Together Free Press n.43

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΚΟΖΑΝΗ_ ΠΤΟΛΕΜΑÏΔΑ_ ΓΡΕΒΕΝΑ_ ΚΑΣΤΟΡΙΑ_ ΦΛΩΡΙΝΑ

TOGETHER 43

EDITORIAL 43

-Ελβιέλα μου λέει ο Σωτήρης. Αυτό είναι! Έχω ιστορικά αρχεία στον υπολογιστή μου και σε μια αναδόμηση τους θα κάνουμε ένα εξώφυλλο Ελβιέλα! Στο Τοgether όμως η Eλβιέλα θα παίξει με όρους Bauhaus και Kandinsky. Πάμε να δούμε το ελληνικό design της δεκαετίας του 70!

-Μα τι είναι η Ελβιέλα βρε Σωτήρη; -Το σήμα της εμπιστοσύνης! Σύμβολον ανυπερβλήτου τεχνικής τελειότητας! Έλβις Πρίσλευ ξαναέλα, με παπούτσια ελβιέλα! Και είχε δίκιο... Η Ελβιέλα παραχώρησε το όνομά της σε μια ολόκληρη Ο μεταμφιεσμένος, ο άλλος, ο αλλαγμένος, ο διαφορετικός. Ο ανάποκατηγορία παπουτσιών αυτά που σήμερα λέμε “σταράκια”. Όποιος λοιπόν ήθελε να αναφερθεί σε πάνινα παπούτσια με λαστιχένια σόλα δος κόσμος, το mundus reversus σηματοδοτεί την αλλαγή της ταυτότηαυτήν ακριβώς τη λέξη χρησιμοποιούσε! τας μας. “Ελβιέλα θα φορέσω για ν’ αρέσω!” Το και καρναβάλι, εκτός από «ανάποδος κόσμος», είναι κι ένας κόσμος που τα αντίθετα ενώνονται, όπως η ζωή κι ο με θάνατος, τα γηρατειά κιροκ!» η “Ροκ είναι σμόκιν και ελβιέλο / είναι ο Αμπότ τον Κοστέλο / αυτοί ‘ναι ο Σταμάτης Κραουνάκης μεκαι την οΆλκηστη Πρωτοψάλτη. νιότη,τραγουδούσε το “πάνω” και το “κάτω”, η γυναίκα άνδρας. Μα να αναγνωρίζουμεαλλού μόνο τα πάνινα της Converse, όταν η Ελλάδα μέχρι τις Αλλού μεταμφιέσεις, καμουζέλες, αλλού μούσκαροι, αλλού αρχές της δεκαετίας του ’80 είχε τη δική της λέξη για να περιγράψει μασκαράδες και αλλού καρνάβαλοι... τα συγκεκριμένα παπούτσια; TαΝα τείχη ανάμεσα στα τραγούδια της ευθυμίας που άλληγκρεμίζονται, μια ασθένεια της εποχής μας!

Για δες! Από ένα όνομα, ήρθε στην επιφάνεια μια ολόκληρη εποχή. Μια εποχή όπου οι άνθρωποι έπλεναν τα δόντια τους με κολινό, φορούσαν ελβιέλες και έγραφαν με μπικ! Η υπεραξία ενός προϊόντος φαίνεται όταν το ίδιο ενσωματώνει τη μνήμη και ενισχύει την ταυτότητά του. Πως μπορεί να σχεδιαστεί σήμερα μια συσκευασία για την Ελβιέλα; Τι θα γινόταν αν το παρελθόν συναντούσε το μέλλον; O εκμοντερνισμός ενός παρελθοντικού και πολιτισμικού προϊόντος! Αναρωτιέμαι, σε πόσες περιπτώσεις σήμερα τα προϊόντα ταυτίζονται του όλες ανήκουν; τις άλλες της χρονιάς. με επιτρέπεται το είδος στο οποίο Σεμέρες ελάχιστες. ΗΈχοντας Ελβιέλα τελειοποιήσει με την σύγχρονητηοπτικοποίηση είναι ένας φόρος μεταμφίεσήτης μας ψάχνουμε νατιμής βρούμε εκείστο παρελθόν και το λαικό σχέδιο που αρχίζει να ξεθωριάζει από την μνήμη νον που δεν μπορούμε να ξεγελάσουμε γράφει ο Robert Brault. Έτσιμας, δεν ενώ παράλληλα φέρνει στο σήμερα την ανάγκη εικονοποίησης και οπτικής κάνουμε στην Ελλάδα όλο τον χρόνο άλλωστε; επικοινωνίας. Φτάσαμε επιτέλους στην εποχή αυτή πουημπορούν να συναντηθούν Έτσι θα κλείσουμε την χρονιά, και αυτή θα είναι δική μας ευχή για όλους σας. Ανοίξτε πόρταηκαι αφήστε Μέρκελ, το παρελθόν να εισβάλλει στο παρόν στον ίδιοτην χώρο... Άνγκελα ο Ντόναλντ Τράμπ, ο Γκούφη , ο και να δημιουργήσει το μέλλον. Μητσοτάκης, ο Ερντογάν, η Μέρυλιν Μονρό, ο Κολοκοτρώνης ένα χα-

Και ο spiderman κουκουλοφόρος είναι!

ανεβαίνουν. Τι “κουμαντάρει” τον κόσμο αυτές τις ημέρες αν όχι το Η Ελβιέλα υπήρξε σύμβολο των άγριων νιάτων του ΄50 αλλά χιούμορ ανάμεικτο μετοσαρκασμό. και όλων των γενεών της ροκαμπίλι, ροκ, πανκ ροκ, grunge, και emo μόδας! Σαν μοιάζουν για αυτόν τον τόπο απόκριες, ευκαιρία Οιαγχολυτικό ελβιέλες έγιναν το σύμβολο μιας γενιάς παρέαοιμε τον Jamesμια Dean, για αποσυμπίεση όπου ο καθένας ή ψευτοτολμά να κάνει ότι δεν το λευκό του μπλουζάκι, το τζιν καιτολμά το αθλητικό του!

νουμάκι Spiderman! και αν είναι γιααυτά μια είναι μέρα Όσο γιακαι τονοσυμβολισμό, οι Αυτό μάγοι κουβαλούν ταεπιτυχία, δώρα τους,ηγέτες τα δώρα και.. έκαστος Κανένα στο είδος αμετάβλητα. δεν του. χάνει την ιδιότητα του όσα χρόνια και αν περάσουν! Να μια Αποκριά ακόμη ευχή! Καλή Καλές γιορτές, καλή ανάγνωση! ΚέλλυΓρηγοριάδου Γρηγοριάδου Κέλλυ

Που θα βρείτε το Together Σημεία Διανομής Together TOGETHER 2

Κοζάνη Κοζάνη Αεροδρόμιο Αεροδρόμιο Katerina Βakery DEUX KK Katerina Βakery DEUX KK Εl barrio Βατρακούκος Βατρακούκος Mind Bar Good Fellaz Le roi Le roi ΡεβύθιVolta memories Ρεβύθι Μikel Company ΡίγανηΜikel ΑλάτιCompany Coffee Island Crossroads Ρίγανη Αλάτι Five coffee Basinas Crossroads Κιμωλία MaibloFive coffee Basinas TodaysΚιμωλία Maiblo Εspresso World Todays Royal bean El Barrio Tρυποκάρυδος Εspresso World Αμορίνο Tρυποκάρυδος Mπλε Ελάφι Αμορίνο 4 coffee Mπλε Ελάφι Χρυσόψαρο 4 coffee 50ρακη Χρυσόψαρο Hλεκτρονικοτσιγαράδικο 50ρακη Γαλατάς Αvantzo Μουσείο Τεχνών Κοζάνης Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Κτελ Κοζάνης Δημαρχείο Ψιλικά Θωμάς Λαζαριώτης (Μοναστηρίου) Περίπτερο Ψιρικοκό

Κέντρο Τύπου Κτελ Κοζάνης Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Δημαρχείο Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου Ψιλικά Θωμάς Λαζαριώτης(Μοναστηρίου) Το Μπούκουβο Περίπτερο Funky monkey Ψιρικοκό Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου 785 Κέντρο Tattoo studio Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου Sette

Πτολεμαΐδα Πτολεμαΐδα Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου Λεχόβου 8, Εργαστήρι «Ζωγραφίζω» Ιδέες Καφέ Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου ΙδέεςΜανδρακούκος Καφέ Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Μανδρακούκος Coffee Island Μπακαρά Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Γρεβενά Coffee Island Δημαρχείο Zoomserie Γρεβενά Εστιατόριο Αυλαίς Δημαρχείο Hδίγευστον Zoomserie Station streetwear Εστιατόριο Αυλαίς Hδίγευστον Καστοριά Station streetwear

Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ

Βιβλιοθήκη ΤEI Καστοριά Nautical Hall Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ The passenger Βιβλιοθήκη ΤEI Nautical Hall

Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη

Περίπτερο Κλεισιάρης (έναντι

Δημαρχείου) Σιάτιστα ΔημαρχείοΚλεισιάρης Περίπτερο Ξενοδοχείο Αρχοντικό (έναντι Δημαρχείου) Παπαθωμάς ΗΛΜΑΚ Δημαρχείο Ξενοδοχείο Αρχοντικό Άργος Ορεστικό Παπαθωμάς ΗΛΜΑΚ

Σέρβια Κοινωφελούς Επιχείρησης Κέντρο Τύπου Σαββίδης Home Café Bar Βελβεντό Πολιτιστικό Κοινωφελούς Αίνιγμα- AllΚέντρο day Café Επιχείρησης Mετόχι Βελβεντό Θεσσαλονίκη Αίνιγμαday Café ΜέγαροAll Μουσικής Mετόχι Οberon, Λεωφόρος Νίκης 2 Μr Johnny, Δοϊράνης 38

Θεσσαλονίκη Στόρι, Ολύμπου 87 Μέγαρο Μουσικής The Caravan Ρέμπελου 1 Οberon, ΥΨΙΛΟΝ,Λεωφόρος Εδέσσης 5Νίκης 2 Μr Johnny, Δοϊράνης 38 Η ντάνγκαρα, Αρμενοπούλου 26 Στόρι, Ολύμπου 87Φιλίππου 1 Fata Morgana, Κινηματογράφος Βακούρα,

Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης

Αεροδρόμιο Άργος Ορεστικό Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Αεροδρόμιο

Αθήνα Μιχαήλ Ιωάννου 8 Εθνική βιβλιοθήκηΊδρυμα Σταύρος ΣΤΕΡΕΟ , Δημάρχου Βαμβακά 3-5 Νιάρχος ΥΨΙΛΟΝ, Εδέσσης 5 Αερόστατο, Πτολεμαίων 4 (Πλατεία Προσκόπων) Αθήνα Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και Δράσης, Εθνική βιβλιοθήκηΊδρυμα Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι Σταύρος Νιάρχος

Αερόστατο, Πτολεμαίων 4 (Πλατεία Προσκόπων) Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και Δράσης, Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι

Illustration εξωφύλλου: Τριαντάφυλλος Δάνιος / Minion Lisa/ Ανακαλύψτε περισσότερα illustrations στον εξωφύλλου : SotiriSioutzioukis προσωπικό τουΣχεδιασμός λογαρισμό στο Instagram 3_dani

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ| ΤΕΥΧΟΣ 34

προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Πολιτιστικό Κέντρο

Αμύνταιο Σιάτιστα Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ | ΤΕΥΧΟΣ 43

Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά τη γνώμη υποχρεωτικά τη γνώμη του περιοδικού. του περιοδικού. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή ύλης χωρίς ύλης χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Δεσκάτη Κέντρο Τύπου Σαββίδης Βιβλιοπωλείο Κοτίτσας Home Café Bar

Φλώρινα Φλώρινα FlorinaTravel Travel Florina ΚαφέΡόζα Ρόζα Καφέ ΣχολήΚαλών Καλώντεχνών τεχνώνΦλώρινας Φλώρινας Σχολή TheFactory Factoryκαφέ καφέγκαλερί γκαλερί The Σύγχρονοπερίπτερο περίπτερο Σύγχρονο Δ.Κ.Βιβλιοθήκη ΒιβλιοθήκηΦλώρινας Φλώρινας «Βασιλικής Δ.Κ. Πιτόσκα» Πιτόσκα» «Βασιλικής Europe Direct ΑμύνταιοΛίγο απ΄ όλα Περίπτερο

TOGETHER TOGETHER Ιδρυτής: Θωμάς Δημητριάδης Ιδρυτής: Θωμάς Δημητριάδης Εκδότρια: Kέλλυ Κέλλυ Γρηγοριάδου Εκδότρια: Γρηγοριάδου Μarketing: Γιώργος Σιαμπανόπουλος Υπεύθυνη Μarketing: Ιωάννα Ζαρκάδα Υπεύθυνος διανομής ΠέτροςΒεργουλιάδης Καραϊσκος Σχεδιασμός: Γιώργος DTP: Κορίνα Πριμηκυρίου Εκτύπωση: ΙΡΙΣ ΑΕΒΕ Εκτύπωση: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ Α.Ε. Διεύθυνση: ΑρχελάουΕΚΔΟΣΕΙΣ 25, Κοζάνη 50132 Διεύθυνση: Αρχελάου T. 24610 25600 25, Κοζάνη 50132 Τ. 2461025600 Hλεκτρονική επικοινωνία: Ηλεκτρονική επικοινωνία: info@togethermag.gr info@togethermag.gr | www.togethermag.gr Website: togethermag.gr

Σέρβια

The passenger AρχοντικόΩρολογόπουλος Ωρολογόπουλος Aρχοντικό MaestroininCaffe Caffe Maestro ΙδαίεςArt ArtCafé Café& &Shop Shop Ιδαίες

Σε Σε αυτό αυτότο τοτεύχος τεύχοςσυνεργάστηκαν: συνεργάστηκαν: Βικτώρια Γκουντώνη Βικτώρια Γκουντώνη Δέσποινα Τσορμπατζίδου Τάνια Ώττα Ηλεκτρα Φραγκιαδάκη Μάρθα ΒασίληςΜαυρίδου Οικονόμου Ερμιόνη Ευστρατιάδου Μίλα Κύρου Αθηνά Σταυριανουδάκη Κατερίνα παπαστεργίου Χάρης Κοντοςφύρης Μάρθαkapa Μαυρίδου Manolo Secretguest Ελένη Γκόρα Γλύκα Διονυσοπούλου Χατζηπαναγιωτίδου Κορίνα Περικλής Καφάσης Γλύκα Παυλίδου

Σόνια ΕυθυμιάδουΙωάννα Κύρου Παπασταύρου Στεφανία Ζούρκα Ελένη Γκόρα Μίλα Κύρου Αθηνά Γκαμπούρα Δώρα Σιαλβέρα Κώστας Μπουζούκης Χατζηπαναγιωτίδου Κορίνα Ομάδας Επικοινωνίας Έλλη Παπαστεργίου του Τμήματος Ομάδα Επικοινωνίας του Επικοινωνίας και Ψηφιακών Τμήματος Ψηφιακών Μέσων Πανεπιστήμιο &Μέσων, Επικοινωνίας, ΤΕΙ Δυτικής Δυτικής Μακεδονίας Μακεδονίας Γιάννης Γιαννίτσας

Αν θέλετε να λαμβάνετε το TOGETHER στο χώρο σας, το γράφειο ή όπου αλλού επιθυμείτε, μπορείτε να μας ενημερώσετε δίνοντας τα στοιχεία σας (ονομ/μο, διεύθυνση, τηλέφωνο) με τρεις τρόπους: • info@togethermag.gr • 24610 25600 • Με επιστολή στην ταχυδρομική διεύθυνση Περιοδικό TOGETHER Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ads@togethermag.gr | Τ 24610 25600

4 ΤΟGETHER

ΤΟGETHERGRAM 18 Περάσαμε μια εβδομάδα με τον Γιώργο Σιαμπανόπουλο Εφτά φωτογραφίες για κάθε μια μέρα της εβδομάδας. Εφτά μικρές ιστορίες στον μικρόκοσμο εφτά ανθρώπων. Χωρίς λεζάντα, τοποθετημένες σε τυχαία σειρά, ώστε ο αναγνώστης να επιλέξει, στο δικό του μικρόκοσμο, με ποια μέρα της εβδομάδας ταυτίζεται στην κάθε εικόνα.

*O Γιώργος Σιαμπανόπουλος είναι ερασιτέχνης φωτογράφος. Ασχολείται και εκφράζεται μέσω της φωτογραφίας δρόμου απομονώνοντας στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής τα τελευταία 6 χρόνια. Είναι διαχρονικός συνεργάτης του Together.

6 ΤΟGETHER

ΜΙΑ ΖΩΗ ΣΕ

40

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΠΡΟΥΣΤ VS ΒΑΣIΛΗΣ ΜΥΡΙΑΝΘOΠΟΥΛΟΣ Ποια είναι η εικόνα που έχετε για την απόλυτη ευτυχία; Η πληρότητα και η ισορροπία. Το μη απωθημένο. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας; Η φωτιά. Ποιο εν ζωή πρόσωπο εκτιμάτε περισσότερο; Είναι πάρα πολλοί αυτοί οι άνθρωποι. Σε ποιο πράγμα προδώσατε τον εαυτό σας και μετανιώνετε περισσότερο γι’ αυτό; Σε κάποιες δουλειές και σε κάποιες σχέσεις που ήμουν λιγότερος από αυτό που έπρεπε. Για ποια προδοσία του εαυτού τους οικτίρετε τους άλλους; Το να είναι κάποιος λιγότερος. Όταν κάποιος δεν είναι 100% ο εαυτός του, τότε αισθάνομαι ότι προδίδει τον εαυτό του. Ποιο εν ζωή πρόσωπο σιχαίνεστε περισσότερο; Δεν σιχαίνομαι, ίσως αντιπαθώ αλλά πάντα ψάχνω να βρω ποια είναι η δικαιολογία τους, ποια είναι η ιστορία τους. Ποιο είναι το αγαπημένο σας απόφθεγμα; Από τα αγαπημένα μου είναι του Όσκαρ Ουάιλντ λόγω της τεχνικής πάνω στο λόγο του, αυτή η σύνδεση πραγμάτων που κάνει για να καταλήξει κάπου. Τι νοσταλγείτε περισσότερο; Την εφηβεία. Ποιο είναι το πιο εξωφρενικό πράγμα που έχετε κάνει; Με τι σειρά; Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι; Αγαπώ το Λονδίνο. Η ανάσα μου και η ξεκούραση μου είναι ο Μόλυβος στη Λέσβο. Ποια θεωρείτε την πιο υπερεκτιμημένη αρετή; Δεν ξέρω καν τι μπορεί να θεωρηθεί ως αρετή… Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σας; Η σύνδεση ανόμοιων πραγμάτων. Ποιο χαρακτηριστικό προτιμάτε περισσότερο σε κάποιον; Την ειλικρίνεια. Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στους φίλους σας; Την προσφορά,την προστασία, την αγάπη τους, την ειλικρίνεια τους. Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σας έχουν δώσει; Συμβουλή που δεν την έχω ακολουθήσει όμως. Στα πρώτα χρόνια όταν από την χορογραφία μεταπηδούσα στην σκηνοθεσία, ο τότε σκηνοθέτης μου και Καλλιτεχνικός διευθυντής στο Αγρίνιο μου είπε «Πρόσεχε την στιγμή που θα κάνεις την πρώτη σου σκηνοθεσία, δεν θα υπάρξει επιστροφή.» Έτσι ακριβώς έγινε. Πότε κλάψατε για τελευταία φορά; Κάπου πρόσφατα. Πως το μετράω με εβδομάδες ή με μέρες; Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος για τη διασημότητα; Ότι η διασημότητα είναι κάτι; Και αυτό είναι μύθος; Δεν μπορώ να συνδεθώ καν με την ερώτηση! Διαλέξτε πέντε λέξεις που περιγράφουν τον εαυτό σας; Τον ιδανικό εαυτό μου; Το ταίριασμα, η επιμονή ακόμη και στα αδιέξοδα, η σπατάλη ενέργειας, η ησυχία και η χαλαρή σκέψη. Τι θεωρείτε ως έσχατο βαθμό δυστυχίας; Την απώλεια.

Πού θα θέλατε να ζείτε; Κοντά στη φύση. Ποια είναι η αγαπημένη σας απασχόληση; Το γράψιμο με χαλαρώνει πολύ. Σε ποιες περιπτώσεις λέτε ψέματα; Όταν βλέπω ότι κάποιος δεν θα αντέξει την αλήθεια. Μεθοδεύω την αλήθεια μέχρι να είναι έτοιμος κάποιος να την ακούσει, λευκό ψέμα. Δεν το κάνω συχνά, γιατί δυσκολεύομαι να σκέφτομαι με μέθοδο ιδίως όταν έχει να κάνει με ανθρώπινες σχέσεις. Ποιες λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιείτε υπερβολικά; Βαριέμαι, σκέφτομαι, δουλεύω. Πότε και πού υπήρξα τε ευτυχισμένος; Πολλες στιγμές σε πολλά μέρη. Ποιο ταλέντο θα θέλατε να είχατε; Το τραγούδι. Πάντα είχα αυτό το παραπόνο. Ζηλεύω τους τραγουδιστές που μέσα σε τρία λεπτά έχουν πει τα πάντα, ενώ εγώ χρειάζομαι ένα έργο μιάμισης ώρας. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Πολλοί! Ποιος είναι ο αγαπημένος σας φανταστικός ήρωας; Όλοι οι φανταστικοί ήρωες είναι αγαπημένοι, δεν βαρέθηκα ποτέ κανέναν. Ποιοι είναι οι πραγματικοί ήρωες σας; Κάποιοι άνθρωποι που ξέρω και κάποιοι που έφυγαν. Αν αυτό μου το ρωτούσες λίγο πριν κάνω το «Μετά τον βύσσινοκήπο» επειδή που χρήζει ηρωίδα μια απλή γυναίκα που έφυγε από τον τόπο της, ίσως απαντούσα διαφορετικά. Θαυμάζω αυτούς τους ανθρώπους που δεν ξέρουμε. Ποια είναι τα αγαπημένα σας ονόματα; Δεν μπορώ να πω ότι κάποιο δεν μου αρέσει. Τι απεχθάνεστε περισσότερο; Την ανεντιμότητα. Ποια είναι η παρούσα διανοητική σας κατάσταση; Καλά με λέω! Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον εαυτό σας, τι θα ήταν αυτό; Το ύψος μου. Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στην οικογένεια σας, τι θα ήταν αυτό; Θα έφερνα πίσω ανθρώπους που φύγανε. Ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερή σας επιτυχία; Ζωής όχι δουλειάς. Αν μπορούσατε να διαλέξετε πώς να επιστρέψετε στη ζωή, τι θα θέλετε να είστε; Θα ήθελα ένα στοιχείο, να έχω τη συνείδηση. Νομίζω όμως πως είναι το μόνο στοιχείο που δεν μπορείς να έχεις. *Υ.Γ. O Βασίλης Μυριανθόπουλος έχει σπουδάσει θέατρο στη Δραματική Σχολή του Πέλου Κατσέλη και του Πειραϊκού Συνδέσμου, έχει παρακολουθήσει σεμινάρια του Richard Cislac και της Σχολής Le Coq, έχει μαθητεύσει στο εργαστήριο ζωγραφικής του Γιώργου Μπουρναζάκη και έχει σπουδάσει χορό με τους Ζουζού Νικολούδη, Γιάννη Μέτση και Konrad Bukes Εργάζεται ως σκηνοθέτης, ηθοποιός, χορευτής, χορογράφος, στιχουργός και συγγραφέας και στόχος του πάντα είναι ένα θέατρο που έχει σχέση με το σώμα, το ρυθμό και την κίνηση. Από το 1992 μέχρι σήμερα, έχει σκηνοθετήσει έργα για θέατρο, μιούζικαλ, θεατροχορευτικές ομάδες, παιδικές παραστάσεις, μουσικές παραστάσεις και ταινίες μεγάλου μήκους.

8 ΤΟGETHER

Come Together!

Αγαπημένες συνήθειες και καθημερινές στιγμές, με παρέα τους κολλητούς ή και όχι! Το πρωί ή το βράδυ, μέσα ή έξω, στο δρόμο ή στο σπίτι! Όπου και να είσαι, με όποιον και να είσαι, το Together είναι εκεί, μαζί σου! Πάνω στο τραπέζι, κάτω από το μαξιλάρι, πάνω στο κρεβάτι, μέσα στην τσάντα, δίπλα σε μια κούπα καφέ, στο ράφι της βιβλιοθήκης, ανάμεσα σε δύο χέρια, μπροστά από ένα πρόσωπο! Στείλτε μας τις δικές σας στιγμές στο info@togethermag.gr Στην σελίδα μας στο Facebook @togethermazi ή και στο instagram @together_free_press

We are Better Together!

CRAZY COUSINS CORPORATION

Διανομή Κατ’οίκον

Crazy Cousins Corporation Κ.Τσιμπλίδου- Κ.Τσιμπλίδης Πλατεία Νίκης 4 Τ. 2 4 6 1 0 2 5 5 5 5

Cbdoilshop_kozani CBDoilshop.gr (Kοζάνη)

10 ΤΟGETHER

ΛΙΛ Α Κ ΥΡΟΥ

Ο μικρός δάσκαλος και ο μεγάλος μαθητής Μια και δυο και τρεις φορές, οι μικροί δημοσιογράφοι του ΚΔΑΠ « MORFOSI» που στεγάζεται στον Κρόκο, κάλεσαν την Λίλα Κύρου, να την ρωτήσουν, για το πρώτο παιδικό εικονογραφημένο βιβλίο της, με τίτλο «Ξεχύθηκαν στους δρόμους τα σκουπίδια για να δηλώσουν πως δεν είναι όλα ίδια», από τις εκδόσεις Together, με θέμα την ανακύκλωση. Τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί τους, η Χριστίνα, η Άννα, η Δήμητρα, η Βάγια και ο Θανάσης την υποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά κι ενθουσιασμό. Στήθηκε μια γιορτή, ένα πάρτυ μέσα στο ΚΔΑΠ με πρωταγωνιστές τα παιδιά κι οι ήρωες του παραμυθιού της!

Η

καλή επικοινωνία και η μεγάλη οικειότητα με τα παιδιά ήταν εμφανείς, οι λόγοι είναι γιατί η ίδια μετράει χρόνια στην ψυχαγωγία των παιδιών αλλά κι ότι η Λίλα Κύρου είναι κι αυτή από τον Κρόκο Κοζάνης. Η εκδήλωση ξεκίνησε με αφήγηση του παραμυθιού, έπειτα η δραματοποίηση του και στο τέλος, η συνέντευξη της. Οι ερωτήσεις που προετοίμασαν με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών ήταν εύστοχες. Οι μικροί δημοσιογράφοι έκαναν άψογα τη δουλειά τους, οφείλω να τονίσω. Και αφού οι ίδιοι ήταν σοβαροί και φερόντουσαν με μεγάλη ωριμότητα, η ίδια τους έδωσε απαντήσεις αντιμετωπίζοντας τους, ίσο προς ίσο. Και η συνέντευξη κάπως έτσι ξεκινά...

-Πώς εμπνευστηκάτε το θέμα για το βιβλίο σας και γιατί επιλέξατε να γράψετε για την ανακύκλωση; Αρχικά, να σας πω ότι η ιστορία γράφτηκε το 2014 και έμπνευση της αποτέλεσε ο γιος μου. Αναρωτιόμουν, ποιός θα ήταν ο καλύτερος τρόπος να μιλήσω στον Στρατόγιαννο μου σχετικά για την ανακύκλωση και για την προστασία του περιβάλλοντος. Όταν μιλάς σε παιδιά, απαραίτητο στοιχείο για να μεταδόσεις τα πιο σοβαρά θέματα είναι, να το κάνεις με ψυχαγωγικό τρόπο. Η ψυχαγωγία και το χιούμορ δε μειώνουν τη βαρύτητα, ίσα ίσα λειτουργεί πολύ καλύτερα.

-Διαβάζετε πολλά παραμύθια; Κι αν ναι, ποιό ήταν το αγαπημένο σας και γιατί;

Αυτό που μου αρέσει πολύ είναι να επισκέπτομαι τη βιβλιοθήκη της Κοζάνης και κυρίως, το παιδικό τμήμα. Σας προτείνω να την επισκεφτείτε και σεις. Σίγουρα, θα ξεφυλλίσω πέντε, έξι παιδικά βιβλία, θα προσέξω τις εικόνες, θα προβληματιστώ. Εννοείται και στο σπίτι διαβάζουμε με τον γιο μου. Είναι δύσκολη απάντηση ποιό είναι το αγαπημένο μου, είναι πολλά. Μου αρέσει πολύ «Το δέντρο που έδινε», «Τι μπορείς να κάνεις με μια ιδέα;» «Το μπορείς να κάνεις με ένα πρόβλημα;»

-Πόσο καιρό σας πήρε για να το γράψετε;

Όλα αρχίζουν από μια ιδέα. Ξεκίνησε από την κεντρική ιδέα του μικρού Χαρτιού να ανακυκλωθεί. Μέσα σ’ένα βράδυ σκέφτηκα την αρχή, τη μέση και το τέλος. Επειτα, αυτό που χρειάστηκε χρόνος είναι το χτίσιμο,ποιές λέξεις θα χρησιμοποιήσω, ποιοί θα είναι οι υπόλοιποι ήρωες. Σχεδόν, σ’ όλα τα παρα-

ΤΟGETHER

μύθια μου υπάρχουν βασιλιάδες, στο συγκεκριμένο είναι ο Ηγεμών-Ναϋλόν. Θα δείτε ότι στο παραμύθι έχει λέξεις με ομοιοκαταληξία° Είναι ένα παιχνίδι που παίζω με τον γιο μου συχνά, λέμε μια πρόταση κι ο άλλος πρέπει να απαντήσει με ομοιοκαταληξία, οπότε αυτό το μετέφερα και στο παραμύθι.

-Έχετε κάποιον ήρωα που ξεχωρίζετε μέσα στο παραμύθι;

Είναι το μικρό χαρτί που είχε μια ιδέα φαεινή! Αλλά, αν το καλοσκεφτείτε, οι πραγματικοί ήρωες είναι τα παιδιά που αναγνωρίζουν την πραγματική αξία των ανακυκλώσιμων και τα βοηθούν να βρεθούν σε κάδους ανακύκλωσης.

