INTERVIEW CEO
Laurent Gardinier, topman van Relais & Châteaux
TOEKOMST VAN DE TREIN
Hoogleraar Bert van Wee over moeilijkheden en mogelijkheden
GALAPAGOSEILANDEN PLUS
De ultieme droomreis naar een legendarische bestemming Bangkok • Londen • ATPI Turbulentie • NIO ET7
Betrouwbaar partnership
loont
In een wereld die digitaal versnelt, blijft het eenvoudiger boeken van internationale treinreizen een belofte die de verschillende carriers samen nog moeten waarmaken. Ondertussen blijft NS International jouw spin in het web die alle eindjes aan elkaar knoopt. Met ons B-to-B team, Benerail en onze 24/7 klantenservice staan we altijd voor je klaar.
Simone Raanhuis, Accountmanager Business Travel
24 DE TOEKOMST VAN DE TREIN
Wanneer wordt de trein een volwassenen en zakelijk alternatief?
30 INTERVIEW LAURENT GARDINIER
De topman van Relais & Châteaux over gastvrijheid en duurzaamheid
18 WINTERNIEUWS
Een rondgang langs de laatste nieuwtjes
38 VEILIGHEID
Terechte aandacht voor turbulentie en veiligheid
50 TRIED & TESTED
Hotels in Bangkok en Lissabon en twee mooie auto’s
54 GALAPAGOSEILANDEN
Een bucketlistbestemming eersteklas
Het hoge woord is eruit. Voorlopig gaan we in ieder geval iets verstandiger om met Schiphol Amsterdam Airport dan eerder gepland. Dat is goed nieuws voor onze welvaartsstaat met verzorgingsfunctie. Ook is het een goed idee dat Schiphol een opfrisbeurt krijgt, wel een dure overigens. Maar ook de luchthaven moet nu echt met de tijd mee en dat heeft de nieuwe topman goed begrepen. Goed nieuws. Ook voor mij, kan ik het eens over wat leuke dingen hebben (zei hij met een knipoog).
Voor deze editie mocht ik heel luxe naar de Galapagoseilanden afreizen, een absolute droombestemming voor mij. Ik had heel hoge verwachtingen, maar zelfs die werden overtroffen. Ik had het voorrecht de eilanden te bezoeken per catamaran. Opmerkelijk genoeg hebben we in deze editie ook een uitstekend artikel over de toekomst van de trein als zakelijk vervoersmiddel, en een verslag van een geweldige roadtrip door de VS. Er is meer dan het vliegtuig - dat weten wij ook - maar het is fijn dat we de keuze hebben, en alle vervoersmiddelen steeds duurzamer worden. Veel leesplezier!
Tijn Kramer Hoofdredacteur
UITGEVER Tom van Apeldoorn
HOOFDREDACTEUR Tijn Kramer
REDACTEUR Arjen Lutgendorff, Dylan Cinjee, Theo de Reus, Rahanna van Stapele, Sharon Evers en redactie UK Business Traveller
COMMERCIEEL DIRECTEUR TJ van Apeldoorn
SALES Dennis Ebbers, Dennis de Groot en Tina Bakker
ART DIRECTOR Iris Beenen
CONTACT
REDACTIE 035-6728848
EMAIL redactie@travmedia.nl
SALES tel 035-6728855 of 035-6728852
EMAIL sales@travmedia.nl
ABONNEMENT tel 035-6728830 email redactie@travmedia.nl
JAARLIJKS ABONNEMENT: Bespaar 5 procent op een abonnement van 2 jaar en 10 procent op een abonnement van 3 jaar.
NEDERLAND: 1 jaar, €42.95 2 jaar, €79 3 jaar, €115
INK
BLACKBURN HOUSE
BLACKBURN ROAD
LONDON, NW6 1RZ
TEL +44 (0)20 7821 2700
BUSINESSTRAVELLER.COM
DE ZWEEDSE REGERING HEEFT aangekondigd dat de belasting op vliegtickets vanaf de zomer van 2025 zal worden afgeschaft. Dit besluit werd naar buiten gebracht door de overheid, met steun van de Zweden-democraten, een radicaal-rechtse politieke partij. Met deze maatregel wordt een eerdere belasting, die in 2018 werd ingevoerd door een centrumlinkse coalitie, teruggedraaid. De afschaffing van de vliegticketbelasting is bedoeld om binnenlandse bedrijven te ondersteunen. Linda Lindberg, parlementslid van de Zweden-democraten, verklaarde tijdens een persconferentie: ‘Dit gaat zorgen voor lagere tarieven voor reizigers en een grotere vraag
naar vluchten, wat op zijn beurt de concurrentiepositie van luchtvaartmaatschappijen versterkt.’
Eerder dit jaar had de regering al het plan aangekondigd om de belasting op vliegtickets per 1 januari 2025 te halveren. Het nieuws van de volledige afschaffing zorgde voor een forse stijging van de aandelen van Norwegian Air Shuttle, die in Oslo met 6,4% omhooggingen, de grootste stijging sinds juli van dit jaar. Met deze stap hoopt Zweden de luchtvaartindustrie een impuls te geven in een tijd van stijgende kosten en toenemende internationale concurrentie.
De vernieuwde Audi RS 3 is sportiever dan ooit. De legendarische vijfcilinder Audi-motor met zijn indrukwekkende sound is goed voor een vermogen van 294 kW/400 pk. Daarmee, én met een aangescherpte set-up van het onderstel, heeft de RS 3 recent een nieuw record voor compacte modellen op de Nordschleife van de Nürburgring neergezet. Bovendien oogt de vernieuwde Audi RS 3 –die wederom leverbaar wordt als Sportback en Limousine – nog sportiever, waarbij ook het kwalitatief hoogwaardige interieur focust op pure dynamiek. Vanaf 22 augustus zijn de twee nieuwe modellen te configureren op Audi.nl en te bestellen vanaf €107.990.
Puur rijplezier
In de Audi RS 3 staat geavanceerde ondersteltechnologie volledig in dienst van rijplezier. De torque-splitter, die een volledig variabele verdeling van de aandrijfkracht tussen de achterwielen mogelijk maakt, gaat daarvoor een slim samenspel aan met wheel-selective torque-control en de adaptieve dempers van het RS-sportonderstel. De centrale aansturing maakt gebruik van een verder verbeterd algoritme, waardoor de reacties nu nog scherper en preciezer zijn.
Optimale stabiliteit is daarbij altijd gegarandeerd. Uiteraard kan de bestuurder via Audi drive select voor elke rit een specifieke set-up selecteren.
ZAKENREIZEN zullen naar verwachting een record van US$ 1,48 biljoen bereiken tegen het einde van het jaar, volgens de Global Business Travel Association (GBTA). Dit overtreft de uitgaven van 2019, die op US$ 1,43 biljoen lagen. Deze cijfers komen uit de 2024 GBTA Business Travel Index Outlook, die enquêtegegevens en analyses bevat van 4.100 zakenreizigers uit 28 landen in vier regio’s: Noord-Amerika, Europa, Azië-Pacific en LatijnsAmerika. GBTA stelt dat deze groei te danken is aan relatieve economische stabiliteit en een aanhoudende vraag, wat CEO’s en CFO’s heeft overtuigd om medewerkers weer op zakenreis te sturen. Wereldwijd meldt ongeveer 64 procent van de zakenreizigers dat hun uitgaven voor zakenreizen zijn toegenomen ten opzichte van 2023, hoewel 37 procent een strenger reisbeleid ervaart dan voor de pandemie.
Veranderen
De vooruitzichten zijn positief met verwachte uitgaven die stevig blijven toenemen en tegen 2028 boven de US$ 2 biljoen uitkomen. Toch waarschuwt GBTA dat deze langetermijnprognose kan veranderen door factoren zoals aanhoudende inflatie, trager herstel van China, geopolitieke spanningen, sectorale arbeidsmarktvraagstukken,
natuurrampen en een grotere nadruk op duurzaamheid. Suzanne Neufang, CEO van GBTA, liet weten: ‘We zien het verwachte herstel in de sector, wat de veerkracht en het aanpassingsvermogen van bedrijven en de waarde van zakenreizen wereldwijd weerspiegelt. Met de verwachte toename in uitgaven tot 2028 ziet de toekomst van zakenreizen er rooskleurig uit. We moeten echter alert en flexibel blijven voor mogelijke tegenwind in deze stabilisatieperiode, aangezien factoren zoals veranderende economische omstandigheden, technologische ontwikkelingen en duurzaamheid de sector zullen beïnvloeden.’
China en de VS
In 2023 was Azië-Pacific de snelst groeiende regio met 36 procent, gevolgd door West-Europa (33 procent) en Noord-Amerika (25 procent). De uitgaven in de VS, het Midden-Oosten, Afrika en Latijns-Amerika evenaarden of overtroffen die van 2019. China en de VS blijven de grootste markten voor zakenreisuitgaven. De meest voorkomende reden voor reizen onder zakenreizigers wereldwijd was het bijwonen van seminars/trainingen, gevolgd door conventies/conferenties. Van de respondenten vond 81 procent hun laatste zakenreis zeer (46 procent) of redelijk (35 procent) de moeite waard voor het behalen van zakelijke doelstellingen.
RIU HOTELS & RESORTS HEEFT een nieuwe mijlpaal bereikt in haar internationale expansie met de opening van Riu Plaza Chicago. Het gloednieuwe viersterrenhotel met 390 kamers is strategisch gelegen in het hart van het wereldberoemde winkelgebied Magnificent Mile in Chicago en biedt zowel gasten als bezoekers een panoramisch uitzicht over de stad vanaf de bar ‘The Rooftop’ op de 27e verdieping van het gebouw. Riu Plaza Chicago is de vijfde vestiging van RIU Plaza in de Verenigde Staten.
Toplocatie
Het hotel ligt op 150 East Ontario Street, een toplocatie. Dankzij de uitstekende vervoersverbindingen van Chicago kunnen zowel inwoners als bezoekers gemakkelijk alle bezienswaardigheden van de stad verkennen. Ideaal voor zakenreizigers en vakantiegangers. Het hotel biedt een breed scala aan diensten, zoals een volledig uitgeruste fitnessruimte, een restaurant en de lobbybar. De hoofdattractie van het hotel is de bar op de 27e verdieping, ‘The Rooftop’, die in september wordt geopend.
Grab&Go
De 390 kamers van het Riu Plaza Chicago bieden een moderne en comfortabele ruimte waar natuurlijk licht van het slaapgedeelte naar de badkamer stroomt, gekenmerkt door lichte meubels met ijzeren structuren en inloopdouches. Het restaurant van het hotel heeft een klassiek interieur en biedt een uitgebreid ontbijtbuffet dat bij de kamerprijs is inbegrepen. Bovendien biedt de lobbybar een Grab&Go-service met een brede selectie snacks, koffie en drankjes, de ideale optie voor gasten terwijl ze nabijgelegen bezienswaardigheden verkennen.
DE HONGAARSE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ
WIZZ AIR biedt reizigers onbeperkte vluchten voor ruim 500 euro. Volgens Wizz Air is de all-you-can-travel-pas de eerste in zijn soort in Europa. Vluchten moeten binnen 72 uur na boeking plaatsvinden en kosten voor bagage- en beenruimte zijn niet inbegrepen. Reizigers kunnen vanuit 50 steden naar meer dan 50 landen vliegen. De aanbieding geldt voor alle Wizz Air-vluchten vanaf 25 september en is een jaar geldig.
Corporate Product & Operations Supervisor bij Travel Counsellors, Tamira van der Horst, gaat in gesprek met Travel Counsellors Rob van Lieshout en Bram Beurskens. Samen runnen zij hun Travel Counsellorsonderneming met de focus op zakenreizen.
Tamira: ‘Afgelopen jaar hebben jullie de Beste Corporate Travel Counsellors Award gewonnen tijdens onze jaarlijkse conferentie. Wat heeft ervoor gezorgd dat jullie onderneming blijft groeien en dat jullie vol vertrouwen zakelijke reizen boeken?’
Rob & Bram: ‘Het kunnen terugvallen op een grote internationale onderneming met de juiste tools en technologie, doet het hem voor ons. Het is heel fijn dat het hoofdkantoor faciliteert en de ondersteuning biedt die ons in staat stelt te focussen op wat voor ons het belangrijkste is: de reizigers ontzorgen en de beste service verlenen. Zo is er bijvoorbeeld de Duty Office die calamiteiten, waar dan ook ter wereld, voor ons in de gaten houdt en wordt de administratie uit handen genomen. Daarnaast is het grote (internationale) netwerk van collega-ondernemers
ideaal; er is altijd een mogelijkheid om te sparren en samen te werken.’
Tamira: ‘Jullie noemen onder andere tools en technologie – kunnen jullie vertellen hoe dat is geregeld bij Travel Counsellors?’
Rob & Bram: ‘Er is een scala aan programma’s en boekingstools beschikbaar die wij kunnen gebruiken om onze reisaanvragen om te zetten in reserveringen. Ons in-house boekingsplatform Phenix is daar een voorbeeld van, maar ook Travelport/ Galileo. We hebben daarnaast de myTCapp en een uniek contact centre-systeem. Ook kunnen we de klant voorzien van managementrapportages en werkt Travel Counsellors sinds kort met Trees4Travel samen om de CO2-uitstoot te compenseren.’
Tamira: ‘Hoe zien jullie de toekomst van Travel Counsellors en die van jullie onderneming?’
Rob & Bram: ‘Het is goed om te zien dat Travel Counsellors blijft investeren op diverse vlakken binnen de onderneming. Zo heb jij, Tamira, de volledige focus op Corporate Travel en ben je er om met ons mee te denken.
Maar ook op technologisch gebied gebeurt er veel. Door deze nieuwe ontwikkelingen en functionaliteiten kunnen we nog efficiënter werken en inspringen op de wensen van onze zakelijke reizigers.’
Travel Counsellors benadert Corporate Travel op een andere manier, namelijk met een groot netwerk van ervaren reisprofessionals die volledig zijn ingespeeld op het bieden van maatwerk. Het unieke businessmodel biedt toegang tot concurrerende tarieven en een internationaal supportteam in zeven landen. Zij zijn ervan overtuigd dat deze persoonlijke benadering van zakelijk reizen het mogelijk maakt het hoogste level van service te kunnen verlenen. Overweeg je zelf aan de slag te gaan als Corporate Travel Counsellor?
Neem contact op via 070-3141831 of carriere@travelcounsellors.nl. www.wordeentravelcounsellor.nl
De kracht van persoonlijke service, efficiëntie en kostenbesparing, en de toegevoegde waarde door het realiseren van besparingen. Het zijn vaste waarden bij zakenreisspecialist ATPI. We spreken met Marjan van Vliet, Head of Account Management.
Op welke manier denkt
ATPI mee met de zakelijke reisklant?
‘We kunnen meedenken over het reisbeleid, of het ondersteunen in de verdere ontwikkeling daarvan. En dan, afhankelijk van welk vraagstuk iemand heeft, kunnen we daar een waardevol advies in geven.’
Jullie starten nu een campagne om dat duidelijk te maken. Wat is de boodschap?
‘Slim boeken, als eerste. Nog niet iedereen maakt gebruik van een online boekingstool. Dus dat is iets waar we met je naar kunnen kijken. Maar wij zijn geen echte online-agent dus het persoonlijk contact is altijd van groot onderscheidend belang. Wij zoeken vooral waar we waarde toe kunnen voegen. Zeker als de reis echt iets ingewikkelder wordt. Dan kom je in contact met een echt persoon. Onze experts kunnen helpen om op zoek te gaan naar de meest voordelige optie. Want bij ons zit de kracht echt nog steeds wel in de mensen. Je krijgt een vast team toegewezen. Maar het gaat bij besparingen om meer. We zijn overal
ter wereld aanwezig, met meer dan 100 kantoren wereldwijd. Dus we hebben ook purchasing power waarvan onze klanten ook profiteren.’
Jullie bieden ook de verzorging van events
‘Steeds vaker. Omdat wij die kennis en technologie ook in huis hebben. Dat is natuurlijk iets anders. ATPI heeft een beroepsafdeling, met heel veel kennis en ook de benodigde technologie. We zien het bijvoorbeeld heel vaak bij salesbedrijven en hun salesmeetings. Bedrijven met vestigingen over de hele wereld, met roterende meetings in locaties over de hele wereld. Met onze technologie zorgen wij ervoor dat het proces gewoon heel soepel verloopt. Wij hebben deze kennis in ons DNA, waardoor wij heel goed zijn in het verplaatsen van grotere groepen van A naar B.’
Zie je bij jullie klanten nieuwe trends?
‘We zien echt wel een focus op duurzaamheid. En steeds vaker dat een klant bijvoorbeeld een duurzaamheidsbudget per afdeling wil afspreken. We gaan dan met de
Bij ons zit de kracht echt nog in de mensen
klant zitten en bespreken hoe we dat kunnen inrichten. Ook daarbij kunnen wij met ons eigen programma ATPIHalo ondersteunen. Wij zijn de enige in Nederland waarbij je echt via ons Halo-programma SAF (Sustainable Aviation Fuel) kunt inkopen en dus de klanten helpt om CO2 te compenseren. Maar wat hetzelfde blijft: wat mensen online kunnen doen, doen ze graag online. Maar juist op het moment dat ze ondersteuning nodig hebben, vinden ze het heel fijn dat ze terecht kunnen bij een stem aan de andere kant van de lijn…’
De Jeep staat klaar, de tank zit vol. Op roadtrip langs onze helden en heldinnen, geweldig eten, veel muziek en onverwachte verrassingen. Y’all love it!
Als er een land gemaakt lijkt te zijn voor een echte roadtrip dan het is wel de US of A. De wegen zijn er breed en lang, en soms zelf wereldberoemd. De ‘roadtrip’ is een onderdeel van het Amerikaanse Canon, iets waar elke Amerikaan wel raad mee weet. Van Kerouac tot Willie Nelson, de ‘road’ heeft iets magisch.
