Together Free Press n.46

46

EDITORIAL 46

Για δες! Από ένα όνομα, ήρθε στην επιφάνεια μια ολόκληρη εποχή.

-Ελβιέλα μου λέει ο Σωτήρης. Αυτό είναι! Έχω ιστορικά αρχεία στον υπολογιστή Μια εποχή όπου οι άνθρωποι έπλεναν τα δόντια τους με κολινό, φορούσαν μου και σε μια αναδόμηση τους θα κάνουμε ένα εξώφυλλο Ελβιέλα! ελβιέλες και έγραφαν με μπικ! Στο Τοgether όμως η Eλβιέλα θα παίξει με όρους Bauhaus και Kandinsky. Η υπεραξία ενός προϊόντος φαίνεται όταν το ίδιο ενσωματώνει τη μνήμη Πάμε να δούμε το ελληνικό design της δεκαετίας του 70! και ενισχύει την ταυτότητά του. Πως μπορεί να σχεδιαστεί σήμερα -Μα τι είναι η Ελβιέλα βρε Σωτήρη; κάθε γέφυρα αντέχει ένα συγκεκριμένο φορτίο. Μάρτυρες της εποχής μας, βλέπουμε γύρω τα ερείπια μια συσκευασία για την Ελβιέλα; Τι θα γινόταν αν το παρελθόν συναντούσε -Το σήμα της εμπιστοσύνης! Σύμβολον ανυπερβλήτου τεχνικής τελειότητας! Όταν αυξάνονται οι πίεσεις και τα βάρη, οι γέφυνα γίνονται καταφύγια, εκπαιδευόμαστε στον φόβο το μέλλον; O εκμοντερνισμός ενός παρελθοντικού και πολιτισμικού προϊόντος! Έλβις Πρίσλευ ξαναέλα, με παπούτσια ελβιέλα! καισε στέκουμε ανάμεσα σε ένα πολιτισμό στοργής καισε πόσες περιπτώσεις σήμερα τα προϊόντα ταυτίζονται ρεςείχε φθείρονται είτεΕλβιέλα γιατί φορτωθήκαν πολλά, είτε της Αναρωτιέμαι, Και δίκιο... Η παραχώρησε το όνομά μια ολόκληρη ντροπής. Άλλοι κλίνουν προς το ένα, άλλοι κλίνουν γιατί οικατηγορία αντοχές τους είναι μειωμένες. με το είδος στοπρος οποίο ανήκουν; Σε ελάχιστες. παπουτσιών αυτά που σήμερα λέμε “σταράκια”. το άλλο. Ποιος θα κερδίσει; Κάναμε εχθρό τον άλλο, κι σύγχρονη οπτικοποίηση της είναι ένας φόρος τιμής Μέσα Όποιος στην αγριότητα των τελευταίων μηνών, μου φαίΗ Ελβιέλα με την λοιπόν ήθελε να αναφερθεί σε πάνινα παπούτσια με λαστιχένια σόλα αυτό μας κρατάει ομήρους στην στατικότητα. Το μόνο νεται πως στιςακριβώς γέφυρες,τηπου με χρησιμοποιούσε! κόπο χτίσαμε, μείναμε στο παρελθόν και το λαικό σχέδιο που αρχίζει να ξεθωριάζει από την μνήμη μας, αυτήν λέξη σίγουρο είναι ότι χάνουν οι άνθρωποιενώ πουπαράλληλα βρέθηκαν φέρνει στο σήμερα την ανάγκη εικονοποίησης και οπτικής ακινητοποιημένοι με χιλιάδες αυτοκίνητα. “Ελβιέλα θαμαζί φορέσω για ν’ακόμη αρέσω!” και εκεί, όπου είχαμε ενωθεί θεωρητικά και δημιεδώ, δίχως να το έχουν επιλέξει. Και επικοινωνίας. το χειρότερο, τους Και κάπου Έτσι κλείσουμε την χρονιά, και αυτή θα είναι η δική μας ευχή για όλους σας. “Ροκ είναι σμόκινπάνω και ελβιέλο / είναι ο Αμπότ Κοστέλοσαν / αυτοί ‘ναι ροκ!» εχθρό. τον μεγαλύτερο Τα θα ‘θελαν και ουργήσαμε ένα βάθρο, στο οποίο δομείται η πρό-με τονβλέπουμε Ανοίξτε την που πόρτα και αφήστε το παρελθόν να εισβάλλει στο παρόν τραγουδούσε Σταμάτης Κραουνάκης με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη. τα ‘παθαν! Υπεύθυνοι. Η δική μας υπευθυνότητα οδος και η ηθική μας οεξέλιξη, καταλάβαμε πως είχαμε και νατην δημιουργήσει το μέλλον. αναγνωρίζουμε μόνο ταμας. πάνινα της Converse, ότανκαι η Ελλάδα μέχρι Αναλαμβάνουμε τις ξεκινά που τελειώνει; ευθύνη ξεχάσειΜα νανα κλείσουμε τα χάσματα μέσα Εγκλωβισμέαρχές της δεκαετίας του ’80 είχε τη δική της λέξη για να περιγράψει όταν διαλέγουμε τη στοργή; Κι όταν γινόμαστε σκληροί νοι, κολλημένοι και απροετοίμαστοι για την φθορά μέσα Όσο για τον συμβολισμό, οι μάγοι κουβαλούν τα δώρα τους, τα δώρα αυτά είναι τα συγκεκριμένα παπούτσια; συνειδητά, είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε την σκληρότητα σε ένα όχημα ακίνητο. αμετάβλητα. Κανένα δεν χάνει την ιδιότητα του όσα χρόνια και αν περάσουν! Να άλλη μια ασθένεια της εποχής μας! προς το πρόσωπό μας από τους άλλους; Ή και ‘μεις τα Να μια ακόμη ευχή! θέλαμε και τα πάθαμε; Η Ελβιέλα υπήρξε το σύμβολο των άγριων νιάτων του ΄50 αλλά Καλές γιορτές, καλή ανάγνωση! και όλων των γενεών της ροκαμπίλι, ροκ, πανκ ροκ, grunge, και emo μόδας! Κέλλυ Γρηγοριάδου Οι ελβιέλες έγιναν το σύμβολο μιας γενιάς παρέα με τον James Dean, Αργύρης Παφίλης το λευκό του μπλουζάκι, το τζιν και το αθλητικό του! Κέλλυ Γρηγοριάδου

Η

Που θα βρείτε το Together Σημεία Διανομής Together TOGETHER 2

Κοζάνη Κοζάνη Αεροδρόμιο Αεροδρόμιο Katerina Βakery DEUX KK Katerina Βakery DEUX KK Εl barrio Βατρακούκος Βατρακούκος Good Fellaz Mind Bar Le roi Le roi ΡεβύθιVolta memories Μikel Company Ρεβύθι ΡίγανηΜikel ΑλάτιCompany Crossroads Coffee Island Five coffee Basinas Ρίγανη Αλάτι Κιμωλία Crossroads TodaysFive coffee Basinas Εspresso World Κιμωλία Royal bean Maiblo Tρυποκάρυδος Todays Αμορίνο El Barrio Mπλε Ελάφι Εspresso World 4 coffee Tρυποκάρυδος Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Αμορίνο Γαλατάς Mπλε Ελάφι Μουσείο Τεχνών Κοζάνης 4 coffee Κτελ Κοζάνης Χρυσόψαρο Δημαρχείο 50ρακη ΨιλικάΑvantzo Θωμάς Λαζαριώτης (Μοναστηρίου) Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Περίπτερο Ψιρικοκό Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου Funky monkey

785 Tattoo studio Κτελ Κοζάνης Sette Δημαρχείο Παπαγάλος Ψιλικά Θωμάς Λαζαριώτης(Μοναστηρίου) Πεσκέσι Περίπτερο Ψιρικοκό Ubuntu Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Camelot

Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου

Πτολεμαΐδα Πτολεμαΐδα Λεχόβου 8, Εργαστήρι «Ζωγραφίζω» Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Καφέ ΙδέεςΙδέες Καφέ Μανδρακούκος Μανδρακούκος Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Baccara Coffee Island Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Coffee Island

Γρεβενά

Δημαρχείο Γρεβενά Zoomserie Δημαρχείο Εστιατόριο Αυλαίς Zoomserie Hδίγευστον Εστιατόριο Αυλαίς Station streetwear Hδίγευστον Station streetwear Καστοριά

Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ Καστοριά ΒιβλιοθήκηΑΛΠΑ ΤEI Βιβλιοπωλείο NauticalΤEI Hall Βιβλιοθήκη The passenger Nautical Hall The passenger Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Maestro in Caffe Ιδαίες Art Café & Shop

Φλώρινα Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Florina Travel Maestro Καφέ Ρόζαin Caffe ΙδαίεςΚαλών Art Café & Shop Σχολή τεχνών Φλώρινας The Factory καφέ γκαλερί Φλώριναπερίπτερο Σύγχρονο Florina Travel Φλώρινας Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Καφέ ΡόζαΠιτόσκα» «Βασιλικής Σχολή Direct Καλών τεχνών Φλώρινας Europe The Factory καφέ Περίπτερο Λίγο απ΄γκαλερί όλα

Αμύνταιο Σιάτιστα Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη Περίπτερο Κλεισιάρης (έναντι Δημαρχείου) Σιάτιστα Δημαρχείο Περίπτερο Αρχοντικό Κλεισιάρης (έναντι Ξενοδοχείο Δημαρχείου)ΗΛΜΑΚ Παπαθωμάς

Θεσσαλονίκη Μιχαήλ Ιωάννου 8 Μέγαρο ΣΤΕΡΕΟΜουσικής , Δημάρχου Βαμβακά 3-5 Οberon, ΥΨΙΛΟΝ,Λεωφόρος Εδέσσης 5Νίκης 2 Μr Johnny,Φωτογραφίας Δοϊράνης 38 Μουσείο Στόρι, 8747 Πικάπ,Ολύμπου Ολύμπου

Δημαρχείο Ξενοδοχείο Αρχοντικό Άργος Ορεστικό Παπαθωμάς ΗΛΜΑΚ Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Αεροδρόμιο

Άργος Ορεστικό

Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Σέρβια Αεροδρόμιο Κέντρο Τύπου Σαββίδης Home Café Bar Πολιτιστικό Κέντρο Κοινωφελούς Επιχείρησης

Κινηματογράφος Βακούρα,

Kitchen Bar,

Αθήνα Αποθήκη Β2 Α’ Προβλήτα Λιμένα, Εθνική βιβλιοθήκη- Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Αθήνα Αερόστατο, Πτολεμαίων 4 (Πλατεία Εθνική βιβλιοθήκηΊδρυμα Προσκόπων) Σταύρος Νιάρχος Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και4Δράσης, Αερόστατο, Πτολεμαίων Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι (Πλατεία Προσκόπων)

Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και Δράσης, Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι

Έργο Εξωφύλλου: Αργύρης Παφίλης Επιμέλεια:εξωφύλλου : SotiriSioutzioukis Σχεδιασμός

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ| ΤΕΥΧΟΣ 34

προηγούμενη άδεια του εκδότη.

The Caravan Ρέμπελου 1

Βελβεντό ΥΨΙΛΟΝ, Εδέσσης 5 ΑίνιγμαAll dayΑρμενοπούλου Café Η ντάνγκαρα, 26 Mετόχι Fata Morgana, Φιλίππου 1

Σωτήρης Σιουτζούκης

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ | ΤΕΥΧΟΣ 46

Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά τη γνώμη υποχρεωτικά τη γνώμη του περιοδικού. του περιοδικού. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή ύλης χωρίς ύλης χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Σέρβια Θεσσαλονίκη Κέντρο Τύπου Σαββίδης Μέγαρο Μουσικής Home Café Bar Οberon, Λεωφόρος Νίκης 2 Πολιτιστικό Κοινωφελούς Μr Johnny,Κέντρο Δοϊράνης 38 Επιχείρησης Στόρι, Ολύμπου 87

Σύγχρονο περίπτερο Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Φλώρινας «Βασιλικής Αμύνταιο Πιτόσκα» Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη

TOGETHER TOGETHER Ιδρυτής: Θωμάς Δημητριάδης Ιδρυτής: Θωμάς Δημητριάδης Εκδότρια: Kέλλυ Κέλλυ Γρηγοριάδου Εκδότρια: Γρηγοριάδου Μarketing: Γιώργος Σιαμπανόπουλος Υπεύθυνη Μarketing: Ιωάννα Ζαρκάδα Υπεύθυνος διανομής ΠέτροςΒεργουλιάδης Καραϊσκος Σχεδιασμός: Γιώργος DTP: Κορίνα Πριμηκυρίου Εκτύπωση: ΙΡΙΣ ΑΕΒΕ Εκτύπωση: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ Α.Ε. Διεύθυνση: ΑρχελάουΕΚΔΟΣΕΙΣ 25, Κοζάνη 50132 Διεύθυνση: Αρχελάου T. 24610 25600 25, Κοζάνη 50132 Τ. 2461025600 Hλεκτρονική επικοινωνία: Ηλεκτρονική επικοινωνία: info@togethermag.gr info@togethermag.gr | www.togethermag.gr Website: togethermag.gr

Βελβεντό

Δεσκάτη Αίνιγμα- All day Café Βιβλιοπωλείο Κοτίτσας Mετόχι

Σε αυτό αυτό το Σε τοτεύχος τεύχοςσυνεργάστηκαν: συνεργάστηκαν: Βικτώρια Γκουντώνη Τάνια Ώττα Δέσποινα Τσορμπατζίδου Ηλεκτρα Φραγκιαδάκη Βικτώρια Γκουντώνη Μάρθα Μαυρίδου Βασίλης Οικονόμου Ερμιόνη Ευστρατιάδου Λίλα Κύρου Αθηνά Σταυριανουδάκη Χάρης Κοντοςφύρης Κατερίνα Παπαστεργίου Manolo kapa Ελένη Γκόρα Secretguest Γλύκα Διονυσοπούλου Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου Περικλής Καφάσης Πάνος Κεφάλας Στεφανία Ζούρκα

Σόνια ΕυθυμιάδουΚώστας Μπουζούκης Παπασταύρου Ελένη Γκόρα Θωμάς Μπιζιούρας Μίλα Κύρου Στεφανία Βασιλείου Tetis Δώρα Σιαλβέρα Flakes Χατζηπαναγιωτίδου Κορίνα Έλλη Παπαστεργίου Ομάδα Επικοινωνίας του Ομάδα Επικοινωνίας του Τμήματος Επικοινωνίας Τμήματος Ψηφιακών Μέσων και Ψηφιακών Μέσων: & Επικοινωνίας, ΤΕΙ Δυτικής Ιωάννα Σκρέτα, Μακεδονίας Σοφία Σταματοπούλου, Γιάννης Γιαννίτσας Αναστασία Γιαννακοπούλου

Αν θέλετε να λαμβάνετε το TOGETHER στο χώρο σας, το γράφειο ή όπου αλλού επιθυμείτε, μπορείτε να μας ενημερώσετε δίνοντας τα στοιχεία σας (ονομ/μο, διεύθυνση, τηλέφωνο) με τρεις τρόπους: • info@togethermag.gr • 24610 25600 • Με επιστολή στην ταχυδρομική διεύθυνση Περιοδικό TOGETHER Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ads@togethermag.gr | Τ 24610 25600

4 ΤΟGETHER

ΤΟGETHERGRAM 18 Περάσαμε ένα διαφορετικό togethergram με τον Θωμά Μπιζιούρα

Τον Άγιο Αλιάκμονα τον φτιάξαν οι Τιτάνες και τον ορκίσαν οι Θεοί, ποτέ να μη στερέψει. Με ορμηνιά να μη δεθεί από ανθρώπου χέρι και γέφυρα καμαρωτή, στην πλάτη να μη βάλει.

Μα έφερε έτσι ο καιρός να σπάσουν τις καμάρες, και έπεσε η γέφυρα σαν ήρωας πολέμου. Κι ακούστηκε στα Γρεβενά μέσα στη μαύρη νύχτα, το κλάμα τ’ Αλιάκμονα που θέλει το γεφύρι:

Το κλάμα του Αλιάκμονα

Τον πάλεψαν σ’ Ορεστικό, Βογατσικό στη Σμίξη, και τίναξε ο Ποταμός και πέταξε τις πέτρες. Μόνο μια άγρια φυλή, οι Πετρομαστοράδες, πάτησαν το γινάτι του, τού φόρεσαν «σαμάρι».

«Για το γεφύρι του Πασά, πάτησα χίλιους όρκους, χαιρόμουν τις καμάρες του, τα όμορφά του τόξα. Ανθρώπου έργο ο πόλεμος, ανθρώπου το γεφύρι... μα τη χαρά που έχασα, εγώ τη θέλω πίσω.»

Κι ο Ποταμός αγάπησε το εξάτοξο γεφύρι, το φόρεσε σα κόσμημα για δυόμιση αιώνες! Απ’ τη χαρά του γλύκανε τα κρέτσανα νερά του, οι προβατίνες έπιναν κι άσπριζε το μαλλί τους!

*Αφιερωμένο στο γεφύρι του Πασά που ανατινάχθηκε το 1941 και έπεσε σαν ήρωας πολέμου, για να μην περάσουν οι Γερμανοί.

INFO

Ο Θωμάς Μπιζιούρας είναι προγραμματιστής εφαρμογών Excel και ερασιτέχνης φωτογράφος από τα Γρεβενά.

--Επικοινωνία: thomas@gnosia.gr

6 ΤΟGETHER

ΜΙΑ ΖΩΗ ΣΕ

40

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΠΡΟΥΣΤ VS ΝΕΦEΛΗ ΚΟΥΡH Ποια είναι η εικόνα που έχετε για την απόλυτη ευτυχία; Υπάρχει; Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας; Ο πόλεμος. Ποιο εν ζωή πρόσωπο εκτιμάτε περισσότερο; Τη γιαγιά μου την Πόπη 104 ετών. Σε ποιο πράγμα προδώσατε τον εαυτό σας και μετανιώνετε περισσότερο γι’ αυτό; Δεν ξέρω αν έχω προδώσει τον εαυτό μου.

Πού θα θέλατε να ζείτε; Δεν έχω αποφασίσει. Ποια είναι η αγαπημένη σας απασχόληση; Να κάνω ποδήλατο. Σε ποιες περιπτώσεις λέτε ψέματα; Όταν είναι για καλό. Ποιες λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιείτε υπερβολικά; Να κάνω μια παραγγελία; Την παλεύεις; Απλά... Πότε και πού υπήρξα τε ευτυχισμένος; Πάντα και παντού.

Για ποια προδοσία του εαυτού τους οικτίρετε τους άλλους; Δεν οικτίρω κανέναν.

Ποιο ταλέντο θα θέλατε να είχατε; Της ζωγραφικής .

Ποιο εν ζωή πρόσωπο σιχαίνεστε περισσότερο; Καλυτέρα να μην το πω.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Τσέχωφ, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Καζαντζάκης, Τσίρκας, Ζυράννα Ζατέλη, Σοφοκλής

Ποιο είναι το αγαπημένο σας απόφθεγμα; Τα πάντα ρει.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας φανταστικός ήρωας; Αστερίξ και Οβελίξ

Τι νοσταλγείτε περισσότερο; Τα παιδικά και εφηβικά καλοκαίρια στο σπίτι μας στον Αστακό.

Ποια είναι τα αγαπημένα σας ονόματα; Ηδύλη, Νικολέτα, Στέλλα, Μάγια, Πόπη, Δήμητρα, Γιώργος

Ποιο είναι το πιο εξωφρενικό πράγμα που έχετε κάνει; Δεν το έχω κάνει ακόμη.

Τι απεχθάνεστε περισσότερο; Την αδικία.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι; Στην Χιλή.

Ποια είναι η παρούσα διανοητική σας κατάσταση; Καλή

Ποια θεωρείτε την πιο υπερεκτιμημένη αρετή; Την αυτοκυριαρχία

Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον εαυτό σας, τι θα ήταν αυτό; Θα ήθελα να μαγειρεύω και να οδηγώ .

Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σας; Το ότι μικροδείχνω. Ποιο χαρακτηριστικό προτιμάτε περισσότερο σε κάποιον; Το χιούμορ. Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στους φίλους σας; Την εμπιστοσύνη και την ανιδιοτελή αγάπη. Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει; Χαμόγελα κι όλα θα έρθουν. Πότε κλάψατε για τελευταία φορά; Πριν λίγες μέρες . Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος για τη διασημότητα; Ότι είναι ευχάριστη. Διαλέξτε πέντε λέξεις που περιγράφουν τον εαυτό σας; Υπομονετική, ντροπαλή, ακατάστατη, προστατευτική, αθλητική Ποιοι είναι οι δύο καλύτεροί σας φίλοι; Ο Στέλιος και η Δανάη. Ποια μουσική θα θέλατε να παίξουν στην κηδεία σας; Σούρουπο με συννεφιά του Μητσάκη. Τι θεωρείτε ως έσχατο βαθμό δυστυχίας; Όταν οι άνθρωποι στερούνται τα αυτονόητα δικαιώματα τους προς τη ζωή.

Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στην οικογένεια σας, τι θα ήταν αυτό; Δεν θα άλλαζα τίποτα. Ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερή σας επιτυχία; Τη γέννηση της κόρης μου. Αν μπορούσατε να διαλέξετε πώς να επιστρέψετε στη ζωή, τι θα θέλετε να είστε; Χορεύτρια στον πάγο.

INFO

Η Νεφέλη κουρή είναι ηθοποιός και τραγουδίστρια.Έχει τραγουδήσει στο πλευρό του Λουδοβίκου των Ανωγίων και του πιανίστα Νίκου Πλάτανου. Συμμετείχε τόσο σε ταινίες όσο τηλεοπτικές δουλειές όπως Το Νησί, Ματωμένα Χώματα, αλλά και Η λέξη που δε λες, Happy Birthday. Δείγμα της δουλειάς της στο θέατρο είναι οι παραστάσεις «Ο κατά φαντασίαν ασθενής», «Μαρίκα», «Πόλεμος και Ειρήνη», «Μελίσσια», «Σκηνοβάτες», «Alarms». Καλώς εχόντων των πραγμάτων θα συμμετάσχει στην παρασταση «Μαρίκα» σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια και στην παράσταση «Αντιγόνη» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λάλου. Βρείτε την στο IG @nefelikouri

8 ΤΟGETHER

ΗΡΘΑΝ Αυτοί που ήρθαν ΔHΜΗΤΡΑ ΜΑΡIA ΑΥΛΟΓΙAΡΗ,

Μηχανολόγων μηχανικών και Βιομηχανικού σχεδιασμού ΤΕ. – ΠΔΜ Αυτό που ένιωσα την πρώτη μέρα στην Κοζάνη

Ο

ταν γνώρισα φοιτητές που σπουδάζουν στην πόλη μου, τη γνώρισα με άλλα μάτια. Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας των ξεκινημάτων, των αποφάσεων, των σχεδίων και για κάποιους όλα αυτά θα ξεκινήσουν από φέτος στην Κοζάνη. Για να τους καλωσορίσουμε, κάναμε τις ίδιες ερωτήσεις για την πόλη μας και τη φοιτητική της ζωή στη Δήμητρα Μαρία, την Ειρήνη και τον Αποστόλη, που ήρθαν να σπουδάσουν στην Κοζάνη, και στο Στέλιο, το Ραφαήλ, και την Αλεξάνδρα, που μετά τις πανελλήνιες από την Κοζάνη βρέθηκαν σε άλλες πόλεις. Τι μας είπαν για την Κοζάνη;

Στην Κοζάνη έρχεσαι και φεύγεις με κλάματα. Κάπως έτσι ήταν και η δική μου πρώτη μέρα, σίγουρα κύλησαν δάκρυα και ο εκνευρισμός σε συνδυασμό με την αμηχανία είναι μεγάλος. Χάριν αστεϊσμού λέω πολλές φορές σε φίλους που σπουδάζουν αλλού, ότι στην Κοζάνη ανεβαίνεις ανηφόρα και καταλήγεις να είσαι στον κάμπο και όχι στον βουνό. Τον πρώτο μήνα νιώθεις σαν ένας άλλος Sting στο τραγούδι « I am an Englishman in York» απλά αυτή την φορά τραγουδάς «I am an Alien, I am a legal alien, I am a Thessalonikia Alien in UoWM». Πραγματικά νιώθεις σαν «νόμιμος» εξωγήινος. Όλα μοιάζουν πρωτόγνωρα και κάπου εκεί έρχεται η συνειδητοποίηση πως από εδώ και πέρα είσαι υπεύθυνος του εαυτού σου.

VS

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΖΟΥΡΚΑ

Τι ξεχωριστό έχει η Κοζάνη Η πρώτη μου σκέψη όταν ακούω «Κοζάνη», είναι το Καρναβάλι της ή η «Αποκριά». Άφθονο αλκοόλ ρέει, κιχί, φανοί, γέλια, πειράγματα, ατελείωτος χορός, τραγούδι. Ξέφρενοι πανηγυρισμοί στις διονυσιακές αυτές τελετές που και οι φανατικοί του Πατρινού καρναβαλιού θα ζήλευαν. Στην Κοζάνη παντρεύεται η παράδοση με το σύγχρονο. Γενικά η πόλη έχει τρομερή ενέργεια., στο άκουσμα του ονόματος της συγκινούμαι καθώς με γέμισε με εμπειρίες, γνωριμίες, φίλους, μου έμαθε να είμαι ανεξάρτητη και δυνατή και σχεδόν κάθε πεζοδρόμιο είναι συνδεδεμένο με κάποια ανάμνηση!

Τι σου λείπει από την πόλη Στις θεατρικές ομάδες, λέσχες ανάγνωσης ή φωτογραφίας, καλλιτεχνικά εργαστήρια, τις εθελοντικές ομάδες, τις προβολές ταινιών, τις συναυλίες και των μουσικών συνόλων, συλλόγων γίνονται εξαιρετικές προσεγγίσεις και δουλειές αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει πολλές φορές η ανάλογη ανταπόκριση από τον κόσμο της πόλης. Μου λείπει η καλλιτεχνική εγρήγορση καιη ετερογένεια στα project. Η Κοζάνη δυστυχώς χωλαίνει στον τομέα των πολιτιστικών δρώμενων και στην έννοιας της συλλογικότητας.

Τρία μέρη που αγαπάς Κοβεντάριος βιβλιοθήκη – ΔΑΚ Μην αγχώνεσαι, στην βιβλιοθήκη δεν θα βρίσκεις μονάχα την απόλυτη συγκέντρωση, καθώς λαμβάνουν χώρα και τα ωραιότερα φλερτ! Το δημοτικό πάρκο χαριτολογώντας είναι το «Central Park» της Κοζάνης. Παίρνεις τον καφέ σου ή την μπύρα σου, την παρέα σου και αράζετε κάτω από την σκιά των δέντρων. Αν είσαι πάλι πιο αθλητικός τύπος το πάρκο και το ΔΑΚ είναι το καταλληλότερο μέρος για joking. Το ρολόι στην κεντρική Πλατεία. Ενώνει ανθρώπους. Πόσες φορές βγήκα μόνη ή με παρέα και κατέληξα είτε να έχω παρέα, είτε να συνεχίσω την ημέρα/νύχτα μου με άλλη. Το ρολόι έχει αυτή την μυστική δύναμη, να μας ενώνει. Εκεί μπορεί να γνωρίσεις ανθρώπους που θα μείνουν στην ζωή σου.

Η πανεπιστημιούπολη, Άπειρες ώρες μαθημάτων, εξεταστικών, κούρασης, αναμονής αλλά ακόμη και αν είσαι «λουφαδόρος» ο χρόνος σου εκεί θα είναι παραγωγικός! Βρες το κυλικείο της σχολής και το φουαγιέ που φιλοξενεί πάρτι, μίνι συναυλίες, προβολές ταινιών μέχρι και φανούς. Βρες τις πολυάριθμες φοιτητικές ομάδες του πανεπιστημίου, το φοιτητικό ραδιοφωνικό σταθμό (Just Radio) και τον μηχανοκίνητο αθλητισμό (Perseus Racing).

Μία συμβουλή Οι σπουδές εδώ είναι η αντίσταση στην φθορά και στην παραίτηση για ζωή. Να είστε ανοιχτοί, ρωτήστε, συμβουλευτείτε, δώστε ευκαιρίες στους γύρω σας, να επισκέπτεστε τον πρώτο μήνα την σχολή σας. Μείνετε ψύχραιμοι και δώστε χρόνο στον εαυτό σας, στους γύρω σας, στην πόλη και την σχολή σας. Μην ξεχάσετε! Ζεστά ρούχα! Η Κοζάνη από τέλη Οκτωβρίου έχει πολύ χαμηλές θερμοκρασίες της. Τον χειμώνα χιονίζει αρκετά. Ζεστά ρούχα και μποτάκια παιδιά!

