Travelpro - Editie 2

“We kunnen hartstikke goed samenwerken”

Gerda Klooster en Leonie Wünker

Donkere wolken boven toerisme USA door Trump?

Diepgravend onderzoek naar D-reizen faillissement

Tamara de Groot terug bij Live To Travel

Vol energie de wereld in

Bij KLM gaan we altijd net een stapje verder om de reis van onze passagiers zo aangenaam mogelijk te maken, zodat je klant fris en vol energie aankomt op de bestemming. Wat het doel van de reis ook is. KLM biedt rechtstreekse vluchten naar talloze bestemmingen zodat je klant niet langer vliegt dan nodig. Met onze World Business Class, Premium Comfort Class en Economy Class, kies je gemakkelijk het comfort dat past bij je klant.

Ontdek al onze bestemmingen en services op klm.nl

OUD ZEER?

Arjen Lutgendorff Hoofdredacteur arjen@travelpro.nl

In 2025 worden oude wonden in de reisbranche opnieuw opengereten. In dit nummer lees je over kwesties die weer opspelen, maar ook over inspirerende ontwikkelingen en verrassende verhalen.

Het gesprek met Gerda Klooster en haar dochter Leonie Wünker was inspirerend en gezellig. Ik was voor de coronacrisis voor het laatst in Winschoten en nu bezocht ik het hoge noorden op de maandag na het Reisgala.

Tijdens het Reisgala zat ik aan tafel bij NTG en daar zat ook Tamara de Groot die weer aan de slag gaat bij Live To Travel. Genoeg reden om haar in deze editie aan het woord te laten over de plannen van de touroperator in Nederland.

Bij het EU-kantoor van de Aruba Tourism Authority (A.T.A.) zijn Tiahna Croes als Junior Sales & Marketing Executive Europe en Carl Quant als Sales & Marketing Manager Europe aan de slag gegaan. In deze editie spreken we met de twee over de plannen van het verkeersbureau.

In de special ‘meivakanties’ gaan we in op de mogelijkheden die verschillende reisprofessionals zien voor deze periode van het jaar. Adviseer jij vaak de gebruikelijke bestemmingen voor de meivakanties of tover je een onbekend pareltje uit de hoge hoed? Collega’s geven je in deze special inspiratie.

Een ander interessant interview is dat met Ana Henriques (Head of Marketing Communications) en Kristel Kodde (Teamlead Branded Content) van TUI. Met hen hebben we het over AI-Lena. Waarom kiest de touroperator voor deze AI-dame?

En wat is er aan de hand met Thomas Cook? Je gaat dan toch weer even terugdenken aan september 2019, de tijd dat het bedrijf failliet ging. We spreken over de huidige situatie met Marc Molenwijk, die Chief Technology Officer van het nieuwe Thomas Cook is geweest.

Wat zal het presidentschap van Donald Trump gaan doen met het aantal Nederlanders dat een reis naar Amerika boekt? Wij vragen het enkele aanbieders.

Verder hebben we de meest ‘opmerkelijke’ conclusies (met betrekking tot het faillissement van D-reizen) van de curatoren op een rijtje gezet. Veel (oud-)reisprofessionals zullen het faillissementsverslag met interesse lezen.

Ik sluit af met een verwijzing naar de column van Kim Nooyens: ‘Het is maar werk’.

Kortom, een editie vol nieuws, inzichten en inspiratie. En ‘oud zeer’? Hoe diep zitten sommige gebeurtenissen nog? Heb jij interessante verhalen uit heden of verleden? Stuur een mail! Voor nu: veel leesplezier!

Arjen Lutgendorff

IN DIT NUMMER

06. INTERVIEW MET GERDA KLOOSTER EN LEONIE WÜNKER

26. TAMARA DE GROOT TERUG BIJ LIVE TO TRAVEL

MEER

03. Voorwoord van de hoofdredacteur

SPECIAL

26. Eropuit tijdens de meivakantie

44. TIAHNA CROES EN CARL QUANT EN HUN PASSIE VOOR ARUBA

18. DONKERE WOLKEN BOVEN TOERISME USA DOOR TRUMP?

16. COLUMN

Kim Nooyens (VvKR): "Het is maar werk"

52. “BIJDRAGEN AAN EEN

een boeking niet de primaire doelstelling"

46. “HET IS NOGAL WAT ALS JE JE MERKNAAM IN NEDERLAND VERBRANDT”

37.

HET FAILLISSEMENT VAN D-REIZEN ONDERZOCHT DOOR CURATOREN

COLOFON

Tom van Apeldoorn - Uitgever

T.J. van Apeldoorn - Commercieel Directeur

Arjen Lutgendorff - Hoofdredacteur

Sharon Evers - Eindredacteur

Dylan Cinjee - Redacteur

Theo de Reus - Redacteur

Tijn Kramer - Redacteur

Judith Wetselaar - (Web)redacteur

Roos Temminck - Stagiaire

Dennis de Groot - Sales Manager

Dennis Ebbers - Sales Manager

Tina Bakker - Account Manager

Danielle van Ewijk – Event Manager

Liset Rodriguez - Event Support

Iris Beenen - Graphic Design

Seb van Apeldoorn - Operationeel Manager

Kantooradres:

Arendstraat 33A, 1223 RE Hilversum

Tel: +31(0)35-2005481

E-mail: redactie@travelpro.nl

Internet: www.travelpro.nl

Stockfoto's: Unsplash

Verantwoording: Travelpro is een uitgave van uitgeverij T&S Productions B.V.

Dit magazine is als volgt verspreid:

Oplage: 7.218

Digitaal via issuu.com

Nieuwsbrief: 7.400+ abonnees

Social media: 12.500+ volgers

Opgave en vragen over abonnementen: Abonnementenland

Postbus 20, 1910 AA Uitgeest

Tel. +31(0)251-25 79 24

Fax +31(0)251-31 04 05

Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 12 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Prijswijzigingen voorbehouden.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 30 dagen voor de vervaldatum bij ons wordt opgezegd. Dit kan uitsluitend per mail: klantenservice@aboland.nl

Kijk voor actuele tarieven op travelpro.nl/abonneren.

Vragen? redactie@travelpro.nl

Auteursrechten: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerde database, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Travelpro.

Gerda Klooster en Leonie Wüncker

“WE KUNNEN HARTSTIKKE GOED SAMENWERKEN”

“Als het zover is dan zien we het wel”, aldus Gerda Klooster en haar man Erich Wünker in 2018 op de vraag of hun zoon en dochter interesse hebben om bij Klooster Reizen te gaan werken. Inmiddels werkt dochter Leonie in het familiebedrijf en werd gevierd dat het reisbureau aan de Langestraat in Winschoten er 50 jaar is gevestigd. Travelpro’s Arjen Lutgendorff zocht Gerda en Leonie op.

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

De laatste keer dat ik in Groningen was, was voor de coronapandemie. Ik sprak destijds met Gerda en Erich over de toekomst van het familiebedrijf. Zou er veel zijn veranderd? Waarom heeft Leonie ervoor gekozen om bij het bedrijf aan de slag te gaan? We spreken af in de winkel die al 50 jaar op dezelfde plek is gevestigd. Bij binnenkomst krijg ik koffie, een klant maakt een afspraak voor later die week en Gerda wordt geroepen. Samen met haar ga ik naar boven waar haar werkkamer zich bevindt. Leonie zit nog in een bespreking en sluit later aan.

Met de kennis van nu Erich, is sinds hij nog voor de coronapandemie wethouder van de gemeente Oldambt is geworden, niet meer actief betrokken bij Klooster Reizen. Hoewel de coronapandemie geen geliefd onderwerp is binnen de branche, ben ik toch benieuwd hoe die tijd is geweest voor Klooster Reizen. Gerda vertelt, met haar prachtige Groningse tongval, dat Klooster Reizen bij aanvang van de coronapandemie volop in de running was. “We hadden net een mooi reisbureau in Groningen overgenomen. Het ging hartstikke goed en we besloten om het reisbureau in het centrum van Groningen samen te voegen met die in Haren, dat ook onderdeel van de gemeente Groningen is. Met de kennis van nu is dat geluk geweest. Toen kwam ons in juni 2020 ter oren dat reisbureau Jansma in Roden ging stoppen. Dat was voor mij onbestaanbaar. Het was het enige reisbureau in Roden. Wij wilden het kantoor maar wat graag voortzetten, dus wij hebben het overgenomen van de familie Jansma.”

Het komt goed Ik vraag mij af waarom de familie destijds heeft

besloten om een reisbureau over te nemen midden in de coronapandemie. Reizen werden geannuleerd en het was nog maar de vraag hoe de toekomst er (voor de reissector) uit zou zien. Waarom ging ze over tot koop? Gerda: “De familie Jansma dacht: ‘Het komt niet goed’. Wij dachten: ‘Natuurlijk komt het wel weer goed’. Ik wist niet hoe lang de coronapandemie zou duren, maar dat het weer goed zou komen, wist ik zeker. Dat het nog zó lang zou duren, dat wist ik ook niet. De medewerkers van Jansma gingen helaas allemaal wat anders doen. Ik heb er een team van ons opgezet dat het reisbureau heeft doorgezet. Nu is het gewoon onderdeel van onze zes mooie reisbureaus.”

Nieuw pand

Gerda vertelt dat Klooster Reizen inmiddels vestigingen heeft in Roden, Winschoten, Haren, Delfzijl, Hoogezand en Stadskanaal. Op Roden na allemaal in de provincie Groningen. Gerda: “Maar ook in Roden kijken ze graag naar RTV Noord. In Stadskanaal hebben we net een nieuw pand gekocht; het buurpand van het huidige reisbureau. Een prachtig gebouw, waar we een nieuw reisbureau van gaan maken met op de bovenverdieping een presentatieruimte. We kunnen lopend verhuizen en in het huidige pand blijven tot alles in de nieuwe winkel in orde is. Het huidige pand is gehuurd, wat de situatie ideaal maakt.”

Uitbreiding

Op de vraag of er nog de wens is om uit te breiden naar andere provincies laat Gerda weten: “Nee, want het moet wel behapbaar zijn. Als er iemand ziek is en er moet een collega meer dan een uur heen en terug rijden, dan is dat niet gemakkelijk te organiseren. Zes jaar geleden hadden wij overigens nog geen 30 medewerkers en dat hebben we nu wel. Er is ook een hele grote wijziging in medewerkers. Helaas hebben

veel vaste medewerkers in de coronaperiode voor ander werk gekozen, maar met ons nieuwe team is het ook hartstikke leuk.”

Grote frustratie

Met de bevolkingsdichtheid in de kleinere Groningse steden moet het voor mijn gevoel lastig zijn om nieuwe medewerkers te vinden. Gerda: “Het is echt niet gemakkelijk om de juiste persoon te vinden. Dat is een grote frustratie. Soms vind je iemand met ervaring en soms moet je zorgen dat je je eigen opleiding geeft.” Klooster Reizen werkt veel samen met de studies in de regio en heeft heel veel stageplekken. Elk jaar in ieder geval zes. Gerda: “Daar zitten soms echt hele goede tussen die het ook leuk vinden om bij ons te blijven. We doen er van alles aan om nieuwe mensen te blijven interesseren. We bezoeken ook de carrièremarkt van Hogeschool Tio. Het is gewoon anders dan voorheen met de jonge generatie. Dat hoor je overal, deze mensen switchen sneller en dat is echt een uitdaging.”

Het was in Nederland ook niks

Ondertussen komt Leonie binnen en haar moeder vertelt dat we het net hebben over haar tijd in Spanje. Ze moedigt haar dochter aan om te vertellen over die periode, en ik ben benieuwd waarom je midden in de coronapandemie naar een ander land gaat. Leonie: “Ik wist altijd dat de wens er vanuit

mijn ouders was dat mijn broer en ik ooit in de zaak zouden komen. Ik ben even bij Klooster Reizen aan de slag gegaan, maar ik had altijd de wens om nog voor langere tijd naar het buitenland te gaan. Het was in Nederland ook niks met de pandemie en ik had niets te verliezen, dus ik ben naar Barcelona vertrokken. Ik heb er gestudeerd en ben bij Baja Bikes gaan werken. Dat was voor mij wel een bevestiging dat ik in de reiswereld wilde blijven. Na tweeënhalf jaar kwam ik terug in Nederland.” Of ze het Spaans machtig is na die jaren? “Ik had en heb een Nederlandse vriend, had Nederlandse collega's en een Nederlands huisgenootje. Ik spreek natuurlijk wel een beetje Spaans, maar ik heb het niet echt geleerd.”

Iets gebeuren

Het moment dat Leonie terugkeerde in Nederland was hét moment voor Gerda om haar dochter te vertellen dat ze het ontzettend druk had gekregen door alle nieuwe medewerkers en door het zesde kantoor dat erbij was gekomen. Gerda: “Er moest iets gebeuren. Ik liet Leonie weten: ‘Het is nu wel de tijd om te beslissen of je hier aan de slag wil gaan of niet’. Leonie: “Mijn vriend komt uit Brabant, dus we wilden kijken hoe het zou zijn om samen te wonen in Groningen terwijl ik bij Klooster Reizen aan het werk zou zijn. Dat hebben we gedaan en voor ons was dat heel erg geslaagd. Mijn vriend gaf aan dat hij de stap naar Groningen wilde nemen en dat was voor mij ook het moment om de

Gerda en Leonie met Elly Klooster-Bouma, de moeder van Gerda

Vakantiepark Lalandia: een winter vol gezelligheid.

In Lalandia in Denemarken staan de Deense hygge en gezelligheid centraal. Een lang weekend of weekje weg met familie of vrienden, als ideaal alternatief voor de traditionele wintersport. Schaatsen, in rubberband van de piste, het spectaculaire Aquadome waterpark, gezellige restaurants, indooractiviteiten en winkels ... Lalandia biedt genoeg vermaak voor jong en oud.

Meer indoorvertier vind je op loopafstand van Lalandia in het LEGO House. In het unieke ‘Home of the Brick’ heb je gegarandeerd uren LEGO plezier!

Wintervoordeel

Boek nu dit arrangement en ontvang:

1x

Gold Card t.w.v. €65 voor activiteiten in Lalandia’s hoofdgebouw

Geldig voor verblijven tussen 30/1-31/3/2025

knoop door te hakken. Op 1 november 2023 ben ik gestart. We moesten nog wel kijken wat mijn rol precies zou worden.”

Balie

Leonie studeerde Bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Ervaring aan de balie had ze niet. Hoe is het dan om aan de balie plaats te nemen? Leonie: “Nou, het voelt niet zo spannend. Ik val regelmatig in, bijvoorbeeld als er iemand ziek is of om een andere reden en ik ben nog steeds heel veel aan het leren. Je wil toch overkomen alsof je weet waar je het over hebt. Het is alleen maar goed voor mij om dit te doen, want elke nieuwe reisagent die bij ons komt werken met weinig ervaring moet door hetzelfde proces heen. De collega's vinden het - voor zover ik weet - heel fijn dat ik er ben. Ze hebben heel veel ideeën die ze met mij delen, dus ik heb het druk genoeg.”

Reisbureaus naar Brabant?

De wens om in het familiebedrijf aan de slag te gaan is er bij Leonie nog niet zo heel lang. Leonie: “Echt nog maar heel kort. Ik heb er altijd wel met een half been ingestaan. Ik kreeg thuis heel veel mee, kwam regelmatig op de zaak, maar mijn ouders hebben mij nooit verplicht. Ze zeiden altijd: ‘Kijk maar wat je

zelf wil doen’.” Ik verbaas mij erover dat ze, zelfs na de voor de reisbranche zo rampzalige coronapandemie zin heeft om bij het reisbedrijf aan de slag te gaan. “Na Barcelona dacht ik: ‘Ik ga er gewoon voor’. Ik wilde wel dat alle puzzelstukjes goed zouden liggen. Dat mijn vriend oprecht met mij mee wilde naar Groningen vanuit Brabant. Hij kan gelukkig werken vanuit huis. Ik had de reisbureaus niet mee kunnen nemen naar Brabant.”

Wat Leonie later wil doen, dat is aan haar natuurlijk ‘‘

Junior

De eerste keer dat Leonie meeging naar een meet and greet van de Dutch Travel Alliance (DTA) bleek dat ze niet de enige was van de nieuwe lichting. Ook Justin Goverde (Pelikaan Travel Group), Emmie de Wit (Travelcenter de Wit & Mijn ReisKennis) en June Römer (Kupers Reisinfo) zijn als jonkies volop aan de slag in familiebedrijven. Leonie: “Ja, dat is heel leuk. We hebben nu een groepje met leeftijdsgenoten. We spreken elkaar wat vaker. We hebben dat groepje omgedoopt tot DTA Junior. We hebben verschillende bedrijven, maar je hebt toch dezelfde dingen waar je je mee bezighoudt. Maar bijvoorbeeld June heeft al heel veel aan de balie gezeten en heeft daar dus al veel meer ervaring in, dat heb ik niet. We leren ook veel van elkaar.”

Financiële zaken

Naast een dochter hebben Erich en Gerda ook een zoon. Heeft hij geen belangstelling om in het familiebedrijf te werken? Gerda: “Tim heeft absoluut belangstelling, maar hij heeft op dit moment een hele mooie baan bij de Rabobank, afdeling bedrijven. Zijn vriendin wordt apotheker, dus het kwartje moet even vallen en dan moeten we ook echt goed kijken hoe we het werk gaan verdelen. Mijn zoon zou de financiële zaken kunnen gaan doen. We zien wel hoe het allemaal gaat lopen.”

Ruzie

Wanneer je bij je moeder in de winkel gaat werken, moet je wel een hele goede band met haar hebben. Op de vraag of Gerda en Leonie al ruzie hebben gehad op kantoor verschijnt er een glimlach op de gezichten van moeder en dochter. Gerda: “Nou, irritatie.” Leonie: “Irritatie ja, maar dat is goed te overkomen hoor.”

Gerda: "Ik heb heel veel moeite met vooral techniek. Dan is er weer wat nieuws en dan heb ik niet altijd zin om zo'n nieuwe techniek weer op te pakken. Dat irriteert haar dan, omdat ik dat dan niet snel genoeg organiseer.” Leonie: “Gerda was heel blij met haar Excel-lijst waar de hele planning in stond. Ik ben daar echt allergisch voor.” Gerda: “Verschil van mening over dat soort zaken houd je toch altijd. We kunnen gewoon hartstikke goed samenwerken. Soms heb ik niet direct tijd voor haar, dan moet ze tegen mij zeggen: ‘Nu moet je even komen zitten om te overleggen’.”

Ik kan niet in de toekomst kijken

De reisbureaus van Klooster Reizen zijn al sinds de oprichting niet alleen een plek waar men een vakantie boekt, maar ook een plek om te socializen. Is dat nog steeds zo? Leonie: “Ja hoor. Heel veel klanten lopen

heel erg in de kracht van het reisbureau en ik vind het prima zo. Wat Leonie later wil doen, dat is aan haar natuurlijk.” Maar wat zou Gerda ervan vinden als Leonie de helft van de reisbureaus zou verkopen, of dat ze met een ZRA-formule begint? Tot driemaal toe laat Gerda blijken dat het voor haar als een paal boven water staat dat Leonie dát niet gaat doen. “Geen één van die zes kantoren zou ik overwegen om te sluiten. Jij ook niet, toch Leonie?” Leonie: “Ik kan me dat nu écht niet voorstellen dat ik winkels zou sluiten. Maar ja, ik kan niet in de toekomst kijken hè. Het zijn allemaal kantoren op een mooie plek, alles ziet er netjes uit. Stadskanaal krijgt een nieuw pand en we hebben nog twee kantoren die een nieuwe inrichting krijgen. Overal zitten geweldige collega’s. Het is ook ver genoeg van elkaar, zodat je niets hoeft samen te voegen. En ik denk ook niet dat ik een ZRA-tak ga starten.”

