Together Free Press n.51

TOGETHER 51

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΚΟΖΑΝΗ_ ΠΤΟΛΕΜΑÏΔΑ_ ΓΡΕΒΕΝΑ_ ΚΑΣΤΟΡΙΑ_ ΦΛΩΡΙΝΑ

EDITORIAL 51

Για δες! Από ένα όνομα, ήρθε στην επιφάνεια μια ολόκληρη εποχή. Μια εποχή όπου οι άνθρωποι έπλεναν τα δόντια τους με κολινό, φορούσαν ελβιέλες και έγραφαν με μπικ! Η υπεραξία ενός προϊόντος φαίνεται όταν το ίδιο ενσωματώνει τη μνήμη και ενισχύει την ταυτότητά του. Πως μπορεί να σχεδιαστεί σήμερα μια συσκευασία για την Ελβιέλα; Τι θα γινόταν αν το παρελθόν συναντούσε το μέλλον; O εκμοντερνισμός ενός παρελθοντικού και πολιτισμικού προϊόντος! και τους προβληματισμούς μας σε μια ιδιαίτερα πεζή και υλιστική κοινωνία, ένα ιδανικό Αναρωτιέμαι, σε πόσες περιπτώσεις σήμερα τα προϊόντα ταυτίζονται μέσο επικοινωνίας. με το είδος στο οποίο ανήκουν; Σε ελάχιστες. Δεν ξέρω τιμεήθελε να πει η Όλγα Δείκου με της αυτόείναι το κλικ. Η Ελβιέλα την σύγχρονη οπτικοποίηση έναςΤουλάχιστον, φόρος τιμήςόχι απόλυτα. Ξέρω πως και στατο μάτια μου, προσδιορίζει αυτήν την νέα κανονικότητα, τηνμας, μισή στο όμως παρελθόν λαικό σχέδιο που αρχίζει να ξεθωριάζει από την μνήμη ενώκαι παράλληλα σήμερα την ανάγκη εικονοποίησης καικαι οπτικής μέσα μισή έξω. φέρνει Την νέαστο «κανονικότητα» που είναι αποσπασματική ατελής, στο επικοινωνίας. ημίφως, με μια οξεία αίσθηση. Αμετάβλητη μέσα σε μια (ψευτο)ασπίδα προφύλαξης, Έτσι θα κλείσουμε την χρονιά, και αυτή θα είναι η δική μας ευχή για όλους σας. σε ένα αλλόκοσμο φως. Μισή άρνηση και μισή αποδοχή, μισή χαρά και μισή λύπη, μισή Ανοίξτε την πόρτα και αφήστε το παρελθόν να εισβάλλει στο παρόν αγωνία μισή χαρά, μισή άγνοια και μισή γνώση, μισή αδηγαφία και μισή εγκράτεια, και νακαι δημιουργήσει το μέλλον. μισή αλλαγή και μισή στασιμότητα, μισή απώλεια και μισή κυριότητα, μισή επάρκεια καιΌσο μισήγια έλλειψη. τον συμβολισμό, οι μάγοι κουβαλούν τα δώρα τους, τα δώρα αυτά είναι αμετάβλητα. και σκοτάδι, αν περάσουν! Στέκουμε με Κανένα το μισό δεν μας χάνει μέροςτην στοιδιότητα φώς καιτου το όσα άλλοχρόνια μισό στο κάτω από Να μια ακόμη ευχή! το βάρος διαχείρισης των ελπίδων και των φόβων μας Μέσα χάος, έξω ανησυχία. Να βγούμε θαρραλέα; Καλές γιορτές, καλή ανάγνωση!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΑΥΡΟΣ

-Ελβιέλα μου λέει ο Σωτήρης. Αυτό είναι! Έχω ιστορικά αρχεία στον υπολογιστή μου και σε μια αναδόμηση τους θα κάνουμε ένα εξώφυλλο Ελβιέλα! Στο Τοgether όμως η Eλβιέλα θα παίξει με όρους Bauhaus και Kandinsky. Πάμε να δούμε το ελληνικό design της δεκαετίας του 70!

-Μα τι είναι η Ελβιέλα βρε Σωτήρη; -Το σήμα της εμπιστοσύνης! Σύμβολον ανυπερβλήτου τεχνικής τελειότητας! Έλβις Πρίσλευ ξαναέλα, με παπούτσια ελβιέλα! Τι βλέπετε; Και είχε δίκιο... Η Ελβιέλα παραχώρησε το όνομά της σε μια ολόκληρη Πως θα περιγράφατε το σώμααυτά του που αλόγου; κατηγορία παπουτσιών σήμερα λέμε “σταράκια”. Τι στοιχεία παρατηρείτε; Όποιος λοιπόν ήθελε να αναφερθεί σε πάνινα παπούτσια με λαστιχένια σόλα Τι έχετε να πείτε για τα αυτήν ακριβώς τησχήματα; λέξη χρησιμοποιούσε! “Ελβιέλα φορέσω για ν’ αρέσω!” Τι έχετε να πείτεθαγια τα χρώματα; και Τι μοιάζει στατικό; “Ροκ είναι σμόκιν και ελβιέλο / είναι ο Αμπότ με τον Κοστέλο / αυτοί ‘ναι ροκ!» Διακρίνετε το φως, τις σκιές; τραγουδούσε ο Σταμάτης Κραουνάκης με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη. Μα να αναγνωρίζουμε μόνο τα πάνινα της Converse, όταν η Ελλάδα μέχρι τις Ερωτήματα Ίσως. η δουλειά τα τελευταία αρχές τηςπολυτελείας; δεκαετίας του ’80Αυτή είχε είναι τη δική της λέξημου. για Ασχολούμαι να περιγράψει χρόνιαταμε την λεπτότητα μια γραμμής ή το μέγεθος του άλφα - σχεδόν με τον ίδιο συγκεκριμένα παπούτσια; μια ασθένεια τηςδομή εποχής τρόποΝα πουάλλη θα ασχοληθώ με τη του μας! κειμένου ή του τι λέει αυτό τελικά. Κατέληξα πως η αισθητική καμιά φορά λέει πιο πολλά από το καθεαυτό θέμα. Η Ελβιέλα υπήρξε το σύμβολο των άγριων νιάτων του ΄50 αλλά Κι αν σήμερα η δημιουργικότητα μοιάζει με αίτημα πάρα με αυτονόητο μην ξεχνάμε και όλων των γενεών της ροκαμπίλι, ροκ, πανκ ροκ, grunge, και emo μόδας! πώς ηΟι τέχνη είναι θεμέλιο μιας ολοκληρωμένης εξέλιξης. ανησυχίες ελβιέλες έγιναν το σύμβολο μιας γενιάς παρέαΜια με διέξοδος τον Jamesστις Dean,

Κέλλυ Γρηγοριάδου

το λευκό του μπλουζάκι, το τζιν και το αθλητικό του!

Κέλλυ Γρηγοριάδου

Που θα βρείτε το Together Σημεία Διανομής Together

TOGETHER 2

Κοζάνη Αεροδρόμιο Κοζάνη Katerina Βakery DEUX KK Αεροδρόμιο Εl barrio Katerina Βakery DEUX KK Βατρακούκος Βατρακούκος Good Fellaz Le roi Mind Bar ΡεβύθιLe roi Volta memories Μikel Company ΡίγανηΡεβύθι Αλάτι Μikel Company Crossroads Coffee Island Five coffee Basinas Ρίγανη Αλάτι Κιμωλία TodaysCrossroads FiveWorld coffee Basinas Εspresso Κιμωλία Royal bean Maiblo Tρυποκάρυδος Todays Αμορίνο El Barrio Mπλε Ελάφι Εspresso World 4 coffee Tρυποκάρυδος Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Αμορίνο Γαλατάς Mπλε ΕλάφιΚοζάνης Μουσείο Τεχνών 4 coffee Κτελ Κοζάνης Χρυσόψαρο Δημαρχείο Ψιλικά50ρακη Θωμάς Λαζαριώτης (Μοναστηρίου) Αvantzo Περίπτερο Ψιρικοκό Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου Funky monkey

785 Tattoo studio Sette Κτελ Κοζάνης Παπαγάλος Δημαρχείο Πεσκέσι Ψιλικά Θωμάς Λαζαριώτης(Μοναστηρίου) Ubuntu Περίπτερο Ψιρικοκό Camelot

Κέντρο Τύπου Αριστοτέλους 12 & Γκέρτσου Κέντρο Τύπου 11ης Οκτωβρίου Πτολεμαΐδα Λεχόβου 8, Εργαστήρι «Ζωγραφίζω» Πτολεμαΐδα Πρακτορείο εφημερίδων ,Β. Κων/νου εφημερίδων ,Β. Κων/νου ΙδέεςΠρακτορείο Καφέ Ιδέες Καφέ Μανδρακούκος Μανδρακούκος Baccara Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Hλεκτρονικοτσιγαράδικο Coffee Island Coffee Island

Γρεβενά Γρεβενά Δημαρχείο Δημαρχείο Zoomserie Zoomserie Εστιατόριο Αυλαίς Εστιατόριο Αυλαίς Hδίγευστον Hδίγευστον Station streetwear Station streetwear Καστοριά Καστοριά Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ Βιβλιοπωλείο ΑΛΠΑ Βιβλιοθήκη ΤEI Βιβλιοθήκη ΤEI Nautical Nautical HallHall The passenger The passenger Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Maestro in Caffe Ιδαίες Art Café & Shop

Σιάτιστα Περίπτερο Κλεισιάρης Αμύνταιο (έναντι Δημαρχείου) Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη Δημαρχείο Ξενοδοχείο Αρχοντικό Σιάτιστα Παπαθωμάς ΗΛΜΑΚ

Περίπτερο Κλεισιάρης (έναντι Δημαρχείου)

Άργος Ορεστικό Δημαρχείο Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Ξενοδοχείο Αρχοντικό Αεροδρόμιο

Παπαθωμάς ΗΛΜΑΚ

Σέρβια Άργος Ορεστικό Κέντρο Τύπου Σαββίδης Βιβλιοχαρτοπωλείο Σανταλίδης Home Café Bar Αεροδρόμιο Πολιτιστικό Κέντρο Κοινωφελούς Επιχείρησης

ΥΨΙΛΟΝ, Εδέσσης 5 Η ντάνγκαρα, Αρμενοπούλου 26 Βελβεντό Fata Morgana, Φιλίππου 1 Αίνιγμα- All day Café Κινηματογράφος Βακούρα, Mετόχι Μιχαήλ Ιωάννου 8 ΣΤΕΡΕΟ , Δημάρχου Βαμβακά 3-5 Θεσσαλονίκη ΥΨΙΛΟΝ, Εδέσσης 5 Μέγαρο Μουσικής Μουσείο Φωτογραφίας Οberon, Λεωφόρος Νίκης 2 Πικάπ, Ολύμπου 47 Μr Johnny, Δοϊράνης 38 Kitchen Bar, Στόρι, Ολύμπου 87 Αποθήκη Β2 Α’ Προβλήτα Λιμένα,

Αθήνα Αθήνα Εθνική βιβλιοθήκη- Ίδρυμα Σταύρος Εθνική βιβλιοθήκη- Ίδρυμα Νιάρχος Σταύρος Νιάρχος Αερόστατο, Πτολεμαίων 4 (Πλατεία Αερόστατο, Πτολεμαίων 4 Προσκόπων) (Πλατεία Προσκόπων) Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και Δράσης, Βρυσάκι Χώρος Τέχνης και Δράσης, Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι Βρυσακίου 17, Μοναστηράκι

Φωτογραφία εξωφύλλου: Όλγα Δέικου

Νέο Espresso World spot στην πόλη της Κοζάνης! Τώρα μπορείς να απολαύσεις τον αγαπημένο σου καφέ στο νέο Espresso World κατάστημα!

Μπες στον απολαυστικό κόσμο του, ανακάλυψε τις ξεχωριστές ποικιλίες και ζήσε την εμπειρία!

Σχεδιασμός εξωφύλλου : SotiriSioutzioukis

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ| ΤΕΥΧΟΣ 34

ύλης χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Θεσσαλονίκη

Σέρβια Μέγαρο Μουσικής Κέντρο Τύπου Σαββίδης Οberon, Λεωφόρος Νίκης 2 Home Café Bar Στόρι, Ολύμπου 87 Πολιτιστικό Κέντρο Κοινωφελούς The Caravan Ρέμπελου 1 Επιχείρησης

Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Φλώρινας «Βασιλικής Πιτόσκα»

FREE PRESS ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ | ΤΕΥΧΟΣ 51

Tα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν τη γνώμη του περιοδικού. υποχρεωτικά τη γνώμη του περιοδικού. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή ύλης Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη.

Βιβλιοπωλείο Κοτίτσας

Σχολή Καλών τεχνών Φλώρινας The Factory καφέ γκαλερί

Αμύνταιο Σύγχρονο περίπτερο Κέντρο Τύπου Σφακιανάκη

TOGETHER TOGETHER Ιδρυτής: ΘωμάςΘωμάς Δημητριάδης Ιδρυτής: Δημητριάδης Εκδότρια: Kέλλυ Κέλλυ Γρηγοριάδου Εκδότρια: Γρηγοριάδου Υπεύθυνος διανομής ΠέτροςΙωάννα Καραϊσκος Υπεύθυνη Μarketing: Ζαρκάδα DTP: Κορίνα Πριμηκυρίου Σχεδιασμός: Γιώργος Βεργουλιάδης Εκτύπωση: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ Εκτύπωση: ΙΡΙΣ ΑΕΒΕΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Διεύθυνση: Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 50132 Διεύθυνση: Αρχελάου 25, Κοζάνη Τ. 2461025600 T. 24610 25600 Ηλεκτρονική επικοινωνία: info@togethermag.gr Hλεκτρονική επικοινωνία: Website: togethermag.gr info@togethermag.gr | www.togethermag.gr

Βελβεντό Αίνιγμα- All day Café Δεσκάτη Mετόχι

Φλώρινα Florina Travel Aρχοντικό Ωρολογόπουλος Σχολή Καλών τεχνών Φλώρινας Maestro in Caffe The Factory καφέ γκαλερί Ιδαίες Art Café & Shop Σύγχρονο περίπτερο Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Φλώρινας Φλώρινα «Βασιλικής Πιτόσκα» Florina Travel Europe Direct Καφέ Ρόζα Περίπτερο Λίγο απ΄ όλα

Σε αυτό αυτό το Σε τοτεύχος τεύχοςσυνεργάστηκαν: συνεργάστηκαν: Βικτώρια Γκουντώνη Δέσποινα Τάνια ΏτταΤσορμπατζίδου Ηλεκτρα Φραγκιαδάκη

Αδάμ Στέργιος Μάρθα Μαυρίδου

Ερμιόνη Ευστρατιάδου Κωνσταντίνος Αραπίδης Αθηνά Σταυριανουδάκη Χάρης Κοντοςφύρης Μαρίνα Μιχ. Καπελάκη Manolo kapa Secretguest Γιώργος Δελιόπουλος Γλύκα Διονυσοπούλου Περικλής Καφάσης Λίλα Κύρου

Σόνια ΕυθυμιάδουΠαπασταύρου Κατερίνα Παπαστεργίου Ελένη Γκόρα ΕλένηΚύρου Γκόρα Μίλα Δώρα Σιαλβέρα Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου Χατζηπαναγιωτίδου Κορίνα Έλλη Παπαστεργίου Ιωάννα Μπαλαμπανίδου Ομάδα Επικοινωνίας του Τμήματος Μέσων ΠαναγιώταΨηφιακών Γάτα & Επικοινωνίας, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας Κώστας Μπουζούκης Γιάννης Γιαννίτσας

Αν θέλετε να λαμβάνετε το TOGETHER στο χώρο σας, το γράφειο ή όπου αλλού επιθυμείτε, μπορείτε να μας ενημερώσετε δίνοντας τα στοιχεία σας (ονομ/μο, διεύθυνση, τηλέφωνο) με τρεις τρόπους:

Παύλου Μελά 7-9 | Σμύρνης & Φιλλίπου 36 | Μοναστηρίου 32,

ΝΕΟ Κωνσταντίνου Καραμανλή 4 | Κοζάνη

• info@togethermag.gr • 24610 25600 • Με επιστολή στην ταχυδρομική διεύθυνση Περιοδικό TOGETHER Αρχελάου 25, Κοζάνη 50132 ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ ΕΔΩ

ads@togethermag.gr | Τ 24610 25600

DELIVERY

08:00 - 20:00

T. 2461 028 880 • K. 6987 506 288

4 ΤΟGETHER

Αλουμίνιο

ΤΟGETHERGRAM 21 Φωτογραφικά ταξίδια παρέα με τον φωτορεπόρτερ Δημήτρη Κυριακόπουλο. dimitriskyriakopoulos.com

Xαρτί

Κι αν σου έλειψαν τα ταξίδια περισσότερο από τα μπαρ;

Βάζουμε στον κάδο του Χαρτιού • Χάρτινα κουτιά συσκευασιών • Χαρτοκιβώτια συσκευασίας • Εφημερίδες, περιοδικά, χαρτί γραφείου, διαφημιστικά φυλλάδια • Χάρτινο ρολό τουαλέτας • Βιβλία • Έντυπα (Κόλλες Α4) Χωρίς πολλά πολλά να ανεβούμε μέχρι τον αρκτικό κύκλο όπου το Βόρειο Σέλλας φαίνεται ακόμα και την μέρα.

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΔΕΝ ΒΆΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΆΔΟ ΤΟΥ ΧΑΡΤΙΟΎ X Χαρτιά κουζίνας & χαρτοπετσέτες x Χαρτιά υγείας x Λαδόκολλες x Λερωμένα χαρτιά από φαγητά x Αλουμινόχαρτα x Φωτογραφίες x Φελιζόλ

Ας πετάξουμε στην γειτονική Ιταλία και στα λιθόστρωτα στενά του Μιλάνου

Αφού χορτάσουμε κρύο να περάσουμε Ατλαντικό μέχρι την Νέα Υόρκη

Xαρτί Βάζουμε στον κάδο του Γυαλιού • Γυάλινα μπουκάλια που περιείχαν: γάλα,

αναψυκτικά, αλκοολούχα ποτά • Γυάλινα μπουκαλάκια από αρώματα, κρέμες κλπ.

• Γυάλινα βάζα από μαρμελάδες, μέλι, σάλτσες κλπ.

Από εκεί Ισπανία στο παραθαλάσσιο Κάντιθ και με μια γρήγορη στάση Μαδρίτη

ΠΡΟΣΟΧΗ! και να αναρωτηθούμε τι λάθος πάει με αυτό τον κόσμο μπαίνοντας στο αεροπλανο

ΔΕΝ ΒΆΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΆΔΟ ΤΟΥ ΓΥΑΛΙΟΎ X Πράγματα από πορσελάνη (βάζα, πιάτα, κούπες) X Μπουκαλάκια από φάρμακα, σιρόπια X Σπασμένα πιάτα, ποτήρια, βάζα, σταχτοθήκες, τζάμια, καθρέπτες X Λάμπες, φωτιστικά Tα social media για να μείνετε ενημερωμένοι για νέες δράσεις. facebook: @diadyma Instagram: diadyma_sa LinkedIn: Diadyma SA e: info@diadyma.gr

να πετάξουμε για Βερολινάκι.

για τα Κύθηρα προφανώς

instagram.com/dimitriskyriako

www.diadyma.gr

Βάζουμε στον κάδο του Αλουμινίου • Κουτάκια από αναψυκτικά κλπ.

• Κονσέρβες • Μεταλλικά κουτιά από σκόνη γάλακτος, νες καφέ κλπ.

• Κονσέρβες τροφών ζώων • Μεταλλικά μικροαντικείμενα (μαχαιροπίρουνα κλπ.)

• Αλουμινόχαρτα, ταψάκια φαγητού

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΔΕΝ ΒΆΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΆΔΟ ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ X Μεταλλικά αιχμηρά αντικείμενα (μαχαίρια, σύριγγες) X Πολύ μικρά μεταλλικά αντικείμενα (κλειδιά, βίδες) X Μικροσυσκευές μεταλλικές (τοστιέρες, κλπ) X Μεταλλικά κουτιά από χρώματα/μπογιές με υπόλειμμα

Πλαστικό Βάζουμε στον κάδο του Πλαστικού

• Πλαστικά μπουκάλια από νερό, αναψυκτικά, σάλτσες • Πλαστικές συσκευασίες από απορρυπαντικά, είδη καθαρισμού, οδοντόκρεμες, σαμπουάν κλπ.

• Πλαστικές συσκευασίες τροφίμων • Πλαστικές σακούλες/περιτυλίγματα

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΔΕΝ ΒΆΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΆΔΟ ΤΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΟΎ x Καλαμάκια, Ξυραφάκια, Οδοντόβουρτσες, Στυλό x Τσάντες, παπούτσια, ρούχα, γάντια x Πλαστικές καρέκλες, τραπέζια κλπ. x Μελανοδοχεία, Toner εκτυπωτών x Πλαστικά δοχεία από λάδια αυτοκινήτων, χρώματα/μπογιές x Πλαστικά δοχεία από φυτοφάρμακα x Παιδικά παιχνίδια x CD/DVD, Ηλεκτρικές-Ηλεκτρονικές μικροσυσκευές ΤΙ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΈΧΟΥΜΕ ΌΤΑΝ ΑΝΑΚΥΚΛΏΝΟΥΜΕ 4 Αδειάζουμε καλά τα μπουκάλια και τα βάζα 4 Ξεπλένουμε με λίγο νερό 4 Αφαιρούμε τα καπάκια 4 Τσαλακώνουμε τα πλαστικά μπουκάλια 4 Τα ρίχνουμε στον κάδο χωρίς σακούλα 4 Διπλώνουμε / Σπάμε τα μεγάλα χαρτόκουτα

ΤΟGETHER 7

6 ΤΟGETHER

«0SIS»

ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ Τo σύγχρονο έργο τέχνης μέσα από τις νέες τεχνολογίες

ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΔΑΜ ΣΤΕΡΓΙΟΣ, Εικαστικός

Στην εποχή μας, εποχή των ραγδαίων τεχνολογικών και επιστημονικών εξελίξεων, οι εικαστικές τέχνες αλλά και οι έννοιες που εμπλέκονται ενεργά στη διαμόρφωσή τους, όπως οι έννοιες, της μορφής, της ύλης, του χώρου κ.α, έχουν υποστεί μια σειρά από μεταμορφώσεις. Ο σύγχρονος άνθρωπος βρίσκεται στο μεταίχμιο μιας νέας κοσμοθεωρίας1, η οποία έχει σκοπό να γκρεμίσει τα τείχη μεταξύ των φαινομενικά ξένων ερευνητικών πεδίων της ανθρώπινης σκέψης και δράσης και να τα οδηγήσει σε μια νέα κοινή αρχή. Η τέχνη επηρεασμένη από τις συναρπαστικές επιστημονικές εξελίξεις, στράφηκε στην αναζήτηση νέων τρόπων απεικόνισης του κόσμου, χρησιμοποιώντας μια νέα αφαιρετική διατύπωση, έναν νέο κοσμικό κώδικα. Η αντιληπτή μέσω των αισθήσεων μας πραγματικότητα δεν είναι παρά μόνο το φαινομενικό πλαίσιο περισσοτέρων μη αντιληπτών επιπέδων που είναι σε συνεχή κίνηση και αλλαγή. Κατόπιν συστηματικής έρευνας και πειραματισμού, έχω επιλέξει ως κύρια πεδία δράσης της πλαστικής μου την έννοια του χώρου καθώς και της ρέουσας ενέργειας εντός του αλλά και την μετατροπή της ύλης σε ενέργεια, μετασχηματίζοντας τα στον πεδίο έρευνας των εικαστικών. Η εξέλιξη της δουλειάς μου με οδήγησε στο ανεικονικό πεδίο έρευνας και ως συνέχεια αυτής της πορείας προέκυψε η ανάγκη το έργο να βγει από τις δυο διαστάσεις και να υφίσταται πλέον ως αντικείμενο στον βιωμένο χώρο2.

Παράλληλα οι νέες προσεγγίσεις της επιστήμης της φυσικής βεβαιώνουν πως: «...η πραγματικότητα του χώρου δεν είναι όπως την αντιλαμβανόμαστε, αλλά ο χώρος είναι καμπυλωμένος και μη ευκλείδειος. Οι ανθρώπινες αισθήσεις είναι η αιτία που αντιλαμβανόμαστε ελλιπώς την πραγματικότητα. Στην ουσία τα πάντα γύρω μας αποτελούνται από αόρατα σωματίδια υλοενέργειας, που πάλλονται, καμπυλώνοντας το χώρο, παίρνοντας διάφορες τιμές». Σύμφωνα με τις έννοιες της φυσικής, το κενό που περιβάλλει κάθε υλικό, δεν είναι πραγματικά κενό, αντιθέτως είναι, πλήρες, γεμάτο. Τα όρια μεταξύ τους δεν είναι υπαρκτά. «Το κενό που αντιλαμβάνονται οι ανθρώπινες αισθήσεις, είναι μια κοχλάζουσα ενέργεια, πανταχού παρούσα, μη αισθητή ουσία» υποστηρίζει ο Μάνος Δανέζης3. Η ενασχόλησή μου με την τρισδιάστατη ψηφιακή σχεδίαση με οδήγησε στην απελευθέρωση της σκέψης από τα στενά όρια των νόμων της νευτώνειας φυσικής (βαρύτητα). Το έργο πλέον είναι ελεύθερο να αιωρηθεί, να μεταφερθεί και να κινηθεί στον χώρο και στον χρόνο, δίχως δεσμεύσεις, δίχως όρια. Γι’ αυτό το λόγο ονόμασα το έργο μου: « ΩΣΙΣ» «OSIS» (« ὦσις » = ΩΘΗΣΙΣ = ΑΙΩΡΗΣΙΣ). Έτσι, επέλεξα ο τρόπος παρουσίασης της έρευνας μου να γίνει με το ψηφιακό πολυμέσο της Επαυξημένης Πραγματικότητας -(AR)- Augmented Reality4. Η υλικότητα του έργου δεν θα υπάρχει πλέον με τη συνήθη έννοια, ως βιώσιμη, δηλαδή, πραγματικότητα, αλλά θα φανερώνεται μέσω της τεχνολογίας, ως εικόνα και στα πλαίσια μιας διαφορετικά νοούμενης υλικότητας. Κάτι, δηλαδή, που δεν είναι άμεσα ορατό

1. Γέτμου, Ε. (2018). Τέχνη και Επιστήμη. Ερμηνευτικές Προσεγγίσεις στη Μοντέρνα και Σύγχρονη Τέχνη μέσα από την Επίδραση της Επιστήμης. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Επίκεντρο.

2. Δασκαλοθανάσης, Ν. (2006). Από τη Μινιμαλιστική στην Εννοιολογική Τέχνη. Αθήνα: Εκδόσεις Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών 3. Δανέζης, Μ. (2018). Μετασχηματίζοντας τον Κενό Χώρο σε Ύλη και Ενέργεια. Ανακλήθηκε 15 Ιανουαρίου 2020 από https://www.youtube.com/watch?v=bgl8Gqy9au8 5. Μουστάκας, Κ., Παλιόκας, Ι., Τσακίρης, A., Τζοβάρας, Δ. (2015). Επαυξημένη Πραγματικότητα. Ανακλήθηκε 17 Ιανουαρίου 2020 από http://repfiles.kallipos.gr/ html_books/50/Chapter_10/index.html 5. Κάλφας, Β. (2000). Αριστοτέλης Περί Φύσεως. Το δεύτερο βιβλίο των φυσικών. Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις.

με τις αισθήσεις μας, καθίσταται ορατό μέσω της μετατροπής της πληροφορίας σε κώδικα 0-Ι. Ο Αριστοτέλης5 στα Φυσικά του προσδίδει στην έννοια ύλη, ανοιχτότητα, εύρος και βαθύτητα. Για αυτόν η ύλη δεν είναι μόνο ο χαλκός του αγάλματος, αλλά και κάθε αναγκαία συνθήκη που καθιστά δυνατό το φαινόμενο. Τα γράμματα - για τον φιλόσοφο είναι ύλη των συλλαβών, τα τέσσερα στοιχεία: φωτιά, νερό, αέρας, γη, είναι ύλη των σωμάτων, τα μέρη του όλου αποτελούν την ύλη του όλου και οι προκείμενες προτάσεις ενός συλλογισμού, την ύλη του συμπεράσματος. Έτσι, η ύλη αποκτά μια τελείως διαφορετική υπόσταση έξω από την Νευτώνεια αντίληψη και πολύ κοντά στις αντιλήψεις και ανάγκες της σύγχρονης Φυσικής. Μπορούμε λοιπόν να πούμε πως και η πληροφορία 0 - Ι είναι ύλη του ψηφιακού έργου, η οποία μεταφέρεται στον ψηφιακό χώρο αλλά και τον «πραγματικό» μέσω ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Ο θεατής καλείται να ανοίξει την εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας στο κινητό ή το τάμπλετ, η οποία μέσω της κάμερας ανιχνεύει μέσα στον πραγματικό χώρο, έναν καθοδηγητικό δείκτη (markerσχέδιο). Έπειτα μέσα στην οθόνη θα προβληθεί το τρισδιάστατο ψηφιακό μοντέλο ως επαύξηση του φυσικού χώρου.

ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΙΚΌΣ ΔΕΊΚΤΗΣ AR

ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΙΚΌΣ ΔΕΊΚΤΗΣ AR

8 ΤΟGETHER

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΙΚΌΣ ΔΕΊΚΤΗΣ AR

Ο εικαστικός Αδάμ Στέργιος γεννήθηκε στην Φλώρινα, το 1997. Το 2015 ξεκίνησε τις σπουδές του στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας, με καθηγητές τον Χάρη Κοντοσφύρη, Θωμά Ζωγράφο και Σοφία Παπαδοπούλου, από όπου αποφοίτησε με ’‘ Άριστα ’’ και με Master Integrated τον Ιούνιο του 2020. Τον Οκτώβριο του 2020 ξεκίνησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο ΠΜΣ Οπτικοακουστικές Τέχνες στην Ψηφιακή Εποχή στο Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Το εικαστικό έργο του Στέργιου, αναζητά στον πλαστικό χώρο απλές ρυθμικές συμμετρικές δομές, που συνθέτουν μορφές από τα βασικά γεωμετρικά στερεά, όπως ο κύβος και η σφαίρα. Στόχος της πλαστικής του είναι ο εντοπισμός και η φανέρωση του εσωτερικού. Η ταυτόχρονη παρουσία – απουσία του υλικού στοιχείου μέσω της διαφάνειας. Η έρευνα και οι πειραματισμοί του επικεντρώνονται κυρίως στις έννοιες του χώρου και της ύλης, την μετατροπή της ύλης σε ενέργεια και τη ροή της ενέργειας στον χώρο. Κυρίως δε τις ενδεχόμενες μορφοποιήσεις τους στον εικαστικό χώρο. Η κίνηση αποκτά στο έργο του, τον χαρακτήρα της λειτουργίας. Στοιχεία επικοινωνίας Αδάμ Στέργιος – Εικαστικός Τηλ: 6982928887 Email: adamstergios@yahoo.gr Facebook: Στέργιος Αδάμ Instagram: adam_stergios_artwork Youtube: Adam Stergios

ΟΔΗΓΊΕΣ ΕΓΚΑΤΆΣΤΑΣΗΣ AR ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ Σαρώστε με το κινητό σας το QR Code. (Αν δε διαθέτετε στο κινητό σας QR σαρωτή, μπορείτε να κατεβάσετε έναν από την εφαρμογή Play Store.) Πατήστε πάνω στον σύνδεσμο που εμφανίζει η σάρωση. (0SIS.apk – Google Drive.) Στη συνέχεια πατήστε ‘’ Πρόγραμμα εγκατάστασης πακέτου ’’ , όπου κατεβαίνει η εφαρμογή -0SIS- Α.S στο κινητό σας. Έπειτα πατήστε Ρυθμίσεις και ενεργοποιήστε την παράμετρο, ‘’ Να επιτρέπεται από αυτήν την πηγή ‘’.

