΝ ΕΓΚΑΙΡΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΥΛΗ της Γ΄ Λυκείου από την αρχή της Β΄ Λυκείου, με στόχο την κάλυψη τουλάχιστον του 50% της ύλης. Ποια είναι η φιλοσοφία σας; Τα παιδιά είναι η ελπίδα μας για το μέλλον! Οφείλουμε να τους εξασφαλίσουμε τις καταλληλότερες συνθήκες μάθησης για να αναπτυχθούν σωστά και να διαμορφώσουν τον χαρακτήρα τους. Η φιλοσοφία των Φροντιστηρίων ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ είναι να προσφέρουν σε όλους τους μαθητές τους πάντα την καλύτερη εκπαίδευση, χωρίς κανένα συμβιβασμό στην ποιότητα. Και όλα αυτά γιατί; Γιατί τα παιδιά αξίζουν πάντα το καλύτερο!

14 ΤΟGETHER

Α Ν Α Σ ΤΑ Σ Ι Α Π ΑΤ Σ Ι Ο Υ

Πολιτικοποιημένη Κοινωνιολογία;

Γ

ενικός σκοπός της επιστημονικής γνώσης είναι η προαγωγή της επιστημονικής γνώσης γύρω από όσα ενδιαφέρουν τον άνθρωπο, στην ασίγαστη φροντίδα του να δημιουργήσει συνθήκες μιας ζωής όλο και καλύτερης. Η κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη, η βελτίωση των όρων ζωής μας δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της επιστημονικής γνώσης και των πρακτικών εφαρμογών της. Από μια ευρύτερη σκοπιά η κοινωνιολογία δανείζεται πολλά από όσα καλλιεργούνται σε όλο τον επιστημονικό κόσμο σαν ένα είδος οδηγού και ελεγκτής. Η Κοινωνιολογία ως διακριτός κλάδος, εμφανίστηκε στην Ελλάδα στις αρχές του 20ου με την ίδρυση της Κοινωνιολογικής Εταιρείας το 1908 από τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, επικεφαλής της ομάδας των Κοινωνιολόγων. Στο επίπεδο της Β΄ βάθμιας εκπαίδευσης το μάθημα της Κοινωνιολογίας επιχειρήθηκε να εισαχθεί με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση των Γ. Παπανδρέου, Ακρίτα, Παπανούτσου, το 1964. Η χούντα καταργεί το μάθημα και το αντικαθιστά με μια προπαγάνδα κρατική το 1967-68, οπότε και η διδασκαλία του θα προκαλέσει αντιδικτατορικές εκδηλώσεις μαθητών σε ορισμένα σχολεία... Με αφορμή το νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα που θα ισχύσει από την επόμενη σχολική χρονιά, από όπου εξαφανίζονται οι Κοινωνικές Επιστήμες, μιλήσαμε με την Κοινωνιολόγο- εκπαιδευτικό και πρόεδρο του παραρτήματος της Δυτικής Μακεδονίας του Συλλόγου Ελλήνων Κοινωνιολόγων Αναστασία Πάτσιου.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

- Μπορεί να αμφισβητηθεί το εύρος της Κοινωνιολογίας ως επιστήμη; Αν δούμε την ιστορία της Κοινωνιολογίας, θα παρατηρήσουμε πως οι ίδιες οι κοινωνικές συνθήκες οδήγησαν στην γέννησή της. Δηλαδή, ενώ ο κοινωνικός στοχασμός υπήρχε μέσα στη φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων, στην καθιέρωσή της ως επιστήμη συνετέλεσαν τόσο οι ιδέες του Διαφωτισμού, όσο και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που προκάλεσαν οι δύο μεγάλες επαναστάσεις της Δυτικής Ευρώπης, η Γαλλική και η Βιομηχανική. Δημιουργήθηκαν νέες κοινωνικές τάξεις και σχέσεις κυριαρχίας, προκλήθηκαν αλλαγές στην εργασία και τους θεσμούς, μετακινήσεις πληθυσμών από την ύπαιθρο στην πόλη. Πρόκειται δηλαδή για κοινωνικό μετασχηματισμό, ο οποίος προκάλεσε κοινωνικά προβλήματα, αγωνία και φόβο για το αύριο, ενώ παράλληλα έδωσε το έναυσμα σε φωτισμένα μυαλά να ερμηνεύσουν αυτές τις αλλαγές με επιστημονικότητα, αποσκοπώντας στην επίλυση των προβλημάτων. Εξάλλου, πάντα ο στόχος της επιστήμης, της οποιασδήποτε επιστήμης, είναι η ευτυχία του ανθρώπου. Αργότερα εμφανίστηκε η ανάγκη να μελετηθούν φαινόμενα όπως ο ρατσισμός, οι κοινωνικές και οι έμφυλες ανισότητες, τα κοινωνικά κινήματα, το έγκλημα, ο αυταρχισμός και τόσα άλλα. Σήμερα, εάν κοιτάξουμε προσεκτικά γύρω μας θα παρατηρήσουμε ραγδαίες αλλαγές στην κοινωνική οργάνωση. Θα σας αναφέρω μόνο τις πιο εμβληματικές: την παγκόσμια οικονομική κρίση, το προσφυγικό- μεταναστευτικό και την πανδημία, η οποία προέκυψε ξαφνικά. Οι νέες κοινωνικές συνθήκες απαιτούν μελέτη. Και γι αυτό το αντικείμενο της κοινωνιολογίας, της κατεξοχήν επιστήμης που τις μελετά, διευρύνεται, προσφέροντας τα εργαλεία της και σε άλλους κλάδους, εξειδικευμένους, όπως την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, της εργασίας, της υγείας, των δικτύων αλλά και την κοινωνιο-γλωσσολογία, την κοινωνιο-βιολογία κλπ.

- Ο Πιέρ Μπουρντιέ γράφει πως η Κοινωνιολογία είναι ένα μέσο αυτοάμυνας, ένας τρόπος να κάνεις το ανοίκειο, οικείο. Βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με μεγάλης έκτασης κοινωνικά προβλήματα. Αυτή η αποδυνάμωση αφήνει απροστάτευτη την κοινωνίας μας; Για τον σπουδαίο Γάλλο κοινωνιολόγο Pierre Bourdieu η κοινωνιολογία είναι «Μάθημα ελευθερίας», γιατί μέσω της κλινικής της χρήσης έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν κοινωνική αυτογνωσία όχι μόνο οι κοινωνικοί επιστήμονες, αλλά όλα τα «κοινωνικά υποκείμενα». Μπορούν δηλαδή να γνωρίσουν καλύτερα αυτό που είναι, αυτό που κάνουν και αυτό που θα μπορούσαν να είναι και αυτό που μπορούν να κάνουν. Όπως λέει ο ίδιος: «Η γνώση του πιθανού είναι προϋπόθεση γέννησης του δυνατού» συμπυκνώνοντας στην φράση αυτή την κοινωνική και πολιτική λειτουργία της κοινωνιολογίας. Αυτό συνιστά την μια όψη της απελευθέρωσης του ατόμου.

ΤΟGETHER

15

Η δεύτερη όψη αφορά στην αντιπαράθεση της κοινωνικής θεωρίας με την κοινότοπη γνώση, δηλαδή τη γνώση που νομίζουν ότι κατέχουν οι άνθρωποι. Μέσω της εμπειρικής παρατήρησης του κοινωνικού κόσμου, σύμφωνα με τον Bourdieu, η κοινωνιολογία είναι ικανή να αναδείξει τις «ενδογενείς αιτίες και τις απρόσωπες κρυφές δυνάμεις που κινητοποιούν τα άτομα και τις συλλογικότητες». Με άλλα λόγια, η συμβολή της κοινωνιολογικής σκέψης έγκειται στην ανάδειξη των κοινωνικών παραμέτρων των ζητημάτων που απασχολούν τον άνθρωπο, ώστε να απελευθερωθεί από την μοιρολατρία. Εξάλλου, τα πορίσματα των ερευνών της επιστήμης εφαρμόζονται σε ευρεία κλίμακα στην ζωή, όπως ακριβώς ήταν το όραμα των βασικών θεμελιωτών της.

- Θεωρείτε πως η ύπαρξη των κοινωνικών επιστημών στην σύγχρονη εποχή συντελεί στην καλλιέργεια θεμελιωδών διαδικασιών για την ανάπτυξη της κριτικής και της σκέψης; Ο Αμερικανός κοινωνιολόγος Charles Wright Mills καθιέρωσε τον όρο «κοινωνιολογική φαντασία», εννοώντας την ικανότητα των ατόμων να συνδέουν όσα συμβαίνουν στην προσωπική τους ζωή με τα ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα. Με αυτό τον τρόπο αξιοποιείται η προσωπική εμπειρία με βάση τις γενικές ιδέες για τον κόσμο που μας περιβάλλει, στην κατανόηση των κοινωνικών προβλημάτων. Για πα-

«Σήμερα η αναγκαιότητα της επιστημονικής μελέτης της κοινωνίας προβάλει πολύ επιτακτική, καθώς παρατηρούμε πως στις κοινωνίες ανακύπτουν έντονα προβλήματα». ράδειγμα, μπορούν να συνδεθούν προσωπικά πρόβλημα, όπως η ανεργία, με το επίπεδο ανάπτυξης της οικονομίας, τις επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες με τις οποίες τροφοδοτεί το εκπαιδευτικό σύστημα τα άτομα κλπ, ώστε να μην αποδίδονται αυτά σε αποδιοπομπαίους τράγους, δηλαδή να μην επιρρίπτονται ευθύνες σε αθώα άτομα ή ομάδες. Αυτή η ικανότητα «θέασης» των προσωπικών προβλημάτων είναι πολύ σημαντική, ιδιαίτερα όταν γίνεται αντιληπτό ότι δεν είναι ατομικά, εν τέλει. Και όλο αυτό συνιστά σημαντικό παράδειγμα ανάπτυξης κριτικής σκέψης.

- Η επιστημονική γνώση της κοινωνίας συνδέεται με την μεταβολή της; Σήμερα η αναγκαιότητα της επιστημονικής μελέτης της κοινωνίας προβάλει πολύ επιτακτική, καθώς παρατηρούμε πως στις κοινωνίες ανακύπτουν έντονα προβλήματα. Το προσφυγικό μεταναστευτικό δημιούργησε την ανάγκη συμβίωσης ατόμων με διαφορετικό παρελθόν και κουλτούρα, η νεοφιλελεύθερη διαχείριση της οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο επέφερε την όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και την μεγέθυνση των κοινωνικών προβλημάτων. Παρατηρούμε στις ΗΠΑ την αναζωπύρωση του ρατσισμού, σε όλο τον κόσμο την αλλαγή της οργανωτικής δομής της εργασίας και την τάση να κυριαρχήσει η τηλεργασία. Οδηγούμαστε σε νέες μορφές εκπαίδευσης, την τηλεκπαίδευση,

στην αναγκαστική αποστασιοποίηση των προσώπων, αλλά και σε μεγάλες ανισότητες αναφορικά με την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, την αποδυνάμωση συνταγματικά κατοχυρωμένων ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και τόσα άλλα. Από την άλλη πληθαίνουν τα σενάρια της συνομωσιολογίας και τα παραδείγματα της προπαγάνδας. Όλα αυτά αποδεικνύουν περίτρανα την επιτακτικότητα της επιστημονικής μελέτης των κοινωνικών φαινομένων, προκειμένου να προστατευθεί η κοινωνία από τις κοινότοπες ερμηνείες, που εγκυμονούν τον κίνδυνο της χειραγώγησης.

- Τι συμβαίνει με τα ωρολόγια προγράμματα; Γενικά τα ωρολόγια προγράμματα και τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών καταρτίζονται με βάση τις επιδιώξεις της κάθε κυβέρνησης για το εκπαιδευτικό σύστημα. Στο νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα του Γυμνασίου και του Γενικού Λυκείου, το οποίο θεσπίστηκε χωρίς προηγούμενο διάλογο με τους εκπαιδευτικούς και δημοσιεύθηκε με το κλείσιμο των σχολείων αιφνιδιάζοντας την εκπαιδευτική κοινότητα, περικόπτονται οι ώρες διδασκαλίας της «Οικιακής Οικονομίας» στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο καταργείται η διδασκαλία των μαθημάτων επιλογής όπως «Καλλιτεχνική παιδεία» και «Διαχείριση Φυσικών πόρων» της Α τάξης, η «Ερευνητική Εργασία» της Α και Β λυκείου, το «Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο» της Γ και τα μαθήματα Κοινωνικών Επιστημών «Σύγχρονος Κόσμος- Πολίτης και Δημοκρατία» και «Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών» στην Β λυκείου, ενώ η «Πολιτική Παιδεία» της Α υποβαθμίζεται από 3ωρο σε 2 ώρες την εβδομάδα. Η δε «Κοινωνιολογία» θα διδαχθεί μόνο για τη σχολική χρονιά που βρίσκεται προ των πυλών και στη συνέχεια θα αντικατασταθεί από τα Λατινικά. Αντίστοιχα αυξάνονται οι ώρες διδασκαλίας των Θρησκευτικών, των Αρχαίων Ελληνικών, των Ξένων Γλωσσών και της Γυμναστικής. Όλες αυτές οι αλλαγές πραγματοποιούνται αυθαίρετα, καθώς δεν αιτιολογούνται από καμία επιστημονική έκθεση.

- Η κατάργηση των καλλιτεχνικών και κοινωνικοοικονομικών μαθημάτων αντιτίθεται στους θεμελιωμένους σκοπούς της εκπαίδευσης; -Παγκόσμια, μερικοί από τους θεμελιωμένους σκοπούς της εκπαίδευσης αναφέρονται στην υποχρέωση του εκπαιδευτικού συστήματος να μαθαίνει στο παιδί να συνυπάρχει, να συνεργάζεται με τους άλλους, να εκφράζεται ελεύθερα την κρίση και τα συναισθήματά του, να αναπτύσσει τη φα-

ντασία του. Σύμφωνα με το δικό μας Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ανάμεσα σε άλλους, σκοποί της εκπαίδευσης είναι η καλλιέργεια των δεξιοτήτων και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων των μαθητών, η ευαισθητοποίηση για την αναγκαιότητα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και η υιοθέτηση ανάλογων προτύπων συμπεριφοράς, η φυσική, ψυχική και κοινωνική ανάπτυξη και η ευαισθητοποίηση σε θέµατα ανθρωπίνων δικαιωµάτων, παγκόσμιας ειρήνης και η διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Με την κατάργηση των μαθημάτων επιλογής αρχικά αφαιρείται η δυνατότητα από τους μαθητές και τις μαθήτριες της επιλογής των μαθημάτων, τα οποία ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους και με την κατάργηση των κοινωνικών επιστημών η δυνατότητα να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της πολιτικής και κοινωνικής τους παιδείας, ώστε να μετασχηματιστούν σε αυτούς τους πολίτες που έχει ανάγκη η σύγχρονη, παγκόσμια κοινωνία.

- Τι θα χάσουν τα παιδιά; Ποιο πρόβλημα δημιουργείται με την κατάργηση (των κοινωνικών επιστημών); - Νομίζω πως, ως κοινωνία θα πρέπει να αναλογιστούμε τι πολίτες χρειάζεται αυτή η χώρα. Εάν λάβουμε υπόψη ότι οι 17 χρονες μαθήτριες και οι 17ρηδες μαθητές ψηφίζουν, χρειάζονται πολίτες με πολύπλευρη γνώση και με κριτική σκέψη. Και οι κοινωνικές επιστήμες παρέχουν και τα δύο γιατί πρωτίστως είναι κριτικές. Ακόμη και στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο ευνοεί την παπαγαλία, αυτό είναι γνωστό δεν αμφισβητείται, για παράδειγμα το βιβλίο του μαθήματος «Σύγχρονος Κόσμος» της β τάξης, ένα καινούριο βιβλίο, ήταν δομημένο με τρόπο που αποσκοπούσε στην κατανόηση, τη συζήτηση και κρίση από τους μαθητές και τις μαθήτριες, του πολιτικού και κοινωνικού παρόντος στη χώρα μας, στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Με λίγα λόγια διαπραγματευόταν ζητήματα που αφορούν στη Δημοκρατία, τα Δικαιώματα, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη μετανάστευση, την παγκοσμιοποίηση, τις ταυτότητες, τα μέσα δικτύωσης, την ανεργία και τη φτώχεια, την παραβατικότητα κ.ά.. Όλα όσα ενδιαφέρουν τον σύγχρονο νέο και τη σύγχρονη νέα, όσα απαιτείται να μελετήσει και να ερευνήσει, να στοχαστεί, ώστε να έχει γνώση, να σκέφτεται κριτικά και εν τέλει να διαμορφωθεί μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα ένας/μια ενεργός/ή πολίτης, έτοιμος και έτοιμη να αντιπαρατεθεί στα παγκόσμια προβλήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω.

16 ΤΟGETHER

Ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία Όταν το σχολείο γίνεται φορέας διατήρησης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, της ιστορίας και της παράδοσης ενός τόπου. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

Ο λόγος για το 1ο Δημοτικό Σχολείο Σιάτιστας του Δήμου Βοΐου, όπου μαθητές μαζί με τον εκπαιδευτικό Μιχάλη Δούβλο, έδωσαν ζωή σε ιστορίες του παρελθόντος, σε έθιμα και παραδόσεις που θυμίζουν μία άλλη εποχή. Αυτά που πρέπει να διατηρήσουμε στις μνήμες μας και να διαδώσουμε στις νεότερες γενιές. Ένας δάσκαλος που κέρδισε την αγάπη των μαθητών του και το χειροκρότημα του κόσμου, δείχνοντας τις πολλές δυνατότητες που μπορεί να έχει ένα σχολείο σήμερα, πέρα από τη μάθηση των βασικών γνώσεων. Οι μαθητές έδειξαν ότι η μάθηση μπορεί να γίνει τόσο ευχάριστη, να εμπνεύσει για δημιουργία και να δώσει σπουδαία διδάγματα σε μικρούς και μεγάλους. Οι πολλαπλές δράσεις του σχολείου, υπό την επίβλεψη του εκπαιδευτικού κ. Δούβλου, με την πολύτιμη βοήθεια φορέων και πολιτών της περιοχής, των γονέων των μαθητών, αλλά και απόδημων Σιατιστινών, έκαναν την ιστορία και την παράδοση της Σιάτιστας να ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο και το ταλέντο των παιδιών ξετυλίχθηκε στις οθόνες, σκορπώντας συγκίνηση και νοσταλγία στους μεγάλους, θαυμασμό και ικανοποίηση στους νεότερους.

«Σιάτιστα: Ένα ταξίδι σε μια αρχόντισσα», ταινία – οδοιπορικό από την Ε’ τάξη του σχολικού έτους 2017-2018.

«Σιάτιστα: Ένα ταξίδι σε μια αρχόντισσα», ταινία – οδοιπορικό από την Ε’ τάξη του σχολικού έτους 2017-2018. Ένα ταξίδι όμορφο από την αρχόντισσα Σιάτιστα. Ένα ταξίδι του «σήμερα», χρησιμοποιώντας το «χθες», καλά φυλαγμένο για «αύριο». Μια απόδειξη αγάπης για τον τόπο μέσα από πράξεις. Με την ταινία αυτή το κοινό συναντήθηκε με τη Σιάτιστα: την ιστορία της, τα αυθεντικά αρχοντικά της βγαλμένα από παραμύθι, τις 29 εκκλησίες 17ου αιώνα αξιόλογου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, τα κτήρια δωρεάς ευεργετών καθώς και το έργο τους, μουσεία, αμπελουργία, κρασί, γούνες, παραδοσιακά εδέσματα, παραδοσιακοί χοροί, παραδοσιακά παιχνίδια, απόδημοι Σιατιστινοί, Μπούρινος, ήθη – έθιμα, σύλλογοι, αθλητισμός. Η ταινία διακρίθηκε με το 2ο βραβείο στην κατηγορία τεκμηρίωσης στον 9ο Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινιών μικρού μήκους «Cinema… διάβασες;», όπου συμμετείχαν 180 σχολεία από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ομογένεια. «Η ζωντανή, βιωματική η μάθηση στο νέο σχολείο», όπως δηλώνει ο κ. Δούβλος, «με τη χρήση των νέων τεχνολογιών προσελκύει το ενδιαφέρον των παιδιών σε πολύ μεγάλο βαθμό. Σε μια εποχή που η αποξένωση έχει μπει δυστυχώς για τα καλά στη ζωή μας, υπήρξαν για άλλη μια φορά άνθρωποι της Σιάτιστας που μας έδειξαν πολύ όμορφα τι θα πει φιλοξενία, βοήθεια, προσφορά». Σας παρουσιάζουμε, λοιπόν, μερικές από τις πιο σημαντικές δράσεις του σχολείου, του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σιάτιστας του Δήμου Βοΐου. Ο σιατιστινής καταγωγής εκπαιδευτικός Μιχάλης Δούβλος και οι μικροί μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους και ζωντανεύουν το παρελθόν με έναν ξεχωριστό τρόπο που συγκινεί και εντυπωσιάζει.

ΤΟGETHER

17

«1940: Μια βαλίτσα γεμάτη ιστορία», ταινία μικρού μήκους από τους μαθητές της Δ τάξης του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σιάτιστας του Σχολικού έτους 2019 – 2020. Ψάχνοντας για το παραμύθι «Ο Αλή Μπαμπάς και οι 40 κλέφτες» στο υπόγειο της γιαγιάς, τα παιδιά ξεκλειδώνουν μια βαλίτσα παλιά, χαμένη απ΄ το ΄40. Μια βαλίτσα γεμάτη θησαυρούς, με πρωταγωνιστές τα ίδια τα παιδιά. Με ξεκάθαρο στόχο να διδαχθούν τα παιδιά την αγάπη για την πατρίδα και τον τόπο τους, οι μαθητές και το κοινό πήραν ανάσες ιστορικής μνήμης και συνείδησης. « Η διδασκαλία της Ιστορίας με τέτοιο τρόπο, εν έτη 2019, είναι χρέος μας και όχι επιλογή μας. Το σχολείο πλάθει μαθητές που αγαπούν την πατρίδα τους μέσα από δράσεις κι ένα όμορφο πλαίσιο», αναφέρει ο κ. Δούβλος, τονίζοντας παράλληλα τη σπουδαιότητα της συνεργασίας σχολείου και γονέων, που επιμελήθηκαν κάθε λεπτομέρεια που αφορούσε τα παιδιά τους. Η ταινία συμμετείχε σε διαγωνισμούς του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων με σκοπό να προβληθεί η περιοχή, κυρίως όμως οι μαθητές να ζήσουν μία μοναδική εμπειρία βλέποντας τον κόπο τους να ταξιδεύει, να διδάσκει, να συγκινεί και να ξυπνά αναμνήσεις.

«24 + 1 λόγοι που είμαστε περήφανοι ως Έλληνες» Στο πλαίσιο της διαθεματικής προσέγγισης των ιστορικών γεγονότων του 1821 οι μαθητές και οι μαθήτριες της Στ΄ τάξης του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σιάτιστας με τον δάσκαλό τους κ. Μιχάλη Δούβλο δημιούργησαν μια νέα ταινία μικρού μήκους με τίτλο «24+1 λόγοι που είμαστε περήφανοι ως Έλληνες». Αρχικά, οι μαθητές και οι μαθήτριες αναζήτησαν λόγους για τους οποίους αισθανόμαστε περήφανοι ως Έλληνες και στη συνέχεια έκαναν τη λήψη γυρισμάτων απέναντι απ΄ το σχολείο, στον αύλειο χώρο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Δημητρίου. Σε μια προσπάθεια διατήρησης του χρέους απέναντι στην πατρίδα, χρέους ειρήνης, το σχολείο πλάθει παιδιά με αγάπη για το έθνος μας μακριά από φανατισμούς και ακρότητες.

«Η δίκη των δικαστών» ταινία μικρού μήκους

Η ταινία διακρίθηκε στον 10ο Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινιών μικρού μήκους «Cinema… διάβασες;», με το βραβείο «εύφημη μνεία» που αποτελεί μια τιμητική διάκριση για το σχολείο. Στον συγκεκριμένο διαγωνισμό συμμετείχαν 181 σχολεία από την Ελλάδα και την Κύπρο, εκ των οποίων οι 89 συμμετοχές ήταν από σχολεία της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (Νηπιαγωγεία – Δημοτικά). Ανεξάρτητα από τη διάκριση και τη βράβευση, αυτό που ξεχωρίζει είναι η προσπάθειά των παιδιών και η ενασχόληση με ενδιαφέροντα που προάγουν την πρόοδό τους και χαρίζουν πραγματική χαρά.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης των μαθητών και μαθητριών της ΣΤ΄ τάξης του σχολείου με αφορμή την 25η Μαρτίου δημιουργήθηκε κι ένα κομμάτι της ταινίας «Η δίκη των δικαστών».