-Εκτός από τον συγγραφέα, ποιοι άλλοι συμμετέχουν σε ένα εικονογραφημένο βιβλίο;

Χαίρομαι που με ρωτάτε γιατί βρίσκω την ευκαιρία να μιλήσω για ανθρώπους που πραγματικά εκτιμώ. Ο Γιώργος Χριβατίδης έκανε την εικονογράφηση έτσι ακριβώς όπως φανταζόμουν, ήθελα οι ήρωες να είναι ξεκάθαροι και να μείνουν στο μυαλό των παιδιών. Διαπιστώνω πως όντως συμβαίνει αυτό, γιατί τα παιδιά μετά ζωγραφίζουν τους χαρακτήρες και παίζουν το δικό τους κουκλοθέατρο. Ο ταλαντούχος γραφίστας, Σωτήρης Σιουτζούκης ένωσε το κείμενο με την εικόνα. Είδατε πως τελικά εδώ στην Κοζάνη έχουμε πολλούς καλλιτέχνες, ε; Την επιμέλεια, την έκανε η αγαπητή, Αγνή Παπαδοπούλου που πίστεψε σε μένα και το εκτιμώ ιδιαίτερα. Εμπλέκονται κι άνθρωποι που δεν έχουν άμεση σχέση με το βιβλίο αλλά βρίσκονται πάντα δίπλα μου. Είναι οι γονείς μου, ο αδερφός μου ο Αλέξανδρος κι ο μικρός μου Στρατόγιαννος και ο πολύ καλός μου φίλος, ο Κωστής. Και κλείνω, για να γίνουν όλα πραγματικότητα και για να βρίσκομαι αυτή την στιγμή, εδώ μπροστά σας, να κρατώ και να μιλώ για το πρώτο μου παραμύθι, το οφείλω σε δύο υπέροχους ανθρώπους που αγαπώ πολύ, στην αδερφή μου, την Λένι και στην εκδότρια μου, την Κέλλυ Γρηγοριάδου.

-Πιστεύετε ότι τα παιδιά μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο και να δώσουν το παράδειγμα κι ένα μάθημα στους μεγαλύτερους; Θαρρώ, πως έφτασε η εποχή όπου οι γονείς κι οι μεγαλύτεροι γενικώς, θα διδάσκονται από τα παιδιά. Θα αντιστρέψουν οι ρόλοι. Εσείς κουβαλάτε την αλήθεια όλου του κόσμου, τα παιδιά είναι αυθεντικά, αυθόρμητα, ειλικρινή. Το ιδανικότερο είναι να παραμείνετε έτσι όπως είστε κι όσο για τον κόσμο, να προσπαθήσετε να τον προστατέψετε. Ο κόσμος είναι υπέροχος όπως είναι, οι κακές συνήθειες να αλλάξουν!

-Πώς μπορεί να γίνει κάποιος συγγραφέας και τί θα συμβουλεύατε ένα παιδί που θέλει να ακολουθήσει αυτό τον δρόμο;

Κατ’ αρχήν, να σας πω πως όλοι μπορούν να γίνουν συγγραφείς. Ξεκινήστε με ένα ημερολόγιο, γράψτε τις σκέψεις σας όποιες κι αν είναι, από κάτι που σας έκανε εντύπωση μέχρι την καθημερινότητα σας στο σχολείο. Μια δεύτερη συμβουλή, που θα σας έδινα, αν και γνωρίζω πως είναι λιγουλάκι βαρετό, είναι το διάβασμα. Ζητείστε από τους γονείς να σας διαβάσου -παραμύθια. Σε σας, τα βιβλία θα καλλιεργήσουν τη φαντασία και στους γονείς σας θα ενεργοποιήσουν.

-Ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτή την περίοδο;

Έχω κάποιες ιστορίες ολοκληρωμένες οι οποίες βρίσκονται στη φάση της ε ικονογράφησης . Αυτό που είναι σχεδόν ολοκληρωμένο, είναι η Άσπα η τυφλοποντίνα. Μιλά για ένα τυφλοποντικάκι που δεν ήθελε πια άλλες στοές να φτιάχνει και μόνο για την τροφή του ολημερίς να ψάχνει. Ήθελε γράμματα να μαθαίνει και με τα βιβλία να χορταίνει. Τη συνέχεια, θα τη μάθετε όταν με το καλό εκδοθεί.

-Πώς και πού θα μπορούσε κάποιος να βρει και να αγοράσει το βιβλίο σας;

Προς το παρόν, μπορείτε να προμηθευτείτε το παραμύθι σε κάποια βιβλιοπωλεία της Κοζάνης, στην Εστία, στον Πάπυρο, στην Στοά του βιβλίου και στο Συνεταιριστικό βιβλιοπωλείο. Επίσης, σε παρουσιάσεις που θα πραγματοποιηθούν άμεσα. Θα υπάρχει ενημέρωση από το Together.

-Κλείνουμε τη συνέντευξη, δίνοντας μας μία ευχή για το παρόν και το μέλλον.

Να κάνετε πολλά όνειρα, να πιστεύετε στον εαυτό σας και να κρατήσετε για πάντα την παιδικότητα σας. Ήσασταν όλοι υπέροχοι, οι ερωτήσεις σας με εξέπληξαν, συγχαρητήρια. Ευχαριστώ πολύ για τη ζεστή φιλοξενία του ΚΔΑΠ MORFOSI κι ιδιαίτερα των εκπαιδευτικών του.

11

12 ΤΟGETHER

ΔΗΜHΤΡΗΣ ΠΟΛΙΟYΔΗΣ

Τα outsider είναι παντοτινά «Παντοτινά περιθωριακός» θα μπορούσε να είναι μια από τις μεταφράσεις του δίσκου του Jimmy ως Vagina Lips που κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες από την πατρινή Inner Ear Records. Αουτσάιντερ αλλά με την αυθεντικότητα, την ανεξαρτησία και την εκφραστικότητα που πολλά φαβορί θα ζήλευαν. Κυκλοφορήσαμε με τον Jimmy στα «σημείο βρασμού» και σύμβολα της Θεσσαλονίκης, Καμάρα και Ροτόντα για να καταλήξουμε στο μπαρ Ήλεκτρον για μια κουβέντα γύρω από τις μουσικές του, τα λάιβ και τις ευκαιρίες που αναλογούν στα αουτσάιντερ στον καιρό των social media.

-Νέο άλμπουμ από Vagina Lips από την inner ear, πότε κυκλοφορησε, τι θεματολογία θα ακούσουμε στα νέα σου κομμάτια; Κυκλοφόρησε στις 20/01 και μπορείτε να το βρείτε στο site της εταιρείας, στα μεγάλα δισκοπωλεία ή από μένα στα live. Θεματολογία προσωπική για την αγάπη για τη ζωή, για την αγάπη σκέτη, για τη ζωή γενικά…

-Vagina Lips, MAZOHA και στα σκαριά ένα νέο τριμελές σχήμα! Να περιμένουμε ακόμα ένα …ιδιαίτερο όνομα; Ναι, αλλά χωρίς kinky αναφορές αυτή τη φορά.

-Ποιους μουσικούς δρόμους σκοπεύεις να εξερευνήσεις μ΄ αυτό, που δεν το κάνεις ήδη με τ΄ άλλα δυο. Πιο σκληρό ήχο και στίχο, πιο πολλές κιθάρες και πιο up tempo.

Ο Δημήτρης Πολιούδης με τις δυο του περσόνες Vagina Lips και ΜΑΖΟΗΑ, είναι από τους καλλιτέχνες που ορίζουν το ανεξάρτητο μουσικό «τώρα» της Θεσσαλονίκης, γεμάτο ενέργεια κι ανησυχία να εκφραστεί άνευ όρων και πλαισίων. Μια κοπέλα ντυμένη στα κόκκινα αιωρείται ανάποδα σαν να βρίσκεται σε κατάσταση ονείρου κλείνοντας τα μάτια και γυρνώντας την πλάτη σε μια συννεφιασμένη Θεσσαλονίκη. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

-Πως ήταν η πρώτη εμπειρία της συναυλίας σου στο εξωτερικό και ειδικά αυτήν σε μια τόσο πλούσια καλλιτεχνικά πόλη όπως το Παρίσι; Στη Γαλλία ήταν μια μαγεία γενικά τόσο στο Παρίσι όσο και στο Λε Μαν. Δυο sold out live σε χώρους 100-150 ατόμων με το κοινό ιδιαίτερα θερμό και υποστηρικτικό. Ξεπουλήσα τους δισκους που είχα μαζί μου, έκανα νέες φιλίες τόσο με ξένους αλλά και με Έλληνες που ζουν εκεί. Δημόσιο ευχαριστώ στο Γιάννη (ξέρει αυτός), στους Μπέντζαμιν και Ντένις που με έφεραν εκεί.

-Τι διαφορές αντιλήφθηκες στην επικοινωνία με το διεθνές κοινό; Ένοιωσες δικαιωμένος για την επιλογή του αγγλικού στίχου; Καμία διαφορά. Ηταν εξίσου ενθουσιώδεις ίσως και περισσότερο. Βασικά σίγουρα περισσότερο. Τώρα για τη δικαίωση όσον αφορά τον αγγλικό στίχο δεν είναι και πολύ σωστό να απαντήσω διότι έχω και το

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ κυκλοφορεί από την INNER EAR

ΤΟGETHER

ελληνόφωνο πρότζεκτ το Μαζόχα. Απλά δικαιωμένος γενικά για την ενασχόληση μου με τη μουσική!

-Αφηγήσου εν συντομία ένα παράλληλο σύμπαν, όπου ξεκινάς απ΄ την ίδια μουσική αφετηρία αλλά έχουμε …1992 και καθόλου ίντερνετ. Χαχα,τέλεια ερώτηση… Αλλά θα στο χαλάσω με τα μουσικά. Θα σου περιγράψω το τέλειο, ιδανικό, παράλληλο δικό μου σύμπαν.

1992 εντατικές προπονήσεις στην τοπική μπασκετική ομάδα.

1998 μεταγραφή στο εφηβικό της ΑΕΚ.

2000 συμμετοχή στην Α1 πάλι με την ΑΕΚ.

2004 μεταγραφή στο ΝΒΑ στους BULLS. Γενικά φουλ τίτλους, xρήμα, δόξα κτλ… Καμία δισκογραφική σχέση με τη μουσική…Μόνο σαν ακροατής. Αφού σταματούσα το μπάσκετ θα ίδρυα μια τεράστια δισκογραφική εταιρεία και θα κυκλοφορούσα ότι γουστάρω…

-Μου ανέφερες off the record ένα ακραίο περιστατικό στη Θεσσαλονίκη: μια επίθεση σε κεντρικό σημείο της πόλης στο οποίο έγινες μάρτυρας. Η παθητικότητα των περαστικών και η γρήγορη απορρόφησή του από την πόλη σου έκανε περισσότερη εντύπωση απ΄το ίδιο το συμβάν. Η αδυναμία των ελληνικών μεγαλουπόλεων να χτίσουν κοινότητες στη σύχρονη εποχή που οφείλεται; Ε στην αμορφωσιά μας, στην έλλειψη παιδείας, στο κοιτάω την πάρτη μου, στην έλλειψη αλληλεγγύης, στην τρομολαγνεία της τηλεόρασης αλλά και στο σάπιο ελληνικό πολιτικό και κοινωνικό σύστημα σε όλους τους τομείς.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

-Έχεις κάνει μια πολύ γνώριμη διαδρομή για τους βορειοελλαδίτες, αυτήν της επαρχιακής πόλης προς τη Θεσσαλονίκη. Τι μας διώχνει απ΄ τις γενέτειρές μας και τι μας κρατάει μακρυά τους; Από τις πόλεις μας, μας διώχνει η ασφυκτική πραγματικότητα της στενομυαλιάς και οι ελπίδες για μια πιο σύγχρονη, πιο ελεύθερη ζωή χωρίς κόμπλεξ και με περισσότερο χώρο για τα όνειρα μας. Βέβαια περνάει λίγος καιρός και βλέπουμε πως υπάρχει διαφορά στις μεγαλουπόλεις αλλά όχι και τόσο μεγάλη όπως φανταζόμασταν. Αλλά το να γυρίσεις πίσω δεν είναι αποτυχία, το να μη γυρίσεις πίσω επειδή δεν θέλεις να νομίζουν πως απέτυχες, αυτο ναι, είναι αποτυχία. Γενικά το να ζεις σύμφωνα με το τι θέλουν οι άλλοι είναι η πραγματική αποτυχιά.

-Σε καλύπτει η Θεσσαλονίκη επαγγελματικά και προσωπικά; Είχες-έχεις σκέψεις για να ρισκάρεις τις πιθανότητες σου στην Αθήνα ή κάπου έξω; Δεν με καλύπτει. Παρόλο που ζω εδώ μόνιμα πολλά χρόνια δεν θεωρώ τον εαυτό μου Θεσσαλονικιό. Προτιμώ όμως εδώ από την Αθήνα. Θα έφευγα έξω οπωσδήποτε και είναι κάτι που με απασχολεί ιδιαίτερα τελευταία.

-Σε ευχαριστώ πολύ Τζίμη για την κουβέντα κι εύχομαι να σε δούμε σύντομα live και στα μέρη μας! Φιλιά.

To Brunch όπως το φαντάστηκες!

Eσύ θα τσιμπήσεις; Πλατεία Νίκης 16, Κοζάνη Τ: 2461034777 F: El-Barrio-Coffee-Cocktail-Specialists IG: el_barrio_koz

13

14 ΤΟGETHER

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΕΝΑΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ, ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

Μία γη γεμάτη αρώματα και γεύσεις…

ΤΟGETHER

Η

γενναιοδωρία της φύσης στη χώρα μας σε συνδυασμό με το μεσογειακό κλίμα, μας κάνει μοναδικούς σε πληθώρα προϊόντων. Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά αποτελούν έναν θησαυρό της ελληνικής γης, με πολλές προοπτικές και τις ευεργετικές τους ιδιότητες να προσελκύουν το ενδιαφέρον των επιστημών και να δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για καινοτομία και εξέλιξη. Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας συναντάμε μία πλούσια ποικιλία σε αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, μοναδικά στο είδος τους. Ο κλάδος των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών έχει αρχίσει να αποκτά μία ιδιαίτερη δυναμική, καθώς η καλλιέργεια των φυτών αυτών, σε συνδυασμό με την μεταποίηση δημιουργεί μία τεράστια γκάμα προϊόντων με ευεργετικές και θεραπευτικές ιδιότητες. Η ζήτηση των ΑΦΦ σε παγκόσμιο επίπεδο είναι εξαιρετικά μεγάλη, διότι η χρήση τους επεκτείνεται πέρα από την Γεωργία και την Κτηνοτροφία, στην βιομηχανία τροφίμων, στην φαρμακοβιομηχανία, στην κοσμετολογία, στην αρωματοποιία, στην ζαχαροπλαστική, στις ζωοτροφές, γεγονός που δίνει κίνητρα για επενδύσεις και έρευνα. Από τα 6000 είδη χλωρίδας της Ελλάδας, περίπου 600 είναι τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά . Τα σηµαντικότερα εξ αυτών είναι η ρίγανη, ο κρόκος, το µαστιχόδενδρο, ο βασιλικός,ο γλυκάνισος, ο δίκταµος, ο µάραθος, η µέντα, το τσάι του

ΞΗΡΟΛΙΜΝΗ ΚΟΖΑΝΗ, 50100 fb: herbsandoils.gr @: info@herbsandoils.gr

Ο κλάδος των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών έχει αρχίσει να αποκτά μία ιδιαίτερη δυναμική, καθώς η καλλιέργεια των φυτών αυτών, σε συνδυασμό με την μεταποίηση δημιουργεί μία τεράστια γκάμα προϊόντων με ευεργετικές και θεραπευτικές ιδιότητες.

15

βουνού, το δενδρολίβανο, το θυµάρι, η λεβάντα, το φασκόµηλο. Οι αποδόσεις τους είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικές, με την εκμηχάνιση όλων των φάσεων της παραγωγής να δίνει δυνατότητα για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των αποδόσεων. Η σηµασία των αρωµατικών και φαρμακευτικών φυτών για την ελληνική οικονοµία είναι μεγάλη, καθώς συμβάλλει στην αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, στην εκµετάλλευση φτωχών και εγκαταλειµµένων χωραφιών, στην αύξηση του γεωργικού εισοδήµατος, στην δημιουργία µικρών βιοµηχανικών µονάδων, στην τουριστική αξιοποίηση διαφόρων περιοχών και στην προστασία της χλωρίδας. Παρ’ όλο που η Ελλάδα κατέχει το 50% της φυτικής βιοποικιλότητας στην Ευρώπη και το 80% της Βαλκανικής χλωρίδας, το ποσοστό των εξαγωγών των ΑΦΦ είναι πολύ χαμηλό. Απαιτείται ειδική στρατηγική ανάπτυξης του τομέα των ΑΦΦ για να μπορέσει να αποτελέσει σε λίγα χρόνια έναν από τους πρώτους εξαγωγικούς κλάδους της χώρας μας. Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας είναι αρκετές οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της επεξεργασίας και μεταποίησης ΑΦΦ, με μοναδικά προϊόντα, καινοτόμες ιδέες και τεχνογνωσία στο χώρο αυτό, γεγονός που τους δίνει πολλές προοπτικές για περαιτέρω συνεργασίες και επενδύσεις.

16 ΤΟGETHER

Εκτός από τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των μονάδων επεξεργασίας και μεταποίησης των προϊόντων, απαραίτητη είναι μία ολοκληρωμένη στρατηγική μάρκετινγκ του κλάδου αυτού σε χώρες του εξωτερικού, η επαγγελματική κατάρτιση και συμβουλευτικές υπηρεσίες προς νέους που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στον χώρο αυτό, συμπράξεις και δικτυώσεις των παραγωγών και επιχειρηματιών του κλάδου που θα δώσουν νέα δυναμική στις εξαγωγές και την εγχώρια παραγωγή. Πολύ σημαντικό, όμως, είναι να υπάρχει ένα ειδικό σύστημα διαχείρισης της ποιότητας καθώς και η καταχώρηση των νέων προϊόντων ως Προϊόντα Ονοµασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π) και Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε). Η συνεργασία όλων όσων ασχολούνται με τον κλάδο των αρωματικών και φαρμακευτικώνν φυτών με εκπαιδευτικά και ερευνητικά Ιδρύματα, με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς θα δημιουργήσει άλλες προοπτικές εξέλιξης του κλάδου και θα δώσει κίνητρα για ενασχόληση όλων και περισσότερων ανθρώπων σε αυτόν τον αναπτυσσόμενο και πολλά υποσχόμενο τομέα. Μοναδικές καινοτόμες επιχειρήσεις, ξεχωρίζουν για τα προϊόντα τους και την τεχνογνωσία τους στο χώρο της επεξεργασίας και μεταποίησης αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών.

18 ΤΟGETHER

Αφιέρωμα Γυναίκα

Χρόνια Πολλά στη ΓΥΝΑΙΚΑ 8 Μαρτίου Γράφει η Τάνια Ώττα, δημοσιογράφος Γεννιέται τόσο εύθραυστη, μεγαλώνοντας όμως αποκτά μία δύναμη να αντιμετωπίζει κάθε δυσκολία. Προικισμένη από τη φύση να παλεύει σαν άγριο θηρίο και να δίνει τη ζωή της για ότι αγαπά, η γυναίκα του σήμερα έχει κάνει τεράστια άλματα προόδου στην ιστορία κι έχει αποδείξει ότι αξίζει δίκαιη αντιμετώπιση μέσα στην κοινωνία των ανισοτήτων και της ανδροκρατίας. Εξελίχθηκε, διεκδίκησε, ανέβηκε κοινωνικά, ξεχώρισε για το ταπεραμέντο της, έβαλε τη δική της πινελιά στο άχρωμο τοπίο της κοινωνίας και συνεχίζει να προχωρά και να αγωνίζεται για έναν κόσμο φιλόξενο και για τα δύο φύλα. Με σταθερά βήματα, διανύει τη νέα εποχή όπου οι πάντες και τα πάντα αμφισβητούνται και δείχνει την αξία της. Όμορφη, χαμογελαστή, αποφασιστική και γεμάτη αυτοπεποίθηση, η γυναίκα του σήμερα δεν θέλει να είναι εξαρτημένη αλλά ελεύθερη να ανοίγει τα φτερά της και να πετά, με συνοδοιπόρους ή μόνη. Καμία παγκόσμια ημέρα δεν απαλύνει τον πόνο αυτών των γυναικών που η κοινωνία τις αντιμετωπίζει σαν παιδιά ενός κατώτερου Θεού. Όσο υπάρχουν κοινωνίες σήμερα που αντιμετωπίζουν την γυναίκα ως κατώτερο ον, την κακομεταχειρίζονται και την εξευτελίζουν, η ισότητα θέλει πολύ δρόμο για να μετουσιωθεί στην πράξη. Μέχρι τότε η γυναίκα θα συνεχίζει να διεκδικεί όχι μόνο ισότητα αλλά και δικαιοσύνη.

Η γυναίκα του μεταφεμινισμού Η γυναίκα του σήμερα, ίσα που αχνοφαίνεται . Εξαφανίζεται αργά και επώδυνα.. Η γυναίκα του σήμερα, με τη θρυμματισμένη ψυχή και μια καρδιά που έχει σκληρύνει για να αντέξει τις απαιτήσεις της μεταχειραφέτησης. Το πρόσωπό της και το σώμα της δεν διακρίνεται πια, δεν δικαιούται να πονάει ούτε και να κουράζεται. Έχασε τον εαυτό της στον πόλεμο ανάμεσα στο παραδοσιακή υποταγή και τον φεμινισμό και είναι εγκλεισμένη στη δίνη της κοινωνικής αναγκαιότητας, και ούτε δράση ούτε αντίδραση δεν έχει δικαίωμα να κάνει. Η γυναίκα που δεν προλαβαίνει να ζήσει, γιατί έχει ήδη πεθάνει, από την αρρώστια της ψυχής. _Βάια Λαμπροπούλου

Οι σπουδάστριες του τμήματος Δημοσιογραφίας, Συντακτών και Ρεπόρτερ του Δημόσιου Ι.Ε.Κ.Α Κοζάνης στέλνουν το δικό τους μήνυμα για την ημέρα της ΓΥΝΑΙΚΑΣ Η ισότητα των δύο φύλων φαίνεται ότι δεν έχει κατοχυρωθεί πρακτικά. Η ανέλιξη των γυναικών στον χώρο εργασίας πολλές φορές παρεμποδίζεται, ενώ οι απεριόριστες υπηρεσίες τους οικιακά δεν εκτιμώνται. Επίσης, οι γυναίκες υφίστανται λεκτική βία εκ μέρους της κοινωνίας, που τις θεωρεί αδύναμες, ενώ πολλές είναι εκείνες που έχουν πέσει και θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης από τους εργοδότες. Σήμερα, όμως, ο γυναικείος πληθυσμός διεκδικεί όσο ποτέ άλλοτε την επαγγελματική του καταξίωση, την οικονομική ανεξαρτησία και τα δικαιώματά του για να καταφέρει να αποδείξει τη δύναμή του και να εξελιχθεί. _Ιωάννα Καραθανάση Γυναίκες. Πλάσματα δυνατά, με τα ελαττώματά μας, απλές και με τη δική μας μοναδική ομορφιά η καθεμιά. Απογοητευόμαστε και λυγίζουμε, όμως πάντα βρίσκουμε τη δύναμη και σηκωνόμαστε πιο δυνατές. Παλεύουμε σαν θηρία με τον δικό μας τρόπο, κατακτούμε τον κόσμο και τον ομορφαίνουμε με το χαμόγελό μας. Αυτές τις γυναίκες χρειάζεται ο κόσμος μας! Γυναίκες έξυπνες, πνευματώδεις, δυναμικές και περιπετειώδεις, τόσο που κάθε μέρα να ανακαλύπτουν και ένα νέο τους ταλέντο! Δεν χρειαζόμαστε άλλες απλά ‘’όμορφες’’ γυναίκες ντυμένες με ανασφάλειες και στερεότυπα ακριβής αξίας. _Σωτηρία Τζαμπαζλή Ποτέ μου δεν συνάντησα γυναικά που να μην ήταν δυνατή.... Μάλλον δεν υπάρχει ! Καμιά μας δεν γεννήθηκε δυναμική ή επιτυχημένη ή άτρωτη. Όλες περάσαμε καταστάσεις που μας έβγαλαν εκτός έλεγχου, που φοβηθήκαμε, που τρομάξαμε, που κλάψαμε . Αυτές οι στίμες έγιναν οι δύναμη μας. Πόσες φορές θυμάσαι τον εαυτό σου να ξεσπά; Πόσες να θέλεις να τα παρατή-

σεις ; Πόσες είχες την ανάγκη να είναι κάποιος εκεί, και να μην είναι κάνεις; Ήταν οι φορές που έπρεπε να είσαι ο άντρας της ζωής σου, που έπρεπε να βγάλεις χρήματα για να συντηρήσεις το σπίτι σου, που έπρεπε να είσαι καλά για τα παιδιά σου, η δυνατή για τους δικούς σου .... Με τον καιρό σου έγινε συνήθεια ήσουν εκεί για όλους. Ξαφνικά απέκτησες μια υπερδύναμη ... Ήσουν γυναίκα! Αυτό σε καθιστούσε ικανή για όλα. Έμπαινες και γέμιζες τον χώρο. Αυτός ο αταίριαστος συνδυασμός δυναμικότητας και ευαισθησίας. Η τέχνη του να κατακτάς τους πάντες, η επιμονή να καταφέρνεις τους στόχους σου. Αυτή η ανεξαρτησία, η αυτάρκεια, που δεν έχει ανάγκη το πορτοφόλι σου φίλε άνδρα, ούτε το κοινωνικό σου στάτους . Που δεν θα σου γκρινιάζουν, ούτε θα σου ζητούν να κάνεις πράγματα για εκείνες, Θα βρίσκουν την άκρη μόνες τους. Η μάνα, η σύντροφος, η σύζυγος, η εργαζόμενη, η αδερφή, η κόρη. Μα πάνω από όλα η γυναικά. Αν είσαι από τους τυχερούς και έχεις στην ζωή σου μια τέτοια γυναικά μην την αμφισβητήσεις. Να την αγαπάς και να την σέβεσαι. Ήσουν ο εκλεκτός της ! Διάλεξε εσένα και για να καταλήξει εκεί δεν της ήταν εύκολο. Θα σου πω ένα μυστικό ! Έχει περάσει πολλά, βαρέθηκε να ελέγχει τα πάντα διαρκώς, έχει την ανάγκη να παραδοθεί, να σε αγαπήσει και να σου αφοσιωθεί . Μην το αγνοήσεις. Νιώθουν πληρότητα όταν παραδώσουν τον έλεγχο σε αυτόν τον ένα. Σε εκείνον τον ένα χωρίς κόμπλεξ και ανασφάλειες, σε εκείνον που θα το καταλάβει! Δεν αρκεί να τις κοιτάς, πρέπει να τις παρατηρείς. Πολύπλοκες , πολύπλευρες και δύσκολες . Θέλουμε ασφάλεια, αγάπη και κατανόηση. Χρόνια πολλά μοναδικές μου! _Αργυρώ Ξανθοπούλου

20 ΤΟGETHER

Η Κοζανίτικη αποκριά μέσα από τα μάτια πέντε τοπικών φωτογράφων

Βρεττάκος Αλέξανδρος Κάθε χρόνο φωτογραφίζω την αποκριά στην Κοζάνη. Μια αποκριά που ζω από μικρός ακόμη και που άγνωστο πώς, αισθάνομαι το χρέος να διαφυλάξω την αυθεντικότητά της μέσα από τον φακό της μηχανής μου. Οι φωτογραφίες που προσπαθώ να βγάλω θέλω να εκπέμπουν αυτό που νιώθει ο Κοζανίτης στον φανό, αναλλοίωτο χωρίς μοντερνισμούς και εντυπωσιασμούς, χωρίς εξωτερικά στοιχεία αλλά με μια ατμόσφαιρα παραδοσιακή ανακινώντας την εσωτερική μας ανάγκη όλοι μαζί να γίνουμε “ένα” γύρω από την φωτιά.

Αναστασόπουλος Σάκης «Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη στο φανό «Λάκκους τ΄ Μάγγαν». Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση αυτή η κλασσική φιγούρα που δεν εναρμονίζεται με τις κλασσικές παραδοσιακές φιγούρες τις αποκριάς τις Κοζάνης αλλά με πήγε πίσω σε μια άλλη εποχή..»

Δαζάνης Σάκης Κοζανίτικη Αποκριά σημαίνει: - Ελευθερία έκφρασης - Έντονος ερωτισμός - Φωτιά, Χορός, Τραγούδι

ΤΟGETHER

Κούτσιανου Γεωργία “Η Αποκριά στην Κοζάνη τα διαθέτει όλα. Κόσμο, χρώμα, μουσική, κρασί... Πέραν της έγχρωμης πραγματικότητας, υπάρχει και κάτι άλλο που πάλλεται στην ατμόσφαιρα. Είναι η ενέργεια, είναι ο ρυθμός, είναι οι αισθήσεις. Το ασπρόμαυρο διαθέτει μια αφαιρετική ιδιότητα υπερβαίνοντας την επιφάνεια των χρωμάτων. Επιπρόσθετα έχει ταυτιστεί με τη διαχρονικότητα. Το έθιμο της Κοζανίτικης Αποκριάς είναι επίσης διαχρονικό. Μοιραία λοιπόν, έγινε μια σύζευξη των δύο.”

Παλέντζα Σούλα “Φανός’’ ένα πανάρχαιο έθιμο της Κοζάνης. Μια ιδιότυπη τελετή που περιλαμβάνει τραγούδι, χορό και φαγοπότι γύρω από το «βωμό» της καθαρτήριας πυράς.

H φωτογραφία τραβήχτηκε στο Φανό Σκ’ρκα.