ΤΟGETHER

9

ΕΦΥΓΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΓΚΙΟΝΑ

Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, ΠΔΜ

Και αυτοί που έφυγαν ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΗΛΙΟΣ

Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας, Μουσειολογίας

ΕΙΡHΝΗ ΤΕΡΖΟΠΟYΛΟΥ,

Μηχανικών Περιβάλλοντος και Γεωτεχνολογίας ΠΔΜ Αυτό που ένιωσα την πρώτη μέρα στην Κοζάνη Την πρώτη μου μέρα, τα συναισθήματα ήταν αρκετά ανάμεικτα θα έλεγα. Ειδικά όταν οι γονείς μου με άφησαν στο σπίτι, με το που έκλεισε η πόρτα ήξερα, ότι από εδώ και πέρα θα ξεκινούσε κάτι πολύ όμορφο. Παρ’ όλα αυτά ένιωθα μια περίεργη μοναξιά το πρώτο βράδυ.

Τι ξεχωριστό έχει η Κοζάνη Ξεκάθαρα το καμπαναριό είναι το σημείο κατατεθέν και τόπος συνάντησης όλων των φοιτητών Θυμάμαι πολύ τις μαζώξεις που κάναμε τις κρύες νύχτες του χειμώνα σε σπίτια φίλων με κρασάκια.

Τρία μέρη που αγαπάς Το ΔΑΚ , ο Ξενίας και Το βαγόνι για καφέ στα τρένα.

Μία συμβουλή Όποιος περάσει στην Κοζάνη στην αρχή δεν θέλει καν να πάει και στο τέλος δε θέλει να φύγει.

Αυτό που ένιωσα την πρώτη μέρα στην Κοζάνη Όταν πέρασα Κοζάνη και ήρθα για πρώτη φορά με τους γονείς μου να βρω σπίτι, ένιωθα μια απερίγραπτη χαρά! Αυτό το νέο ξεκίνημα, σε μια πόλη μακριά από την δική μου, γεμάτη φοιτητές, ερχόμενος να πραγματοποιήσω τα όνειρα μου, με γέμιζε ενθουσιασμό και αισιοδοξία.

Τι ξεχωριστό έχει η Κοζάνη Οι απόκριες! Για τους περισσότερους είναι πρωτόγνωρη εμπειρία όλες αυτές οι εκδηλώσεις και... οι γαστρονομικές απολαύσεις της περιοχής.

Τρία μέρη που αγαπάς Ο δημοτικός κήπος, ο Άγιος Νικάνορας και το πάρκο του Αγίου Δημητρίου.

Μία συμβουλή Αρκετοί βλέπετε ότι περάσατε Κοζάνη και λυπάστε. Κρίμα! Περάσατε σε μια φοιτητούπολη που ξέρουμε να περνάμε καλά. Για αυτό κοιτάξτε να περάσετε τα καλύτερα χρόνια της φοιτητικής σας ζωής!

Η πρώτη μέρα στην Κέρκυρα Κυριάρχησε η περιέργεια και η παρατηρητικότητα. Επικρατούσε η επιθυμία να ανακαλύψω ότι καινούργιο υπήρχε γύρω μου. Από την άλλη θέλω να σας εκμυστηρευθώ το αίσθημα της ανασφάλειας. Αυτό εξαφανίζεται την στιγμή που θα γνωρίσεις τα πρώτα άτομα και τις όμορφες γωνιές που θα ανακαλύψεις. Διανύοντας το τελευταίο έτος, ακόμη νιώθω πολύ έντονα την ελευθερία και την ανεξαρτησία.

Τι ξεχωριστό έχει η Κοζάνη Οι Αποκριές. Πρέπει να αναδεικνύουμε την πόλη μας όπου βρισκόμαστε. Να βρίσκουμε τα πράγματα που μας αρέσουν και να τα παρουσιάζουμε στους άλλους δημιουργώντας την επιθυμία να την επισκεφτούν. Από την βιβλιοθήκη και το πάρκο μέχρι τα ξεχωριστά ψηλά σημεία της πόλης. Η Κοζάνη έχει να προσφέρει πολλά.

10 ΤΟGETHER

VS

ΗΡΘΑΝ Τι σου λείπει από την Κοζάνη Μου λείπει σίγουρα το σπίτι μου, η οικογένεια μου και οι φίλοι μου. Δεν έρχομαι συχνά. Αναπολώ μια βόλτα σε κάποιο όμορφο σοκάκι της πόλης. Από την άλλη με στεναχωρεί και με δυσκολεύει συγχρόνως, είναι το γεγονός πως η πόλη δεν ακούει εμάς τους νέους, που τόσα πολλά έχουμε να προφέρουμε!

ΕΦΥΓΑΝ

Τρία μέρη που αγαπάς στην Κοζάνη Το πάρκο. Τα στενά πάνω από την περιοχή της “Σκ’ρκα”. Τα αρχοντικά.

Μία συμβουλή στους πρωτοετείς Ζήστε με απόλυτη ηρεμία την κάθε σας στιγμή. Προσφέρετε στη Κοζάνη και αποκτήστε εμπειρίες που θα σας μείνουν ανεξίτηλες στη καρδιά και στο νου.

Τι ξεχωριστό έχει η Κοζάνη Η Κοζάνη ως πόλη είναι ξεχωριστή. Δεν το αναφέρω αυτό επειδή γεννήθηκα εδώ. Είναι κάτι που μου το διαβεβαιώνουν όλοι όσοι την επισκέπτονται και φεύγουν πάντα με ευχάριστες εντυπώσεις. Αυτό που διακρίνει την Κοζάνη είναι οι άνθρωποι της. Φιλόξενοι, ευγενικοί, κοινωνικοί, άνθρωποι δηλαδή με ήθος και σεβασμό στο συνάνθρωπο και τον τόπο τους.

Τρία μέρη που αγαπάς στην Κοζάνη

ΡΑΦΑΗΛ ΓΙΑΜΟΥΡΙΔΗΣ, Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

Η πρώτη μέρα στην Θεσσαλονίκη Ένα χρόνο πριν, εγκαταστάθηκα ως φοιτητής στη Θεσσαλονίκη, γεγονός που διαδραμάτισε την μετάβαση μου από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αν και είχα μία οικειότητα με το νέο τόπο κατοικίας μου, δεν μπορούσα να παραβλέψω τις νέες πόρτες που ανοίγονταν, και έτσι συναισθήματα ενθουσιασμού και χαράς με κατέκλυσαν, όχι μόνο την πρώτη μέρα αλλά σίγουρα τις πρώτες εβδομάδες.

Προτείνω σε όλους τους πρωτοετείς φοιτητές να αδράξουν την ευκαιρία και να περιηγηθούν σε όσα περισσότερα μέρη μπορούν. Το κέντρο της Κοζάνης, με τον πεζόδρομο και τις καφετέριες, ο ιστορικός ναός του Αγίου Νικολάου με το καμπαναριό ορόσημο της πόλης μας και η κωμόπολη της Αιανής με τα αρχαιολογικά ευρήματα και το σύγχρονο μουσείο της.

Μία συμβουλή στους πρωτοετείς Η συμβουλή μου, σε όσους πέρασαν στην Κοζάνη φέτος, είναι να ευχαριστηθούν τα φοιτητικά τους χρόνια, αφού, είναι μοναδικά και ανεπανάληπτα. Θα ήταν ωφέλιμο για αυτούς να δημιουργήσουν όσες περισσότερες κοινωνικές σχέσεις μπορούν με τον τόπο μας, να τον θεωρήσουν έναν τόπο άνετο και ζεστό.

Γιώργος Καρακούλας

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ,

Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, ΠαΜακ Η πρώτη μέρα στην Θεσσαλονίκη Εγκαταστάθηκα στη Θεσσαλονίκη και είχα τεράστια χαρά, απέραντο ενθουσιασμό και ανυπομονησία να αποκτήσω γνώσεις και πολλές εμπειρίες, να γνωρίσω έναν νέο κόσμο. Το πρώτο διάστημα , ένιωθα άγχος για το αν θα καταφέρω να ανταποκριθώ όμως συνήθισα γρήγορα τις νέες συνθήκες και απαιτήσεις.

Τι ξεχωριστό έχει η Κοζάνη Διατηρεί την ασφάλεια της μικρής πόλης. Περπατάς στο δρόμο χωρίς να ανησυχείς για το τι μπορεί να αντικρίσεις στο επόμενο στενό που θα περάσεις. Επιπλέον,έχει παλιές, παραδοσιακές γωνιές που σε κάνουν να χαμογελάς. Όσον αφορά τα έθιμα και τις παραδόσεις της, η Κοζανίτικη Αποκριά είναι μοναδική και αξιοζήλευτη.

Τι σου λείπει από την Κοζάνη Οι άνθρωποί της. Οικογένεια, φίλοι, συγγενείς, γνωστοί που θα σε καλημερίσουν. Ζηλεύω το ότι όλα είναι κοντά και η μεγαλύτερη απόσταση που μπορεί να έχεις να διανύσεις περπατώντας είναι 25 με 30 λεπτά.

Τρία μέρη που αγαπάς στην Κοζάνη

Οικονομολόγος - Λογιστής Α’ Τάξης Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής Αστικών - Εμπορικών Υποθέσεων Υ.Δ.Δ.Α.Δ. ΠΑΝΟΡΜΟΥ 1 - ΚΟΖΑΝΗ T. 24615 07255 | Κ. 6948 546 347 • gkarakoulas@gmail.com

Ο ξενίας. Ο Άγιος Δημήτριος. Η πλατεία, το δημοτικό πάρκο. Δε θα μπορούσα να παραλείψω τις βραδιές στην αυλή του Φιλοπρόοδου και του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.

Μία συμβουλή στους πρωτοετείς Η Κοζάνη δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται. Μία βόλτα στο κέντρο και στα «προάστια» της πόλης, στα νεοκλασικά, στο λαογραφικό μουσείο και τα μαγαζιά της τοπικής αγοράς θα σε κάνει να ανακαλύψεις την ιστορία, τους ανθρώπους και τη ζωή της πόλης μας.

Σ’ ένα χώρο που το τσίπουρο κι άλλα ελληνικά αποστάγματα έχουν την τιμητική τους. Θα συνοδεύονται από μεζεδάκια της φάρμας και της θάλασσας φτιαγμένα απ’ τα χεράκια μας και μόνο. Θα παρελαύνουν μπύρες από μικρές ζυθοποιίες και κρασιά του τοπικού κι όχι μόνο αμπελώνα. Στο μπαρ ή σε τραπέζι; Με γλυκάνισο ή άνευ; Φετινό ή παλαιωμένο; Σκέτο ή με μεζέ; Λευκό ροζέ ή κόκκινο; Pilsner ή lager;

Σας περιμένουμε να πιούμε να φάμε και να πούμε

Βασιλείου Φόρη 10, Κοζάνη | Τ. 2461 100717 | f.: peskesi_kozani | I.: peskesi_kozani

12 ΤΟGETHER

Μ ΑΤ I Ν Α Τ Σ Ι Κ Ρ Ι Τ Ζ H Μ O Μ Τ Σ Ι Ο Υ Τι μάθαμε μέσα από τα βιώματα της πανδημίας Διδάσκοντας ξένες γλώσσες τη φετινή χρονιά

_ Σας επηρέασε το lockdown και οι ειδικές συνθήκες στην εκπαίδευση; Δραματικά! Και με αρνητικό και με θετικό τρόπο. Η καθημερινότητα μας και η «κανονικότητα» της ανατράπηκε τελείως. Πάθαμε και μάθαμε. Τα όσα μάθαμε όμως είναι ανεκτίμητα. _ Ποια ήταν τα αρνητικά σημεία της κατάστασης για τα Κέντρα Ξένων Γλωσσών? Δεν μπορώ να μιλήσω για όλους τους συναδέλφους, αλλά εμάς μας δυσκόλεψε κυρίως η αποστασιοποίηση. Αλλιώς ήμασταν μαθημένοι. Η ανάγκη για κοινωνικές επαφές, για σωματική εγγύτητα, για αυθόρμητη εξωτερίκευση συναισθημάτων είναι κομμάτι της ομαλής ανάπτυξης των παιδιών ιδίως στην εφηβεία. Η ανάγκη για ομαδική ζωή με λίγα λόγια. Την ανάγκη αυτή την εξυπηρετούσε και το σχολείο και τα δικά μας Κέντρα φυσικά. Δυσκολευτήκαμε πολύ να «συμμαζευτούμε» και να κρατήσουμε αποστάσεις από τα παιδιά μας ή να τους υπενθυμίζουμε να τηρούν τα μέτρα προστασίας. _ Προσαρμοστήκατε εύκολα; Όχι εύκολα αλλά γρήγορα. Βοήθησε σ’ αυτό και η προσαρμοστικότητα των παιδιών. Δεν ξέρω βέβαια τι θα γίνει αν υπάρξει ένα νέο lockdown, το οποίο θα οδηγήσει πάλι τον κόσμο στα σπίτια του. Όσο και να υπάρχει ετοιμότητα για e-learning δεν γίνεται να κλείνουν τα σχολεία. Σύμφωνα με τον Η. Α. Patrinos, Διευθυντή στον Τομέα της Εκπαίδευσης της World Bank, 1.5 δισεκατομμύριο παιδιά βρέθηκαν εκτός σχολείων σε 175 χώρες από τις 10 Απριλίου, πράγμα που δημιούργησε μεγάλη ανησυχία σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις επιδόσεις και τη μάθηση των μαθητών. Δεν είναι εύκολο να μαθαίνει κανείς από το σπίτι του. Το νιώσαμε πολύ καλά αυτό ο κάθε δάσκαλος κι η κάθε δασκάλα χωριστά στη δική τους εκπαιδευτική μονάδα _ Πώς πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν τα πράγματα και ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς, καθώς θα πρέπει να ζούμε με τα μέτρα προστασίας αλλά και το φόβο του ιού; Το τελευταίο δίμηνο της καραντίνας υπήρξε καθοριστικό για τη νέα πορεία που πρόκειται να ακολουθήσει η εκπαίδευση στη χώρα μας. Κι ενώ διαθέταμε πάντα σημαντικά όπλα στον τομέα του e-learning, (τουλάχιστον στο χώρο μας, στα περισσότερα από τα σχολεία δηλαδή που υπηρετούμε την ξενόγλωσση εκπαίδευση), η καραντίνα επιτάχυνε την είσοδό μας στο επόμενο στάδιο της εξέλιξης της διδασκαλίας ξένων γλωσσών. Η Μεικτή Εκπαίδευση, γνωστή διεθνώς ως Blended Learning απογείωσε την αποδοτικότητά της. Κινηθήκαμε στην αρχή κάπως διστακτικά αλλά πολύ γρήγορα με μεγάλη αυτοπεποίθηση, περνώντας από τη φυσική τάξη στη σύγχρονη και την ασύγχρονη εκπαίδευση κι ύστερα πάλι στη φυσική τάξη. Χωρίς να σταματήσουμε να τη συνδυάζουμε πια με το e-learning.

_

Έχουμε διαπιστώσει όλοι πλέον ότι οι περισσότεροι γονείς έχουν γίνει θερμοί υπέρμαχοι της φυσικής τάξης. Κατά την γνώμη σας είναι τόσο διαδεδομένη αυτή η προτίμηση όσο φαίνεται; Είναι δικαιολογημένη; Πράγματι δεν βλέπεις σήμερα παρά ελάχιστους γονείς που θα ήθελαν να συνεχιστεί η εκπαίδευση των παιδιών τους από τα παιδικά δωμάτια και τα σαλόνια. Αν επιβληθεί από κάποια πολύ αρνητική συγκυρία το βλέπουν σαν αναγκαίο κακό. Όχι την επιθυμητή λύση. Δικαιολογημένη απόλυτα αυτή η προτίμηση. Για τα Κέντρα Ξένων Γλωσσών μάλιστα υποστηρίζεται και από την παιδαγωγική επιστήμη αλλά και από την εμπειρία όλων των εμπλεκομένων. _ Τι το ιδιαίτερο έχει η διδασκαλία ξένης γλώσσας; Πολλά. Πρωτίστως όμως επειδή ασχολείται με την εκμάθηση της γλώσσας, η οποία συνιστά μια φυσική διαδικασία, μια κοινωνική δεξιότητα, και κυρίως το βασικό εργαλείο επικοινωνίας. Άρα χρειάζεται συνομιλητές. Πομπό και δέκτες. Κάποιον να στέλνει το γλωσσικό μήνυμα και κάποιους να το λαμβάνουν. Γλωσσολογικά λοιπόν, η γλώσσα μαθαίνεται, εξασκείται, εξελίσσεται καλύτερα στο φυσικό της περιβάλλον, δηλαδή στην ομάδα. Αλλά και από γενικότερη παιδαγωγική σκοπιά, η δύναμη της ομάδας στην κατάκτηση μαθησιακών καθώς και κοινωνικών στόχων είναι αδιαμφισβήτητη. Μέσα στην ομάδα όταν μαθαίνει κανείς κάτι, δε μαθαίνει μόνο αυτό. Όταν μαθαίνει αγγλικά σε μία τάξη π.χ. μαθαίνει επίσης να ακούει, να αναρωτιέται, να σέβεται το λάθος, να ενθαρρύνει, να συνεργάζεται, να διαχειρίζεται μια σύγκρουση, να υπερασπίζεται τη γνώμη του, να σέβεται τα όρια. Δεν κατακτώνται αυτές οι πολύτιμες δεξιότητες στην απομόνωση.

Αναφέρατε προηγουμένως τη Μεικτή Εκπαίδευση ή Blended Learning όπως είναι γνωστή η προσέγγιση στη διεθνή βιβλιογραφία. Μπορείτε να μας πείτε ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της; Μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: 1. χρήση online μορφών εκπαίδευσης 2. χρήση offline μορφών εκπαίδευσης (όπως π.χ. η δια ζώσης διδασκαλία) 3. χρήση σύγχρονων μορφών επικοινωνίας, με τους μαθητές να βρίσκονται σε άμεση επικοινωνία με την καθηγήτρια/γητή 4. χρήση ασύγχρονης επικοινωνίας, με αποστολή υλικού, το οποίο οι μαθητές μπορούν να επεξεργαστούν στο δικό τους χρόνο.

5. συνδυασμό αυτό-καθοδηγούμενης και συνεργατικής μάθησης Το blended learning δηλαδή δεν χρησιμοποιεί απλά τις παραδοσιακές και τις εξ αποστάσεως δραστηριότητες, αλλά συνδυάζει δοκιμασμένες παραδοσιακές μεθόδους μάθησης με καινοτόμες μαθησιακές προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα τη δημιουργία συνεργατικού και δυναμικού πλαισίου μάθησης. Ήταν το δώρο που μας έκανε ο covid!!!! Το ... «ανοίξαμε» και το αξιοποιήσαμε στο φουλ, όταν ο ιός μας απέβαλε με το ζόρι από τη φυσική τάξη και μας ανάγκασε να χρησιμοποιήσουμε εργαλεία που τα είχαμε γνωρίσει ένα-ένα χωριστά αλλά που μέχρι τότε δεν τα είχαμε δοκιμάσει συνδυαστικά. Μεγάλη πρόκληση. _ Εύκολη ή δύσκολη η φετινή χρονιά; Τώρα για «εύκολη» ... δεν φαντάζει. Ελπίζω να μην είναι και πολύ δύσκολη. Προσπαθούμε για το τελευταίο. Έχουμε κατανοήσει πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε για να αποφύγουμε τη διασπορά του ιού και

ΤΟGETHER

13

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

νομίζω ότι μπορούμε να το εφαρμόσουμε και στο επόμενο διάστημα. Θα λάβουμε όλα τα μέτρα που χρειάζονται, αποφυγή συγχρωτισμού, χρήση μασκών, χρήση αντισηπτικού και συνεχή καθαρισμό και φυσικό αερισμό του χώρων των σχολείων μας. _ Κάποιο τελευταίο σχόλιο; Θέλω να τονίσω ότι οι τεχνοφοβικοί δεν βοήθησαν ποτέ τον κόσμο να πάει μπροστά. Πάντα προσπαθούσαν να τον κρατήσουν στάσιμο. Ευτυχώς δεν τα κατάφεραν, ούτε θα τα καταφέρουν. Στην εκπαίδευση είναι φοβερά επιζήμιοι. Τους ακούς να απορρίπτουν κάθε καινοτομία και να εκλογικεύουν την δική τους πνευματική οκνηρία. Οι φοβερές ανατροπές της περυσινής χρονιάς έκαναν ολοφάνερη την ανάγκη για πλήρη αξιοποίηση των εργαλείων της τεχνολογίας. Αρκεί να

αναλογιστούμε τι θα γινόταν αν η πανδημία και το lockdown ενέσκηπταν 30 χρόνια νωρίτερα. Το απόλυτο ΤΙΠΟΤΑ! Μισή χρονιά χωρίς καμιά εκπαιδευτική δραστηριότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι απορρίπτεται η δια ζώσης διδασκαλία. Είναι η πιο σπουδαία μορφή αλληλόδρασης στον συναρπαστικό κόσμο της μάθησης. Τιμή στη φυσική τάξη. Τιμή όμως και στην ηλεκτρονική διδασκαλία. Και να είμαστε έτοιμοι να εφαρμόσουμε και τη δυναμική μεικτή εκπαίδευση. Πρόκληση και μαγεία μαζί! Ματίνα Τσικριτζή Μόμτσιου Διευθύντρια Σπουδών Κέντρου Ξένων Γλωσσών Σύγχρονο

Η Ματίνα Τσικριτζή Μόμτσιου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κοζάνη, όπου ζει και δραστηριοποιείται επαγγελματικά μέχρι σήμερα. Σπούδασε Αγγλική φιλολογία, Γαλλική φιλολογία και Νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Effective Leadership and Management in Education (Αποτελεσματική Ηγεσία και Διοίκηση στην Εκπαίδευση) στο Βρετανικό Open University. Έχει παρακολουθήσει επιπλέον μαθήματα διδακτικής και μεθοδολογίας στο Brighton University και μεγάλο αριθμό σεμιναρίων σε πολλά εξειδικευμένα θέματα εκπαίδευσης. Συμμετείχε επίσης ως επικεφαλής της Ελληνικής ομάδας στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Grundtvig (Socrates) με θέμα Language for Integration, το οποίο ασχολήθηκε με τη διδασκαλία σε μετανάστες της γλώσσας της χώρας υποδοχής, με σκοπό την ένταξή τους. Το 1977 ίδρυσε μαζί με τον σύζυγό της Χρήστο Μόμτσιο το Κέντρο Ξένων Γλωσσών Σύγχρονο, στο οποίο επένδυσαν και οι ίδιοι και οι νεώτεροι διευθυντές του, σημαντικούς πόρους, χρόνο, φροντίδα και ενέργεια για 43 χρόνια μέχρι σήμερα. Εκτός από την εκπαίδευση, δραστηριοποιείται επίσης στους τομείς του πολιτισμού και της οικολογίας, τους οποίους προσπάθησε να υπηρετήσει από πολλά μετερίζια. Έχει γράψει τρία βιβλία λαογραφικού περιεχομένου, τρία θεατρικά έργα που ανέβηκαν σε παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης και της Θεατρικής Σκηνής Κοζάνης, παρείχε ερευνητική στήριξη στην συγκέντρωση υλικού για τη συγγραφή λεξικού του τοπικού ιδιώματος, έγραψε τα κείμενα για ντοκιμαντέρ με θέμα την Αποκριά της Κοζάνης και αρθρογραφεί στον τοπικό τύπο εδώ και 45 χρόνια.

Για όλα τα πρωινά μας υπάρχει πάντα ένα σημείο συνάντησης στην Κοζάνη!

Tο DeuxK συνδυάζει εργαστήριο, ζαχαροπλαστείο και καφέ, προσκαλώντας μας, να ξεκινήσουμε τη μέρα μας με καφέ Divino,ντόνατ , φρεσκοψημένα κρουασάν βουτύρου σκέτα ή γεμιστά, αλμυρές επιλογές και χειροποίητες πίτες!

DeuxK: Παύλου Χαρίση 7, Κοζάνη DeuxK: Αιόλου 1 Κοζάνη DeuxK: Μακρυγιάννη 2, Κοζάνη DeuxK: Κωνσταντίνου Καραμανλή 22, Κοζάνη DeuxK: 25ης Μαρτίου 61Α (με την επωνυμία Αχιλλέας), Πτολεμαΐδα DeuxK: Λεπτοκαρυά, Πλατεία Αντωνίου Σβώκου

14 ΤΟGETHER

Μεταλιγνιτική εποχή:

ο εκδημοκρατισμός της ενέργειας και το στοίχημα της επόμενης μέρας ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΤΆΝΙA ΩΤΤΑ

Καταφέραμε να μετατρέψουμε το λιγνίτη σε ΦΩΣ. Η απολιγνιτοποίηση είναι ο επόμενος στόχος που πρέπει να επιτευχθεί. Ο λιγνίτης διαμόρφωσε καταλυτικάκαι σε πολλά επίπεδα την μεταπολεμική πορεία της Δυτικής Μακεδονίας. Αναδιάταξε καθοριστικά την τοπική αγορά εργασίας. Μεταμόρφωσε ισχνές κωμοπόλεις σε αστικά κέντρα. Συγκράτησε την εξωτερική και εσωτερική μετανάστευση. Δημιούργησε πλούτο και χιλιάδες θέσεις εργασίας. Έδωσε ταυτότητα σε μια ολόκληρη περιφέρεια. Σαφέστατα, η λιγνιτική βιομηχανία αποτέλεσε και εφαλτήριο πολιτικού καιροσκοπισμού, διαμόρφωσε κοινωνικά πρότυπα και συμπεριφορές, υποστήριξε παράπλευρα κέντρα εξουσίας. Ανέδειξε τη διαχρονική μας αδυναμία να διαχειριστούμε υπεύθυνα τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Έφταιξαν πολλά και πολλοί. Ο λιγότερο ένοχος είναι ο λιγνίτης. Ακόμη και τώρα που «φεύγει», μας φέρνει και πάλι στο επίκεντρο των εξελίξεων. Μας δίνει μια δεύτερη, τελευταία ευκαιρία.

Τελικά ο λιγνίτης τελειώνει οριστικά; Αξίζει να γνωρίζουμε ότι με βάση το λιγνίτη παράγονται σήμερα περισσότερα από 250ενδιάμεσα ή τελικά προϊόντα χρήσης. Από βενζίνη και φυσικό αέριο μέχρι λιπάσματα, οδοντόκρεμες και καλλυντικά. Η «απολιγνιτοποίηση» σε παγκόσμιο επίπεδο οδηγεί δεκάδες λιγνιτοπαραγωγικές χώρες στην αναζήτηση νέων τρόπων αξιοποίησής του, προκειμένου να μην απαξιωθούν εντελώς οι τεράστιες επενδύσεις που απορρόφησε η λιγνιτική βιομηχανία και κυρίως, να μην καταρρεύσει η αγορά εργασίας σε τοπικό επίπεδο. Ήδη, 14 ευρωπαϊκές περιφέρειες με σημαντική λιγνιτική εξάρτηση, προχώρησαν στη Διακήρυξη του Goerlitz δηλώνοντας ότι θα συνεχίσουν να εξορύσσουνλιγνίτη για εναλλακτικές μη ενεργειακές χρήσεις, ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξει τις εν λόγω πρακτικές.