1834. Η Ελλάδα πλέον ως νεοσύστατο κράτος προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης παραδίδει στον Όθωνα την Ελλάδα ελεύθερη και στηρίζει πάνω του τη διακυβέρνηση της χώρας. Οι εξελίξεις συγκλονιστικές. Ο Κολοκοτρώνης οδηγείται σε δίκη κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία. Όμως ο

Μ

ε γνώμονα τη σταθερή και υψηλή ποιότητα, την απαράμιλλη γεύση των γαλακτοκομικών προϊόντων δημιουργήσαμε το τυροκομείο μας στην Μπάρα της Σιάτιστας του Νομού Κοζάνης, στους πρόποδες του Μπούρινου, ένας από τους πιο σημαντικούς βιότοπους της Ελλάδας, που προστατεύει και διατηρεί σπάνια, μοναδική χλωρίδα & πανίδα ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000 σε μια τοποθεσία με απέραντα βοσκοτόπια και καθαρό αέρα. Η εμπειρία μας εγγυάται την ποιότητα των Ελληνικών πα- ραδοσιακών τυριών, με επιλεγμένα γάλατα που συλλέγονται από τους κτηνοτρόφους μας, δηλαδή εκείνους που εξασφα- λίζουν σταθερά το αγνότερο γάλα, τον ανεκτίμητο θησαυρό της Ελληνικής φύσης.

ΔΙΚΟΣ ΣΤ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΒΕ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΜΠΑΡΑ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ (ΚΟΜΒΟΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ) Τ. 2465022837 - 6947122933 Ε. bourinosdairy@gmail.com

18 ΤΟGETHER

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΜΠΡΑΒΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΥΣ, ΤΑΛΑΝΤΟΥΧΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ. Σιάτιστα: Ένα ταξίδι σε μια αρχόντισσα”, Ε’ τάξη, σχολ. έτος 2017-18, “24+1 λόγοι που είμαστε περήφανοι ως Έλληνες”, “Η δίκη των δικαστών “ ΣΤ’ τάξη, σχολ. έτος 2018-19., Μαθητές: Γκερεχτές Παναγιώτης, Γκούντρα Αικατερίνη, Δουγαλή Βασιλική, Εμμανουήλ Ναούμα, Ζδούπας Κωνσταντίνος, Καρακώστα Δέσποινα, Κατρανάς Αθανάσιος, Λάγγα Αικατερίνη, Μαρκοπούλου Νικολέττα, Μεσημέρη Παναγιώτα, Μητράγκος Αθανάσιος, Μιράκα Εριστγιάν, Μπόντα Αναστασία, Νίκου Γκόγκου Αικατερίνη, Παπάς Κωνσταντίνος, Ρετζέπης Δημήτριος, Σαπνάρα Αικατερίνη, Σαργκάνας Βασίλειος, Τζιούκαλιας Ιωάννης, Τζώνου Παναγιώτα, Τσιαούσης Νικόλαος, Τσιότσιος Νικόλαος, Τσιούτσιου Βασιλική, Τσούτσας Βασίλειος. πρόεδρος του δικαστηρίου, Αθανάσιος Πολυζωίδης, που σημειωτέον είχε προσωπικές και πολιτικές εχθρότητες με τον Κολοκοτρώνη, αρνείται το 1834 να υπογράψει την απόφαση, διαμαρτυρόμενος ότι την θεωρεί άδικη και άτιμη. Η άρνηση αυτή οδηγεί τον ίδιο τον πρόεδρο του δικαστηρίου σε δίκη. Τα λόγια του, συγκλονιστικά… Η εξαιρετική ερμηνεία των παιδιών, οι προσεγμένες ενδυμασίες τους και το κατάλληλο κτίριο του σχολείου γύρισαν πολλά χρόνια πίσω. Σ΄ εκείνα τα χρόνια της διχόνοιας τα οποία διδάσκουν την αποφυγή αυτής, διδάσκουν ήθος και φιλοπατρία.

«1940: Μια βαλίτσα γεμάτη ιστορία», Δ’ τάξη, σχολ. έτος 2019-2020, Μαθητές: Βατιάνη Δέσποινα, Γιάννη Ηλιάνα, Δίκος Παντελής, Δουγαλή Άννα, Καραμάνης Λουκάς, Καφάση Κωνσταντίνα, Κεραμάρης Μάριος, Κοκκώνης Χαρίλαος, Μαρκοπούλου Χριστίνα, Ντιός Νικόλαος, Ρέπα Ναούμα, Σαλαγγιώτης Γεώργιος, Σκορδάρη Θεοδώρα, Ταραράς Αδάμ, Τσανασίδη Βασιλική, Τσιανάκα Βασιλική, Τσιανάκας Χρήστος.

φροντιστήριο μ.ε.

4Το καλύτερο πρόγραμμα σπουδών,

από τους πιο έμπειρους καθηγητές

4Ανταγωνιστικά πακέτα προσφορών 4Ηλεκτρονικές σημειώσεις, διαρκείς επαναλήψεις, και σύγχρονες αίθουσες διδασκαλίας!

4Χώροι δομημένοι με βάση την ψυχολογία και τη διαφορετικότητα 4Ενημέρωση για την πορεία των μαθητών μας και συνεχή συνεργασία με τους γονείς 4Τμήματα Γυμνασίου-Λυκείου- ΕΠΑΛ. Μεγάλου Αλεξάνδρου 5, Σιάτιστα Τ. 2465 300 830 και 6948 58 74 95 Υπεύθυνος σπουδών Γιώργος Λ. Καραμάνης

ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ

ΑΔΕΛΦΟΙ ΑΝ. ΓΚΟΥΝΤΡΑ Ο.Ε. Δερβένη, Μπάρα Σιάτιστας, Σιάτιστα, 50 300 Κοζάνη Τ. +30 24650 23448 - Kιν. +30 6944391979, +30 6942537479 E. gountras@gmail.com

www.gountras.gr

Αν ψάχνεις για πραγματικά φρέσκο και χειροποίητο παγωτό δεν έχεις παρά να επισκεφτείς τα καταστήματα DeuxK. Μοναδικές γεύσεις από άριστης ποιότητας υλικά!”

DeuxK: Παύλου Χαρίση 7, Κοζάνη DeuxK: Αιόλου 1 Κοζάνη DeuxK: Μακρυγιάννη 2, Κοζάνη DeuxK: Παύλου Χαρίση 7, Κωνσταντίνου Καραμανλή 22, (με την επωνυμία Αχιλέας), Κοζάνη DeuxK: 25ης Μαρτίου 61Α (με την επωνυμία Αχιλέας), Πτολαιμαΐδα DeuxK: Λεπτοκαρυά, Πλατεία Αντωνίου Σβώκου

ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ Σιάτιστα

Ηλεκτρικές συσκευές/ Έπιπλα/ Στρώματα/ Πλυστικά μηχανήματα ΕΙΔΙΚΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΠΑΚΕΤΑ Η επιχείρηση ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ εδρεύει στη Σιάτιστα εδώ και 40 χρόνια. Μια οικογενειακή επιχείρηση 2ης γενιάς που έχει ως τομέα δραστηριοποίησης το εμπόριο επίπλου, ηλεκτρικών ειδών, στρωμάτων, μηχανημάτων και ότι αφορά τον οικιακό εξοπλισμό! Δύο όροφοι καταστημάτων γεμάτοι με όλα όσα χρειάζεται ένα σύγχρονο σπίτι συνδυάζοντας την άψογη εξυπηρέτηση με πολύ προσιτές τιμές. Επιλέξτε μέσα από μια μεγάλη γκάμα προϊόντων που θα ικανοποιήσουν τις δικές σας ανάγκες.

ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ! Δ. Μεγ Αλεξάνδρου 33, Σιάτιστα | Τ. 2465 023148

20 ΤΟGETHER

Δ Ω ΡΑ Σ Ι Α Λ Β Ε ΡΑ

Πως συνδυάζεις την Δημοσιογραφία με το Stand up Comedy; _ Το σταντ-απ είναι καθημερινά στις ζωές και την καρδιά μας και δεν το ξέρουμε; Νομίζω ότι η ζωή μας πια είναι από μόνη της μια παράσταση Stand Up Comedy. Είμαστε για γέλια και για κλάματα με όλα αυτά που ζούμε. Σκέψου ότι αν οποιοσδήποτε άνθρωπος ανέβει σε μια σκηνή και περιγράψει με χιούμορ την πραγματικότητα που βιώνει, θα είναι σαν να παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη παράσταση. Άλλωστε και το stand-up εκεί βασίζεται, σε ιστορίες που βιώνουμε όλοι μας καθημερινά. Και η καθημερινότητα μέσα από το χιούμορ παίρνει μια άλλη διάσταση. Γίνεται πιο ευχάριστη. Όταν παρακολουθείς κάποιον άλλον να την περιγράφει και δεν την βιώνεις εσύ ο ίδιος, είναι όλα πιο εύκολα. _ Έχουν χιούμορ οι Έλληνες; Ναι. Θεωρώ πως έχουν αρκετό χιούμορ, ακόμη κι αν δεν τους φαίνεται με την πρώτη ματιά. Γι’ αυτό και αντέχουν τα όσα τους συμβαίνουν. Χωρίς χιούμορ η ζωή δεν αντιμετωπίζεται. Έχω την τύχη να ζω σε μια πόλη που το χιούμορ περισσεύει, όπως και ο αυτοσαρκασμός. Είναι γνωστοί οι κοζανίτες για τα «κασμέρια» τους, τα καυστικά χιουμοριστικά σχόλια. Τίποτα δεν μένει ασχολίαστο και τίποτα δεν περνάει χωρίς να δεχτεί το καυστικό χιούμορ των κοζανιτών. Για τον λόγο αυτό νομίζω ότι αγάπησαν πολύ και το Stand Up Comedy. Γιατί το χιούμορ είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους.

Ο

ταν η Δώρα Σιαλβέρα σπούδαζε δημοσιογραφία αποφάσισε να συμμετάσχει στο θεατρικό εργαστήρι της σχολής της. Και εγένετο η πρώτη της παράσταση, η Ιφιγένεια εν Ταύροις όπου έπαιξε και τον ομώνυμο ρόλο. Έκτοτε ασχολείται με την δημοσιογραφία, με θεατρικές ομάδες στην Δυτική Μακεδονία, κάνει σεμινάρια θεάτρου, γράφει θεατρικά κείμενα ενώ υπήρξε συνεργάτρια του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης για πολλά χρόνια. Το stand up comedy μπήκε στην ζωή της το 2007 και τo Youtube αποτελεί το τελευταίο της στέγαστρο. Και όχι, όποιος γράψει ή πει κάτι χιουμοριστικό δεν κάνει stand up. Το stand up είναι αξιοκρατικό και όχι κωμωδία κονσέρβα. Η είσαι αστείος ή δεν είσαι και αν έχεις δει την Δώρα Σιαλβέρα σε παράσταση της σίγουρα σου έκαναν παρατήρηση για το γέλιο σου!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

_ Τι θέλει ο Έλληνας θεατής να δει και να ακούσει; Θέλει να δει κάτι που να ταυτιστεί μαζί του, αλλά και κάτι που να σατιρίσει την καθημερινότητά του, την επικαιρότητα και την πολιτική κατάσταση. Θέλει να δει κάποιον που να λέει όσα θέλει να πει ο ίδιος και διστάζει ή δεν έχει βήμα να τα πει. Κυρίως όμως θέλει να γελάσει. Αυτό του λείπει περισσότερο. Το αβίαστο γέλιο. Όπως τότε που ήμασταν παιδιά και γελούσαμε με την ψυχή μας. Αυτό μας λείπει, το γέλιο απ την ψυχή μας. _ Το Stand Up Comedy είναι η πιο επικίνδυνη, ζόρικη, βασανιστική και δύσκολη τέχνη perfrormance; Σίγουρα είναι δύσκολη, αλλά καθόλου βασανιστική. Κάνω stand up γιατί μεταξύ μας νομίζω το γουστάρω περισσότερο από τους θεατές. Είναι ζόρικη όσον αφορά στο γράψιμο, γιατί πρέπει το κείμενο που θα γράψω να αγγίξει τον θεατή, να τον κάνει να γελάσει και να θέλει να συμμετάσχει και ο ίδιος στην παράσταση. Και φυσικά είναι ζόρικη και στο live γιατί πρέπει να βρίσκεσαι σε ετοιμότητα, πρέπει να αντιμετωπίσεις οτιδήποτε συμβεί ή ακουστεί από κάτω. Η απόσταση που μας χωρίζει με τον θεατή είναι μισό μέτρο. Σ’ αυτό το μισό μέτρο, δεν κρύβονται και πολλά. Ο θεατής βλέπει το άγχος σου, την αγωνία σου, και βλέπει και αν το απολαμβάνεις ή όχι. Κι εγώ θέλω να εισπράττει

ΤΟGETHER

21

ότι το απολαμβάνω.. Γιατί το Stand Up Comedy πάνω απ’ όλα είναι μια απολαυστική τέχνη. _ O Αμερικάνος κωμικός Jerry Seinfeld γράφει πως «Σύμφωνα με τις περισσότερες έρευνες ο νούμερο ένα φόβος των ανθρώπων είναι το να μιλάνε δημόσια. Δεύτερος είναι ο θάνατος.» Πως βιώνεις την σκηνή; Αισθάνθηκες ποτέ αμηχανία, ανασφάλεια ή ντροπή; Ο φίλος Jerry κάτι θα ξέρει για να το λέει, αλλά πιστεύω ότι η έρευνα δεν συμπεριλαμβάνει την Ελλάδα. Εδώ όλοι θα προτιμούσαν να μιλήσουν δημόσια απ’ το να πεθάνουν. Εγώ πάντως σίγουρα θα το προτιμούσα. Είναι δύσκολο να είσαι πάνω στη σκηνή και να σε βλέπουν όλοι. Εννοείται ότι έχω αισθανθεί ανασφάλεια, ντροπή, αμηχανία. Είναι όλα μέσα στο πρόγραμμα. Για κάποιον λόγο όμως, μαζί με όλα αυτά αισθάνομαι άνετα, γιατί με το που βρίσκομαι εκεί, αυτόματα γίνομαι ένας ρόλος.. Έτσι το βιώνω.. Δεν είμαι εγώ. Είμαι αυτή που κάνει Stand Up Comedy. Αν δεν το αντιμετωπίσω έτσι και θελήσω να το δω στην πραγματική του διάσταση μπορεί να μου προκαλέσει και πανικό. Γιατί στο Stand Up ο θεατής περιμένει οπωσδήποτε να γελάσει. Δεν είναι μια παράσταση που κάποιος παρακολουθεί αλλά οκ ακόμη κι αν δεν γέλασε πολύ αποζημιώνεται από τα σκηνικά, τα φώτα, τη μουσική. Εδώ δεν έχεις ούτε σκηνικά, ούτε μουσική. Είσαι εσύ και το κείμενό σου. Κι επειδή το νόμισμα έχει δύο όψεις, βλέπεις την άλλη και μόνο τότε περνάς πραγματικά καλά. _ Θεατρικότητα, σουρεαλισμός, πολιτική, κοινωνική και θρησκευτική σάτιρα, αυτοσαρκασμός, κωμωδία στην ιδιωματική. Έχεις χτίσει μια κωμική περσόνα. Πως και πόσο προετοιμάζεσαι για την σύνθεση των μονολόγων σου; Η προετοιμασία είναι μια καθημερινή διαδικασία. Τα ερεθίσματα που λαμβάνει κανείς από την επικαιρότητα και τη ζωή γενικότερα είναι μέρος αυτής της διαδικασίας. Το πιο ωραίο είναι πως με βρίσκουν γνωστοί αλλά και άγνωστοι άνθρωποι και μου λένε: «Κάτσε να σου πω ένα ωραίο να το βάλεις στα κείμενά σου». Έχω ακούσει άπειρες χιουμοριστικές ιστορίες. Νομίζω πια ότι πρέπει να κυκλοφορώ με μπλοκάκι για να τις σημειώνω. Όλοι έχουν μια ιστορία που μπορεί να γίνει η ιστορία που θα κάνει εντύπωση στην Αμερικάνα ή η επόμενη περιπέτεια της κοζανίτισσας εισοδηματία με τον Θανάση. Η περσόνα της κοζανίτισσας εισοδηματία έχει αγαπηθεί από την αρχή. Όχι μόνο στο YouTube, αλλά από την αρχή που βγήκε στο θέατρο. Η χρήση της ιδιωματικής, το ύφος, τα όσα λέει, όλα μαζί ή το καθένα ξεχωριστά έκανε τον κόσμο να την αγαπήσει πολύ. Η αλήθεια είναι ότι έχει φανατικούς φίλους και με χαροποιεί ιδιαίτερα αυτό. Ο ρόλος αυτός δημιουργήθηκε το 2010 για την παράσταση Stand Up Comedy «Νύχτες Κωμωδίας» του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης. Προετοιμάζοντας αυτή την παράσταση ο Γιώργος Κοντορίκος έφερε ένα κείμενο με κάποια πολύ ωραία στοιχεία που θέλαμε να τα αξιοποιήσουμε στην παράσταση, αλλά το κείμενο ήταν μικρό. Έπρεπε λοιπόν να δημιουργήσουμε ένα δικό μας κείμενο πάνω στα στοιχεία που μας άρεσαν. Καθίσαμε στο θεατράκι των Οχληρών, σ’ εκείνο το μικρό και αγαπημένο φουαγιέ για να γράψουμε. Λέγαμε και γελούσαμε μόνοι μας. Όταν γελάμε

μόνοι μας με αυτά που γράφουμε, είναι σίγουρο ότι θα γελάσει και το κοινό. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε το κείμενο και κατ’ επέκταση και ο ρόλος, που συνεχίστηκε και την επόμενη χρονιά με άλλες περιπέτειες και μετά με άλλες και η εισοδηματίας χωρίς όνομα με τον Θανάση αγαπήθηκαν πολύ από το κοινό και εύχομαι να αγαπηθούν κι άλλο. _ Γιατί χωρίς όνομα; Στα περισσότερα κείμενά μου ο ρόλος δεν έχει όνομα. Γιατί ο καθένας μας θα μπορούσε να είναι αυτός ο χαρακτήρας. Η εισοδηματίας ή η Αμερικάνα βρίσκονται έτσι κι αλλιώς ανάμεσά μας. Αυτό διαπίστωσα τόσα χρόνια μέσα από τις παραστάσεις του Stand Up Comedy. Έχω ακούσει πολλές φορές την ατάκα « Είσαι ίδια η ξαδέρφη μου η τάδε.» ή «Αχχχ σαν να βλέπω την κουμπάρα μου». Είναι ωραίο να ξέρεις ότι ο ρόλος που εσύ δημιούργησες, είναι στην ουσία πραγματικός. Σκέφτομαι να τις μαζέψω μια μέρα όλες αυτές τις πραγματικές να κάνουμε μια παράσταση. Η αλήθεια είναι ότι έχω συναντήσει ανθρώπους που είπα μέσα μου «Δεν μπορεί να είναι πραγματικός. Είναι ρόλος». Εννοείται βέβαια ότι αυτούς τους χαρακτήρες τους έχω αξιοποιήσει. Γι’ αυτό δεν βάζω όνομα. Για να έχει ελευθερία ο χαρακτήρας να κινείται ανάμεσά μας. _ Η καραντίνα σε οδήγησε να ανοίξεις το κανάλι σου στο Youtube ή ήταν μια σκέψη που προϋπήρχε; Το κανάλι υπήρχε από χρόνια πριν για άλλους λόγους. Επαγγελματικούς. Όταν ήρθε η καραντίνα δεν είχα στο μυαλό μου να κάνω τίποτε σχετικό. Μετά τις πρώτες μέρες άρχισε να έρχεται στην κουβέντα με φίλους η αντίδραση της κοζανίτισσας εισοδηματία στην κατάσταση με τον κοροναϊό. Συζητούσαμε τι θα μπορούσε να λέει για όλο αυτό στην επόμενη παράσταση όποτε θα ήταν αυτή. Μια μέρα ήρθε ένα μήνυμα από τη Μαρία που είχαμε πολύ καιρό να μιλήσουμε που μου έλεγε πως σκεφτόταν την εισοδηματία

μέσα στην καραντίνα και μου έστειλε κάποιες σκέψεις. Με την κουβέντα μου έδωσε την ιδέα για τη διαδικτυακή εμφάνιση της κοζανίτισσας. Κι έγινε. Ε η Μαρία ευθύνεται λοιπόν για τα βιντεάκια. Πάντως ήταν μια ωραία διέξοδος μέσα στην καραντίνα. Πέρασα πολύ δημιουργικά. Και φυσικά το πιο ωραίο είναι ότι το αγάπησε πολύ και ο κόσμος. Τους ευχαριστώ γι’ αυτό. Για τη στήριξή τους και για την αγάπη που μου δείξανε. _ Πως συνδυάζεται η δημοσιογραφία με το Stand Up Comedy; Έχουν σχέση αυτά τα δυο; Έχουν άμεση σχέση. Ουσιαστικά το ένα συμπληρώνει το άλλο. Στο Stand Up Comedy σχολιάζω πολλά από αυτά που συναντώ μέσα από τη δημοσιογραφία. Είναι οι δυο όψεις του νομίσματος που ανέφερα και πριν. Μέσα από τη δημοσιογραφία βλέπεις τη γκρίζα πλευρά μιας κατάστασης την οποία χρωματίζεις με το Stand Up Comedy. Για παράδειγμα δες τους ανθρώπους πόσο βρίζουν όταν παρακολουθούν σε ένα δελτίο ειδήσεων το πρόβλημα της οικονομικής κρίσης και πόσο γελούν όταν περιγράφεις την ίδια κατάσταση σε μια παράσταση. Είναι εντυπωσιακό το πόσο αλλάζουν οι εκφράσεις των ίδιων ανθρώπων για το ίδιο θέμα. Όλα είναι ζήτημα οπτικής. _ Και ποια θα είναι η συνέχεια; Θα δούμε παρακάτω; Νομίζω ότι η καθημερινότητά μας πια έχει αλλάξει τόσο πολύ που επιβάλλεται να υπάρξει συνέχεια. Είναι τόσα τα ερεθίσματα που δεν γίνεται να μην αξιοποιηθούν. Υπάρχουν πολλές σκέψεις που ελπίζω να οδηγήσουν σε ωραία δημιουργικά μονοπάτια.

22 ΤΟGETHER

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΡΟΚΟΣ

Οταν ο Στέφανος Ρόκος συνάντησε τον Nick Cave!

Γ

Love letter.

