Business Traveller Voorjaar

VOORJAAR 2024 €4.95

WELZIJN OP ZAKENTRIP

Laat je niet uitputten!

Gezonde geest, gezond lichaam

DE TOEKOMST VAN REIZEN

We staan aan het begin van een nieuwe evolutie onderweg

BUSINESS CLASS UPDATE PLUS

Een blik op de laatste noviteiten ‘voorin’...

Antarctica

Namibië • Edinburgh • Travix Duurzaamheid • Hotelopeningen

Bucket List No.1

Betrouwbaar partnership

loont

Betrouwbaar partnership

loont

Hulp nodig? Wij staan voor je klaar.

Hulp nodig? Wij staan voor je klaar.

In een wereld die digitaal versnelt, blijft het eenvoudiger boeken van internationale treinreizen een belofte die de verschillende carriers samen nog moeten waarmaken.

In een wereld die digitaal versnelt, blijft het eenvoudiger boeken van internationale treinreizen een belofte die de verschillende carriers samen nog moeten waarmaken.

Ondertussen blijft NS International jouw spin in het web die alle eindjes in en rondom het boekingsproces aan elkaar vastknoopt. Met ons B-to-B team, Benerail en onze 24/7 klantenservice staan we altijd voor je klaar.

Ondertussen blijft NS International jouw spin in het web die alle eindjes in en rondom het boekingsproces aan elkaar vastknoopt. Met ons B-to-B team, Benerail en onze 24/7 klantenservice staan we altijd voor je klaar.

Arletta van Alteren, Accountmanager Business Travel

Arletta van Alteren, Accountmanager Business Travel

Het wordt een bijzonder jaar in zakenreisland. Alle post-corona reizen die zijn blijven liggen vanwege de pandemie zijn inmiddels wel ingehaald. De ticketprijzen liggen merkbaar wat hoger, zeker ook door de fors gestegen taxen en het dossier Schiphol zal ook in 2024 hoofdpijn geven. Met een politiek zeer onzeker vooruitzicht, zowel in Nederland als in de VS, is het verstandiger dan ooit het reisbeleid goed inzichtelijk te hebben. Economische terughoudendheid is geen irreëel scenario tegen 2025. Dat maakt het ook des te interessanter om in dit nummer de interviews te lezen van verschillende experts. Wat zien zij in de markt? Ook staan we stil bij de toekomst van het zakenreizen, zowel op de langere termijn als het komende jaar. En omdat we naast de zwaardere kost, u ook graag op reis willen meenemen, twee absolute droomreizen. Namibië is een nog ietwat onbekende topbestemming en het weergaloze Antarctica behoeft geen introductie. De bestemming maakt alles waar. Want uiteindelijk gaat het erom dat we blijven bewegen. Voor de business, en voor de geestelijke mindset. Of in de woorden van een van mijn favoriete nummers: ‘Besides, no one’s interested in something you didn’t do’ (Tragically Hip, Wheat Kings)

Veel leesplezier

UITGEVER Tom van Apeldoorn

HOOFDREDACTEUR Tijn Kramer

REDACTEUR Arjen Lutgendorff, Dylan Cinjee, Theo de Reus, Rahanna van Stapele, Sharon Evers en redactie

UK Business Traveller

COMMERCIEEL DIRECTEUR TJ van

Apeldoorn

SALES Dennis Ebbers, Dennis de Groot en TIna Bakker

ART DIRECTOR Iris Beenen

CONTACT

REDACTIE 035-6728848

EMAIL redactie@travmedia.nl

SALES tel 035-6728855 of 035-6728852

EMAIL sales@travmedia.nl

Tijn Kramer Hoofdredacteur

COLOFON

ABONNEMENT tel 035-6728830 email redactie@travmedia.nl

JAARLIJKS ABONNEMENT: Bespaar 5 procent op een abonnement van 2 jaar en 10 procent op een abonnement van 3 jaar.

NEDERLAND: 1 jaar, €42.95 2 jaar, €79 3 jaar, €115

PANACEA

10 JOHN STREET, LONDON WC1N 2EB

TEL +44 (0)20 7821 2700

BUSINESSTRAVELLER.COM

The Social Hub opent in San Sebastián

DE NIEUWSTE LOCATIE VAN het ‘hybride hospitality model’ The Social Hub is recent geopend in San Sebastián. Het is de zeventiende locatie van het in Amsterdam gevestigde bedrijf dat in 2021 is opgericht. De nieuwe hub is, net als de andere locaties, een plek waar reizigers, locals, ondernemers en studenten van allerlei achtergronden samen kunnen komen to learn, stay, work and play. Door de investering van meer dan 50 miljoen werden er naast een nieuwe locatie ook 50 nieuwe banen in de stad gecreëerd. The Social Hub blijft zich met de opening van haar nieuwste locatie in een sterk tempo uitbreiden. Naast de derde locatie in Spanje wordt er in Zuid-Europa nog verder uitgebreid met een locatie in Porto (opening in de herfst van 2024) en Lissabon (openingsdatum nog onbekend). Andere locaties van The Social Hub bevinden zich onder andere in Amsterdam, Berlijn, Florence, Parijs en Wenen.

Brussels Airlines in modieus nieuw jasje

BRUSSELS AIRLINES HEEFT de nieuwe uniformen gelanceerd voor cabinepersoneel, piloten en luchthavenmedewerkers. De uniformen zijn ontworpen door Gabrielle Szwarcenberg, een jonge designer van de Antwerpse modeacademie. Er werd ook samengewerkt met verschillende Belgische merken. Op deze manier onderstreept de luchtvaartmaatschappij nogmaals haar Belgitude. Innovatieve materialen, zoals druiven en cactussen maken het uniform duurzamer. De ‘style guide’ die bij het uniform hoort werd ook volledig herzien en is nu inclusiever. Tijdens een modeshow voor het personeel en de pers werden de nieuwe uniformen aan de wereld voorgesteld. Sinds 1 maart worden deze uniformen door meer dan 2.600 medewerkers gedragen, aan boord van de vliegtuigen en door het luchthavenpersoneel.

AVANI HOTELS NU IN FRANKFURT,

LATER NAAR

AMSTERDAM

AVANI HOTELS & RESORTS, het upscale lifestylemerk van Minor Hotels, breidt verder uit in Europa met de opening van Avani Frankfurt City Hotel. Het merk maakt hiermee haar debuut in Duitsland. Het vernieuwde hotel ligt in het centrale zakendistrict van Frankfurt, biedt een balans tussen design en functionaliteit en creëert een levendige sfeer die de beroemde elektronische muziekscene van de stad weerspiegelt. Later dit jaar zal Avani verder uitbreiden, onder andere naar Amsterdam. Verdeeld over zeven verdiepingen zijn de 256 kamers en suites van Avani Frankfurt City Hotel uitgerust met de nieuwste voorzieningen. High-tech gadgets zoals Google’s Chromecast TV en Bluetooth-luidsprekers van hoge kwaliteit maken het gemakkelijk om te ontspannen met eigen favoriete shows en muziek.

Lufthansa Group: PartnerPlusBenefit ‘Profiteren van aantrekkelijke vlucht-, reis- en product-awards’

PartnerPlusBenefit is het bedrijfsbonusprogramma van de Lufthansa Group-luchtvaartmaatschappijen. Dorine Brandenburg, NB (New Business) / SME (Small-/Medium Enterprise) Manager voor Nederland, vertelt meer over de laatste ontwikkelingen.

Waarom is een loyaliteitsprogramma ideaal voor mijn bedrijf?

‘Deelname aan PartnerPlusBenefit stelt kleine en middelgrote bedrijven in staat hun reiskosten te optimaliseren, ongeacht of het bedrijf één of honderd medewerkers heeft.’

‘Als deelnemer profiteert men van een grote keuze aan aantrekkelijke vlucht-, reis- en product-awards. Met nu ook de nieuwste award: Sustainable Aviation Fuel (SAF) kopen voor gespaarde BenefitPoints. En terwijl het bedrijf en de medewerkers bij zakenreizen BenefitPoints voor het bedrijf verdienen, kunnen Miles & More-leden ook Miles sparen op hun persoonlijke Miles & More-account.’

Onlangs is het programma geüpgraded, wat is er veranderd?

‘Ja, we hebben in juli 2023 het vernieuwde PartnerPlusBenefit-

programma uitgebracht met een transparantere logica en berekening voor het verzamelen van punten.’

Hoe kunnen bedrijven het PartnerPlusBenefit-lidmaatschap aanvragen?

‘Registreren gaat snel en eenvoudig via partnerplusbenefit.com. Bedrijven die vragen hebben, kunnen telefonisch contact opnemen van maandag tot en met vrijdag van 08.30 uur tot 17.30 uur via telefoonnummer: 0031 (0)20 - 7218908.’

Travel Counsellors for business

Corporate Product & Operations Supervisor bij Travel Counsellors, Tamira van der Horst, gaat in gesprek met Travel Counsellors Rob van Lieshout en Bram Beurskens. Samen runnen zij hun Travel Counsellorsonderneming met de focus op zakenreizen.

Tamira: ‘Afgelopen jaar hebben jullie de Beste Corporate Travel Counsellors Award gewonnen tijdens onze jaarlijkse conferentie. Wat heeft ervoor gezorgd dat jullie onderneming blijft groeien en dat jullie vol vertrouwen zakelijke reizen boeken?’

Rob & Bram: ‘Het kunnen terugvallen op een grote internationale onderneming met de juiste tools en technologie, doet het hem voor ons. Het is heel fijn dat het hoofdkantoor faciliteert en de ondersteuning biedt die ons in staat stelt te focussen op wat voor ons het belangrijkste is: de reizigers ontzorgen en de beste service verlenen. Zo is er bijvoorbeeld de Duty Office die calamiteiten, waar dan ook ter wereld, voor ons in de gaten houdt en wordt de administratie uit handen genomen. Daarnaast is het grote (internationale) netwerk van collega-ondernemers

ideaal; er is altijd een mogelijkheid om te sparren en samen te werken.’

Tamira: ‘Jullie noemen onder andere tools en technologie – kunnen jullie vertellen hoe dat is geregeld bij Travel Counsellors?’

Rob & Bram: ‘Er is een scala aan programma’s en boekingstools beschikbaar die wij kunnen gebruiken om onze reisaanvragen om te zetten in reserveringen. Ons in-house boekingsplatform Phenix is daar een voorbeeld van, maar ook Travelport/ Galileo. We hebben daarnaast de myTCapp en een uniek contact centre-systeem. Ook kunnen we de klant voorzien van managementrapportages en werkt Travel Counsellors sinds kort met Trees4Travel samen om de CO2-uitstoot te compenseren.’

Tamira: ‘Hoe zien jullie de toekomst van Travel Counsellors en die van jullie onderneming?’

Rob & Bram: ‘Het is goed om te zien dat Travel Counsellors blijft investeren op diverse vlakken binnen de onderneming. Zo heb jij, Tamira, de volledige focus op Corporate Travel en ben je er om met ons mee te denken.

Maar ook op technologisch gebied gebeurt er veel. Door deze nieuwe ontwikkelingen en functionaliteiten kunnen we nog efficiënter werken en inspringen op de wensen van onze zakelijke reizigers.’

TRAVEL COUNSELLORS FOR BUSINESS

Travel Counsellors benadert Corporate Travel op een andere manier, namelijk met een groot netwerk van ervaren reisprofessionals die volledig zijn ingespeeld op het bieden van maatwerk. Het unieke businessmodel biedt toegang tot concurrerende tarieven en een internationaal supportteam in zeven landen. Zij zijn ervan overtuigd dat deze persoonlijke benadering van zakelijk reizen het mogelijk maakt het hoogste level van service te kunnen verlenen. Overweeg je zelf aan de slag te gaan als Corporate Travel Counsellor?

Neem contact op via 070-3141831 of carriere@travelcounsellors.nl. www.wordeentravelcounsellor.nl

Tim Clark tikt Boeing op de vingers

Tim Clark, topman van Emirates, waarschuwt in de Financial Times vliegtuigproducent Boeing, na recente blunders in de productie en veiligheid (met de Max 9, red). Clark is zeer stellig: ‘Ze moeten hun productieprocessen onder de loep nemen, zodat er niet wordt bezuinigd et cetera. Ik ben er zeker van dat Dave Calhoun en Stan Deal daarmee bezig zijn, maar…,’ voegt hij eraan toe: ‘This is the last chance saloon‘. Hij is niet de eerste CEO uit de luchtvaart die Boeing verbaal stevig op de vingers tikt. Eerder deden de topmannen van United, American en Alaskan dit al.

Woorden die Boeing serieus dient te nemen. Emirates is een van de grootste klanten van Boeing en plaatste eind vorig jaar een order

ONEWORLD-ALLIANTIE VIERT FEESTJE

DE ONEWORLD-ALLIANTIE VIERT HAAR 25 jarig bestaan. Sinds 1999 heeft de alliantie bijna negen miljard klanten met haar aangesloten luchtvaartmaatschappijen vervoerd. De alliantie werd op 1 februari 1999 gelanceerd door de oprichters American Airlines, British Airways, Cathay Pacific en Qantas en werd gevormd om de connectiviteit en flexibiliteit voor passagiers te vergroten en frequent flyer-klanten te belonen met speciale voordelen en privileges. Sindsdien is Oneworld uitgegroeid tot dertien luchtvaartmaatschappijen: Alaska Airlines, American Airlines, British Airways, Cathay Pacific, Finnair, Iberia, Japan Airlines, Malaysia Airlines, Qantas, Qatar Airways, Royal Air Maroc, Royal Jordanian en SriLankan.

voor 95 Boeing 777- en 787-jets ter waarde van in totaal $ 52 miljard. Boeing ligt wederom onder vuur na een recent incident met een noodlanding van Alaska Airlines, na eerdere crashes in 2018 en 2019. Boeing heeft na de gebeurtenissen met Alaskan beterschap beloofd. Clark stelt dat Boeing behoefte heeft ‘aan een diepgaande blik op de manier waarop vliegtuigen worden geproduceerd…’ ‘Zal Boeing zichzelf in zijn oude glorie herstellen? Natuurlijk zal het dat. Zal Boeing geweldige vliegtuigen blijven produceren en ontwerpen, goed in elkaar gezet en betrouwbaar, voor het klantenbestand? Ik weet zeker dat ze dat zullen doen. Maar ze moeten het huis op dit moment op orde brengen. En dit is een grote verschuiving in de prioriteiten.’

TRANSAVIA NAAR HOTSPOTS

TBILISI EN TIRANA

TRANSAVIA VOEGT TBILISI toe aan de lijst bestemmingen voor dit zomerseizoen. Per 20 april wordt dit zomerseizoen vanaf Schiphol twee keer per week naar en vanaf de hoofdstad van Georgië gevlogen. De vluchten staan op de woensdagen en zaterdagen gepland. Georgian Airways is al langer actief op de route, maar nu zijn er dus nog meer mogelijkheden op deze prachtige stad.

Tbilisi biedt als bestemming fantastische mogelijkheden voor zowel een stedentrip als voor het ontdekken van de omgeving. In de eeuwenoude stad gaan geschiedenis en hedendaagse cultuur hand in hand. Ontdek het oude stadshart van Tbilisi met zijn smalle straatjes, kleurrijke huizen en charmante pleinen. Geniet van mooie uitzichten vanaf het Narikalafort of de Chronicles of Georgia.

Kaukasusgebergte

De stad ligt daarnaast aan de voet van het majestueuze Kaukasusgebergte waarmee het een goede uitvalsbasis is voor wandelaars en natuurliefhebbers. Verder kent Georgië in de Kakheti-regio uitgestrekte wijngaarden. Perfect voor een overheerlijke wijnproeverij.

Tirana en Oslo

Tbilisi is overigens niet de enige bestemming die Transavia toevoegt aan het netwerk deze zomer. Het Albanese Tirana wordt ook toegevoegd aan de lijst bestemmingen vanaf Schiphol. Deze route wordt al vanaf 2 maart gevlogen in plaats van de eerder gemelde datum van 3 april. Verder wordt vanaf Eindhoven per 29 februari naar Oslo in Noorwegen gevlogen. Zowel Oslo als Tirana was eerder al een bestemming van Transavia.

Disney Plus bij Cathay Pacific

CATHAY PACIFIC IS EEN nieuwe samenwerking aangegaan met Disney+. Reizigers kunnen vanaf nu op grote hoogte kijken naar het beste van Disney, Pixar, Marvel, Star Wars en National Geographic. De luchtvaartmaatschappij van Hong Kong is de eerste in Azië-Pacific die Disney+ Original-titels aanbiedt als onderdeel van haar bekroonde in-flight-entertainment. Klanten aan boord van vluchten van Cathay Pacific kunnen meer dan 100 uur films, series en documentaires kijken, inclusief exclusieve Disney+ content die nooit eerder beschikbaar was via Cathay Pacific.

Sch iphol lanceert app voor Apple Watch

GEBRUIKERS VAN EEN APPLE WATCH kunnen de nieuw ontwikkelde app van Schiphol downloaden. De app stelt reizigers in staat om gemakkelijk en snel via hun eigen horloge de belangrijkste informatie over hun vlucht te ontvangen. Van vertrek- en aankomsttijden, de juiste vertrekhal en gate tot de laatste status van hun vlucht. Schiphol wil de ervaring van reizigers zo stressvrij mogelijk maken. De afgelopen maanden is er door de luchthaven hard gewerkt en geïnvesteerd in de ontwikkeling van de digitale kanalen. Dit jaar hebben ruim 1.6 miljoen unieke reizigers de iPhone- of Android-Schiphol-app gedownload. Uit cijfers blijkt dat 30% van de iPhone gebruikers een Apple Watch heeft gekoppeld. De ontwikkeling van de app voor dit medium was daardoor een logische vervolgstap.

KLM START MET AI TEGEN

VOEDSELVERSPLLING

KLM GAAT KUNSTMATIGE

INTELLIGENTIE (AI) inzetten om minder voedsel aan boord van vliegtuigen te verspillen. AI-programma’s stellen het bedrijf in staat beter te voorspellen hoeveel passagiers die geboekt hebben daadwerkelijk meegaan met een vlucht. Hierdoor kan het aantal benodigde maaltijden berekend worden en realiseert KLM tot 63 procent minder voedselverspilling op basis van het verwachte aantal passagiers per vlucht. Op jaarbasis gaat dit om een besparing van ruim 100.000 kilo aan maaltijden. Marjan Rintel, CEO KLM: ‘Investeringen in digitale technologie zijn een speerpunt voor KLM. Het toepassen van kunstmatige intelligentie draagt enorm bij aan het verbeteren en verduurzamen van onze vluchtoperatie. De strijd tegen voedselverspilling is hier een mooi voorbeeld van, waardoor we tienduizenden maaltijden per jaar minder verspillen op onze vluchten.’

Toekomst travel trends

Van voortschrijdende technologie en duurzaamheidskwesties tot een focus op betekenisvol reizen. We bekijken enkele opkomende trends die de reisindustrie op zijn kop gaan zetten.

TAMSIN COCKS

Betekenisvolle reizen ‘Psychografie’ – de studie van kenmerken zoals waarden, doelen en levensstijlkeuzes – zal steeds meer de samenstelling van betekenisvolle reizen bepalen en staat op het punt om de leiding te nemen in luxe reizen, volgens een recente voorspelling van Globetrender, in opdracht van luxe reisorganisatie cazenove+loyd. Juist binnen de luxe reizen zal een toename zijn van sociaal en milieubewuste reiservaringen. Voorbeeldreizen zijn onder meer lokale ervaringen waarbij reizigers zich kunnen onderdompelen in afgelegen culturen

met lokale stammen, zoals in PapoeaNieuw-Guinea. Degenen die hun eigen erfgoed willen begrijpen, kunnen zich wagen aan ‘DNA-pelgrimstochten’, om meer te leren over wie ze zijn of hun voorouders. Eén reisprogramma biedt bijvoorbeeld een bezoek aan Nepal om de stappen van een familielid te traceren dat gediend heeft bij de Royal Gurkha Rifles. ‘Pionierende safari’s’ richten zich daarentegen op reizigers die willen dat hun aanwezigheid ten goede komt aan, in plaats van uitbuiting van, wilde dieren en ecosystemen. Gasten bij Casa Caiman in Pantanal in Brazilië krijgen bijvoorbeeld de kans om nesten van de Hyacintara te monitoren en bij te dragen aan de kennis over lokale vogels bij het Hyacintara Instituut.

Kunstmatige Intelligentie

In de reisindustrie wordt machine-learning snel geïntegreerd om processen zowel voor operators als consumenten te verbeteren. Achter de schermen gebruiken IT-specialisten zoals SITA AI om zaken zoals punctualiteit, bagagetracking en de passagiersstromen op luchthavens te monitoren om de efficiëntie te verbeteren. Als reizigers hebben we een enorme toename gezien in AI-chatbots om ons te helpen met onze reisvragen of hotelverzoeken, van Aloft’s ChatBotlr tot Mercure’s Mercure

Deze diensten zijn het best geschikt voor eenvoudige vragen en het vrijmaken van personeel voor meer gedetailleerde vragen, maar de technologie vordert voortdurend. In juli introduceerde Trip.com zijn meest geavanceerde AI-assistent TripGenie, die specifiek is ontworpen om meer

BOT.