Het is ook de leukste manier om dit enorme mooie land beter te ontdekken. En wat waren we dus blij toen bij verhuurder Alamo een hele stoere auto klaarstond. Een echte Jeep, beter hadden we het niet kunnen treffen. Onze avontuurlijke rondreis begint in het hart van Kentucky, in de ietwat onbekende maar zeer verrassende stad Louisville. ‘Bourbon City’ is, zoals de bijnaam aangeeft, beroemd om zijn bourboncultuur, maar kent verder een rijke historie en een opvallend bruisende artistieke scene. Dat hadden we eerlijk gezegd niet meteen verwacht, maar Louisville is een stad met de benen volop in de 21e eeuw. We verblijven in het indrukwekkende 21c Museum Hotel, een unieke fusie van luxe verblijf en moderne kunst museum. Het hotel staat vol met hedendaagse kunstwerken, en is daarom echt meer dan het zoveelste boetiekhotel met wat artistieke
stukken aan de muur. Dit is een half museum… met een uitstekende bar. We krijgen een voucher voor een ‘shot’ Kentucky Bourbon en wandelen door de museale zalen van dit geweldige hotel. Zelfs als je hier niet slaapt, ga langs! Prachthotel.
De eerste volle dag duiken we direct in enkele van de bekendste attracties van Louisville. We starten onze dag met een bezoek aan het Louisville Slugger Museum, een ode aan Amerika’s nationale sport, honkbal. Dit museum is niet alleen een sportief heiligdom, maar ook een fabriek waar de beroemde Louisville Slugger-honkbalknuppels worden gemaakt. Niet gelijk aan een ferme slag met een knuppel, is de ingang van dit interactieve museum onmogelijk te missen! Er staat namelijk een 36 meter hoge honkbalknuppel voor de deur! Selfie time! Ook als je niet veel met sport hebt is het een erg leuk bezoek. Ergens verwacht je dat ook de fabricatie van houten honkbalknuppels allang uitbesteed was aan een lagelonenland elders in de wereld, maar allesbehalve dat. Dit is een fabrieksrondleiding vol hardwerkende mannen en vrouwen die het belangrijkste attribuut op maat maken voor de honkbalsterren van nu…en vroeger! Je kunt zelfs met op de foto met de honkbalknuppel van Babe Ruth, de Cruijff van het honkbal. Een aanrader, ook voor kids!
PIONIERS EN MUHAMMAD ALI
Vervolgens wandelen we naar het nabijgelegen Frazier History Museum, dat zich richt op de rijke geschiedenis van Kentucky met interactieve tentoonstellingen en levendige historische vertoningen. Het museum biedt een fascinerende blik op het pioniersverleden, de burgeroorlog en de lokale geschiedenis die de regio heeft gevormd. En zo leren we: ook de discobal komt uit Louisville! Geen tienerfeest was ooit meer hetzelfde.
Rond het middaguur begeven we ons naar het ‘museum’ voor waarschijnlijk de meest beroemde zoon van deze leuke stad: Muhammad Ali. De bokser kennen we allemaal. En wie na een bezoek nog twijfelt wie de echte GOAT (Greatest of all Time) is…dat is Ali. Het centrum is niet alleen een eerbetoon aan de legendarische bokser maar net zo goed aan zijn expertise als woordkunstenaar en misschien wel bovenal de mensenrechtenactivist Muhammad Ali. Zijn bijdragen aan sociale rechtvaardigheid en wereldwijde humanitaire inspanningen zijn een voorbeeld voor velen. Het Muhammad Ali Center dompelt bezoekers onder in de geest van Ali door middel van interactieve tentoonstellingen die zijn levensverhaal vertellen, van zijn vroege dagen als Cassius Clay tot zijn strijd tegen de ziekte van Parkinson. Hoogtepunten zijn zijn Olympische triomfen, zijn beroemde gevechten met Joe Frazier, en zijn principiële weigering om te vechten in de Vietnamoorlog, wat hem tot een controversiële figuur maakte in zijn tijd. Bezoekers kunnen door de gangen wandelen waarin zijn poëtische quotes en krachtige foto’s zijn nalatenschap benadrukken. Een sportheld een met een sterk geweten, het is een zeldzaamheid. Het is een van de mooiste musea, niet alleen van de staat Kentucky, maar van heel het land.
Tegen lunchtijd gaan we naar het historische The Brown Hotel, de geboorteplaats van de beroemde Hot Brownsandwich. Dit culinaire meesterwerk/monster, gemaakt van kalkoen, spek en een rijke Mornay-saus (een béchamelsaus met Gruyère-kaas en eidooiers) geserveerd op geroosterd brood, is een must-eat voor iedereen die de lokale smaken van Louisville wil ervaren. Uiteraard samen met een ‘sweet tea’, zoete ijsthee, zoals ze dat graag drinken in het zuiden van de VS. Het historische hotel is al een bezienswaardigheid en de beroemde en zeker stevige sandwich is een heerlijke lunch in een ouderwetse setting. Het kent zijn oorsprong als een stevige hap voor diep in een mooie, allicht ietwat alcoholische, nacht. En dat snappen we wel.
Tijd voor wat beweging na al die calorieën. Op naar het Kentucky Derby Museum, waar we alles leren over de gelijknamige paardenrace, bekend als ‘The Most Exciting
Two Minutes in Sports.’ Paardrijden is een traditie in de staat Kentucky en het epicentrum is de renbaan Churchill Downs waar deze edele dieren onderling uitmaken wie de snelste is. We komen zeker nog een keer terug als er races zijn! Het moet een spektakel van jewelste zijn.
Na al deze tradities zien we in de avond in de hippe wijk Nu-Lu (New Louisville), weer een hele andere kant van de stad. Artistiek, hip, mooie galeries en vintage winkels. Trendy, en iedereen is welkom. Wat een geweldig buurtje! Leuke barretjes met lokale biertjes of gewoon een glas uitstekende Bourbon, want de keuze aan deze sterke drank is enorm. We eten fantastisch Mexicaans bij hotspot Guaca Mole, kopen lokale kunst bij de geweldige en gastvrije galerie Revelry en doen nog een drankje bij een buitenterras met live muziek. Louisville, een ontdekking van jewelste!
MEMPHIS, HERE WE COME
We stappen in de Jeep en kiezen voor de route naar Memphis. Dat betekent de we de staat Kentucky achter ons gaan laten. De staat dus van Ali, maar ook van Lincoln, Johnny Depp, George Clooney, Jennifer Lawrence en Hunter S. Thompson. Een staat vol talent en, misschien wel de beste countryzanger van dit moment: Chris Stapleton. Hij zingt ons via Spotify richting Tennessee. De route die bijna elke muzikant met ambitie ooit heeft afgelegd. Zonder Memphis, Tennessee, een stad die stevig verankerd is in de Amerikaanse muziekgeschiedenis, zou de hedendaagse Top 50 heel anders hebben geklonken. Onze roadtrip wordt nu langzaamaan een muzikale pelgrimage…
Bij aankomst in Memphis checken we in bij het trendy Caption by Hyatt Beale Street, ideaal gelegen in het hart van de muziekactie. Onze eerste stop is de legendarische Sun Studio, naar eigen zeggen de geboorteplaats van Rock ‘n’ Roll, maar dat is een mooie discussie voor bij een mooi glas Tennessee whiskey, net weer wat anders dan die uit Kentucky! Maar dat het kleine Sun Studio groot is in daden, moge duidelijk zijn. Hier kwam Elvis bedelen om zijn eerste plaatjes te mogen opnemen. De rest, zoals ze zeggen, is geschiedenis. Dus op naar Graceland, het wereldberoemde huis van Elvis Presley, dat nu fungeert als museum en toeristische attractie. We hebben echt geen idee wat we moeten verwachten van een bezoek, maar we blijven veel langer dan ingepland. Graceland biedt uiteraard een diepgaande kijk in het leven en de carrière van Elvis en het is leuk door het huis te lopen dat we zo goed kennen van documentaires en films. Het huis is kleiner dan ik dacht, maar de tijd staat er stil en het is indrukwekkend om te zien. De graven zijn welbekend en kennen passende stilte. Het leukste zijn de grote zalen vol
met persoonlijke memorabilia met alle beroemde outfits van de wereldster, zijn uitgebreide en absoluut fantastische autocollectie, en zijn vliegtuig. Je kunt jezelf op vintage filmposters zetten en een video laten opnemen waarin The King je een serenade brengt. Kortom: Graceland is naast laatste rustplaats vooral een geweldig muzikaal en extravagant pretpark! Maar het is onmogelijk om Tennesee te bezoeken en het alleen bij Elvis te laten. Tennessee is de cocktailshaker van grootse Amerikaanse muziek. Dus in andere woorden: wie liepen hier lang geleden in Tennessee, om ons vele jaren later nog blij te maken, te troosten, aan te sporen, te liefhebben, te laten dansen, te ondersteunen. Wie zong dat
ze altijd van me blijft houden, wie stond er op in de ochtendregen, met wie gaan we stappen in Jackson en wie zong wat er te doen was in Nutbush?
Onze erelijst op Spotify ‘Roadtrip USA’ draait Johnny Cash en uiteraard June Carter-Cash maar ook B.B. King, Tina Turner, Big Maybelle, Carl Perkins, ene Elvis dus, en voor de nieuwe generatie Justin Timberlake en Miley Cyrus. (Sorry Swifties, Taylor komt uit Pennsylvania).
Maar Tennessee is meer dan de bekende namen. Gospel en Blues vormen evenzeer de ziel van deze staat. En ook Soul, wat blijkt uit een heel leuk bezoek aan de beroemde Stax Studio waar het korte, maar waardevolle, bestaan van de studio van Otis Redding en Isaac Hayes (en vele bijna vergeten artiesten) wordt geëerd. En terecht.
En dan vergeet je nog de ontdekkingen die je bijna per ongelijk doet, want een beetje roadtrip is uiteraard heerlijk onvoorspelbaar. We zien opeens het zeer bescheiden geboortehuis van Aretha Franklin in Memphis op Google Maps, en een dag later stoppen we bij exit 56 bij het kleine multi-museum West Delta Heritage Centre, met de replica van de school van Tina Turner en het oude piepkleine huis van een historische blueslegende Sleepy John Esters. De bluesman is allang vergeten maar het zijn juist deze kleine musea, tussen supermarkt en tankstation, die een roadtrip zo leuk maken. Nu weten we dus wel wie deze grondlegger van de in Tennessee zo aanwezige blues is. We houden nog een naam even achter in ons muzikale erelijstje, maar die komt nog…
legendarische Hot Brown Sandwich hoort bij een bezoek aan Louisville...
BBQ HEAVEN
Memphis staat natuurlijk ook synoniem met eten. BBQ met name. Maar dat is niet volledig. Uiteraard is BBQ onderdeel van het menu, want grillen kunnen ze heel erg goed. Een bezoek aan de no nonsense klassieker Charlie Vergos’ Rendezvous zullen we niet snel vergeten. Ribs, dry rubbed, perfectie op je bord waar elke BBQ-fan van gaat watertanden. Koud biertje erbij en niets meer aan doen. Verplicht nummer! Maar toch, we
zagen zowel bij lunch en diner dat je ontzettend goed kan eten in Memphis, buiten de overbekende Amerikaanse klassiekers dus. In de Beauty Shop bijvoorbeeld, een restaurant dat gevestigd is in een voormalige schoonheidssalon waar Priscilla Presley ooit klant was. Het interieur kent nog de originele kappersbenodigdheden, een knipoog naar de geschiedenis met een moderne draai aan de menu-opties: ‘Smashed Avocado Za’atar toast met queso fresca, plantains, israeli salad, pineapple mango purée, radish, sesame seeds, candied citrus and sunny eggs’ is natuurlijk wel heerlijke creativiteit op je bord en zo hebben ze er velen! Een heerlijke eetplek in een leuke wijk. Het diner is bij een van de hotspots van de duidelijke aanwezige culinaire scene van Memphis: Amelia Gene’s, bekend om zijn moderne interpretaties van zuidelijke gerechten. Een geweldig restaurant waar vlak voor ons bezoek Elon Musk nog heeft gedineerd. We zien als starter een ‘Wagyu Steak Tartar, Perilla Oil, Potato Latke, Truffled Green Almond’ of als hoofdgerecht ‘Half Rohan Duck, Kumquat, Butternut Squash, Endive, Natural Sauce’. Het is wat culinaire namedropping maar je snapt dat dit Modern American Cuisine is op hoog niveau met een dito wijnkaart. Tip: als je de kaasplank bestelt komen ze langs met een trolley met echt geweldige Amerikaanse (!) kazen. De industriële omgeving weten ze goed te omarmen met warm licht, waarmee de avond een culinair succes is met een van de mooiste maaltijden die we ooit aten in de VS. Het liefst wil je dan eigenlijk je bed in, maar niet in Memphis. We
maken uiteraard een wandeling langs Beale Street, waar live blues, jazz, en rock ‘n’ roll uit de bars en clubs echoën, wat ons een blik geeft op een bekend deel van het nachtleven van Memphis. De blues blaast de nacht in. Een biertje dan. Hoe leuk ook, Memphis heeft veel meer te bieden dan de hoogtepunten die iedereen kent. Memphis blijkt een heerlijke stad met veel gezichten.
Onze reis gaat verder naar Nashville, via de eerder vermelde stop bij exit 56. Op naar de onbetwiste hoofdstad van de countrymuziek. Hier checken we in bij Staybridge Suites, vanwaar we gemakkelijk de stad kunnen verkennen. Onze eerste stop is het Johnny Cash Museum, dat een uitgebreide collectie biedt van de Man in Black’s leven en werk, inclusief zijn beroemde zwarte pakken en vele persoonlijke voorwerpen. Het is een must-see want Cash is een grootheid, die we al eerder tegenkwamen onderweg. Op de snelweg vanuit Arkansas naar Memphis reden we langs zijn nederige geboortehuis, in Memphis ligt zijn historie bij de Sun Studio en onderweg langs tankstations, neonverlichting, reclameborden en Walmarts draaien we ‘Folsom Prison Live’, een van de beste albums aller tijden. In Nashville maken we de cirkel rond in zijn goede museum. ‘Hello ladies and gentlemen, I am Johnny Cash.’ Held.
Maar ook Nashville heeft weer een geheel eigen DNA, met een duidelijke country-signatuur. De zogeheten Honky Tonk Highway is een verzameling van kroegen aan Lower Broadway waar de country goed en overal te horen is. Amerika komt hier om feest te vieren, zo veel is duidelijk. Dus waar kunnen we beter een line dancingworkshop doen dan hier? We hebben nu zoveel geluisterd, nu is het tijd voor een Nashville hot chicken sandwich, een ijskoud biertje en een uurtje dansles. We boeken een les bij Stompin Grounds en even later dansen we in lijn op de laatste country zomerhit: ‘A little bit tipsy’ van Shaboozy in de Bootleggers Inn. De volgende dag starten we bij de Country Music Hall of Fame, een geweldige ereplek voor een in Nederland minder bekend maar opkomend genre, en ook het National Museum of African American Music is zeker de moeite waard. Uiteraard rijden we langs de Grand Ole Opry, het concertgebouw waar elke countryster (in spe) van droomt.
Aan een mooi glas Tennessee whiskey bij de Nelson’s Green Brier Distillery komen we tot het inzicht dat er nog veel te veel te doen is. We hebben stevig op het gas van de Jeep getrapt maar in de verste verte niet alles gezien wat we willen zien. We waren nog een muzikale grootheid
schuldig: Dolly Parton. Zij is misschien wel het meest geliefde gezicht van de muzikale pelgrimage door het Zuiden van de VS. Een paar uur van Nashville heeft zij haar eigen, zeer goed aangeschreven, pretpark Dollywood, vlakbij het prachtige Natuurpark Smokey Mountains. Ik hoop dat ze me vergeeft want we moeten echt terug naar ons startpunt van de reis. Maar haar muziek maakt veel goed op de weg terug. We love Dolly. De drank in Kentucky en Tennessee moge dan stevig zijn, maar niets is zo sterk als Dolly, uitblinkend in een genre dat al vele sterke vrouwen kent. Ooit komen we terug. Tot die tijd koesteren we deze prachtige roadtrip als een jas met vele kleuren.
Meer weten?
Veel meer info op https://travelsouth.visittheusa.com/ www.gotolouisville.com/ www.memphistravel.com/ www.tnvacation.com/ www.visitmusiccity.com/
Interview met de president
van Relais & Châteaux
‘Duurzaam en met een ziel’
Relais & Châteaux, opgericht in 1954, is een vereniging van vele honderden unieke hotels en toprestaurants over de hele wereld, die onafhankelijk worden beheerd en geëxploiteerd. Het is ook bijna een huishoudnaam voor reizigers die op zoek zijn naar een persoonlijke en gastronomische ervaring. Een hoge standaard om aan te voldoen. Business Traveller had het genoegen om te spreken met CEO Laurent Gardinier…
DOOR TIJN KRAMER
Kunt u ons wat meer inzicht geven in Relais & Châteaux?
‘Relais & Châteaux is een associatie van onafhankelijk eigendom van hotels en restaurants. We beheren of bezitten deze locaties niet rechtstreeks. We hebben ongeveer 580 leden verspreid over 65 landen. Samen vertegenwoordigt dit netwerk ongeveer 3 miljard euro aan omzet. Het is belangrijk op te merken dat dit niet de omzet van Relais & Châteaux zelf is, maar het weerspiegelt de kracht en erkenning van het merk.’
Wat is er nodig om lid te worden van Relais & Châteaux?
‘Om lid te worden, is de eerste stap het indienen van een aanvraag. We
BOVEN:
Alle leden uit Benelux, Oost-Europa en Scandinavië
LINKS:
Laurent Gardinier
ontvangen ongeveer 500 aanvragen per jaar, maar we selecteren er slechts 20 tot 25. Het selectieproces is streng en omvat een gedetailleerde analyse op basis van de gastervaring, inclusief alles van de tuinen tot het restaurant, de kamers en de service. We beoordelen deze aspecten met een scoresysteem, dat zowel technische als emotionele elementen omvat. Ons team van ongeveer 15 inspecteurs voert grondige beoordelingen uit, en hun bevindingen worden voorgelegd aan een netwerkcommissie die de president, ikzelf, en verschillende andere leden omvat. Deze commissie presenteert de aanvraag vervolgens aan het bestuur, dat de uiteindelijke beslissing neemt. Het is een zeer rationeel, objectief proces.’