Ο δικός μας λιγνίτης Λόγω της «νεαρής» γεωλογικής του ηλικίας, ο τοπικός λιγνίτης ήταν οριακά αποδεκτός για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή. Το κάναμε αναγκαστικά και ορθά πράξαμε, δεδομένου ότι η χώρα μας δεν διέθετε εναλλακτικούς ενεργειακούς πόρους. Σήμερα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά και ο λιγνίτης έχει όλο και λιγότερη συμμετοχή στην ηλεκτροπαραγωγή της χώρας. Στην κατεύθυνση αυτή, η αξιοποίησή του για παραγωγή οργανικών λιπασμάτων ή εδαφοβελτιωτικών καθώς και η χρήση του στην παραγωγή νανοσύνθετων υλικών, αποτελούν σημαντικές εναλλακτικές λύσεις για το μέλλον της περιοχής. Με πρωτοβουλία του ΕΚΕΤΑ, του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας και σε συνεργασία με επιχειρήσεις της περιοχής, επεξεργαζόμαστε ολοκληρωμένη πρόταση για την αξιοποίησητου λιγνίτη στον τομέα των νανοσύνθετωνυλικών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σήμερα, η αξία ενός τόνου λιγνίτη Πτολεμαΐδας

Μια συνομιλία με τον

Ευάγγελο Καρλόπουλο, MSc Χημικό Μηχανικό του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων

δεν ξεπερνά τα 20 ευρώ. Αντίθετα, ένας τόνος νανοσύνθετων υλικών με βάση το λιγνίτη, ξεπερνά τα 150 εκ. ευρώ. Η επιτομή του όρου «προστιθέμενη αξία». «Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την μετάβαση της περιοχής σε συνθήκες μηδενικής λιγνιτικής εξάρτησης, είναι πρακτικά αχαρτογράφητοι» Για δεκαετίες, η Δυτική Μακεδονία στηριζόταν οικονομικά στο λιγνίτη. Διέθετε διάσπαρτεςλιγνιτικές μονάδες και ορυχεία, έναν ισχυρό τομέα παροχής υπηρεσιών κυρίως λόγω του λιγνίτη, έναν οριακά βιώσιμο πρωτογενή τομέα και βεβαίως, σχεδόν ανύπαρκτο μαζικό τουρισμό. Σβήνοντας το 2028 όλες τις λιγνιτικές μονάδες της περιοχής και προκειμένου να ισοσκελίσουμε ως περιφέρεια τις οικονομικές απώλειες, θα πρέπει να εκτρέφουμε περίπου 6 εκατομμύρια γιδοπρόβατα και να υποδεχόμαστε σχεδόν μισό εκατομμύριο τουρίστες ετησίως !.Είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε το μέγεθος της παραγωγικής δραστηριότητας που θα κληθούμε άμεσα να υποκαταστήσουμε. Δεν αρκεί μια αναδιάταξη της παραγωγικής μας βάσης αλλά απαιτείται η δημιουργία νέων, περιφερειακών Αλυσίδων Αξίας (ValueChains) μακράς πνοής.

Το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα Στη μεταβατική φάση που βρισκόμαστε, οι υπάρχουσες υποδομές της λιγνιτικής βιομηχανίας, το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και η κουλτούρα της περιοχής να συμβιώνει με βιομηχανίες μεγάλης κλίμακας, διαμορφώνουν το κυρίαρχο συγκριτικόπλεονέκτημα της Δυτικής Μακεδονίας. Διεθνώς, το τρίπτυχο αυτό αποκαλείται «DeepSmarts».Σε ελεύθερη μετάφραση το DeepSmarts αποδίδει τη συλλογική εμπειρία, τεχνογνωσία και επιχειρησιακή κουλτούρασε τοπικό επίπεδο, η οποία μπορεί να προσαρμοστεί αποτελεσματικά στις τεχνολογικές εξελίξεις. Θα μπορούσε για παράδειγμα η περιοχή μας να αναδειχθεί σε κέντρο ανακύκλωσης κινη-

τήρων ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων και ανάκτησης σπάνιων γαιών, για το σύνολο των Βαλκανίων. Επιπλέον, ο τομέας των τροφίμων και ο κλάδος των Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών(ΑΦΦ), πρέπει να προσλάβουν χαρακτηριστικά «βαριάς» βιομηχανίας, υιοθετώντας πρακτικές κυκλικής οικονομίαςκαι παραγωγικής καινοτομίας, στη βάση ισχυρών συνεργατικών σχηματισμών.

Ο εκδημοκρατισμός της ενέργειας Τόσο ο τομέας των Μεταφορών όσο και αυτός των Τηλεπικοινωνιών, εκδημοκρατίζονται συνεχώς. Στον τομέα της Ενέργειας οι αλλαγές προβλέπονται κοσμογονικές,με πρωταγωνιστές την αποκεντρωμένη παραγωγή, τα μικροδίκτυα, την αποθήκευση ενέργειας, την ηλεκτροκίνηση και το υδρογόνο. Στην ερώτηση εάν υπάρχει αισιοδοξία για το μέλλον , ο κ Καρλόπουλος ανέφερε τα εξής: «Το 2003 είχα βρεθεί σε ένα συνέδριο στη Μόσχα όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι όλων των Ασιατικών χωρών με μεγάλη παραγωγή άνθρακα. Από την πλευρά μου, παρουσίασα πολύ σύντομα τη λιγνιτική παραγωγή στη Δυτική Μακεδονία και διαπίστωσα ότι κάποιοι σύνεδροι κοιτούσαν με έκφραση απορίας αυτά που παρουσίαζα. Στο διάλειμμα, με πλησίασε ο σύνεδρος από την Ινδονησία και με ρώτησε πως είναι επιχειρησιακά εφικτό να καλύπτονται αξιόπιστα και για δεκαετίες οι ηλεκτρικές ανάγκες της Ελλάδας, με βάση ένα τόσο φτωχό ενεργειακά καύσιμο όπως ο λιγνίτης Πτολεμαΐδας. Δυστυχώς, δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητό, αυτό που συλλογικά καταφέραμε στη Δυτική Μακεδονία. Να μετατρέπουμε τον ανυπόληπτο και βρώμικο λιγνίτη σε ΦΩΣ.Δοκιμαστήκαμε για δεκαετίες στις απαιτήσεις της «λιγνιτοποίησης», πετυχαίνοντας το μεγαλύτερο εκβιομηχανιστικό εγχείρημα της σύγχρονης Ελλάδας. Η «απολιγνιτοποίηση» θα είναι σαφώς δυσκολότερη και έχουμε μπροστά μας μια πολύ κρίσιμη δεκαετία. Δεν έχουμε επιλογή, πρέπει να πετύχουμε».

16 ΤΟGETHER

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας:

Ο πραγματικός πλούτος της περιφέρειας

Η

διάχυση της πληροφορίας και της γνώσης, ανιδιοτελώς και χωρίς σκοπιμότητες, γίνεται σίγουρα από τα δημόσια ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ευτύχημα για την περιοχή μας είναι πως και Πανεπιστήμιο διαθέτει αλλά ακόμη περισσότερο πως έχει πλούσιο γνωστικό αντικείμενο και στον τομέα της ενέργειας. Το νέο ισχυρό Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας φέρνει ως παρακαταθήκη τη μακρόχρονη λειτουργία του ιστορικού ΤΕΙ και, μετά από χρόνια, την δημιουργία του Πανεπιστημίου, μέχρι να έρθουν σε κοινή πορεία πλεύσης προς το μέλλον. Μιλήσαμε με τον Καθηγητή κ. Νίκο Ταουσανίδη, αναπληρωτή Πρόεδρο του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών και Διευθυντή του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Διαχείριση Ενέργειας στα Κτίρια»

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΤΆΝΙA ΩΤΤΑ _Πόσο αναγκαία είναι πλέον η εξοικονόμηση ενέργειας τόσο σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο; Παραπάνω από αναγκαία και σε άμεση σχέση με το περιβάλλον και με συνέπειες σε καλλιέργειες. Ταυτόχρονα όμως και με συνέπειες στην κοινωνία όπως ενεργειακές κρίσεις -συγκρούσεις βλ.Μεσόγειος. Σε τοπικό επίπεδο θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μειωμένη προσφορά θερμικού φορτίου, συχνότερα και εντονότερα καιρικά φαινόμενα που θα έχουν συνέπειες στις καλλιέργειες . _Ορθολογική διαχείριση της ενέργειας και στα κτίρια πλέον. Πόσο συμβάλουν τα νοικοκυριά, με τα σημερινά δεδομένα στην κλιματική κρίση; Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τις ανάγκες μας και να

αλλάξουμε τις συνήθειές μας; Δεν μπορούμε να αντιστοιχίσουμε το ακριβές ποσοστό, καθώς η κλιματική κρίση είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Αλλά μπορούμε να πούμε ότι ο οικιακός τομέας καταναλώνει ποσοστιαία το μεγαλύτερο ποσό θερμικής ενέργειας που στη συντριπτική του πλειοψηφία βασίζεται στα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα, όπως επίσης και ένα σημαντικό ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας που και αυτό με τη σειρά του, σε παγκόσμια κλίμακα, βασίζεται κυρίως σε ορυκτά καύσιμα. Οι πραγματικές ανάγκες μας, δεν μπορούν να αλλάξουν σημαντικά. Αυτό όμως που εμφανίζεται ως ανάγκη, αλλά ουσιαστικά είναι κάτι που επιβάλλεται/ πλασάρεται από τον καταναλωτισμό, τα ψευδεπίγραφα πρότυπα και την αποστασιοποίηση από κοινωνικά προβλήματα και οδηγεί τελικά σε άσκοπη χρήση ενέργειας, αυτό ναι … πρέπει να αλλάξει. Κάτι τέτοιο όμως σημαίνει παιδεία. Έτσι μπορούμε να φθάσουμε και σε αλλαγή συνηθειών, όχι μόνο μέσα στο σπίτι αλλά και έξω από αυτό.

_ Ένας καλός σχεδιασμός με συνδυασμό ΑΠΕ και βιοκλιματικών στοιχείων πέρα από το περιβαλλοντικό κέρδος τι άλλα οφέλη θα επιφέρει στους καταναλωτές; Αν επικεντρωθούμε στην κοινωνία ως καταναλωτές δηλαδή σαν του αγοραστές ενεργειακού προϊόντος είναι σίγουρο ότι σε μεγαλύτερη χρονική κλίμακα θα υπάρξουν οικονομικά οφέλη. Τα οφέλη αυτά είναι είτε άμεσα σε λογαριασμούς, είτε έμμεσα όπως το καλύτερο εσωτερικό περιβάλλον κτιρίων, η μειωμένη ανάγκη νοσηλείας, η εγχώρια παραγωγή και διανομή ενέργειας, οι εργασίες διαμόρφωσης περιβάλλοντος / μικροκλίματος και η αύξηση των θέσεων εργασίας. _ Μιλήστε μας για τον όρο prosumer. Είναι το επόμενο στάδιο σε παγκόσμια κλίμακα; Ο όρος εμφανίστηκε την δεκαετία του ‘80 περιγράφοντας τη δυνατότητα του ατόμου να είναι ταυτόχρονα παραγωγός και καταναλωτής. Με αυστηρά εννοιολογικά κριτήρια αυτό είναι που χαρακτήριζε τον άνθρωπο από τους πρώτους πολιτισμούς μέχρι και την βιομηχανική επανάσταση. Στη συνέχεια παραμερίστηκε από την μαζική παραγωγή που απαιτούσε ένα μαζικό καταναλωτή. Η κρίση του 1930 έφερε στο προσκήνιο την δυνατότητα αυτή, που διαδόθηκε με το DIY, αλλά και με αναζωπύρωση της οικοτεχνίας. Ουσιαστικά αυτήν την αλληλεπίδραση παραγωγού καταναλωτή χρησιμοποιούσαν οι εταιρείες μέσω του marketing για δεκαετίες. Αυτό που σήμερα γίνεται είναι ουσιαστικά με την επέκταση του διαδικτύου, των κοινωνικών δικτύων και ψηφιακών εργαλείων να δημιουργείται η εικόνα της προσωπικής δυνατότητας παραγωγής. Ας έρθουμε όμως στον τομέα της ενέργειας που μας αφορά. Η φύση των ΑΠΕ ευνοεί την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας. Από εκεί και πέρα όμως δεν μπορούμε να πούμε ότι ο καθένας ανεξέλεγκτα θα παράγει, θα

ΤΟGETHER

διανέμει, θα εκμεταλλεύεται διαθεσιμότητα γης για να την χρησιμοποιεί όπως νομίζει κλπ. Η οργάνωση σε κοινότητες prosumer (όπως π.χ. οι ενεργειακές κοινότητες είναι ένα βήμα προς την σωστότερη κατεύθυνση) αλλά άποψή μου είναι ότι το κοινό συμφέρον (και μάλιστα σε μια εποχή που όλα είναι διασυνδεδεμένα- από οικονομικές συναλλαγές, επικοινωνίες αλλά και περιβάλλον) επιβάλλουν όποια δράση ατομική ή ομαδική να διέπεται από κανόνες και να μην οδηγεί σε διαφοροποιήσεις ίσως και διακρίσεις. Αν ένας prosumer παράγει για να βοηθήσει κάποιον που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει και όχι απλά για να δημιουργεί κέρδος, ενδεχομένως να βοηθήσει.

Οι πραγματικές μας ανάγκες, δεν μπορούν να αλλάξουν σημαντικά. Αυτό όμως που εμφανίζεται ως ανάγκη, αλλά ουσιαστικά είναι κάτι που επιβάλλεται/πλασάρεται από τον καταναλωτισμό, τα ψευδεπίγραφα πρότυπα και την αποστασιοποίηση από κοινωνικά προβλήματα και οδηγεί τελικά σε άσκοπη χρήση ενέργειας, αυτό ναι … πρέπει να αλλάξει. Κάτι τέτοιο όμως σημαίνει παιδεία.

_Με τη σημερινή τεχνολογία μπορούν οι ΑΠΕ να αντικαταστήσουν πλήρως τα συμβατικά καύσιμα; Κι αν όχι πόσο μακρινή είναι αυτή η εκδοχή; Αν ορίσουμε σαν σημερινή τεχνολογία την εμπορικά διαθέσιμη τεχνολογία η απάντηση είναι ότι σήμερα δεν μπορούν. Αν αναφερθούμε όμως σε τεχνολογίες που γνωρίζουν οι επιστήμονες μπορούμε με αρκετή δόση σιγουριάς να πούμε ότι μέχρι το τέλος του αιώνα μας θα έχουν αντικαταστήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις συμβατικές πηγές ενέργειας στις ανεπτυγμένες χώρες που είναι και οι μεγαλύτεροι καταναλωτές _Η εφαρμογή των ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας, μέχρι στιγμής, προσελκύει μεγάλους επενδυτές και γίνεται καθαρά, στο μεγαλύτερο βαθμό, με γνώμονα το κέρδος. Κατά την άποψή σας αυτή η αντίληψη είναι λανθασμένη; Όχι κατ’ ανάγκη σε μία κοινωνία που το κράτος διστάζει να προχωρήσει σε μεγάλες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα. Θα πρέπει όμως η οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια να μην επηρεάζει άλλες οικονομικές δραστηριότητες που καλύπτουν βασικές ανάγκες όπως π.χ. η παραγωγή τροφίμων, να ενσωματώνει ενδογενή τεχνολογία και φυσικά η διαχείριση να είναι υπό τον έλεγχο της κοινωνίας ούτε να επιτρέπεται να δημιουργήσει αποτελέσματα σε βάρος τρίτων (κυρίαρχη σε αγορά-μονοπώλιο) Ανέκαθεν το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και με τη μακρά πορεία του πρώην ΤΕΙ πρωταγωνιστούσε στις εξελίξεις πάνω στα ενεργειακά θέματα. Μπορείτε να μας κάνετε μια ανασκόπηση, στον δικό σας τομέα, και ποια θα είναι η κατεύθυνση για το μέλλον; Αν θεωρήσουμε ότι το ΠΔΜ με την προϋπάρχουσα μορφή του ΤΕΙ ξεκίνησε από την δεκαετία του 80, θα έβαζα σαν ορόσημα:

17

• Την υιοθέτηση προγραμμάτων σπουδών προσανατολισμένων στις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας.

• Την συμμετοχή του στο εγχείρημα της τηλεθέρμανσης.

• Την συμμετοχή του με εργαστήρια παροχής υπηρεσιών στην βελτίωση της απόδοσης ενεργειακών προϊόντων (λέβητες), αλλά και την παραγωγή ενεργειακών προϊόντων (biodiesel).

• Την συνεργασία του με την ΔΕΗ για εξεύρεση λύσεων σε προβλήματα ενεργειακής φύσεως.

• Την συνεργασία με ΟΤΑ της περιφέρειας για την δυνατότητα εξοικονόμησης σε δημόσια κτίρια αλλά και δημιουργίας τοπικών τηλεθερμάνσεων.

• Την δημιουργία μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών με σχετικά αντικείμενα αλλά και την προχωρημένη έρευνα σε ενεργειακά αντικείμενα.

• Την εμπλοκή του στο εγχείρημα της μετάβασης στην μεταλιγνιτική περίοδο. Τέλος, θα θέλαμε να μας κάνετε και μια αναφορά στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και διαχείριση ενέργειας στα κτίρια»; Είναι ένα εγχείρημα των Τμημάτων Μηχανολόγων Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών που μπαίνει στην 6η χρονιά του με εξαιρετική επιτυχία, που έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον πρόσφατων αποφοίτων αλλά και δημοσίων υπαλλήλων και ελεύθερων επαγγελματιών ακόμα και πέρα από τα στενά όρια της περιφέρειας και σκοπό έχει να δώσει στην κοινωνία στελέχη που μέσα από σωστές επιλογές και πρωτοβουλίες θα την βοηθήσουν να πετύχει ένα καλύτερο επίπεδο ζωής με ότι αυτό σημαίνει για το άμεσο μέλλον. Η γνώση είναι η κινητήρια δύναμη και γνώση στα θέματα που σήμερα συζητήσαμε είναι απαραίτητη για να εγγυηθούμε μια δίκαιη κοινωνία για τις τωρινές και τις επόμενες γενιές.

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Υψηλή εκπαίδευση στελεχών για την ελληνική και διεθνή αγορά.

1. ΧΗΜΙΚΏΝ ΜΗΧΑΝΙΚΏΝ (Πολυτεχνική Σχολή), 2. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΉΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΉΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ (Σχολή Οικονομικών Επιστημών) και 3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΏΝ (Σχολή Οικονομικών Επιστημών) συνδιοργανώνουν ένα πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) με τίτλο «Ενεργειακές Επενδύσεις και Περιβάλλον», με κεντρικό στόχο την ολοκληρωμένη επιστημονική εξειδίκευση στελεχών, ικανών να υποστηρίξουν τεχνικο-οικονομικά τις επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας με χρήση τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον και να απασχοληθούν σε ανάλογες επιχειρήσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ειδικότεροι στόχοι του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών είναι: 1. Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΗ ΕΞΕΙΔΊΚΕΥΣΗ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΏΝ ΤΟΥ ΠΜΣ ΣΤΑ ΕΞΉΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΆ ΠΕΔΊΑ:

• Διεθνές θεσμικό πλαίσιο στους τομείς παραγωγής –

κατανάλωσης ενέργειας σε συσχέτιση με τις παγκόσμιες προτεραιότητες προστασίας του περιβάλλοντος και του κλίματος, καθώς και της αειφορικής χρήσης των φυσικών πόρων.

• Διαχείριση των καυσίμων με φιλικά περιβαλλοντικές

τεχνολογίες και μεθόδους

• Σχεδιασμός και υλοποίηση ενεργειακών επενδύσεων.

2. Η ΓΡΉΓΟΡΗ ΈΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΊΤΩΝ ΤΟΥ ΠΜΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΆ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΤΥΧΉΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΊΑ ΤΟΥΣ.. Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να απευθύνονται στη Γραμματεία του ΔΠΜΣ, τηλ.: 24610-68038 & 6970-379495 και email enien@uowm.gr

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Τεχνικών Ασφαλείας Το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας υλοποιεί Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Τεχνικών Ασφαλείας, διάρκειας 140 ωρών, με στόχο την Πιστοποίηση Επαγγελματικών Προσόντων Τεχνικού Ασφαλείας και την Ενίσχυση και εξειδίκευση του γνωσιολογικού επιπέδου των συμμετεχόντων σε θέματα Ασφάλειας & Υγείας. Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε Τεχνικούς Ασφαλείας, Απόφοιτους ΑΕΙ που θέλουν να ασκήσουν την ειδικότητα ΤΑ, Μεταπτυχιακούς φοιτητές, Στελέχη Επιχειρήσεων, Στελέχη ΥΑΕ. Σκοπός του προγράμματος είναι να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να εγκαθιδρύσουν ένα πλαίσιο ανάπτυξης και εφαρμογής των βασικών αρχών υγείας & ασφάλειας εργασίας (ΥΑΕ) στις επιχειρήσεις με στόχο την αντιμετώπιση των νέων απαιτήσεων του επαγγέλματος/ ειδικότητας του Τεχνικού Ασφαλείας ή του στελέχους και να παράσχει ένα πρώτο επίπεδο πιστοποίησης επάρκειας προσόντων ανάλογων με αυτών των Ευρωπαϊκών Χωρών. Οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν επίσης να απευθύνονται στη Γραμματεία του ΔΠΜΣ, τηλ.: 24610 56570 και email: enien@uowm.gr

https://enien.uowm.gr/.

20 ΤΟGETHER

WWF ΕΛΛAΣ:

«Είμαστε η πρώτη γενιά που γνωρίζει τα πάντα για το πρόβλημα και η τελευταία που προλαβαίνει να το λύσει!»

Τ

ο WWF είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο ανθρώπων, επιστημόνων, εθελοντών και πολιτών, που δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 100 χώρες. Ένα διεθνές, ανεξάρτητο, πολυπολιτισμικό δίκτυο που αποζητά τον διάλογο, εμπλέκει και συνεργάζεται με τις τοπικές κοινωνίες και τους κατοίκους των περιοχών στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων του, σεβόμενο τις πολιτισμικές και οικονομικές ανάγκες. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

Αποστολή του είναι να σταματήσει την υποβάθμιση τού φυσικού περιβάλλοντος και να οικοδομήσει ένα μέλλον, στο οποίο οι άνθρωποι θα ζουν σε αρμονία με τη φύση, μέσα από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας του πλανήτη, τη βιώσιμη χρήση ανανεώσιμων φυσικών πόρων, τη μείωση της ρύπανσης και της σπάταλης στην κατανάλωση. Υπάρχει ένα αδιαχώριστος δεσμός μεταξύ περιβαλλοντισμού και ενεργού πολίτη. Το περιβάλλον μας δείχνει μια σταθερά που καθορίζει την ίδια μας την ύπαρξη. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αφιερώσουμε χρόνο και ενέργεια ώστε να προσπαθήσουμε να ακούσουμε τη φωνή της Φύσης. Όταν ο πλανήτης μας πεθαίνει, δεν πεθαίνουμε και εμείς; Άραγε το κλίμα είναι στο χέρι μας; Φυσικά και είναι. Προστατεύοντας τη φύση, διασφαλίζουμε ένα βιώσιμο μέλλον για όλους. Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να γίνει ομαδική υπόθεση και προτεραιότητα για όλους αφού το οικολογικό μας αποτύπωμα πια όλο και μεγαλώνει. Ο τρόπος που παράγουμε, κινούμαστε, καταναλώνουμε εξαντλούν τα όρια του πλανήτη και η κλιματική αλλαγή για την οποία ευθυνόμαστε όλοι είναι η απειλή κατά της ανθρωπότητας. Συναντήσαμε τον υπεύθυνο τομέα κλίματος και ενέργειας, WWF Ελλάς Δημήτρη Ιμπραήμ και συζητήσαμε για την κλιματική κρίση, την ενεργειακή μετάβαση, την κρίση της πανδημίας ως μια ευκαιρία για μία μεγάλη επανεκκίνηση. _ Μιλήστε μας για την κλιματική κρίση. Έχουμε μάχη και αν ναι, πως μπορεί να κερδηθεί; Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά στη μεγαλύτερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει ποτέ. Τρία σημεία θα ήθελα να κρατήσουμε για την κλιματική κρίση.

1. Συμβαίνει τώρα και το προκαλούμε εμείς.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας, η μέση πλανητική θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,1oC σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έχουν ξεπεράσει τα 415 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm), καταγράφοντας τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 3.000.000 ετών. Δεν υπάρχει επιστημονική αμφιβολία ότι οι τεράστιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα λίγων δεκαετιών, είναι ο βασικός παράγοντας που αυξάνει τη θερμοκρασία του πλανήτη.

2. Απειλεί όχι μόνο τη φύση και την άγρια ζωή, αλλά το μέλλον όλων μας. Αν συνεχίσουμε με αυτούς τους ρυθμούς, η μέση πλανητική θερμοκρασία θα αυξηθεί έως και κατά 4oC μέσα στον αιώνα που ζούμε, όταν το ανώτατο «ασφαλές» όριο είναι 1,5oC. 3. Μπορούμε να την ανασχέσουμε, αν καταβάλλουμε μία τεράστια προσπάθεια τώρα. Αν είχαμε αναλάβει δράση πριν δέκα χρόνια για να πετύχουμε τον στόχο του 1,5oC, θα χρειαζόταν να μειώνουμε τις εκπομπές μας κατά 3,3% κάθε χρόνο. Πλέον ο στόχος έχει αυξηθεί σε 7,6% και για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, τόσο περίπου αναμένεται να μειωθούν οι εκπομπές το 2020 λόγω της συγκυρίας της πανδημίας. Κάθε μέρα που χάνουμε, μεταθέτουμε το πρόβλημα στα παιδιά μας, κάνοντάς το όλο και πιο δύσκολο να λυθεί. _ Ποιες είναι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για την Ελλάδα κατά το άμεσο μέλλον; Η Ελλάδα βρίσκεται σε μία εξαιρετικά ευαίσθητη στην κλιματική κρίση ζώνη, αυτή της Ανατολικής Μεσογείου. Μεγαλύτεροι σε διάρκεια και ένταση καύσωνες και ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελούν

από τις πιο σημαντικές απειλές της κλιματικής κρίσης για την Ελλάδα - με ό,τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό για την ασφάλεια και την υγεία όλων μας ή για σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες όπως η αγροτική παραγωγή. Η Ελλάδα επίσης κινδυνεύει να χάσει μεγάλο μέρος των αμμωδών ακτών της λόγω της διάβρωσης από τις πλημμύρες και την άνοδο της στάθμης στη θάλασσα σε συνδυασμό με την ανθρώπινη παρέμβαση. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι εντάσεις στην πολιτικά εύφλεκτη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου θα οξυνθούν, καθώς μεγάλοι πληθυσμοί θα ανταγωνίζονται για εύφορη γη και πρόσβαση σε νερό ή θα εκτοπίζονται για περιβαλλοντικούς και κλιματικούς λόγους. Άρα, από την υγεία των πολιτών, τη γεωργία και τον τουρισμό, μέχρι την εθνική μας ασφάλεια, η ανάσχεση της κλιματικής κρίσης θα πρέπει να είναι στρατηγική προτεραιότητα για τη χώρα. _ Βασικός παράγοντας της κλιματικής αλλαγής είναι η παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Μπορεί η Ελλάδα χωρίς τον λιγνίτη; Αν ναι προς ποια κατεύθυνση πρέπει να στραφεί η οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας; Η 8η Ιουνίου του 2020 καταγράφηκε ως η πρώτη μέρα χωρίς λιγνίτη τα τελευταία περίπου 70 χρόνια. Για την περίοδο Ιανουάριος - Ιούλιος 2020, η ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη μειώθηκε κατά 50% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, με τη μεγαλύτερη μείωση να σημειώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες, παρά το γεγονός ότι τότε η ζήτηση είναι σημαντικά υψηλότερη λόγω της ζέστης. Ο βασικός λόγος για τη δραματική μείωση της λειτουργίας των γερασμένων και μη αποδοτικών λιγνιτικών μονάδων, που πιθανότατα θα κλείσουν αρκετά νωρίτερα από