MET DE KLOK MEE VANAF LINKSBOVEN: Vervoersknooppunten van de toekomst zoals voorgesteld door Intrepid Travel; passagier op luchthaven Frankfurt; de Kruger Shalati Train on the Bridge-hotel; een Goroka Show in Papoea-Nieuw-Guinea

Changi Airport heeft gezworen om in 2024 ‘paspoortvrij’ te gaan en in plaats daarvan op biometrie te vertrouwen

zoekbalk uit te leggen wat je zoekt. Ik hoop dat we over tien jaar hebben uitgevonden hoe we conversatie-interfaces met technologie kunnen hebben op een manier dat het ons begrijpt zoals wij elkaar begrijpen. Het zal gelijkstaan aan het spreken met een menselijke reisadviseur over je reis, maar dan één die de kennis heeft van alle reisagenten in de wereld, en dat is echt een krachtig iets.’

Biometrie

Je gezicht laten zien in plaats van je paspoort begint overal ter wereld gemeengoed te worden op luchthavens, in een poging om congestie te verminderen en de veiligheid te verbeteren. Singapore Changi Airport, regelmatig verkozen tot ‘Beste Luchthaven ter Wereld’ door lezers van Business Traveller, heeft beloofd in 2024 ‘paspoortvrij’ te gaan, met biometrische technologie en gezichtsherkenning om passagiers te laten vliegen zonder paspoorten of instapkaarten. ‘Biometrie zal worden gebruikt om een enkel authenticatietoken te creëren dat bij verschillende geautomatiseerde contactpunten zal worden gebruikt, van bagageafgifte tot immigratie en instappen,’ zei de minister van Communicatie en Informatie van Singapore, Josephine Teo, afgelopen september. Andere luchthavens en reisautoriteiten volgen dit voorbeeld. In oktober

LINKS NAAR

RECHTS:

introduceerde de luchthaven van Frankfurt bijvoorbeeld ‘volledige biometrische systemen’. Pierre Dominique Prümm, uitvoerend directeur luchtvaart & infrastructuur bij Fraport AG, zei: ‘Wij zijn de eerste Europese luchthaven die alle passagiers een contactloze en gemakkelijke reiservaring biedt met behulp van biometrie. Ons doel is om ten minste 50 procent van alle incheckkiosken, pre-security en boarding gates uit te rusten met deze nieuwe, baanbrekende technologie.’

SAF en eVTOLs

Duurzaamheid is momenteel een van de grootste modewoorden in de reiswereld en een belangrijke drijfveer voor verandering. Binnen de luchtvaart wordt de productie van duurzame luchtvaartbrandstof (SAF) opgevoerd om het luchtverkeer in het volgende decennium van energie te voorzien. Op het moment van schrijven stond Virgin Atlantic op het punt de eerste commerciële luchtvaartmaatschappij te worden die een volledig door SAF aangedreven trans-Atlantische vlucht voltooide van Londen Heathrow naar New York’s JFK, wat het begin van een nieuw tijdperk voor duurzame luchtvaart inluidt. Ook de onderzoeken naar waterstofbrandstoffen en elektrische vliegtuigen mikken op een start in de jaren 2030. In het rapport ‘Reistrends 2024’ belichtte Amadeus eVTOLs (elektrische verticale opstijg- en landingsvliegtuigen) als een belangrijke opkomende trend. Het rapport vermeldt: ‘Nu steden steeds drukker worden en luchtvervuiling alomtegenwoordig is, zal de opkomst van luchtwegen die vliegende taxi’s, eVTOL vliegtuigen en andere soorten elektrische vliegtuigen toestaan, een potentiële oplossing bieden voor door fossiele brandstoffen aangedreven vervoer. Deze bieden lagere emissie-luchtvaartopties, zowel binnen stedelijke gebieden, naar satellietluchthavens, dwars door het land en tussen eilanden.’ De Duitse vliegtuigfabrikant Volocopter staat klaar om een van de eerste vloten te leveren, met zijn VoloCity eVTOLs die worden ingezet voor de Olympische Spelen van Parijs in 2024, gevolgd door plannen

Een VoloCity eVTOL vliegt over Parijs; chatbots worden veel gebruikt in de reisindustrie om vragen over vluchten, hotelverblijven en meer te beantwoorden

om elektrische luchttaxi’s te lanceren in Singapore in 2024, en daarna in Maleisië en Indonesië. Andere eVTOL-bedrijven zijn onder meer To& Mobility, dat plannen heeft om elektrische vliegtuigen te lanceren in ZuidKorea in 2024, terwijl Joby Aviation in de VS voornemens is commerciële eVTOL-vluchten te starten vanaf 2025 na het tekenen van overeenkomsten met Delta en ANA.

Koolstoftracking

Naast investeringen in zuinigere vloten en operaties, bieden talloze luchtvaartmaatschappijen koolstofcompensaties aan voor passagiers of bedrijven om extra te betalen voor het verkleinen van de koolstofvoetafdruk van hun vlucht. Deze fondsen worden omgeleid naar regeneratieve praktijken zoals recycling, milieubescherming, boomplantacties en ondersteuning van lokale gemeenschappen. Maar koolstofcompensatie wordt vaak bekritiseerd en er moet meer gebeuren. Intrepid Travel publiceerde onlangs het rapport ‘Een Duurzame Toekomst voor Reizen’, waarin het een dystopische toekomst schetst van virtuele vakanties, vakanties op zoek naar schaduw, en koolstofpaspoorten die individuele beweging beperken als maatregelen niet serieus worden genomen. Volgens het rapport zeggen experts dat individuele reizigers hun koolstofemissies zouden moeten beperken tot 2,3 ton per jaar – het equivalent van een retourvlucht van Brazilië naar Saoedi-Arabië. Echter, de gemiddelde koolstofvoetafdruk van alleen al de Britse reizigers is 11,7 ton. Hypergepersonaliseerde koolstofregistratie is een van de belangrijkste instrumenten die worden benadrukt om dit tegen te gaan. Intrepid introduceerde onlangs koolstofetikettering op 500 reisroutes om consumenten een indicatie te geven in de stijl van een ‘voedingswaardeetiket’ van de exacte hoeveelheid emissies die hun reis zou

VAN LINKS NAAR RECHTS: Draagbare koolstoftrackers, stratosferische reizen, meer co-working en insectengebaseerde menu’s staan allemaal op het punt van doorbreken

veroorzaken. Intrepid voorspelt dat dit nog een stap verder gaat, met reizigers die in 2040 waarschijnlijk persoonlijke koolstofregistratie-apps op hun smartphone zullen hebben, zodat ze hun voetafdruk volledig kunnen monitoren.

Multimodale reizen

In verband met koolstofemissies is er een groeiende druk voor ‘multimodale’ reizen die duurzamere methoden combineren en de afhankelijkheid van luchtverkeer verminderen. Begin 2023 voerde Frankrijk een semi-verbod in op korte vluchten die per trein afgelegd kunnen worden, terwijl het vliegvrije reisbedrijf Byway specifiek alternatieven voor vliegen promoot. Cat Jones, oprichter en CEO van Byway, zegt: ‘Onze in één oogopslag vliegvergelijkingsfunctie toont de schaal van de koolstofbesparingen die behaald worden door te kiezen voor vliegvrij voor specifieke reizen – bijvoorbeeld een vermindering van 82 procent [in koolstofemissies] door de trein naar Aberdeen te nemen – en we hopen dat het meer mensen zal inspireren om vluchtgebaseerde vakanties in te ruilen voor vreugdevolle meerstop-landreizen.’ Vervoersknooppunten investeren ook in meer mogelijkheden om verbonden infrastructuur te bieden. Volgens SITA’s ‘Meet the Megatrends 2022’-rapport, ‘staat intermodaal reizen hoog op de

Zephalto staat op het punt om stratosferische reizen 25 km boven de aarde te lanceren met Michelinster-diners

investeringsagenda van luchtvaartmaatschappijen,’ met 67 procent van de luchtvaartmaatschappijen die ontwikkelingsprogramma’s van deze aard bevestigen. Op de grond tonen reizigers ook meer interesse in duurzaam reizen. Volgens een recente GBTA-enquête over de evolutie van grondtransport hebben bedrijven sinds 2019 een toename van 38 procent getoond in interesse in duurzame en milieuvriendelijke voertuigen. Tot 66 procent van de zakenreizigers zei geïnteresseerd te zijn in het gebruik van grondvervoer zoals trein of autoverhuur in plaats van vliegen, terwijl 37 procent van de Europese zakenreizigers op hun laatste zakenreis een elektrische scooter, fiets of ander type elektrische micromobiliteit gebruikte.

Ruimtetoerisme

Terwijl we onze voetafdruk op deze planeet verlichten, zullen we onze eerste stappen daarbuiten zetten. De sterren van de ruimtetoerisme-race zijn onder andere Jeff Bezos’ Blue Origin, Richard Branson’s Virgin Galactic en Elon Musk’s SpaceX, die allemaal een reeks commerciële ruimtevluchten lanceren. Het is nog niet helemaal klaar voor massatoerisme – tickets voor een uitstapje naar de laatste grens beginnen vanaf zo’n $450,000 aan boord van Virgin Galactic – maar andere spelers treden toe tot de markt. Het Franse bedrijf Zephalto staat op het punt om stratosferische reizen 25 km boven de aarde te lanceren, waarbij buitenaardse uitzichten worden gecombineerd met Michelinsterdiners. De voorreservering gaat binnenkort van start, met ticketprijzen van €120,000. Het gaat echter niet alleen om zweven in gewichtloosheid, er zijn plannen voor rondcirkelende luxe hotels in de maak. The Space Development Company werkt aan plannen om een luxe ruimtehotel, Voyager Station, te creëren. De bouw staat gepland om te beginnen in 2026, met het project dat accommodatie zal bieden aan 280 gasten en 112 bemanningsleden, met shuttles verzorgd door SpaceX.

Menu’s van de toekomst

Lokaal geproduceerde ingrediënten zijn een vast onderdeel geworden van veel high-end menu’s, maar de toekomst van dineren staat op het punt nieuwe extremen te bezoeken. Om zijn honderdjarig bestaan te markeren, gaf de Britse treinoperator LNER opdracht aan Perspectus Global om samen met voedseltoekomstonderzoeker Robin Fegen de top vijf voedingstrends voor de komende 100 jaar vast te stellen. De voedselvoorspelling onthulde drastische resultaten, waarbij werd voorspeld dat sommige

ingrediënten zoals chocolade vrijwel zullen verdwijnen van menu’s vanwege hun hoge koolstofvoetafdruk. In plaats daarvan kunnen restaurants uitkijken naar ‘insectenburgers, krekelcakes en meelwormmacarons’, aangezien voedzame en milieuvriendelijke insecten een groot deel van ons dieet gaan uitmaken. In de nabije toekomst verwacht Fegen een enorme toename van plantaardige keukens en een stijging in genetische modificatie om gezondere, smakelijkere opties te creëren. ‘Het is zeer onwaarschijnlijk dat veganisten vleeseters worden, maar ongetwijfeld zullen we meer vleeseters zien die veganisten worden, zelfs nadat vlees in laboratoria is gecreëerd en insecteneiwit meer voorkomend is geworden. We kijken uit naar een plantaardige toekomst met meer planten, schimmels, algen en meer.’

Toegenomen co-working

Volgens Hospitality Investor werden in de eerste drie maanden van 2023 de minste kantoorpanden ooit verkocht, terwijl de behoeften van de wereldwijde beroepsbevolking blijven veranderen in een post-COVID wereld. Een recent onderzoek van Global Workplace Analytics onthulde dat 77 procent van de Britse werknemers nu flexibele werkregelingen wenst. Gemeenschappelijke werkruimtes zijn steeds meer in trek bij de nieuwe lichting digitale nomaden, en hotels spelen in op deze vraag, met nieuwere merken die coole co-workingruimtes inbouwen in hun aanbod. Ruby Hotels is zo’n keten, die Ruby Workspaces aanbiedt in vijf van zijn vestigingen in Europa, met een focus op flexibele, all-inclusive lidmaatschappen, snelle wifi en onbeperkte baristakoffies. Andere opmerkelijke opties zijn onder meer Zoku Amsterdam, een ‘thuis-kantoor hybride’, en TRYP by Wyndham Dubai met de toegevoegde voordelen van tapas aan het zwembad en een cocktaillounge. In Londen biedt The Hoxton Working From_ op zijn locatie in Southwark, TRIBE Hotels heeft de Social Hub in Canary Wharf en nhow London in Shoreditch biedt een levendige co-working lobbyruimte. BT

Downtown LA biedt gratis toegang tot culturele bezienswaardigheden, evenals architectonische juweeltjes, streetfood en winkelgebieden.

DOOR HANNAH BRANDLER

LOS ANGELES

1 WALT DISNEY

CONCERT HALL

Dit prachtige gebouw is het middelpunt van DTLA, met zijn gestroomlijnde rondingen en hellende stalen gevel in contrast met de San Gabriel-bergen erachter. Ontworpen door de wereldberoemde architect Frank Gehry, is het gebouw de thuisbasis van het Los Angeles Philharmonic Orchestra en vierde het 20e verjaardag in 2023. Als je meer geïnteresseerd bent in architectuur dan in muziek, kies dan voor de gratis zelfgeleide tour om de kenmerken van dit architectonische wonder te verkennen - van het akoestische ontwerp tot de oase-achtige Blue

omvatten een kans om na het concert te mengen met orkestleden naast gratis lokale bierproeverijen, terwijl ‘Drinks in the Garden’ kaarthouders van een gratis drankje laat genieten voor het concert met uitzicht op de binnenstad. laphil.com

2 HET GRAMMY MUSEUM

Geef je downtown-trip wat pit met een bezoek aan dit interactieve museum dat muziek door de eeuwen heen in alle genres laat zien. Gelegen binnen het LA LIVE-complex aan West Olympic Boulevard, hebben

Ribbon Garden, 34 feet boven straatniveau. Een QR-code bij de inchecktafel op de begane grond biedt toegang tot een audiogids met 26 hoofdstukken, ingesproken door acteur John Lithgow samen met bijdragen van onder andere Gehry en Gustavo Dudamel, muziek- en artistiek directeur van het LA Phil. Borden zijn verspreid over de ruimte en vriendelijke begeleiders zorgen ervoor dat je niet verdwaalt. Je kunt de tour op je eigen tempo doen, dagelijks van 10.00 tot 15.00 uur (laatste toegang om 14.00 uur). Het centrum organiseert ook speciale evenementen op geselecteerde vrijdagavonden - ‘Casual Fridays’

de vier verdiepingen van het gebouw interactieve touchscreens, korte films en artefacten uit de archieven van musici - van glinsterende outfits en met diamanten bezette instrumenten tot handgeschreven teksten en vintage concertposters. Permanente tentoonstellingen omvatten een galerij van outfits gedragen door muzikanten op de Grammy-rode loper, en projecties van memorabele momenten van het jaarlijkse evenement - van krachtige optredens tot emotionele acceptatiespeeches. Het museum organiseert ook discussies met artiesten (en vaak optredens) in zijn Clive Davis Theatre. ‘Hip-Hop America: the

Mixtape Exhibit’ is momenteel te zien tot 4 september 2024. Gesloten op dinsdag. grammymuseum.org

3 GRAND CENTRAL MARKET

Los Angeles weet wat lekker eten is, en zijn grootste en oudste openbare markt is daar het bewijs van. De 2.788 m² grote arcade aan South Broadway is een levendige voedselmarkt, met neonborden voor de 40 smakelijke kraampjes die boven je hoofd schijnen. Voorheen bekend als de Wonder Market, opereert het al sinds 1917

op de begane grond van het Homer Laughlin Building in Beaux Artsstijl. Verkopers bieden een scala aan keukens, waaronder kreeftenbroodjes bij Broad Street Oyster Company, rijstboxen bij het Koreaanse restaurant Shiku en pastramigerechten bij Wexler’s Deli. Mijn aanbeveling is Sari Sari Store, een Filipijns restaurant dat gespecialiseerd is in smaakvolle knoflookrijstschalen, met toppings van knapperig varkensbuik tot biologische rotisseriekip, allemaal geserveerd met een gebakken ei. Ik was dol op de vegetarische tortang talong-optie, met daikon, knapperige uien, koriander, basilicum en seizoensgroenten - perfect gekruid en ongelooflijk smakelijk.

Lokale ambachtslieden verkopen handgemaakte goederen op de benedenverdieping, elke vrijdag, zaterdag en zondag van 11.00 uur tot sluitingstijd - reken op originele of vintage schatten. Dagelijks geopend van 8.00 tot 21.00 uur (openingstijden variëren per kraam). grandcentralmarket.com

4 ROW DTLA

Deze outlet in industriële stijl is een creatief en commercieel centrum verspreid over 13 hectare in het Arts District van downtown.

5 IETS TERUGGEVEN

Het is moeilijk om niet geschokt te zijn door de welvaartsverschillen in LA, met dakloosheid en de drugsproblematiek vooral merkbaar in het centrum. Daarom zou het nalatig zijn om geen informatie te verstrekken over liefdadigheidsinstellingen in de buurt, mocht u de middelen hebben om te doneren. De non-profitorganisatie The Midnight Mission helpt mensen die dakloos zijn in LA sinds 1914, en biedt onderdak en ondersteunende diensten. Haar missie

Eeuwenoude gebouwen herbergen chique boetieks, eetgelegenheden, fitnessstudio’s en werkruimtes. Winkels zijn onder andere de vintage winkel Arcade, de Japanse homeware-winkel ARJ en de wijnwinkel Flask & Field. Kom hier op zondag van 10.00 tot 16.00 uur voor Smorgasburg, een streetfoodmarket met tientallen verkopers op een openluchtplein, of koop kaartjes voor de Rooftop Cinema Club (februari - december) voor cultklassiekers en recente releases. Er zijn pendeldiensten van/ naar Union Station en de 7th Street Metro stop, plus ophaalpunten voor taxi’s. rowdtla.com

5

is ‘de levensnoodzakelijke behoeften beschikbaar te stellen en een brug te bieden naar zelfredzaamheid voor mensen die dakloos zijn’, met middelen zoals medische zorg, beroepstraining, onderwijs en begeleiding. midnightmission.org BT

4

DOOR TIJN KRAMER

Casper Maa sdam, COO Travix

‘Het juiste aanbod voor de juiste klant’

Travix geldt als een van de grootste online reisbureaus wereldwijd maar kent een duidelijke Nederlandse signatuur. We spreken met Casper Maasdam over de trends binnen de wereld van online reisbureaus.

De Nederlandse consument kent Travix vooral van Cheaptickets. nl, het vlaggenschipmerk van het bedrijf. Met het hoofdkantoor in Amsterdam is Travix een van ‘s werelds grootste online reisbureaus met een sterke aanwezigheid in Europa. Onlangs vernieuwde Travix zijn directe merkpropositie CheapTickets, waarbij betrouwbaarheid, gebruiksgemak en klanttevredenheid voorop moeten staan, aldus het bedrijf. Maar Travix doet meer, veel meer…

Travix is inmiddels een wereldwijd online reisbedrijf dat actief is in 35 landen vanuit kantoren in Nederland, India, Singapore, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Met vijf merken en een uitgebreid portfolio van 40 websites is het bedrijf marktleider in meerdere landen en groeit het snel op alle continenten. Eigenaar is de Chinese Trip.com Group, een NASDAQ-genoteerd bedrijf met

meer dan 45.100 werknemers en meer dan 400 miljoen leden, waardoor het een van de toonaangevende online reisbureaus ter wereld is. Ook de online reis-zoekmachine Skyscanner behoort tot de groep.

Je bent begonnen bij Travix in 2018, een jaar later was de overname, plus meteen Covid. Een uitdagende start, zeg maar… ‘Wat je normaal gesproken doet, en wat we ook graag wilden, was direct met onze nieuwe aandeelhouder om tafel om de toekomst te bespreken. Hoe gaan we in de grotere omgeving passen? Maar ja, dat kwam door Covid eigenlijk totaal niet van de grond. Om twee redenen. Het reizen was onmogelijk, dus je kon elkaar niet zien. Wat toch behoorlijk essentieel is om echt samen de goede richting te kunnen vinden. Maar vooral ook omdat we allebei in een soort overlevingsstand stonden. Zo rond 2022 zijn we eigenlijk pas echt aan de slag gegaan.’

Wat zijn jullie voornaamste bezigheden?

‘We zijn een OTA (Online Travel Agent, red.) met vliegtickets als focus. Dat doen we enerzijds via direct verkeer, met name via cheaptickets.nl en cheaptickets. be, naast een beetje direct verkeer vanuit Duitsland en een paar andere markten. Maar daarbuiten houden we ons bezig met een wereldwijde business via metaverkeer. Indirect verkeer, kan ik het ook noemen. Dan komen onze klanten uiteindelijk op onze websites via Skyscanner, Kayak en andere grote metavergelijkers.’