ράφουμε και βλέπουμε με ό,τι είμαστε λένε. Άλλοτε στηριζόμαστε στο συναίσθημα και άλλοτε στην γνώση. Πάντα όμως όταν κοιτάς έναν πίνακα κάτι νιώθεις. Γλυκό, πικρό, χαρούμενο, στενάχωρο, αστείο. Παλιότερα όταν κοιτούσα έναν πίνακα προσπαθούσα πάντα να καταλάβω τι θέλει να πει ο καλλιτέχνης. Πλέον προσπαθώ να καταλάβω που στέκομαι εγώ απέναντι σε αυτό που βλέπω. Τον Στέφανο Ρόκο τον παρακολουθώ καιρό τώρα γιατί η ζωγραφική του, μου μιλάει, με απελευθερώνει και μου δίνει τον χώρο που χρειάζομαι ώστε να φτιάξω την δική μου ιστορία πάνω στο έργο του.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

ΤΟGETHER

23

_ Πότε ζωγραφίζετε; Δευτέρα με Παρασκευή, από τις 9 το πρωί έως τις 5-6 το απόγευμα. Μετά συνήθως βγαίνω, έστω και για λίγο. Φυσικά δουλεύω αν θέλω παραπάνω, και αν δεν θέλω δεν δουλεύω καθόλου. _ Τι είναι πρωτότυπο, διαφορετικό, ουσιώδες, τι είναι εφήμερο και πώς το ξεχωρίζετε; Μάλλον τα ξεχωρίζω υποκειμενικά και ενστικτωδώς στηριζόμενος στις γνώσεις και την εμπειρία μου. _ Πώς βλέπετε να εξελίσσονται τα έργα σας με τα χρόνια, ποιες αλλαγές παρατηρείτε στη δουλειά σας; Νομίζω ότι τα έργα μου γίνονται ολοένα και περισσότερο φινετσάτα, με μεγαλύτερη λεπτομέρεια και πιο έντονη πληροφορία. Ταυτόχρονα όμως, με έναν περίεργο τρόπο, γίνονται και πιο αφαιρετικά. Πιστεύω ότι η αφαίρεση στα έργα μου δεν θα έρθει ποτέ με απλοποιημένες φόρμες και μίνιμαλ συνθέσεις. Μάλλον το αντίθετο θα συμβεί, θα γεμίσουν τόσο πολύ με λεπτομέρεια και πληροφορία, ώσπου κάποια στιγμή θα χαθεί κάθε είδους εικόνα. Αλλά μπορεί και όχι.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Στέφανος Ρόκος σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Τ. Πατρασκίδη. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στο εργαστήριο του Γ. Μήλιου. Το 2002 απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη χαρακτική από το Wimbledon School of Art του Λονδίνου, όπου φοίτησε με υποτροφία του ιδρύματος Προποντίς. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 2010 παρουσίασε το μουσικό/εικαστικό project “Horror & Romance on Another Planet”, μια μουσική συλλογή που κυκλοφόρησε σε 1.700 αριθμημένα αντίτυπα με 18 πρωτότυπα τραγούδια Ελλήνων και ξένων μουσικών, εμπνευσμένα από την ομότιτλη ατομική του έκθεση (www.horrorandromance.com). Έχει φιλοτεχνήσει εξώφυλλα δίσκων των Pavlos Pavlidis, Piney Gir, Bobby Conn, Krista Muir, Interstellar Overdrive, Sigmatropic, Φοίβου Δεληβοριά και Χρήστου Λεοντή, καθώς και εξώφυλλα βιβλίων, αφίσες για συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και ταινίες. Την περίοδο 2016-2018 δούλεψε μια προσωπική εικαστική προσέγγιση του άλμπουμ των Nick Cave & The Bad Seeds’ «No More Shall We Part», δημιουργώντας δεκατέσσερα ζωγραφικά έργα εμπνευσμένα από τα ισάριθμα κομμάτια του δίσκου – τα δώδεκα τραγούδια του και τα δύο b-sides που κυκλοφόρησαν με τη limited edition του άλμπουμ. Στη συνέχεια τα μετέφερε σε ένα λεύκωμα με δική του επιμέλεια «Stefanos Rokos: Nick Cave & The Bad Seeds’ No More Shall We Part, 14 paintings 17 years later» το οποίο απέσπασε έπαινο στα Βραβεία Γραφιστικής και Εικονογράφησης (ΕΒΓΕ). Μέρος της ομώνυμης έκθεσης στην Αθήνα, στο Μουσείο Μπενάκη, και στην Αμβέρσα , στην Γκαλερί Bernaerts. ήταν και το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους «Stefanos Rokos: Nick Cave & The Bad Seeds’ No More Shall We Part, 14 paintings 17 years later», σε σκηνοθεσία Ρηνιώς Δραγασάκη και Αρασέλης Λαιμού που έκανε πρεμιέρα στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και παρουσιάστηκε παράλληλα στα πλαίσια του 12ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Psarokokalo

_ Πώς είναι ο Στέφανος Ρόκος όταν δε ζωγραφίζει; Ακριβώς όπως είναι όταν ζωγραφίζει αλλά με παπούτσια! _ Πιστεύετε πως ο καλλιτέχνης υποχρεώνεται να παρεμβαίνει στα πράγματα γύρω του/μας; Δεν συμφωνώ με τη λέξη υποχρέωση, ειδικά όσον αφορά τα κοινωνικά και πολιτικά πράγματα που συμβαίνουν και αλλάζουν μέρα με τη μέρα με ρυθμούς που ποτέ δεν φανταζόμασταν. Οι καλλιτέχνες, όπως όλοι οι άνθρωποι, έχουν το δικαίωμα να παρέμβουν ή να μην παρέμβουν δημόσια σε κάθε είδους εξελίξεις. Εγώ προσωπικά, όσο και να υποφέρω από πράγματα που συμβαίνουν γύρω μου, προτιμώ να τα συζητώ με τους κοντινούς μου ανθρώπους και αποφεύγω συνειδητά να τοποθετούμαι δημόσια. Η μεγάλη μου υποχρέωση όμως είναι να είμαι συνεπής στις ιδέες μου και στο έργο μου με τη στάση ζωής μου. _ Μπορεί η ζωγραφική να ερμηνεύσει την σημερινή εποχή; Τι οφείλει η τέχνη και τι ο καλλιτέχνης; Από τη στιγμή που η ζωγραφική υπάρχει ως μέσο έκφρασης από τη γέννηση του ανθρώπινου είδους έως σήμερα, σίγουρα ερμηνεύει και τη σημερινή εποχή. Όταν με είχε ρωτήσει ο Jim Sclavunos, μέλος των Bad Seeds και καλός μου φίλος, για ποιον λόγο ζωγραφίζω, του είχα πει ότι οι εικόνες που φτιάχνω δεν θα μπορούσαν να αποτυπωθούν έτσι ακριβώς όπως τις έχω στο μυαλό μου αυτήν τη στιγμή με κανένα άλλο μέσον, και είμαι απόλυτα ειλικρινής σε αυτό. Άρα ο οποιοσδήποτε άνθρωπος εκφράζεται με οποιοδήποτε μέσο συνειδητά και υπεύθυνα ερμηνεύει την εποχή του. Αλλά δεν οφείλει τίποτα ούτε ο ίδιος ούτε η τέχνη του. _ Ένας πίνακας μπορεί να δώσει απάντηση σε κάποια ερώτηση; Ναι. _ Στον εικαστικό σας χάρτη τι έχει εννοιολογικά ενδιαφέρον Με ενδιαφέρει να παρατηρώ την εξέλιξη των πραγμάτων, την προσωπική μου εξέλιξη και την εξέλιξη άλλων καλλιτεχνών.

Τρία λεπτά μετά το διάγγελμα.

24 ΤΟGETHER

_ Πως συνδέσατε αφήγηση, ήχο και δημιουργία ώστε να αποτυπώσετε στο χαρτί 14 ζωγραφικά έργα εμπνευσμένα από τραγούδια του άλμπουμ «No More Shall We Part»; Λειτούργησε θετικά το γεγονός ότι δεν επιχείρησα να αποδώσω ζωγραφικά την οποιαδήποτε προσωπική κατάσταση του Nick Cave. Αντιθέτως, κάθε στίχος και κάθε συναίσθημα που μου προκλήθηκε κατά τις αμέτρητες ακροάσεις του άλμπουμ όλα αυτά τα χρόνια είναι απολύτως φιλτραρισμένο μέσα από τα δικά μου βιώματα. Θα μπορούσα να παρομοιάσω την εικαστική απόδοσή τους με ένα προσωπικό, ρεαλιστικό άλμπουμ της ζωής μου των τελευταίων δεκαεπτά χρόνων. Όλη η διαδικασία μέσα από την οποία δημιουργήθηκαν τα έργα αποτυπώνεται με πολύ όμορφο κατά τη γνώμη μου τρόπο στο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε για την έκθεση σε σκηνοθεσία της Ρηνιώς Δραγασάκη και της Αρασέλης Λαιμού.

«Προσωπικά, όσο και να υποφέρω από πράγματα που συμβαίνουν γύρω μου, προτιμώ να τα συζητώ με τους κοντινούς μου ανθρώπους. Η μεγάλη μου υποχρέωση όμως είναι να είμαι συνεπής στις ιδέες μου και στο έργο μου με τη στάση ζωής μου. _ Τι σας παρακίνησε να πιαστείτε από το συγκεκριμένο άλμπουμ και να δημιουργήσετε; Γιατί αυτό και όχι κάποιο άλλο; To άλμπουμ «No More Shall We Part» είχε μεγάλο αντίκτυπο τόσο στην προσωπική μου ζωή όσο και στην καλλιτεχνική μου εξέλιξη, από το 2001 που κυκλοφόρησε. Την εποχή εκείνη, προσπαθώντας να σώσω μια σχέση που είχε ήδη καταρρεύσει, και ψάχνοντας ικανοποιητικές απαντήσεις σε διάφορα υπαρξιακά ερωτήματα που πολύ συχνά με βασανίζουν ακόμα, ένιωσα να ταυτίζομαι με τις βασικές ιδέες που πραγματεύεται το άλμπουμ, τον Θεό και τον Έρωτα. Παράλληλα οραματιζόμουν για κάθε τραγούδι μία ζωγραφική εικόνα. Ως μεταπτυχιακός φοιτητής τότε στο Λονδίνο, είχα επιχειρήσει να μετουσιώσω σε εικόνα το τραγούδι «The Sorrowful Wife» κάνοντας μία από τις πρώτες μου ξυλογραφίες. Εκεί χάραξα τον εναρκτήριο στίχο του τραγουδιού “I married my wife on the day of the eclipse”, που ίσως και να περικλείει τη βασική ιδέα του άλμπουμ. Πολλά χρόνια αργότερα, χωρίς να έχω καταφέρει να ταυτιστώ με τη συζυγική ζωή που περιγράφει ο δίσκος, οι εικόνες που είχα πρωτοσκεφτεί για κάθε τραγούδι του με ακολουθούσαν ακόμη. Ήταν η μοναδική φορά που μου συνέβαινε κάτι τέτοιο με ένα καλλιτεχνικό έργο. Ίσως ο τρόπος που Nick Cave αποδίδει τον προβληματισμό σχετικά με ορισμένα υπαρξιακά ζητήματα και η λεπτή ισορροπία

Ο θόρυβος στο κεφάλι μου.

We came along this road. που τηρείται ανάμεσα στη βαθιά πνευματικότητα και τις ανθρώπινες αδυναμίες να είναι αυτό που αναζητώ στη ζωγραφική μου. Ένα άλλο άλμπουμ του που μου προκάλεσε παρόμοια συναισθήματα, πολλά χρόνια αργότερα, είναι το «The Skeleton Tree». _ Θα λέγατε πως ο Nick Cave αποτέλεσε την «μούσα» σας; Ο Nick Cave είναι ένας άνθρωπος ο οποίος, από τότε που ήμουν 13-14 χρονών, έχει επηρεάσει μέσα από τη μουσική του και από τη στάση ζωής του τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα, αλλά η μούσα μου σε αυτό το πρότζεκτ ήταν το συγκεκριμένο άλμπουμ του.

_ Πώς νιώθετε τώρα που η πρόθεση και το όραμα έγιναν πραγματικότητα; Έκλεισε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ένας μεγάλος κύκλος που βρισκόταν σε κατάσταση αναμονής για 17 ολόκληρα χρόνια. Για να ξεκινήσω την καινούργια ενότητα έργων μου, αποφάσισα να ανακαινίσω το εργαστήριό μου ώστε να έχω και πρακτικά την αίσθηση της νέας αρχής. Αυτήν τη περίοδο δουλεύω με πολλή όρεξη κάποια έργα εμπνευσμένα από το πρόσφατο ταξίδι μου στην Ιαπωνία, το οποίο μου ανακάτεψε το σύμπαν.

ΤΟGETHER

25

_ Πώς βιώσατε το lockdown; Είχα συνεχείς ψυχολογικές διακυμάνσεις και αβεβαιότητα, αισθανόμουν ότι ζω σ’ ένα σουρεαλιστικό όνειρο. Ένιωθα σαν να είμαι νεκρός και να μην το ξέρω, απλά να αντιλαμβάνομαι κοσμογονικές αλλαγές στην καθημερινότητα της ανθρωπότητας και, όντας σε μια παράλληλη διάσταση, να προσπαθώ να προσαρμοστώ επ’ αόριστον στις νέες συνθήκες. Κι όταν έπεφτα για ύπνο, επανερχόμουν στην κανονικότητα για όσες ώρες κοιμόμουν. Μαγείρεψα πολύ, αλλά τον επιπλέον χρόνο μου δεν τον εκμεταλλεύτηκα κάνοντας κάτι εντελώς καινούργιο – ούτε καν τελείωσα ένα βιβλίο που ήθελα να διαβάσω. Αλλά δεν το μετάνιωσα. Ζωγράφισα σχεδόν διπλάσια ή τριπλάσια απ’ όσο ζωγραφίζω όλα αυτά τα χρόνια. Και έβαλα Νέτφλιξ.

God is in the houze.

Aνεβαίνοντας το μαρμάρινο σκαλοπάτι στην είσοδο του διατηρητέου μπροστά από το λαογραφικό Μουσείου, η ξύλινη πόρτα σε υποδέχεται σε προϊδεάζει για την πολυτέλεια και την ποιότητα που πρόκειται να εισπράξεις. Το Sette7 δεν είναι απλά ένα μπαρ εστιατόριο είναι μια μοναδική εμπειρία ποιοτικού φαγητού και εξυπηρέτησης στην καρδιά της πολή αν είσαι τυχερός και το επισκεφθείς καλοκαίρι η αυλή απλά θα επισφραγίσει το όνειρο που ζεις το χειμώνα.

Το Sette7 δεν σερβίρει απλά φαγητό... χαρίζει γευστικές Ανεβαίνοντας το μαρμάρινο σκαλ εμπειρίες.

στην είσοδο του διατηρητέου μπ από το λαογραφικό Μουσείο, η ξ πόρτα που σε υποδέχεται σε προϊδ για την πολυτέλεια και την πο που πρόκειται να εισπράξεις.

To Brunch όπως το φαντάστηκες!

Eσύ θα τσιμπήσεις; Πλατεία Νίκης 16, Κοζάνη Τ: 2461034777 F: El-Barrio-Coffee-Cocktail-Specialists IG: el_barrio_koz

Το Sette7 δεν είναι απλά ένα εστιατόριο είναι μία μοναδική εμ ποιοτικού φαγητού και εξυπηρέ στην καρδιά της πόλης αν είσαι τυ και το επισκεφθείς καλοκαίρι η απλά θα επισφραγίσει το όνειρο ζεις το χειμώνα. Το Sette7 δεν σερβίρει απλά φα χαρίζει γευστικές εμπειρίες

26 ΤΟGETHER

Μια φορά και έναν καιρό «Γιεκ ντιβές ε πουρανέ» Αγαπάμε το διαφορετικό αρκεί να βρίσκεται μακριά από εμάς; Ένα ταξίδι τα έγκατα της γης και ένα δρεπάνι η ζωή των Ρομά Η μετανάστευση τους μοιάζει σαν ραχοκοκαλιά που απλώνεται πάνω στον Χάρτη του κόσμου. Με την μυθική τους παρουσία πάντα βρισκόταν εκεί γύρω αλλά πάντα έπρεπε να ξεκινούν από την αρχή. Το να φτάσουν όμως εκεί που βρίσκονταν έκρυβε μια μακριά, δύσκολη διαδρομή. Οι βασιλιάδες τους κυνήγησαν, η Ιερά Εξέταση τους έκαιγε, ο Τσαουσέσκου τους υποχρέωνε σε στείρωση και στο Άουσβιτς υπήρχε ειδικό τμήμα για αυτούς. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Ρομά πνίγηκαν σε θαλάμους αερίων και κάηκαν σε φούρνους . Το 1944 πάνω από 800 παιδιά που χρησιμοποιήθηκαν πριν σαν πειραματόζωα, θανατωθήκαν. Σύμφωνα με τους Ναζί οι τσιγγάνοι είχαν στο αίμα τους την περιπλάνηση και το έγκλημα. Μακρά είναι ιστορία εχθρότητας και διώξεων που τους έχουν αφήσει βαθιά σημάδια και αποτελούν κρίσιμα εμπόδια στην κοινωνική τους ένταξη. Δουλεία, εξώσεις, εγκλήματα μίσους, στερεότυπα, διακρίσεις, σχολικός διαχωρισμός, εχθρότητα, αστικός διαχωρισμός, βία, στείρωση γυναικών. Πονηροί, χυδαίοι, κλέφτες, απατεώνες, ανεπρόκοποι, δειλοί, λαίμαργοι, απείθαρχοι, αφορισμένοι, ακάθαρτοι. Κάθε επίθετο βρίσκει γόνιμο έδαφος στην ψυχολογία των εθών. Η ιστορία δεν υπήρξε δίκαιη μαζί τους άλλωστε δεν γράφτηκε από αυτούς.

Ήτανε δεν ήτανε, «Ισινέ ντα νασινέ»

Ν

τεβ. Θεός και ουρανός είναι η ίδια λέξη στη γλώσσα των Ρομά, την Ρομανί. Λένε πως τους τσιγγάνους τους βάφτιζαν πρώτα στον ουρανό και ύστερα στο ποτάμι. «Ο Ουρανός με την Γαία έκαναν πολλούς απογόνους, τους Τιτάνες, τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες. Ο γηραιότερος των Θεών όμως μισούσε τα παιδιά του και τα έχωσε στα Τάρταρα, βαθιά μέσα στα έγκατα της γης. Η Γαία θύμωσε τόσο πολύ, που κάποια στιγμή ανάβλυσε ατσάλι, και το έδωσε στα παιδιά της να φτιάξουνε ένα τεράστιο δρεπάνι». ΚΕΙΜΕΝΟ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

«Μέρα και νύχτα θα τριγυρίζετε στις στράτες να βρείτε το δαχτυλίδι που έχασε ο βασιλιάς. Και αφού το χάσατε όλη σας η φυλή ποτέ να μη γύρει δυο νύχτες στο ίδιο προσκεφάλι. Ψωμί να μη χορτάσετε και ο νους σας να είναι πιο σκοτεινός από τη νύχτα. Ατέλειωτες να ναι οι στράτες που θα γυρνάτε σαν τον κύκλο του δαχτυλιδιού. Και οι έρωτες και οι γάμοι σας να γίνονται δίχως μια στέγη. Αν όμως το βρείτε και πιάσετε την φλογισμένη κορώνα του θα αλλάξετε όψη και θωριά. Την πέτρα θα κάνετε χρυσάφι και το ποτάμι πέτρα.» Από τότε λέει το παραμύθι τους πως ψάχνουνε τον δαχτυλίδι παντού στο κόσμο. Τα παραμύθια τους έχουν πάντα έχουν αναφορά σε ένα ταξίδι με μια έκφραση αμφιβολίας. « Έτσι έγιναν τα πράγματα, αλλά μπορεί να ‘γίναν και αλλιώς. Ισινέ ντα νασινέ, ήτανέ δεν ήτανε.

ΤΟGETHER

27

Σε έναν δρόμο που ήταν και δεν ήταν «Γιέκντόμ, σινέ τα νασινέ» Νέα Αλικαρνασός Κρήτης. 2020 Ο Γιώργος Σεραφειμόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Νέα Αλικαρνασσό του Ηρακλείου Κρήτης, σε έναν αυτοσχέδιο καταυλισμό, στα προάστια της πόλης του Ηρακλείου. Ένας καταυλισμός με ανθρώπους του σήμερα, που ζουν σε συνθήκες του χθες. Δέρμα χρυσαφένιο και μάτια μαύρα, τον κοιτάς και βλέπεις μια άγρια ομορφιά ενός λαού που επιβιώνει «λάθρα, εκτός των τειχών». Τον Ιούνιο θα μπω στα εικοσιτρία. Έχω ένα παιδί ενάμιση χρονών και τώρα περιμένω το δεύτερο. Η Α. είναι τριών μηνών έγκυος. Με την Αννα γνωριστήκαμε στην Αθήνα. Είχαμε προξενιό. Οι προξενήτρες είναι εξπέρ σε αυτά, αυτή τα κανονίζουν όλα. Πήγαμε με τους γονείς μου στο σπίτι της να την ζητήσουμε αλλά δεν μας την έδωσαν γιατί έλεγαν πως είμαστε πολύ μακριά εδώ στην Κρήτη. Πήρα πρωτοβουλία όμως και ένα απόγευμα πήγα στους δικούς της με γλυκά στο χέρι και την ξαναζήτησα μόνος μου. Παντρεύτηκα στα δεκαεννιά. Ήθελα να παντρευτώ. Μου έκαναν και άλλα προξενιά αλλά δεν έδειχνα ενδιαφέρον. Δεν ήθελα. Είχα άλλους στόχους. Ήθελα να τελειώσω το σχολείο, να βρω μια κανονική δουλειά, να μπορέσω να ξεφύγω λίγο από αυτό που ζούσα.

Είναι η πρώτη φορά στα τόσα χρόνια που υπάρχει ο καταυλισμός εδώ στην Αλικαρνασσό που έχουμε παιδιά στο Γυμνάσιο και το Λύκειο που δεν θέλουν να σταματήσουν, που τους αρέσει το σχολείο. Θυμάμαι τον εαυτό μου στον καταυλισμό. Στον καταυλισμό μας ζουν 180 οικογένειες. Κάποιοι μένουν σε σπίτια κανονικά με τούβλα και μπετό και άλλοι μένουν σε παράγκες. Μπορεί σε ένα σπίτι να μένουν οχτώ με εννιά άτομα και παραπάνω. Πέρασα δύσκολα χρόνια. Θυμάμαι να τρέχω στα λασπόνερα. Όχι ότι σαν παιδί δεν μου άρεσε όλο αυτό. Σε όλα τα παιδιά αρέσει να τρέχουν και να λερώνονται. Μεγαλώνοντας έβλεπα τον έξω κόσμο. Έναν άλλο κόσμο. Εγώ γυρνούσα σπίτι μου και ζούσαμε σε άλλες συνθήκες. Σκεφτόμουν πάντα «Ως ποτέ θα μένω σε έναν καταυλισμό με παράγκες, λάσπες και,κόντρα πλακέ;” Ήθελα να συνεχίσω διαφορετικά την ζωή μου. Όχι πως δεν θέλω να είμαι αυτός που είμαι απλώς θέλω να ζήσω αλλιώς. Η παλιά γενιά δεν ήθελε και δεν θέλει να φύγει. Τα πράγματα σε εμάς αλλάζουν αργά. Πολλά παιδιά στην ηλικία που είμαι εγώ τώρα δεν θέλουν ούτε αυτά να φύγουν από τον καταυλισμό, όμως τα νέα παιδιά που είναι τώρα δεκατέσσερα και δεκαπέντε έχουν πολλά όνειρα. Εγώ έφυγα από τον καταυλισμό πριν μερικούς μήνες και πλέον μένω σε ένα χωριό πέντε χιλιόμετρα μακριά. Ξυπνούσα πέντε η ώρα για να πάω στο σχολείο. Οι γονείς μου δεν με βοήθησαν σε θέμα γνώσεων, δεν τα κατάφερναν με τα γράμματα. Ήμουν ο πρώτος και ο

μοναδικός μέχρι σήμερα που τελείωσε το λύκειο. Ήταν πολύ δύσκολο να το τελειώσω αλλά τα κατάφερα. Μας έλεγαν στον καταυλισμό πως αφού δεν τελείωσε κανείς το σχολείο δεν έχει να μας προσφέρει κάτι σημαντικό. Αυτό που ξέραμε μέχρι τότε ήταν ότι τελειώνουμε το δημοτικό για να μάθουμε να μιλάμε, να λογαριάζουμε αριθμούς για να μην μας κοροϊδεύουν στους υπολογισμούς και αύριο μεθαύριο να μας αγοράσει ο πατέρας ένα αυτοκίνητο, αγροτικό για να ξεκινήσουμε τα μεροκάματα. Να πουλάμε φρούτα και λαχανικά σαν πλανόδιοι. Αυτό είναι το στάνταρ επάγγελμα σε εμάς. Λαχανικά και φρούτα, ότι έχει η εποχή. Θυμάμαι πολλά από το σχολείο. Τους συμμαθητές μου, τις φασαρίες και τους καβγάδες, τα μαθήματα που μου άρεσαν, τους δασκάλους μου. Ακόμη έχω επαφή με τους δασκάλους γιατί είμαι διαμεσολαβητής. Συνεργάζομαι με το Πανεπιστήμιο Ρεθύμνου σε ένα πρόγραμμα που αφορά την ένταξη παιδιών Ρομά στα σχολεία. Είμαι κάπου ανάμεσα στον γονέα και το σχολείο. Ότι πρόβλημα έχει ο γονέας με τα παιδιά του το μεταφέρω στο σχολείο και ότι πρόβλημα υπάρχει στο σχολείο το μεταφέρω στον γονέα. Όλοι μαζί προσπαθούμε να βρούμε λύσεις. Δεν υπάρχει πια παιδί που δεν πάει σχολείο. Σήμερα έχουμε ακόμη νήπιο και προνήπιο. Το σχολείο είναι γύρω στα δυο με τρία χιλιόμετρα και τα παιδιά φτάνουν εκεί με λεωφορείο που έχει διαθέσει δωρεάν το Κτελ Ηρακλείου.Τα τελευταία χρονιά έχει γίνει μεγάλη πρόοδος. Για πρώτη φορά φέτος έχουμε εφτά παιδιά στο

γυμνάσιο και τρία στο λύκειο. Αυτό πρέπει να γραφτεί στο βιβλίο Γκίνες! Είναι η πρώτη φορά στα τόσα χρόνια που υπάρχει ο καταυλισμός εδώ στην Αλικαρνασσό που έχουμε παιδιά στο Γυμνάσιο και το Λύκειο που δεν θέλουν να σταματήσουν, που τους αρέσει το σχολείο. Κάνουμε πολλές συζητήσεις με τα νέα παιδιά. Μου ζητούν πολλές φορές συμβουλές, τους βοηθάω και στα μαθήματα γιατί κανένας από τους υπόλοιπους δεν ξέρει τι γίνεται στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Οι γονείς πια είναι πιο ελαστικοί από την προηγούμενη γενιά. Τώρα οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να κάνουν αυτό που θέλουν, να σπουδάσουν, να φύγουν. Οι γονείς μου μένουν στον καταυλισμό. Έχω άλλα τέσσερα αδέρφια παντρεμένα. Ήμουν τυχερός σε σχέση με άλλα παιδιά της ηλικίας μου. Μεγάλωσα μέσα σε ένα σχεδόν κανονικό σπίτι φτιαγμένο από τούβλα και μπετό. Γιατί λέω σχεδόν; Επειδή δεν είχαμε ούτε νερό, ούτε ρεύμα. Τα ξαδέρφια μου όμως δίπλα μας ζούσαν σε παράγκα από ξύλο και νάιλον. Κάποιοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να χτίσουν ένα απλό σπίτι. Είναι και άλλοι που φοβούνται να χαλάσουν τις οικονομίες που μάζεψαν με κόπο για να χτίσουν μήπως κάποιος έρθει και το γκρεμίσει. Σε εμένα το έκαναν. Πέρυσι το καλοκαίρι που προσπάθησα να χτίσω ένα σπίτι στον καταυλισμό ήρθαν και μου το γκρέμισαν. Είπαν πως ήταν αυθαίρετο. Δικαιολογίες. Μετά από αυτό είπα τέλος, μέχρι εδώ και έφυγα. Προτιμούν να είμαστε στο σκοτάδι. Αν ο Δήμος και η Περιφέρεια αποφασίσει να μας δώσει ρεύμα τότε όλα θα είναι νόμιμα και αυτό δεν το θέλουν. Δεν μαζεύουν τα σκουπίδια από εμάς. Δεν μας δίνουν ρεύμα. Δεν μας φτιάχνουν την αποχέτευση. Νομίζω πως τελικά θέλουν να βγάζουν αυτήν την εικόνα προς τα έξω για μας έτσι ώστε και οι υπόλοιποι δημότες να μας λυπούνται και να λένε «Κοίτατους καημένους», και να μας δείχνουν με το δάχτυλο. Δεν μου κάνει εντύπωση τίποτα από όλα αυτά. Τα ζω, τα βλέπω. Τουλάχιστον καταφέραμε σε συνεννόηση με την ΕΥΔΑΠ και φέραμε νερό στον χώρο μας. Δόξα τον Θεό. Μπορεί να μένουμε εδώ με εισαγγελική απόφαση όμως θέλουν να μας διώξουν. Υπάρχουν έγγραφα. Δεν φτάσαμε μια μέρα μόνοι μας εκεί και είπαμε μας αρέσει εδώ, ας μείνουμε. Οι γονείς μου, μου έλεγαν πως ο χώρος αυτός ήταν μια χαβούζα, μια μεγάλη τρύπα με σκουπίδια. Σιγά σιγά, με πολύ κόπο κατάφεραν και τον καθάρισαν, τον ομόρφυναν.