Στου αιώνα την παράγκα Μια ανάσα από το κέντρο της πόλης “στήθηκε” με πολύ μεράκι και κέφι ένας καφενές - μεζεδοπωλείο… Η παράγκα μας!!!Ένας χώρος που μπορεί να μην είναι τέλειος, μπορεί να έχει μειονεκτήματα , μπορεί τα μέλη που τον εκπροσωπούν να κάνουν λάθη καμιά φορά αλλά κρύβει μια ζεστασιά που όμοια της δύσκολα συναντάς.. Μια “κρυψώνα” από τις σκοτούρες και τα προβλήματα της καθημερινότητας. Σε ένα γραφικό και πλακόστρωτο δρομάκι η αυλαία ανοίγει από νωρίς το πρωί ψήνοντας καφέδες γεμάτους αρώματα με την συνοδεία σπιτικών γλυκών του κουταλιού. Η παράσταση μας συνεχίζεται με διαλεχτά αποστάγματα τοπικών παραγωγών παρέα με λαχταριστούς μεζέδες και μερακλίδικες λιχουδιές..Όλα αυτά υπό τον ήχο παλιών και νέων μελωδικών ακουσμάτων.. Όπως λέει και ένα ρητό “Όπου ακούς τραγούδια να πηγαίνεις, οι κακοί δεν τραγουδούν..” Κοπιάστε λοιπόν “Στου αιώνα την παράγκα”!!! «Στου αιώνα την Παράγκα»

Δ. Καμπάνιας 2, Κοζάνη Τ. 2461021037 fb @paragkakozani

21

22 ΤΟGETHER

Μ ΑΤ I Ν Α Τ Σ Ι Κ Ρ Ι Τ Ζ H Μ O Μ Τ Σ Ι Ο Υ «Την δική μας Αποκριά την κουβαλάν στην πλάτη τους οι μερακλήδες… οι έχοντες τον σχετικό πέρπιρα!» ΚΕΙΜΕΝΟ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

K

όσμοι δικοί μας, της διπλανής πόρτας, κόσμοι του τώρα, του άλλοτε, του αύριο, σύγχρονοι μεταξύ τους διεισδύουν ο ένας στον άλλο και δημιουργούν την ανάγκη να κρατήσουν την μοναδικότητα της κάθε κοινωνίας και του ανθρώπου, των αξιών και ιδεών του «τότε» και ειδικά του «σήμερα». Στο σημείο αυτό του «τώρα» γνώρισα την Ματίνα Τσικριτζή Μότσιου, έναν άνθρωπο που στα πρώτα λεπτά της συζήτησής μας, μου δημιούργησε πολυδιάστατες επιδράσεις και κυρίως μου δημιούργησε την ανάγκη να κατανοήσω πως οι άνθρωποι πάντα αναζητούμε μια επιστροφή στα πάτρια, ακόμη και αν αυτά είναι μόνο εδάφη. Ο λαϊκός πολιτισμός αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Με σιγουριά κι αυθεντικότητα. Η ιστορία και οι ρίζες μας είναι η αντίσταση μας . Η διδαχή από αυτή την ιστορία πρέπει να περνάει από γενιά σε γενιά. Kάθε λαός πρέπει να ενδιαφέρεται για αυτό που του έχει παραδοθεί από το παρελθόν του. Η αξία της δουλειάς της Ματίνας και του μοιράσματος, είναι αστείρευτη ,ατελείωτη, αναγκαία και απαραίτητη για την διασφάλιση της συνέχειας. Το πνεύμα της είναι γεμάτο από αγάπη και μια αγωνία διατήρησης. Η Ματίνα Τσικριτζή Μότσιου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κοζάνη όπου ζει και δραστηριοποιείται επαγγελματικά μέχρι σήμερα. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία, Γαλλική φιλολογία και Νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει εκδώσει τρια βιβλία λαογραφικού περιεχομένου: “ Αποκριά στην Κοζάνη, από μέσα απ΄το χορό» (2000) , «Γεύσεις από Παλιά Κοζάνη»(2006) σε συνεργασία με την Φάνη Φτάκα Τσικριτζή, και «Βιομηχανική Παράδοση σην Δυτική Μακεδοία, Ενέργεια, Άνθρωποι, και Εποχές» ( 2015) «Laboremus» Δηλαδή ας εργαζόμαστε, καθημερινά με γνώμονα τον πολιτισμό, τα γράμματα, τις τέχνες για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΤΟGETHER

23

Η Ματίνα και η Λαογραφία Τι σημαίνει για εσάς λαϊκός πολιτισμός; Για μένα ο λαϊκός πολιτισμός είναι ένα δυναμικό σύστημα η αξία του οποίου δεν έχει εκτιμηθεί όσο του πρέπει. Για πολλούς ταυτίζεται με τη συντήρηση. Μεγάλο σφάλμα. Δεν χρειάζεται και μεγάλη ενασχόληση μαζί του για να καταλάβει κανείς πόσο πολύτιμος μας είναι για την γερή συγκρότησή μας ως κοινωνία και πόσο μπορεί να μας βοηθήσει να πάμε παραπέρα. Σε όλους τους τομείς. Αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Με σιγουριά κι αυθεντικότητα Η ενασχόληση μου με το λαϊκό πολιτισμό ήταν συνειδητή επιλογή. Μπορεί να μην είχα καταλάβει το εύρος και τον πλούτο του στην αρχή. Σιγά-σιγά ανακάλυψα τη σοφία που κρύβει. Και δεν μετανιώνω που οι σπουδές μου εστίαζαν στην κουλτούρα άλλων λαών. Ίσα-ίσα πιστεύω πως αυτό μου έδωσε μια ευρύτερη προοπτική και μια πιο αντικειμενική ματιά στα «δικά μας». Μακριά από τον επαρχιώτικο μικρομεγαλισμό. Η λαϊκή παράδοση δίνει ταυτότητα στον άνθρωπο; Όταν συνδέεται με το παρόν, ναι. Η ενασχόληση μαζί της σε επίπεδο μελέτης βοηθάει τον επιστήμονα μελετητή κυρίως. Αποκομμένη από το σήμερα όμως δεν δίνει ταυτότητα στον σημερινό άνθρωπο. Ζούμε σε έναν χώρο από όπου πέρασαν σπουδαίοι πολιτισμοί αλλά εμείς είμαστε εδώ, τώρα. Μαθαίνουμε, κατανοούμε, πατάμε επάνω της με ασφάλεια και σιγουριά … και προχωρούμε. Και αλλάζουμε. Αδικούμε τη λαϊκή παράδοση αν κολλάμε σε παλιότερα μοντέλα της και δεν αφουγκραζόμαστε τα μηνύματα του σήμερα. Άλλωστε η ίδια η λέξη σηματοδοτεί μεταβίβαση ανθεκτικών στοιχείων πολιτισμού από τη μια γενιά στην επόμενη. Πώς μπορεί να είναι στατική? Ποια ανάγκη οδήγησε στην ενασχόληση σας με την Κοζανίτικη παράδοση Από τα σαράντα κύματα πέρασε η πορεία μου σ’ αυτόν το χώρο Απόκρυψη της καταγωγής μας κι απομάκρυνση από όλο το πλέγμα του τοπικού πολιτισμού, από φόβο της ταύτισης με «χωριατιά» στη δεκαετία του 60. Ας μην ξεχνάμε ότι ήταν τότε που πρωτοεμφανίστηκε η ξεχωριστή κουλτούρα των νέων ανθρώπων στη μουσική, στο ντύσιμο, στο lifestyle. Ποιος μπορούσε να της αντισταθεί? Ποιος μπορούσε να κρατήσει ισορροπίες? Αηδία όταν χρησιμοποιούνταν βλακωδώς και κακόγουστα από τη χούντα από το ’67 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 70. Αποτέλεσμα αυτής της ηλίθιας εκμετάλλευσης ήταν το καρακιτσαριό, πράγμα που οδήγησε τη δική μου τη γενιά να μην ασχολείται πια με αυτά τα πράγματα και έτσι η παράδοση να μην ανανεώνεται. Και όταν δεν ανανεώνεται, γίνεται συντήρηση. Κι ύστερα ήρθε η σωτήρια δεκαετία του ’80, όταν πλέον δεν υπήρχαν λόγοι να ντρέπεται κανείς για τον τόπο καταγωγής του. Ήδη ο μύθος των μεγάλων αστικών κέντρων έχει χάσει πολύ από τη λάμψη του και η επαρχία αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Κι εκεί επάνω αρχίζει να παίρνει πόντους η Αποκριά! Μια Αποκριά για την οποία το ιδίωμα αποτελεί το βασικό όχημα. Τα τραγούδια, τα μπέντια, τα κασμέρια. Ταμπέλες και ολόκληρα κείμενα στους

νουντάδες. Και κυρίως τα Στέκια, το μεγάλο δώρο της Αποκριάς στην πόλη, όπου μαζεύονται πολλοί ομιλητές του ιδιώματος με διάθεση να το χρησιμοποιούν και να επικοινωνούν πιο άνετα μέσα στη γενική ελευθερία που τους παρείχαν εκείνες οι μέρες της ανατροπής και του ξεφαντώματος. Τότε αντιλήφθηκα τι σπόρος είχε πέσει μέσα μου από τότε που γεννήθηκα και πόσο είχε θεριέψει η βλάστηση. Δυο ήταν τα ορόσημα που «επισημοποίησαν» την ενασχόλησή μου με το χώρο • Η απόφαση του Συλλόγου Κοζανιτών στις αρχές των 80’ς να στήσει ένα λεξικό του Ιδιώματος και η γνωριμία μου με τον Βασίλη Φόρη και τον Στράτο Ηλιαδέλη • Το ξεκίνημα του Φανού του Λάκκου στη γειτονιά μου. Από το πουθενά

Κοζανίτικη Αποκριά Τι κρατάει ζωντανή την Κοζανίτικη αποκριά και ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που την διαφοροποιούν. Το ότι δεν έχει χάσει ΑΚΟΜΑ την ουσία της, τη λαϊκή της βάση δηλαδή. Είναι μια γιορτή που ξεκινάει από την ανάγκη των ανθρώπων του τόπου να βγουν έξω μέσα στη χειμωνιάτικη νύχτα και να γλεντήσουν. Απαλλαγμένοι από τη σκλαβιά του καθωσπρεπισμού και της κοινωνικής μάσκας που γίνεται ανυπόφορη αν δεν μπορείς να τη βγάλεις για λίγο. Την δική μας Αποκριά την κουβαλάν στην πλάτη τους οι μερακλήδες, οι έχοντες τον σχετικό πέρπιρα δηλαδή. Αν χαθεί αυτή η λαϊκή βάση και μαζί της ο αυθορμητισμός που την ακολουθεί θα γίνει φεστιβάλ. Σαν Κοζανίτικη Αποκριά θα έχει πεθάνει. Κατά τη γνώμη μου οι βασικές ιδιαιτερότητες της Κοζανίτικης Αποκριάς είναι οι εξής: • Η ευρύτατη λαϊκή συμμετοχή σε όλα όσα γίνονται αυτές τις μέρες, πράγμα που οφείλεται κυρίως στο ότι είναι ανοιχτές σε όποιον/α ήθελε να πάρει μέρος χωρίς να περιορίζει τον κόσμο σε ρόλο παθητικού θεατή

• Η μεγάλη διάρκεια ενός εξαιρετικά έντονου ξεφαντώματος, που ξεκινάει εκρηκτικά την Τσικνοπέμπτη, συνεχώς επιτείνεται τις υπόλοιπες μέρες, φτάνει στην κορύφωσή του την Κυριακή και ολοκληρώνεται με άλλου είδους δράσεις την Καθαρή Δευτέρα • Η εξάλειψη όχι μόνο των καθημερινών φραγμών του καθωσπρεπισμού, πράγμα που παρατηρείται οπουδήποτε υπάρχει καρναβάλι, αλλά και των στεγανών που επιβάλει η οργανωμένη ζωή σε ένα σύγχρονο αστικό κέντρο. Με μια μοναδική αίσθηση ελευθερίας οι άνθρωποι κυκλοφορούν μασκαρεμένοι ή όχι σε δρόμους και πλατείες, μπαινοβγαίνουν σε μαγαζιά και μπαράκι, χορεύοντας και τραγουδώντας, πειράζοντας τολμηρά ο ένας τον άλλον και παραβαίνοντας αναρίθμητους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς.

• Η εκτεταμένη χρήση του τοπικού ιδιώματος, το οποίο χρησιμοποιείται ως βασικό εκφραστικό όχημα αυτές τις μέρες, με αποτέλεσμα την αναβάθμισή του και την καταξίωσή του στη συνείδηση των πολιτών. Γενικότερα και όχι μόνο για την περίοδο της Αποκριάς

Η Αποκριά τότε και σήμερα Ποιο είναι το τότε; Για τη δική μου βιωματική εμπειρία, πρόκειται για μια συνεχή πορεία και δεν μπορώ να βάλω διαχωριστικές γραμμές. Αμυδρά διακρίνω κάποιες εκεί επάνω στην απαλλαγή μας από τη Χούντα, στη Μεταπολίτευση δηλαδή και κυρίως από το 1980 και μετά. Πολλές φυσικά είναι οι αλλαγές κι αλίμονο αν δεν υπήρχαν. Τότε θα επρόκειτο για αναβίωση και όχι για ένα ζωντανό έθιμο με ελαστικά τοιχώματα, που διαστέλλονται για να χωρέσουν τις ανάγκες της καινούργιας κοινωνίας που κάθε φορά υπηρετούν.

24 ΤΟGETHER

Τα δικά σας «Στχειά» πώς γεννήθηκαν; Πρόταση του Λευτέρη του Γιοβανίδη ήταν να γράψω μια κωμωδία που θα παιζόταν από το ΔΗΠΕΘΕ την Αποκριά. Αφού ψάχτηκα για θέμα αρκετό καιρό μου προέκυψαν τα στχειά, τα οποία όμως ήταν παλιοί φίλοι. Είχα κάνει μεγάλη έρευνα σε επίπεδο λαογραφίας πριν καμιά 30ρια χρόνια, με διαβάσματα, συνεντεύξεις, σκαλίσματα σε παλιά βιβλία … Γερή βουτιά. Σε επίπεδο τοπικό. Το θέμα ήταν τι θα στοίχειωναν. Η επιλογή ήταν εύκολη! Το πιο κατάλληλο μέρος της πόλης για τέτοια δουλειά, το Ξενία. Το Ξενία που η εγκατάλειψη και η κατάρρευσή του έχει στοιχειώσει την ψυχή και τη συνείδησή μας. Εννοείται πως το έγραψα και το ξανάγραψα άπειρες φορές μέχρι να φτάσει στην τελική του μορφή. Για να συναντήσουμε στη ρεσεψιόν Στχεια από την Κοζάνη και το εξωτερικό να προσπαθούν να εξασφαλίσουν κατάλυμα καθώς έχουν εκδιωχθεί από όλα τα παλιά σπίτια που έγιναν πολυκατοικίες. Κι εκεί που είναι όλα μια χαρά, ξαφνικά εισβάλει μια ομάδα ζωντανών! Ένα ανυποψίαστο κινηματογραφικό συνεργείο που θέλει να γυρίσει μια ταινία εκεί πάνω… Τα υπόλοιπα επί σκηνής!

Η Ματίνα και το βιβλίο

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Βασικές για μένα είναι δυο. Όλα τα άλλα είναι αποτελέσματα.

1. Η κινητικότητα μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού που ταξίδευε κι έψαχνε αυθεντικά στοιχεία λαϊκού πολιτισμού όχι μόνον στον τόπο του. Αυτό με τη σειρά του επέφερε συγκεντρώσεις μεγάλου πλήθους γύρω από το Φανό αλλά και από τα άλλα δρώμενα, πράγμα που επέβαλε δυναμική παρέμβαση με τεχνολογικά μέσα, κυρίως μεγάφωνα, για να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων. Αυτός ο σταδιακός γιγαντισμός, που απειλεί να φτάσει σε όρια ξεχειλώματος, μπορεί να αποβεί και επικίνδυνος για την ουσία της Κοζανίτικης Αποκριάς. Μπορεί δηλαδή να χάσει εντελώς τον αυθορμητισμό της και τη λαϊκή βάση που είπαμε παραπάνω. Τότε θα γίνει κάτι άλλο…

2. Το άνοιγμα του «κύκλου» που υπήρχε γύρω από το Φανό, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ενός κύκλου που με ελάχιστες εξαιρέσεις αποτελούνταν για πολλά χρόνια σχεδόν αποκλειστικά από άντρες και μάλιστα μεγάλους σε ηλικία. Οι μικρότεροι μαθήτευαν. Από τη δεκαετία του ’80 και ύστερα άρχισαν να μπαίνουν δειλά-δειλά κάποιες γυναίκες στην αποκριάτικη σκηνή, μέσα σε πολλά πειράγματα από τους άνδρες συναδέλφους, πολλές φορές σε επίπεδο χλεύης και σεξισμού, και πολλή αμφισβήτηση. Αλλά σιγά να μην κιοτεύαμε. Κι ύστερα ήρθε η εποχή να θεωρείται επιθυμητή η παρουσία νεότερων ανθρώπων, πράγμα που επιτάθηκε από το 2000 και μετά. Όχι μόνο εδώ. Σε κάθε εκδήλωση της κοινωνίας, σε όλους τους τομείς.

Η Ματίνα και το Θέατρο Το Κοζανίτικο ιδίωμα γεννά παραστάσεις κυρίως την Αποκριά. Άλλη μια παράμετρος του εθίμου όπου η γλώσσα κυριαρχεί. Από πού αντλείτε τις ιστορίες που επί σκηνής παρουσιάζονται; Ε δεν έγραψα και τόσα! Τέσσερα ήταν όλα κι όλα. Τρία που παίχτηκαν κι ένα που δεν αξιώθηκε

να εμφανιστεί στο κοινό για διάφορους λόγους. Το αγάπησα πολύ όμως. Το κακό είναι πώς δεν μπορεί να γίνει τίποτα πια μ’ αυτό γιατί σατίριζε την επικαιρότητα της στιγμής και δεν είχε νόημα να παιχτεί αργότερα. Αφορούσε την εποχή που ήταν σκαμμένη όλη η Κοζάνη όταν περνούσαν οι σωλήνες για την Τηλεθέρμανση το 1994. Τότε πραγματικά θα γελούσε κάθε πικραμένος καθώς λίγο-πολύ όλοι ισορροπούσαμε σε δοκάρια πάνω από τα χαντάκια, και πολλοί είχαμε πέσει μέσα είτε πεζοί είτε με τα αυτοκίνητά μας. Στα τρία που παίχτηκαν η πηγή έμπνευσης ήταν διαφορετική κάθε φορά. Στην «Αλαφρά Γιορτή» το έναυσμα το έδωσε η επικαιρότητα, η συμπλήρωση δηλαδή 10 χρόνων από το Σεισμό του 1995, κι όλες οι «επετειακές» αναφορές που γίνονταν στο γεγονός σ’ όλη τη διάρκεια του 2005. Έ είχε περάσει και τόσος καιρός, οι πληγές είχαν επουλωθεί και μπορούσαμε να το δούμε χιουμοριστικά το όλο θέμα. Το «Νταϊάντα» ήταν άλλη ιστορία. Ξεκίνησε με τη γέννηση της Θεατρικής Σκηνής Κοζάνης και με τη συναντίληψη με το Νίκο Κέφαλο και τα υπόλοιπα παιδιά πως το ιδίωμα αδικείται με το να περιορίζεται σε σάτιρα και χιουμοριστικό αποκλειστικά περίβλημα. Και μόνο κατά την περίοδο της Αποκριάς. Ψάχνοντας λοιπόν ως θέμα κάτι δραματικό, πέφτω εκεί γύρω στο Πάσχα του 2018 σε ένα ρεπορτάζ στον τοπικό τύπο σε μια ιστορία όπου βρέθηκαν νάρκες στην περιοχή Βλάστης και κάποια μικρή αναφορά στον βομβαρδισμό της Κοζάνης την 10η Απριλίου του 1941. Μέχρι τότε ήξερα λίγα πράγματα, κυρίως από σκόρπιες αφηγήσεις και αναφορές σε ιστορίες ανθρώπων του περιβάλλοντός μου. Ντρέπομαι που το λέω αλλά δεν είχα ιδέα πόσο είχε συγκλονίσει την πόλη αυτή η ιστορία. Έκανα μια πρώτη έρευνα κι αποφάσισα ν’ ασχοληθώ με τον βομβαρδισμό και τις συνέπειές του για τον τόπο. Και στη συνέχεια έψαχνα για έξι μήνες πριν αρχίσω… Κι ύστερα ήρθαν τα Στχεια…

Ποια είναι η σχέση σας με το βιβλίο Με το διάβασμα; Σχέση πάθους! Από τότε που έμαθα να διαβάζω. Δεν είναι τυχαίες οι επιλογές μου σπουδών και επαγγέλματος. Και πολύ ταράζομαι όταν ακούω το κλισέ «πρέπει να διαβάζουν εξωσχολικά βιβλία τα παιδιά για να γράφουν καλές εκθέσεις». Έλεος! Με τον όρο «εξωσχολικά βιβλία» εννοούν τη λογοτεχνία και κυρίως μυθιστορήματα φυσικά. Που σε καμιά περίπτωση δεν έπρεπε να είναι … εξωσχολικά! Και διαβάζουμε λογοτεχνία για χίλιους λόγος, για να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να ταξιδέψουμε στο χώρο και στο χρόνο, να ονειρευτούμε, να είμαστε παρέα με τα πιο σπουδαία μυαλά της ανθρωπότητας, να δώσουμε τροφή στη φαντασία μας και να μην την υποσιτίζουμε… Σίγουρα όχι για να γράφουμε «καλές εκθέσεις»! Το γράψιμο είναι άλλη ιστορία. ¨Έχω γράψει βιβλία λαογραφικού περιεχομένου κυρίως καθώς και θεατρικά, τα περισσότερα στο ιδίωμα. Αλλά αυτό που μ’ αρέσει παραπάνω να κάνω είναι να γράφω μικρότερα κείμενα, πιο κοντά στην επικαιρότητα, πιο κοντά σε ότι με συγκινεί και με εξιτάρει καθημερινά. Είναι αυτό που καλύπτει την μεγάλη μου ανάγκη για άμεση επικοινωνία με τους ανθρώπους γύρω μου. Και αυτό ανέβηκε σε επίπεδα που δεν μπορούσα να φανταστώ παλιότερα, μέσα από το facebook. Να ΄ναι καλά κι να του χαίριτι ου μπαμπάκας τ! Ποια είναι τα σημαντικότερα «παράσημα» στη μέχρι τώρα διαδρομή σας; Δεν ξέρω τι θα πει «παράσημα». Μάλλον θα μου αποδοθούν σε καμιά νεκρολογία… Ίσως! Στην Κοζάνη της γαστρονομίας, των εθίμων, των γιορτών, της δουλειάς, της διασκέδασης. Η Κοζάνη του χθες και του σήμερα.. Ποιο θα είναι το αύριο; Αυτά άστα να τα πούμε τη Σαρακοστή, Κέλλυ, που θα μελαγχολήσουμε ούτως ή άλλως λόγω των ημερών! Τώρα ας χαρούμε το σήμερα και το ξύπνημα της φύσης, όπως επιτάσσει η Αποκριά. Καλά να πιράσουμι! Κρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρ!!!

Ανεβαίνοντας το μαρμάρινο σκαλοπάτι στην είσοδο του διατηρητέου μπροστά από το λαογραφικό Μουσείο, η ξύλινη πόρτα που σε υποδέχεται σε προϊδεάζει για την πολυτέλεια και την ποιότητα που πρόκειται να εισπράξεις. Το Sette7 δεν είναι απλά ένα μπαρ εστιατόριο είναι μία μοναδική εμπειρία ποιοτικού φαγητού και εξυπηρέτησης στην καρδιά της πόλης αν είσαι τυχερός και το επισκεφθείς καλοκαίρι η αυλή απλά θα επισφραγίσει το όνειρο που ζεις το χειμώνα. Το Sette7 δεν σερβίρει απλά φαγητό... χαρίζει γευστικές εμπειρίες

Ανεβαίνοντας το μα στην είσοδο του δι από το λαογραφικ πόρτα που σε υποδ για την πολυτέλει που πρόκειται να ε

Το Sette7 δεν είν εστιατόριο είναι μία ποιοτικού φαγητού στην καρδιά της πό και το επισκεφθείς απλά θα επισφρα ζεις το χειμώνα.

Το Sette7 δεν σερ χαρίζει γευστικές ε

26 ΤΟGETHER

Οι «Φανοί» ΚΕΙΜΕΝΟ: ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ ΚΟΡΙΝΑ Πολιτιστική Διαχειρίστρια

Όσα χρόνια και εάν πέρασαν, Τουρκοκρατία, πόλεμοι, απελευθέρωση, δικτατορία κλπ, όσο και εάν άλλαξε η αρχιτεκτονική, οι συνήθειες, ο τρόπος ζωής της Κοζάνης, ένα στοιχείο παρέμεινε σταθερό.. οι Φανοί της Κοζανίτικης Αποκριάς!

O

Φανός, ένα έθιμο με λατρευτικό χαρακτήρα ανάβει την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς στις γειτονιές της πόλης. Πάνω στον ειδικό βωμό, σταθερή εστία της φωτιάς, όσοι συμμετέχουν γλεντούν απρόσκοπτα ξεχνώντας τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους. Στον ρυθμό της αποκριάς όλη η πόλη «φλέγεται». Ο κύκλος γύρο από την φωτιά οριοθετεί τον κύκλο του γλεντιού όπου κυριαρχούν το κρασί και τα κεράσματα. Ο πρωτοτραγουδιστής πάντα στην κεφαλή στίχο στίχο δίνει το σύνθημα και οι ακόλουθοι το επαναλαμβάνουν, πότε με τις φωνές τους, πότε με το χτύπημα των χεριών τους. Ο συμβολισμός αποκαλύπτει και την μοναδικότητά του. Η ένωση της φωτιάς με τα σκωπτικά τραγούδια, το κρασί και την τροφή καταρρίπτουν προς στιγμήν τα πρέπει και τα όρια, φέρνοντας την ανατροπή στην καθώς πρέπει καθημερινότητα. Και οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν την έλευση της άνοιξης με ανάλογο τρόπο. Οι αποκριές και ο Φανός αποτελούν κατά κάποιον τρόπο την συνέχειά τους. Σε αυτό συμφωνούν ενδελεχείς μελέτες λαογράφων. Συγκεκριμένα, ο Νάσης Αλευράς συνδέει τον Φανό με τον Πυρρίχιο, αρχαίο πολεμικό χορό, αιτιολογώντας την σύνδεση αυτήν στον κοινό βηματισμό τους (2/4). Συγχρόνως, ο Λεωνίδας Παπασιώπης εντοπίζει το γλέντι, το κρασί και τον φαλλικό τους χαρακτήρα ως κοινά στοιχεία του Φανού με τις Χοές, γιορτές προς τιμήν του αρχαίου Διόνυσου.

Στο πέρασμα του χρόνου, το έθιμο διαφοροποιήθηκε αντικατοπτρίζοντας τις αλλαγές στις εκάστοτε συνθήκες. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ανταποκρίθηκε στην ανάγκη των υπόδουλων για διασκέδαση αλλά και για τόνωση της εθνικής συνείδησης με την ανοχή ή την άγνοια των κατακτητών. Όμως, έπαιξε και τον ρόλο που του αναλογούσε και στην Επανάσταση του ’21 και τον Μακεδονικό Αγώνα. Ο Ν. Αλευράς μας πληροφορεί για τον αντιστασιακό τους ρόλο καθώς έγιναν σημεία συνάντησης και συνεννόησης των επαναστατών και διακίνησης των όπλων (Τσικριτζή-Μόμτσιου, 2000). Μετά την απελευθέρωση, όταν η ζωή ξαναβρίσκει τους κανονικούς της ρυθμούς, οι Φανοί γίνονται και πάλι σημεία αναφοράς και στοιχεία συνοχής της γειτονιάς. Όλοι συμμετείχαν στην προετοιμασία είτε καταθέτοντας τον οβολό τους στο κοινό ταμείο «τσινί», είτε ετοιμάζοντας τον «νουντά» και τα κεράσματα για τους καλεσμένους. Σήμερα, η αρμοδιότητα της διοργάνωσης πέρασε στα χέρια του Δήμου. Η ουσιαστική όμως υλοποίησή της βρίσκεται στα χέρια της γειτονιάς. Σε μια εποχή που οι σχέσεις έχουν αποπροσωποποιηθεί, ο Φανός της γειτονιάς εξακολουθεί να έχει τον πρωταρχικό ρόλο στην συνείδηση των Κοζανιτών που τον μεταδίδουν σε όλους τους κατοίκους της πόλης

Αμέσως μετά τα Χριστούγεννα ξεκινάει η προετοιμασία. Άντρες, γυναίκες και νέοι σχεδιάζουν και ετοιμάζονται για το αποκορύφωμα της γιορτής στην περίοδο της αποκριάς. Στην αρχή παίρνουν τη θέση τους τα «κεραστάρια», ξύλινα σπιτάκια που προορίζονται να φιλοξενήσουν τα «όργανα», τα κιχιά και το κρασί. Εκεί κοντά στήνεται και ο «νουντάς», το παραδοσιακό δωμάτιο στολισμένο με τα χειροποίητα έργα λαϊκής τέχνης, που βρίσκονται σε κάθε σπίτι και που περήφανα εκθέτουν οι ιδιοκτήτριες. Στον «νουντά» κερνιούνται οι «επίσημοι» και η «επιτροπή» που περνάν και αξιολογούν τον κάθε Φανό. Μία τέτοια στιγμή αγωνίας για το αποτέλεσμα, οδήγησε στο στήσιμο του πρώτου «νουντά» στην ιστορία των Φανών την δεκαετια του 1950. Όπως αναφέρει στο βιβλίο της η Ματίνα Τσικριτζή-Μόμτσιου , σύμφωνα με τα λόγια του αείμνηστου Προκόπη Διδίλη, προέδρου του συλλόγου Αριστοτέλη, ο «νουντάς της Τιάτιους» που στήθηκε, ήταν μια ιδέα του Μήκα τ’ Κάψα, που υλοποιήθηκε με την βοήθεια του Γ. Δούρβα και την ενθουσιώδη προσφορά ολόκληρης της γειτονιάς. Την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς μετά την παρέλαση των αρμάτων, το πατροπαράδοτο κέρασμα του μπακλαβά και την συγχώρεση που λαμβάνει χώρα ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας έρχεται η ώρα να ανάψει επιτέλους ο Φανός.