U kent geen punten of sterren toe. Kunt u die filosofie uitleggen?
‘Dat klopt, we kennen geen rangen door het hanteren van sterren of punten. Mensen vragen vaak waarom we geen labels voor duurzaamheid of niveaus van uitmuntendheid creëren. Maar als vereniging geloven we dat je er deel van uitmaakt, of niet. Onze focus ligt op de algehele ervaring en niet alleen op luxe of specifieke kenmerken zoals duurzaamheid of locatie. Voor ons gaat het erom de beste lokale ervaring te bieden, en dat kan vele vormen aannemen - van een afgelegen, rustieke accommodatie in Argentinië zoals Awasi tot een verfijnd hotel in Napa Valley. Beide zijn uitzonderlijk op hun eigen manier, en er is geen oordeel tussen hen. Elk vertegenwoordigt
het beste van hun respectieve gemeenschappen.’
Wat maakt een Relais & Châteauxlocatie uniek?
‘We stellen onszelf die vraag bij elke nieuwe aanvraag. Het meest fundamentele is dat de locaties een unieke ervaring moet bieden. Locaties moeten een ziel hebben - of dat nu komt door de chef en het eten, de architectuur of de algemene ambiance. Voor hotels is het vaak de persoonlijke touch van de eigenaar, de algemene manager of de ontwerper die het speciaal maakt. Het gaat om het creëren van een project met een sterke identiteit. Om u een voorbeeld te geven; ik bezocht onlangs twee zeer verschillende locaties in Portugal: het ene was modern en strak, ontworpen door een Portugese architect en een Braziliaanse binnenhuisarchitect. Het
Duurzaamheid is een kernfocus
andere, eigendom van Christian Louboutin, was een prachtig voorbeeld van traditionele Portugese stijl. Beiden waren compleet verschillend in ontwerp, maar beiden hadden een duidelijke ziel. Dat is wat we zoeken in elke Relais & Châteauxlocatie - een identiteit en een persoonlijkheid die het onderscheidt.’
Wie is uw typische klant?
‘Ongeveer 80 tot 85% van onze gasten zijn vrijetijdsreizigers. We bedienen ongeveer 1,2 miljoen klanten, waarvan ongeveer een kwart uit de Verenigde Staten komt. De meeste van onze eigendommen bevinden zich in culturele hubs in plaats van zakencentra, wat overeenkomt met onze focus op
vrijetijdsreizen. Zo hebben we meerdere locaties in steden als Parijs, Londen en Rome, waar culturele ervaringen voorop staan.’
Wat zijn uw lange termijnplannen voor Relais & Châteaux in het volgende decennium?
‘Onze groeistrategie is uniek omdat we zelf geen locaties bouwen of beheren. In plaats daarvan selecteren we zorgvuldig locaties die aansluiten bij onze waarden. We hebben de markt uitgebreid in kaart gebracht, en we zijn goed gepositioneerd in belangrijke regio’s. In termen van verkoop is onze grootste bronmarkt de VS en voor bestemmingsmarkten: Frankrijk (150 leden), VS en Caribische eilanden (67 leden), het Verenigd Koninkrijk (21 leden) en Italië (50 leden). We zien echter een aanzienlijk groeipotentieel in China en India. We voeren momenteel studies uit in China en
India om de markt voor nieuwe leden te beoordelen. Deze regio’s zijn als het vinden van truffels in een bos zeldzame en kostbare eigenschappen die aan onze criteria voldoen, zijn er, maar ze vereisen zorgvuldige ontdekking.
Wat doet Relais & Châteaux op het gebied van duurzaamheid?
Duurzaamheid is al een decennium lang een kernfocus voor ons. We hebben onze visie voor het eerst uiteengezet in een manifest geschreven in 2014, en nu, terwijl we ons 70-jarig jubileum vieren, zijn we bezig met het bijwerken ervan. We hebben ook een Duurzaamheidscommissie opgericht die bestaat uit acht leden van verschillende delen van de wereld, die allemaal toegewijd zijn aan deze zaak. Zij helpen ons het manifest te herschrijven en onze duurzaamheidsstrategie voor de toekomst te definiëren. Duurzaamheid is een complex probleem, en we zijn voorzichtig om niet aan greenwashing te doen. Er zijn twee belangrijke aspecten: wat de gast ziet en wat er achter de schermen gebeurt. We werken aan beide. Bijvoorbeeld, we voegen 50 nieuwe duurzaamheidspunten toe aan ons inspectieproces, dat al criteria bevat zoals seizoensgebondenheid in menu’s en de vermindering van het gebruik van wegwerpplastics. We willen ervoor zorgen dat zowel de emotionele als de rationele aspecten van duurzaamheid worden overwogen, en dat dit wordt weerspiegeld in de gastervaring.’
Hoe gaat u om met ‘trends’ zoals veganisme of voedselallergieën in uw restaurants?
‘Met ongeveer 800 restaurants wereldwijd, waarvan vele met een Michelinster, is het onmogelijk om deze trends te negeren. Het aanbieden van een vegetarische optie is essentieel geworden, niet alleen om ethische redenen, maar omdat er een echte vraag
is. Persoonlijk ben ik vegetariër, niet uit ethiek, maar omdat ik het gewoon lekker vind. Dus voor mij zou het een fout zijn om geen vegetarisch gerecht aan te bieden.’
Ten slotte, wat is de beste maaltijd die u ooit hebt gehad?
‘Dat is een lastige - net als het vragen naar mijn favoriete boek! Maar eerlijk gezegd gaat de beste maaltijd niet over
ONDER: Gastheer
Camille
Oostwegel (Sr) op Château
Neercanne en daaronder de laureaten van dit Limburgse hotel-restaurant
het eten zelf, maar over de ervaring van het delen met familie. Het doet me denken aan de film Ratatouille - het zijn de maaltijden uit je kindertijd die de meeste betekenis hebben. Voor mij zijn het de familiemaaltijden, of het nu een zondagslunch of een feestelijke bijeenkomst is, waar het gesprek en de verbinding belangrijker zijn dan de gerechten op tafel. Dat is voor mij de beste maaltijd.’
Efficiënt maar duurzamer vervoer, economische vooruitgang en meer Europese integratie: het zijn de hoofddoelen achter de geplande verbetering en uitbreiding van het Europese hogesnelheidsnetwerk.
Business Traveller onderzoekt de actuele stand van zaken en gaat daarbij in gesprek met hoogleraar Transportbeleid Bert van Wee.
DOOR RAHANNA VAN STAPELE
Met een uitgebreid spoorwegnetwerk van meer dan 200.000 kilometer, zowel voor passagiers- als goederenvervoer, en zo’n 11.300 kilometer aan hogesnelheidslijn (Azië neemt hierin de leidende positie, met alleen al een Chinees hogesnelheidsnetwerk van 40.000 kilometer), lijkt een belangrijk ingrediënt voor efficiënt continentaal vervoer aanwezig.
Toch kan het huidige Europese (hogesnelheids-) treinnetwerk nog op veel kritiek rekenen. Zo zijn er de vaak hoge ticketprijzen, slechte overstapopties tussen verschillende diensten, lange reistijden door trage verbindingen (een goed voorbeeld is de treinreis van Parijs naar Berlijn, die vaak meer dan 8 uur in beslag neemt, terwijl vliegen slechts 1,5 uur kost), lage frequentie en gebrek aan betrouwbaarheid en stiptheid die zorgen voor frustratie. Daarnaast is het vaak puzzelen met de slechte integratie van boekings- en ticketsystemen.
En niet alleen het gebruik, maar ook de aanleg van nieuwe railwegen kent aanzienlijke uitdagingen. Zo zijn de kosten voor het aanleggen van hogesnelheidslijnen, die snelheden van 250 km/h en hoger mogelijk maken (en ten minste 200 km/h op aangepaste bestaande lijnen), bijzonder hoog. De bouwkosten variëren tussen de 10 en 30 miljoen per kilometer, afhankelijk van het terrein. Daarnaast blijft grensoverschrijdende integratie een uitdaging, door verschillen in spoorwijdte en technische systemen. De Europese Unie probeert deze obstakels aan te pakken met regelgeving en subsidies.
TEN-T
De meeste grote hogesnelheidsontwikkelingen in Europa in de 21e eeuw vallen binnen het Europese beleidskader TEN-T (Trans European Transport Network). In de afgelopen jaren zijn enkele ervan zeer succesvol gebleken, neem de ParijsBrussel-Amsterdamverbinding waarmee het aantal korte-afstandsvluchten tussen deze steden aanzienlijk verminderd is. Helaas hebben er echter ook enkele zeer kostbare mislukkingen plaatsgevonden, zoals in Spanje. Terwijl de AVE-trein Madrid-Barcelona juist zeer effectief werkt en reizigers zo’n veertig keer per dag in minder dan drie uur van de ene naar de andere metropool brengt, leidt de verbinding van de hoofdstad naar de Galicische uithoek zware verliezen. Van de €55 miljard aan investeringen in de Spaanse HSL-lijnen, waaronder de onrendabele, kwam 25% uit EU-fondsen.
Een potentieel (groot) succesverhaal is dan weer de Brennertunnel tussen Oostenrijk en Italië, op dit moment in aanbouw. Deze verkorte Alpenroute belooft de reistijd aanzienlijk te verkorten en zo tot sterke vermindering van vrachtwagens over de weg te leiden.
Bert van Wee, hoogleraar Transportbeleid aan de Technische Universiteit Delft, zou in de eerste plaats voorop willen stellen dat de aandacht en inzet voor een goed werkend Europees hogesnelheidsnetwerk er wel degelijk is.
Van Wee: ‘Er is een duidelijk eindbeeld, met als visie onder andere dat de landen ook vanuit politieke redenen beter aan elkaar verbonden zouden moeten worden. Dat gaat inderdaad allemaal best langzaam, want het zijn gruwelijk dure investeringen.’
ONDER:
Spaans station
© Segovia
Salvador Maniquiz -Shutterstock.com
Zijn we volgens u op de goede weg? ‘Een ingewikkelde vraag. Ja, we zijn al decennialang bezig met de ontwikkelingen van het netwerk en gaan in die zin vooruit. Maar je kan het hele netwerk niet over één kam scheren. Het Spaanse netwerk is zeer uitgebreid, maar bij een kwart van de stations stappen minder mensen in en uit dan bij het station in Nederland met het allerlaagste aantal passagiers… Daar vond dus overontwikkeling plaats, met lijnen die niet rendabel zijn. Terwijl er in andere landen juist nog kansen liggen. Ik heb dan ook het idee dat er wordt overgeïnvesteerd in internationale verbindingen vanuit ideologische redenen. Maar feit is wel dat er op dit moment wordt vertrokken vanuit een gedeelde visie, er een meerjarenplan ligt en er een netwerk wordt ontwikkeld.’
Welke landen lopen voorop als het gaat om hogesnelheidsverbindingen?
‘Vaak wordt het Japanse Shinkansen-netwerk, gestart in ‘64, ruim eerder dan de eerste lijn in Europa, genoemd als voorbeeld. Razendsnel ontwikkeld, de verbindingen worden goed gebruikt en het is zeer punctueel, zonder dat er ooit één dodelijk slachtoffer gevallen is. Er is echter bij mijn weten nooit een officiële landenvergelijking gemaakt. Op Europees vlak heb ik de indruk dat de Franse, Duitse en Italiaanse netwerken redelijk goed zijn.’
Als eerste moet de luchtvaart aangepakt worden
Als je op dit moment per trein naar Londen afreist, is het grootste nadeel de prijs, die een stuk hoger uitkomt dan een vliegticket. Is de trein te duur?
‘Kort samengevat zijn de belangrijkste criteria voor klanten de prijs, tijd en gedoe. Voor mij in deze kwestie rondom HSL heel belangrijk is de positie van de luchtvaart. In veel landen concurreert de hogesnelheidslijn met de luchtvaart, maar die is veel te goedkoop en zou eerst fatsoenlijk geprijsd moeten worden. Op de eerste plaats zitten er geen heffingen op kerosine en geen BTW op internationale vliegtickets. Daarnaast gaat er soms indirect steun naar de luchtvaart via het kopen of verkopen van regionale luchthavens of het daaraan meebetalen. Zo lang dat zo blijft is het heel moeilijk voor de HSL om daarmee te concurreren. Juist door primair de luchtvaart aan te pakken, hoeft de trein ook niet meteen gesubsidieerd te worden. HSL-reizigers zijn vaak zakelijke reizigers en mensen met hogere inkomens, en daarom zou uit
rechtsvaardigeidsoverwegingen veel belastinggeld voor HSL-treinen moeilijk te verantwoorden zijn.’
U zegt eigenlijk dat de overheid de luchtvaart de hand boven het hoofd houdt.
‘Klopt, ik vind de overheid daarin veel te slap. Het gebrek aan heffingen komt voort uit de sociaal-economische insteek van het Verdrag van Chicago in 1944, om reizen en handel drijven te vergemakkelijken. Inmiddels is dit zoveel jaar verder natuurlijk compleet achterhaald en zou het gelijk getrokken moeten worden. Het is veel makkelijker om mensen aan te moedigen de trein te pakken, als ze tegelijkertijd zien dat het ook moeilijker wordt om voor het vliegtuig te kiezen.’
Als dat zou gebeuren: hoe kijkt u dan naar de wedloop op de lange afstanden? Neem het afreizen naar Barcelona.
‘Het idee dat de trein daarop kan concurreren zie ik niet als reëel. Door heffingen in de luchtvaart kan je de prijs wat meer gelijktrekken en met nieuwe rails en een route om Parijs valt de reistijd iets te verkorten, maar in reistijd kan de HSL op afstanden boven de 500 tot 1000 kilometer moeilijk concurreren. Ik verwacht eerder dat dat soort betere verbindingen mensen die reizen om toeristische redenen zal trekken, maar juist voor de zakelijke markt tikt de tijd.’
Er zou dus beter gekeken kunnen worden naar grote Europese kernpunten, en waar men vanuit daar naartoe reist.
‘Zeker. Vaak wordt het aandeel van mensen die hele lange afstanden afleggen overschat. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor snelwegen: het grootste deel van de gebruikers legt maar een beperkt deel af, en reist maar zelden van begin- tot eindpunt. Ik verwacht dat dat uiteindelijk ook voor hogesnelheidslijnen geldt en je niet de illusie moet koesteren dat je met de aanleg van veel meer rails de route Amsterdam - Barcelona concurrerend kan maken met het vliegtuig.’
Er is wel een goede samenwerking tussen de verschillende diensten nodig.
‘Ja, en van een goede samenwerking is nog geen sprake. Zo is de informatieverstrekking al zeer karig. Zelf moet ik binnenkort naar Barcelona afreizen, en in mijn routeplan stond een groot uitroepteken bij de overstap in Parijs.
‘Problemen met verbinding: onduidelijk of de overstap mogelijk is’. Dat schrikt af. Mensen kijken niet enkel naar tijd en kosten, maar ook naar reisgemak. De informatieverstrekking, de ticketing (het boeken) en de service, daar scoren treinen nog slecht. Zo kan je bij NS International maar drie maanden in het voren boeken en dan zijn sommige goedkope vliegtickets al weg… Of gelden er soms voor dezelfde reis andere prijzen als je via bijvoorbeeld de Deutsche Bahn boekt.’
‘Ik maak hierbij wel even onderscheid tussen hogesnelheidstreinen en overige internationale verbindingen. Die laatste zijn vaak van bedrijven met een nationale focus die internationaal als een soort bijproduct en niet als kerntaak zien. Dat is anders voor aanbieders als Eurostar, daarbij gelden die informatie-, ticketing- en serviceproblemen, en grensoverschrijdende samenwerking al minder.’
Hoe vindt de concrete besluitvorming op dit moment plaats, en hoe konden onrendabele lijnen als die in Spanje toch aangelegd worden?
‘De Europese Unie betaalt sowieso mee aan de aanleg van (hogesnelheids)spoornetwerk, en bepaalt of en in welke mate ze geld beschikbaar stellen. Sommige verbindingen komen tot stand omdat ze voor de EU belangrijk zijn - een kans die landen uiteraard aangrijpen - maar soms zijn het ook landen zelf die lobbyen voor een verbinding. Mijn vermoeden is dat er achter de schermen redelijk wat lobbywerk plaatsvindt. Helaas wordt door landen vaak alleen aan de voor- en nadelen binnen de eigen grenzen gedacht. Economen pleiten er dan ook vaak voor om het aan te vliegen vanuit een algemenere, Europese benadering, in plaats van vanuit partiële plannen zoals in het geval van Spanje plaatsvond. Want dat is zonde van het geld, en ook om milieuredenen moet je dat niet willen. Het aanleggen van zulke nauwelijks gebruikte lijnen is zeer klimaatonvriendelijk. Dan hadden
ONDER:
HSL-treinen in Tokio © Sergey BogomyakoShutterstock.com
mensen uiteindelijk nog beter met een privétaxi kunnen reizen.’
Pleit u voor meer overkoepelende besluitvorming?
‘Er ligt een typische reden voor overheidsingrijpen. Zolang wij belasting steken in het treinsysteem en de markt niet goed werkt, vind ik dat de overheid daar eisen aan kan stellen. En daarmee bedoel ik het hele systeem, ook de aanleg en het onderhoudt. De opbrengst is vaak niet kostendekkend, dus er gaat vaak wel belastinggeld in treinen zitten. Er wordt door reizigers al decennia geklaagd over het product, en er verandert maar heel langzaam wat. Dit geldt overigens ook, en eigenlijk nog meer, voor de gewone internationale treinen. Er moet sowieso iets overkoepelends gebeuren. Hoe dat het best te organiseren moet onderzocht worden, maar het moet veranderen.’
Europa heeft een uitgebreid, dicht spoornetwerk. In hoeverre kunnen al bestaande lijnen aangepast worden, en kan je op korte afstanden zoals die in Nederland überhaupt de 200 km per uur aantikken?