Πηγαίνετε πίσω και πατήστε “Εγκατάσταση”. Μετά την εγκατάσταση της εφαρμογής πατήστε ‘’Άνοιγμα‘’. Μόλις ανοίξει η εφαρμογή ΑR, είστε έτοιμοι να σαρώσετε τους καθοδηγητικούς δείκτες που βρίσκονται στις σελίδες του περιοδικού και να προβάλλετε το περιεχόμενο – έργο τέχνης. (Η εφαρμογή λειτουργεί μόνο σε κινητά με λειτουργικό σύστημα Android.)

Γκέρτσου 29, τηλ. & fax 24610 29810

ΤΟGETHER 11

10 ΤΟGETHER

Aρχαιολογικά διλήμματα στον σταθμό Βενιζέλου ή έγκλημα; Η αναγκαιότητα της διατήρησης των αρχαιοτήτων του βυζαντινού σταυροδρομίου τίθεται σε διαφορετική τροχιά. Από τη μια η μοναδική σημασία του εκτεταμένου και σε άριστη κατάσταση ευρήματος του τμήματος της βυζαντινής πόλης σε 1500 τ.μ., όπως αναδείχθηκε διεθνώς από επιφανείς επιστημονικούς κύκλους, φορείς και προσωπικότητες και από την άλλη μια εύθραυστη πλειοψηφία. Η απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιολογικών ευρημάτων της Βενιζέλου εγείρει σοβαρές επιστημονικές ενστάσεις και εκθέτει τη χώρα μας στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: KEΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

Π

όσο σημαντικά είναι τα ευρήματα στον σταθμό Βενιζέλου; Τι σημαίνουν για τη Θεσσαλονίκη; Ποιος είναι ο ρόλος τους στο παρόν και το μέλλον της πόλης; Συναντήσαμε τον Ιωάννη Κιουρτσόγλου, διπλωματούχο ξεναγό και ενεργό μέλος της Κίνησης Πολιτών Θεσσαλονίκης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και εμπνευστή των ξεναγήσεων «sub terra πόλις» με σκοπό την ανάδειξη των αρχαιοτήτων στον υπό κατασκευή σταθμό Βενιζέλου. Συζητήσαμε μαζί του με συγκίνηση και περηφάνια για το εύρημα, ένα από τα μεγαλύτερα μνημειακά σύνολα που βρέθηκε ποτέ σε μεγαλούπολη της Ευρώπης, το βάρος για το θέμα της απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων, την διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τους αιώνες ιστορίας που ξεδιπλώθηκαν μπροστά μας. _Πώς τα αρχαία του σταθμού μετρό στη Βενιζέλου ξεδιπλώνουν μπροστά μας πολλούς αιώνες ιστορίας; Ποια είναι η «αξία» τους; Η αξία είναι ασύλληπτη .Έχουμε να κάνουμε με ένα ολόκληρο αυθεντικό αρχαιολογικό τοπίο, με πρωιμότερη φάση τον 4ο αιώνα που συμπίπτει με την γέννεση της αυτοκρατορικής Κωνσταντινούπολης, ένα μνημείο κοσμικού χαρακτήρα που η ίδια η Πόλη δεν διαθέτει. Το μνημείο αυτό, συμπληρώνει τα θρησκευτικά και οχυρωματικά μνημεία της Θεσσαλονίκης, με επάλληλες φάσεις και υποδομές διάρκειας 500 χρόνων τουλάχιστον, στο κέντρο μιας μεγάλης ευρωπαϊκής πόλης, σε άριστο βαθμό διατήρησης. Αυτό δεν είναι κάτι που ανακαλύπτεται συχνά. Και όσα ανέφερα είναι μόνο κάποιοι από τους λόγους που μπορούμε να παρουσιάσουμε. Στην πραγματικότητα μπορούν να γράψουν δεκάδες τόμους οι ειδικοί που ερευνούν συνεχώς τα ευρήματα.

_Ποια είναι σπουδαιότητα των ευρημάτων της υστερορωμαϊκής και βυζαντινής Θεσσαλονίκης. Ένα αρχαιολογικό δώρο έχει ξετυλιχθεί μπροστά μας; Έχει ξετυλιχθεί μπροστά μας η καρδιά της πόλης στην κυριολεξία, αφού ο κάθετος προς την κύρια αρτηρία δρόμος, αναφέρεται ως CARDO δηλ. καρδιά στα λατινικά, αφού έτσι ονόμαζαν τα σημεία που χτυπούσε η καρδιά της αγοράς. Αυτό εμφατικά δηλώνεται από την μνημειακότητα του χώρου, από την επιμέλεια και τις αλλαγές που διενεργούνται σε έναν δημόσιο χώρο στον οποίο οι Θεσσαλονικείς πουλάνε την πραμάτεια τους, σε εμπόρους που καταφτάνουν εδώ απο όλη την μεσόγειο αλλά ταυτόχρονα σαγηνεύονται από τα είδη εισαγωγής, που μπορούν να θαυμάσουν και να αγοράσουν. Σε συνδυασμό με τα τοπικά εργαστήρια σε αυτόν τον χώρο, διαπιστώνουμε και εύκολο είναι να φανταστούμε, με τον αυθεντικό αρχαιολογικό χώρο μπροστά μας, το πολυπληθυσμιακό που συνιστούσε στην ακμή του αυτό το μνημειακό πέρασμα. _Yπάρχουν αντίστοιχα ευρήματα στην Ευρώπη; Στον βαθμό κατάστασης (1500 τμ άριστα διατηρημένου αρχαιολογικού τοπίου), στο μέγεθος αυτό, στην διάρκεια των αιώνων που έπαιξε σπουδαίο ρόλο και κυρίως στο γεγονός ότι σε μικρή απόσταση βρίσκονται εμφανείς αρχαιότητες της ίδιας περιόδου και φτιάχνουν έναν θαυμάσιο αρχαιολογικό χάρτη στην πόλη, θα τολμούσα να πω ότι το εύρημα είναι μοναδικό σε ολόκληρη την Ευρώπη. _Έλληνες και ξένοι επιστήμονες, διεθνείς οργανισμοί, η κοινωνία των πολιτών της πόλης, το έργο που προχωρούσε από την προηγούμενη κυβέρνηση, όλα αγνοήθηκαν. Τι συμβαίνει με τα Αρχαία της Βενιζέλου; Λάθος αποφάσεις, που φοβάμαι ότι πάρθηκαν με επιπολαιότητα και όχι με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.

Η βιαστική απόφαση του πρωθυπουργού να ανακοινώσει το ξήλωμα του μνημειακού συνόλου πριν το επισκεφτεί και χωρίς να ενημερωθεί από τους υπεύθυνους αρχαιολόγους, ήταν κίνηση που ξεκίνησε την αντίδραση της κοινωνίας των πολιτών της Θεσσαλονίκης αλλά και προκάλεσε την αντίδραση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Όλα αυτά θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί προς όφελος του ίδιου του έργου, του μνημείου αλλά και του δημοσίου συμφέροντος. _Η απόφαση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη αντιβαίνει τις διεθνείς πρακτικές για τη διατήρηση της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας που κρίνεται άξια προστασίας; Οι αρχαιολόγοι παρακολουθώντας μια σειρά από αποφάσεις που παίρνει η ηγεσία του υπουργείου πολιτισμού και αθλητισμού, τονίζουν ότι μπαίνουμε σε μία καινούρια και καθ’ όλα παράξενη φάση διαχείρισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς όπως την αντιπροσωπεύουν τα μνημεία, που δεν συνάδει με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας. _Η πόλη της Θεσσαλονίκης μπορεί να διεκδικήσει την ιδιότητα παγκόσμιας κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, ως η μεγαλύτερη και καλύτερα διατηρημένη πόλη που σώζεται από την ύστερη αρχαιότητα και τη βυζαντινή περίοδο; Τα ήδη υπάρχοντα μνημεία της Θεσσαλονίκης, όπως υπάρχουν και έχουν αναδειχθεί , τα οποία καλύπτουν ολόκληρη την περίοδο της ύστερης/βυζαντινής αρχαιότητας, σε συνδυασμό με τα ευρήματα από το σταθμό Βενιζέλου, Αγίας Σοφίας αλλά και των υπολοίπων σταθμών κάλλιστα μπορούν να βάλουν την Θεσσαλονίκη σε αυτήν την προνομιακή θέση. Σίγουρα αν διατηρηθεί το μνημειακό σύνολο της Βενιζέλου άθικτο, θα μπο-

ρεί η πόλη να διεκδικήσει τον χαρακτηρισμό του ως μνημείο Unesco. _Θα λέγατε πως είναι τα ευρήματα της Θεσσαλονίκης μια ευκαιρία να τιμηθούν και να αναδειχθούν οι δυνατότητες της σύγχρονης ελληνικής αρχαιολογίας και τεχνολογίας; Η κατά χώραν διατήρηση του μνημειακού συνόλου με την κατασκευή ενός σύγχρονου σταθμού, θα δημιουργήσει ένα case study κατά την γνώμη μου, που θα προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων από όλο τον κόσμο. Οραματιζόμαστε πως αυτό θα δημιουργήσει έναν νέο πόλο έλξης για την Θεσσαλονίκη, ένα καινούριο τοπόσημο, το οποίο θα αναδείξει εξαιρετικά και τον τεχνικό κόσμο της χώρας. Μπορεί να εμπνεύσει και επόμενες γενιές να φιλοδοξούν στο μέλλον να δημιουργήσουν ανάλογα. Ταυτόχρονα, θα αναδείξει τα επιτεύγματα στις υποδομές που κατάφεραν οι ειδικοί της εποχής εκείνης στο δημόσιο χώρο της Θεσσαλονίκης.

«Η αξία είναι ασύλληπτη .Έχουμε να κάνουμε με ένα ολόκληρο αυθεντικό αρχαιολογικό τοπίο, με πρωιμότερη φάση τον 4ο αιώνα που συμπίπτει με την γέννεση της αυτοκρατορικής Κωνσταντινούπολης, ένα μνημείο κοσμικού χαρακτήρα που η ίδια η Πόλη δεν διαθέτει». _Η απόφαση του ΣτΕ, στο οποίο κατέφυγαν οι πολίτες της Θεσσαλονίκης δικαίωσε την απόφαση της κυβέρνησης για απόσπαση των αρχαιοτήτων με ψήφους 13 υπέρ 12 εναντίον. Η μοίρα του σημαντικότερου μνημείου της Θεσσαλονίκης , το αναπτυξιακό μέλλον της πόλης παίζεται στην ψήφο; Είναι πολύ μεγάλη συζήτηση, η οποία δεν μπορεί να γίνει αν δεν βγει επίσημα η απόφαση του ΣτΕ. Ας μην ξεχνάμε ότι το νέο διέρρευσε από συγκεκριμένους κύκλους, χωρίς να μπορώ να γνωρίζω τον λόγο. Από μόνο του το 13 - 12 (που σημαίνει ότι δεν απαγορεύει να απομακρύνουν τα αρχαία) δεν σημαίνει τίποτα. Πρέπει να περιμένουμε τις λεπτομέρειες για την μελέτη τεμαχισμού, μεταφοράς και μερικής επανατοποθέτησης και αν το ΣτΕ έχει κάτι να πει επ’ αυτού. Ο αγώνας δεν σταματάει, επειδή διέρρευσε ένα αποτέλεσμα - το αντίθετο μάλιστα, εντείνεται. _Η διατήρηση των αρχαιοτήτων στην αρχική τους θέση και συνάδει με την διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς; Στο μυαλό κάθε ανθρώπου η Ελλάδα και το αυθεντικό αρχαιολογικό τοπίο είναι έννοιες συνυφασμένες. Τα μνημεία της Ελλάδας αναπόφευκτα φέρουν ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής μας ταυτότητας, ακόμη και σαν οπτικά ερεθίσματα, είναι εγγεγραμμένα στην συλλογική μας μνήμη αιώνες τώρα, έστω και μέσα σε ταραχώδεις ιστορικές συγκυρίες. Οι αναστηλώσεις και οι βελτιώσεις, γίνονται βάσει διεθνών συμβάσεων και συνθηκών και με σεβασμό στο μνημείο και την νοημοσύνη του επισκέπτη. Οτιδήποτε άλλο, συνιστά τουλάχιστον ασέβεια και υποτίμηση στα παραπάνω αναφερθέντα αλλά και σε εμάς τους ίδιους με την ταυτότητα μας ως πολίτες.

_ Ή μετρό ή αρχαία; Ή πολιτική ή πολιτιστική κληρονομία; Δεν υπάρχει το δίλημμα. Φτάσαμε σε μία φάση στην οποία έχουμε στα χέρια μας τεχνική λύση που στηρίζει την κατασκευή του σταθμού μετρό με τις αρχαιότητες να παραμένουν κατά χώραν διατηρημένες. Μέριμνα της πολιτικής ηγεσίας του τόπου μας, πρέπει να είναι πάντα η πολιτιστική κληρονομιά. Θέλω να πω ότι αυτή δεν εξαιρείται της ατζέντας της πολιτικής στον τόπο που ζούμε, όπως αποδεικνύει και η πράξη. Αυτό που έχουμε να αναδείξουμε και το κάνουμε ως χώρα, είναι το αυθεντικό αρχαιολογικό τοπίο και ο υπέροχος χρονολογικά πλουραλισμός του. Τοπίο που δεν είναι αποκομμένο από

το φυσικό περιβάλλον, στο οποίο μάλιστα εγγράφεται και η σχέση με αυτό είναι αμφίδρομη. Στους καιρούς που ζούμε, η σωστή προβολή μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε πολιτισμικά οφέλη αλλά και σε οικονομικά που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση μας, ως ο λαός που του κληρονομήθηκαν επιτεύγματα άλλων ανθρώπων, άλλων καιρών, στα ίδια χώματα. Το μόνο που χρειάζεται να αποδείξουμε πως διαθέτουμε είναι ηθική και εξυπνάδα. Ας αναλογιστούν κάτω από τι αποφάσεις θα φιγουράρουν οι υπογραφές τους, για όσα έχουμε να αφήσουμε στις επόμενες γενιές ακόμη. Είμαστε πολύ πιο προσωρινοί από ό,τι υπολογίζουμε.

12 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 13

Α Ρ Ε Τ Η ΧΟ Ν Δ Ρ Ο Γ Ι Α Ν Ν Η Προϊστάμενη της ΕΦΑ Κοζάνης

Μουσεία και Πανδημία: Η Επόμενη ημέρα στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης Ύστερα από ένα δύσκολο πολύμηνο εγκλεισμού, υπολειτουργία του εμπορίου και μείωση των ταξιδιών, η παγκόσμια οικονομία, φαίνεται πως βρίσκεται στην άκρη μιας βαθιάς ύφεσης. Ο πολιτιστικός τομέας είναι και αυτός ένα από τα θύματα της Πανδημίας COVID-19, ειδικά με την αναστολή λειτουργίας των μουσείων, των βιβλιοθηκών, των κινηματογράφων, των θεάτρων και άλλων μονάδων. Εδώ και περίπου ένα χρόνο, αντιμετωπίζουν απώλειες που ίσως φέρουν σε κίνδυνο τα πολιτιστικά τοπία ολόκληρων κοινοτήτων και χωρών. Το μέλλον των μουσείων και η ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά που κατέχουν, ως ένα ουσιαστικό μέρος της ταυτότητας των λαών και των εθνών, ανησυχεί τους επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου οι οποίοι εκφράζουν τον προβληματισμό τους για την λειτουργία των οργανισμών. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΟΡΙΝΑ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΊΔΟΥ H πανδημία ανέστειλε τις δραστηριότητες των μουσείων και στην χώρα μας, απειλώντας την επιβίωσή τους. Σε τοπικό επίπεδο, η κατάσταση αυτήν παρέμεινε ίδια, με έντονη την αβεβαιότητα του μέλλοντός τους. Συγκεκριμένα, στην πόλη της Κοζάνης διατίθενται 7 δημόσια και ιδιωτικά μουσεία. Η Προϊστάμενη της ΕΦΑ Κοζάνης, Δρ. Αρετή Χονδρογιάννη- Μετόκη, στην συνέντευξη που παραχώρησε, μας μεταφέρει την ατμόσφαιρα των πολιτιστικών φορέων (Αρχαιολογικό μουσείο Αιανής, Αρχαιολογική Συλλογή Κοζάνης, Αρχοντικό Βούρκα) όπως η ίδια και οι υπάλληλοι βίωσαν εξαιτίας της πανδημίας, καθώς και την διαχείριση της πρωτόγνωρης αυτής συνθήκης.

- Η πανδημία του COVID-19 επηρέασε σε παγκόσμια κλίμακα τον τρόπο λειτουργίας των μουσείων και διέκοψε κατά περιόδους (για μεγάλο χρονικό διάστημα) τις δραστηριότητές τους. Υπήρχαν απώλειες ή προβλήματα στην διαχείριση αυτής της κατάστασης στα μουσεία της ΕΦΑ Κοζάνης; Εάν ναι, πως τα αντιμετωπίσατε;

Η πρώτη σοβαρή συνέπεια της πανδημίας στην λειτουργία των μουσείων της Εφορείας μας ήταν η παύση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Ο αριθμός των μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που συμμετείχε ενεργά κάθε χρόνο στις δραστηριότητες των μουσείων αρμοδιότητάς μας ξεπερνούσε τις 3.000, τόσο στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αιανής όσο και στην Αρχαιολογική Συλλογή της Κοζάνης, ενώ τα τελευταία χρόνια υλοποιούνταν εκπαιδευτικά και στο Αρχοντικό Γρ. Βούρκα. Οπότε, καταλαβαίνουμε πως ξαφνικά με την πανδημία τα μουσεία δεν μπορούσαν να ανοίξουν πλέον τις πόρτες τους ούτε στους μαθητές ούτε στους επισκέπτες. Μπορώ να πω όμως πως δεν σημειώθηκε μεγάλο οικονομικό πρόβλημα, όπως συνέβη σε άλλα κεντρικά μουσεία. Παρόλα αυτά, προσπαθήσαμε να κρατήσουμε την επαφή μας με το κοινό και να αυξήσουμε την επισκεψιμότητα των μουσείων μας μέσω διάφορων εκδηλώσεων. Βέβαια, με την συνθήκη της τηλεργασίας, της εκ περιτροπής αυτοπρόσωπης εργασίας και άλλα

που επέβαλε η πανδημία δεν έχουμε στη διάθεσή μας το απαιτούμενο προσωπικό για την διεξαγωγή επιπλέον προγραμμάτων. Φυσικά ήταν μεγάλος ο κόπος και τα προγράμματα υλοποιήθηκαν με πολύ μεγάλη προσπάθεια. Αξίζει να τονιστεί πως στην υπηρεσία μας, που είναι ήδη υποστελεχωμένη, σημειώθηκε περισσότερη μείωση προσωπικού εξαιτίας της αλλαγής του καθεστώτος εργασίας για την διαχείριση της πανδημίας (τηλεργασία, άδειες ειδικού σκοπού). Και όλα αυτά σε μία κρίσιμη περίοδο, όπου ως Εφορεία είχαμε αναλάβει να υλοποιήσουμε νέα προγράμματα ΕΣΠΑ. Επομένως, οι δραστηριότητες των μουσείων σταμάτησαν. Αλλά! Για να μην απέχουμε από το κοινό σε μία τόσο δύσκολη περίοδο, αποφασίσαμε και πραγματοποιήσαμε κάποιες δράσεις πέρυσι το καλοκαίρι, στον εξωτερικό χώρο του μουσείου Αιανής, τηρώντας το υγειονομικό πρωτόκολλο. Κάποιες από τις δράσεις μας ήταν ψηφιακές (ψηφιακή έκθεση), αλλά και διά ζώσης. Ως βασικός φορέας πολιτισμού, παρά τις δυσκολίες, θεωρούσαμε υποχρέωσή μας να μην σταματήσει πλήρως η δραστηριότητά μας. Οποιαδήποτε και εάν ήταν η εκδήλωσή μας πραγματοποιήθηκε πάντα με ευθύνη και φυσικά με όλα τα μέτρα πρόληψης για την πανδημία. Πιστεύω πως το δημόσιο στην πανδημία υπερέβην εαυτόν. Κάναμε θυσίες για να είμαστε κοντά στον κόσμο. Όλοι οι υπάλληλοι έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και η επιτυχία των εκδηλώσεων οφείλεται σε όλους. Βέβαια, θέλω να προσθέσω και τα άλλα έργα της υπηρεσίας μας, τα ανασκαφικά και τις αδειοδοτήσεις έργων ιδιωτών, τα οποία δεν σταμάτησαν καθόλου. Αντιθέτως, οι ανασκαφές όπως και οι εκατοντάδες επιτόπιες αυτοψίες είναι σε εξέλιξη όλον αυτόν τον καιρό με ειδικά υγειονομικά πρωτόκολλα που εκπονήσαμε. Αξίζει να σημειώσω επίσης πως ένα χρόνο τώρα, δεν είχαμε κανένα κρούσμα στην υπηρεσία μας!

- Από τις 14 Μαΐου, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, επαναλειτουργούν τα μουσεία της χώρας μας. Πως πιστεύετε ότι θα είναι η επόμενη ημέρα; Δεν πιστεύω πως θα διαφέρει από πέρυσι. Ισχύουν τα ίδια μέτρα προστασίας με ειδικούς όρους και κανόνες για να υποδεχτούμε το κοινό. Φυσικά προσαρμοζόμαστε στις εγκυκλίους που στέλνει το Υπουργείο. Όμως, δεν πιστεύω πως ήμαστε ακόμη στο μετά. Οφείλουμε να προστατέψουμε τους επισκέπτες και τους εργαζόμενους, σύμφωνα με το ισχύον υγειονομικό πρωτόκολλο.

στη χώρα μας και το άνοιγμα των μουσείων στους επισκέπτες, είναι η αντιμετώπιση των ασθενειών από τους αρχαίους χρόνους έως την ύστερη μεταβυζαντινή εποχή. Στόχος της δράσης ήταν να κάνει γνωστά στους μαθητές σημαντικά αρχαιολογικά αντικείμενα και έργα τέχνης της ΕΦΑ Κοζάνης με τρόπο ουσιαστικό και διαδραστικό. Οι μαθητές που έλαβαν μέρος στη δράση καλέστηκαν να εμπνευστούν σύντομες ιστορίες ή να δημιουργήσουν δικά τους ζωγραφικά έργα, περιγράφοντας την προσωπική τους εμπειρία από την πανδημία, την νόσο covid-19, την επιστροφή στο σχολείο με τα υγειονομικά μέτρα, την συμβολή των γιατρών και του υγειονομικού προσωπικού, τα σύγχρονα εργαλεία ιατρικής ή τα μέτρα προφύλαξης από ασθένειες, τη σημασία της ιατρικής στη ζωή μας κ.ο.κ. Παράλληλα οι μαθητές μπορούσαν να εμπλουτίσουν τις δημιουργίες τους εμπνεόμενοι από σταχυολογημένα αντικείμενα, εικόνες και παραστάσεις της ευρύτερης περιοχής της Κοζάνης που έχουν σχέση με ασθένειες και πρακτικές θεραπείας, οι οποίες ήταν διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής (www.mouseioaianis.gr ) και στο σχετικό micrositenososkaitherapeiastonxrono.wordpress.com . Στις αρχές Ιουνίου θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα της δράσης όλες οι δημιουργίες των μαθητών.

- Κλείνοντας, θα θέλατε να μας πείτε ποια είναι τα συναισθήματά σας για την κατάσταση που βιώσατε αλλά και για την επόμενη ημέρα; Άραγε, τελείωσε η πανδημία για να έρθει η επόμενη ημέρα; Στην αρχή το είδαμε σαν εμπειρία και όλα τα μέτρα τα εφαρμόσαμε αγόγγυστα. Φέτος όμως κουραστήκαμε εξαιτίας του μεγάλου χρονικού διαστήματος του εγκλεισμού και των διάφορων περιορισμών που δυσκόλεψαν πολύ τις εργασίες μας. Παρόλα αυτά, νιώσαμε ήρωες που

μείναμε στην υπηρεσία και υπηρετήσαμε τους στόχους της υπό αυτές τις πρωτόγνωρης δυσκολίας συνθήκες! Ένα μεγάλο μέρος του προσωπικού ήταν σταθερά με αυτοπρόσωπη παρουσία στηρίζοντας την υπηρεσία σε αυτήν την δύσκολη περίοδο. Πιστεύαμε πως όλο αυτό θα τελείωνε σε έναν μήνα, αλλά έγινε τρόπος ζωής για ένα χρόνο. Μετατράπηκε σε έναν «αγώνα αντοχής» που δεν έχει γρήγορο τέλος. Κουραστήκαμε σωματικά και ψυχολογικά, όμως έπρεπε να ανταποκριθούμε. Χαιρόμαστε που η επιστήμη βρήκε το εμβόλιο και τα selftests για τον έλεγχο νόσησης των εργαζομένων από τον ιό καθώς πλέον έχουμε εργαλεία που μας κάνουν να νιώθουμε ασφαλείς. Βέβαια, δεν επαναπαυόμαστε, διότι

δεν ήρθε το τέλος της πανδημίας ακόμη. Συνεχίζουμε κανονικά με τα μέτρα προστασίας. Τέλος, αισθάνομαι μεγάλη ευθύνη κυρίως λόγω της θέσης μου καθώς θα πρέπει όχι μόνο να τηρώ η ίδια τα μέτρα αλλά να επιβλέπω την τήρησή τους από όλο το προσωπικό και το κοινό. Έχω κάνει ήδη την πρώτη δόση του εμβολίου, όπως και αρκετοί ακόμη συνάδελφοι, ενώ κάνουμε σταθερά και τον εβδομαδιαίο έλεγχο (selftest) από τις αρχές Μαΐου. Πιστεύω πως η επόμενη ημέρα ίσως αρχίσει να έρχεται από τον Σεπτέμβριο και αν! Ίσως από τότε να αρχίσουμε να αφήνουμε την πανδημία πίσω μας. Ως τότε έχουμε την ευθύνη να προστατέψουμε τους εργαζόμενους, το κοινό και φυσικά τον εαυτό μας.

Στο πολυκατάστημα «Δραγατσίκα» θα βρείτε μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρίες

για τη γυναίκα • τον άνδρα • το παιδί • το σπίτι Μεγάλη γκάμα σε πιτζάμες, εσώρουχα, κάλτσες και πολλά άλλα για όλη την οικογένεια. Διαθέτει όλα τα απαραίτητα για την ένδυση σπιτιού. Επώνυμα είδη σε εξαίρετη ποιότητα σας περιμένουν. Δεν κατατάσσεται τυχαία στην κορυφή της προτίμησής σας.

Η επόμενη ημέρα δεν ήρθε ακόμη…»

- Η ΕΦΑ Κοζάνης συμμετείχε στην φετινή Διεθνή Ημέρα Μουσείων, στις 18 Μαΐου; Συμμετείχαμε στην Διεθνή Ημέρα Μουσείων του ICOM όπως κάθε χρόνο. Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΥΠΠΟΑ, η εκδήλωση έγινε ψηφιακά. Την διοργάνωση της εκδήλωσης ανέλαβε ο Δρ αρχαιολόγος Θεοχάρης Τσάμπουρας, του Τμήματος Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Εφορείας μας, με τη συνεργασία της Δρς αρχαιολόγου Κατερίνας Αναγνωστοπούλου, η οποία έχει ειδίκευση στην κλασική αρχαιολογία. Η ψηφιακή μας δράση είχε τίτλο «Νόσος και Θεραπεία στον Χρόνο». Απευθύνονταν σε μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και βασίζονταν στην εξ αποστάσεως γνωριμία των μαθητών με τα αρχαιολογικά τεκμήρια της χωρικής αρμοδιότητας της ΕΦΑ Κοζάνης. Το θέμα της δράσης, που συμπίπτει χρονικά με τη χαλάρωση των υγειονομικών μέτρων

ΔΡΑΓΑΤΣΙΚΑΣ Ε.Π.Ε. Μεγάλου Αλεξάνδρου 8 Τ. 2461033009 E. info@dragatsikas.gr www.dragatsikas.gr

14 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 15

H U M A N S F I R ST . A European Solidarity Corps funded local project

Μία ομάδα, μία ιδέα, ένα κοινό όραμα

Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη ήρθε αντιμέτωπη με ένα πρωτοφανές κύμα προσφύγων και μεταναστών, που δημιούργησε καταστάσεις εντάσεων σε κοινωνικό επίπεδο , διχασμού των κοινωνιών, πολιτικών και κοινωνικών αντιπαραθέσεων. Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας φιλοξενεί πάνω από 1.900 πρόσφυγες και 120 παιδιά, σε τρεις δομές ασυνόδευτων, σε μικρά ορεινά χωριά. Το προσφυγικό ζήτημα αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο θέμα, που σε πολλές τοπικές κοινωνίες δημιουργεί καταστάσεις ανασφάλειας και κοινωνικής πόλωσης, που οδηγούν σε εντάσεις και προστριβές μεταξύ κατοίκων και προσφύγων αλλά και των κατοίκων μεταξύ τους. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: TANIA ΩΤΤΑ Αυτή η κατάσταση έγινε η αφορμή μία ομάδα νέων ανθρώπων να αναλάβει να υλοποιήσει μια πρωτοβουλία στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος αλληλεγγύης, ώστε να καταδείξει όλες τις πτυχές του φαινομένου της ριζοσπαστικοποίησης και του βίαιου εξτρεμισμού ως προέκταση της. Η βασική ιδέα του προγράμματος ξεκίνησε όταν δύο μέλη της ομάδας η Βίβιαν Λαδά και ο Γιώργος Κοτενίδης, επιλέχθηκαν από το RAN(RADICALISATION AWARENESS NETWORK), ένα δίκτυο ειδικών στον τομέα της ριζοσπαστικοποίησης και του βίαιου εξτρεμισμού, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να συμμετάσχουν ως εκπαιδευόμενοι στον τομέα της πρόληψης και καταπολέμησης των φαινομένων αυτών. Η ομάδα ξεκίνησε με δικές της δαπάνες το γύρισμα μίας ταινίας μικρού μήκους με εθελοντές ηθοποιούς. Η επιτυχία της προσπάθειας αυτής στάθηκε η αιτία η ομάδα να μεγαλώσει. Νέα μέλη προστέθηκαν, η Αγνή Γκουτζιαμάνη και η Μαρία Σοφία Κω-

σταρέλη και όλοι μαζί ξεκίνησαν νέο project. Μέσω της άτυπης ομάδας νέων «Έλληνες Οδυσσείς» , το project της ομάδας χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης.

H ταινία μικρού μήκους, όπου συμμετέχουν 13εθελοντές ηθοποιοί, 3 σκηνοθέτες, 2 κάμεραμαν και 2 άτομα συντονισμού/διαχείρισης, με background την όμορφη πλατεία της Γεράνειας και τα επιβλητικά αρχοντικά τηςΣιάτιστας, έχει ως σκοπό να συμβάλλειστην καταπολέμηση των διακρίσεων, του ρατσισμού και των στερεοτύπων. Με έναν έμμεσο και δημιουργικό τρόπο, αναπαρίστανται οι ρίζες και οι πρακτικές του φαινομένου του ακροδεξιού εξτρεμισμού, καθώς και οι επιπτώσεις που έχει στην προσωπικότητα του ατόμου και στην κοινωνία γενικότερα.