Wat is een reisbureau?

Hebben jullie al ruzie gehad op kantoor?

langs, altijd even zwaaien en we krijgen allemaal lekkere dingen. Of mensen komen even op de koffie om te vertellen hoe hun vakantie is geweest.” Is er geen sprake van leegloop in de centra waar jullie zitten? Gerda: “Het is eigenlijk ongelooflijk, maar in Winschoten hebben we het altijd goed gehad. Er gaat genoeg dicht, maar het heeft hier altijd goed gelopen. Nu draaien we ook weer een dikke plus in omzet. Eigenlijk ongelooflijk en dat als 50-jarig kantoor. Op 1 november 1974 zat ik hier ook al. Mijn moeder is het reisbureau gestart en ik herinner mij de opleiding nog goed. Vanuit dit pand in Winschoten zijn we verder gegroeid. De winkel in Delfzijl bestaat dit jaar 50 jaar, dus dat gaan we ook vieren. Bijna twintig jaar later is Hoogezand erbij gekomen. Dat we nu zes winkels hebben en klanten die hier al 50 jaar komen, vind ik fantastisch.”

ZRA’s

Waar veel retailers werken met ZRA’s, doen ze dat bij Klooster Reizen voor zover ik weet nog niet. Waarom doen ze dat niet? Is dat niet interessant in Groningen? Is het niet nodig? Is er geen behoefte aan? Is het nog overwogen tijdens de coronapandemie? Gerda: “Nee, wij hebben nooit met ZRA’s gewerkt en daar hebben wij bewust voor gekozen om dat niet te doen. We hebben het tijdens de coronapandemie ook niet overwogen. Ik geloof

Leonie laat weten dat haar vrienden en vriendinnen moesten wennen aan ‘het reisbureau’. “Ik kreeg zelfs de vraag: ‘Wat is dat eigenlijk, een reisbureau?’. Ze denken ook allemaal dat het boeken via een reisbureau veel duurder is. Ik moet heel vaak vertellen wat een reisbureau doet. Er wordt mij vaak om tips

gevraagd. Ik wil dan en dan een stedentrip maken, waar zou jij heen gaan? Ze moeten het soms nog even bedenken dat een reisbureau dat ook gewoon voor ze kan boeken. De internationale studenten die een marketingopdracht voor ons deden, hadden ook geen idee wat een reisbureau is. De jeugd weet het gewoon niet. Alleen als de ouders met een reisbureau bekend zijn, dan weten de kinderen er ook van. We hebben

horen dat ze een slechte ervaring hebben gehad tijdens een reis die ze zelf hebben geboekt, dan hoop ik altijd dat onze vaste klanten aanraden om naar Klooster Reizen te gaan. Het is ook mooi om klanten, die een keer op een andere manier hebben geboekt, terug te zien komen naar Klooster Reizen en het Kloostergevoel weer hebben gevonden.”

Eelde en Duitsland

Zij was heel blij met haar Excel-lijst, ik ben daar echt allergisch

echt wel jeugd die bij ons boekt, groepen vrienden en jonge stelletjes. Maar er zijn er heel veel die geen idee hebben." Gerda: “Maar ze zijn wel blij als ze hier hebben geboekt. Ze zien echt wel de waarde van boeken bij het reisbureau. Ik moet het overigens ook nog elke keer uitleggen aan iedereen. Ik krijg vragen als: ‘Wat doet een reisbureau?’ en ‘Boeken jullie alleen reizen naar kloosters?’.”

Realityserie

Er moet duidelijk wat gebeuren om ‘het reisbureau’ in het algemeen bekender te maken bij de jeugd. Ik vraag mij af of het een leuk idee is om een realityserie te maken over de familie en de zes reisbureaus? Gerda: “Ja, de Kloostertjes. Daar gaan we voor. Maar we doen er al heel veel aan op de socials om de reisbureaus bekender te maken. Je moet ook de mond-totmondreclame niet vergeten, daar moeten we het van hebben, en van onze vaste klanten. Als zij van mensen

Het ontstaan van Klooster Reizen

Vanuit Winschoten is het iets langer rijden dan voor de gemiddelde Nederlander naar de Schiphol (2 uur en 15 minuten), Rotterdam (2 uur en 45 minuten), Eindhoven Airport (2 uur en 45 minuten) en Maastricht Aachen Airport (3 uur en 20 minuten). Gerda: “Onze klanten gaan graag vanaf Groningen Eelde Airport. Dat moeten we ze niet

Het verhaal van Klooster Reizen begon in 1932, toen Hendrik Klooster, de opa van Gerda, zijn eerste bus kocht. Wat begon als een vervoersbedrijf met touringcars, groeide uit tot een reisorganisatie. In 1966 richtten Elzo en Elly Klooster, de ouders van Gerda, het eerste officiële reisbureau op boven de garage. Acht jaar later verhuisde het reisbureau naar de huidige locatie aan de Langestraat in Winschoten. In 1993 namen Gerda Klooster en haar man, Erich Wünker, het reisbureau over. Destijds telde het busbedrijf nog zestien touringcars, maar met de opkomst van charters veranderde de vraag. In 2003 verkocht de familie het busbedrijf en richt zich sindsdien op haar reisbureaus. Klooster Reizen is aangesloten bij Dutch Travel Alliance (DTA).

travday

Hét vakevent voor de reissector

Meld je nu aan!

3 APRIL 2025 | RIJTUIGENLOODS AMERSFOORT

TravDay is inmiddels gegroeid tot dé grootste marketplace voor de reisbranche. Tijdens de afgelopen editie ontmoetten ruim 700 collega’s elkaar tijdens een dynamische dag met een volle beursvloer, een roadshow van Spanje en Dubai, TRAVELNEXT Kennistheater, RMC-bijeenkomst, aanwezigheid van VvKR-businesspartners, vele interessante presentaties en een waardevolle en gezellige netwerkborrel. Op donderdag 3 april 2025 staat de volgende editie gepland en het belooft opnieuw een enerverende dag te worden die je absoluut niet mag missen. Schrijf je daarom nu alvast in!

COMBINEER TRAVDAY NL EN TRAVDAY BELUX!

Interesse om aanwezig te zijn als standhouder en 1.000+ reisprofessionals te ontmoeten? Combineer dan TravDay Nederland en Belux in dezelfde week.

TravDay 2025

• België donderdag 27 maart

• Nederland donderdag 3 april

• Nederland dinsdag 7 oktober

• België donderdag 9 oktober

Neem contact met ons op: sales@travmedia.nl

afpakken. Vooral in de krokus- en meivakantie is vertrek vanaf de Duitse luchthavens populair, want dan hebben ze in Duitsland geen vakantie. Het zijn vooral de grens-reisbureaus waar meer vertrekken vanaf Duitse luchthavens worden geboekt. Dan vliegen de mensen net zo lief vanaf Hamburg als vanaf Amsterdam of Rotterdam. De cruisevertrekken vanaf Hamburg zijn hier overigens ook erg populair. Cruises zijn trouwens ook écht een reisbureauproduct, want er komt heel veel expertise bij kijken. Denk aan het drankenpakket, de excursies, de hutten, maaltijden, enzovoorts. Je moet je niet vergissen dat als je mensen op de juiste cruise boekt, dat ze voor altijd fan zijn. Het boeken van een cruise is absoluut iets dat je niet online moet regelen.”

Online ontwikkelingen

Met jong bloed verwacht ik dat er ook op digitaal vlak veranderingen zijn doorgevoerd of nog doorgevoerd gaan worden. Op de vraag of dat ook zo is, laat Leonie weten: “Ja, dat was mijn eerste project. We hadden een sterk verouderde website uit 2005, dus dat kon gewoon niet meer. Mijn moeder had er ook geen zin in om dat op te pakken en dat begrijp ik helemaal. Het heeft een paar maanden geduurd voordat de site klaar was, maar ik ben er erg blij mee. Nu is het een moderne site en waar we voornamelijk de (studie)reisverhalen delen van onze adviseurs ter inspiratie en voor het maken van een afspraak. We hebben nu de mogelijkheid om te WhatsAppen met klanten. In samenwerking met Travelia hebben we onze Klooster Reizen-app. Dat loopt goed en klanten zijn heel enthousiast. Leonie heeft ook gezorgd voor een veel professioneler planningsmodule. Dat was bij ons altijd houtjetouwtje. Met 30 collega’s is die professionalisering echt nodig.”

Wij boeken nog heel veel via touroperators ‘‘

Jarenlange partners

Leonie ontmoet continu mensen die al jarenlang met haar moeder samenwerken. Leonie: “Ik ben ‘altijd’ de dochter van, en dat is prima. Ik heb gelukkig een heel sterk bedrijf achter mij staan, dus het is niet alsof ik het wiel opnieuw hoef uit te vinden. Ik mag ‘meeliften’ en doorgroeien op wat

Ik had de reisbureaus niet mee kunnen nemen naar Brabant ‘‘

mijn oma, moeder en vader hebben neergezet.”

Met een familiereisbedrijf dat al tientallen jaren bestaat, zijn er trouwe banden opgebouwd met touroperators. Maar wordt er ook veel zelf samengesteld of blijven ze in het noorden trouw aan de touroperators? Gerda: “Wij boeken nog heel veel via touroperators. Dat zijn al jarenlang onze partners. We zijn een hele grote TUI-agent.”

Is Klooster Reizen dan ook TUI Expert? Gerda: “Nee, helaas niet. Als we het goed hebben begrepen, worden alleen bedrijven met één kantoor TUI Expert. En wij hebben er zes.”

Rooskleurig

Wie Gerda en Leonie samen had kunnen zien zitten tijdens het interview had twee vrouwen gezien die er ontzettend veel zin in hebben om de komende jaren samen aan het familiebedrijf te werken. Dat bevestigen ze ook op de vraag of ze de toekomst samen rooskleurig tegemoet zien. Gerda: “Jazeker. In de grotere steden waar je vroeger twaalf reisbureaus had, zie je nu vaak nog maar één reisbureau. Dat is in de kleinere steden waar wij niet zitten, je kunt hier bijvoorbeeld makkelijk en vaak gratis parkeren. Leonie: “Wat er staat, staat gewoon supersterk en dat is het allerbelangrijkste.” Gerda: “Mijn moeder woont hier echt om de hoek en komt af en toe langs met haar rollator. Dan komt ze even buurten en zwaait ze even. Onze collega’s kennen haar ook allemaal. Ze is heel trots dat Klooster Reizen wordt doorgezet en vindt het heel leuk dat Leonie bij Klooster Reizen werkt.”

HET IS MAAR WERK

Wij werken hard. Dat doen we als zelfstandige, kleine ondernemers en ZRA’s misschien nog wel een beetje meer dan wanneer je in loondienst bij een grote organisatie of als werkgever werkt. Niet dat daar niet hard wordt gewerkt natuurlijk, maar ik bedoel te zeggen: wij zelfstandigen moeten onze eigen broek ophouden. Onze hele workflow van marketing naar sales naar boekingen naar financiële afhandeling vindt plaats binnen onze eigen directe verantwoordelijkheid. En dan nog naar beurzen, bijscholen, contacten met agenten, met collega’s, de boekhouder, het bijhouden van de post, en bovenal contact met onze reizigers. Het is behalve erg leuk, soms ook wel heel erg veel.

Ik ging afgelopen kerstvakantie even uitblazen van al die verantwoordelijkheden in Tanzania - en hoop dat jij iets vergelijkbaars deed voordat de januaristorm van boekingen weer losbarstte. Ik was er dus niet op studiereis (hoewel - geef toe, je kijkt toch altijd even met een professioneel oog rond als je er dan toch bent), maar ik ging met mijn gezin, het gezin van mijn broer en mijn ouders. Multigenerational travel heet dat tegenwoordig en is sinds Covid een ware trend. Ik snap dat en kan het iedereen van harte aanbevelen. Sterker nog, wij gingen al voor de tweede keer met z’n allen. Het is een voorrecht om hen mee te kunnen nemen naar mijn geliefde continent waar ik zelf zo van houd.

Helemaal trots ben ik als mijn 8-jarige dochter iemand bedankt met een asante sana. Als ik zie dat mijn 66-jarige moeder maar geen genoeg kan krijgen van de vele zebra’s en gnoes die voor onze jeep in één rechte lijn oversteken. Tanzania, het land waar ik al meerdere keren heb mogen vertoeven, waar ik graag ben en steeds voor de wekker uit bed ben (mijn man begrijpt er helemaal niks van, want ik ben thuis niet uit bed te krijgen) en nu ineens met mijn hele familie sta. Het zijn mooie momenten die ik koester!

Maar aan alles komt een eind en na vier heerlijke zonnige dagen op Zanzibar, sta ik ineens weer middenin de drukste boekingsmaand van het jaar. De Vakantiebeurs Utrecht is dan altijd weer de aftrap. Met mijn reisorganisatie Reisbrigade stond ik alle dagen op de beurs en ook dit jaar was dé vraag van het jaar weer: ‘Waar gaat de reis dit jaar naartoe?’. Het mooie was dat we dit jaar met de kleinschalige reisspecialisten van VvKR goed te vinden waren in het VvKR-paviljoen. We kregen veel ruimte om ons te profileren en de interesse was er. Samen met de andere kleinschalige reisorganisaties hebben we fijne gesprekken gehad. De telefoons staan roodgloeiend, de mails stromen binnen, en wij? Wij hebben onze mouwen opgestroopt, want een beetje reisorganisatie weet: januari en februari, dan gebeurt het. Zo erg gefixeerd op je werk dat je even niet bezig bent met familie en vrienden, maar één telefoontje kan dat allemaal veranderen.

Dus… als je weer puffend van het wegwerken van de aanvragen, of van het feit dat je al een week die ene factuur moet sturen, of omdat je de foto’s van die ene klant nog stééds niet op Instagram hebt gezet, of van het nu toch echt aan de slag moeten met de cijfers van je jaarverslag achter je scherm zit: vergeet dan niet om even contact te hebben met je dierbaren. Het is tenslotte maar werk.

Kim Nooyens

Voorzitter Vereniging van Kleinschalige Reisorganisaties (VvKR)

Donkere wolken boven toerisme USA door Trump?

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

Wat gaat er gebeuren met het toerisme naar de Verenigde Staten nu Donald Trump de nieuwe president is? Wat zien touroperators gebeuren? Hoe wordt er wereldwijd gereageerd?

Trump is goed bekend met de reissector, met zijn in 2007 opgerichte Trump Hotels met accommodaties in NoordAmerika, Ierland en Schotland en waarvoor hij plannen heeft om uit te breiden naar Zuid-Amerika en Azië. Maar hoe gaan reizigers reageren op zijn internationale beleid, op zijn belofte om een muur te bouwen aan de grens met Mexico, het terugdraaien van versoepelde reis- en handelsregels tussen de VS en Cuba en zijn roep om strengere grensbewaking. Eerder dit jaar lieten Amerikaanse exposanten tijdens de WTM aan Engelse vakbladen al hun zorgen blijken over de mogelijke impact van de overwinning van Trump op internationale reizigers. Maar op het moment van schrijven is het nog onduidelijk welk standpunt Trump inneemt ten opzichte van inkomend toerisme, een sector die onder president Obama werd omarmd als een belangrijke bron van werkgelegenheid en inkomsten. En wat zijn de gevolgen van Trumps ontkenning van klimaatverandering en het feit dat hij Amerika uit het klimaatakkoord van Parijs heeft gehaald op de inspanningen van de reisindustrie om klimaatverandering tegen te gaan?

Toenemende interesse in Canada Wilfried Verkaik (Senior Product Manager USA & Canada bij de Jong Intra Vakanties) vindt het lastig in te schatten of de verkiezing van Donald Trump als president invloed heeft op de boekingen naar de Verenigde Staten.

“Vooralsnog lijkt het er niet op dat reizigers afhaken vanwege Trump, zijn uitspraken en de dingen die hij doet. Ik verwacht dat het dit jaar geen grote impact zal hebben, al zouden twijfelaars iets langer kunnen wachten met boeken.” Toch ziet Wilfried een mogelijk risico als Trump zijn plannen daadwerkelijk uitvoert. “Als zijn beleid leidt tot onrust, zoals protesten of rellen, zou dat reizigers kunnen afschrikken. Niet zozeer omdat hij president is, maar vanwege de gevolgen van zijn maatregelen.” Daarnaast zou de hotelsector gevolgen kunnen ondervinden. “Als hij (semi-)illegalen het land uitzet, zal dat impact hebben op de service in hotels. Ik lees al dat hoteliers zich zorgen maken.” Andere factoren zouden een grotere rol spelen bij terughoudendheid in de Amerika-boekingen. “De prijzen van vliegtickets zijn erg hoog, net als de kosten ter plaatse. Vooral het zuidwesten en de grote steden in het oosten zijn duur en druk, waardoor deze bestemmingen de afgelopen jaren al wat minder populair werden, maar ondanks dit toch altijd goed zullen worden bezocht.” Een opvallende trend is de

toenemende interesse in Canada. "Canada doet het momenteel erg goed. Veel reizigers die oorspronkelijk een combinatiereis Amerika & Canada wilden maken, kiezen nu uitsluitend voor Canada. Wij hebben hier vorig jaar al op ingespeeld door extra rondreizen en producten te ontwikkelen", aldus Wilfried.

Hotellerie en seizoenswerkers

De terugkeer van Trump als president van de USA kan grote gevolgen hebben voor de hotelindustrie, vooral op het gebied van belastingen en werkvisa. De sector hoopt op verlenging van belastingvoordelen uit de Tax Cuts and Jobs Act van 2017, die grote hotelketens als Marriott en Hilton al honderden miljoenen opleveren. Zonder verlenging kan de belastingdruk voor bedrijven met 33% stijgen, wat investeringen en uitbreidingen bemoeilijkt. Ook werkvergunningen zijn cruciaal, vooral H-2B visa voor tijdelijke buitenlandse arbeidskrachten in toeristische gebieden en H-1B visa voor gespecialiseerde functies zoals chefs en eventmanagers. Terwijl Trump een strenger immigratiebeleid voorstaat, pleiten lobbygroepen voor soepelere regels om ervaren seizoenswerkers gemakkelijker terug te laten keren. Daarnaast kunnen bredere economische maatregelen, zoals handelstarieven en energiebeleid, de hotelkosten en reispatronen beïnvloeden.

Effect

“Ik hoor van verschillende airlines dat de boekingen vanuit Nederland naar Amerika moeizaam lopen, omdat het zo duur is. Overigens zitten de airlines vanuit Amerika naar Europa hartstikke vol, omdat Europa voor Amerikanen goedkoper is. Amerika is een stuk duurder dan vorig jaar en dat heeft effect. Maar of dat met Trump te maken heeft, dat geloof ik niet”, aldus Paul Backer (eigenaar Tioga Tours/Fly to the West). “We zien eigenlijk elke keer als er in de wereld iets gebeurt dat de Nederlander zich daar niet zoveel van aantrekt. Er kan een paar weken een schrikeffect zijn geweest, maar dat komt dan eigenlijk altijd wel weer goed. De Nederlander is er veel te nuchter voor.” Op de vraag of hij het aanbod gaat uitbreiden, mocht het aantal boekingen voor Amerika toch tegen gaan vallen, laat Paul weten: “We hebben ook Canada en dat is natuurlijk een keurig land. Misschien dat er een verschuiving komt, maar ik geloof niet dat de aanstelling van Trump veel effect heeft op de lange termijn. Ik denk dat het misschien een groter effect was geweest als Trump verloren had, want dan was er waarschijnlijk geweld uitgebroken en dat heeft wel altijd invloed op de boekingen.” Paul ziet ook geen

stormloop in Nederland van Trump-fans. “Ik kom ze nauwelijks tegen. Overigens kunnen we wel moeilijk doen over het buitenland, maar het is hier net zo erg. In Amerika is het in ieder geval business as usual."