ΤΟGETHER

Στις 6 το απόγευμα ο Δήμαρχος και οι «επίσημοι» δίνουν το σύνθημα ανάβοντας τον κεντρικό Φανό, δηλ. τον Φανό στην Κεντρική Πλατεία. Μετά από δύο ώρες σε κάθε γειτονιά μεγαλοπρεπώς ανάβει ο Φανός και ο πρωτοτραγουδιστής καλεί σε γλέντι με το τραγούδι «Ιβγάτι αγόρια μ’ στου χουρό κουράσια στου σιργιάνι» . Το γλέντι συνεχίζεται με τραγούδια στο γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής. Τα τραγούδια που ακούγονται χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: της αγάπης, τα παλικαρίσια και τα νοικοκυρίσια ή ξενέντροπα, με έντονο φαλλικό χαρακτήρα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί η ύπαρξη του έντονου χιουμοριστικού στοιχείου το οποίο βοηθά στην αποφυγή των παρεξηγήσεων. Ενδιάμεσα η ορχήστρα παίζει παραδοσιακά τραγούδια, ώστε να δίνει την ευκαιρία στους τραγουδιστές να ξεκουράζονται. Στο τέλος επισκέπτες και οικοδεσπότες γλεντούν όλοι μαζί, χωρίς η ηλικία και το φύλο να γίνονται εμπόδιο. Στο έθιμο του Φανού σήμερα συμμετέχουν άντρες, γυναίκες και παιδιά που αναλαμβάνουν την συνέχισή του όπως ακριβώς έκαναν και οι παλιότεροι. Γενικά, τα έθιμα αποσκοπούν στο να ψυχαγωγούν αλλά ταυτόχρονα να ενσωματώνουν τα άτομα στις κοινωνικές διαδικασίες. Ταυτόχρονα όμως αποτελούν λατρευτικές εκδηλώσεις και κοινωνικές τελετουργίες. Από την άλλη πλευρά όμως, οι Φανοί ως έθιμα της Αγροτικής ζωής αποσκοπούσαν στο να εξευμενίσουν την φύση, ώστε να δώσει καλή σοδιά και υγεία. Σήμερα, σε μια εποχή που απομακρύνονται

οι άνθρωποι και οι σχέσεις αποπροσωποποιούνται, η διατήρηση των εθίμων είναι απαραίτητη ώστε να υπάρχουν η πολυπόθητη συνοχή και η διατήρηση της ταυτότητας. Τι πρόκειται όμως να συμβεί στην περιοχή της Κοζάνης τα επόμενα χρόνια, όπου η μεταλιγνιτική εποχή πλησιάζει απειλητικά και ελλοχεύει τόσο οικονομικούς όσο και κοινωνικούς κινδύνους; Οι παραδόσεις, οι σχέσεις των ανθρώπων και η βιωσι-

μότητα της πόλης θα επηρεαστούν. Η λύση προέρχεται από την κατάλληλη πολιτική στον τομέα του πολιτισμού, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει την προστασία και την ενίσχυση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στις μέρες μας οι χώροι παραγωγής πολιτισμού επιφέρουν ανάπτυξη στην κοινωνία. Αποτελεί λοιπόν απάντηση, η σωστή πολιτιστική διαχείριση για την αειφορία της περιοχής.

Πρατήριά μας θα βρείτε: Ιωάννινα- Αλ. Παπαναστασίου 70 | Κερασώνας Φιλιππιάδας- 45ο χλμ. Ε.Ο. Ιωαννίνων – Αθηνών | Γρεβενά- Κ. Ταλιαδούρη 27 | Πτολεμαϊδα- Δημοκρατίας 87 | Φλώρινα- Πρεσπών 2 | Κοζάνη- 11ης Οκτωβρίου 37

27

28 ΤΟGETHER

Ο Φανός της γειτονιάς Ο Φανός είναι ο πρωταγωνιστής της Κοζανίτικης αποκριάς τους τελευταίους τρεις αιώνες , συνεχίζει να ενώνει την γειτονιά, τους ανθρώπους, ξένους και γνωστούς, ντόπιους και επισκέπτες που θα πιαστούν χέρι με χέρι και όλοι μαζί θα γλεντήσουν, θα χαρούν και θα δώσουν την υπόσχεση να ξανανταμώσουν. ΚΕΙΜΕΝΟ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

ΦΑΝΟΣ ΠΗΓΑΔ’ Τ’ ΚΕΡΑΜΑΡΓΙΟY (Κώστας Ρήγας – Πρόεδρος Φανού) Η προέλευση της ονομασίας προέρχεται από το πηγάδ’ που βρίσκονταν στην συμβολή των οδών Δαβάκη και 3ης Σεπτεμβρίου της γειτονιάς μας , του οποίου το νερό, ερχόταν από την τοποθεσία ΣΥΚΙΕΣ στο ΣΙΟΠΟΤΟ. Στις 10 Απριλίου του 1993 ιδρύθηκε ο σύλλογoς μας, από μία παρέα ανθρώπων με ανησυχίες –νέες ιδέες-και αγάπη για το έθιμο του φανού. Η συνοικία του Κεραμαργιού βρίσκεται ΝΔ της πόλης της Κοζάνης και είναι από της πιο παλιές και με έναν από τους παλιούς Φανούς της πόλης μας. Το όνομα της περιοχής προήλθε γιατί στο μέρος αυτό παλιά υπήρχε εργοστάσιο που έκανε τούβλα (γεμάτα με άχυρο) και κεραμίδια (κεραμιδαργιό –Κεραμαργιό). Από το Φανό του Κεραμαργιού μια ομάδα νέων ανθρώπων με διαφορετικές απόψεις και ιδέες αποχώρησε το 1993 και δημιούργησαν έναν νέο Σύλλογο με την επωνυμία «ου Φανός Πηγάδ’ τ’ Κεραμαργιού». Από τους πρώτους Φανούς (Συλλόγους) στην Πόλη μας με νέο καταστατικό. Σκοπός του συλλόγου είναι να συμβάλλει με την δράση του στην πολιτιστική εξύψωση των κατοίκων της παραδοσιακής συνοικίας του Κεραμαργιού ,στην διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης μας και στην συλλογή ,επεξεργασία και διάδοση του τοπικού λαογραφικού υλικού των ηθών και των εθίμων και στην αναβίωση του παραδοσιακού φανού της συνοικίας μας. Ο Σύλλογός μας αριθμεί περισσότερα απο 200 μέλη.

Αρχίζοντας από τον ποιο μικρό που είναι 10 μηνών ως τον ποιο μεγάλο που είναι 80 χρονών.Η συμμετοχή όλων είναι κάτι παραπάνω από δυναμική. Η ψυχή και η δύναμη του Συλλόγου μας είναι η νεολαία. Οι παλαιοί βάζουν την εμπειρία τους και τη γνώση και οι νέοι το δυναμισμό τους και τις νέες ιδέες. Δεν μας τρομάζουν τα καιρικά φαινόμενα Σύνθημά μας (και με κρύο και με χιόνι το πηγάδι ξεφαντώνει) , δίνουμε μεγάλη προσοχή στους παραδοσιακούς μεζέδες την περιποίηση των επισκεπτών στο νοικοκυριό την καθαριότητα και του καλό κρασί. Σας σ’ καλνούμι ανεπιφύλακτα στου Φανό μας. Αναμφισβήτητα οι αποκριές της Κοζάνης αποτελούν το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός της περιοχής μας (με το μοναδικό έθιμο του φανού). Ο Φανός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κάθε γειτονιάς και έχει σαν σκοπό την σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων της γειτονιάς και γενικότερα της περιοχής , γίνεται από τους ανθρώπους της γειτονιάς για την γειτονιά γι΄ αυτό και κράτησε τόσα πολλά χρόνια με αυτή τη μορφή και θα συνεχίσει να υπάρχει. Ο φανός θέλει γνώσει της παράδοσηςμεράκι-ταλέντο-και όρεξη για εθελοντική δουλειά. Πριν βγουν στον φανό σχωρνιούνταν όλοι μεταξύ τους. Οι μικρότεροι φιλούσαν το χέρι των γεροντότερων , εκείνοι τους συγχωρούσαν και τους ευχόταν του χρόνου καλλίτερα. Στη συνέχεια μετά το δείπνο έκαναν το παιχνίδι της Χάσκας. Έδεναν μ΄ένα ράμα (μια μακριά κλωστή) ένα σφιχτό αυγό στην άκρη απ’ τον κλώστη και το τριγυρνούσαν ( το περιέφεραν) σε όλους με τη σειρά. Όποιος

κατάφερνε να το βάλει στο στόμα χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια του το έτρωγε κιόλας θεωρούνταν ευλογημένος. Στη συνέχεια έβγαιναν όλοι μαζί στο φανό. Ο φανός θυμίζει γιορτές της Αρχαίας Ελλάδας και ο χορός είναι ο Πυρρίχιος χορός των Αρχαίων Ελλήνων. Η μοναδικότητά του. Ο πρώτος λόγος είναι ο συνδυασμός της φωτιάς με το ιδιότυπο αποκριάτικο τραγούδι και χορό γύρο από αυτή . Ο δεύτερος είναι η μορφή του. Δεν πρόκειται για μια τεράστια φωτιά που συνεχώς τροφοδοτείται , δεν ελέγχεται ούτε πλησιάζετε εύκολα και γρήγορα σβήνει. Αντίθετα καίει πάνω σε ένα είδος βωμού κρατιέται σταθερή όλη την νύχτα και επιτρέπει την συγκέντρωση μεγάλου πλήθους γύρω της. Το τρίτο στοιχείο είναι η ύπαρξη πολλών σταθερών εστιών. Αυτό δίνει στους υπεύθυνους των φανών να λειτουργούν σαν οικοδεσπότες σε ένα χώρο στον οποίο βάζουν την προσωπική τους σφραγίδα σαν ομάδα. Τα στοιχεία που συνιστούν σ’ ένα πετυχημένο φανό είναι ταλέντο, πείρα, γνώση της παράδοσης διάθεση για εθελοντική προσφορά, συνεργασία και συνύπαρξη των μελών και της γειτονιάς. Τα καρναβάλια της Κοζάνης ξεχωρίζουν για το γνήσιο και παραδοσιακό τους χαρακτήρα, την αυθόρμητη συμμετοχή των νέων αλλά και των ηλικιωμένων της γειτονιάς με την οργάνωση των φανών, με τον ατέλειωτο και σαρκαστικό σκωπτικό λόγω.

O Φανός

Απαιτεί προετοιμασία και οργάνωση που συσπειρώνει τη γειτονιά και οδηγεί σε σχέσεις ζεστές και πολύτιμες ιδιαίτερα σε εποχές απομόνωσης σαν τη σημερινή. Οι μέρες προστάζουν κέφι, χαρά και ξέφρενο γλέντι. Φυσικά ψυχή της Αποκριάς είναι οι άνθρωποι

ΤΟGETHER

29

του φανού κάθε ηλικίας οι οποίοι συμμετέχουν με πολλή διάθεση και κέφι στις εκδηλώσεις αλλά και οι δεκάδες καρναβαλιστές.

O ρόλος των Νέων στη διατήρηση και τη διοργάνωση του εθίμου του Φανού (Θωμάς Γκουλέτσος) Από τη στιγμή που ο Φανός αποτελεί αναμφισβήτητα αρχέγονο έθιμο, οι νέοι, που από μικρή ηλικία παρακολουθούν τα δρώμενα και ζουν την κάθε στιγμή του εθίμου, έρχεται η ώρα που θέλουν και πρέπει να γίνουν αυτοί οι συνεχιστές του εθίμου και να πάρουν τη σκυτάλη από του μεγαλύτερους. Έτσι θα μεταλαμπαδεύεται το έθιμο από γενιά σε γενιά. Έχουν τη διάθεση να φυλάξουν ως κόρη οφθαλμού το ζωντανό έθιμο του Φανού. Βέβαια, προσθέτουν και τα δικά τους χαρακτηριστικά, τις δικές τους εκφράσεις αλλά και δυνατότητες τους. Ακούν τους παλιούς και μεγαλύτερους, μαθαίνουν τραγούδια και χορούς, αλλά και γιατί όχι, βάζουν τη δική τους πινελιά σε σκωπτικά τραγούδια. Έτσι, από πολύ νωρίς, μετά τις εορτές των Χριστουγέννων, μαζεύονται στον οντά του φανού, συζητούν, οργανώνονται, βοηθούν και προετοιμάζονται πυρετωδώς για τη μοναδική και αξέχαστη παρουσία του Φανού τις μέρες της Αποκριάς. Όργανα και τραγούδια, μικροφωνικές εγκαταστάσεις, κεράσματα, μαστορέματα, κάλεσμα ξένων επισκεπτών και διαφήμιση του Φανού, στολές, συμμετοχή σε παρέλαση και τόσα άλλα ακόμη είναι αυτά στα οποία με χαρά και ζήλο οι νέοι θέλουν να συμμετέχουν υπό την αιγίδα των μεγαλυτέρων, έτσι ώστε ο Φανός να γεμίσει ντόπιους και ξένους που θα ζήσουν το έθιμο του Φανού από κοντά, θα περάσουν αξέχαστα και θα θέλουν σίγουρα να ξανάρθουν. Άλλωστε, η φωτιά του Φανού δεν είναι μια φωτιά στο έδαφος που γρήγορα σβήνει, αλλά αντίθετα καίει σε ένα είδος βωμού και μπορεί να κρατηθεί σταθερή όλη τη νύχτα με τους συμμετέχοντες να καταθέτουν την ψυχή τους. Το καύσιμο σ’ αυτή τη φωτιά δεν είναι άλλο από τα νέα παιδιά που χάρη σε αυτά θα συνεχίσει να καίει και στο μέλλον.

Πες μας μια ιστορία από τα παλιά στον νoυντά. (Ζήσης Τριανταφύλλου) Ένα βράδ’ κάθουμάσταν στου φανό κι είχαμι μνιά σουβαρή συζήτησ’ . Έλιγάμι για μακρά απου δώ (για θάνατου). Κι ου καθένας έλιγην τα θ’κάτ’ Σι μνιά μηρά’ κάθουνταν η Κούλα κι η Βάϊα κι μιλούσαν. Έληγιν η Κούλα ιγώ μαρ’ Βαίτσα δε θέλου να μι κάψ’ν δεν μπουρώ τι να μην μη διαβάσ’ν; Τι θα πααίνου αδιάβαστ’; Κι απαντάει η Βαίτσα γιατί μαρ’ σάματ’ θα ακούς κι θα καταλαβαίντσ’ κι θα σι ρουτήσν’ να τσ’ πείς τι άσκις . Άμα τσ’ καμαρώσου ιγώ ότ’ θέλν’ ας μι κάμν’.

Τι είναι αυτό που κάνει το Φανό ξεχωριστό; (Τσαπατώρη Μαρίνα) Πρόκειται για ένα σύλλογο ο οποίος κινείται ομαδικά. Οι δράσεις φανού οργανώνονται από συγκεκριμένες ομάδες μελών του φανού οι οποίες δραστηριοποιούνται με συγκεκριμένο τρόπο δηλαδή υπάρχει καταμερισμός εργασιών προκειμένου να υπάρχει καλύτερο αποτέλεσμα για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος. Αυτό γίνεται λόγω του μεγάλου αριθμού μελών νεολαίας μας με την παρότρυνση των μεγαλύτερων σε ηλικία μελών του φανού και αυτό οφείλεται στην δίψα όλων μας και στη διάθεσή μας να συνεχιστεί το έθιμο.

Τι άλλαξε μέσα στα χρόνια που συμμετέχεις; Βλέπεις διαφορά στο τότε με το τώρα; (Ντίνος Μήτσκας) Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω για ακόμη μια φορά όλους τους ανθρώπους του φανού που από την πρώτη στιγμή μικροί και μεγάλοι με δεχτήκαν με ανοιχτές αγκάλες, όταν πρωτοήρθα πριν 12 χρόνια στο φανό. Και οφείλω ιδιαίτερα να μνημονεύσω και να ευχαριστήσω τους μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους του φανού , εν ζωή και μη, για την καθοδήγηση ,τις πληροφορίες , την σθεναρή και πολύ σημαντική στήριξη και εμπιστοσύνη τους σε όλους εμάς τους νέους. Σκεπτόμενος λοιπόν τι άλλαξε μέσα στα χρόνια συμμετοχής μου στο φανό, μου έρχονται στο μυαλό διάφορα συναισθήματα και λέξεις με τις οποίες θεωρώ ότι και πάλι δεν μπορώ να περιγράψω όλο αυτό που είναι ο φανός και η αποκριά για έμενα, ελπίζω όμως να το περιγράψω όσο καλύτερα μπορώ παρακάτω.

30 ΤΟGETHER Το ταξίδι, γιατί για έμενα πρόκειται ως ταξίδι κάθε χρονιά στο φανό, λοιπόν ξεκίνα με ένα μαγικό τρόπο «μύησης» χωρίς την έννοια του πρέπει και του μη, όπου μέσα στα χρόνια συμμετοχής , σου δίνεται ο χρόνος και ο χώρος να λάβεις την θέση και τον ρολό σου μέσα στο φανό, κάνοντας αυτό που σε ευχαριστεί για την πραγμάτωση όλου αυτού του εθίμου. Εν κατακλείδι, θεωρώ ότι μέσα σε αυτά τα 12 χρόνια συμμετοχής μου έμαθα πολλά κ έχω να μάθω ακόμα περισσότερα, άλλαξαν αρκετά και θα αλλάξουν και άλλα σε βάθος χρόνου, άλλα με την ουσία και την έννοια της απόκριας και του φανού αναλλοίωτη και απλά προσαρμοσμένη στην εκάστοτε εποχή, όπως έχει αποδείξει στα βάθη των αιώνων η Κοζανίτικη αποκριά ότι μπορεί να κάνει.

Tι είναι αυτό που κρατάει ζωντανό το έθιμο; (Ρήγα Γλύκα) Το έθιμο του Φανού συνεχίζεται από γενιά σε γενιά και διατηρείται ζωντανό κάθε χρόνο μέσα από τους εθελοντές του δηλαδή από τους ανθρώπους που το αγαπάνε. Μέσα από το κέφι και την αυθόρμητη συμμετοχή τους οι κάτοικοι της γειτονιάς και οι επισκέπτες γίνονται ένα. Δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές και όλοι γλεντούν μαζί γύρω από τη φωτιά. Είναι ένα ζωντανό έθιμο που επαναλαμβάνεται με συνέπεια κάθε χρόνο εδώ και πάνω από τριακόσια χρόνια! Το έθιμο του Φανού συνεχίζεται από γενιά σε γενιά και διατηρείται ζωντανό κάθε χρόνο μέσα

από τους εθελοντές του δηλαδή από τους ανθρώπους που το αγαπάνε. Μέσα από το κέφι και την αυθόρμητη συμμετοχή τους οι κάτοικοι της γειτονιάς και οι επισκέπτες γίνονται ένα. Δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές και όλοι γλεντούν μαζί γύρω από τη φωτιά. Είναι ένα ζωντανό έθιμο που επαναλαμβάνεται με συνέπεια κάθε χρόνο εδώ και πάνω από τριακόσια χρόνια.

Τι θα μπορούσε να προστεθεί στο υπάρχον πρόγραμμα ώστε η Αποκριά της Κοζάνης να γίνει πιο ελκυστική στους επισκέπτες; (Παπαδέλης Άκης) Η Κοζανίτικη Αποκριά, ανεξάρτητα από τον παραδοσιακό της χαρακτήρα δεν παύει να αποτελεί ένα «τουριστικό-πολιτιστικό προϊόν» το οποίο από τη μία πλευρά δίνει ζωή, χρώμα και έσοδα στην τοπική κοινωνία και από την άλλη απευθύνεται σε ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού προσφέ-

Τα καταστήματα deux για τις μέρες της Αποκριάς σας προτείνουν: Το επίσημο γλύκισμα της αποκριάς, μία από τις παραδοσιακότερες Κοζανίτικες συνταγές τους ζεματιστούς κουραμπιέδες καθώς και πολίτικο, κανταΐφι, μπακλαβά, σαραγλί, γαλακτομπούρεκο, ισλί, μεθυσμένα. Μην ξεχάσετε την Καθαρά Δευτέρα τις ζεστές λαγάνες από τις πρώτες πρωινές ώρες!

Παύλου Χαρίση 7,

ΤΟGETHER

ροντας διασκέδαση, ψυχαγωγία, επαφή με παραδοσιακά ήθη κι έθιμα κι αλληλεπίδραση με τον ντόπιο πληθυσμό. Ο κάθε «τουρίστας-επισκέπτης» μέσω του διαδικτύου έχει πλέον τη δυνατότητα να ενημερώνεται για μελλοντικές αθλητικές & πολιτιστικές εκδηλώσεις που πρόκειται να πραγματοποιηθούν σε κοντινές ή μακρινές αποστάσεις από τον τόπο διαμονής του. Μέσω της χρήσης «έξυπνων εφαρμογών», μπορεί εύκολα να συγκεντρώσει πληροφορίες, να συγκρίνει και τελικά να επιλέξει εκείνο το «τουριστικό-πολιτιστικό προϊόν» που καλύπτει τις ανάγκες του. Για την αύξηση της προσέλευσης και της ικανοποίησης των επισκεπτών, απαιτούνται δράσεις κι εκδηλώσεις που αυξάνουν την ενεργό συμμετοχή του επισκέπτη κι όχι την αντιμετώπισή του ως ενός απλού θεατή. Ως ενδεικτικές δράσεις προτείνονται: ● κατασκευή, οργάνωση και λειτουργία ιστοσελίδας, η οποία θα παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για τη συμμετοχή στην κεντρική παρέλαση (θέματα αρμάτων, κόστος συμμετοχής, στοιχεία επικοινωνίας κτλ) ή σε άλλες δράσεις ● έναρξη των αποκριάτικων εκδηλώσεων στην Αρχή του Τριωδίου ● μεγαλύτερη έμφαση στην επίσημη έναρξη της Αποκριάς (Τσικνοπέμπτη) με τη συμμετοχή όλων των φανών και το άναμμα ενός γιγάντιου φανού ● παραμονή των συλλόγων στην κεντρική πλατεία μετά την παρουσίαση του εθίμου του φανού με στόχο τη διατήρηση του πληθυσμού στην κεντρική πλατεία δίνοντας ζωή στο κέντρο

● διοργάνωση νυχτερινής παρέλασης το Σάββατο της Μικρής Αποκριάς ● πρόσκληση σε σχολεία όλης της χώρας για συμμετοχή στην μαθητική αποκριάτικη παρέλαση την Κυριακή της Μικρής Αποκριάς, επίσκεψη στην ΚΔΒΚ, στο Μουσείο και σε σημαντικά αξιοθέατα της περιοχής ● καθημερινή προβολή φιλμ στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης για το έθιμο της Κοζανίτικης Αποκριάς ● διοργάνωση και άλλων σύγχρονων εκδηλώσεων για μικρούς και μεγάλους (maske running, painting running) ● διοργάνωση φεστιβάλ Βαλκανικής μουσικής

O πετυχημένος Φανός απαιτεί πείρα γνώση της παράδοσης, διάθεση για εθελοντική προσφορά, συνεργασία και συνύπαρξη. Η καταξίωση και η μακροβιότητα του Φανού είναι δύσκολο πράγμα; (Τέλης Βωβός) Η πορεία ενός μοναδικού και αρχέγονου εθίμου αποτελεί μεγάλη ευθύνη προς τους ανθρώπους του σήμερα που αναλαμβάνουν να το συνεχίσουν και να το παραδώσουν αυτούσιο το έθιμο. Σαν μία Οικογένεια από γενιά σε γενιά οι μεγαλύτεροι καταθέτουν την πείρα και το μεράκι τους στους νεώτερους ώστε να εφοδιαστούν με τις απαραίτητες γνώσεις για να συνεχίσουν τούτο το μοναδικό έθιμο. Σε αντίθεση με άλλες κατηγορίες Πολιτιστικών Συλλόγων η μεταβατική περίοδος παράδοσης

31

– παραλαβής από γενιά σε γενιά δεν επηρεάζει την λειτουργία του Φανού και αυτό, γιατί οι Νέοι από πολύ μικρή ηλικία συμμετέχουν στην διοργάνωση και όταν φτάνει η ώρα να λάβουν αποφάσεις για την διοργάνωση του φανού έχουν την απαραίτητη εμπειρία να κινηθούν στον σωστό δρόμο. Φυσικά η νέα γενιά πάντα αφουγκράζεται την εποχή του σήμερα και προσαρμόζει – προσθέτει στοιχεία που θα επιτρέψουν στο έθιμο να καταστεί βιώσιμο σύμφωνα με τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.

Αποχαιρετισμός στον Σάκη Παπαβασιλείου H φετινή χρονιά 2020 ξεκίνησε με ένα δυσάρεστο γεγονός το θάνατο του Σάκη Παπαβασιλείου. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του φανού ο πρώτος πρόεδρος του φανού και επί πολλά χρόνια πρόεδρος με συμμετοχή σε όλες τις εκδηλώσεις, ήταν πάντα παρών όπου και όποτε του είχε ζητηθεί παρά τα όποια προβλήματα υγείας είχε. Ήταν η ψυχή του φανού. Μαζί του 30 χρόνια μάθαμε πολλά και αλλάξαμε πολλά και έτσι θα συνεχίσουμε εμείς οι νεότεροι.

H απουσία του θα είναι αισθητή και αναντικατάστατη. Καλό σου ταξίδι αγαπητέ Σάκη…

Στο πολυκατάστημα «Δραγατσίκα» θα βρείτε μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρίες

για τη γυναίκα • τον άνδρα • το παιδί • το σπίτι Μεγάλη γκάμα σε πιτζάμες, εσώρουχα, κάλτσες και πολλά άλλα για όλη την οικογένεια. Διαθέτει όλα τα απαραίτητα για την ένδυση σπιτιού. Επώνυμα είδη σε εξαίρετη ποιότητα σας περιμένουν. Δεν κατατάσσεται τυχαία στην κορυφή της προτίμησής σας.

ΔΡΑΓΑΤΣΙΚΑΣ Ε.Π.Ε. Μεγάλου Αλεξάνδρου 8 Τ. 2461033009 E. info@dragatsikas.gr www.dragatsikas.gr

32 ΤΟGETHER

Ας αρχίσουν οι χοροί… Ταξιδεύοντας στον χρόνο τα μυστήρια αναβιώνουν κάθε χρονιά, έτσι ώστε να κλείνει ένας κύκλος και να ανοίγει ένας καινούργιος. Είναι η περίοδος που τελειώνουν οι γιορτές, τα «κοπή τη πίτα» και ανοίγει το τριώδιο για κάθε λογής μασκαράδες. Από Τελώνου και Φαρισαίου το περίφημο τριώδιο ανοίγει και ομολογώ πως είναι ίσως ο μοναδικός κύκλος ο οποίος δεν κλείνει ποτέ... ΚΕΙΜΕΝΟ: ΓΛΥΚΑ ΠΑΥΛΙΔΟΥ

O

ι Απόκριες σχεδόν πάντα ξεκινούν τον Φεβρουάριο. Ο μήνας πήρε τ’ όνομά του από τον θεό των Ρωμαίων Φέβρουο (Februs), που ήταν ο θεός των νεκρών, και τη Φέβρουα (Februa), τη θεά που επόπτευε τους εξαγνισμούς. Έτσι, η λατρεία των νεκρών και οι εξαγνισμοί είναι άμεσα συνδεδεμένοι με τις Απόκριες, μια και τα Σάββατα των εβδομάδων της χαράς και του ξεφαντώματος είναι αφιερωμένα στις ψυχές και, καθώς οι Απόκριες είναι η γέφυρα ανάμεσα στον χειμώνα και την άνοιξη, οι άνθρωποι θέλουν να εξευμενίσουν τη γη για να έχουν πλούσιες σοδειές. Λατρεία των νεκρών, εξαγνισμός και επίκληση των δυνάμεων που γονιμοποιούν τη γη είναι το τρίπτυχο από το οποίο ξεκινούν αλλά και το οποίο υπηρετούν τα αποκριάτικα δρώμενα, που βέβαια έχουν παγανιστικό χαρακτήρα και εκφράζονται με σάτιρα και με σεξουαλική και ερωτική ελευθεριότητα. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι Naturalianon sunt trupia (τα φυσικά πράγματα δεν είναι αισχρά). Τα αποκριάτικα δρώμενα ανάγονται στις διονυσιακές τελετές, αλλά όπως έχουν υποστηρίξει ορισμένοι μελετητές (Nielsen, Dawkins) μάλλον πρέπει ν’ αναζητήσουμε τις ρίζες τους ακόμη πιο πίσω. Από του Αγίου Αντωνίου (17 Ιανουαρίου) ξεκινούσαν οι γυναίκες τις «βεγγέρες», για να μπουν σιγά σιγά στο κλίμα της Αποκριάς. Μαζεύονταν σ’ ένα σπίτι, ξεχωριστό κάθε φορά, και άρχιζαν τη βραδιά με παιχνίδια. Κολοκυθιά, μπερλίνα, τυφλόμυγα, άλογο, παπαδιά. Συνέχιζαν με αινίγματα και άσεμνα λογοπαίγνια, χόρευαν και τραγουδούσαν σατιρικά τραγούδια, συνήθως με σεξουαλικά υπονοούμενα: «Τσι Μεγάλες Αποκρές, κουζουλαίνονται κι οι γρες», αποφαίνονταν με μαντινάδες στην Κρήτη. Τσικνοπέμπτη, πια, κανένας δεν κρατιέται: Ακόμα κι ο πιο φτωχός «θα τσικνίσει τη γωνιά του», καθώς η τσίκνα του κρέατος που ψήνεται πρέπει να μοσχοβολήσει στην ατμόσφαιρα «για το καλό». Ψήνουν όλοι μαζί σ’ ένα σπίτι ή καθένας χωριστά στο δικό του κι έπειτα, με τα ψητά στα ταψιά, μαζεύονται στον τόπο της διασκέδασης. Στο αποκορύφωμα του γλεντιού και της κρασοκατάνυξης, ξεκινούν ο χορός και το «άσεμνο» τραγούδι.