Τι δηλώνουν τα μέλη της ομάδας HumansFirst «Ειδικότερος στόχος είναι η αποδόμηση της ρητορικής βίας μέσω της μετάδοσης ενός ξεκάθα-

την καθοδήγηση της νέας συγγραφέως και μέλος της ομάδας σεναριογράφων του project, η οποία μύησε όλους όσοι συμμετείχαν στην τέχνη της γραφής και της έκφρασης. Η αγάπη για το περιβάλλον οδήγησε την ομάδα σε μία δράση καθαρισμούτου εξωτερικού χώρου του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου στη Σιάτιστα, ένα από τα πιο όμορφα ξωκλήσια της πόλης, ρου ανθρώπινου μηνύματος αλληλεγγύης, καθώς πιστεύουμε ότι απόρροια αυτής της ανθρωπιστικής κρίσης που διανύουμε αποτελεί η ξενοφοβία και η μισαλλοδοξία. Με τη συμμετοχή νέων από την γύρω περιοχή καθώς και προσφύγων καταφέραμε να συμβάλλουμε τόσο στην σταδιακή εξάλειψη τέτοιων φαινομένων βίας καθώς επίσης και στην κοινωνική ένταξη των δεύτερων προωθώντας παράλληλα και την ενεργή συμμετοχή τους. Επιπρόσθετα, στην περιοχή μας παρατηρείται έλλειψη πρωτοβουλιών και εξωστρέφειας των νέων ανθρώπων λόγω των μειωμένων ευκαιριών που παρέχονται, επομένως ,ως μέλη και οι ίδιοι αυτής της κοινωνίας, επιθυμούμε την ενδυνάμωση της συμμετοχής τους μέσω της ενεργούς δέσμευσής τους προς τις τοπικές κοινωνίες αντιστρέφοντας τα κακώς κείμενα. Η ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων τους και της κριτικής τους σκέψης και η ικανότητα τους να λαμβάνουν αποφάσεις και πρωτοβουλίες θα τονώσουν την συμμετοχή τους στη δημοκρατική ζωή και θα ενεργοποιηθούν ως μέλη της κοινωνίας». Το γεγονός ότι το project υλοποιήθηκε μέσα στην εποχή του κορονοΐού, οδήγησε την ομάδα να προσαρμοστεί στις συνθήκες και να συνεχίσει τις δράσεις της διαδικτυακά. Μέσω των socialmedia ξεκίνησε η προώθηση και η προετοιμασία της ταινίας. Παράλληλα, η ομάδα δημιούργησε μία σειρά άρθρων και δημοσιευμάτων , φωτογραφιών και βίντεο σχετικά με τις διακρίσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα, με την συνεργασία νέων ανθρώπων από τη γύρω περιοχή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε το online σεμινάριο δημιουργικής γραφής με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα, που πραγματοποιήθηκε με

όπου συμμετείχαν 11 νέοι από τη Σιάτιστα, λίγες μέρες μετά το Πάσχα. Η ομάδα στοχεύει να προσελκύσει και νέα μέλη, άτομα που έχουν κοινωνικές και περιβαλλοντικές ευαισθησίες, άτομα που έχουν μεράκι να βοηθούν τους άλλους, που γνωρίζουν το πραγματικό νόημα του εθελοντισμού και της προσφοράς.

Είμαστε εδώ για να καθοδηγήσουμε και να προσφέρουμε κάθε είδους υποστήριξη στους νέους της περιοχής, ώστε να επαναφέρουμε την ζωντάνια, τη ζωή και την αισιοδοξία στον αγαπημένο μας τόπο!

Η ομάδα του Humans First Βίβιαν, Γιώργος, Αγνή, Μαρία Σοφία

Athanasios Giannis Optometrist-Optician +30 24610 22470 | + 306934938273

www.optikapoupnara.com | optikapoupnara@yahoo.com www.fashionlens.gr | info@fashionlens.gr www.leonardoeyewear.eu | info@leonardoeyewear.eu

16 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 17

H σημασία του φθόνου του πέους στη γυναίκα

Η γυναίκα κινδυνεύει να επαναλάβει αυτές τις δυο σχέσεις με τον σύντροφό της. Με την ψυχανάλυση πρόκειται να αποκτήσει αυτό, που μπορεί να ανοίξει τον μαγικό κύκλο του ΕΙΝΑΙ και του ΕΧΕΙΝ. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα εξιδανικεύει πλέον το πέος αλλά θα γνωρίσει το σώμα της, θα απωθήσει τις ενοχές του αυνανισμού και των φαντασιώσεων και αυτό συνεπάγεται απελευθέρωση των δυνάμεων του φύλου της. Ο ολοκληρωμένος άνδρας δεν επιθυμεί σχέση κυριαρχίας. Τι ενδιαφέρον βρίσκει άραγε κάποιος, που υποτάσσει στην κυριαρχία του τη γυναίκα, ενώ με τη βοήθειά της θα μπορούσε να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του και να τον κατανοήσει και εκείνη, ώστε να νιώθει πλήρης μέσα στη δημιουργικότητά της;

KEIMENO: KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΑΠΙΔΗΣ Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής ΑΠΘ

Σε όλες τις ψυχαναλύσεις των γυναικών συναντάμε απαραίτητα μια περίοδο όπου εμφανίζεται μια φθονερή επιθυμία απέναντι στο ανδρικό σεξουαλικό όργανο και τα συμβολικά του ισοδύναμα. Σε ορισμένες γυναίκες ο φθόνος του πέους εμφανίζεται επεισοδιακά και σε άλλες αποτελεί το επίκεντρο της θεραπείας. Η υπερβολική επιθυμία να κατέχει αυτό, που της στέρησε η μοίρα ή η «μητέρα», εκφράζει ένα θεμελιώδες αίσθημα ανικανοποίητου, που πολλοί το αποδίδουν στη γυναικεία φύση. Ζήλεια και διεκδίκηση, πείσμα και απελπισία, αναστολή και άγχος, θαυμασμός και εξιδανίκευση, εσωτερικό κενό και κατάθλιψη, είναι συμπτώματα, που πηγάζουν από αυτήν την έλλειψη. Ανάμεσα στον άνδρα και στη γυναίκα μόνο η γυναίκα ανάγει αυτήν την έλλειψη στο φύλο της. «Συμβαίνει επειδή είμαι γυναίκα». Με αυτό υπονοεί ότι δεν έχω πέος και αυτό φταίει για την αδυναμία μου, την αδράνειά μου, την έλλειψη ευφυΐας, την εξάρτησή μου δηλαδή για τις αρρώστιες μου. «Σε τελευταία ανάλυση όλες οι γυναίκες είναι σαν εμένα και οι άνδρες είναι αυτοί, που κατέχουν όλα τα προσόντα, που κάνουν τους ανθρώπους αγαπητούς και αξιοζήλευτους». Μπορούμε άραγε να κατανοήσουμε στη γυναίκα, μια τόσο ριζική υποτίμηση του ίδιου της του φύλου; Έχει άραγε τις ρίζες της σε μια βιολογική κατωτερότητα;

Στη θεωρία του Freud, το παιδί αναγνωρίζει αρχικά μόνο ένα φύλο, το ανδρικό, επομένως κατανοούμε το ζηλόφθονο πείσμα του κοριτσιού επειδή το στερείται και ως ψυχαναλυτές είναι μάταιο να προσπαθούμε να κάνουμε τους αναλυόμενους να παραιτηθούν από την παιδική τους επιθυμία να αποκτήσουν πέος. «Για ποιο λόγο να συνεχίσω την ανάλυση αφού δε μπορείτε να μου δώσετε Αυτό;» καταλαβαίνουμε την απελπισία της αναλυόμενης η οποία καλείται να παραιτηθεί από μια επιθυμία, που της φαινόταν τόσο πολύτιμη. Και πάλι ο Freud υπήρξε ο πρώτος, που ομολόγησε ότι δεν είναι δουλειά του ψυχαναλυτή να εκθειάζει το πένθος μιας επιθυμίας οποιαδήποτε και αν είναι. Μια επιθυμία μπορεί κάποτε να ικανοποιηθεί, ένας φθόνος όμως, ποτέ….. Ο φθόνος δε μπορεί να γεννήσει παρά μόνο φθόνο και καταστροφή. Διαπιστώνουμε τις λεγόμενες «φαλλικές» τάσεις ορισμένων γυναικών οι οποίες μιμούμενες το άλλο φύλο, τουλάχιστον σύμφωνα με την εικόνα, που έχουν πλάσει για αυτό, κατασκευάζουν ένα εύθραυστο οικοδόμημα, που δεν προστατεύει παρά μόνο το κενό, το άγχος και την αποστέρηση. Δε νομιμοποιούμε το φθόνο του πέους διότι είναι ένας σίγουρος τρόπος να αποτύχει η ψυχανάλυση. Να σημειώσουμε ότι σε αυτό το άρθρο για το φθόνο του πέους δεν έχουμε να κάνουμε με το ίδιο το πέος. Αυτό το «μερικό αντικείμενο» θα εμφανιστεί ως μια ad hoc επινόηση για να κρύψει μια επιθυμία, σαν ένα τεχνητό εμπόδιο, που παρεμβάλλεται στην πορεία της ανακάλυψης του εαυτού μας μέσω της απελευθέρωσης των ανεσταλμένων πράξεων. Για τον αναλυτή ο φθόνος του πέους δεν είναι το σύμπτωμα μιας αρρώστιας αλλά μιας ορισμένης κατάστασης της επιθυμίας, που παραμένει ανεκπλήρωτη εξαιτίας των συγκρούσεων που γεννά. Ο φθόνος του πέους θα εξαφανιστεί την ημέρα, που θα πάψει να υπάρχει η οδυνηρή κατάσταση της έλλειψης, που τον προκάλεσε. Ο Freud πίστευε πως η ανακάλυψη του φύλου του αγοριού από το κορίτσι αποτελούσε επαρκή λόγο για να προκαλέσει το φθόνο και συνακόλουθα το μίσος απέναντι στη μητέρα, η οποία σύμφωνα με την υπόθεση του κοριτσιού, ήταν υπεύθυνη για την κατάσταση του «ευνουχισμού» του. Ποια είναι όμως η γόνιμη στιγμή όπου πρέπει να συμβεί αυτή η εμπειρία ώστε να καταλήξει σε ένα φθόνο, που θα παραμείνει αμείωτος σε όλη τη ζωή;

ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΛΑΣΤΟΙ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΦΘΟΝΟΥ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ Διότι δεν συναντάμε, παρά μόνο αυτό, που είμαστε έτοιμοι να συναντήσουμε. «Η πολική αρκούδα και η φάλαινα δε μπορούν να συναντηθούν γιατί καθένα από αυτά τα ζώα είναι φυλακισμένα στο δικό του στοιχείο…. Δε μπορούν να συναντηθούν». Αφού υπάρχει μια δυναμική συνάντηση αγοριού και κοριτσιού σημαίνει πως δεν είναι διαφορετικά όντα, αλλά όμοια, σημαδεμένα από το φύλο τους. Όταν η μικρή κοπέλα λέει: η μητέρα δεν μου έδωσε Αυτό και για αυτό τη μισώ, εκφράζει το μίσος της χωρίς να το εξηγεί. Αυτό το γεγονός θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε και εξιδανίκευση του πέους διότι πολλές γυναίκες φαντάζονται ένα ανδρικό όργανο προικισμένο με υπερβολικές ιδιότητες: ατελείωτη δύναμη, καλή ή κακή, που εξασφαλίζει στον κάτοχό του, απόλυτη ασφάλεια και ελευθερία, ανοσία απέναντι στο άγχος και την ενοχή και το οποίο παρέχει ηδονή, αγάπη και πραγματοποιεί όλες τις ελπίδες. Ο φθόνος του πέους είναι πάντα φθόνος ενός εξιδανικευμένου πέους. Είναι αδιανόητο να μετατρέπεται ο φθόνος του πέους σε επιθυμία απόκτησης παιδιού. Εάν για κάποιες γυναίκες, το παιδί έρχεται να παίξει το ρόλο του επιθυμητού πέους – αντικειμένου και να προσφέρει μια πληρότητα που ως τότε έλειπε, πως θα γίνει αποδεκτή η εξέλιξή του, η ανάπτυξή του σύμφωνα με τους δικούς του επιθυμητούς στόχους και πως είναι δυνατόν να το ενθαρρύνει η Μητέρα, η οποία χωρίς το παιδί θα κατακλυζόταν από πικρία και φθόνο; Μια παρόμοια Μητέρα εύχεται μόνο ένα πράγμα: να διατηρήσει το παιδί – πέος ως αιώνιο εξάρτημα, απατηλή εγγύηση της πληρότητάς της. Εφόσον παρεμποδίζεται ο δρόμος προς τον Πατέρα, η σχέση εξάρτησης από τη Μητέρα διαιωνίζεται. Το κοριτσάκι θα ζήσει το αδιέξοδο δίλημμα: να ταυτιστεί με μια μητέρα, που δεν έχει αξίες, η οποία είναι επικίνδυνα επιθετική και έχει ανάγκη να συμπληρώσει τον εαυτό της κατέχοντας το κορίτσι ή να παραμείνει ευτελής απόφυση ενός ελλειμματικού σώματος.

Ο βιβλικός μύθος του πρώτου ζεύγους αποτελεί μια εύγλωττη απεικόνιση αυτού του προβλήματος, που αποδεικνύεται πως είναι τόσο παλιό όσο και ο κόσμος. Η Εύα κομμάτι του Αδάμ, αναπαριστά ότι αρνείται ο Αδάμ στον εαυτό του. Θα της καταλογίσουν το προπατορικό αμάρτημα και έτσι ο άνδρας θα αποποιηθεί την πλήρη υπευθυνότητα. Η Εύα αν παραβίαζε τη θεϊκή απαγόρευση θα ευνούχιζε τον Ουράνιο Πατέρα. Και το έκανε…..!!!!!!! Ευνούχισε τον ουράνιο Πατέρα, μη ακολουθώντας την εντολή του. Γι αυτό θα πρέπει να υποκύψει σε μια διπλή ενοχή: τη δική της καθώς και την ενοχή του άνδρα, που έχει προβληθεί πάνω της. Θα είναι υποταγμένη σε μια διπλή δουλεία, απέναντι στον Θεό (ευνουχισμένο Πατέρα) και τον σύζυγο Αδάμ (Μητέρα, που δεν πρέπει να ευνουχιστεί). Θα ζήσει εχθρευόμενη το φίδι (πέος). Αυτή είναι η θεϊκή εντολή, που βάζει τις βάσεις για το φθόνο του πέους. Η Εύα, κομμάτι του Αδάμ αποτελεί συγχρόνως το «πράγμα» του, τη δούλη του και το γνώρισμά του, αναγκασμένη να ζήσει υπακούοντας όχι ένα σύντροφο του αντίθετου φύλου αλλά ένα τυρρανικό μητρικό μορφοείδωλο (imago). Ευτυχώς η ψυχανάλυση έχει απελευθερωθεί από την φαλλοκεντρική προκατάληψη, που είναι παλιά όσο η ανθρωπότητα. Ο φθόνος του πέους είναι κατά βάθος η συμβολική έκφραση μιας άλλης επιθυμίας. Η γυναίκα δε θέλει να είναι άνδρας αλλά να απαλλαγεί από τη μητέρα της και να γίνει μια πλήρης, αυτόνομη γυναίκα.

Τελικά πόση αγάπη ξοδεύουμε για να καταφέρουμε να αγαπηθούμε;

ALL DAY CAFE BAR Λαρίσης & Κων/νου Καραμανλή, Κοζάνη Τ. 2461032066

18 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 19

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ «Ένα κερί στη μνήμη των προγόνων μας, με την ελπίδα να κατακαίει η φλόγα του, τη Σκύλλα της λήθης και τη Χάρυβδη της αδιαφορίας» Με αφορμή την ημέρα της ανέσπερης μνήμης από την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, αυτούς που δεν πρόλαβαν να μιλήσουν , την ευαισθητοποίηση στο αίτημα του Ποντιακού Ελληνισμού για διεθνή αναγνώριση της Ποντιακής γενοκτονίας και με την ελπίδα η ανάγνωση του παρελθόντος, να μετατρέψει την τραγωδία σε δύναμη συζητήσαμε μαζί του για την ιστορική μνήμη, την αναγνώριση, τις ρίζες, τον Ποντιακό πολιτισμό μέσα στην πανδημική κρίση. «Η ζωή μου είναι ιστορία, πολιτική, γεωγραφία. Είναι πίστη και μεταφυσική. Είναι μουσική και γλώσσα».

Paula Gunn Allen, “The Autobiography of a Confluence”

Ο

J. Candau στο βιβλίο του “Mνήμη και Ταυτότητα” γράφει πως η μνήμη, το κλειδί της συνείδησης, είναι μια πρωταρχική πηγή αυτού που ονομάζουμε ταυτότητα. Οι άνθρωποι και τα έργα τους δεν υπάρχουν χωρίς τη μνήμη, η οποία είναι τόσο αναγκαία και παντοδύναμη όσο επίσης είναι εύθραυστη και διακυβεύσιμη. Απειλείται από δυο βασικούς εχθρούς, ο πρώτος είναι η λήθη, δηλαδή η αμνησία και ο δεύτερος τα ιδεολογήματα και οι φαντασιώσεις που κατασκευάζουν οι άνθρωποι για να διευκολύνουν τη ζωή τους. Οι αφηγήσεις της ζωής φαίνεται να είναι τελείως απλές, αλλά στην πραγματικότητα είναι εκπληκτικά περίπλοκες! Ο Παναγιώτης Θεοδωρίδης, ένας νέος δημιουργός και δημοσιογράφος, τέταρτη προσφυγική γενιά με καταγωγή από το Πρωτοχώρι Κοζάνης, είναι χρόνια τώρα ένας από τους ανθρώπους του τόπου μας, που ακούραστα αναδεικνύει και προβάλει την μουσική παράδοση, τα εθίμα, την ιστορία και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του Ποντιακού Ελληνισμού και των ανθρώπων του. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΕΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

_ Bρισκόμαστε λίγες μέρες μετά τη 19η του Μάη, την ημέρα μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Ποιος ο συμβολισμός της για ένα νέο και μάλιστα τέταρτης προσφυγικής γενιάς; Πως μπορεί ο κόσμος της τέχνης να συμβάλλει στη διαμόρφωση της ιστορικής μνήμης; Το ερώτημα σου είναι επίκαιρο όσο ποτέ και αυτό γιατί, είναι πολύ νωπές οι μνήμες από την πρόσφατη αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, από τις ΗΠΑ... Κοντολογίς, για να φτάσουν σε αυτή την τεράστια επιτυχία οι Αρμένιοι, ενεργοποιώντας το περίφημο αρμενικό λόμπι, διέθεσαν ένα σωρό χρήματα, με αιχμή του δόρατος τις τέχνες και τον πολιτισμό. Κάνανε μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές, με ηθοποιούς παγκοσμίου φήμης. Επίσης, αξιοποίησαν στο έπακρο πρόσωπα που ασκούν έντονη επιρροή από τα media, τραγουδιστές, ηθοποιούς, ποδοσφαιριστές, επιστήμονες και πολλούς άλλους. Τα κατάφεραν γιατί διαχρονικά ήταν απόλυτα προσηλωμένοι στο στόχο, με σχέδιο και προφανώς με τη στήριξη του συνόλου της πολιτικής τάξης και των εκάστοτε αρμενικών κυβερνήσεων. Αταλάντευτοι, μια γροθιά.. Στα δικά μας τώρα. Μακάρι να ακολουθήσουμε και εμείς αυτό το παράδειγμα αλλά αν θέλετε την ταπεινή μου άποψη, είμαστε πολύ πίσω και πολύ αδύναμοι, σε όλα τα επίπεδα. Για εμένα, η 19η του Μάη δεν είναι μόνον ημέρα Μνήμης αλλά και ημέρα συνείδησης και αυτό γιατί η συνείδηση γνωρίζει και μάλιστα σε βαθμό επίγνωσης, ότι την ημέρα αυτή και κάθε χρόνο την ημέρα αυτή, οφείλει να πιάσει με δάχτυλα γυμνά, τα πυρωμένα κάρβουνα της ιστορικής αλήθειας και να τα εναποθέσει στο θυμιατό της μνήμης. Και αυτό είναι το χρέος μας, αυτό είναι το χρέος της συνείδησης, να ανάψουμε ένα κερί στη μνήμη των προγόνων μας, με την ελπίδα να κατακαίει η φλόγα του, τη Σκύλλα της λήθης και τη Χάρυβδη της αδιαφορίας. Και το φως από αυτό το κερί, να

γίνει λάμψη αυτογνωσίας αλλά και ευθύνης. Δεν αρκεί να λέμε πως η Γενοκτονία είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Είναι κάτι πολύ χειρότερο. Είναι η ακύρωση της ίδιας της ανθρώπινης υπόστασης μας... Η 19η Μαΐου και ο συμβολισμός της, δεν μπορεί να βγάζει μίσος, φανατισμό, συνθήματα ξερά, κενά περιεχομένου. Δεν πρέπει να έχει εκδικητικό υπόβαθρο. Επίσης, όταν απαιτείς διεθνή αναγνώριση για αυτό που υπέστησαν οι πρόγονοι σου, και ορθώς την απαιτείς, οφείλεις να είσαι και εσύ ευαίσθητος και συνειδητοποιημένος και να καταδικάζεις προφανώς όλες τις γενοκτονίες μικρές ή μεγάλες που υφίστανται ανά τον κόσμο στις μέρες μας. Διαβάσαμε, ακούσαμε πολλές τραγικές ιστορίες... Δεν είμαστε όμως εμείς αυτοί που έχουμε την εξειδικευμένη γνώση να μιλήσουμε ιστορικά και επιστημονικά. Δόξα τω Θεώ έχουμε πολλούς τέτοιους ανθρώπους που μπορούν να υποστηρίξουν και να προωθήσουν ως πρέπει το ζήτημα της Γενοκτονίας. Εμείς διηγούμαστε την Ιστορία αυτής της ράτσας μέσα από τα τραγούδια μας, από τη λύρα και τα άλλα παραδοσιακά μας όργανα. Ίσως, μια ειλικρινής συγγνώμη, μια ταπεινή μετάνοια που θα αναγνωρίζει το λάθος και την αδικία, ζητάμε και μας την οφείλει η γείτονα χώρα. Και από την άλλη μια αληθινή συγχώρεση από την πλευρά της Ελλάδας, ίσως θα μπορούσε να οικοδομήσει μια τίμια φιλία και μια προοπτική συνεργασίας επ´ ωφελεία και των δύο μερών. Έτσι αντιλαμβάνεται η ταπεινότητα μου το συμβολισμό της σημερινής μέρας. Με την ευχή η μνήμη να νικήσει τη λήθη και να μην υπάρξει ποτέ και πουθενά άλλη γενοκτονία. Εμείς, η γενιά μας δηλαδή, ζούμε δόξα τω Θεώ μια χαρά, βολεμένοι στις ανέσεις μας και στο απάγκιο της ραστώνης μας. Δε βιώσαμε τέτοιες τραγικές καταστάσεις και μακάρι ποτέ κανείς άνθρωπος, να μην της βιώσει. Αντιμετωπίζουμε άλλου είδους προβλήματα, σοβαρά προφανώς, δεν υπάρχει όμως καμία απολύτως σύγκριση... Οι πρόγονοι μας είναι αυτοί που θυσιάστηκαν, αυτοί που μαρτύρησαν. Και νομίζω ότι θα αναπαυθεί η ψυχή τους, αν μας βλέπουν από εκεί ψηλά, να είμαστε δίκαιοι, τίμιοι και χρήσιμοι στον τόπο και τους συνανθρώπους μας, από όπου και αν προέρχονται, όπου και αν πιστεύουν. Αν θέλουμε πραγματικά να αποκαλούμαστε Τραντέλλενες, με όλες τις αξίες και τα ιδανικά που απορρέουν από τον Ελληνισμό και την ορθόδοξη πίστη μας. _ Να έρθουμε στο σήμερα, όπου ο χώρος των καλλιτεχνών, ο πολιτισμός, οι τέχνες και οι άνθρωποι τους, μάλλον πλήρωσαν περισσότερο από κάθε άλλο επαγγελματικό χώρο, την πανδημική κρίση... Έχεις δίκιο! Όσο δύσκολα θα μπορούσε να έχει προβλέψει κανείς τον κορωνοϊό, άλλο τόσο, αν όχι περισσότερο, θα μπορούσε να φανταστεί ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις από την πανδημία για αρκετές επαγγελματικές ομάδες, αλλά περισσότερο για την μουσική και τους ανθρώπους της, για τις τέχνες και τους ανθρώπους της...

Στην παλιά κορνίζα εικονίζονται, ο προπαππούς (λυκοπάπον) του Παναγιώτη Θεοδωρίδη, Σάββας Θεοδωρίδης (Τοσούνογλης) και η προγιαγιά του (λυκογιάγια) Ανατολή Θεοδωρίδου (Τοσουνάβα), γεννημένοι αμφότεροι στην Τραπεζούντα, στο χωριό Γιαννακάντων της Ματσούκας.

Και μας ανάγκασε όλο αυτό, για να μη χαθούμε μεταξύ μας αλλά και για να μην χάσουμε τον εαυτό μας... να περπατάμε μοναχικά στους δρόμους των live και των live streaming στα social media! Προφανώς δεν τα υποτιμάμε. Όλα χρειάζονται. Αναγνωρίζουμε τη συμβολή τους και τα αξιοποιούμε. Ίσως αν δεν υπήρχαν αυτά, να τρελαινόμασταν όλους αυτούς τους μήνες. Όμως η αλήθεια είναι πως νιώθεις σαν να τραγουδάς σε ένα μονόδρομο που κρατά σε «απόσταση» τα τραγούδια σου, από τον κόσμο... Τι να κάνουμε; Είναι δυστυχώς μια αναγκαία, μια νέα, μια ψυχρή συνθήκη. Τώρα, η αβεβαιότητα για το πως θα κυλήσουν οι επόμενοι μήνες, βρίσκεται στο μόνιμο ρεπερτόριο μας. Μιλάω καθημερινά με συναδέλφους. Οι λέξεις, απόγνωση, μελαγχολία, πλέον είναι «φτωχές» να περιγράψουν το τι συμβαίνει στις ζωές του καθενός και της καθεμιάς, να περιγράψουν το αδιέξοδο... Πάνω από 14 μήνες χωρίς ούτε ένα μεροκάματο... Αν δεν το ζήσεις, δε μπορείς να καταλάβεις το συναίσθημα, τι σημαίνει να έχεις οικογένεια, παιδιά και να μην είσαι σε θέση να φέρεις στο σπίτι ούτε τα απαραίτητα και να έχεις την πολιτεία να σφυρίζει φάλτσα και αδιάφορα! Ναι, τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από την ανθρώπινη ζωή, από την προστασία της δημόσιας υγείας. Κανείς δε ζητά να τραγουδήσει ή να παίξει σε χώρους χωρίς να διασφαλίζονται οι συνθήκες. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι οι άνθρωποι της τέχνης, οι άνθρωποι των πολιτιστικών σωματείων πρέπει να αντιμετωπίζονται σε αυτή τη χώρα σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας...

Πόσο παράδοξο ακούγεται, για μία χώρα που στηρίζεται τόσο πολύ στον πολιτισμό της και έχουν γαλουχηθεί γενιές πάνω σε αυτόν. Ένα κράτος που δεν στηρίζει τον πολιτισμό είναι μάλλον «επικίνδυνο» όσο βαρύ κι αν ακούγεται αυτό που λέω. Ιδού πεδίο δόξης λαμπρόν. Να σεβαστεί και να στηρίξει. Με πράξεις. Όχι με ευχολόγια. _ Υπάρχουν καλλιτεχνικά σχέδια για το καλοκαίρι ή παραβιάζω ανοιχτές θύρες; Και να μη μας αφήσουν...εμείς τα όνειρα μας δε θα πάψουμε να τα κυνηγάμε ποτέ! Δε θα μας κόψει κανείς τη «φωνή»... Θεού θέλοντος και Χαρδαλιά επιτρέποντος, ανυπομονώ να ξανά αγκαλιαστούμε, να ξανά χορέψουμε και να ξανά τραγουδήσουμε παρέα. Τα πάντα είναι ο κόσμος, χωρίς τη δια ζώσης συμμετοχή των ανθρώπων είμαστε μηδέν. Ο κόσμος μας συμπαρασύρει. Με την παρουσία, τη συμμετοχή και την αγάπη του, απογειώνει τις ερμηνείες μας. Χωρίς το χειροκρότημα, τα βλέμματα, τις αγκαλιές, τα γέλια, ακόμη και την αποδοκιμασία, χωρίς να υπάρχει η επιστροφή των συναισθημάτων που «γεννάνε» τα τραγούδια...τίποτα δεν είναι ίδιο. Η καλομάνα μ´ έλεεν: Πάντζο, πουλί μ´, όλια με τ´ ανθρώπ´ς ‘ίντανε! Μαναχός ις ούτε σον παράδεισον! Η αλήθεια, το μόνο καλό με την πανδημία ήταν ότι είχαμε πολύ ελεύθερο χρόνο να περάσουμε με την οικογένεια και αγαπημένα πρόσωπα αλλά και να ετοιμαστούμε καλλιτεχνικά, με ενδιαφέρουσες παραγωγές, πολύ όμορφα πράγματα έχουμε έτοιμα, τα οποία ανυπομονούμε να μοιραστούμε σύντομα με τον κόσμο που μας αγαπά και μας στηρίζει διαχρονικά, να τα μοιραστούμε μαζί ...#together δηλαδή, ντο λέωμε και σα ποντιακά!

ΤΟGETHER 21

20 ΤΟGETHER

ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΕΥΚΛΗΣ Δήμαρχος Βοΐου

Προτεραιότητά μας ο πολίτης και η σωστή αξιοποίηση όλων των αναπτυξιακών δυνατοτήτων του Δήμου Βοΐου Μέσα από την οικονομική εξυγίανση και τον σωστό στρατηγικό σχεδιασμό ο Δήμος Βοΐου αποπνέει πλέον έναν αέρα αλλαγής και σταθερότητας. Διανύοντας το δεύτερο έτος της θητείας του ο Δήμαρχος Βοΐου Χρήστος Ζευκλής μας παρουσίασε το μέχρι τώρα έργο της δημοτικής αρχής και τις σημαντικές παρεμβάσεις που έχουν γίνει σε όλα τα επίπεδα διαχείρισης των θεμάτων του Δήμου. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

_ Ποια είναι η σημερινή εικόνα του Δήμου όσον αφορά τα οικονομικά στοιχεία; Μετά από περίπου δύο χρόνια διοίκησης του Δήμου, για πρώτη φορά αποτυπώνεται σε αριθμούς η πολύ σημαντική πρόοδος που έχει γίνει στα οικονομικά και συγκεκριμένα, σας αναφέρω ότι στις δανειακές υποχρεώσεις έχουμε μείωση σε σχέση με το 2019 κατά 150.000€ και στις υποχρεώσεις προς τρίτους κατά 400.000€. Μηδενίσαμε τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς τρίτους άνω των 50 ημερών , ενώ ο μέσος όρος πληρωμής υποχρεώσεων του Δήμου προς προμηθευτές δεν υπερβαίνει τις 29 ημέρες. Σε ένα χρόνο αυξήσαμε τα ταμειακά διαθέσιμα κατά 1,25εκ€, με ποσοστό απορρόφησης των τακτικών εσόδων του επί του προϋπολογισμού 112% Από διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα για εκτέλεση έργων έχουν απορροφηθεί μέσα στο 2020 3,42 εκ €. Όπως αντιλαμβάνεστε, ο Δήμος Βοΐου πλέον στέκει γερά στα πόδια του, ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία. Σε αυτό συνέβαλε η εργατικότητα και η εξαιρετική συνεργασία, παρά τις αντίξοες συνθήκες που αντιμετωπίζουμε, με όλους τους συνεργάτες των οικονομικών υπηρεσιών του Δήμου και τον αντιδήμαρχο Γιώργο Μαγιάγκα.