Gevolgen

De uitgaven van Canadezen aan een reis naar de VS kunnen fors dalen door de dreiging van zware invoerheffingen van president Donald Trump. Begin februari kreeg de invoering van 25% invoerheffing op Canadese en Mexicaanse goederen een uitstel van 30 dagen, nadat beide landen strengere grenscontroles beloofden. Toch blijft het onzeker of Trump de heffing alsnog invoert. De US Travel Association waarschuwt dat een daling van 10% in het aantal Canadese

Samen met Trumpregering de VS dé nummer éénreisbestemming ter wereld maken ‘‘

bezoekers kan leiden tot twee miljoen minder reizen, $ 2,1 miljard omzetverlies en 14.000 banen. Vooral staten als Florida, Californië en New York, populaire bestemmingen voor Canadezen, kunnen de gevolgen merken. De Canadese premier Justin Trudeau roept zijn landgenoten op om in eigen land te reizen: “Nu is het moment om voor Canada te kiezen. Misschien betekent dit dat je je zomervakantieplannen moet aanpassen en onze nationale en provinciale parken, historische locaties en toeristische bestemmingen moet ontdekken.” Ondertussen verhoogt Trump wel de tarieven op Chinese goederen, wat tot tegenmaatregelen vanuit China leidt.

Ingrijpende veranderingen

Tijdens de eerste termijn (2017-2020) van president Trump kwam hij bijvoorbeeld met een reisverbod voor mensen uit bepaalde islamitische landen en ontstond er een handelsoorlog met China. Amerikaanse media schrijven dat internationaal gezien in die tijd het aantal boekingen naar de VS, mede door een sterke dollar, daalde. Britse bezoekcijfers schommelen, terwijl het aantal Chinese toeristen met 8% afnam. Trumps plannen om handelstarieven te verhogen en migranten uit te zetten kunnen inflatie aanwakkeren en reizen naar de VS duurder maken. Daarnaast wil hij de Inflation Reduction Act schrappen, die investeert in duurzame energie, inclusief duurzame vliegtuigbrandstof.

Spierballentaal

“Ik zie geen effect, ik zie juist dat New York City weer in positieve zin wordt opgepakt de laatste weken. We zien dikke New York-boekingen, maar dat heeft niets met Trump te maken. New York is sowieso geen Trump-stad”, aldus Marc van Amsterdam (Sunair Vakanties). “Mensen kijken gewoon wat er te koop is. Er zijn nu goede airline-tarieven en hotel-

Recordaantal

“De Britse en Europese markten spelen een cruciale rol in het stimuleren van reizen naar de VS. In 2025 verwachten we een recordaantal van bijna 17 miljoen reizigers uit deze regio die de Verenigde Staten bezoeken”, aldus Fred Dixon, president en CEO van Brand USA eind oktober 2024, nog voordat Trump de Amerikaanse verkiezingen won. “Volgens recent onderzoek van Brand USA blijft de VS de populairste verre bestemming op de bucketlist van Europese reizigers voor de komende twaalf maanden."

Didim Turkije’s verborgen pareltje aan de kust!

Waar zon en cultuur samenkomen

Terug van weggeweest in ons aanbod: het idyllische Didim. Dit charmante plaatsje, gelegen op een schilderachtig schiereiland aan de Egeïsche kust in het westen van Turkije, biedt alles wat je nodig hebt voor een ontspannen zonvakantie. Met maar liefst 100 dagen zon per jaar, ongerepte azuurblauwe baaien en uitgestrekte witte stranden, is het een wonder dat Didim nog niet is overspoeld door massatoerisme.

Zomer 2025

Bezoek de Tempel van Apollo, waar je het rijke historisch verleden terugvindt, struin over lokale markten vol exotische specerijen, dwaal door smalle, karakteristieke straatjes en wandel over de sfeervolle boulevard langs de kust. In Didim geniet je van ultieme ontspanning en authentieke charme.

Waarom kiezen voor Didim?

✔ Ongerepte stranden: kristalhelder water en uitgestrekte zandstranden wachten op je.

✔ Rijke geschiedenis: bezoek de Tempel van Apollo en duik in het verleden.

✔ Authentieke sfeer: geniet van lokale Turkse gerechten en gastvrijheid.

✔ Rustig en veelzijdig: een ideale plek voor ontspanning én avontuur, weg van de drukte.

Meer informatie over Didim

Druk- en zetfouten voorbehouden.

specials. New York blijft op de bucketlist staan en als het plaatje klopt dan boeken mensen.” Naast New York City biedt Sunair ook de Amerikaanse steden Chicago, Miami, Washington (meestal in combinatie met New York City) en Las Vegas aan. Daarnaast bieden we ook nog Amerikaanse steden aan buiten de brochure om. “Ik heb nog niks gelezen over hogere luchthavenbelastingen of duurdere hotelprijzen voor Europeanen. Als dát zou gebeuren, kan er wel een reactie komen. Maar ik denk niet dat dat gaat gebeuren, want dan snijdt hij zichzelf in de vingers. Het is nu een beetje onrustig, omdat hij allerlei dingen roept. Dat is normaal als iemand aantreedt, zeker als híj aantreedt. Hij wil natuurlijk zijn spierballenpaal laten gelden. Als Nederlanders zijn we nuchter genoeg om dat even te laten gaan.”

‘‘

Het zou toch zonde zijn als wij niet meer op New York mogen vliegen

Samenwerking Trump en toerismesector

De Amerikaanse reis- en luchtvaartsector is de afgelopen jaren hard bezig met het doorvoeren van hervormingen in het visumproces en de modernisering van de pre-clearanceprocedures op geselecteerde buitenlandse luchthavens. Leden van de Commission on Seamless and Secure Travel, opgericht door de US Travel Association, kwamen in juni bijeen met vertegenwoordigers van Heathrow, Gatwick en Edinburgh Airport, evenals British Airways, International Airlines Group en Virgin Atlantic om manieren te bespreken om het aantal

Zonde

inkomende passagiers te verhogen. De commissie werd opgericht, nadat een rapport van Euromonitor International eerder dit jaar de Verenigde Staten op plaats zeventien van achttien grote landen rangschikte op het gebied van wereldwijde reisconcurrentie.

De US Travel Association was de eerste die een verklaring uitbracht om Trump te feliciteren als aankomend president. Freeman verklaarde dat de organisatie uitkijkt naar samenwerking met de nieuwe Trump-regering “om van de Verenigde Staten dé nummer één-reisbestemming ter wereld te maken en de reiservaring te verbeteren voor de miljoenen Amerikanen die dagelijks op pad gaan met de auto, trein of vliegtuig.” Hij voegde daaraan toe: “Nu we aan de vooravond staan van een megadecennium aan sportevenementen - waaronder het WK voetbal en de zomer- en winterspelen - ligt er een enorme kans om de concurrentiekracht van de Verenigde Staten als reisbestemming te maximaliseren. We staan klaar om met de nieuwe regering samen te werken om Amerika’s volledige potentieel te realiseren.”

Diversiteitskritiek

President Trump suggereerde dat diversiteitsinitiatieven mogelijk bijdroegen aan de dodelijke botsing tussen een vliegtuig en een legerhelikopter bij Reagan Airport. Terwijl het onderzoek nog in volle gang is, greep hij de gelegenheid aan om kritiek te uiten op het aannamebeleid van de Federal Aviation Administration (FAA). Volgens hem zou de nadruk op diversiteit en inclusie de veiligheid in gevaar kunnen brengen, en stelde hij dat luchtverkeersleiders ‘genieën’ moeten zijn in plaats van ‘gewone mensen’. Vicepresident Vance en ministers Duffy en Hegseth schaarden zich achter Trump en uiten zorgen over de invloed van diversiteitsprogramma’s op de luchtvaartsector. Trump gaf specifiek voormalig minister van Transport Pete Buttigieg de schuld van wat hij als falend beleid beschouwde, verwijzend naar diens inzet voor inclusieve wervingsstrategieën. Buttigieg reageerde fel op X en noemde Trumps uitspraken ‘verachtelijk’, terwijl hij benadrukte dat de focus nu zou moeten liggen op de slachtoffers en

“Trump heeft recent gezegd dat hij de havengelden in Europa hoog vindt. Waar je dan bang voor bent is dat Nederland wordt beperkt in het aantal verbindingen naar Amerika. Het zou toch zonde zijn als wij niet meer op New York mogen vliegen. Je weet niet welke maatregelen er komen. Die kunnen tegen Nederland zijn, maar die kunnen ook tegen KLM zijn. En dat zal altijd beperkingen opleveren”, aldus Marjan Rintel (president-directeur KLM). “Wij waarschuwen Den Haag al een tijdje. Als er historische slots worden afgenomen, dan schenden we de internationale verdragen en dan komen er tegenmaatregelen, met Trump ben ik daar inderdaad meer bevreesd voor. Op dit moment is dat niet aan de orde, maar in gesprekken met Den Haag geven we wel aan dat het een punt is om rekening mee te houden. We hoeven Schiphol niet te krimpen om geluid te reduceren.”

hun families. Ondanks de crash verklaarde Trump dat hij ‘zonder aarzeling’ zou blijven vliegen en riep op tot een herziening van het personeelsbeleid binnen de luchtvaartsector. Duffy verzekerde het publiek dat de regering geen excuses zou accepteren en beloofde strenger toezicht op de vliegveiligheid.

Cultuur van diversiteit

“Wij blijven vasthouden aan onze cultuur van diversiteit, gelijkheid en inclusie, maar we erkennen ook de realiteit van het uitvoeringsbesluit van president Trump om alle DEI-programma’s (Diversity, Equity & Inclusion, red.) bij federale instanties stop te zetten. Hoewel dit besluit niet geldt voor de private sector, is er veel speculatie over hoe streng de regering zal optreden tegen bedrijven die deze initiatieven blijven doorvoeren. We zullen de situatie zorgvuldig evalueren en beoordelen welke aanpassingen, indien nodig, gemaakt moeten worden.” Daarnaast benadrukte Jordan dat Southwest al decennialang een inclusief en gastvrij personeelsbeleid voert: “Ik werk hier al 37 jaar. We hebben altijd ons best gedaan om mensen aan te nemen die vriendelijk zijn, bij onze bedrijfscultuur passen en bij te dragen aan een omgeving die iedereen verwelkomt.”

We gaan door Intrepid (dat begin november Sawadee heeft overgenomen, red.) zal zijn inzet voor diversiteit,

gelijkheid en inclusie voortzetten, ondanks de pogingen van de Trump-regering om deze initiatieven in de bedrijfswereld terug te dringen. Leigh Barnes, sinds november managing director van Intrepid in Amerika, benadrukte dat ook de toewijding van het bedrijf aan duurzaamheid onverminderd blijft. De nonprofitorganisatie van het bedrijf, The Intrepid Foundation, verwacht dit jaar de officiële 501(c)(3)-status (non-profit tax exemt) te verkrijgen."We blijven vasthouden aan onze waarden”, zei Barnes. “Intrepid blijft Intrepid. Dit is belangrijk voor ons, en we gaan ermee door.” Intrepid ondersteunt DEI-initiatieven in thuisland Australië, waar het bedrijf meer dan 100 ervaringen met First Nationsgemeenschappen aanbiedt binnen zijn reisprogramma’s. Daarnaast heeft Intrepid in Peru meer dan 300 inheemse dragers in dienst en een maatschappelijk werker aangesteld om hen te helpen hun rechten beter te begrijpen.

Inhakers

Een cruisemaatschappij biedt Amerikanen die ontevreden zijn met Donald Trump als nieuwe president een langdurige ontsnapping op zee. De Villa Vie Odyssey biedt ruimte aan 600 passagiers. Hutten zijn te koop vanaf 90.000 euro of te huur vanaf 2.200 euro per maand. Met pakketten variërend van één tot vier jaar speelt de marketing in op politieke onvrede. “Een cruise biedt een zorgeloze manier van leven”, stelt Mikael Petterson (CEO). Hij benadrukte dat de campagne al vóór de verkiezingen

Mike Pence en Donald Trump

We gaan helemaal niet meer naar Amerika ‘‘

was voorbereid, maar vooral democratische kiezers lijken interesse te tonen. Of de wereldcruise aanslaat, moet blijken. Het project kende een moeizame start met vertragingen en roept milieudiscussies op.

Woedend

Reuters sprak een aantal Canadezen nadat Trump een invoerheffing van 25% op Canadese producten aankondigde. “Canadezen zijn woedend”, zegt Mike Davies (64) uit British Columbia. Hij verwijst naar Trumps suggestie op sociale media om Canada als de 51e staat te annexeren. “De Amerikaanse beledigingen aan Canada stuiten me tegen de borst. Dit is verraad.” Davies startte een Facebookgroep om Amerikaanse producten te boycotten, zegde Netflix op,

In de vergelijking van de boekingscijfers van 2023 en 2024 is ers sprake van een flinke daling van boekingen op Noord-Amerika van -12,4% in 2024. In NoordAmerika was de daling in boekingen voor de Westkust het grootst (-24%), voor de Oostkust was de daling -13%. Midden-VS noteerde een daling van -6,3%. Canada noteerde een bescheiden stijging van 2,6% in het aantal boekingen ten opzichte van 2023. ANVR/GfK Boekingsmonitor 2024

vermijdt Amazon en schrapte een geplande reis naar North Carolina. “We gaan helemaal niet meer naar Amerika.”

Gaza: ‘Rivièra van het Midden-Oosten’ Tijdens het schrijven van dit artikel was er een persconferentie tijdens een ontmoeting met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu in het Witte Huis waar Trump een opmerkelijk plan presenteerde: De VS zou Gaza moeten overnemen en omvormen tot een luxe toeristische bestemming. Volgens Trump is de Gazastrook door de oorlog volledig verwoest en biedt een wederopbouw als ‘Rivièra van het MiddenOosten’ een economische kans. Hij stelde voor om de Palestijnse bevolking elders onder te brengen, bijvoorbeeld in Egypte of Jordanië, en verwees daarbij naar financiële steun van rijke Arabische landen. Het plan veroorzaakte wereldwijde opschudding. Critici spraken van etnische zuivering en imperialisme, terwijl Trump zelf het idee als een visionair project omschreef. Netanyahu reageerde enthousiast en noemde het een ‘historische kans’, terwijl buurlanden zoals Egypte en Jordanië de voorstellen categorisch afwezen. Hamas veroordeelde het idee als een ‘recept voor chaos’. Ondanks de internationale kritiek lijkt Trump vastberaden. Hij beschreef Gaza als een ‘bouwval zonder toekomst’ en gaf aan dat de VS de leiding moet nemen om het gebied om te vormen tot een welvarende regio. Of het voorstel enige realistische basis heeft, is onduidelijk, maar het past binnen Trumps onconventionele buitenlandse beleid waarin hij eerder plannen opperde voor de aankoop van Groenland en actie tegen Panama.

VAKANTIEPARK LALANDIA BILLUND EN LEGO HOUSE DE PERFECTE COMBINATIE

VOOR NU

Hebben jouw klanten Denemarken op hun wensenlijstje staan? Dan is dit hét moment om te gaan, en de paraplu mag zelfs thuisblijven. Lalandia Billund - een vakantiepark met een groot overdekt waterpark en diverse andere indooractiviteiten - en LEGO House, een unieke interactieve attractie, zijn dé plekken voor een geslaagde vakantie. En goed nieuws: er is een speciaal winterarrangement.

Lalandia Billund is een hoogwaardige vakantiepark en beschikt over een Aquadome, het grootste indoorwaterpark van Scandinavië. Dit spectaculaire park biedt bezoekers onder andere een golfslagbad, verschillende glijbanen, een stroomversnelling, een lazy river en een speciaal kindergedeelte voor de kleintjes. Wie wil ontspannen, kan terecht in het fijne wellnessgedeelte. Naast het waterpark biedt Lalandia tal van andere activiteiten, zoals een binnenspeeltuin, bowling, minigolf, een schaatsbaan, een klimwand, een sporthal en padelbanen. Daarnaast zijn er restaurants, winkels, een arcadehal en een gezellig centraal plein in het hoofdgebouw. De vrijstaande en compleet ingerichte vakantiehuizen maken het verblijf extra comfortabel. Grotere accommodaties zijn zelfs uitgerust met een sauna en jacuzzi. Niet voor niets wordt Lalandia Billund gemiddeld beoordeeld met een 8,8. Lalandia heeft in totaal drie locaties in Denemarken: Billund, Søndervig en Rødby.

LEGO House

LEGO House is een unieke ervaring en de enige in zijn soort. Deze interactieve en bijzondere attractie ligt in Billund, de geboorteplaats van LEGO. Het opvallende gebouw is zowel van binnen als van buiten de moeite waard. Binnen worden bezoekers – jong en oud – op allerlei manieren uitgedaagd om met LEGO te bouwen. Dankzij digitale technologie krijgen creaties een extra dimensie. Zo kun je je eigen stop-motionfilm maken met LEGO of een zelfgebouwde LEGO-vis laten zwemmen in een digitaal aquarium. LEGO House biedt een compleet nieuwe beleving die bezoekers keer op keer verrast. In het souterrain bevindt zich

Tip: winterarrangement

Een vakantiepark in eigen land is altijd een optie, maar door te kiezen voor een verblijf in Denemarken krijg je écht dat ‘weg-van-huis’-gevoel. De combinatie van Lalandia en LEGO House biedt een geweldige vakantie, als ideaal alternatief voor de traditionele wintersport of tijdens een lang weekend weg met vrienden of familie. TUI biedt een speciaal winterarrangement aan waarbij een verblijf in Lalandia wordt gecombineerd met een dagbezoek aan LEGO House. Bij check-in ontvangen gasten een LEGO-cadeau ter waarde van €29 en een Gold Card ter waarde van €65, te gebruiken voor activiteiten in Lalandia. Dankzij de veelzijdigheid aan activiteiten is er voor ieder wat wils.

een museum waar vooral de iets oudere bezoeker zijn hart kan ophalen. Hier zijn talloze oude LEGO-sets en -creaties te bewonderen, waardoor nostalgische herinneringen aan vroeger gegarandeerd bovenkomen. En wie trek krijgt, mag een bezoek aan restaurant Mini Chef niet missen. Hier plaats je je bestelling met LEGO-stenen: de kleur en vorm van de blokjes bepalen wat er op je bord komt!

Meer informatie over Lalandia

TAMARA DE GROOT TERUG BIJ LIVE TO TRAVEL “IK MISTE DE ENERGIE VAN DE REISWERELD”

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

Na een afwezigheid van ruim drie jaar keert Tamara de Groot terug bij Live To Travel, specialist in groepsreizen, individuele rond- en maatwerkreizen naar verre bestemmingen. “Het contact met het team is altijd goed gebleven. Toen Eveline de Waal haar vertrek aankondigde, kwam ik weer in beeld. Na drie jaar buiten de reisbranche te hebben gewerkt, miste ik de positieve energie van de sector enorm.”

Waarom besloot je in juli 2021 te vertrekken bij Live To Travel?