ΤΟGETHER

21

το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα (2023), είναι το πολύ υψηλό κόστος λειτουργίας τους λόγω των πολύ υψηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο λιγνίτης αποτελεί κομμάτι της ιστορίας της Ελλάδας, αλλά δεν έχει θέση στο μέλλον της. Καθώς υλοποιείται όμως η ενεργειακή μετάβαση υπάρχουν δύο βασικοί όροι: Πρώτον, η ενεργειακή μετάβαση να είναι καθαρή, δηλαδή το κάρβουνο να μη δώσει τη θέση του στο ορυκτό αέριο, αλλά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και την εξοικονόμηση ενέργειας. Δεύτερον, η ενεργειακή μετάβαση να είναι δίκαιη, δηλαδή να στηρίξει έμπρακτα τις τοπικές κοινότητες της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης που επί δεκαετίες στήριξαν, πληρώνοντας μεγάλο τίμημα, τον εξηλεκτρισμό και την ανάπτυξη της χώρας. Στο WWF εργαζόμαστε εντατικά και προς τις δύο κατευθύνσεις και πολύ σύντομα θα καταθέσουμε αναλυτικές προτάσεις για ένα βιώσιμο μέλλον των λιγνιτικών κοινοτήτων. _ Έχετε προτάσεις για τη δραστική μείωση του χρέους της Ελλάδας - Περιγράψτε μας τη φιλοσοφία σας. Μπορεί να αποτελέσει η «πράσινη οικονομία» το εφαλτήριο για μια Ελλάδα ανταγωνιστική και βιώσιμη; Δεν υπάρχει ζωντανή οικονομία σε έναν νεκρό πλανήτη. Αν μας έχει διδάξει ένα πράγμα η πανδημία, είναι αυτό: η καλή κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος θωρακίζει και προστατεύει τη δημόσια υγεία, ενώ η υποβάθμισή τους καταστρέφει τα θεμέλια της ανθρώπινης κοινωνίας και προφανώς της οικονομίας. Η πρόσφατη έκθεσή μας «Ζωντανός Πλανήτης 2020» χτυπάει ένα καμπανάκι κινδύνου: πληθυσμοί άγριας ζωής παγκοσμίως συρρικνώθηκαν κατά 68% στο

Κάθε μέρα που χάνουμε, μεταθέτουμε το πρόβλημα στα παιδιά μας, κάνοντάς το όλο και πιο δύσκολο να λυθεί. διάστημα 1970 - 2016. Επί δεκαετίες ζούμε πάνω από τα βιολογικά όρια του πλανήτη, αφού χρειαζόμαστε περισσότερο από 1,5 πλανήτη για να ικανοποιήσουμε τον σύγχρονο τρόπο ζωής μας και αυτό χωρίς να καλύπτουμε βασικές κοινωνικές ανάγκες για εκατοντάδες εκατομμύρια συνανθρώπους μας. Η εμφάνιση ζωονόσων και η διατροφική επισφάλεια είναι μερικές από τις πιο σημαντικές απειλές για τη κοινωνία στον 21ο αιώνα, ενώ σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ οι σημαντικότερες απειλές για την παγκόσμια ασφάλεια συνδέονται με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Προφανώς, λοιπόν, δεν μπορεί να υπάρχει ευημερία σε μία τέτοια προοπτική. Ο ριζικός μετασχηματισμός του οικονομικού συστήματος θα πρέπει να σέβεται τα βιολογικά όρια του πλανήτη. Μέσα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, το WWF έχει προτείνει τη δραστική ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας, στο πλαίσιο εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος και τόνωσης της ζωντανής οικονομίας. Αυτό το πλαίσιο θα

είχε κατ’ αρχάς ως αποτέλεσμα την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας προς μια μακροπρόθεσμα βιώσιμη κατεύθυνση και τη διατήρηση ζωτικής σημασίας για την ΕΕ φυσικού πλούτου, συμβάλλοντας παράλληλα θετικά και με πολιτικά καινοτόμο τρόπο στην επίτευξη των δεσμευτικών για το σύνολο της ΕΕ στόχων του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη (SustainableDevelopmentGoals). Στο ίδιο μήκος κύματος, η κρίση της πανδημίας προσφέρει μία ανεπανάληπτη ευκαιρία για μία μεγάλη επανεκκίνηση. Να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον όπου τα παιδιά μας μπορούν να ζουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια. Προς αυτήν την κατεύθυνση, το WWF ζητά τουλάχιστον το 50% των κεφαλαίων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης να κατευθυνθούν σε επενδύσεις που προστατεύουν το κλίμα και την άγρια ζωή. Ήδη υποβάλαμε επεξεργασμένες θέσεις στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του Σχεδίου Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, με βάση την ενδιάμεση έκθεση που δημοσιοποιήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020, ενώ επεξεργαζόμαστε ποσοτικοποιημένες προτάσεις για πράσινες επενδύσεις τις οποίες θα υποβάλουμε δημόσια τις επόμενες ημέρες. Στον αντίποδα, πετρελαϊκή βιομηχανία και πολιτικοί άρχοντες μάς υπόσχονται έναν μύθο οικονομικής ευημερίας από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Ήδη σχεδόν 60.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θάλασσας στο Ιόνιο και την Κρήτη και 17.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης σε Ήπειρο, Δυτική Στερεά Ελλάδα και Δυτική Πελοπόννησο έχουν παραχωρηθεί σε ξένες και ελληνικές πετρελαϊκές επιχειρήσεις για έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου και ορυκτού αερίου. Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική. Όχι μόνο υπερεκτιμώνται σημαντικά τα όποια αβέβαια κέρδη, αλλά και υποτιμάται συστηματικά το πραγματικό κόστος του πετρελαίου. Σύμφωνα με μελέτη του WWF, οι συνέπειες ενός σοβαρού ατυχήματος σε νευραλγικούς για την εθνική οικονομία τομείς, όπως είναι ο τουρισμός και η αλιεία, θα είναι καταστροφικές. Το πιο σημαντικό όμως στοιχείο είναι ότι η Ελλάδα εξαρτά το μέλλον της από μία βιομηχανία που φτάνει στη δύση της. Σε μία συγκυρία κοσμογονικών αλλαγών στις επενδυτικές τάσεις, η Ελλάδα ρισκάρει με ένα τερά-

στιο πρόγραμμα υδρογονανθράκων, εικάζοντας ότι θα υπάρχουν ακόμα ενδιαφερόμενοι αγοραστές για το προϊόν που ίσως καταφέρει να παράγει σε δέκα χρόνια από τώρα. Σε αυτήν τη συγκυρία θα πρέπει να προστεθεί ότι οι περισσότερες παραχωρήσεις για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων στη χώρα αφορούν πολύ μεγάλα θαλάσσια βάθη και ότι για κάθε έργο θα απαιτηθεί η κατασκευή όλων των απαραίτητων υποδομών από το μηδέν. Με άλλα λόγια, το κόστος παραγωγής υδρογονανθράκων στην Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα θα είναι πολύ υψηλό για να παράγει κέρδος σε συνθήκες χαμηλών τιμών πετρελαίου και όχι αρκετά χαμηλό για να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό σε συνθήκες μειωμένης ζήτησης. Όπως άλλωστε δείχνει ο πρόσφατος πόλεμος τιμών μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας, οι μεγάλοι παίκτες θα κάνουν ό,τι μπορούν για να τρώνε το μεγαλύτερο μέρος μίας πίτας που διαρκώς μικραίνει. _ To κλίμα είναι στο χέρι μας; Επειδή έχω περιγράψει μια πολύ ζοφερή εικόνα μέχρι τώρα, θα ήθελα να κλείσω με ένα αισιόδοξο μήνυμα. Φυσικά το κλίμα είναι στο χέρι μας! Είμαστε η πρώτη γενιά που γνωρίζει τα πάντα για το πρόβλημα και η τελευταία που προλαβαίνει να το λύσει. Παρά τον καταιγισμό όμως αρνητικών ειδήσεων υπάρχουν και πολύ θετικές εξελίξεις που λίγα χρόνια πριν θα μας φαίνονταν αδιανόητες. Η καθαρή ενέργεια πλέον είναι η πιο ανταγωνιστική ενεργειακή επένδυση σχεδόν σε κάθε σημείο του πλανήτη. Το κόστος των ΑΠΕ και η ανάπτυξή τους έχουν ξεπεράσει κάθε πρόβλεψη και η συνέχεια αναμένεται ακόμα καλύτερη. Στην Ελλάδα οι ΑΠΕ και τα υδροηλεκτρικά καλύπτουν σχεδόν το 40% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Το μαθητικό κίνημα που ξεκίνησε από τη Γκρέτα Τούνμπεργκ, έδωσε μία νέα ώθηση στο παγκόσμιο κλιματικό κίνημα. Πετρελαϊκοί κολοσσοί, όπως η BP, προβλέπουν ότι η ζήτηση πετρελαίου κορυφώθηκε το 2019 ή ανακοινώνουν τους πρώτους τους κλιματικούς στόχους. Η ενεργειακή μετάβαση σε ένα σύστημα μηδενικών εκπομπών είναι σίγουρη. Το μόνο ερώτημα είναι αν θα την ολοκληρώσουμε αρκετά γρήγορα ώστε να αποτρέψουμε μία κλιματική κατάρρευση. Σε αυτήν την προσπάθεια δεν περισσεύει καμία και κανείς.

22 ΤΟGETHER

ΤΑ ΠΈΤΡΙΝΑ ΓΕΦΎΡΙΑ ΤΟΥ ΒΟΐΟΥ

Οι πρωτομάστορες που δάμασαν τη φύση ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

Η

τέχνη των πρωτομαστόρων του Βοΐου αποτυπώνεται στα πανέμορφα πέτρινα γεφύρια του, εκεί που συναντάς το μεγαλείο της φύσης και βλέπεις την αρχιτεκτονική μιας άλλης εποχής. Ανάμεσα στο πράσινο και το υδάτινο στοιχείο, δεκαέξι πανέμορφα πετρογέφυρα, έξι εκ των οποίων γεφυρώνουν το ποτάμι της Πραμόριτσας, κοσμούν το φυσικό τοπίο του Βοΐου και προσφέρουν μια ευχάριστη απόδραση στη φύση, διαδρομές γεμάτες χρώματα και καθαρό αέρα. Το υλικό που παρουσιάζεται είναι από το αρχείο του Αργύρη Παφίλη.

Το Γεφύρι του Ανθοχωρίου ή Πραμόριτσας.

Δύο χιλιομέτρα από το Ανθοχώρι Βοϊου δρασκελάει το γεφύρι του Ανθοχωρίου ή Πραμόριτσας. Είναι το μεγαλύτερο σε μήκος πέτρινο γεφύρι της Μακεδονίας, φθάνοντας τα 49 μέτρα. Το γεφύρι συνέδεε εμπορικά τα Γρεβενά με το Τσοτύλι και αποτελούσε πέρασμα για τα κοπάδια της Βόρειας Πίνδου που ξεχειμώνιαζαν στη Θεσσαλία. Αποκαλείται και Γεφύρι Τσακνοχωρίου, όπως ήταν η παλιά ονομασία του Ανθοχωρίου, αλλά και Γεφύρι Πραμόριτσα. Τα τελευταία χρόνια στο γεφύρι γιορτάζονται τα Θεοφάνεια και η ρίψη του σταυρού στο ποτάμι με κάθε επισημότητα.

Το Γεφύρι της Βελανιδιάς

Το πέτρινο γεφύρι της Βελανιδιάς βρίσκεται Νότια του ομώνυμου χωριού, στη θέση Μπιστιριές, στον παλιό δρόμο προς το Τσοτύλι. Γεφυρώνει τις όχθες ενός μικρού ρέματος του Αλιάκμονα. Ένας χωματόδρομος λίγο έξω από το χωριό οδηγεί σύντομα στο μονότοξο γεφύρι, που έχει κτιστεί με ακατέργαστους λίθους της περιοχής, γι’ αυτό χαρακτηρίζεται από ένα ελαφρώς κοκκινωπό χρώμα.

Φ1. Το Γεφύρι του Κριμηνίου

Το Γεφύρι του Κριμηνίου

Το πεντάτοξο γεφύρι του Κριμηνίου χτίστηκε το έτος 1802 επάνω στον ποταμό Πραμόριτσα κι έχει μήκος 45 μέτρα. Κατασκευάστηκε για να συνδέσει το Κριμήνι με τη Λούβρη και το Τσοτύλι, κάτι που συνεχίζει να το κάνει εδώ και 210 χρόνια. (Φ1).

Το Γεφύρι της Τσούκας - Μόρφης

Από τη Μόρφη μπορεί κανείς να επισκεφθεί το δίτοξο γεφύρι της Τσούκας επάνω στον ποταμό Πραμόριτσα, χτισμένο σε μια πανέμορφη τοποθεσία. Το γεφύρι παλιά συνέδεε τους οικισμούς της Μόρφης, της Κορυφής, της Χρυσαυγής και της εγκαταλειμμένης σήμερα Τσούκας. Στην περιοχή του βουνού της Τσούκας οι Μορφιώτες είχαν τα χωράφια και τα βοσκοτόπια τους. Πρόκειται για το παλαιότερο χρονολογημένο γεφύρι του Βοΐου. Από προφορικές μαρτυρίες είναι γνωστό, ότι χτίστηκε από πληρωμένους τεχνίτες και από τις Σαββατιάτικες αγγαρείες των κατοίκων της Μόρφης μεταξύ των ετών 1720 και 1730. Το μήκος του φθάνει τα 27 και το μέγιστο ύψος του τα 7 μέτρα.

Το Γεφύρι του Ντέρη

Το δίτοξο γεφύρι του Ντέρη είναι το πρώτο πέτρινο γεφύρι που συναντά ο ποταμός Πραμόριτσα από το ξεκίνημά του. Χτίστηκε για να συνδέει τον Πεντάλοφο

με την Αγ. Σωτήρα και το Τσοτύλι. Σήμερα, το γεφύρι αποτελεί σταθμό του μεγάλου μονοπατιού Το Ταξίδι του Ποταμού Πραμόριτσα. Την ονομασία του την οφείλει σε κάποιον Πενταλοφίτη με το όνομα Ντέρη που διατηρούσε νερόμυλο σε κοντινή απόσταση. Λίγο πιο κάτω, μετά το ξωκλήσι της Αγ. Βαρβάρας υπήρχε ακόμη ένα πέτρινο γεφύρι με το όνομα το Γεφύρι του Φυλάκτη. Σύμφωνα με τους κατοίκους ήταν ένα σπάνιο μνημείο αρχιτεκτονικής των παλιών Ζουπανιωτών μαστόρων, όμως ανατινάχθηκε το έτος 1947 από άντρες του Δημοκρατικού Στρατού στη διάρκεια του Εμφυλίου. Σήμερα, στο σημείο αυτό ο Πραμόριτσα γεφυρώθηκε με ένα τσιμεντένιο γεφύρι, δίνοντας συνέχεια στον παλιό δρόμο και στο μονοπάτι. Από το παλιό σώζονται μόνο τμήματα της βάσης του.

Το Γεφύρι του Πελεκάνου

Στον μικρό κάμπο του Πελεκάνου εμπόδιο στέκονταν ένας χείμαρρος του Αλιάκμονα με το όνομα Του Φασούλη η Γούρνα. Για να μπορούν οι χωρικοί να τον περνούν εύκολα η Κοινότητα του Πελεκάνου το έτος 1935 ανέθεσε στον τεχνίτη Νίκο Καραμαλή να τον γεφυρώσει. Το γεφύρι φτιάχτηκε 2 χιλιόμετρα Νότια του χωριού, ακολουθώντας έναν κατηφορικό χωματόδρομο καλής βατότητας μετά την πλατεία. Είναι μονότοξο και είναι το νεώτερο γεφύρι του είδους του στη Δυτική Μακεδονία και το μοναδικό παλιό γεφύρι που σώζεται σήμερα στο Ανατολικό Βόιο, στους πρόποδες του Ασκίου όρους.

ΤΟGETHER

Φ2. Το Γεφύρι του Τσούκαρη

Το Γεφύρι του Τσούκαρη

Το γεφύρι του Τσούκαρη συνέδεε παλιά τον οικισμό του Ροδοχωρίου με το Τσοτύλι και το εγκαταλελειμμένο Ρόκαστρο. Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για τη διάβαση αγροτικών μηχανημάτων στην απέναντι όχθη του ποταμού Πραμόριτσα. (Φ2). Χτίστηκε με τη χορηγία του Δημητρίου Τσούκαρη, ενός ξενιτεμένου Ροδοχωρίτη μάστορα στην Κωνσταντινούπολη. Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία κτίσης του γεφυριού, αλλά το αναφέρουν ιστορικές μαρτυρίες του 1890. Το γεφύρι είχε πέντε καμάρες και το μήκος του φθάνει τα 40 μέτρα. Το πλάτος του ξεπερνάει για λίγο τα 3 μέτρα. Είναι επιβλητικό στην εμφάνιση, αλλά αθέατο από μακριά λόγω της πυκνής βλάστησης. Η τοποθεσία έχει την ονομασία Παλιομονάστηρο, όπου ενδέχεται να υπήρχε κάστρο. Έχουν αποκαλυφθεί πελώριοι ογκόλιθοι από το τείχος του πολλούς από τους οποίους κατρακύλησαν οι χωρικοί στο ποτάμι για να χτίσουν το γεφύρι.

Το Γεφύρι της Σβόλιανης

Αναμφισβήτητα είναι ένα από τα ομορφότερα και εντυπωσιακότερα από άποψη στατικής πέτρινα γεφύρια της Ελλάδας. Βρίσκεται μόλις 1,5 χιλιόμετρο νοτιοανατολικά του οικισμού της Αγ. Σωτήρας, στον άνω ρου του ποταμού Πραμόριτσα. Το δίτοξο γεφύρι χτίστηκε το έτος 1851, αφού είχε

23

Φ2. Το Πετρογέφυρο

προηγηθεί κοντά στην ίδια τοποθεσία το χτίσιμο ενός νερόμυλου. Ένα πολύ μεγάλο τόξο πατάει σε ψηλό βράχο, δημιουργώντας την αίσθηση ότι είναι φυσική συνέχειά του και μαζί με ένα μικρότερο δίνουν απότομη κλίση στο γεφύρι. Το μέγιστο ύψος του φθάνει τα 8,5 και το μήκος του τα 26 μέτρα. Ένωνε την Αγ. Σωτήρα με το Δίλοφο, το Δασύλλιο, τη Χρυσαυγή, αλλά και το βουνό της Τσούκας, όπου οι χωριανοί είχαν τους κήπους και τα δέντρα τους. Στην είσοδό του συνδέεται με παλιό καλντερίμι, το οποίο με νέες προσθήκες συνεχίζεται μέχρι την είσοδο του οικισμού. Το τοπίο γύρω από το γεφύρι συμπληρώνουν μοναδικά δύο πανύψηλες λεύκες σαν πιστοί φρουροί που το προστατεύουν. Αποτελεί σταθμό του μεγάλου μονοπατιού Το Ταξίδι του Ποταμού Πραμόριτσα, που κατεβαίνει από την περιοχή του Πενταλόφου.

Το Πετρογέφυρο

Κατηφορίζοντας στη ροή του Πραμόριτσα, αμέσως μετά το γεφύρι της Τσούκας βρίσκεται το Πετρογέφυρο. Είναι χτισμένο επάνω στο Λασπόρρεμα, στο σημείο σχεδόν που αυτό ενώνεται με τον ποταμό. Συνέδεε παλιά τους οικισμούς της Μόρφης και της Τριάδας, αλλά και πολλά Καστανοχώρια με το Τσοτύλι. Η ημερομηνία κτίσης του δεν είναι εξακριβωμένη, αλλά τοποθετείται κοντά στο έτος 1810. (Φ3) Για να επισκεφθεί κανείς το γεφύρι χρειάζεται να ακολουθήσει πορεία περίπου 30΄ σε σηματοδοτημένο μονοπάτι, είτε από τη Μόρφη, είτε από την Τριάδα.

Cafe bar Sunset Πεντάλοφος Βοΐου Τ. 2468041268 & 6932341759

Λίγο πριν το τέλος της διαδρομής από την Τριάδα προσφέρεται μία ιδανική θέση θέας του γεφυριού και της κοιλάδας του Πραμόριτσα από ψηλά. Το Πετρογέφυρο αποτελεί επίσης τον τελευταίο σταθμό του μεγάλου μονοπατιού Το ταξίδι του Ποταμού Πραμόριτσα..

Το Γεφύρι της Χρυσαυγής

Κάτω από τη Μόρφη ο Πραμόριτσα ενώνεται με το Παλιομάγερο, ένα ρέμα πλούσιο σε νερά που πηγάζει από τον Τάλιαρο και διέρχεται πολύ κοντά στη Χρυσαυγή. Σύμφωνα με την παράδοση, το μονότοξο γεφύρι που βρίσκεται εδώ κτίστηκε το έτος 1854 με τη χορηγία ενός ληστή, του Νικόλαου Ζάμπρου, από το Πολυνέρι Γρεβενών. Το γεφύρι είναι εντυπωσιακό λόγω του ύψους του, το οποίο φθάνει τα 9 μέτρα. Στηρίζεται και από τις δύο πλευρές σε βραχώδη πρανή εκεί όπου η κοίτη του Παλιομάγερου στενεύει αρκετά. Το μήκος του φθάνει τα 25 μέτρα. Το έτος 1984 έγινε επισκευή του γεφυριού. (Φ4). Βρίσκεται σε απόσταση 10 λεπτών κατηφορικής διαδρομής από την πλατεία της Χρυσαυγής επάνω στο μονοπάτι που ένωνε το χωριό με τη Μόρφη και τον Πεντάλοφο. Το περιβάλλον τοπίο έχει διαμορφωθεί κατάλληλα και αποτελεί σήμερα χώρο αναψυχής. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει παράλληλα και τον παλιό νερόμυλο, ο οποίος είναι πρόσφατα ανακαινισμένος. Πίσω από το νερόμυλο υπάρχει μεγάλη δέση, όπου δημιουργείται ένας εντυπωσιακός καταρράκτης.

24 ΤΟGETHER

Φ4. Το Γεφύρι του Ντέρη

Το Μικρό Γεφύρι της Χρυσαυγής

Στην τοποθεσία Γιοφύρια, λίγο πριν την είσοδο στον οικισμό της Χρυσαυγής, βρίσκεται ένα μονότοξο γεφύρι, το αποκαλούμενο Μικρό Γεφύρι της Χρυσαυγής. Είναι χτισμένο επάνω στο ρέμα το οποίο στους χάρτες ονομάζεται Τσιρακιώτικο. Πηγάζει από τις Νότιες απολήξεις του Βοΐου που βρίσκονται στο Νομό Γρεβενών, κοντά στον οικισμό Τσιράκι. Λίγο πιο κάτω ενώνεται με το Παλιομάγερο για να καταλήξουν τελικά στον Πραμόριτσα. Παλαιότερα το γεφύρι συνέδεε τον οικισμό της Χρυσαυγής με την Κορυφή και έπειτα με το Τσοτύλι. Ένα τμήμα του έχει καλυφθεί από τη νεότερη γέφυρα που βρίσκεται ακριβώς δίπλα. Στο τμήμα αυτό υπήρχε η εγχάρακτη πλάκα της ημερομηνίας κτίσης του, «1795 ΜΙΝΥ ΙΟΥΛΙΟΥ», η οποία τώρα είναι εντοιχισμένη στη νέα γέφυρα, για να διασωθεί. Κάτω από τη χρονολογία υπάρχει λιθανάγλυφο με σταυρό και

ρόδακα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο γεφύρι σώζονται ακόμα δύο αρκάδες, που τοποθετούνταν για να μην τρομάζουν τα ζώα και να προχωρούν άφοβα. Το ένα άκρο της καμάρας του πατάει επάνω σε βράχο, το μήκος του είναι 18 μέτρα και το πλάτος του 2,4 μέτρα.

Τα Γεφυράκια του Βυθού

Στο Βυθό σώζονται τρία πέτρινα μονότοξα γεφυράκια που βρίσκονται περιμετρικά του χωριού και αποτελούν σταθμούς του μεγάλου μονοπατιού Το Ταξίδι του Ποταμού Πραμόριτσα. Το πρώτο, που είναι το μικρότερο, ονομάζεται το Γεφύρι της Λένως και παλιότερα ένωνε τους κατοίκους του Επάνω και του Κάτω μαχαλά μέσω του καστανόδασους της Μανούκας. Γεφυρώνει το ρέμα ακριβώς μετά το τέλος του Επάνω Βυθού.

Το δεύτερο γεφύρι είναι λίγο μεγαλύτερο και βρίσκεται στον Κάτω Βυθό, κατηφορίζοντας από τα Κοιμητήρια του χωριού. Ενώνει τις δύο όχθες του ρέματος του Καραουλιού, το οποίο συχνά κατά το Χειμώνα και την Άνοιξη γίνεται ορμητικό. Αποκαλείται ως το Γεφυράκι του Κουκοτσίλη, λόγω του ονόματος του ιδιοκτήτη της διπλανής κατοικίας. Εξυπηρετούσε κυρίως τους κατοίκους του Επάνω Βυθού που μετακινούνταν προς τον Πεντάλοφο και τους κήπους που διατηρούσαν κοντά στο ρέμα. Στον Κάτω Βυθό επίσης, στο διπλανό ρέμα, βρίσκεται το μεγαλύτερο από τα τρία γεφύρια, το οποίο εξυπηρετούσε τις καθημερινές μετακινήσεις όλων των κατοίκων από και προς τον Πεντάλοφο. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού, λίγα μέτρα πιο κάτω από τη βρύση με τα δυο σωλνάρια, ή αλλιώς βρύση Μπνάρι. Για αυτό το λόγο ονομάζεται, είτε Γεφύρι Μπνάρι, είτε Γεφύρι Βυθού. Η κοίτη του ρέματος που κατεβαίνει από το καστανόδασος Σιούτσι είναι πιο πλατιά, με αποτέλεσμα και η καμάρα του γεφυριού να είναι μεγαλύτερη. Τα τρία γεφύρια γίνονται επισκέψιμα όλα μαζί εάν κανείς ακολουθήσει τη σηματοδοτημένη περιμετρική διαδρομή του Βυθού που ξεκινάει και καταλήγει στην κεντρική πλατεία.

Το Γεφύρι του Κοιλαδίου

Στην ημιορεινή ζώνη, στη λεκάνη απορροής του παραπόταμου του Βέλους, βρίσκεται κρυμμένο το χωριό Κοιλάδι. Λίγα μέτρα μετά τα τελευταία σπίτια του τις όχθες ενός ρέματος, που τοπικά ονομάζεται Τσαβαλεριώτικο, ενώνει ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι. Το μήκος του φθάνει τα 15 μέτρα και από επάνω του διέρχονται μέχρι και οχήματα, μιας και αποτελεί τμήμα του δρόμου που οδηγεί στην Ανθούσα. Παλιότερα, κοντά στο γεφύρι λειτουργούσε και νερόμυλος.

26 ΤΟGETHER Η αρχιτεκτονική της ιδιαιτερότητα, η πολιτιστική της ταυτότητα και ο φυσικός πλούτος αυτής της αρχόντισσας πόλης, της Σιάτιστας, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για καλλιτεχνικές δημιουργίες από ανθρώπους που αγάπησαν αυτόν τον τόπο και με τα έργα τους κρατούν ζωντανό το παρελθόν και αναδεικνύουν την ομορφιά ενός τόπου με τη δική τους ματιά. Απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών του Παρισιού, με ευρωπαϊκές επιρροές και αέρα της Αναγέννησης, ο σιατιστινής καταγωγής ζωγράφος Κώστας Ντιός, αφηγείται μέσα από τα έργα του τη Σιάτιστα μιας άλλης εποχής. Αυτήν τη Σιάτιστα που αντιστέκεται στο χρόνο και ξυπνάει αναμνήσεις στους μεγαλύτερους. Πέρα από το έμφυτο ταλέντο, το πάθος και η επιμονή, όπως αναφέρει ο Κώστας Ντιός , είναι απαραίτητα για πάρουν σάρκα και οστά οι εικόνες που αποτυπώνει στα έργα του ο σιατιστινός ζωγράφος. Έχοντας ως θεμέλιο λίθο την κλασική παιδεία πάνω στην Τέχνη που του πέρασε ο πατέρας του, ο Κώστας Ντιός άρχισε να ξετυλίγει το ταλέντο του στη ζωγραφική από παιδική ηλικία, εμπνευσμένος από έργα μεγάλων ζωγράφων.

Κώστας Ντιός

ΚΩΣΤΑΣ ΝΤΙΟΣ και ΑΡΓΥΡΗΣ ΠΑΦΙΛΗΣ Ζωγραφίζοντας την παλιά Σιάτιστα

Η Σιάτιστα μέσα άπό την Τέχνη ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

Η

μεγάλη οικονομική ακμή που γνώρισε η Σιάτιστα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα , λόγω των εμπορικών της συναλλαγών με την δυτική Ευρώπη και η επαφή αυτή των Σιατιστινών με τον πολιτισμό της ελεύθερης Ευρώπης είχε ως αποτέλεσμα την πνευματική και κοινωνική ανάπτυξή τους και την άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου. Οι συνθήκες της γενικής αυτής ευημερίας συντέλεσαν στην ανάπτυξη των τεχνών και προπάντων της αρχιτεκτονικής. Τα επιβλητικά Αρχοντικά της Σιάτιστας, χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα, χτισμένα από περιπλανώμενες συντεχνίες Ηπειρωτών και Μακεδόνων μαστόρων και οι μεταβυζαντινές εκκλησίες της ξεχωρίζουν και καθηλώνουν με την υποβλητική μορφή τους και τη μοναδική τους ατμόσφαιρα, προβάλλοντας τα ξυλόγλυπτα τέμπλα τους και τις εικόνες σπουδαίων εκπροσώπων της κρητικής σχολής.