‘Bij een groot deel van de al aangeboden diensten op bestaande rails kan geen hogesnelheid toegevoegd worden, omdat dat te druk en logistiek niet mogelijk is. Maar je hoeft niet altijd een aparte lijn ervoor aan te leggen. Kijk, bijvoorbeeld, naar de HSL van Nederland naar Duitsland, die gerealiseerd kon worden met enkele ingrepen op de
bestaande lijn. Aan het begin en einde van de lijn is een hoge snelheid niet zo heel belangrijk want daar ga je vaak eerst wat passagiers verzamelen voor een groter traject later. Het is dus geen ramp dat de trein tot aan Brussel iets minder snel gaat.’
Zou een Europees netwerk eventueel meer geprivatiseerd moeten worden?
‘Dat is een heel ingewikkeld vraagstuk waar al veel mensen zich over gebogen hebben. Als je kijkt naar alles dat met marktwerking in de transportsector te maken heeft, zie je in meerderheid positieve effecten, maar lang niet altijd. Een bekend voorbeeld is natuurlijk de luchtvaart, waar het prima werkte. Privatisering zorgde voor meer verbindingen voor een lagere prijs. Maar in de taximarkt heeft het bijvoorbeeld weer totaal niet gewerkt.’
‘Om terug te keren naar treinen kunnen we kijken naar het Nederlandse treinnetwerk. Op regionale lijnen rijden succesvol enkele andere vervoerders, maar het kernnetwerk is keer op keer, waarbij dit waarschijnlijk de laatste keer is omdat het van de EU eigenlijk niet meer mag, onderhands gegund aan de NS. Daar heb ik enig begrip voor, want door echt te privatiseren wordt óf het netwerk opgeknipt in allerlei aanbieders, niet praktisch voor de klant, of een buitenlandse partij blijkt de hoogste bieder. En die kan het vervolgens heel goed doen, maar stel dat zo’n bedrijf ineens failliet gaat… Echte privatisering kan dus ook heel risicovol zijn. Maar in sommige Europese landen is een concurrerende aanbieder geweest die heeft gezorgd voor lagere prijzen en extra verbindingen. In Frankrijk leidde een vorm van marktwerking tot extra aanbod van hogesnelheidsdiensten. De Engelse vorm van marktwerking, waarbij aanbieders in tegenstelling tot Nederland ook verantwoordelijk werden voor railonderhoud, heeft dan weer slecht gewerkt, met onder andere te weinig onderhoud in het spoor.’
En als een RyanAir ineens op het idee komt ook RyanRail te starten?
‘Sja, als er bedrijven zijn die denken ‘ik wil dat dit nu allemaal eens goed geregeld wordt’, dan kunnen dingen soms heel snel gaan. Als Elon Musk niet met Tesla aan de slag gegaan was, denk ik dat we nu minder ver waren met de transitie naar elektrisch. Als zich ineens een paar verlichte geesten aandienen die willen dat deze aanbieders beter gaan samenwerken, kan dat iets opleveren.’
Samenvattend: als het aan u lag, wat zou er de komende jaren aangepakt worden?
‘In eerste plaats beginnen met het adequaat beprijzen van de luchtvaart, want dan zijn meer treinverbindingen rendabel, het is beter voor het milieu en vanuit rechtvaardigheidsoverwegingen valt er ook veel voor te zeggen. Gelijktijdig kan je de informatieverstrekking, ticketing en service van treinreizen op orde brengen, dat is echt van groot belang. Ga vervolgens onderzoeken welke verbinden rendabel zijn als je een Europese bril op zou zetten, en niet enkel voor afzonderlijke landen.’
De verdere ontwikkeling van het Europese hogesnelheidsnetwerk maakt deel uit van het grotere Trans-European Transport Network (TEN-T, 2004), een ambitieus plan van de Europese Unie om alle vormen van transport in Europa te verbinden. Het doel is om tegen 2030 een kernnetwerk van belangrijke spoorlijnen, snelwegen en waterwegen te realiseren, met een nog uitgebreider netwerk dat tegen 2050 voltooid moet zijn.
De Europese Commissie, samen met nationale regeringen en regionale overheden, is verantwoordelijk voor de coördinatie en financiering van deze projecten. Een belangrijk financieringsinstrument hierbij is de Connecting Europe Facility (CEF), dat grootschalige infrastructuurprojecten ondersteunt, zoals hogesnelheidslijnen. Het CEF heeft in 2021 - 2027 een budget van ongeveer €33,71 miljard, waarvan een aanzienlijk deel specifiek is toegewezen aan transportprojecten binnen TEN-T.
Op het gebied van hogesnelheidstreinen zijn er plannen voor nieuwe verbindingen die belangrijke Europese steden efficiënter moeten verbinden. Belangrijke lijnen die in de planning liggen, zijn onder andere uitbreidingen van hogesnelheidsnetwerken in Frankrijk, Spanje, Duitsland en de Benelux. Ook de verbindingen richting Oost-Europa worden versterkt, met nieuwe routes die bijvoorbeeld Polen en de Baltische staten zullen verbinden.
Ontdek de
De eerste twee schepen van Explora Journeys, EXPLORA I en EXPLORA II, zijn ontworpen in samenwerking met ’s werelds meest vooraanstaande superjachtspecialisten en maken gebruik van geavanceerde maritieme technologie.
Explora Journeys transformeert zeereizen: voor gasten is er meer gelegenheid om te ontdekken, een intensere reiservaring te beleven en meer tijd op de bestemmingen door te brengen tijdens een reeks betoverende reizen met zowel langere dagen als overnachtingen in de havens. Vaar door de kristalheldere wateren van de Caribbean en de Middellandse Zee aan boord van deze nieuwe schepen met ruime suites met privé terras en uitzicht op zee, allemaal ontworpen om je naar de Ocean State of Mind te brengen.
Ervaar EXPLORA I of EXPLORA II, op een collectie van reizen vanaf 7 nachten met de exibiliteit om uit te breiden naar 14 of 21 nachten.
CORPORATE EVENEMENTEN ZIJN BELANGRIJKER DAN OOIT TEVOREN
Explora Journeys biedt een geheel nieuwe kijk op de kracht en invloed van bedrijfsevenementen en charters om uw zakelijke doelstellingen te bereiken.
Onze charter-, corporate groepen- en incentive-aanbiedingen voelen persoonlijk aan, niet standaard of overdreven gestructureerd. Ze zijn intiem, niet druk, en onverwacht en onvoorspelbaar. En de service - van planning, varen tot de follow-up - is geheel afgestemd op uw gasten.
Het voelt exclusief, maar toch heel gastvrij.
We bieden ook een uitgebreid Journey Together groepsprogramma, voor groepen van elke grootte.
Het leek een rustige zomer maar niets is minder waar. Vooral Schiphol staat volop in het nieuws. Business Traveller blikt terug en kijkt alvast vooruit naar het nieuwe winterseizoen.
DOOR TIJN KRAMER
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft woensdag 4 september het definitieve maatregelenpakket gepresenteerd om het geluid rond Schiphol terug te dringen en de rechtsbescherming van omwonenden te herstellen. Met dit pakket wordt de geluidsbelasting rond Schiphol met 17% teruggedrongen. In de nacht komen er strengere geluidsnormen, waardoor vliegmaatschappijen in die uren stillere toestellen moeten inzetten. Daarnaast heeft KLM toegezegd stillere toestellen in de nacht in te gaan zetten. Schiphol gaat fors hogere tarieven rekenen aan airlines die lawaaiige toestellen inzetten. Zo wordt op de luchthaven het gebruik van de stilste toestellen gestimuleerd. Het maximale aantal toegestane vluchten in de nacht gaat van 32.000 naar 27.000.
Voor de zomer ging het vorige kabinet er nog van uit dat er een verlaging nodig was om het geluidsdoel te halen. Maar naar aanleiding van onder andere meer gedetailleerde informatie
die in de zomer is aangeleverd vanuit de sector, lijkt het erop dat de effecten van sommige maatregelen groter zijn dan verwacht. Waar het maximale aantal vluchten precies op uitkomt, wordt momenteel nagerekend. Meer duidelijkheid over deze controle wordt verwacht in het najaar. Tegelijkertijd wil het kabinet nu alvast de volgende stap zetten, door dit pakket officieel te notificeren bij de Europese Commissie. Dat is belangrijk vanwege de beoogde invoering van de maatregelen per november 2025. In de notificatie houdt het kabinet een bandbreedte aan in het aantal vliegbewegingen van 475.000 tot 485.000. De controle van de berekeningen kan nog leiden tot een andere uitkomst.
‘Ik ben trots op dit pakket en denk dat we hiermee een goede balans hebben tussen de belangen van de omgeving en die van de luchtvaart’, zegt minister Barry Madlener (IenW). ‘En het maatregelenpakket is niet vrijblijvend. Vanuit de sector zijn toezeggingen gedaan over het halen van deze doelen, en daar heeft de sector ook concrete toezeggingen over gedaan. Als ze hun beloftes niet nakomen, zal dat ook gevolgen hebben.’ Dit pakket wordt nu voorgelegd aan de Europese Commissie, zodat die er advies over kan uitbrengen. Daarna kan het kabinet een definitief besluit nemen over het maatregelenpakket, en het vastleggen ervan in regelgeving.
SCHIPHOL INNOVEERT
Schiphol kondigt het grootste investeringsplan aan in de geschiedenis van de luchthaven om de infrastructuur, arbeidsomstandigheden en dienstverlening aan passagiers en luchtvaartmaatschappijen te verbeteren. Schiphol gaat zes miljard euro investeren in de komende vijf jaar. Meer passagiers
(+9%) vonden hun weg terug naar de luchthavens van Royal Schiphol Group. In het eerste half jaar van 2024 verwelkomden de luchthavens 36,1 miljoen passagiers. 31,8 miljoen passagiers (+11%) vlogen van, naar of via Amsterdam Airport Schiphol. Het aantal vluchten van en naar Schiphol bedroeg 230.417 (+12%).
INVESTERINGSPORTEFEUILLE TUSSEN 2024-2029
Schiphol werkt intensief samen met aannemers aan de investeringsportefeuille, waaronder onderhoud en vernieuwing van de luchtvaartinfrastructuur, renovaties van passagiers- en medewerkersfaciliteiten en het implementeren van innovatieve manieren om de arbeidsomstandigheden te verbeteren. In de afgelopen maanden openden verschillende nieuwe faciliteiten hun deuren, zoals nieuwe winkels en restaurants in de Lounges. Er is nog veel werk te doen en daarom zullen de onderhouds- en vernieuwingswerkzaamheden de komende jaren doorgaan, bovenop de eerder gepresenteerde investeringsplannen. Belangrijke delen van de luchthaveninfrastructuur - waaronder pier C, de bagagekelder, klimaatinstallaties, roltrappen, vliegtuigopstelplaatsen en taxibanen - zijn toe aan groot onderhoud of vernieuwing. Pier A wordt voltooid en nieuwbouwprojecten zoals de nieuwe bagagekelder gaan van start.
ZELFRIJDENDE ROLSTOELEN
Schiphol is op dit moment al bezig met de innovatie. Op de luchthavens worden reizigers met verminderde mobiliteit sinds september door zelfrijdende rolstoelen naar hun gate
gebracht. Met deze innovatie wil Schiphol de zelfstandigheid van deze reizigers vergroten en het reizen zo makkelijk mogelijk maken. Tien autonome rolstoelen van WHILL rijden een jaar lang rond op de luchthaven, om ze uitgebreid te testen in de praktijk. De zelfrijdende rolstoel heeft een bagagerek aan de achterzijde waar de handbagage in geplaatst kan worden. De rolstoel beschikt over sensoren die rekening houden met andere reizigers, obstakels en de omgeving. Er zit een noodknop op de rolstoel en een stoelriem om de veiligheid te garanderen. Als reizigers toch behoefte hebben aan persoonlijke assistentie wordt dit verzorgd door Axxicom Airport Caddy. In eerste instantie zijn de rolstoelen elke werkdag tussen 09.00 en 17.00 uur beschikbaar bij de startpunten in Lounge 2 en 3. De komende maanden wordt de dienst verder uitgebreid en worden er testen uitgevoerd, waaronder: met de rolstoel de lift in, een rolstoel beschikbaar stellen voor aankomende reizigers bij de gate, een pauze- en tussenstopfunctie. Schiphol wil tijdens de testperiode leren hoe de rolstoelen passen in het luchthavenproces en hoe ze bijdragen aan de ervaring van de reizigers. De testperiode is onderdeel van Schiphols verkenning om de dienst structureel aan te bieden op de luchthaven. Binnenkort start Schiphol een marktconsultatie om de markt en de daarin bestaande mogelijkheden verder te onderzoeken.
Het busstation op Schiphol wordt de komende jaren ook volledig vernieuwd, waarvoor de eerste werkzaamheden inmiddels zijn gestart. Tijdens de verbouwing blijft het busstation toegankelijk voor reizigers. Vanaf 2027 maken zij gebruik van het nieuwe busstation, met een groot overdekt
busperron en drie nieuwe trappen naar het treinperron. Dit jaar wordt met name gewerkt aan nieuwe tijdelijke bushaltes, zodat het busvervoer kan doorgaan tijdens de vernieuwing. Vanaf het voorjaar van 2025 worden deze haltes in gebruik genomen. Bij de tijdelijke haltes staan de bussen op een andere plek dan reizigers gewend zijn. Schiphol verwijst reizigers naar de juiste bushaltes door middel van bewegwijzering en halte-informatie.
KLM DUURZAMER
KLM heeft de eerste Airbus A321neo in ontvangst genomen op Schiphol. De komst van dit nieuwe vliegtuig is een belangrijke stap in de grootschalige vlootvernieuwing waarmee KLM een nieuwe impuls geeft aan schoner, stiller en zuiniger vliegen. De A321neo vliegt vanaf half september naar een aantal Europese bestemmingen. De ‘neo’ staat voor ‘new engine option’: de vliegtuigen zijn uitgerust met nieuwe motoren die minder CO2 uitstoten dan hun voorgangers. Per passagierskilometer is de A321neo zo’n 21% zuiniger dan de Boeing 737-toestellen die ze vervangt. Bovendien zorgt het vliegtuig voor minder geluidsoverlast, met een geluidsvoetafdruk die 50% kleiner is, waardoor er minder hinder voor omwonenden is. Passagiers van de A321neo ervaren meer comfort dankzij bredere stoelen, grotere tafels en ruime bagagebakken. Elke stoel is voorzien van een USB-C poort en een houder voor mobiel of tablet. Ook voor de crew biedt het toestel meer gemak, met onder andere een breder gangpad en eenvoudig te openen bagagebakken. Het interieur is ontworpen om de KLM-ervaring te verbeteren, met meer herkenbare details en ‘mood lighting’ die de verlichting
aanpast aan elke fase van de reis. KLM investeert de komende jaren zeven miljard in vlootvernieuwing, een fors aandeel van de totale investeringsportefeuille. Op Europese routes vervangt KLM de oudere 737’s door A320neo- en A321neovliegtuigen. Bij KLM Cityhopper komen nieuwe E2-modellen voor de Embraer 175 en 190. Voor intercontinentale vluchten voegt KLM vijf nieuwe Boeing 787-10’s toe, gevolgd door de Airbus A350 die de oudere 777’s en A330’s vervangt. Tot slot heeft KLM vier A350F’s besteld voor de vrachtdivisie om de 747-freighters te vervangen.
START VERKOOP TRANSAVIA
Transavia start op woensdag 16 oktober, iets later dan gebruikelijk, met de verkoop van tickets voor volgende zomer. Dit betreft tickets voor de periode april tot en met oktober 2025 naar bestemmingen als Malaga, Alicante, Faro, Barcelona, Ibiza, maar ook bestemmingen als Biarritz, Ljubljana, Perugia of Kalamata. ‘Normaal gesproken maken we in de maand september onze zomervluchten voor het jaar daarop bekend’, zegt Charles Verstegen, Lead Commercial Transavia. ‘Gelet op de uitdagingen waar we de afgelopen zomerseizoenen mee te maken hebben gehad, nemen we nu meer tijd om extra stabiliteit en zekerheid in de vliegschema’s in te bouwen.’ Transavia vliegt komende zomer naar 110 bestemmingen vanaf Schiphol, Eindhoven, Rotterdam en Brussel. Hiervoor worden 52 vliegtuigen ingezet, twee meer dan in 2024. De vloot bestaat volgend jaar zomer uit 39 Boeing 737-800’s (189 passagiers) en 13 Airbus A321neo’s (232 passagiers). De laatste vier Boeing 737-700’s (149 passagiers) gaan uit de vloot voor de start van het zomerseizoen.
CONDOR NAAR THAILAND
Condor heeft deze winter weer twee nieuwe bestemmingen aan het netwerk toegevoegd. Vanaf 21 september wordt er vijf keer per week rechtstreeks vanuit Frankfurt naar Bangkok gevlogen en 4 keer per week naar Phuket in Thailand. Het combineren van beide bestemmingen is uiteraard mogelijk, wat een mooie rondreis praktischer kan maken, en passagiers kunnen uiteraard ook vanaf Schiphol vertrekken in combinatie met de partnerairlines. Op alle vluchten naar Thailand wordt gevlogen met de nieuwste Airbus A330neo van Condor. Aan boord zijn drie klassen: Economy, Premium Economy en Businessclass. De Premium Economy-klasse biedt aanzienlijk meer beenruimte, verstelbare voet- en rugleuningen en individueel verstelbare hoofdsteunen voor maximaal comfort. Passagiers genieten van kosteloze extra bagage en het priority-pakket is uiteraard inclusief in deze klasse. De businessclass heeft volautomatische verstelbare stoelen met een lengte van 199 cm.