ΤΟGETHER

Οι μεταμφιέσεις ποικίλουν ανάλογα με την παράδοση, τη θρησκεία, την ιδιαιτερότητα του κάθε τόπου. Αγαπημένα θέματα η παρωδία του γάμου, η γριά προξενήτρα, η νουνά, ο νουνός, ο γιατρός, ο Δήμαρχος (επίκαιρο), ο Εβραίος, ο Αρβανίτης, ο απατεώνας, το εργοστάσιο που μπαίνεις γέρος και βγαίνεις νέος, η κηδεία του τσιγγούνη... Το Τριώδιο διαρκεί τρεις εβδομάδες. Την πρώτη εβδομάδα αρχίζουν να σφάζουν τους χοίρους και ονομάζεται προφωνή, επειδή ο ντελάλης διαλαλούσε με φωνές την έλευση της Αποκριάς. «Όποιος δεν έχει θρεφτάρι ν’ αγοράσει». Η εβδομάδα λέγεται επίσης και απολυτή, γιατί «οι ψυχές των νεκρών απολύονται και βγαίνουν στον απάνω κόσμο». Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται «Κρεατινή» ή «Ολόκριγια», επειδή καταναλώνεται σ’ όλη τη διάρκειά της κρέας, ακόμη και κατά την Τετάρτη και Παρασκευή. Η Τσικνοπέμπτη, η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας της Αποκριάς, είναι η κατεξοχήν ημέρα που κάνει αισθητή την έλευση του Τριωδίου. Η τρίτη εβδομάδα λέγεται «Τυρινή», επειδή το κύριο άρτυμα στα εδέσματα είναι το τυρί, λέγεται ακόμη και «Μακαρονού». Οι μεγάλες φωτιές που ανάβουν σε πολλά μέρη της Ελλάδος κατά την τρίτη εβδομάδα της Αποκριάς έχουν να κάνουν με τους καθαρμούς και την πεποίθηση ότι η φωτιά καθαίρει αλλά και προφυλάσσει από τις ασθένειες που βρίσκονται σε έξαρση την άνοιξη. Οι Απόκριες συνδέονται με τη λατρεία των νεκρών. Αλλά με τη λατρεία των νεκρών έχουν να κάνουν και διάφορες μαντευτικές τελετές που γίνονται κατά την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς. Ιδιαίτερα συνηθιζόταν η ονειρομαντεία με το μακαρόνι που έκλεβαν τα κορίτσια από το βραδινό φαγητό της τελευταία Κυριακής και το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους, για να δουν στον ύπνο τους ποιον θα παντρευτούν.

Πολύ σημαντικό είναι ότι στα τραπέζια της Αποκριάς όλοι είναι ίσοι. Οι κοινωνικές διακρίσεις μηδενίζονται ίσως και από το φόβο της σάτιρας. Αυτοί που απειλούνται δεν μιλούν και προσπαθούν να δείξουν ότι διασκεδάζουν, ενώ εκείνοι που δεν τολμούν όλη τη χρονιά, ως μασκαρεμένοι, ξεσπαθώνουν σε λόγια και πράξεις. Αναρωτιέμαι αν οι Απόκριες είναι πλέον μια περίοδος επικρατούσα και μόνιμη χωρίς να έρχεται η κάθαρση ποτέ. Αναμένουμε την κάθαρση, την συζητάμε, την θέλουμε αλλά βήμα προς αυτήν μάλλον δεν τολμάμε να κάνουμε.

Την κάθαρση ακούμε τα media και τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης να διαλλαλούν και αυτό μας αρκεί. Φτάσαμε πλέον στο σημείο απλώς να περιμένουμε ημερολογιακά να παρέλθει ο χρόνος μέσα από τις εορτές του ημερολογίου, έτσι απλά παγκοσμιοποιημένα, πολιτισμένα. Χωρίς οργή, χωρίς ηρωισμούς, χωρίς ούτε μια στολή ήρωα που θα μας δώσει μια πραγματική ελπίδα να αναβιώσουμε σαν άνθρωποι. Να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο του sms, το άκουσμα της φωνής του φίλου από μακριά, να βγάλουμε τη μιζέρια και τη φτώχια από πάνω μας αρχικά με τη σκέψη ότι μπορούμε, ότι ο χρόνος δεν περνάει μόνο με την ψηφιακή αλλαγή των δευτερολέπτων, αλλά Θα ήθελα οι φετινές Aπόκριες να είναι διαφορετικές, γεμάτες ευφάνταστες στολές και αναπαραστάσεις. Απαστράπτουσες και χαρούμενες, γεμάτες κέφι για ζωή. Να κοροϊδέψουμε τον θάνατο των ιδεών και των αξιών. Να ντυθούμε υπερήρωες και να τα βάλουμε για τα καλά με το κακό και ότι αυτό πρεσβεύει. Να σκιάξουμε τις άσχημες μουτσούνες που κυριαρχούν, με την ορμή της αλήθειας των Αποκρεών. Να χορέψουμε όλοι μαζί στον σκοπό του «θέλω και παλεύω» και όχι σε ότι μας επιβάλλουν με το «πρέπει». Βαρέθηκα να βλέπω σούπερ-ήρωες με κολάν, υστερικούς μπεμπέδες και ανελέητα σεξουαλικές κορασίδες. Θέλω τους ήρωες να ντυθούν ελευθερωτές, όχι καλικάντζαροι και καραφάνταλα. Θέλω εκείνους τους πρίγκιπες που έμπαιναν στη φωτιά για αυτό που ήθελαν πολύ, χωρίς να δίνουν προσταγές στα πρωτοπαλίκαρα. Εκείνους που ρίχνονταν μέσα στη μάχη και στον καυγά μεταμφιεσμένοι στον ίδιο τους τον εαυτό. Το τριώδιο ανοίγει και μαζί του η πρώτη μυγδαλιά ανθίζει, η ελπίδα είναι ακόμα ζωντανή…

Στο κέντρο της Πτολεμαΐδας θα βρείτε μια μεγάλη ποικιλία από τα πιο ενημερωμένα αντρικά brands τοποθετημένα σε έναν φιλόξενο χώρο 150 τμ, με ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να σας βοηθήσουν να αναδείξετε το προσωπικό σας στυλ....

παιδικό παπούτσι

#kalomenidis

Ιωάννα Τελούδη e-shop vivavima.eu

Βασ. Κων/νου 15 Πτολεμαϊδα Τ: 2463022120

33

Καστοριά: Γράμμου 13, Τ: 2467 0 87350 Κοζάνη: Ελ. Βενιζέλου 7 Τ: 2461036373

34 ΤΟGETHER

Ένας Σκαρκιώτης σε ξένη αποκριά ΚΕΙΜΕΝΟ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ται με τον θρησκευτικό εορτασμό της νηστείας και το αποκορύφωμα της Αποκριάς λαμβάνει χώρα τον Φεβρουάριο. Από τη λεγόμενη «αποκριάτικη νύχτα των γυναικών» την Πέμπτη μέχρι και τη «Δευτέρα των ρόδων» κάθε μέρα είναι ξεχωριστή αλλά σε όλες επικρατεί χάος και πανδαιμόνιο, ειδικά τη νύχτα. Η πόλη έχει πληθυσμό σχεδόν ένα εκατομμύριο ενώ καταφθάνει άλλο ένα τουριστικό εκατομμύριο για να ζήσει το απενεχοποιημένο καρναβαλίστικο όνειρο, μιας κι επικρατεί το δόγμα «ότι συμβαίνει στο καρναβάλι μένει στο καρναβάλι» με ότι αυτό συνεπάγεται….

Δεν πίνουν κρασιά, δε τρώνε κιχιά Όπως μπορεί να φανταστεί ο οποιοσδήποτε ακόμα κι οι δρόμοι μυρίζουν μπύρα, ενώ τα πλανώδια βουρστ σε ψωμάκι, βοηθάνε τα στομάχια ν΄ αντέξουν ….κι άλλη μπύρα. Πολύ θετική εντύπωση μου έκανε ότι μασκαρεύεται η συντριπτική πλειοψηφεία του κόσμου κι όχι κυρίως τα παιδιά, όπως είναι η τάση σ΄ εμάς τα τελευταία χρόνια. Έχουν και παραδοσιακές στολές, αντρικές και γυναικείες, κυρίως με ναυτικά σχέδια και χαρακτηριστικά ενώ πολύ ισχυρό ρόλο έχουν σε κάθε γειτονιά οι Καρναβαλικοί Σύλλογοι που αναλαμβάνουν μέρος των εκδηλώσεων και διάφορες παραστάσεις.

Κοζάνη-Θεσσαλονίκη-Κολωνία Έφυγα μόνιμα στη Γερμανία το 2011 λόγω της ανεργίας που προκάλεσε η οικονομική κρίση (επέστρεψα το 2016 για πολλούς λόγους, σε άλλο κείμενο αυτά…). Ευγνωμονώ την τύχη μου που «προσγειώθηκα» στην Κολωνία κυρίως για δύο λόγους: είναι η λεγόμενη πόλη των media με πολλές παραγωγές και τηλεοπτικούς σταθμούς, οπότε μπορούσα να εξασκήσω το επάγγελμά μου κι ο δεύτερος ότι είναι η γερμανική πρωτεύουσα του Καρναβαλιού! Όντας μεγαλομένος στην Κοζάνη βρήκα μια ισχυρή ταύτιση στην αγαπημένη κοινή πολιτιστική παράδοση. Να τονίσω ότι «βέρος» σκαρκιώτης δεν είμαι αλλά νοιώθω (από χωριά των Γρεβενών έχω καταγωγή), αφού μεγάλωσα μια ευθεία απ΄τσ΄Σκ΄ρκας του φανό κι όταν ακούω φανό εκεί παγαίν΄ ο νουζμ…

Εδώ «Απουκρές» εκεί «Καρναβάλι» Το Καρναβάλι τους λοιπόν, γιορτάζεται και στις γύρω μεγάλες πόλεις πέριξ της Κολωνίας αλλά εκεί έχει πάρει θρησκευτικές διαστάσεις καθώς όλο το χρόνο ζουν και αναπνέουν για αυτές τις πέντε μέρες παροξυσμού. Χρονικά διαφέρει από το δικό μας μια-δυο βδομάδες, ανάλογα πάντα με το καθολικό Πάσχα (απ΄τις λίγες καθολικές πόλεις γαρ) όμως η επίσημη έναρξη του Καρναβαλιού είναι στις 11 Νοεμβρίου και ώρα 11.11, τη λεγόμενη «ώρα των τρελών». Η elfte-elfte είναι κάτι σαν τρέηλερ για το τί προκειται να ακολουθήσει σε τρεις μήνες. Γίνεται απ΄το πρωί ένας μεγάλος χαμός σε όλη την πόλη, κόσμος έρχεται από παντού ακόμα και με άδεια απ΄ τη δουλειά, για να «εκτροχιαστεί» πίνοντας και χορεύοντας από νωρίς το πρωί. Και στους γερμανούς φυσικά, το έθιμο συνδέε-

Αρνητική εντύπωση μου έκανε η προτίμηση μεγάλου μέρους της νεολαίας, λαϊκών κυρίως στρωμάτων, για στολές που παραπέμπουν σε επιβολή εξουσίας, με έντονο μιλιταριστικό ντύσιμο και αξεσουάρ. Οι Ινδιάνοι οδεύουν προς οριστική εξαφάνιση. Το αρνητικότερο όλων είναι ο εκτροχιασμός προς τη «βαρβαρότητα» από μια μερίδα κόσμου, με ότι μπορείτε να φανταστείται, εμετούς, πλακώματα και παρόμοιες «ομορφιές» τις οποίες τρέχει να προλάβει η ισχυρή αστυνομική παρουσία. Όσο πιο κεντρικά στην πόλη τόσο χειρότερα -ιδανικά διασκεδάζει κάποιος συνοικιακά ή σε σπιτικά πάρτυ. Το αδιαχώρητο δε γλυτώνεται όμως πουθενά.

Bre-bre-bre Άλλη μια μεγάλη ομοιότητα ανάμεσα σε Κοζάνη και Κολωνία είναι το έντονο τοπικό ιδίωμα που εκδηλώνεται στα τραγούδια και τα αστεία της Αποκριάς. Ο χαιρετισμός alaaf ακούγεται παντού και χωρίς απαραίτητη αφορμή, οι καρναβαλιστές λέγονται jecke δηλαδή τρελοί. Οι επισκέπτες κι εδώ θα χρειαστούν τη βοήθεια κάποιου ντόπιου για τη μετάφραση ωστέ να καταλάβουν τα αντίστοιχα κολωνακιώτικα «μπρε-μπρε-μπρε». Ανεβαίνουν πολλές θεατρικές παραστάσεις με το ντόπιο ιδίωμα ενώ έχουν και κάτι σαν stand up comedy που δεν πολυκατάλαβα τι είναι. Τη μεγάλη πίκρα στις συγκρίσεις την έζησα με τη μουσική! Κυρίως με την παραδοσιακή τους που έχει έντονα πνευστά και κουδουνάκια στην κατεύθυνση όμως μιας στρατιωτικής μπάντας. Εκεί πραγματικά νοστάλγησα -άλγος κανονικό όμως- τα χάλκινα, τα κλαρίνα και το βαλκανικό συναίσθημα. Από την άλλη συμπαθητικά μου φάνηκαν τα ποπ τραγούδια των πάρτυ δηλαδή τα schlager: γερμανικά χιτάκια που είναι πολύ δημοφιλή και καλύπτουν το 80% του ρεπερτορίου ενός γερμανικού σπιτίσου πάρτυ ή μαγαζιού που σέβεται τον εαυτό του. Η θεματολογία περιστρέφεται γύρω από έρωτες, τη χαρά της ζωής και του κεφιού, αποκριάτικα φασώματα, χιουμοριστικά περιστατικά εώς και παλιμπαιδιστικά τραγούδια με ζώα της φάσεως μαζού εντ δε

ΤΟGETHER

ζου. Καρναβάλι είναι ας μεταμορφωθούμε σε ότι επιθυμούμε, κυρίως όμως ας γίνουμε όλοι παιδιά.Εννοείται έπαιζε κι εδώ Gypsy Kings. Εννοείται έπαιζε και πολύ τέκνο, Γερμανία είσαι. Τη Δευτέρα γίνεται μεγάλη, πολύωρη παρέλαση αρμάτων και καρναβαλιστών στους κεντρικούς δρόμους. Τα άρματα τους είναι καλοφτιαγμένα, με γερμανικό μπάτζετ, και σατυρίζουν διάφορα θέματα της επικαιρότητας, απουσιάζει όμως το κυριολεκτικό… σατυρικό, σεξουαλικό στοιχείο. Πετάνε παντού σοκολάτες και καραμέλες, μια συνήθεια που ποτέ δε ζήλεψα από παρελάσεις άλλων πόλεων. Θεωρώ ότι δημιουργεί δύο παράλληλους κόσμους, η εικόνα των συγκεντρωμένων θεατών με τεράστιες σακούλες που προσπαθούν επι ώρες να μαζέψουν συκσευασμένα, φτηνά γλυκίσματα. Τελευταία ημέρα η Τρίτη, οι επισκέπτες φύγανε, τα πράγματα έχουν ηρεμήσει στην Κολωνία κι κόσμος προσπαθεί απ΄ τα διαδοχικά χανγκόβερ να κάνει τα κομμάτια του ξανά λειτουργικό κεφάλι. Όμως το βράδυ συμβαίνει σε όλες τις γειτονιές κάτι αυθεντικά μυσταγωγικό και αρχέγονο: η καύση ενός ανθρώπινου ομοιώματος σαν αχυράνρθωπος (Nubbel λέγεται) που σαν αποδιοπομπαίος τράγος φορτώνεται με τις αποκριάτικες αμαρτίες του κόσμου.

Αποκριές über alles Κλείνοντας το κείμενο έχω μια ανοιχτή πρόταση σχετικά με το τουριστικό κομμάτι. Στην Κολωνία το brand που λέγεται Καρναβάλι είναι τεράστιο και κινεί σημαντικό μέρος της οικονομίας της πόλης. Να φανταστείτε ότι οι αγαπημένοι μου «κολωνακιώτες» δε δίστασαν εδώ και λίγα χρόνια να διοργανώσουν και μια -κρατηθείτε-καλοκαιρινή έκδοση καρναβαλιού στην καρδιά του Αυγούστου!

35

Μπορούμε μόνο να επωφεληθούμε εάν αντιγράψουμε πράγματα που μπορούμε εύκολα να προσαρμόσουμε στην περιοχή μας για να αυξήσουμε την επισκεψιμότητα στη Δυτική Μακεδονία, αρχής γενομμένης με ένα Μουσείο Αποκριάς, συνδυασμένο με ένα θεματικό πάρκο σαν μια κοζανίτικη «ντίσνεηλαντ» που θα υποδέχεται κόσμο όλο το χρόνο.

36 ΤΟGETHER

Αγαπώ ένα χελιδόνι Γκόμπλιτσα 1918

ΚΕΙΜΕΝΟ: IΩΑΝΝΑ ΚΥΡΟΥ

H

κυρά Βαλασία, έβλεπε στο κρεβάτι τον άντρα της να λιώνει και ήθελε να σβήσει αυτήν την εικόνα γιατί την πονούσε. Ο νους της πήγε πίσω στα νιάτα τους, όταν κοπελίτσα τον πρωτοείδε στον φανό της γειτονιάς της. Ήταν Απόκριες και ο κόσμος γλεντούσε γύρω από μια αναμμένη φωτιά. Σε μια στιγμή ένας πρωτοτραγουδιστής άρχισε να τραγουδά : «Αγαπώ, καλέ, αγαπώ ένα χελιδόνι, αγαπώ ένα χελιδόνι που η μαμά του το μαλώνει. Το μαλώνει κάλε, το μαλώνει και το βρίζει, το μαλώνει και το βρίζει την καρδούλα του ραγίζει. Χελιδόνι κάλε, χελιδόνι μου να απέχεις, γιατί διάφορο δεν έχεις» Η Βαλασία τότε πρόσεξε έναν νεαρό που τραγουδούσε μαζί του. Με περήφανη κορμοστασιά, καστανός με στριφτό μουστακάκι, με μάτια αμυγδαλωτά και γελαστό πρόσωπο της φάνηκε αρχάγγελος.

Θαμπώθηκε η νεαρή Βαλασία και η καρδιά της κόντεψε να σπάσει όταν τον είδε να πλησιάζει προς το μέρος που καθόταν η οικογένεια της. Χαμογελαστός ευχήθηκε «Καλές Αποκριές, μπάρμπα Κωνσταντή» «Καλώς τον Νικολάκη απ΄την Γκόμπλιτσα, καλές Απόκριες» αντευχήθηκε ο πατέρας της και τον κάλεσε να πιει ένα ποτήρι κρασί. Μίλησε για λίγο με τα αδέρφια της και κυρίως με τον πατέρα της και μετά τους χαιρέτησε και απομακρύνθηκε. Το γλέντι συνεχίστηκε και όταν η Βαλασία βγήκε στην κορυφή πρόσεξε την ματιά του επάνω της και φτερούγισε η καρδιά της. Ξημερώματα η Βαλασία ξάπλωσε έχοντας την εικόνα του Νικολάκη στα όνειρα της. «Βαλασούλα φέρε τρεις καφέδες στο χαγιάτι» άκουσε το πρωί τον πατέρα της να φωνάζει.

Η Βαλασία πετάχτηκε αναμαλλιασμένη, άυπνη και με τσαλακωμένα ρούχα ετοίμασε καφέδες και γλυκό αγριόσυκο στον πατέρα της, στον αδερφό της και στον φίλο τους που καθόταν με γυρισμένη την πλάτη. Δυο αμυγδαλωτά μάτια την κοίταξαν και άφησε τρέμοντας τα ποτήρια στο ξύλινο τραπέζι της αυλής. Ο Νικολάκης της έριξε μια ματιά μόνο και συνέχισε να μιλά με τον πατέρα της. Έτσι που ήταν καλύτερα που δεν της έριξε και δεύτερη για να μην ντροπιαστεί περισσότερο! Βιαστικά πήγε μέσα, συμμαζεύτηκε και έπλεξε σε χοντρές πλεξούδες τα μακριά μαλλιά της. Έβαλε και λίγο βύσσινο γλυκό στα χείλη της και καμαρωτή τώρα πια, βγήκε στην αυλή να σκουπίσει. Τι απογοήτευση! Ο πατέρας της ήταν μοναχός στην αυλή και ετοιμαζόταν να ξαπλώσει. Ο Νικόλας είχε φύγει για την Γκόμπλιτσα και η Βαλασία αναστέναξε απογοητευμένη. Πέρασε η Σαρακοστή, ήρθε το Πάσχα και την τρίτη μέρα η οικογένεια της Βαλασίας μαζί με άλλες οικογένειες, φόρτωσαν στα κάρα καλάθια με φαγητά και ξεκίνησαν από την Βαντσιώστρατα για την Γκόμπλιτσα που είχε πανηγύρι. Ένα ζωντανό κομπολόι από ανθρώπους, ζώα και κάρα κατέβαινε νότια να γλεντήσει σε μια περιοχή γεμάτη πλατάνια και ρέματα. Μέσα στην εκκλησία η Βαλασία συνάντησε τον Νικόλα, μα τώρα ήταν με τα καλά της πασχαλιάτικα ρούχα, με το μακρύ της φόρεμα από πράσινη στόφα, το γιλεκάκι με την χρυσή τρέσα, περιποιημένα τα μακριά μαλλιά της, τα καλά της σκουλαρίκια με την πράσινη πέτρα και με κόκκινα μάγουλα από τον ανοιξιάτικο ήλιο. Ο Νικόλας χαιρέτησε, χωρίς όμως να δει τι όμορφη που ήταν σήμερα. Πήγε στο πηγάδι και εκεί συνομίλησε με μια παρέα κοριτσιών. Η Βαλασία τον ακολούθησε με την ματιά της και φανερά απογοητευμένη μαράζωσε αμέσως. Όλα αυτά τα πρόσεξε η μάνα της και της μίλησε: «Έλα δω, που έριξες τα μάτια σ΄ να ειδείς ; Αυτός είναι Γκομπλιτσιώτης. Ύστερα αυτές είναι αντρικές δουλειές, να ρωτήσουμε, να μάθουμε ποια παιδιά είναι καλά στην Κόζιανη, να αποφασίσω εγώ και να στείλει ο μπαμπάκας προξενητή» Η Βαλασία την κοίταξε βουρκωμένη και αυτήν νέρωσε λίγο το κρασί της θέλοντας να μην χαλάσει το χατίρι στην μοναχοκόρη της. «Καλά θα ρωτήξω εγώ την Νινιούλα και θα ιδούμε». Έτσι και έγινε, η κυρά Κώσταινα βρήκε την Γκομπλιτσιώτσα φιλενάδα της και έμαθε πως το παλικάρι αυτό είναι από καλή οικογένεια. Πριν από χρόνια τα έβγαζαν δύσκολα πέρα. Γι αυτό ο Νικολάκης πήγε να δουλέψει στην Αλεξανδρούπολη, στα ταμπάκικα όπου έμεινε δεκαπέντε χρόνια. Το αφεντικό τον εκτιμούσε πολύ, ήταν μακρινός θείος του και πριν πεθάνει μοίρασε την επιχείρηση σε τρία κομμάτια. Ένα μερίδιο το άφησε στον Νικόλα, το δεύτερο σε έναν ανιψιό του και το τρίτο σε ένα μοναστήρι. Ο Νικόλας πούλησε το μερίδιο του στον ανιψιό, πήρε ένα τσουκάλι λίρες και επέστρεψε.

ΤΟGETHER

Έφτανε τα τριάντα και ήταν κελεπούρι για τις υποψήφιες νύφες. Αυτά της είπε και τίποτα άλλο δεν ήξερε η Νινιούλα, αυτήν κοιτούσε μοναχά την δουλειά της και το σπιτικό της . Σαν να της άρεσαν αυτά που έμαθε η κυρά Κώσταινα και μίλησε στον άντρα της. Αυτός εκτιμούσε τον Νικολάκη και πίστευε πως μαζί του θα ζούσε καλά η μοναχοκόρη του και έτσι έστειλαν προξενητή. Ο προξενητής όμως γύρισε με άδεια χέρια. Ο Νικολάκης ούτε που ρώτησε από πού του έφερνε το προξενιό, του είπε πως την νύφη του την διάλεξε μοναχός του, την Κυριακή που μας έρχεται αρραβωνιάζεται και στην γιορτή της Αγίας Παρασκευής ανήμερα θα κάνει το γάμο του. Η Βαλασία σαν τα μάθε κοιμήθηκε βαλαντωμένη. Ξημέρωσε Κυριακή του Θωμά και όλη η οικογένεια του Κωνσταντή Πάλλα πήγε στην εκκλησία. Όταν επέστρεψαν οι γυναίκες ετοίμασαν το τραπέζι και οι άντρες κάθισαν έξω να πιουν ένα τσίπουρο με σαφράνι. «Βαλασία κατέβα να πας μεζέ στους άντρες ήρθε και παρέα » ακούστηκε κελαρυστή η μάνα της από το μαγειρειό. Τρεις φιγούρες νέων και ενός γέροντα διέκρινε από ψηλά η Βαλασία που κατέβηκε και απρόθυμα πήρε τον γεμάτο από μεζέδες δίσκο. Ο πατέρας της μόλις την είδε, σηκώθηκε γελαστός και της φώναξε «Χαϊρλίδικα Βαλασούλα μ΄. Σ΄ αρραβώνιασα!!!» Ένα γελαστό πρόσωπο γύρισε και δυο αμυγδαλωτά μάτια την κοίταξαν και αυτή ένιωσε τον κόσμο να γυρίζει, τον δίσκο να της φεύγει από τα χέρια και να γεμίζει η αυλή κρασιά, τυριά, μεζέδες και κεφτέδες που κυλούσαν προς κάθε διεύθυνση. Σε μια κίνηση

αμηχανίας άρχισε να κυνηγά τους κεφτέδες για να τους μαζέψει. «Ας τς΄ κεφτέδες και έλα δω» φώναξε ο πατέρας της. Σκούπισε τα χέρια στην ποδιά έφτιαξε λίγο τα μαλλιά και ήρθε το χαμόγελο στα χείλη και την ομόρφυνε παραπάνω. Φίλησε το χέρι του πατέρα της και είπε: «Ευχαριστώ μπαμπάκα»

«Αγαπώ, καλέ, αγαπώ ένα χελιδόνι, αγαπώ ένα χελιδόνι που η μαμά του το μαλώνει. Το μαλώνει κάλε, το μαλώνει και το βρίζει, το μαλώνει και το βρίζει την καρδούλα του ραγίζει. Χελιδόνι κάλε, χελιδόνι μου να απέχεις, γιατί διάφορο δεν έχεις». Ο γάμος κανονίστηκε να γίνει στην δική τους εκκλησία επειδή όπως είπε η μάνα της «Το κορίτσι φεύγει παντρεμένο από την γειτονιά του» την ημέρα που είχε διαλέξει ο Νικολάκης, της Αγίας Παρασκευής. Η Βαλασία έζησε 49 χρόνια μαζί του ευτυχισμένα. Αυτό που στήριξε το ζευγάρι ήταν η καλή συνεννόηση και η αγάπη. Έχτισαν το σπιτικό τους, αγόρασαν χωράφια, καλλιέργησαν σαφράνι και μεγάλωσαν πέντε παιδιά. Ο Νικολάκης έπαιρνε την γνώμη της ακόμα και για μικρά ζητήματα. «Εσύ Βαλασία, χελιδόνα μου, τι λες να κάμουμε» ήταν ο λόγος του.

37

Όλα αυτά σκεφτόταν η Βαλασία και έκλαιγε βλέποντας τον στο κρεβάτι να τελειώνει και να μην μπορεί να κάνει τίποτα. «Βαλασία, έλα δω. ..»τον άκουσε σιγανά και έτρεξε και έπιασε το αδύναμο του χέρι που έκαιγε από τον πυρετό. «Βαλασία εγώ θα φύγω, εσύ μην κλαις, χελιδόνα μου, έζησα καλή ζωή μαζί σου, να χαίρεσαι γι αυτό, φεύγω χορτασμένος και σε ευχαριστώ. Θέλω να με κάνεις όλα τα χρέα νοικοκυρίσια, ήμουν νοικοκύρης και τα θέλω. Και να με θυμάσαι, να με θυμάσαι στα αγαπημένα. Θυμάσαι που σε πρωτόειδα στον φανό, από τότε σ΄ αγάπησα. Δεν ήθελα να το δείξω. Και στην Αγία Παρασκευή είχα κρυφτεί και σε χάζευα, έλαμπες με κείνη το πράσινη φορεσιά, χελιδόνα μου. Μην κλαις σε λέω, γέλα, θυμάσαι που κυνηγούσες τους κεφτέδες ;» Η Βαλασία γελούσε και ανακατευόταν τα δάκρυα με τα γέλια της. Ώσπου ένιωσε το χέρι του να κρυώνει και από τα αμυγδαλωτά του μάτια να σβήνει το φως τους που πρωταγάπησε όταν ήταν κοπελίτσα. Η κηδεία κανονίστηκε για την επόμενη μέρα. Η Βαλασία εκείνη την μέρα μοιρολόγησε τον άντρα της όπως έπρεπε. Έκανε όλα τα χρέα όπως της το ζήτησε. Δεν ξανάκλαψε ποτέ μπροστά σε κόσμο, τις στιγμές που έμενε μόνη της μόνο έκλαιγε. Και όταν ηρεμούσε από το κλάμα σιγοψιθύριζε ένα τραγούδι από τα νιάτα της. «Αγαπώ, καλέ, αγαπώ ένα χελιδόνι, αγαπώ ένα χελιδόνι που η μαμά του το μαλώνει. Το μαλώνει κάλε, το μαλώνει και το βρίζει, το μαλώνει και το βρίζει την καρδούλα του ραγίζει. Χελιδόνι κάλε, χελιδόνι μου να απέχεις, γιατί διάφορο δεν έχεις».

40 ΤΟGETHER

Κατά τη διάρκεια του Ά Παγκοσμίου Πολέμου, τα γράμματα ήταν η κύρια μορφή επικοινωνίας μεταξύ των στρατιωτών και των αγαπημένων τους, απαλύνοντας «τον πόνο του χωρισμού», διατηρώντας υψηλό το ηθικό των στρατιωτών και των πολιτών στα μετόπισθεν. Οι στρατιώτες έγραφαν γράμματα στις ελεύθερες ώρες τους, μερικές φορές από τα χαρακώματα της πρώτης γραμμής, πριν από μεγάλες μάχες ή αποστολές, από τις πόλεις στα μετόπισθεν σε άδεια ή περίθαλψη. Και έγραφαν μανιωδώς εξαιτίας της στασιμότητας του πολέμου, ακόμη και μέσα στη λάσπη ή κάτω από αντίξοες συνθήκες. Η Βρετανική Ταχυδρομική Υπηρεσία, για παράδειγμα, παρέδωσε περίπου 2 δισεκατομμύρια επιστολές κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ η Γάλλοι έστελναν 5 με 7 εκατομμύρια γράμματα την εβδομάδα. Η άσκηση στρατιωτικής λογοκρισίας επιστρατεύτηκε από τις εμπόλεμες χώρες, αναγκαστικά, ώστε σε περίπτωση κλοπής των γραμμάτων από τον εχθρό, να εμποδίζουν την όποια υποκλοπή πληροφοριών

και μυστικών, ή της ίδιας της πραγματικότητας του πολέμου, που μπορούσε να διαρρεύσει στα μετόπισθεν και να επηρεάσει είτε το ηθικό των στρατιωτών ή των πολιτών. Ωστόσο, στην πράξη, οι στρατιώτες έβρισκαν συχνά τρόπους για να μεταδώσουν πληροφορίες και προσωπικές «κραυγές» μέσα από τα γράμματα τους, προσφέροντας μια ισχυρή και άκρως προσωπική διορατικότητα της πραγματικής σκληρής φύσης του πολέμου και των στρατιωτών που πέθαναν και δεν «they shall not grow old». Με βάση τέτοιες προσωπικές «κραυγές» γεννήθηκαν τούτα τα λογοτεχνικά γράμματα, βασισμένα σε αληθινά στοιχεία και γεγονότα του Μεγάλου Πολέμου. Κεφαλάς Πάνος, υποψ. Διδάκτορας Ιστορίας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

Οι Κηπουροί της Θεσσαλονίκης1 Antoine Roquentin2, 17η Αποικιακή Μεραρχία Πεζικού. Φεβρουάριος του 1916, Θεσσαλονίκη.