«Είναι πολύ σημαντικό να έχεις έναν δικό σου άνθρωπο να πιστεύει σε σένα, σε μία εποχή που η ενασχόληση με την Τέχνη και ειδικά σε χώρες του εξωτερικού ήταν πολύ μακριά από τη νοοτροπία της επαρχίας» Για τον Κώστα Ντιό το να ζωγραφίζει εικόνες από την ιδιαίτερη πατρίδα του σημαίνει οικεία βιώματα που αποτελούν πλέον μέρος της προσωπικότητάς του. «Τα πρώτα έργα ζωγραφικής», όπως μας αναφέρει, «τα είδα σε βιβλία τέχνης και ήταν έργα μεγάλων κλασσικών ζωγράφων. Σε κάποια διέκρινα αντιστοιχίες ,σαν εικόνα ,με την πραγματικότητα την οποία ζούσα στην παιδική μου ηλικία . Το τοπίο του Τολέδου του Γκρέκο, μου θύμιζε την όψη της Σιάτιστας απ’ το εξωκλήσι του αγίου Χριστοφόρου, οι λιτανείες της μεγάλης παρασκευής μου θύμιζαν, τηρουμένων των αναλογιών, τη ‘’νυχτερινή περίπολο ‘‘του Ρέμπραντ. Επισκεπτόμασταν οικογενειακώς τον αείμνηστο καθηγητή Χρήστο Καπνουκάγια, συγγενή της μητέρας μου. Ο χώρος του σπιτιού του, ο χαμηλός φωτισμός της ημέρας και ο ίδιος με την κάπως βιβλική μορφή του ,μου έφερναν στο μυαλό τα έργα των Ολλανδών ζωγράφων του 17 ου αιώνα. Έτσι ο πλασματικός ζωγραφικός κόσμος, ο αληθινός σαν ψέματα, με βοηθούσε να ενταχθώ στον πραγματικό κόσμο, με έναν αδόκιμο ίσως τρόπο, αλλά αυτό ήταν το ‘‘εργαλείο πλοήγησης’’ που διέθετα τον καιρό εκείνο. Τα πρώτα έργα που ζωγράφισα απεικόνιζαν αυτό που έβλεπα από το μπαλκόνι του σπιτιού μου. Το τοπίο που έβλεπα, ήταν πάντα ένα εύκαιρο μοντέλο ,ποτέ το ίδιο στις αλλαγές του φωτός της μέρας και στην αλλαγή των εποχών, άρα πάντα ενδιαφέρον. Με τον καιρό, αντιλαμβανόμουνα την πραγματική εικόνα μέσα από την τέχνη και η εικόνα της πραγματικότητας

ΤΟGETHER

γινόταν με τη σειρά της το αντικείμενο της τέχνης μου. Αυτή η αμφίδρομη σχέση τέχνης και ςπραγματικότητας με ενδιαφέρει μέχρι σήμερα. Όταν ζωγράφισα αργότερα αρχοντικά της Σιάτιστας, αντιλήφθηκα τον καλλιτεχνικό πλούτο του παρελθόντος και τον ψυχικό πλούτο των ανθρώπων εκείνης της εποχής». Το να δίνεις σημασία στη λεπτομέρεια κάνει τη διαδικασία εκτέλεσης του έργου πιο ευχάριστη και πιο ενδιαφέρουσα. Σε γενικές γραμμές ,το αν κάποιος δίνει σημασία ή όχι στις λεπτομέρειες, έχει να κάνει με το ζωγραφικό ιδίωμα, τη μέθοδο που επιλέγει για να ζωγραφίσει. Θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχουν δυο ειδών λεπτομέρειες. Η μη λειτουργική λεπτομέρεια είναι το περιττό στολίδι της εικόνας και στην περίπτωση αυτή το επουσιώδες υποκαθιστά το ουσιώδες. Συνήθως φανερώνει έναν αμήχανο καλλιτέχνη και αποπροσανατολίζει το βλέμμα του θεατή δημιουργώντας του την αίσθηση του περιττού. Η λειτουργική, αν μπορούμε να την ονομάσουμε έτσι, λεπτομέρεια είναι η ανάγκη του καλλιτέχνη για μια ποιό ενδελεχή προσέγγιση του αντικειμένου και προκύπτει σαν ανάγκη της ζωγραφικής διαδικασίας. Πολλά από τα έργα του Κώστα Ντιό δείχνουν τη

Σιάτιστα της παλιάς εποχής. Αυτή τη Σιάτιστα που αγαπήθηκε για την απλότητα και το άρωμα ενός ιδιαίτερου πολιτισμού. Ζωγραφίζοντας την παλιά Σιάτιστα, όπως αναφέρει ο Κώστας Ντιός, διαπιστώνεις τα σημάδια του χρόνου, οι άνθρωποι και τα τοπία που απεικονίζονται αλλάζουν ή χάνονται. Βιώματα της παιδικής ηλικίας, συνήθειες και έθιμα της παλιάς Σιάτιστας προκαλούν μια φυσική μελαγχολία για τον ζωγράφο, αντιλαμβανόμενος ότι η αθόρυβη επέλαση του χρόνου, εν πολλοίς μοιραία και γι’ αυτό ανησυχητική, φέρνει ριζικές αλλαγές στην εικόνα των ανθρώπων και των πραγμάτων. Τι ώθησε τον Κώστα Ντιό να πιάσει το πινέλο; Η περιέργεια να δει πως φαίνεται ένα έργο ζωγραφικής στην πραγματικότητα κι όχι σαν εικόνα στα βιβλία. Αυτά τα βιβλία τέχνης με έργα μεγάλων ζωγράφων που έκαναν τον Κώστα Ντιό να πιάσει το πινέλο. Η κινητήριος δύναμη ήταν ο πατέρας του, που είχε σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας το 1930 περίπου, αλλά δεν ασχολήθηκε ποτέ με την τέχνη για βιοποριστικούς λόγους. Ο ίδιος καθοδήγησε τον Κώστα Ντιό στην εκμάθηση του σχεδίου και της ζωγραφικής με χρώμα. Αργότερα ακολούθησαν έργα ζωγραφικής με τοπία της Σιάτιστας , φίλους της γειτονιάς αλλά και μέλη της οικογένειάς του.

27

Μετά τη στρατιωτική του θητεία, εποχή δύσκολη για τον ίδιο όπως μας αναφέρει ο Κώστας Ντιός, οι ζωγράφοι Τέτα Μακρή και Δημήτρης Φράγκος εμψύχωσαν τον σιατιστινό καλλιτέχνη δείχνοντας την εκτίμησή τους στα έργα του και δεδομένου ότι οι ίδιοι ήταν ζωγράφοι, η γνώμη τους αποτέλεσε μεγάλη υποστήριξη. Έχοντας τη συμπαράσταση των συμπατριωτών του που αποδέχτηκαν το έργο του, ο Κώστας Ντιός έβγαζε τα προς το ζην μέσω της τέχνης. Το 1987, ο αείμνηστος Κώστας Λαχάς , πολυσχιδής προσωπικότητα της Βόρειας Ελλάδας , συμπεριέλαβε τον Κώστα Ντιό σε μια έκθεση νεοεμφανιζόμενων ζωγράφων της βόρειας Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη, κίνηση που αποδείχτηκε καθοριστική για το καλλιτεχνικό του μέλλον.

Κώστας Ντιός

«Είμαι λοιπόν ευγνώμων σε όλους εκείνους που με ενέπνευσαν ,όχι μόνο να πιάσω το πινέλο ,αλλά να μην το αφήσω κιόλας και τους χρωστάω την παραμονή μου στο χώρο της τέχνης» .

28 ΤΟGETHER 26

Αργύρης Παφίλης

«Ένας πολυσχιδής καλλιτέχνης, που ενσάρκωσε την αγάπη του για τον τόπο μέσα από τη δουλειά του στο γυαλί και τα έργα του. Όταν η ψυχαγωγία συνδυάζεται με τη γνώση το αποτέλεσμα εντυπωσιάζει και κερδίζει την αναγνώριση». Αργύρης Παφίλης

« Έναν τόπο δεν μπορείς να τον αγαπήσεις εάν πρώτα δεν τον έχεις γνωρίσει».

Ζούμε σ’ ένα από τα ωραιότερα κομμάτια της Ελλάδας που κατοικήθηκε από την Παλαιολιθική εποχή. Μια διηνεκείς κατοίκηση γεμάτη ιστορία, μνημεία, ανθρώπους, αρχαίες πόλεις, κάστρα αρχαίων και βυζαντινών χρόνων, βυζαντινούς ναούς και μοναστήρια ιστορημένα από μεγάλους ζωγράφους, ήθη, έθιμα, και ένα πλήθος από ευρήματα ορισμένα από αυτά μοναδικά στον κόσμο, ένας πολιτισμός ασύγκριτος που βρίσκει την αρτιότερη έκφρασή του σε τούτο τον τόπο! Η φύση του αρματωμένη για τα καλά από ψηλά βουνά, μεγάλα ποτάμια, λίμνες, Εθνικούς Δρυμούς, εύφορους κάμπους, δάση απέραντα, σπάνια ενδημική χλωρίδα καθώς και πανίδα.

_Πως βλέπει ο Αργύρης Παφίλης τη Σιάτιστα μέσα από την Τέχνη όμως. «Η τέχνη ένα σχοινί ανθεκτικό, ένας ομφάλιος λώρος που δεν κόβεται, είναι αυτή μου με μπάζει στη δημιουργία και λυτρώνομαι από την καθημερινότητα. Από παιδί έως και σήμερα δεν θυμάμαι να μην ζωγραφίζω. Είχα και έχω μια ιδιαίτερη αγάπη για την αρχιτεκτονική και μάλιστα την παραδοσιακή του τόπου μου δηλαδή της Δυτικής Μακεδονίας (εκκλησιαστική, αρχοντικά, σύνολα χωριών) στην οποία όλα αυτά τα χρόνια μέσα από την έρευνα, τις καλλιτεχνικές ανησυχίες μου βρήκα την έκφραση μου με την σινική μελάνη και τις πένες καλλιγραφίας. Η Καστοριά, Η Φλώρινα, η Κοζάνη, τα μαστοροχώρια του Βοϊου (Πεντάλοφος, Δίλοφο, Αγία Σωτήρα κ.α) το μακρινό Επταχώρι και ιδιαίτερα η Σιάτιστα αποτέλεσαν οι μεγάλοι τροφοδότες της τέχνης μου. Η πόλη της Σιάτιστας με την ιστορία της, τους ανθρώπους της, τα ήθη και έθιμα, την παραδοσιακή μουσική, τις ταβέρνες, τη γούνα ακόμα και σήμερα παρ όλες τις μεταλλάξεις που έχει υποστεί έχει κρυμμένη μια θαυμάσια αρματωσιά που θα μπορούσε να είναι σήμερα η ωραιότερη πόλη των Βαλκανίων και να αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους τουριστικούς προορισμούς της χώρας και όχι μόνο. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι και τα δαιδαλώδη καλντερίμια της με τους ψηλούς αυλόγυρους, οι λαϊκές κατοικίες, τα αρχοντικά της, με το βαρύ φρουριακό τους ύφος, την μακεδονική αρχιτεκτονική και τους ζωγραφιστούς οντάδες, δεν αποκαλύπτουν

με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την πολύχρονη ιστορία τους και τη σπουδαία πολιτιστική και οικονομική άνθηση της πόλης σε εκείνες τις εποχές αλλά προκαλούν τους κάθε μορφής καλλιτέχνες να μελετήσουν αυτή την ομορφιά και να την μεταφέρουν ο καθένας με την τέχνη του στον εικαστικό τους κόσμο. Για τον Αργύρη Παφίλη ένα κλικ του φακού είναι το πάγωμα μιας εικόνας, μια στιγμή μέσα στην απεραντοσύνη. Είναι αυτή η δύναμη που κρύβει κάθε φωτογραφία και η κινητήριος δύναμη που σε ωθεί να φλερτάρεις με το φακό. Την τεράστια δύναμη της φωτογραφία, όπως αναφέρει ο Αργύρης Παφίλης, την ένοιωσε στα τηλεοπτικά του οδοιπορικά. Όταν κατάλαβε τι ακριβώς πρεσβεύει αυτή η μαγεία. Αυτό τον ώθησε να μάθει και να ασχοληθεί με την κάμερα, για να μπορεί να γράφει και να μεταφέρει τις εικόνες όπως τις αντιλαμβανόταν. Αληθινές, χωρίς περιττά στολίδια και τεχνικές που χρησιμοποιούσαν οι διάφοροι εικονολήπτες. «Φωτογραφίζω αρκετά χρόνια με αποτέλεσμα να έχω ένα αρκετά μεγάλο αρχείο χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είμαι επαγγελματίας. Τα θέματα που τραβάνε τη ματιά μου και το κλικ της φωτογραφικής μου μηχανής είναι πάντα γύρω από τα ενδιαφέροντα μου, τις μεγάλες μου αγάπες φύση, άνθρωποι, παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Όσο για την φωτογράφηση ενός θέματος το βλέπω από τον φακό μου σαν να το ζωγράφιζα, έτσι φυσικά επιλέγω και τη θέση της λήψεις».

Τα Γραβάδικα

Γεράνεια, Σίατιστα-Κοζάνη, Τ.Κ. 50300 Τηλέφωνα Επικοινωνίας: Τηλ: 24650 22711 - 22476 Κιν: 6948740974 e-mail: info@grabadika.gr

Διεύθυνση: Αγίου Νικάνορος 5, Σιάτιστα, Τ.Κ. 50300 Email: info@diofili.gr Τ.: +302465022224 - +306945565068 http://diofili.gr

Πλατεία Τρία Πηγάδια 19 Σιάτιστα

Τηλ. 2465022022 e-mail: kakalisoptica@gmail.com

30 ΤΟGETHER

ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑ ΔΟΓΙΑΝΝΗΣ

Γκάλης, ταξίδια, τρίποντα και άλλες ιστορίες ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ: BΑΣΊΛΗΣ ΟΙΚΟΝΌΜΟΥ

Οι προβολές των αγώνων από την ΕΡΤ που ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, και οι παίχτες που στελέχωσαν την πετυχημένη Εθνική ομάδα του ΄87, είχαν μια τεράστια επίδραση στη συλλογική εμπειρία όλων των Ελλήνων. Σε σημείο μάλιστα να ταυτίζεται μια χρονολογία με το άθλημα! Αλήθεια εσείς ποιον πρώτο συνειρμό κάνετε στο άκουσμα του αριθμού ‘’1987’’; Όταν μεγάλωνα το μπάσκετ κατάφερε να ξεπεράσει σε δημοφιλία τον βασιλιά-ποδόσφαιρο και στο σχολείο μου μεταξύ αγοριών επικρατούσε η άποψη ‘’μ΄ αρέσει να παίζω ποδόσφαιρο αλλά να βλέπω μπάσκετ’’. Λόγω ‘’γαλαζοαίματου’’ παρελθόντος είμαι θαμώνας του Ιβανώφειου, ομολογώ όμως ότι κι εγώ μικρός στο μπάσκετ ήμουν Άρης επειδή έβλεπα τα επικά Άρης-ΠΑΟΚ-ΠΑΟΚ-Άρης στην τηλεόραση του γείτονα. Αυτές τις συγκινήσεις των καθοριστικών αναμετρήσεων που ζήσαμε και είδαμε μαζί, μετουσιώνει σε πολύτιμες αφηγήσεις ο Νίκος Παπαδογιάννης στις 300 περίπου σελίδες του δεύτερού του βιβλίου. Σε βιωματικό ύφος, με χιούμορ, σπάνιες πληροφορίες, θαρραλέα σχόλια και το κυριότερο μακριά απ΄ τα κλισέ. Η αξιοζήλευτη δημοσιογραφική του σταδιοδρομία είναι μια εγγύηση για αυθεντικότητα στη γραφή, αφού τον είχε φέρει σε απόσταση αναπνοής από τα πρόσωπα που έλαμψαν στα κλειστά γήπεδα και τα μεγάλα μπασκετικά τουρνουά του πλανήτη. Στην εποχή της covid εσωστρέφειας βιβλία όπως τα ‘’Ματς της ζωής μας’’ του Νίκου Παπαδογιάννη θα γίνουν ιδανικά φθινοπωρινά διαβατήρια.

_ Ποια στοιχεία του μπάσκετ σε κέρδισαν σε μικρή ηλικία απέναντι στο σαφώς δημοφιλέστερο εκείνη την εποχή ποδόσφαιρο; Μέχρι την εποχή που πρωτοέπιασα δουλειά (1987) πήγαινα σε 2-3 γήπεδα διαφορετικών σπορ κάθε Σαββατοκύριακο: ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, στίβο και ό,τι άλλο υπήρχε. Ξεχώριζα πάντοτε το μπάσκετ για τη γρηγοράδα και τον δυναμισμό του, το θέαμα, τις εναλλαγές, αλλά και τη δυνατότητα που έδιναν τα κλειστά γήπεδα στον θεατή να κάθεται σε μικρή απόσταση από τους biggerthanlife ήρωες. Μπορούσες να δεις από κοντά το άσπρο του ματιού των αθλητών, να μυρίσεις τον ιδρώτα τους, να τους αγγίξεις ακόμη. Έπειτα, ήρθε το Ευρωμπάσκετ και το απλό φλερτ έγινε έρωτας. Βρέθηκα από καλή τύχη πάνω στην υπερταχεία και δεν ήμουν κουτός για να την εγκαταλείψω. _Η ιδέα να γίνουν οι εμπειρίες των μεγάλων τελικών και διοργανώσεων βιβλίο πως ξεκίνησε; Το πρώτο βιβλίο μου, Ο Νίκος Λείπει, είναι αφιερωμένο περισσότερο στις ταξιδιωτικές εμπειρίες μου, μέσα ή έξω από τα γήπεδα. Στο δεύτερο, θέλησα να διηγηθώ Τα Ματς Τα Ζωής Μας όχι όπως θα τα έγραφε μία εγκυκλοπαίδεια, αλλά όπως τα έζησα. Με προσωπική ματιά, συναίσθημα, γλύκα, πίκρα, αλλά και με το ταξίδι τους.

_Υπάρχουν μεγάλα ματς που δεν τα κατάφεραν για λίγο να χωρέσουν στο βιβλίο των τριανταένα κεφαλαίων; Σχεδόν σε όλα τα ματς που περιγράφω ήμουν προσωπικά παρών. Έμειναν έξω κάποια εμβληματικά, π.χ. ο τελικός του Ολυμπιακού με τη Ρεάλ στο Λονδίνο το 2013 ή τα ματς της Εθνικής στο Μουντομπάσκετ του 1990 στην Αργεντινή, επειδή …έλειπα από το γήπεδο. Δεν ήθελα να εξιστορήσω αγώνες χωρίς να έχω προσωπική πείρα από όσα συνέβησαν. Η ιστορική πληρότητα δεν ήταν το ζητούμενο αυτού του βιβλίου. _Η σχέση σου με το άθλημα εντός γηπέδου πως είναι; Έχεις ποτέ αλήθεια ονειροπολήσει, μια μπασκετική καριέρα ενός …πλέι μέικερ; Ποτέ δεν ήμουν ιδιαίτερα καλός μέσα στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου. Ακόμα και όταν έπαιζα, πιτσιρικάς, ο ρόλος μου ήταν άτεχνο «τεσσάρι», να μαζεύω ριμπάουντ και να μοιράζω καμιά τάπα. Το μυαλό μου καταλαβαίνει αρκετά καλά το παιχνίδι, οπότε θα μπορούσα να θητεύσω ως προπονητής στο πρωτάθλημα Τύπου, αλλά ταλέντο και κορμί για να παίξω δεν είχα ποτέ. Μακάρι να είχα!

ΤΟGETHER

_Το φανταστικό last dance γύρω από τη δυναστεία των Bulls ξαναζέστανε νοσταλγικά το ενδιαφέρον των φιλάθλων παγκοσμίως και λογικά θα ακολουθήσουν κι άλλες επικές αφηγήσεις. Το βιβλίο σου είναι γεμάτο ’’σενάρια’’. Σε ποια ιστορία θα έδινες προτεραιότητα να μεταφερθεί σε μια αντίστοιχη σειρά και γιατί; Ασφαλώς στην ιστορία των Αντετοκούνμπο, που μοιάζει με παραμύθι. Θα ήθελα όμως να δω ένα ντοκιμαντέρ τύπου Last Dance για το Ευρωμπάσκετ 1987, αφού πολλές πτυχές του παραμένουν αφώτιστες. Τότε θυμίζω δεν υπήρχαν ούτε social media ούτε αθλητικές ιστοσελίδες που να καλύπτουν κάθε λεπτομέρεια, ούτε ιδιωτικά κανάλια και ραδιοσταθμοί. Σε σύγκριση με τις εποχές που ακολούθησαν, η δημοσιογραφική κάλυψη ήταν υποτυπώδης και στα όρια της γραφικότητας. _Σαν οπαδός του αθλήματος, θυμάμαι το ελληνικό μπάσκετ να ‘’εκθρονίζεται’’ άγαρμπα στα τέλη της δεκαετίας του ΄90. Κάποιοι από τους λόγους είναι οι πολλοί ελληνοποιημένοι παίχτες (κοινοτικοί), η τηλεοπτική υπερπροβολή, η στρατευμένη χουλιγκανοποίηση της κερκίδας και το τέλος εποχής των αθλητών της γενιάς του ΄87. Είναι όντως κάπως έτσι τα πράγματα; Ναι, είναι σωστές οι επισημάνσεις, ιδίως από τη στιγμή που μπήκαν στο παιχνίδι οι μεγάλοι του νότου με το χρήμα τους και την «κούρσα των εξοπλισμών». Παράλληλα οι επιτυχίες έφεραν κορεσμό στους φιλάθλους, που βαριούνται εύκολα ακόμα και τις νίκες. Οι επιτυχίες της Εθνικής στα μέσα της επόμενης δεκαετίας σε συνδυασμό με την εμφάνιση μίας νέας φουρνιάς μεγάλων παικτών ήρθαν την κατάλληλη στιγμή για να αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον. _Τι επίδραση έχει στο συλλογικό μας συνειδητό μια μεγάλη νίκη ή ήττα μέσα από την εμπειρία ενός τηλεοπτικού αγώνα; Ο Έλληνας ψάχνει να πιαστεί από οπουδήποτε για να αντλήσει ψήγματα «εθνικής υπερηφάνειας». Μάλλον κακό μας κάνει αυτή η τακτική, παρά καλό. Νομίζουμε ότι είμαστε καλύτεροι από ό,τι είμαστε, επειδή πχ νικάμε στο μπάσκετ. Όταν χάνουμε, βέβαια, ρίχνουμε τις ευθύνες σε αόρατες ξένες δυνάμεις, όπως κάνουμε ακόμα και στα εθνικά μας θέματα. Προσωπικά ντρέπομαι πολύ όταν δίνουμε στις αθλητικές νίκες διαστάσεις που δεν τους αναλογούν και προτιμώ να μην αντιμετωπίζουμε ποτέ αντιπάλους με συναισθηματικό φορτίο, όπως Τουρκία, Β. Μακεδονία, ακόμα και ΗΠΑ. _Στην Κοζάνη είχαμε την τύχη να ζήσουμε για λίγα χρόνια τα ‘’ματσάκια της ζωής μας’’ με την α λα NBA μεταφορά της ομάδας του Μακεδονικού από τη Θεσσαλονίκη στη Δυτική Μακεδονία. Τι θυμάσαι απ΄ αυτήν την ομάδα και ποια η γνώμη σου για το μοντέλο αποκέντρωσης σε περιπτώσεις όπως η Λήμνος, το Ρέθυμνο και η Αμαλιάδα που απ΄ ότι φαίνεται έχουν σύντομη ημερομηνία λήξης; Είχα πάντοτε την αίσθηση ότι ο Μακεδονικός χτίστηκε σε κινούμενη άμμο και είχε ημερομηνία λήξης. Για μένα, αποκέντρωση νοείται μόνο όταν υπάρχει ζωντανό και δημιουργικό τοπικό κύτταρο. Ημουν παρών στον τελικό του Σαρλερουά και ήλπιζα σε νίκη, αλλά το ήθελα διαφορετικό το μοντέλο της επαρχιακής ανάπτυξης. Όχι «φυτευτό» όπως στις περιπτώσεις που λέτε, που άλλωστε αποδείχθηκαν όλες θνησιγενείς. _‘’Τα ματς της ζωής μας’’ ξετυλίγουν τη γεμάτη συγκινήσεις διαδρομή από τον Γκάλη στον Ατεντοκούμπο. Όμως πλέον το ελληνικό μπάσκετ δείχνει να μην μπορεί να αξιοποιήσει έναν μεγάλο παίχτη όχι μόνο στο

Πρωτάθλημα αλλά και σε επίπεδο Εθνικής Ομάδας. Βλέπεις κάτι αισιόδοξο για το μέλλον; Δεν είμαι αισιόδοξος για το μέλλον, διότι τα ταλέντα έχουν στερέψει σε οριακό βαθμό. Ένας μεγάλος παίκτης δεν μπορεί αβοήθητος να αλλάξει τη μοίρα, ιδίως κάποιος που παίζει διαφορετικό μπάσκετ, με άλλους κανονισμούς και άλλα χαρακτηριστικά. Προσωπικά θα ήμουν ικανοποιημένος αν μπορούσε να αξιοποιηθεί ο Γιάννης όχι από το στερέωμα του μπάσκετ, αλλά από την κοινωνία μας συνολικότερα. Για να γίνουμε πιο ανοιχτοί, πιο πολυπολιτισμικοί, λιγότερο αλλεργικοί στη μετανάστευση και πιο ανεκτικοί στη διαφορετικότητα. _Το πρώτο σου βιβλίο είχε ταξιδιωτικό περιεχόμενο για ν΄ ακολουθήσουν τα μεγάλα ματς της δημοσιογραφικής σου καριέρας. Με τι θεματολογία θα ολοκληρωνόταν ιδανικά μια άτυπη αυτοβιογραφική τριλογία; Ομολογώ ότι δεν γνωρίζω. Ίσως με το χρονικό μίας μόνιμης μελλοντικής μετοίκησης σε κάποιον τροπικό παράδεισο, πολύ μακριά από τη μιζέρια της Ελλάδας.