Από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε τη διοίκηση βασική μας προτεραιότητα ήταν η ανασυγκρότηση των υπηρεσιών του Δήμου . Γι’ αυτό το λόγο προχωρήσαμε στην μεταφορά της Τεχνικής Υπηρεσίας στη Σιάτιστα, διότι θεωρούμε την Υπηρεσία αυτή κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη του Δήμου και υποστηρίξαμε στο έργο της με μηχανικούς από των ιδιωτικό τομέα. Έγινε αναμόρφωση της οικονομικής υπηρεσίας. Επιπλέον, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις υπηρεσίες καθαριότητας και αποκομιδής απορριμμάτων, με στόχο την καλυτέρευση της καθημερινότητας των δημοτών μας. Αξιοποιήσαμε όλα τα προγράμματα Κοινωφελούς Εργασίας, με σκοπό να στελεχωθούν με επιστημονικό και εργατοτεχνικό προσωπικό οι υπηρεσίες του Δήμου. Είναι γνωστό ότι όλοι οι Δήμοι αντιμετωπίζουν προβλήματα υποστελέχωσης. Γι’ αυτό προχωρήσαμε παράλληλα στην αναμόρφωση του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας (ΟΕΥ) ώστε ο Δήμος να αποκτήσει ένα σύγχρονο σχέδιο διοικητικής λειτουργίας και αξιοποίησης του υφιστάμενου προσωπικού και παράλληλα να προκύψουν οι απαραίτητες θέσεις για την πρόσληψη προσωπικού.

_ Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη και ποια θα δρομολογηθούν άμεσα; Ο προϋπολογισμός του τεχνικού προγράμματος για το έτος 2021 είναι 11.177.000€. Σε εξέλιξη βρίσκονται έργα συνολικού προϋπολογισμού 2.346.666,80€ ενώ έχει δημοπρατηθεί ο βιολογικός καθαρισμός της Σιάτιστας, με προϋπολογισμό 3.500.000€. Σε φάση δημοπράτησης βρίσκονται έργα συνολικού προϋπολογισμού 3.664.914€ και στη διαδικασία αξιολόγησης για χρηματοδότηση έργα συνολικού προϋπολογισμού 12.000.000€. _ Πως αντιμετωπίζει ο Δήμος τα προβλήματα της καθημερινότητας σε όλους τους οικισμούς; Η καθημερινότητα είναι ποιότητα ζωής. Εξασφαλίζουμε σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χωριό και οικισμό του Δήμου δρόμους χωρίς λακκούβες, καθαριότητα, καθαρό νερό, φως, αποχετεύσεις, καλοσυντηρημένα σχολεία, ασφαλείς αυλές και παιδικές χαρές, συγκοινωνίες, όμορφους και νοικοκυρεμένους δημόσιους χώρους . Παράλληλα, γίνεται σωστή συντήρηση και αναβάθμιση των αθλητικών εγκαταστάσεων για να μπορούν να χρησιμοποιούνται από τους δημότες μας και τους αθλητικούς συλλόγους. Στο Δήμο μας λειτουργεί Κέντρο εξυπηρέτησης του Δημότη, το 15801, με ανοικτή γραμμή επικοι-

νωνίας Δήμου – δημοτών ολόκληρη την ημέρα, με άμεση διασύνδεση με τις δημοτικές υπηρεσίες, με συνεχή ενημέρωση των δημοτών για την πορεία των αιτημάτων – αναφορών τους. Αξίζει να αναφέρω ότι διαθέσαμε οικονομικούς πόρους στους Προέδρους τον Κοινοτήτων έτσι ώστε άμεσα και αποτελεσματικά να επιλύονται τα προβλήματα των οικισμών. _ Ο Δήμος Βοΐου είναι ένας Δήμος με μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά. Πόσα αρχοντικά βρίσκονται σήμερα στην ιδιοκτησία του Δήμου και τι σχεδιασμός υπάρχει για την αξιοποίηση τους; Όλοι γνωρίζουν τα μοναδικά αρχοντικά της Σιάτιστας και την ισχυρή πολιτιστική της ταυτότητα. Στην ιδιοκτησία του Δήμου αυτή τη στιγμή βρίσκονται το Αρχοντικό Μανούση – Δούκα Τζάτζα (το σπίτι που γεννήθηκε ο Εθνικός ευεργέτης και πανεπιστημιακός Θεόδωρος Μανούσης), για το οποίο έχει υποβληθεί πρόταση προϋπολογισμού 1.932.942,98€ και προβλέπει την αποκατάσταση του μνημείου, την συντήρηση του διακόσμου του, ώστε να επαναλειτουργήσει ως επισκέψιμο μνημείο. Το Αρχοντικό Δίντσιου που στο παρελθόν έχει λειτουργήσει ως ξενώνας και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί άμεσα. Η Διατηρητέα οικία Θεόδωρου Τζώνου, η οποία εδώ και έξι χρόνια βρίσκεται στην ιδιοκτησία του Δήμου. Ο Δήμος άμεσα θα υποβάλλει πρόταση στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα ‘’Αντώνης Τρίτσης’’ για την χρηματοδότηση της μελέτης προϋπολογισμού 61.843,53€ και θα προβλέπει την αποκατάσταση και την χρήση του μνημείου ως χώρο γραφείων και τέλεσης πολιτιστικών εκδηλώσεων. Το Αρχοντικό Μπαρτζώκα στην περιοχή της Εράτυρας. _ Καταφέρατε και αξιοποιήσατε το κτίριο της πρώην Σχολής Δημοτικής Αστυνομίας στο Τσοτύλι, φιλοξενώντας εκεί παράρτημα της Πυροσβεστικής Σχολής. Τι προοπτική υπάρχει σε αυτό το θέμα; Ο Δήμος μας διαθέτει σημαντικό αριθμό εμβληματικών κτιρίων, η αξιοποίηση των οποίων είναι ζωτικής σημασίας. Με το σκεπτικό αυτό αναζητούμε και συζητάμε τόσο με Δημόσιους Φορείς όσο και με ιδιώτες την δυνατότητα της καλύτερης οικονομικής εκμετάλλευσής τους. Στο πλαίσιο αυτό όταν δημιουργήθηκε η ανάγκη και το Αρχηγείο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας ζήτησε τις κτιριακές εγκαταστάσεις της Σχολής Δημοτικής Αστυνομίας, που λειτούργησε κατά το παρελθόν στο Τσοτύλι, ο Δήμος άμεσα τις παραχώρησε. Σύμφωνα με την ενημέρωση που έχω η Πυροσβεστική Ακαδημία, είναι προσανατολισμένη στην αύξηση αφενός του αριθμού των σπουδαστών και αφετέρου στην επιμήκυνση του χρόνου σπουδών, παράγοντες που οδηγούν στην διαχρονική χρήση των εγκαταστάσεων. _ Η περιοχή του Βοΐου προσφέρει πολλές εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Πόση βαρύτητα δίνει η Δημοτική Αρχή στον τουρισμό και ποιος ο προγραμματισμός σας σε έργα και δράσεις που θα ενισχύσουν την τουριστική κίνηση; Ο Δήμος μας είναι ένας μικρός ορεινός Δήμος που βρίσκεται στο κέντρο της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας , σε κομβικό σημείο, επί της Εγνατίας οδού, στο οποίο συμβάλλουν ο κάθετος άξονας που οδηγεί στην Αλβανία και ο κάθετος άξονας Ε65. Αυτό αποτελεί αναμφισβήτητα ένα πλεονέκτημα που αφορά τις εμπορικές και μεταφορικές δραστηριότητες. Το Βόιο διαθέτει καταπληκτική φύση , μοναδικά χωριά , είναι κατάσπαρτο από βυζαντινές εκκλησιές και μοναστήρια και διαθέτει εξαιρετική τοπική κουζίνα , φημισμένα κρασιά και μοναδικές

γιορτές καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου με ισχυρή πολιτιστική ταυτότητα . Συνεπώς κύριο μέλημά μας είναι να καταστεί το Βόιο προορισμός εναλλακτικού τουρισμού. Ο τουρισμός είναι η πρώτη σε ανάπτυξη οικονομική δραστηριότητα παγκοσμίως. Είναι το απόλυτο και το αναμφισβήτητο παγκόσμιο trend. Σχεδιάσαμε για πρώτη φορά μία ολοκληρωμένη τουριστική πολιτική και πολύ σύντομα θα την παρουσιάσουμε και θα μπει σε εφαρμογή. Φτιάξαμε μία ολοκληρωμένη εικόνα του προσώπου της περιοχής μας, σχεδιάσαμε στρατηγική επωνυμία, ιεραρχήσαμε τις προτεραιότητές μας και τονώσαμε τα δυνατά μας σημεία . Σύντομα θα προβληθεί η στοχευμένη καμπάνια που σχεδιάσαμε, που περιλαμβάνει εκτός των άλλων και ταινίες μικρού μήκους. Σε αυτή την φάση όμως εστιάζουμε στο να αναδείξουμε ότι είναι παράλειψη όταν βρίσκεται κάποιος για τουρισμό είτε στην Ήπειρο, είτε στην Δυτική Μακεδονία, είτε στην Θεσσαλία το να μην επισκεφτεί το Βόιο. Είμαστε ένα μαγευτικό μέρος στο κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας και απέχουμε λιγότερο από 140 χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη, τα Γιάννενα, την Λάρισα. Επίσης διαμορφώσαμε κατά το 2020 τρία δημοτικά ακίνητα ως ξενώνες, για να αυξηθεί η δυναμική της φιλοξενίας των επισκεπτών. Επενδύουμε σε σύγχρονες τεχνολογίες διαμόρφωσης της ταξιδιωτικής εμπειρίας. _ Πως θα αξιοποιηθεί η περιοχή του Σισανίου από το Δήμο; Βλέποντας την προοπτική και την δυναμική μιας από τις πιο όμορφες γωνίες του Δήμου μας, προχωρήσαμε , σχεδιάσαμε και συντάξαμε πρόταση στα πλαίσια του προγράμματος Αντώνης Τρίτσης για τη δημιουργία ενός μοναδικού και πρωτότυπου προορισμού εναλλακτικού τουρισμού στη λίμνη Σισανίου. Μετά από πρωτοβουλία και σχεδιασμό της Δημοτικής Αρχής, συντάχθηκε φάκελος έργου, υπό τον τίτλο «Οικοτουριστική ανάπτυξη και αειφόρος διαχείριση παραλίμνιας περιοχής φράγματος Σισανίου » για την αξιοποίηση και ανάδειξη της Τεχνητής Λίμνης Σισανίου. Στη συνέχεια με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου , παραχωρήθηκαν δημοτικές εκτάσεις στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, προκειμένου αυτή, ως ιδιοκτήτης της ευρύτερης παραλίμνιας ζώνης, να προβεί στην κατάρτιση και υποβολή πρότασης, στο Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» στον άξονα προτεραιότητας «Ποιότητα ζωής και εύρυθμη λειτουργία των πόλεων, της υπαίθρου και των οικισμών» της Πρόσκλησης ΑΤ06 με τίτλο «Αστική Αναζωογόνηση» . Βασικός στόχος της σημαντικής αυτής πρότασης, είναι η ανάδειξη και αξιοποίηση της παραλίμνιας και ευρύτερης περιοχής, μέσω της κατασκευής σύγχρονων υποδομών αναψυχής, άθλησης και περιβαλλοντολογικής αναβάθμισης όπως: • κατασκευή ποδηλατοδρόμου • διάνοιξη περιπατητικής διαδρομής • χάραξη πεζοπορικών μονοπατιών • κατασκευή υποδομών αθλητισμού και ανάπαυσης • κατασκευή πλωτής γέφυρας και προβλητών καθώς επίσης και προμήθεια πλωτών μέσων και λιμναίου αθλητικού εξοπλισμού • δημιουργία πίστας αναρρίχησης • ανέγερση δύο κτιρίων με χρήση αναψυκτηρίων και διαμόρφωση των υπαιθρίων χώρων των κτιρίων διαμόρφωση πάρκου περιπέτειας υποδομών προσγείωσης- απογείωσης αερόστατων • εμπλουτισμός της βιοποικιλότητας και κατασκευή παρατηρητηρίων • αποκατάσταση και αντιστήριξη των πρανών πλησίον της λίμνης

• διαμόρφωση της κοίτης του ρέματος που εκβάλλει στη λίμνη και των ακτών της λίμνης Μετά την ένταξη της πρότασης θα δεσμευτούν από το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» τα απαραίτητα κονδύλια για την χρηματοδότηση της κατασκευής, ούτως ώστε το μοναδικό για τα δεδομένα της Βόρειας Ελλάδας έργο, να καθιερώσει την περιοχή μας ως σημαντικό και μοναδικό πόλο έλξης επισκεπτών.

«Είμαστε πεπεισμένοι ότι με όραμα, σχεδιασμό στοχευμένων δράσεων και εξασφαλίζοντας την ευρύτερη συνεργασία, οδηγούμαστε σε μία νέα εποχή για την περιοχή του Βοΐου». Πώς κρίνετε τις ιδιωτικές επενδύσεις σε έναν τόπο; Μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη, την απασχόληση και την τοπική οικονομία; Η ανάπτυξη για να πραγματοποιηθεί χρειάζεται αναπτυξιακό πλαίσιο, πρωτοβουλίες και κυρίως, επενδύσεις. Από τη διεθνή εμπειρία είναι γνωστό ότι για να προσελκυστούν ιδιωτικές επενδύσεις θα πρέπει πρώτα να πραγματοποιηθούν δημόσιες. Ο ρόλος των τοπικών δημοσίων επενδύσεων στην τοπική ανάπτυξη έχει εντοπιστεί και επαληθευτεί διαχρονικά. Ενισχύουν την ελκυστικότητα της περιοχής σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά και συμβάλουν σε μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς και χωρικές ασυνέχειες. Συνεπώς οι δημόσιες επενδύσεις έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε μία περιοχή σαν την δική μας, που χωλαίνει και στο επίπεδο των ιδιωτικών. Χρειάζονται παράλληλα με τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις και σε αυτό τον τομέα έχουμε αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες με σημαντικό άξονα την γρήγορη αξιοποίηση της δημοτικής περιουσίας. Βρισκόμαστε σε συνεχείς επαφές με ιδιώτες επενδυτές και πιστεύω ότι σύντομα θα έχουμε εξελίξεις. Θα πρέπει όμως να έχουμε πάντα στο μυαλό μας και να παλέψουμε για την αποκέντρωση που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία υγειονομική κρίση που παράλληλα έχει μετεξελιχθεί σε μία οικονομική και κοινωνική διαταραχή. Για την περιοχή μας όλη αυτή η κατάσταση συνοδεύεται με την απολιγνιτοποίηση και την κρίση στον τομέα της γούνας . Συνεπώς είμαστε αντιμέτωποι σήμερα με μία πρωτόγνωρη κατάσταση και χρειάζεται να επιδείξουμε ψυχραιμία, ρεαλισμό και να αναλύσουμε διεξοδικά τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Εντός αυτής της πολυπλοκότητας βασική μας επιδίωξη αποτελεί η αύξηση της απορροφητικότητας των χρηματοδοτικών προγραμμάτων, προκειμένου να αντιδράσουμε στοχευμένα, με ταχύτητα και σύγχρονο τρόπο στην ανατροπή αυτής της κατάστασης και να αποτρέψουμε την ενδεχόμενη φυγή των νέων από την περιοχή.

22 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 23

Ν Ι ΚΟΣ Χ Ι ΩΤΑ Κ Η Σ Μ

ιλήσαμε με τον Πρόεδρο του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ κ. Νίκο Χιωτάκη για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και την εναλλακτική διαχείριση και το ρόλο του οργανισμού στην εφαρμογή μιας αποτελεσματικής κυκλικής οικονομίας.

Τα σκουπίδια δεν είναι για πέταμα!

Η Ελλάδα καλείται σήμερα να εφαρμόσει αποτελεσματικές πολιτικές, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να καλύψει τους απαιτητικούς στόχους που έχουν τεθεί τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και από την ελληνική κυβέρνηση. Ένας από τους βασικούς πυλώνες αυτής της προσπάθειας – στον οποίο η χώρα μας πρέπει να επιταχύνει τις δράσεις της – είναι η υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας. Αναλαμβάνοντας ουσιαστικό ρόλο σε αυτό το επίπεδο, ο ΕΟΑΝ υποστηρίζει, ουσιαστικά, την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης, αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον. Με το έργο του, βοηθά την Ελλάδα όχι μόνο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Ε.Ε. αλλά και να βρεθεί στην πρώτη γραμμή, σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΤΑΝΙΑ ΩΤΤΑ

_ Ποιες πολιτικές εφαρμόζει ο οργανισμός που να οδηγούν σε μια αποτελεσματική κυκλική οικονομία; Ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης – ΕΟΑΝ, αποτελεί βασικό πυλώνα για την υλοποίηση μιας νέας εθνικής αντίληψης και στρατηγικής για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα. Αντικείμενό του είναι ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της πολιτικής της χώρας μας για την πρόληψη και την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασιών και άλλων προϊόντων, για τα οποία εφαρμόζονται προγράμματα ανακύκλωσης. Στο πλαίσιο αυτής της αποστολής, εισηγείται σχετικά προγράμματα στον εκάστοτε υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εποπτεύει τη λειτουργία των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (Σ.Ε.Δ.), εκπονεί ή αναθέτει μελέτες, δημιουργεί βάσεις δεδομένων, συμμετέχει σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, οργανώνει προγράμματα εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, ενώ τηρεί και διαχειρίζεται το Εθνικό Μητρώο Παραγωγών συσκευασιών και άλλων προϊόντων (ΕΜΠΑ). _ Ποιες είναι οι δράσεις του οργανισμού και με ποιους φορείς συνεργάζεται ο ΕΟΑΝ; Οι δράσεις του ΕΟΑΝ καλύπτουν σφαιρικά τον τομέα της κυκλικής οικονομίας. Θεσπίζουμε και εποπτεύουμε μέτρα πρόληψης, με σκοπό τη μείωση της δημιουργίας αποβλήτων. Επιδιώκουμε την αύξηση της ανακύκλωσης, μέσω της υλοποίησης προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης, καθώς και την εποπτεία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, ενώ παράλληλα σχεδιάζουμε και υλοποιούμε δράσεις για την εδραίωση της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας, συνάπτουμε στρατηγικές συνεργασίες με φορείς και θεσμικούς εκπροσώπους τόσο της Αυτοδιοίκησης, όσο και της επιχειρηματικότητας. Στόχος είναι να ενισχυθούν οι δράσεις σε τοπικό επίπεδο, αλλά και να τονωθεί η συμμετοχή των πολιτών στην ανακύκλωση μέσα από την παροχή κινήτρων, που θα αναπτυχθούν με άμεση εμπλοκή των Δήμων και των επιχειρήσεων. _ Μπορεί η κυκλική οικονομία να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας; Η κυκλική οικονομία είναι ένα μοντέλο που σήμερα σε όλο τον κόσμο δημιουργεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, κινητοποιεί επενδύσεις, ενθαρρύνει την ανάπτυξη καινοτομιών και δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, σε διάφορα αντικείμενα και σε όλα τα επίπεδα εξειδίκευσης. Έχουμε, λοιπόν, κάθε λόγο να επενδύσουμε στην υιοθέτηση στην υιοθέτηση του συγκεκριμένου προτύπου, προκειμένου να δημιουργήσουμε ζήτηση για καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, να δώσουμε ώθηση σε νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και να αξιοποιήσουμε καλύτερα το ανθρώπινο δυναμικό

της χώρας μας, μέσα από νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας. _ Πως μπορεί να γίνει ορθή διαχείριση των στερεών αποβλήτων και τι εφαρμόζεται σήμερα στα βιοαπόβλητα; Η ορθή διαχείριση των αποβλήτων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην εξοικονόμηση πολύτιμων πρώτων υλών αλλά και στην οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Αυτή η προσπάθεια απαιτεί δράση σε ρυθμιστικό και ελεγκτικό επίπεδο, για την εφαρμογή της αναθεωρημένης νομοθεσίας σε σχέση με τα απόβλητα, αλλά και για την ανάπτυξη των αγορών δευτερογενών πρώτων υλών. Εξίσου απαραίτητη, όμως, είναι και η μετάβαση της κοινωνίας σε ένα νέο καταναλωτικό πρότυπο. Οι δράσεις του ΕΟΑΝ στοχεύουν σε αυτά τα δύο επίπεδα: προωθούν και υποστηρίζουν βιώσιμα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης, ενθαρρύνουν το σχεδιασμό και την παραγωγή προϊόντων που διασφαλίζουν αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων, προωθούν την ανθεκτικότητα και τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίσης των προϊόντων. Η δημιουργία ρεύματος χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων δεν εμπίπτει στο αντικείμενο του ΕΟΑΝ, ωστόσο το τελευταίο διάστημα γίνονται σημαντικά βήματα στον τομέα αυτό από την πλευρά των Δήμων, με την ενίσχυση των «καφέ» κάδων και οχημάτων.

_ Πιστεύετε ότι υπάρχει ελλιπής ενημέρωση του κόσμου σχετικά με τα οφέλη της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας; Οι πολίτες ενδιαφέρονται για το περιβάλλον και θέλουν να ανακυκλώνουν, όπως τουλάχιστον προκύπτει από σχετικές έρευνες. Ωστόσο, αυτό το ενδιαφέρον δεν αποτυπώνεται ακόμη στα ποσοστά ανακύκλωσης στην Ελλάδα, συγκριτικά με άλλες χώρες. Αυτό εν μέρει οφείλεται στο έλλειμμα γνώσης, αλλά και δυσπιστίας σχετικά με τη λειτουργία των συστημάτων ανακύκλωσης. Κεντρική κατεύθυνση, λοιπόν, του ΕΟΑΝ είναι η υλοποίηση δράσεων επικοινωνίας με στόχο όχι μόνο την ευαισθητοποίηση, αλλά και την εκπαίδευση των πολιτών, ώστε η ανακύκλωση και ευρύτερα η κυκλική οικονομία να εδραιωθεί ως τρόπος ζωής. Για τη χρηματοδότηση αυτών των δράσεων, αξιοποιούμε το περιβαλλοντικό τέλος της πλαστικής σακούλας. _ Τι είναι η εναλλακτική διαχείριση; Η Εναλλακτική Διαχείριση περιλαμβάνει μια σειρά από εργασίες, στις οποίες περιλαμβάνεται η συλλογή, η μεταφορά, η μεταφόρτωση, η αποθήκευση, η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και κάθε άλλο είδος ανάκτησης των χρησιμοποιημένων συσκευασιών ή αποβλήτων. Τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης βασίζονται στην αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγω-

γού. Μέσω της παροχής οικονομικών κινήτρων, οι παραγωγοί ενθαρρύνονται να σχεδιάζουν πιο φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα. Αναλαμβάνουν, παράλληλα, την ευθύνη για το κόστος της διαχείρισης των προϊόντων τους, στο τέλος του κύκλου της ζωής τους, όταν δηλαδή αυτά καταστούν απόβλητα. Ο ΕΟΑΝ είναι αρμόδιος για την έγκριση των όρων και την εποπτεία της λειτουργίας των Σ.Ε.Δ. _ Ποιο είναι το μήνυμα του ΕΟΑΝ για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος; Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος μας υπενθυμίζει πόσο στενά συνδέεται η ποιότητα της ζωής μας με την υγεία και τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας. Σήμερα, έχουμε το καθήκον αλλά και τη δυνατότητα να προστατέψουμε το περιβάλλον. Κι ένας τρόπος με τον οποίο όλοι μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά, είναι να αναλάβουμε συνειδητά την ευθύνη τόσο για τη μείωση, όσο και για τη σωστή διαχείριση των απορριμμάτων που παράγουμε: ανακυκλώνοντας συστηματικά και σωστά, με διαλογή των υλικών στην πηγή, αλλάζοντας τις καταναλωτικές μας συνήθειες, αφήνοντας πίσω τα πλαστικά μιας χρήσης και αναδεικνύοντας νέα, βιώσιμα πρότυπα παραγωγής. Η ανακύκλωση είναι ο καλύτερος τρόπος για να κάνουμε την περιβαλλοντική μας συνείδηση καθημερινή πράξη και στάση ζωής. Τα σκουπίδια δεν είναι για πέταμα.

24 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 25

ΝΙΚΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ

Η πανδημία επανέφερε στο δημόσιο διάλογο τις θεμελιώδεις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας Συναντήσαμε τον Νίκο Ανδρουλάκη, Ευρωβουλευτή του Κίνηματος Αλλαγής – ΠΑΣΟΚ και επικεφαλή της Ελληνικής Αντιπροσωπείας Σοσιαλιστών & Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και συζητήσαμε μαζί του για την διαχείριση της πανδημίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, τις προσδοκίες με το άνοιγμα του τουρισμού, την πολιτιστική μας κληρονομιά, την αλλαγή μοντέλου στην Δυτική Μακεδονία, τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της μετάβασης στην επιχειρηματικότητα, την απασχόληση, τον ενεργειακό εφοδιασμό αλλά και τις διαχωριστικές γραμμές-ιδεολογίες του σοσιαλισμού. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: KEΛΛΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ

Πανδημία - Εμβόλια – Τουρισμός - Πολιτισμός _ Ένας χρόνος και κάτι μήνες από την έναρξη της πανδημίας και νιώθουμε ακόμα ευάλωτοι. Ενδέχεται η κοινωνία μας να νοσεί για καιρό ακόμη; Η πανδημία άλλαξε τη ζωή μας, ανατρέποντας βεβαιότητες και δεδομένα με έναν βίαιο τρόπο. Ακόμα και να τελειώναμε σήμερα, θα χρειαζόμασταν αρκετό χρόνο για να ξεπεράσουμε πλήρως τις συνέπειές της. Ευτυχώς, χάρη στην επιστήμη, είχαμε σε χρόνο ρεκόρ ένα εμβόλιο το οποίο μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε. Ο στόχος για τον εμβολιασμό του 70% του ενήλικου πληθυσμού μέσα στο καλοκαίρι είναι εφικτός. Όμως, δεν πρέπει να χαλαρώσουμε. Κανείς δεν είναι ασφαλής, μέχρι να είμαστε όλοι ασφαλείς. Αυτό ισχύει σε κάθε κλίμακα, από μια οικογένεια, ένα χωριό ή μια πόλη, μια χώρα αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα. Μπορεί, λοιπόν, στην ΕΕ να επιτύχουμε ικανοποιητικά ποσοστά εμβολιασμού μέσα στο καλοκαίρι, αλλά στις φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες δίνεται αγώνας για την ανοσοποίηση μόλις του 10% του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι τον Σεπτέμβριο. Πάνω από το 75% των συνολικών εμβολίων έχει χορηγηθεί μόνο σε 10 χώρες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ο εμβολιασμός όλων και η ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια δεν είναι μόνο θέμα αλληλεγγύης αλλά και θέμα κοινού συμφέροντος, υπό την έννοια ότι όσο μένουν ανεμβολίαστοι πληθυσμοί τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης μίας μετάλλαξης που δεν θα καλύπτεται από τα υπάρχοντα εμβόλια, ανατρέποντας έτσι την όποια πρόοδο έχει επιτευχθεί έως σήμερα. Για τον λόγο αυτόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει ενεργά

στον μηχανισμό COVAXτων Ηνωμένων Εθνών, που στόχο έχει να εξασφαλίσει εμβόλια για τουλάχιστον το 20% του πληθυσμού των χωρών μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος. _ Έγινε καλή διαχείριση της πανδημίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο; Τι πήγε λάθος, τι έγινε σωστά; Τι θα έπραττε διαφορετικά το Κίνημα Αλλαγής; Το Κίνημα Αλλαγής άσκησε την πιο υπεύθυνη και γόνιμη αντιπολίτευση στο θέμα τόσο της πανδημίας, όσο και της εμβολιαστικής εκστρατείας. Η κυβέρνηση, μετά από την επιτυχημένη αντίδραση στο πρώτο κύμα, άφησε στη συνέχεια την κατάσταση να ξεφύγει. Περάσαμε, δηλαδή, από το δεύτερο στο τρίτο κύμα της πανδημίαςευρισκόμενοι σε μόνιμοlockdown,επειδή δεν υπήρξε ουσιαστικός σχεδιασμός και αποτελεσματικός μηχανισμός τήρησης των μέτρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά τα πολύ αυστηρά μέτρα που πήραμε, ώστε να διασφαλίσουμε το υπέρτατο αγαθό που είναι η ζωή, η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών έφερε ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα, αύξηση δηλαδή των κρουσμάτων και του αριθμού των νεκρών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα από το Νοέμβριο και μετά να έχουμε χειρότερα υγειονομικά αποτελέσματα, σε σχέση με χώρες που περιόρισαν λιγότερο την οικονομική δραστηριότητα αλλά τηρούσαν τα μέτρα που είχαν αποφασίσει. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η αρχική επικράτηση των εθνικών ανταγωνισμών, αντικαταστάθηκε πολύ γρήγορα από την έμπρακτη αλληλεγγύη μέσα και από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας, του οποίου και ήμουν εισηγητής για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μέσω του παραπάνω Μηχανισμού, πάνω από 90.000 πολίτες επαναπατρίστηκαν, ενώ δημιουργήθηκαναποθήκες με αναγκαίο

υγειονομικό υλικό όπως μάσκες, αναπνευστήρες, στολέςσε 9 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έτοιμα για να αποσταλούν σε όποια χώρα το χρειάζεται. Επιπλέον, η κοινή παραγγελία εμβολίων ήταν μία πραγματική κίνηση αλληλεγγύης,διότι διασφάλισε την ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια όλων των ευρωπαϊκών κρατών. Σίγουρα υπήρξαν προβλήματα, καθώς όπως φάνηκε τα συμβόλαια δεν ήταν διατυπωμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να διασφαλίζουν την έγκαιρη παράδοση τους. Όμως, με τις παραδόσεις να έχουν πλέον ομαλοποιηθεί, οι εμβολιασμοί επιταχύνονται και ο στόχος για την επίτευξη της συνολικής ανοσίας έρχεται όλο και πιο κοντά. _ Θα υπάρξουν ανισότητες με το τέλος της πανδημίας, ποιες θα είναι αυτές; Για την αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της κρίσης, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που έχει ήδη δοκιμαστεί από μία δεκαετή οικονομική κρίση, δεν αρκεί απλώς η επαναφορά της οικονομίας. Απαιτούνται συγκεκριμένα μέτρα, ώστε αυτοί που αναγκάστηκαν για υγειονομικούς λόγους να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους να μπορέσουν να τις ανοίξουν ξανά και να δουλέψουν. Ειδικότερα, δεν πρέπει να σταματήσουν απότομα τα μέτρα στήριξης που κρατούσαν τις επιχειρήσεις ζωντανές όλον αυτόν τον καιρό, γιατί σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύουμε από ένα κύμα απολύσεων και πτωχεύσεων αμέσως μετά το τέλος της πανδημίας. Επιπλέον, πρέπει να αξιοποιήσουμε στον μέγιστο βαθμό το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δις ευρώ, του οποίου η Ελλάδα με 32 δις ευρώ (εκ των οποίων 19 δις σε επιχορηγήσεις και 12,5 δις σε δάνεια) είναι ο μεγάλος κερδισμένος.