Αγαπημένη μου Ζεκελίν, Έλαβα πριν λίγες ημέρες το τελευταίο γράμμα σου. Μέσα στις σελίδες σου, η φράση σου «Να προσέχεις, δεν μπορώ άλλο να σε περιμένω» ηχεί σαν το σαλπιγκτή του πλοίου, που μου τρυπάει τα αυτιά καθημερινά στις πέντε το πρωί, καθώς αναζητώ στο κατάστρωμα την πρώτη αναγκαία ρουφηξιά της δόσης μου από τον καπνό της Ανατολής. Μια φράση, όπου το «Να» το μισώ, όπως τούτο τον κροταλία τον πόλεμο που καταπίνει τις ελπίδες της ανθρωπότητας. Θα προτιμούσα να μου έγραφες «κοίτα να πεθάνεις για την πατρίδα να πάρουμε τη σύνταξη σου ή όταν γυρίσεις πίσω δεν θα βρεις τίποτα, παρά τα βιβλία σου, μερικές αλλαξιές κι ένα βάζο με μαραμένα κρίνα». Το γράμμα σου το έλαβα δυστυχώς αργοπορημένα. Ήδη μπάρκαρα με σκοπό να επιστρέψω. Μα έχει πλέον νόημα; Ξημερώματα, έφυγα από τη Βενετία της Ανατολής, παρέα με τους γλάρους, που ακολουθούσαν το πλοίο μας στην έξοδο από το λιμάνι. Στη συνοδεία, θωρηκτά και καταδρομικά. Η έξοδος από το λιμάνι είναι ένας σωστός λαβύρινθός από δίχτυα και νάρκες. Μου θυμίζει το λαβύρινθό των χαρακωμάτων της πρώτης γραμμής. Το πλωτό νοσοκομειακό «Δήμητρα» έχει τα αμπάρια του γεμάτα με χωματένια στήθη από την πατρίδα και κουκέτες ή κρεβάτια εκστρατείας γεμάτα αίματα. Στο «Δήμητρα» οι αναμνήσεις δεν είναι καλεσμένες. Στη Μασσαλία, θα γίνει φυσικά η τιμητική παραλαβή, με την παρουσία επισήμων, φαγητού και μουσικής ορχήστρας. Οι νεκροί στις σκιές θα χορεύουν και ο όχλος θα ζητωκραυγάζει «δόξα στην αιώνια Γαλλία μας»3. Καθώς το πλοίο σάλπαρε, παρατηρούσα τον ήλιο στο βάθος που ξεπρόβαλε από το Καρά-Μπουρούν. Με τις γλυκές ακτίνες του έλουζε

Στο βάθος το γαλλικό νοσοκομειακό πλοίο “Sphinx” στα ανοιχτά της Θεσσαλονίκης στις 9 Μαϊου 1917. Πηγή φωτογραφίας από την ομάδα Φ/Β Παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης η οποία δημιουργήθηκε το 2008 με σκοπό την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολυπολιτισμικότητάς της πόλης πριν την εκ νέου ανάπτυξή της τη δεκαετία του ’80. Σήμερα, αποτελεί τη μεγαλύτερη οργανωμένη συλλογή παλαιών φωτογραφιών της Θεσσαλονίκης. Περισσότερα στο https://www.facebook.com/groups/oldthessaloniki.

το όμορφο λευκό σκαρί του πλοίου, που είναι στολισμένο με έναν κόκκινο σταυρό και μια πράσινη λωρίδα. Μα είναι τόσο απροστάτευτο απέναντι στους ύπουλους εχθρούς. Δεν φέρει ίχνος κανονιού. Τράβηξα μια γερή τζούρα αλμυρού αέρα για καλό ταξίδι. Ο βόμβος της μηχανής που ανεβαίνει από τα έγκατα του πλοίου, ίδιος και απαράλλακτος με το βρόντο των κανονιών από τις όχθες του ποταμού Μεύση ή τις κραυγές των συμπολεμιστών μου, που αντί να τραγουδούν το Auld Lang Syne4, αντιθέτως βέλαζαν σαν πρόβατα που όδευαν στη σφαγή5. Ποιος μπορεί να ξεχάσει;

1. Για τον πρωθυπουργό της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσό, η Στρατιά της Ανατολής (L´ Armée d´ Orient), ήταν οι επονομαζόμενοι «κηπουροί της Θεσσαλονίκης». Ο χαρακτηρισμός οφείλεται στο γεγονός ότι η παρουσία των στρατευμάτων σχολιαζόταν με ειρωνεία στη Γαλλία και την Αγγλία, μίας και η Θεσσαλονίκη παρουσιαζόταν ως ιδεώδης τόπος παραθερισμού και διασκεδάσεως, σε πλήρη αντίθεση με το «αιματοβαμμένο» Δυτικό Μέτωπο.

ΤΟGETHER

Εδώ και μήνες, στις αργίες προσευχόμουν να φύγω. Και προσευχόμουν τόσο πολύ γιατί εδώ έχουν τρείς Κυριακές6. Δεν άντεχα άλλο, να είμαι ένας από τους διακόσιους χιλιάδες κηπουρούς του στρατηγού Σαράιγ7, όπου μυρμηγκιάζουν όλες οι φυλές του Ισραήλ8. Πνιγόμουν μέσα στο πλήθος και τους μπελάδες των ορμών. Μια μάζα από μεθύστακες όπου η καθημερινή φορτοεκφόρτωση από τα χοντρά βαπόρια και τις σακολέβες9, διεξάγεται μέσα στην οχλαγωγία και τις φωνές. Και πάντα στο τέλος της ημέρας, κάποιος μεσάζων να τους τραβολογάει στο Βαρδάρη για μια σάρκα. Δεν αντέχω άλλο να με κατηγορούν για λουφαδόρο. Θέλω να γυρίσω στο Βερντέν. Να πεθάνω μάχιμος όπως ο αδελφός μου ο Κερσουζόν10, ανάμεσα στα τρωκτικά και τη λάσπη. Το είχα πει στον εαυτό μου: μην πας στη Mesopolonica11. Ίσως βρεις εκεί μια νέα όψη της αηδίας του να είσαι άνθρωπος12. Στο πλοίο από στρατιώτες είμαστε μία σύγχρονη Βαβέλ. 3 Τόμυδες13, 4 Ζουάβοι14, 2 Ανναμίτες15, 3 Σιχς, 10 Πουάλοι16 και ένας Ταλιάνος. Από όλους συμπαθώ περισσότερο τους Τόμυδες. Καλά παιδιά, που άμα πιούν τους κάνεις ότι θέλεις. Τον Ταλιάνο δεν τον χωνεύω καθόλου, μίας και περπατά συνεχώς με ένα στιλέτο μαζί του. Τα βράδια κάποιοι κλείνονται στις κουκέτες τους γιατί φοβούνται τους Ζουάβους. Λένε ιστορίες ότι κλέβουν και αρπάζουν παιδιά και τα τρώνε στο φούρνο με πατάτες. Εγώ δεν τους φοβάμαι. Άλλωστε είμαι πιο μαύρος στη ψυχή και τη νύχτα όλα τα αίματα είναι μαύρα. Εχθές ρίξαμε κλήρο για τα μαγειρεία. Μα από το φόβο όλων μην κληρωθεί κανένας Ανναμίτης και δεν μείνει ποντίκι για ποντίκι στο πλοίο, ή κανένας Τόμμυς και καθημερινά τρώμε μπιζελόσουπα με κρέας αλόγου, θα αναλάβει ο Ταλιάνος. Ήδη στη σκέψη της τέρψης το στομάχι μου χοροπηδά από χαρά. Πριν αποχαιρετήσω την Ανατολή για πάντα, φρόντισα να πάρω μερικά ενθύμια και αναμνήσεις μαζί μου. Λίγο καπνό, λευκές κόλλες, μελάνι, και φυσικά γλυκά από την Patisserie Flokas, το οποίο μου θύμιζε τις βόλτες μας στο Καφέ Βασέτ17. Έκανα και μία βόλτα από τη συνοικία των Εξοχών, που είναι το θεσσαλονικιώτικο Πασί18. Σου περικλείω στο γράμμα μου, μια καρτ – ποστάλ «souvenir de Salonique», για να δεις πόσο όμορφη είναι. Δεν μπορώ να απομακρύνω τη σκέψη μου από όλα αυτά που αγαπώ εκεί, μαζί σου, αλλά καθώς θα είσαι στα χέρια κανενός κουραμπιέ με καθαρή στολή ή κανενός πλουσίου Ντιστεγκέ19, πλέον δε

2. Ονοματοπαίγνιο, από το βιβλίο του Ζαν-Πωλ Σαρτρ - Η Ναυτία, το οποίο χρησιμοποιείται από τον Σαρτρ με «συμβολικά κωμικό τρόπο» και σημαίνει «αυτός που έκανε το δικό του γύρο του κόσμου».

3. Διάσημος στίχος του Βίκτορος Ουγκώ.

4. Παραδοσιακό τραγούδι, που τραγουδούσαν οι οπλίτες καθώς βάδιζαν στα ορύγματα.

5. Ο Μεύσης (ή Μόσας, γαλλικά: Meuse, βρίσκεται στην περιοχή Λε Σατελέ-συρ-Μεζ (Le Châtelet-sur-Meuse) της ανατολικής Γαλλίας. Διαρρέει τη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία.

6. Η Tynaire Marcelle, στο βιβλίο της “Ένα Καλοκαίρι στη Θεσσαλονίκη”, αναφέρει ότι στη Θεσσαλονίκη η ημέρα αργίας επαναλαμβάνεται τρεις φορές μέσα στη βδομάδα και άρα η εβδομάδα έχει τρεις Κυριακές, για τους πιστούς τριών διαφορετικών θρησκειών. Την Παρασκευή αργούν οι Μουσουλμάνοι, το Σάββατο οι Εβραίοι και την Κυριακή οι Χριστιανοί.

7. Maurice Paul Emmanuel Sarrail. Τον Αύγουστο του 1915 ορίστηκε διοικητής της γαλλικής στρατιάς της Ανατολής, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, έως το 1917.

8. Από το βιβλίο του πολέμου, Η ζωή εν Τάφω, του Στρατή Μυριβήλη.

9. Ιστιοφόρα τρεχαντήρια που διασφάλιζαν την επικοινωνία ανάμεσα στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου.

10. Γαλλικά Kersuzon, χαρακτήρας από το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας, του Λουί-Φερντινάν Σελίν.

11. Από τη Μεσοποταμία και τη Θεσσαλονίκη. Επρόκειτο για μία υποθετική τοποθεσία, καθώς θεωρείτο ότι συγκριτικά με το Δυτικό Μέτωπο οι πιθανότητες επιβίωσης ήταν μεγαλύτερες.

12. Απόσπασμα γράμματος στρατιώτη, από το βιβλίο του Σάκη Σερέφα, «Δεν υπήρξαμε ήρωες εδώ..» (Λογοτεχνικά κείμενα και μαρτυρίες). Εκδόσεις University Studio Press.

13. Tommy Atkins, είναι το υποθετικό όνομα του Βρετανού «άγνωστου στρατιώτη». Παρατσούκλι των Βρετανών στρατιωτών κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

41

Η Θεσσαλονίκη από το πλωτό γαλλικό νοσοκομείο “Sphinx”, τον Ιούνιο του 1917. Πηγή φωτογραφίας από την ομάδα Φ/Β Παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης. Περισσότερα στο https://www.facebook.com/groups/oldthessaloniki.

έχω λόγο να φοβάμαι τις γοργόνες του βυθού. Σαν κλείνομαι στο μηχανοστάσιο για μέρες, δεν βλέπω τίποτα άλλο παρά σκιές από μαύρα βουβά μάτια, με τη μάσκα του φόβου σε κάθε προειδοποίηση για U boat. Μοιάζω με Gueules cassees20, που με μάτια ανήσυχα και σφιγμένες γροθιές, μέσα μου παρακαλώ «Ω!! Φριτς21 δώσε ένα τέλος». Κι αν καταφέρω να μη φτάσω στον πυθμένα, θα είναι από δεξιοτεχνία ή καθαρή τύχη. Εύχομαι να μη βρούμε στο ταξίδι μας το Breslau ή το Goeben22, ή να μην έχω την ίδια τύχη με το πλήρωμα του «Πορτογαλία»23 και του ατμόπλοιου Minas. Η νύχτα είναι διαυγής και η θάλασσα ήρεμη σαν λίμνη. Εξαιρετική βραδιά για τα υποβρύχια, εξαιρετική λεία κι εμείς για αυτά. Εξαιρετική βραδιά για ένα τελευταίο τραγούδι στη σκέψη του τριαντάφυλλου στο πέτο της λευκής ποδιάς σου: «Υπάρχει ένα ρόδο που φυτρώνει στη No Man’s Land/Kαι είναι θαύμα να το βλέπεις/Αν και ποτίζεται με δάκρυα, θ’ αντέξει χρόνια/Στον κήπο της μνήμης μου/ Είναι το μόνο ρόδο που ξέρει ο στρατιώτης/Φτιαγμένο απ’ τα χέρια του Κυρίου/Μες στην κατάρα του πολέμου στέκει η νοσοκόμα του Ερυθρού Σταυρού/Αυτή είναι το ρόδο της No Man’s Land»24. Ο στρατιώτης σου, Antoine.

14. Με το όνομα Ζουάβοι ή Ζουάγοι, αποκαλούνταν οι κάτοικοι της Ζουάγας, ορεινής περιοχής ανάμεσα στην Αλγερία και την Τυνησία. Αποτελούσαν ειδικές μονάδες ελαφρού πεζικού που ανήκαν στο Στρατό της Αφρικής (L’armée d’Afrique).

15. Ακροβολιστές της Ινδοκίνας, γνωστοί και ως Ανναμίτες, εκστρατευτικό σώμα του γαλλικού στρατού από την Ινδοκίνα. Σημαντικός αριθμός Ανναμιτών χρησιμοποιήθηκε ως βοηθητικό προσωπικό.

16. Πουαλύ, «χαϊδευτική προσφώνηση» από το γαλλικό Poilu - μαλλιαρός, δασύτριχος, τριχωτός. Ήταν το παρατσούκλι των Γάλλων στρατιωτών κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

17. Το Καφέ Βασέτ (Café Vachette), ήταν δημοφιλές καφέ στη Λεωφόρο Σεν- Μισέλ του Παρισιού, στέκι του ποιητή Γκιγιώμ Απολλιναίρ.

18. Passy: αριστοκρατικό προάστιο του Παρισιού.

19. Από το γαλλικό distingué. Αυτός που έχει λεπτούς τρόπους και χαριτωμένη εμφάνιση. Ο κομψευόμενος ή χαριτωμένος. Ειρωνική έκφραση για τους άντρες που δεν πολέμησαν και έμειναν στα μετόπισθεν.

20. Στα αγγλικά Broken faces: γαλλική έκφραση για τα πρόσωπα των στρατιωτών που παραμορφώθηκαν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο .

21. Παρατσούκλι των Γάλλων για τους Γερμανούς. Από το γερμανικό Fritz. Επίσης υπάρχει το παρατσούκλι Τζέρης (Jerry), από την ηχητική παράφραση του German, το παρατσούκλι Ούνος, και το παρατσούκλι Boche, συντομευμένη μορφή του γαλλικού αργκό alboche , που προέρχεται από τις λέξεις Allemand (Γερμανός) και caboche (γαλλ. για το κεφάλι ή το λάχανο).

22. Ονόματα γερμανικών πολεμικών πλοίων που δρούσαν στη Μεσόγειο.

23. Ρωσικό πλωτό νοσοκομείο που τορπιλίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο.

24. Τραγούδι «The Rose of No Man’s Land» (το τριαντάφυλλο συμβολίζει τις νοσοκόμες του Ερυθρού Σταυρού).

42 ΤΟGETHER

ΕΙΔΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ ALZHEIMER

ΤΗΣ ΨΥΧΟΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΝΕΣΤΩΡ» ΣΤΗΝ ΚΟΖΑΝΗ

ΦΙΛΙΠΠΟΥ Β ‘ 7, ΚΟΖΑΝΗ

Dr. Κων/νος Γ. Αραπίδης Διδάκτωρ Ψυχιατρικής ΑΠΘ Επιστημονικός Υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας Alzheimer

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Τα ειδικά κέντρα ημέρας λειτουργούν ως μονάδες ημερήσιας θεραπευτικής φροντίδας ασθενών με Alzheimer και άλλες συναφείς διαταραχές. Σκοπός των Κέντρων Ημέρας είναι κυρίως η οργάνωση και εφαρμογή ομαδικών και ατομικών θεραπευτικών προγραμμάτων για τα άτομα με διαγνωσμένη νόσο Alzheimer ή άλλες μορφές άνοιας, που βρίσκονται στα αρχικά, μεσαία ή προχωρημένα στάδια της νόσου. Εφαρμόζονται θεραπευτικά προγράμματα, που στόχο έχουν τη νοητική ενδυνάμωση των ασθενών, την κινητοποίησή τους και τη διατήρηση των δεξιοτήτων και των επικοινωνιακών ικανοτήτων τους για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πρόληψη, την πληροφόρηση την εκπαίδευση και την ψυχολογική υποστήριξη των συγγενών των ανοϊκών ασθενών καθώς και στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας σε θέματα σχετικά με την άνοια. Το σύνολο των εργαζομένων στο Κέντρο Ημέρας αποτελεί την Πολυκλαδική Θεραπευτική Ομάδα, που η λειτουργία της έχει ως αρχή την υπέρβαση των παραδοσιακά κατεστημένων ρόλων, όχι όμως σε μια λογική ισοπέδωσης του «όλοι κάνουν όλα», αλλά στην κατεύθυνση μιας συνάρθρωσης ρόλων και ειδικοτήτων, που βασίζεται: στην ανάγκη προσαρμογής στην ολιστική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της ψυχικής νόσου και στη σφαιρικότητα του αντικειμένου της θεραπευτικής δουλειάς, που είναι «ο άνθρωπος πάσχει στην ολότητά του και στο σύνολο των σχέσεών του». Ειδικότερα, στα πλαίσια του ψυχοκοινωνικού θεραπευτικού ρόλου του Κέντρου Ημέρας οι βασικές αρμοδιότητες της Θεραπευτικής Ομάδας είναι: • Η εκτίμηση των γνωσιακών λειτουργιών (μνήμη, κρίση, αφαιρετική ικανότητα) • Η πραγματοποίηση τακτικών ψυχογηριατρικών εξωτερικών ιατρείων • Η εξατομικευμένη αξιολόγηση και ψυχοκοινωνική εκτίμηση αναγκών Ο • σχεδιασμός Ατομικού και Ομαδικού Θεραπευτικού Προγράμματος Η • εκτίμηση οικογενειακών αναγκών και κοινωνικών πόρων και συνθηκών • Η πραγματοποίηση εργοθεραπευτικών ομάδων και ατομικής εργοθεραπείας και φυσικοθεραπείας ανάλογα με τις ανάγκες των επωφελουμένων Η • δημιουργία ψυχοεκπαιδευτικών ομάδων φροντιστών Η • ένταξη μελών οικογενειών και κοινωνικών εθελοντών στα προγράμματα κοινωνικοθεραπευτικών δράσεων • Η οργάνωση συνεδρίων και προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενημέρωσης των φροντιστών και των Επαγγελματιών Υγείας και Κοινότητας Η • διασύνδεση με άλλους φορείς για τη δημιουργία και συμμετοχή σε κοινωνικά θεραπευτικά δίκτυα. ( προγράμματα διασύνδεσης με ΚΑΠΗ-ΚΗΦΗ μέσω δράσεων κατάρτισης και on the job training και διασύνδεση Κέντρων Μνήμης με Κέντρα Υγείας για την παροχή υπηρεσιών πρόληψης και φροντίδας). Ο Επιστημονικά Υπεύθυνος έχει την επιστημονική, διοικητική και εκπαιδευτική εποπτεία της Μονάδας και σχεδιάζει και οργανώνει τις διαδικασίες λειτουργίας για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

ΤΟGETHER

Στην Ελλάδα οι πάσχοντες από άνοια υπολογίζονται στους 180000-200000 ασθενείς. Αυτό σημαίνει πως σήμερα 1/50 πάσχει από άνοια. Αν υπολογίσουμε τον πληθυσμό της Δυτικής Μακεδονίας περί τις 300000 άτομα με απλά μαθηματικά έχουμε έναν πληθυσμό 6000 ατόμων πασχόντων από άνοια στην περιοχή δράσης του κέντρου μας. Το κόστος φαρμακευτικής αγωγής και φροντίδας αυτών των ατόμων είναι τεράστιο αναλογιζόμενοι ότι στα επόμενα 30 χρόνια ο αριθμός αυτός θα διπλασιαστεί. Ο φροντιστής είναι το άτομο που βοηθά σε τακτική καθημερινή βάση τον ασθενή μα άνοια και φροντίζει για την κάλυψη των αναγκών του την άνετη, ασφαλή και αξιοπρεπή διαβίωσή του. Οι αυξημένες απαιτήσεις αυτής της φροντίδας έχουν ως αποτέλεσμα την ψυχολογική, σωματική και οικονομική επιβάρυνση του φροντιστή. Η ενημέρωση και η εκπαίδευση είναι παράγοντες που βοηθούν σημαντικά το έργο του και η βοήθειά μας σε αυτό θα τον βοηθήσει στο να χειριστεί αποτελεσματικότερα το φορτίο και τα πρακτικά προβλήματα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της νόσου Alzheimer και των άλλων μορφών άνοιας. Αν αναλογιστούμε πως στη χώρα μας υπάρχουν λιγότερα από 10 αντίστοιχα κέντρα πιστεύω πως η πόλη μας είναι πολύ ευνοημένη όταν χάρη της Ψυχογηριατρικής Εταιρείας «Νέστωρ», επιλέχτηκε ώστε ένα από αυτά τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Alzheimer, να ξεκινήσει εδώ την παροχή των υψηλού επιπέδου υπηρεσιών του και μάλιστα δωρεάν. Οι ηλικιωμένοι συμπολίτες μας με άνοια μπορούν πλέον να έχουν ασφαλή και εύκολη πρόσβαση και κυρίως σωστή ιατρική, ψυχολογική και κοινω-

νική αντιμετώπιση στην γειτονιά ή την περιοχή που διαβιούν ώστε να συνεχίσουν αξιοπρεπώς να ασκούν τα δικαιώματά τους ως πολίτες και να προσφέρουν στην κοινωνία για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ο Β. Ουγκώ έλεγε πως η λύπη ενός παιδιού ενδιαφέρει τη μητέρα του ενώ η λύπη ενός ηλικιωμένου δεν ενδιαφέρει κανέναν για να προσθέσει σε αυτό ο ψυχίατρος Τζωρτζ Λίβινγκστον πως τα προβλήματα των ηλικιωμένων είναι συχνά σοβαρά αλλά σπάνια έχουν ενδιαφέρον. Πιστεύω πως το πραγματικό πρόβλημα των ηλικιωμένων δεν είναι η αδυναμία του σώματος αλλά η αδιαφορία της ψυχής. Το να γερνάς και

43

να μην ενδιαφέρεται κανένας για σένα είναι σαν να τιμωρείσαι αυστηρά για ένα έγκλημα που δεν έχεις διαπράξει. Είναι καλό το φεγγάρι- δε θα φαίνεται που άσπρισαν τα μαλλιά μου. Το φεγγάρι θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου. Δεν θα καταλάβεις... έτσι έγραψε ο Γ. Ρίτσος. Και αν ο ποιητής θέλει να καλυτερεύσει τις νύχτες τους ως επιστημονικά υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας υπόσχομαι ότι στα μάτια αυτών που θα ζητήσουν τη βοήθειά μας, θα ψάξω να δω το φως, που μαζί με την αγάπη και τη φροντίδα που θα τους παρέχουμε, θα προσπαθήσουμε να καλυτερεύσουμε και τις ημέρες τους.

44 ΤΟGETHER

Το αλφαβητάρι της Μαίρης Παναγιωταρά KEIMENO: ΜΑΡΘΑ Ο. ΜΑΥΡΙΔΟΥ

Ποια είναι αλήθεια η Μαίρη Παναγιωταρά; Ποια γυναίκα δεν έχει ταυτιστεί με την ηρωίδα του Λουκιανού Κηλαϊδόνη και δεν έχει νιώσει η αδερφή ψυχή της; Από τότε που γράφτηκε το τραγούδι (1982 δίσκος Χαμηλή Πτήση) μέχρι σήμερα δεν παρατηρούνται δραματικές αλλαγές σε στερεότυπα, συμπεριφορές κλπ. Ο ΟΗΕ θέσπισε την 8η Μαρτίου ως Ημέρα της Γυναίκας (αλήθεια… πόσο ρατσιστικό είναι αυτό σαν πράξη από μόνο του; Γιατί χρειάζονται οι γυναίκες μια μέρα και όχι οι άντρες;) σε ανάμνηση μιας μεγάλης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου το 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στην Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Με το σύνθημα «Ψωμί και Τριαντάφυλλα», διεκδικούσαν οικονομική ασφάλεια και καλύτερη ποιότητα ζωής. Κάθε γυναίκα σήμερα είναι μια εν δυνάμει, Μαίρη Παναγιωταρά κι αυτό, είναι το αλφαβητάρι της.

ΑΠOΦΑΣΗ. Όλα στην ζωή είναι θέμα

μιας απόφασης. Η στιγμή που θα αποφασίσεις να πετάξεις τις γόβες και να φορέσεις τις παντόφλες* περνώντας έτσι στο στρατόπεδο της Μαίρης αποτελεί κόμβο για όλη την υπόλοιπη ζωή σου (χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν μπορείς να γυρίσεις στον κόμβο, να φορέσεις τις γόβες σου ξανά και να πάρεις άλλο μονοπάτι). Το βασικό είναι –για σένα και για κανέναν άλλον- όποιο στρατόπεδο κι αν διαλέξεις τελικά, να είναι δική σου επιλογή. Και να είσαι σίγουρη γι’ αυτή.

ΒΟHΘΕΙΑ. Μερικές φορές είναι μια

λέξη απλή. Μερικές πάλι κραυγή αγωνίας. Όποια μορφή κι αν έχει, από το «μπορείς να πλύνεις σήμερα τα πιάτα» μέχρι το «νιώθω να τρελαίνομαι, νομίζω χρειάζομαι βοήθεια», ζήτησέ την. Αιτείτε και θα σας δοθεί∙ ζητείτε και θα βρείτε∙ χτυπάτε και θα σας ανοιχτεί∙ γιατί καθένας που αιτεί λαμβάνει, και αυτός που ζητάει βρίσκει και σ’ αυτόν που χτυπάει θα του ανοιχτεί. (Κατά Ματθαίο 7:7-11)

Ζητήστε το μέχρι να σας δοθεί. Είναι αναφαίρετο δικαίωμά σας και κυρίως, υποχρέωση απέναντι στον εαυτό σας.

ΓΙΑΤΊ. Πολλές λέξεις θα μπορούσαν να

κολλήσουν στο τρίτο γράμμα της αλφαβήτου. Όπως επίσης και σε πολλές περιπτώσεις κολλάει το «γιατί». Πιστεύω όμως πως σε κάθε Μαίρη… από ένα σημείο και μετά τα γιατί που προκύπτουν είναι βασανιστικά. Και κάπου εδώ γυρίζουμε στην πρώτη λέξη. Αν είναι επιλογή μας, οι απαντήσεις σε όλα τα γιατί του κόσμου έρχονται και κουμπώνουν μια χαρά.

ΔAΚΡΥΑ. Πολλά και καυτά. Τα δά-

κρυα είναι για τις γυναίκες εξαγνισμός, κάθαρση, λύτρωση. Κλαις και είσαι καλύτερα. Μπορείς να τα αντιμετωπίσεις όλα. Επίσης είναι όπλο. Με δραστικά αποτελέσματα. Ενεργοποιείται αυτόματα κάθε φορά που δεν υπάρχουν λέξεις να απαντήσεις, ή δικαιολογίες για κάτι που έκανες. Γενικά… τα δάκρυα, είναι ευεργετικά.

ΕΞΩΣΥΖΥΓΙΚΉ «ΣΧΈΣΗ». Σε έναν

ιδανικό κόσμο τα ζευγάρια παντρεύονται και μένουν πιστοί ο ένας στον άλλον για πάντα. Μόνο που σήμερα ο κόσμος μας δεν είναι ιδανικός. Στην πραγματικότητα δεν πλησιάζει καν την έννοια του ιδανικού. Στο σημερινό κόσμο, αυτόν των social media, κανείς και καμιά δεν ξέρει τι συμβαίνει στο «μαύρο κουτί» της ζωής του ή της συντρόφου μας, στο κινητό. Έχετε το νου σας. Μπορεί και να συμβεί. Ο έρωτας είναι τυφλός. Δεν βλέπει βέρα –ειδικά αν κάποιος δεν την φοράει, στα σίγουρα δεν μπορεί να μαντέψει αν υπάρχει ή όχι. Και βέβαια δεν είναι και εντελώς παράλογο να επιθυμήσει κάποιος μια αλλαγή. Το θέμα είναι η προδοσία. Αν από την λέξη σχέση βγουν τα εισαγωγικά, τότε αλλάξτε κατηγορία. Γυρίστε στον κόμβο, φορέστε την γόβα και τρέξτε.