“Ik wilde me meer richten op het helpen van mensen, iets bijdragen buiten de reiswereld. Daarom volgde ik een opleiding tot vitaliteitscoach en ging ik aan de slag bij een arbodienst als reintegratiebegeleider en coach. Daar begeleidde ik mensen die door ziekte langdurig zijn uitgevallen. Ook coachte ik teams en individuen bij persoonlijke groei en uitdagingen, zoals omgaan met autisme, ADHD of een trauma. Het was enorm waardevol werk, wat ook zeker heeft bijgedragen aan mijn eigen ontwikkeling.”

Was dat werk zwaar?

“Op emotioneel vlak wel, vooral omdat je veel te maken krijgt met ziekte en moeilijke persoonlijke situaties. Het gaf veel voldoening om anderen te

helpen, maar de energie in de reisbranche is gewoon heel anders. Ik miste de enthousiaste gesprekken, het blij maken van mensen en het samenstellen van mooie reizen.”

Heb je de reissector in die tijd gevolgd?

“Het eerste jaar nauwelijks, ik had die afstand ook nodig om na dertien jaar Live To Travel echt even los te komen van de branche en de organisatie. Ik had wel contact met Eveline, die toen mijn rol overnam, maar pas de laatste maanden begon ik echt te beseffen hoe leuk het werk was. Ik miste het steeds meer.”

Moeilijke gesprekken ga ik niet meer uit de weg ‘‘

Had corona invloed op jouw keuze om een andere richting op te gaan?

“Ja, deels. Tijdens de coronaperiode werd vanuit de overheid het initiatief ‘NL Leert Door’ gelanceerd. Hiermee kon je een loopbaancheck doen, voor het geval de reisbranche niet meer op gang zou komen. Bij Live To Travel hebben we dat allemaal gedaan, en ik was de enige die uiteindelijk besloot iets heel anders te proberen. Het was een periode waarin veel veranderde, ook op persoonlijk vlak, en ik dacht: als ik ooit iets nieuws wil doen, dan is dit het moment.”

Kun je jouw ervaring als coach toepassen in jouw huidige rol bij Live To Travel?

“Zeker. Moeilijke gesprekken ga ik niet meer uit

Tamara de Groot

de weg en ik kan nu veel beter grenzen stellen én bewaken. Mijn focus ligt nu vooral op interne groei, het ondersteunen van collega’s en het optimaliseren van de samenwerking. Ik heb veel ervaring opgedaan in teamcoaching en motiverende gespreksvoering, en die kennis pas ik nu toe binnen Live To Travel.”

Sinds wanneer werk je bij Live To Travel?

“Vanaf de oprichting. Officieel zijn we gestart in 2009 en operationeel sinds 2010. Het voelt als mijn kindje, ik was er vanaf het begin bij. Daarom zou ik ook niet bij een andere reisorganisatie willen werken. Live To Travel blijft speciaal voor mij, ik ben nu ook medeeigenaar waardoor ik nog meer verbonden ben met de organisatie.”

lokale agenten en hoteleigenaren. We sluiten ook aan bij evenementen van partners, zoals The Travel Club en Travel Counsellors.”

Kunnen consumenten direct bij jullie boeken?

“Niet echt. Familie en vrienden kunnen een reis via ons boeken, maar we richten ons niet op de directe markt. In België ligt dat iets anders, daar bedienen we ook deels de consumentenmarkt.”

Wat zijn jouw plannen met Live To Travel?

“Mijn eerste focus ligt op stabiliteit binnen het team en een heldere positionering richting onze reisagenten. Het verbeteren van de expertise en hoogwaardige service die men bij Live To Travel kan verwachten heeft prioriteit en het is essentieel dat onze partners precies weten waar ze terecht kunnen. Daarnaast wil ik onze naamsbekendheid vergroten en onze sterke reputatie op Afrika en Oceanië verder uitbouwen. We hebben een prachtig product en een toegewijd team. Met de juiste focus kunnen we onze groei voortzetten en nog meer waarde bieden aan onze partners en klanten.”

In Nederland werken we exclusief via reisagenten

Zijn er bestemmingen bij gekomen sinds je vertrek?

“Ja, er zijn meer strandbestemmingen, zoals de Malediven, Guadeloupe, Frans-Polynesië en de Cook Islands. Daarnaast is onlangs het Midden-Oosten toegevoegd, met bestemmingen als Dubai, Qatar, Abu Dhabi en Ras Al Khaimah. Zelf richt ik me vooral op Afrika en Oceanië, daar ligt mijn expertise en passie.”

Live To Travel is ook actief in België. Hoe groot is het verschil met Nederland?

“In België bestaat Live To Travel al zo’n twintig jaar en telt het team inmiddels ruim 30 collega’s. Ze zijn de afgelopen jaren explosief gegroeid, vooral na corona. Ik heb regelmatig contact met onze Belgische collega’s, met name met de directie, financiële afdeling en het productteam. We werken nauw samen, maar het blijven twee aparte teams.”

Is Live To Travel een retailmerk?

“In Nederland werken we exclusief via reisagenten. We willen de vroegere ‘Top 25’ nieuw leven inblazen, maar dan als een ‘Top 10’, de zogenaamde ‘Ambassador Club’. Dit is een ranking van de bestverkopende reisagenten die we extra in het zonnetje zetten. Hierover zullen we binnenkort meer bekend maken. Daarnaast organiseren we op 17 september onze jaarlijkse workshop in Hotel Vianen, waar veel van onze leveranciers aanwezig zullen zijn, zoals airlines,

Live To Travel

De van oorsprong Belgische touroperator Live To Travel startte in 2010 met de verkoop in Nederland via de retail. De Nederlandse tak stond bij de oprichting onder leiding van Takis Panagopoulos, destijds ook directeur van Face2Face Travel (waarvan hij in 2024 zijn laatste aandelen verkocht aan Sylvia Raijmakers, red.). Tamara de Groot begon als Sales Manager en nam op 1 november 2015 de functie van Managing Director over. In juli 2021 vertrok ze tijdelijk, maar keerde in 2024 terug om opnieuw leiding te geven aan het team en de groei van Live To Travel verder vorm te geven.

Tamara en Takis

EROPUIT TIJDENS DE MEIVAKANTIE

De meivakantie is hét moment om er even tussenuit te gaan. Maar waarom kiezen voor de gebruikelijke favorieten als er zoveel onontdekte parels zijn? Tunesië en Marokko bieden exotische sferen zonder al te lange reistijden, terwijl Denemarken juist verrassend veelzijdig blijkt voor een korte trip dichtbij huis. En dan is er nog Ras Al Khaimah, de avontuurlijke en rustiger tegenhanger van Dubai.

DOOR: SHARON EVERS

We beginnen relatief dicht bij huis: Denemarken. Mark Heij (Denemarken-specialist Buro Scanbrit): “Denemarken is een bestemming die steeds meer reizigers aantrekt, en dat is niet zonder reden. Ten eerste is het land gemakkelijk te bereiken met de auto, wat het ideaal maakt voor een korte vakantie. Gelegen vlak bij Nederland, is het bovendien een bestemming die niet te ver weg is. Daarnaast biedt Denemarken voor ieder wat wils. Of je nu met het gezin reist of een romantisch uitje plant, het land heeft voor elke doelgroep passende activiteiten en accommodaties. Van vakantieparken met gezellige kampeerhutten tot luxe hotels, de keuze is enorm. De Deense charme komt tot uiting in de rust en ruimte die het land biedt. Met slechts 6 miljoen inwoners tegenover de 18 miljoen in Nederland is er volop plek om te genieten van de natuur. Daarbij past de typisch Deense mentaliteit van 'hygge', een cultuur van gezellig samenzijn en open-mindedheid. De Deense steden, met hun kleurrijke huizen en klinkerstraten, bieden de ideale setting om te struinen en te genieten van de relaxte sfeer. Denemarken heeft ook culinair veel te bieden, met hippe foodmarkets, restaurants en lokale eetgelegenheden. In combinatie met de rijke cultuur en geschiedenis, waaronder de Vikingverhalen, wordt het land een plek voor zowel luxe genieters als cultuurliefhebbers. De diversiteit van het landschap, van bruisende steden tot glooiende natuur en het strand, maakt het tot een veelzijdige vakantiebestemming.”

Hoe populair is Denemarken bij Buro Scanbrit?

“Denemarken is een zeer populaire bestemming bij Buro Scanbrit. Veel klanten ontdekken het land voor het eerst en kiezen ervoor om een paar nachten in Denemarken door te brengen op doorreis naar Zweden of Noorwegen. De populariteit van Denemarken blijft toenemen, mede dankzij de veelzijdigheid van het aanbod en de gemakkelijke bereikbaarheid.”

Wat mag je echt niet overslaan in Denemarken?

“Denemarken heeft zoveel te bieden dat het moeilijk is om één must-see aan te wijzen. Afhankelijk van het gezelschap zijn er verschillende plekken die absoluut de moeite waard zijn. Gezinnen kiezen vaak voor attracties, zoals LEGOLAND® en LEGO House®, terwijl koppels onder meer genieten van de rust, de natuur of de cultuur van de steden. Jutland, Seeland, Funen en Kopenhagen zijn allemaal plekken die je niet mag missen. Kopenhagen zelf is uiteraard een hoogtepunt, maar ook steden zoals Odense, Aarhus en Aalborg hebben hun eigen charme. Het Vikingschepenmuseum in Roskilde en het historische Kongernes Jelling bieden een

fascinerend kijkje in de Vikinggeschiedenis. Het kasteel Slot Egeskov op Funen is daarnaast een must-see voor zowel jong als oud.”

Hoe wordt de Deense levensstijl en cultuur ervaren?

“Reizigers die Denemarken bezoeken, ervaren de Deense cultuur als bijzonder gastvrij en open. Het concept van hygge speelt een belangrijke rol in het dagelijkse leven, waarbij gezelligheid en samenzijn centraal staan. De Deense gastronomie biedt veel verrassingen, van trendy foodmarkets tot uitstekende restaurants. De lokale tradities, zoals het vieren van de Deense 'Sankt Hans Aften’ (zomerviering) en de liefde voor natuur, maken het land tot een interessante bestemming voor wie meer wil leren over de cultuur en levensstijl.”

Welke activiteiten raad je aan voor mensen die geïnteresseerd zijn in natuur, zoals wandelroutes, fietspaden of kustgebieden?

“Denemarken biedt een keur aan activiteiten voor natuurliefhebbers. Voor wandelaars is de omgeving van het Merenhoogland bij Silkeborg en Skanderborg een aanrader. Dit heuvelachtige gebied, met bossen en meren, biedt prachtige wandelroutes en de mogelijkheid om in een kano het meer op te gaan. Fietsers kunnen hun hart ophalen op het eiland Funen, dat beroemd is om zijn uitgebreide netwerk van meer dan 1200 kilometer fietspaden. Het eiland wordt vaak de 'tuin van Denemarken' genoemd en biedt een ontspannen sfeer, evenals charmante stadjes zoals Faaborg, Svendborg en Odense. Daarnaast heeft Denemarken met zijn kustlijn van 7.314 kilometer talloze prachtige stranden, zoals de Waddeneilanden en het noorden van Jutland, waar twee zeeën elkaar ontmoeten, er is altijd een mooie plek te vinden om van de natuur te genieten.”

Denemarken

Zijn er bijzondere of minder bekende plekken die reizigers eens zouden moeten overwegen?

“Denemarken heeft veel verrassende plekken die buiten de gebaande paden liggen. Vaak hoor ik van reizigers dat ze Denemarken als 'saai' ervaren of het als te veel op Nederland vinden lijken. Mijn advies is om de snelwegen achter je te laten en de landelijke gebieden te verkennen. Denemarken is geen vlak land, maar een aaneenschakeling van glooiende landschappen, vergelijkbaar met het Limburgse Heuvelland of de Veluwe. De typisch Deense vakwerkhuizen en de charmante, witte kerkjes dragen bij aan de pittoreske sfeer. De Margrietroute, die door het Deense platteland slingert, leidt je naar de meest verrassende en onbekende plekken van het land. Dit zijn de plekken die je anders misschien zou missen, maar die het echte Denemarken laten zien.”

Welke gezinsvriendelijke activiteiten of bestemmingen biedt Denemarken voor reizigers met kinderen?

“Voor gezinnen zijn LEGO House® en LEGOLAND® absolute aanraders. Daarnaast biedt het eiland Funen het kasteel Slot Egeskov, waar zowel

jong als oud zich uitstekend kan vermaken. Geschiedenis- en cultuurliefhebbers kunnen het Vikingschepenmuseum in Roskilde bezoeken om meer te leren over de Vikingtijd, en ook Kongernes Jelling biedt een fascinerend inzicht in de Vikinggeschiedenis. Voor meer avontuurlijke activiteiten kun je het GeoCenter Møns Klint bezoeken, waar je alles leert over geografie en de natuur. Daarnaast zijn er leuke actieve opties zoals kanovaren en het avontuurlijke Camp Adventure, waar je een indrukwekkende toren van 45 meter hoog kunt beklimmen.”

TUNESIË

Een andere wellicht ‘iets minder voor de hand liggende vakantiebestemming’ is Tunesië; een land met een weelde aan historie en cultuur, prachtige stranden en spectaculaire landschappen. De historische schatten gaan bijna 3.000 jaar terug in de tijd, vanaf het moment dat de inheemse berberbevolking als nomaden het land bewoonden tot aan de dag van vandaag. Inmiddels is Tunesië uitgegroeid tot een van de populaire vakantiebestemmingen in Noord-Afrika, mede dankzij de unieke combinatie van traditionele cultuur en de moderne Europese stijl. Tunesië staat ook bekend om zijn goudgele zandstranden en indrukwekkende woestijnlandschappen.

“Veel zien en doen” Tunesië valt ook onder het specialistische aanbod van Saffraan Reizen. Dionne Delnoy en Esther van Raaij (Reisspecialisten/eigenaren Saffraan Reizen) vertellen er graag meer over. “Tunesië is een klein en compact land waardoor je in korte tijd heel veel kunt zien en doen. Bij Tunesië denken de meeste mensen aan zon, zee en strand en de sfeervolle medina’s in de kustplaatsen, maar het land heeft zoveel meer te bieden. Het heeft veel historisch erfgoed en dat is ook niet gek als je weet dat het door veel verschillende volkeren bezet is geweest. Zo vind je er ruïnes uit de Fenicische, Romeinse en Byzantijnse tijd, Berber - en islamitische architectuur - en cultuur. Het blauw van de Middellandse Zee gaat via groene, bloeiende vlaktes en bergen over in de zandkleurige steppeen woestijnlandschappen. En dat alles op nog geen drie uur vliegen vanuit Brussel. Helaas zijn er op dit moment geen rechtstreekse vluchten naar Tunis vanuit Amsterdam, maar met een overstap in bijvoorbeeld Frankfurt, Parijs of Rome ben je er ook in korte tijd. Het is mogelijk om zelf te rijden, maar we kunnen ook een auto/busje met chauffeur en Engelssprekende gids regelen.”

Tunesië

Onbezorgd ontdekken.

Ontdek Andalusië in 8 of 10 dagen

8- of 10-daagse autorondreis /fly drive

Deze rondreis is een uitstekende manier om Andalusië te ontdekken. Je bezoekt de drie belangrijkste steden: Granada, Córdoba en Sevilla. Deze steden worden afgewisseld met authentieke Pueblos Blancos, de witte dorpjes die afsteken tegen de felblauwe lucht.

Ontdek Barcelona en de Costa Brava

8-daagse autovakantie

vanuit Sant Feliu de Guíxol

Grand Tour

Noord Spanje

15-daagse fly drive

Vanaf de start van de reis in Bilbao rijgen de hoogtepunten zich aaneen. Bezoek het Guggenheim Museum, het nationaal park Picos de Europa, de bedevaartsplaats Santiago de Compostela en Pamplona. Je bent in het land van de Rioja-wijnen die perfect passen bij de tapas en de pintxos.

Spectaculaire kliff en, charmante middeleeuwse dorpen en culinaire verwennerij beschrijven de Costa Brava in een notendop. Deze regio in het noordoosten van Spanje biedt een ontspannen sfeer en veelzijdige activiteiten.

Andalusië en Gibraltar

10-daagse vlieg-busrondreis

Ontdek Andalusië tijdens een vlieg-busrondreis en bezoek prachtige steden en dorpjes met een rijk verleden: Granada met het Alhambra, de Mezquita in Córdoba en het monumentale Sevilla. Onderweg zien we afwisselende landschappen en indrukwekkende gebergten.

Welke bezienswaardigheden mag een reiziger absoluut niet missen?

“Hoogtepunten zijn de Fenicische overblijfselen van Carthago, het schilderachtige Sidi Bou Saïd, de goed geconserveerde archeologische site Dougga, het imposante Colosseum in El Jem, de voor moslims heilige stad Kairouan, het door palmoases omringde Tozeur, de woestijn en de mooie, bergachtige Dahar-regio met Berberdorpjes, holwoningen en de vele ‘qsour’; oude graanopslagplaatsen die de regio domineren. Mooie plaatsjes hier zijn onder andere Toujane, Chenini en Douiret.”

Hoe speelt het veelzijdige landschap van Tunesië - van de Sahara tot de Middellandse Zeekust - een rol in het reisaanbod?

“Saffraan Reizen organiseert met name culturele privérondreizen op maat waarbij door het hele land, of een groot deel van het land wordt gereisd. Je reist door groene valleien, steppe- en woestijnlandschap, bergachtig gebied en langs de Middellandse Zee.”

Welke authentieke ervaringen kunnen reizigers verwachten, zoals lokale markten, culinaire hoogstandjes of culturele evenementen?

“Bijna elke grote plaats heeft een kleurrijke souq, waarbij je kennis kunt maken met de lokale ambachten, specerijen en de specialiteiten van de streek. Over het algemeen reserveren we de hotels op basis van logies en ontbijt, zodat onze reizigers zelf kunnen kiezen waar ze gaan eten en kennis kunnen maken met de lokale cuisine.

Bij voorkeur boeken we kamers bij kleinschalige accommodaties of in ‘dars’ (authentieke Tunesische huizen). Regelmatig boeken we ook kamers in een guesthouse, dan overnacht en dineer je bij mensen thuis.”

Wat zijn populaire activiteiten voor vakantiegangers in Tunesië?

“Wij organiseren voornamelijk rondreizen

door Tunesië waarbij de nadruk ligt op de cultuurhistorische aspecten en de natuur. Indien gewenst kunnen er bijvoorbeeld kameeltochtjes door de woestijn of wandelingen in de Daharregio worden gemaakt. In de nabije omgeving van Tunis kunnen we een fietsexcursie met lokale gids voor je regelen. Bij een verblijf in een van de steden aan de Middellandse Zeekust kunnen ter plekke watersporten worden geboekt. Tunesië staat voornamelijk bekend als zonbestemming, maar in het binnenland is heel veel moois te zien. Steden als Tozeur en Kairouan, het woestijngebied en de oases zijn aanraders. Archeologieliefhebbers moeten Carthago, Dougga, Bulla Regia, Sbeïtla en El Jem zeker zien. De Dahar-regio met de Berberdorpjes en architectuur is heel speciaal. Daar zou ik zeker twee dagen voor uittrekken. Onze persoonlijke favoriet is de Dahar-regio, maar we struinen ook graag door de vele mooie medina's.”

“Sla de Suwaidi Pearl Farm zeker niet over” Ras Al Khaimah is wellicht iets minder bekend dan Dubai en Abu Dhabi, maar zeker niet minder de moeite waard.

Daniëlle Goedkoop is Trade Manager Benelux Ras Al Khaimah Tourism Development Authority en weet alles over deze bijzondere bestemming te vertellen. “Ras Al Khaimah is de perfecte bestemming voor de vakantieganger die wil genieten van een mooi resort én graag de natuur en lokale cultuur wil ontdekken. Ras Al Khaimah staat bekend als hét natuur-emiraat en beschikt, naast een 64 kilometer lange kustlijn met prachtige stranden en mangroves, over een terracottakleurige woestijn en de hoogste bergen van de Verenigde Arabische Emiraten. Met een temperatuur die meestal een paar graden lager ligt dan in Dubai is het ook een ideale bestemming voor de meivakantie.”