28 ΤΟGETHER στον καταυλισμό και εστιάζει στη θέση της γυναίκας, όπως η ίδια την αντιλαμβάνεται και όπως διαμορφώνεται κοινωνικά μέσα από το γάμο. Μια ταινία που πραγματεύεται τον θεσμό του γάμου στην φυλή των Ρομά. Τι συμβαίνει όταν το κορίτσι γίνει δεκατριών χρονών; Το παιδί γεννάει παιδί.

Τα προβλήματα είναι πολλά και μεγάλα. Το ρεύμα νομίζω όμως πως είναι το μεγαλύτερο. Αν ερχόσουν ένα βραδάκι στον καταυλισμό νομίζω πως δεν θα άντεχες τον ήχο από τις γεννήτριες ούτε για πέντε λεπτά. Φαντάσου έναν μικρό χώρο που φιλοξενεί τόσες πολλές οικογένειες και στο κάθε οίκημα να υπάρχει από μια γεννήτρια. Ο θόρυβος είναι ανυπόφορος. Όταν πέφτει το βραδάκι λίγοι βγαίνουν από το σπίτι. Αν υπάρχει ρατσισμός απέναντι στους Ρομά; Είναι ίσως η μόνη ερώτηση που μπορείς να μου κάνεις και να σου απαντήσω αμέσως. Δεν υπάρχει ερώτηση, υπάρχει μόνο απάντηση. Βίωσα ρατσισμό. Βίωσα όμως τον ρατσισμό σαν Γιώργος. Όχι απαραίτητα σαν Ρομά. Θέλεις να σου περιγράψω μια ημέρα μας; Το πρωί ξυπνάν οι γονείς και μετά τα παιδιά. Τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο. Ο πατέρας πηγαίνει στην Κεντρική Λαχαναγορά στο Ηράκλειο φορτώνει πράγματα και γυρίζει στα απομακρυσμένα χωριά πουλώντας τα μέχρι το μεσημέρι. Η μητέρα μαζεύει το σπίτι, συγυρίζει και καθαρίζει. Το μεσημέρι που σχολάν τα παιδιά μαζεύονται στην αυλή για παιχνίδι. Γυρνάει ο πατέρας και τρώνε μεσημεριανό. Αυτήν την ημέρα την έζησες και εσύ στο δικό σου σπίτι, έτσι δεν είναι; Πόσο πολύ διαφέρουμε; Έχω όνειρα. Δεν έχω στόχους.Μου αρέσει πιο πολύ να λέω όνειρα. Θέλω στο μέλλον να καταφέρω να αποκτήσω ένα δικό μου σπίτι και να έχω μια καλή δουλειά για να προσφέρω στην οικογένεια μου όσα χρειάζεται. Δουλεύω πολύ για να τα καταφέρω.Το πρωί σε ένα γηροκομείο και μετά σε ένα καφέ. Και η Άννα θα δουλέψει εκεί που θέλει με το καλό μόλις γεννήσει το δεύτερο μας παιδί.

Όµοια δεν είναι αυτά τα δύο; «Εκ νάι καλά ε ντούι;» Η Ευαγγελία Γούλα είναι εικαστικός και κινηματογραφίστρια. Μέσω της δουλειάς της, μας βοηθά να μπούμε στην πραγματικότητα των Ρομά στον καταυλισμό του Ηρακλείου Κρήτης. Αποτυπώνει τις σκέψεις, τις επιθυμίες και τις ιδέες τους. Επιχειρεί με ευαισθησία να αναδείξει το κοινωνικό πρόβλημα που λαμβάνει χώρα μόλις ένα χιλιόμετρο πέρα από το αεροδρόμιο της πόλης, σε μια αναπτυγμένη περιοχή της Κρήτης, η οποία φιλοξενεί κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες. Εργάζομαι ως εικαστικός στον τομέα της εκπαίδευσης στο Ηράκλειο Κρήτης. Πριν λίγα χρόνια, είχα την πρώτη μου επαφή με τους μικρούς Ρομά από τον καταυλισμό. Τα μελαχρινά τους πρόσωπα και το σπινθηροβόλο τους βλέμμα, με οδήγησε να πραγματοποιήσω εργαστήρια μέσα στον καταυλισμό ώστε να δω πως ζουν. Με τον καιρό τους γνώρισα σχεδόν όλους και οι επισκέψεις μου στον καταυλισμό έγιναν καθημερινές. Όταν ένα κορίτσι γύρω στα δεκατρία σταμάτησε το σχολείο επειδή το αρραβώνιασαν, σκέφτηκα «Ρε γαμώτο τι γίνεται;». Ναι μεν, αυτό είναι κάτι το οποίο γνωρίζουμε γενικά και αόριστα, ναι μεν νομίζουμε ότι αυτό το έθιμο είναι κάπως ξεπερασμένο από τη στιγμή που βλέπουμε τα παιδιά στο σχολείο, όμως δεν πάει ο νους σου ότι μπορεί όντως να συμβεί. Αυτή ήταν η αφορμή για το πρώτο μου ντοκιμαντέρ. Ένα εθνογραφικό ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε

«Ιτσάι Ρομνί» είναι ο τίτλος της πρώτης μου ταινίας, όπου Ιτσάι είναι το παιδί και Ρομνί είναι η παντρεμένη γυναίκα. Το κορίτσι γυναίκα. Στην πρώτη ταινία κατάφερα και προσέγγισα την Μαρία, που μου άνοιξε το σπίτι και την καρδιά της. Η γυναίκα αυτή είχε χάσει τον άνδρα της και ζούσε κυριολεκτικά στο σκοτάδι. Μέσα από την ζωή της ξετυλίγεται το κουβάρι και η ιστορία του γάμου. Όσο όμως ο χρόνος περνούσε γεννιόταν η ιδέα για την δεύτερη ταινία. Στην δεύτερη ταινία δεν είχα στόχο . Προσπαθούσα με την κάμερα μου να γνωρίσω τα μέλη της κοινότητας μέχρι που ένα βράδυ, ο κυρ Γιώργης, ο μεγαλύτερος τηςφάρας μου αποκάλυψε την ιστορία της οικογένειας. Μια συγκλονιστική ιστορία. Αυτή είναι η μαγεία του κινηματογράφου παρατήρησης. Με κέντρισαν όλες αυτές οι παραδόσεις που έχουν μείνει αναλλοίωτες μέσα στον χρόνο: ο γάμος, που αποτελεί βασική αποστολή των ανθρώπων σε αυτή την κοινωνία, η πανηγυρική επίδειξη στους καλεσμένους του «σεντονιού» ως απόδειξη της εντιμότητας της νύφης, ο τρόπος ζωής των γυναικών και η θέση τους μέσα στην ομάδα. Έμεινα στην κοινότητα μέχρι σήμερα εστιάζοντας στην καθημερινότητα τους, την κουλτούρα τους. Έμεινα επίσης γιατί η ιστορία τους αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα.Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ταινία μου να αγγίξει και να προβληματίσει. Εστιάζω στον άνθρωπο. Στην άλλη όψη του νομίσματος. Ήθελα πολύ να μελετήσω αυτήν την κοινότητα. Εστίασα σε βάθος και ανέλυσα το θέμα για να καταλάβω τι ακριβώς γίνεται. Ακολούθησα την μέθοδο της παρατήρησης, δεν ήθελα να επεμβαίνω σε ότι συνέβαινε. Δεν μπήκα στην διαδικασία της ερώτησης. Τον πρώτο καιρό που δεν με γνώριζαν, ήταν δύσκολο να με δεχτούν. Όμως και εγώ στην αρχή, ήρθα αντιμέτωπη με τα δικά μου στερεότυπα. Τώρα πια είμαι εκεί τέσσερα χρόνια. Γνωριζόμαστε, εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλο, είμαι μέλος της κοινότητας με τον δικό μου τρόπο και ρόλο. Οι άνθρωποι του καταυλισμού ζουν μαζί και αισθάνονται ασφάλεια. Τα χωριά μας σκέψου δεν είναι διαμορφωμένα με αυτόν τον τρόπο; Οι συνοικίες στην Αθήνα δεν είναι διαμορφωμένες με τέτοιο τρόπο; Όταν το ‘70 οι άνθρωποι έφυγαν από τα χωριά και ήρθαν στην Αθήνα δεν έχτισαν τα σπίτια έτσι ώστε να είναι κοντά; Είμαι με το μέρος τους. Στηρίζω όλο αυτό που κάνουν. Πριν 100 χρόνια κάποιος, κάπου έβαλε μια πέτρα σε ένα σημείο και είπε αυτό είναι το χωριό μου. Το ίδιο έκαναν και αυτοί. Στο μέρος που ζουν τώρα μεταφερθήκαν προσωρινά το ‘81. Χρόνια μετά άρχισαν να διεκδικούν το χώρο. Που να πάνε; Που να τους κρύψουμε; Γιατί να τους μεταφέρουν τώρα και να τους ξεκινήσουν από το μηδέν; Η κατάσταση στο καταυλισμό εντάσσεται σε έναν φαύλο κύκλο από τις δημοτικές αρχές. Ποιες ενέργειες έχουν γίνει από την πλευρά της πολιτείας για την ομαλή ένταξη των Ρομά στην κοινωνία του Ηρακλείου, τη λύση του στεγαστικού ζητήματος, του ηλεκτρισμού και των άλλων παροχών που θεωρούνται, στον υπόλοιπο κόσμο, αυτονόητες για μια αξιοπρεπή διαβίωση; Σχεδόν καμία. Από το 1983 έχει εγκριθεί

ΤΟGETHER

σχετική διάταξη για την «οργανωμένη εγκατάσταση των Ρομά», χωρίς να έχει υλοποιηθεί εξ’ολοκλήρου κανένα σχέδιο έως τώρα. Σε ένα άλλο σχέδιο για το οποίο είχε συλλεχθεί ένα πολύ μεγάλο ποσό και ενώ οι εργασίες είχαν ξεκινήσει, σταμάτησε το 2002, μετά τις τοπικές εκλογές που ανέδειξαν νέους δημοτικούς άρχοντες. Την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, η πολιτεία αποφάσισε να χορηγήσει στεγαστικά δάνεια στους Ρομά του καταυλισμού, για να αγοράσουν οικόπεδο και να οικοδομήσουν κατοικίες. Τα δάνεια ήταν ύψους 60.000 ευρώ, με αποτέλεσμα να μην επαρκούν για την αγορά του οικοπέδου και το χτίσιμο του σπιτιού. Αρκετές οικογένειες δεν εκταμίευσαν καν το ποσό που τους αναλογούσε. Οι οικογένειες που εκταμίευσαν τα χρήματα δεν κατάφεραν να τα αξιοποιήσουν πλήρως. Οι τράπεζες άρχισαν να ζητούν δόσεις τις οποίες οι Ρομάδεν ήταν σε θέση να πληρώσουν και έτσι άρχισαν να διαισθάνονται ότι εξαπατήθηκαν και ότι αυτά τα δάνεια θα γίνουν η καταστροφή τους. Οι δημοτικές αρχές από το 1995 έως σήμερα, θεωρούν τον καταυλισμό παράνομο, κάνοντας ό,τι μπορούν για να τον διώξουν από την περιοχή και το 1999 η ίδια αρχή χαρακτήρισε τους Ρομά ως καταπατητές δημοτικής περιουσίας, αδιαφορώντας για το πού θα πάνε. Από τον Ιούλιο του 2009 η δημοτική αρχή πιέζει τους Τσιγγάνους να εγκαταλείψουν τον καταυλισμό, αλλιώς θα εφαρμόσει τον Νόμο περί αυθαιρέτων κατασκευών, τη στιγμή που στην πόλη του Ηρακλείου παραμένουν ανενόχλητα χιλιάδες αυθαίρετα σπίτια. Οι καταυλισμοί παγκοσμίως οργανώνονται ανά φάρες και φυλές. Στην Αλικαρνασσό ζει η φάρα των Σεραφειμοπουλέων και η φάρα των Χαλκιδέων που οργανώθηκαν σαν φυλή με κοινά ήθη και έθιμα. Οι Χαλκιδέοι ήρθαν στην Κρητη το ’70 από την Χαλκίδα και χαρακτηριστικό τους είναι ότι, ως μητρική γλώσσα έχουν την ελληνική και όχι την Ρομανί. Η φάρα των Σεραφειμόπουλων, έρχεται από την Γαστούνη Ηλείας. Ο πατέρας τους, ο Παρασκευάς Σεραφειμόπουλος γεννήθηκε την δεκαετία του ‘30 και μεγάλωσε στην Πελοπόννησο. Ο Παρασκευάς ήταν ένας άνθρωπος που στα δεκατρία του,τον πήραν οι αντάρτες στον πόλεμο. Από αυτούς έμαθε να γραφεί και να διαβάζει. Όταν γύρισε πια μετά τον πόλεμο, του έδωσαν ένα όπλο και ένα άλογο. Περιπλανήθηκε στη Μάνη όπου γνώρισε την γυναίκα του, την αγάπησε και την παντρεύτηκε. .Η γυναίκα του η Αμαλία, καταγόταν από την οικογένεια των Χαλιλόπουλων που ζούσε τότε στην Μάνη, μια από τις πιο πλούσιες και αριστοκρατικές οικογένειες των Τσιγγάνων. Ασχολήθηκε με το ζωεμπόριο αλόγων. Μιλούσε αγγλικά και ιταλικά και έφτασε να κάνει εισαγωγή στην Ιταλία πάνω από 1300 άλογα. Μετά από ένα τραγικό συμβάν έφυγαν για την Κρήτη. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα τους άκουγα να παραπονιούνται για τον τρόπο που ζουν. Η αίσθηση που έχεις όταν μπαίνεις στον καταυλισμό από θέμα συμπεριφοράς είναι η αίσθηση που σου δημιουργείται όταν μπαίνεις σε ένα χωριό. Οι συνθήκες όχι. Δεν μοιάζουν σε τίποτα με τις συνθήκες της υπόλοιπης κοινωνίας.«Είμαστε στο σκοτάδι! Κυριολεκτικά και μεταφορικά» μου έχουν πει. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην καθημερινότητα τους είναι η ηλεκτροδότηση, η οποία συνεχίζει να γίνεται με γεννήτριες σε όλο τον καταυλισμό, κάτι που κάνει τη ζωή τους να μοιάζει με την Ελλάδα στις αρχές του περασμένου αιώνα. Το καλοκαίρι δεν έχουν ούτε την δυνατότητα για παγωμένο νερό . Σκορπάν τα λεφτά τους να αγοράσουν παγωμένα μπουκάλια το πρωί για να πιούν έναν δροσερό καφέ.

Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα είναι το επαγγελματικό. Κάποιες γυναίκες δουλεύουν στον δήμο με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και έχουν πάρει μια ανάσα. Έρχονται σε επαφή με τον κόσμο έξω. Παίρνουν ερεθίσματα. Οι άντρες όμως που ασχολούνται καθαρά με το εμπόριο έχουν σοβαρά προβλήματα. Δεν τους δίνουν άδειες, τους γράφουν συνέχεια με υπέρογκα ποσά .Το γεγονός πως είναι αναλφάβητοι και δεν μπορούν να απασχοληθούν με κάτι άλλο πέρα από αυτό που έχουν μάθει, τους δυσκολεύει και τους περιορίζει. Η πλειοψηφία έχει φτιάξει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ένα σπιτάκι. Με γυψοσανίδα, τσίγκο, χωρίς οροφή. Αυτό που ζητούν είναι να τους αφήσουν ήσυχους . Να μην φοβούνται καθημερινά ότι μπορεί να μπει μια μπουλντόζα να τα γκρεμίσει όλα. Να τελειώσει το θέμα της μετεγκατάστασης. Να φτιαχτούν οι δρόμοι . Να λυθεί το αποχετευτικό. Να έχουν ρεύμα και νερό. Μπορεί σήμερα στον χώρο του καταυλισμού να υπάρχει νερό αλλά ακόμη και αυτό είναι σχετικό. Έχει πετάξει η ΔΕΥΑ μια βρύση κοινή για όλους. Εκατόν πενήντα άνθρωποι με μια βρύση. Τα παιδιά αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα γιατί είναι δίγλωσσα. Μέχρι τα τέσσερα τους που θα πάνε πια στο νηπιαγωγείο μιλούν την τσιγγάνικη διάλεκτο . Όταν λοιπόν τους μιλάει η δασκάλα τους, κάποια δεν την καταλαβαίνουν. Αυτό τα αφήνει πίσω. Φεύγουν από τον καταυλισμό και μπαίνουν σε έναν νέο κόσμο. Επιστρέφουν έπειτα στον καταυλισμό. Όλο αυτό τους δημιουργεί μια σύγχυση. Αισθάνονται άσχημα μέσα στο σχολείο. Σε μια επίσκεψη μου στην Αντιδήμαρχο κοινωνικής πολίτικης είπα «Σταματήστε να ψάχνετε για οικόπεδα και επιδοτούμενα προγράμματα. Δώστε βάρος στον καταυλισμό και βοηθήστε τους ανθρώπους αυτούς να αισθανθούν καλύτερα . Εστιάστε στην νέα γένια και βοηθήστε τα παιδιά γιατί αυτά τα παιδιά δεν θα θελήσουν να στήσουν μια παράγκα η ένα σπίτι στον καταυλισμό. Θα θελήσουν να φύγουν.» Ο Γιώργος τα κατάφερε, τελείωσε το σχολείο και έφυγε από τον καταυλισμό. Σημερα νοικιάζει ένα σπίτι κοντά. Το παιδί δυσκολεύεται πολύ αλλά έκανε ένα πολύ μεγάλο και δύσκολο βήμα.Τον καμαρώνω, γιατί μου μαθαίνει πως η ανθρωπιά δεν είναι λόγος αλλά πράξη, πως δεν είναι παθητική κατάσταση αλλά αδιάκοπη ενέργεια.

29

Ένα ταξίδι τα έγκατα της γης και ένα δρεπάνι η ζωή των Ρομά. Πάμε από την αρχή; “Μια νύχτα λοιπόν η Γαία έριξε ένα μαγικό βότανο στο κρασί του Ουρανού και αυτός έπεσε σε βαθύ ύπνο. Κατόπιν πήγε στα Τάρταρα όπου ήταν φυλακισμένα τα παιδιά της. Αυτά μόλις την αντίκρισαν άρχισαν τα κλάματα και την παρακαλούσαν να τα βγάλει από τα σκοτεινά κελιά τους. Ο Κρόνος, ο νεότερος απ’ όλους τους Τιτάνες, θύμωνε όλο και περισσότερο με το σκληρόκαρδο πατέρα του και λυπόταν τα αδέρφια του που έκλαιγαν όλη μέρα και όλη νύχτα μέσα στα σκοτεινά και παγωμένα κελιά τους. Ο Κρόνος ανακοίνωσε στη Γαία ότι θα τιμωρούσε με τα χέρια του το θεϊκό πατέρα του. Χαρούμενη η Γαία έδωσε ένα μαγικό βότανο στον Κρόνο και αμέσως έπεσαν οι αλυσίδες με τις οποίες ήταν δεμένος. Μετά, ανέβηκαν οι δυο τους στην επιφάνεια και ο Κρόνος αντίκρισε τον κόσμο που δεν πρόλαβε να δει μόλις γεννήθηκε.” Η μυθολογία μοιάζει με ένα σενάριο ζωής που έχει πολλές εκδοχές, με την αφήγηση να μένει ανοιχτήστους αιώνες σαν κάτι να περιμένει. Οι προκλήσες που αντιμετωπίζουν οι Ρομά είναι συνδεδεμένες με μια βαθιά ριζωμένη αθιγγανοφοβία. Σήμερα η ΕΕ ζητά την στρατηγική αντιμετώπιση και νομικά δεσμευτικούς στόχους για όλα τα κράτη μέλη αφού οιΡομά αποτελούν την μεγαλύτερη εθνική μειονότητα της Ευρώπης. Όλες οι θετικές πρωτοβουλίες μέχρι σήμερα ήταν μεμονωμένες και περιστασιακές. Δεν υπάρχει ένα Εθνικό Σχέδιο, στα πρότυπα και των αιτημάτων της ΕΕ, που να λειτουργεί στην κατεύθυνση της ένταξης των Ελλήνων Ρομά με συνέπεια και συνέχεια. Τα εμπόδια τίθενται από τις πολιτικές δυνάμεις, τις τοπικές αρχές και ορισμένες φορές και από την ίδια την κοινωνία. Όπου όμως υπάρχει ρατσισμός, δε μπορεί να υπάρξει ενσωμάτωση. Η Ελλάδα έχει καταδικαστεί στο παρελθόν από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο δικαιωμάτων του ανθρώπου για ρατσισμό. Για όσα έκανε και κυρίως για όσα δεν έκανε. Μια από τις υποθέσεις που έχει προσκομίσει το ΣΟΚΑΔΡΕ στην ECSR με βάση τις οποίες καταδικάστηκε η Ελλάδα είναι και αυτή της Νέας Αλικαρνασσού Κρήτης Όλοι μας συγκινούμαστε με τις ιστορίες τους. Τα προβλήματα όμως ξεκινούν όταν ζητούν μια θέση δίπλα μας.

30 ΤΟGETHER

STERNS:

Το πρώτο «μοντέρνο» συγκρότημα στην Κοζάνη!

Κ

ι είμαστε ακόμα ζωντανοί, στη σκηνή, σαν ροκ συγκρότημα! Κυρίες και κύριοι καθίστε αναπαυτικά και βάλτε ένα βερμουτάκι για να αναπολήσετε πολλά από τα περασμένα. Θα γυρίσουμε πίσω, στη χρυσή δεκαετία 1960-70.

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΔΙΔΙΛΗΣ ΚΩΣΤΑΣ Οι δεκαετίες του 1960 και ’70 είναι η περίοδος της μεγάλης έκρηξης των ελληνικών ροκ συγκροτημάτων στην Ελλάδα. Τα πρώτα ελληνικά «μοντέρνα» συγκροτήματα, εμφανίζονται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη το 1960 και ακολουθούν μουσικά γκρουπ σε άλλες μεγάλες ή και μικρότερες ελληνικές πόλεις (Πάτρα, Καβάλα, Ρόδος, Κομοτηνή, Κοζάνη, Λάρισα κ.ά.). Πολλά από τα μέλη των συγκροτημάτων αυτών, ήταν φίλοι, μέλη σε φιλαρμονικές, ωδεία αλλά και αυτοδίδακτοι, ενώ το ρεπερτόριό τους περιελάμβανε κυρίως επιτυχίες εκείνης της εποχής, ξένα και ελληνικά τραγούδια και ελάχιστα δικά τους. Στην Κοζάνη των ξεκλείδωτων μονοκατοικιών, της αλάνας, της παρέας, της γειτονιάς, των αυλών, του χωματόδρομου των τζουκ- μποξ, των πάρτυ, των δροσερών και όμορφων κοριτσιών, των ομοιόμορφα ντυμένων αγοριών, εκείνη την εποχή που σκαρφαλώναμε στα δέντρα για να μαζέψουμε ή να κλέψουμε λίγα τζέρτζιλα η γκόρτσα, την εποχή εκείνη της αθωότητας και της ανθρωπιάς δημιουργήθηκε το πρώτο μοντέρνο Κοζανίτικο συγκρότημα, οι STERNS! Μια γουλιά βερμούτ ακόμα και φύγαμε! Οι μετασεισμικές δονήσεις από τον μεγάλο μουσικό σεισμό των Beatles και των Rolling Stones του ’63 είχαν αντίκτυπο και στην Ελλάδα.

Τα σκαθάρια! Οι Beatles ήταν ένα αγγλικό ροκ συγκρότημα που δημιουργήθηκε το 1960 στο Λίβερπουλ. Περιλάμβανε τον John Lennon, τον Paul McCartney, τον George Harrison και τον Ringo Starr. Σύντομα έγιναν γνωστοί ως η πιο εξέχουσα και επιδραστική πράξη της ροκ εποχής.