Hoe verhoudt zich dat ongeveer?

‘Volumematig gezien is het metaverkeer vele malen groter. Maar de Nederlandse markt is interessant omdat we daar een goede propositie hebben. Daar hebben we een specifieke positie opgebouwd die we ook naar de toekomst toe graag verder willen uitbouwen.’

Hoe past eigenaar Trip.com binnen alles?

‘Trip.com is inderdaad ook een OTA maar wel breder en vele malen groter dan Travix. Het is qua omvang vergelijkbaar met partijen als Booking.com en Expedia. Dus dat is veel meer in die orde van grootte.’

De reisbranche is na Covid bezig met een mooie comeback. Ook bij jullie?

‘In 2023 hebben we een heel duidelijk herstel van de markt gezien. Hele overtuigende groeicijfers. We voorzien dat om in 2024 verder door te trekken. Maar we zijn ook druk bezig met te investeren in verdere modernisering van onze organisatie.’

Hoe onderscheid je je van andere aanbieders?

‘We zijn natuurlijk een bedrijf waarin technologie van groot belang is. En de vraag waar die techniek heen gaat, die is voor ons erg belangrijk. Want we beschikken over heel veel data en die moet goed staan op de juiste punten.

De zogeheten roadmap, de technische roadmap, is echt het kompas van het bedrijf en daar zijn we ontzettend sterk in. En hoe die roadmap eruit gaat zien is uiteraard belangrijk om onze concurrenten ook over een half jaar aan te kunnen of voor te blijven.’

En hoe gaat die eruit zien?

‘Snelheid is een hele grote factor. De snelheid van het kunnen aanbieden van de juiste content. En hoe kan je het juiste aanbod aan de juiste klant tonen. Dus deels gaat het om snelheid, deels om precisie: datgene wat de klant op dat moment nodig heeft aanbieden en niet lastigvallen met vragen of met producten waarvan we eigenlijk bijna zeker weten dat ze die toch niet interessant vinden.’

Maar airlines maken steeds meer onderscheid in hun tariefstructuren, vaak meerdere soorten economy en meerdere soorten businessclass. Is dat bij te houden?

‘Afhankelijk van de airline is het onze opdracht om datgene wat de airline aanbiedt ook zelf aan te kunnen bieden.’

Maar kunnen jullie dat dan ook? De ancillaries, de stoelkeuze en ga zo door?

‘Daar zijn zeker ontwikkelingen. Eén ja, dat doen we al, maar ook daar is het

volop in beweging. Iedereen is bezig met het beschikbaar maken van bijproducten, heeft zijn eigen bagagebeleid, zijn eigen seatmapping, zijn eigen bundels. Wij willen, wij kunnen en wij moeten dat ook aanbieden.’

Maar de airlines houden het steeds vaker in eigen beheer, dat levert meer op… ze zijn jullie liever kwijt dan rijk. ‘Ja, dat is inderdaad een trend, dat airlines een directe relatie willen ontwikkelen met hun klanten. Ik denk dat de kracht van een OTA erin zit dat wij niet specifiek één airline aanbieden, maar alle beschikbare opties voor die route kunnen aanbieden. Dit aangevuld met serviceniveaus, met prijsniveaus die verschillen, met tijden die verschillen… daar ligt onze kracht. Wij vragen de klant niet om diverse websites te bezoeken en dat zelf allemaal naast elkaar te zetten. Wij doen dat voor de klant.’

Maar hoe voorkom je dat de klant naar jullie site gaat en vervolgens naar de airline zelf, met het door jullie uitgekozen beste tarief?

‘Dat kun je hier niet voorkomen, net zo goed als dat ik niet kan voorkomen dat iemand in winkel A schoenen past en daarna naar winkel B gaat om ze daar te kopen.’

Airlines zijn op verschillende manieren erg actief om de business zelf te kunnen verkopen. Wat is dan het toekomstbeeld van de OTA?

‘Wij moeten er ook voor zorgen dat wij ook voor de airlines een oplossing zijn en geen probleem. Bij sommigen lukt dat beter dan bij anderen. Een andere onderscheidende rol is ook de duidelijk waarneembare trend dat de klant ook veel meer ook naar combinaties gaat kijken tussen vlucht en een onderdeel trein. In de toekomst zullen er meer vormen van reizen aangeboden worden om van A naar B te komen. Het zal niet

Welke bouwstenen kun je implementeren?

‘Alle vormen van reizen zouden daarin kunnen passen. Maar de meest in het oog springende op dit moment is het toevoegen van het onderdeel trein.’

Komen we uiteindelijk niet op een website uit waar alles boekbaar is, van ticket naar hotel, autohuur tot bijvoorbeeld excursies en restaurantreserveringen?

‘Dat is de ultieme dynamic packaging die je nu schetst. Dat is zeker het gedroomde punt aan de horizon. Maar uiteindelijk wel een haalbare.’

Iedere reiziger is even belangrijk

allemaal eendimensionaal zijn of niet vanuit één reisvorm. En dat is denk ik één van de toekomstige paden van een toekomstbestendige OTA.’

Als onderdeel van het grote Trip.com, kan Travix in de toekomst meer uit die samenwerking halen? Meer aanbieden dan tickets bijvoorbeeld?

‘Daar zijn we mee bezig. Het is absoluut ook één van de grote redenen om technisch meer naar elkaar toe te groeien. Om zo dat soort vormen van reisoplossingen te kunnen aanbieden.’

Zijn jullie meer een reisbedrijf of een IT-bedrijf?

‘Daar gaat de rechter tegenwoordig over toch? Ik denk eigenlijk beide. We zijn niks zonder reizen en we zijn niks zonder technologie, dus dan ben je het allebei denk ik.’

Welke rol heeft de zakenreiziger binnen het bedrijf?

‘Geen specifieke. Iedere reiziger is voor ons even belangrijk.’

Tot slot, waar reis je zelf graag heen? ‘Ik hou heel erg van Italië, dat is het favoriete reisland van mijn gezin en mij. Ik ben er veel geweest en heb veel door het land getrokken. Italië stelt nooit teleur. Ik reis daarnaast voor mijn werk heel veel, waardoor ik ook wel heel veel verschillende plekken op aarde zie. En ik vind ieder land weer bijzonder, met name het lokale contact, met wie het dan ook is. Van de taxichauffeur tot collega’s of partners ter plekke. Ik ben van nature vrij nieuwsgierig en ik stel dan ook veel vragen. Die lessen vormen iedere keer een verrijking. Reizen in zijn algemeenheid vind ik iets heel bijzonders en ik voel me heel bevoorrecht dat ik die kansen heb gehad in mijn leven om zoveel te mogen zien.’

‘Voor werkgevers niet het moment om een stap terug te doen’

Nieuwe kansen, nieuwe omgeving en nieuwe connecties. Maar ook…kleffe sandwiches, vertragingen, een vreemd matras, een overvol schema en tot slot oververmoeid met een fikse jetlag thuiskomen. De businesstrip: een investering in je professionele toekomst én een ware beproeving van het uithoudingsvermogen.

DOOR RAHANNA VAN STAPELE

Juist na de pandemie, waarin er in theorie goed online vergaderd kon worden, bleek juist het fysieke contact toch onovertroffen. De magie van de face-to-facehandshake, het uitwisselen van visitekaartjes onder genot van een goed glas wijn en de ongeplande ontmoeting die uitgroeit tot een lucratieve deal of levenslange vriendschap. Ter plaatse je gezicht laten zien biedt onmiskenbaar de beste kansen, maar te midden van de hectiek van afspraken en verplichtingen is het makkelijk om je algehele welzijn te verwaarlozen, iets dat zeker bij hoge frequentie uiteindelijk tot efficiëntieverlies lijdt.

wordt er echt gekeken naar comfort en is de prijs niet meer leading. Zeker na de coronatijd én nu in een tijd van personeelskrapte is het behouden van personeel heel belangrijk. Bedrijven gaan andere keuzes maken.’

PANDEMIE-EFFECT

(Slecht) slapen is heel psychologisch van aard

Reismanagementgigant BCD Travel, met klanten in meer dan 170 landen, lanceerde een campagne rondom ‘wellbeing’ onderweg, en ondersteunde dit met eigen onderzoek. Waar de zakenreiziger onderweg vooral om strest? Met stipt bovenaan een haastige overstap of vertraging of geannuleerde vlucht. Helaas factoren waar uiteraard weinig invloed op uit te oefenen is. Maar iets anders is bijvoorbeeld de beleving aan boord. Zo zag 40% sterk op tegen een economyplaats bij lange vluchten. Maar ook gebrek aan slaap, het verenigen van dagelijkse vaste taken met het op reis zijn, gebrek aan beweging én gebrek aan vrije tijd prijken bovenaan de zorgenlijst.

Genoemd is het internationale karakter van BCD - een groot deel van de ondervraagden woont in de VS. Hoe zit het in Nederland? Sylvia Grootscholten, oprichter en CEO van zakenreisbureau Uniglobe Westland Travel, herkent een gestegen bewustzijn rondom gezondheid en comfort onderweg. ‘Wanneer het gaat om echt praktische gezondheidsgerelateerde zaken als slaap of gezond eten, horen wij weinig. Wat we wel zien is dat bedrijven bewuster bezig zijn bij het boeken van vluchten bijvoorbeeld. Vaker

Grootscholten: ‘Je kunt bijvoorbeeld via Londen naar New York, maar ook direct, al is dat wel duurder. We zien daar echt verschil, zeker binnen de vluchtkeuze.’ Op de vraag of zij vermoedt dat het een blijvende verschuiving is, antwoordt ze: ‘Het ontstond natuurlijk in en na coronatijd. We zijn allemaal zo snel mogelijk het vliegtuig ingestapt zodra dat weer kon en eigenlijk wilde iedereen toen nog niet graag overstappen. Een andere luchthaven betekende misschien toch besmetting of andere restricties. Die voorkeuren zijn blijven hangen, en dit zou voor werkgevers ook niet het moment zijn om daarin een stap terug te doen. Bedrijven kijken naar wat de concurrent doet, ook als het gaat om secundaire arbeidsvoorwaarden. Meer toestaan, het sparen van punten, en dus ook het regelen van een betere stoel. Daar moet meer voor betaald worden maar het wordt wel steeds meer gedaan.’

Niet alleen gaf 26% van de BCD-respondenten aan op reis voldoende beweging te missen; 46% liet weten sóms op bestemming te sporten en 22% vaak, en voor 39% was een gebrekkige accommodatie een van de grootste stressfactoren. Bij Uniglobe Westland zien ze niet zozeer veranderende accommodatie-wensen als het gaat om comfort, maar wel om duurzaamheid. ‘Het duurzaamheidslabel van het hotel, dat wordt belangrijk. We zien het ook terug in de rapportages die klanten terugvragen, zodat ze hun complete footprint kunnen compenseren.’

NIEUWE GENERATIE, NIEUWE WENSEN

Juist met deze observatie kom je bij wat volgens Grootscholten weleens het belangrijkste punt binnen dit onderwerp kan zijn: de komst van Gen Z op de arbeidsmarkt. ‘Wat je generiek ziet is dat de jongere generatie echt vaker kiest voor een duurzamer en maatschappelijk verantwoordelijker bedrijf. Zij vinden dit superbelangrijk en als bedrijf wil je hen aan boord krijgen, of je zit over tien tot vijftien jaar, als de uitstroom door vergrijzing aanzienlijk gaat zijn, met een groot gat. ‘

Wil de jongere generatie ook dat er beter voor ze gezorgd wordt? Ja, zeker als je de wens om de omgeving te kunnen verkennen (48% wil dat soms of vaak) en de stressfactor rondom te weinig vrije tijd (19%) ook meeneemt. ‘Comfort en flexibiliteit is voor deze groep heel belangrijk. Zij willen overal kunnen werken en denken: als ik toch naar het buitenland vlieg, waarom dan voor drie dagen? Laat mij daar lekker de hele week zitten. We zien echt vaker dat mensen een periode aan hun werkreis - bleisurevastplakken. Niet specifiek zoveel meer na de pandemie,

FOTO: Carinha Uytterhoeven

maar zeker als je vergelijkt met tien of vijftien jaar geleden. En ik denk dat dat alleen maar meer gaat worden: de jonge generatie wil hybride zijn.’

SLAAPCOACH

Interessante ontwikkelingen, die de vraag opgooien over hoe dergelijke enquêteresultaten er over tien jaar uitzien (de respondenten nu bestaan voor de helft uit Gen X en anderzijds Boomers en Millenials, nog geen Gen Z). Waar deze generaties zich echter wel de hand kunnen schudden is het worstelen met een jetlag (22%) alsook het niet kunnen vatten van de slaap in een vreemde omgeving (37%). Nu kan iedereen wel tegen een kort nachtje, maar als dit een kleine week duurt werkt het als enorme demper op de prestaties, beaamt ook slaapcoach Carinha Uytterhoeven.

In haar praktijk behandelt zij fulltime een uiteenlopende range van klanten die ’s nachts regelmatig naar de klok blijven staren. Of daar wel eens uitgeputte zakenreizigers bijzitten? ‘Ja, regelmatig begeleid ik mensen die veel reizen. CEO’s, ondernemers, managers, piloten, stewardessen, sporters, maar ook mensen die een aantal dagen per week op wisselende locaties trainingen geven en veel in hotels slapen.’

Uytterhoeven ziet dat vooral veel CEO’s, ondernemers en managers vaak worstelen met de grote tijdsverschillen die ze moeten overbruggen en een krappe agenda, waardoor er weinig tijd is voor acclimatisatie en rustmomenten. Er moet direct na aankomst op de bestemming al gepresteerd

Een slaapmutsje aan tips

- Zoek ter plaatse de buitenlucht op, liefst in de vroege ochtend. Zo herstelt je bioritme zich het snelst.

- Minder je alcoholinname en tafel niet te zwaar, zo belast je je spijsvertering zo min mogelijk.

- Bouw voldoende slaapdruk op door te gymmen, zwemmen of in ieder geval te wandelen.

- Probeer je slaaprituelen van thuis precies na te bootsen, zelfs als dat betekent dat er zeven in plaats van acht uur slaap overblijft. Kwaliteit boven ‘kwantiteit’.

worden. Juist door hun slaapkwaliteit goed te managen en te verbeteren kunnen zij dit optimaal doen. ‘Daarnaast willen sommigen voorkomen dat ze door continue jetlags altijd moe zijn, leren slapen in de vreemde omgeving van een hotelkamer of hulp voor verstoorde spijsverteringssystemen.’

Zo meldde zich enige tijd geleden een vrouwelijke client bij haar die onderweg geen rust kon vinden en waarbij de problemen zich doortrokken in haar thuisomgeving. Er wordt dan een traject gestart. ‘Het is altijd maatwerk: (slecht) slapen is heel psychologisch van aard en kan wel 50 oorzaken hebben, waarbij het vaak om een combinatie van factoren gaat.’

NATUURLIJK VEILIGHEIDSSYSTEEM

Misschien leest u dit en schieten er meteen flashbacks van eindeloos gewoel en schaapjes tellen langs u heen. Even in het kort: waaróm slapen mensen op reis vaak slecht?

Uytterhoeven: ‘Als je niet in een vertrouwde omgeving slaapt, springen je hersenen over naar hun eigen ‘veiligheidssysteem’. In plaats van allebei tegelijk, slapen je

hersenhelften nu om beurten diep. Hierdoor krijg je minder diepe slaap dan normaal en zul je, ook als je net zo lang slaapt als thuis, je toch minder uitgerust voelen.’

Een veelgehoorde oplossing is het grijpen naar slaapmedicatie- soms enkel tijdens de vlucht, soms iedere nacht. Een slechte oplossing, aldus Uytterhoeven. ‘Wie ooit slaapmedicatie heeft geslikt weet dat je nooit goed uitgerust wakker wordt, omdat je door de medicatie niet in de diepe slaap komt. Medicatie is dus geen hulpmiddel dat écht helpt als je overdag goed wilt blijven presteren. Ook is dit soort medicatie zeer belastend voor onder andere je lever en we willen juist tijdens de nacht onze organen de kans geven om te ontgiften en te herstellen. Hier komen ze niet aan toe wanneer je met medicatie slaapt.’

Groeiende bewustwording bij de werkgever rondom gezondheid en in het bijzonder slaap, juicht Uytterhoeven alleen maar toe. ‘Het is echt een maatschappelijk probleem. Wist je dat 63% van de Nederlanders ontevreden over zijn slaapkwaliteit is, 50% van de werkenden iedere ochtend vermoeid opstaat en 25% serieuze slaapproblemen heeft? Wel 1,4 miljoen Nederlanders gebruiken slaapmedicatie. Niet alleen functioneer je daardoor slechter op de korte termijn, ook heb je minder uithoudingsvermogen, ben je blessuregevoeliger en heb je minder weerstand.’

Genieten in Edinburgh E

De historische stad Edinburgh behoeft bijna geen verdere uitleg. Bijna, want er is uiteraard weer volop nieuws te melden uit deze Schotse prachtstad.

en melding van mijn stappenteller flitste op mijn telefoon, mij feliciterend met het voltooien van meer trappen in de afgelopen twee dagen dan in de afgelopen maand. De technologie was grotendeels overbodig in dit geval, met mijn pijnlijke dijen als bewijs van het feit dat ik op en neer marcheerde op de vele hoogten van Edinburgh. Gelukkig bezocht ik tussen piekseizoenen door, want de stad kan druk zijn in het hoogseizoen. Iedereen ‘loves’ Edinburgh. Toeristenbureau VisitScotland wil van Edinburgh een bestemming maken die het hele jaar door aantrekkelijk is, en zo haar aantrekkingskracht verspreiden buiten de bijna sprookjesachtige winters en levendige zomers. ‘In het verleden was er een behoorlijke kloof tussen februari en augustus, maar we willen dat bezoekers het hele jaar door een hoogwaardige

ervaring hebben’, legt Neil Christison, regionaal directeur bij VisitScotland, uit. Dat wil niet zeggen dat de stad buiten piektijden verstoken is van attracties. Mijn bezoek in de herfst, met zijn gotische architectuur, goudkleurige bladeren en verborgen steegjes, bood een heerlijk gezellig verblijf. In de lente organiseerde Murrayfield Stadium optredens van onder meer Bruce Springsteen, Harry Styles en Beyoncé. ‘Edinburgh heeft een geweldige positie. Het heeft een sterke zakelijke evenementensector, festivals gedurende het hele jaar en vervolgens grote sporten muziekevenementen. Het is een prettig probleem om te hebben als het gaat om [het uitleggen van] de propositie van de stad’, zegt Christison. Maar er valt niet te ontkennen dat de enorme economische impact van de Edinburgh Festivals de stad elk jaar wereldwijd op de kaart zet. In 2022 genereerden de festivals £492 miljoen voor Edinburgh

DOOR HANNAH BRANDLER

aan bruto-impact en ondersteunden ze meer dan 7.000 FTE’s in de stad. Daarnaast waren er 3,2 miljoen bezoeken gegenereerd door 700.000 bezoekers, met een ongeveer 50/50 verdeling van internationale en regionale bezoekers. Veel van de magie van Edinburgh ligt in zijn betoverende verschijning, met zijn Oude en Nieuwe Steden die de status van UNESCO Werelderfgoed hebben voor de kronkelende geplaveide straten, oude monumenten en dramatische heuvels. Tegelijkertijd werkt de stad aan het bijwerken van zijn aantrekkelijke aanbod met moderne faciliteiten om een ander demografisch publiek aan te trekken. ‘Wat relatief voorzichtig is gedaan, is van Edinburgh een moderne, hoogwaardige stad maken die oud en nieuw combineert. We moeten voldoen aan de verwachtingen van bezoekers, maar het belang van het behouden van het cultureel erfgoed en de identiteit van de stad niet uit het oog verliezen’, zegt Christison.