Voor welk type reiziger is deze bestemming vooral geschikt?

“Ras Al Khaimah is zeer geschikt voor families; de transfertijd is kort - 45 minuten van Dubai International Airport - en veel resorts bieden diverse activiteiten voor alle leeftijden. Maar eigenlijk is het een bestemming voor iedereen, of je nu culinair wil genieten, wil relaxen op het strand, een rondje golf wil spelen, of meer wil leren over de geschiedenis in het National Museum of in Al Jazeera Al Hamra, het enige nog overgebleven parelvissers dorp van de VAE. De komende jaren worden er verschillende nieuwe hotels geopend, zoals het Rove Hotel, een budgetvriendelijke optie met drie sterren, en het Wynn Resort, een volledig entertainment resort met onder andere het eerste casino in het MiddenOosten.”

Ras Al Khaimah

Welke activiteiten en ervaringen zijn absoluut een must-do?

“De Suwaidi Pearl Farm is wat mij betreft een absolute must-do. Je vaart hier naartoe in een authentieke dhow en onderweg geniet je van flamingo’s, mangroves, de bergen op de achtergrond en grazende kamelen in het natuurgebied langs de kust. Eenmaal aangekomen op de ‘floating farm’ leer je alles over de geschiedenis van het parelvissen, de gebruiken en de waarde van parels. Een zeer interessante ervaring, geschikt voor alle leeftijden.”

Ras Al Khaimah heeft een indrukwekkend berglandschap en woestijn. Welke avontuurlijke activiteiten worden daar aangeboden?

“In de woestijn kun je genieten van klassieke activiteiten, zoals dune-bashing en een wildsafari waarbij je op zoek gaat naar de Arabische oryx en gazellen. In de bergen draait het vooral om avontuur en adrenaline. Hier vind je de Jais Flight, de langste zipline ter wereld! Voor wie iets minder spannend, maar nog steeds spectaculair zoekt, is de Jais Sledder, een soort rodelbaan door de bergen, en de Sky Tour, een parcours met zes kortere ziplines. Na al deze activiteiten kun je ontspannen op het terras van 1484 By Puro, het hoogstgelegen restaurant van de VAE, waar een Nederlandse chef de heerlijkste gerechten bereidt en je geniet van een adembenemend uitzicht over de bergen.”

Hoe wordt Ras Al Khaimah gepositioneerd op het gebied van duurzaam toerisme, en welke initiatieven zijn er in dit kader?

“Duurzaamheid is uiteraard een uitdaging, vooral omdat het een bestemming is waar je naartoe moet vliegen en waar de zomer gepaard gaat met hoge temperaturen en dus de noodzaak voor airconditioning. Toch heeft Ras Al Khaimah als enige Emiraat de zilverstatus van Earth Check, een organisatie die bestemmingen controleert en adviseert op het gebied van duurzaamheid.

Eén van de initiatieven is de ontwikkeling van een netwerk van elektrische lucht taxi's, niet alleen voor goederen maar ook om bijvoorbeeld gasten van de hotels op Al Marjan Island te vervoeren naar Jebel Jais. Vanaf 2027 wordt hiermee snel, handig en uitstootvrij vervoer naar de populairste gebieden en attracties in Ras Al Khaimah mogelijk.”

Welke culturele en historische bezienswaardigheden zou je aanbevelen?

“Het verlaten parelvissersdorp Al Jazeera Al Hamra is zeker een aanrader om te bezoeken. Je kunt hier met een gids doorheen lopen en zo kennismaken met de oude tradities en gebruiken van de voormalige bewoners. Dit is ook de plek waar het jaarlijkse RAKART Festival plaatsvindt, een internationaal gerenommeerd kunstfestival.”

Wat zijn je persoonlijke aanraders?

“Ik vind de bergen fantastisch! Ik heb inmiddels de Jais Flight twee keer mogen doen. Heel eerlijk: de eerste keer vond ik het doodeng en hield ik mijn ogen dicht, de tweede keer heb ik er enorm van genoten. Wat een waanzinnig gevoel om als een vogel met een snelheid van zo’n 130 KM/per uur door de bergen te vliegen.”

MOOI MARRAKECH

Ook leuk voor de meivakantie: een stedentrip naar Marrakech in Marokko. Dit is een stad die je niet alleen bezoekt, maar ervaart. Zodra je voet zet in deze betoverende Marokkaanse stad, word je omringd door een explosie van kleuren, geuren en geluiden. De kronkelende straatjes van de oude medina, de levendige souks, de geur van versgebakken brood en exotische specerijen, en de warme gastvrijheid van de locals maken Marrakech tot een bestemming die onder je huid kruipt. Het is een stad waar eeuwenoude tradities en moderne invloeden samenkomen, waar elke hoek een nieuw verhaal vertelt. Een stedentrip naar Marrakech is

een reis naar een andere wereld, en dit is waarom je die absoluut moet maken, zeker in de meivakantie als de temperaturen zeer aangenaam zijn.

Medina

Het kloppende hart van Marrakech is de medina, een doolhof van smalle steegjes, verborgen binnenplaatsen en levendige markten. Dit oude stadsdeel staat op de UNESCO-Werelderfgoedlijst en biedt een authentieke blik op het traditionele Marokkaanse leven. Hier wandel je langs kleurrijke kraampjes met handgemaakte tapijten, prachtige lantaarns en stapels geurige kruiden. De souks van Marrakech zijn een belevenis op zich. Het is een wirwar van straatjes waar je van alles kunt vinden: van leerwaren en keramiek tot zijden sjaals en ambachtelijk vervaardigde meubels. Onderhandelen is hier een kunst en een essentieel onderdeel van de koopervaring. Maar verdwalen in de souks is misschien nog wel het leuksteachter elke hoek wacht een nieuwe verrassing. Overdag is Djemaa el Fna een druk plein vol slangenbezweerders, hennakunstenaars en verkopers van vers geperste sinaasappelsap. Maar zodra de zon ondergaat, verandert het plein in een magisch openluchtfestival. Kraampjes worden opgebouwd, de geur van gegrild vlees en tajines vult de lucht, en muzikanten, verhalenvertellers

Marrakech

en dansers nemen het plein over. Voor een echte Marrakesh-ervaring neem je plaats aan een van de eetstalletjes en proef je lokale gerechten zoals harira-soep, gegrilde kebabs en verse dadels. Dit is de plek waar de ziel van de stad tot leven komt, waar locals en toeristen samenkomen en waar de sfeer onmiskenbaar bruisend is.

Oase

Marrakech heeft een rijk erfgoed dat weerspiegeld wordt in haar indrukwekkende architectuur. Het Bahia-paleis is een van de mooiste voorbeelden. Dit voormalige paleis uit de 19e eeuw heeft sprookjesachtige binnenplaatsen, prachtig bewerkte plafonds en een oase van rust in het midden van de stad. Een andere niet te missen bezienswaardigheid is de Koutoubia-moskee, met zijn iconische minaret die boven de stad uitsteekt. Voor een vleugje elegantie en een moment van rust bezoek je de Jardin Majorelle. Deze exotische tuin, ontworpen door de Franse kunstenaar Jacques Majorelle en later gekocht door modeontwerper Yves Saint Laurent, is een kleurenpracht van kobaltblauw, groene palmen en tropische bloemen. Het is een verfrissende ontsnapping uit de hectiek van de stad en een plek waar je in alle rust kunt genieten van de schoonheid van Marrakech.

Sunny Cars

Al jarenlang is Spanje de populairste autohuurbestemming bij Sunny Cars en die trend zet door. Op dit moment zijn er al 28% meer reserveringen gemaakt ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Daarbij lopen de Canarische Eilanden voorop, gevolgd door het vasteland en de Balearen. “We blijven aanraden om altijd vroeg te boeken. Zo is jouw klant verzekerd van zijn voorkeursauto en is er nog voldoende beschikbaarheid voor eventuele adresafleveringen. Wacht dus niet te lang en blijf dankzij onze gratis annuleren service tot één uur voor huuraanvang flexibel”, laat Sunny Cars weten. “Als tip geven we mee om je klant ook kennis te laten maken met onze services. Haalt jouw klant op de luchthaven zijn huurauto op? Biedt dan zeker de Fastlane of Online Check-in service aan. Voor slechts 2 tientjes vult de klant thuis zijn gegevens in en ligt het huurcontract bij het ophalen van de huurauto klaar. Alleen nog een handtekening zetten en daarna genieten van die ongelimiteerde kilometers. Nieuw is dat we de Contactloos Ophalen service verder aan het uitbreiden zijn. Naast de Canarische Eilanden, Mallorca, Malaga en Alicante bieden wij de zogenoemde ‘smartbox’ service nu ook aan op de luchthaven van Valencia, Sevilla en Ibiza.”

Als een prins(es)

Een stedentrip naar Marrakech is niet compleet zonder een verblijf in een traditionele riad. Deze historische herenhuizen, vaak gelegen in de medina, zijn omgetoverd tot sfeervolle boetiekhotels. Een riad kenmerkt zich door een binnenplaats met een fontein of zwembad, prachtig gedecoreerde kamers en dakterrassen waar je met een muntthee kunt genieten van de zonsondergang. Verblijven in een riad geeft je de kans om de gastvrijheid van Marokko van dichtbij te ervaren. De eigenaars nemen vaak de tijd om hun gasten tips te geven over de stad en serveren ‘s ochtends een heerlijk ontbijt met versgebakken msemen (Marokkaanse pannenkoeken), honing en verse vruchten.

Uitvalsbasis

Hoewel Marrakech zelf al genoeg te bieden heeft, is het ook de perfecte uitvalsbasis voor dagtrips. Op slechts een paar uur rijden bevind je je in een totaal ander landschap. Wil je even ontsnappen aan de drukte van de stad? Dan zijn de Atlasbergen een geweldige optie. Hier kun je wandelen door traditionele Berberdorpjes, uitkijken over besneeuwde bergtoppen en genieten van de rust en natuur. Voor wie iets unieks wil beleven, is de Agafay-woestijn een aanrader. Maak een kamelentocht bij zonsondergang of overnacht in een luxe tentenkamp midden in het woestijnlandschap.

MALTA

Mei is een van de mooiste maanden om Malta te bezoeken. De dagen zijn lang, de zon schijnt volop, en de temperaturen stijgen geleidelijk zonder de intense hitte van de zomermaanden. Ieder jaar pakken meer en meer Nederlanders hun koffers om te genieten van een ontspannen (mei) vakantie op het mediterrane openluchtmuseum. Het kleinste land in de Middellandse Zee bestaat uit een aantal eilanden, waarvan Malta de grootste en meest bekende is, maar ook de eilanden Gozo en Comino worden steeds populairder. Malta is een mix van verschillende culturen. Het land heeft invloeden uit zowel de Arabische, Romeinse, Spaanse, Franse en Engelse cultuur. Malta is eeuwenlang van cruciaal strategisch belang geweest. De oude hoofdstad Mdina heeft, naast de naam zelf, veel overblijfselen uit het Arabische verleden. De huidige hoofdstad Valletta is één groot openluchtmuseum en om die reden ook benoemd tot UNESCO-Werelderfgoed. Ook de Engelse invloed is duidelijk zichtbaar: links rijden, rode telefooncellen en Engels is de tweede taal op Malta. Door de Maltezen wordt Valetta ook wel Citta Umilissima genoemd, wat ‘een stad gebouwd door en voor echte heren’ betekent. De levendige stad is het commerciële hart van Malta en een kunstwerk van Barok. Valetta (ver)leidt je door de smalle

karakteristieke straatjes naar paleizen, kerken en kunstwerken die het straatbeeld sieren. De combinatie van kleine winkeltjes en internationale ketens maken Valetta ook een heerlijke shopstad. Cultuurliefhebbers halen hier ongetwijfeld hun hart op. Een van de best bewaarde geheimen van Malta zijn de prehistorische vondsten en megalithische tempels. Verspreid over de eilanden staan tientallen van dit soort tempels. De stenen bouwwerken dateren van 3600-2500 voor Christus en worden beschouwd als de oudste vrijstaande stenen gebouwen ter wereld. Zelfs ouder dan de Egyptische piramides en Stonehenge. De absolute hoogtepunten zijn de Hagar Qim tempels en het Hypogeum - een ondergronds doolhof dat over drie niveaus is verdeeld.

Blue Lagoon

Het onregelmatig gevormde en in de volksmond genoemde onbewoonde eiland Comino ligt tussen de bewoonde eilanden Gozo en Malta in. Officieel is Comino geen onbewoond eiland, maar het aantal mensen dat er woont is echter vrijwel verwaarloosbaar. Comino wordt vooral bezocht door dagjesmensen die hier komen om te wandelen of de afgelegen baaitjes te bezoeken, zoals Santa Marija Bay. Maar de must see is toch wel de Blue Lagoon. De turkooisblauwe lagune ten zuidwesten van Comino is dé toeristische attractie van het eiland. Het is een begrip in Malta. Nergens op het eiland vind je zo'n grote plek met de prachtige turkooisblauwe weerspiegeling van het water als hier. De perfecte manier om de Blue Lagune te bezoeken is per boot vanaf Malta of Gozo. Er gaan vanaf diverse plekken bootjes richting dit betoverende plekje in Malta. Je kunt urenlang genieten van het heerlijke water of lekker relaxen op de boot met een fantastisch uitzicht. In de maanden juli en augustus kan het er erg druk zijn.

Het faillissement van D-reizen onderzocht door curatoren

“Geen aanleiding betrokken partijen (in juridische zin) aan te spreken”

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

Het faillissement op 6 april 2021 van D-RT, het moederbedrijf achter D-reizen en VakantieXperts, betekende een klap voor de Nederlandse reisbranche. Begin februari publiceerden de curatoren een onderzoeksrapport. Ze keken naar de geldstromen, de financiële middelen en of zich mogelijke onregelmatigheden of onrechtmatigheden bij D-reizen hebben voorgedaan.

In deze reconstructie van het onderzoeksrapport zijn ook originele stukken uit het rapport opgenomen die zijn te herkennen als cursieve tekst. De curatoren laten in het verslag weten, dat de bevindingen aan de direct betrokkenen voorgehouden zijn. Zij zijn in staat gesteld, in het kader van hoor- en wederhoor, om daarop te reageren ten aanzien van de feitelijke juistheid. Die reacties zijn vervolgens in het rapport van de curatoren verwerkt. De ondergang was, zo lezen we in het rapport van de curatoren, een combinatie van de coronacrisis, strategische fouten en een onvermogen om zich snel genoeg aan te passen aan veranderende marktomstandigheden. Volgens de curatoren was de teloorgang van D-RT onvermijdelijk zodra de pandemie de sector stillegde en de reserves van het bedrijf opdroogden.

Hoe heeft het onderzoek plaatsgevonden?

Ook daarover geven de curatoren uitleg in het

faillissementsonderzoek. Samen met medewerkers hebben zij zoveel mogelijk documenten verzameld die voor het onderzoek relevant zouden kunnen zijn. Daarnaast hebben vele gesprekken met de diverse betrokkenen plaatsgevonden, zoals met de (oud)directie, personeel, commissarissen, grootaandeelhouder, SGR, in het kader waarvan eveneens nadere documenten zijn opgevraagd en gegevens zij hebben gecontroleerd. Daarnaast hebben curatoren een gespecialiseerd financieel bureau ingeschakeld om de betaalstromen bij D-reizen in kaart te brengen, met name de gedane betalingen en verrichte investeringen vanaf maart 2020, en daarbij te onderzoeken op eventuele onregelmatigheden.

Grote verspreiding van het Covid-19-virus “De faillissementen volgden op een roerige periode die met name aanving in maart 2020, toen door de grote verspreiding van het Covid-19 virus de

Marije Haeck en Jan Henne De Dijn, eigenaren van D-reizen in de tijd van het faillissement

reiswereld feitelijk ‘op slot’ ging. Daardoor werden vliegvakanties op grote schaal geannuleerd. Dat leidde ertoe dat de klanten aanspraak maakten op terugbetaling van de reeds voor de vakantie gedane (aan)betalingen, die zich deels bij D-reizen bevonden en deels bij de touroperators, die de reis zouden verzorgen. In geval van de annulering van vliegtickets zonder verder reisarrangement, hadden de klanten aanspraak op terugbetaling van het ticket.”

Een reisgigant in moeilijkheden

D-RT was jarenlang een van de toonaangevende reisbemiddelingsbedrijven in Nederland. Met honderden reiswinkels verspreid over het land en samenwerkingen met grote touroperators was het een vertrouwd gezicht. Het bedrijf fungeerde als tussenpersoon tussen consumenten en reisorganisaties, waarbij het klanten hielp bij het vinden en boeken van vakanties. “De onderneming die later D-reizen zou gaan worden, ontstond in 1965. Supermarktondernemer Dirk van den Broek ging toen vanuit zijn supermarkt in Amsterdam-West (de Kinkerstraat) de eerste reizen aanbieden, via een systeem met spaarzegels, voor de klanten van de supermarkt. Na de overname van een Limburgse touroperator door Van den Broek in 1966 ontstond het eerste Van den Broek reisbureau onder de naam D-tours.”

Digitale strategie

De curatoren schrijven dat de reisbranche al vóór de pandemie volop in beweging was. Online reisaanbieders en de mogelijkheid om zelf via het internet vakanties te boeken, maakten de traditionele reisbureaus steeds minder relevant, schrijven de curatoren. Hoewel D-RT probeerde een digitale strategie te ontwikkelen, kon het niet opboksen tegen de snelgroeiende concurrentie van online platforms. In het onderzoeksrapport wordt benadrukt dat het bedrijf te lang vasthield aan het winkelmodel, terwijl concurrenten al volop investeerden in online boekingsplatforms en geautomatiseerde klantcontacten.

De rol van de coronacrisis

Volgens de curatoren was de coronacrisis de directe aanleiding voor het faillissement van D-RT. In 2020 kwam de reisomzet van het bedrijf vrijwel volledig stil te liggen. Waar in eerdere jaren de omzet nog honderden miljoenen euro's bedroeg, werd in 2020 slechts een fractie daarvan gerealiseerd. Reizigers konden niet op vakantie, winkels moesten tijdelijk sluiten en de onzekerheid over toekomstige reisbeperkingen zorgde voor terughoudendheid bij consumenten.

Geen nieuwe reizen

“Tegelijkertijd werden er bijna geen nieuwe reizen meer geboekt. De reisomzet van D-reizen, die normaal gesproken op het niveau lag van circa € 550

miljoen (met een commissiemarge van 10-12%) viel over 2020 terug met zo’n 95% naar € 25 miljoen en er werd over dat jaar een verlies geleden van circa € 29 miljoen. D-reizen had in die periode circa 1.200 mensen in dienst en ongeveer 280 reiswinkels door Nederland onder beheer. Covid-19 had dus voor de reisbranche vanaf maart 2020 een grote impact, zeker ook voor D-reizen.”

‘‘

Bij een andere benadering waren de overlevingskansen naar het lijkt wel groter geweest

Schuldenlast groeit

D-RT probeerde nog te overleven door gebruik te maken van het voucherfonds van de overheid en steunmaatregelen zoals de NOW-regeling. Maar deze hulp bleek onvoldoende. De schuldenlast groeide, en de financiële buffers die het bedrijf had, smolten als sneeuw voor de zon. Het bedrijf kon niet langer voldoen aan de betalingsverplichtingen, en een faillissementsaanvraag was onvermijdelijk. De curatoren wijzen erop dat het bedrijf ondanks verschillende overheidssteunmaatregelen geen duurzame oplossing kon vinden om de liquiditeitsproblemen te overbruggen.