_ To κλίμα ευδαιμονίας και υψηλών προσδοκιών για το άνοιγμα του τουρισμού σκοντάφτει ή ενδέχεται να σκοντάψει στην πραγματικότητα; Το άνοιγμα του τουρισμού και η επίτευξη στόχων 45-50% σε σχέση με το 2019, είναι ένας ρεαλιστικός στόχος και ένα απαραίτητο βήμα στη δύσκολη πορείαανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Όμως,επειδή ζούμε ακόμα σε συνθήκες πανδημίας, η πορεία του τουρισμού εξαρτάται απόλυτα και από την υγειονομική κατάσταση της χώρας. Μπορεί, λοιπόν, οι τουρίστες να έρχονται στην Ελλάδα πλέον χωρίς να χρειάζεται να μπαίνουν σε καραντίνα, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα μπαίνουν σε καραντίνα όταν επιστρέφουν στη χώρα τους. Εβδομάδες τώρα, η κυβέρνηση

«Περάσαμε, από το δεύτερο στο τρίτο κύμα της πανδημίας ευρισκόμενοι σε μόνιμο lockdown, επειδή δεν υπήρξε ουσιαστικός σχεδιασμός και αποτελεσματικός μηχανισμός τήρησης των μέτρων». παρουσιάζει ως επιτυχία το πράσινο χρώμα της χώρας στον χάρτη θετικότητας, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), ο οποίος «πρασίνισε» λόγω της προσθήκης των selftests. Ωστόσο, στον χάρτη του ίδιου Κέντρου για τα ταξίδια, όπου προσμετρούνται και άλλοι παράγοντες όπως είναι ο αριθμός των κρουσμάτων, η Ελλάδα -με εξαίρεση την Πελοπόννησο και τα νησιά του Βορείου Αιγαίου- είναι δυστυχώς κόκκινη, πράγμα που συνεπάγεται υποχρέωση καραντίνας των ξένων επισκεπτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πρόσφατη η απόφαση της Μ. Βρετανίας να μην συμπεριλάβει την Ελλάδα, σε αντίθεση με την Πορτογαλία για παράδειγμα, στον κατάλογο με τις 12 χώρες από τις οποίες οι Βρετανοί, όταν θα επιστρέφουν από τις διακοπές τους,δ εν θα χρειάζεται να μπαίνουν σε 10ήμερη καραντίνα. Αποφάσεις όπως αυτή προφανώς και αποτελούν πλήγμα για την εκκίνηση της τουριστικής περιόδου. Για τον λόγο αυτό πρέπει να είμαστε όλοι πολύ προσεκτικοί αλλά και η κυβέρνηση, ιδίως, οφείλει να διασφαλίσει την αυστηρή επιτήρηση της εφαρμογής των υγειονομικών πρωτοκόλλων σε κάθε βήμα άρσης των περιοριστικών μέτρων στην οικονομία. _ Είναι η πολιτιστική μας κληρονομιά ιδιοκτησία λίγων; Όχι. Οφείλουμε όλοι να διαχειριζόμαστε την πολιτιστική μας κληρονομιά πάνω από όλα με σεβασμό. Αυτό δε σημαίνει ότι για την ανάδειξή της δεν δύναται η Ελληνική Πολιτεία να χρησιμοποιεί νέες μεθόδους και εργαλεία, ακολουθώντας πάντα τις υποδείξεις των ειδικών επιστημόνων.

Απολιγνιτοποίηση, Δίκαιη μετάβαση _ Στην Κοζάνη, με την απολιγνιτοποίηση αλλάζουμε μοντέλο. Πιστεύετε πως η μετάβαση θα είναι δίκαιη ή οδεύουμε σε φτωχοποίηση της περιοχής; Η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα και η μετάβαση σε μία νέα οικονομία είναι απαραίτητη. Όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει εις βάρος των περιοχών των οποίων η οικονομία βασίζεται είτε στην παραγωγή ενέργειας από άνθρακα λιγνίτη είτε σε ενεργοβόρες βιομηχανίες. Για να πραγματοποιηθεί ομαλά η μετάβαση σε ένα φιλικότερο προς το περιβάλλον παραγωγικό μοντέλο, χρειάζεται η στήριξη της κοινωνίας και αυτό δεν μπορεί να γίνει με τη φτωχοποίηση περιοχών όπως η Κοζάνη. Η μετάβαση είτε θα είναι κοινωνικά δίκαιη, είτε δε θα γίνει καθόλου. Αυτός είναι και ο λόγος που ήδη από το 2016, όταν συζητούσαμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Ρύπων, είχα προτείνει μαζί με άλλους Ευρωβουλευτές τη δημιουργία ενός Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, το οποίο θα χρηματοδοτούταν από την πώληση των δικαιωμάτων ρύπων. Αν και τελικά, τότε, δεν δημιουργήθηκε το Ταμείο, επιτράπηκε σε κάποιες χώρες να χρησιμοποιήσουν χρήματα από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού που υπήρχε γι’ αυτές τις δράσεις. Δυστυχώς, παρά τις προσπάθειές μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου καταφέραμε να εντάξουμε και την Ελλάδα στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού, λόγω της αδιαφορίας της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ και κάποιων τοπικών παραγόντων στην Κοζάνη, αυτό δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθείμε αποτέλεσμα να χάσουμε ευρωπαϊκά κονδύλια της τάξης άνω του 1 δις.

Τελικά, 5 χρόνια αργότερα, στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας η πρότασή μας έγινε πραγματικότητα και αποφασίστηκε η δημιουργία του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Όμως το μέγεθός του, που ανέρχεται συνολικά στα 17 ,5 δις, όπως επίσης και τα μόλις τα 750 εκατομμύρια που προορίζονται για τη χώρα μας, δεν είναι αρκετά. Χρειάζεται η κινητοποίηση και πόρων από το Ταμείο Ανάπτυξης αλλά και εθνικών πόρων ώστε να διασφαλίσουμε ότι η απαραίτητη απολιγνιτοποίηση δεν θα οδηγήσει στη φτωχοποίηση της περιοχής αλλά, αντιθέτως, θα αποτελέσει μία ευκαιρία ανάπτυξης για την Κοζάνη και ευρύτερα τη Δυτική Μακεδονία. _ Διάχυτος ο φόβος της τοπικής κοινωνίας πως η περιοχή θα «σβηστεί από τον χάρτη». Ποια είναι η θέση σας; Οι ανησυχίες των πολιτών είναι απόλυτα κατανοητές και σεβαστές. Η κυβέρνηση χωρίς να έχει κάνει καμία μελέτη ή να έχει σχέδιο, με καθαρά λογιστικούς όρους, αποφάσισε το κλείσιμο όλων των λιγνιτικών εργοστασίων μέχρι το 2023,και μετατροπή της Πτολεμαΐδα 5 μέχρι το 2028. Όπως καταλαβαίνετε, μία τόσο σοβαρή απόφαση δεν μπορεί να λαμβάνεται χωρίς να υπάρχει πρώτα ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών στην περιοχή. Γι’ αυτό τον λόγο υπογραμμίζω ότι η κυβέρνηση πρέπει να αξιοποιήσει την ευκαιρία των πόρων του Ταμείου Ανάπτυξης, ώστε να χρηματοδοτήσει έργα που θα επιτρέψουν την ομαλή οικονομική απεξάρτηση της οικονομίας της περιοχής από το λιγνίτη. Οι προϋποθέσεις υπάρχουν. Το ζήτημα είναι να υπάρξει και το σχέδιο.

26 ΤΟGETHER

_ Ρήτρα δίκαιης μετάβασης» Πιστεύετε στην αναδιάρθρωση του παραγωγικού προτύπου της Δ. Μακεδονίας και υπό ποιες προϋποθέσεις; Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας για πολλά χρόνια ήταν ο κύριος τροφοδότης ενέργειας της χώρας καθώς συγκέντρωνε πολλές λιγνιτικές μονάδες. Παρόλα αυτά, τα ποσοστά ανεργίας ήταν μεγαλύτερα από τον εθνικό μέσο όρο. Το προηγούμενο παραγωγικό μοντέλο, εκτός από περιβαλλοντικά ξεπερασμένο, ήταν και ανεπαρκές για την κάλυψη των κοινωνικοοικονομικών αναγκών της περιοχής. Επομένως, η απολιγνιτοποίηση μαζί με την εισροή των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάπτυξης, - 32 δις εκ των οποίων τα 19 ως επιδοτήσεις και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, αν αξιοποιηθούν σωστά, μπορούν να επιτρέψουν την αναδιάρθρωση του παραγωγικού μοντέλου της Περιφέρειας προς όφελος τόσο του περιβάλλοντος όσο και των κατοίκων της. _ Μπορούν να αντισταθμιστούν οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της μετάβασης στην επιχειρηματικότητα, την απασχόληση, τον ενεργειακό εφοδιασμό; Νομίζω πως ναι μπορούν, αρκεί να έχουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, να αξιοποιήσουμε τα εργαλεία που μας δίνονται όπως επίσης και τις καλές πρακτικές από άλλες χώρες. Να σας δώσω ένα παράδειγμα, όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό. Πρέπει να ενισχύσουμε το θεσμό των ενεργειακών κοινοτήτων και τη νοοτροπία του παραγωγού που είναι συγχρόνως και καταναλωτής ενέργειας. Αν δημιουργήσουμε τις υποδομές και το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο ώστε να μπορούν οι πολίτες να

είναι οι ίδιοι παραγωγοί της ενέργειας που καταναλώνουν, μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τότε θα έχουμε πραγματοποιήσει πολύ μεγάλα βήματα για την επίτευξη των κλιματικών στόχων και της ενεργειακής αυτονομίας.

Σοσιαλισμός - ΚINAΛ Μπορούμε εν έτη 2021 να μιλάμε για σοσιαλισμό; Πως αυτός προσδιορίζεται σήμερα που κατά κάποιους έχουν ξεθωριάσει οι διαχωριστικές γραμμές-ιδεολογίες; Η πανδημία, αναγκαστικά, επανέφερε στο δημόσιο διάλογο, παγκοσμίως, τις θεμελιώδεις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας. Η αναγκαιότητα για μια ισχυρή Δημόσια Υγεία, που είναι ένας από τους βασικότερους πυλώνες του κοινωνικού κράτους, επανήλθε θεαματικά στο προσκήνιο. Στη χώρα μας ειδικότερα, η αναγκαιότητα περαιτέρω ενίσχυσης

του Εθνικού Συστήματος Υγείας- το οποίο ίδρυσε το ΠΑΣΟΚ- είναι μονόδρομος ώστε νααντιμετωπιστούν οι νέες προκλήσεις, μετά από μια δεκαετία αυστηρής λιτότητας και περικοπής των δημοσιών δαπανών. Παράλληλα, παρατηρείται και σε παγκόσμιο επίπεδο, μια στροφή προς τις πολιτικές αναδιανομής εισοδήματος, όπως η θέσπιση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.Επίσης, στην Ευρώπη, το Ταμείο Ανάκαμψης έσπασε ένα απότα μεγαλύτερα ταμπού στην ΕΕ, καθώς μιλάμε για την πρώτη κοινή έκδοση χρέους, αφού τα 390 δις από τα συνολικά 750 δις του Ταμείου είναι επιδοτήσεις και θα αποπληρωθούν από τον κοινό προϋπολογισμό της Ένωσης. Βλέπουμε ακόμα πάγιες προτάσεις της δικής μας πολιτικής οικογένειας, όπως ένας ελάχιστος φορολογικός συντελεστής για τις επιχειρήσεις, να αποκτούν όλο και περισσότερους υποστηρικτές. Δεν μπορούμε βεβαίως το 2021 να περιμένουμε ότι η σοσιαλδημοκρατία θα έχει τα ίδια ακριβώς αιτήματα με αυτά που είχε πριν από 30, 40 ή 50 χρόνια. Όμως οι αρχές και οι αξίες της παραμένουν αναλλοίωτες και πάντα επίκαιρες.

Yπάρχει στις σκέψεις σας το ενδεχόμενο να διεκδικήσετε ξανά την προεδρία; Δε μαδάω τη μαργαρίτα, έχω πάρει τις αποφάσεις μου. Όμως δε θεωρώ σωστό να ανοίγω μίαεσωκομματική συζήτηση ενώ βρισκόμαστε εν μέσω αυτής της πρωτοφανούς περιπέτειας. Θεωρώ ότι οι προτεραιότητες είναι άλλες. Το φθινόπωρο όταν και προβλέπεται να διεξαχθούν οι εσωκομματικές διαδικασίες θα μιλήσω ανοιχτά, όπως άλλωστε το έκανα και το 2017 που ήμουν υποψήφιος.

• Αγροτικά εφόδια • Ζωοτροφές • Εμπόριο Σιτηρών • Λιπάσματα • Σπόροι • Κτηνοτροφικοί εξοπλισμοί • Αντιπρόσωπος Ιταλικών οίκων κτηνοτροφικών μηχανημάτων, για όλη την Ελλάδα Αρμεκτήρια, Ενσυροδιανομείς, Πλυντικά μαστών

FB: @Βατρα-κουκος-beer-bar IG: @ batrakoukos

Δ/νση. 2ο χιλ. Σερβίων- Κοζάνης T. 24640-22352, 2464047010 T. 6972252490, Κ. 6977585551, 6977565522 e. agroindustriasmpc@gmail.com

28 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 29

Οταν οι ψυχές των εφήβων ονειρεύονται Σ

ε μια δύσκολη χρονιά πολλών περιορισμών η ομάδα του περιοδικού κατάφερε να κυκλοφορήσει το πρώτο τεύχος, με θέμα: «Εμείς και η πόλη: η Κοζάνη μέσα από το βλέμμα των εφήβων». Οι μαθητές κατέθεσαν τη δική τους αιρετική ματιά πάνω στο ένδοξο παρελθόν της πόλης μας, στο δύσκολο παρόν και το γεμάτο προκλήσεις μέλλον. Η ποικιλία των μαθητικών έργων είναι εκπληκτική. Οι μαθήτριες Λίνα Καραδήμου, Παρασκευή Καραπάτσιου, Έρη Μαμάτσιου και Αγνή Μέτσιου έγραψαν ποιήματα· η Βερενίκη Κουταβά, η Κατερίνα Ζαγορίτη, η Ειρήνη Κυρατζίδου, η Ελευθερία Λίτσιου, η Ευαγγελία Ειρήνη Λίτσιου, η Αναστασία Νάνου, η Γεωργία Στεφανίδου και η Ελένη Τσουτζίδου έγραψαν ευρηματικά διηγήματα· η Σαββίνα Κλημαντάκη, ο Πασχάλης Κολοβός, ο Διονύσης και η Μαρία Κοτζαΐτση μάς ταξιδεύουν μέσα από τις φωτογραφίες τους σε άγνωστες γωνιές της πόλης· ο Ανδρέας Βρόντζος, η Μαρία Δάλλα, η Φρειδερίκη Κουντουρά, η Ελένη Ντόλα, ο Γιώργος Σιόγκας και η Γεωργία Στεφανίδου μάς συστήνουν την παράδοση και τον πολιτισμό της Κοζάνης· η Εύη Αργυροπούλου, ο Ανδρέας Βρόντζος, η Μαρία Δάλλα, ο Δημήτρης Ζάχος, ο Γιώργος Κακουλίδης, η Μαρίνα Καντζόγλου, η Βερενίκη Κουταβά αρθρογραφούν για τα προβλήματα της καραντίνας και όχι μόνο· ο Βασίλης Βασιλειάδης, ο Διονύσης Κοτζαΐτσης και η Ιωάννα Κοντού παρουσιάζουν συνεντεύξεις κατοίκων της πόλης· οι Βασίλης Βασιλειάδης και Σαββίνα Κλημαντάκη σχεδιάζουν κρυπτόλεξο και σταυρόλεξο, για να ακονίσουμε τις γνώσεις μας για την Κοζάνη· την πλούσια ύλη συμπληρώνουν παρουσιάσεις βιβλίων, ταινιών και μουσικής, αλλά και ζωγραφιές των Θοδωρή Βλάχου, Γλυκερίας Γκρανοπούλου, Μαρίας Δάλλα, Γιώργου Καζαντσίδη, Μαρίνας Καντζόγλου, Σαββίνας Κλημαντάκη, Πασχάλη Κολοβού, Φρειδερίκης Κουντουρά, Ελευθερίας Κουρκούτα, Λίνας Καραδήμου και Αγνής Μέτσιου. Την εμπειρία τους από τα «Όνειρα Ψυχών» καταθέτουν οι υπεύθυνοι καθηγητές του περιοδικού και οι μαθητές της συντακτικής επιτροπής.

Μπορεί ένα παιδί στο ελληνικό δημόσιο σχολείο να καλλιεργεί τις κλίσεις του, να τις αναδεικνύει και… να ονειρεύεται φωναχτά; Οι μαθητές και οι μαθήτριες του 3ου ΓΕΛ Κοζάνης μπορούν και το αποδεικνύουν με τα «Όνειρα Ψυχών», το μαθητικό λογοτεχνικό περιοδικό του σχολείου. Στην ομάδα του περιοδικού συμμετέχουν πάνω από 40 παιδιά, τα οποία συνεχώς αυξάνονται. Στις συναντήσεις τους, άλλοτε διαδικτυακές και άλλοτε διά ζώσης, γνωρίζονται, ανταλλάσσουν απόψεις, γονιμοποιούν τη φαντασία τους, γνωρίζουν καλλιτέχνες της πόλης μας και φορτωμένα ιδέες, δημιουργούν τα δικά τους έργα: ποιήματα, διηγήματα, άρθρα, φωτογραφίες και ζωγραφιές. Με αυτό τον τρόπο μοιράζονται τα όνειρα, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους για ό,τι τα απασχολεί. ΚΕΙΜΕΝΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ (Φιλόλογος)

Γιώργος Δελιόπουλος (Φιλόλογος): Σε μια δύσκολη, μονότονη, «άοσμη» και «άγευστη» χρονιά, τα κείμενα και οι εικόνες των παιδιών «νοστίμιζαν» τα συνήθως διεκπεραιωτικά εισερχόμενα μηνύματα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Μέσω του περιοδικού τα παιδιά απέδειξαν σε όλους μας ότι δεν ξέρουν μόνο από κινητά και βιντεοπαιχνίδια, πως δεν είναι κενά περιεχομένου, αλλά έχουν «ψυχή βαθιά», που τολμά και ονειρεύεται, αυτό που τα κουρασμένα μάτια των μεγάλων δεν μπορούν.

Άννα Ελευθεριάδου (Φιλόλογος): Μόλις κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του περιοδικού μας, τα «Όνειρα Ψυχών»! Αυτή τη δύσκολη αναμφίβολα σχολική χρονιά δουλέψαμε όλοι μαζί με μεράκι και χαρά. Μοιραστήκαμε όνειρα, σκέψεις και ιδέες, αναδείξαμε πτυχές του εαυτού μας, που κρύβαμε ή αγνοούσαμε, ανακαλύψαμε ένα καινούριο ελκυστικό μονοπάτι που μόνο χαρά και πληρότητα μπορεί να μας χαρίσει. Μακάρι το περιοδικό μας να είναι καλοτάξιδο, «να ’ναι μακρύς ο δρόμος» προς την Ιθάκη μας και «καλές πραμάτειες να αποκτήσουμε», πλούσιοι σε γνώσεις, εμπειρίες και άπειρες όμορφες στιγμές!

Κατερίνα Ζαγορίτη (Α΄ τάξη): Προσωπικά, όταν άκουσα πως θα δημιουργηθεί σχολικό περιοδικό, ενθουσιάστηκα πάρα πολύ. Είναι πολύ ενδιαφέρον να συναναστρέφεσαι με άτομα που έχουν τελείως διαφορετική οπτική για τη ζωή και μαζί με τις δικές σου ιδέες και απόψεις να δημιουργείται κάτι τόσο όμορφο και μοναδικό. Η δική μου δουλειά στο πρώτο τεύχος ήταν το διήγημα «Σε πενήντα χρόνια θα…». Η πιο συχνή ερώτηση που ακούω από τότε είναι: «Πώς σου ήρθε αυτή η ιδέα;». Λοιπόν, μπορώ να πω με σιγουριά ότι αυτή η ερώτηση δεν έχει απάντηση. Η έμπνευση στον κάθε άνθρωπο δεν έχει διακόπτη, για να τον πατάς και να ξεκινάει να σκέφτεται διάφορα σενάρια! Η έμπνευση είναι παντού, ακόμη και στα μικρά καθημερινά πράγματα. Είμαι πραγματικά χαρούμενη και περήφανη που όλη η ομάδα του περιοδικού έβαλε τα δυνατά της, για να δημιουργηθεί αυτό που, για μένα, αποτελεί πλέον ένα έργο τέχνης βγαλμένο από τις ψυχές των εφήβων, ένα έντυπο που αξίζει να διαβάσει κανείς.

Αργύρης Καραθανάσης (Α΄ τάξη): Με το που άκουσα για το περιοδικό, είπα πως δεν πρέπει να αφήσω την ευκαιρία να πάει χαμένη. Έτσι και δήλωσα συμμετοχή. Δεν το περίμενα να συνεχιστεί τόσο τέλεια, αλλά στο τέλος το απόλαυσα και συνεχίζω ακόμα και τώρα. Είναι η καλύτερη εμπειρία που μπορεί να έχει ένας μαθητής. Πιστεύω πως εάν δεν πάρεις μέρος σε ένα σχολικό περιοδικό, δεν μπορείς να καταλάβεις τι εννοώ. Η προσφορά μου στο πρώτο τεύχος ήταν η περίληψη μιας ταινίας για τον Παύλο Μελά, η οποία έχει άμεση σχέση με τη Δυτική Μακεδονία.

Σαββίνα Κλημαντάκη (Β΄ τάξη): Το περιοδικό μας, «Όνειρα Ψυχών», είναι κάτι το ιδιαίτερο. Είναι ένα πολυσέλιδο αριστούργημα, που κρύβει μέσα του ποιήματα, διηγήματα, άρθρα, φωτογραφίες, ζωγραφιές και διάφορα άλλα. Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του ανυπομονούσαμε να δούμε το τελικό αποτέλεσμα. Όταν ήρθε τελικά στα χέρια μας, ενθουσιαστήκαμε. Παρά τη διαφορετικότητα του περιεχομένου και των ατόμων που το δημιούργησαν, είχε συνοχή. Εγώ προσωπικά κάλυψα ένα μέρος του φωτογραφικού υλικού που περιέχεται στο τεύχος. Επίσης, μετά από επεξεργασία φωτογραφιών από τα μέλη του περιοδικού, δημιούργησα τις φωτογραφίες στο εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο. Τέλος, ως μέλος της συντακτικής επιτροπής βοήθησα στην επιλογή γραμματοσειρών και διάταξης του περιοδικού.

ΟΝΕΙΡΑ ΨΥΧΩΝ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

ΤΕΥΧΟΣ 1 ∗ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021

Ιωάννα Κοντού (Α΄ τάξη): Το περιοδικό μας είναι ένας τρόπος έκφρασης για τους μαθητές, καθώς μπορούν να πουν τη γνώμη τους μέσω των κειμένων και των ζωγραφιών. Το αποτέλεσμα είναι πολύ ικανοποιητικό, ενώ το περιοδικό είναι ένας δημιουργικός τρόπος να περάσει κάποιος τον ελεύθερο χρόνο του. Πιο συγκεκριμένα, για τις συνεντεύξεις που πήρα και κατέγραψα στο πρώτο τεύχος, αυτό που ήθελα να δω ήταν αν όλες οι ηλικίες έχουν την ίδια γνώμη για την πόλη μας, καθώς και ποια είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά της. Τέλος, είχα απορία να δω αν τα νέα άτομα θέλουν να μείνουν ή να φύγουν από την Κοζάνη.

Γεωργία Στεφανίδου (Β΄ τάξη): Τα «Όνειρα Ψυχών» είναι ένα μαθητικό περιοδικό, που έχει δημιουργηθεί με πολύ έμπνευση και ομαδική δουλειά πολλών παιδιών του σχολείου μας. Στα πλαίσια του πρώτου τεύχους, με θέμα: «Εμείς και η πόλη: η Κοζάνη μέσα από το βλέμμα των εφήβων», έγραψα ένα άρθρο με θέμα τη ζωή στην πόλη μας τα παλαιότερα χρόνια και συγκεντρώθηκε φωτογραφικό υλικό που αναδεικνύει την Κοζάνη μέσα από μια άλλη ματιά ανθρώπων που έζησαν εκείνη την εποχή και εξιστορούν τις συνθήκες ζωής τους.

3ο ΓΕΛ ΚΟΖΑΝΗΣ

Μπορείτε, λοιπόν, να ξεφυλλίσετε online το πρώτο τεύχος στον παρακάτω σύνδεσμο: https://online.fliphtml5. com/oeubs/xyrg/, για να απολαύσετε τη δημιουργικότητα των παιδιών μας και να προβληματιστείτε μαζί τους. Καλή ανάγνωση!

30 ΤΟGETHER

Μήπως ήρθε η ώρα να ξεκινήσει και το σχολικό #metoo; ΜΑΘΗΤΡΙΑ της Β’ τάξης Λυκείου Τον τελευταίο καιρό γίναμε όλοι μάρτυρες μίας σωρείας καταγγελιών και αποτρόπαιων αποκαλύψεων αναφορικά με περιστατικά σεξουαλικής, σωματικής, λεκτικής κακοποίησης στον χώρο του θεάτρου και του αθλητισμού με τις περισσότερες υποθέσεις να έχουν πάρει ήδη τον δρόμο της δικαιοσύνης. Το ελληνικό #metoo αποτελεί πλέον πραγματικότητα. Κάθε σκεπτόμενος πολίτης, ωστόσο, αντιλαμβάνεται ότι η βία κάθε μορφής υφίσταται και μπορεί να ασκηθεί σε κάθε χώρο, χωρίς ασφαλώς να εξαιρείται το σχολείο από αυτό τον δυσάρεστο κανόνα. Μήπως, λοιπόν, έφτασε η στιγμή τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού να πάψουν να φοβούνται και να μιλήσουν; Εγώ πάντως είμαι έτοιμη να εξομολογηθώ τώρα την προσωπική μου ιστορία! Είμαι μαθήτρια της δευτέρας Λυκείου, αλλά όσα θα εξιστορήσω έλαβαν χώρα πριν από αρκετά χρόνια και συγκεκριμένα όταν φοιτούσα στο δημοτικό σχολείο. Υπήρξα θύμα σχολικού εκφοβισμού («bullying») και αυτή είναι η προσωπική κατάθεση ψυχής για όλα εκείνα που μού συνέβησαν τότε, χωρίς να έχω βέβαια ως παιδί ούτε τη δύναμη αλλά ούτε και το θάρρος να τα αντιμετωπίσω. Αρχικά, όλα ξεκίνησαν όταν το σχολείο στο οποίο πήγαινα έκλεισε και

Πλατεία Νίκης 16, Κοζάνη T. 2461 034777 FB @El-Barrio-Coffee-Cocktail-Specialists IG: @el_barrio_koz

αναγκάστηκα να εγγραφώ σε κάποιο άλλο όπου δεν γνώριζα κανέναν. Όλα για εμένα ήταν άγνωστα και δυστυχώς από την πρώτη κιόλας μέρα κατάλαβα ότι η κατάσταση δεν θα ήταν καθόλου καλή. Όταν πάτησα το πόδι μου στην αυλή του σχολείου, είδα ότι όλοι με κοιτούσαν υποτιμητικά και άκουγα σχόλια, όπως «αυτή είναι η καινούργια», «πώς είναι έτσι;». Μολονότι ένιωσα τουλάχιστον ανεπιθύμητη, δεν έδωσα μεγάλη σημασία και θεώρησα ότι αυτή ήταν η πρώτη αντίδραση και πως στην πορεία θα βελτιώνονταν τα πράγματα. Διαψεύστηκα. Καθώς περνούσε ο καιρός, άρχισα να ζω έναν εφιάλτη, καθώς τα χλευαστικά σχόλια κλιμακώνονταν: «είσαι ό,τι να ΄ναι!», «είσαι χοντρή!», «δεν αξίζεις!» και άλλα παρόμοια… Δε μίλησα. Η κατάσταση όμως είχε γίνει ανυπόφορη και γι’ αυτό μία μέρα κλείστηκα στην τουαλέτα του σχολείου από φόβο, καθώς δεν μπορούσα ούτε να αντιδράσω ούτε να αποφύγω αυτές τις προσβλητικές εις βάρος μου συμπεριφορές. Αυτό είχε ως συνέπεια να μείνω εκεί για τουλάχιστον τρεις ώρες, ενώ όταν με βρήκε η καθαρίστρια και ρωτήθηκα σχετικά είπα πως μάγκωσε η πόρτα. Δε μίλησα. Τα αποτελέσματα της λεκτικής βίας ήταν πλέον εμφανή στη συμπεριφορά μου. Ένιωθα θυμό και τα νεύρα μου ήταν πάντα τεταμένα με αποτέλεσμα να ξεσπάω στα μέλη της οικογένειάς μου, ενώ εκείνοι προσπαθούσαν να καταλάβουν τι ακριβώς μου συμβαίνει. Εν τω μεταξύ, η λεκτική βία δεν άργησε να εκτραπεί σε σωματική, όταν οι θύτες θεώρησαν πως αυτό που έκαναν δεν ήταν αρκετό και αποφάσισαν ότι θα ήταν αστείο να με ρίξουν από τις σκάλες. Αυτή ήταν η πρώτη μορφή σωματικής βίας που υπέστην. Όταν γύρισα στο σπίτι, πονούσε όλο μου το σώμα και τότε είπα στη μητέρα μου «Στο σπίτι είμαι καλύτερα. Νιώθω πιο ήρεμη. Στο σχολείο πρέπει να είμαι πολύ προσεκτική. Κάποιος θα κάνει κάτι που θα με προσβάλει…». Η μητέρα μου προφανώς άρχισε να καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν της άφηνα περιθώρια να ρωτήσει τίποτα περισσότερο. Αυτό συνέβαινε για τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια μέρα που τόλμησα απλώς να υψώσω τη φωνή μου και γύρισα σπίτι με σημάδια στα χέρια μου από μύτες μολυβιών. Οι γονείς μου τα έμαθαν μετά από αρκετό καιρό, ύστερα από την αποκάλυψη μίας ξαδέρφης μου που με είδε να τρώω μέσα στις τουαλέτες. Πάντα ένιωθα πως έφταιγα εγώ. Νομίζω πως κάθε θύμα πιστεύει ότι φταίει το ίδιο για ό,τι του συμβαίνει, ενώ στην πραγματικότητα ευθύνονται αποκλειστικά οι θύτες, τα συμπλέγματα κατωτερότητας και τα στερεότυπα που έχουν στο κεφάλι τους. Κανείς δε γίνεται να είναι ίδιος με τον άλλο και ο καθένας έχει τα δικά του χαρακτηριστικά με την ιδιαίτερη ομορφιά τους. Με ρωτάτε αν έχω αποβάλει την προσωπική μου ενοχή; Η απάντηση είναι καταφατική. Μετά από πολλή προσπάθεια και χρόνο με τον εαυτό μου αποδέχτηκα πλήρως αυτό που είμαι! Έχω πλέον συγχωρήσει όλα αυτά τα άτομα που με είχαν φέρει σε αυτή την κατάσταση, αλλά μου έδωσαν και ένα τεράστιο κίνητρο. Ίσως αυτά τα τέσσερα χρόνια να ήταν τα χειρότερα της ζωής μου, αλλά έχω γίνει ο πιο δυνατός άνθρωπος. Και όποιος μου πει «Γιατί τώρα;», θα του απαντήσω «Γιατί τώρα δε φοβάμαι ούτε ντρέπομαι και γιατί η κοινωνία τώρα είναι έτοιμη να ακούσει!». Αυτή ήταν η δική μου προσωπική ιστορία και έχω να πω σε όλα τα θύματα ένα μόνο πράγμα, «ΜΙΛΑ ΤΩΡΑ! ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ…», ακόμη κι αν έχουν περάσει χρόνια. Ήρθε η εποχή τα θύματα να αντιδράσουν, ώστε να εκλείψουν αυτά τα απαράδεκτα φαινόμενα.