Een brug slaan tussen deze kloof van

oud en nieuw is St James Quarter, een £1 miljard kostende multifunctionele stedelijke inrichting die 158.000 m² van de New Town beslaat, gelegen aan de overkant van het Waverley station. ‘Het ligt midden in UNESCO Werelderfgoed, dus we moesten iets ontwerpen dat volledig geïntegreerd is met de fysieke aard van de stad’, legt Martin Perry, managing director development Europe bij Nuveen, de eigenaar en ontwikkelaar van St James Quarter, uit. Op het eerste gezicht lijkt het een glanzend winkelcentrum, maar het omvat ook restaurants, appartementen, entertainmentfaciliteiten en hotelaccommodatie, plus een rijk evenementenprogramma. Bezoekers kunnen het complex op drie verschillende niveaus betreden en de natuurlijk geventileerde, met een luifel overdekte galerij gebruiken als doorgang naar andere delen van de stad. ‘We wilden niet dat het iets anders was dan een natuurlijke uitbreiding van de stad’,

Het W Edinburgh heeft een dakterras met 360-graden uitzicht op de stad

legt Perry uit. Daarom zul je geen wegwijzers voor St James Quarter zien, noch deuren naar de galerij. Mensen vallen eenvoudig het gebied binnen, stromen door de ruimte en zetten hun ervaring van de stad voort. Het project was een gedurfde zet gezien de achteruitgang van de detailhandel sinds de pandemie, met een toename van online winkelen die heeft geleid tot rustigere winkelstraten en winkelsluitingen. Gelukkig betaalde de gok zich uit. ‘We zien onze bezoekersaantallen elke week met ongeveer 15 procent groeien ten opzichte van dezelfde week in 2022, en ons handelsvolume met ongeveer 25 procent’, verklaart Perry. Het gebied trok eerder 7-10 miljoen mensen per jaar aan, maar St James Quarter zal naar verwachting in 2023 comfortabel 20 miljoen bezoekers hebben ontvangen, aldus Perry. ‘De stad groeit, sterker en sterker’, jubelt hij. Wat zal er gebeuren met de voormalige winkelgebieden in Edinburgh? Perry zegt dat de omliggende gebieden profiteren van het project, met restaurants, bars en hotels die de ruimte van voormalige winkels opvullen. Christison is het daarmee eens: ‘Afgezien van het creëren van banen, zal de nachteconomie ervan profiteren omdat je een reden hebt om er te zijn nadat de detailhandel sluit. Princes Street wordt nieuw leven ingeblazen.’

Het hart van St James Quarter wordt gevormd door het nieuwe W Edinburgh hotel, dat recent opende, zo’n zeven jaar nadat de plannen voor het eerst werden aangekondigd. Terwijl er genoeg traditionele hotels in de stad zijn, biedt W Edinburgh iets moderners. ‘Het Balmoral-hotel is wat ik een tartan en shortbread-aanbod noem, wat je verwacht van Edinburgh. Wat je niet verwacht, is het W-hotel, dat aantrekkelijk is voor een veel jonger publiek met een cultuur rond mode, uitgaan, eten en cocktails - en vol zit met Instagram-waardige achtergronden. Ze werken prachtig hand in hand’, zegt Perry. Naast de 244 kamers heeft het

VAN BOVEN: De skyline van Edinburgh verlicht door vuurwerk; St James Quarter; een van de kenmerkende smalle, geplaveide steegjes van de stad

NICK CAVILLE; MARIO GUTI, SUNNYBEACH/ISTOCK

hotel het Japans-Braziliaans-Peruaanse fusionrestaurant SUSHISAMBA, gekozen vanwege zijn wereldwijde aantrekkingskracht, evenals een gratis toegankelijk dakterras met 360-graden uitzicht op de stad. W Edinburgh is slechts de nieuwste toevoeging aan de stad, met een aantal opvallende openingen in de afgelopen jaren. Onder deze bevindt zich het trendy Virgin Hotels Edinburgh in de oude binnenstad van de stad dat in juni 2022 opende als het eerste pand onder het merk in Europa, gevolgd door een vestiging in Glasgow in augustus 2023. Dezelfde maand zag de komst van het glamoureuze Gleneagles Townhouse op St Andrew Square - de eerste stadsvestiging van het gevierde landgoed. Het 33-kamerhotel en ledenclub staat garant voor zijn luxe label, met een voormalige Bank of Scotland met gerenoveerde interieurs die weelderige kamers bieden, betoverende openbare ruimtes met hoge plafonds, een levendige ledenlounge en een uitgebreide wellnessruimte in de originele kluis compleet met een cryotherapiekamer. Nog te komen is 100 Princes Street in het

Het aantal bezoeken aan Schotland was in 2022 met 7 procent gedaald ten opzichte van 2019, maar het aantal overnachtingen en de uitgaven van bezoekers waren respectievelijk met 9 procent en 24 procent gestegen ten opzichte van het niveau vóór de pandemie, volgens het International Passenger Survey. In totaal werden er in 2022 3,2 miljoen bezoeken aan Schotland gebracht door internationale bezoekers, met een uitgave van £3.151 miljoen. Internationale connectiviteit is essentieel voor het behouden en vergroten van deze vraag, met name uit de VS, dat de grootste binnenkomende markt van Schotland vertegenwoordigt. Directe routes tussen Edinburgh en de

voorjaar van 2024, het eerste pand van Red Carnation Hotels in Edinburgh, gevestigd in een historische voormalige privéclub. Verderop heeft de Dalata Hotel Group plannen aangekondigd om medio 2026 een Clayton-hotel met 153 kamers te openen op St Andrew Square. Is de vraag naar de hotelaanwas er wel?

VS zijn onder andere New York Newark, Chicago en Washington DC met United, terwijl Delta routes bedient vanuit New York JFK, Boston en Atlanta. En er komt meer, met JetBlue die een dagelijkse service lanceert van New York JFK naar Edinburgh tussen mei en september 2024. Hainan Airlines

De tramdiensten van Edinburgh strekken zich nu uit tot Leith, Ocean Terminal en New Haven

hervatte ook zijn tweemaal per week Beijing-Edinburghservice in juni, wat de enige directe vlucht is die Schotland met China verbindt - de service was eerder een driehoeksverbinding met Dublin. Gordon Dewar, CEO van Edinburgh Airport, beschreef de herlancering als een ‘echt teken van vertrouwen in de markt’ dat de toerismeindustrie van de stad zal stimuleren en ‘een schat aan nieuwe zakelijke kansen zal openen’. Edinburgh is ook de toegangspoort tot Schotland, waar internationale bezoekers worden aangemoedigd om hun reis te verlengen en de talrijke andere attracties van het land te bezoeken, zoals wereldklasse

VAN BOVEN: Calton Hill biedt panoramisch uitzicht over de stad; luchtfoto van St James Quarter met W Edinburgh; W Lounge

golfbanen, historische ruïnes en beroemde whiskydistilleerderijen. Ook de regionale connectiviteit is verbeterd. De tramdiensten van Edinburgh, die beginnen op de luchthaven, werden in juni 2023 ruim vier kilometer verlengd naar Leith, Ocean Terminal en Newhaven, wat leidde tot bezoeken aan deze wijken. Bovendien is het een zeer goed te belopen stad. Mijn laatste klim vond plaats op Calton Hill, waar ik ervoor koos om afscheid te nemen van de stad. Een vlammende zonsondergang glansde over torens, spitsen en zandstenen gebouwen, voordat hij afketste op de moderne bronstinten van het W Edinburgh, een opvallende toevoeging aan de skyline. Toegegeven, het is niet naar ieders smaak, passend aangeduid door Perry als een ‘Marmitegebouw’. maar het is een getuigenis van het feit dat er voor iedereen iets te vinden is in deze magische stad.

Eten rond Edinburgh

Voor een glamoureus diner: The Spence

Gleneagles Townhouse schittert met deze spectaculaire eetzaal de hele dag door, gelegen in een voormalige bankhal met een glazen koepelplafond. Schots geïnspireerde gerechten zijn onder meer voorgerechten van West Coast krab crumpet of de lichtere Japanse stijl scallop crudo met ponzu, gevolgd door hoofdgerechten van East Coast-kabeljauw op een bed van zeegroente, deelbare Tweed Valley Chateaubriand met dikke frieten en boter hollandaise, en royale bijgerechten van dukkah-gecoate harissa-wortelen geserveerd met labneh. Bewaar ruimte voor de verrukkelijke dessertkar, die ‘s avonds door het restaurant wordt gereden om gasten te verleiden. gleneagles.com/townhouse/eat-drink/thespence

Voor de lunch tussen vergaderingen: Bonnie & Wild

Deze food hall op de vierde verdieping van de galerij in St James Quarter toont Schotlands onafhankelijke restaurants en lokale producten. Kies uit drie bars en twaalf eetkraampjes - van Sri Lankaanse street food tot Chinese fine dining met een Schotse twist - en houd het evenementenprogramma in de gaten, met masterclasses, boeklanceringen en een gratis ceilidh op de laatste donderdag van elke maand. Aanbevolen wordt deli Soup & Caboodle, dat geweldige Schotse producten biedt in de vorm van soepen, sandwiches en salades. Let op dat het cashless en alleen op afspraak is. Dagelijks geopend van 9.00-21.00 uur (vrij-za 21.30 uur); bonnieandwildmarket.com

Voor de vlucht naar huis: Lannan Bereid je voor op rijen rond het blok voor deze populaire bakkerij in Stockbridge, die in juli 2023 werd geopend. Vernoemd naar het Schotse Gaelic voor ‘huis’, is dit solo-avontuur van inventieve bakker Darcie Maher uitstekend, met een gezellige toonbank met indulgente gebakjes variërend van nduja, gefermenteerde honing en Murcia Al Vino-bollen tot deegachtige kardemombollen, plus een raam naar de keuken zodat je een glimp van de actie kunt opvangen. Geopend van donderdag tot en met zondag van 8.00-16.00 uur. @lannanbakery

HOTELS IN 2024 :

Nieuw en hot

Mandarin Oriental Mayfair, Londen, VK

Openingsdatum: eerste kwartaal van 2024

Dit hotel zal slechts 50 kamers hebben wanneer het begin 2024 opent aan Hanover Square. Het belooft een van de meest stijlvolle nieuwe hotels in Londen te worden, dankzij de bijdragen van de architecten Rogers Stirk Harbour + Partners, het in Tokio gevestigde ontwerpbureau Curiosity en het in het VK gevestigde Indigo. Voorzieningen zullen onder meer een spa omvatten die gespecialiseerd is in behandelingen van ‘s werelds meest luxueuze huidverzorgingsmerken (samen met op biohacking geïnspireerde therapieën), en het hotel zal het eerste Akira Back restaurant van het VK hebben van de bekroonde gelijknamige chef-kok. Een leuk weetje? De bakstenen die in de constructie van het hotel gebruikt worden, zijn de langste en dunste in het VK en werden exclusief voor het eigendom gemaakt. mandarinoriental.com/london/mayfair

PARKROYAL Serviced Suites

Jakarta

Geopend: voorjaar 2024

De gemakkelijke toegang tot openbaar vervoer (inclusief het Dukuh Atas MRT-station en de Soekarno-Hatta Airport Rail Link) maakt deze accommodatie in het stadscentrum een geweldige optie voor zakenreizigers. Het hotel heeft fantastische uitzichten op de hoofdstad van Indonesië - het huist in de Luminary Tower, het hoogste gebouw van het land en onderdeel van het recent geopende Thamrin Nine Complex, een gemengd-gebruik-complex met kantoorruimte, recreatiefaciliteiten en restaurants. Er zijn vijf categorieën suites, allemaal voorzien van kitchenettes en open badkamers met verplaatsbare schermen voor privacy. De PARKROYAL Serviced Suites

Van poleposition op het Silverstone-racecircuit tot het hoogste gebouw van Indonesië, zakenreizigers kunnen uitkijken naar een reeks mooie hotelopeningen.

Avani Frankfurt City Hotel, Duitsland

Geopend: januari 2024

DOOR TAMARA HINSON

Jakarta scoort ook hoog op het gebied van duurzaamheid - er is een afvalwaterrecyclageinstallatie en 1.272 vierkante meter aan weelderige buitenruimte. panpacific.com

InterContinental Bellevue at The Avenue, Seattle, VS

Geopend: voorjaar 2024

Dit hotel, geopend in januari, heeft 208 kamers en is gelegen in het hart van de Bellevue-buurt van de stad. Het beslaat negen verdiepingen van een 26-verdieping tellende toren. Er is 1.114 vierkante meter aan vergaderruimte beschikbaar en een breed scala aan culinaire opties, inclusief een restaurant onder leiding van Masaharu Morimoto (bekend van zijn rol in de Amerikaanse tv-serie Iron Chef) en pastaRAMEN, gerund door James Beard-genomineerde chef-kok Robbie Felice. Andere hoogtepunten zijn een enorm buitendek en terras en een ultramodern spa- en fitnesscentrum. ihg.com

Avani Hotels & Resorts is de eerste Duitse accommodatie in Frankfurt. Gericht op ‘millennial-minded reizigers’, heeft het Avani Frankfurt City Hotel 256 kamers en de voorzieningen omvatten een AvaniFit gym, sauna en stoombad en een grab-and-go deli. De centrale locatie ligt tien minuten van het hoofdtreinstation, en 25 minuten van het vliegveld, terwijl het Messe Frankfurt Convention-centrum ook gemakkelijk bereikbaar is. Het is een van de vele nieuwe Europese openingen van Avani. In juni 2023 maakte Avani zijn Spaanse debuut met het 101-kamer tellende Avani Alonso Martínez Madrid, en tegen het einde van 2024 zal het merk een 163-kamer hotel in Amsterdam hebben geopend, wat zijn eerste Nederlandse accommodatie zal zijn. avanihotels.com

SIRO One Za’abeel, Dubai

Geopend: februari 2024 Zakenreizigers die werk en welzijn graag in balans houden, zouden moeten overwegen in te checken bij het vijfsterren SIRO hotel in Dubai. Het is het eerste eigendom van het merk, en is gelegen in het One Za’abeelgebouw in Dubai. Het unieke selling point van het hotel is de focus op vijf pijlers: fitness, voeding, slaap, herstel en mindfulness. Het is het geesteskind van Kerzner International, het moederbedrijf van One&Only Resorts en Atlantis Resort & Residences, en opmerkelijke voordelen zijn onder meer matrassen die koelen, zogenaamde herstelkasten gevuld met essentiële sportartikelen, en Bijbel-achtige kussenmenu’s. Andere nieuwe hotels die in 2024 in Dubai openen zijn onder meer het Jumeirah Marsa Al

Arab, ontworpen door Shaun Killa – het genie achter het Dubai Opera House en het Museum of the Future – dat ook begin 2024 opent. sirohotels.com/dubai

The Halyard at Ropewalks

Liverpool, Vignette Collection, VK

Openingsdatum: maart 2024

Vernoemd naar de historische Ropewalks

buurt waar het hotel zich bevindt, is deze accommodatie met 133 kamers IHG Hotels & Resorts’ eerste luxe lifestyle eigendom in de stad. Details zijn schaars, maar er zullen 100 kamers zijn en een uitgestrekte penthouse suite, en faciliteiten zullen onder meer een sportschool, restaurant en vergaderzalen omvatten. Gasten die de penthouse suite niet weten te bemachtigen, kunnen in plaats daarvan genieten van het uitzicht vanaf een weelderig dakterras.

De stad heeft het afgelopen jaar een stortvloed aan hotelopeningen gehad. Deze omvatten het eerste Radisson RED Hotel in het noorden van Engeland, dat in december 2022 in de stad opende, en Accor’s Municipal Hotel Liverpool –MGallery, dat in april 2023 binnen de stedelijke Municipal Buildings opende. ihg.com/vignettecollection

MET DE KLOK MEE VANAF BOVEN: PARKROYAL Jakarta; Exterieur van SIRO One Za’abeel; Exterieur van InterContinental; Kamer in Kimpton Virgilio; Thompson Palm Springs Californië, Sportschool van SIRO One Za’abeel.

Thompson Palm Springs, Californië, VS

Openingsdatum: mei 2024

Dit strakke hotel, in het hart van Palm Springs’ beroemde Palm Canyon Drive, zal beschikken over 740 vierkante meter aan ruimte voor vergaderingen en evenementen, samen met kunstrijke openbare ruimtes en twee verhoogde zwembaddekken. Er is een grote focus op eten en drinken – er zal een proeflokaal gecreëerd worden door HALL Napa Valley en een Mediterraans restaurant gerund door Quentin Garcia. Gasten kunnen ook veel kansen verwachten om geld uit te geven – het hotel zal 3.250 vierkante meter aan winkelruimte op de begane grond hebben. Daarnaast zal er ook een adults-only toren zijn, een hotel-binnen-eenhotel, met verhoogde niveaus van luxe. hyatt.com/thompson-hotels

Kimpton Virgilio, Mexico-Stad, Mexico

Openingsdatum: eerste kwartaal van 2024 Deze strakke nieuwe accommodatie zal openen in de trendy wijk Polanco – beroemd om zijn galerijen en binnen handbereik van het CBD van de stad. Gepland om begin 2024 te openen, zal het een boetiekstijl hotel zijn met slechts 48 kamers met decor geïnspireerd, vrij ongewoon, door de Romeinse dichter Virgil – er zullen literaire versieringen en op maat gemaakte kunstwerken gemaakt door lokale kunstenaars zijn. De rooftopbar zal een fantastische plek zijn om de uitzichten op de meest creatieve wijk van Mexico-Stad, evenals de bredere stad, in je op te nemen. Bovendien zal het hotel Spaanse en Latijns-geïnspireerde tapas aanbieden in zijn bar en lounge.

ihg.com/kimptonhotels

Escapade Silverstone, VK

Openingsdatum: tweede kwartaal van 2024

Zakenreizigers met een behoefte aan snelheid zullen dol zijn op Escapade Silverstone, een hotel aan de F1-baan met appartement-stijl accommodatie. Uitgestrekte privébalkons en dakterrassen maken het gemakkelijk om de actie op een van ‘s werelds beroemdste autoracecircuits in je op te nemen, en het uitzicht vanuit het zwembad, met zijn kamerhoge ramen, zal net zo adembenemend zijn. Er zullen in totaal 60 appartementen zijn, variërend van twee tot vier slaapkamers, en extra faciliteiten zullen onder meer een restaurant omvatten, geleid door de gerenommeerde Britse chef-kok Adam Bateman, plus welzijnsruimtes inclusief een sportschool, sauna en behandelkamers. De meest gewilde plek lijkt het Clubhuis te worden, ontworpen

MET DE KLOK MEE VANAF LINKS: Thompson Palm Springs Californië; The Ritz-Carlton Bangkok en interieur van Six Senses London.

ESCAPADE SILVERSTONE; RITZ CARLTON; SIX SENSES

om uitzicht te bieden op negen van de bochten van het circuit en twee hoge snelheidsrechten. scapadeliving.com

The Ritz-Carlton Bangkok, Thailand

Openingsdatum: derde kwartaal van 2024 Opvallende kenmerken van The Ritz-Carlton Bangkok zullen onder meer de enorme balzaal omvatten – deze zal 1.300 vierkante meter beslaan en een van de grootste in Thailand zijn – en de hightech spa, die zal pronken met zes behandelkamers, natte lounges, whirlpools, sauna’s en stoomkamers. De 259 gastenkamers, inclusief 32 suites, zullen de niveaus 1 tot 25 van One Bangkok bezetten, een nieuw gemengd gebruik-ontwikkelingsproject aan de Wireless Road van de stad. Gasten zullen snelle toegang hebben tot openbaar vervoer (zowel de MRT als de Skytrain zullen binnen handbereik zijn), en het is slechts een korte wandeling van de wijken Sukhumvit en Sathorn en een paar meter van het uitgestrekte Lumpini Park van de stad, beroemd om zijn nieuwsgierige varanen. Het is ook de moeite waard om op te merken dat

Bangkok nu nog toegankelijker is: eind 2023 opende een nieuwe satellietterminal, SAT-1, op de luchthaven Suvarnabhumi – de eerste nieuwe terminal sinds de opening in 2006. ritzcarlton.com

Six Senses London, UK

Openingsdatum: vierde kwartaal van 2024 Verwacht veel weelde wanneer Six Senses

London tegen het einde van 2024 opent – het hotel met 110 kamers was ooit het historische Whiteleys-winkelcentrum in Bayswater.

Verwacht strakke, moderne decoratie van design door AvroKO, dat veel art-deco-accenten heeft toegevoegd om het oorspronkelijke ontwerp van het gebouw te eren. Er is ook een sterke focus op welzijn met biofiele elementen, en de spa zal gemodelleerd zijn op een Londens metrostation. Het hotel zal het eerste zijn met een Six Senses Place, een op welzijn gerichte privéledenclub uitgerold door het hotelmerk.

sixsenses.com

Duurzaamheid, een belangrijk doel met een duidelijk omschreven pad

Madalena Zorro, Key Account Manager & Sustainability Market Anchor Noord-Europa legt uit waarom reizen met Lufthansa Group betekent dat er duurzamer gevlogen wordt.

Wat zijn de duurzame doelstellingen van Lufthansa Group?

‘De Lufthansa Group maakt van effectieve klimaatbescherming een belangrijk doel met een duidelijk omschreven pad naar koolstofneutraliteit: vergeleken met 2019 is de Lufthansa Group van plan om de netto-koolstofuitstoot tegen 2030 te halveren, en tegen 2050 is de Lufthansa Group van plan netto-nulkoolstofuitstoot te bereiken. Dus nul CO2-uitstoot. Dit zal worden gedaan door de modernisering van de vloot te versnellen, de vluchtoperaties voortdurend te optimaliseren, SAF (Sustainable Aviation Fuel) te gebruiken en innovatieve procedures aan te bieden die passagiersvluchten CO2-neutraal maken.’

Wat zijn de mogelijkheden om de vluchtgerelateerde CO2uitstoot met de Lufthansa Group te verminderen?