SGR, coronavouchers, refunds

“De Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR), het Nederlandse reisgarantiefonds, heeft op 14 maart 2020 een besluit genomen en afgekondigd waarbij het,

Niet genoten

vakantiedagen

Door een aantal werknemers zijn vorderingen ingediend wegens niet genoten vakantiedagen. Volgens vaste rechtspraak (Aukema q.q./UWV en LISV/ Wilderink q.q.) wordt een uitkering in geld voor niet genoten vakantiedagen na ontslag door de curator aangemerkt als een boedelschuld ex art. 40 lid 2 Fw ongeacht of deze betrekking heeft op vóór dan wel ná de faillietverklaring opgebouwde vakantieaanspraken. Deze vorderingen zijn door curatoren gehonoreerd en er is een totaalbedrag van € 32.444,75 ter zake boedelschuld aan de werknemers betaald.

kort gezegd, vanaf 16 maart 2020 aan touroperators werd toegestaan om onder nader gestelde 3 voorwaarden, in plaats van de terugbetaling van de (aan)betaalde reissom, vouchers aan de klanten af te geven met een maximale geldigheidsduur van een jaar. Zij worden wel aangeduid als ‘coronavouchers’. Vervolgens is op 28 april 2020 door SGR een aanvullend besluit afgekondigd, waarin is aangegeven dat ook reisagenten (zoals D-reizen) coronavouchers zouden mogen uitgeven, onder nader aangegeven voorwaarden. Door D-reizen zijn in de periode vanaf april 2020 voor circa 22.000 geannuleerde reizen coronavouchers uitgegeven, met daarop de vermelding van een ‘SGR-dekking’, dit voor een totaalbedrag van circa € 44 miljoen en het betrof circa 80.000 reizigers. Daarnaast ontving D-reizen vanaf ongeveer juni 2020 terugbetalingen van geannuleerde vliegtickets. Deze terugbetalingen, ook wel aangeduid als ‘refunds’, werden eerst door de luchtvaartmaatschappijen verricht aan Airtrade en die betaalde het door aan D-reizen. Het gaat in totaal om een bedrag van circa € 9.6 miljoen aan refunds. D-reizen heeft uiteindelijk niet al deze refunds aan de klanten doorbetaald. Een andere gebeurtenis die de aandacht heeft getrokken, is dat in de maand maart 2021 door D-reizen op een zekere – relatief bescheiden – schaal nog is gepoogd om reizen, die niet onder een SGR-dekking zouden vallen, “om te boeken” naar pakketreizen. De kennelijke bedoeling was dat daardoor wel een SGR-dekking kon worden verkregen.”

RTG

Toen de coronapandemie in maart 2020 begon, had Raiffeisen Touristik Group GmbH (RTG) al een flinke som geld aan D-reizen geleend. RTG werd in 2014 eigenaar van D-reizen. De familie Van den Broek nam destijds afscheid van haar belang in D-reizen. “Wel bleef er een binding, met name doordat de familie via de Stichting Uniconsult nog een lening had uitstaan bij D-reizen, versterkt door een pandrecht op de IE rechten van D-reizen zoals ondergebracht in de dochtervennootschap Demed

B.V. en daarnaast versterkt door een garantie van moederbedrijf RTG.” De flinke som geld die RTG aan het begin van de coronapandemie aan D-reizen had geleend, was eigenlijk bedoeld om D-reizen door de rustigere (boekings)periodes heen te helpen. De lening was vastgelegd in een soort garantiebrief (een ‘letter of comfort’) met een maximum van € 19 miljoen. Door de pandemie daalde het aantal boekingen enorm en gebruikte D-reizen deze lening vooral om de verliezen op te vangen. Tegen december 2020 was het maximale bedrag van €19 miljoen bereikt. Op dat moment had RTG nog geen zicht op wanneer dit bedrag zou worden terugbetaald. Het geld is gebruikt voor de dagelijkse activiteiten van D-reizen. Tijdens een overname van D-reizen door het management, is deze lening overgegaan naar een ander bedrijf van het management, genaamd Selten B.V.. Daarnaast gaf RTG nog een extra lening van € 5.1 miljoen aan D-reizen om de overname mogelijk te maken.

Ticketgeld doorstorten naar klanten

Door de grootschalige annuleringen van vliegreizen als gevolg van de coronapandemie moesten luchtvaartmaatschappijen afzonderlijk geboekte vliegtickets – die geen deel uitmaakten van een pakketreis – terugbetalen. Dit betrof de zogenoemde ‘refunds’ van vliegtickets. De aanschaf en financiële afhandeling van deze tickets verliep via Airtrade, dat ook verantwoordelijk was voor de terugbetalingen aan D-reizen. D-reizen had vervolgens de taak om deze bedragen door te storten naar de klanten. Vanwege de financiële situatie van D-reizen verliep deze terugbetaling echter slechts mondjesmaat.

€ 330.000

Op het moment van het faillissement van D-reizen hadden sommige klanten de terugbetaling van hun vliegtickets nog niet ontvangen. Uit de administratie blijkt het voor de curatoren niet exact vast te stellen om welke bedragen en hoeveel passagiers het gaat. Volgens de informatie die aan de curatoren is verstrekt, betreft het enkele honderden passagiers,

Opvallend

“Uit de door de curatoren geraadpleegde stukken en op basis van hierover (omboekingen, red.) gehouden interviews, is gebleken dat dit omboeken zich in een beperkte periode heeft voltrokken. Het gaat dan met name om enkele weken in de maand maart 2021. Op dat moment werd binnen de organisatie duidelijk dat D-reizen het waarschijnlijk niet zou redden, nadat bekend werd dat het voucherfonds de door D-reizen uitgegeven vouchers slechts beperkt zou ‘herfinancieren’. Kennelijk was dit aanleiding binnen de organisatie om te proberen nog SGR dekking voor sommige klanten te realiseren, die daar op zich niet voor in aanmerking zouden komen. Naar het oordeel van curatoren een onjuiste gang van zaken. Curatoren hebben geen aanwijzingen kunnen vinden dat deze omboekingen intern bij D-reizen (centraal) zijn ‘aangestuurd’. Het waren veeleer initiatieven van medewerkers die klanten wilden helpen die geen dekking bleken te hebben bij gebreke van een (geannuleerde) pakketreis.”

Passage uit het verslag van de curatoren waarover de redactie (nog steeds) verbaasde reacties krijgt van ex-medewerkers van D-reizen.

van wie de meesten hun claims hebben ingediend via professionele bureaus. Op basis van deze gegevens gaat het om een totaalbedrag van circa € 330.000 waarvoor bij de luchtvaartmaatschappijen claims zijn ingediend. De curatoren hebben de betreffende klanten erop gewezen dat zij hun ticketkosten alsnog rechtstreeks bij de luchtvaartmaatschappij kunnen claimen, onder verwijzing naar de Europese Passagiersverordening (EU) nr. 261/2004. Uit verdere bevindingen blijkt dat dit inderdaad is gebeurd en dat luchtvaartmaatschappijen, al dan niet na tussenkomst van een gerechtelijke uitspraak, zijn overgegaan tot uitbetaling.

Ongeoorloofde omboekingen

De omboekingen bij D-reizen die plaatsvonden in een beperkte periode in maart 2021 (zo staat in het verslag te lezen), waren een poging om SGR-dekking te verkrijgen voor reizen die daar in eerste instantie niet voor in aanmerking kwamen.... Dit gebeurde voornamelijk door vliegreizen om te boeken naar pakketreizen, waardoor er toch dekking kon worden verleend. De redactie van Travelpro kreeg hierover ook berichten van medewerkers van D-reizen. Deze acties vonden plaats nadat duidelijk werd dat het voucherfonds de uitgegeven vouchers slechts beperkt zou herfinancieren. In het verslag staat dat medewerkers van D-reizen het initiatief namen om deze omboekingen te doen, voornamelijk om klanten te helpen die anders geen dekking zouden hebben door het annuleren van pakketreizen. De curatoren hebben geen aanwijzingen gevonden dat deze omboekingen centraal werden aangestuurd.

Doofpot

“Bijzondere conclusie. Het is evident dat de eigenaren de boel hebben bedot. Airtrade en airlines hebben miljoenen terugbetaald aan D-Reizen en die hebben dat vervolgens “zelf gehouden”. Airlines gingen consumenten niet terugbetalen, hoewel dat volgens KLM’s Harm Kreulen wél een verplichting was. En dan nog een megabedrag vragen voor de merknaam. Hier gaat een doofpot dicht waar nog veel stinkt.”

Reactie Hans van Pruissen op travelpro.nl.

Onrust

Deze omboekingen leidde tot onrust in de reisbranche en klachten van touroperators. In de loop van maart 2021 werd er intern bij D-reizen gecommuniceerd dat er geen omboekingen meer mochten plaatsvinden. De exacte omvang van deze omboekingen is niet te achterhalen, maar de curatoren vermoeden dat het om eerder tienduizenden dan honderdduizenden euro’s ging. Hoewel het om een beperkt bedrag lijkt te gaan, zijn de curatoren van mening dat elke euro omboeking om SGR-dekking te realiseren er één te veel is. De curatoren zijn van mening dat deze ongeoorloofde handelingen zich niet lenen voor een collectieve actie vanuit de failliete boedel van D-Reizen. Het gaat hier niet om benadeling van de gezamenlijke schuldeisers,

maar om mogelijke individuele benadeling van bepaalde schuldeisers. De curatoren handhaven het standpunt dat dergelijke acties niet geschikt zijn voor een collectieve actie vanuit de failliete boedel. De curatoren hebben de volgende tekst gebruikt in hun onderzoek naar de omboekingen: “Op enig moment hebben bij D-reizen zogenoemde ‘omboekingen’ plaatsgevonden. Hiermee kon worden bereikt dat op een reis waarvoor geen SGR dekking werd gegeven, bijvoorbeeld uitsluitend een vliegreis, toch dekking kon worden verkregen door dat deze reis werd omgeboekt tot een pakketreis.”

Voucherfonds

De herfinanciering van vouchers was cruciaal voor D-reizen. Het voucherfonds, dat in 2020 werd aangekondigd, bood naar het oordeel van D-reizen en Dutch Travel Retail United onvoldoende duidelijkheid. Een kort geding tegen SGR en de Staat werd verloren, mede doordat vouchers zonder 'kluisvoucher' niet voor herfinanciering in

Teleurgesteld

De ANVR is teleurgesteld in de conclusies van het rapport. Door de leveranciers en garantiefonds zijn (tientallen) miljoenen euro's schade geleden. Teleurstellend is dat b.v. onrechtmatig gebruik van vouchers niet kon worden bewezen ondanks dat het bedrijf hier expliciet op is gewezen.

Reactie ANVR

aanmerking kwamen. Deze beslissing was een gevolg van de eerdere uitgifte van vouchers door D-reizen zonder de vereiste dekking van touroperators.

Telefonisch overleg

“Het onderzochte mailverkeer uit die periode geeft geen duidelijkheid over de vraag of en hoe dit onderwerp van de door D-reizen uit te geven vouchers tussen D-reizen en SGR is afgestemd. Volgens de betrokken personen van de kant van D-reizen heeft in mei 2020 een telefonisch overleg plaatsgevonden met SGR, waarin van de zijde van SGR zou zijn aangegeven dat het de reisagent ook zou zijn toegestaan vouchers uit te geven voor de aanbetalingen door de klanten waarvoor geen kluisvouchers van de touroperator beschikbaar was. In vervolg daarop heeft D-reizen vouchers uitgegeven. SGR stelt zich desgevraagd op het standpunt dat vragen over de mogelijkheid van uitgifte van vouchers naast de kluisvouchers nooit expliciet aan haar zijn gesteld. Het valt achteraf gezien voor curatoren niet na te gaan hoe een en ander precies in zijn werk is gegaan, doordat van het betreffende overleg geen schriftelijke vastlegging voorhanden is.”

Transparant?

De uitgifte van vouchers door D-reizen bracht financiële en juridische uitdagingen met zich mee. Op verzoek van SGR leverde D-reizen regelmatig financiële gegevens aan, waarbij onderscheid werd gemaakt tussen vouchers met en zonder dekking door touroperators. Op 31 augustus 2020 bedroeg de totale waarde van uitstaande vouchers € 33,7 miljoen, waarvan € 18,7 miljoen was gedekt, wat betekende dat er € 15 miljoen aan ‘eigen’ D-reizen-vouchers openstond. Een deel van deze vouchers betrof reizen die D-reizen zelf organiseerde, maar het merendeel was uitgegeven zonder kluisvoucher. SGR stelde later dat niet duidelijk was dat deze vouchers geen dekking hadden, terwijl D-reizen ervan uitging dat alle informatie transparant was gedeeld en dat zij bevoegd waren om dergelijke vouchers uit te geven.

Lastig

Zonder de mogelijkheid om vouchers uit te geven, had D-reizen in 2020 waarschijnlijk failliet moeten worden verklaard. De vouchers boden tijdelijk betalingsuitstel om de reisbranche door de pandemie te helpen. Voor curatoren blijft het lastig om de exacte gang van zaken te reconstrueren door de snelle ontwikkelingen in de reisbranche. SGR stelt dat D-reizen had moeten weten dat vouchers zonder kluisvoucher niet waren toegestaan. Hoewel curatoren geen onregelmatigheden hebben vastgesteld, zouden eventuele claims over de voucheruitgifte eerder bij touroperators of SGR moeten worden neergelegd dan bij de boedel van D-reizen.

Eigen faillissement aanvragen “Na het verliezen van het kort geding werd het

voor D-reizen vrijwel onmogelijk om nog voor een substantiële herfinanciering van de vouchers in aanmerking te komen. Bij de brief van 1 april 2021 liet SGR nogmaals weten dat dit deel van de vouchers niet voor de 80% financiering door het voucherfonds in aanmerking zou komen. Voor D-reizen was dit een belangrijke reden, gekoppeld aan de opschorting dan wel beëindiging van de agentuurrelaties door de belangrijkste touroperators, om het eigen faillissement aan te vragen, zoals dat vervolgens op 6 april 2021 werd uitgesproken.”

Overlevingskansen

De curatoren merken op dat de Nederlandse overheid de regels van het reisgarantiefonds (SGR) direct heeft gekoppeld aan de financiering van het voucherfonds. Hierdoor kon SGR beslissen dat niet alle vouchers voor 80% gefinancierd konden worden. “Een andere benadering, waarbij er niet een strikte koppeling was geweest met de reis garantieregels, was ook mogelijk geweest, in welk geval D-reizen eventueel wel voor een groter bedrag aan voucher- (her)financiering in aanmerking zou zijn gekomen. Of in dat geval een faillissement van D-reizen voorkomen had kunnen worden, valt lastig te reconstrueren, maar de overlevingskansen waren dan naar het lijkt wel groter geweest.”

Covid-19 is de belangrijkste oorzaak van het faillissement van D-reizen ‘‘

Financiële middelen

“Tijdens de ‘coronaperiode’ kreeg D-reizen nog via diverse kanalen de beschikking over financiële middelen. Naast de aanbetalingen voor de reeds geboekte reizen (waarvoor veelal coronavouchers werden uitgegeven) en de refunds van de vliegtickets, kwam D-reizen met name in aanmerking voor NOW-subsidie ter dekking - voor een groot deel - van de (doorlopende) loonkosten. D-reizen kwam tevens in aanmerking voor het bijzondere uitstel van betaling door de Belastingdienst. Daar stond tegenover dat vooral de kosten voor de circa 280 winkels gewoon bleven doorlopen. Met een aantal verhuurders werd overigens wel afspraken gemaakt, kort gezegd inhoudende dat er over de lockdownperiode minder huur hoefde te worden betaald (meestal de helft).”

Oud-D-reizen medewerkers:

“We

kregen wel degelijk de opdracht om tickets om te zetten in pakketreizen“

Niet thuis te brengen

“De curatoren hebben een financieel onderzoeksbureau onderzoek laten doen naar de betaalstromen bij D-reizen in de periode januari 2020 tot april 2021, zijnde de fase waarin D-reizen te maken kreeg met de coronapandemie tot aan het moment van de faillietverklaring. Uit dat onderzoek is gebleken dat in die periode geen betalingen hebben plaatsgevonden zonder deugdelijke grond. In die zin is zowel de administratie van de onderneming in orde bevonden en zijn de betalingen en boekingen (van inkomende en uitgaande bedragen) juist en rechtmatig verricht. Er zijn geen betalingen of ontvangsten aangetroffen die niet deugdelijk zijn verantwoord of niet zijn ‘thuis te brengen’.”

IT-platform

Het financieel onderzoeksbureau heeft op verzoek van de curatoren de grootste kostenposten in kaart gebracht, zoals adviseurskosten, huur, marketing, investeringen in panden, IT en managementvergoedingen. Er zijn geen onverklaarbaar hoge of onevenredige uitgaven aangetroffen. De kosten voor de ontwikkeling van een nieuwe website en IT-platform door Murmellius/ Bebr worden nog nader onderzocht. D-reizen erkende in 2018-2019 al dat de website en het IT-platform verouderd waren, wat leidde tot trage boekingen en gebrekkige algoritmes. Aanvankelijk werd een IT-bedrijf overwogen dat zelf grotendeels zou investeren, maar een hoge vergoeding vroeg voor de site-traffic. Begin 2020 bleek Murmellius/Bebr een goedkopere optie, met een geschatte besparing van € 390.000 in 2020 en € 522.000 in 2021. De Raad van Commissarissen keurde de samenwerking goed op 8 mei 2020, en een serviceovereenkomst werd getekend op 11 mei 2020. Murmellius/Bebr begon direct met de ontwikkeling en rapporteerde elke drie weken over de voortgang. De uitvoering kende echter tegenslagen, onder andere door Covid-19 en integratieproblemen met de systemen van touroperators. Bij het faillissement in april 2021 was een groot deel van het project voltooid, maar nog niet voldoende om de nieuwe website en het portal te lanceren. Er zijn geen aanwijzingen dat de toegekende financiële middelen voor andere doeleinden zijn gebruikt.

Doorstart

Bij de doorstart van D-reizen door Prijsvrij kwam het zelfs nog tot een rechtsgang na onenigheid over de Intellectuele Eigendomsrechten (IE-rechten) met de voormalige eigenaren van de failliete reisorganisatie D-reizen. De voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Holland bepaalde uiteindelijk dat Selten B.V., een vennootschap van de oud-eigenaren van het D-reizen concern, moest meewerken aan de doorstart van D-reizen door Prijsvrij. Selten moest haar pandrecht op de Intellectuele Eigendomsrechten (IE-rechten), waaronder de merknaam van D-reizen, vrijgeven zodat de curatoren die IE-rechten kunnen overdragen aan Prijsvrij. Als Selten hier niet aan meewerkte, moesten zij een dwangsom van € 50.000 per dag betalen.

De impact op consumenten en medewerkers

Het faillissement had niet alleen gevolgen voor het bedrijf zelf, maar trof ook duizenden consumenten die hun geboekte reizen geannuleerd zagen worden. In het curatorenverslag wordt stilgestaan bij de klachten van gedupeerde klanten en de onzekerheid over terugbetalingen. De Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) speelde een cruciale rol in de afhandeling van vouchers en terugbetalingen, waardoor een groot deel van de klanten uiteindelijk werd gecompenseerd. Voor medewerkers was het een zware periode. De winkels gingen dicht, en honderden werknemers verloren hun baan. Sommige konden doorstromen naar Prijsvrij, maar voor velen betekende het faillissement het einde van hun carrière in de reisbranche.