ΖΩΉ. Πριν και μετά. Δύσκολα τα πράγ-

ματα μένουν ίδια. Κυρίως μετά το παιδί. Όχι άσχημα. Απλώς διαφορετικά. Κι αυτό δεν το λέω εγώ –που είμαι στο πριναλλά φίλες και γνωστές, που είναι στο μετά. Γενικά, αυτές που είναι στο πριν και όσες είναι στο μετά… μην κάνετε πολύ παρέα. Οι μεν παρασύρουν τις δε και σύντομα θα έχουμε άλλα (αν δηλαδή παντρευτεί κανένας μετά από αυτό το … (ΤΟ ΤΟΝΙΖΩ) ευθυμογράφημα.

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΌΣ. Αγαπητή Μαίρη.

*Εννοείται πως το παράδειγμα είναι σχηματικό και πως από μια ηλικία και πέρα οι γόβες είναι παρελθόν σε όποιο στρατόπεδο κι αν ανήκεις. ** Αναζητήστε πληροφορίες για το “The Panagiotara project” *** Το κείμενο είναι ΑΠΟΛΥΤΑ χιουμοριστικό και ουδεμία ευθύνη φέρει η υπιγράφουσα για τυχόν διαζύγια και ακυρώσεις γάμων! Καλά στέφανα!

Κοίτα να κρατάς την σπίθα ζωντανή. Μπορεί να άλλαξες στρατόπεδο, μπορεί να έβγαλες τις γόβες, όμως ο ηλεκτρισμός που ένιωσες να χτυπάει το κορμί σου όταν τον είδες, όταν είπες I do, όταν κράτησες το παιδί σου πρώτη φορά, όταν… όταν… όταν… πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει. Κίνησε γη και ουρανό και καν’ τον να υπάρχει. Δίνει ρεύμα στην ψυχή, κι όλα μοιάζουν αλλιώς.

ΘΑΡΡΟΣ. Κακά τα ψέματα. Όλες οι

αλλαγές θέλουν θάρρος για να συμβούν. Σε μια σύγχρονη κοινωνία, όπου η γυναίκα είναι πλέον χειραφετημένη και μπορεί να σταθεί μια χαρά στα πόδια της χωρίς να έχει κανέναν πάνω από το κεφάλι της, αποτελεί πράξη θάρρος να επιλέξει κανείς να εισχωρήσει στο στρατόπεδο της Μαίρης. Γιατί κάθε Μαίρη

που έχει επιλέξει να είναι εκεί που είναι αξίζει τον θαυμασμό και είναι μια ηρωίδα. (Φωτεινή στιγμή σοβαρότητας της υπογράφουσας)

ΙΔΑΝΙΚΌ. Δεν υπάρχει. Μπορεί να

μοιάζει αλλά δεν είναι. Κάποια στιγμή κάτι θα γίνει,κάτι θα κάνει, κάτι θα πει και ο μύθος θα καταρρεύσει. Καμιά γυναίκα δεν χρειάζεται έναν πρίγκιπα για να αποδείξει τι αξίζει. Ιδανικό για την κάθε μια από εμάς κορίτσια είναι να βρούμε τον άνθρωπο που όταν μπούμε στην αγκαλιά του θα ακουστεί το κλικ (Φωτεινή στιγμή ρομαντισμού της υπογράφουσας)

ΚΑΘΗΚΟΝ ΣΥΖΥΓΙΚΌ. Η θεωρία

λέει πως είναι καθήκον. Ποιου και προς ποιον; Κάτι σαν το αν η κότα έκανε το αβγό ή αν το αβγό την κότα. Το … «καθήκον» κρατάει μια σχέση ζωντανή. Και καλό θα είναι να εμπλουτίζεται. Με φαντασία, κέφι και μπρίο. Στην εποχή του ιντερνετ, ακόμα και οι πιο ντροπαλοί ή ντροπαλές μπορούν να βρουν τρόπους να κάνουν το καθήκον ανάγκη και απόλαυση.

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΊ. Πάντα κάποιος θα

τρέχει. Πάντα ένας θα μας κυνηγάει και πάντα ο σύντροφος της Μαίρης θα ξεχάσει κάποιον να πληρώσει. Οι Μαιρούλες όλου του κόσμου είναι το τραπεζικό σύστημα της οικογένειας. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Οι περισσότεροι μεγαλώσαμε με μια μαμά τραπεζίτη, που μας έλεγε «Όταν θα κάνεις οικογένεια θα καταλάβεις πως χειρίζονται το χρήμα»{ και όντως όταν γίνεται η οικογένεια, όλοι καταλαβαίνουν πως (δεν) χειρίζονται το χρήμα .

ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ. «Πότε θα γίνω μάνα»

αναφωνούσε η Δημητρούλα και όλες ταυτιζόμασταν. Είχαμε δεν είχαμε παιδιά. «Το να γίνεις μάνα σημαίνει πως έχεις αποφασίσει πως η καρδιά σου θα χτυπάει έξω από το σώμα σου για ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή σου». Δεν είναι εύκολη απόφαση αυτή. Γενναίοι όσοι την παίρνουν. Γενναιότεροι όσοι γνωρίζουν πως αδυνατούν να ζήσουν με αυτή την συνθήκη. (Βλ. Αλφαβητάρι Μητρότητας σε επόμενο τεύχος).

ΤΟGETHER

ΝΟΙΚΟΚΥΡΑ. Η καλή, είναι δούλα

και κυρά. Α! να τα λέμε αυτά παρακαλώ. Κάθε Μαίρη που σέβεται τον εαυτό της πρέπει να το έχει με τις δουλειές, το ξεσκόνισμα, το πλύσιμο, το σιδέρωμα, το μαντάρισμα και γενικά… με όλα όσα περιλαμβάνει η καθημερινότητα ενός σπιτιού. Ο κύρης, ας ξέρει να κατεβάζει τα σκουπίδια και να αλλάζει και καμιά λάμπα «Λούλα, παντόφλες», όπως αναφωνούσε και ο Βουτσάς!

ΞΥΠΝΗΜΑ. Πρωινό. Και όχι μόνο.

Γενικά ο ύπνος, έχει άλλη μορφή από τότε που βρίσκεται κανείς στο στρατόπεδο της Μαίρης. Λίγο πιο ελαφρύς, λίγο πιο ανήσυχος, λίγο πιο… ξυπνάω πάντα πρώτη για να ετοιμαστώ και μετά να ετοιμάσω τους υπόλοιπους. Ωραία πράγματα. Ευλογημένα!

ΟΝΕΙΡΑ. Ξεκίνα με αυτά. Μείνε πι-

στή. Ακολούθησέ τα. Κι αν δεν βγούνε ακριβώς, κάτσε κάτω και σχεδίασέ τα από την αρχή. Τα όνειρα μας είναι η συντροφιά στα δύσκολα, αν μπορέσεις να τα δεις να πραγματοποιούνται, ανήκεις στους ευλογημένους της ζωής.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΊΗΣΗ. Όσο βαρύ-

γδουπο κι αν ακούγεται η Μαίρη, είναι ένας ρόλος (βλ.Ρ) παγκόσμιου ρεπερτορίου. Λίγο περισσότερο ή λίγο λιγότερο σε ολόκληρο τον κόσμο οι γυναίκες γίνονται η Μαίρη Παναγιωταρά. Η ίδια. Οι διαφορές έχουν να κάνουν με το αξιακό σύστημα και την κοινωνική διαστρωμάτωση αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία και καθόλου της παρούσης.**

ΡOΛΟΙ. Η Μαίρη Παναγιωταρά, σαν

ρόλος, είναι όλα. Όλα αυτά που κάθε γυναίκα είναι στην καθημερινότητά της. Λίγο μάνα, λίγο σύζυγος, λίγο επαγγελματίας, λίγο γκόμενα, λίγο φίλη, λίγο κόρη, λίγο… λίγο… Κάθε ρόλος κάτι μας αφήνει. Αλλά και μας παίρνει. Στόχος, να κρατάμε τα καλά και να μαθαίνουμε μέσα από τα λάθη –και τα πάθη- των ρόλων μας.

ΣΤΕΡΕOΤΥΠΑ. Είσαι γυναίκα άρα,

πρέπει να ξέρεις να κάνεις δουλειές, να παντρευτείς, να κάνεις παιδί, να είσαι καλή νοικοκυρά, να είσαι σεμνή, να μην δίνεις δικαιώματα, να μην βγαίνεις χωρίς τον άντρα σου. Τι; Βγήκες; Τι θα πει ο κόσμος. Η ζωή προχωράει. Κι εμείς μαζί της. Τα στερεότυπα έχουν εγκαθιδρυθεί μέσα μας από την νηπιακή μας ηλικία. Θέλει δουλειά πολλή για να γυρίσει ο

ήλιος. Όταν γυρίζει όμως… είναι τόσο λαμπερός!

ΤΑΙΝIΑ. Όλες έχουμε κλάψει την

στιγμή που ο Richard σκαρφαλώνει – παρά την υψοφοβία του- και χαρίζει τα λέλουδα στην Julia. Ακόμα κι αν αυτό είναι πιθανό να συμβεί –όπως και άλλες βγαλμένες από την ζωή ιστορίες- κρατήστε την μπάλα χαμηλά. Άλλωστε μην ξεχνάτε πως βλέπουμε τις ταινίες μέχρι τον γάμο. Σπάνια μετά. Άραγε πώς να ήταν η καθημερινότητα του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας;

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ. Καθημερινές και

σχεδόν ατελείωτες. Μόλις τελειώσεις με την μία, προκύπτει η επόμενη. Αν γίνει ένας καλός προγραμματισμός και συνδυάσουμε τον Χρόνο με τις Υποχρεώσεις, τότε η επιτυχία είναι στο τσεπάκι μας. Και λέγοντας επιτυχία, εννοούμε να τα προλάβουμε όλα στο 24ωρο.

ΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ. Μην βιαστείτε να

κάψετε τα σουτιέν σας κορίτσια. Όσο κάθε 8 Μαρτίου βγαίνουμε και γλεντοκοπάμε σαν να είμαστε κλειδωμένες όλη την υπόλοιπη χρονιά, από μόνες μας καταργούμε κάθε έννοια φεμινισμού. Όπως κάθε τι στην ζωή θέλει αγώνα, πίστη και υπομονή. Ακόμα και

σήμερα που μοιάζει να έχουν εξισωθεί τα πάντα οι αντίληψη «Ο άντρας είναι άντρας» δεν παύει να υπάρχει σε μια γωνίτσα του κεφαλιού μας. N’est pas?

ΧΡOΝΟΣ. … αυτός ο άγνωστος!

Υπάρχει κάπου. Αυτό είναι βέβαιον. Και γίνεται αντιληπτό κυρίως από το γεγονός πως ξημερώνει και βραδιάζει (πάντα στον ίδιο τον σκοπό). Συνήθως η νύχτα γίνεται μέρα και οι 16 ώρες που έχει ένας νορμάλ άνθρωπος στην διάθεσή του, ουδεμία σχέση έχουν με το 24ωρο μιας Μαίρης. Διαχειριστείτε τον με σύνεση και φειδώ και βρείτε λίγο για τον εαυτό σας. Έστω 5 λεπτά που θα καθίσετε με τα μάτια κλειστά να ακούσετε το αγαπημένο σας τραγούδι. Κι αυτό είναι διαταγή!

ΨΩΝΙΑ. Θεραπευτική δραστηριό-

τητα όταν ο εγκέφαλος της γυναίκας κλατάρει και θέλει να πάρει λίγο αέρα, να αλλάξει παραστάσεις ή να μην τους σκοτώσει όλους. Συνδυάζεται με την βοήθεια. Όταν χρειάζεστε βοήθεια για να ξεπεράσετε τα ψώνια… μπορεί να υπάρχει μικρό προβληματάκι, αλλά θα το δούμε σε άλλο αλφαβητάρι αυτό.

ΩΡΑΙΑ που είναι να σε λένε Μαίρη Παναγιωταρά!

Αποσταγματοποιία – Ποτοποιία

Σε μια μικρή στοά της πόλης, σε μια όμορφη αυλή ήρθε το Αερικό, Καφέ- Μεζεδοπωλείο να μας ταξιδέψει με τις γεύσεις και τις μουσικές του… «Κι αν δεν σας φέρει ο δρόμος… Μακάρι να σας φέρει ο Άνεμος…»

Κοκκαλιάρης Ιωάννης

Ωριγένους 5 - Τ.6984 088542

45

Ν. Νικόπολη Κοζάνης, 50100 W. 11distillery.gr - Τ. 2461026868 info@11distillery.gr

46 ΤΟGETHER

ΦΟΙΤΗΤEΣ ΕΝ ΔΡAΣΕΙ

Ανανέωση Συμφώνου Συνεργασίας Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων & Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης

Σ

τις 21 Ιανουαρίου και μέσα σ’ ένα ιδιαίτερα ευχάριστο κλίμα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας στην Καστοριά, το Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων ανανέωσε το σύμφωνο συνεργασίας με το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης που είχε υπογραφεί τον Φεβρουάριο του 2018. Σκοπός του συμφώνου, η ενίσχυση των δυνάμεων συνεργασίας μεταξύ του δύο φορέων και η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για τη σχεδίαση και υλοποίηση νέων δράσεων κοινού ενδιαφέροντος, εναρμονισμένων με την ευρύτερα επιστημονική και εκπαιδευτική ταυτότητά τους. Το σύμφωνο υπέγραψαν ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Καθηγητής κ. Θεόδωρος Θεοδουλίδη, ο Πρόεδρος του Τμήματος Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων, Καθηγητής κ. Γεώργιος Λάππας, και ο Γενικός Πρόξενος της Γαλλίας και Διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, κ.

Philippe Ray. Χαιρετισμό απέστειλε η βουλευτής Καστοριάς κα Ολυμπία Τελιγιορίδου, ενώ την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους η Αντιπρύτανης Διοικητικών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας κα Άννα Σπύρτου, ο Αντιπεριφερειάρχης Καστοριάς κ. Δημήτρης Σαββόπουλος, ο Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Μέριμνας, Εθελοντισμού και Αθλητισμού του Δήμου Καστοριάς κ. Πέτρος Δακόπουλος, ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Δυτικής Μακεδονίας κ. Θεόδωρος Μαρδίρης και ο Αναπληρωτής Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Καστοριάς, κ. Ιωάννης Αποστόλου. «Το Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων είναι ένα από τα πιο δραστήρια και εξωστρεφή τμήματα που έχουμε στο Ίδρυμά μας», υπογράμμισε ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, καθηγητής κ. Θεόδωρος Θεοδουλίδης στην ομιλία του, προσθέτοντας: «Στην προσπάθεια που κάνουμε για μετατροπή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας σ’ ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο, ένας από τους πέντε διακριτούς στόχους που έχουμε θέσει είναι η καλλιέργεια της εξωστρέφειας και η σημερινή συμφωνία εντάσσεται σ’ αυτό

* Περισσότερα στιγμιότυπα από την εκδήλωση: https://flic.kr/s/aHsmKWM3uj Αναστασία Γιαννακοπούλου Σοφία Σταματοπούλου Επιμέλεια: Ομάδα Επικοινωνίας του Τμήματος Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων

ΤΟGETHER

το πλαίσιο». Και από τους τρεις συμβαλλόμενους τονίστηκε ιδιαίτερα πως μεταξύ των ενδεικτικών κοινών δράσεων που αναφέρονται στο σύμφωνο, αξιοσημείωτη είναι η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρίας για αδελφοποίηση με Γαλλικό Πανεπιστήμιο και ανάπτυξη συνεργασιών με πανεπιστημιακά τμήματα στη Γαλλία, μια πολύ ενδιαφέρουσα προοπτική την οποία, όπως σημείωσε ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Δυτικής Επικοινωνίας «ήδη επεξεργαζόμαστε στο πλαίσιο της πρόσκλησης που υπάρχει για τη δημιουργία των λεγόμενων υπερ-πανεπιστημίων στην Ευρώπη». Ο Πρόεδρος του Τμήματος Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων, Καθηγητής κ. Γεώργιος Λάππας, επεσήμανε πως οι κοινές δράσεις που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια εντός του πλαισίου του συμφώνου συνεργασίας κατέδειξαν ότι «η συνεργασία αυτή είναι ουσιαστική και ωφέλιμη και για τα δύο μέρη» και ότι «στις κοινές αυτές δράσεις πρωτοστάτησαν φοιτητές του Τμήματος, της Ομάδας Επικοινωνίας του Εργαστηρίου Ψηφιακών Μέσων και Στρατηγικής Επικοινωνίας. Ο αντίκτυπος των δράσεων αυτών, στο πλαίσιο της συνεργασίας, ήταν για το τμήμα μας πολύ θετικός, συνέβαλε στην εξωστρέφειά του, συνέβαλε στην ενδυνάμωση της αναγνωρισιμότητας του έργου των φοιτητών του τμήματος σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο και μέσα από τη δουλειά που επιτεύχθηκε, έδωσε τη δυνατότητα να προχωρήσουμε και σε νέες συνεργασίες.» Ο κ. Γεώργιος Λάππας επεσήμανε, επίσης, ότι οι δύο φορείς σχεδιάζουν και τις επόμενες κοινές εκπαιδευτικές, πολιτιστικές, επιστημονικές και ερευνητικές δράσεις, όπως ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρίας για πρόσκληση εξειδικευμένων ομιλητών σε θεματικά εργαστήρια (workshops), σεμινάρια ή ημερίδες προς τους φοιτητές του Τμήματος με κύριο αντικείμενο την επικοινωνία και τα ψηφιακά μέσα, διάθεση φοιτητών του Τμήματος στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης, συνεργασίες για ημερίδες και δράσεις προώθησης της Γαλλοφωνίας ή/και εκπαιδευτικές ημερίδες στη Δυτική Μακεδονία, ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών μεταξύ των δύο φορέων και μεταξύ της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ή/και Δήμων Δυτικής Μακεδονίας, ή/και εκπαιδευτικούς, επιστημονικούς, πολιτιστικούς και επαγγελματικούς φορείς της περιοχής για τη διερεύνηση εκπαιδευτικών, πολιτιστικών, επιστημονικών και ερευνητικών κοινών δράσεων.

Τέλος, ο Γενικός Πρόξενος της Γαλλίας και Διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης κ. Philippe Ray, αναγνώρισε το έργο των φοιτητών με τους οποίους έχει συνεργαστεί τα τελευταία δύο χρόνια, τονίζοντας πως η παρούσα συμφωνία έχει φέρει ουσιαστικά αποτελέσματα, ενώ έθεσε ως προτεραιότητα την υλοποίηση και άλλων σημαντικών πτυχών του συμφώνου, όπως την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και την ανάπτυξη συνεργασιών με τμήματα γαλλικών πανεπιστημίων.

47

Η εκδήλωση της υπογραφής του συμφώνου συνεχίστηκε με το θεματικό εργαστήριο «Επικοινωνία και Διπλωματία» στο πλαίσιο του κύκλου σεμιναρίων «Share Your Knowledge – Mοιράσου τη Γνώση σου» που διοργανώνει το Εργαστήριο Ψηφιακών Μέσων και Στρατηγικής Επικοινωνίας, και με ομιλητές τον Γενικό Πρόξενο της Γαλλίας, κ. Philippe Ray και τη Δρ. Κατερίνα Σπυροπούλου, υπεύθυνη επικοινωνίας του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης. Την εκδήλωση συντόνισε η Δρ. Αναστασία Γιαννακοπούλου.

48 ΤΟGETHER

Στις επάλξεις των σφυγμών ΚΕΙΜΕΝΟ: ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΖΟΥΡΚΑ

«Ἔχασε τὸ χρῶμα του πιὰ αὐτὸς ὁ κόσμος» Αλληλεγγύη, Γ.Σεφέρης

Μ

εσολαβούν κλάσματα δευτερολέπτων, εντός των οποίων το αλάνθαστο αισθητήριο του μέσου κοινωνικού ανθρώπου, όπως η νομική ή η κοινωνιολογία τον ορίζει ως τέτοιο, θα επιλέξει να ευαισθητοποιηθεί για κάποιο γεγονός, που αντικειμενικά είναι βαρύγδουπο. Ίσως και όντως σοβαρό, κανείς δεν το αμφισβητεί. Άξιο απορίας το, πώς ολόκληρος ο πλανήτης συγκροτεί ένα σώμα που αφηρημένα διαμορφώνει ένα κύμα αλληλεγγύης και ευαισθησίας. Ένδειξη, πως τίποτα δεν είναι τόσο απρόσωπο. Πως έχουμε ακόμη ανεπτυγμένη τη διάκριση και την νοητή μας στήριξη σε κάθε τι άσχημο που έχει την τάση να συζητείται. Άξιο απορίας, όμως, το πόσο ακαριαία μας συγκινούν γεγονότα που αδυνατούμε να αντιληφθούμε ή έστω να επηρεάσουμε εμπειρικά, ενώ ταυτόχρονα, με μαθηματική ακρίβεια αδιαφορούμε παγερά για οτιδήποτε άσχημο μπορούμε να διορθώσουμε με μια μικρή κίνηση. Μια πράξη αμελητέα. Προσπερνούμε συνειδητά, εθελοτυφλούμε… «ας επιληφθεί και κάποιος άλλος, εν τέλει, ανέφικτο να μεριμνούμε για όλα». Ας κάνουμε ένα αφαιρετικό άλμα στα φίλτρα αυτής της επιλογής. Ίσως η πρώτη κατηγορία συμπεριφοράς μας προσδίδει μια ταυτότητα μέσα σε όλη τη μαζικότητα της. Έχουμε την ευκαιρία να αυτοπροσδιορισθούμε, ως μέλη μιας ευρύτερης ομάδας που έχει ένα σύνδεσμο ως σημείο αναφοράς, ότι είναι ευαίσθητοι. Για την κατάφαση, από την άλλη, της δεύτερης συμπεριφορικής μας επιλογής, αυτής που πηγάζει εκ των προσωπικών κινήτρων του καθενός, προαπαιτείται μια ήδη διαμορφωμένη και ώριμη προσωπική και κοινωνική ταυτότητα-αυτή από μόνη της αποτελεί τεράστιο αντικείμενο συζήτησης. Και πιθανώς δεν είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε αυτή την εξατομικευμένη ταυτότητα. Η δημοσίως εκφραζόμενη ευαισθησία, όπως την αντικρύζουμε καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι λέξη τόσο υπερεκτιμημένη, όσο και η φιλανθρωπία. Διότι, αποτελεί πλεονασμό. Σκιαγραφήστε τον φιλάνθρωπο άνθρωπο. Η ειλικρίνεια στέκεται στην αλληλεγ-

γύη, εκείνη, που μπορεί να μη γνωστοποιηθεί ουδέποτε, ωστόσο προκαλεί χαμόγελα, επουλώνει πληγές που η μονάδα δε θα μπορούσε να επιληφθεί χωρίς το σύνολο της. Και πάνω από όλα ενώνει. Καθώς διανύουμε ήδη το 2020, ας επιλέγουμε την αλληλεγγύη. Ή ας μην ονομάσουμε καν αυτές τις μικρές καθημερινές πράξεις «διόρθωσης» κάθε υλικής ή ηθικής ασχήμιας που αντικρύζουμε δίπλα μας. Ας μείνουμε μακριά από τις τάσεις και τους σφυγμούς τους, που

νομίζουμε πως καθορίζουν κάποια ταυτότητα μας. Την ταυτότητα ήδη τη διαθέτουμε, αρκεί οι ίδιοι να εντοπίσουμε τη σύνδεση της με τη φύση των γεγονότων, που επιλέγουμε να στηρίζουμε. Ακόμη και αν η στήριξη αυτή φαντάζει απειροελάχιστη, ας επιλέγουμε την πράξη, την ανακύκλωση της καλοσύνης, την ενεργειακή απαλοιφή κάθε αδρανούς υποκρισίας περί τα πράγματα. Έχασε το χρώμα του πια αυτός ο κόσμος, είπε ο Σεφέρης, κάποτε. Α; μου επιτραπεί να προσθέσω ένα ερωτηματικό.

Απόκριες και κοσμητικοί φακοί επαφής! Είναι η περίοδος των Αποκρεών και πολλοί είναι εκείνοι που θέλουν να εντυπωσιάσουν με μια ιδιαίτερη και πρωτότυπη αποκριάτικη εμφάνιση. Μια έξυπνη και πραγματικά πρωτότυπη επιλογή είναι οι κοσμητικοί φακοί επαφής, φακοί δηλαδή με διαφορετικό χρώμα ή ακόμα και σχέδια γύρω από την ίριδα! Ωστόσο, να επιστήσουμε την προσοχή στο κοινό, καθώς δεν ενδείκνυται η αλόγιστη χρήση τους. Με αφορμή τις Απόκριες και την ευρύτερη χρήση των συγκεκριμένων φακών: «οι κοσμητικοί φακοί επαφής δεν είναι καλλυντικό ή ελεύθερο χορηγούμενο είδος και πρέπει να εφαρμόζονται μόνο υπό την επίβλεψη οπτομέτρη - οπτικού». Είναι σημαντικό επίσης να αξιολογηθεί το πόσο καλά εφαρμόζει ο φακός επαφής στο μάτι του ανθρώπου που τον φοράει. Οδηγίες χρήσης των φακών επαφής _Πριν από την εφαρμογή των φακών, απαιτείται το καλό πλύσιμο των χεριών. _Η θήκη των φακών πρέπει να είναι καθαρή. _Για την πλύση/καθαρισμό των φακών, πρέπει να χρησιμοποιούνται αυστηρά μόνο τα ειδικά υγρά καθαρισμού και όχι νερό. _Οι φακοί επαφής πρέπει να πετάγονται μετά το πέρας των προτεινόμενων ημερών χρήσης(ημερήσιοι, μηνιαίοι κτλ.). Δεν επιτρέπεται η εφαρμογή φακών επαφής άλλου ατόμου. Αν παρουσιαστεί ερυθρότητα, πόνος, μειωμένη όραση, απαιτείται η άμεση επίσκεψη στον οφθαλμίατρο ή τον οπτικό-οπτομέτρη. _Εξαιρετικά σημαντικό και όχι αυτονόητο ζήτημα είναι το προϊόν να είναι ελεγμένο και εγκεκριμένο για την ασφάλεια χρήσης του, μπορείτε να προμηθευτείτε τους φακούς επαφής ΜΌΝΟ από οπτικό κατάστημα και ΌΧΙ από καταστήματα όπως jumbo, 1euro κτλ.

Με τι ασχολείται ο χειρουργός μαστού; Ο χειρουργός μαστού ή μαστολόγος είναι ο κατεξοχήν ειδικός ιατρός υπεύθυνος για τη διάγνωση, παρακολούθηση και θεραπεία των καλοήθων και κακοήθων παθήσεων του μαστού. Αυτό αφορά και σε γυναίκες αλλά και σε άνδρες. Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του μαστού; Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη κακοήθεια που απαντάται στο γυναικείο φύλο. Στατιστικά, 1 στις 8 γυναίκες θα νοσήσει κάποια στιγμή στη ζωή της. Η συχνότητα αυτή προσδίδει στο ρόλο του χειρουργού μαστού ιδιαίτερη βαρύτητα και ευθύνη. Παρ’όλα αυτά η πλειοψηφία των γυναικών που προσέρχονται σε ένα ιατρείο μαστού παρουσιάζουν φυσιολογικά ευρήματα ή διαγιγνώσκονται με καλοήθεις παθήσεις, όπως ινοαδενώματα, κύστεις, εκτασία των πόρων, θηλώματα. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να καθησυχάσουμε αυτές τις γυναίκες και να τις συμβουλεύσουμε αναλόγως. Ο καρκίνος εμφανίζεται μόνο σε μεγάλες ηλικίες; Όχι. Στη σημερινή εποχή το ποσοστό των νέων γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού συνεχώς αυξάνει. Η νεότερη γυναίκα που έχω χειρουργήσει για αυτή τη νόσο ήταν 26 ετών. Σε πολλές τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει και κληρονομική προδιάθεση, κάτι το οποίο πρέπει να ελεγχθεί με γενετικές εξετάσεις.

Υπάρχει πρόληψη; Υπάρχει- το λεγόμενο breast screening. Όλες οι γυναίκες μέσου κινδύνου πρέπει να κάνουν ετήσια μαστογραφία από την ηλικία των 40 ετών και έκτοτε. Στις νεότερες ηλικίες ενδείκνυται το υπερηχογράφημα ή και η μαγνητική τομογραφία. Πολύ βασικό είναι η κάθε γυναίκα να είναι breast aware, δηλαδή να αυτοεξετάζεται κάθε μήνα και να απευθύνεται στον ειδικό μαστολόγο για οποιαδήποτε αλλαγή παρατηρήσει στους μαστούς της. Ο ρόλος της πρόληψης έγκειται στο να διαγνώσουμε ένα καρκίνο σε πρώιμο στάδιο, κάτι το οποίο μπορεί να επιφέρει και την ίαση από τη νόσο. Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της ειδικότητας που σας ώθησε να την επιλέξετε; Η χειρουργική του μαστού στην σύγχρονη εκδοχή της, την Ογκοπλαστική, συνδυάζει τις γνώσεις της Ογκολογίας με τις αρχές της Πλαστικής Χειρουργικής. Τα δεδομένα στην Ογκολογία και τη Γενετική μεταβάλλονται συνεχώς και μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη βιολογία του καρκίνου καλύτερα. Ταυτόχρονα, ενσωματώνοντας αρχές της πλαστικής χειρουργικής στις επεμβάσεις που εκτελούμε, προσφέρουμε καλύτερη ποιότητα ζωής στις γυναίκες παρέχοντάς τους καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Η ειδικότητα αυτή εμπεριέχει, δηλαδή, και το αρτίστικο στοιχείο στη σύλληψη και εκτέλεσή της, κάτι το οποίο βρίσκω ιδιαίτερα ελκυστικό.