31

32 ΤΟGETHER

BΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,

τι είναι η φωτοανάγνωση; Η

φωτοανάγνωση είναι μία μέθοδος διδασκαλίας που εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Ο διεθνής όρος “Speed Reading” χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει την μέθοδος της ταχείας ανάγνωσης βιβλίων. Με αυτή την μέθοδο το βιβλίο αλλάζει θέση και τοποθετείται σε αναλόγιο. Στο σύστημα της φωτοανάγνωσης, σχηματίζονται λέξεις ή φράσεις του κειμένου με τη μορφή του ιστού μίας αράχνης. Ο ιστός αράχνης αναφέρεται στη δημιουργία σχεδιαγραμμάτων. Μέσω σχεδιαγραμμάτων οργανώνεται ο όγκος των πληροφοριών και ενισχύονται σημαντικά οι μνημονικές ικανότητες του ατόμου. Το φωτοδιάβασμα υπόσχεται ότι εξασφαλίζει συγκέντρωση, βελτίωση κατανόησης και ανάκλησης πληροφοριών και κυρίως να διαβάζετε τρεις μέχρι 10 φορές ταχύτερα ή, σύμφωνα με τον ισχυρισμό της αμερικανικής εταιρείας που ανέπτυξε και εκμεταλλεύεται τη μέθοδο. ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ Η ψυχολόγος Βασιλική Γιαννακοπούλου μας μιλά για την διαδικασία, τα θετικά της αποτελέσματα, τις τεχνικές αύξησης της συγκέντρωσης. _ Τι είναι η φωτοανάγνωση; Η φωτοανάγνωση ξεκίνησε ως μία μέθοδος που βελτιώνει την ταχύτητα ανάγνωσης και τη μνήμη. Σήμερα χει εξελιχθεί σε ένα πολύτιμο εργαλείο αυτοβελτίωσης των ενηλίκων καθώς πλέον περιλαμβάνει και τομείς όπως η διαχείριση των αρνητικών πεποιθήσεων, η διαχείριση του χρόνου και η αλλαγή του τρόπου ζωής. Στα παιδιά η μέθοδος συνοδεύεται από εξειδικευμένα παιχνίδια ώστε να βελτιώσουν την αυτοπεποίθηση, την επιμονή στο στόχο, την ενσυναίσθηση κι εν τέλει την πολλαπλή τους νοημοσύνη. _ Πες μας δυο λόγια για την διαδικασία και την μέθοδο; Πως μπορεί να ενισχύσει την μάθηση; Ένα μάθημα φωτοανάγνωσης μπορεί να το παρακολουθήσει οποιοσδήποτε μπορεί να συλλαβίσει. Ενδεικτικά αναφέρω παιδιά από Α΄ δημοτικού εως ενήλικες ανεξαρτήτου ηλικίας. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία μαθητής μου μέχρι στιγμής ήταν 85 ετών. Το πρόγραμμα για τα παιδιά περιλαμβάνει οκτώ ώρες διδασκαλίας της μεθόδου φωτοανάγνωσης, δύο τεχνικές για γρήγορο διάβασμα, μία τεχνική για κατάλληλες σημειώσεις που ονομάζεται «αράχνες», την εύρεση του μαθησιακού προφίλ των παιδιών, οκτώ ώρες παιχνιδιών για να αναπτυχθεί η αυτοπεποίθηση, η επιμονή στους στόχους, η επιτυχία, η ενσυναίσθηση και τέσσερις ώρες παιχνιδιών που ενισχύουν την πολλαπλή νοημοσύνη των παιδιών. Στο πρόγραμμα για τους εφήβους γίνεται η διδασκαλία του βασικού προγράμματος των οκτώ ωρών ενώ στα παιδιά της Γ΄ Λυκείου καλλιεργώ κάθε μήνα την πεποίθηση του νικητή και παραμονές των εξετάσεων, πριν δώσουν κάθε μάθημα, συναντιόμαστε ώστε να αποβάλλουν το άγχος τους.

Το πρόγραμμα για τους ενήλικες χωρίζεται σε τρία επίπεδα που συμπεριλαμβάνουν το βασικό πρόγραμμα με τις μεθόδους της ταχείας ανάγνωσης, του διαγώνιου διαβάσματος και τη μέθοδο των «αραχνών» αλλά και διαχείριση των αρνητικών πεποιθήσεων σχετικά με την προσωπική εξέλιξη και τη μάθηση, την εύρεση του σκοπού, τους στόχους τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα οι ενήλικες που ολοκλήρωσαν με επιτυχία την εξάσκηση τους έμαθαν να διαβάζουν πιο γρήγορα, να κατανοούν περισσότερα, να θυμούνται περισσότερα ενώ ταυτόχρονα σημειώνουν πως η φωτοανάγνωση τους βοήθησε να λάβουν σημαντικές αποφάσεις για την αυτοβελτίωσή τους. «Εκτός από τα θαυμαστά που συνέβησαν αυτή την πρώτη εβδομάδα της φωτοανάγνωσης, διαπίστωσα επιπλέον ότι πρόκειται για εντατική εγκεφαλική προπόνηση. Ένιωσα διαρκή ετοιμότητα, διαύγεια, συγκέντρωση! Πρόκειται για σπορ Ολυμπιακών προδιαγραφών! Υπερόπλο!» _ Τα περισσότερα στάδια της μεθόδου συνίστανται για τεχνικές αύξησης της συγκέντρωσης; Ένα κυρίαρχο φαινόμενο που συναντώ τους τελευταίους μήνες στους μαθητές μου είναι περνούν πολύ χρόνο στη χρήση των social media. Αυτό, όπως υποστηρίζει και ο Daniel Goleman, τους εμποδίζει να είναι συγκεντρωμένοι στη διάρκεια της μελέτης τους. Εγώ προτείνω να διαβάζουν ηλεκτρονικά βιβλία ή να χρησιμοποιήσουν συγκεκριμένες μεθόδους που θα αυξήσουν τη συγκέντρωση τους. Με άλλα λόγια το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της φωτοανάγνωσης έναντι άλλων μεθόδων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην αγορά είναι ότι προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών με σκοπό να ενισχύσει τις δεξιότητες και τις ικανότητες τους. Βοηθάει και τους μαθητές που έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, όπως για παράδειγμα δυσλεξία, σύνδρομο Asperger και ΔΕΠΥ.

Ενδεικτικά αναφέρω την αξιολόγηση μίας μητέρας: «Έχουν πια περάσει έξι μήνες από τότε που κάναμε φωτοανάγνωση μέσω διαδικτύου και τα αποτελέσματα είναι πια μόνιμα και εμφανή για τον μικρό γιο μου. Από τότε που μπήκε η φωτοανάγνωση στη ζωή μας, ο γιος μου αγάπησε το βιβλίο και η ανάγνωση βελτιώθηκε σε μέγιστο βαθμό. Ειδικά στο μάθημα της ιστορίας, η μέθοδος της αράχνης και η επιλογή λέξεων διαγωνίως λειτούργησε αποτελεσματικότατα! Για ένα παιδί 8 ετών με ΔΕΠ-Υ και υπερκινητικότητα, η χρήση του μαθήματος μέσω του διαδικτύου, τον βοήθησε και του κράτησε το ενδιαφέρον να συνεχίσει να προσπαθεί, ώσπου τελικά ΜΠΟΡΕΣΕ και τα κατάφερε χάρη σε σένα Βασιλική! Σε ευχαριστούμε!» _ Γιατί εφόσον λειτουργεί τόσο καλά η μέθοδος, δεν έχει γενικευτεί η χρήση της στα σχολεία και σε άλλους φορείς εκπαίδευσης; Αυτή τη στιγμή οι «αράχνες» ή αλλιώς spidergrams, διδάσκονται σε σχολεία της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και των Σκανδιναβικών χωρών. Ευελπιστώ ότι τα επόμενα χρόνια η μέθοδος θα εισαχθεί και στα ελληνικά σχολεία. Για μένα σημασία έχει στο σχολείο να διδασκόμαστε τα διάφορα μαθήματα πχ. γλώσσα, μαθηματικά, ιστορία αλλά κυρίως να μαθαίνουμε τον τρόπο ώστε η μελέτη να γίνεται γρήγορα, εύκολα και αποτελεσματικά! _ Πως μέσα από ένα παιχνίδι καλλιέργησες μόνη σου τη θεωρία της φωτοανάγνωσης; Στην Α’ Λυκείου η μητέρα μου διέκρινε το ταλέντο που είχα στο να ηρεμώ τα παιδιά , έτσι μου πρότεινε να κοιτάξω τον κλάδο της παιδοψυχολογίας. Η ιδέα μου άρεσε κι έτσι πέρασα αρκετό χρόνο σαν εθελόντρια στο Ελληνικό Παιδικό Μουσείο. Κάποια στιγμή παίξαμε με τους εκπαιδευτικούς του Μουσείου ένα παιχνίδι που ονομαζόταν «αράχνη» το οποίο με ενθουσίασε κι ενώ στην πορεία τους ρώτησα αν υπάρχει μια μέθοδος πίσω από αυτό το παιχνίδι εκείνοι απάντησαν αρνητικά. Μου άρεσε τόσο που ξεκίνησα να διαβάζω με

ΤΟGETHER

αυτό τον τρόπο τα μαθήματα μου. Έδωσα πανελλαδικές εξετάσεις, πέρασα στη σχολή που ήθελα,ολοκλήρωσα τις σπουδές μου τη σχολή μου και ούσα βοηθός στο γραφείο μιας καθηγήτριας μου παρουσίασα έρευνες που διεξήγαμε σε επιστημονικά συνέδρια. Όταν πια συνειδητοποίησα ότι τόσα χρόνια διάβαζα με τη μέθοδο της φωτοανάγνωσης αποφάσισα να ασχοληθώ εκτενέστερα και έτσι εκπαιδεύθηκα στο εξωτερικό πάνω στην μέθοδο . Σήμερα εκπαιδεύω όσους επιθυμούν να διαβάσουν πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. _Γράφεις πως έχουμε μέσα μας ταλέντα βαθιά θαμμένα. Πως ανακάλυψες το δικό σου ταλέντο και πως το μετέτρεψες σε επάγγελμα; Κάθε άνθρωπος γεννιέται με ένα ταλέντο. Κάποιοι το γνωρίζουν, κάποιοι όχι. Υπάρχει συγκεκριμένο ασκησιολόγιο με βάση το οποίο μπορείς να προσεγγίσεις το ταλέντο σου, να το αναγνωρίσεις κι έπειτα να λάβεις την απόφαση αν αυτό το ταλέντο θα το εξασκήσεις επαγγελματικά ή όχι. Όσοι έχουν κάνει επάγγελμα το ταλέντο τους έχουν σταματήσει να δουλεύουν. Πλέον εργάζονται. Κι αυτή η παραγωγή έργου, η αγάπη για αυτό που κάνεις φτάνει μέχρι τους τελικούς αποδέκτες του προϊόντος ή της υπηρεσίας σου. Κάθε χρόνο στις 23 Αυγούστου γιορτάζω την ημέρα όπου ξεκίνησα να λέω κάθε πρωί στον εαυτό μου «100 Αξίζω» μαζί με διάφορες ασκήσεις αυτοβελτίωσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μέσα σε έξι μήνες να ανακαλύψω το δικό μου ταλέντο και να κάνω επάγγελμα το χόμπι μου. Αυτό που πάντα λά-

τρευα να κάνω, να διαβάζω βιβλία, έγινε η επιχειρηματική μου ιδέα. Η διαδρομή είχε ευθείες, στροφές, ανηφόρες και κατηφόρες. Θυμάμαι τον εαυτό μου να παρακολουθεί συνεχώς σεμινάρια, όχι μόνο του κλάδου μου αλλά και του marketing, του branding κλπ. Θυμάμαι να ακούω συνεχώς podcasts και συνέχεια να ασχολούμαι με το πώς όλο αυτό μπορεί να σταθεί. Έτσι πολύ σύντομα ξεκίνησα να διεξάγω έρευνα για να παρατηρώ το πόσο αποτελεσματική είμαι, ποια στοιχεία χρειάζονται αλλαγές και τι χρειάζεται να εμπλουτίσω στη μέθοδο . _ Κι όμως δεν έχεις αρκεστεί μόνο στην μέθοδο της φωτοανάγνωσης αλλά προχωράς, την εξελίσσεις και εξελίσσεσαι Αυτοβελτίωση, πολλαπλή νοημοσύνη, ενσυναίσθηση. Ποια είναι τα οφέλη της μεθόδου που είδες στον εαυτό σου και ποια στους άλλους; Εξελίσσομαι μέχρι σήμερα τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Μου αρέσει να μελετάω, να παρακολουθώ σεμινάρια, να δοκιμάζω νέες τεχνικές, να ερευνώ, να αξιολογώ και να επαληθεύω νέες ιδέες. Μου αρέσει να εμπλουτίζω το περιεχόμενο που έρχομαι να προσφέρω στους μαθητές μου. Τα οφέλη μέσα από τη δική μου εξέλιξη είναι ότι πλέον ζω τη ζωή μου με ηρεμία, κάνω αυτό που εγώ θέλω κάθε μέρα που περνάει και συνεχίζω να μαθαίνω. Οι μαθητές μου έχουν αλλάξει ολοκληρωτικά τον τρόπο που διαβάζουν, έχουν μάθει τρόπους για να πετυχαίνουν τους στόχους τους, να ατενίζουν το μέλλον με περισσότερη αισιοδοξία και γενικότερα να εκφράζουν πιο θετικά συναισθήματα.

INFO

33

instagram: fotoanagnosi facebook: https://www.facebook.com/ groups/343881159440618/ youtube: https://www.youtube.com/channel/UCLk_ Jfaj7ccDPkmiCT77jpQ?view_as=subscriber e-mail: fotoanagnosi@gmail.com

34 ΤΟGETHER

Φ Ο Ι Τ Η Τ Ε Σ Ε Ν Δ ΡΑ Σ Ε Ι

Εξ αποστάσεως ή δια ζώσης; Τι λένε οι φοιτητές της Καστοριάς

Τ

ους τελευταίους μήνες, όλος ο πλανήτης βιώνει πρωτόγνωρες στιγμές. Η πανδημία, που ξεκίνησε στη χώρα μας τον περασμένο Φεβρουάριο, έχει επιφέρει μεγάλες αλλαγές στην καθημερινότητά μας. Το διαδίκτυο είναι πλέον απαραίτητο για όλους μας, ανεξαρτήτως ιδιότητας και ηλικίας, και ανακηρύσσεται πρωταγωνιστής σε όλους τους τομείς: τηλεργασία, online αγορές, ψυχαγωγία και διασκέδαση στα social media, εξ αποστάσεως εκπαίδευση... Τι όμως προτιμούμε; Φοιτητές και φοιτήτριες, που σπουδάζουν στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας στην Καστοριά, μοιράστηκαν τις εμπειρίες και τις απόψεις τους. Πώς τους φάνηκε η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ποιες οι διαφορές με τη δια ζώσης;

Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων, 7ο εξάμηνο

ΚΑΤΕΡΙΝΑ, ΕΨΜ, 10ο εξάμηνο

«100% προσωπική άποψη. Τα εξ αποστάσεως μαθήματα εν μέσω καραντίνας δεν υποφέρονταν! Τρία άτομα σε ένα σπίτι με ένα μόνο λάπτοπ να προσπαθούν να κάνουν διαδικτυακά μαθήματα και εργασίες για τη σχολή! Ίντερνετ πιάνουμε μόνο στον κάτω όροφο, επομένως, παρακολουθούσαμε ταυτόχρονα 3 άτομα μάθημα με ακουστικά για να μην ενοχλούμε η μία την άλλη. Πολλές ήταν οι φορές που έπρεπε να μιλήσουμε κιόλας στα μαθήματα για να δώσουμε το παρόν! Γενικά ένας χαμός. Αλλά σε αυτό ευθύνεται η καραντίνα και ότι γυρίσαμε όλες στο πατρικό μας και δεν είχαμε τον προσωπικό μας χώρο. Τεράστιος φόρτος εργασίας. Μέτρησα γύρω στις 35 μικρές και μεγάλες εργασίες. Δεν συγκρίνεται με το μάθημα δια ζώσης σε καμία περίπτωση. Σίγουρα τώρα που θα γυρίσουμε και θα έχουμε τον χώρο μας, το λάπτοπ μας και την ησυχία μας θα γίνονται πιο σωστά τα πράγματα. Όσο για αυτούς που θα ξενοικιάσουν, εύχομαι τα πράγματα να κυλήσουν ομαλά και να υπάρχει κατανόηση και σεβασμός από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας! Καλή σχολική χρονιά με μπόλικη υπομονή.» ______

«Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ήταν ένα μέτρο που μας βοήθησε και θα έπρεπε να έχει καθιερωθεί, γιατί δεν περιορίζεται κανείς. Για να λειτουργήσει σωστά η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, είχαμε αρκετές υποχρεωτικές και απαλλακτικές εργασίες, που για να γίνουν, έπρεπε να “πιάσεις” πρακτικά το μάθημα, τη θεωρία και το εργαστήριο, και να κάνεις έρευνα. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, είχες αποκτήσεις γνώσεις που σου έμεναν. Δεν χρειαζόταν στείρα ανάγνωση ή παπαγαλία για να περάσεις το μάθημα. Επίσης, πολλοί φοιτητές που εργάζονται ή έχουν κάποιο κινητικο-ψυχολογικό πρόβλημα, δεν περιορίζονταν πλέον πουθενά. Παρακολουθούσαν όλα τα μαθήματά τους απ’ όπου κι αν βρίσκονταν. Τέλος, φοιτητές μεγάλων εξαμήνων κατάφεραν να περάσουν μαθήματα που δεν μπορούσαν να περάσουν με τις συμβατικές εξετάσεις, χάρη στις εργασίες. Σίγουρα υπήρχαν προβλήματα, αλλά δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς ότι βοήθησε παρά πολύ και εμάς τους φοιτητές και την όλη κατάσταση αφού περιορίστηκαν κατά πολύ τα κρούσματα όσο ήταν σε ισχύ η εξ αποστάσεως εκπαίδευση...» ______

ΑΓΝΗ,

ΤΟGETHER

ΦΑΝΗ, Οικονομικών Επιστημών, 7ο εξάμηνο

ΒΑΓΓΕΛΗΣ, ΕΨΜ, 5ο εξάμηνο

«Κατά την άποψή μου, ο νέος τρόπος εκπαίδευσης δεν καλύπτει τον κλασικό τρόπο εκπαίδευσης. Σίγουρα προσφέρει αρκετά, αλλά δημιουργούνται κενά που δεν καλύπτονται. Χρειάζεται η άμεση επαφή με τον καθηγητή, ώστε να λυθούν όλες οι τυχόν απορίες, κάτι που δεν είναι εφικτό με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.» ______

«Στην αρχή, όλη η διαδικασία ήταν κάπως περίεργη, αλλά πολλοί από εμάς την συνηθίσαμε, καθώς και οι ίδιοι οι καθηγητές προσπάθησαν πολύ. Πιστεύω ότι, μέχρις ότου ηρεμήσουν τα πράγματα με τον κορωνοϊό, αυτός ο νέος τρόπος διδασκαλίας είναι πολύ καλύτερος από το να ξεκινήσουμε τα δια ζώσης μαθήματα με πολλά τμήματα και μάσκες στα αμφιθέατρα.» ______

ΣΕΛΗΝΗ, ΕΨΜ, 5ο εξάμηνο «Τι να πρωτοπώ. Αυτό το “εξ αποστάσεως” ήταν ό,τι χειρότερο, καθώς ήταν η ευκολία της αντιγραφής. Ο κάθε “αιώνιος” που δεν ξέρει καν με τι θέμα έχει να κάνει η σχολή του πέρασε τα περισσότερα από τα μαθήματα που χρωστούσε. Γι’ αυτούς είναι “δίκαιο”, γιατί οι καθηγητές, όπως λένε, δεν τους συμπαθούν. Αλλά εγώ πιστεύω ότι είναι όλα θέμα διαβάσματος. Θεωρώ ότι ευνοούνται αυτοί που δεν το αξίζουν. Δεν το λέω από κακία, αλλά είναι αδικία. Στην αντιγραφή είναι όλοι καλοί. Το θέμα είναι να μάθεις και κάτι, ώστε να μπορέσεις να προσφέρεις όταν αποφοιτήσεις και με σωστές βάσεις να εξελιχθείς στο επάγγελμά σου, όποιο κι αν είναι αυτό.» ______

ΧΡΙΣΤΙΝΑ, ΕΨΜ, 3ο εξάμηνο «Από την εμπειρία μου, θεωρώ ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν είναι καθόλου ίδια με τη δια ζώσης. Σαφώς και βοηθά τον φοιτητή να αποκτήσει κάποιες γνώσεις, αλλά σε καμία περίπτωση δεν συγκρίνεται με την άμεση επαφή που έχει ο καθηγητής με τον φοιτητή. Όση προσπάθεια κι αν έκαναν οι καθηγητές μας στα εξ αποστάσεως μαθήματα, δεν με κάλυψαν πλήρως, ακόμη κι αν ζητήθηκαν πολλές εργασίες με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των μαθημάτων. Προτιμώ τη δια ζώσης.» ______ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ, Πληροφορικής, 7ο εξάμηνο «Δύσκολη η εξ αποστάσεως διδασκαλία. Πολλά τεχνικά προβλήματα κι ο χρόνος διδασκαλίας δεν

35

επαρκεί για να κατανοήσουμε το μάθημα. Ωστόσο, οργανωμένες οι διαφάνειες για τα μαθήματα και ορισμένοι καθηγητές ήταν πρόθυμοι να μας βοηθήσουν και να λύσουν τις απορίες μας.» Αγγελική, ΕΨΜ, 3ο εξάμηνο «Πιστεύω πως πρέπει να επιστρέψουμε στα αμφιθέατρα, διότι με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση πολλοί φοιτητές και καθηγητές αντιμετωπίσαμε προβλήματα κυρίως με τον εξοπλισμό για τα μαθήματα. Πέρα από το ότι αρκετοί μπαίνουμε στα μαθήματα με κινητά (και δεν είναι καθόλου πρακτικό), το πιο σοβαρό πρόβλημα, κατά την άποψή μου, είναι ότι δεν έχουμε πρόσβαση σε συγκεκριμένα λογισμικά με τα οποία είναι εξοπλισμένοι οι υπολογιστές της σχολής μας.» ______

ΕΛΕΝΗ, ΕΨΜ, 3ο εξάμηνο «Είναι γνωστό ότι ζούμε σε μια χώρα, που δεν είναι και πολύ εξοικειωμένη με την τεχνολογία, και δη το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Η πανδημία, όμως, μας έστρεψε στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, για να μην μείνουμε πίσω. Υπάρχουν, ωστόσο, προβλήματα. Πρώτον, το ότι είμαστε μέσα στα σπίτια μας (καραντίνα Μαρτίου-Ιουνίου) δεν σημαίνει πως από το πρωί μέχρι το βράδυ θα ασχολούμαστε με τις ατελείωτες εργασίες που μας έχουν αναθέσει (και να σημειωθεί πως τα περιθώρια Aνεβαίνοντας το μαρμάρινο σκαλοπάτι στην είσοδο του διατηρητέου μπροστά από το λαογραφικό Μουσείου, η ξύλινη πόρτα σε υποδέχεται σε προϊδεάζει για την πολυτέλεια και την ποιότητα που πρόκειται να εισπράξεις. Το Sette7 δεν είναι απλά ένα μπαρ εστιατόριο είναι μια μοναδική εμπειρία ποιοτικού φαγητού και εξυπηρέτησης στην καρδιά της πολή αν είσαι τυχερός και το επισκεφθείς καλοκαίρι η αυλή απλά θα επισφραγίσει το όνειρο που ζεις το χειμώνα.

Το Sette7 δεν σερβίρει απλά φαγητό... χαρίζει γευστικές Ανεβαίνοντας το μαρμάρινο σκαλ εμπειρίες.

στην είσοδο του διατηρητέου μπ από το λαογραφικό Μουσείο, η ξ πόρτα που σε υποδέχεται σε προϊδ για την πολυτέλεια και την πο που πρόκειται να εισπράξεις.

Το Sette7 δεν είναι απλά ένα εστιατόριο είναι μία μοναδική εμ ποιοτικού φαγητού και εξυπηρέ στην καρδιά της πόλης αν είσαι τυ και το επισκεφθείς καλοκαίρι η απλά θα επισφραγίσει το όνειρο ζεις το χειμώνα. Το Sette7 δεν σερβίρει απλά φα χαρίζει γευστικές εμπειρίες

36 ΤΟGETHER

ήταν πολύ σύντομα). Δεύτερον, στη 1 ώρα γραφείου την εβδομάδα δεν μπορούσαν να απαντηθούν τα αμέτρητα ερωτήματα που έχουμε για το εκάστοτε μάθημα. Τρίτον, οι καθηγητές είναι υποχρεωμένοι να μας εξηγούν πλήρως πώς θα διεξαχθεί το μάθημά τους, όπως και να απαντούν στα ιδρυματικά email τους όπου τους στέλνουμε τις απορίες μας. Τέλος, το ότι έχουμε γεννηθεί στον 21ο αιώνα δεν σημαίνει ότι ξέρουμε τα πάντα για την τεχνολογία, όπως και οι καθηγητές βέβαια, αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση έχουν την υποχρέωση να μας εξηγούν για να καταλάβουμε, πόσο μάλλον σε μια σχολή που κύριο εργαλείο της είναι ο υπολογιστής.» ______

ΜΑΡΘΑ, ΕΨΜ, 15ο εξάμηνο «Κατά τη γνώμη μου, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση επέφερε θετικά αποτελέσματα στους φοιτητές, γιατί μάς δόθηκε η δυνατότητα να παρακολουθούμε μαθήματα από απόσταση καθώς και να συμμετέχουμε στην εξ αποστάσεως εξεταστική. Προσωπικά, κατάφερα να παρουσιαστώ σε μαθήματα που είχα καιρό να παρακολουθήσω, καθώς βρίσκομαι στο εξωτερικό, και να περάσω 8 μαθήματα. Ακόμα, θεωρώ ότι οι φοιτητές γλιτώνουν αρκετά έξοδα από τα μεταφορικά και τις ενοικιάσεις σπιτιών, αλλά και προστατεύονται από την πανδημία. Θα ήθελα να συνεχίσει αυτός ο τρόπος διεξαγωγής μαθημάτων για όσους φοιτητές δεν έχουν την δυνατότητα να βρίσκονται στα μαθήματα δια ζώσης.» ______ ΓΕΡΑΣΙΜΙΝΑ, ΕΨΜ, 1ο εξάμηνο «Κατά την άποψη μου, τα δια ζώσης είναι απαραίτητα, με τις σωστές βέβαια αποστάσεις. Όλη η υπόλοιπη χώρα κινείται κανονικά, τα κλαμπ και οι καφετέριες είναι ανοιχτά, δεν γίνεται τα πανεπιστήμια να μένουν πίσω. Τα διαδικτυακά μαθήματα δεν βοηθούν, δεν έχουν όλοι καλή σύνδεση και η διδασκαλία είναι απρόσωπη, δεν έχει αποτέλεσμα. Θέλω να μάθω τη σχολή μου, όχι να έρθω του χρόνου και να μου είναι όλα ξένα.» ______

«Για κάποιους ήταν καλό, για κάποιους άλλους όχι. Μπορεί να βολεύει, γιατί παρακολουθείς από το σπίτι σου τα μαθήματα, αλλά από την άλλη χάνεις την επαφή. Για μένα έχει αρνητικά αποτελέσματα, γιατί χάνω το ενδιαφέρον μου για το μάθημα.» ______

εργαλείων, όπως η ασύγχρονη εκπαίδευση και το e-class, αλλά για εργαστηριακά μαθήματα η δια ζώσης κάλυπτε απορίες φοιτητών που με την εξ αποστάσεως έχουν μείνει αναπάντητες. Εννοείται πως δεν ευθύνονται οι καθηγητές γι’ αυτό, αλλά οι συνθήκες στις οποίες έπρεπε όλοι να προσαρμοστούμε.» ______

ΝΙΚΟΣ, ΕΨΜ, 5ο εξάμηνο

ΜΑΡΙΑ, ΕΨΜ, 3ο εξάμηνο

«Εξαιτίας των συνθηκών που επικρατούν, σίγουρα η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ήταν η μόνη λύση για να μείνουμε δραστήριοι και να μην χάσουμε επαφή με το αντικείμενο σπουδών μας. Παρόλα αυτά, είναι μια διαδικασία που χρειάζεται συνεχώς βελτίωση και δεν μπορεί να αντικαταστήσει σε καμία περίπτωση τη δια ζώσης εκπαίδευση.» ______

«Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ήταν ένας πρωτόγνωρος τρόπος μάθησης για όλους μας. Μαθητές και φοιτητές προσαρμοστήκαμε θέλοντας και μη. Θα ξεκινήσω με τα αρνητικά: μεγάλος φόρτος εργασιών κατά τη διάρκεια όλου του εξαμήνου, οι περισσότεροι φοιτητές ξοδεύτηκαν περισσότερο, διότι απαιτούνταν ο κατάλληλος εξοπλισμός για τη συμμετοχή τόσο στην εξεταστική όσο και στην παρακολούθηση των μαθημάτων. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις οι φοιτητές χρειάζονταν περαιτέρω διευκρινίσεις για το μάθημα που παρακολουθούσαν, αλλά μ’ αυτόν τον τρόπο δεν ήταν τόσο εύκολο να λυθούν όλες οι απορίες. Το θετικό είναι ότι δεν χάθηκε το εξάμηνο

ΔΗΜΗΤΡΗΣ, ΕΨΜ, 5ο εξάμηνο

ΑΝΤΩΝΙΑ, ΕΨΜ, 5ο εξάμηνο «Η εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είχε και θετικά και αρνητικά. Για μαθήματα θεωρίας, πιστεύω πως ήταν μια καλή λύση καθώς προσέφερε πληθώρα

ΤΟGETHER

και ότι βρέθηκε λύση για την παρακολούθηση μαθημάτων του Πανεπιστημίου. Αν βέβαια συγκρίνουμε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση με την δια ζώσης σαφώς και η δια ζώσης είναι η πιο αποτελεσματική όσον αφορά τις γνώσεις που λαμβάνουν οι φοιτητές, την ουσιαστική επαφή με τους καθηγητές, για την επίλυση των αποριών ή για βοήθεια στην έρευνά τους, και βεβαίως καλύτερη κατανόηση του αντικειμένου που σπουδάζουν.» ______

ΗΛΙΑΣ, ΕΨΜ, 5ο εξάμηνο «Η άποψή μου ως προς την εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι μοιρασμένη, αλλά τείνει προς το αρνητικό. Το πρώτο διάστημα των εξ αποστάσεως μαθημάτων, η πλειοψηφία των φοιτητών διέθετε μια περιέργεια και ένα ενδιαφέρον. Με τον καιρό όμως, θεωρώ πως όλοι συνειδητοποιήσαμε ότι η ποιότητα της διδασκαλίας ήταν μειωμένη, καθώς η διάδραση παίζει καθοριστικό ρόλο στην εγρήγορση ενός φοιτητή και στην κατανόηση του αντικειμένου των μαθημάτων. Οι εβδομαδιαίες εργασίες σε κάθε μάθημα ήταν αρκετά επιβαρυντικές, μιας και ο κάθε καθηγητής είχε μόνο το δικό του μάθημα κατά νου, και δεν φαινόταν να συμμερίζεται την ασταθή ψυχολογία των φοιτητών που στερήθηκαν τη λεγόμενη «φοιτητική ζωή» ενός ολόκληρου εξαμήνου. Ακόμη, η προβληματική λειτουργία διαφόρων απαιτούμενων συστημάτων προκάλεσε περισσότερο άγχος στους φοιτητές, ενώ η διεξαγωγή της εξ αποστάσεως εξεταστικής μείωσε δραματικά την αντικειμενικότητα της διαδικασίας.»