Lessen voor de reisbranche

De curatoren benadrukken dat het faillissement van D-RT een belangrijke casestudy is voor de

reisbranche. Een van de belangrijkste lessen is dat bedrijven in deze sector wendbaar moeten zijn. De reiswereld verandert snel, en bedrijven moeten zich aanpassen aan nieuwe technologieën en veranderend consumentengedrag. D-RT was volgens de curatoren te traag in de omschakeling naar een digitaal model, wat bijdroeg aan zijn ondergang. Daarnaast laat dit faillissement zien hoe kwetsbaar de reisbranche is voor externe gebeurtenissen. De coronapandemie legde de zwakke plekken bloot en toonde aan dat bedrijven zonder sterke financiële buffers snel in de problemen kunnen komen. Reisorganisaties moeten niet alleen investeren in digitale transformatie, maar ook zorgen voor een robuust financieel fundament.

De belangrijkste oorzaak “Covid-19 dient worden beschouwd als de belangrijkste oorzaak van het faillissement van D-reizen. De pandemie leidde tot een zodanige omzetval dat het voor D-reizen zeer lastig werd als onderneming te kunnen overleven, ondanks alle overheidsmaatre gelen die werden getroffen (NOWsubsidies en fiscaal uitstel van betaling). Daarbij is van belang dat D-reizen er al vóórafgaand aan de pandemie financieel niet sterk voor stond zodat de gevolgen van Covid-19 relatief gezien harder aan kwamen dan bij (reis)organisaties die er pre-corona wel goed voorstonden.”

Faillissementen afwikkelen

Het verslag is voorgelegd aan alle direct betrokken partijen die in de gelegenheid zijn gesteld hun op- of aanmerkingen te maken. inmiddels is dat gebeurd zodat het rapport definitief is. Curatoren zien kort gezegd geen aanleiding betrokken partijen (in juridische zin) aan te spreken en zij zullen overgaan tot verdere afwikkeling van de faillissementen.

Na betaling van de boedelvorderingen van de verhuurders en afwikkeling van overige (bijkomende) werkzaamheden zullen de faillissementen worden afgewikkeld. Naar verwachting zal dat in de loop van 2025 kunnen gebeuren.

“Ze hebben iedereen in de reiswereld gefopt”

IK BEN VEEL MEER

DAN EEN MOOI PLAATJE

Bij mij draait alles om plezier en zorgeloos genieten. Ik ben dé Caribische eilanddroom die je niet meer uit je hoofd krijgt. Kom struinen door mijn kleurrijke straatjes en maak kennis met mijn rijke geschiendenis en cultuur.

Wedden dat ik het hart van jouw klant verover?

TIAHNA CROES EN CARL QUANT

PASSIE VOOR ARUBA

DELEN MET DE BRANCHE

DOOR: DYLAN CINJEE

Het EU-kantoor van de Aruba Tourism Authority (A.T.A.) is twee medewerkers rijker. In november 2024 is Tiahna Croes als Junior Sales & Marketing Executive Europe bij het bureau voor toerisme van Aruba aan de slag gegaan en sinds 2 januari 2025 is Carl Quant de nieuwe Sales & Marketing Manager Europe voor de A.T.A. Travelpro gaat in gesprek met Tiahna en Carl over hun nieuwe rol.

Tiahna is geboren en getogen op Aruba. Op haar negentiende besloot ze naar Nederland te verhuizen om verder te studeren. “Ik heb mijn bachelor Communicatiewetenschap aan de Vrije Universiteit Amsterdam gedaan en daarna nog een master in Marketing en Corporate Communicatie voltooid. Voordat ik bij A.T.A. begon, werkte ik bij het duurzame schoenenmerk TOMS EMEA, waar ik mijn passie voor marketing en duurzaamheid verder heb ontwikkeld. In mijn vrije tijd houd ik ervan om te reizen, nieuwe foodspots te ontdekken, te dansen en tijd door te brengen met vrienden en familie”, laat Tiahna weten aan Travelpro. Werken bij de Aruba Tourism Authority stelt Tiahna in staat om haar passie voor duurzaamheid te combineren met haar liefde voor Aruba. “Het is een product dat ik al mijn hele leven ken en waardoor ik echt een

lokaal perspectief bied. In mijn eerste jaar wil ik mij met frisse perspectieven op nieuwe projecten en op onze nieuwe communicatierichting op het gebied van duurzaamheid richten. Daarnaast wil ik zoveel mogelijk leren door samen te werken met het team en met al onze partners.”

Duurzaamheid

In haar nieuwe rol volgt Tiahna met interesse de ontwikkeling van duurzaamheid in marketing, waarbij merken steeds transparanter moeten zijn over hun initiatieven en hoe ze authenticiteit combineren met hun waarden. “Duurzaamheid speelt een steeds grotere rol voor consumenten, en merken die dit serieus nemen kunnen zich echt onderscheiden. Daarnaast ben ik ook gefascineerd door gepersonaliseerde marketing. Het gebruik van data om gerichte en op maat gemaakte campagnes te creëren. Dit biedt enorme kansen om de klantervaring te verbeteren.”

Meer dan een vakantiebestemming

We zijn benieuwd wat Aruba voor Tiahna persoonlijk betekent, en hoe ze dat gevoel wil overbrengen op de Europese markt. “Aruba betekent voor mij warmte, gastvrijheid en community. Het eiland is een plek die mijn cultuur weerspiegelt met een balans tussen authenticiteit en duurzaamheid. Het is een bestemming waar je niet alleen vakantie viert, maar ook het gelukkige gevoel op het eiland mee naar huis neemt. Op de Europese markt wil ik benadrukken dat Aruba meer is dan een vakantiebestemming. Het is een plek die uitnodigt om te ontdekken, beleven en om met respect te behandelen met een focus op de unieke mix van natuur, cultuur en duurzaamheid. Een uitdaging voor Aruba op de Europese markt is de sterke concurrentie van andere bestemmingen. Om Aruba van andere bestemmingen te onderscheiden

Tiahna Croes

positioneer ik Aruba als een unieke bestemming waar ontspanning, cultuur en duurzaamheid hand in hand gaan. Ik wil mij richten op het versterken van Aruba’s merkidentiteit door authentieke verhalen over het eiland te delen en samen te werken met partners aan campagnes waarmee we de waarde van verantwoord reizen kunnen versterken en de lokale cultuur kunnen benadrukken.”

Puur, rustig en vol natuur

Het mooiste plekje op Aruba is voor Tiahna Rodger’s Beach. “Het voelt als een verborgen paradijs waar je kunt genieten van de rustige sfeer en het prachtige, heldere water. Het is voor mij een plek die de essentie van Aruba vangt: puur, rustig en vol natuur. Een typisch Arubaanse ervaring die volgens mij niet algemeen bekend is, is het ontdekken van de lokale cultuur. Dit kan bijvoorbeeld door middel van onze traditionele festivals zoals onze carnavalsviering. Deze evenementen bieden niet alleen kleurrijke parades en muziek, maar laten ook de rijke geschiedenis en de sterke gemeenschapszin van het eiland zien. Het is een ervaring die verder gaat dan het beleven van de stranden en die reizigers in staat stelt om een diepere connectie met onze cultuur aan te gaan.”

Effectief ondersteunen

Carl is geboren op Curaçao, maar opgegroeid op Aruba. Drie jaar geleden is hij naar Nederland verhuisd. “Ik kom uit een grote familie en ben al negen jaar gelukkig getrouwd. In mijn vrije tijd ben ik een sportliefhebber, ik speel graag tennis en padel. Daarnaast ben ik creatief betrokken bij het carnaval, zowel op Aruba als bij het Zomercarnaval in Rotterdam. In mijn huidige rol vertegenwoordig ik Aruba vanuit Europa. Mijn achtergrond in de hotellerie en bij de Aruba Conservation Foundation geeft me een brede basis om partners een compleet en authentiek beeld van Aruba te schetsen. Mijn onthe-ground ervaring helpt me niet alleen om de juiste informatie te delen, maar ook om lokale partners effectief te ondersteunen. De markt en trends blijven zich ontwikkelen, maar dankzij mijn opgebouwde netwerk kan ik snel schakelen en altijd up-to-date blijven.”

Reizen blijft prioriteit Carl is net begonnen, dus er is volgens hem nog veel te ontdekken binnen zijn nieuwe functie. “Mijn prioriteit ligt bij het leren kennen van alle partners en samenwerkingen hier in Europa. De werkwijze is totaal anders dan in de hotellerie, dus ik focus me op het begrijpen van de positionering van de Aruba Tourism Authority in Europa en de strategische doelen voor dit jaar. Een sterke basis in deze markt is essentieel om impact te maken. Reizen blijft een prioriteit voor veel mensen, maar we zien steeds vaker dat familie- en vriendengroepen samen op vakantie gaan. Aruba is bij uitstek een bestemming

Carl Quant

waar dierbaren samenkomen om te genieten van zon, zee en cultuur. Het is interessant om te volgen hoe deze trend zich ontwikkelt en welke kansen dit biedt voor de bestemming. In mijn eerste maand heb ik al veel ontmoetingen gehad tijdens evenementen en activiteiten en dit wil ik blijven voortzetten. Samen met mijn collega’s zal ik de komende maanden actief aanwezig zijn op events en sales calls. Ons gezamenlijke doel is om Aruba te blijven positioneren als een topbestemming in het Caribisch gebied.”

Aruba op de kaart zetten “In de hotellerie zegt men vaak dat het een kleine wereld is waarin iedereen elkaar kent en samenwerkt, ongeacht de locatie. Ik heb gemerkt dat dit ook geldt voor de reisbranche. De samenwerking en het proactieve contact tussen partners is inspirerend en laat zien hoe belangrijk het hebben van sterke relaties in deze sector is. Ik ben enorm enthousiast over deze nieuwe rol en de kansen die het biedt om Aruba in Europa verder op de kaart te zetten. Mijn ervaring in de hotellerie en hospitality-branche geven me een sterke basis om zowel partners als reizigers een compleet en authentiek beeld van het eiland te bieden. De eerste weken hebben al laten zien hoe waardevol samenwerking binnen de reisbranche is en ik kijk ernaar uit om deze relaties verder te versterken.”

Open voor nieuwe ideeën

Aruba is volgens Carl een bestemming waar mensen samenkomen om te genieten en dat gevoel wil hij blijven uitdragen. “Ik sta dan ook altijd open voor nieuwe ideeën en samenwerkingen om Aruba nog beter te positioneren in deze markt. En over het eiland zelf? Arikok National Park blijft een van mijn favoriete plekken op het eiland. Het biedt unieke natuurlandschappen en prachtige wandelroutes, waardoor je een heel andere kant van Aruba ontdekt. De ongerepte natuur en serene omgeving maken het een bijzondere ervaring.”

Reisgala aftermovie 2025

Op zaterdag 25 januari 2025 vond het 25e Reisgala plaats in Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk. Met bijna 700 gasten was dit jubileumgala het drukst bezochte ooit. Tijdens deze feestelijke avond werden de felbegeerde Vakantie Awards uitgereikt, ook wel bekend als de ‘Oscars van de Nederlandse reiswereld’

Naast awards in 37 categorieën waren er vier persoonlijke awards. Mathijs Bos van Prijsvrij Vakanties & D-reizen werd uitgeroepen tot Travel Talent of the Year

2025 vanwege zijn vernieuwende ideeën en toewijding. Marja Bouwmeester van Sunair Vakanties ontving de titel Sales Person of the Year 2025 voor haar jarenlange inzet en enthousiasme. De Lifetime Achievement Award 2025 ging naar Frank Oostdam, voormalig directeur van de ANVR, als erkenning voor zijn jarenlange leiderschap en invloed binnen de Nederlandse reiswereld. Arjan Kers, Managing Director van TUI België en Nederland, werd bekroond als Travel Personality of the Year 2025 voor zijn inspirerende leiderschap en blijvende impact op de reisbranche.

Bekijk hieronder de aftermovie.

Thomas Cook

“Het is nogal wat als je je merknaam in Nederland verbrandt”

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

Wat is er aan de hand bij Thomas Cook? Heeft de touroperator nog een toekomst in Nederland?

Nadat Fosun Thomas Cook verkocht (exclusief de activiteiten in China en India) aan het Poolse eSky voor bijna € 36 miljoen ontstond er begin dit jaar chaos rondom het merk. Reizigers van Thomas Cook Europe BV kregen een verzoek om hun boekingen over te zetten naar eSky.pl S.A. waarop Thomas Cook haar ANVR- en SGRlidmaatschappen verloor.

Om een beter beeld te krijgen van de situatie spreken we met Marc Molenwijk, die in verschillende hoedanigheden de afgelopen vijftien jaar betrokken is geweest bij Thomas Cook. Bij het oude Thomas Cook was hij leverancier met zijn bedrijf Supershift en gedupeerde van het faillissement. Hij heeft direct bij de doorstart meegeholpen en was acht maanden (april 2024december 2024) Chief Technology Officer van het nieuwe Thomas Cook.

Flexibel

Molenwijk wist met zijn bedrijf Supershift steeds meer projecten binnen te slepen bij het oude Thomas Cook. “Je kan als kleine start-up veel flexibeler werken. Thomas Cook was een heel groot bedrijf, waarin het stroperig verliep wanneer je het over de IT hebt. Een van de grotere projecten die wij hebben gedaan is ‘Kies je zonnebedje’. We hebben het intellectual property ervan nog, want dat was contractueel niet goed gedaan.” Nog voordat de doorstart van Thomas Cook werd gemaakt, werd Molenwijk gevraagd door Mark Verbunt om mee te doen wanneer het tot een doorstart zou komen. Verbunt was vanaf dag één betrokken en werd al snel Country Manager voor Nederland & België.

Project Firefly

Vanaf het begin van het faillissement van Thomas Cook in 2019 was er in Nederland een groep die erop uit was om het ‘Sunny Heart’ niet kapot te laten gaan. Nadat de doorstart er was gekomen, interviewde Travelpro Jo Migom erover, zij is Chief Digital Officer (CDO) en General Manager Europe bij Thomas Cook. Onder de noemer Project Firefly werd begonnen om Thomas Cook weer groot te maken in Europa, waar ook Verbunt vanaf dag één bij betrokken was.

IT

Vanuit de branche hoorde Travelpro over de zaken die misgingen bij het oude Thomas Cook: ‘Hele oude systemen, 300 mensen die boekingsgegevens moeten overtypen, enzovoorts’. Eén ding was duidelijk: de IT moest worden aangepakt. Fosun kocht het brand ‘Thomas Cook’, waarop het nieuwe team aan de slag kon met het vernieuwen van de oude reus. Molenwijk: “Een interessant feitje is dat Fosun de grootste aandeelhouder was in het oude Thomas Cook. Dus het is eigenlijk een doorstart met een van de aandeelhouders, die de merknaam ‘Thomas Cook hebben gekocht, geworden. Daarnaast kocht Fosun daarmee alle codes/software.” Door het kopen van de merknaam ‘Thomas Cook’ kregen Alan French (CEO), Jo Migom (CTO), Peter Yip (CFO) en Raj Sharma (CFO) de mogelijkheid van start te gaan met het nieuwe Thomas Cook.

Mobiel

Het nieuwe Thomas Cook zette heel veel in op mobiel. Door betrokkenen wordt de mobiele website dan ook ‘state of the art’ genoemd met een goede vindbaarheid op Google en snelheid. De investering in de nieuwe website moet niet mals zijn geweest.

Hoeveel er precies is geïnvesteerd in de mobiele app kunnen of willen geïnterviewden niet vertellen. Doordat vlak na de doorstart de coronapandemie uitbrak, heeft het team lang kunnen bouwen aan de website, zonder dat die in de lucht was waardoor er grote stappen werden genomen.

Eenheidsworst

Op de vraag waarom Molenwijk graag mee wilde doen met het nieuwe Thomas Cook laat hij weten: “De visie trok mij uiteindelijk naar binnen. Meer disruption. We wilden niet zomaar een OTA zijn, net zoals de eenheidsworst die er al is. Ik vond het sexy dat we een herstart konden maken met een select groepje mensen, met volledige creatieve vrijheid, met het oudste reismerk dat er wereldwijd bestaat. Het enthousiasme dat je dan krijgt in zo’n groep, dat krijg je nergens anders. Je kan naar TUI of Corendon, maar allemaal hebben ze qua IT-huis echt een gedrocht, een brei waar je niet doorheen komt. Met dat hele kleine groepje konden we heel snel keuzes maken. Alan liet ook iedereen in z'n waarde om meters te maken. Zeker in het begin werd er heel veel uit de grond gestampt. De searchpropositie die we hadden neergelegd, die is uniek. Het was een intellectual property dat we hadden gecreëerd. We zijn de zaken wiskundig anders gaan benaderen. Met een klein percentage van de kosten, konden we veel meer bereiken. Ik vond het zó leuk, dat ik zelfs de overstap heb gemaakt als CTO bij Thomas Cook. Ik tekende virtueel bij voor vijf jaar.”

Turbulente geschiedenis

Thomas Cook was ooit een van de meest gerespecteerde namen in de reisbranche. Het merk, dat in 1841 werd opgericht, groeide uit tot een

van de grootste touroperators ter wereld. Maar in september 2019 ging de Britse reus failliet, een schok die door de hele reiswereld werd gevoeld. Het bedrijf werd overgenomen door het Chinese conglomeraat Fosun Tourism Group, dat de naam en het logo behield en het merk in 2020 een doorstart gaf als online reisorganisatie. De focus lag niet langer op traditionele pakketreizen, maar op een digitale aanpak, waarbij Thomas Cook zich profileerde als een modern reisplatform. In september 2024 werd Thomas Cook verkocht aan het Poolse eSky Group. Na de communicatie naar klanten en misverstanden over de garanties en de status van bestaande boekingen trok de ANVR het lidmaatschap van Thomas Cook Nederland in, en klanten die hun boeking niet wilden overzetten naar eSky wisten niet meer waar ze aan toe waren.

Reizigers vertrouwen je niet zomaar, dat moet je verdienen ‘‘

Pijn

Eind november zegde Molenwijk zijn baan op. “Met pijn in mijn hart, want ik heb absoluut een Thomas

De cover van Travelpro na het faillissement van Thomas Cook in 2019

Cook ‘sunny hart’. Ik ben erbij geweest toen eSky

Thomas Cook overnam van Fosun en ik was echt in de veronderstelling dat we dezelfde visie hadden richting de toekomst. Nu gaat het meer richting herstructurering en dat hoort erbij. Maar de missie en het disruption stukje wat naar de toekomst naar mij geprojecteerd was, waar ik voor ben toegetreden, dat is eigenlijk volledig van het toneel verdwenen. Ook de onervarenheid over het stukje merger acquisition heeft mij echt wel de doorslag gegeven dat mensen niet worden ingezet op hun specialismen. Het samengaan in de laatste maanden is niet op een hele goede manier verlopen. Ik ga dan nadenken: wat ben ik hier aan het doen? Ga ik weer vechten? Voor mijn gevoel werden we technologisch gezien een paar jaar teruggezet in de tijd. Kan ik weer opnieuw gaan beginnen? Ik heb moeite om mij te identificeren met de lange termijn strategie van eSKy. Ze hebben geen ervaring met de acquisitie van grote bedrijven als Thomas Cook. Ik heb getracht om aansluiting te vinden, maar die heb ik niet per se gevonden.”