‘De Lufthansa Group biedt klanten via Compensaid een handig platform waarmee reizigers kunnen kiezen uit drie opties. De eerste optie is het gebruik van SAF: het platform berekent het prijsverschil tussen SAF en fossiele kerosine. Klanten betalen alleen de toeslag voor SAF. De tweede optie is het ondersteunen van hoogwaardige CO2-compensatieprojecten van de non-profitorganisatie MyClimate, waarbij CO2 wordt gecompenseerd over een periode van tien jaar. De derde optie is een combinatie van beide. Lufthansa Group heeft zijn duurzame reisoplossingen uitgebreid met Green Fares. Dit tariefproduct omvat de volledige CO2-compensatie in de prijs door gebruik te maken van 20% SAF en 80% compensatie van de CO2-uitstoot met klimaatactieprojecten. Als het om zakenreizen gaat, kunnen zakelijke klanten fossiele brandstoffen vervangen door SAF rechtstreeks bij de Lufthansa Group te kopen en een Scope-3emissiebeperkingscertificaat te ontvangen.’

Vliegen als een ware VIP

Het zijn hoogtijdagen voor innovatie in de businessclass, met productlanceringen in 2024 en daarna. We presenteren een overzicht van enkele van de beste stoelen (en suites) die dit jaar hun debuut maken.

DOOR GORDON SMITH

Zit u comfortabel?’ Ooit vatte dit de verwachtingen rond premium vliegreizen samen; een ruim bemeten stoel en, als je geluk had, een lunch en een glas bubbels. Spoel een paar decennia vooruit en, dankzij een combinatie van innovatie en concurrentie, heroverwegen luchtvaartmaatschappijen vandaag de dag het concept van vliegen in businessclass. Verschillende voordelen die ooit exclusief waren voor eersteklas passagiers, sijpelen door naar de businessclasscabine. Deze vervaging van grenzen heeft ertoe geleid dat veel operators de eersteklas helemaal schrappen, terwijl anderen hun topaanbod hebben teruggeschroefd naar geselecteerde routes en bepaalde vliegtuigtypes. Deze trend vertoont geen tekenen van vertraging. In de komende twaalf maanden zullen meer dan een dozijn nieuwe businessclassproducten in gebruik worden genomen door luchtvaartmaatschappijen over de hele wereld. Veel van deze opties van de volgende generatie zijn zó comfortabel, dat de term ‘businessclassstoel’ enigszins verouderd aanvoelt. Van Auckland tot Abu Dhabi en talloze steden daartussen: 2024 wordt het jaar waarin de businessclasssuite echt wereldwijd gaat.

Lufthansa

De Duitse nationale luchtvaartmaatschappij gebruikt het merk Allegris om zijn nieuwe langeafstandsaanbod te vermarkten. Verspreid over alle vier de cabines, promoot Lufthansa de veranderingen als een ‘volledig nieuwe reiservaring’ en voor businessclasspassagiers is de meest in het oog springende (en mogelijk verwarrende) functie het enorme aanbod aan zitopties. In de

afgelopen jaren was standaardisatie een gewaardeerd goed, met deze egalitaire aanpak die ervoor zorgt dat geen enkele stoel aanzienlijk beter is dan de andere. Lufthansa scheurt dit regelboek in stukken met in totaal zeven verschillende businessclassstoelen in dezelfde cabine, elk afgestemd op verschillende passagiersvoorkeuren. De lijst omvat ‘dubbele suites’ op de voorste rij, andere met extra lange

RECHTS: Lufthansa’s Allegris businessclassproduct, met een schuifdeur voor privacy

(86-inch) bedden, en sommige met extra werkoppervlakken voor vergaderingen tijdens de vlucht. Ook is er een dubbele stoel beschikbaar, waarbij de centrale console verandert in een liggend oppervlak voor twee. Alle opties zijn uitgerust met schuifdeuren en 4K HD-monitoren tot 27 inch. Andere hoogtepunten van dit product zijn een persoonlijk verwarmings- en koelsysteem, draadloze oplaadmodules en een individuele minibar. Allegris maakt deel uit van de grootste product- en serviceherziening in de geschiedenis van de Lufthansa Group, met een totale investering van €2,5 miljard. Meer dan 80 nieuwe jets, inclusief Boeing 787-9s, Airbus A350s en de nog te lanceren 777-9s, zullen de nieuwe standaard bevatten. Bestaande vliegtuigen zoals de Boeing 747-8 worden ook aangepast, waarbij het hele project 27.000 stoelen vervangt. lufthansa.com

Cathay Pacific

Na een bijzonder lastige pandemie, maakt Cathay Pacific een stijlvolle comeback. In augustus veroorzaakte de luchtvaartmaatschappij uit Hongkong een storm van speculatie met een promotievideo die hintte op een nieuwe businessclasspropositie. Gepland voor lancering in het tweede kwartaal van 2024, zal de Boeing 777-300ER het eerste vliegtuig zijn dat de opnieuw bedachte cabines ziet, die Cathay brandt als de Aria Suite. Hoewel specifieke details nog bevestigd moeten worden, nodigt de teaserclip gasten uit om ‘de stille luxe’ van de compleet nieuwe ruimtes te savoureren, inclusief een privacydeur en draadloos opladen. Vaste lezers zullen opmerken dat Aria breekt met de Cathayconventie, waarbij de traditionele donkergroene interieurs van de vervoerder zijn vervangen door een natuurlijker palet van aardse bruinen houttinten. Het exterieur van Aria lijkt zacht gebogen vleugels te hebben, wat populair kan zijn voor degenen die meer privacy wensen zonder de schuifdeur te sluiten. Verbeterde persoonlijke opbergopties in en rond de stoel zijn ook in ontwikkeling, wat betekent dat essentiële items veilig bewaard kunnen worden terwijl ze nog steeds binnen handbereik zijn. cathaypacific.com

American Airlines

Aangekondigd als de Flagship Suite, belooft American Airlines een echte premium privé-ervaring, compleet met de oh-zo-belangrijke privacydeur, voor haar nieuwe businessclassproduct. Dit zal worden geïnstalleerd op nieuwe Boeing 787-9 Dreamliner- en Airbus A321XLR-leveringen vanaf 2024. Chaise longuestijlzitplaatsen en meer persoonlijke

opbergruimte behoren tot de opvallende kenmerken. De nieuwe 787-9s van American zullen pronken met een business-zware configuratie met 51 van de nieuwe stoelen - 21 meer dan de bestaande opstelling. Op de Dreamliner zullen deze worden aangevuld met 32 premium economy-opties. Ondertussen zal de A321XLR worden uitgerust met twintig suites en twaalf premium economystoelen. Het goede nieuws is dat niet alleen de 787 en nieuwe Airbus narrowbodies de nieuwe look krijgen. Beginnend in laat

2024, zal ook de 777-300ER - een hoofdbestanddeel van transatlantische operaties - worden vernieuwd. American heeft twintig van de Boeingjets in dienst, die allemaal worden aangepast naar de nieuwe standaard. aa.com

Flydubai

Vaak over het hoofd gezien door zijn grotere broer met enkel widebody-vliegtuigen, Emirates, bewijst Flydubai dat narrowbodies nog steeds comfortabel kunnen zijn. De luchtvaartmaatschappij uit de VAE, wiens vloot exclusief

bestaat uit Boeing 737-800s en MAX jets, bereidt zich voor om de sector op te schudden met de lancering van de Business Suite. Flydubai is de lanceerder van het nieuwe formaat, dat directe gangpadtoegang biedt en beweert te kunnen concurreren met de ervaring die wordt gevonden op widebody-vliegtuigen. De ontwikkeling is de laatste in de evolutie van het in Dubai gevestigde budgetbedrijf, dat in 2013 de businessclassmarkt betrad en in 2017 zijn eerste lie-flatbed introduceerde. Flydubai breekt ook met traditionele aanbiedingen voor narrowbody-vliegtuigen, met de Business Suite die een hooggerugde shell heeft met een sluitbare schuifdeur. Hoewel niet de breedste stoel in de lucht, strekt het lie-flatbed zich uit tot een relatief royale 75 inch. Vanuit technisch oogpunt maakt ingebouwde Bluetooth eenvoudige connectiviteit met persoonlijke apparaten mogelijk, en een 17,3inch 4K-touchscreen is uitgerust met een uitgebreide catalogus

MET DE KLOK MEE VANAF RECHTS: De Flagship Suite van American Airlines; de Business Suite van Flydubai; de Aria Suite van Cathay

van films en tv-programma’s. Het ontwerpteam heeft ook extra aandacht besteed aan de kleinere details om het meeste uit de beperkte ruimte te halen, met omgevingsverlichting ingebouwd in de shell van de suite, naast extra lichten binnenin persoonlijke opberggebieden en onder de voetensteun. Flydubai zegt dat de nieuwe suites zullen worden ingezet ‘op geselecteerde langere vluchten’ binnen het netwerk van de vervoerder. Oorspronkelijk gepland om in dienst te treden in november 2023, worden ze nu uitgerold in 2024. flydubai.com

Etihad Airways

Bewijzend dat er geen ruimte is voor zelfgenoegzaamheid, bereidt Etihad zich voor op een revisie van zijn populaire Boeing 787 businessclasscabine. De luchtvaartmaatschappij uit de Golf versterkt een al competitief product verder, voortbouwend op de goed ontvangen lancering van de Business Studio op zijn vlaggenschip A350-1000 in juni 2022. Beschreven als een ‘tweede evolutie’, is de wand van elke suite in hoogte toegenomen vergeleken met het model dat debuteerde op de A350. Elk van de nieuwe 787-vliegtuigen zal 32 businessstoelen hebben, allemaal met directe gangpadtoegang in

een 1-2-1 configuratie. De stoelen kunnen achterover leunen tot 78 inch en beschikken standaard over een 17,3-inch 4K-scherm, Bluetooth-koppeling en draadloos opladen. Liefhebbers van surfen op grote hoogte kunnen ook uitkijken naar verbeterde wifi-connectiviteit met live streamingmogelijkheden. De eerste van de nieuwe-look-jets zijn in februari in dienst getreden. etihad.com

Air India

De radicale transformatie van de Indiase nationale luchtvaartmaatschappij zal dit jaar naar een hogere versnelling schakelen, met een grootschalige vlootupgrade die in de maak

BOVEN: De nieuwe businessclass van Etihad aan boord van haar Boeing 787-vliegtuigen

ONDER: Het aanstaande businessclassproduct van Air India

is. Een programma van 400 miljoen dollar om de interieurs van de bestaande 43 widebodies te moderniseren is al onderweg, met nieuwe businessclassstoelen, IFE-systemen en verbeterde wifi als sleutelelementen. Air India zegt dat tegen maart ongeveer een derde van haar langeafstandsvliegtuigen zal zijn aangepast, met de volledige vloot ‘herboren’ tegen het einde van 2025. In lijn met een strak nieuw ontwerp en bedrijfsbranding worden de interieurs van de businessclassjets ook vernieuwd met een modernere uitstraling. Het is vaarwel tegen de klassieke ‘ketchup en mosterd’-inrichting, en hallo tegen een metalen kleurenschema van hedendaagse grijstinten en geborsteld zilver. Frequente vliegers die graag het allerbeste willen ervaren dat de luchtvaartmaatschappij te bieden heeft, moeten speciaal uitkijken naar Air India’s nieuwe A350 die in december 2023 in gebruik genomen is. airindia.com

Hij volgde een opleiding tot stuurman aan de Zeevaartschool en kwam door een toevallige ontmoeting in contact met de reiswereld.

Slim in zakenreizen

Inmiddels staat Cees Bas al 22 jaar aan het roer van zijn eigen zakenreisbedrijf, het florerende e-Business Travel in OudBeijerland. Zijn focus op mensen, zowel aan klantzijde als op zijn eigen ervaren medewerkers, is een belangrijk onderdeel van zijn succes. ´We hebben veel kennis over klanten.’

Affiniteit met reizen heeft Cees Bas altijd gehad, en dan in het bijzonder scheepvaart, vandaar dat hij na zijn marketingopleiding (Nima A + B) een studie aan de Zeevaartschool begon. Hij kwam door toeval in contact met Frans van Steenis, voormalig COO van TUI/ Holland International en fervent zeiler. Bas ging aan de slag bij uitzendorganisatie Adecco waar Van Steenis in de directie zat en stapte in 1999 over naar Carlson Wagonlit waar hij Sales Director werd. De aanslagen van 9/11 gooiden roet in het eten. Vanwege de onzekerheid zette CWT veel mensen op straat.

‘In die tijd stond alles op zijn kop. Achteraf gezien zijn dat vaak de beste momenten om te gaan ondernemen’, zegt Bas, die de daad bij het woord voegde. ‘Ik ben toen in 2002 gestart met een klein

DOOR THEO DE REUS

kantoortje in Ridderkerk, met twee medewerkers.’

Belangrijk voor de ontwikkeling van e-Business Travel was de samenwerking met FME, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie, met 2.200 leden en samen 220.000 medewerkers. Het zorgde voor een volgende stap richting schaalgrootte bij leveranciers als vliegmaatschappijen, hotelketens en autoverhuurders. ‘We hebben altijd een flinke groei doorgemaakt, van meer dan 20 procent per jaar’, zegt Bas, die focust op bepaalde segmenten binnen zakenreizen.

Naast complete zakenreizen (meer dan een los vliegticket) gaat het om Marine Travel (scheepvaart en

het reizen echt essentieel is. Dus geen accountantsbedrijf dat met 300 man een dag-meeting heeft, waarvan je zou kunnen zeggen: is dat nou nodig? Wij werken met bedrijven waarvan bijvoorbeeld een monteur dringend naar een schip ergens op de wereld moet. Waarbij elke dag dat zo’n schip stil ligt 100.000 euro kost. Wanneer die monteur daar te laat aankomt, heeft dat bedrijf een groot probleem. Het heeft daarom veel waarde dat ze een partner hebben die ervoor zorgt dat hun monteur op tijd is. Dat is allemaal maatwerk.’

Hoe heb je die jaarlijkse groei gerealiseerd?

‘Eigenlijk door heel veel acquisitie. Onze kracht is altijd geweest dat wij

offshore), Group Travel (groepsreis, bedrijfsuitjes en incentives), VIP Travel (waaronder privéjets) en de afdeling HumanitAir, met klanten als nietgouvernementele organisaties (ngo’s), liefdadigheidsinstellingen en kerkelijke organisaties. Tenslotte zijn er de Travel Services, ofwel alles wat erbij komt kijken om een reis prettiger te laten verlopen, van visa tot lounges.

De bedrijven waarmee Bas samenwerkt, worden vaak geleid door de eigenaar zelf. ‘Het zijn bedrijven waarvoor

ons inleven in de klant. We hebben een sterke focus op één doelgroep: het MKB-segment binnen bepaalde branches. En met MKB bedoel ik in de zin van reisbestedingen tot een bepaald volume. We weten alles van de scheepvaart, van de metaal en elektro. Daar hebben we veel klanten op binnengehaald. Bedrijven zijn vaak heel vergelijkbaar en lopen vaak tegen dezelfde problemen aan.’

24/7

Bas ontdekte dat veel internationale

bedrijven behoefte hebben aan 24/7 hulp en ondersteuning. ´Medewerkers ondervinden onderweg vaak dezelfde soort problemen, in een andere tijdzone. En dan waren onze kantoren dicht. Dus wij hebben vanaf het begin onze eigen 24-uursdienst gehad, uitgevoerd door onze eigen mensen. Een aantal grote TMC’s zegt dat ze ook hun eigen 24-uursdienst hebben, maar dat is vaak een aparte entiteit. Wij hebben onze eigen mensen, die ook dagelijks contact hebben met de klant. Dus heb je vandaag Patrick aan de lijn voor een boeking, dan is de kans groot dat je hem ook in de nacht aan de lijn krijgt als je een probleem hebt. Zeker toen wij nog een klein kantoortje hadden kwam dat vaak voor, want die nooddienst werd door twee of drie man gedragen. Dat vonden de klanten fantastisch, dat ze dezelfde persoon aan de lijn kregen. Daarom hebben we ook altijd gekozen voor heel ervaren mensen.’

Ervaren medewerkers met kennis van zaken zijn dus de kracht van e-Business Travel.

‘Het leuke is dat veel mensen met wie Cees is gestart nu nog steeds hier werken’, zegt managementassistent Carla Bronscheer, die zelf bijna zeven jaar bij e-Business Travel werkt en zich ook met communicatie bezighoudt.

‘We hebben weinig personeelsverloop en ook onder de klanten bijna niet. We hebben daardoor dus veel kennis van de klanten.’

Tijdens corona volgde Bas de strategie dat hij medewerkers wilde vasthouden tot de markt weer zou aantrekken, want daarvan was hij overtuigd. Met goede medewerkers zou hij meteen weer vooraan staan. Aangezien er weinig werk in zakenreizen was, werden veel medewerkers tijdelijk gedetacheerd bij andere bedrijven die gedurende de coronapandemie juist behoefte hadden aan extra mensen voor hun customer support. ‘Hier boden onze klantgerichte medewerkers uitkomst.’

INTERVIEW

En toen kwam de markt weer op gang?

‘Het ging opeens veel sneller open dan ik had gedacht. Er kwam een enorme inhaalslag. Eerst van onze eigen klanten, maar er kwamen ook veel nieuwe klanten naar ons toe omdat hun eigen reisagent de telefoon niet opnam of die twee weken op antwoord moesten wachten. Ik denk dat we op die manier in korte tijd wel 10 miljoen euro aan nieuwe klanten hebben binnengehaald.’

Opnieuw bleek de persoonlijke aanpak dus weer een grote succesfactor. Maar die persoonlijke aanpak moet je wel kunnen waarmaken. Na corona waren veel ervaren krachten van andere zakenreisbureaus de branche uitgegaan, terwijl de markt zich snel herstelde. ‘Het lukte ons desondanks veel nieuwe medewerkers aan te nemen. Deze nieuwe collega’s hadden wel tijd nodig onze klanten te leren kennen. Dit is goed gelukt met hulp van het bestaande team.’

En daarmee komt het verhaal op de naam e-Business Travel. Deze suggereert dat het bedrijf vooral online werkt, maar

Wie is...

Cees Bas staat met e-Business Travel op plaats 32 in de Top 50 reisbedrijven van TravMagazine. Voor boekjaar 2024 verwacht het bedrijf 50 miljoen euro omzet, met 50 FTE en zo’n 25.000 passagiers.

Oprichter Cees Bas volgde een opleiding marketing (Nima A + B) en studeerde aan de Zeevaartschool. Hij werkte onder andere bij

uitzendorganisatie Adecco en zakenreisbedrijf Carlson Wagonlit. In juni 2002 begon hij e-Business Travel.

Naast het hoofdkantoor in Oud-Beijerland, onder de rook van Rotterdam, heeft e-Business Travel inmiddels kantoren op Schiphol (The Base) en Den Bosch. De vestiging in Utrecht staat op de planning.

niets is minder waar. Pas in de laatste jaren is het aandeel online fors gestegen, zegt Bas.

‘Het bedrijf heet e-Business Travel omdat ik 22 jaar geleden dacht dat alles volledig online zou gaan. Maar eigenlijk zijn we altijd een full service-agent geweest. Het heeft tot in coronatijd geduurd voordat het aandeel online zou toenemen. Ten eerste is de techniek veel beter geworden, maar tegelijk is er het tekort aan personeel. En wat gebeurt er wanneer een groot aantal klanten tegelijk gaat bellen? Hoeveel mensen we ook hebben, dat gaan we nooit voor elkaar krijgen.

Dat is bij elke zakenreisagent hetzelfde. Dat kan je deels ondervangen met goede online tools, waarbij klanten alleen voor het meest urgente bellen of mailen. En waarbij ze de simpele dingen zelf online kunnen regelen. Ik denk dat inmiddels 20 procent van onze omzet online gaat, zoals het boeken van een ticket of hotel.’

Bij echt ingewikkelde boekingen kunnen klanten een expert van e-Business Travel bellen. Dat heet dan high-touch, waarbij ook een hogere fee wordt gerekend. No-touch boekingen, waarbij alles 100 procent online gaat, verkoopt Bas liever niet. ‘Meestal

verkopen we semi-touch, waarbij medewerkers op z’n minst meekijken, omdat de klant het nog een beetje spannend vindt om no-touch te boeken. Vaak blijkt mensenwerk toch beter dan computers. En iedereen die online boekt, kan offline om hulp vragen. Met persoonlijke aandacht kan je de klant ook helpen geld te besparen. Zeker voor een MKB’er, bij wie het om zijn eigen bedrijf gaat, is een besparing van 200 euro mooi meegenomen.’

Vanwege de behoefte aan nieuwe medewerkers wil Bas ook een nieuw kantoor in Utrecht openen, waarmee het totale aantal op vier kantoren komt. Zo snijdt het mes aan twee kanten: enerzijds zit hij dicht bij (potentiële) klanten, anderzijds zit hij in de nabijheid van (potentiële) medewerkers. ‘Thuiswerken leek na corona de oplossing, maar je zoekt toch mensen met binding met je bedrijf. Het valt op dat veel mensen het liefst hier op kantoor werken. Dan doe je het werk weer echt met elkaar, dat geeft een bepaalde saamhorigheid. Het is toch een andere dynamiek. Daarom hebben onze personeelsleden ook een

sportabonnement voor onze eigen gym.’