DELTA NAAR TAMPA
Delta hervat vanaf 26 oktober de dagelijkse dienst tussen Amsterdam Airport Schiphol (AMS) en Tampa International Airport (TPA) voor het winterseizoen. ‘Door Amsterdam, een
bruisend internationaal knooppunt en Delta’s meest bediende luchthaven in Europa, naadloos te verbinden met de beroemde stranden van Tampa Bay, biedt Delta klanten een gateway om het beste van Europa en Amerika te verkennen,’ zei Matteo Curcio, Delta’s Senior Vice President voor Europa, het MiddenOosten, Afrika en India. ‘Met onze premium voorzieningen en uitgebreide wereldwijde netwerk zullen reizigers veel te genieten hebben tijdens het winterreisseizoen.’ Deze route versterkt het netwerk van de luchtvaartmaatschappij tussen Florida en Europa, als aanvulling op de bestaande winterseizoen service tussen Orlando (MCO) en Amsterdam. Delta vliegt ook het hele jaar door naar de Nederlandse stad vanuit Atlanta (ATL), Boston (BOS), Detroit (DTW), Minneapolis/St Paul (MSP), New York (JFK), Portland (PDX), Salt Lake City (SLC) en Seattle (SEA). De vlucht brengt reizigers vanuit Amsterdam op een steenworp afstand van de beste stranden van Amerika. Het gebied rond Tampa Bay biedt heerlijke gerechten, een levendig nachtleven en geweldige ervaringen in de zon en bij het water.
De nieuwe dienst wordt uitgevoerd met het Airbus A330-300 vliegtuig, dat vier productervaringen biedt: Delta One, Delta Premium Select, Delta Comfort+ en Main Cabin. Klanten in Delta One kunnen genieten van een volledig vlakke stoel en premium voorzieningen zoals luxe beddengoed gemaakt van gerecyclede plastic flessen, meer drankopties en een door een chef samengestelde seizoensgebonden viergangenmaaltijd. Klanten die vliegen in Delta Premium Select hebben meer ruimte om te ontspannen en uit te strekken, met een bredere stoel die dieper achterover leunt en een verstelbare voetensteun en beensteun. Delta is tevens begonnen met de uitrol van snelle en gratis wifi, aangeboden door T-Mobile, op geselecteerde langeafstandsroutes. Dit is een belangrijke mijlpaal in de reis van de luchtvaartmaatschappij om betrouwbare streaming-kwaliteit connectiviteit gratis aan te bieden op haar gehele wereldwijde vloot. Passagiers op langeafstandsvluchten uitgerust met Viasat kunnen sinds de zomer genieten van de snelle en gratis wifi. Op dit moment is gratis streaming-kwaliteit wifi al beschikbaar op bijna 700 toestellen, meer dan 90% van Delta’s binnenlandse vloot. De luchtvaartmaatschappij verwacht dat tegen het einde van het jaar het merendeel van haar klanten toegang heeft tot deze service.
inspanningen van de Delta-teams in het hele bedrijf die de zeer complexe uitrol vakkundig hebben geleid.’
EMIRATES VERDUBBELT A380
Delta hervat vanaf 26 oktober de dienst naar Tampa
Vanaf oktober verdubbeld Emirates A380-vluchten op de route Amsterdam-Dubai, met zowel de middag- als avondvlucht vanuit Amsterdam uitgevoerd door dit flagship-toestel. De A380 biedt passagiers luxe voorzieningen zoals de exclusieve Shower Spa voor First Class en de sfeervolle Onboard Lounge voor First en Business Class. Ook Economy Classpassagiers genieten van extra comfort met bredere stoelen. In het afgelopen jaar heeft Emirates het aantal steden dat het aanbiedt buiten het eigen netwerk verdubbeld, waardoor er reismogelijkheden zijn ontstaan naar bijna 1.700 extra bestemmingen. Hierdoor konden gemiddeld meer dan 61.000 passagiers elke week efficiënt verbinding maken met de gedeelde netwerken van Emirates en haar partners. Door nieuwe partnerschappen te smeden en bestaande te verdiepen in het transportecosysteem, biedt de luchtvaartmaatschappij een reeks extra reiskeuzes. Met 162 partners in meer dan 100 landen betekent dit een uitgebreid netwerkbereik met meer en betere verbindingen voor reizigers, efficiënte routes met één ticket, verbeterde bagagetransfers, frequent flyer-voordelen, loungetoegang en andere voordelen om een soepele reiservaring te garanderen bij elk contactpunt.
EASYJET NAAR SOUTHAMPTON
De op één na grootste luchtvaartmaatschappij op Schiphol, kondigt de toevoeging aan van een nieuwe route naar Southampton, Engeland. Met de toevoeging van Southampton vergroot easyJet haar aanbod vanuit Schiphol tot 40 bestemmingen. Deze nieuwe route versterkt de connectiviteit tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk en biedt zowel zakenreizigers als toeristen een gemakkelijke verbinding naar het zuiden van Engeland. Per direct zijn tickets beschikbaar voor de nieuwe route, die vanaf 28 oktober operationeel is. Gedurende de wintermaanden vertrekt er elke maandag en vrijdag een vlucht vanaf Amsterdam naar Southampton. De luchtvaartmaatschappij voegde eerder al de bestemmingen Madeira (FNC), Larnaca (LCA), Tromsø (TOS) en Pristina (PRN) aan haar netwerk toe. Vanaf 11 juni startte de verkoop van de tickets voor alle nieuwe routes, die in het najaar operationeel zullen zijn.
‘Nu we snelle gratis WiFi blijven uitrollen en de in-flight ervaringen die dit mogelijk maakt, kunnen we zowel binnenlandse als internationale reizigers op nieuwe real-time manieren bedienen’, zegt Ranjan Goswami (Senior Vice President – Customer Experience Design). ‘De schaal waarop we gratis wifi aan onze klanten aanbieden is ongeëvenaard in de luchtvaartindustrie, en het is een bewijs van de enorme
Met de toevoeging van deze bestemmingen brengt easyJet het totale aantal bestemmingen vanaf Schiphol op 39. Daarnaast brengt easyJet een aantal verbeteringen aan in het bestaande aanbod vanaf Schiphol, om passagiers een breed scala aan opties te bieden deze winter. Waaronder meer vluchten naar Rovaniemi in Fins lapland, extra vluchten naar populaire winterzonbestemmingen zoals Malaga en Tenerife, en de introductie van vluchten naar Palma de Mallorca en Palermo –
bestemmingen die voorheen alleen in het zomerseizoen werden aangeboden. De uitbreiding van deze routes biedt reizigers meer keuze en gemak, terwijl touroperators kunnen profiteren van een breed scala aan aantrekkelijke bestemmingen.
United Airlines vierde het 25-jarig jubileum van haar nonstop dienst tussen Amsterdam Airport Schiphol en New York/Newark. Sinds de lancering in juli 1999 heeft de luchtvaartmaatschappij bijna 3,3 miljoen passagiers vervoerd en meer dan 126.000 ton vracht getransporteerd op deze route, verspreid over meer dan 20.000 vluchten.
Vandaag de dag biedt United dagelijks het hele jaar door vluchten aan vanuit Amsterdam naar de hubs van de luchtvaartmaatschappij in New York/Newark, Chicago O’Hare, Washington Dulles en Houston, evenals een dagelijkse seizoensgebonden zomerroute naar San Francisco. Alle vluchten zijn handig getimed om aan te sluiten op het uitgebreide netwerk van diensten naar bestemmingen in heel Amerika.
De Amerikaanse airline JetBlue heeft een uitstekende zomer achter de rug op Schiphol. Voor het aankomend winterseizoen wordt uit strategische reden de route naar Boston tijdelijk gestopt maar deze komt aankomende zomer weer terug, op 30 maart 2025, met een dagelijkse service. De route naar JFK gaat als vanouds door, ook in de winter.
JetBlue heeft tevens een overeenkomst getekend met World Fuel Services voor de levering van gemengde duurzame vliegtuigbrandstof op JFK Airport in New York. De gemengde SAF, geleverd door Valero, zal vanaf het vierde kwartaal van het jaar worden gebruikt voor commerciële vluchten.
De eerste overeenkomst van twaalf maanden houdt in dat de luchtvaartmaatschappij ten minste 1 miljoen gallons pure SAF (3,3 miljoen gallons gemengd) zal ontvangen, met de optie om maximaal 4 miljoen gallons (13,3 miljoen gallons gemengd) extra te kopen. De luchtvaartmaatschappij is ook op weg om haar inkoop van SAF dit jaar te verdubbelen.
SINGAPORE AIRLINES SAMEN MET GARUDA
Garuda Indonesia en Singapore Airlines (SIA) hebben deze zomer goedkeuring van de Competition and Consumer Commission of Singapore (CCCS) ontvangen voor hun commerciële joint venture-overeenkomst. Deze omvatten mogelijk het uitvoeren van gezamenlijke inkomstendelingsvluchten tussen de twee landen, het coördineren van vluchtschema’s om reizigers meer opties en naadloze connectiviteit tussen Singapore en Indonesië en daarbuiten te bieden, en het verkennen van gezamenlijke verkoop- en marketinginitiatieven die meer waarde bieden aan de klanten van beide luchtvaartmaatschappijen. De luchtvaartmaatschappijen maken momenteel gebruik van codeshare-verbindingen op een groot aantal vluchten, waaronder vluchten tussen Singapore en de Indonesische steden Bali, Jakarta, Medan en Surabaya, en op langeafstandsvluchten tussen Singapore en Johannesburg, Londen (Heathrow) en Mumbai.
De directeur van British Airways’ ‘Flying with Confidence’, Kapitein Steve Allright, stelde me ooit gerust: ‘Onthoud dat turbulentie oncomfortabel maar zelden gevaarlijk is. Het is een volkomen normaal onderdeel van vliegen, veroorzaakt door de natuur.’
En hij heeft gelijk: van de circa 400 miljoen vluchten die plaatsvonden tussen 2009 en 2022, waren er – volgens gegevens van de Federal Aviation Administration (de Amerikaanse regelgevende instantie) – 34 passagiers en 129 bemanningsleden ernstig gewond geraakt door turbulentie. Het laatste sterfgeval veroorzaakt door turbulentie op een commerciële vlucht was in 1997, tijdens United Airlines’ Vlucht 826 van Tokio naar Honolulu. Dat was, totdat de lente van 2024 aanbrak.
Op 21 mei zag een ernstige turbulentie op Singapore Airlines’ vlucht SQ321
Wetenschappers zien verband tussen turbulentie en opwarming aarde
de dood van één Britse passagier en tientallen gewonden toen het vliegtuig plotseling 178 voet daalde in slechts vier seconden. Diezelfde maand werd een geval van bizarre turbulentie tijdens een 50 minutendurende vlucht van Istanbul naar Izmir gemeld, waarbij een stewardess van Turkish Airlines een gebroken rug opliep. De volgende dag zouden acht passagiers in het ziekenhuis belanden na een turbulente vlucht van Qatar Airways van Doha naar Dublin. In alle drie de incidenten waren het degenen die stonden, en degenen die zaten zonder hun veiligheidsgordels vast, die tegen het dak van de cabine werden geslingerd.
En hoewel het waar is dat je rit naar de luchthaven exponentieel riskanter blijft dan de vlucht zelf (luchtvervoer is nog steeds de veiligste vervoerswijze, met niet één enkel dodelijk ongeval geregistreerd onder de 37 miljoen commerciële
vluchten die in 2023 werden genomen), geloven onderzoekers dat turbulentie alleen maar zal toenemen naarmate de opwarming van de aarde vordert. ‘We hebben bewijs dat suggereert dat de toename al is begonnen,’ zegt Paul Williams, professor in atmosferische wetenschappen en co-auteur van de nieuwste studie van de Universiteit van Reading hierover. Terwijl luchtvaartmaatschappijen nu debatteren over strenger gordelplichtbeleid, verschijnt er een troefkaart voor onderzoek: de veiligheidsvideo aan boord.
VOORZICHTIGE BEGINNEN Het concept van een veiligheidsinstructie aan boord kan worden herleid tot 1928, toen een door KLM bezeten Fokker F.IIIpassagiersvlucht in zee stortte. Net als vlucht SQ321 zag dit ongeval het verlies van één leven, en toch, als de passagiers
de locatie van een nooduitgang aan de voorkant van het vliegtuig hadden gekend, hadden ze allen kunnen overleven. Uit het daaropvolgende onderzoek werd voorgesteld dat passagiers misschien op de hoogte gesteld moeten worden van de nooduitgangen voor het opstijgen. Dit groeide uit tot wat we nu herkennen als de veiligheidsinstructiekaarten op de rugleuning en de vereiste van een mondelinge veiligheidsinstructie voor de vlucht. De laatste, zo impliceerde de Federal Aviation Administration (FAA), was het resultaat van het negeren van de kaarten; een document van de FAA uit 1965 merkt op dat passagiers te druk waren met het ‘zich verzekeren van wenselijke zitplaatsen’ en het ‘observeren van medepassagiers’ om acht te slaan.
LINKS: British Airways’ veiligheidsvideo ONDER: Air India integreert veiligheidsinstructies met dans
Sinds YouTube hebben veiligheidsvideo’s een tweede leven
Vroege versies van de veiligheidsvideo aan boord, gebruikt door iedereen van Japan Air System tot Pan Am, bestonden uit een parade van ruwe jaren ‘80-graphics, ‘uw oproep is in de wacht gezet’-deuntjes en bijna uitsluitend vrouwelijke cabinepersoneel-gestuurde vertellingen. Pas in het begin van de jaren 2000 begonnen luchtvaartmaatschappijen de veiligheidsvideo te gebruiken als een middel voor merkboodschappen en een verlengstuk van de merkpersoonlijkheid - een verandering die een aardverschuiving betekende voor de aard van het medium. Hoewel de burgerluchtvaartautoriteit van een land de briefingpunten uiteenzet die operators moeten naleven, wordt het daarna behoorlijk flexibel; luchtvaartmaatschappijen worden slechts ‘aangemoedigd’ om vóór de release van een nieuwe video contact op te nemen met regelgevers, volgens de Britse Civil Aviation Authority (CAA). ‘Het is meestal om informatie te verduidelijken,’
Door de daaropvolgende decennia werkten meer veiligheidsvereisten zich een weg in de briefing – wat begon als nooduitgang-aanwijzingen omvatte al snel aantekeningen over opbergvakken, evacuatieprocedures en aanbevelingen voor veiligheidsgordels. Hoewel het nu bijna onvoorstelbaar is, zouden rookbeperkingen pas in de jaren negentig worden vermeld. In lijn met de evolutie van schermen voor inflight entertainment (en de komst van individuele schermen aan de rugleuning van stoelen), werd het in 1984 door regelgevers goedgekeurd om video te gebruiken – in combinatie met live demonstraties – om de veiligheidsboodschap te verspreiden voor het opstijgen.
vertelde een woordvoerder ons over communicatie voorafgaand aan de release tussen deze en individuele operators. Zolang een luchtvaartmaatschappij zorgt voor een duidelijke en hoorbare levering van de vereiste informatie, is de visuele behandeling grotendeels aan hen. In 2015 kreeg Air New Zealand blijkbaar een berisping van de CAA van het land toen zijn model-surfers en ‘overbodig materiaal’ werden gezien als afleiding van de belangrijke veiligheidsboodschappen - en toch mocht de video doorgaan. De FAA wordt echter als iets strenger beschouwd. Dit zou kunnen verklaren waarom United Airlines het regelgevend orgaan bij ‘meerdere controlepunten tijdens het productieproces’ betrok, inclusief beoordelingen van het storyboard, voor zijn nieuwste video. Uitgebracht in mei, werd de video pas in maart 2024 ‘goedgekeurd’, tien maanden na de oorspronkelijke conceptie.
Als het gaat om wanneer de grote veiligheidsvideo-flex echt begon, moeten we terug naar 2007 en naar Richard Branson’s geliefde, scrappy start-up: Virgin America. De geanimeerde video kenmerkte zich door een droge sarcastische voiceover - ‘Voor de 0,0001 procent van u die nog nooit een veiligheidsgordel heeft bediend, werkt het zo…’ - die de overbekendheid waar veel passagiers zich langzaam van bewust waren geworden belachelijk maakte. Na de lancering van YouTube in 2005, kregen veiligheidsvideo’s plotseling een tweede leven online. De eerste die dichtbij ‘viraal gaan’ kwam, verrassend genoeg van het conservatieve Delta, maakte een beroemdheid van haar voornaamste vrouwelijke stewardess, gememeificeerd als ‘Deltalina’, en haar beroemde vinger-zwaai: ‘Roken is niet toegestaan op enige Deltavlucht.’ Disney parodieerde zelfs de
ONDER: Qantas toont crew en frequent flyers maar geen toestelbeelden
vingerzwaai in zijn eigen Star Tours pre-ride veiligheidsvideo.
En hoewel niet alleen luchtvaartmaatschappijen een viraal marketingmoment zochten, zijn de veiligheidsvideo’s aan boord misschien wel de meest omstreden manier geworden waarop het fenomeen wordt gezocht. Het argument is dat, hoe sensationeler het wordt, hoe meer zijn functie aan boord afneemt. Een baanbrekende studie uit 2005, mede door Brett Molesworth, professor in Human Factors en Aviation Safety aan de University of New South Wales, toonde aan dat hoe groter de entertainmentwaarde van een veiligheidsvideo, hoe slechter de retentie van de belangrijke
veiligheidsboodschappen. ‘Al het onderzoek toont aan dat luchtvaartveiligheidsvideo’s kort moeten zijn en de acht tot tien briefingpunten beknopt en ter plaatse moeten dekken,’ legt Molesworth uit. Van de 82 deelnemers aan de studie uit 2015 hadden degenen die een ‘rechttoe-rechtaan’-veiligheidsvideo keken het hoogste gemiddelde herinneringspercentage (55 procent), terwijl een meer komische video gemiddeld slechts 37 procent scoorde. ‘Wanneer je dingen buiten de cabineomgeving haalt, gaat dit tegen alles in wat we weten over het belang van impliciet leren - het oppikken van extra informatie geleverd door de visuele context,’ voegt hij eraan toe.
Ondanks een strijd die wellicht verloren lijkt, zijn dit jaar alleen al een half dozijn nieuwe en steeds ingewikkeldere luchtvaartveiligheidsvideo’s in première gegaan, waaronder van United Airlines, Qantas, Air India, Tui en Hawaiian Airlines, terwijl British Airways een teaser van zijn aankomende release heeft uitgebracht. Van deze selectie valt Qantas zeker in Molesworth’s ‘slechte boeken’. De nieuwste video wijdt maar liefst negen minuten aan beeldmateriaal om het routenetwerk van de luchtvaartmaatschappij te promoten (een kortere versie is beschikbaar aan boord) zonder enige cabinevisuals.