32 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 33

Συνάντηση με την Ελένη Χωρεάνθη ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΡΙΝΑ ΜΙΧ. ΚΑΠΕΛΑΚΗ

Στα χρόνια της πανδημίας…. _ Να σας καλωσορίσω! Αν και δεν μπορώ να σας έχω απέναντί μου… Την ελευθερία στερηθήκαμε και στερούμαστε ακόμα! Πώς έχετε προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες του covid – 19; Η καθημερινότητα των δραστηριοτήτων σας έχει ανατραπεί; Χαίρομαι ιδιαίτερα αυτή μας τη συνάντηση. Ψυχολογικά, ναι. Με έχει επηρεάσει πολύ. Δεν είμαι ο άνθρωπος που μπαίνει σε καλούπια, που ανέχεται αβάσιμους κανόνες. Οπωσδήποτε, μια επιβεβλημένη κατάσταση στέρησης της ελευθερίας, και για να μην απαντώ με γενικότητες, στέρησης απλών, ουσιωδών, ωστόσο, καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως είναι η φίμωση της ομιλίας δια της μάσκας, ως δήθεν προστατευτικού μέτρου, που σημαίνει στέρηση της στοιχειώδους επικοινωνίας, η έξοδος από το σπίτι, το κλείσιμο στο σπίτι, ο ψυχαναγκασμός υπακοής σε κανόνες αστήρικτους, είναι μια πολύ δυσάρεστη κατάσταση. Αλλά μιας και δεν είμαι άνθρωπος της διασκέδασης, της ταβέρνας, δεν αντέχω τη φασαρία, την πολυκοσμία, τη βαβούρα των κέντρων διασκέδασης, δεν μου έλειψαν οι βραδινές έξοδοι. Επειδή πιστεύω στο παρόν, δεν άφησα και δεν αφήνω το χρόνο άδειο. Αυτό τον καιρό του εγκλεισμού συνέχισα τις καθημερινές μου δραστηριότητες με περισσότερο θα έλεγα ενδιαφέρον. Αφοσιώθηκα στη δουλειά που ξέρω να κάνω καλά, να γράφω, δηλαδή και βγήκαν, αναπάντεχα δύο βιβλία, που κυκλοφορούν στην αγορά. Συγκεκριμένα, το 2020 έκλεισε με μια συλλογή διηγημάτων που ήρθε άξαφνα σαν δώρο στα τέλη Νοεμβρίου και εντελώς αναπάντεχα , παραμονή Πρωτοχρονιάς, ακριβώς την ώρα που άλλαζε ο Χρόνος ήρθε μέσω διαδικτύου ό, τι δεν θα μπορούσα να φανταστώ, ένα μελοποιημένο ποίημά μου, το πρώτο μιας σειράς που εξελίχτηκε γρήγορα σε ουσιαστική συνεργασία με τον ίδιο τον συνθέτη και ερμηνευτή και είναι σαν να πήρα τη ζωή μου από την αρχή. Μέσα στην ατμόσφαιρα, λοιπόν, αυτής της χαοτικής πραγματικότητας που διαμορφώνεται για όλους τους ανθρώπους, αναρωτιέμαι ποια μορφή έχει η Ποίηση σε καιρούς πανδημίας και ποιος ο ρόλος των λειτουργών της Η Πανδημία, όσο επικίνδυνη για τη ζωή των ανθρώπων κι αν είναι, μπόρα είναι και θα περάσει. Τώρα, αν είναι οικονομία της φύσης, σύμφωνα με τη μυθολογία και την Παλαιά Διαθήκη για να λιγοστέψουν οι άνθρωποι και για να τιμωρηθούν οι κακοί, δεν ξέρω, γιατί η μπόρα δεν κάνει διακρίσεις, σαρώνει τα πάντα. Η Τέχνη γενικά και ιδιαίτερα η ποίηση είναι η έκφανση του ανθρώπινου πνεύματος, ό, τι πιο ωραίο και υψηλό δημιούργησε η φαντασία του του ανθρώπου. Βέβαια ποίηση σημαίνει δημιουργία, παραγωγή έργου. Και ποίημα είναι κάθε έργο.

Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η φιλία μου με την Ελένη Χωρεάνθη σαν το παλιό καλό κρασί. Κάθε φορά μας εκπλήσσει όμορφα για τον πλούτο που κρύβει μέσα της και δοθείσης της ευκαιρίας τον μοιράζεται μαζί μας! Σήμερα μιλήσαμε για τον υποχρεωτικό εγκλεισμό, την πανδημία και πώς διαμορφώθηκε η καθημερινότητά της στα νέα δεδομένα που επικρατούν, το συγγραφικό της έργο, επιστρέψαμε στα χρόνια της αθωότητας και αναζητήσαμε το νόημα της αληθινής ευτυχίας. Απολαύστε την συζήτηση! Όμως, πόσο η πανδημία του covid – 19, όπως και κάθε συμφορά που πλήττει την κοινωνία, επηρεάζει αρνητικά την ποίηση, δεν είναι τόσο εύκολο να απαντηθεί. Οπωσδήποτε είναι ανασταλτικός παράγοντας. Ωστόσο, η συγκεκριμένη, όσο κι αν φαίνεται ακραίο αυτό που θα πω, σε πολύν κόσμο λειτούργησε θετικά με την έννοια ότι έφερε τα άτομα πιο κοντά έτσι ώστε να επαναπροσδιορίσουν τις μεταξύ τους σχέσεις, να πάρουν τη ζωή τους από την αρχή. Σε άλλους έδωσε την ευκαιρία να ασχοληθούν με τα προσωπικά τους έργα, στο διάστημα τούτο που βιώσαμε. Αν αυτό συνεχιστεί ο κόσμος θα σπάσει. Σε καμιά περίπτωση, βέβαια δεν μπορώ να πω ότι με ενέπνευσε, απλώς δεν επηρέασε ανασταλτικά τις δραστηριότητές μου σε καθηλωτικό σημείο. Αντέδρασα θετικά δουλεύοντας. _ Δεν είναι ματαιότητα να συνεχίζεις να πιστεύεις, να γράφεις, να αγαπάς, να ονειρεύεσαι έναν καλύτερο κόσμο και ένα διαφορετικό αύριο, όταν απειλείται τόσο σοβαρά η ανθρώπινη ζωή

και αναδεικνύεται η ματαιότητα της ανθρώπινης φύσης; Mπορείς να υπάρχεις χωρίς κοινωνούς στις αλήθειες σου; Πολύ σημαντική ερώτηση και οι προβληματισμοί σας καίριοι. Ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με τη ματαιότητα από τη στιγμή της γέννησής του: έχει ήδη χάσει χρόνο από τη ζωή του. Ευτυχώς που δεν έχει συναίσθηση του γεγονότος αυτού και προσπαθεί να δημιουργήσει έργο ή έργα για την όποια αιωνιότητά του, πέραν του αγώνα για επιβίωση και επιβεβαίωση και κυριαρχία επί των άλλων. Πιθανώς, και πολύ φοβάμαι πως, κίνητρο όλων των προσπάθειών μας είναι η υπαρξιακή αγωνία, ο αγώνας να εξασφαλίσουμε την αιωνιότητά μας, να υπερβούμε το ανυπέρβλητο, να καταργήσουμε το θάνατο. Όμως, όσο σύντομη κι αν είναι η ζωή, ο άνθρωπος με αυτήν ακριβώς τη “μετάστασή” του στην άλλη πραγματικότητα, την μετά θάνατον, μετέχει στο έργο της δημιουργίας και της αιωνιότητάς του. Και γι’ αυτόν και μόνο το λόγο, πιστεύω σ’ ένα διαφορετικό μέλλον, ένα καλύτερο αύριο για τον κόσμο.

Αναμνήσεις από τα χρόνια της αθωότητας Από τα χρόνια της αθωότητας, τι είναι εκείνο που ξεχωρίζετε και το κουβαλάτε μαζί σας; Η σχέση μου με τη φύση, με το χώμα, με την απλή ζωή του χωριού, μια άλλη σχέση με το θάνατο, με τα πράγματα και με τους ανθρώπους της υπαίθρου. Κουβαλάω την αγάπη για τον ήλιο, το “Αρχαίο Κάλλος”, τα νερά και το φως της Ελληνικής Οικουμένης, τον πολιτισμό της πέτρας, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, ο πολιτισμός είναι αποτυπωμένος στην πέτρα, στο μάρμαρο, στο χώμα της πατρίδας μου. Και το κυριότερο, δεν απώλεσα την παιδικότητά μου, την αθωότητα να θεωρώ τους ανθρώπους καλούς, να βλέπω τον κόσμο καθαρό, όπως βγήκε από τα χέρια του Δημιουργού. Πώς θα περιγράφατε τη ζωή σας τότε σε μια αντικριστή κοινωνία, όπως εκείνη των παιδικών σας χρόνων, που ενδεχομένως οι άνθρωποι να μιλούσαν περισσότερο για πρόσωπα και λιγότερο για ιδέες; Η ζωή στο χωριό, όπου πέρασα τα δέκα πρώτα παιδικά μου χρόνια, ήταν απλή και φυσική. Οι άνθρωποι δεν είχαν άλλες φιλοδοξίες πέραν εκείνων που είχαν και έχουν σχέση με την καθημερινότητά τους: να εξασφαλίσουν τα αναγκαία για τη συντήρηση της οικογένειας, να είναι γερά τα παιδιά, τα ζώα και τα φυτά τους. Κι ας με συγχωρήσουν οι ψυχές των αγαπημένων εκλιπόντων, νομίζω ότι δεν υπήρχαν διακρίσεις ανάμεσα στα παιδιά και στα ζώα και τα φυτά τους. Όλα ήταν στενά δεμένα με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και εξαρτημένα. Όσο για πρόσωπα, τα μόνα που ενδιέφεραν τον κόσμο της υπαίθρου ήταν του παπά για κανένα γάμο, για τις συχνές βαφτίσεις και, πρωτίστως, για τις συχνές κηδείες, του δασκάλου, του χωροφύλακα και των βουλευτών για τα ρουσφέτια. Για ιδέες ουδείς λόγος. Ιερογλυφικά.

Συγγραφικό έργο _ Το φάσμα των συγγραφικών σας δραστηριοτήτων ευρύ· εκτός από τις ποιητικές σας συλλογές, έχετε ασχοληθεί με την πεζογραφία και το «παιδικό βιβλίο! Πόσο δύσκολο εγχείρημα είναι η εναλλαγή από το ένα πεδίο στο άλλο; Δεν ξέρω πώς ενεργούν οι άλλοι, εμένα πάντως, δεν μου δημιουργεί κανένα πρόβλημα η σύγχρονη ενασχόληση με διαφορετικά είδη γραφής. Όπως και στην κουζίνα μπορώ να κάνω δυο και τρία φαγητά συγχρόνως, εκμεταλλευόμενη τα κενά, έτσι και στο συγγραφικό μου έργο, δουλεύω παράλληλα ένα ποίημα, μια κριτική βιβλίου, απαντάω σε ερωτήσεις, βλέπω και καμιά σελίδα μυθιστορήματος… Μεταβαίνω από το ένα κείμενο στο άλλο, ανάλογα με τη διάθεσή μου. Αυτή η εναλλαγή των τοπίων με ανανεώνει, μου φέρνει καινούργιες ιδέες. _ Στρέφοντας το βλέμμα προς τα πίσω, ποια είναι τα αισθήματα εκείνα που σας κυριαρχούν απαριθμώντας το έργο σας; Όταν γυρίζω πίσω νιώθω θλίψη και χαρά μαζί, Τα συναισθήματα είναι γλυκόπικρα. Συνήθως, το παρελθόν, παρότι τα μικρά μου χρόνια είναι γεμάτα από φύση και ήλιο και φως, κουβαλούν και ανεξίτηλες, βασανιστικές μνήμες από τον πόλεμο του ‘40, από την Κατοχή και τον εμφύλιο, βλέπω τον παλιό κόσμο στον καθρέφτη του παρόντος, δυστυχώς ολόιδιο με τον καινούριο! Ο κόσμος δεν έχει κάνει ούτε ένα βήμα μπροστά στον πολιτισμό της ψυχής του παρά τις τόσες προόδους της τεχνολογίας και της πληροφορικής.

_ Όταν η λογική και η επιστήμη αδυνατούν να απαντήσουν στις αγωνίες του ανθρώπου, αρχίζει ο μύθος! Στο πρόσφατο παρελθόν έχετε ασχοληθεί και με τους Μύθους του Αισώπου, την Ελληνική Μυθολογία, τον Τρωικό Πόλεμο, τους Άθλους του Θησέα...Τι διδασκόμαστε από το μύθο και πόσο χρήσιμος είναι στη φαρέτρα της συγγραφή σας; Η μυθολογία κάθε λαού είναι η ποιητική προσέγγιση και ερμηνεία του κόσμου. Ο άνθρωπος, από την πρώτη ώρα που συνειδητοποίησε την ύπαρξή του μέσα σε έναν άγνωστο, γεμάτο μυστικά και μυστήρια κόσμο, αισθανόμενος την αδυναμία και τη μικρότητά του μπροστά στην παντοδυναμία και το ανεξήγητο των φυσικών φαινομένων, δημιούργησε με τη φαντασία του προστάτες του, τους μεγάλους θεούς και μικρότερες θεότητες, καθ’ ομοίωσή του, με ξεχωριστή αρμοδιότητα τον καθένα. Ο Αίσωπος του οποίου οι μύθοι έχουν στο σύνολό τους ήρωες ζώα με ξεχωριστές ιδιότητες, είναι αλληγορικοί και διδακτικοί. Τα ζώα που πρωταγωνιστούν σε κάθε μύθο είναι επιλεγμένα και “υποδύονται” χαρακτηριστικούς τύπους ανθρώπων, όπως η αλεπού για την πονηριά της, ο λαγός για τη δειλία και τους φόβους του... _ Το 2005 κυκλοφόρησε το Ένας ξένος στην οικογένειά μας με θέμα αντλημένο από την δεξαμενή της μεταναστευτικής λογοτεχνίας. Κατά πόσο αυτές οι αφηγήσεις βρίσκονται σε «ανοιχτή» επικοινωνία με τον πραγματικό κόσμο μέσα στον οποίον διαμορφώνονται και αν αναδεικνύουν προβλήματα των παγκοσμιοποιημένων κοινωνιών μας; Την προσφυγιά την έχω ζήσει από μικρό παιδί μέσα στον ίδιο μου τον τόπο. Στον Εμφύλιο αναγκαστήκαμε να παρατήσουμε το ωραίο μας διώροφο σπίτι στο χωριό και μια αρκετά μεγάλη περιουσία, τα μελίσσια μας και να κατεβούμε σαν “ανταρτόπληκτοι” στον κάμπο, να εγκατασταθούμε κακήν κακώς, μια πολυμελής οικογένεια εννέα ατόμων σε ένα κατώι με όσα από τα πράγματά μας μπορέσαμε να πάρουμε μαζί μας και να ζήσουμε πάνω από μια δεκαετία το δικό μας Γολγοθά. Έτσι, όταν έγραψα το βιβλίο που αναφέρατε, αφορμή παίρνοντας από μια χτυπητή είδηση εφημερίδας, έβγαλα από μπέσα μου, όλα όσα είχα βιώσει ως παρείσαχτο προσφυγόπουλο στο σχολείο, στη γειτονιά, στο χωριό… Οι περιγραφές μου ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Άλλωστε το πρόβλημα “Προσφυγιά” είναι διαχρονικό και παγκόσμιο και με έχει απασχολήσει πριν κάποια χρόνια σε συγκεκριμένο άρθρο στο αφιέρωμα του περιοδικού “Ευθύνη”... _ Στα σχολικά εγχειρίδια υπάρχουν αποσπάσματα από το έργο σας. Αναγνωρίζετε την παιδαγωγική τους αξία; Ναι, υπάρχουν κάποια κείμενά μου σε παλιότερα βιβλία του Δημοτικού Σχολείου “Η γλώσσα μου”, δύο ποιήματα και δύο πεζά. Ως εκπαιδευτικός, αναγνωρίζω την παιδαγωγική τους αξία. _ Πρόσφατα κυκλοφόρησε Η ηλικία της λήθης. Η λήθη έχει ηλικία; Για να είμαι ειλικρινής, η φράση αυτή ως τίτλος έχει τεθεί το 1977 σε ποίημα γραμμένο στο Μεσολόγγι, που είναι το πρώτο ποίημα της ομώνυμης συλλογής. Από ποια αφορμή δεν θυμάμαι. Βρήκα το ποίημα σε κάποιο ξεχασμένο τετράδιο, το θεώρησα ενδιαφέρον και ιδού η συλλογή”Η ηλικία της λήθης”. Τώρα, όσον αφορά την ηλικία της, είμαι σαφής: Δεν έχει ηλικία η λήθη. Πού να θυμάται…

Αντί επιλόγου Ποιο είναι το ζητούμενο της αληθινής ζωής; Κι αυτό το πρόβλημα με έχει απασχολήσει στην ποίησή μου. Απαντώ ευθέως και κατηγορηματικά “Το ζητούμενο” για τον κόσμο είναι η ΑΓΑΠΗ. Χωρίς την αγάπη δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ειρήνη, ελευθερία, ευημερία… Όσο επικρατεί ο παραλογισμός της παραγωγής και εμπορίας όπλων, για να αλληλοσκοτωνόμαστε, ο κόσμος θα είναι ίδιος και χειρότερος. Αυτό που λείπει από τον κόσμο είναι η ΑΓΑΠΗ: “...Το ζητούμενο για τον κόσμο είναι η αγάπη* [...] Δειπνήσαμε με τις σάρκες ενός κόσμου που φεύγει βουτηγμένος στο αίμα […] Ο κόσμος κουράστηκε να υπομένει απόκαμε στη δυστυχία και περιμένει πολλά από τον καθένα μας από σένα κι από μένα Από όλους κι από τα παιδιά. Τραγουδάω έστω κι αν το τραγούδι μου δεν είναι γλυκό Τραγουδάω για το Αύριο ενός καλύτερου κόσμου” Το αιώνιο ζητούμενο είναι η ΑΓΑΠΗ. Όλα τα άλλα έρχονται μετά. *Απόσπασμα από το ποίημα “Το ζητούμενο”, της συλλογής “Η ηλικία της λήθης”. Ελένη Χωρεάνθη Παλαιό Φάληρο, 18 Μαΐου 2021

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Η Ελένη Χωρεάνθη γεννήθηκε στην Αγία Βαρβάρα, του νομού Αιτ/νίας. Σπούδασε Παιδαγωγικά στη Ρ.Π. Ακαδημία, μετεκπαιδεύτηκε δε στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διακρίθηκε και αναγνωρίσθηκε για το πολυσχιδές συγγραφικό της έργο στην ποίηση, πεζογραφία, δοκίμιο, θέατρο, κριτική μελέτη, μετάφραση. Ιδιαίτερο μέλημά της υπήρξε η σπουδή της Γλώσσας μας. Κείμενά της έχουν δημοσιευθεί και δημοσιεύονται στα εγκυρότερα παιδαγωγικά και λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ άρθρα της φιλοξενούνται στον αθηναϊκό και επαρχιακό Τύπο.

34 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 35

ΗΛΙΑΝΑ ΚΛΕΙΤΣΟΓΙΑΝΝΗ

πάθος μου να παίρνει ζωή μα όταν έρχεται εκείνη η στιγμή η καρδιά σου χτυπάει δυνατά. Μα δεν είναι από φόβο νομίζω. Απλά αγωνιάς να δεις πως θα πάει; το πάθος μου είναι κάτι που τραβάει τον κόσμο; Θα αρέσει; Θα αγαπήσουν τη δουλειά μου; Την Αλίκη μου; Θα θέλουν να τη γνωρίσουν; Όλα αυτά έρχονται στο μυαλό σου τη στιγμή που γίνεται όλο αυτό πραγματικότητα. Είναι πολλά τα συναισθήματα μα δεν ξέρω αν ο φόβος είναι μέσα σε αυτά.

Κάποια όνειρα τα αγγίζεις αφού ξυπνήσεις!

Μετά την εκτύπωση

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΓΑΤΑ

Η

Ηλιάνα γεννήθηκε στην Καστοριά στις 19 Ιουλίου 1996, από όπου και κατάγεται. Μεγάλωσε και έζησε στην Κοζάνη. Αποφοίτησε από το 1ο ΓΕΛ Κοζάνης και είναι φοιτήτρια του τμήματος Πολιτικών Επιστημών Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης ενώ απέχει μία ανάσα από το πτυχίο της. Συμμετείχε ενεργά και συχνά σε συνέδρια, εκδηλώσεις όπως και σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα Erasmus. Με αφορμή το ενδιαφέρον της για την πολιτική οργανώνει με επιτυχία Προσομοιώσεις Περιφερειακών Συμβουλίων. H Hλιάνα είναι ένα κορίτσι, με πολλά ενδιαφέροντα, έτοιμη να ζήσει τα πάντα στο έπακρο. Το «Πριν χαθεί το όνειρο» είναι ένα μυθιστόρημα που αγγίζει πολλά συναισθήματα, πολλές πτυχές της ανθρώπινης και εφηβικής ζωής, σκέψεις και ελπίδες το οποίο ξεκίνησε να συγγράφει στα δεκαπέντε της χρόνια!

βεία. Φιλίες, οικογένεια, έρωτας. Είναι μυθοπλασία. Ίσως έχω «κλέψει» κάποιες σκηνές από πραγματικά γεγονότα του περιβάλλοντος μου αλλά δεν βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Προσπάθησα να πλάσω έναν κόσμο, να καλύψω όλο το φάσμα της εφηβικής ζωής, γιατί θεωρώ ότι αυτό λείπει από την ελληνική λογοτεχνία σήμερα. Υπάρχουν μυθιστορήματα που αγγίζουν την ιστορία, μυθιστορήματα που μιλούν για έρωτα, μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, αλλά θεωρώ πως δεν υπάρχουν πολλά μυθιστορήματα με πρωταγωνιστές εφήβους εξιστορώντας τη ζωή τους. Ήθελα να δείξω στους έφηβους λάτρες των βιβλίων ότι τη ζωή τους την έχει ζήσει και κάποιος άλλος, η Αλίκη. Ήθελα να τους δείξω τον τρόπο να κυνηγήσουν τα όνειρά τους γιατί η εφηβεία είναι η πιο σημαντική περίοδος κάποιου για τη μετέπειτα ζωή του.

Η αρχή

Οι χαρακτήρες και ο τίτλος του βιβλίου

Θεωρώ πως η συγγραφή ήταν πάντα κομμάτι του εαυτού μου. Το πως και το πότε ξεκίνησε όλο αυτό για μένα είναι δύο ερωτήματα που με πάνε αρκετά χρόνια πίσω. Ήμουν στο δημοτικό όταν η δασκάλα μας, μας ζήτησε να διαβάσουμε ένα βιβλίο και να γράψουμε λίγα λόγια γι’ αυτό. Τότε διάβασα το πρώτο μου βιβλίο την Πολυάννα κι αυτό υπήρξε η αφετηρία για μένα. Κατάλαβα ότι τα βιβλία έχουν τη μαγεία να σε ταξιδεύουν. Από μικρή κρατούσα ημερολόγιο με σκοπό να μην ξεχάσω ποτέ τα σημαντικότερα πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή μου. Έγραφα σκετσάκια και τους έδινα ζωή με τις παιδικές μου φίλες στην αυλή στο χωριό. Ένα γεγονός που συνέβαινε στεκόταν η αφορμή για να φτιάξω χίλιες δυο εκδοχές για αυτό το γεγονός. Έτσι λοιπόν, αποφάσισα να βάλω τις σκέψεις μου σε μια τάξη και έπλασα σιγά σιγά τον κόσμο της Αλίκης.

Η συγγραφή

Η συγγραφή ήταν πάντα κομμάτι του εαυτού μου. Σκόρπιες σκέψεις αποτυπωμένες σε χαρτί υπάρχουν από διάφορες ηλικίες της ζωής μου. Αυτό που θα μπορούσα ίσως να πω για να απαντήσω πιο συγκεκριμένα στην ερώτησή σας είναι ότι στα 15 μου έβαλα όλες αυτές τις σκόρπιες σκέψεις σε μια τάξη κι ολοκλήρωσα το πρώτο μου μυθιστόρημα.

Το μυθιστόρημα «Πριν χαθεί το όνειρο»

Ήθελα μέσα σε αυτό το βιβλίο να αποτυπώσω όλες τις ανησυχίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί στην εφη-

Οι χαρακτήρες του βιβλίου προέκυψαν σιγά σιγά. Τους έπλαθα καθώς έπλαθα και την ιστορία. Δεν ήταν έτοιμοι από την αρχή. Μόνο η Αλίκη υπήρχε. Ήθελα να είναι μία κοπέλα έφηβη, καλοσυνάτη, δυνατή και αδύναμη ταυτόχρονα και αυτό βρήκα στην Αλίκη. Στην πορεία έπρεπε να βρω τον κύκλο της Αλίκης. Έτσι εμφανίστηκαν οι συγγενείς της και μετέπειτα ήρθαν και οι φίλοι της. Όλοι οι ήρωες είναι φανταστικοί κανένας δεν αντιπροσωπεύει κάποιο υπαρκτό πρόσωπο, έχουν όμως κάποια χαρακτηριστικά από υπαρκτά πρόσωπα του περιβάλλοντός μου, διότι αυτό με βοήθησε στο να κυλήσει πιο εύκολα η ιστορία. Η αλήθεια είναι πως στο κομμάτι της επιλογής τίτλου βοήθησε αρκετά και η μαμά μου. Ο τίτλος τώρα θεωρώ πως είναι κάτι που επιλέγεται στο τέλος. Σίγουρα έχεις κάτι πρόχειρο στο μυαλό σου αλλά τον τελικό τίτλο τον δίνεις αφού έχεις ολοκληρώσει τις σκέψεις σου. Είναι πιο εύκολο έτσι καθώς γνωρίζεις πλέον όλη την ιστορία. Υπήρχαν κάποιοι τίτλοι που απορρίφθηκαν αλλά μέσα από τα γεγονότα, τα βιώματα και τις καταστάσεις που πέρασε η Αλίκη θεώρησα πως αυτός είναι ο τίτλος που ταιριάζει απόλυτα.

Το Εξώφυλλο

Όταν πια όλα ήταν έτοιμα φτάσαμε στο εξώφυλλο. Για μένα θεωρώ πως η επιλογή εξωφύλλου είναι ένα από τα πιο δύσκολα κομμάτια γιατί είναι αυτό που έρχεται σε άμεση επαφή ο αναγνώστης πριν καν διαβάσει την περίληψη. Θεωρώ πως ένα μεγάλο κομμάτι του αναγνωστικού κοινού επιλέγει τα βιβλία

Δεν μπορείς να περιγράψεις ένα τέτοιο συναίσθημα. Πρώτα ήρθε σε ηλεκτρονική μορφή στο emailμου και η χαρά μου ήταν απερίγραπτη. Λίγες μέρες μετά με πήραν τηλέφωνο από τον εκδοτικό και μου είπαν πως μου έχουν στείλει τα αντίτυπα. Περιττό να σας πω πως εκείνο το βράδυ δεν κοιμήθηκα από την αγωνία μου και τον ενθουσιασμό μου. Όταν το έπιασα στα χέρια μου, όταν έπιασα το όνειρο μου στα χέρια μου η καρδιά μου κόντευε να σπάσει. Ήταν μια στιγμή που πραγματικά δεν υπάρχουν λόγια ικανά να περιγράψουν εκείνη τη σκηνή. Είχα στη βιβλιοθήκη μου τόσα βιβλία από τόσους συγγραφείς, τα έπιανα στα χέρια μου και ξαφνικά υπήρχε το δικό μου βιβλίο σε αυτή τη βιβλιοθήκη, έπιανα τη δική μου ιστορία στα χέρια μου. Νομίζω η στιγμή που πιάνεις στα χέρια σου το όνειρό σου, η στιγμή που γίνεται αληθινό, όποιο κι αν είναι αυτό είναι το πιο όμορφο συναίσθημα από όλα.

Το ταξίδι της συγγραφής

Φυσικά. Το ταξίδι της συγγραφής για μένα είναι ακόμη στην αρχή. Όσο έχω έμπνευση και ιδέες δεν θα σταματήσω ποτέ να γράφω. Έχω ήδη σχεδόν έτοιμη την επόμενή μου δουλειά, η οποία χρειάστηκε πολύ προσοχή, πολύ δουλειά και έρευνα καθώς βασίζεται κατά κύριο λόγο σε πραγματικά γεγονότα. Μέσα στο 2021 σίγουρα θα γνωρίσουμε έναν ακόμη κόσμο, διαφορετικό όμως από αυτόν της Αλίκης. Θα δούμε την άλλη πλευρά του νομίσματος. Στο ‘’Πριν χαθεί το όνειρο’’ είδαμε πως οι φίλοι και η οικογένεια στέκονται δίπλα σου όταν τους χρειάζεσαι, στον κόσμο που έρχεται θα δούμε τι συμβαίνει όταν δεν έχεις κανέναν δίπλα σου να σε στηρίξει σε αυτά που αντιμετωπίζεις.

Οι στόχοι

Αρχικά προτεραιότητα για μένα αποτελεί το πτυχίο μου, που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα το έχω σύντομα στα χέρια μου. Παράλληλα όμως η συγγραφή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μου πλέον οπότε συνεχίζω να γράφω και να ετοιμάζω καινούρια πράγματα. Θεού θέλοντος, θα βγούμε νικητές από τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε και θα έχουμε την ευκαιρία με την Αλίκη να συνεχίσουμε τα ταξίδια μας σε όλη την Ελλάδα για να την γνωρίσει ο κόσμος. Μια ευχή Να οπλιστούμε με υπομονή και ελπίδα και θα δείτε ότι στο τέλος θα βγούμε νικητές από όλο αυτό. Όπως λέει και η Αλίκη μου, αν πιστέψεις στον εαυτό σου κι ελπίζεις όλα μπορούν να αλλάξουν πριν χαθεί κάθε σου όνειρο.

που διαβάζει και βάση εξωφύλλου. Τι εννοώ με αυτό; Όταν πας σε ένα βιβλιοπωλείο να αγοράσεις βιβλίο πηγαίνεις σίγουρα στους αγαπημένους σου και στους γνωστούς συγγραφείς. Αν δεν γνωρίζεις ένα συγγραφέα ίσως και να σου περάσει απαρατήρητο το βιβλίο του, εάν όμως σε τραβήξει το εξώφυλλό του μπορεί τελικά να διαβάσεις την περίληψη και να σου αρέσει κάτι που δεν ήξερες. Έτσι λοιπόν ήθελα κάτι που να αντιπροσωπεύει την Αλίκη και τα όσα είχε να πει. Νομίζω πως ο πέτρινος τοίχος, τα ξύλα-κάγκελα και η κοπέλα που αχνοφαίνεται από πίσω περνάει το μήνυμα που ήθελα να καταφέρω να περάσω.

Οι δυσκολίες κατά τη διάρκεια της έκδοσης

Ο δρόμος μέχρι την έκδοση είναι μακρύς και δύσκολος. Θέλει υπομονή, επιμονή και σκληρή δουλειά. Πρέπει να οπλιστείς με δύναμη, ελπίδα και κουράγιο μέχρι να φτάσεις στην έκδοση. Κι ο δικός μου δρόμος ήταν αρκετά μακρύς. Όμως όταν ήρθε εκείνη η ώρα όλα βρήκαν το δρόμο τους σιγά σιγά. Οι άνθρωποι του εκδοτικού ήταν εκεί δίπλα μου και με βοήθησαν πάρα πολύ σε όλα και τους ευχαριστώ πάρα πολύ γι’ αυτό.