Κυλιόμενες πέτρες! Οι Rolling Stones είναι ένα αγγλικό ροκ συγκρότημα που δημιουργήθηκε στο Λονδίνο το 1962. Η πρώτη σύνθεση ήταν οι Brian Jones (κιθάρα, φυσαρμόνικα), Ian Stewart (πιάνο), Mick Jagger (κεντρικά φωνητικά, harmonica), Keith Richards (κιθάρα), Bill Wyman (μπάσο) και Charlie Watts (ντραμς). Και ξαφνικά, άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, δεκάδες μοντέρνα συγκροτήματα, σε πολλές πόλεις μεταξύ αυτών και στην Κοζάνη. Το πρώτο συγκρότημα (ορχήστρα όπως λέγονταν τότε) οι STERNS ήταν πλέον γεγονός για την πόλη! Μια παρέα φίλων που αγαπούσαν την μουσική και συμμετείχαν στην φιλαρμονική Πανδώρα, είναι τα μέλη του συγκροτήματος. Η ενασχόλησή τους με την μουσική έχει να κάνει κυρίως με την ανάγκη τους να ξεφύγουν από τα ασφυκτικά πλαίσια της εποχής εκείνης και την επιθυμία τους να εκφράσουν τις νεανικές τους ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους μέσα από τη μουσική. Τους STERNS αποτελούσαν o Δημήτρης Στύλας στην ηλεκτρική κιθάρα και το τραγούδι, ο Νικόλαος Τσιαρτσιώνης στην ηλεκτρική κιθάρα και το τραγούδι, ο Παναγιώτης Καρδογιάννης (Πανούλης) στην ηλεκτιρική κιθάρα και τα κορνέτα και ο Θωμάς Δούρβας (Θωμούλης) στα ντραμς. Ο αρχηγός και εμπνευστής του μοντέρνου συγκροτήματος, των STERNS, Δημήτρης Στύλας αναπολεί και μας μιλά για εκείνη την εποχή και το συγκρότημα STERNS! -Στο σπίτι μας, νοίκιαζε μια οικογένεια γερμανών που ο άνδρας δούλευε στην κατασκευή των εργοστασίων της ΔΕΗ, αυτή η οικογένεια αγόραζε το γερμανικό περιοδικό

STERN (αστέρι) το οποίο υπάρχει ακόμη. Το είδα, μου άρεσε, και είπα πως έτσι θα πούμε το συγκρότημα μας, αστέρια –STERNS! -Είχα γυρίσει από τα καράβια και στα ταξίδια που είχα πάει μπόρεσα να δω πολλά αγαπημένα συγκροτήματα. Ήταν η περίοδος των Beatles και των Rolling Stones. Είδα και πολλά μικρότερα, έτσι σκέφτηκα να κάνω και εγώ ένα συγκρότημα εδώ στην Κοζάνη με φίλους όπως ο Τσιαρτσιώνης ο Νίκος, ο Πανούλης o Καρδογιάννης και ο γνωστός σε όλους Θωμούλης Δούρβας που ήταν και κάτοχος ντραμς. Ήταν πολύ δύσκολο για εκείνη την εποχή να διαθέτεις δικά σου ντραμς!

-Τα πρώτα μουσικά μας όργανα ήταν δυο ηλεκτρικές κιθάρες και ένας ενισχυτής με τρεις υποδοχές και ένα μεγάφωνο με έκο που τα είχαμε πάρει από το κατάστημα «Αφοί Ασημόπουλοι» με δόσεις, δίναμε θυμάμαι 200 δραχμές τον μήνα! Ο κόσμος έβγαινε τότε, κυρίως τα σαββατοκύριακα. Μέσα της δεκαετίας του ‘60. Φτηνά μαγαζιά. Χύμα κρασί, φαγητό κατσαρόλας.

-Πριν παίζαμε στο οικογενειακό κέντρο «Καλή Θέα» ένα μαγαζί της πόλης που άφησε ιστορία. Παράλληλα παίζαμε και σε πάρτυ με απλές κιθάρες που τις είχαμε μετατρέψει σε ηλεκτρικές τοποθετώντας πάνω σε αυτές κάψες, ένα είδος μικρών μικροφώνων πάνω στην κιθάρα και παράλληλα κουβαλούσαμε και δυο μεγάλα ραδιόφωνα για να μπορούμε να ανεβάζουμε την ένταση και να ακούγονται οι κιθάρες μας που λειτουργoύσαν σαν ενισχυτές. Το να βρεις μεγάλους ενισχυτές με πάρα πολύ μεγάλα watt εκείνη την εποχή ήταν πάρα πολύ δύσκολο και για να τα αγοράσεις ήθελες πάρα πολλά λεφτά. Ο ήχος που έβγαινε βέβαια ήταν άθλιος, αλλά εμείς ήμασταν ευτυχισμένοι.

ΤΟGETHER

-Ιστορίες, πλάκες και τραγελαφικά πράγματα συνέβησαν στην πορεία του συγκροτήματος αλλά εμάς δεν μας ένοιαζε καθόλου. Παίζαμε στο Βελβεντό, στο Τσοτύλι, στην Ελασσόνα…

-Οι STERNS για την εποχή τους, αποτέλεσαν ένα μοναδικό μουσικό φαινόμενο στην Κοζάνη. Δίναμε συναυλίες στον κινηματογράφο «ΟΛΥΜΠΙΟΝ» που είχαν τεράστια απήχηση στην νεολαία της πόλης. Κόβαμε πάνω από 1000 εισιτήρια! Είχαμε ρεπερτόριο μόνο 20 τραγούδια, μόλις τέλειωσαν αυτά και ο κόσμος ήθελε και άλλα δεν ξέραμε τι να κάνουμε! Ευτυχώς ήταν ο Πανουλης που έπαιζε και κορνέτα και έπαιζε τρία τέσσερα κομμάτια και δεν φαινόταν η απουσία τραγουδιών από το ρεπερτόριο μας!

-Θα σας διηγηθώ και ένα περιστατικό που έγινε πριν από την δεύτερη συναυλία μας πάλι στο «ΟΛΥΜΠΙΟΝ». Ο θείος του Νίκου Τσιαρτσιώνη πέθανε και ο Νίκος δεν μπορούσε να συμμετάσχει στη συναυλία. Ήταν όμως ήταν ο βασικός τραγουδιστής του συγκροτήματος και τραγουδούσε Ιταλικά και Αγγλικά τραγούδια ενώ σε μερικά τον βοηθούσα και εγώ. Δεν ξέραμε τι να κάνουμε . Να παίξουμε οι τρεις μας; Δεν το θεωρούσαμε σωστό, έτσι αποφασίσαμε να πάρουμε άλλο ένα άτομο και μιλήσαμε στο τσάκα-τσάκα με τον Νίκο Καρδογιάννη ξάδελφο του Πάνου, συμμαθητή και φίλο μας. Συμμετείχε στην συναυλία μας, σαν τρίτη κιθάρα. Το μόνο που άκουγα ήταν στο πρώτο μέρος ήταν ένα χρατς χρουτς… Στο διάλειμμα έβγαλα τελείως το βύσμα από τον ενισχυτή και ησύχασα! Τα τραγούδια που έλεγε ο Νίκος τα είπα όλα εγώ με βλάχικη, ακαταλαβίστικη προφορά, κανένας όμως δεν κατάλαβε τίποτα και η συναυλία στέφτηκε από επιτυχία.

-Θα σας διηγηθώ και μια ιστορία που μας συνέβη τότε που παίζαμε στα οικογενειακά κέντρα της περιοχής. Υπήρχε τότε ενός νόμος που έλεγε πως για να δικαιολογεί ο καταστηματάρχης το 20% που έβαζε επί πλέον στον λογαριασμό λόγο μουσικής έπρεπε στο πατάρι να παίζουν τέσσερις μουσικοί. Εμείς όμως ήμασταν μόνο τρεις γιατί τον Πάνο, τον κάλεσε η πατρίδα να υπηρετήσει. Για να είμαστε τέσσερις, αναγκαστήκαμε να πάρουμε έναν φίλο μαζί, τον Πέτρο Δεληβοριά, για να κρατά την τρίτη κιθάρα ενώ δεν ήξερε να παίζει τίποτα! Η ανταμοιβή γι’ αυτό που έκανε ήταν το πλούσιο φαγητό που μας έδιναν πριν και μετά το παίξιμο… όμως έτρωγε

31

ίσα με 5 άτομα! Καμιά φορά είχαμε Guest star μαζί μας και τον φίλος μας τον Ματιάκη Σάκη! Αυτό ήταν το πρώτο μοντέρνο συγκρότημα της Κοζάνης με την τεράστια απήχηση που είχε στην τότε νεολαία. Μιας νεολαία που στα χέρια της έσφιγγε το περιοδικό ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΡΥΘΜΟΙ και διάβαζε ανελλιπώς χωρίς να χάσει κανένα τεύχος. Μετά τους STERNS ακολούθησαν και αλλά συγκροτήματα που άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στην πόλη της Κοζάνης. Ένα από τα σπουδαιότερα είναι οι BAD BOYS ! Αναμείνατε για το αφιέρωμα που θα έχουμε στο επόμενο τεύχος του Together!

Πραγματοποιήστε την δεξίωσή σας στη στυλάτη Αίθουσα, το καταπράσινο Κτήμα ή όπου εσείς αγαπάτε με το έμπειρο Catering της Υδρόγειος.

Τ. 6947357607 • Ροδιανή Κοζάνης • www.ydrogeios-hall.gr

32 ΤΟGETHER

PA I N T T H E LY R I C : _ Λίγα λόγια για την έκθεση ζωγραφικής “Paint The Lyric” που θα πραγματοποιηθεί στην Ιθάκη. Τι πραγματεύεται και ποιος είναι ο σκοπός της διοργάνωσης; Το Φεστιβάλ Τεχνών και η Έκθεση “Paint the Lyric” αποτελεί μία καινοτόμα ιδέα που δημιούργησε μια ομάδα τεσσάρων ανθρώπων και έλαβε πρώτη φορά́ χώρα τον Σεπτέμβριο του 2019 στο νησί ́ του Οδυσσέα, την Ιθάκη, με πολύ́ καλές κριτικές και μεγάλη αναγνώριση από Ιθακήσιους αλλά και τουρίστες από όλο τον κόσμο. Είναι υπό την αιγίδα του Δήμου Ιθάκης και του Υπουργείου Τουρισμού. Σκοπός είναι η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού, με την τόσο μεγάλη φήμη και ιστορία, καθώς επίσης και την αναγνώριση καλλιτεχνών από́ όλο τον κόσμο που συγκινούνται από́ το μεγαλύτερο έπος όλων των εποχών. Η Διοργάνωση για το 2020 έχει οριστεί ́ για τις ημερομηνίες 14-09-2020 έως 22-09-2020.

Ένα Ομηρικό Ταξίδι από τη Φλώρινα στην Ιθάκη Με έμπνευση την Οδύσσεια, στην Ιθάκη γεννήθηκε η ιδέα για μια έκθεση στην οποία ο καλλιτέχνης καλείται να επιλέξει έναν στίχο, μια ολόκληρη παράγραφο ή ακόμα και ολόκληρη ραψωδία από́ το έπος του Ομήρου και να αποτυπώσει αυτή́ του την επιλογή́ με τον δικό́ του χαρακτήρα και στυλ, χωρίς κανέναν περιορισμό́ . Η έκθεση «Paint the Lyric» διοργανώνεται για δεύτερη χρονιά στο νησί με τη συμμετοχή καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο που επαναπροσδιορίζουν το έργο και τις ιδέες τους, αναδεικνύοντας τη δική τους προσέγγιση γύρω από ήρωες, μυθικά τέρατα, επικές μάχες, έρωτες και πάθη. Η Σχολή Καλών Τεχνών της Φλώρινας θα δώσει το «παρών» στη φετινή διοργάνωση και η ομάδα του Together συνομίλησε με την Ιωάννα Κιρλή που συμμετέχει αλλά και συντονίζει την παρουσία της σχολής στην έκθεση. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΓΚΟΥΝΤΩΝΗ

_ Το έπος της Οδύσσειας ως πηγή έμπνευσης. Πως προσεγγίζει ένας καλλιτέχνης το έπος του Ομήρου; Διαβάζοντας ραψωδίες, στίχους, ακόμα και λέξεις που χρησιμοποιεί ο Όμηρος ή και με τη μορφή της Οδύσσειας του Τζέιμς Τζόις εκφράζεται έντονα η προσωποποίηση όλων των αναφερόμενων και αποτελεί έμπνευση για όλους τους καλλιτέχνες. Δηλαδή ο λόγος και η γραφή της Οδύσσειας αποτελεί, τουλάχιστον για μένα, χιλιάδες εικόνες και το ‘’δύσκολο’’ ήταν να επιλέξουμε μία από αυτές για να πραγματοποιήσουμε το έργο μας. _ Τι σημαίνει για εσάς το έπος του Ομήρου; Τι αντιπροσωπεύει και πως σας επηρεάζει καλλιτεχνικά; Καλλιτεχνικά, θεωρώ πως το έπος του Ομήρου αγγίζει κάθε άνθρωπο που ασχολείται με την τέχνη. Προκαλεί δέος και σίγουρα επηρεάζει αλλιώς τον καθένα. Με τη συμμετοχή μας στην έκθεση μας δόθηκε η ευκαιρία να το ξαναμελετήσουμε, να το προσεγγίσουμε διαφορετικά. Το έπος «ξαναβρήκε το δρόμο του» στις ζωές μας αλλά και στην καλλιτεχνική μας έκφραση. _ Η έννοια της Ιθάκης. Τι συμβολίζει για τους καλλιτέχνες εσένα αυτό το ταξίδι προς την επιστροφή/ ανακάλυψη της Ιθάκης; Η Ιθάκη είναι ένα μέρος μυθολογικά φορτισμένο και κατέχει μια ποιητική πνοή καθώς ήδη συμβολίζει ένα ταξίδι εξερεύνησης και ανακάλυψης του νησιού αλλά και της ίδιας της τέχνης γενικότερα. _ Η σχέση της Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας με την έκθεση “Paint the Lyric”. Πόσες θα είναι οι φετινές συμμετοχές; Χτίζετε μια «θεσμική» παρουσία της Σχολής στη συγκεκριμένη έκθεση; Γενικότερα οι περισσότεροι ενημερώθηκαν για το φεστιβάλ “Paint the Lyric” μέσω της σχολής και συγκεκριμένα του 3ου εργαστηρίου, δείχνοντας αμέσως ενδιαφέρον. Προς το παρόν, από τη σχολή είμαστε 18 άτομα εκ των οποίων οι 7 θα κάνουν αυτό το ταξίδι προς την Ιθάκη. Χτίζεται ένα “θεσμικό” πλαίσιο καθώς η σχολή, ενώ θεωρητικά είναι απομονωμένη στα βορειοδυτικά της Ελλάδας, κάνει όλο αυτό το ταξίδι μαζί με τον Οδυσσέα για να φτάσει στην Ιθάκη. Έχουμε όλοι εγκλιματιστεί ως προς το θέμα και συζητήσει μεταξύ μας ό,τι αφορά το φεστιβάλ, παρόλο που ο καθένας συμμετέχει με τη δική του προσωπική ματιά. Ευελπιστούμε ότι η εικαστική έκθεση θα αποδείξει την ενότητα της Οδύσσειας. Πάντως, όλοι είναι ενθουσιασμένοι για την έκθεση καθώς οι διοργανωτές είναι πολύ εμψυχωτικοί και ανυπομονούμε όλοι να πραγματοποιηθεί.

ΤΟGETHER

33

Ασπασία Πατρόζου

Συμμετέχοντες του Φεστιβάλ “Paint the Lyric” από τη Φλώρινα: - Ζάνα Βόσσου - Ελένη Γάτσιου - Ζώης Γέρος - Κατερίνα Γκώγκου - Μαρία Διαμαντίδου - Μαρία Διαμαντοπούλου - Γλύκα Διονυσοπούλου - Νερατζιά Ζωγράφου - Ζαχάρω Καρακωνσταντή - Ιωάννα Κιρλή - Χάρης Κοντοσφύρης - Κατερίνα Παϊσιου - Ασπασία Πατρόζου - Αθηνά Ράλλη - Αλεξάνδρα Σαμπάλη - Ανδριανή Τζίμα

Ανδριανή Τζίμα

- Ασπασία-Τατιανή Τσιγαρίδη - Τζίνα Τσιτσέρη Συντονισμός των συμμετεχόντων από τη Φλώρινα: -Ιωάννα Κιρλή Ιωάννα Κιρλή

Διοργανωτές του φεστιβάλ: - Ειρηναίος Κρόκος - Μιχάλης Ρέγκλης - Rachel Macbeth - Aristoteli Parmijiano

INFO “Paint The Lyric”: 14 -22/09/2020 Ιθάκη

Αύγουστος 2020 Κάθε Κυριακή

όλο το καλοκαίρι για

Σκιάθο Τουριστικά πακέτα

3-6-8 ημέρες από 140€.

Μύτικα της Πρέβεζας Παραλία Μονολίθι η μεγαλύτερη παραλία του Ιονίου με γαλαζοπράσινα νερά σε ξενοδοχείο 3 αστέρων από 80€.

1-3 Σεπτεμβρίου

στον

21-23 Αυγούστου Χαλκιδική Νέα Καλλικράτεια από 70€

2 διανυκτερεύσεις με πρωινό σε ξενοδοχείο 50 μ. την παραλία.

Κάθε Κυριακή Παραλία Κατερίνης-Ολυμπιακή Ακτή από 8€. Ώρα αναχώρησης 08:30 14 Αυγούστου Προσκυνηματική εκδρομή στην Ιερά Μονή Παναγίας Μικροκάστρου Ώρα αναχώρησης 18:30 από τα ΚΤΕΛ Κοζάνης.

15 Αυγούστου Ημερήσια Εκδρομή σε Βράχο Λούτσα Αναχώρηση 07:30 από τα ΚΤΕΛ Κοζάνης 15€ το άτομο. Ακτοπλοϊκά εισιτήρια - Μισθώσεις λεωφορείων - Αεροπορικά εισιτήρια - Ατομικά και οικογενειακά πακέτα διακοπών προσαρμοσμένα στις ανάγκες σας – Γαμήλια ταξίδια σε εξωτικούς προορισμούς.

TRAVEL FOR YOU - ΚΤΕΛ ΚΟΖΑΝΗΣ Α.Ε. - Πτωχοκομείου 6, Κοζάνη 501 00

Τ. 26410 36033 - 6940 46 1114 e. travelforyou@hotmail.com

www.travelforyoutours.gr

34 ΤΟGETHER

Οι καρτ ποστάλ (επιστολικά δελτάρια) στις αρχές του 20ου αιώνα συνιστούσαν, μαζί με τα γράμματα, σημαντικότατο τρόπο επικοινωνίας δι’ αλληλογραφίας. Υπήρξαν ιδιαιτέρα στενά συνδεδεμένες με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καλύπτοντας την ανάγκη της επικοινωνίας και της συναισθηματικής εκτόνωσης των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων. Εκατομμύρια εικονογραφημένα ταχυδρομικά δελτάρια διακινήθηκαν από το 1914 – 1918, με τεράστια ποικιλία θεμάτων. Τα θέματα τους ήταν συνήθως σατιρικά, συναισθηματικά, πατριωτικά, χιουμοριστικά ή ειρωνικά (εικόνα 1). Επίσης υπήρξαν κάρτες με προπαγανδιστικό περιεχόμενο. Στο διάστημα 1900 – 1922 κυκλοφόρησαν καρτ - ποστάλ

σε σειρές ή μεμονωμένες εκτυπώσεις, χρωμολιθόγραφα ή σταμπαριστά ή με χρήση φωτογραφικού κλισέ, δημιουργήματα ονομαστών εικονογράφων, ζωγράφων, γραφιστών και φυσικά φωτογράφων. Με τον τρόπο αυτόν ο στρατιώτης με λίγα λόγια και μια εικόνα έδινε στον παραλήπτη όχι μόνο τη στρατιωτική πλευρά του πολέμου, αλλά επίσης όψεις από μέρη και ανθρώπους που παρασύρθηκαν μες στη δίνη του. Κεφαλάς Πάνος, υποψ. Διδάκτορας Ιστορίας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

Η οδύσσεια ενός στρατιώτη στο Μακεδονικό Μέτωπο: Πισοδέρι – Φλώρινα

Τ

ον στρατιώτη Alexandre Berraud τον γνωρίσαμε στο Together: Τεύχος 44, από την καρτ ποστάλ ν. 78 η οποία αφορούσε την πόλη της Κοζάνης. Γνωρίζουμε ότι ο Alexandre το χρονικό διάστημα Νοεμβρίου 1915 – Νοεμβρίου 1916, ταχυδρόμησε 87 καρτ-ποστάλ στην γυναίκα του από διάφορες περιοχές του Μακεδονικού Μετώπου. Σε όλες εντοπίζονται στο μπροστινό μέρος σκίτσα, τα οποία ο ίδιος εκτέλεσε με πενάκι και μαύρο μελάνι και χρωματιστά μολύβια και διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση. Μετά την Κοζάνη, ο Alexandre με το 260ο Σύνταγμα Πεζικού για την απελευθέρωση της Φλώρινας και μετέπειτα του Μοναστηρίου, βρέθηκε στην περιοχή της Φλώρινας, πιο συγκεκριμένα πρώτα στο χωρίο Πισοσέρι. Εκεί έστειλε στην γυναίκα του τρείς καρτ ποστάλ (ν. 75-76-77). Η πρώτη καρτ ποστάλ, ταχυδρομήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1916 και στο σκίτσο του ο Alexandre καταγράφει το σχολείο και την ορθόδοξη εκκλησία του χωριού (εικόνα 1). Στο κείμενο, που υπάρχει στην πίσω όψη αυτής, ο Alexandre ενημερώνει την γυναίκα του για τις έως τότε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Αναφέρει ότι έχουν πάρει τις κορυφογραμμές και βρίσκονται στα αριστερά των Ρώσων. Η κίνηση αυτή επιτέλους επιτρέπει τον ανεφοδιασμό και την αλληλογραφία των στρατευμάτων από την πόλη της Φλώρινας. Μέχρι εκείνη τη στιγμή έτρωγαν μπισκότα, ¼ του ψωμιού και έπιναν πολύ κρασί. Δηλώνει ότι κοιμάται σε σκηνή μέσα στη λάσπη και το κρύο και επειδή βρέχει συνέχεια δεν έχουν που να πλύνουν τα ρούχα τους. Εντύπωση του κάνει η περιοχή την οποία χαρακτηρίζει όμορφη, γραφική, ελληνική όπως την αναφέρει και όχι άγρια όπως η Μακεδονία. Προτρέπει την γυναίκα του να αγοράσει έναν χάρτη της περιοχής Μοναστηρίου, από το οποίο βρίσκονται 8 ώρες με τα πόδια και 4 ώρες από την Φλώρινα. Η δεύτερη καρτ ποστάλ, ταχυδρομήθηκε στις 30 του ίδιου μήνα και στο σκίτσο του ο Alexandre καταγράφει ξανά την ορθόδοξη εκκλησία του χωριού (εικόνα 2). Το σκίτσο έγινε στις 29 Σεπτεμβρίου και συνοδεύεται με μήνυμα, το οποίο συνεχίζεται και ολοκληρώνεται στην πίσω όψη της καρτ ποστάλ με ημερομηνία 30 Σεπτεμβρίου 1916. Στο κείμενο αυτής της καρτ ποστάλ ο Alexandre δηλώνει πως βρίσκεται σε ένα σπίτι του χωριού «με ελληνικό στυλ», από το οποίο βλέπει την απέναντι θέα. Στο κείμενο του, για πρώτη φορά αναφέρει επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες. Συγκεκριμένα την νυχτερινή επίθεση της 23ης και την κατάκτηση κορυφογραμμών ύψους 1555 μέτρων. Συνεχίζει, δηλώνοντας ότι οι επόμενες ημέρες ήταν οδυνηρές, με 30 οβίδες βουλγάρικες να πέφτουν στο τμήμα τους, τραυματίζοντας 2 στρατιώτες. Ο ίδιος, αισθάνεται τυχερός, αφού ένα θραύσμα οβίδας προσγειώθηκε 5 εκατοστά από το κεφάλι του, ενώ κάποια μεταλλικά σφαιρίδια τραυμάτισαν στρατιώτες στα πλευρά στο ένα μέτρο από αυτόν.

Εικόνα 1 – Photo © Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

Εικόνα 2 – Photo © Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

1. «Πουαλύ», σ.τ.μ. τριχωτοί, χαϊδευτική προσφώνηση για τον μέσο Γάλλο στρατιώτη σε χρήση ήδη από τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Στα γαλλικά Poilu σημαίνει τριχωτός και οφείλεται στο ότι πολλοί στρατιώτες, προερχόμενοι από την τάξη των αγροτών, είχαν μουστάκια ή γενειάδες.