Het geplande kantoor in Utrecht moet de stap voor sollicitanten kleiner maken, zegt Bas. ‘De nabijheid is belangrijk. Dat iemand een leuke vacature ziet en ons op Google opzoekt en erachter komt dat we bij hem om de hoek zitten. We hebben mensen die in Utrecht wonen en bij ons op Schiphol werken, en die de reistijd vervelend vinden. Ik kan natuurlijk niet voor elke reisagent een kantoor openen, maar met vier vestigingen hebben we straks een goede spreiding.’

De mens centraal stellen, dat is de kern van zijn bedrijf, herhaalt Bas nog maar eens. ‘De klant heeft altijd vooropgestaan, dat zal altijd zo blijven. Er is bij ons weinig dat niet kan. Omdat we relatief klein en flexibel zijn, kunnen we makkelijk onze weg vinden in de dynamische wereld die de reisbranche is. Bij eerdere werkgevers heb ik het nadeel van grote organisaties ondervonden, namelijk dat die niet snel kunnen bewegen. Voordat je iets hebt gedaan, ben je een jaar verder. En hier nemen wij

een besluit en de volgende dag gaan we met z’n allen die kant op.’

Hoe zorg je ervoor dat je medewerkers aan je bedrijf bindt?

‘Ook intern kijken we naar de mens. Als je als medewerker bepaalde competenties hebt, bepaalde kwaliteiten, dan kun je die hier benutten. We hebben korte lijnen, dat vinden mensen ook prettig, al ontstaat er wel iets meer hiërarchie, omdat je met een groeiende organisatie ook meer sturing nodig hebt. In principe is het nog steeds een fijne, platte organisatie, waarbij iedereen heel makkelijk bij mij kan binnenlopen. Maar het is wel fijn als iemand op de werkvloer het overzicht geeft, een soort meewerkende chef.’

e-Business Travel heeft nu 60 medewerkers, omgerekend 45 fte. Waar sta je over vier jaar?

‘Over vier jaar hopen we op 100 medewerkers te zitten. Als ik terugkijk op de afgelopen 21 jaar, dan gaat het altijd om golfbewegingen, waarbij je dan even op die goede golf zit. Daar zitten we nu op en dan gaat het even heel snel. Maar we zullen de groei ook moeten stabiliseren, even een jaar consolideren en focussen op de veranderingen in de organisatie.

De groei zit bij ons in specialisaties. We zijn al specialist in het segment marine en in de markt van NGO’s. We zijn nu bezig om groepsreizen en incentive-reizen meer op de kaart te zetten, maar je kan ook denken aan sportreizen. Formule 1 ligt voor de hand, maar je kunt ook denken aan andere specialisaties. Het is een gedachte die we nog moeten uitwerken.’

KIA EV9: WAT EEN MONSTER

Nou, de titel geeft het al een beetje weg, maar laten we toch nog wat verder ingaan op onze ervaring met de Kia EV9. Business Traveller werd uitgenodigd om de Kia EV9 te testrijden. Een auto die je in het straatbeeld nog niet heel veel terugziet, maar als je hem ziet is het een ware nekkendraaier. Meerdere keren kregen we van andere automobilisten een duim omhoog met een gezichtsuitdrukking die boekdelen spreekt.

Wat een monster. Met een lengte van 5,01 meter een waar slagschip. En wat een ruimte: bij de door ons gereden 7-zitter nog steeds 333 liter aan kofferbakruimte en met de twee achterbanken neergeklapt (dit gebeurt automatisch met een druk op de knop) een ongelofelijke 2.318 liter. Maar ondanks de grootte een zeer wendbare auto. Bij het wegrijden nog een beetje onwennig, maar het rijden in zo’n gevaarte went heel snel. En doordat de auto van alle gemakken is voorzien, waaronder ook camera’s aan alle kanten, is het zelfs voor de meest onzekere parkeerder geen probleem meer om een passende plek te vinden. De EV9 is ook gewoon voorzien

van parkeerhulp, dus parkeren zou sowieso geen probleem moeten zijn.

INTERIEUR

Qua vormgeving slaat KIA met de EV9 weer de spijker op zijn kop. Het interieur ziet er strak, chique en modern uit. Er wordt gebruik gemaakt van luxe ogende materialen en het voelt van alle kanten zeer degelijk aan. Vegan leer, sfeerverlichting, aan alles is gedacht. Bij de versie met

zes zitplekken, zijn de stoelen op de tweede zitrij ook nog eens in rijrichting te veranderen waardoor er een soort huiskameridee ontstaat. Niet nieuw, wel leuk.

VOORZIENINGEN

Ook qua technische hoogstandjes kan deze EV9 zich meten met de luxere merken. Stoelverwarming en stoelventilatie voor en op de tweede zitrij. De bestuurdersstoel is voorzien van massagefunctie en zowel de bestuurdersstoel als bijrijdersstoel kunnen, bijvoorbeeld tijdens een laadsessie, in een loungestand worden gezet. De ‘normale’ achteruitkijkspiegel verandert met een

knop aan de onderkant in een digitale spiegel waardoor de tweede en derde zitrij geen belemmering meer vormen voor het zicht achter de auto. Hiernaast zijn alle zitplekken voorzien van een eigen USB-Cpoort waardoor iedereen bijvoorbeeld een telefoon kan opladen. En dit alles naast alle gemakken waar de eerder geteste EV6 ook al van was voorzien, zoals Vehicle to Load (V2L) waarmee de auto als het ware dient als stroomvoorziening voor op 220-volt-werkende apparaten.

ASSISTENTIE

Over de veiligheid hoeft men zich al helemaal geen zorgen te maken. Met een tal aan rijhulpsystemen zorgt de EV9 ervoor

TRIED & TESTED AUTO

dat de bestuurder op zal moeten blijven letten door het regelmatig geven van geluidssignalen. En dit naast het gegeven dat de EV9 zelf al behoorlijk autonoom kan functioneren door bijvoorbeeld actieve rijstrookassistentie, autonome noodremassistentie met voetgangeren fietsersdetectie, snelwegassistentie inclusief rijstrookwisseling en natuurlijk adaptive cruise control. Het headup-display dat op de voorruit wordt geprojecteerd zorgt er ook nog eens voor dat de bestuurder bij het navigeren nergens anders naar hoeft te kijken dan naar de weg voor zich.

PRESTATIES

De versie waar wij in reden is de RWD Launch Edition. Dit is de enige editie die alleen achterwielaandrijving heeft en hierbij een actieradius mee krijgt van 563km (WLTP) door de 99.8kWh accu en dat mag voor dit formaat auto zeker indrukwekkend genoemd worden. De EV9 staat op het inmiddels bekende E-GMP-platform, dat door het lage zwaartepunt voor een bijzonder stabiel aanvoelende rijervaring zorgt. En dan maar te zwijgen over de acceleratie. Ok, het is een elektrische auto, die door de koppel sowieso sneller is in reactie, maar voor een auto met dit gewicht: wauw.

De EV9 is er in meerdere configuraties. De keuze begint bij de aandrijving. Hierbij kunnen twee opties gekozen worden:

achterwielaandrijving of vierwielaandrijving. In beide gevallen krijgt de EV9 een batterijpakket mee van 99,8kWh. Dit zorgt zoals eerder aangegeven bij de achterwielaangedreven versie voor een actieradius van 563km (WLTP), een acceleratie van 0-100 in 9,4 seconden en een topsnelheid van 185 km/u. Bij de vierwiel aangedreven versie gaat het om 505km (WLTP) actieradius een

topsnelheid van 200 km/u en in het geval van de GT-Line een acceleratie van 0-100 in slechts 5,3 seconden, en dat mag voor een auto van dit formaat gerust indrukwekkend genoemd worden.

PRIJS

De EV9 begint bij een vanaf-prijs van €67.995,- voor de AIR-uitvoering. De door ons gereden versie, de RWD Launch Edition met zeven zitplaatsen, kost €71.495,De meest uitgebreide versie is de GT-Line uitvoering, deze heeft een prijskaartje dat begint bij €78.895,-. Kostbaar, maar daar krijg je ook veel auto voor terug.

EINDOORDEEL

Naar onze mening heeft Kia heeft met de introductie van de EV9 goud in handen. Wel is het gewicht een punt wanneer er straks motorrijtuigenbelasting gaat gelden op elektrische auto’s. Verder hebben wij eigenlijk niks aan te merken op de KIA EV9. Van vormgeving (blijft natuurlijk smaakgevoelig) tot veiligheid en van techniek tot prestaties: de EV9 floreert op alle vlakken.

DE TRENDS IN ZAKENREIZEN VOOR 2024

‘EEN VOLLEDIG HERSTEL’

Zakenreizen zijn weer helemaal terug op prepandemische waardes. Toch zijn er volop trends te noteren. Business Traveller maakt een overzicht.

DOOR TIJN KRAMER

Het jaar 2024 wordt een volledig herstel van de uitgaven voor zakenreizen verwacht, waarbij de markt terugkeert naar het niveau van 2019. Er is de afgelopen vijf jaar veel veranderd:

zakenreizigers worden tegenwoordig steeds kritischer wanneer ze reizen, omdat ze proberen de maximale waarde te behalen van elke reis. Nieuwe technologieën, zoals generatieve kunstmatige intelligentie (AI), kunnen een verbeterde ervaring bieden voor degenen die ervoor kiezen om op reis te gaan.

Deze veranderingen en meer worden onderzocht in het nieuwe Business Travel Trends 2024-rapport, geproduceerd door Globetrender en Cytric Easy by Amadeus. Van Objective Stacking tot Executive Field Trips en AI Personal Assistants (AI PA’s). Hier zijn de trends die het zakenreizen in 2024 naar een hoger niveau zullen tillen.

1. ‘AI PA’s’ die een revolutie teweegbrengen in zelfgeboekte reizen

Voor zakenreizigers heeft de opkomst van Generatieve Kunstmatige Intelligentie (Gen-AI) de komst van ‘AI PA’s’ gekatalyseerd. Deze intelligente, 24/7 oplossingen kunnen geduldig helpen met alles: van het adviseren over reisopties tot het gebruik van natuurlijke taal die de reiziger begeleidt op het reisbeleid van zijn bedrijf. Ze kunnen reageren op een gedetailleerde reisopdracht: na het invoeren van een eerste prompt is de gegenereerde output vriendelijk en behulpzaam van toon, en is het gemakkelijk om de dialoog voort te zetten met vervolgvragen.

2. Excursies voor leidinggevenden komen in beeld

Het is de verwachting dat het aantal strategische uitjes in 2024 een enorme vlucht zal nemen. Het plannen van teambuildingdagen wordt vaak gebruikt om mensen bij elkaar te brengen, maar een verschuiving naar langere reizen, vaak in de natuur, geeft aanleiding tot deze groeiende trend. Deze zakelijke off-sites worden naar een hoger niveau getild met een steeds groter aanbod aan meeslepende, verrassende en soms zelfs extreme ervaringen, zowel in binnen- als buitenland.

Het smeden van kameraadschap wordt gezien als essentieel voor het versterken van positieve relaties tussen werknemers, het vergroten van de loyaliteit van het bedrijf en het motiveren van mensen om aan een gemeenschappelijk doel te werken. Om dit doel te bereiken moeten mensen uit hun comfortzone worden gehaald en gedwongen hun ego bij de deur achter te laten, waarbij alles van wildwaterraften tot tropische bushcraft aan de agenda wordt toegevoegd tijdens deze verbeterde reizen.

3. ‘Doelstellingen stapelen’ om de waarde van zakenreizen voor het bedrijf en de werknemer te vermenigvuldigen Naarmate de druk toeneemt om zich te houden aan de duurzaamheidsverplichtingen van bedrijven en de uitgaven te beheren in het licht van de stijgende prijzen, zullen er steeds meer eisen aan werknemers worden gesteld om werkreizen

te rechtvaardigen. In de komende jaren zal ‘Objective Stacking’ – een term die door Globetrender is bedacht om reizen te beschrijven die zijn gepland om meerdere doelen te bereiken – de standaardmanier van werken worden om de efficiëntie en waarde te maximaliseren. In plaats van in en uit te vliegen voor één vergadering, verkooppraatje of evenement, zullen zakenreizigers tijd moeten inbouwen om klanten te ontmoeten, verkenningen uit te voeren, deals te sluiten, uitbreidingsmogelijkheden te onderzoeken, analyses van concurrenten uit te voeren.

4. Gemengde reisroutes staan centraal nu het rigide reisbeleid verdwijnt Een nieuwe bedrijfsmentaliteit en geautomatiseerde systemen maken gemengde reisroutes voor zakenreizigers mogelijk, die verder gaan dan eenvoudige ‘bleisure’-reizen waarbij een weekend wordt gekoppeld aan een paar dagen vergaderen. Centraal in wat er in 2024 van start gaat, is echter de versoepeling en personalisering van dit eens rigide zakenreisbeleid, waarin de ervaring van medewerkers nu centraal staat.

5. Net Zero Heroes: Bedrijven worden slimmer om de CO2-reductiedoelstellingen voor 2050 te halen

In december 2023 werd de mondiale klimaattop COP28 afgesloten met een overeenkomst om ‘af te stappen’ van het gebruik van fossiele brandstoffen en de productie van schone energie op te voeren, met als doel om tegen 2050 een netto nul-koolstofuitstoot te bereiken. Duurzaamheidsambities worden serieus genomen door de zakenreiswereld, waarbij uit een onderzoek onder 896 senior-besluitvormers in opdracht van Amadeus bleek dat 90 procent van de reisorganisaties een strategie had opgesteld om ecologische duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken of van plan is er een in 2024 te implementeren.

Naarmate de druk toeneemt om de milieu-impact van zakenreizen te rechtvaardigen, zullen bedrijven Objective Stacking steeds meer omarmen als een manier om ervoor te zorgen dat werknemers de waarde van reizen maximaliseren, evenals Blended Itineraries, die dit zullen vergemakkelijken dankzij een flexibeler reisbeleid.

6. Gedigitaliseerde uitgaven: automatische afstemming komt een stap dichterbij

De wereld van bedrijfsfinanciering evolueert, aangedreven door de transitie naar digitale uitgaven en virtuele kaarten voor uitgaven onderweg. Deze verschuiving markeert het einde van een tijdperk dat wordt gedomineerd door het omslachtige handmatige beheer van declaratieformulieren en het voortdurende gegoochel met papieren bonnen. Voor

veel bedrijven betekent deze verandering niet alleen een procedurele update, maar een fundamentele herziening van de manier waarop zakelijke transacties worden geregistreerd, verwerkt en geanalyseerd. Digitalised Expenses zal de personalisatie stimuleren en de gebruikerservaring verbeteren, terwijl de gegevensbeveiliging en de naleving van het reisbeleid worden gewaarborgd.

7. Power Networking: De mondiale evenementenindustrie neemt toe naarmate de behoefte aan verbinding toeneemt

Ten slotte zal Power Networking naar voren komen als een nieuwe hypergerichte benadering voor het verwerven en bouwen van nieuwe verbindingen. Voorbij zullen de dagen zijn waarop afgevaardigden vroegtijdig wegglippen van conferenties of zich in hun hotelkamer verstoppen om geen praatjes te maken – in 2024 en daarna zal elke gelegenheid moeten worden gemaximaliseerd. Als werknemers tijd vrijmaken van hun bureau en hun gezin, moeten ze er immers voor zorgen dat dit de moeite waard is. Dit betekent dat er rijkere routes moeten worden samengesteld met meerdere bijeenkomsten buiten de kernagenda. (bron Amadeus)

ZAKENREIZIGER WEINIG INTERESSE IN ELEKTRISCHE

HUURAUTO

BCD Travel heeft een onderzoek uitgevoerd onder ruim 900 zakenreizigers in Noord-Amerika en Europa die het

afgelopen jaar minstens één keer een auto hebben gehuurd. Het onderzoek keek naar reizigersgedrag en trends in autoverhuur voor zakenreizen. Volgens het onderzoek huren de meeste zakenreizigers een auto om hun bedrijfskantoor te bezoeken, klanten te ontmoeten of service op locatie te verlenen. De belangrijkste redenen om een auto te huren in plaats van een ander vervoermiddel zijn gemak (64%), snelheid (36%), gebrek aan alternatieven (32%) en prijs (30%).

Reisbeleid

Bedrijven hanteren diverse beleidsmaatregelen. Meer dan de helft van de reizigers geeft aan dat hun bedrijf aanmoedigt om huurauto’s met een volle tank in te leveren (64%) en om een huurauto te delen met collega’s (53%). Slechts 4% zegt dat het beleid van hun bedrijf het huren van elektrische auto’s stimuleert. Het reisbeleid (69%) heeft de grootste invloed op welke autoverhuurder reizigers kiezen. Andere factoren die meewegen zijn het gemak van de ophaallocatie (46%), de prijs (34%) en loyaliteitsprogramma’s (33%). Duurzaamheid heeft nauwelijks invloed: slechts 9% houdt rekening met het milieu, terwijl 70% nooit of zelden aan het milieu denkt bij hun keuze. De meerderheid van de zakenreizigers boekt een huurauto meestal via de online boekingstool van hun bedrijf (88%), 13% boekt via een reisagent en 12% via de website van het autoverhuurbedrijf. Auto’s uit de middenklasse worden het vaakst gehuurd (66%), gevolgd door economy/compacte auto’s (19%). SUV’s worden door slechts 3% gehuurd.

Aanvullende diensten

Bij het kiezen van extra’s gaan reizigers vooral voor gemak. Zo maakt een kwart gebruik van pick-up en drop-off op verschillende locaties. Een op de tien kiest ervoor om de brandstof vooruit te betalen, de auto met een lege tank in te leveren en extra verzekering bij een autoverhuurder af te sluiten.

Elektrische auto’s

Opvallend is dat 81% nooit een elektrische auto huurt op zakenreis. Dit komt vooral door ingewikkelde logistiek (46%), geringe beschikbaarheid op de verhuurlocatie (35%) en lage actieradius (33%); en 12% geeft aan dat elektrische auto’s niet zijn opgenomen in het reisbeleid. Degenen die elektrische auto’s huren worden vooral gemotiveerd door duurzaamheid (51%), de wens om eens een elektrische auto te proberen (29%) en de ruime beschikbaarheid op de verhuurlocatie (24%).

Risico’s

Bij het rijden in een huurauto heeft 39% van de reizigers wel eens een risicovolle situatie meegemaakt. De meest voorkomende risico’s variëren van rijden terwijl je moe bent, na een lange vlucht of op een onbekende locatie tot slecht weer en autopech. Auto-ongelukken en gestolen auto’s worden nauwelijks gemeld.

Reizigerstevredenheid

Zo’n acht op de tien reizigers zijn redelijk tot zeer tevreden over het huurautobeleid van hun bedrijf en over de autoverhuurders. De meerderheid (64%) heeft de afgelopen twaalf maanden geen problemen ondervonden met het huurautobeleid. Echter, als het gaat om de autoverhuurders, klaagt bijna een derde over de beperkte beschikbaarheid van het wagenpark (33%) en van het gewenste type auto (29%).

IATA: VLIEGVERKEER TERUG OP OUDE NIVEAU

De International Air Transport Association (IATA) maakte bekend dat het herstel van het vliegverkeer zich in december 2023 voortzette en dat het totale verkeer in 2023 zelfs nog dichter bij het voldoen aan de vraag van vóór de pandemie kwam.

Het totale verkeer in 2023 (gemeten in omzet passagierskilometers of RPK’s) steeg met 36,9% vergeleken met 2022. Wereldwijd bedroeg het verkeer voor het volledige jaar 2023 94,1% van het niveau van vóór de pandemie (2019). In december 2023 steeg het totale verkeer met 25,3% ten opzichte van december 2022 en bereikte het 97,5% van het niveau van december 2019. Het verkeer in het vierde kwartaal bedroeg 98,2% van 2019, wat het sterke herstel tegen het einde van het jaar weerspiegelt. Het internationale verkeer steeg in 2023 met 41,6% ten opzichte van 2022 en bereikte 88,6% van het niveau van 2019. In december 2023 steeg het internationale verkeer

met 24,2% ten opzichte van december 2022 en bereikte 94,7% van het niveau in december 2019. Het verkeer in het vierde kwartaal bedroeg 94,5% van 2019.