Ο φόβος και η αγωνία

Δεν θα το ονόμαζα φόβο! Ήταν περισσότερο αγωνία για το τι μου επιφύλασσε αυτό μου το βήμα. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα μου όνειρα το να δω το

FB: @camelotcoffeecocktailsdrinks T. 2461 021120 KΟΖΆΝΗ

36 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 37

Ι Ω Α Ν Ν Η Σ Δ. Γ ΚΟΥ Τ ΖΙ ΩΤ Η Σ

Ο νέος Γενικός Χειρουργός της πόλης μας Ο Ιωάννης Δ. Γκουτζιώτης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κοζάνη. Έδωσε Πανελλαδικές Εξετάσεις, βγήκε πρώτος στη βαθμολογία στην Κοζάνη, βραβεύτηκε για την επιτυχία του από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια, εισήχθηκε τέταρτος στην γενική σειρά στην Ιατρική του Α.Π.Θ., ταξίδεψε ως την Ουγκάντα για να παρέχει τις υπηρεσίες του, εκπονεί Διδακτορικό, πραγματοποιεί επεμβάσεις στο Ιπποκράτειο ως ακαδημαϊκός υπότροφος και μόλις άνοιξε ιατρείο στην πόλη μας, την Κοζάνη. Ένας νέος επιστήμονας και πολύ επιτυχημένος που αγαπάει τον τόπο του και τους ανθρώπους του, φιλοξενείται στο περιοδικό και μοιράζεται μαζί μας στιγμές, εμπειρίες, γνώσεις και απόψεις γύρω από την υγεία και την επιστήμη. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΡΑ

_ Γεια σας κύριε Γκουτζιώτη! Σας ευχαριστούμε που παραχωρείτε συνέντευξη στο περιοδικό Together για να μιλήσετε για την υγειονομική κατάσταση της πόλης μας, τις επεμβάσεις, την υγεία μας. Πρώτα απ’ όλα όμως, θα θέλαμε να σας συστήσουμε στους αναγνώστες. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για την ακαδημαϊκή σας πορεία μέχρι τώρα; Καλώς ήρθατε στο ιατρείο μου και χαίρομαι που με επισκεφτήκατε! Λοιπόν, έχουμε και λέμε. Το 2005 εισήχθηκα στο Τμήμα Ιατρικής του Α.Π.Θ. Το 2011 αποφοίτησα από την Ιατρική και τον ίδιο χρόνο εξέτισα την στρατιωτική μου θητεία ως οπλίτης ιατρός στο Διδυμότειχο. Το 2012 που απολύθηκα, ξεκίνησα ειδικότητα στην Ε’ Χειρουργική του Α.Π.Θ. στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Το 2018 τελείωσα την ειδικότητά μου ως Γενικός Χειρουργός και το 2019 άρχισα να εκπονώ τη Διδακτορική μου Διατριβή. Από το 2020 είμαι ακαδημαϊκός υπότροφος του Α.Π.Θ. Αυτό σημαίνει ότι ασκώ κλινικό, ερευνητικό και ακαδημαϊκό έργο. Είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία, ιδιαίτερα τα μαθήματα με τους φοιτητές στην Πανεπιστημιακή κλινική. Μου αρέσει που συμμετέχω στην εκπαίδευση των νεότερων συναδέλφων. Έχουν πολύ ωραίες απορίες. Ρωτάνε πράγματα που ίσως να μην τα είχα σκεφτεί ποτέ!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΑΥΡΟΣ

-Για να φτάσετε ως εδώ σημαίνει ότι εργάζεστε σκληρά και έχετε ως κέντρο σας τον άνθρωπο. Θα θέλατε να μου εξηγήσετε γιατί επιλέξατε να γίνετε Γενικός Χειρουργός; Επέλεξα μία ειδικότητα πρώτης γραμμής, γιατί με εξιτάρει η ένταση, η αγωνία, το επείγον και φυσικά το να παρέχω τη βοήθεια σε κρίσιμες στιγμές, Σε όλες τις περιπτώσεις βλέπω το τρίπτυχο· άνθρωπος-πρόβλημα-λύση. Προσπαθώ δηλαδή να δώσω τη λύση σε ένα πρόβλημα.

- Και ενόσω μου μιλάτε, εγώ να σας πω την αλήθεια παρατηρώ το ιατρείο σας. Το βλέμμα μου στάθηκε σε μία φωτογραφία. Πού είστε εδώ; Στην Αφρική ή κάνω λάθος; Αυτή η φωτογραφία είναι από την Ουγκάντα. Την επισκέφτηκα το 2016 και το 2017 μαζί με μερικούς φίλους. Ήταν ιδιωτική πρωτοβουλία. Εκεί χειρουργούσαμε δωρεάν όσους περισσότερους ανθρώπους μπορούσαμε, σε ένα ιδιωτικό εκκλησιαστικό Νοσοκομείο. Δυστυχώς, μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε επεμβάσεις μόνο με περιοχική αναισθησία, καθώς δεν υπήρχαν διαθέσιμοι αναπνευστήρες. Ωστόσο ακόμα και έτσι είναι πολύ σημαντικό, αφού για αυτούς τους ανθρώπους είναι πολύ δύσκολο να φτάσουν σε ένα Νοσοκομείο λόγω της φτώχειας και των υποτυπωδών υποδομών που διαθέτουν ως χώρα. Με τα χρήματα που μαζεύονται από την Ελλάδα γίνεται η εγγραφή όσων περισσότερων παιδιών σε σχολεία ως εσώκλειστα. Τα σχολεία είναι ιδιωτικά,

και έτσι για έναν χρόνο εξασφαλίζουμε σε αυτά τα παιδιά στέγη, νερό, τροφή και εκπαίδευση.

-Θα πηγαίνατε ξανά; Σίγουρα ναι! Απλά λόγω υποχρεώσεων και COVID δεν τα κατάφερα να πάω όλον αυτόν τον καιρό.

-Και τώρα πώς βλέπετε τον κόσμο; Μετά από όλα αυτά που είδατε και κληθήκατε να αντιμετωπίσετε τι σημαίνει για εσάς υγεία; Ποια χώρα πιστεύετε αυτόν τον καιρό χρήζει επείγουσας ανθρωπιστικής βοήθειας; Τι να σας πω! Αυτό που έμαθα από τις επισκέψεις μου στην Ουγκάντα είναι ότι πρέπει να εκτιμούμε αυτά που έχουμε. Μόλις φεύγουμε από τις ανέσεις μας ακόμα κι απ΄ αυτές που θεωρούμε ουσιώδεις, τότε μόνο καταλαβαίνουμε πόσα πράγματα κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη. Για παράδειγμα, εκεί δεν μπορούσα να ανοίξω τη βρύση και να πλύνω τα δόντια μου. Το νερό δεν είναι για αυτήν την χρήση, είναι μόνο για μπάνιο. Η υγεία πάλι είναι μία πολύ σχετική έννοια. Διαφέρει από τόπο σε τόπο και από άνθρωπο σε άνθρωπο. Άλλα προβλήματα θεωρούμε ότι έχουμε εδώ κι άλλα έχουν αλλού. Τώρα έτσι όπως έχει γίνει η κατάσταση όλες οι χώρες έφτασαν στο σημείο να χρειαστούν βοήθεια, ακόμα κι αυτές που θεωρούνται ανεπτυγμένες.

-Άρα, σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά για όλη την ανθρωπότητα. Πιστεύαμε ότι το κακό είναι μακριά από εμάς, πολύ μακριά και εδώ και έναν χρόνο και παραπάνω έχει χτυπήσει και τη δική μας πόρτα. Σε τι οφείλεται η εξάπλωση της πανδημίας, –ιδιαίτερα στην περιοχή μας- πώς το κράτος και οι ίδιοι οι πολίτες μπορούν να οχυρωθούν και να τα καταφέρουν να βγουν αλώβητοι από αυτήν τη μάχη; Ο COVID είναι ένας καινούριος ιός που η μετάδοσή του οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο την περιορίσαμε. Ευτυχώς, που υπάρχουν τα εμβόλια και οδεύουμε προς το τέλος αυτής της κατάστασης.

-Και κάτι ακόμα-αν μου επιτρέπετε- που παρατήρησα σχετικά με τον COVID. Φτάσαμε να μιλάμε μόνο για αυτόν τον ιό και να τον φοβόμαστε. Μοιάζει σαν ένας αόρατος εχθρός. Μάλιστα, έχω σχηματίσει την εντύπωση ότι άλλες παθήσεις και ασθένειες έχουν έρθει σε δεύτερη μοίρα. Ακόμα και το πιο απλό, η εποχική γρίπη φαίνεται να έχει εξαφανιστεί. Ποια είναι η γνώμη σας; Και κυρίως ποια είναι η κατάσταση στα νοσοκομεία και τα χειρουργεία πέρα από αυτά που μας προβάλλουν τα μέσα; Όντως πολλές ασθένειες μπήκαν σε δεύτερη μοίρα, όπως και η εποχική γρίπη που αναφέρατε. Η απάντηση στην ερώτηση γιατί η εποχική γρίπη φαίνεται να έχει εξαφανιστεί είναι πολύ απλή. Η γρίπη μεταδίδεται όπως ο ιός. Και επειδή φορούσαμε τις μάσκες και δεν συγχρωτιζόμασταν, δεν κολλήσαμε. Η κατάσταση πάντως στα νοσοκομεία και τα χειρουργεία της Θεσσαλονίκης-φαντάζομαι και της Αθήνας-ήταν τραγική. Στο β’ κύμα που ο COVID χτύπησε κυρίως τη Βόρεια Ελλάδα, αναβάλλαμε δυστυχώς πολλά. Στοίχισε σε πολύ κόσμο που δεν μπόρεσε να φτάσει ως το νοσοκομείο και να λύσει το πρόβλημά του. Τώρα που εξομαλύνεται η κατάσταση, θα διευθετηθούν.

-Σπουδές, Ουγκάντα, χειρουργεία στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Διδακτορικό, έρευνα, μαθήματα στους φοιτητές και τώρα πια και στο ιατρείο σας στην Κοζάνη. Γιατί; Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κοζάνη. Αγαπάω την πόλη μου και τους κατοίκους της και ήθελα να δραστηριοποιηθώ και εδώ. Μου αρέσει να συναναστρέφομαι με τους ανθρώπους της.

-Εκτός από τα πολύ επείγοντα περιστατικά, τι άλλο έχετε να αντιμετωπίσετε; Θέλω να ρωτήσω δηλαδή, ποιες είναι οι πιο συχνές παθήσεις που χρειάζονται χειρουργείο; Τι έχετε αντιμετωπίσει ως τώρα; Υπάρχουν διάφορα χειρουργεία. Μπορεί να διαρκέσουν από τριάντα με σαράντα λεπτά, έως και 12-13 ώρες, όπως ένα σύνθετο χειρουργείο οισοφάγου. Πάντως ένα ψυχρό χειρουργείο-όπως το αποκαλούμε εμείς-μπορεί να είναι πιο δύσκολο από ένα επείγον. Στη χειρουργική υπάρχουν πολλοί παράγοντες με τους οποίους ερχόμαστε αντιμέτωποι , και έχουν να κάνουν και με την ψυχολογία και την αυτοπεποίθηση του καθενός. Οι πιο συχνές παθήσεις είναι η χολολιθίαση και οι κήλες. Η Γενική Χειρουργική ωστόσο περιλαμβάνει επεμβάσεις που αφορούν τον θυρεοειδή, τον μαστό, τα χειρουργεία της κοιλιάς, βλάβες του δέρματος (σπίλους κύστες, καρκίνο),και την επείγουσα αντιμετώπιση τραύματος.

-Σας έχει τύχει ποτέ να νομίζει κάποιος ότι χρειάζεται κάποιου είδους χειρουργική επέμβαση, ενώ δεν τη χρειάζεται; Ποια ήταν η στάση σας απέναντι σε αυτό; Δεν είναι το πιο συχνό. Μάλιστα, θα έλεγα ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή να πρέπει να πειστεί κάποιος ότι χρειάζεται απαραίτητα χειρουργική επέμβαση, και αυτό το έχω συναντήσει ακόμα και σε περιπτώσεις με καρκίνο ή στα επείγοντα. Παραθέτοντας επιστημονικά δεδομένα προσπαθώ να πείσω τους ασθενείς και να τους διαβεβαιώσω ότι θα καταφέρουμε το καλύτερο δυνατό για την περίπτωσή τους.

-Γιατί οι άνθρωποι φοβούνται τις επεμβάσεις; Πώς ξεπερνιέται αυτό ή δεν ξεπερνιέται; Γενικά όλοι οι άνθρωποι τις φοβούνται. Αυτό που τους τρομάζει περισσότερο είναι το μετεγχειρητικό στάδιο, ο πόνος αλλά και το ότι μπορεί παρά το χειρουργείο να μην δοθεί λύση στο πρόβλημά τους. Παρόλα αυτά, ίσως φταίμε και εμείς οι χειρουργοί και ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τις ανησυχίες του ασθενή προεγχειρητικά.

-Έχω και μία ακόμη απορία. Τι λένε οι ασθενείς έπειτα από μία χειρουργική επέμβαση; Αυτό που ρωτάνε όλοι ανεξαιρέτως είναι· γιατρέ, όλα καλά; Από εκεί και πέρα λόγω της αναισθησίας λέγονται διάφορα αστεία, κυρίως από τους νέους.

-Τόση ώρα που μιλάμε μου εμπνέετε σιγουριά και ηρεμία. Και κάπου εδώ ψάχνω να μάθω τι είναι αυτό που σας δίνει ώθηση και ενέργεια; Όταν με ρωτούσαν τι ήθελα να γίνω μικρός και απαντούσα γιατρός, εννοούσα χειρουργός! Κάνω αυτό που μου αρέσει, πιστεύω στην επιστήμη, περνάω καλά με τους συνεργάτες μου και εκτός από δουλειά το βλέπω σαν μία ευχάριστη ενασχόληση.

-Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Γκουτζιώτη για την όμορφη συζήτηση. Σας εύχομαι κάθε επιτυχία! Και εγώ σας ευχαριστώ για άλλη μια φορά για τον χρόνο σας και τη φιλοξενία της συζήτησής μας στο περιοδικό!

38 ΤΟGETHER

Στη συνέχεια, ως δείγμα γραφής, παρατίθενται οι στίχοι της συλλογής που ακούγονται στο ποιητικό δρώμενο (στα αριστερά οι στίχοι του Γ. Δελιόπουλου και στα δεξιά του Κ. Θ. Ριζάκη):

ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΔΥΟ ΠΡΑΞΕΙΣ

συναντηθήκαμε πριν χωριστούν τι νά ’ψαχνε; τι προσδοκά η ματιά μα ποιος ποτέ κι άραγε πώς το βλέμμα καθηλώνει; της φωτιάς θεατής και με στάχτη στα μάτια μού ξέπλενες άφθορες τόσες πια λέξεις καθισμένη στο χείλος να βλέπω στεγνή τώρα πώς κι άσπλαχνα με σπρώχνεις κι ας με διώχνεις, πουθενά δεν πάω να φύγεις θέλω; τι να πω; πάλι όμως θα το αντέξω; τον υγρό εαυτό μου χαλίκι στον πάτο ’κεί που τα σώματα κυλίστηκαν χαμένα και οι ώρες άδολες μετά και η πόλη πέτρωσε, γίνατε αγάλματα η αλήθεια όπου φοβήθηκες ήλθε χθες μόνη και σε βρήκε και παράτονα της μνήμης άφησε υπόλοιπο ‒ μα εκείνος όχι άνομα επιμένει γητευτής

Οι κατά ανεφίκτου γλυφές, μια νέα σειρά ποιητικών βιβλίων από τις εκδόσεις ΑΩ, αποτελούν την κοινή προσπάθεια δύο ποιητών, του Κώστα Θ. Ριζάκη και του Γιώργου Δελιόπουλου, να «σκαλίσουν» το ανέφικτο και το άρρητο μέσα από τους στίχους τους. Πρόκειται για δύο ποιητές που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές και με εντελώς διαφορετικές καταβολές. Από τη μια πλευρά, ο Κώστας Θ. Ριζάκης (Λαμία, 1960) υπήρξε διευθυντής, συνδιευθυντής, συνεπιμελητής και σύμβουλος έκδοσης σε έξι μέχρι τώρα λογοτεχνικά περιοδικά. Ποιητής, ταγμένος στην αποστολή της Τέχνης του, έχει εκδώσει μέχρι τώρα αρκετά ποιητικά βιβλία. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Επιτάφιος δρόμος, Ποιήματα Α΄ [1985-2010] (εκδ. Κουκκίδα, 2020) και Χώμα με χώμα η μάχη (εκδ. Ρώμη, 2019). Παράλληλα, έχει επιμεληθεί δεκάδες ποιητικά βιβλία και συλλογικούς τόμους. Από την άλλη πλευρά, ο Γιώργος Δελιόπουλος (Αλεξάνδρεια, 1980) έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές μέχρι σήμερα: Μικρός Οδυσσέας (εκδ. Ιωλκός, 2009), Επισκέπτης Άγγελος (εκδ. ΚΔΒΚ, 2015) και Εορδαία Γη (μαζί με τον ποιητή Χρήστο Τουμανίδη, εκδ. Ρώμη, 2019). Επιπλέον, έχει γράψει δύο θεατρικά έργα, ενώ ως συνδιευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού καρυοθραύστις (εκδ. Ρώμη) και υπεύθυνος ύλης στο περιοδικό σταφυλή (εκδ. Κουκκίδα), έχει επιμεληθεί λογοτεχνικά αφιερώματα και συλλογικούς τόμους. Στην πρώτη τους συνάντηση, στο εξαιρετικά καλαίσθητο βιβλίο, κατά ανεφίκτου γλυφές 1: της γυναικός τριάντα παγιδεύσεις, από τις εκδόσεις ΑΩ, οι δύο ποιητές επιχειρούν να μας παρουσιάσουν τη γυναίκα που παγιδεύεται και παγιδεύει. Στα ποιήματά τους άλλοτε μιλά ο άντρας και άλλοτε σε πρώτο πρόσωπο η γυναίκα. Ο έρωτας, οι διλημματικές καταστάσεις, η μοναξιά, η απώλεια, η μνήμη,

η γυναικεία καταπίεση και κακοποίηση, το βάρος της καθημερινότητας, η κραυγή απόγνωσης, όλα αυτά παρελαύνουν από τους στίχους της συλλογής με απρόσμενους τρόπους, για να αποθεώσουν στο τέλος το μυστήριο της γυναικείας ύπαρξης. Στην αρχή της συλλογής υπάρχει ένα κατατοπιστικό εισαγωγικό κριτικό σημείωμα. Το υπογράφει η λογοτέχνης και φιλόλογος Ευσταθία Δήμου. Έργα της είναι οι ποιητικές συλλογές, Στη Σπορά των αστεριών (εκδ. Νέος Αστρολάβος/Ευθύνη, 2011), Σονέτα (εκδ. Gutenberg, 2016), Απώλεια Λήθης (Οι Εκδόσεις των Φίλων, 2019) και η συλλογή διηγημάτων Κλέφτες + Αστυνόμοι (εκδ. Γκοβόστη, 2020). Η Ευσταθία Δήμου σημειώνει: «Οι διαφορές και οι διαφοροποιήσεις στον τρόπο, τη μέθοδο και τη στόχευση που μπορούν να συναχθούν από την περιήγηση στην ποιητική χώρα καθενός από τους δύο ποιητές, έρχονται για να επιβεβαιώσουν ότι αρμονική συνύπαρξη και δημιουργική επικοινωνία μπορεί να υπάρξει μόνο όταν οι διαχωριστικές γραμμές είναι ευκρινείς. Γιατί μόνο έτσι μπορεί να γίνει αντιληπτή η βαθύτερη συγγένεια, ο δεσμός και τα σημεία εκείνα στα οποία οι δύο δημιουργοί συγκλίνουν και συναντιούνται. Οι δρόμοι, λοιπόν, μπορεί να είναι διαφορετικοί, η τροχιά όμως είναι η ίδια και οδηγεί, στη συγκεκριμένη περίπτωση, στην ανάδυση της βαθιάς πίστης στις δημιουργικές δυνάμεις που εμποτίζουν και εμπλουτίζουν τη ζωή και την τέχνη. Η εκκίνηση από τη γυναίκα δίνει τον ρυθμό και τον τόνο και επιτρέπει στους δύο δημιουργούς να εξακτινωθούν στους ποιητικούς τόπους της αγάπης, της τέχνης, του έρωτα, της ζωής και να διαδηλώσουν την ελπίδα και την εμπιστοσύνη τους στην τέχνη της ποίησης ως τέχνη της αγάπης. Η πορεία είναι ανοδική και το βλέμμα στραμμένο ψηλά. Ακόμα κι όταν ακουμπά στη σκληρή όψη της ζωής,

ακόμα κι όταν βυθίζεται στο μαύρο, ακόμα κι όταν αντικρύζει το κακό, ξέρει πως ό,τι τελικά θα απομείνει θα είναι μόνο η εικόνα του ποιήματος, η ψυχή του ποιήματος, η ψυχή του ποιητή». Η ποιητική συνομιλία συμπληρώνεται από τέσσερα έργα της εικαστικού και ιστορικού τέχνης Γλύκας Διονυσοπούλου, η οποία έχει συμμετάσχει σε πάνω από 30 ομαδικές εκθέσεις και έχει συνεργαστεί με πολλές γκαλερί. Παράλληλα, ασχολείται με την Performance, την εικαστική επιμέλεια εκθέσεων, ενώ είναι μέλος των εικαστικών ομάδων «ΦΛΩΡΟΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΙ» και «ΕΝ ΦΛΩ». Από το 2019 έχει αναλάβει και την εικαστική επιμέλεια του λογοτεχνικού περιοδικού καρυοθραύστις. Η Γλύκα Διονυσοπούλου και η δημοσιογράφος Πέννυ Τομπρή (ραδιοσταθμός 958FM) απαγγέλουν από κοινού στίχους της συλλογής, άλλοτε εναλλάξ και άλλοτε επάλληλα, δημιουργώντας ένα ακανόνιστο και ασύμμετρο ηχητικό αποτέλεσμα, στα πλαίσια ενός ποιητικού δρωμένου, με τον τίτλο «Ποίηση σε δύο πράξεις», το οποίο ηχογραφήθηκε στην πλατφόρμα zoom και προβάλλεται στη διεθνή έκθεση Platforms Project 2021, την πιο δυναμικά αναπτυσσόμενη καλλιτεχνική συνάντηση διεθνώς. Για να το παρακολουθήσετε, ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

https://platformsproject.com/platforms2021-teaser/platform/en-flo/project/en-flodyo-pagideymenes-gynaikeies-fones-s/.

ντυμένη χρυσοκέρατη στα ρούχα της βιτρίνας το χέρι του άπλωνε συχνά τρυγούσε τον καρπό τους στάλα δεν έχυσα ντροπή στην ανθισμένη άνοιξη

Τα βλέμματά μας κυλιόμενα μπαλόνια

και μηρυκάζοντας το χώμα περιμένω

και τα κορμιά λιμπίζονταν λουσάτων γυναικών

στο φεγγερόν μεσοπολύφωτου την γύμνια ποιου θ’ αντανακλάς ποιου πόνημα ο καθρέφτης; θα με καθίσουν ένοχη στο ποίημα – πώς παροπλίστηκε η θεά στα χώματα σε λάσπες; δε βρίσκω άκρη να πιαστώ – αχ μια ζωή χωρίς ζωή πώς ζαλικώνει ελπίδα; Συγχώρεσέ με αν μιλώ σαν ηλιοτρόπιο στραμμένο στο σκοτάδι νυχτώνει κάποτε ο καιρός μαύρα κρεμώντας κρόσσια μία λέξη όμως φθάνει από την πηγή και θα ξαναγίνεις ποίημα. να κατευθύνεις το κορμί πάντα προς το παράθυρον και θα είχες ταξιδέψει τη λαχτάρα σου κι ότι αρμοστής εξάπαντος σκυφτή και ας η αγάπη!

40 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 41

Aερολογίες

Η Ελένη και… το sum up

KEIMENO: ΛIΛΑ ΚYΡΟΥ

KEIMENO: ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΡΑ

Όπου και να πάμε αυτό συζητάμε· Σαν να μην έχουμε μνήμες φέτος, κλεισμένοι στο σπίτι με φαγητό (κι όταν χτυπούσε το κουδούνι από το ντελίβερι, τι χαρά!), μάστερ σεφ και σερβάιβορ, με μυστικές συναντήσεις σε σπίτια, με μηνύματα για εξόδους, με φόβο να μην κολλήσουμε εμείς ή οι δικοί μας άνθρωποι, με το αίσθημα της βαρεμάρας ή με το αίσθημα ότι παραγνωριστήκαμε. Ήρθαμε σε στενότερη επαφή. Συσφίξαμε ή χαλαρώσαμε σχέσεις. Γνωριστήκαμε ή και παραγνωριστήκαμε. Είδαμε ποιοι μας αναζητάνε ή ποιοι μας ξεγράφουν. Μάθαμε ποιοι μας θέλουν πραγματικά, ποιοι μας σκέφτονται. Είδαμε την ανασφάλεια, το κόμπλεξ, τη σιγουριά με άλλο μάτι. Κάναμε τις μεγάλες γιορτές μικρές, σβήσαμε και κεράκια και είπαμε ότι αυτός ο χρόνος δεν μετράει. Ή μήπως μετράει; Σχεδόν εμβολιαστήκαμε-ελπίζω-με χαρά ή γκρίνια. Σχεδόν επιστρέψαμε στην κανονικότητα. Βήμα, βήμα. Ανοιχτή εστίαση, ανοιχτά μπαρ, επιστροφή στη δουλειά ή και όχι. Κάνουμε σχέδια για διακοπές με τον φόβο·λες να μας ξανακλείσουν από Φθινόπωρο; Πω, άλλος ένας χειμώνας έτσι από τις έξι μέσα; Σχεδόν την πατήσαμε. Μπαίνει το καλοκαίρι, τα ρούχα λιγότερα, η ντουλάπα πιο χαρούμενη, φλοράλ κι έτσι για εμάς τα κορίτσια, βερμούδες για τα αγόρια. Πετάμε, ξεχνάμε, συνηθίζουμε. Το περάσαμε κι αυτό. Πάμε για άλλα τώρα! Για άλλες ιστορίες. Ιστορίες του έξω, της παρέας, της καρδιάς. Σε ένα ποτήρι μπύρα με αλκοόλ ή άνευ, σε ένα κοκτέιλ με παγάκια, σε ένα τζιν με στυμμένο, ο κόσμος ανοίγεται μπροστά μας, έτοιμοι να ρουφήξουμε την κάθε στιγμή και να αναπληρώσουμε το κενό, τα ΚΕΝΑ. Σε ένα σελφ τεστ που μας περιμένει. Αρνητικό για να είναι όλα θετικά. Σε όλα τα πλας αυτού του καλοκαιριού ένα sum up για ό,τι περάσαμε εφέτο

«Το βαλς» Ε

να μικρό σημαδάκι στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου σε αναγκάζει να δεις τον κόσμο μέσα από αυτό. Ακόμα και η αναμονή στα φανάρια σου αφήνει χρόνο να ανακαλύψεις λίγο ακόμα τον μικρόκοσμο αυτόν που μοιάζει όλο και πιο ίδιος με το πέρασμα του χρόνου. Πόσα ανεκπλήρωτα όνειρα, πόσα δεν τολμήσαμε τελικά; Ένα τεράστιο «Αν» στροβιλίζει στο μυαλό και φτιάχνει πιθανά σενάρια…Πως θα ήταν η ζωή αν …Τώρα ίσως να μιλούσαμε ακόμα αν…Θα ήμουν αλλιώς αν… Όλα θα ήταν αλλιώς αν… Ρουτίνα, ίδιοι δρόμοι, αδιέξοδα, υποχρεώσεις, ίδιοι και απαράλλαχτοι άνθρωποι και όλα αυτά που ορκιζόμασταν πως δε θα κάνουμε, γιατί δεν ήμασταν ίδιοι με τους άλλους… Κάθε μέρα ακολουθείς το ίδιο πιστό πρόγραμμα, η ίδια απάντηση στην ερώτηση τι κάνεις; Δουλειά-σπίτι, σπίτι-δουλειά. Πόση μιζέρια και θλίψη μπορεί να χωρέσει σε μία απάντηση; Άδειες απαντήσεις σε γεμάτες νόημα ερωτήσεις. Άδειασαν οι άνθρωποι και έχουν και αυτοί το ίδιο σημάδι στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου τους. Αυτός ο μικρόκοσμος αρχίζει και μεγαλώνει επικίνδυνα και αρχίζει και στριμώχνεται στους τσιμεντένιους τοίχους. Τώρα είναι αργά! Όνειρο απατηλό! Ακατόρθωτο για μένα! Αποκλείεται! Ούτε καν! Φράσεις που αποκλείουν οποιαδήποτε αλλαγή, που κλείνουν παράθυρα για να μην μπει ούτε ηλιαχτίδα. Πότε

KEIMENO: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ δεν είναι αργά για ένα καλό πλύσιμο του παρμπρίζ που θα τα βλέπεις όλα πεντακάθαρα ακόμα και αν το σημάδι μείνει εκεί θα μάθεις να βλέπεις τα πράγματα ακόμα και με μια μικρή κουκκίδα πάνω τους. Ακόμα και σημαδεμένα. Οι γκρι τοίχοι εύκολα γίνονται άσπροι αρκεί να είσαι διαθέσιμος να τους βάψεις με χρώμα. Να ξεχνάς τα παράθυρα ανοιχτά για να κάνει ρεύμα και αν μετακινεί η δύναμη του

αέρα τα μικροπράγματα σου, ακόμα και αν τα σπάσει στο πάτωμα να χαμογελάς και να τα αντικαταστείς με καινούργια. Τη φράση «θα τα παρατήσω όλα και θα φύγω», μην την αγνοήσεις, μην προσποιηθείς πως τάχα δεν την εννοούσες, να το κάνεις λίγη τόλμη, πολύ θάρρος, ελάχιστη αποφασιστικότητα και μπόλικη αισιοδοξία χρειάζεται για να τα καταφέρεις. Την ζωή μας την αλλάζουμε εμείς, όταν είμαστε σίγουροι πως θέλουμε πραγματικά τότε μόνο μπορούμε να την αλλάξουμε. Μα, η ευτυχία είναι υπόθεση προσωπική. Είναι ένα βαλς, που προκύπτει ξαφνικά και αναπάντεχα. Εκεί που κάνεις κατάκοπος τις τελευταίες δουλειές της ημέρας για να σε βρει η επόμενη λιγότερο αγχωμένο και κουρασμένο.

- Παράτα τα θα τα κάνεις αύριο!

- Αποκλείεται!

- Άστα και έλα να χορέψουμε…Να έτσι! Ένα βαλς!

- Τρελάθηκες; - Πάψε και ακολούθα τα βήματα μου… Μουρμούρισε την μουσική. Το πρώτο βαλς κουρασμένο μεν, αξέχαστο δε… Και ο μικρόκοσμος, ο κόσμος μας, ο δικός μας κόσμος έγινε χορός. Ένα βαλς της στιγμής, που κρατά τόσο όσο η ευτυχία στον κόσμο τούτο.