Ondertussen kwam de recente veiligheidsvideo-cum-musical van Air India onder vuur te liggen omdat de cruciale instructie om cabinebagage achter te laten in geval van nood werd weggelaten. Prasoon Joshi, CEO van het reclamebureau verantwoordelijk voor het werk, schetste de opdracht van Air India als ‘passagiers betrokken houden, de Indiase cultuur belichamen en het merk Air India wereldwijd verheffen’. We kunnen niet anders dan ons afvragen waar ‘belangrijke veiligheidsboodschappen omtrent landing’ zou staan in de volgorde.
Zal kunstmatige intelligentie een rol spelen?
En toch blijft het centrale conflict bestaan - te veel spektakel, en je riskeert de veiligheidsbriefing naar de achtergrond te drukken; te weinig, en je loopt het risico nul aandacht te vangen. Dit wordt niet geholpen door de circa-2013 mandaten van de FAA en CAA rond het gebruik van PED’s (draagbare elektronische apparaten) gedurende de vliegervaring. Terwijl deze ooit verboden waren tijdens de kritieke fasen van de vlucht (ongeveer altijd wanneer het gordelteken werd getoond), wat passagiers een kans gaf om zich met de veiligheidsbriefing bezig te houden, werd de richtlijn later herzien om het gebruik van PED’s in ‘vluchtmodus’ te allen tijde toe te staan. Over de toegenomen onverschilligheid die daarop volgde, zei voormalig American Airlines kapitein Clyde Romero het het beste: ‘Je zou een gratis-vluchtcoupon aan de passagiersveiligheidskaart in het stoelzakje voor elke passagier kunnen
nieten, en na elke vlucht zouden alle gratis-vluchtcoupons er nog steeds zijn.’
Maar er is geen ontkomen aan het feit dat het een reclamebureaueet-reclamebureau-wereld is, en de hedendaagse wens naar pers rond de veiligheidsvideo is ingebed geraakt in de marketingmachines van de meeste luchtvaartmaatschappijen. Air New Zealand heeft sinds zijn eerste in 2009 zo’n 20 video’s uitgebracht; zijn video uit 2014, geïnspireerd door Lord of the Rings (met in de hoofdrol Peter Jackson en Elijah Wood), was een groot succes voor het creatief bureau in Auckland en verzamelde 24 miljoen views op YouTube. De geprezen Director’s Cut van British Airways uit 2017, met iedereen van Rowan Atkinson tot Thandiwe Newton (het heeft zelfs een eigen IMDB-pagina), rechtvaardigde de controversiële beslissing van de
luchtvaartmaatschappij om zijn legacyreclamepartner M&C Saatchi te vervangen door Bartle Bogle Hegarty. Air New Zealand’s HoofdOperationele Integriteit en Veiligheidsofficier, kapitein David Morgan, vertelde ons dat hij ‘niet te veel kon delen’ over de aanstaande video van de luchtvaartmaatschappij, maar plaagde: ‘We zijn altijd op zoek naar hoe we veiligheidsvideo’s kunnen creëren die iets nieuws, fris en boeiends leveren voor onze klanten. Onze volgende veiligheidsvideo zal geen uitzondering zijn’
Dus, wat is de volgende stap? Kan er een gelukkig midden worden gevonden tussen bijvoorbeeld JAL en Air New Zealand? Zal de veiligheidsbriefing een geheel nieuw formaat vinden? Zal kunstmatige intelligentie een rol spelen? Blijf op de hoogte - het kan tenslotte je leven redden.
De Jabra Elite 8 Active Gen 2- en de door ons geteste Elite 10 Gen 2-oordopjes tillen je audioervaring naar een uitstekend niveau, dat zich kan meten met de (soms duurdere) al bekende merken.
oordopjes zijn de eerste ter wereld met een LE
Audio-smartcase, die draadloos streamen van content mogelijk maakt vanaf elk apparaat met een USB-C of 3,5 mm-poort. Dit betekent dat je jouw oordopjes direct kunt aansluiten op bijvoorbeeld een TV, loopband of het entertainmentsysteem van een vliegtuig, en overal kunt genieten van meeslepend geluid. Een van de meest opvallende verbeteringen is het ruimtelijk geluid, aangedreven door Dolby Audio voor de Elite 8 Active en Dolby Atmos met headtracking voor de Elite 10 Gen 2. Dit zorgt voor een nog intensere geluidservaring, waarbij je volledig wordt ondergedompeld in je muziek of film.
Daarnaast biedt de verbeterde Active Noise Cancellation (ANC) krachtige ruisonderdrukking, vooral in het middenen laagfrequente bereik, wat ideaal is voor omgevingen met veel achtergrondgeluiden, zoals vliegtuigen of sportscholen. Ook de nieuwe Natural HearThrough-functie is indrukwekkend. Deze technologie zorgt ervoor dat je je beter bewust bent van je omgeving, met tot twee keer zo effectieve windruisonderdrukking vergeleken met eerdere generaties. Dit is vooral handig tijdens het sporten of wandelen, omdat je omgevingsgeluiden zoals verkeer duidelijk kunt horen zonder in te leveren op geluidskwaliteit.
Of je nu een zakelijke presentatie geeft of een inspirerende lezing, met de Marmitek WPR 400 presenter hou je altijd de aandacht van je publiek vast. Navigeer soepel door dia’s, wijs onderdelen aan met de digitale laser en gebruik de zoomfunctie om je publiek te laten focussen op de kleinste details.
Draadloos gemak, volledige controle.
www.marmitek.com
Garmin lanceert de Enduro™3, een next-gen ultraperformance GPSsmartwatch die lichter is dan ooit. Dankzij het vernieuwde MIP-display laadt Enduro 3 efficiënter op met zonne-energie en is de batterijduur nog indrukwekkender dan die van zijn voorganger. Enduro 3 is gebouwd voor de langste races, weegt slechts 63 gram en biedt een batterijduur tot wel 320 uur in GPSmodus met zonne-energie-opladen, allemaal met een always-on-display. En met premium trainings- en
navigatietools, zoals dynamische rondreisplanning, trailrun-VO2-maxinzichten, op hellingen aangepast tempo en voorgeladen TopoActivekaarten, is deze smartwatch klaar om je te helpen bij je volgende avontuur. Het kent een speciaal gebouwd ontwerp: een titanium rand van 51 mm, een krasbestendige saffierlens en een comfortabele UltraFit-nylonband zijn gemaakt voor zware trainingen onder alle weersomstandigheden.
Geef je regelmatig presentaties? De Marmitek WPR 400 presenter is dé oplossing voor mensen die maximale controle willen tijdens hun presentaties. Deze draadloze presenter biedt alles wat je nodig hebt om je verhaal krachtig over te brengen, waar je ook bent.
Overal en altijd inzetbaar
Dankzij de universele compatibiliteit met zowel Windows als MacOS, is de WPR 400 de perfecte tool voor iedereen. Bovendien zorgt het duurzame ontwerp ervoor dat deze presenter bestand is tegen intensief gebruik en makkelijk mee te nemen is.
Complete controle in jouw handen
De WPR 400 maakt presenteren
eenvoudig en effectief. Je beweegt vrij door de ruimte terwijl je moeiteloos door dia’s navigeert, video's afspeelt en links opent. De digitale aanwijzer en zoomfunctie stellen je in staat om belangrijke punten direct op het scherm aan te wijzen, te markeren en te vergroten. Hiermee til je je presentatie skills meteen naar een hoger niveau!
Innovatieve Air Mouse
De WPR 400 biedt ook een handige Air Mouse-functie, waarmee je de presenter omtovert tot een draadloze muis voor het bedienen van je computer op afstand. Dit geeft je de vrijheid om tijdens je presentatie interactief te blijven, zonder naar je laptop te gaan.
Langdurige betrouwbaarheid
Met een bereik tot 100 meter en een batterijduur van maar liefst 100 dagen
ervaar je geen storingen en voorkom je constant opladen. De WPR 400 is op deze manier vrijwel altijd klaar voor gebruik, of je nu een seminar geeft, een klantpresentatie houdt of lesgeeft.
Verbeter jouw presentaties en laat een onvergetelijke indruk achter met de Marmitek WPR 400. Ontdek hoe deze veelzijdige presenter jou helpt om elke presentatie tot een succes te maken. Verkrijgbaar via Marmitek.com en geselecteerde verkooppunten.
Wil je deze draadloze presenter winnen? Stuur dan een mailtje naar info@travmedia.nl o.v.v. Marmitek, geef aan welke functie jij het meest zou gebruiken en maak kans!
De Keb Fleece Hoodie M is de ideale metgezel voor elk avontuur, het hele jaar door. Deze warme fleecehoodie is niet alleen comfortabel, maar ook duurzaam, dankzij de blend van gerecycled polyester en traceerbare wol. De verstevigde schouderstukken van G-1000 zorgen voor extra duurzaamheid op plekken die vaak sneller slijten. Deze hoodie biedt de perfecte balans tussen isolatie en vochtafvoer, waardoor het een uitstekende tussenlaag is voor elke buitenactiviteit. Wat deze hoodie bijzonder maakt, zijn de doordachte details: een nauwsluitende capuchon die je warm houdt, verstevigingen op de schouders voor extra bescherming, en een vernieuwde pasvorm die zorgt voor optimale bewegingsvrijheid. De praktische borstzak met rits en de twee steekzakken maken het gemakkelijk om kleine benodigdheden bij de hand te houden. Het materiaal is zorgvuldig gekozen, met
voor comfort, maar ook voor een lagere ecologische voetafdruk. De platgebreide buitenkant minimaliseert wrijving, terwijl de geborstelde binnenkant zorgt voor een zacht en warm gevoel op de huid. Kortom, de Keb Fleece Hoodie is een duurzame en stijlvolle keuze voor iedereen die van buitenactiviteiten houdt.
Veelzijdig
Ook de Karl Pro Zip-off Trousers M biedt ongeëvenaarde veelzijdigheid voor outdoorliefhebbers. Gemaakt van G-1000 Silent-materiaal, biedt deze broek duurzaamheid en functionaliteit, zonder concessies te doen aan comfort. Dankzij de afritsbare broekspijpen kun je deze broek in een handomdraai omtoveren tot een korte broek, wat ideaal is voor trektochten of reizen waarbij je zo min mogelijk bagage mee wilt nemen. De broek is ontworpen met een technische, doordachte snit, die zorgt voor een uitstekende pasvorm en
bewegingsvrijheid. De voorgevormde knieën en het verstevigde zitvlak dragen hier ook aan bij. Met maar liefst acht zakken heb je voldoende ruimte voor al je benodigdheden: twee steekzakken, twee achterzakken met overslagen en knopen, een multitoolzak, en zakken op de broekspijpen voor je telefoon, kaart of kompas. De onafgewerkte broekspijpen geven je de mogelijkheid om de lengte naar wens aan te passen, wat zorgt voor een perfecte pasvorm. Bovendien is deze broek PFAS-vrij, wat betekent dat hij geen schadelijke chemicaliën bevat en daarmee beter is voor het milieu. Of je nu op een lange trektocht gaat of een weekendje de natuur in trekt, de Karl Pro Zip-off Trousers biedt je de flexibiliteit, duurzaamheid en het comfort dat je nodig hebt.
Breitling presenteert limited editions ter gelegenheid van het 140-jarig jubileum van zijn drie vlaggenschipmodellen: Premier, Navitimer en Chronomat. Elk horloge is uitgerust met het revolutionaire kaliber B19, dat een eeuw precisie belooft zonder grote aanpassingen en een indrukwekkende gangreserve van 96 uur. Breitling, opgericht in 1884, viert zijn jubileum met een jaar lang ‘140 Years of Firsts’. Nu is er een nieuwe toevoeging aan die lijst met toonaangevende wapenfeiten, namelijk het kaliber B19, Breitlings eerste chronograafuurwerk met eeuwigdurende kalender. ‘De Premier, de Navitimer en de
Chronomat zijn de opvallendste collecties in de geschiedenis van Breitling’, zegt Georges Kern, CEO van Breitling. ‘We
konden niet kiezen met welke we het nieuwe kaliber B19 zouden introduceren, dus werden ze het alle drie.’
Wat zit dit lekker! Soms kan outdoorkleding de functie nog wel eens boven comfort plaatsen – en dat mag best – maar het is ook wel fijn als je de kleding voelt als een warme kop erwtensoep op een koude, winderige herfstdag. We testen exemplaren die heel erg goed naar veel bestemmingen mee kunnen, maar wat ons betreft ook uitstekend geschikt zijn voor eigen land. We beginnen met iets wat
bij HH een ‘shacket’ heet, een leuke naam. De Isfjord Insulated Shacket is een perfecte combinatie van een shirt en een jas, en biedt meer dan prima comfort en warmte. Dankzij de zogeheten PrimaLoft® Black Ecoisolatie houdt deze shacket je heerlijk warm, ideaal voor het dragen in laagjes. Handige details zoals een borstzak met drukknopen, comfortabele handzakken en verstelbare manchetten maken dit
kledingstuk nog praktischer. Bovendien is het gemaakt van biologisch katoen en gerecyclede materialen, wat een bewuste keuze voor het milieu is. En uiteraard, het ziet er ook nog eens prima uit, ook in de stad. Lekker wandelen door het park, over het strand of zoals wij bij de Galapagoseilanden, het kan allemaal. Ideale alleskunner.
Deze Portugese hoofdstad is gebouwd op zeven heuvels, met als resultaat een wirwar van steile en smalle straatjes waarover de historische evenals iconische trams af en aan rijden. Deze brengen je naar de sfeervolle wijken en talloze uitzichtpunten. Gelegen aan de rivier de Taag, direct uitmondend aan de Atlantische Oceaan, was Lissabon ooit het vertrekpunt van ontdekkingsreizigers en nu onze bestemming voor een heerlijke stedentrip. Wij waren er in juni en we waanden ons extra gelukkig om alle festiviteiten rondom de herdenking van de heilige Sint Antonius mee te mogen maken. De hele stad loopt elke avond uit om op straat te eten, drinken en feest te vieren, en verschillende volksbuurten zijn versierd met gekleurde bogen en ballonnen.
OVER LUMEN HOTEL
Zoals de naam al doet vermoeden, is licht inderdaad een centraal thema in het Lumen Hotel.
Elke avond veranderen de zes verdiepingen hoge muren van de multifunctionele binnenplaats in een podium. Via een projectie van beeld en geluid is er een indrukwekkende presentatie over de historie van de stad te zien. Geregisseerd door Cláudia Martins en Rafael Carriço en een must-see!
Het Lumen Hotel biedt duidelijk zoveel meer dan alleen een luxe slaapplek in Lissabon. Het is in juli 2021 geopend in de centrale wijk Picoas, iets ten noorden van het centrum. Dit superieure viersterrenhotel combineert efficiëntie, comfort en heerlijk dineren met een ultramodern interieur. Tijdens warme dagen is het bovendien
heerlijk vertoeven op het dakterras met bar, zwembad en schitterend uitzicht over de stad.
Gelegen in de wijk Santa Cruz van de stad, begeef je je ongeveer 20 minuten lopen van het levendige centrum van Lissabon en tien minuten met de taxi. Een leenfiets of step staat op bijna elke straathoek klaar en vormt een ideaal vervoermiddelen om de stad te verkennen.
De metrostations Saldanha en Picoas liggen vlakbij en zijn vanaf de luchthaven, met een keer overstappen, goed bereikbaar. Een taxirit van en naar de luchthaven duurt ongeveer 20 minuten.
De kamers zijn afgewerkt in een van de vaste drie kleurtinten, geïnspireerd door zonsopgang en zonsondergang. Golden Dawn, waarvan het geel de levendige tinten van de dageraad weerspiegelt; Copper Nightfall, waarvan de sinaasappels en rood doen denken aan de warme kleuren van de zonsondergang; en Pure Light, waarvan de grijstinten het licht en de schaduw contrasteren in de minuten vóór het vallen van de avond.
Grote geluiddichte ramen zorgen voor een ruimtelijk aspect en natuurlijke lichtinval, want de zon schijnt gelukkig veel in Lissabon. Eikenhouten meubelen en ecoleer elementen zorgen voor een sfeervolle ambiance. Er is een kingsize bed en alle kamers zijn voorzien van faciliteiten zoals wifi, een flatscreen-tv met satellietzenders, een minibar, koffie- en theefaciliteiten en een bureau. De badkamers hebben een ruime douche en een apart toilet Je kunt 24 uur per dag communiceren met
het team bij de receptie via een chatfunctie op de tablet in de kamer.
En als je naar Lissabon reist en op zoek bent naar meer ruimte, boek dan een van de prachtige suites op de bovenste verdieping met ruime balkons, uitzicht over de stad en gratis toegang tot een eigen executive vergaderruimte. Daarnaast is er een businesslounge op de begane grond.
ETEN EN DRINKEN
Onze ideale dag begint met een uitgebreid ontbijt op het terras. Het ontbijtbuffet staat vol met lokale lekkernijen. Hetzelfde restaurant, Clorofila genaamd, vormt tevens het decor voor zowel de lunch als het diner. Chef-kok Celso Dias Portugese creëert hier moderne en smaakvolle gerechten. Op de wijnkaart wordt een aantal prestigieuze Portugese wijnen aangeboden. Een groot deel van de tafels heeft ’s avonds uitzicht op de lichtshow. Op de binnenplaats kunnen naar wens evenementen georganiseerd worden, eventueel met diner.
Er is een goed uitgeruste en ruime fitnessruimte op de benedenverdieping te vinden.
Het Lumen Hotel biedt een uitstekende uitvalsbasis voor een verblijf in Lissabon met luxe kamers die van alle gemakken voorzien zijn. Voor de zakenreiziger zijn er passende faciliteiten. Het eigen restaurant Clorofila biedt eten van uitstekende kwaliteit en de unieke lichtshow maakt van het bezoek helemaal af.