‘Het sterke herstel na de pandemie zette zich voort in 2023. Het verkeer in december lag slechts 2,5% onder het niveau van 2019, met sterke prestaties in het vierde kwartaal, waardoor luchtvaartmaatschappijen een terugkeer naar normale groeipatronen in 2024 verwachtten. Het herstel van de reissector is goed nieuws. Het herstel van de connectiviteit stimuleert de wereldeconomie terwijl mensen reizen om zaken te doen, hun opleiding voort te zetten, zuurverdiende vakanties te nemen en nog veel meer. Maar om de voordelen van vliegreizen in de post-pandemische wereld te maximaliseren, moeten regeringen een strategische aanpak volgen. Dat betekent het bieden van een kostenefficiënte infrastructuur om aan de vraag te voldoen, het stimuleren van de productie van duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) om tegen 2050 aan onze netto-nul-koolstofemissiedoelstelling te voldoen, en het aannemen van regelgeving die een duidelijke kostenbatenverhouding oplevert. Het voltooien van het herstel mag geen excuus zijn voor regeringen om de cruciale rol van de luchtvaart bij het vergroten van de welvaart en het welzijn van mensen en bedrijven over de hele wereld te vergeten’, aldus Willie Walsh, directeur-generaal van IATA.

56

Een

60

De

60

56

Trends(energernissen)opwintersport2024

Zon, sneeuw en schnitzels! Heb jij deze winter een tripje naar de besneeuwde bergen geboekt? Dan ben je niet de enige. Skyscanner heeft een groot Europees onderzoek uitgevoerd naar de vakantieplannen van Fransen, Spanjaarden, Italianen en Nederlanders deze winter. Volgens het onderzoek gaat meer dan de helft (52%) nu minstens één keer per jaar op wintersportvakantie.

Skyscanner vroeg de Nederlandse wintersporters ook naar hun grootste ergernissen tijdens wintersport. Dit is de top 6:

1. Drukke, overvolle pistes (46%)

2. Dure skiliftpassen (44%)

3. Wachtrijen bij de skilift (41%)

4. Hoge kosten voor eten en drinken op de pistes (38%)

5. Luidruchtige groepen skiërs (28%)

6. Hoge accommodatiekosten (26%)

Wow…de nieuwe MINI Cooper is hier

De vijfde generatie van de MINI 3-deurs, de nieuwe MINI Cooper, staat voor eenvoud op zijn best. Typische MINIproporties roepen de geschiedenis van het merk op. Samen met de opvallende grille aan de voorkant geven ze het nieuwe model zijn kenmerkende vriendelijke gezicht. Minimalistisch design, digitale innovaties en een indrukwekkende gebruikservaring zijn de kenmerken van het interieur.

Met een vermogen van 150kW/204 pk accelereert de viercilindermotor van de MINI Cooper S in 6,6 seconde van 0 naar 100 km/u. Het elegante, minimalistische interieurontwerp van de MINI Cooper is geïnspireerd op de klassieke Mini. Het nieuwe stuur, het ronde OLED-display, de typische MINI toggle bar met tuimelschakelaars en het tweekleurige dashboard van textiel creëren een gevoel van ruimtelijkheid in de cockpit. Strakke lijnen zijn het kenmerk van het moderne interieur met zijn royale

hoeveelheid ruimte. Het (optionele) panoramische glazen schuifdak draagt bij aan de lichte en vriendelijke sfeer. Door de achterbank neer te klappen in een verhouding van 60:40 kan de bagageruimte flexibel worden uitgebreid van 210 liter tot een volume van maximaal 725 liter. De belangrijkste rijfuncties (parkeerrem, versnellingshendel, start/ stop-‘sleutel’, belevingsmodusschakelaar, volumeregeling) zijn rechtstreeks toegankelijk via de kenmerkende toggle bar.

Foodiesopgelet:

TREK viert feest!

Het komende festivalseizoen van Festival TREK belooft een bijzondere te worden. Het grootste rondreizende foodfestival van Nederland zal haar tiende seizoen afsluiten met een speciale jubileumeditie van 6 t/m 8 september in het prachtige Maximapark in Utrecht.

BreitlingxBeckham (Victoriathatis)

Breitling introduceert een nieuwe horlogelijn die samen met Victoria Beckham ontworpen is. De Chronomat Automatic 36 Victoria Beckham-collectie, gelimiteerd tot slechts 1.500 exemplaren, is het resultaat van een unieke samenwerking tussen de luxe horlogemaker en de befaamde Creative Director van het modehuis.

‘De Chronomat is al een veelzijdig horloge met een klassieke vorm', aldus Breitling

CEO Georges Kern overde samenwerking. 'Met de kenmerkende stijl van Victoria Beckham is deze collectie een moderne, stralende variant van dat horloge'. Beckham toonde wederom haar waardering voor het creatieve proces bij Breitling: ‘Het was geweldig om te zien hoe het vakmanschap en de innovatie van Breitling met mijn ideeën gecombineerd werden om iets elegants en moderns te creëren.'

Lufthansa Group Meetings & Events

Aantrekkelijke vluchtoplossingen voor wereldwijde evenementen

Lydia van Leeuwen, Accountmanager Nederland. Global flight Solutions voor evenementen.

Wat doet Lufthansa Group Meetings & Events?

‘Met Meetings & Events helpt Lufthansa Group een organisatie om kostenbesparende individuele reizen van en naar het evenement voor de deelnemers te regelen. Met een netwerk van ongeveer 300 bestemmingen in ongeveer 100 landen zijn wij de ideale partner om deelnemers naar evenementen te vliegen. Ons aanbod is gericht op organisatoren en bezoekers van congressen, beurzen, bedrijfs-, sport- en culturele evenementen.’

Waarom zou een bedrijf Meetings & Events gebruiken?

‘Het biedt aantrekkelijke vluchtoplossingen voor wereldwijde evenementen. Wij kunnen niet alleen vluchten boeken bij Austrian Airlines, Brussels Airlines, Eurowings, Lufthansa en SWISS, maar

ook bij onze partners Air Canada en United Airlines. Daarnaast bieden onze codeshare-partners extra reismogelijkheden.’

Wat zijn de verdere voordelen?

‘Er zijn tal van voordelen en niet alleen op het gebied van organisatie, planning en uitvoering, maar ook voor de deelnemers aan evenementen. De organisator van het evenement kan kiezen of de tickets met korting via een speciale boekingslink, of via een geselecteerd reisbureau worden uitgegeven. Inclusief passend materiaal dat het bedrijf kan gebruiken om ons aanbod bekend te maken aan de deelnemers aan het evenement. De afgevaardigden naar gecontracteerde evenementen, en één reisgenoot, krijgen vluchten met korting. Bovendien kunnen ze flexibel zijn in het kiezen van hun reisdata, tot zeven dagen voor en na het evenement. Het wereldwijde routenetwerk van Lufthansa Group garandeert de best mogelijke verbindingen naar internationale evenementen.’

WATCHES

OP EN TOP BLEISURE!

Padam Boutique Hotel ligt in het hart van het zestiende arrondissement van Parijs, op loopafstand van de Champs Elysees en de Seine.

Genesteld in het hart van het chique deel van Parijs, onderscheidt het Padam Boutique Hotel zich als een verfijnd toevluchtsoord voor reizigers die op zoek zijn naar een luxueus en onvergetelijk verblijf. Dit verfijnde viersterren boetiekhotel is een combinatie van klassieke elegantie en modern comfort en biedt gasten een intieme ervaring in een van de meest prestigieuze wijken van de Lichtstad.

DE EIGENAAR EN HET PERSONEEL

Padam Boutique Hotel is in handen van een particuliere eigenaar, wat de echt persoonlijke tint verklaart. Eigenaresse Madame Jacqueline Dubois heeft biedt gasten door haar verfijnde smaak en toewijding voor kunst en design een authentieke Parijse ervaring. De unieke, warme en gastvrij sfeer is meteen te proeven als je lobby binnenstapt.

Het personeel is ook zeer attent en de general manager spreekt zelfs Nederlands. Wij hebben tijdens ons gehele verblijf een plezierige service ervaren en waren zelfs uitgenodigd om een drankje te komen drinken tijdens de verjaardag van de dochter. Dat maakt het extra persoonlijk.

KAMERS EN VOORZIENINGEN

De hotelkamers zijn een harmonieuze

mix van klassiek Parijs en eigentijds comfort. Elke kamer is elegant ingericht met smaakvol meubilair en straalt een sfeer van verfijning uit. Gasten kunnen moderne voorzieningen verwachten, zoals supersnelle WiFi, flatscreen-tv’s en luxe beddengoed wat het algehele comfort absoluut vergroot.

Tevens zijn er goede voorzieningen, zoals een prima fitnesscentrum en heerlijke spa voor de nodige ontspanning. Of u nu op zakenreis bent of geniet van een weekend Parijs, Padam Boutique Hotel kan aan een breed scala van persoonlijke wensen voldoen.

De badkamers in het hotel zijn voorzien van elegant marmer en chroom, waarbij je kan kiezen tussen ruime inloopdouches: de junior suite waar wij verbleven had zelfs twee regendouches naast elkaar, en een heerlijk bubbelbad. Hoogwaardige toiletartikelen, zachte handdoeken, badjassen en slippers zorgen voor een comfortabel verblijf. Kortom: de badkamers staan garant voor een verfijnde en ontspannende ervaring die perfect past bij de luxe en elegantie van het hotel.

ONTBIJT EN DINER

Niets zo fijn als ’s ochtends verwend worden met een voortreffelijke ontbijt. Er is een divers aanbod dat tegemoetkomt aan verschillende smaken en dieetvoorkeuren.

TRIED & TESTED HOTEL

Van versgebakken zoete deegwaren en ambachtelijke kazen tot een selectie seizoensfruit. Het uitgebreide ontbijtbuffet geeft een goede basis voor de rest van de dag.

‘Edith’ is de naam van het restaurant van het hotel. Vernoemd naar de legendarische Edith Piaf, weerspiegelt het de essentie van de Franse gastronomie. Het menu biedt een samengestelde selectie gerechten met de beste lokale ingrediënten, gecombineerd met een indrukwekkende wijnkaart. De intieme en stijlvolle ambiance van Edith biedt de perfecte setting voor een romantisch diner of een feestelijke maaltijd.

LOCATIE

Het Padam Boutique Hotel ligt in het prestigieuze zestiende arrondissement, een toplocatie die bijdraagt aan de allure. De buurt staat bekend om zijn met bomen omzoomde straten, luxe boetieks en de nabijheid van iconische bezienswaardigheden zoals de Eiffeltoren, Arc de Triumphe en de Trocadéro-tuinen. Als gast kunt u gemakkelijk de culturele hoogtepunten als musea, galeries en theaters bezoeken na slechts een korte wandeling.

CONCLUSIE

Padam Boutique Hotel biedt een boeiende mix van luxe, persoonlijke service en een toplocatie in het hart van Parijs. De inzet

van de eigenaar, het attente personeel, de verrukkelijke eetgelegenheden en de algehele sfeer maken het een uitstekende keuze voor reizigers die op zoek zijn naar een betoverende ervaring in de Stad van de Liefde. Hoewel de viersterrenwaardering de kwaliteit van het hotel nauwkeurig weergeeft, zijn het de unieke gastvrijheid en aandacht voor detail die het Padam Boutique Hotel onderscheiden. Een plek waar je je uit de drukte van de stad terug kunt trekken, thuis zult voelen en vast en zeker graag naar terugkeert.

NAAR PARIJS REIS JE MET DE TREIN

Wat ons betreft is een reis met de hoge snelheidstrein de ultieme manier van reizen. Heerlijk ontspannen of nog even wat werken en in plaats van de vrijdagmiddagborrel op de zaak stap je uit in hartje Parijs op nog geen drie uur vanaf reizen Schiphol. Op de website of in de app van NS International staan alle tijden overzichtelijk weergegeven en is een reis eenvoudig te boeken.

ALLEEN OP DE WERELD IN NAMIBIË

Een klein beetje gespannen stap ik heel vroeg in de ochtend in de Jeep om op zoek te gaan naar de wilde dieren van Namibië. Na een uurtje rijden ziet onze gids ze als eerste; een giraffe en haar kleintje. Het gefluister in de auto maakt plaats voor stilte. Wat is het ontzettend bijzonder om deze dieren in hun natuurlijke omgeving te mogen bewonderen.

DOOR SHARON EVERS

Op de airport Windhoek Hosea Kutako staat onze gids Mario met een enorme glimlach op ons te wachten. Hij spreekt Afrikaans en daardoor kunnen we elkaar redelijk goed verstaan. Iets wat meteen een leuk gesprek oplevert. We zetten, op uitnodiging van Untamed Travelling, koers naar Kwessi Dunes, een tocht van ruim vijf uur rijden, tenminste op ‘normale’ snelwegen zoals wij die kennen, en die ze blijkbaar niet in Namibië hebben. De weg ernaartoe is op zijn zachts gezegd hobbelig, maar de vergezichten zijn prachtig. Later in de week wordt het verschil in landschappen pas echt duidelijk. Maar voor het zover is lijkt het of we ergens, zo ver als we kunnen kijken, een fata morgana zien. Alleen dit keer is het geen gezichtsbedrog, Kwessi Dunes is echt. En hoe. De lodge ligt in het NamibRand Nature Reserve en heeft twaalf prachtige en comfortabele chalets die stuk voor stuk een geweldig uitzicht geven op de immens grote woestijn en haar inwoners, die ons af en toe nieuwsgierig komen bezoeken. Maar het meest bijzondere aan Kwessi Dunes is, naast de ligging, de aparte sterrenkijker-kamer die elke chalet heeft. Deze kamer heeft alles, behalve een dak, en daardoor sta je in de nacht oog in oog met duizenden sterren. Alsof er een hemelse theatershow boven je hoofd afspeelt. Dat kan ook heel goed, omdat het reservaat is uitgeroepen tot Afrika’s eerste Internationale Dark Sky Reserve en een van de minst lichtvervuilde gebieden ter wereld is.

DWARS DOOR DE DUINEN

NamibRand Nature Reserve is met een oppervlakte van 172.200 hectare en vier verschillende ecosystemen een van de grootste privéwildparken van zuidelijk Afrika. Een mix van duinen, bergen, rotsen en zandvlaktes vormt de habitat voor

onder meer luipaarden, hyena’s, jakhalzen, antilopen, en veel vogelsoorten, reptielen en insecten. Een van de excursies die de lodge aanbiedt, is quadrijden dwars door het NamibRand Nature Reserve. And here we go! Sjezend door het eindeloze zand worden we getrakteerd op een mooie zonsondergang. Namibië krijgt nu al vijf sterren, en we zijn er pas net.

BIG DADDY

NamibRand Nature Reserve ligt ten zuiden van de Sossusvlei,

dat weer in het Namib Naukluft National Park ligt. De Sossusvlei staat bekend als een onbeschrijfelijk mooi stukje natuur met een van de oudste en droogste ecosystemen ter wereld. Je vindt er de hoogste abrikooskleurige zandduinen ter wereld, van wel 400 meter hoog. Mario wil de volgende ochtend heel vroeg vertrekken, want bij zonsopkomst kleurt het zachte licht de duinen en het zand dieprood, maar ook vanwege de temperatuur die enorm gaat oplopen. Zo gezegd, zo gedaan. We rijden dwars door het landschap van Namibië, komen niets of niemand tegen, en dan opeens staan we voor de ‘poorten’ van Sesriem. Pas bij Duin 45 stopt Mario, dat is de 45ste duin geteld vanaf de Sossusvlei en de duin die op 45 kilometer afstand van Sesriem ligt. Het is ook een van de meest fotogenieke duinen die veel mensen beklimmen om vanaf grote hoogte (170 meter) de mooiste foto’s te kunnen schieten. Wij wandelen door naar de Dodevlei, ook zo’n wonderlijk gebied. De witte kleivlakte was ooit een moeras dat langzaam is verdroogd. De 900 jaar oude Acaciabomen zijn statige fossielen die door de droogte inmiddels bijna zijn versteend. De Dodevlei is ingesloten door grote zandduinen waarvan sommige meer dan 350 meter hoog zijn en namen hebben als Big Daddy.

EEN STUKJE NEDERLAND

Van de natuur naar de bewoonde wereld. Op naar Swakopmund, een stadje dat is ingesloten door de woestijn aan de ene kant en de Atlantische Oceaan aan de andere kant. Maar voor we er zijn, stappen we in Mario’s ronkende Jeep. De weg naar Swakopmund is lang, maar de koffiestop met ambachtelijke appeltaart in Solitaire wordt heel goed ontvangen. Solitaire is een gehucht in de middle of nowhere, maar wereldberoemd dankzij een vermelding in de Lonely Planet. Hoe? De Nederlandse schrijver en filmproducent Ton van der Lee schreef een boek over Solitaire. In 1996 ging hij naar Afrika en na wat omzwervingen kwam hij terecht in Solitaire. Dat bestond toen alleen uit een benzinepomp, een winkeltje en een huis waar de twee mannen Peter en Moose McGregor woonden. Van der Lee bleef er uiteindelijk drie jaar. Hij begon er een kleine camping en een restaurantje; het begin van hoe Solitaire nu is. Van der Lee vertrok toen het er naar zijn zin te druk werd. Solitaire heeft nu naast een tankstation, garage en een winkeltje ook een restaurant (Café van der Lee), een lodge en McGregor’s Bakery waar ze dus oer-Hollandse appeltaart verkopen.

DOLFIJNEN

Vanuit Solitaire zet Mario via Walvisbaai koers naar Swakopmund; door het woestijnlandschap over een onverharde weg en over twee passen. Vlak voor de kust verandert de zandweg in een geasfalteerde weg, en opeens ligt daar Walvisbaai, een stadje waarvan de haven het startpunt is van veel activiteiten op zee. Iets verder weg ligt aan de Atlantische kust, omringd door de zandduinen van de Namibwoestijn, Swakopmund. Dit stadje in Namibië was ooit onderdeel van

een Duitse kolonie en dat kun je nog zien aan de bouwstijl van de huizen en namen van straten en restaurants. We overnachten in het Hansa Hotel dat in het centrum van Swakopmund ligt. ’s Avonds worden de bloemetjes buiten gezet in een plaatselijke kroeg, maar de volgende ochtend staan we er weer voor een wandeling door Swakopmund waar we op de pier worden verwelkomd door drie dolfijnen.

DE EERSTE OLIFANTEN

We rijden verder naar het Malansrus Tented Camp, dat aan de oevers van de Aba Huab-rivier ligt midden in het Twyfelfontein-gebied Damaraland. De weg ernaartoe is net als de routes hiervoor heel bijzonder. Dit landschap is weer zo anders dan wat we hiervoor hebben gezien. Het is een stuk ruiger door de vele rotsformaties in allerlei vormen en maten, zandstenen heuvels en tafelbergen, maar je ziet er ook acacia’s, mopane-bomen en vetplanten die zich hebben aangepast aan de extreme omstandigheden. Malansrus Tented Camp omschrijft zichzelf als een ruime tentaccommodatie die ideale overnachtingsmogelijkheden biedt aan gasten die op zoek zijn naar het avontuur van een tentenkamp zonder in te boeten op luxe. Niets aan gelogen! Damaraland is een van de leefomgevingen van de woestijnolifant, en onder het motto: nu we er toch zijn, gaan we natuurlijk op zoek naar deze imposante dieren. En we vinden ze. Heel dichtbij, heel bijzonder. We zien er eerst één, maar wat je van kuddedieren mag verwachten gebeurt ook. We zien er steeds meer, grote en kleintjes.

UITZICHT

Ons avontuur gaat verder, en Mario brengt ons veilig en wel naar het Etosha Heights Private Game Reserve, net buiten de zuidwestelijke grens van het Etosha National Park. Dit is weer een heel ander landschap dan we hiervoor hebben gezien. Etosha bestaat voor een groot deel uit een enorme zoutpan, omgeven door een droog bushveld. Kenmerkend voor dit gebied zijn de grote hoeveelheden wilde dieren die er leven, zoals olifanten, zebra’s, leeuwen, impala’s, kudu’s, giraffen en neushoorns. We overnachten in Safarihoek Lodge, dat midden in het Etosha Heights Private Game Reserve ligt. Elke lodge heeft een prachtig uitzicht op het National Park en als je ’s nachts goed luistert, hoor je zelfs de leeuwen brullen. Wat ook erg leuk is, is de hide die de lodge heeft. ’s Avonds tijdens het diner lopen we er dan ook regelmatig naartoe als - in ons geval - een nijlpaard en een giraffe te zien zijn bij de waterpoel. Soms roepen we even naar elkaar hoe bijzonder dit eigenlijk allemaal is. Ons verblijf wordt vanzelfsprekend compleet gemaakt met een gamedrive door het 60.000 hectare grote gebied waar we meteen worden getrakteerd op een leeuw die hard zijn best doen om een schildpad op te eten, waarschijnlijk als amuse. Maar ook zebra’s, steenbokken en vele andere wilde dieren passeren onze Jeep.