Δημήτρης Κοκκώνης Χειρουργός Μαστού-Ογκοπλαστική Χειρουργική Λιούφη 3- Κοζάνη 50 100 kokkonis.surgery@gmail.com 6944 678 472- 2461 303364

50 ΤΟGETHER

«Κατερίνα» KEIMENO: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Κ

αιρό είχα να δω μια παράσταση που να με συγκλονίσει, να με καθηλώσει, να με κάνει να μη βγάλω κιχ καθόλη τη διάρκειά της. Έμεινα σιωπηλή και μουδιασμένη και μετά το τέλος της. Είναι και κάποιοι ρόλοι που δεν είναι ρόλοι και κάποιοι ηθοποιοί που (μετ)ενσαρκώνουν τους ήρωες τους, που δεν παίζουν, δεν υποδύονται αλλά είναι. Είναι αυτοί, οι ίδιοι, μα είναι… Τόσο αληθινοί. Στο έργο «Κατερίνα» του Αύγουστου Κορτώ, η Κατερίνα ήταν η συγκλονιστική Λένα Παπαληγούρα και η Λένα Παπαληγούρα ήταν η συγκλονιστική Κατερίνα. Ένα έργο χωρίς σκηνικά και πολλά εφέ, αφού η παρουσία της γέμιζε ολόκληρη τη σκηνή. Όλα τα άλλα θα ήταν περιττά, η κατάθεση της ψυχής της δε θα άφηνε, δε θα επέτρεπε τα βλέμματα να εντοπίσουν έπιπλα, κοστούμια και άλλα στολίδια. Εκεί μπροστά σου ξεγυμνωνόταν μια ψυχή, τόσο ευγενική παρόλη την ωμότητα της, τόσο λογική μέσα στην παραφροσύνη της, νοσεί στο ίδιο σπίτι που ζεις και εσύ, στην κοινωνία σου. Ψυχασθένεια, κατάθλιψη, τρέλα, φοβίες, θάνατος όλα τα ταμπού μαζεμένα, ένα «ξεβράκωμα» μιας κοινωνίας βαθιάς υποκριτικής, προβληματικής και συντηρητικής. Μια βουβαμάρα στο χώρο, μάτια καθηλωμένα σχεδόν τρομοκρατημένα, αφού έβλεπαν αυτά που απέφευγαν για καιρό να δουν, αυτιά που άκουγαν

ΤΣΙΜΗΝΑΚΗ 1, ΚΟΖΑΝΗ

αυτά που για χρόνια φοβότανε να ακούσουν και εκεί κοιτάξαμε κατάματα την αλήθεια που ήταν τόσο βαριά και ασήκωτη. Τέτοια που έκανε μάτια να δακρύσουν, να νιώσουν, να μην ντραπούν, ξύπνησε με ταρακούνημα, με σπρωξιά την ενσυναίσθηση. Γίναμε όλοι μας η «Κατερίνα» και βρίσκαμε κοινά σε μια ζωή που μέσα στο σαλεμένο παραλήρημά της έκρυβε τόση αλήθεια, μιας αλήθειας που μετά βίας αντέξαμε. Την πονέσαμε, την καταλάβαμε, την νιώσαμε, δεν την κρίναμε. Είδαμε τη ζωή αλλιώτικα, όταν αναγκάστηκε να την διακόψει, όταν θέλησε να απαλλαγεί από αυτήν και όταν τα κατάφερε. Μια θαρραλέα γυναίκα που πάλεψε με τους δυο πιο διαχρονικούς φόβους του ανθρώπου που εξαντλούνται στο δίπολο - να μην τρελαθεί και να μην πεθάνει. Η ιστορία της μας δίδαξε πως ένας βασανισμένος ψυχικά άνθρωπος κουβαλά όλη την αμαρτία του κόσμου, τι και αν σε κάποιες περιπτώσεις δεν ευθυνόταν εξ ολοκλήρου εκείνος αλλά το γενεαλογικό του κύτταρο. Εκείνο το βράδυ πονέσαμε αλλά λυτρωθήκαμε, φάνηκε στο χειροκρότημα, ασταμάτητο και δυνατό. Υποκλιθήκαμε και φύγαμε… πιο άνθρωποι!

ΤΟGETHER

51

Κ Ω Ν Σ ΤΑ Ν Τ Ι Ν Ο Σ Ζ Α ΓΑ ΡΑ Σ Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης

Για την κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού και τις περιπέτειες της ελληνικής Αριστεράς Τριάντα χρόνια μετά τα συγκλονιστικά γεγονότα της τριετίας «1989- 1991» που συντάραξαν τον κόσμο ολόκληρο και φυσικά τη χώρα μας, ο διδάκτωρ πολιτικής επιστήμης του ΕΚΠΑ και δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Ζαγάρας με το βιβλίο του «Η κατάρρευση του “υπαρκτού” και η διάσπαση του ΚΚΕ- Η κομβική στιγμή του 1991» (εκδ. Θεμέλιο, 2019), θέτει τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων και μιλάει για τα τρομερά γεγονότα της περιόδου εκείνης και τις περιπέτειες της ελληνικής Αριστεράς. Η β’ έκδοση, μέσα σε λίγους μόνο μήνες, του βιβλίου, σηματοδοτεί το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού για μια κοντινή, σχετικά, ιστορική περίοδο, αλλά με πολλές και άγνωστες πτυχές. Το Together συνομίλησε με τον Κ. Ζαγάρα και περιπλανήθηκε στις «παγκόσμιες και εγχώριες ιστορίες χωρίς τελειωμό». Ποιοι, κατά τη γνώμη σας, είναι οι βασικοί λόγοι που το βιβλίο σας έτυχε θερμής υποδοχής από το αναγνωστικό κοινό και τις βιβλιοκριτικές; Το βιβλίο πιστεύω ότι πετυχαίνει, σε μια κομβική περίοδο για τη σημερινή Αριστερά, να μιλήσει για γεγονότα του παρελθόντος που παραμένουν όμως ακόμα ανοιχτά για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής Αριστεράς. Μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και αργότερα της Σοβιετικής Ένωσης, στο σύνολό τους οι αριστερές δυνάμεις παγκοσμίως, δεν κατάφεραν ποτέ να δώσουν ουσιαστικές απαντήσεις για το «τι πρέπει να κάνουμε» από δω και πέρα». Αρκέστηκαν απλά σε συγκυριακές ερμηνείες της πραγματικότητας για έναν κόσμο που συνεχώς άλλαζε. Βολεύτηκαν σε μια αντιγραφή των συνθημάτων του ένδοξου παρελθόντος τους και σε έναν λόγο άλλοτε «ξύλινο» και άλλοτε «ρηχό». Το βιβλίο δεν επιδιώκει να δώσει «συνταγές επιτυχίας» για το μέλλον ούτε να κλείσει «ανοιχτές πληγές». Αντίθετα, φιλοδοξεί να αναμείξει τις τρέχουσες και μελλοντικές αναζητήσεις με την ιστορική αφήγηση και να θέσει επίκαιρα σημεία για προβληματισμό και διάλογο για τη διαμόρφωση νέων δρόμων. Πιστεύετε ότι τα γεγονότα της περιόδου 1989- 1991 έχουν επίδραση στη σημερινή Αριστερά; Η τριετία 1989- 1991 αποτελεί σημείο καμπής για την παραπέρα πορεία του παγκόσμιου και εγχώριου κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος. Σε μια νέα πραγματικότητα για τον κόσμο, χωρίς πια την παρουσία της ΕΣΣΔ, η Αριστερά στο σύνολό της, καλούνταν

να απαντήσει πριν από όλα, αν η ίδια έχει πια λόγο ύπαρξης. Σε μια περίοδο που όλα φάνταζαν ότι είχαν πάρει το δρόμο τους και «η ιστορία είχε τελειώσει», η Αριστερά στη χώρα μας έθεσε τότε τις βάσεις για την παραπέρα πορεία της. Μετά τον σεισμό που προκάλεσε η κατάρρευση του «υπαρκτού», τόσο το ΚΚΕ, όσο και ο Συνασπισμός, βάδισαν στο μέλλον με παρακαταθήκη αρχές, αξίες και ιδέες που πήγαζαν από τη δεκαετία του ’80, αλλά και προηγουμένως. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε, στη συγγραφή του βιβλίου σας; Μπορούν να βγουν ασφαλή συμπεράσματα για εκείνη την περίοδο; Είναι αλήθεια πως αν καταπιαστεί κάποιος με τη διάσπαση του ΚΚΕ το ‘91 και τη διάλυση του ενιαίου ΣΥΝ θα παρατηρήσει ένα «κενό» που υπάρχει κι έχει να κάνει με την έλλειψη δευτερογενούς βιβλιογραφίας, αλλά και μια «περίεργη» σιωπή των πρωταγωνιστών του τότε. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι πρόκειται για ένα παρελθόν παρόν ακόμα στην ελληνική πολιτική ζωή. Ταυτόχρονα, οι καταγεγραμμένες μαρτυρίες που υπάρχουν, αυτή του Χαρ. Φλωράκη και του Γρ. Φαράκου, είναι μεν πολύτιμες και χρήσιμες, αλλά διακατέχονται από το άγχος της ιστορικής δικαίωσης, κάτι που δεν επιδιώκει να κάνει το βιβλίο για καμία από τις δύο πλευρές της διάσπασης. Από την άλλη μεριά, η μη δυνατότητα πρόσβασης στο πολύτιμο αρχείο του ΚΚΕ ήταν από τους λόγους που δυσκόλεψαν επιπλέον την έρευνα.

Για το αν μπορούν να βγουν ασφαλή συμπεράσματα, γίνεται προσπάθεια ελέγχου και τεκμηρίωσης των γεγονότων, ενώ οι πολύτιμες μαρτυρίες ορισμένων εκ των πρωταγωνιστών του τότε (Δραγασάκης, Ανδρουλάκης, Λαφαζάνης, Τσίμας, Κουβέλης, Βαλαβάνη και άλλοι πολλοί) που υπάρχουν στο βιβλίο, έρχονται να φωτίσουν πλευρές άγνωστες μέχρι τώρα της υπόθεσης του εγχειρήματος και βοηθούν καθοριστικά σε αυτή την κατεύθυνση. Τι να περιμένει κάποιος να συναντήσει στις σελίδες του βιβλίου σας; Σίγουρα κανείς να μην περιμένει να διαβάσει για ίντριγκες, δολοπλοκίες ή συνωμοσιολογικού τύπου αναλύσεις. Εξαρχής στόχος δεν ήταν να γραφτεί ένα σενάριο για τηλεοπτική σειρά, ούτε ένα best seller. Αντίθετα σκοπός του εγχειρήματος είναι να καταπιαστεί με κείνες τις ιστορίες που φαντάζουν τελειωμένες, αλλά είναι ακόμα παρούσες στην πολιτική ζωή του τόπου, να αποτελέσει ένα μικρό λιθαράκι για την ιστορική γνώση.

Μ

Ο

Υ

Σ

Ι

Κ

Η

EΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΓΚΟΥΝΤΩΝΗ

THE VAGINA LIPS Outsider Forever

TAME IMPALA The Slow Rush

Τ

LA ROUX Supervision

Α

πό το 2014 και την κυκλοφορία του “Trouble in Paradise” έχουν συμβεί πολλά και η Elly Jackson ή αλλιώς La Roux αποτυπώνει όλο αυτό το διάστημα στο νέο της album “Supervision”. Στο τρίτο της album, μιλά με ειλικρίνεια, αμεσότητα και ευθύτητα περιγράφοντας την «κρίση» που πέρασε, τις καταστάσεις που βίωσε αλλά και το επιμύθιο στο οποίο έφτασε. Οι εμπειρίες της στο “Supervision” ντύνονται με τους glossy pop χαρακτηριστικούς ήχους της, εθιστικά synths και ρυθμικά drum – machine beats, δημιουργώντας χορευτικούς ύμνους. Αυτή η αποκαλυπτική δεκαετία που βίωσε η La Roux, αποτέλεσε το έναυσμα και έδωσε την έμπνευση για τη σύνθεση ενός πραγματικά δυναμικού feel good pop album. Στην ουσία του το “Supervision” είναι η μετουσίωση των «μαθημάτων και επιμυθίων» και η συλλογή pop τραγουδιών που συνδυάζουν σύγχρονα και επίκαιρα μοτίβα με διαχρονικό status. Οι καλύτερες στιγμές του “Supervision”: “International Woman of Leisure”, “Gullible Fool”, “Do you Feel”.

Κοζάνη

Γ

ια τον Vagina Lips η έμπνευση φαίνεται πως είναι αστείρευτη, καθώς η μουσική παραγωγικότητά του βρίσκει πάντα διέξοδο σε τραγούδια που μοιάζουν να φτιάχτηκαν για εμάς. Τρίτο σε σειρά, το “Outsider Forever” είναι το πιο indie album του μουσικού, αποτελώντας ένα ηχητικό combo των προηγούμενων κυκλοφοριών του, “Athanasia” και “Generation Y”. Ο Vagina Lips στο “Outsider Forever” μας καθησυχάζει, καθώς εκφράζει πως ακόμα και στις πιο μαύρες ημέρες, υπάρχουν πράγματα για τα οποία αξίζει να γιορτάσεις, υπάρχει χώρος για να αγαπήσεις τον εαυτό σου και να είσαι γενναίος. Μελωδικές «βρώμικες» κιθάρες, 80s rock επιρροές, synths και γοητευτική shoegaze, συνθέτουν το μουσικό μωσαϊκό του album, ενώ οι πάντα μοναδικοί στίχοι του Vagina Lips, αποτυπώνουν αλήθειες και συναισθήματα με τον πιο ειλικρινά cool τρόπο. Για outsider και μη, για lovers και μη, για έρωτες και μη, είναι ένα album που ανοίγει διάλογο με τις δικές μας εμπειρίες. Άκουσε προσεκτικά: “Outsider Forever”, “I Don’t Want This Day To End”, “Watered

by Our Own Tears” και “Typical Standards”.

έταρτο σε σειρά και τέσσερα χρόνια μετά την τελευταία τους κυκλοφορία, το “The Slow Rush” είναι το νέο και πολυαναμενόμενο album των Tame Impala. Τι ακολουθεί όμως το τεράστιο “Currents” που γέμισε στάδια, έπαιξε μανιωδώς παντού και έδωσε ρυθμό και χρώμα σε άτονες νύχτες και βαρετές ημέρες; Οι χαρακτηριστικές πολυεπίπεδες ενορχηστρώσεις, δεξιοτεχνικά τοποθετημένες στο “Slow Rush” μας υπενθυμίζουν πως ο Kevin Parker και οι συνεργάτες του είναι masters του “ambience”. Η ακρόαση αυτού του album σου φέρνει στο μυαλό μουσικά είδη και υποκατηγορίες που έχουν εμπνεύσει και επηρεάσει το συγκρότημα. Από ήχους Ιταλικής disco μέχρι house, το “Slow Rush” καταφέρνει να εναρμονίσει και να θολώσει τις γραμμές ανάμεσα σε αυτές τις «μουσικές ταμπέλες». Στη βάση του, στην πραγματική ουσία του παραμένει ατόφιο, πιστό στον ήχο που έχουν δημιουργήσει οι Tame Impala. Στιχουργικά, ο Parker κάνει τη δική του ενδοσκόπηση και αναζητά το νόημα σε έναν ταραγμένο κόσμο. Με δικά του λόγια «είναι σε καλό δρόμο και τα όνειρά του παραμένουν άθικτα». Απόλαυσε το “Borderline”, “It might be time”, “Posthumous Forgiveness” και Lost in Yesterday”.

Website: www.maxxmotors.gr

LEONARD COHEN Thanks for the Dance

Έ

νας τελευταίος χορός με τον Leonard Cohen. Όντας ποιητής, στιχουργός, μουσικός, δημιουργός και ακόμα περισσότερα, ο Leonard Cohen πέρασε τη ζωή του αναζητώντας το νόημα της ύπαρξης και του θανάτου. Από το album “Old Ideas” που κυκλοφόρησε το 2012 μέχρι το LP “You Want it Darker” που κυκλοφόρησε το 2016, ο αγαπημένος Leonard Cohen κατέστησε το ζήτημα του θανάτου ως το κυρίαρχο θέμα στο μουσικό έργο του. Πριν από το θάνατό του, μερικές εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του “You Want It Darker”, ο ίδιος ήδη είχε γράψει μερικούς στίχους και τραγούδια που σήμερα αντηχούν σαν τον «τελευταίο χορό» μαζί του. Ο γιος του ανέλαβε αυτούς τους στίχους και τραγούδια και μας χάρισε το “Thanks for the Dance”. Τα 9 τραγούδια και ποιήματα που συμπεριλαμβάνονται στο “Thanks for The Dane” συνθέτουν έναν μοναδικό αποχαιρετισμό σε έναν από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες . Άκουσε το “Happens to the Heart”, “The Night of Santiago”, και το “Listen to the Hummingbird”.

Σ

Ι

Ν

Ε

Μ

Α

5 Σινε-βιογραφίες για την γυναίκα …γιατί η ημέρα της γυναίκας δεν είναι ακόμη μία από εκείνες τις ημέρες που θεσμοθέτησε ο ΟΗΕ για να ξορκίσει το κακό.

HANNAH ARENDT

Το «Hannah Arendt» αναφέρεται στη ζωή της φιλοσόφου και θεωρητικού, εβραϊκής καταγωγής, από τη Γερμανία. Η Χάνα Άρεντ αναλαμβάνει να καλύψει για το αμερικανικό περιοδικό «New Yorker» τη δίκη του ναζί εγκληματία Άντολφ Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ και σοκάρει τους πάντες με τη θαρραλέα, αντισυμβατική προσέγγισή της. Η Φον Τρότα δεν μένει μόνο στη δίκη αλλά διεισδύει στην Άρεντ, στα αισθήματα και τα διανοήματα, σε μια ταινία προβληματισμού, χωρίς να βαραίνει επικίνδυνα από το θέμα και το γεγονός πως μιλάμε για πολύπλοκα μορφώματα του μυαλού σε μια περίοδο έντονου στοχασμού, αν και με νωπά τα τραύματα του πολέμου Σκηνοθεσία: Μαργκαρέτε Φον Τρότα

Nέα Collection 2020

SOPHIE SCHOLL Οι Τελευταίες Μέρες

Η ταινία μεταφέρει στον κινηματογράφο την πραγματική ιστορία του πιο διάσημου μέλους της μη βίαιης αντιστασιακής οργάνωσης «Λευκό Ρόδο» στη Ναζιστική Γερμανία. Η Σόφι Σολ μαζί με την οργάνωσή της κατάφερε να σκορπίσει το αντιφασιστικό μήνυμα στη Γερμανία και να παροτρύνει τους Γερμανούς συμπατριώτες της να αντισταθούν σε μια ταινία που σημάδεψε το σύγχρονο γερμανικό σινεμά και βρέθηκε υποψήφια για ξενόγλωσσο Οσκαρ. Μέχρι και σήμερα, τιμάται ως μία από τις μεγαλύτερες ηρωίδες της Γερμανίας, για την αντίστασή της στο Τρίτο Ράιχ. Σκηνοθεσία: Μαρκ Ρότερμουντ

QUEEN OF KATWE

Το «Queen of Katwe» μας αφηγείται τώρα την αληθινή ιστορία της Φιόνα Μουτέζι, ενός κοριτσιού από την Ουγκάντα που ζει στη φτωχογειτονιά του Κάτγουε. Μαθαίνει σκάκι και γρήγορα ξεδιπλώνει το ταλέντο της, παρόλο που δεν γνωρίζει ανάγνωση. Με τη βοήθεια της μητέρας της και του εκπαιδευτής της, όπως και την υποστήριξη ολόκληρης της κοινότητας, η Πιόνα ξεκινάει το δύσκολο και μακρύ ταξίδι να γίνει παγκόσμια πρωταθλήτρια. Σκηνοθεσία: Μίρα Ναΐρ

THE ROSA PARKS STORY

Η Ρόζα Παρκς, εμβληματική φιγούρα στον αγώνα για ισότητα στην Αμερική του ‘50 αλλά και παγκοσμίως, αρνήθηκε ένα βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου 1955 να παραχωρήσει τη θέση της σε αστικό λεωφορείο σε έναν λευκό άνδρα, όταν ο οδηγός της το απαίτησε. Ένα απλό μα στιβαρό όχι που θα ξεκινήσει ένα ολόκληρο κίνημα. Η Ρόζα Παρκς έμεινε στην ιστορία ως τη «Μητέρα του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων». Σκηνοθεσία: Τζούλι Ντάς

WADJDA

Η Wadjda (Waad Mohammed) είναι ένα δεκάχρονο κορίτσι που μένει σε ένα προάστιο του Ριάντ, της πρωτεύουσας της Σαουδικής Αραβίας. Αν και ζει περιτριγυρισμένη από ένα συντηρητικό περιβάλλον, έχει αστείρευτο κέφι, είναι πολυμήχανη και συνεχώς προκαλεί τα όρια του επιτρεπτού. Έχει ερωτευτεί ένα πράσινο ποδήλατο και αποφασίζει να κάνει τα πάντα για να το αποκτήσει. Στο δρόμο της θα βρει πολλά εμπόδια αλλά δεν θα το βάλει κάτω. Ακόμα και αν στη χώρα της θεωρείται ανήθικο για ένα κορίτσι να κάνει ποδήλατο . Η πρώτη ταινία που γυρίστηκε στην Σαουδική Αραβία, είναι παραδόξως γυναικεία υπόθεση. Σκηνοθετημένη από γυναίκα και με ηρωίδα ένα μικρό κοριτσάκι, αποδεικνύει ότι όλες οι επαναστάσεις δε χρειάζεται να είναι βίαιες. Σκηνοθεσία Χάιφα Αλ-Μανσούρ

54 ΤΟGETHER

Κιχί! ΣΥΝΤΑΓΗ: ΑΘΗΝΑ ΓΚΑΜΠΟΥΡΑ

Υλικά: Για τα φύλλα 750 γρ αλεύρι για όλες τις χρήσεις 80 γρ ελαιόλαδο 2 κ.σ ξύδι 2 κ.γ αλάτι 350 γρ περίπου χλιαρό νερό Έξτρα αλεύρι για το άνοιγμα των φύλλων Εκτέλεση: Κοσκινίζουμε το αλεύρι με το αλάτι δυο φορές και τα βάζουμε σε μια μπασίνα κάνοντας μια λακκούβα στο κέντρο του. Προσθέτουμε το λάδι, το ξύδι και το νερό και με τα χέρια μας δουλεύουμε κυκλικά βάζοντας σιγά σιγά το αλεύρι μέσα. Ξεκινάμε το ζύμωμα μέχρι να σχηματιστεί μια μπάλα ζύμης και να έχουν καθαρίσει και τα τοιχώματα από όλο το αλεύρι

Βγάζουμε τη ζύμη από την μπασίνα, αλευρώνουνε ελαφρά μια επιφάνεια εργασίας και ξεκινάμε να ζυμώνουμε πιο έντονα τη ζύμη μας για πέντε λεπτά ακόμα. Το τελικό αποτέλεσμα θα πρέπει να μας δώσει μια ζύμη απαλή και εύπλαστη. Αν η ζύμη μας κολλάει, την πασπαλίζουμε με λίγο αλεύρι ακόμα. Σκεπάζουμε τη ζύμη μας με μια πετσέτα ( χωρίς να έχουμε πλύνει την πετσέτα με μαλακτικό , γιατί πολλές φορές η μυρωδιά περνάει στη ζύμη ) και την αφήνουμε να ξεκουραστεί για τουλάχιστον μια ώρα. Το ιδανικό είναι περίπου δυο ώρες. Γιατί στο διάστημα αυτό αναπτύσσονται τα πλέγματα γλουτένης και έτσι η ζύμη μας ανοίγει πιο καλά. Στη συνέχεια χωρίζουμε τη ζύμη μας σε 6 κομμάτια και τα κάνουμε μπάλες. Αλευρώνουνε μια επιφάνεια και ανοίγουμε κάθε φύλλο με τον πλαστή. Την ώρα που ξεκουράζεται η ζύμη κάνουμε τη γέμιση.

Υλικά για τη γέμιση 1 κιλό φετα κατσικίσια 6 κ.σ γιαούρτι 2 κ.σ σιμιγδάλι ψιλό 4 αυγά Εκτέλεση: Ανακατεύουμε όλα τα υλικά σε μια μπασίνα , σπάμε καλά με τα δάχτυλα μας το τυρί και αφήνουμε στην άκρη να τραβήξει το σιμιγδάλι τα πολλά υγρά. Το κάθε φύλλο που ανοίγουμε το κόβουμε σε 6 λωρίδες. Κάθε λωρίδα τη γεμίζουμε με περίπου 2 κ.σ από τη γέμιση μας και ραντίζουμε ελαφρά με ελαιόλαδο. Κλείνουμε και ρολάρουμε για να κάνουμε τα λοχία μας. Τοποθετούμε το κάθε κιχί σε καλά βουτυρωμένο ταψί Ραντίζουμε ελαφρά με λίγο νερό και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για 1 ώρα περίπου.

ΤΟGETHER

55

Ακροβατώντας στο τεντωμένο σχοινί του χρόνου και του Κρόνου Ο Κώστας Μπουζούκης διάβασε τις διευλεύσεις των πλανητών και υπογράφει τις αστρολογικές μηνιαίες προβλέψεις του για όλους μας! ΚΡΙOΣ 21.3-20.4

ΖΥΓOΣ 23.9-22.11

Ο δρόμος πλέον έχει ανοίξει ,μια χρονιά ξεκίνησε και σας βάζει στη θέση του οδηγού. Επαγγελματικά, σχέσεις και έρωτες μπαίνουν στο δρομολόγιο σας. Να προσέχετε τις λακούβες και να φοράτε ζώνες ασφαλείας. Ισορροπήστε το φρένο με το γκάζι για να αποφύγετε τη σύγκρουση.

Eνας μήνας που πρέπει να μάθεις να κρατάς άμυνες ! Εξοπλίσου με γνώσεις και κουράγιο για να αντέξεις τον νέο χρόνο που δεν θα λυπηθεί να σε γονατίσει. Γι΄ αυτό κάνε την ομορφιά σου γνώση, τα όνειρα σου ασπίδα και ασπίδα και σκαρφάλωσε σταθερά στο σχοινί που φλέγεται.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ 23.10-22.11

ΤΑYΡOΣ 21.4-20.5 Αγαπημένε μου ταύρε πλέον μπήκαμε σε μια χρονιά που θα κοιτάξετε τον ουρανό και θα θελήσετε να ζήσετε, να κάνετε πράξη τα όνειρα σας. Ακολουθείστε τα, νιώστε τα αλλά θέλω να προσέχετε γιατί αυτός ο έρωτας που σας φαίνεται τόσο λαμπερός μπορεί να είναι πυροτέχνημα που στο τέλος σκάει και σβήνει.

ΔIΔΥΜΟΙ 21.5-21.6

Στην άκρη της ουράς έχετε ένα κεντρί… Θα επιτεθείτε θανάσιμα ή θα μείνετε να ακούσετε πρώτα τι έχει να σας πει για την αγάπη και τον ερώτα αυτός ο χρόνος; Αυτό το μήνα θα μάθετε να ακούτε και να είστε πιο συγκεντρωμένοι στη δουλειά σας και στα πρόσωπα που θέλουν ξανά να σας δουν.

ΤΟΞOΤΗΣ 23.11-21.12 Με έμφαση στην επικοινωνία και με ένα Δία που σου έχει δώσει καλά δωράκια θα πορευτείς σταθερά και θα χαλαρώσεις! Πρόσεχε λίγο όμως, μη μείνεις πίσω και τυλιχτείς στο νήμα του χρόνου. Αυτό το νήμα θα σε πνίξει στη ρουτίνα της καθημερινότητας. Κρατείστε τους στόχους και τα όνειρα ψηλά.

Ένας καθρέφτης η ζωή σου και να που δεν τον σπάσατε καθόλου. Δουλέψατε σκληρά και διεκδικήσατε αρκετά στη δουλειά σας. Στον ερώτα όμως, είδατε μια σκιά του χρόνου που τώρα σας λέει πώς πρέπει να βγείτε στο φως του Κρόνου. Τελειώστε με τα παλιά και αφήστε να μπει το νέο φως στη ζωή σας

ΑΙΓOΚΕΡΩΣ 22.12-19.1

ΚΑΡΚIΝΟΣ 22.6-22.7 Αυτό το σχοινί που δέσατε στο ένα άκρο την καριέρα σας και στο άλλο άκρο την καρδιά σας , τώρα θα πρέπει να μάθετε ότι αν το τεντώσετε αρκετά θα κοπεί! Το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι μια καλή κουβέντα με αυτόν ή αυτή που αγαπάτε κι ο χρόνος θα δείξει…

Εντάσεις και παιχνίδια εκούσια είναι η τάση για σας! Και το παιχνίδι τώρα αρχίζει, τα πιόνια στήθηκαν στην σκακιέρα. Πρέπει να μάθετε να χειρίζεστε τις δυνάμεις σας και να ισορροπείτε στο νήμα της δύναμης . H άσκηση και η γυμναστική πρέπει να μπουν στη ζωή σας οπωσδήποτε για να αντέξει το σχοινί...

ΥΔΡΟΧΟΟΣ 20.1-19.2

ΛEΩΝ 23.7-23.8

Χρόνια πολλά και καλά υδροχόε μου και σου εύχομαι ότι καλύτερο! Εσύ κι αν πέρασες πολλά κι έχεις να περάσεις ακόμα πιο πολλά με τη νέα σελήνη στο ζώδιο σου να διψά για ριζικές αλλαγές , αλλαγές που πρέπει να γίνουν για να λάμψεις σαν τον Ήλιο που κι αυτός κάνει δυναμικά την εμφάνιση του! Άνοιξε το μυαλό σου για τις νέες ευκαιρίες που έρχονται...

Τι να πω για σένα λιοντάρι μου;! Ένας μήνας τύχης και εύνοιας που σας βοηθά να ανέβετε και να γεμίσετε το πορτοφόλι σας . Προσέχετε να μην ανοίγεστε πολύ, ξεχωρίστε αυτό που σας συμφέρει! Ένα ερωτικό βήμα ίσως είναι αυτό που θα σας ξεκουράσει από την επαγγελματική σας ρουτίνα.

ΠΑΡΘEΝΟΣ 24.8-22.9 Άσε τα συμμαζέματα, άσε την τάξη και την ασφάλεια και το αποστειρωμένο μυαλό σου και αφέσου στα απρόβλεπτα δίχτυα που προσφέρει ο χρόνος και η ζωή.

ΙΧΘΥΣ 20.2-20. Ψαράκια μου όμορφα βρίσκεστε σε φάση νέων αλλαγών, σε κλίμα νευρικότητας και έντασης. Να μελετήσετε καλά όπως κάνετε πάντα τα νέα σας βήματα, φροντίστε να κοιτάξτε λίγο το παρελθόν ώστε να μην επαναλάβετε τα ίδια λάθη! Προσοχή λίγο με την υγεία σας , βάλτε άσκηση και σωστή διατροφή στη ζωή σας, θα απογειωθείτε.