ΤΟGETHER

Για ακόμα μία φορά, αναφέρεται στις δύσκολες καιρικές συνθήκες, όπου επικρατεί κρύο, αλλά και στην έλλειψη φαγητού, όπου τρώνε κυρίως καλαμπόκι και πίνουν παγωμένο νερό. Ευτυχώς, όπως αναφέρει, η αλληλογραφία και οι εφημερίδες αναπτερώνουν το ηθικό τους. Κλείνει τη καρτ ποστάλ του, ευχαριστώντας την γυναίκα του και όλους τους άλλους που του στέλνουν αλληλογραφία και κάρτες, δηλώνοντας ότι θα προτιμούσε μία «φωτογραφία από την ειρήνη» και όλα να έχουν τελειώσει. Η τρίτη καρτ ποστάλ από το Πισοδέρι ταχυδρομήθηκε στις 1 Οκτωβρίου το 1916 και στο σκίτσο αναπαρίσταται ένα «ελληνικό σπίτι» (εικόνα 3). Και εδώ το κείμενο ξεκινάει στην μπροστινή όψη και συνεχίζει στην πίσω. Ο Alexandre ξεκινάει το κείμενο του τονίζοντας τις άσχημες καιρικές συνθήκες, κρύο και ομίχλη επικρατούν, που τους κάνουν «να τρέμουν» στην ιδέα ότι σύντομα θα έρθει ο χειμώνας. Η μόνη ελπίδα τους «το τέλος των εχθροπραξιών να έρθει σύντομα». Όσο για το σπίτι, το οποίο έχει σχεδιάσει, γράφει στην γυναίκα του ότι είναι ένα όμορφο ελληνικό σπίτι, εξωτερικά, αλλά μέσα δεν υπάρχει τίποτα. Δεν υπάρχουν έπιπλα και οι ιδιοκτήτες του κοιμούνται κάτω, σε δέρματα από κατσίκια. Κλείνει, δηλώνοντας στην γυναίκα του ότι είναι καλά στην υγεία του και βρίσκεται σε ένα σπίτι, αν και παγωμένο, αλλά του παρέχει κάλυψη από επιθέσεις των Βουλγάρων. Μετά το Πισοδέρι, η αλληλογραφία του Alexandre συνεχίζεται από την πόλη της Φλώρινας. Σε αυτήν θα αναφερθεί στην νούμερο 78 καρτ ποστάλ της ιδιωτικής του συλλογής (εικόνα 4). Η καρτ ποστάλ έχει ημερομηνία 2 Οκτωβρίου 1916 και αναγράφει: «Devant Florina. En embuscade – Ενώπιο της Φλώρινας. Σε ενέδρα). Μπορεί να αναφέρει την Φλώρινα, αλλά το κείμενο του, στην πίσω όψη αυτής, το υπογράφει από το Πισοδέρι. Αυτό μας επιτρέπει να καταλάβουμε, ότι το κείμενο γράφτηκε και ολοκληρώθηκε στο Πισοδέρι και η καρτ ποστάλ ταχυδρομήθηκε μετέπειτα. Στο σκίτσο της καρτ ποστάλ αναπαρίστανται δύο στρατιώτες (Γάλλος και Ρώσσος) σε ύψωμα, να παρατηρούν τα εχθρικά στρατεύματα (βουλγάρικα). Στο κείμενο του ο Alexandre απευθύνεται στη γυναίκα του, την οποία αποκαλεί: “My dearling – αγαπημένη μου” και στην μέχρι τώρα αλληλογραφία τους όλο αυτό το χρονικά διάστημα. Την ρωτάει για τα τελευταία σκίτσα που ήδη τις έχει στείλει, εσωκλείοντας και 4-5 φωτογραφίες, οι οποίες του κόστισαν 10 σεντ. Της αναφέρει ότι με αυτήν την καρτ ποστάλ περικλείει απόκομμα άρθρου εφημερίδας, όπου αναφέρονται οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των στρατευμάτων της Αντάντ στην περιοχή και καμαρώνει. Για την πόλη της Φλώρινας δεν υπάρχει καμία αναφορά. Ο Alexandre γράφει πάλι για το Πισοδέρι, το οποίο «κρατάνε», τον καιρό που είναι άστατος και τις συνθήκες διαβίωσης όπου «είναι η πρώτη φορά μέσα σε έναν χρόνο που έχουμε σπίτι» στο οποίο πριν διέμεναν Βούλγαροι αιχμάλωτοι πολέμου, αλλά είναι «μέχρι το λαιμό στο σανό». Για ακόμη μία φορά κλείνει το κείμενο του με νότα αισιοδοξίας και εφησυχασμού αναφέροντας στην γυναίκα του ότι «Η υγεία (μου) είναι καλή. Ένα μακρόσυρτο μεγάλο χάδι από τον Poilu1 σου».

Εικόνα 3 – Photo © Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

Εικόνα 4 – Photo (C) Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

Περισσότερες πληροφορίες για τις καρτ ποστάλ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ιστορία του Alexandre Berraud στο Together: τεύχος 44 και στην ιστοσελίδα του περιοδικού στο: https://togethermag.gr/.

Aσφαλιστικός Πράκτορας Μεσιτείες Ακινήτων

plxnikos@gmail.com | T. 2461 028069 - K. 6939 669800 | Σ. Μπλιούρα 2, Κοζάνη 50100

35

36 ΤΟGETHER

Το αλφαβητάρι ενός καλοκαιριού εν μέσω πανδημίας KEIMENO: ΜΑΡΘΑ Ο. ΜΑΥΡΙΔΟΥ

Το 2020 θα ήταν δίσεκτο. Όλοι το ξέραμε αυτό. Αυτό που δεν ξέραμε ήταν πόσο πολύ δίσεκτο θα ήταν. Προφανώς αποφάσισε να το θυμούνται όλοι για πάντα –πράγμα που θα συνέβαινε έτσι κι αλλιώς μιας και το 2020 δεν το ξεχνάς και εύκολα-. Και πέρασε ο δύσκολος χειμώνας και ήρθε το ωραίο καλοκαίρι και όλοι χαλαρώσαμε και αποφασίσαμε πως μπορούμε να αγκαλιαστούμε για λίγο μέχρι να μας ξαναχτυπήσει την πόρτα ο κακός ιός. Αλλά τα πολλά αγκαλιάσματα τελικά δεν αρέσουν στο 2020 κι έτσι βρεθήκαμε να ζούμε ένα πρωτόγνωρο καλοκαίρι. Κι αυτό είναι το αλφαβητάρι του.

ΑΝΤΙΣΗΠΤΙΚΌ. Σε όλες τις μορφές.

ΔΙΑΣΠΟΡΆ. Θυμίζει την σπορά, που

ΒΙΝΤΕΟΚΛΉΣΕΙΣ. Έχουν σώσει πολύ

ΕΜΒΌΛΙΟ. Ερευνητικές ομάδες σε

Μαντηλάκια, τζελ, ή σε υγρή μορφή. Τα βρίσκουμε πιο εύκολα σε αποθήκες και τσάντες, παρά στα super market. Στις καλοκαιρινές μας εξορμήσεις αποτελεί πια-μαζί με το αντηλιακό, τα γυαλιά και το καπέλο μας- το 4ο βασικό συστατικό για να νιώθουμε ασφαλείς.

κόσμο. Ώρες ατελείωτες βιντεοκλήσεων με αγαπημένα μας πρόσωπα. Το καλοκαίρι αποτελεί μια περίοδο του χρόνου όπου οι άνθρωποι έρχονται πιο κοντά. Φέτος, οι βιντεοκλήσεις είναι η εναλλακτική μιας και οι μετακινήσεις περιορίζονται.

ΓΆΜΟΣ. Είσαι κοριτσάκι. Τον ονειρεύ-

εσαι. Μεγαλώνεις. Συναντάς τον έρωτα. Σου κάνει πρόταση. Τα κανονίζεις όλα. Νυφικό, μπομπονιέρες, καλεσμένους, και φυσικά την δεξίωση. Το πάρτι της ζωής σου. Κι έρχεται ο covid και σου λέει μέχρι 100 άτομα στην δεξίωση. Που 100 άτομα είναι το δικό σου μόνο σόι μόνο, κι αυτό μέχρι τα πρωτοξαδέρφια. Κι ύστερα σου λένε παντρέψου(άσχετό αλλά βιωματικό)

είναι λέξη θετική. Το φετινό καλοκαίρι διευρύνεται καθημερινώς –η διασπορά και όχι η σπορά- κι αυτό είναι αρκούντος ανησυχητικό. Η διασπορά του συγκεκριμένου ιού, γίνεται εύκολα κι αυτό είναι ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.

όλον τον κόσμο έχουν ξεκινήσει αγώνα για να ανακαλύψουν το πολυπόθητο εμβόλιο. Ακόμα και αντιεμβολιαστές, έχουν αρχίσει να επαναδιαπραγματεύονται τις αξίες τους ύστερα από αυτό που αντιμετώπισε η παγκόσμια κοινότητα. Ανησυχούμε, προσδοκούμε και ελπίζουμε.

ΖΆΠΙΝΓΚ. Άθλημα στο οποίο επιδιδόμαστε το τελευταίο διάστημα μέχρι να βρούμε ένα κανάλι που να αναφέρεται στο γνωστό θέμα. Φορέστε τα αθλητικά σας, πάρτε το τηλεκοντρόλ ανά χείρας και πάμε.

ΉΛΙΟΣ. Μπορεί να μην έχει σχέση με

τον κορωνοϊό, είναι όμως θεραπευτικός. Είναι καλοκαίρι και μπορούμε ακόμα να καθίσουμε απέναντί του με τα μάτια κλειστά και να απολαύσουμε το φως του. Αν απελευθερώσουμε την σκέψη μας, ίσως ζεστάνει και την καρδιά μας.

ΘΕΡΑΠΕΊΑ. Η μία από τις δύο λύσεις του προβλήματος (βλ. στο Ε για την άλλη). Έχουν δοκιμαστεί διάφορες φόρμουλες, αλλά καμία δεν φαίνεται να είναι όσο αποτελεσματική χρειάζεται να είναι. Οι έρευνες συνεχίζονται κι εμείς εμπιστευόμαστε τους ειδικούς.

ΙΌΣ. Αυτός ο άγνωστος! Πως ήρθε

τόσο ξαφνικά στην ζωή μας μια τόσο μικρούλα λέξη και μας αναστάτωσε. Η λέξη ιός αναφέρεται στο συγκεκριμένο άρθρο τιμής ένεκεν. Για να δούμε και να θυμόμαστε πως κάτι τόσο πολύ μικρό έκανε μια τόσο πολύ μεγάλη ζημιά.

ΚΡΟΎΣΜΑΤΑ. Λέξη που σπανίως

χρησιμοποιούσαμε, πριν το 2020 μας δείξει τα κοφτερά του δόντια. Περάσαμε την περίοδο του εγκλεισμού μετρώντας και «μαθαίνοντας» μέρα με την μέρα από αυτά. Σήμερα τα βλέπουμε να επανέρχονται και κατά βάθος θέλουμε όλοι να εξαφανίσουμε την λέξη από το λεξιλόγιό μας. Για πάντα.

Λ) LOCKDOWN. Ζούμε με τον φόβο

του. Μια επανάληψη θα ήταν η ολική καταστροφή της οικονομίας. Ακούγεται από παντού πως δεν πρόκειται να επαναληφθεί, αλλά ίσως το λέμε για να το πιστέψουμε. Άλλαξαν πολλές ζωές κατά την διάρκεια του εγκλεισμού μας. Γνωριστήκαμε, μαλώσαμε, τα βρήκαμε, χωρίσαμε…τα ψυχολογικά θέματα που αποκτήσαμε πάντως…καλά κρατούν.

ΜΆΣΚΑ. Χάρτινη ή υφασμάτινη, με

φίλτρο ή και χωρίς. Ξαφνικά δυσεύρετη και πανάκριβη. ΚΙ ύστερα απλώς υποχρεωτική. Μας προστατεύει. Από τον ιό κι από τα υποχρεωτικά χαμόγελα. ΚΙ όταν όλο αυτό τελειώσει και βγάλουμε τις μάσκες «θα δούμε ποιος είναι ο διπλανός».

ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΑ. Τα κτήρια, τα κρε-

βάτια, οι αναπνευστήρες και κυρίως οι άνθρωποι. Όλοι αυτοί που ζουν αγκαλιά με την πιθανότητα να νοσήσουν και να μεταφέρουν τον ιός στο σπίτι, στα παιδιά τους χωρίς να κάνουν τίποτε άλλο παρά μόνο την δουλειά τους. Τους σεβόμαστε και τους ευχαριστούμε. Από καρδιάς.

ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΑ. Ωραία είναι τα ξε-

νοδοχεία το καλοκαίρι εν μέσω πανδημίας. Απλώς παίρνεις μαζί σου δικά σου σεντόνια, δικές σου μαξιλαροθήκες και κάνεις και μια γενική πριν εγκατασταθείς για διήμερο. Γιατί;΄Μια χαρά το βρίσκω εγώ αυτό.

ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ. Υπό κατάρρευση. Η

παγκόσμια οικονομία νοσεί επίσης από covid και μοιάζει να ανήκει και σε ευπαθή ομάδα. Κοινώς, την βγάζει δεν την βγάζει.

ΤΟGETHER

ΠΑΝΔΗΜΊΑ. Χρησιμοποιούσαμε

την λέξη μόνο στην ιστορία, την γεωγραφία και την κοινωνιολογία. Σήμερα ακούγεται στις παρέες σε κάθε δεύτερη φράση. Κρατάμε το θετικό. Πως έχει εμπλουτιστεί το λεξιλόγιό μας.

ΡΟΥΤΊΝΑ. Η νέα τάξη πραγμάτων

έχει φέρει στην ζωή μας μια νέα ρουτίνα κυρίως σε ό,τι αφορά την καθαριότητα. Από την καλή απολύμανση στο σπίτι και τα χέρια μας μέχρι τα ψώνια του σούπερι μάρκετ που τα καθαρίζαμε ένα ένα με αντισηπτικό, καθένας μας, κρατάει αυτό που του ταιριάζει περισσότερο και πορεύεται με αυτό. Η καθαριότητα ποτέ δεν έβλαψε κανέναν. Α…και μιας και είναι καλοκαίρι μην ξεχνάμε και τις μασχάλες παιδιά ναι;

ΣΤΊΓΜΑ. Εν μέσω θέρους και δια-

κοπών, το στίγμα εκτός των ανθρώπων ακολουθεί και τις περιοχές. Οι περιφέρεις στις οποίες παρουσιάζονται κρούσματα-ακόμα κι αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε- στιγματίζονται και παρακολουθούνται στενά. Ειδικά αν αποτελούν τουριστικό προορισμό.

ΤΗΛΕΡΓΑΣΊΑ. Για κάποιους ήταν κα-

θημερινότητα από πάντα ενώ κάποιοι αναγκάστηκαν να μάθουν κολύμπι βουτώντας στα βαθιά. Σε κάθε περίπτωση αποτελεί πια καθημερινότητα για όλους μας. Για κάθε τι που σχεδιάζουμε, από σεμινάριο μέχρι Φεστιβάλ, υπάρχει πλέον το plan B που αφορά την τηλε-συμμετοχή. Καλοκαίρι λοιπόν….αγοράστε νέες κάμερες, μικρόφωνα και προετοιμαστείτε.

ΥΓΕΙΑ! Σαν αυτήν ΔΕΝ ΕΧΕΙ! ΤΕΛΟΣ ΦΉΜΕΣ. «Οι μάσκες έχουν τσιπάκι»

,«Κορωνοϊός δεν υπάρχει», «Μια θεία μου ήπιε οινόπνευμα κι έγινε καλά». Αυτές και άλλες πολλές, για τον τρόπο που μεταδίδεται ο ιός, για την θεραπεία, για την πορεία των ερευνών για… για… Με αυτές πορευόμαστε και καθορίζουν την ψυχολογία μας πολλές φορές. Είναι πολύ εύκολο να χάσει κανείς την ψυχραιμία του και να παρασυρθεί. Και για να τελειώνουμε: Βγείτε στην Αυγουστιάτικη Πανσέληνο και χορέψτε Quilombo. Γυμνοί. Με μια μάσκα! Του Ζορό.

ΧΙΟΎΜΟΡ. Ναι, ο κορωνοϊός υπάρ-

χει. Ναι, κινδυνεύουμε. Ναι, προστατευόμαστε. Όμως κανείς και τίποτα δεν μπορεί να κλέψει την διάθεση να κάνουμε χιούμορ με όσα συμβαίνουν γύρω μας. Γιατί στην χώρα μας, ξορκίζουμε το κακό κάνοντας χιούμορ. Ακόμα και με τον ίδιο μας τον εαυτό.

37

ΩΡΑΊΑ όλα αυτά….αλλά πάμε για βουτιές!

ΨΥΧΟΛΟΓΊΑ. Το καλοκαίρι συνή-

θως αλλάζει. Μοιάζουν όλα να έχουν την λύση τους και αυτό έχει θετική επίδραση στον τρόπο που φερόμαστε και λειτουργούμε. Όχι φέτος. Αν και προσπαθούμε όλοι πολύ, κι ο ήλιος και η θάλασσα βοηθούν, δεν είναι πάντα εφικτό να κρατήσουμε ανεβασμένη την ψυχολογία μας και την σκέψη μας με πρόσημο θετικό. Ακόμα κι αυτό, θέλει αγώνα.

Παύλου Μελά 7-9, Κοζάνη | Τηλ. 2461 028880 Δεύτερο κατάστημα Espresso World Φιλίππου Β 36 | Τηλ. 2461 029090 Τρίτο κατάστημα Espresso World Μοναστηρίου 32 | Τηλ. 2461 029090

38 ΤΟGETHER

Όταν η ανακύκλωση γίνεται παιχνίδι και το παιχνίδι γίνεται ανακύκλωση

«Παιχνίδι Στόχου» Ώρα για παιχνίδι και ανακύκλωση μέσα στο σπίτι… Με ένα απλούστατο τρόπο, παιδαγωγικό και κυρίως ψυχαγωγικό, βοηθάμε τα παιδιά να κάνουν τη διαδικασία, «παιχνιδάκι»! Παιχνίδι στόχου. Ο στόχος μπορεί να γίνει η αγαπημένη δραστηριότητα των μικρών μας φίλων τόσο σε εσωτερικό, όσο και σε εξωτερικό χώρο. Βοηθάμε τα παιδιά μας να εξασκήσουν τη σκοποβολή τους με τα ανακυκλώσιμα! Οι γονείς μπορούμε να τοποθετήσουμε κούτες σε κάποιο σημείο του σπιτιού ή στο μπαλκόνι ή στον κήπο κουτιά, ακόμη και στην παραλία, ξεχωριστά για το χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο, γυαλί. Τα παιδιά αν επιθυμούν διακοσμούν τις κούτες με τον δικό τους τρόπο ή να γράψουν απ’ έξω τι μπορούν να ανακυκλώσουν. Δείξτε τους πώς μπορούν να μαζέψουν τους περισσότερους πόντους ώστε να γίνουν οι νικητές του παιχνιδιού! Νικητές του παιχνιδιού είναι τα παιδιά και ο ίδιος ο πλανήτης. «Παιχνίδι στόχου», στοχεύουμε όλοι στην προστασία του περιβάλλοντος… ΥΛΙΚΑ: 3-4 κουτιά Μαρκαδόρους ή στυλό Ανακυκλώσιμα

Παίρνοντας αφορμή το παραμύθι «Ξεχύθηκαν στους δρόμους τα σκουπίδια για να δηλώσουν πως δεν είναι όλα ίδια» και έχοντας την ευχή ο τίτλος του παραμυθιού να μην επαληθευτεί στο μέλλον, ξεκινάμε ανακύκλωση!

KEIMENO: ΛΙΛΑ ΚΥΡΟΥ

… Κάνοντας κάθε μέρα γιορτή, το περιβάλλον να προστατεύσουμε, να σεβαστούµε των «απορριμμάτων» την επιθυμία, αναγνωρίζοντας την πραγματική τους αξία! Απόσπασμα από το παραμύθι της Λίλας Κύρου «Ξεχύθηκαν στους δρόμους τα σκουπίδια για να δηλώσουν πως δεν είναι όλα ίδια» από τις εκδόσεις Together.

bakery

Φτιαγμένα για σένα. Με πολύ αγάπη! Σε 5 σημεία σε όλη την πόλη της Κοζάνης!

11ης Οκτωβρίου 34 • Τ. 2461024979 | Παύλου Μελλά 10 • Τ. 2461038444 Λασσάνη 22 • Τ. 2461306719 | Αριστοτέλους 9 • Τ. 2461026151 Αλεξάνδρου 45 • Τ.2461037744 W.kaklidis-bakery.gr • F. @kaklidisbakery

40 ΤΟGETHER

Η Πάτρα της Κριθιάς Ήταν μια από αυτές τις ηλιόλουστες μέρες που φωνάζουν εκδρομή. Αμάξι μικρό γεμάτο φίλους καλούς και διαχρονικούς, γέλια, ενθουσιασμός και μια αδημονία αυτή της περιπέτειας και των νιάτων. Μας έβγαλε ο δρόμος λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη σε ένα μικρό χωριό της παιδικής μας φίλης Έφης, την Κριθιά. Φτάσαμε στο σπίτι της γιαγιάς της έναν υπέροχο πέτρινο που έπρεπε να ανεβείς αρκετά σκαλιά για να το φτάσεις. Εκεί καθόταν εκείνη. Πάτρα από το Κλεοπάτρα χάρηκα πολύ είπε και μου έσφιξε το χέρι, μου έμεινε αυτή η χειραψία τέτοιες σπανίζουν σήμερα είναι αυτές που επισφραγίζουν τη συνάντηση, που κλειδώνουν τη στιγμή είναι η τιμή που νιώθει ο άλλος όταν σε γνωρίζει. Η χαρά της μεγάλη καλωσόρισε τα νιάτα όπως μας είπε με μια νοσταλγία στο υγρό βλέμμα. Χήρα και κοκέτα το μαρτυρούσαν τα καθαρά μαύρα ρούχα της που δεν είχαν ούτε ίχνος τρίχας από τα φρεσκοχτενισμένα μαλλιά της. Εξέπεμπε μια λάμψη και μια καλοσύνη που αμέσως μας κέρδισε, κρεμόμασταν από τα χείλη της και μετά από λίγη ώρα λύθηκε και μας εκμυστηρεύτηκε πολλά για την ζωή και τον έρωτα. Ακούγαμε με προσοχή πίνοντας το λικέρ που μας είχαν κεράσει σε κρυστάλλινο ποτηράκι και μας το πρόσφεραν σε δισκάκι αλουμινένιο και σκαλιστό. Και μας ταξίδεψε σε μια άλλη εποχή που μύριζε λεβάντα και είχε γεύση βερμούτ, μια εποχή που στο πικάπ έπαιζαν τραγούδια ρομαντικά που χάιδευαν απαλά αυτιά και ώμους . «Ήμουν όμορφη νέα» και έλεγε αλήθεια «ερωτεύτηκα τον άντρα μου που ήταν ο πιο όμορφος τότε». «Τον θέλανε πολλές μα εκείνος διάλεξε εμένα και τον ακολούθησα μέχρι την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ήταν μορφωμένος, Πολιτικός Μηχανικός ο καλός μου. Θυμάμαι πως πριν με κάνει γυναίκα του μου ζήτησε να χορέψουμε και θυμάμαι ακόμα τα ρούχα που φορούσα ένα φόρεμα από μετάξι που το είχα ράψει μόνη μου με κουμπάκια στην πλάτη, είχε και κεντημένο γιακά. Τόσο όμορφοι μαζί που μας ζήλευαν

όλοι. Τον διεκδικούσαν όλες οι κοπέλες της γειτονιάς, μα εκείνος διάλεξε εμένα, αγάπησε εμένα, όπως τον αγάπησα κι εγώ και ακόμα τον αγαπώ και ας έφυγε. Πέρασα καλά στον γάμο μου». «Πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν εμπόδια, πάντα θα υπάρχουν οι άλλοι που θα θέλουν να χαλάσουν ό,τι όμορφο υπάρχει, ό,τι όμορφο βλέπουν από ζήλια και από φθόνο» είπε. «Μα σαν θέλει ο καλός σου και σε ξεχωρίσει από τις άλλες μπορείς να καταφέρεις πολλά». Σαστισμένη την άκουγα και έρεε ο λόγος της όπως τα χρόνια της ζωής που μας περιέγραφε. Και έδωσε άλλη βαρύτητα στον έρωτα και στην αγάπη, έδωσε άλλο νόημα στις δυο αυτές λέξεις, τέτοιο που μόνο εκείνη την εποχή υπήρχε. Καιρό είχα να σωπάσω για τόση ώρα, καιρό είχε να με συνεπάρει και με ταξιδέψει ένας λόγος γεμάτος αρώματα, γλύκα, φινέτσα, πλημμυρισμένος από αγνά αισθήματα. Μόλις τελείωσε την ιστορία της, τη δικής ιστορία την ξανάρχιζε από την αρχή σα να ήθελε να την ξαναζήσει ξανά και ξανά, κάτι που μας παραξένεψε αλλά όλοι υποψιαστήκαμε το γιατί. Η Πάτρα της Κριθιάς έπασχε από Αλτσχάιμερ αλλά θυμόταν το πιο δυνατό, αληθινό, υπέροχο και ευτυχισμένο κομμάτι της ζωής της. Αυτή η ανάμνησή της την κρατούσε ακόμα ζωντανή, τι και αν ταξίδευε κάθε μέρα μόνη της στην εποχή της, στις στιγμές της, τι και αν ξανασυναντούσε τον καλό της όπως έλεγε, εκείνη τη μέρα κατάφερε να μας πάρει μαζί της στο ταξίδι της, εκείνη την ημέρα δεν ήταν μόνη είχε παρέα τα νιάτα που τόσο τα λησμόνησε. Τι και αν περάσανε χρόνια από την συνάντηση μας, τι και αν η Πάτρα της Κριθιάς πήγε να συναντήσει τον καλό της, πάντα τη μνημονεύω και πάντα κρατώ μέσα μου εκείνη τη φράση της «ο καλός μου, ο καλός μου»… Τόση ζέση, τόση λαχτάρα, τόση τρυφερότητα σε μια μόνο προσφώνηση.