Moeilijke match

Volgens Molenwijk was de overname van Thomas Cook van Fosun door de Poolse eSky Group vanaf het begin een moeilijke match. "eSky heeft een heel ander model dan Thomas Cook. Wij werkten met dynamische pakketreizen en bouwden een platform waarop klanten hun vakanties makkelijk konden personaliseren. eSky richt zich veel meer op losse tickets en standaard aanbiedingen. Die mismatch zorgde al vroeg voor interne spanningen."

Interne chaos en verkeerde keuzes

Volgens Molenwijk ging het al snel mis binnen de nieuwe structuur van Thomas Cook onder eSky. "De strategie was vanaf het begin niet helder. We dachten een gezamenlijke toekomst op te bouwen met eSky, maar de integratie verliep rommelig en veel beslissingen werden zonder afstemming genomen."Een van de grootste problemen was volgens Molenwijk dat eSky een heel ander bedrijfsmodel hanteerde dan Thomas Cook. "eSky is een pure flight OTA, een organisatie die zich voornamelijk bezighoudt met vliegtickets en losse hotelovernachtingen. Wij werkten met een totaal ander dynamisch pakketmodel. Die twee filosofieën botsten." Wat ook niet hielp, was dat er nauwelijks overleg was tussen de verschillende teams. "We werden niet betrokken bij strategische beslissingen. Zelfs als CTO kreeg ik pas op het laatste moment te horen dat Thomas Cook Europe BV zou verdwijnen. Dat is geen manier om een succesvolle fusie te laten verlopen." De Poolse top had een duidelijke visie: Thomas Cook moest worden geïntegreerd in de bredere eSky-strategie, maar zonder diepgaande kennis van de merkwaarde en de verwachtingen van de consument. "Ze onderschatten wat Thomas Cook betekende voor veel reizigers. Voor hen was het gewoon een extra label binnen hun portfolio, maar voor klanten was het een merk waar ze decennialang mee op vakantie waren gegaan."

Vanuit een strategisch oogpunt vormt de combinatie van eSky en Thomas Cook een powerhouse

Powerhouse

De overname van Thomas Cook door eSky is een strategische zet waarmee het bedrijf voet aan de grond probeert te krijgen in West-Europa. Vanuit het oosten opererend, was eSky voor veel consumenten in West-Europa nog onbekend. De logische stap? Een merk kopen dat al een gevestigde naam is en daarmee kijken of markten zoals Duitsland en de rest van Europa veroverd kunnen worden. Vanuit een strategisch oogpunt vormt de combinatie van eSky en Thomas Cook een powerhouse. eSky heeft sterke connecties

met luchtvaartmaatschappijen en een solide infrastructuur rondom vluchten, terwijl Thomas Cook een gevestigde naam is in de wereld van pakketreizen en accommodaties. Bovendien beschikt eSky dankzij de financiering van MCI over diepe zakken, wat extra slagkracht geeft. Zal eSky met deze stap daadwerkelijk een dominante speler worden in West-Europa?

Klanten in onzekerheid

De communicatie van eSky naar klanten was ronduit gebrekkig. In januari 2025 ontvingen reizigers e-mails waarin hen werd gevraagd hun boekingen over te zetten naar eSky. In de berichten

Die mismatch zorgde al vroeg voor interne spanningen ‘‘

stond dat hun rechten en voorwaarden behouden zouden blijven, maar dat bleek niet helemaal te kloppen. Klanten die niet akkoord gingen met de overdracht, kregen te horen dat ze hun geld konden terugkrijgen. Maar de garantie van SGR verviel, en er was onduidelijkheid over de dekking door het

Poolse garantiefonds. De ANVR greep in en trok het lidmaatschap van Thomas Cook Nederland per direct in. Erik Jan Reuver, directeur van SGR, noemde de communicatie van Thomas Cook "ongelukkig" en benadrukte dat klanten zelf moeten bepalen of ze het risico wilden nemen om hun reis onder een Pools garantiefonds voort te zetten. "Het is een groot probleem dat het Poolse garantiefonds niet was aangesloten bij de Europese vereniging van garantiefondsen", aldus Reuver. "Klanten krijgen dus niet de zekerheid die ze dachten te hebben."

Vraagtekens

“Oh mijn god, wat gebeurt hier?! Je kan nooit meer terug als je dit doet”, aldus Molenwijk op de vraag wat zijn eerste reactie was op de berichten in de media over Thomas Cook, de vraag die reizigers kregen om hun boeking over te zetten naar eSky en het stoppen van ANVR/SGR. “Dat er in de Nederlandse media werd gehint naar een faillissement, dat snapte ik niet helemaal, want het gaat volgens mij nog steeds over twee redelijk gezonde bedrijven. Maar het is nogal wat als je eigenlijk je merknaam in Nederland verbrandt. Voor de tweede keer. De eerste keer kon eSky er niks aan doen, maar deze keer voelt het als bewust. Strategisch. Niet financieel. Ik ben ervan geschrokken, zeker over de manier waarop. Ik ben benieuwd naar de interne communicatie over deze actie, maar het geeft mij het gevoel dat je reizigers in hun hemd laat staan. Dat de ANVR reizigers waarschuwt dat snap ik, want wat als er iets misgaat met je vakantie. Wie moet je dan bellen? Engeland? Polen? Ik zou het ook niet weten eerlijk gezegd. Dit gaat eigenlijk in tegen alle ideeën waarom de acquisitie heeft plaatsgevonden in mijn beleving. Dus ik heb er redelijk wat vraagtekens bij.”

De interne cultuurclash

Molenwijk wijst ook op de interne cultuurverschillen. "Voor eSky draait het vooral om het verkopen van goedkope tickets en het maximaliseren van korte termijn omzet. Bij Thomas Cook lag de nadruk juist op het bouwen van een merk met vertrouwen en loyaliteit. Het leek alsof eSky niet goed had nagedacht over hoe ze Thomas

Nieuwe CEO eSky (Thomas Cook)

De leiding van eSky (dat in september 2024 Thomas Cook kocht van Fosun, red.) is overgenomen door Andrzej Kozłowski, voormalig Vice President en CFO. In het persbericht over de nieuwe CEO, die Łukasz Habaj (een van de medeoprichters van eSky) opvolgt, benadrukt eSKy de succesvolle integratie van Thomas Cook. Lees meer over de CEO-wijziging via de QR-code.

Cook wilden integreren. Ze kochten een merknaam, maar begrepen niet wat het betekende om een gevestigde speler op de West-Europese markt te zijn." Fosun, dat 100% eigenaar was van Thomas Cook, kon met Thomas Cook doen wat het wilde.

Het einde van Thomas Cook Nederland?

Met het verlies van het ANVR- en SGRlidmaatschap lijkt het einde nabij voor Thomas Cook Nederland. Hoewel eSky benadrukt dat klanten hun reizen nog steeds kunnen maken, is het vertrouwen in het merk zwaar beschadigd. Molenwijk heeft zijn conclusies inmiddels getrokken en is vertrokken bij Thomas Cook. "Ik ben in november opgestapt. Ik zag geen toekomst meer binnen de organisatie. Het merk Thomas Cook had nog zoveel potentie, maar met de verkeerde strategie en een gebrek aan visie werd alles afgebroken wat we hadden opgebouwd." Wat de toekomst brengt voor Thomas Cook als merk, blijft onzeker. Wil het bedrijf centraliseren en niet meer overal kantoren hebben? Wil het zich opnieuw aansluiten bij de SGR? eSky lijkt vastbesloten om het merk Thomas Cook te behouden, maar zonder de juiste strategie en klantgerichtheid lijkt de kans klein dat Thomas Cook nog een rol van betekenis zal spelen in de Europese reisbranche.

Thomas Cook en eSky

Thomas Cook, opgericht in 1841, ging in 2019 failliet nadat het niet lukte om een reddingsdeal van ongeveer €1,3 miljard rond te krijgen. Dit leidde tot chaos in de wereldwijde reissector en honderdduizenden gestrande reizigers moesten worden gerepatrieerd. Fosun nam Thomas Cook later dat jaar over voor ongeveer € 13,2 miljoen, waarmee het de merkrechten en intellectuele eigendommen verwierf. eSky Group is een Pools reis technologiebedrijf gevestigd in Katowice en actief in meer dan 50 landen. Het bedrijf bezit merken zoals eSky, Thomas Cook (sinds 2024) en eDestinos en is marktleider in Centraal- en Oost-Europa en Zuid-Amerika. eSky biedt vluchten, hotels, vakantiepakketten en aanvullende diensten zoals reisverzekeringen en autoverhuur. In 2024 nam eSky Thomas Cook over om zijn aanwezigheid in West-Europa te versterken. In 2023 behaalde het bedrijf een EBITDA van meer dan €18,7 miljoen en bediende het 3,3 miljoen klanten. Forbes Polen erkende eSky als de meest waardevolle Poolse reis e-commerce. Het bedrijf is deels eigendom van het beursgenoteerde private-equityfonds MCI. In 2022 verwerft MCI 55% van de aandelen in eSky voor 158 miljoen PLN (€ 37,5 miljoen).

End of life… "Uiteindelijk heeft eSky besloten om het platform van Thomas Cook end of life te maken. Technisch. En alles over te doen naar hun platform", vertelt Molenwijk. "Alles wat wij in vijf jaar hebben gemaakt, is allemaal stopgezet." De domeinnaam werd omgezet naar hun website en er werd een schilletje omheen gebouwd. Dat slaat een deuk in de passie van mensen." Volgens Molenwijk was het niet alleen een technisch besluit, maar een

ANVR-lidmaatschap

Thomas Cook ingetrokken

Thomas Cook Europe BV heeft het deelnemerschap van het Nederlandse garantiefonds SGR opgezegd. Per direct is dus het ANVR-lidmaatschap van Thomas Cook Europe BV ingetrokken.

Zelfs als CTO kreeg ik pas op het laatste moment te horen dat

Thomas Cook Europe zou verdwijnen ‘‘

keuze met impact op een heel team: "Het hele team wat we hadden – het development team, het marketing team – iedereen heeft eraan gewerkt." Hij benadrukt dat met de technische transitie ook een visie is verdwenen: "De visie die er was, die we jaren hadden, die is er nu niet. Heel veel dingen zijn weggevallen."

Respect

Molenwijk hoopt dat eSky en Thomas Cook uit die impasse komen waar ze in zitten en dat er synergie wordt gevonden tussen de twee teams. “Dat was

even voor mij een van de grootste uitdagingen, dat mensen niet meer wisten hoe ze binnen de organisatie pasten. Ik had precies hetzelfde, ik was CTO, maar bij eSky zat ook een CTO. Als we nu gaan samenvoegen, wat is mijn functie dan eigenlijk? Die vraag ga je dan ook stellen. Als je een merk als Thomas Cook nieuw leven inblaast, moet je dat doen met respect voor het verleden, maar ook met een duidelijke visie op de toekomst", aldus Molenwijk. "eSky dacht dat ze gewoon een naam kochten en daar succes mee konden behalen, maar zo werkt het niet. Reizigers vertrouwen je niet zomaar, dat moet je verdienen. Mocht de visie en passie terugkeren, dan zie ik zeker weer mogelijkheden voor Thomas Cook.”

“Ze kan nooit voor iedereen perfect zijn”

“Het bijdragen aan een boeking is niet de primaire doelstelling voor Lena”

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

In de week van de bekendmaking van TUI’s nieuwste medewerkster werd er volop aandacht aan besteed in de media. Lena, die zich bij het team van TUI influencers en content creators voegt, is dan ook de eerste AI-reisprofessional/-influencer bij de grootste touroperator van Nederland. Travelpro vraagt Ana Henriques (Head of Marketing Communications) en Kristel Kodde (Teamlead Branded Content) naar het ontstaan van Lena.

Sinds hoe lang speelden jullie met het idee van ‘Lena’?

Kristel: “Het idee is afgelopen zomer geboren. Het kwam bij de collega’s van branded content vandaan en zij hebben een stagiair aan het werk gezet. Die kwam met een interessante afstudeeropdracht bij ons terug over virtuele influencers en zag daar veel potentie. Kijk alleen al naar het succes van Lil Miquela, die inmiddels 2,4 miljoen volgers heeft op Instagram (instagram.com/lilmiquela/). We zagen het als een interessante kans en zijn gaan onderzoeken of en hoe dit ook voor TUI zou kunnen werken.”

Hoe fel waren de discussies?

Ana: “We hebben goede discussies gevoerd om alle voor- en tegenargumenten op tafel te krijgen. We hebben advies gevraagd aan externe bureaus, merken en specialisten die al langer met AI persona’s werken. Ook hebben we gekeken naar de huidige ontwikkelingen op social media van

succesvolle en minder succesvolle AI-lanceringen. En natuurlijk hebben we de doelgroep (2.000 respondenten, onze huidige en potentiële klanten) gevraagd hoe zij denkt over AI persona’s in combinatie met reisadvies. En gevraagd of ze dat bij TUI vinden passen en hoe dat er dan uit zou kunnen zien.”

Waren er veel collega’s tegen het idee?

Ana: “Er waren geen collega’s tegen het idee, innovatie en lef horen bij het marketingvak, zeker als je marktleider bent.”

Is er ook aan influencers en reisagenten/ZRA’s gevraagd wat zij van het idee vinden?

Kristel: “Een gesprek met een aantal van ons bestaande team van influencers en content creators was een cruciaal onderdeel voordat we besloten tot lancering. Zij blijven voor ons zeer belangrijk en daarmee ook hun mening. Zoals ook in het bericht wordt aangegeven door Kirsten Schilder (influencer), is er nieuwsgierigheid naar wat AI ook hen kan brengen en staan ze open voor samenwerkingen met Lena. Met reisagenten is hier niet specifiek over gesproken, Lena is zelf ook geen reisagent.”

Veel mensen vinden Lena er ‘perfect’ uitzien. Komen er ook nog andere AI-explorers om de hoek kijken of blijft Lena voorlopig de enige?

Ana: “Zoveel mensen, zoveel meningen, ze kan nooit voor iedereen perfect zijn. Lena is gecreëerd op basis van wensen en voorkeuren van de

consument. Voor nu willen we vooral leren van wat Lena ons kan brengen en ook wat we beter niet kunnen doen. Of zij nog meer AI-explorers naast zich krijgt sluiten we niet uit, maar staat niet op korte termijn in de planning.”

TUI heeft veel reisprofessionals, waarom wordt er dan voor een 'nep' AI gekozen?

Kristel: “Lena heeft superkrachten die ons helpen sneller en makkelijker bepaalde reisinspiratie te bieden. Zo kan zij duizenden foto’s analyseren in een mum van tijd, ze kan op één moment op drie locaties tegelijk in de wereld zijn of een nieuwe bestemming laten zien waar onze eigen content creators of collega’s nog niet zijn geweest. Zij vervangt niemand, zij heeft haar eigen plek in onze contentstrategie.”

Is er overwogen om echte reisagenten/ ZRA’s te gebruiken in plaats van Lena? Zij kunnen natuurlijk ook gemakkelijk in bestemmingsfoto’s worden gephotoshopt.

Ana: “Het gaat natuurlijk niet om dat je in een foto ‘geshopt’ kan worden. Het gaat erom dat Lena dingen kan en doet die niet menselijk zijn. We gebruiken binnen TUI op verschillende manieren al AI en hebben een AI Hub waar pilots worden geïnitieerd en oplossingen geïmplementeerd. Maar die staan los van de introductie van Lena.”

Als ik de reacties op social media lees over Lena, dan zorgen jullie met haar zelfs voor een maatschappelijke discussie.

Ana: “Discussie is goed, we hebben daartoe ook uitgenodigd, zeker ook op LinkedIn. Het geeft ons weer inzichten. Het verschilt enorm per social medium hoe er wordt gereageerd. Op Facebook zijn de reacties heel anders dan op Instagram of LinkedIn. Niet elke content is per se voor elk platform. We zullen het dan ook blijven monitoren of het past. En soms is het ook gewoon wennen voor de volgers. Lena’s post over Blue Monday kreeg ook op Facebook veel positieve reacties.”

Op social posts zie ik #aiexploralena. Moet duidelijker worden aangeven dat Lena niet echt is?

Kristel: “Er staat toch duidelijk wat ze is? AI-Lena. Mochten de reacties aangeven dat dit anders of duidelijker moet dan passen we het aan. De foto’s zelf zijn echt en komen uit onze eigen database, alleen Lena is daarin gephotoshopt.”

Wordt er op een bepaalde manier gemeten of Lena heeft bijgedragen aan een boeking?

Ana: “Het bijdragen aan een boeking is niet de primaire doelstelling voor Lena. Haar rol is bijdragen aan een hogere betrokkenheid van de doelgroep op social media. En dat blijven we meten en nauwgezet volgen.”

Wanneer wordt bepaald of Lena een blijvertje is?

Ana: “Lena verdient, zoals elke innovatie, een kans om te laten zien wat ze kan bijdragen. We hebben er geen exacte datum aan verbonden, het is niet alsof ze een formele proeftijd heeft, immers ze is AI….”

Partners

7-DAY

TURKEY & GREEK ISLE GEMS

Seabourn Encore

15 jun, 27 jul*, 28 sep, 26 okt 2025

Istanbul, Turkije naar Piraeus (Athene), Griekenland

€ 3.679,-*

Inclusief economy class vluchten

7-DAY

GREECE & DALMATIAN DELIGHTS

Seabourn Encore

22 jun, 3 aug*, 5 okt 2025

Piraeus (Athene), Griekenland naar Fusina (Venetië), Italië

€ 4.019,-*

Inclusief economy class vluchten

7-DAY

PHESUS & GREEK ISLAND GEMS

Seabourn Encore

24 aug* 2025

Rondreis Piraeus (Athene), Griekenland

€ 3.769,-*

Inclusief economy class vluchten

Seabourn’s exclusieve Sail of the Year is de beste gelegenheid voor uw klanten om in ultraluxe te reizen met kortingen tot 15% en een boordtegoed van $ 1.000,- per suite op geselecteerde cruises en expeditiecruises.

ONTDEK HET INTIEME LUXE VAN REIZEN OP EEN KLEIN SCHIP

Ontdek meer op Seabourn.com

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Voor informatie, marketing- en salesactiviteiten neem contact op met ons Business Development Team: SalesEUR@Seabourn.com.

*Algemene voorwaarden: De getoonde prijzen zijn per gast op basis van een tweepersoonsbezetting in de verandacategorie en zijn inclusief havengelden en andere toeslagen. Prijzen worden in Euro weergegeven. De prijs is inclusief een economy class vlucht. Kortingen kunnen oplopen tot 15% en kunnen per cruise variëren. Het boordtegoed bedraagt maximaal $ 1.000 per suite ($ 500 per persoon) op bepaalde cruises en kan variëren per cruise en suitecategorie en is niet in te wisselen voor cash. Kortingen en/of het boordtegoedonderdeel zijn op geselecteerde klassieke cruises en expeditiecruises vanaf 2025 van toepassing en enkel beschikbaar in combinatie met de “Sail of the Year” promotie, geldig tot en met 4 maart 2025. Alle aanbiedingen hebben een beperkte capaciteit en kunnen op elk moment zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd of ingetrokken. Prijzen zijn gebaseerd op 10 februari 2025. Er kunnen andere beperkingen van toepassing zijn. Ga voor de volledige algemene voorwaarden naar seabourn.com/terms.

BOEK OOK TUI CRUISES

MEIN SCHIFF ONLINE

GEEN BOEKINGSKOSTEN • CRUISE ONLY & PAKKETREIZEN • GEHEEL WHITELABEL B2B ONLY • CRUISE ACADEMY • INTEGRATIE MOGELIJKHEDEN MET BAS BY FADIRO

7 DAGEN IN DE WEEK, 365 DAGEN PER JAAR ONDERSTEUNING