______

ANTILIPSI, ΕΨΜ, 5ο εξάμηνο «Υπάρχουν πολλές και αντικρουόμενες απόψεις για το αν τα μαθήματα του πανεπιστημίου θα πρέπει να γίνουν δια ζώσης ή εξ αποστάσεως. Πιστεύω πως η εκπαίδευση, όταν σου προσφέρεται από κοντά, σου παρέχει και σου μεταδίδει με ευκολότερο και πιο ουσιαστικό τρόπο τη γνώση. Δεν είναι δυνατόν να ανοίγουν τα νήπια και εμείς ακόμα να συζητάμε για το αν θα ανοίξει το πανεπιστήμιο...» ______

ΟΡΕΣΤΗΣ, ΕΨΜ, 5ο εξάμηνο «Το σύστημα των εξ αποστάσεως μαθημάτων/εξετάσεων έχει αξιοποιηθεί με ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο από τα πανεπιστήμια, ώστε να παραμείνουν ενεργά εν μέσω κορωνοϊού. Παρόλα αυτά, η εξ αποστάσεως διδασκαλία δεν είναι και δεν μπορεί να είναι εκ φύσεως ικανοποιητικά αποτελεσματική στη μετάδοση γνώσεων. Επιπρόσθετα δημιουργεί και καινούργια προβλήματα για την εκπαίδευση καθώς η πρόσβαση σε Η/Υ και σταθερή σύνδεση στο ίντερνετ δεν είναι δεδομένη για κάθε φοιτητή. Πιστεύω ότι η επαναφορά, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, της δια ζώσης εκπαίδευσης είναι απαραίτητη.» ______

ΙΩΑΝΝΑ, ΕΨΜ, 7ο εξάμηνο «Οι συνθήκες που βιώνουμε λόγω της πανδημίας είναι πρωτόγνωρες. Φοιτητές και καθηγητές εναρμονίστηκαν σε μια νέα κατάσταση, την εξ αποστάσεως εκπαί-

37

δευση. Φυσικά, είναι ένας τρόπος διδασκαλίας που θα έπρεπε να είχε υιοθετηθεί από τα ελληνικά πανεπιστήμια εδώ και καιρό, όπως γίνεται σε πολλά άλλα πανεπιστήμια. Αυτό αποδεικνύει πως ο τομέας της εκπαίδευσης υστερεί στη χώρα μας. Παρόλα αυτά, τα πανεπιστήμια εφάρμοσαν σε πολύ γρήγορο χρονικό διάστημα την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ξεπερνώντας κάθε εμπόδιο που προέκυπτε. Έτσι, δεν χάθηκε το εξάμηνο για τους περισσότερους φοιτητές, καθώς υπήρχε και μια μερίδα φοιτητών που είτε διέμεναν σε χωριά χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο είτε δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να εφοδιαστούν με τον απαραίτητο εξοπλισμό (Η/Υ, Wifi) και κατά συνέπεια να μην μπορούν να παρακολουθήσουν και να μην εξεταστούν στα μαθήματά τους. Επίσης, για την πραγματοποίηση και την ολοκλήρωση των μαθημάτων δόθηκαν πολλές εργασίες, με αποτέλεσμα οι φοιτητές να δίνουν βαρύτητα στη θεματολογία της εργασίας τους, χωρίς να αποκομίζουν όλες τις γνώσεις που θα έπαιρναν από τη δια ζώσης εκπαίδευση. Σίγουρα προέκυψαν πολλά θετικά από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, αλλά η ποιότητα των μαθημάτων χάθηκε, όπως η άμεση επικοινωνία και η αλληλεπίδραση με τους καθηγητές και τους συμφοιτητές μας.»

Επιμέλεια: Για την Ομάδα Επικοινωνίας του Τμήματος Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων: Ιωάννα Σκρέτα, Σοφία Σταματοπούλου, Αναστασία Γιαννακοπούλου.

Στο πολυκατάστημα «Δραγατσίκα» θα βρείτε μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρίες

για τη γυναίκα • τον άνδρα • το παιδί • το σπίτι Μεγάλη γκάμα σε πιτζάμες, εσώρουχα, κάλτσες και πολλά άλλα για όλη την οικογένεια. Διαθέτει όλα τα απαραίτητα για την ένδυση σπιτιού. Επώνυμα είδη σε εξαίρετη ποιότητα σας περιμένουν. Δεν κατατάσσεται τυχαία στην κορυφή της προτίμησής σας.

ΔΡΑΓΑΤΣΙΚΑΣ Ε.Π.Ε. Μεγάλου Αλεξάνδρου 8 Τ. 2461033009 E. info@dragatsikas.gr www.dragatsikas.gr

38 ΤΟGETHER

Οι καρτ ποστάλ (επιστολικά δελτάρια) στις αρχές του 20ου αιώνα συνιστούσαν, μαζί με τα γράμματα, σημαντικότατο τρόπο επικοινωνίας δι’ αλληλογραφίας. Υπήρξαν ιδιαιτέρως στενά συνδεδεμένες με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καλύπτοντας την ανάγκη της επικοινωνίας και της συναισθηματικής εκτόνωσης των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων. Εκατομμύρια εικονογραφημένα ταχυδρομικά δελτάρια διακινήθηκαν τη περίοδο 1914-1918, με τεράστια ποικιλία θεμάτων. Τα θέματα τους ήταν συνήθως σατιρικά, συναισθηματικά, πατριωτικά, χιουμοριστικά ή ειρωνικά. Επίσης υπήρξαν κάρτες με προπαγανδιστικό περιεχόμενο. Στο διάστημα 1900 – 1922 κυκλο-

φόρησαν καρτ – ποστάλ σε σειρές ή μεμονωμένες εκτυπώσεις, χρωμολιθόγραφα ή σταμπαριστά ή με χρήση φωτογραφικού κλισέ, δημιουργήματα ονομαστών εικονογράφων, ζωγράφων, γραφιστών και φυσικά φωτογράφων. Με τον τρόπο αυτό ο στρατιώτης με λίγα λόγια και μια εικόνα έδινε στον παραλήπτη όχι μόνο τη στρατιωτική πλευρά του πολέμου, αλλά επίσης όψεις από μέρη και ανθρώπους που παρασύρθηκαν μες στη δίνη του. Κεφαλάς Πάνος, υποψ. Διδάκτορας Ιστορίας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

Η οδύσσεια ενός στρατιώτη στο Μακεδονικό Μέτωπο: Καστοριά

Ο

ταν ένας στρατιώτης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκεται μακριά από την πατρίδα του σε κάποιο άγνωστο πολεμικό μέτωπο, τρία πράγματα είναι καθημερινά, σύγκαιρα της ζωής του: οι αδιάκοπες πορείες (που συνεχίζονταν πάντα μέχρι να φέξει), η πρωτόγονη ζωή μέσα σε ποντικότρυπες – τα χαρακώματα (που βρωμολογούσαν σαν στόματα και τις ζουπίζανε η βροχή και οι κανονιές και έπρεπε να τις ξαναφτιάχνουν) και η επιτακτική αναγκαιότητα της αλληλογραφίας. Η αλληλογραφία, κατά πολλούς στρατιώτες η σημαντικότερη όλων, ήταν η μόνη επαφή που διατηρούσαν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα στα μετόπισθεν και η δύναμη της φαρέτρας του ηθικού τους, καθώς ο χρόνος κυλούσε μονότονα. Αρκετά τεκμήρια από τις τακτικές αλληλογραφίες των στρατιωτών έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα, παρέχοντας μας πλούσιες πληροφορίες για την καθημερινότητα και τις δυσκολίες του Μεγάλου Πολέμου. Σε αυτά τα τεκμήρια, ίχνη του παρελθόντος στο παρόν, συγκαταλέγεται και η ιδιωτική συλλογή καρτ – ποστάλ του Γάλλου στρατιώτη Alexandre Berraud, τον οποίο γνωρίσαμε στο Together: Τεύχος 441, από την καρτ ποστάλ ν. 71 η οποία αφορούσε την πόλη της Κοζάνης και το Τεύχος 452, από τις καρτ ποστάλ ν. 75-76-77 – 78, οι οποίες αφορούσαν το χωριό Πισοδέρι και Φλώρινα. Γνωρίζουμε ότι ο Alexandre το χρονικό διάστημα Νοεμβρίου 1915 – Νοεμβρίου 1916 ταχυδρόμησε 87 καρτ-ποστάλ στην γυναίκα του από διάφορες περιοχές του Μακεδονικού Μετώπου. Σε όλες εντοπίζονται στην μπροστινή όψη σκίτσα, τα οποία ο ίδιος εκτέλεσε με πενάκι και μαύρο μελάνι και χρωματιστά μολύβια και διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση. Ο στρατιώτης Alexandre, υπηρετώντας στο 260ο Σύνταγμα Πεζικού του Στρατού της Ανατολής (260e RI ως soldat de 2e classe/στρατιώτης 2ης τάξης), το έτος 1916 μετακινήθηκε στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας, ακολουθώντας τις ανάλογες στρατιωτικές διαταγές ή εξελίξεις του πολέμου. Μέσα από τις καρτ ποστάλ που ταχυδρόμησε στη γυναίκα του μπορούμε να παρατηρήσουμε κάποιες από τις μετακινήσεις που πραγματοποίησε. Μελετώντας λοιπόν την καρτ ποστάλ ν. 71 από την πόλη της Κοζάνης και τις καρτ ποστάλ ν.75-76-77 από το Πισοδέρι, παρατηρούμε ότι ο Alexandre σχεδίασε και ταχυδρόμισε στη γυναικά του δύο καρτ ποστάλ σχετιζόμενες με την πόλη της Καστοριάς (τις ν. 73 και 74). Μεταξύ όλων των καρτ ποστάλ, που αναφέρθηκαν προηγουμένως, υπάρχει συσχέτιση, την οποία θα εξηγήσουμε εκτενέστερα παρακάτω. Η πρώτη καρτ ποστάλ, ν. 73 φέρει ημερομηνία 15 Σεπτέμβριου 1916 στην μπροστινή όψη, όπου υπάρχει το σχέδιο με πενάκι και μαύρο μελάνι, συνοδευόμενη από τον τίτλο: «Kastoria (Kesrie)3 La Presqu’île et la ville prises/ du haut des

1. «Περισσότερες πληροφορίες για τις καρτ ποστάλ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ιστορία του Alexandre Berraud στο Together: Τεύχος 44 και στη σελίδα του περιοδικού στο: https://togethermag.gr/id/i-odysseia-enos-stratioti-sto-makedoniko-metopo/?fbclid=IwAR0z5Lleen3ryOgmGS6_2ghFZJVx0fdyT1ToDI6reYjjyPy-UmtWbIHWANg

Εικόνα 1 – Photo © Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

2. Περισσότερες πληροφορίες για τις καρτ ποστάλ από το Πισοδέρι – Φλώρινα στο Together: Τεύχος 45 και στη σελίδα του περιοδικού στο: https://togethermag.gr/id/i-odysseia-enos-stratioti-sto-makedoniko-metopo-pisoderi-florina/?fbclid=IwAR09F4_RnPKmpYSE9NiWL_t4MRPQBHfgs78mZiTvofCr2chgJMNw-pMTyCs 3. Προφανώς έχει γίνει λάθος στον τρόπο γραφής της τούρκικης ονομασίας της πόλης από τον στρατιώτη γιατί γράφεται Kesriye (Κεσρίγιε).

ΤΟGETHER

Montagnes de la route de Florina/ AB – Καστοριά (Kesrie). Η χερσόνησος και η πόλη όπως φαίνονται από την κορυφή των βουνών από το δρόμο προς τη Φλώρινα / ΑΒ». Στην πίσω όψη, όμως, όπου εντοπίζεται το κείμενο του στρατιώτη, υπάρχει η ημερομηνία 29 Σεπτεμβρίου 1916. Οι δύο αυτές διαφορετικές ημερομηνίες, μαζί με τη μελέτη των κειμένων και σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες καρτ ποστάλ από την Κοζάνη και τη Φλώρινα μας οδηγούν στο εύλογο συμπέρασμα ότι ο στρατιώτης σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ μετακινούνταν συνεχώς στις πόλεις και τα χωριά της περιοχής, έκανε, αρχικά, το σχέδιο στην μπροστινή όψη και μετά ταυτόχρονα με τις μετακινήσεις του ολοκλήρωσε το σχέδιο και το κείμενο πριν τις ταχυδρομήσει (παρακάτω εντοπίζονται επιπλέον πληροφορίες για αυτό το συμπέρασμα). Έτσι, η καρτ ποστάλ αυτή, αν και έχει σχέδιο από την πόλη της Καστοριάς, το κείμενο της επικεντρώνεται στις πολεμικές εξελίξεις της Φλώρινας με τον τίτλο: «Les russes ont pris Florina depuis le 17. Nous marchons avec eux, ils tiennent notre droite./ Pisoderi. 29 Sept. 1916 – Οι Ρώσσοι έχουν απελευθερώσει τη Φλώρινα από της 17. Μετακινούμαστε μαζί τους, υποστηρίζουν την εμπροσθοφυλακή/ Πισοδέρι. 29 Σεπτεμβρίου 1916». Σε ακόμα μία καρτ ποστάλ ο Alexandre ξεκινάει το κείμενο του απευθυνόμενος στη γυναικά του με το «My dearling – Αγαπημένη μου». Στο κείμενο του παρουσιάζει την κατά-

σταση που επικρατούσε με τις μετακινήσεις όλο αυτό το χρονικό διάστημα: «Μετά από 5 νύχτες και 5 ημέρες χωρίς ξεκούραση, είχαμε μόλις 1/2 βράδυ και σήμερα το πρωί, βιάζομαι να εκμεταλλευτώ την ευκαιρία να σας τελειώσω αυτήν την κάρτα από την Καστοριά, που δεν πίστευα ότι θα μπορούσα να τελειώσω». Συνεχίζει περιγράφοντας την κατάσταση της υγείας του «Η υγεία είναι καλή», ιδιαίτερο όμως ενδιαφέρον αποτελεί η δύσκολη καθημερινότητα που βιώνει υπό την απειλή βουλγαρικών οβίδων, που πέφτουν στην πρώτη γραμμή, τραυματίζοντας αρκετούς στρατιώτες. Μία θηριώδη κατάσταση την οποία περικλείει σε μία παράγραφο: «Πέρασα θλιβερές στιγμές…Τι αξέχαστες στιγμές όταν κάθε δευτερόλεπτο αποτελεί το τελευταίο κομμάτι της ζωής! Είναι τρομακτικό». Το κείμενο κλείνει με πληροφορίες για την έλλειψη φαγητού: «Οι προμήθειες έφθασαν, μα δεν ήταν πάρα πολλές. 8 ημέρες ακόμη, μετά όλοι θα πεθάνουν από την πείνα και τη δυστυχία» και δηλώνεται η σπουδαιότητα της αλληλογραφίας: «Τα νέα μας φέρνουν μεγάλη χαρά, και οι εφημερίδες επίσης». Στην πίσω όψη της καρτ ποστάλ υπάρχει συνοδευτικό κείμενο στο οποίο ο Alexandre εξηγεί στη γυναίκα του ότι το σχέδιο από την Καστοριά ολοκληρώθηκε (δηλαδή πρόσθεσε λεπτομέρειες και χρώμα) (εικόνα 2). κατά τον βομβαρδισμό του χωριού Πισοδέρι από τις βουλγαρικές οβίδες.

Εικόνα 2 – Photo (C) Paris – Musée de l’Armée, Dist. RMN-Grand Palais / Pascal Segrette

39

40 ΤΟGETHER

«Στου Σταμάτη» KEIMENO: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

Σ

κοτεινά, δίχως φώτα, την κατεύθυνση την μαρτυρούσαν οι ταμπέλες με τα μεγάλα βέλη. Aκολουθήσαμε δυο-τρία τόσα μέτρησα, το χωριό λεγόταν Βιρό και οι επισκέπτες του πρωτάρηδες, τουρίστες της Κέρκυρας. Εμείς! Φτάσαμε στο μαγαζάκι, απέξω φαινόταν ένα κλασικό ταβερνάκι. Στην είσοδο σε καλωσορίζει η γυναίκα του κυρ Σταμάτη και μαγείρισσα (κακό χούι να μη θυμάσαι ονόματα) αλλά και το μικρό σκυλάκι, ο πιο κατάλληλος για την υποδοχή του μαγαζιού. Μπαίνοντας μέσα χαζεύεις τους τοίχους που είναι στολισμένοι με πίνακες ζωγραφικής, περισσότερο έμοιαζε με γκαλερί παρά με ταβέρνα. Τα έργα ήταν αρκετά για να καταλάβεις το ταλέντο του ιδιοκτήτη, μοντέρνα ζωγραφική και αγιογραφίες και κάπου εκεί μια παλιά ραπτομηχανή της γιαγιάς. Και πριν προλάβεις να περιεργαστείς το χώρο και να θαυμάσεις τα αριστουργήματα, έρχεται για παραγγελία η ευγενέστατη ιδιοκτήτρια, η προφορά της μαρτυρά την ξενική καταγωγή της. Σκοτσέζα, παντρεύτηκε πριν από είκοσι χρόνια τον άντρα της. Κάθεται στο τραπέζι σου με το μπλοκάκι της, συζητά μαζί σου σαν να σε ξέρει χρόνια, το χαμόγελο της σε κερδίζει, καθώς διαβάζει τα πιάτα της

Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις; KEIMENO: ΛIΛΑ ΚYΡΟΥ -Γιαννάκη τι θα ‘θελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις; -Θα ‘θελα να γίνω Θεός!

-Τι;! Θεός; χαχαχα Οι πρώτες σκέψεις μετά από αυτή την απάντηση ήταν, πως αν αυτή η κουβέντα είχε ειπωθεί πριν 2020 χρόνια, σίγουρα δε θα γλίτωνε τον λιθοβολισμό, τη σταύρωση. Αν είχε ειπωθεί κατά τον Μεσαίωνα, η πυρά θα ήταν βέβαιη και τέλος, αν το ξεστόμιζε στο πρόσφατο παρελθόν, ο αφορισμός θα ήταν αναπόφευκτος.

-Ναι Θεός, θέλω να κάνω τόοοσα πράγματα που με κανένα άλλο τρόπο δε θα μπορούσα να τα καταφέρω, πάρα μονάχα ως Θεός!

-Βρε γλυκέ μου, τι επάγγελμα θα ήθελες να κάνεις όταν μεγαλώσεις; -Και γιατί δε με ρωτάς αυτό και ρωτάς, τι θέλω να γίνω; Και κει, απλά με αποστόμωσε. Θα προσπεράσω τη θεϊκή φύση που θα ‘θελε να ‘χει όταν μεγαλώσει και θα αρκεστώ στα χάχανα. Πόσες φορές ρωτήσαμε σε παιδάκια, τι θα ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις; Και περιμέ-

νουμε, απλά η απάντηση τους να αναφέρεται σε ένα επάγγελμα; Είμαστε τώρα παιδιά και μεγαλώνοντας γινόμαστε ένα επάγγελμα; Ο Κώστας- ο δάσκαλος, ο Δημήτρης - ο γιατρός κτλ. Το επάγγελμα μας, εύλογα, μας χαρακτηρίζει, είναι κάτι που ακολουθούμε, αφοσιωνόμαστε, αφιερώνουμε πολύ χρόνο απο τη ζωή μας αλλά πόσες φορές πέσαμε στην παγίδα το να γίνουμε το επάγγελμα μας; Και πλέον χρησιμοποιούμε το ρήμα «είμαι» και όχι το ρήμα «κάνω»; Γινόμαστε το επάγγελμα μας, μπαίνουμε στον ρόλο του επιτάσσει η δουλειά μας, παύουμε να είμαστε εμείς. Κι αν μια δουλειά σε αναγκάζει να ‘χεις κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, οφείλεις να τα αποκτήσεις… Ένας πολιτικός πρέπει να έχει αυτό, αυτό, αυτό κι αυτό για 4 χρόνια, στην καλύτερη περίπτωση. Πόσοι πολιτικοί δεν ενδύθηκαν τον ρόλο τους και ξέχασαν ποιοι είναι; Και, από την άλλη πλευρά, πώς μας κακοφαίνεται όταν κάποιος άνθρωπος ακολουθεί ένα επάγγελμα και η ζωή του δε συνάδει με το έργο του;

ώρας. Μιλά με ειλικρίνεια και σου προτείνει τα καλύτερα, καλομαγειρεμένα στην γάστρα και στην κατσαρόλα, αυτά που σου θυμίζουν το σπίτι σου. Κρασί παραγωγής σε καράφα γυάλινη εποχής, το ίδιο και το σερβίτσιο, όπως μας τα άφησε έτσι τα παρέλαβε… γυαλισμένα. Αυτό το τραπέζι μας έμεινε αξέχαστο σαν να τρώγαμε σε γκαλερί. Περίεργο συναίσθημα, ήταν το πιο γευστικό φαγητό που φάγαμε ποτέ, ήταν και η κουβέντα μας περί τέχνης. Ομορφαίνουν όλα σχεδόν δια μαγείας, όταν υπάρχει στο χώρο. «Όλα είναι τέχνη» είπε ο κυρ Σταμάτης και συμφωνήσαμε κουνώντας συγκαταβατικά το κεφάλι μας, σαν να πιαστήκαμε αδιάβαστοι, τι ξέραμε εμείς από τέχνη; Μικροί μπροστά του, είναι και κάποιοι άνθρωποι που σου αποπνέουν έναν σεβασμό και ας μην τους ξέρεις, μιλούν τα έργα τους. Πρόλαβαν να μιλήσουν τα έργα τέχνης, πρόλαβαν τα χέρια να αποδείξουν το μεγάλο ταλέντο τους. Εύχομαι να ανταμώσουμε σύντομα εκεί στο Βιρό σε τραπέζι με γέλια, χαρές και εξαιρετικό φαγητό και τα στην υγειά μας να δίνουν και να παίρνουν.

ΤΟGETHER

Διαδηλώνει η τέχνη; KEIMENO: ΚΟΡΙΝΑ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ Πολιτιστική Διαχειρίστρια, μεταπτυχιακή φοιτήτρια

41

Μέσω των διαδηλώσεων, οι πολίτες όλου του κόσμου διαχρονικά προσπαθούν να εκφράσουν τα πιστεύω τους. Από το Σικάγο μέχρι την Αθήνα, από την Ιταλία έως την Ινδία συναντάμε κοινωνικούς αγώνες οι οποίοι έμειναν στην ιστορία. Πολλοί καλλιτέχνες από το εγχώριο και διεθνές, προσπάθησαν να αποδώσουν τις διαδηλώσεις των πολιτών μέσα από τα έργα τους.

Giuseppe Pellizza da Volpedo, «Il Quarto Stato» (1901)

Το επικό έργο του ιταλού ζωγράφου Giuseppe Pellizza da Volpedo (1868-1907), «Η τέταρτη τάξη» (Il Quarto Stato,1901) αντανακλά την λαϊκή διαδήλωση, η οποία εξελίχθηκε σε άγρια εξέγερση, από την πλευρά της καταπιεσμένης αγροτικής τάξης, στην Ιταλία, κατά των φεουδαρχών, στην αρχή του 20ου αιώνα. Ο πίνακας του Pellizza de Volpedo έγινε γνωστός μέσα από τoυς τίτλους της ταινίας «1900» του Ιταλού σκηνοθέτη Bernardo Bertolucci η οποία αναφέρεται στην κοινωνική σύγκρουση και τη μεταβολή που συνέβη στην Ιταλία, στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.

Benny Andrews (1930-2006), «Did the bear sit under a tree?» (1969)

Το δεύτερο έργο τέχνης, εντοπίζεται σε μία συλλογική έκθεση στην Νέα Υόρκη το 1963, από καλλιτέχνες οι οποίοι αποτυπώνουν την διεκδίκηση ίσων δικαιωμάτων για τους έγχρωμους πολίτες και για όλες τις μειονότητες, στο Σικάγο. Με αφορμή το «Έχω ένα όνειρο» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, οι καλλιτέχνες επικεντρώθηκαν στην μερική αφαίρεση του χρώματος από τα έργα τους, δίνοντας συχνά έμφαση σε συμβολισμούς.

Δημοσθένης Κοκκινίδης «Διαδήλωση» (1980)

Δημοσθένης Κοκκινίδης «Διαδήλωση» (1980)

Ω

ς διαδήλωση εννοείται η οργανωμένη συγκέντρωση των πολιτών με σκοπό την ελεύθερη έκφραση των πεποιθήσεων και απόψεών τους για την προβολή των αιτημάτων και των διεκδικήσεών τους. Το δικαίωμα στην διαδήλωση ή αλλιώς το δικαίωμα της συνάθροισης ή του συνέρχεσθαι, κατοχυρώνεται στο άρθρο 11 του Ελληνικού Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Με άλλα λόγια, οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν ελεύθερα το περιεχόμενο, το είδος, το μέρος και την χρονική περίοδο της διαδήλωσης όπως επίσης και τον τρόπο έκφρασης των αιτημάτων τους, για παράδειγμα η καθιστική διαμαρτυρία, η διαδήλωση με την συμμετοχή μουσικών οργάνων κλπ. Ο σκοπός της διαδήλωσης μπορεί να είναι κοινωνικός, πολιτικός, θρησκευτικός, για επίκαιρα ζητήματα, χωρίς κανένα «θεματικό όριο». Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η διαδήλωση πρέπει να είναι ήσυχη και άοπλη.

Η Ελένη και…οι φθινοπωρινές κι άλλες ιστορίες KEIMENO: ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΡΑ Η Ελένη και…οι Φθινόπωρο εσύ μέσα στα φύλλα τα ξερά αγέρας περνά εκεί στο μπάλωμα με σπάγγο που ‘χεις στην καρδιά κι αν τραβήξεις την άκρη του -που τόσο βιαστικά εκόπηθα ακούσεις μια φωνή βαθιά, πικρή λες και βγαίνει μες από τη γη να λέει: εσύ το άφησες να γίνει στον πόλεμο που μονάχη σου στάλθηκες

σαν λάφυρο με δείχνεις κι ύστερα οι άλλες γλώσσες περνάνε από πάνω μου -το φχαριστιέσαιτάχα να με κλείσουν τέτοια είσαι να το θυμάσαι· τίποτα δεν κλείνει τα άλλα έκλεισαν; μπαγκάζια όλα πόσο σ΄ αρέσουν τα μπαγκάζια τα περιφέρεις εδώ κι εκεί ιστορίες να αφηγείσαι μήπως τάχα μου αυτό δεν κυνηγάς φθινοπωρινές κι άλλες ιστορίες; Αλλά ο σπάγγος ποτέ δεν ετραβήχθη -γιατί άλλωστε; Ο χρόνος έχει καλύτερα τραβήγματα.