Σεβασμός για μια κανονικότατη ζωή Vol. 2 KEIMENO: ΛIΛΑ ΚYΡΟΥ

Κ

ι αν δεν υπάρχουν οι κανόνες, τότε τι; Αν τους καταργήσουμε τότε τι θα μπορούσε να τους αντικαταστήσει; Με ποια διαφορετική βάση να ξεκινήσουμε δίχως να προκύψει μελλοντική αντίδραση, ή έλλειψη κριτικής ικανότητας στους κανόνες που μπήκαν στη ζωή μας; Με τι να αρχίσουμε για να επιτευχθεί η ευρυθία που επιζητούμε; Η λέξη «Σεβασμός» είναι χιλιοειπωμένη αλλά στην πράξη πώς; Πώς προκύπτει όμως, αυτός ο πολυπόθητο σεβασμός; Αρχικά, οι κανόνες επιβάλλονται, ο σεβασμός εμπνέει και εμπνέεται.Υποθετικά και οι δύο όροι, σεβασμός - κανόνες φέρουν κοινό αποτέλεσμα, την εύρυθμη λειτουργία της ζωής μας, ισχύει όντως αυτό με τους κανόνες; Ας αντικαταστήσουμε τους κανόνες στην παιδική ηλικία με τον σεβασμό. Ισχυρή βάση, ισχυρά θεμέλια, ισχυρές προσωπικότητες που αποπνέουν αυτοσεβασμό και σεβασμό στον απέναντι. Αυτό πραγματοποιείται εφόσον αφι-

KEIMENO: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

ερώνουμε χρόνο για συζητήση και μάθουμε να δίνουμε απαντήσεις στο γιατί. Απαντήσεις γιατί να μην χτυπήσει ένα παιδάκι ένα άλλο, να μην κοροϊδέψει, να μην πληγώσει. Μ’αυτό τον τρόπο καταφέρνουμε να καλλιεργούμε τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών, να καλλιεργούμε τον σεβασμό μέσα τους. Σεβασμός και συναισθηματική νοημοσύνη είναι έννοιες πολύ στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους. Αν μείνουμε μονάχα στο «Κανόνας: δεν κοροϊδεύουμε άλλο παιδάκι!», δεν κερδίζεται τίποτα, γλιτώνουμε χρόνο και τίποτα άλλο. Όμως, αν κάνουμε ερώτηση στο παιδί -Πώς θα ένιωθες αν κάποιος συμμαθητής σου σε κορόιδευε; Γιατί εκφράζεσαι μ’ αυτό τον τρόπο; Τι νιώθεις τώρα που μιλάς έτσι; Αυτόματα, το παιδί μπαίνει στη θέση του άλλου, αυτόματα αναπτύσσεται η ικανότητα να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του και των άλλων, αυτόματα καλλιεργείται συναισθηματική του νοημοσύνη και η έννοια του σέβομαι…

ΤΟGETHER

41

Η Ελένη και…της Κρήτης το φαΐ KEIMENO: ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΡΑ

Π

ρώτο βράδυ στα Χανιά και πάμε σε μια ψησταριά. Πείνα μεγάλη μας έδερνε. Μας υποδέχονται με μια τσικουδιά και με μια σαλάτα με λάδι και φρέσκια ρίγανη. Μας προσφέρουν και ζεστό ψωμί. Κι αρχίζουμε τις βούτες. Ύστερα έρχεται το παλικάρι κι ο κατάλογος.

-Παρακαλώ! Να σας πω ότι για πιάτο ημέρας έχουμε κατσικάκι με σταμναγκάθι και κεμπάπ. -Το κατσικάκι με το σταμναγκάθι σίγουρα και την κρητική σαλάτα και τη γραβιέρα με το μέλι και το σουσάμι και τα καλτσούνια και τις πατάτες με τα τηγανητά αυγά και το απάκι και το γαμοπίλαφο και τις κρητικές μπύρες, τις λύρες. -Είναι πολλά! Θα τα καταφέρετε όλα αυτά; -Θα τα καταφέρουμε.

-Εγώ σας προειδοποίησα…. Κι άρχισαν να καταφθάνουν πιάτα, πιατέλες γαβάθες. Αναστενάζαμε, μα κάτω δεν το βάζαμε. Όταν πια είδαμε κι απόειδαμε, αφήσαμε τα

πιρούνια και ζητήσαμε το γλέντι το κρητικό. -Έχει χώρο μέσα; ρωτήσαμε το παλικάρι. -Μιλήσατε με κανέναν; -Με πολλούς! -Και; -Και θα πιούμε τσικουδιές. -Περάστε, περάστε! Και περάσαμε μέσα κι οι τσικουδιές έφευγαν και ερχόντουσαν. Πώς σηκωθήκαμε το άλλο πρωί ακόμα αναρωτιόμαστε. Και επειδή νομίζω δεν χόρτασαν όχι τόσο οι κοιλιές μας, αλλά οι οφθαλμοί μας, ο δρόμος μάς έβγαλε σε μια ταβέρνα. Το χωριό λεγότανε Βουλγάρω κι η ταβέρνα Νερατζούλα. Κι αν περάσετε ποτέ, να μην ξεχάσετε να φάτε ντάκο, ξεροτήγανο, κολοκυθοανθούς, σαρμάδια, μοσχαράκι, τσιγαγιαστό, χαλβά σιμιγδαλίσιο. Και την ιστορία αυτή την κλείνω με δυο στίχους: Σαν της Κρήτης το φαΐ πουθενά δεν ηύρα. Και με άλλους δυο: Και κοχλιούς μπουρμπουριστούς Ακόμη δεν επήρα. Αγία Ρούμελη, 30-07-2020

Η Παιδεία είναι ο καθρέφτης της Κοινωνίας μας (;) KEIMENO: ΚΟΡΙΝΑ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ Πολιτιστική Διαχειρίστρια, μεταπτυχιακή φοιτήτρια

Σ

τρατηγικός σχεδιασμός ονομάζεται η διαδικασία με την οποία ο κάθε οργανισμός θέτει μακροπρόθεσμους στόχους και τους υλοποιεί μέσω του προγραμματισμού και της οργάνωσης. Ο στρατηγικός σχεδιασμός ορίζεται από τους αρμόδιους των δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών, επιχειρήσεων, υπουργείων ακόμη και από την ίδια την κυβέρνηση. Η στοχοθεσία καθορίζεται ανάλογα με το όραμά του. Φαίνεται πως η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Jacinda Ardern, επαναπροσδιόρισε τους στόχους της χώρας και όρισε ένα νέο αναπτυξιακό σχέδιο με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, θέσπισε τον «προϋπολογισμό ευημερίας» (THE WELLBEING BUDGET) με στόχο να αντιμετωπίσει τις ψυχικές ασθένειες των πολιτών, την παιδική φτώχια, την ενδοοικογενειακή βία, την προστασία του περιβάλλοντος κ άλλα ζητήματα της χώρας. Η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας, αλλάζει ριζικά την πολιτική της και πλέον αποτελεί προτεραιότητα η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της. Η πρωθυπουργός αναφέρει πως η στρατηγική κάθε κράτους ορίζεται από τις προτεραιότητες που προσδιορίζει η ίδια η κυβέρνηση. «Έχοντας έναν περιορισμένο προϋπολογισμό μπορούμε να προσπαθήσουμε να εξισορροπήσουμε την ανάπτυξη της οικονομίας, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας, με τη φροντίδα των πολιτών και την προστασία του περιβάλλοντός μας». Ο υπουργός οικονομικών της Νέας Ζηλανδίας, Grant Robertson, συμπληρώνει πως το στρες και η πίεση που προκαλούν οι σύγχρονες συνθήκες ζωής στους πολίτες έχουν ως αποτέλεσμα την μη επιθυμητή αποδοτικότητα τόσο στην δουλειά τους όσο και μέσα στην ίδια την οικογένειά τους. Γι αυτόν τον λόγο ο «προϋπολογισμός ευημερίας» συνεπάγεται με την δυνατότητα να μπορούν οι πολίτες «να ζουν ζωές με νόημα, ισορροπία και σκοπό». Εντοπίζοντας ότι υπάρχει χάσμα ανάμεσα στους

πολίτες που εύκολα βιοπορίζονται και στους φτωχούς, ανάμεσα στην ελίτ και τον λαό, η πολιτική της Ardern δίνει το μήνυμα για αλλαγή στρατηγικής. Η κυβέρνηση της χώρας καινοτομεί και επενδύει πρώτα σε προγράμματα δημιουργικής μάθησης στα σχολεία, τα οποία έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με όσα ορίζουν οι κοινωνικές επιστήμες, η ιατρική κ.ά. Τα μαθήματα του προγράμματος αφορούν την μουσική, το θέατρο, τον χορό και τα εικαστικά. Ουσιαστικά στόχος τους αποτελεί η συμμετοχή όλων των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, η εξάλειψη του ρατσισμού και της φτώχειας, η ευημερία των μαθητών, η ενίσχυση των δεξιοτήτων τους στην επικοινωνία, η συνεργασία, η δημιουργική σκέψη κ.ά., σύμφωνα με την υπουργό Παιδείας της Νέας Ζηλανδίας, Chris Hipkins. Το παραπάνω επιτυγχάνεται μέσω του προγράμματος «Creatives in Schools». Ταυτόχρονα, στο πρόγραμμα αυτό, προσφέρονται νέες θέσεις εργασίας σε 300 καλλιτέχνες και μελετάται η πιθανότητα πρόσληψης άλλων 10.000 επιστημόνων. Κλείνοντας η πρωθυπουργός δήλωσε πως «Όταν τα παιδιά μας είναι καλά, είμαστε και όλοι οι υπόλοιποι» και προσπαθεί με κάθε τρόπο να κάνει πράξη τα λεγόμενά της. Από την άλλη πλευρά, στην χώρα μας, η υπουργός Παιδείας, κατάθεσε ένα νέο νομοσχέδιο που αφορά την αναδιαμόρφωση της λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος. Τα νέα μέτρα προβλέπουν την κατάργηση των μαθημάτων των κοινωνικών επιστημών καθώς και των καλλιτεχνικών, την επαναφορά της τράπεζας θεμάτων για το λύκειο, τον μέσο όρο προαγωγής από την μια τάξη στην επόμενη, την αύξηση των ωρών των μαθημάτων των αρχαίων ελληνικών και της γυμναστικής. Ουσιαστικά σύμφωνα με τα παραπάνω, προκύπτει ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο στηρίζεται σε ατέλειωτες ώρες μαθημάτων και σε βασανιστικές εξετά-

σεις. Δημιουργείται δηλαδή η εικόνα ενός σχολείου που προάγει τον ανταγωνισμό, την ανισότητα, τα εξαντλητικά ωράρια διδασκαλίας με υπερφορτωμένες τάξεις και λιγότερους εκπαιδευτικούς, το άγχος όχι μόνο των μαθητών αλλά και των γονέων κοκ. Αποτέλεσμα αυτού του μοντέλου θα είναι η απομάκρυνση των μαθητών από την ακαδημαϊκή κοινότητα εφόσον η παιδεία δεν θα απευθύνεται πλέον σε όλους. Ακόμη, θα δημιουργηθεί ένα εκπαιδευτικό σύστημα γεμάτο ελλείψεις καθώς τα μαθήματα που θα διδάσκονται δεν θα συμβάλλουν πλήρως στην διεύρυνση των οριζόντων τους, στην κριτική σκέψη, στην δημιουργικότητα, στην γνώση των ανθρωπινών δικαιωμάτων κ.ά. Αντίθετα, θα ενθαρρύνεται η στροφή προς τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, στα αμέτρητα φροντιστήρια των παιδιών κιόλας από τις πολύ μικρές ηλικίες και τέλος στην προτίμηση των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης, όπου ήδη η υπουργός έχει αναγνωρίσει ως τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η απόλυτη υποβάθμιση των ελληνικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Και όσοι τελικά καταφέρουν να ανταπεξέλθουν οικονομικά και ψυχολογικά κυρίως, στο παραπάνω σύστημα, η ελληνική κοινωνία θα τους καταγράψει ως ανέργους ή μετανάστες στο εξωτερικό. Η παιδεία αντικατοπτρίζει το όραμα μιας κοινωνίας για τους πολίτες της. Κυρίως το όραμα που θα ήθελε να έχει. Με τον όρο «Παιδεία» δεν εννοούνται οι γνώσεις και οι ακαδημαϊκοί τίτλοι αλλά η συμπεριφορά των μελών της, η διεκδίκηση των δικαιωμάτων της, η ελεύθερη έκφραση, τα όνειρα κ.ά. Τελικά, ποιο είναι το όραμα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος της Ελλάδας; Πως θέλει να είναι οι πολίτες της; Ποιες είναι οι προτεραιότητες της Ελληνικής κυβέρνησης σύμφωνα με την παραπάνω στρατηγική της;

42 ΤΟGETHER

Σε 100 μικρές ανάσες ΚΕΙΜΕΝΟ: ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΖΟΥΡΚΑ

«..Και η αξία μου, Στην ασφυξία μου Απ’ τις ανάσες μου η πιο πραγματική» Γεράσιμος Ευαγγελάτος

Α

υτή τη φορά ας είμαστε αλλιώς. Ας μην πούμε για μια φορά τα νέα μας. Ας ξεχάσουμε λίγο το δικό μας μικρόκοσμο στους τέσσερις τοίχους, που δημιουργήσαμε για να είμαστε ασφαλείς. Ας ξεχάσουμε τη «ρουτίνα» που νομίσαμε πως χάσαμε, τις ασήμαντες σημαντικές, μικρές και μεγάλες μας ασχολίες. «Μπορείς να φύγεις», είπα, και αυτή η ανάσα, η πρώτη, είχε εκ των προτέρων στιγματιστεί. Ήταν η «δύσκολη» απόφαση, η πικρή αλλά ειλικρινής αρχή. Οι άλλες 99 μου φαίνονταν ήδη πιο εύκολες και σίγουρα πιο προσιτές. Μουείχαν απομείνει λίγα βήματα μόνο, και αυτές οι 100 μικρές ανάσες θα άφηναν πίσω μια ολόκληρη Βαβέλ. «Τι νομίζεις ότι θα προλάβεις σε εκατό μικρές ανάσες;» ακούστηκε από το βάθος μια φωνή γνώριμη μεν, επικριτική δε. Όσο και να την έδιωχνα, όσοι μήνες και αν είχαν περάσει, αυτή η φωνή ήταν πάντα εκεί.Αποφάσισα, για πρώτη φορά, να μην της επιτρέψω να σπαταλήσει ούτε μια παραπάνω ανάσα, από όσες θα μεσολαβούσαν για φτάσω στον προορισμό μου.Ίσα για να αφήσω πίσω όλο το θόρυβο, που μου προξενούσε η ασυνεννοησία αυτού του κόσμου.

Δεν πρόλαβα, γιατί ο ήλιος με έκαιγε τόσο πολύ, που ξύπνησα απότομα. Τετάρτη μεσημέρι.Είχα αποκοιμηθεί στο ίδιο μπαλκόνι. Η ίδια φωνή, η ίδια παθητική μου στάση απέναντι της. Κάθε φορά που προσπαθούσα να συγκεντρώσω όλη μου τη δύναμη, και να της φωνάξω, να της απαντήσω, πάντα ξυπνούσα. Οι ίδιες εκατό ανάσες, που προσπαθώ εδώ και μήνες να ερμηνεύσω. Είναι κάποιο σημάδι; Κάποιος σημαντικός αριθμός, που θα έπρεπε να συγκρατήσω; Από όποια πλευρά και αν το έβλεπα, τίποτα δεν έβγαζε νόημα από αυτό το όνειρο. Είχα κοιμηθεί διαβάζοντας για την καλλιγραφία των ονείρων, για μια αλλόκοτη ιστορία που συνέβη κάποτε στην Ισπανία. Αυτή τη φορά σίγουρα ξύπνησα αλλιώς. Ο ήλιος με έκαιγε περισσότερο και μου φαινόταν ξαφνικά επιθετικός. Γενική Άπνοια. Κοίταξα την κίνηση της πόλης. Πού πηγαίνουν όλοι αυτοί μεσημεριάτικα; Από τί θέλουν να ξεφύγουν και πού θέλουν να φτάσουν;Το παγωτό μου είχε λιώσει, ο παγωμένος μου καφές, πλέον επιεικώς απαράδεκτος.Όλα λάθος. Τι περισσότερο να περίμενα άραγε από το 2020; Το καταφύγιο μου τέτοιες μέρες, αυτό το όμορφο μπαλκόνι μου, με τα πολλά λουλούδια, τα χρωματιστά χαλάκια και τα «πειράματα» που έκανε η μαμά μου με τα δικά της φυτά, άρχισε να μου δημιουργεί την αίσθηση της ασφυξίας. Η απόφαση μου γιακαλοκαίρι στην πόλη, με άσκοπες υποχρεώσεις και ούτε μια μέρα διακοπών, χωρίς ίχνος ξεκούρασης ήταν…toomuch. Δεν ξέρω αν η δυσφορία, που ένιωσα ξαφνικά, οφειλόταν στο όνειρο μου, στην άπνοια, ή στο θόρυβο των αυτοκινήτων, που με θράσος δεν κατανοούσαν την ανάγκη μου να μην τα ακούω. Ήθελα να αναπνεύσω. Να διακτινιστώ αυτόματα στη μόνη γωνία σε αυτή τη γη, που θα μπορούσα να νιώσω πως αναπνέω πραγματικά. Αντανακλαστικά και χωρίς δεύτερη σκέψη, άρχισα να ετοιμάζω κάποια πράγματα μου. Λέω χωρίς δεύτερη σκέψη, γιατί αν παρεμβάλλεται το λογικό, αυτοδίκαια η επιθυμία ξεθωριάζει, είναι ευάλωτη και διάτρητη. Λάθος πάλι. Θα έπρεπε να θεωρούμε ως λογική μόνο την επιθυμία. Δε θα πρέπει να αναζητούμε στη ζωή το νόημα, αλλά τις επιθυμίες, έλεγε ο αγαπημένος Τσάπλιν. Και να πουβρισκόμουν ήδη στο δρόμο προς εκείνη την κορυφή που αγναντεύει σε όλο το μπλε του κόσμου.Εκεί που η ανάσα είναι ένα ταξίδι στην ίδια την ύπαρξη. Στο Φάρο μου. Δεν κατάλαβα πώς έφτασα, πώς πέρασαν οι ώρες. Άλλες φορές, θα είχα ήδη ζαλιστεί τρομερά, όπως κάθε χρόνο. Θα είχα προβληματιστεί με τις στροφές, θα με βάραινε ο δρόμος. Στη διαδρομή, όμως, η καλλιγραφία των ονείρων είχε ξετυλιχθεί ενώπιον μου σε όλο της το μεγαλείο, άρα είχα χαθεί στα κύματα της.Μόνο όταν αντίκρυσα αυτό το απέραντο μπλε, μόνο τότε κατάλαβα. Μου είχα χαρίσει ένα απέραντο μπλε μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτων. Σε εκατό μεγάλες δρασκελιές ήμουν ήδη στην κορυφή. Στην αγαπημένη μου. Επιτέλους φυσούσε, και ας έκαιγε ο ήλιος. Εδώ δεν ήταν καθόλου επιθετικός. Επιτέλους κατάλαβα τι ήταν οι εκατό.Εκατό μικρές ανάσες, για εκατό μεγάλα ταξίδια. Και το όνειρο, και η δυσφορία μου για την απόφαση μου αυτό το καλοκαίρι να μείνω σε μια Βαβέλ αδρανώς, και η καλλιγραφία των ονείρων, όλα άρχισαν να δημιουργούν συμπτωματικά ένα τυχαίο, μα σωτήριο παζλ στα μάτια μου. Τώρα κατάλαβα σε πόσες μικρές ανάσες, μπορούσε ένας άνθρωπος να χαρίσει στη ζωή του αυτό που έχει πάνω από όλα ανάγκη. Την ανάσα του.

*ΥΓ. H υπέρβαση ήταν και θα είναι μια αστραπιαία απόφαση.Κλείσε τα μάτια σου και σκέψου το δικό σου Φάρο.Εσύ σε πόσες μικρές ανάσες μπορείς να ξυπνήσεις εκεί; Αυτό το καλοκαίρι, σε πόσες μικρές ανάσες μπορείς να αναπνεύσεις;

ΤΟGETHER

Mačka

43

:

όταν η αυτεπίγνωση χορεύει με την Τέχνη

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΕΛΕΝΗ ΚΥΡΙΤΣΗ

Μ

ε τη Mačka (κατά κόσμον Léna Fradier) είμαι ερωτευμένη από τη μέρα που πρωτοαντίκρισα έργο της. Στο Pinterest ήταν, θυμάμαι, και πίστευα ότι θα είναι κάποια ηλικιωμένη καλλιτέχνιδα. Αποθήκευσα αρκετά από τα έργα της και μόνο μήνες αργότερα σκέφτηκα να ψάξω τη βιογραφία της, για να δω αν όντως τα σύμβολα και τα στοιχεία native art που χρησιμοποιούσε αντιπροσώπευαν τη φυλετική της ταυτότητα ή την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής και της οικογένειάς της. Τότε ανακάλυψα ότι πρόκειται για μια tattoo artist και φοιτήτρια Εφαρμοσμένων Τεχνών που γεννήθηκε το 1994 στη Γαλλία και αυτή τη στιγμή που μιλάμε δημιουργεί ασταμάτητα από prints και υφαντά μέχρι γκράφιτι. Τα έντονα περιγράμματα, η τολμηρή μίξη χρωμάτων, συμβόλων και μοτίβων, και πάνω απ’ όλα αυτές οι μίνιμαλ, άφυλες φιγούρες σε όλους τους τόνους δέρματος και σε όλες τις πιθανές στάσεις και φάσεις, είναι ό,τι πιο relatable και αναζωογονητικό ταυτόχρονα. Πώς είναι να βλέπεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη, αλλά σαν για πρώτη φορά; Κάπως έτσι εντυπώνονται στο μυαλό μου τα έργα της, που άλλες φορές απεικονίζουν την αχόρταγη αναζήτηση για επαφή (χωρίς πρόσωπο, χωρίς λόγια, χωρίς εξηγήσεις) και άλλες το απόλυτο, αθεράπευτα μοναχικό χάσιμο μέσα στο ίδιο μας το μυαλό. Τα υπαρξιακά και διαπροσωπικά άγχη της γενιάς μας κυλάνε αβίαστα από τα έργα της και ξυπνούν μια γνώριμη μουσική στα βάθη της συνείδησης του θεατή. Κάποιες σκηνές είναι σαν ανιμιστικές τελετές, άλλες σαν μπαλέτο, άλλες σαν ένα άχρονο μονόπρακτο χωρίς διαλόγους, και είναι κι αυτές που μοιάζουν με μεσαιωνικό χειρόγραφο αλχημιστή. Αλλά ακόμα και όταν σπάει το millennial στάνταρ των γήινων τόνων με βασικά χρώματα και 60s αισθητική, από αυτό το ψυχεδελικό ταξίδι ποτέ δεν λείπει ο άνθρωπος. Οι λίγες εικόνες της που βυθίζονται βαθιά στη Φύση δεν παραλείπουν να ξεκαθαρίσουν ότι αυτή βιώνεται μέσα από το βλέμμα του ατόμου. Το άτομο, «Pure» όπως το ονομάζει εκείνη, ο πολυμορφικός και πανταχού παρών πρωταγωνιστής της τέχνης της Mačka, είναι μια φιγούρα χωρίς χαρακτηριστικά, έτσι που να αναρωτιέσαι αν είναι πολλοί ή ένας που συνομιλεί με τον εαυτό του σε μια σειρά από καθημερινά (και κάποτε χορευτικά) δράματα. Η αίσθηση του αγγίγματος της ανθρωπότητας και, αλλού, η μαζοχιστική επιμονή μας στην αμφιβολία και την απομόνωση φέρνουν τις δημιουργίες της Macka σε πλήρη αρμονία με τον δικό μας ανελέητο εσωτερικό μονόλογο.

*Όλες οι εικόνες αντλήθηκαν από την επίσημη σελίδα της καλλιτέχνιδας στο Facebook.

Μ

Ο

Υ

Σ

Ι

Κ

Η

EΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΓΚΟΥΝΤΩΝΗ

JESSIE WARE What’s Your Pleasure

THE PSYCHEDELIC FURS Made of Rain

Σ

χεδόν 3 δεκαετίες μετά την τελευταία τους κυκλοφορία, οι Psychedelic Furs επιστρέφουν θριαμβευτικά με το αναζωογονητικά ρετρό “Made Of Rain”. Εμπνευσμένο από το ποίημα “The Man Made of Rain” του Brendan Kennelly, το νέο album είναι έντονο, υπνωτικό, με πυκνή και στιβαρή ενορχήστρωση και παραγωγή. Παραμορφωμένες κιθάρες, ρυθμικά drums, αλλά και μερικές υποψίες jazz διατρέχουν την έκταση του album, καθιστώντας το ένα κολάζ ήχων, εικόνων και ιστοριών. Η ουσία του εντοπίζεται στο κομμάτι “The Boy Who Invented Rock & Roll”, ή αλλιώς στο εναρκτήριο λάκτισμα του album. Μερικά δευτερόλεπτα αρκούν για να κατανοήσεις την νέα περίοδο που διανύουν οι Psychedelic Furs. Στους στίχους τους συναντάς ποιητικές και γεμάτες εικόνες περιγραφές που σου θυμίζουν γιατί αγάπησες το βρετανικό συγκρότημα. Η επιστροφή μετά από τόσο μεγάλο διάστημα είναι δύσκολη υπόθεση, ωστόσο οι Psychedelic Furs με το “Made of Rain” αποδεικνύουν πως το μουσικό αποτύπωμά τους είναι ακόμα επιδραστικό. Άκουσε το “Wrong Train”, το “No One” και το “The Boy Who Invented Rock & Roll”.