NIETIG

Op de weg richting Windhoek zet Mario koers naar onze accommodatie voor die dag; Habitas Namibia, gelegen op

Dark Sky Reserve is een van de minst lichtvervuilde gebieden ter wereld

een privélandgoed van 51.000 hectare groot waar onder meer neushoorns, giraffen, cheeta’s, antilopen, zebra’s, gnoes en leeuwen vrij rondlopen. De zon gaat bijna onder als we aankomen. We werpen even een snelle blik in onze prachtige accommodatie en gaan door naar het diner. Op het programma staat een privé-barbecue op een waanzinnig mooie locatie. Voor we aan tafel gaan, krijgen we een korte djembé-les en is de toon voor de avond al snel gezet. Kortom, een avond voor in de boeken. Net zoals de hele reis. De volgende dag worden we opnieuw getrakteerd op een succesvolle game drive. Twee leeuwenstelletjes gezien, waarvan er een net zijn hoofdmaaltijd aan het eten is, waarschijnlijk een gnoe. We zien struisvogels, impala’s en nog meer wilde dieren. Het blijft ontzettend bijzonder om deze dieren in hun natuurlijke habitat te zien. Het maakt ons nederig, en dankbaar.

ALLEEN OP DE WERELD

Nog even wat cijfers: Namibië is twintig keer groter dan Nederland met slechts een ‘handjevol’ inwoners; in 2020 woonden er 2.448.000 mensen. Na Mongolië is Namibië het dunbevolktste land ter wereld. Dat maakt Namibië voor mij heel bijzonder. De vergezichten zijn simpelweg heel speciaal. Zo ver als ik kon kijken, zag ik vaak geen auto, geen mens, geen gebouw, geen vliegtuig. Alleen prachtige natuur en uiteenlopende dieren, en dat is voor mij: ‘where the world can’t find you’.

‘Het avontuur van je leven…’

Expeditie Antarctica: op reis in het ijsparadijs

Een expeditiecruise naar Antarctica is de droom van elke ware reiziger. Moeder Natuur heeft haar meesterwerk geschilderd zonder inheemse bevolking en met een veelzijdig dierenrijk. De mens is slechts een bewonderaar...

DOOR TIJN KRAMER

De Ocean Albatros ligt klaar in de haven van het Argentijnse Ushuaia. Vuurland is al een droomreis op zich, logisch ook met zo’n naam. De zuidelijkste stad ter wereld kent twee soorten bezoekers: zij die blijven en zij die doorgaan. Wij gaan door. Deze reis moet onze Magnum Opus worden. Een reis naar Antarctica is al decennia aan de keukentafel besproken, en gedroomd.

Stop! Alvorens we ons wagen in stoere Zodiacs voor landingen op een afgebakend stukje van de 14 miljoen vierkante kilometer Antarctica is het van belang de reis van afstand en in detail te bekijken. Antarctica-reizen komen in vele soorten en maten. En ja, het is een investering, dat weet iedereen. Dus kies de reis die het beste bij je eigen reizigers-DNA en ook portefeuille past.

EEN EXPEDITIE IT IS…

Commerciële cruises kun je grofweg in tweeën verdelen: met of zonder landing. De laatste worden aangeboden door veel bekende grote rederijen en maken het mogelijk met veel vermaak aan boord te ‘panoramavaren’. Wél aan land stappen de reizigers van expeditiecruises. Het genre is een heel ander verhaal, en in zekere zin is het de vraag of de term ‘cruise’ niet ietwat verwarrend is.

De adrenaline hangt in de lucht als je de Zodiac instapt

De schepen zijn veel kleiner met hooguit enkele honderden medepassagiers. Er zijn verschillende mate van luxe maar vermaak, comfort en ontspanning zijn een zekerheid, zo ervaren we. Maar de nadruk ligt toch meer op ‘expeditie’ en niet op ‘cruise’. Educatie speelt een belangrijke rol, net als volkomen terechte aandacht voor ecologisch verantwoord reizen. En dan er is de factor ‘weer’. Er is uiteraard een route uitgestippeld, maar uiteindelijk is het Moeder Natuur die bepaalt wanneer en waar je voet aan wal kunt zetten. Dat epische eerste stapje aan land, het verschil tussen de twee soorten cruise, is dan ook wel een moment hoor. De eerste stap op Antarctica. Je hoort inwendig de trompetten schallen alsof je net de eerste mens bent die de Mount Everest heeft beklommen. Het Neil Armstrong-gevoel op aarde. Maar daarover later meer.

MIJMEREND

‘Ditisgeenvakantie’ zegt de expeditieleider met een knipoog. We zijn net aan boord van de gloednieuwe Ocean Albatros van Albatros Expeditions en varen het Beagle Kanaal uit. De Deense rederij heeft twee schepen – de ander heet Ocean Victory - die seizoensafhankelijk zowel in Arctische als Antarctische wateren varen. Maar geen vakantie? Er zijn 95 hutten en suites aan boord die van alle gemakken zijn voorzien. Ruime tot zeer ruime

ANTARCTICA

kamer, hotelbed, prima douche, veel kastruimte, TV met de laatste films, koffie en thee en wij zelfs een balkon. Een heerlijke plek om je terug te trekken en een boek te lezen of mijmerend naar de zee te kijken. Aan boord stil je de trek in een prima restaurant, met een zeer ruim lunchbuffet en dagelijks wisselende à la carte. De huiswijnen smaken uitstekend zelfs, en wie wat te vieren heeft, vindt een geweldige wijnkaart met enkele prestigieuze namen van de Bourgogne, Toscane en Napa.

VAN ALLE GEMAKKEN

En verder? Een prachtige observatielounge, een bibliotheek, een grote briefing-lounge voor de dagelijkse updates, enkele bars, een sauna met uitzicht, kleine gym en wellness met passages. Uitstekende en persoonlijke service, wat wil een mens nog meer? Nee, welbeschouwd is de reiziger van alle luxe gemakken voorzien voor de reis van zijn of haar leven. Oh ja, twee buitenbubbelbaden en een infinity-zwembad op het dek. Vakantie, echt wel! Het is zeker niet zo dat de factor ‘cruise’ niet aanwezig is.

Toch heeft de expeditieleider wel een beetje gelijk. Want we zijn hier voor het avontuur. Waarbij een ‘gewoon’ cruiseschip met al haar toeters en bellen vaak het stralende middelpunt is, is de Ocean Albatros in zekere zin eerder een heerlijk middel op weg naar het doel, een van de mooiste natuurgebieden op aarde. Een nuanceverschil.

VOORBEREIDING

Speaking of which. Bereid je goed voor als je eindelijk naar Antarctica mag reizen. Koop de Decathlon leeg, investeer in je camera, kijk BBC-documentaires, lees je in over Amundsen en koester hoop op een rustige Drake Passage. Maar denk voor geen seconde dat welke voorbereiding dan ook je kan voorbereiden op de realiteit van de extreme schoonheid van het continent Antarctica. Als continent en bestemming is Antarctica natuurlijk als geen andere ter wereld. Een ijskap van 1,6 kilometer dikte, winterse temperaturen tot 80 graden onder nul, ronddrijvende ijsschotsen ter grootte van een gezellige provinciestad en pinguïns, o zo veel pinguïns. Fotogenieke zeehonden, vette zeerobben, walvissen, orka’s en tal van andere superhelden uit het dierenrijk die zich hebben weten aan te passen. Maar ook: geen souvenirwinkel, geen Starbucks, geen zwerfafval, geen militaire basis en geen neonhel geheten ‘Bar Street’. In een moment van helderheid heeft de mensheid in 1959 bepaald dat Antarctica wordt gereguleerd door het Antarctisch Verdrag. Dus het is van niemand, en het gebruik is sec voor vreedzame en wetenschappelijke doeleinden.

SNOEPWINKEL

Maar voordat je in de winterse snoepwinkel van je dromen bent, moeten we eerste naar de tandarts: de beroemde, nee beruchte, Drake Passage. Een zeestraat gelegen tussen het zuidelijke puntje van Zuid-Amerika en de Zuidelijke Shetlandeilanden van Antarctica. Een clash tussen de Atlantische- en Stille Oceaan, alsof Boca Juniors het tegen River Plate opneemt. En gelijk de tandarts weet je van tevoren zelden of het meevalt, of dat je je schrap mag zetten. De ‘Drake’ staat bekend om zijn beruchte ruwe zeeën en uitdagende vaaromstandigheden, met sterke winden en grote golven. In de volksmond ‘The Drake Shake’ en je moet er doorheen als overgangsritueel. Antarctica moet je een beetje verdienen. Maar we hebben geluk. Het andere uiterste: ‘The Drake Lake’. Het kabbelt en wiegt, maar de wijnglazen blijven geduldig wachten op de volgende slok zoals de reizigers op het avontuur.

OPWINDING

De opwinding is bijna kinderlijk, alsof een piraat in het kraaiennest ‘Land in zicht’ roept. De zee is kalm, en in de verte tekenen zich de eerste ijsschotsen af, al dan niet tijdelijk

bewoond door een pinguïn. Als eerste naderen we de subAntarctische Zuid -Shetlandeilanden. Het is een bekende eerste stop, bestaande uit een twintigtal eilanden met een ruig, rotsachtig en deels besneeuwd terrein. De eerste stop is Half Moon Island, vernoemd naar de vorm. In deelgroepen worden de Zodiacs geladen nadat de gasten zich hebben omgekleed in de ‘mudroom’. Een veilige en warme outfit met reddingsvest, warme waterdichte laarzen en de stoere expeditie-parka (spoiler: die mag je houden na de reis!). De adrenaline hangt in de lucht als je de Zodiac instapt voor de eerste stap op het eiland. Persoonlijk logboek:‘Vandaag voetaanwalgezetvaneenbijnabuitenaardsaandoend stukland.Ezelspinguïns,kinbandpinguïns,stormvogelsen kelpmeeuwengezien.Hetavontuurisbegonnen’.

HAPPY FEET

Ezelspinguïns, kinbandpinguïns? Voor de reis zou ik grofweg enige kennis kunnen halen uit de Happy Feettekenfilms die ik ooit zag. Maar zie daar: het niet te onderschatten argument voor een reis met de Ocean Albatros: de educatieve sessies aan boord zijn van zeer hoog niveau. Ieder lid van het pakweg twintigkoppig multinationale team van gidsen heeft elk zijn of haar expertise. Er zijn volop academici, wetenschappelijk onderzoekers, professionele natuurfotografen en zelfs een lid van de prestigieuze Royal Geographic Society. Het team deelt een passie voor het continent en avontuur. Het zijn onze gidsen, maar ook reizigers zoals velen aan boord, met een honger naar de mooiste plekken op aarde. Ze besturen de Zodiacs als experts en spuien kennis en mooie verhalen. Want kennis is er om te delen, zo werd al aangekondigd bij de start van de reis. ‘Nodigonsuitaantafel,praatmet onsenvraagalles’. Wie een beetje animo toont, neemt niet alleen mooie herinneringen maar ook een paar IQ-punten mee terug. Maar niets hoeft. En er zijn ook leuke creatieve sessies (cursus dumplings maken!) en spelavonden.

DUURZAAM

We hebben geluk. Door de relatief snelle tocht door de Drake is er tijd voor een tweede landing na Half Moon: Barrientos Island. En zoals elke landing gaat dit gepaard met alle benodigde ecologische en duurzame maatregelen die keer op keer worden herhaald. Niet alleen het reinigen van de laarzen bij ont- en inschepen bij elke landing, maar ook het afbakenen van het terrein dat belopen mag worden, het respecteren van de natuur. Alles gepaard met een haviksblik van het expeditieteam opdat er niets blijft liggen dat er niet hoort, of wordt meegenomen dat er juist wel hoort. Daar zijn duidelijke afspraken over gemaakt door alle rederijen en die worden zeer nauwlettend nageleefd. Sowieso behoort het nieuwe schip tot het meest duurzame in het segment.

STEPHEN KING

Een van de andere bijzondere verrassingen is een landing op Deception Island, een naam waardig voor een Stephen King boek. Zo ziet het er ook uit met antieke, verroeste, maar verlaten oliereservoirs…onwerkelijke herinneringen aan de tijd der walvisvaarders. De naam refereert echter aan de hoefvorm van het eiland, met dus een nauwe ingang. Weet ook dat het een vulkanisch eiland is en iedere Bondslechterik er een fantastisch hoofdkwartier zou kunnen bouwen. En zo blijkt elk eiland zijn eigen kenmerken, geschiedenis en wetenswaardigheden te hebben. En dat houdt je hongerig voor de volgende landing.

VASTELAND

De volgende stop op onze expeditie (we noemen het al geen cruise meer) moet de kroon op onze reis worden. Het vasteland van het Antarctisch schiereiland. Je mag met goed recht zeggen dat als je de eilanden hebt bezocht, je in Antarctica bent geweest…maar met de laars in de diepe sneeuw van het vasteland waan je je pas echt de legendarische ontdekkingsreiziger Amundsen. Althans, zo stel ik het me voor in anticipatie voor onze beoogde landing in Neko Harbor.

Want de Ocean Albatros vaart in het Antarctica van de natuurdocumentaires met overweldigende witblauwe landschappen, gletsjers en ijsbergen. Schotsen overal, links, rechts, groot en klein, eenzaam of in formatie. Een hoog Gaudi-gehalte aan vormen. In de verte spuwen walvissen en bij de vele pinguïnkolonies in de verte lijkt er geen een te dansen. De kapitein navigeert de Albatros door de indrukwekkende ijsformaties die de nietigheid van ons, tijdelijke bezoekers, alleen maar benadrukken.

We zijn hier te gast in het ijsparadijs. Ik zet voet aan land, wandel in stilte en verleen voorrang op de ‘Pinguin Highway’, de gemeenschappelijke paden van de species om van voeding naar nest, en vice versa, te komen. Het uitzicht op de ijzige omgeving vereist de precisie van een gerenommeerd 17e-eeuwse landschapschilder om het enigszins recht aan te doen. ‘Logboek: Eureka. Ikstaop Antarctica.Elkeverwachtingovertroffen.Kinderdroom voltooid.’

Een mooie wijnkaart met enkele prestigieuze namen

SPEELTUIN

We zijn duidelijk in Antarctische wateren die ook als speeltuin fungeren. Er zijn enkele excursies bij te boeken

voor de liefhebbers: kanovaren, een sneeuwschoenwandeling en een daadwerkelijke kampeerovernachting aan land. En de kosteloze klassieker: de Polar Plunge. Een duik in het ijskoude diepe, voor de echte durfal. Het moet wel gezegd: net als elke landing waar dan ook, zijn ook de excursies weersafhankelijk. Sowieso, geen enkele expeditie naar Antarctica is hetzelfde. Ook onze volgende landing kent opeens meer avontuurlijke omstandigheden met stevige wind en sneeuw. Er is geen kans onder de zon dat er gekampeerd kan worden, maar anderzijds levert de landing op Danco Island wel de stoerste foto’s op. Met besneeuwde wenkbrauwen klauteren we de heuvels op van het Antarctische eiland, vernoemd naar de Belgische ontdekkingsreiziger Emile Danco van de beroemde Belgicaexpeditie van 1897-1899 (zoals gezegd, een leergierige gast leert veel bij aan boord). Zo’n 125 jaar later hebben we een kleine proeverij van de barre omstandigheden van toen. Het is aardig koud, de sneeuw diep en de lucht grijs. Ik voel me fantastisch. Ik denk aan het beroemde, maar apocriefe citaat/vacature van een andere befaamde poolreiziger, Ernest Shackleton: ‘MenWanted:Forhazardousjourney. Smallwages,bittercold,longmonthsofcomplete darkness,constantdanger,safereturndoubtful.Honour andrecognitionincaseofsuccess.’ Maar de gevierde Ierse avonturier spendeerde een leven in de ijskou, ik zit na een uur weer als herboren binnen. Nippend aan zestien jaar oude Lagavulin om op te warmen. Is het nu een expeditie of een vakantie?

H. KERSTEN

WERKEN TIJDENS JE PENSIOEN?

Ja, ik stel mij die vraag ook al enige jaren en het antwoord is simpel: zolang ik mijn werk leuk vind en toegevoegde waarde kan leveren aan mijn klanten ga ik gewoon verder met mijn werk, al zal ik de hoeveelheid uren verminderen. Op dit moment ontstijgt die namelijk een normale werkweek. ABN AMRO heeft geconstateerd dat er ongeveer 250.000 gepensioneerde werknemers willen blijven werken en er werken momenteel al 236.000 pensioengerechtigden door. En: driekwart van de ondervraagde werknemers tussen de 55 en 65 jaar zegt langer te willen blijven werken. Voornaamste reden: het plezier in het werk en niet het inkomen. Daarnaast het gevoel van eigenwaarde, nuttig blijven en de contacten met collega’s. Dit lijkt (voor een deel) de oplossing voor het arbeidstekort te zijn.

En verder voor de werkgevers: hoe fijn is het om werknemers te hebben die plezier in hun werk hebben? Ik denk wel dat het goed is om wat flexibeler om te gaan met de werktijden en het aantal vakantiedagen.

Daar krijgt de werkgever ook een compensatie voor in de vorm van lagere werkgeverslasten. Een AOW-gerechtigde werknemer die in mijn branche € 3.500 bruto per maand verdient kost de werkgever € 4.010. Een vijf jaar jongere werknemer met eveneens een brutosalaris van € 3.500 per maand kost de werkgever € 4.530 per maand. De enthousiaste werknemer van 67 jaar die tijdens zijn pensioen wil doorwerken is dus € 520 per maand, ofwel ruim 11%, goedkoper dan zijn vijf jaar

jongere collega. Hoe fijn lijkt het dus te zijn om de ouderen in dienst te houden dan wel te nemen? En: waarschijnlijk houdt de werknemer netto per maand ook meer over dan voorheen, omdat een belastbaar inkomen tot € 38.098 (mits geboren op of ná 1 januari 1946) slechts belast wordt tegen 19,07% inkomstenbelasting (IB) in plaats van tegen 36,97%. Let wel: de AOW-uitkering en de pensioenuitkering tezamen zullen bepalen of dat voordeel er ook feitelijk is.

Duidelijk een win-winsituatie. Ook de krant schreef erover. Die kwam met de melding dat ouderen die doorwerken minder belasting en premies betalen en dat dat voordeel kan oplopen tot wel 30% van het inkomen. En dat dat voordeel tussen werkgevers en werknemers kan worden gedeeld. Die 30% klopt al niet, en dat delen? Hoe dan? Laat gewoon de belastingwetgeving haar werk doen en de winwin-situatie wordt bereikt. Maar ja, dezelfde krant citeerde in de situatie rond een video van DWDD dat de enige die de video had gezien aangaf dat er geen fysiek geweld te zien was, maar wel: ‘niet heel gezellig gedrag’. Wat ertoe leidde dat een omroepbaas van 69 jaar vervolgens opmerkte - nadat hij de presentator in het verleden de vraag had gesteld: heb jij fysiek geweld gebruikt, en er als antwoord kwam: nee, alleen neus tegen neus - dat er dus meer gebeurd blijkt te zijn. Of ‘neus tegen neus’ niet als ‘niet heel gezellig gedrag’ kwalificeert?

Misschien moeten toch niet alle pensioengerechtigden doorwerken.

129-DAY WORLD CRUISE: RING OF FIRE: HIDDEN GEMS

Seabourn Sojourn | 6 januari 2026

Los Angeles, USA naar Vancouver, Canada

vanaf € 64.169,-*

48-DAY WORLD CRUISE: PEARLS OF THE SOUTH PACIFIC

Seabourn Sojourn | 6 januari 2026

Los Angeles, USA naar Sydney, Australie

vanaf € 22.999,-*

20-DAY WORLD CRUISE: SPRING CIRCUMNAVIGATION OF JAPAN

Seabourn Sojourn | 4 april 2026

Hongkong naar Vancouver, Canada

vanaf € 9.899,-*

Wij nodigen onze gasten uit om in een wereld van ultraluxe en comfort te treden, met intuïtieve service en eindeloze mogelijkheden om blijvende Seabourn-momenten en herinneringen te creëren. De wereldcruise van Seabourn combineert 63 bestemmingen in 14 landen, met zeven overnachtingen en zeven verlengde verblijven in idyllische havens; gericht op het ontdekken van nieuwe schatten, smaken en verborgen bestemmingen in de Ring van Vuur.

Ontdek het intieme luxe van reizen op een klein schip

Ontdek meer op Seabourn.com

Voor informatie, marketing- en salesactiviteiten neem contact op met ons Business Development Team: SalesEUR@Seabourn.com. Bezoek GoSeabourn.com, de bron voor het verkopen van ‘s werelds beste ultra-luxe reiservaring.

*Algemene voorwaarden: De getoonde prijzen zijn per gast op basis van een tweepersoonsbezetting in de oceanviewcategorie in Euro’s en accuraat op het moment van publicatie en zijn inclusief havengelden en andere toeslagen, er kunnen zich wijzigingen voordoen. Alle informatie is onder voorbehoud van beschikbaarheid en kunnen op elk moment zonder aankondiging worden gewijzigd of ingetrokken. Er kunnen andere beperkingen van toepassing zijn.

Voordelig zakendoen met bluebiz

Reist u voor uw onderneming naar het buitenland? Of gaan uw collega’s regelmatig op zakenreis? Voor elke zakenreis met KLM of partners ontvangt u blue credits. Deze blue credits kunt u gebruiken voor onder meer gratis vliegtickets of upgrades. Deelname is kosteloos. Kijk voor alle voordelen op bluebiz.com