Τέλος, ο πίνακας του Δημ. Κοκκινίδη(1929-2020), είναι εμπνευσμένος από τις ακούραστες διαδηλώσεις πολιτικοκοινωνικού ριζοσπαστισμού, οι οποίες κατέκλυζαν την Αθήνα από την περίοδο της μεταπολίτευση και μετά. Πρωταγωνιστικό ρόλο στο έργο του έχει ο άνθρωπος, είτε αυτός λειτουργεί ατομικά είτε συλλογικά. Σε αρκετές περιπτώσεις, αποδείχθηκε πως μέσα από τις διαδηλώσεις οι φωνές των πολιτών εισακούστηκαν και υλοποιήθηκαν τα αιτήματά τους. Στην χώρα μας, πριν από μερικούς μήνες, τροποποιήθηκε το άρθρο 11 του Συντάγματος περί δικαιώματος στην διαδήλωση. Αλήθεια, απειλούνται οι κοινωνικοί αγώνες;

42 ΤΟGETHER

«Σε ποιό ταξίδι σ’ έχω ξαναδεί» ΚΕΙΜΕΝΟ: ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΖΟΥΡΚΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Μια μέρα θα ξυπνήσεις και θα προσέξεις το χρώμα. Θα βρεις γωνίες στο φώς, θα δεις τις αιτίες χωρίς αφορμές. Χωρίς δικαιολογίες. Δε θα είναι πια υπεύθυνες οι Δευτέρες για όσα δεν ξεκίνησες, οι καταιγίδες για όσα δεν πρόλαβες, οι χειμώνες, για όσα ξέχασες. Είναι γοητεία το μάταιο των ευχών, όταν ένα σύμπαν διαλύεται, το έχει πει ο Μίλτος. Ας μένει ημιτελής η ροή κάθε ευχής・να γράφει πάντα τρία τέταρτα στον κύκλο ζωής της, για να μην την χάνεις. Δεν είναι ιδέα μου, σ’ έχω ξαναδεί σε κάποιο ταξίδι, είμαι σίγουρη. Μια μέρα θα ξυπνήσεις και το άρωμα σου θα έχει αλλάξει. Θα έχεις βρει ποιό είναι το ταξίδι σου και ποιός ταξιδεύει μαζί σου. Θα έχεις βρει εκείνο το μπαλκόνι από όπου θα βλέπεις τον ορίζοντα ανοιχτά και θα ξέρεις ότι εκεί ήσουν πάντα. Έπρεπε απλώς...να ξυπνήσεις.

Μ

Ο

Υ

Σ

Ι

Κ

Η

EΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΓΚΟΥΝΤΩΝΗ

THE FLAMING LIPS American Head

THE BOY Αντιλόπη

Θ

α μετρήσουμε μέχρι το τρία και θα πούμε ταυτόχρονα το αγαπημένο μας μέρος στη γη! Α «Αντιλόπη» γράφτηκε, ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο από τον The Boy κατά τη διάρκεια του Lockdown. Μια ιστορία με πρωταγωνιστές ένα Κορίτσι, ένα Αγόρι και μια Γάτα. Μέσα σε ένα μικρό διαμέρισμα κάπου στο κέντρο της Αθήνας, φροντίζουν και προστατεύουν ο ένας τον άλλον και ονειρεύονται. Ονειρεύονται τη ζωή έξω. Πως μοιάζουν τα μπαρ, τα σινεμά και οι ταβέρνες. Άλλες φορές έχουν κόσμο, παλμό και άλλες φορές επικρατεί σιωπή. Ένας διαφορετικός κόσμος αρχίζει για όλους. Ο The Boy συνεχίζει να γράφει το soundtrack των καιρών μας, ακόμα και αν οι μέρες μας αλλάζουν. «Πάνω που το τέλος έμοιαζε κοντινό» μια νέα πνοή ανανέωσης έφτασε. Το άλμπουμ «Αντιλόπη» κυκλοφορεί από την Inner Ear.

Ο

ι Flaming Lips κυκλοφορούν το 21ο άλμπουμ της καριέρας τους, ενστερνιζόμενοι αυτή τη φορά την ταυτότητά τους ως ένα αμερικανικό συγκρότημα. Την ανακοίνωση της κυκλοφορίας τους, ακολούθησε το κείμενο του frontman, Wayne Coyne, στο οποίο ο ίδιος εξηγεί την ουσία και την έμπνευση πίσω από το American Head. «Ναι η βάση, το κέντρο μας είναι η γη, θέλουμε όμως να δούμε τι γίνεται, τι συμβαίνει όταν πάνω σε αυτό το concept διοχετεύουμε συνειδητά το αμερικανικό rock n roll.» Μουσικά το American Dream αντιπροσωπεύει τη χρυσή τομή ανάμεσα στο ψυχεδελικό φαντασιακό των Flaming Lips και τη στιχουργική λεπτότητα και τρυφερότητα του Coyne. Στον κατάλογο του συγκροτήματος το συγκεκριμένο άλμπουμ στέκεται δίπλα στα εμβληματικά “ The Soft Bulletin” και το “Yoshimi Battles the Pink Robots”. Στις καλύτερες στιγμές του δίσκου: “ Will You Return / When You Come Down”, “Dinosaurs on the Mountain” & “Brother Eye”.

ΠΑΙΔI ΤΡΑYΜΑ Θα καταστρέψω τον Κόσμο

Τ

ο Παιδί Τραύμα γράφει μουσική και λέξεις σε μια ψηλή πολυκατοικία στο κέντρο της Αθήνας. Η πραγματική του ταυτότητα παραμένει μυστική. Στον νέο του δίσκο, «Θα Καταστρέψω τον Κόσμο», δημοσιεύει το απόρρητο έγγραφο της πολυσέλιδης απολογίας του παρανοϊκού εγκληματία, η οποία παρέμενε μυστική σχεδόν τρεις δεκαετίες. Το άλμπουμ περιλαμβάνει δέκα τραγούδια, βασισμένα αυτολεξεί στην απολογία αυτή. Η αληθινή ιστορία πάει κάπως έτσι: Μέσα δεκαετίας 1990. Οι αρχές συλλαμβάνουν έναν παρανοϊκό εγκληματία, λίγο πριν ολοκληρώσει το έργο του. Αυτοαποκαλείται «Άνθρωπος Κακός» και σοκάρει τους πάντες με την απολογία του: Μια γυναίκα κλειδωμένη σ’ ένα δωμάτιο. Εκρηκτικά στους δημόσιους χώρους. Δηλητήριο στα υδραγωγεία. Έχει ένα φρικτό σχέδιο: Να καταστρέψει τον κόσμο. Καταδικάζεται ομόφωνα σε ισόβια και η υπόθεσή του μένει αυστηρά απόρρητη για λόγους καθησυχασμού της κοινής γνώμης. Το άλμπουμ «Θα καταστρέψω τον Κόσμο» κυκλοφορεί LP, CD και digital από την Inner Ear.

VARIOUS ARTISTS ANGELHEADED HIPSTER The Songs of Marc Bolan & T. Rex

H

μουσική κληρονομιά του Marc Bolan και των T. Rex τιμάται με ένα πολυσυλλεκτικό tribute άλμπουμ. Με τη συμμετοχή των Nick Cave, U2, Father John Misty, Elton John, Joan Jett και πολλών ακόμα μεγάλων καλλιτεχνών κλασσικά κομμάτια ξαναζωντανεύουν μέσα από τις φωνές των ανθρώπων που αποτίουν το δικό τους φόρο τιμής στο θρύλο και την ιδιοφυία του Bolan. Οι ηχογραφήσεις του άλμπουμ έγιναν στη Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, το Λονδίνο, το Παρίσι και σε άλλες πόλεις του κόσμου, εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις, όπως άλλωστε έκαναν και τα τραγούδια του. Ο τίτλος της συλλογής είναι εμπνευσμένος από τους στίχος του ποιήματος “Howl” του Allen Ginsberg. Στα highlights του άλμπουμ: Nick Cave “Cosmic Dancer”, Father John Misty – “Main Man”, U2 feat. Elton John – “Bang A Gong (Get It On)”.

ΤΑ ΠΆΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΠΑΙΔΙΚΌ - ΕΦΗΒΙΚΌ - ΦΟΙΤΗΤΙΚΌ

ΦΙΛΙΠΠΟΥ Β 2 ΚΟΖΑΝΗ ΤΗΛ 2461033525 www.douzeni.gr • https://shop.douzeni.gr

T

A

I

N

I

E

Σ

7η τέχνη και εκπαίδευση

Η ζωή στο σχολείο χωρίς ωραιοποίηση με τη ματιά σημαντικών σκηνοθετών. Η εφηβεία και η αθωότητα, η εξουσία, το ζήτημα της ταυτότητας, ο διδακτισμός, η ελευθερία και η αμφισβήτηση, ο ρατσισμός, η βία, οι ταξικοί φραγμοί ,η παιδεία και ο ρόλος του εκπαιδευτικού, σε διαφορετικές εποχές και χώρες.

ΑΝAΜΕΣΑ ΣΕ ΤΟIΧΟΥΣ, ENTRE LES MURS (2008) Σκηνοθεσία: ‎Laurent Cantet

μορφώσει αλλά και να τους κατανοήσει. Διάλογος που μέσα στη διάρκεια μίας ολόκληρης σχολικής χρονιάς καταλήγει σε ένα καίριο σχόλιο πάνω στο εκπαιδευτικό σύστημα και το ρόλο της παιδείας στη διαμόρφωση της σύγχρονης κοινωνίας.

MY GOOD ENEMY / MIN BEDSTE FJENDE (2010) Σκηνοθεσία: Oliver Ussing

Σε μια υποβαθμισμένη συνοικία του Παρισιού, ένας νεαρός καθηγητής και οι 25 μαθητές μιας τάξης του λυκείου ξεκινούν μια σχολική χρονιά η οποία θα βάλει σε δοκιμασία τις αξίες και τα πιστεύω τους. «Ανάμεσα στους Τοίχους» ενός σχολείου εξελίσσεται ένας ασταμάτητος διάλογος μεταξύ ενός καθηγητή γαλλικών και των μαθητών του, στην προσπάθεια του πρώτου να τους αφυπνίσει, να τους

ήσυχο παιδί που του αρέσει το μπαλέτο. Λόγω του χαρακτήρα και των ενδιαφερόντων του δέχεται συνεχείς εκφοβιστικές επιθέσεις από μία ομάδα συμμαθητών του που φτάνουν σε ακραίες καταστάσεις. Στην προσπάθειά του να βρει διέξοδο, έρχεται σε επαφή με τον Τοκέ, έναν συμμαθητή του επίσης θύμα εκφοβιστικών επιθέσεων. Μαζί μοιράζονται τους προβληματισμούς τους και καταστρώνουν σχέδια για να πλήξουν τους εκφοβιστές τους. Σταδιακά προσελκύουν κι άλλα παιδιά

PINK FLOYD: THE WALL (1982) Σκηνοθεσία:

Η ιστορία εξελίσσεται σε ένα Γυμνάσιο της Δανίας με πρωταγωνιστή τον Alf, ένα

‎Alan Parker Στο στόχαστρο του δημιουργού μια σειρά από θεματικές: η καταπιεστική εκπαίδευση που πληγώνει ανεξίτηλα, η αχρείαστα σκληρή κι εχθρική κοινωνία, οι φονικές ιμπεριαλιστικές πολιτικές, η αποξένωση των ανθρώπων και η μεταξύ τους απομόνωση, η κατάδυση στην κατάθλιψη. Ο Pink είναι ένας πετυχημένος

ροκ σταρ. Έχει χτίσει ένα φανταστικό τείχος που δεν επιτρέπει τίποτα να το διαπεράσει. Στο σχολείο, ένα εργοστάσιο παραγωγής ομοιόμορφων, άβουλων χαρακτήρων ο τοίχος ψήλωσε και έγινε πιο στέρεος. Ο Pink όμως κατάφερε να το τελειώσει, μεγάλωσε και παντρεύτηκε μια γυναίκα που πίστευε θα του έδινε την αγάπη που στερήθηκε από τη μητέρα του. Ξανά όμως στάθηκε άτυχος και ο τοίχος μεγάλωσε ακόμη περισσότερο. Σε μια κατάσταση μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας συνειδητοποιεί πως όλα είναι αλληλένδετα: Σεξ, θάνατος, μουσική, πλούτη. Καταλαβαίνει πως πρέπει να σπάσει τον τοίχο, να ζήσει έξω.

FB: @camelotcoffeecocktailsdrinks T. 2461 021120 KΟΖΆΝΗ

Ο

κρόκος είναι ένα δυναμικά, εξελισσόμενο προϊόν με σημαντικές προοπτικές στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Ο συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών έχει αποκτήσει σύγχρονες εγκαταστάσεις, θέτει νέες αρχές για την οργάνωσή του και εκπαιδεύει το προσωπικό και τους καλλιεργητές εφαρμόζοντας καινοτόμα προγράμματα. Παράλληλα, σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς αλλά και με την αμέριστη συμπαράσταση των τοπικών

φορέων έχει θέσει σημαντικούς στόχους για την προώθηση του κρόκου. Τα σημαντικότερα βήματα αφορούν στην προβολή και προώθηση του προϊόντος με δυναμικό marketing, τη βελτίωση της συσκευασίας και τη γνωστοποίηση των χρήσεων του κρόκου στην εγχώρια αγορά. Μια σημαντική προοπτική είναι η δημιουργία υποδομών που θα συμβάλλουν στην επέκταση της καλλιέργειας και άλλων αρωματικών φυτών στην περιοχή θέτοντας έτσι νέες προοπτικές για βιολογικές και αποδοτικές καλλιέργειες.

46 ΤΟGETHER

Γλυκιά κολοκυθόπιτα ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΒΑΣΙΛΕΊΟΥ, TETIS FLAKES

Εκτέλεση A. Προετοιμασία της ζύμης 1. Στο μίξερ με τον γάντζο προσθέτουμε το αλεύρι, το ελαιόλαδο, το ξίδι, το αλάτι και το νερό και χτυπάμε σε χαμηλή ταχύτητα για περίπου 5 λεπτά.

2. Καταλαβαίνουμε ότι η ζύμη είναι έτοιμη όταν αρχίζει να ξεκολλάει από τα τοιχώματα της λεκάνης και αρχίζει να μαζεύεται πάνω στον γάντζο.

3. Η ζύμη πρέπει να είναι μαλακή και ελαστική και να κολλάει ελαφρώς στο χέρι μας.

4. Όταν το ζυμάρι μας είναι έτοιμο, σκεπάζουμε το μπολ με μεμβράνη κουζίνας και το αφήνουμε να ξεκουραστεί εκτός ψυγείου για 30 λεπτά περίπου.

Υλικά για το ζυμάρι: 250 ml χλιαρό νερό 2 κ.σ. ξύδι 3 κ.σ. ελαιόλαδο 1/2 κ.γ. αλάτι 500 γρ. αλεύρι τύπου 55% 200 γρ. μαργαρίνη, σκληρή 2 κ.σ. σιμιγδάλι (για τη γέμιση) νισεστέ για το άνοιγμα των φύλλων Υλικά για τη γέμιση 500 γρ κολοκύθα, τριμμένη 500 ml γάλα, πλήρες 1/2 κούπα ζάχαρη, για πιο γλυκό αποτέλεσμα μπορείτε να αυξήσετε τη δόση σε 1 κούπα 5 κ.σ. νισεστέ 2 βανίλιες 1 κ.γ. κανέλα, σε σκόνη (προαιρετικό) 1/4 κ.γ. μοσχοκάρυδο, σε σκόνη (προαιρετικό) Για το σερβίρισμα άχνη ζάχαρη κανέλα σε σκόνη

B. Προετοιμασία της κρέμας κολοκύθας 1. Κόβουμε την κολοκύθα μας σε κομμάτια και την τρίβουμε στον τρίφτη. Αν έχει πολλά υγρά, τη βάζουμε σε ένα στραγγιστήρι ώστε να φύγουν τα πολλά υγρά.

2. Σε μια μεγάλη κατσαρόλα, προσθέτουμε την κολοκύθα και τη μισή ποσότητα του γάλακτος και τα βράζουμε. Την άλλη μισή ποσότητα του γάλακτος την κρατάμε ώστε να διαλύσουμε το νισεστέ, το οποίο θα προσθέσουμε προς το τέλος ώστε να δέσει η κρέμα μας.

3. Μετά από περίπου 15 λεπτά και αφού έχει μαλακώσει η κολοκύθα μας προσθέτουμε στο μείγμα τη ζάχαρη και ανακατεύουμε ώστε να λιώσει η ζάχαρη.

4. Εν συνεχεία, προσθέτουμε το γάλα που κρατήσαμε στην άκρη αφού διαλύσουμε σε αυτό το νισεστέ.

5. Τέλος προσθέτουμε τις βανίλιες, την κανέλα και το μοσχοκάρυδο.

6. Απομακρύνουμε από τη φωτιά, σκεπάζουμε με μια διαφανής μεμβράνη και αφήνουμε να κρυώσει. Γ. Άνοιγμα του φύλλου 1. Σε ένα μπρίκι λιώνουμε τη μαργαρίνη σε χαμηλή φωτιά και αφήνουμε στην άκρη.

2. Χωρίζουμε τη ζύμη σε 2 κομμάτια, από τα οποία θα δημιουργήσουμε το πάνω φύλλο και το κάτω φύλλο. Επειδή το κάτω φύλλο θέλουμε να είναι λίγο πιο χοντρό δε χωρίζουμε ισομερώς τη ζύμη αλλά σε ποσοστό 55%-45%.

3. Παίρνουμε το μικρότερο κομμάτι και το χωρίζουμε σε 5 ίσα μπαλάκια και το μεγάλο σε 6. Ξεκινάμε με τα 5, τα άλλα 6 τα αφήνουμε και πάλι στο μπολ καλυμμένα με πετσέτα.

4. Πασπαλίζουμε τον πάγκο μας με νισεστέ και με τη χρήση ενός λεπτού πλάστη ανοίγουμε το μπαλάκι σε δίσκο με διάμετρο περίπου 20 εκατοστών αφού το πασπαλίσουμε με ελάχιστο νισεστέ.

5. Σε ένα ρηχό πιάτο απλώνουμε νισεστέ και βάζουμε τον πρώτο δίσκο. Απλώνουμε με ένα πινέλο απαλά μια γενναία κουταλιά της σούπας από τη λιωμένη μαργαρίνη και συνεχίζουμε με τα υπόλοιπα 4 μπαλάκια. Προσοχή, στον τελευταίο δίσκο δε βάζουμε μαργαρίνη αλλά νισεστέ. Καλύπτουμε το πιάτο με τους δίσκους με διαφανής μεμβράνη και από πάνω βάζουμε πάλι νισεστέ ώστε να συνεχίσουμε με τα υπόλοιπα 6 κομμάτια.

6. Αφού ολοκληρώσουμε και με το τελευταίο δίσκο, πασπαλίζουμε με νισεστέ, καλύπτουμε με διαφανής μεμβράνη και βάζουμε στο ψυγείο ώστε να κρυώσει ξανά η μαργαρίνη, η οποία θα ενώσει την κάθε ομάδα φύλλων σε ένα φύλλο.

7. Αφήνουμε στο ψυγείο για τουλάχιστον μια ώρα. Δ. Προετοιμασία της πίτας 1. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 200ο C και βάζουμε τη σχάρα του φούρνου στην πιο χαμηλή θέση.

2. Απλώνουμε νισεστέ στον πάγκο και παίρνουμε την εξάδα των δίσκων μας. Με ένα λεπτό πλάστη ανοίγουμε την εξάδα σε μεγαλύτερη διάσταση από ότι το ταψί μας (στρόγγυλο ταψί διαμέτρου 30 cm ή σε ένα ορθογώνιο ταψί 35 x 30 cm) ώστε να έχουμε περιθώριο για τον κόθρο.

3. Απλώνουμε το σιμιγδάλι στον πάτο της πίτας και έπειτα προσθέτουμε την κρέμα κολοκύθας και εν συνεχεία την καλύπτουμε με το πάνω μέρος της πίτας, αφού το ανοίξουμε πρώτα.

4. Πασπαλίζουμε την πίτα μας με μαργαρίνη και έπειτα χαράζουμε με ένα μαχαίρι στα επιθυμητά κομμάτια.

5. Ψήνουμε στην πιο χαμηλή σχάρα προθερμασμένου φούρνου, στους 200* C για 45-60 λεπτά στις αντιστάσεις ή μέχρι να γίνει τραγανή και πάρει χρώμα.

6. Όταν είναι έτοιμη και τη βγάλουμε από το φούρνο την τοποθετούμε (χωρίς το ταψί) σε μια σχάρα ώστε να μην «ιδρώσει» η βάση της.

7. Αφού κρυώσει πασπαλίζουμε την κολοκυθόπιτα με άχνη ζάχαρη και μπόλικη κανέλα. Περισσότερα: tetisflakes.gr

ΤΟGETHER

47

Ματωμένες καρδιές… Ο Κώστας Μπουζούκης διάβασε τις διευλεύσεις των πλανητών και υπογράφει τις αστρολογικές μηνιαίες προβλέψεις του για όλους μας! ΚΡΙOΣ 21.3-20.4

Φωτιές έβαλες και πώς θα τις σβήσεις; Προσπαθώντας να καλύψεις τα κενά σου, πρόσωπα και λόγια βάζουν φωτιά! Τώρα όμως, πρέπει να διώξεις πρόσωπα και να απέχεις από καταστάσεις που σε αγχώνουν. Χρειάζεσαι να βάλεις στόχους για νέα ξεκινήματα. Πρόσεχε την καρδιά σου.

ΤΑYΡOΣ 21.4-20.5

Ακροβατείς σε ένα σκοινί που είναι πολύ τεντωμένο και ισορροπία μεταξύ ουρανού και γης είναι πολύ δύσκολο να κρατήσει. Να προσέχεις μέχρι το τέλος της διαδρομής. Φορέστε σωσίβιο ή αλεξίπτωτο. Είναι καιρός να μάθετε να αγαπάτε με λιγότερο συναίσθημα. Προσοχή τη διατροφή σας.

η

ΔIΔΥΜΟΙ 21.5-21.6

Τα όνειρα σας, η δύναμη σας. Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, αν και εσείς είστε από τους λίγους που δεν εγκαταλείπουν τη μάχη. Αυτό τον μήνα πρέπει να δείτε ερωτικές υποθέσεις από το παρελθόν. Πισωγυρίσματα και οικονομικές απολαβές. Κράτα τις δυνάμεις σου για ένα φθινόπωρο, που τα φύλλα χαϊδεύουν φύλλο.

ΚΑΡΚIΝΟΣ 22.6-22.7

Οι διακοπές δεν τελειώνουν ποτέ για σας. Αλλά το καλοκαίρι τελείωσε και συ πρέπει να ανασυγκροτήσεις τις δυνάμεις σου. Σιγά σιγά πρέπει να μπεις στο παιχνίδι ξανά. Νέα πρότζεκτ και δουλειά σου χτυπούν την πόρτα. Μαζί με όλα αυτά, έχουμε και ανεκπλήρωτους έρωτες που πάγωσαν το καλοκαίρι γιατί η καρδιά σου και το μυαλό σου ήταν μόνο σε μια αγάπη. Αυτή η αγάπη σε έκανε να νιώσεις πως η ματωμένη σου καρδιά σταματά να πονά. Μην κάνεις άσκοπα πισωγυρίσματα.

ΛEΩΝ 23.7-23.8

Όλο παράπονα και γιατί σαν τρων. Το πρόβλημα είναι στους στόχους σας και στη λύση των προβλημάτων σας. Είναι τόσο εύκολα να λυθούν, τα διογκώνετε τόσο που το μυαλό σας δεν μπορεί να ηρεμήσει. Καλό είναι να ασχοληθείτε με το σπίτι και την ασφάλεια του.

ΠΑΡΘEΝΟΣ 24.8-22.9

Και τρως και ψεύδεσαι! Για σένα ο χρόνος έχει σταματήσει στο παρελθόν και για το μέλλον η ζωή, σας επιφυλάσσει ταξίδια και οι έντονες μετακινήσεις. Καλό είναι να πάρεις απόσταση από τον ερωτικό σου σύντροφο και να δεις φίλους και πρόσωπα παραμελημένα. Φόρτισε τις μπαταρίες σου και κάνε το ταξίδι που θα σε φέρει κοντά στον στόχο σου.

ΖΥΓOΣ 23.9-22.11

Ξεκαθάρισμα και αποσυμπίεση του οπλικού συστήματος σου. Άρχισε να ακονίζεις τα μαχαίρια σου και να γεμίζεις με πολεμοφόδια το μυαλό σου. Μπαίνεις στην αρένα της μάχης, που θα σε φέρει κοντά στο τρόπαιο που τόσο καιρό θέλεις. Ο ερωτισμός, το σεξαπίλ σου και αυθόρμητα αγγίγματα θα είναι τα ατού σου που θα σε κάνουν νικητή.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ 23.10-22.11

Λόγια που είπες, μην τα ξαναλές, όλα τα θυμάμαι. Ο χρόνος είναι δάσκαλος που γιατρεύει και πληγώνει ταυτόχρονα. Ένας μήνας που θα φέρει στον επαγγελματικό τομέα θετικές εξελίξεις και γνώση. Άλλωστε η γνώση είναι δύναμη… Εσύ από δύναμη ξέρεις καλά και πώς να τη χειρίζεσαι . Δες τα σημάδια του χρόνου, που εσύ χάραξες σε ματωμένες καρδιές με το σύμβολο του σκορπιού. Μια ματωμένη καρδιά θα ακούει τη δική σου, σφραγισμένη πόρτα.

ΤΟΞOΤΗΣ 23.11-21.12

Πατάς γκάζι και όπου σε βγάλει. Είσαι ο αέρας του Φθινοπώρου που σκορπά τα φύλλα. Έτσι και ένας έρωτας αυτό τον μήνα θα σκορπίσει, για να πάρει θέση η μοναξιά. Καλό είναι να μείνεις λίγο μόνος για να δεις τι θέλεις. Να χαράξεις μια καινούρια πορεία και σαν καλλιτέχνης που είσαι , να γεμίσεις την γκαλερί σου.

ΑΙΓOΚΕΡΩΣ 22.12-19.1

Τι να πω για σας πνεύματα της τάξης και της ισορροπίας; Πρέπει όμως, αυτό τον μήνα να ρωτάς τον ουρανό σου τι θέλει, τι θέλει η καρδιά σου και ποθεί. Πρέπει να αγαπήσεις και να αγαπηθείς. Η χρονιά θα είναι ευνοϊκή για σένα. Έφθασε ο καιρός που θα πολεμήσουν σύμμαχοι δίπλα σου στο μέλλον.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ 20.1-19.2

Αχχχ! Καρδιά μου έχεις το μήλο και το μαχαίρι αλλά δεν παίρνεις την απόφαση να το φας. Φοβάσαι να το φας μόνος σου. Δεν είναι δηλητηριασμένο απλά η μοναξιά είναι αυτή, που δηλητηριάζει την καρδιά σου. Δεν είσαι μόνος, έχεις ανθρώπους που σε βοηθάνε και σε σκέφτονται. Βούλιαξε όσο θέλεις στην άμμο της ερήμου των ψευδαισθησιών , ένα χέρι στο τέλος, θα σε κρατήσει ζωντανό. Έχε πίστη.

ΙΧΘΥΣ 20.2-20.

Ξεκαθάρισμα των ανθρώπων που δεν κολλούν μαζί σας. Επιτέλους, καταλάβατε ότι κάποια χνώτα δεν σας ταιριάζουν. Καλώς ή κακώς το καταλάβατε τώρα, μέσα στη διαδρομή του μυαλού σας. Δώστε σημασία στον ερωτικό σας σύντροφο και σε επαγγελματικά σχέδια που θέλουν προσοχή. Ασχοληθείτε με αισιοδοξία και τολμήστε να κολυμπήσετε στα βαθιά νερά του ωκεανού σας.

Φον Κοζάνη και Καστοριάς Κοζάνη