Τ

ο τέταρτο σε σειρά album της Jessie Ware είναι ένα πραγματικό tribute στην disco του ’70, αλλά και στον χορό που σε απελευθερώνει. Γεμάτο εκρήξεις, catchy μουσικές, ηλεκτροποπ ακούσματα και feel good ατμόσφαιρα, το “What’s Your Pleasure” είναι η μετουσίωση της αυτοπεποίθησης της Jessie Ware. Τα αέρινα φωνητικά της θυμίζουν τις μεγάλες φωνές της Disco, ενώ οι μουσικές των κομματιών της σε πολλές στιγμές λειτουργούν σαν παιχνίδισμα στους στίχους της. Δυναμικό, απελευθερωτικό, groovy & ευδιάθετο, το “What’s Your Pleasure” από τα πρώτα του λεπτά σε καλωσορίζει στην πιο feel good φάση της Ware. Soundtrack για ένα Σάββατο βράδυ με παρέα ή απλά για το περπάτημα μέχρι το γραφείο, το album αυτό σου φτιάχνει τη διάθεση. Στις καλύτερες στιγμές του “What’s Your Pleasure”: “Spotlight”, “What’s Your Pleasure”, “Ooh La La”.

FONTAINES D.C. A Hero’s Death

H

δεύτερη κυκλοφορία του συγκροτήματος από το Δουβλίνο μοιάζει σαν μια μαύρη κωμωδία που κοιτά κατάματα τη ζωή. Το πρώτο τους album ήταν γεμάτο με ζωντανούς και έντονους χαρακτήρες, ωστόσο το “A Hero’s Death” είναι πιο σκοτεινό απορρίπτοντας τις προσδοκίες που χτίζουν οι άνθρωποι. Στο τραγούδι “I Don’t Belong Here” o Chatten μιλά για το απελευθερωτικό αλλά ταυτόχρονα λυπηρό συναίσθημα του να μην ανήκεις κάπου. Το album μέσα από τις καταιγιστικές κιθάρες του, τις γρήγορες εναλλαγές και τους γεμάτους σημασία στίχους του είναι ένα statement στους σύγχρονους καιρούς. Η ρεαλιστική και συγκρατημένη αισιοδοξία τους γκρεμίζεται συναντώντας την απογοήτευση και ξαναγεννιέται ακολουθώντας τους κανόνες της ζωής. Ρεαλιστικό, ωμό και απόλυτα εθιστικό το “A Hero’s Death” είναι ένα album πολυσύνθετο που μας αφήνει με το επιμύθιο “Life isn’t always empty”. Άκουσε το “I Don’t Belong”, το “Love is The Main Thing”, το “A Hero’s Death” και το “No”.

DEHD Flower of Devotion

Α

τμοσφαιρικό, ειλικρινές, γεμάτο αυτοπεποίθηση. Το νέο album των Dehd με τίτλο “Flower of Devotion” είναι η απόδειξη πως το συγκρότημα έχει ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του, πιστεύει στα τραγούδια του και δείχνει εμπιστοσύνη στον ήχο του. Μοιάζει να είναι γραμμένο πάνω στις προσωπικές ιστορίες τους που αποτυπώνονται στους στίχους τους. Ο μινιμαλιστικός ήχος τους εμπλουτίζεται με synths και τύμπανα, ενώ η φωνή της Emily Kempf ακούγεται πιο δυναμική αλλά ταυτόχρονα προσιτή. Είναι σαν να σε κοιτάει κατάματα, σαν να απευθύνεται στο πρόσωπό σου, σαν να σε προκαλεί να ζήσεις το κομμάτι. Στα highlights του album: “Flood”, “Month”, “Apart” “Letter”.

Cocktail

ς και υψηλής ποιότητα ασμοί γευστικοί συνδυ που θα σας απογειώσουν!

Μελίνας Μερκούρη με Καραμανλή γωνία, Koζάνη, Τ. 2461 038974 fb. TheRestoBar.Kozani - IG. The_resto_bar

Σ

Ι

Ν

Ε

Μ

Α

Βαλκανικός Κινηματογράφος

Στρέψαμε το βλέμμα μας στα Βαλκάνια μέσα από τέσσερις ταινίες. Τα Βαλκάνια, με την τους μοναδική φυσιογνωμία πολυμορφία, τις ιδιαίτερες ιστορικές και πολιτικές διεργασίες που άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στις ζωές των ανθρώπων και την κουλτούρα τους, επηρέασε αλλά και επηρεάστηκε, από τον κινηματογράφο και την εξέλιξή του.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΑ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΈΝΟΥΣ ΤΣΙΓΓΑΝΟΥΣ/ SKUPLJAČI PERJA (1967) Ο Aleksandar Petrovič δημιουργεί μία από τις πιο επιδραστικές ταινίες στην ιστορία του Γιουγκοσλάβικου κινηματογράφου και την πρώτη που ασχολείται με τους Ρομά. Ο Aleksandar Petrovič ήταν ένας από τους ιδρυτές του Νέου Φιλμ (Novi Film) ή Μαύρου Κύματος. Το έργο του ήταν έντονα επηρεασμένο τόσο από τη Γαλλική Nouvelle Vague όσο και από τον Ιταλικό Νεορεαλισμό Ο κεντρικός ήρωας είναι ο Bora (Bekim Fehmiu), ένας τσιγγάνος έμπορος πούπουλων χήνας που ζει στην πόλη Sombor, στα βόρεια της χώρας. Ο Bora είναι δυναμικός και έχει έντονη προσωπικότητα, περνά των χρόνο του με τζόγο και ποτά και είναι παντρεμένος με μία μεγαλύτερη γυναίκα. Αν και τις περισσότερες φορές είναι άφραγκος, για να μην υπάρχουν διενέξεις στις δουλειές του, έχει μοιράσει τα χωριά της περιοχής με τον βασικό του αντίπαλο Mirta (Velimir Zivojinovic). Η ζωή του θα αλλάξει εντελώς όταν θα γνωρίσει καλύτερα την προγονή του Mirta, την ανήλικη Tisa (Gordana Jovanovic). Το Συνάντησα κι Ευτυχισμένους Τσιγγάνους είναι ίσως μία από τις πρώτες ταινίες που ασχολείται ουσιαστικά με το θέμα των Ρομά και επίσης για πρώτη φορά υπάρχουν διάλογοι στην γλώσσα τους, τη Ρομανί. Άλλωστε η ταινία δεν μπορεί να κρύψει την διαφορετικότητά της, αφού είναι γυρισμένη σε μία καθαρά πολυπολιτισμική περιοχή. O διεθνής τίτλος Συνάντησα κι Ευτυχισμένους Τσιγγάνους προκύπτει από τους στίχους του ύμνου των Ρομά Gelem, Gelem.

Σκηνοθέτης: Aleksandar Petrovic Χώρα Παραγωγής: Γιουγκοσλαβία

NO MAN’S LAND / NIČIJA ZEMLJA (2001) Μια εξαιρετική και πολυβραβευμένη ταινία για τον Σερβο-Βοσνιακό πόλεμο σε σκηνοθεσία του Danis Tanovic. Στην ταινία βλέπουμε κατά τη διάρκεια του πολέμου ένα Βόσνιος και ένα Σέρβος στρατιώτης να καταλήγουν απομονωμένοι σ’ ένα χαράκωμα ανάμεσα στις εχθρικές γραμμές, μπροστά τους υπάρχει ένα άλυτο πρόβλημα. Ένας τραυματισμένος κείτεται πάνω σε μια νάρκη που κανείς δεν μπορεί να απενεργοποιήσει. Για να τα καταφέρουν πρέπει να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους, έτσι ώστε να ξεφύγουν από την παράνοια του πολέμου. Τα πράγματα όμως περιπλέκονται ακόμα περισσότερο, όταν η ιστορία γίνει γνωστή στα ΜΜΕ. Τα τηλεοπτικά συνεργεία καταφθάνουν και το θέμα λαμβάνει διεθνείς διαστάσεις. Μέσα σ’ αυτόν τον απίστευτο παραλογισμό, οι δύο άντρες προσπαθούν απεγνωσμένοι να διαπραγματευτούν τις ζωές τους καθώς είναι παγιδευμένοι στη λεγόμενη «no man’s land», την «ουδέτερη ζώνη». Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της, στο επίσημο Διαγωνιστικό Τμήμα του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, όπου και απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου. Στη συνέχεια τιμήθηκε τόσο με την Χρυσή Σφαίρα, όσο και με το Όσκαρ, Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Σκηνοθέτης: Danis Tanovic Χώρα Παραγωγής: Βοσνία

ΤΑ ΟΜΟΡΦΑ ΧΩΡΙΑ, ΟΜΟΡΦΑ ΚΑΙΓΟΝΤΑΙ /

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΘΟΥΣΑΛΑ / MARATONCI

LEPA SELA LEPO GORE (1996)

TRCE POCASNI KRUG (1982)

Tαινία ορόσημο στη θεματολογία του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Ο σκηνοθέτης παρουσιάζει τα γεγονότα, ακριβώς όπως είναι, με σκληρές σκηνές που είναι αρκετά σοκαριστικές. Στην ταινία σε σκηνοθεσία του Σριντιάν Ντραγκόγεβιτς βλέπουμε τη φιλία ενός Σέρβου και ενός μουσουλμάνου να δοκιμάζεται στον εμφύλιο πόλεμο της Βοσνίας, όταν και οι δύο συμμετέχουν σε επιχειρήσεις γενοκτονίας. Στην ταινία βλέπουμε το παράλογο του πολέμου, την φρίκη του, τις κλασικές ακρότητες που σημάδεψαν τον Γιουγκοσλαβικό Εμφύλιο, τα συνθήματα «Србија до Токија» (Σερβία μέχρι το Τόκιο) και τον σταυρό με τα τέσσερα C , το σύμβολο με τα τρία δάχτυλα, καμμένα χωριά (εξού και ο τίτλος), φιλίες να καταστρέφονται, την τραγική ειρωνεία με την σκηνή όπου η ομάδα με τους πρωταγωνιστές μας να εγκλωβίζονται εν μέσω του πολέμου στο «Τούνελ τις Ειρήνης» Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη ο τίτλος της ταινίας είναι παράφραση ενός εδαφίου της νουβέλας Voyage au bout de la nuit του συγγραφέα Louis-Ferdinand Céline, που περιέγραφε φλεγόμενα χωριά κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Τα γυρίσματα έγιναν σε φυσικό τοπίο στο Višegrad της Bοσνίας (Σερβικός τομέας) και κάποιες σκηνές έλαβαν μέρος σε μέρη όπου είχαν γίνει πραγματικές μάχες. Όλα δεμένα με καταπληκτική μουσική και φυσικά το αξέχαστο κομμάτι «Igra rokenrol cela Jugoslavija» των Električni Orgazam.

Η οικογένεια Μαθουσάλα ήταν το πρώτο σενάριο που έγραψε ο 23άχρονος τότε Dusan Kovacevic. Μακάβριο, μαύρο χιούμορ, που καταλήγει σε μια πικρή σάτιρα της κοινωνίας που οδηγήθηκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η δράση τοποθετείται στη δεκαετία του ‘30, σε μια απομονωμένη μικρή πόλη της Σερβίας, στην οποία η οικογένεια έχει την επιχείρησή της, ένα γραφείο τελετών. Συναντάμε έξι γενιές της οικογένειας Topalovic, όπου ο καθένας από αυτούς χτυπάει ανηλεώς και τραμπουκίζει το γιο του. Η ταινία επικεντρώνεται στο νεότερο μέλος της οικογένειας, τον ψηλό και όχι τόσο ευφυή Mirko. Ο Mirko είναι παθιασμένος με τις ταινίες και την Cristina, η οποία παίζει πιάνο στον τοπικό κινηματογράφο και είναι κόρη του μαφιόζου Billy Python, που προμηθεύει την επιχείρηση των Topalovic με χρησιμοποιημένα φέρετρα που η συμμορία του ξεθάβει και αδειάζει. Αλλά το αφεντικό της μαφίας τον χρησιμοποιεί για να καταστρέψει τους ανταγωνιστές του, οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους ίδιους τους Topalovic.

Mε έναν πολύ περίεργο τρόπο, εντελώς προφητικά, από το 1982 «περιγράφεται» σχεδόν, πολύ συνοπτικά αλλά με ανατριχιαστική ακρίβεια, η τραγωδία της Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησε. Θεωρείται μια από τις πλέον κλασικές ταινίες που παράχθηκαν στη Γιουγκοσλαβία, και ακόμα και σήμερα θεωρείται καλτ για όλη την περιοχή.

Σκηνοθέτης: Srdjan Dragojevic Χώρα Παραγωγής: Βοσνία

Σκηνοθέτης: Slobodan Šijan Χώρα Παραγωγής: Γιουγκοσλαβία

46 ΤΟGETHER

Το Μπισκοτογλυκό με ζελέ των παιδικών μας χρόνων!

KEIMENO: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

Φ

ήμες λένε ότι αν δεν κάνεις αυτό το γλυκό το καλοκαίρι, θα σου πέφτουν τα παγωτά κάτω! Πόσα καλοκαίρια περάσαμε με ένα κομμάτι μπισκοτογλυκό. Μόλις έκλειναν τα σχολεία, ήταν το κέρασμα της μαμάς για καλό καλοκαίρι. Καλοκαίρι στο χωριό με τη γιαγιά και ένα κομμάτι γλυκό να μας περιμένει πριν το απογευματινό παιχνίδι. Καλοκαιρινά γενέθλια με μπισκοτογλυκό για τούρτα. Είναι απ τα λίγα γλυκά, μαζί με τον κορμό, που δεν μπορείς να πεις οτι τα βαρέθηκες ή δεν τα θεωρείς γλυκά και η εικόνα τους είναι συνδυασμένη με τις μάνες μας. Ξεκίνησε σαν ταπεινό κέρασμα αλλά με ολίγη φαντασία μπορεί να σταθεί και σε μπουφέ ενός σουαρέ ντε γκαλά! Οι γιαγιάδες το έφτιαχναν με φρυγανιές, μουσκεμένες σε σιρόπι κομπόστας ή γάλα & κρέμα κορν φλάουερ, διακοσμημένο με κομπόστα ροδάκινο. Οι μαμάδες με μπισκότα πτι μπερ & κρέμα κορν φλάουερ συν σαντιγί, διακοσμημένο είτε με ροδάκινα ή φράουλες. Οι γκουρμέ θείες-συνυφάδες-συμπεθέρες με σαβαγιάρ & σαντιγί με ζαχαρούχο, διακοσμημένο με ανανά! Οι συνδυασμοί και οι παραλλαγές είναι αρκετά για να έχετε να πειραματίζεστε όλο το καλοκαίρι. Και μεταξύ μας, είστε κι εσείς τρελοί που βγάζατε το ζελέ στην άκρη για να φάτε πρώτα το γλυκό και μετά το ζελέ ή το ανάποδο, αντί να κόψετε ένα κομμάτι από όλα μαζί;

Υλικά: 12-15 φρυγανιές 2 φακελάκια κρέμα στιγμής με γεύση βανίλια (ή ότι άλλη γεύση θέλετε) 700 ml γάλα 2 φακελάκια φρουί ζελέ ό,τι γεύση σας αρέσει (συνήθως φράουλα για να κάνει ροζουλί αντίθεση) 2 ποτήρια ζεστό νερό 1,5 ποτήρια κρύο νερό 1 κομπόστα ροδάκινο(προαιρετικά) Για το σιρόπι 1 φλιτζάνι ζάχαρη και 1 φλιτζάνι νερό Τα βράζουμε για 10 λεπτά Εκτέλεση: 1. Ξεκινάμε απ’ το ζελέ. Βάζουμε σε ένα μπολ το περιεχόμενο των δύο φακέλων. Προσθέτουμε τα 2 ποτήρια ζεστό νερό και ανακατεύουμε καλά να διαλυθεί το ζελέ. Προσθέτουμε τα 2 ποτήρια κρύο νερό και βάζουμε το ζελέ, αφού κρυώσει καλά, στο ψυγείο (για 2-4 ώρες περίπου) 2. Βουτάμε μία-μία τις φρυγανιές μέσα στο σιρόπι (ή σε γάλα) και τις τοποθετούμε σε ένα ταψάκι μέχρι να καλυφθεί η βάση.

3. Χτυπάμε το γάλα με τα δύο φακελάκια κρέμα στιγμής, μέχρι να πήξει.

4. Αδειάζουμε τη κρέμα πάνω από τις φρυγανιές και τη στρώνουμε ομοιόμορφα. Βάζουμε στο ψυγείο να σφίξει καλά.

5. Σε αυτή τη φάση εάν χρησιμοποιήσουμε κομπόστα, αφήνουμε τα ροδάκινα να στραγγίσουν καλά σε ένα τρυπητό. Βγάζουμε το ταψί από το ψυγείο και τα αραδιάζουμε όμορφα επάνω στην κρέμα. Εάν θέλουμε μπορούμε να μην τα βάλουμε ολόκληρα, αλλά να τα κόψουμε σε φετούλες και να τα απλώσουμε σε όλη την επιφάνεια της κρέμας.

6. Βγάζουμε το ζελέ από το ψυγείο και με ένα κουτάλι το ρίχνουμε σιγά-σιγά πάνω από την κρέμα. Το ζελέ δεν πρέπει να είναι τελείως υγρό αλλά να έχει αρχίσει να πήζει λιγάκι ώστε να μπορέσει να σταθεί πάνω στην κρέμα και να μη «δραπετεύσει» και βρεθεί από κάτω!

7. Μεταφέρουμε με προσοχή το γλυκό στο ψυγείο και αφήνουμε να πήξει καλά το ζελέ για να μπορέσουμε να το κόψουμε.

Τips: *Αντί για φρυγανιές μπορούμε να βάλουμε μπισκότα πτι μπερ ή σαβαγιάρ. Αν βάλουμε μπισκότα θα χρειαστούμε περίπου 400γρ για να γίνει διπλή στρώση. Μπισκότο - κρέμα- μπισκότο- κρέμα – ζελέ ** Αν χρησιμοποιήσουμε κομπόστα, για να μην πάει χαμένο το σιρόπι το βάζουμε στο ζελέ αντί για κρύο νερό ή βουτάμε τις φρυγανιές σε αυτό. ***Προαιρετικά, μπορούμε να βάλουμε πάνω απ την κρέμα φέτες από κομπόστα ροδάκινο, φρέσκες φράουλες ή ανανά κονσέρβα (προσοχή ο φρέσκος ανανάς ΔΕΝ πήζει το ζελέ!) Μπορεί να γίνει και με σκέτη σαντιγί ή σαντιγί με ζαχαρούχο ή μια στρώση κρέμα κορν φλάουερ και μια στρώση σαντιγί. Αν, γίνει κάποια στραβή και πάει όλο το ζελέ από κάτω, μη πτοείστε! Αναποδογυρίστε τα κομμάτια ή πείτε ότι είναι η νέα εκδοχή του γλυκού! Γιατί όση χειρουργική ακρίβεια και να έχεις όταν ρίχνεις το ζελέ, τις περισσότερες φορές θα πάει κάτω αν σου ξεφύγει κάποια γωνιά που δεν θωράκισες με κρέμα! Περισσότερα: Dolmadaki.gr

ΤΟGETHER

47

Και τον Αύγουστο κολιό! Ο Κώστας Μπουζούκης διάβασε τις διευλεύσεις των πλανητών και υπογράφει τις αστρολογικές μηνιαίες προβλέψεις του για όλους μας! ΚΡΙOΣ 21.3-20.4

ΖΥΓOΣ 23.9-22.11

Από τις είκοσι Αυγούστου και έπειτα η κατάσταση σταδιακά αρχίζει και βελτιώνεται. Η αρμονική όψη του Δία με τον Ποσειδώνα αφορά τους περισσότερους Κριούς και φέρνει καλά νέα για τα επαγγελματικά σας. Θα δεις λεφτά στο πορτοφόλι σου. Λιώσε τον πάγο και εξαπλώσου σαν τις ακτίνες του ήλιου.

Ένα καλοκαίρι γεμάτο επανάσταση. Έρχεται ένας μήνας που θα ασχοληθείς με το σπίτι και την δουλειά σου. Πέρασες δύσκολα αλλά σαν πολεμιστής τα κατάφερες να κερδίσεις μια θέση στον επαγγελματικό τομέα. Όλα θα πάνε καλά. Θα ξεκουραστείς.

ΤΑYΡOΣ 21.4-20.5 Ο Ιούλιος σου άφησε καλές αναμνήσεις και εμπειρίες. Όλα αυτά που έμαθες θα τα αξιοποιήσεις τον Αύγουστο. Μην μένεις μέσα, κάνε ταξίδια, σκέψου εναλλακτικά και άλλαξε οπτική.

ΔIΔΥΜΟΙ 21.5-21.6 Πρέπει οπωσδήποτε να καθαρίσει η σκέψη σου. Έρχεται ένας μήνας όπου ο Δίας κάνει εξάγωνο με τον Ποσειδώνα και θα φέρει στα οικονομικά σου πολλές θετικές αλλαγές. Σταθεροποιείται το πρόγραμμά σου. Δεν θα λείψουν οι στιγμές ξεκούρασης. Πρόσεχε μην πατήσεις αχινό.

ΚΑΡΚIΝΟΣ 22.6-22.7 Πέρασες από σαράντα κύματα και θάλασσα γεμάτη καρχαρίες. Βγήκες χωρίς δαγκωματιά. Η νέα όψη Δια Ποσειδώνα είναι θετική και αφορά τις σχέσεις και τις συνεργασίες σου. Κάτι νέο έρχεται στα επαγγελματικά σου αλλά και στον κοινωνικό σου κύκλο.

ΛEΩΝ 23.7-23.8 Κάνεις μια συμφωνία και ξεκινάς ένα νέο εγχείρημα μαζί με άλλους. Κάποια πράγματα που έχουν σχέση με δάνεια, κληρονομιά και συμβόλαια μπαίνουν σε σειρά όπως φαίνεται και αυτό σας φέρνει ανακούφιση. Χρόνια πολλά και να τολμάς να αλλάζεις τον εαυτό σου.

ΠΑΡΘEΝΟΣ 24.8-22.9 Η όψη Δια Ποσειδώνα φέρνει ερωτισμό και ρομαντισμό. Σε κάνει δημιουργικό και παθιασμένο. Θα γνωρίσεις ανθρώπους που θα σε εντυπωσιάσουν. Ο Δίας εκτός από ανάσα στα οικονομικά φέρνει και πελαργούς με μωράκια. Είσαι έτοιμος;

ΣΚΟΡΠΙΟΣ 23.10-22.11 Πέρασε ένας μήνας που το τοπίο ήταν θολό και άνθρωποι πηγαινοέρχονταν στην ζωή σου. Τώρα όμως ο Δίας ο πλανήτης της αφθονίας και της θετικότητας βρίσκεται στον οίκο σου και ο Ποσειδώνας φέρνει κάτι ρομαντικό στην ζωή σου. Μην ξεχνάς τα δυο μάτια που λιώνουν για σένα και είναι έτοιμα να σε δουν ξανά.

ΤΟΞOΤΗΣ 23.11-21.12 Κάτι προχωρά στα οικονομικά σου κα ο Δίας θα σε ανταμείψει. Καιρός είναι οι κόποι σου να ανταμειφθούν. Κάτι νέο έρχεται και στοχεύει το μυαλό σου.

ΑΙΓOΚΕΡΩΣ 22.12-19.1 Έφυγε μια σελήνη όπου πέρασες δύσκολα. Πιέστηκες στα επαγγελματικά με αναβολές που σε έκαναν απαισιόδοξο. Ο Δίας στο πλευρό σου και το Ποσειδώνας δημιουργεί έναν ερωτισμό. Γεμίζεις με χρήμα και έρωτα.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ 20.1-19.2 Ένα καλοκαίρι γεμάτο εμπόδια και δυσκολίες που μετά τις 10 Αυγούστου φεύγουν. Ο Κρόνος που ήταν στο ζώδιο σου, σου δίδαξε πολλά και κυρίως έκανε την καθημνερινότητά σου περισσότερο λειτουργική . Ο Δίας θα σας ανταμείψει.

ΙΧΘΥΣ 20.2-20. Φίλοι και πρόσωπα από το περιβάλλον σου σε απασχολούν πολύ. Ήρθε ο καιρός να μπουν κάποια πράγματα στη θέση τους. Σιγά σιγά θα δεις πως τα μαθήματα του Κρόνου έπιασαν τόπο και πως αξίζεις πιο πολλά από όσα σου προσφέρουν. Κάτι νέο έρχεται στα επαγγελματικά σου.