BANGKOK
Voor velen is een bezoek aan Bangkok de eerste kennismaking met Azië, om vervolgens ook de rest van Thailand te ontdekken. Wat ons betreft blijft deze metropool ook voor gevorderde reizigers een van de meest boeiende steden. Bangkok biedt een onweerstaanbare mix van cultuur, luxe en avontuur. Geniet van wereldberoemde streetfood, verken historische tempels, en ontspan in luxe spa’s. Het bruisende nachtleven en de stijlvolle winkelcentra maken het de perfecte bestemming voor de veeleisende reiziger. Bangkok is de ultieme stad voor zowel zaken als vrije tijd.
OVER THE SALIL HOTEL RIVERSIDE BANGKOK
Dit behoeft in geval van NH Collection Roma Palazzo Cinquecento een extra alinea. Vanwege het late tijdstip van aankomst, werd er direct meegedacht over een goed restaurant in de buurt. In de hotelkamer stond een etagère klaar met vers fruit en wat zoete lekkernijen. Een persoonlijk welkomstbriefje en even later een telefoontje met de vraag of alles naar wens is, maakten die onberispelijke
reputatie direct waar. Een speciale Guest Manager is aangesteld en heeft persoonlijke aandacht voor alle gasten. ’s Avonds, na een lange dag, liggen er heerlijke chocolaatjes op de kamer en staan er pantoffels klaar naast het bed. Het personeel is werkelijk attent op alles. Wanneer u zich verslikt komt er direct iemand met een glaasje water.
KAMERS
Het hotel beschikt over 235 kamers en suites in twaalf verschillende types, die elk inspelen op uiteenlopende persoonlijke behoeften en stijlen. Elke kamer is ruim en stijlvol ingericht, met aandacht voor detail en hoogwaardige voorzieningen. Van de zachte bedden tot de luxe badkamerproducten, alles is gericht op het bieden van ultieme ontspanning. De kamers hebben grote ramen waarvan er vele een spectaculair uitzicht bieden op de rivier of het centraal gelegen zwembad, wat bijdraagt aan het serene gevoel van de accommodatie. De suites zijn bijzonder indrukwekkend, met onder andere ruime badkamers inclusief ligbad, een privébalkon met panoramisch uitzicht, airconditioning, uiteraard smart tv’s, een goed gevulde minibar, keukenunit met magnetron, maar ook een eigen wasmachine met geïntegreerde droger wat beide zeer handig is wanneer er met kinderen gereisd wordt.
ETEN EN DRINKEN
Fijnproevers zullen niet teleurgesteld worden bij The Salil Hotel. Het hotel beschikt over meerdere eeten drinkgelegenheden die een verscheidenheid aan keukens bieden. Het hoofdrestaurant serveert een uitgebreid
ontbijtbuffet met zowel westerse als Aziatische gerechten. Zeker aan te bevelen is het kraampje voor de ingang, waar traditionele Thaise noedels naar ieders smaak bereid worden met een keuze uit ingrediënten.
Voor lunch en diner kunnen gasten genieten van heerlijke Thaise specialiteiten en internationale gerechten, bereid met de meest verse ingrediënten.
Voor een gastronomisch hoogtepunt en voor liefhebbers van vis en kreeft is een diner bij Jumbo Lobster in Riverside zeker aan te raden. De rooftopbar en Taproom by the river zijn vervolgens perfecte plekken om de dag af te sluiten met een cocktail in de hand en te genieten van het spectaculaire uitzicht op de skyline van Bangkok en de rivier.
SERVICE EN FACILITEITEN
De service bij The Salil Hotel is van een zeer hoog niveau. Bij elke aankomst worden gasten begroet met een warme glimlach en persoonlijke aandacht. Het personeel is buitengewoon behulpzaam en staat altijd klaar om aan alle wensen te voldoen. Het hotel heeft een uitgebreid aanbod aan faciliteiten, waaronder een prachtig infinity-zwembad met uitzicht op de rivier, een volledig uitgeruste fitnessruimte, een yoga- en dansstudio, een luxe spa die een verscheidenheid aan behandelingen biedt om te ontspannen en te verjongen en een uniek aquatherapiezwembad op het dak, waar je heerlijk kan genieten van de zon. In combinatie met de intensiteit van het verkennen van de stad zijn al die mogelijkheden tot rust en ontspanning een zeer welkome luxe.
CONFERENTIEMOGELIJKHEDEN Ook voor zakelijke reizigers biedt The Salil Hotel uitstekende faciliteiten. Het hotel beschikt over vergaderzalen die flexibel kunnen worden ingericht voor verschillende soorten bijeenkomsten tot 250 personen.
The Salil Hotel Riverside in Bangkok hebben wij ervaren als een luxe oase van rust met directe toegang tot de levendige stad. De locatie aan de rivier is adembenemend. Met zijn stijlvolle inrichting, uitmuntende service,
voortreffelijke eet- en drinkmogelijkheden en uitgebreide faciliteiten, heeft The Salil Hotel alle ingrediënten in huis voor een aangenaam verblijf voor zowel de zakelijke als recreatieve reiziger.
Weinig bestemmingen op aarde zullen meer tot de verbeelding spreken dan de Galapagoseilanden. Het dierenrijk, zowel boven als onder water, is volkomen uniek. Een stukje paradijs op aarde. Business Traveller trok op avontuur.
DOOR TIJN KRAMER
Lang leve moeder natuur!
Je kunt weinig anders concluderen als je op de Galapagoseilanden bent geweest. Natuurlijk, velen kennen het belang van de eilanden die al in de negentiende eeuw wereldfaam kenden met dank aan Charles Darwin, die ze in 1835 bezocht tijdens zijn reis op de HMS Beagle. Zijn observaties van de unieke flora en fauna droegen bij aan zijn theorie van natuurlijke selectie. Maar bijna twee eeuwen later is het ‘wow’gevoel nog volop aanwezig als je de eilanden bezoekt. Elk stukje Galapagos is weer anders, iedere dag kent weer nieuwe hoogtepunten. De eilandengroep maakt
haar naam volledig waar. Dit wil je, al is het maar eens in je leven, gezien hebben.
TUSSENSTOP
De KLM 777 draagt, o heerlijk toeval, de naam Galapagos Islands. We vliegen eerst naar het vasteland van het kleine Ecuador. Na een korte tussenstop op Quito is het een half uurtje door naar Guayaquil. Even tijd om op adem te komen in het prachtige Hotel del Parque Oro Verde in Guayaguil. Een historisch luxe hotel dat aangesloten is bij Relais & Chateaux. Het vormt de eerste kennismaking met de uitstekende lokale keuken in het fraaie restaurant. Sowieso wordt een stop in deze stad voor, of ook zeker na de eilandenreis, door veel
reizigers gewaardeerd als een fijne optie. Heerlijk om na de reis even alles te laten bezinken of vooraf even op adem te komen voor het begin van de droomreis naar de Galagapos. De volgende dag vliegen we in nog geen twee uur door naar de bucketlisttopper de Galapagos.
Want of je nu een ervaren marinebioloog bent of gewoon een gepassioneerd reiziger, de bijna mythische Galapagoseilanden staan vast op de radar. Een droomreis zonder meer. Maar pas als het echt werkelijkheid wordt, zie je hoe bijzonder dit stukje aarde is. Laten we beginnen met enige achtergrond. De Galapagoseilanden zijn
een groep vulkanische eilanden in de Stille Oceaan en bestaan uit negentien grote en vele kleinere eilanden. De archipel beslaat 8000 km² land, verspreid over een uitgestrekt gebied van 45.000 km² oceaan. Als bezoeker ben je vooral te gast in deze wonderbaarlijk mooie bestemming. De Galapagos zijn dan ook, zoals UNESCO het fraai omschrijft: ‘Een levend museum en etalage van evolutie’, gelegen op een plek waar drie oceaanstromingen samenkomen die tezamen met de isolatie van de eilanden, leidden tot de ontwikkeling van ongewoon dierlijk leven.’
Onze 737 landt op het eiland San Cristobal. Hier bevindt zich een van de twee kleine airports waar reizen
naar de archipel starten en eindigen. Onze eerste stop is het prachtige Hotel Indigo van de IHG groep, dat ons meteen een voorproefje geeft van het Galapagosgala dat ons te wachten staat. Op het strandje voor het hotel liggen volop zeeleeuwen te zonnebaden. Die vrolijke vrienden zien we nog veel meer tijdens een eilandtourtje dat ons de eerste inzichten verschaft in het unieke dierenrijk, of tijdens geweldige foto- en selfiemogelijkheden op een strand waar we in de branding met deze dieren kunnen zwemmen.
CRUISE
Welbeschouwd zijn er twee manieren om de eilanden te ontdekken: per
landarrangement of via een cruise. Denk bij het laatste vooral aan kleine, doorgaans luxe, schepen van maximaal 100-200 reizigers. Of zoals schrijver dezes: per zeer luxe catamaran, de moderne MS Sirius. Als het reisgezelschap met de panga (ribboot) naar de catamaran worden gebracht is dat reden voor verdere opwinding. De luxe Galaxy Sirius-catamaran lijkt zo weggevaren uit een James Bond-film, een zeer strak designschip dat aan boord volop luxe kent. Met een capaciteit van zestien passagiers in negen hutten kent het een zeer hoog serviceniveau met twaalf bemanningsleden en twee deskundige natuurgidsen die een absoluut onmisbare schakel vormen
tijdens de vijfdaagse rondreis aan boord. Hun kennis over de flora en fauna maakt het helemaal af. Zij bieden je boeiende achtergronden bij alles wat je ziet. De Galaxy Sirius zelf is zoals gezegd een ware oase van luxe. Elk van de prachtige ruime hutten aan boord heeft een fijne badkamer, airconditioning, wifi, een goed twin-bed en, op één hut na, een balkon. Het hoofddek heeft een luxe lounge, een eetruimte waar iedere dag een kleine, maar uitstekende keuze is van de meegereisde chef-kok. Op het bovengelegen zonnedek kun je heerlijk relaxen in de fijne stoelen of zelfs in een jacuzzi.
ANDER STUKJE PARADIJS
Relaxen? Jazeker, maar een reis naar de Galapagos is toch vooral eentje waar prachtige activiteiten de boventoon voeren. Gedurende de dag is er tijdens de gehele cruise van alles te doen, waarbij de opties iedere avond in het voren al met de gasten worden doorgenomen. Aangezien dit een rondreis is, liggen we iedere ochtend weer ergens anders om een nieuw stukje paradijs te ontdekken. Dat kunnen mooie wandeltochten met
de gids zijn, snorkelexcursies met oog op het schitterende onderwaterleven, verkenningstochten per panga, kajak of supboard. Het mooie? Alles is iedere dag weer anders. Het ene eiland is het andere niet, en de nieuwe ervaringen en herinneringen stapelen zich op. De Galapagoseilanden bieden de meest adembenemende biodiversiteit ter wereld en als je dat met eigen ogen mag aanschouwen voel je je intens gelukkig. De vele soorten zeeleguanen, de machtige reuzenschildpadden, de beroemde blauwvoetgenten en de levendige Galapagos-albatrossen. De tropische vissen, de knalrode krabben, de stoere manta’s, en ga zo nog maar een encyclopedie door.
JAARROND
Hoewel de Galapagoseilanden allicht naam hebben gemaakt als een ‘once in a lifetime’-bestemming is dat toch niet helemaal correct. Het gebied is groot genoeg voor meerdere reizen en de meeste gasten kiezen voor een bepaalde route. De Avila-groep ervaart de zuidelijke eilanden, maar heeft nu al zin om ooit terug te gaan om ook de
Er is geen woord gelogen aan de schoonheid van de Galapagoseilanden
noordelijke en/of westelijke eilanden te ontdekken. Het grote voordeel is dat de Galapagoseilanden een echte jaarrondbestemming vormen. Elke maand heeft weer zijn eigen bijzonderheden. Maar in een notendop vormt januari tot juni het warmere, meer regenachtige seizoen. De zee is dan kalm en de watertemperatuur is warmer. Dit is het broedseizoen voor veel vogels, waaronder de blauwvoetgenten. Zeeleeuwen en zeeleguanen zijn ook actief en paren in deze periode. Groene zeeschildpadden komen aan land om hun eieren te leggen. De tweede helft van het jaar is het koele, droge seizoen. Dit is de beste tijd om er te duiken vanwege de hoge zichtbaarheid. Maar welbeschouwd bestaat er geen slechte tijd om dit stukje paradijs te bezoeken.
Aan boord van de Sirius volgt het ene spektakelstuk op het andere. De stops kennen prachtige namen die zo lijken te zijn overgenomen uit een piratenfilm. Lobos-eiland is vernoemd naar de mooie zeeleeuwen met hun zo herkenbare schreeuw. Het is even zoeken naar de fregatvogels die getooid gaan met een soms opgeblazen rode ballon, en uiteraard de lieveling van de Galapagos; de ‘blue footed boobie’, ofwel de blauwvoetgent met haar in smurfenkleur geverfde voeten. We zetten voet aan wal op Gardner Beach op het prachtige Española-eiland waar we van de zeeleeuwen genieten en zwemmen in een azuurblauwe zee. Snorkelen is hier een blik op een onvergetelijke onderwaterwereld, waar je wordt verrast met een eerste (ongevaarlijke) haai, spelende zeeleeuwen en kleurrijke scholen vissen zoals je ze nog nooit hebt gezien. Een van de hoogtepunten aan land, en een must, is een hike naar Suarez Point. Dit stukje Ecuador is de
droom van elke vogelaar, wandelaar en natuurliefhebber. Van elke reiziger eigenlijk. Via rotsachtige paden kom je langs leguanen, zeevogels en de ster van het eiland: de Galapagos-albatrossen die elkaar het hof maken in een soort paringsdans die je gezien moet hebben om het te geloven. Je wordt er stil van.
Na al deze schitterende indrukken is het iedere avond goed bijkomen op de Sirius. Je dineert gezellig samen met je medepassagiers om alle indrukken nog eens enthousiast te bespreken en de foto’s uit te wisselen. Er zijn wat leuke workshops aan boord en de crew staat klaar voor je met antwoorden op alle vragen die tijdens een dag in de natuur zijn verzameld. De wifi werkt uitstekend en dus zijn kleine updates voor en van het thuisfront ook geen probleem. Dit is pas luxe cruisen…
Maar zoals eerder gezegd ben je hier als reiziger vooral te gast in deze natuurpracht. Niet iedereen kan zomaar naar de Galapagos; het belang om voorzichtig om te gaan met dit fragiele ecosysteem is zeer bekend. Je ziet uiteraard wel andere toeristen, maar het is gelukkig geen massatoerisme. Met opzet. Er zijn ongeveer 1.700 bedden in hotels en cruises, en er zijn ongeveer 3.200 bedden in verschillende accommodaties op de eilanden. Daarom kunnen slechts ongeveer 5.000 toeristen tegelijkertijd de Galapagoseilanden bezoeken, met een maximum van ongeveer 270.000 mensen per jaar. Bravo, Ecuador.
Met de dag worden de Galapagosgangers enthousiaster. Het is een grote lofzang op deze terecht geroemde bestemming. Na het prachtige Española-eiland volgt
Floreana-eiland en de zogeheten ‘post office bay’, een historisch postophaalpunt waar je anno 2024 nog steeds een kaartje kunt sturen. Het eiland Santa Fe doet daar niet voor onder met weer een eigen DNA. Een van de hoogtepunten kent een stoere naam: Devil’s Crown. Het geldt als een
De logische route naar de Galapagoseilanden gaat via Quito of Guayaquil, per directe vlucht van KLM. Vanuit deze steden zijn er meerdere lokale airlines die op Seymour Airport in Baltra Island of de Airport op San Cristobal vliegen.
van de beste snorkelplekken in de hele archipel. Haaien, roggen, zeeleeuwen en vele soorten vissen. Een privé 3D IMAX-voorstelling voltrekt zich voor je duikbril. Gelukkig is er eigenlijk te weinig tijd om te beseffen dat de reis ook een keer tot het einde komt. Als we eenmaal Santa Cruz naderen is dat toch echt zo. Dit bewoonde eiland herbergt het interessante Charles Darwinonderzoekscentrum waar we nog even kennismaken met de opgezette versie van de legendarisch oud geworden Lonesome George (112 jaar), die de laatste Pinta-zeeschildpad in zijn soort was. Er zijn ergere plekken om mooi oud te worden.
Er is geen woord gelogen over de schoonheid van de Galapagoseilanden. Een volkomen unieke bestemming op onze aardbol. Het dankt zijn eerste roem aan Charles Darwin, die de eilandengroep in zijn boek ‘De reis van de Beagle’ al in 1839 omschreef als ‘een kleine wereld op zichzelf’. En dat klopt. Een wereld op zichzelf. Of noem het een wereldreis.
NIO, een bekende van Business Traveller.
Je weet wel, die Chinese autofabrikant met de accu-wisseltechniek en het grote bereik. Maar die ET7, moet je daar nou wel mee op vakantie? Wij hebben het getest!
NIO heeft inmiddels zes modellen op de Nederlandse wegen rijden. De eerder door ons geteste EL7, waarmee we zeer comfortabel naar Oostenrijk zijn gereden, zonder te laden maar mét batterijwissels. De onlangs onthulde EL8, het grotere broertje van de EL7, en waarvan ik zeker weet dat daar ook een review van gaat komen. De EL6, de kleinere versie van de EL7. En dan nog de kleinere twee versies van de ET7, de ET5 en ET5 Touring. Inmiddels dus voor elk budget een beschikbare optie en allemaal voorzien van de battery-swaptechniek.
Spoiler: ook met de ET7 is een rit naar
Frankrijk een peulenschil. Het is nog wel zo dat er in zowel België als Frankrijk op dit moment nog geen Battery-Swapstations zijn, dus we hebben de laatste swap uitgevoerd in Maastricht, waarna we met een nagenoeg volle accu in een keer door konden rijden naar Epernay in de Champagnestreek.