Ο εισπνεόμενος ἀήρ, το αέριο στρώμα που περιβάλλει τη γη, αυτό το ζωογόνο απαραίτητο στοιχείο για την ύπαρξη της ζωής κρίθηκε πολύ βλαβερό για τον οργανισμό μας, η απευθείας εισπνοή με τον μέχρι τώρα «καθαρό αέρα» είναι επιβλαβής στον άνθρωπο για την ακρίβεια. Απαραίτητη κρίθηκε μετά την έξοδο από την οικεία μας, η χρήση ενός καλύμματος μπροστά στο στόμα και στη μύτη, ένα φίλτρο μιας χρήσης, αποστειρωμένο ή όχι, ή υφασμάτινο για πολυχρησία, πλύσιμο στους 90° βαθμούς. Σε περίπτωση που εισέλθεις μοναχός στο μηχανοκίνητο όχημα που φέρει κινητήρα και δεξαμενή, κρίθηκε αναγκαία η τοποθέτηση υφάσματος, ύφασμα με τα δυο λαστιχάκια στα άκρα του. Επιβλήθηκε ανά πάσα ώρα και στιγμή, εφόσον απομακρυνθείς από τον ιδιωτικό προσωπικό σου χώρο. Επιβλήθηκε καθολικά. Οι επεξηγήσεις που βασίζονται σε λογικές αρχές δεν έχουν νόημα, παντού και πάντα χρήση μάσκας… Την επεξήγηση όπου υφίσταται συνωστισμός, ο κλειστός χώρος με πολυκοσμία θεωρήθηκε περιττή. Επειδή χρειάζεται κόπος, στύψιμο εγκεφαλικών κυττάρων να κρίνεις πότε θα τη φοράς και πότε όχι...Προέβλεψαν και μας έβγαλαν από τη διαδικασία να ενεργοποιήσουμε την κριτική μας ικανότητα, και μας το επιβάλλουν καθολικά, παντού και πάντα. Ακόμη κι αν περπατάς μόνος, μες στην απόλυτη ησυχία της φύσης, έχεις στον νου σου ότι μπορεί να βρεθεί ένας, όχι πολλοί, ένας είναι αρκετός να σου κόψει πρόστιμο για την ανευθυνότητα σου. Στη σκέψη και μόνο της πληρωμής του καθόλου ευκαταφρόνητου ποσού ενός μηνιάτικου τετράωρης εργασίας, ναι όντως σε υποχρεώνει να σκεπάσεις το ½ του προσώπου σου. Παντού και πάντα, αυτός ο φόβος που δημιουργείται προκειμένου να μην πληρώσεις, φυλάει τα έρμα. Και για να μην πληρώσεις, φοράς μάσκα, γίνεσαι αυτόματα υπεύθυνος, νομοταγής. Ο φόβος δημιουργεί νομοταγείς πολίτες. Ανεξάρτητα κινήτρου, ο στόχος είναι οι νομοταγείς/υπεύθυνοι πολίται με οποιοδήποτε τρόπο. Η κατάληξη είναι να ακολουθούμε τις καθολικές εντολές ακόμη κι αν επέλθει ρήξη με τη λογική. Είναι μικρής σημασίας η επικράτηση της νομιμοποίησης της ηλιθιότητας, συμφέρει για πολλούς λόγους, τουλάχιστον θα είμαστε «υπεύθυνοι».

Νεράιδα Κοζάνης fb: @Anemochadi IG: @anemochadi_restaurant Τ. 2464 024333

42 ΤΟGETHER

Ένα χρόνο μετά ΚΕΙΜΕΝΟ: ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΖΟΥΡΚΑ

Me voilà dans le bruit et dans le silence (μτφρ.Here I am in the noise and in the silence) Barbara Pravi

Ε

Ένα χρόνο μετά τις «Εκατό μικρές ανάσες», τότε που η ακατανίκητη τάση φυγής μου επέλεξε το αυθόρμητο, αυτό το καλοκαίρι εισέβαλε, ασυναίσθητα, σχεδόν νομοτελειακά και τόσο άβολα, όπως ακριβώς έφυγε. Με τις αφορμές πιο ηχηρές από ποτέ, και εμφανώς απελευθερωμένες, ας μην ξοδέψουμε άλλες ανάσες σε σταθμίσεις. Μην ψάχνεις το θαύμα σε δοτές μαγικές διαστάσεις, υπερφυσικές και άπιαστες. «Συμμετοχή σε θαύμα» είναι μια μυστική ανατολή που γίνεται σαγηνευτική δύση και ένα τυχαίο αεράκι στην κουφόβραση του Μαΐου. «Δεν έχει πρόσωπο, μα πρόσωπα αλλάζει»... Όσα έγραψε αυτό το ζεστό μεσημέρι, πριν έρθουν τα κορίτσια, το πρώτο του καλοκαιριού, στην πιο καλά κρυμμένη γωνιά της πόλης για καφέ, δε φάνταζαν τόσο μακριά από την καθημερινότητά της. Εκεί, σε μια ήσυχη γειτονιά, θα περνούσαν όλο το καλοκαίρι τους πεπεισμένες ότι δεν είχαν ανάγκη για τίποτα άλλο, πέρα από ό,τι εκείνο μπορούσε να τους προσφέρει. Εκεί, σε εκείνη τη γωνία, χωρίς να τους ταξιδεύει κάποιο γνώριμο τραγούδι - ERROR - Not found - Απαγορεύτηκε επ΄αόριστον- βρήκαν την αφορμή να δουν το σημαινόμενο. Από το μεσημέρι, μέχρι να νυχτώσει, ο κόσμος όλος γυρνούσε από το τραπέζι τους. Μπορούσαν να φτιάξουν ένα καλοκαίρι από το μηδέν και στα μέτρα τους. Αυτό το καλοκαίρι έχει στις αποσκευές και στη διάθεση του όλο το χρόνο ανασύνταξης που εκείνες χρειάζονταν. Φεύγοντας θα πάρει μαζί του ό,τι βαρύ και φορτικό τις κρατά πίσω. Δεν είναι εύκολο να μην ανοίγουν οι πόρτες που θέλεις, αυτές που ανοίγουν όμως ίσως σε οδηγήσουν σε αυτό που χρειάζονται περισσότερο από όλα. Είναι απατηλή η επιθυμία, όταν γίνεται αυτοσκοπός. Δε θα φοβηθούν την έκθεση. «Voilà», χωρίς ερμηνευτικά, χωρίς αστερίσκους και χωρίς καμία

Γιαπράκια, λαχανόπιτα, πρασόπιτα, γίδα ή ζυγούρι στη γάστρα, σουτζουκάκια σμυρνέικα, κεμπάπ χοιρινό, κότσι, τηγανιά κοτόπουλο και μανιτάρια στη σχάρα είναι λίγα από αυτά που μπορείτε να δοκιμάσετε

στο παραδοσιακό Κρασοπωλείο

Εν Βελβεντώ

εξήγηση. Θα πάψουν να αναζητούν δανεικές στιγμές, θα αποδεχθούν όσες θα έρθουν συνειδητά, χωρίς πρόσκληση. Συσκέφθηκαν και αποφάσισαν ότι δε θα ανησυχούν για ό,τι δεν έρχεται, δεν θα αγχωθούν για ό,τι τις αποφεύγει επιδεικτικά. Όταν έγινε η μετάβαση από τους καφέδες στο παγωμένο κρασάκι, εκεί μεταξύ μέρας και νύχτας, πήραν τις μικρές, αλλά μεγάλες αποφάσεις που ανέβαλαν τόσο καιρό, από φόβο προς το άγνωστο. ...Συμμετοχή σε θαύμα είναι να προχωράς με ό,τι έχεις, να δημιουργείς το αύριο ζώντας στο σήμερα. Συμμετοχή σε θαύμα είναι να χαμογελάς όταν το τώρα σου καταρρέει χωρίς να το περιμένεις. Συμμετοχή σε θαύμα είναι να μη φοβάσαι τον εαυτό σου. Να τον καταρρίπτεις και να ξεκινάς από την αρχή. Συμμετοχή σε θαύμα είναι να μη ντραπείς που αλλάζεις. Ποιός δεν κάνει λάθη; Συμμετοχή σε θαύμα είναι να μη φοβάσαι

Ο

να εκτεθείς ενώπιον όλων, να μην ακούς τα σχόλια του κόσμου (ποιός είναι ο κόσμος;)...

Κοίταξαν γύρω τους. Οι ώρες είχαν περάσει απότομα. Ο καθαρός ουρανός, το βραδινό αεράκι, η ησυχία της πόλης στις πιο κρυμμένες και όμορφες γωνιές της, εκεί που οι παρέες δε χρειάζονται ούτε τη μουσική, για να καταλάβουν το τραύμα ήταν...μια συμμετοχή σε θαύμα. Δεν πρόλαβε να γράψει περισσότερα, βιάστηκαν να φύγουν, ήταν ήδη 12.30 και σαν να τελείωνε ο κόσμος αυτή την υπέροχη νύχτα. Πριν καλά καλά το καταλάβουν, έπρεπε να πληρώσουν. Μέχρι να συνεννοηθούν για την καλοκαιρινή «απόδραση» της επόμενης ημέρας, και βιαστικά να αποχωριστούν, δεν είδαν ότι ξέχασε το κείμενο της στο τραπέζι και έτσι «Η συμμετοχή σε θαύμα» έπεσε στα χέρια κάποιου που πήρε τη σκυτάλη συνέχισε την ιστορία… Το be continued...

κρόκος είναι ένα δυναμικά, εξελισσόμενο προϊόν με σημαντικές προοπτικές στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Ο συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών έχει αποκτήσει σύγχρονες εγκαταστάσεις, θέτει νέες αρχές για την οργάνωσή του και εκπαιδεύει το προσωπικό και τους καλλιεργητές εφαρμόζοντας καινοτόμα προγράμματα. Παράλληλα, σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς αλλά και με την αμέριστη συμπαράσταση των τοπικών φορέων έχει θέσει σημαντικούς στόχους για την προώθηση του κρόκου. Τα σημαντικότερα βήματα αφορούν στην προβολή και προώθηση του προϊόντος με δυναμικό marketing, τη βελτίωση της συσκευασίας και τη γνωστοποίηση των χρήσεων του κρόκου στην εγχώρια αγορά. Μια σημαντική προοπτική είναι η δημιουργία υποδομών που θα συμβάλλουν στην επέκταση της καλλιέργειας και άλλων αρωματικών φυτών στην περιοχή θέτοντας έτσι νέες προοπτικές για βιολογικές και αποδοτικές καλλιέργειες.

Ειρήνης & Φιλίας 1, Βελβεντός Τ. 2464032636

44 ΤΟGETHER ναυαγίων, ξύλα θαλάσσια, κοχύλια και βότσαλα. Εκεί τον συναντά μαζί με την τρίτη σύζυγο του και μεγάλο έρωτα της ζωής του τη Ματίλντε Ουρούτια, ο Αντόνιο Σκάρμετα , νεαρός δημοσιογράφος τότε σε μια εφημερίδα πέμπτης κατηγορίας , όπως αναφέρει ο ίδιος στο προλογικό μέρος του διάσημου βιβλίου του “ Ο ταχυδρόμος του Νερούδα” ‘’...στα υγρά γραφεία αυτής της εφημερίδας ψυχορραγούσαν κάθε νύχτα οι ψευδαισθήσεις μου να γίνω συγγραφέας. Έμενα εκεί μέχρι τα ξημερώματα, αρχίζοντας καινούργια μυθιστορήματα που τα άφηνα στη μέση ,απογοητευμένος από το ταλέντο και την τεμπελιά μου. Ξέρω ότι πολλοί ανυπόμονοι αναγνώστες θα αναρωτηθούν πως ένας αποδειγμένα τεμπέλης όπως εγώ μπόρεσε να τελειώσει αυτό το βιβλίο, όσο μικρό κι αν είναι . Μια εύλογη εξήγηση είναι ότι έκανα δεκατέσσερα χρόνια να το γράψω” .

ΠAΜΠΛΟ ΝΕΡΟYΔΑ « Εγώ είμαι», ονομάζεται το τελευταίο μέρος του Canto Heneral, του κορυφαίου ποιητικού έργου του Χιλιανού νομπελίστα ΚΕΙΜΕΝΟ: ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΊΔΟΥ Νομικός -Δικηγόρος. Έχει λάβει πρόσθετη εκπαίδευση λογοτεχνίας -μετάφρασης και είναι επίσημη μεταφράστια της Ιταλικής γλώσσας.

T

ο “Εγώ Είμαι” αποτελεί ένα αυτοβιογραφικό ποιητικό κείμενο που καλύπτει τα χρόνια από τη γέννηση του και τον τόπο καταγωγής του έως τη στιγμή που εκδιωγμένος από το καθεστώς του δικτάτορα Βιδέλα, προσπαθεί να διαφύγει, να επιβιώσει και να ολοκληρώσει το ποιητικό αυτό έργο, που τον καθιέρωσε παγκόσμια και του προσέδωσε την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση. Ο Νερούδα είναι σαράντα πέντε χρονών, γράφει κυριολεκτικά με τη σκανδάλη στον κρόταφο αφού οι διώκτες εκτελεστές του τον ακολουθούν κατά βήμα με σκοπό την εξόντωσή του. Μιλά για τον τόπο καταγωγής του, τους γεννήτορες του, τις σπουδές του και τις χώρες που επισκέφθηκε ως πρόξενος, τη συμμετοχή του με το ποιητικό του έργο στον Ισπανικό Εμφύλιο, τη μεγάλη του αγάπη για τη δεύτερη σύζυγο του, την κατά είκοσι χρόνια μεγαλύτερη του, αργεντινή ζωγράφο Δέλια ντελ Καρρίλ …” Από έναν πόνο μεγάλο από καμάκια μυτερά, χύθηκα μες στα νερά σου αγάπη μου, σαν άτι που καλπάζει καταμεσίς στην οργή και στο θάνατο κι ευθύς το καλοδέχεται ένα μήλο πρωινό, ένας χείμαρρος ανατριχίλας σε ρουμάνια παρθενικά ...Και ποιος δε σ’είδε , τρυφερή, γλυκιά μου, στον αγώνα, πλάι μου, σαν οπτασία, με όλα τα γνωρίσματα του αστεριού ;”. Στο επιλογικό αυτό μέρος του Γενικού Άσματος, εμπεριέχονται οι δύο Διαθήκες του ποιητή, πραγματικές διαθήκες αφού στο ταξίδι της διαφυγής διαμέσου των Άνδεων, προκειμένου να περάσει στην Αργεντινή και από κει αεροπορικώς στην Ευρώπη συνάντησε πολλές φορές τον θάνατο.

Διαθήκη ΙΙ “ Τα παλιά βιβλία μου, συλλεγμένα σ’ όλες τις γωνιές του κόσμου, σεβάσμια μέσα στην μεγαλόπρεπη τυπογραφία τους, τ’αφήνω στους νέους ποιητές της Αμερικής, σ’αυτούς που μια μέρα θα υφάνουν στο βραχνό που διακόπηκε αργαλειό τις αυριανές σημασίες” . Παρότι επεβίωσε του διωγμού και της πεντάχρονης εξορίας του, ο Νερούδα επιστρέφοντας στη Χιλή σε ηλικία πενήντα ετών ,εκτελεί τα υποσχόμενα στη δεύτερη διαθήκη του, χαρίζοντας στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο, τη διαβόητη συλλογή του, αποτελούμενη από δεκάδες χιλιάδες τόμους , σπάνια χειρόγραφα και πρώτες εκδόσεις. Χαρίζει ακόμη στο πανεπιστήμιο τη συλλογή του από κοχύλια ,που αγαπούσε βαθύτατα και συγκέντρωνε επί δεκαετίες. Διαθήκη Ι “ Στα συνδικάτα του χαλκού , του νίτρου και του κάρβουνου , το σπίτι μου αφήνω πλάι στη θάλασσα της Ίσλα Νέγρα . Θέλω εκεί να ξεκουράζονται τα τέκνα τα κακοπαθιασμένα της πατρίδας μου , που τη χάλασαν τα τσεκούρια και οι προδότες, που μες στο αίμα της τ’ άγιο την έπνιξαν και την κατάντησαν κουρέλια ηφαιστειακά. Θέλω στον καθάριο έρωτα, που περιτρέχει την επικράτεια μου να ξαποσταίνουν οι αποσταμένοι, να τρώνε στο τραπέζι μου οι πολυπικραμένοι, να γέρνουνε στην κλίνη μου οι λαβωμένοι” . Στην Ίσλα Νέγρα -Μαύρο Νησί, είχε αποκτήσει ένα μικρό παλιό σπίτι και το έφτιαχνε σιγά σιγά με τον ιδιαίτερο τρόπο που αυτός αγαπούσε, γεμάτο στοιχεία και απομεινάρια της πολυαγαπημένης του θάλασσας ,ακρόπλωρα πλοίων, κομμάτια

Στηριγμένο σε πραγματικές στιγμές της ζωής του Πάμπλο Νερούδα , στο νησί της Ίσλα Νέγρα και περιπλέκοντας σκηνές και ιστορικά γεγονότα από τα χρόνια της εξορίας του στην Ιταλία, το αριστουργηματικό βιβλίο του Αντόνιο Σκάρμετα, Ardiente Paciencia - “ Ο ταχυδρόμος του Νερούδα”, όπως αποδόθηκε στα ελληνικά , προκάλεσε το παγκόσμιο ενδιαφέρον και αποδόθηκε δύο φορές στη μεγάλη οθόνη με μεγάλη επιτυχία. Η αρχική μεταφορά του στηρίζεται σε διασκευή για τον κινηματογράφο από τον ίδιο τον συγγραφέα το 1983 και η ταινία απέσπασε τιμητικές διακρίσεις σε παγκόσμια κλίμακα. Το 1994 παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας μια καινούργια εκδοχή του σε σκηνοθεσία του Μάικλ Ράντφορντ ,με πρωταγωνιστές τους Φιλίπ Νουαρέ, Μάσιμο Τροϊζι και Μαρία Γκράτσια Κουτσινότα. Η ταινία με τίτλο Il Postino, είναι ιταλική κινηματογραφική παραγωγή του 1994. Το σενάριο είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα Ardiente Paciencia του Αντόνιο Σκάρμετα και ακολουθεί αρκετά πιστά την πλοκή του, με τη διαφορά ότι η ιστορία εκτυλίσσεται στην Ιταλία του ’50 και όχι στη Χιλή της δεκαετίας του ‘60. Αφηγείται τη σχέση του νεαρού ταχυδρόμου Μάριο Ρουόπολο, κατοίκου του νησιού με τον εξόριστο Νερούδα που καλλιεργείται μέσα από τη μεταφορά της αλληλογραφίας του συγγραφέα, την επαφή με το ποιητικό του έργο , την αμοιβαία γνώση των ζωών τους και των ονείρων τους. Με τη βοήθεια του ποιητή, ο Μάριο κατορθώνει δια μέσου της ποίησης να γοητεύσει την εκλεκτή της καρδιάς του Μπεατρίτσε (Βεατρίκη), ένα όνομα που παραπέμπει στην αγαπημένη του εθνικού ποιητή των Ιταλών, Ντάντε Αλιγκέρι. Η ταινία κέρδισε διεθνείς διακρίσεις, έλαβε το Όσκαρ πρωτότυπης μουσικής και τρία βραβεία της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, το βραβείο σκηνοθεσίας, μουσικής και καλύτερης μη αγγλόφωνης ταινίας.

Υ.Γ.

Ο Αντόνιο Σκάρμετα γεννήθηκε το 1940 στην Αντοφαγάστα της Χιλής. Σπούδασε φιλοσοφία και φιλολογία στη χώρα του και στη Νέα Υόρκη και από το 1967 ως το 1973 δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Χιλής. Το 1973 εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, όπου ασχολήθηκε με τη συγγραφή σεναρίων και τη σκηνοθεσία ταινιών και θεατρικών έργων .Παράλληλα δίδασκε σαν επισκέπτης καθηγητής σε διάφορα βορειοαμερικάνικα και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια .Το 1990 επέστρεψε στη Χιλή και ίδρυσε το Ινστιτούτο Γκαίτε στο Σαντιάγο. Έγραψε διηγήματα και μυθιστορήματα, που μεταφράστηκαν σε διάφορες γλώσσες και απέσπασαν επανειλημμένα τιμητικές διακρίσεις. Διακρίθηκε επίσης και σαν μεταφραστής λογοτεχνικών έργων. (Από το εμπροσθόφυλλο του βιβλίου “Ο ταχυδρόμος του Νερούδα”, εκδόσεις Ωκεανίδα 1996 , μετάφραση από τα ισπανικά Λήδα Παλλαντίου).

Μουράτη 3, Κοζάνη | 24610 29915 www. trypokarydos.gr - e.mail: trypokarydosbeer@gmail.com • fb: @Trypokarydos.BeerBar.Restaurant

ΚΟΖΆΝΗ Ι. Τράντα 16 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ Β.Κωνσταντίνου και Νοσοκομείου 1 ΝΈΟ ΚΑΤΆΣΤΗΜΑ “Οπτικά Κάτανας” στα ΓΡΕΒΕΝΆ FB @Optika-Katanas W. katanas.gr

46 ΤΟGETHER

ΤΟGETHER 47

Θαλασσινά και αφρίζοντα

Θ ΟΔ Ω Ρ H Σ Τ Ζ Α Λ Α Ζ I Δ Η Σ

Το χαμόγελο του πελάτη είναι η επιβράβευση για έναν μάγειρα

Ο Κώστας Μπουζούκης διάβασε τις διευλεύσεις των πλανητών και υπογράφει τις αστρολογικές μηνιαίες προβλέψεις του για όλους μας!

Ο μάγειρας διαμορφώνει την ταυτότητα της κουζίνας ενός μαγαζιού. Ο σεφ Θοδωρής Τζαλαζίδης αναλαμβάνει την κουζίνα του Πέρπιρα, ενός από τα πιο αγαπημένα στέκια της Κοζάνης και υπόσχεται ότι το νέο μενού θα αγαπηθεί και θα ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό.

Η καλή κουζίνα ξεχωρίζει από τα σωστά υλικά, τα κατάλληλα σκεύη και εργαλεία που χρησιμοποιούνται και τις τεχνικές μαγειρικής ώστε το αποτέλεσμα να είναι αυτό που θέλει ο πελάτης, δηλώνει ο Θοδωρής Τζαλαζίδης. _Ο Πέρπιρας είναι ένα αγαπημένο στέκι της πόλης. Θα γίνουν αλλαγές στο μενού ; Τι να περιμένει ο πελάτης στο εξής; Ο Πέρπιρας είναι και θα συνεχίσει να είναι ένα από τα αγαπημένα στέκια της πόλης΄. Συνδυάζει την απλότητα, το όμορφο περιβάλλον και την ποιότητα σε ότι προσφέρει. Εγώ θα βάλω τις δικές μου πινελιές στο υπάρχον μενού και σύντομα θα γίνουν αλλαγές που θα ικανοποιήσουν ακόμη και τον πιο απαιτητικό πελάτη. Αυτό που εγγυόμαστε είναι ποιότητα στο φαγητό, πολύ καλή εξυπηρέτηση, καθαρό και άνετο περιβάλλον, καλή διάθεση και αγάπη γι’ αυτό που κάνουμε.

ΖΥΓOΣ 23.9-22.11

Είναι ένας μήνας με πολλές αλλαγές. Τον προηγούμενο μήνα είχαμε ανάδρομο Ερμή και σας ζάλισε λίγο. Έφερε τα πάνω κάτω στα επαγγελματικά και τώρα θα φέρει τα κάτω πάνω στα ερωτικά. Γι’ αυτό φορέστε το μαγιώ σας, πάρτε μια βαθιά ανάσα και βουτήξτε στη δράση του πολέμου.

Οι εντάσεις πέφτουν , τα νεύρα σιγά σιγά θα αρχίσουν να χαλαρώνουν. Σημαντικό για σένα είναι να προσέξεις τα επαγγελματικά σου και να σκεφτείς τις συνεργασίες σου, το οικογενειακό περιβάλλον σε προφυλάσσει. Ένα ταξιδάκι έρχεται να σε δροσίσει.

ΤΑYΡOΣ 21.4-20.5 Ταυράκι μου, ταυράκι μου και σταθερό πουλάκι… το λέω επειδή είσαι ένα ηφαίστειο που βράζει. Το καλοκαίρι που έρχεται θέλει από σας να προχωρήσετε στην ανακάλυψη του χαμένου θησαυρού. Κάντε αυτό που καλά γνωρίζετε, ταξίδια με το πειρατικό στα νησιά του Αιγαίου.

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ: ΤΆΝΙΑ ΏΤΤΑ _Πως αποφάσισες να ασχοληθείς με τη μαγειρική; Αν και δεν είχα καμία απολύτως σχέση με τη μαγειρική, τα καθήκοντα μάγειρα που ανέλαβα όταν έκανα τη στρατιωτική μου θητεία με έκαναν να αγαπήσω την κουζίνα και να ασχοληθώ με την μαγειρική. Οπότε και αποφάσισα να σπουδάσω στο Δημόσιο ΙΕΚ Κοζάνης, όταν λειτούργησε για πρώτη φορά η ειδικότητα του Τεχνικού Μαγειρικής Τέχνης. _Θεωρείς ότι το επάγγελμα του μάγειρα είναι καλή επιλογή για μία περιοχή όπως η Κοζάνη; Το να εργαστεί ένας μάγειρας σε ένα τουριστικό μέρος σεζόν είναι μία πολύ καλή εμπειρία και σίγουρα έχει καλές απολαβές. Εκεί επίσης, οι κουζίνες είναι καλύτερα εξοπλισμένες κι μπορούν να εφαρμοστούν διάφορες μαγειρικές τεχνικές. Όμως, η Κοζάνη είναι μία ζωντανή πόλη, διαθέτει πολλά καταστήματα εστίασης κι έχει νυχτερινή ζωή, με τους φοιτητές να δίνουν κι άλλη ζωντάνια στην περιοχή. Θεωρώ ότι όποιος αγαπά αυτό το επάγγελμα μπορεί να εργαστεί εδώ και να δώσει μία δυνατή ταυτότητα στην κουζίνα ενός μαγαζιού. «Η δουλειά στην κουζίνα δεν είναι εύκολη υπόθεση, απαιτεί πολύ καλή οργάνωση, έντονους ρυθμούς και σωστή συνεργασία με το προσωπικό ώστε να εξυπηρετηθεί ο πελάτης όσο πιο σύντομα γίνεται και να απολαύσει το φαγητό του. Το μενού θέλει ιδιαίτερη προσοχή ώστε να ανταποκρίνεται στις δυνατότητες του μαγαζιού και στις προτιμήσεις των πελατών. Συνήθως τα μεγάλα μενού δεν είναι τόσο αποδοτικά. Πιστεύω ότι κάθε μαγαζί πρέπει να έχει τα δικά του πιάτα και μαζί με το περιβάλλον και την εξυπηρέτηση, κι όλα όσα διαθέτει, να γίνει ένα αγαπημένο στέκι για τον καθένα». _Ποια ήταν τα πρώτα σου επαγγελματικά βήματα και πως αποφάσισες να δουλέψεις στον Πέρπιρα; Ξεκίνησα να εργάζομαι ως μάγειρας στα Τσιπουροκολλήματα, όπου απέκτησα πολλή καλή εμπειρία στην κουζίνα. Εργάστηκα στο Strada κι έμαθα την ιταλική κουζίνα, συνέχισα σε άλλα μαγαζιά της περιοχής, όπως το Ανεμοχάδι στη Νεράιδα και στο Resto Bar. Στον Πέρπιρα γίνομαι πλέον και μέτοχος και αποφάσισα να κάνω ένα βήμα ακόμη στην επαγγελματική μου πορεία.

ΚΡΙOΣ 21.3-20.4

ΔIΔΥΜΟΙ 21.5-21.6

ΣΚΟΡΠΙΟΣ 23.10-22.11 Σκέφτεστε το εισιτήριο για το νησί να το κλείσω ή να το αφήσω για αργότερα; Και πολύ σωστά. Γιατί είναι ώρα που μπορεί να σας έρθουν λεφτά, να σας φύγουν λεφτά ή να προκύψουν έξοδα που δεν τα περιμένατε. Σε κάθε περίπτωση η αγάπη θεραπεύει τα πάντα. Την έχετε, αρκεί να θυμηθείτε.

Η μυτούλα μεγαλώνει σαν τον Πινόκιο όταν λέτε ψέματα. Και εξακολουθείτε να είστε σταθεροί σε αυτό που πιστεύετε. Ίσως ήρθε η ώρα να σταματήσετε να μιλάτε και να αρχίσετε να φιλάτε. Και αντί να μεγαλώνει η μύτη, να αρχίσει να φουσκώνει…το πορτοφόλι σας.

ΤΟΞOΤΗΣ 23.11-21.12 Στα λιμάνια των χαμένων αναστεναγμών σας, τα σγουρά σας μαλλιά σας έπιασαν σαν δίχτυα το φτωχό ναυτάκι. Θα σας φύγει ξεριζώνοντας όχι μόνο τα μαλλιά σας αλλά και την καρδιά σας που έδωσε οξυγόνο για να αναστηθεί.

ΚΑΡΚIΝΟΣ 22.6-22.7 Ρήγα Φεραίου 6 Κοζάνη T. 2461 032801 FB: @perpiras• IG: @perpiras

Καλοκαιράκι και η δουλειά δεν σταματά. Αλλά σας βοηθά να κλείσετε επαγγελματικές εκκρεμότητες. Τώρα είναι η ώρα να δείτε τις οικονομικές σας υποθέσεις που λίγο βουλιάξαν. Μετά τις 27 που η Αφροδίτη θα φουσκώσει το πορτοφόλι σας θα μπορέσετε να χαλαρώσετε. Να ελπίζεις…

ΑΙΓOΚΕΡΩΣ 22.12-19.1 Το κορμί σου είναι ένα σκεύος από το οποίο εκκρίνονται μυρωδιές επιτυχίας. Αυτό έχει να κάνει από το υλικό επιτυχίας που είστε φτιαγμένοι. Ολοκληρώνετε ένα πρότζεκτ που δουλεύατε καιρό για αυτό. Καιρός να ξεκουραστείτε με δικά σας πρόσωπα. Μην ξεχάσεις ποτέ τον έρωτα που μύρισες.

ΛEΩΝ 23.7-23.8

ΥΔΡΟΧΟΟΣ 20.1-19.2

Καβαλήστε το ποδήλατο, αθληθείτε γιατί έτσι θα δείτε το σώμα σας να αντανακλά την ενέργεια έχετε. Πρόσωπα και φίλους που έχετε να δείτε καιρό, θα τους συναντήσετε τώρα. Λίγοι προβληματισμοί για τα ταξιδάκια σας αλλά με έναν καλό προγραμματισμό, όλα γίνονται.

Όσο και να κλάψεις στο κατάστρωμα του καραβιού που οδηγείς, δε θα ηρεμήσεις τη φουρτουνιασμένη θάλασσα της καρδιάς σου. Διότι έρχεται ένας μήνας ακόμα πιο μαχητικός, ακόμα πιο τολμηρός και επίμονα εμμονικός. Άκου τους γλάρους που φέρνουν το μήνυμα της στεριάς. Σε λίγο θα αράξεις.

ΠΑΡΘEΝΟΣ 24.8-22.9

ΙΧΘΥΣ 20.2-20.3

Ξέρω ότι το καλοκαίρι δεν είναι ώρα για μεγάλες σκέψεις. Όμως, τώρα, για σένα ίσως είναι η στιγμή να ξαναδείς τον επαγγελματικό σου κόσμο. Γνωρίζεις νέα πρόσωπα και κάνεις νέες διασυνδέσεις. Η θερμοκρασία που ανεβαίνει δε σε σκοτώνει αλλά σε ξεσηκώνει.

Η ευτυχία έρχεται μετά από πολύ αναμονή στο θάλαμο αποσυμπίεσης του υποβρυχίου που λέγεται αγάπη. Ήρθε καιρός να ανοίξεις τη βαλβίδα του οξυγόνου και να αναδυθείς στον αφρό της θαλάσσης. Απόλαυσε την ανάδυση των συναισθημάτων σου.