Voor wie nu nog steeds niet bekend is met de accu-wisseltruc van NIO: er zijn dus inmiddels, in Nederland alleen al, tien power-swap-stations. Deze wisselpunten zien eruit als futuristische garageboxen. Wanneer je je als gebruiker aanmeldt via de NIO-app voor een swap, word je automatisch aangemeld bij een swapstation. Je zet vervolgens de NIO voor het station in het aangegeven vak en de rest gaat helemaal vanzelf. Na iets meer dan drie minuten sta je weer buiten met een
tot 90% opgeladen accu, daar kan geen snellader tegenop. In heel Europa zijn inmiddels al 56 swap-stations; deze vind je, behalve in Nederland, in Noorwegen, Zweden en Duitsland. Leuk feitje, om te zien hoe snel NIO zich ontwikkelt: tijdens de laatste review van de EL7 werd de auto nog helemaal uitgeschakeld. Tijdens de swap met de ET7 blijft de auto gewoon actief, dus bijvoorbeeld ook de radio. Een mooie ontwikkeling en dat met slechts een half jaar ertussen.
Wat maakt deze NIO ET7 nou een goede keuze om mee op vakantie te gaan? Allereerst het comfort: deze is, zoals eerder eigenlijk al gemeld - en ik begin te klinken als een kapotte plaat - van hoge klasse. In de ET7 is voor het eerst in een productiemodel gebruikgemaakt van karuun®; recyclebaar rattan uit het regenwoud, dat een natuurlijk gevoel geeft en uitstraalt. Het begint al bij het huiskamergevoel wanneer je in de auto plaatsneemt. Het rustige interieur, door het ontbreken van bijvoorbeeld zichtbare luchtroosters en de lichte kleuren, maken het een ervaring die gerust senang genoemd mag worden. NOMI, de ‘persoonlijke assistent’ van NIO begroet je
vrolijk wanneer je in- en uitstapt en voorziet je, wanneer gewenst, bijvoorbeeld van het weerbericht, maar je kan NOMI ook vragen om de stoelmassagefunctie in te schakelen, superhandig dus. Het panoramische dak zorgt ervoor dat je bijna vergeet dat je in een auto zit. Dit is trouwens niet anders dan bij de andere modellen van de Chinese fabrikant; alle modellen zijn voorzien van deze hoge kwaliteit interieurafwerking en het glazen dak is ook standaard. Het bereik is, net als bij de eerder door
ons geteste EL7, zeer indrukwekkend te noemen. Met de 100 kWh-accu is ditvolgens WLTP - 580 km. In de praktijk kwam dit bij ons neer op iets minder dan 500 km aan daadwerkelijke actieradius. Meer dan (ruim) genoeg dus voor de rit van het swap-station in Maastricht naar Epernay, en laden of swappen onderweg was niet meer nodig.
Oké, maar goed, er zijn meer fabrikanten met een indrukwekkende actieradius,
toch? Absoluut. En daarom gaat NIO nog wat verder om de gebruikerservaring tot een nog hoger niveau te tillen. Soft close portieren, verwarmde en geventileerde stoelen met massagefunctie voor alle zitplekken en gevleugelde hoofdsteunen zijn opties waar je bij veel fabrikanten een forse meerprijs voor betaalt. Dit begint wel een beetje op een verkooppraatje te lijken… Maarja, als een relatief nieuwe speler op de markt zoveel goed doet, kan ik niet anders dan er met lof over schrijven.
De foto’s van de auto spreken eigenlijk voor zich en wanneer je de auto van dichtbij bekijkt, zie je hoe goed deze is afgewerkt. We worden niet betaald om deze reviews te schrijven; NIO ziet ons verhaal niet voordat wij het publiceren, dus alle ervaringen zijn oprecht en ik ben dan ook van mening dat NIO echt een plek verdient op de Europese automarkt. Want met een budget waarmee je bij veel andere fabrikanten een instapmodel aanschaft, krijg je bij NIO echt veel waar voor je geld en een auto die helemaal volgeladen is met luxe extra’s. Zien is geloven zeggen ze toch: nou, zeker een keer de moeite waard om te gaan kijken! Dennis de Groot
Dan iets heel anders: de Citroën C5 Aircross Plug-in Hybrid. Hadden we het zojuist nog over het rijden met een Chinese auto naar Frankrijk, zitten we nu in een bolide van Franse makelij. Wat maakt de C5 Aircross dan de juiste keuze voor een roadtrip?
Waar we al meteen heel duidelijk over kunnen zijn: ondanks dat Europa steeds verder doorontwikkelt in het bieden van laadoplossingen, is het in een hoop landen nog zeker niet de standaard. We namen de C5 Aircross mee naar Italië en heel eerlijk: hier voert brandstof toch nog wel echt de boventoon.
De C5 Aircross, verkrijgbaar in twee uitvoeringen: de reguliere brandstofversie en de plug-in hybride editie. Deze laatste hebben wij meegekregen voor de tocht van ruim 1.400 kilometer naar Furlo in Italië. 1.400 kilometer, dan moet je met een gemiddelde elektrische auto toch zeker zo’n zes tot acht keer in de rij bij laadstations aansluiten. Met de C5 hoeft dit in principe niet, maar wat we wel meteen merkten is dat het verbruik van de auto niet is wat er geadverteerd wordt, wanneer je niet hybride rijdt. Dan is hij zelfs niet heel erg zuinig te noemen. En in het gebied waar wij met de C5 naar afreisden, waren de laadpalen ver te zoeken. Niet ideaal dus. Geen probleem natuurlijk wanneer je de auto gewoon in Nederland zou gebruiken, maar op de wat meer afgelegen plekken in Zuid-Europa wordt het zeker uitdagend.
De C5 Aircross heeft in deze uitvoering een flinke facelift gehad en is er wat mij betreft echt veel stoerder en volwassener uit gaan zien. Het Citroën-logo loopt nu naadloos over in de ‘grill’ en geeft de auto een brede glimlach. Ook heeft de auto wat minder ronde vormen gekregen dan zijn voorganger, wat hem ineens een serieuze look geeft. Eerlijk: de vorige editie had ik niet snel gekozen, maar met de nieuwe vormgeving is het voor veel mensen het overwegen waard geworden.
Maar uiterlijk is maar een klein aspect van het geheel. Citroën hecht veel waarde aan veiligheid en de C5 Aircross is dan ook met alle veiligheidsvoorzieningen uitgerust. Uiteraard adaptivecruise control, lane departure warning en lane keeping assist, maar ook opties als rear cross traffic alert, waardoor je een extra paar ogen hebt bij het manoeuvreren bij parkeren. Ook is de C5 Aircross uitgerust met een heus 360o graden-camerasysteem, waardoor je in één oogopslag volledig zicht hebt op de omgeving rondom de auto, zodat je ook in kleine ruimtes zeker kan zijn van je bewegingen. En dit is een aantal keren goed van pas gekomen, want de kleinere dorpjes in Italië zijn nou eenmaal niet
gebouwd om er met moderne, grote auto’s doorheen te rijden. Al met al een meer dan comfortabele en veilige ervaring in deze Franse familieauto. Terugkomend op dat familiegedeelte: hoewel de auto zeer ruim is en de achterbank versteld kan worden,
is er achterin niet heel veel ruimte voor een kinderstoel. Daarvoor is net wat extra ruimte nodig die je niet zomaar creëert in de Citroën C5 Aircross. Voor mensen met kinderen naar mijn idee toch wel een minpunt.
De C5 Aircross komt, zoals eerder genoemd, in twee uitvoeringen: de benzine-versie en de plug-in hybride versie. We raden bij deze auto aan om voor de hybride versie te gaan, zeker gezien het verschil in verbruik. De vanafprijs van de benzine-uitvoering is €39.070,-, terwijl de plug-in hybride versie de showroom verlaat vanaf €40.390,-. Wat ons betreft een nobrainer.
De C5 Aircross heeft een fantastische metamorfose doorgemaakt, waardoor hij wat ons betreft een veel groter publiek zal aanspreken. De keuze in motoren maakt deze doelgroep nog groter. Qua ruimte zit het ook zeker goed, echter zal het met een gezin met kleine kinderen puzzelen worden als er ook nog veel bagage mee moet. De prestaties van de C5 Aircross zijn meer dan prima, met een fijn infotainmentsysteem. Deze werkt zeer infinitief en ook de fysieke knoppen zullen veel mensen aanspreken. Kortom een geslaagde update van de Franse fabrikant. Dennis de Groot
Het Sea Containers Hotel aan de iconische South Bank van de Theems in Londen biedt een verfijnde mix van luxe en modern design. Gelegen in een voormalig zeecontainergebouw, straalt het hotel een nautisch thema uit dat subtiel verweven is in de inrichting, zonder overdreven aanwezig te zijn.
DOOR TIJN KRAMER
Bij binnenkomst in de ruime lobby van het Sea Containers Hotel valt direct het moderne, maar toch uitnodigende interieur op. De maritieme invloeden, zoals de koperen details en vloeiende lijnen die aan scheepsontwerpen doen denken, voegen een uniek karakter toe aan de algehele sfeer. De service is professioneel en vriendelijk, met een snelle incheckprocedure die zorgt voor een soepele start van je verblijf.
De kamers zijn stijlvol en minimalistisch ingericht, met grote ramen die een adembenemend uitzicht bieden op de rivier de Theems of het bruisende stadsleven van Londen. Comfort is hier duidelijk een prioriteit: het bed is van hoge kwaliteit, en de kamer is uitgerust met moderne voorzieningen, zoals een regendouche, een ruime werkplek, en een smart-tv. Het nautische thema wordt in de kamer subtiel voortgezet, met accenten die aan scheepshutten doen denken, maar zonder in clichés te vervallen.
Een van de grote troeven van het Sea Containers Hotel is de Lyaness-bar, een stijlvolle cocktailbar aan de rivier met een spectaculair uitzicht op de skyline van Londen. De bar, onder leiding van de internationaal bekroonde mixologist Ryan Chetiyawardana (Mr. Lyan), biedt een innovatief en creatief drankmenu dat bezoekers zeker zal verrassen.
De cocktails zijn niet alleen heerlijk, maar worden ook op een kunstzinnige manier gepresenteerd, wat de ervaring compleet maakt.
Het hotel beschikt ook over een uitstekend restaurant, het Sea Containers Restaurant, dat gerechten biedt geïnspireerd door de keuken van het Amerikaanse oosten en de Britse tradities, met een focus op lokale ingrediënten en seizoensgebonden gerechten. Of je nu kiest voor ontbijt, lunch of diner, het restaurant biedt een stijlvolle eetervaring met prachtig uitzicht over de Theems.
Voor ontspanning is er een moderne spa beschikbaar, die een reeks behandelingen aanbiedt, evenals een goed uitgeruste fitnessruimte voor wie tijdens zijn verblijf actief wil blijven.
De ligging van het Sea Containers Hotel aan de South Bank is ideaal voor zowel toeristen als zakenreizigers. De South Bank is een van de meest culturele en levendige delen van Londen, met tal van attracties op loopafstand.
• Tate Modern: Slechts enkele minuten lopen van het hotel bevindt zich dit wereldberoemde museum voor moderne kunst. Hier kun je genieten van indrukwekkende collecties en tijdelijke tentoonstellingen van toonaangevende kunstenaars.
• Shakespeare’s Globe Theatre: Voor theaterliefhebbers is dit een niet te missen locatie. Het is een reconstructie van het oorspronkelijke theater waar veel van Shakespeare’s stukken werden opgevoerd. Het biedt zowel rondleidingen als avondvoorstellingen.
• The London Eye: Het hotel ligt op loopafstand van het iconische reuzenrad, dat een adembenemend uitzicht biedt over de stad. Een rit in de London Eye is vooral bij zonsondergang een spectaculaire ervaring.
• Southbank Centre: Dit is het grootste culturele complex van het Verenigd Koninkrijk, met een aanbod
van muziek, theater, dans en literatuur. Het is een geweldige plek om overdag of ’s avonds een voorstelling te bezoeken.
• Borough Market: Een korte wandeling naar het zuiden brengt je naar een van de bekendste markten van Londen, waar je kunt genieten van culinaire hoogstandjes, verse producten en streetfood van over de hele wereld.
Voor wie verder wil verkennen, biedt de nabijheid van de metrostations Blackfriars en Southwark snelle toegang tot de rest van de stad, waardoor je in een mum van tijd bij andere bezienswaardigheden bent, zoals de Tower of London of Covent Garden.
Het Sea Containers Hotel biedt een luxueus en comfortabel verblijf in een van de meest dynamische wijken van Londen. Het hotel combineert een stijlvol nautisch ontwerp met uitstekende voorzieningen en een adembenemend uitzicht op de Theems. De nabijheid van culturele hoogtepunten en iconische bezienswaardigheden maakt dit hotel een uitstekende keuze voor wie zowel ontspanning als avontuur zoekt in de Britse hoofdstad.
Het Four Seasons Hotel London at Ten Trinity Square biedt een ongeëvenaarde ervaring van luxe en verfijning in het hart van Londen. Gelegen in een prachtig gerestaureerd historisch gebouw met uitzicht op de Tower of London en de Theems, combineert het hotel architectonische grandeur met moderne voorzieningen en uitmuntende service.
Bij aankomst valt direct de imposante gevel van het gebouw op. Het voormalige hoofdkwartier van de Port of London Authority straalt een gevoel van grandeur uit, met zijn klassieke zuilen en indrukwekkende entree. De lobby is stijlvol en uitnodigend, met elegant meubilair en kunstwerken die de klassieke sfeer aanvullen. De ontvangst door het personeel is uitermate hartelijk en professioneel, met een gevoel van persoonlijke aandacht dat direct opvalt.
De kamers en suites zijn ruim en luxueus ingericht, met een tijdloze esthetiek die klassieke elegantie combineert met moderne details. De bedden zijn uitzonderlijk comfortabel, en de grote marmeren badkamers zijn voorzien van dubbele wastafels, regendouches en diepe badkuipen, perfect voor ontspanning na een dag in de stad. De kamers bieden vaak indrukwekkende uitzichten, variërend van de iconische Tower of London tot de skyline van de stad.
Het hotel beschikt over een luxe spa die een scala aan behandelingen biedt, waaronder traditionele massages, gezichtsbehandelingen en unieke wellnessrituelen. De rustige ambiance, gecombineerd met een overdekt zwembad en sauna, zorgt ervoor dat je volledig kunt ontspannen na een drukke dag in de stad. Ook is er een moderne fitnessruimte die goed is uitgerust met de nieuwste apparatuur.
MEI UME - HET AZIATISCHE RESTAURANT Een hoogtepunt van het verblijf is zonder twijfel het Aziatische restaurant Mei Ume, dat verfijnde Chinese en Japanse gerechten serveert in een chique en moderne setting. De naam ‘Mei Ume’ verwijst naar de Chinese en Japanse woorden voor pruimenbloesem, een symbool van gratie en doorzettingsvermogen, en dat thema komt terug in zowel de presentatie van de gerechten als de verfijnde sfeer van het restaurant.
Het menu biedt een voortreffelijke selectie van klassieke Chinese en Japanse gerechten, bereid met de beste ingrediënten en verfijnde technieken. Aanraders zijn de Peking Duck, die perfect krokant is bereid en op traditionele wijze wordt geserveerd. Een ervaring die meer dan de moeite waard is, zelfs als je hier niet slaapt! Ook heerlijk: de Sashimi, die vers en prachtig gepresenteerd is. De Dim Sum-gerechten zijn eveneens van uitzonderlijke kwaliteit, met subtiele smaken en delicate texturen.
De service in Mei Ume is uitstekend: attent, maar discreet, met personeel dat uitgebreide kennis heeft van het menu en de perfect passende aanbevelingen doet, zowel voor de gerechten als voor de bijpassende wijnen of sake. De ambiance is elegant en intiem, wat het restaurant een ideale plek maakt voor zowel zakelijke diners als romantische avonden.
De ligging van het Four Seasons Hotel aan Ten Trinity Square is een van de grootste troeven van het hotel. Het bevindt zich op een steenworp afstand van enkele van de belangrijkste historische en culturele bezienswaardigheden van Londen.
• Tower of London: Dit iconische kasteel, dat ooit dienst deed als koninklijk paleis, gevangenis en schatkamer, ligt letterlijk om de hoek van het hotel. Een bezoek aan de Tower en het bewonderen van de kroonjuwelen is een absolute must.
• Tower Bridge: Op korte wandelafstand van het hotel ligt de beroemde Tower Bridge, een van de meest gefotografeerde bezienswaardigheden in Londen. De wandeling over de brug biedt schitterende uitzichten over de Theems en de stad.
• St. Katharine Docks: Voor wie van een rustigere sfeer houdt, biedt St. Katharine Docks een charmante omgeving met cafés, restaurants en jachten die aanmeren in deze rustige haven naast de Tower of London.
• Bank en City of London: Het financiële hart van Londen, de City of London, ligt op loopafstand. Dit gebied is niet alleen het centrum van de financiële wereld, maar herbergt ook tal van historische gebouwen en musea, zoals het Museum of London en de Guildhall Art Gallery.
• Leadenhall Market: Een korte wandeling brengt je naar Leadenhall Market, een van de oudste markten van Londen met prachtige Victoriaanse architectuur. Hier kun je winkelen of genieten van een drankje in een van de charmante cafés.
Het Four Seasons Hotel London at Ten Trinity Square biedt een luxueuze en verfijnde ervaring in een historisch kader. Met zijn elegante kamers, eersteklas service en de uitstekende eetervaring bij Mei Ume, is dit hotel een perfecte keuze voor zowel toeristen als zakenreizigers die het allerbeste van Londen willen ervaren.
Dat weten we al vele jaren, maar het wordt nog wel eens vergeten. Het hebben van vermogen is belangrijk, maar het hebben van liquide middelen nog veel belangrijker. Je gaat immers failliet wanneer je geen middelen meer hebt om de schulden te voldoen en niet wanneer je een slechte vermogenspositie hebt, al kan dat natuurlijk wel met elkaar samenhangen.
Kredietverzekeraar Allianz heeft haar jaarlijkse wereldwijde risicoanalyse van 70 landen en 18 sectoren weer gepubliceerd en het resultaat is niet best voor Nederland. In 13 van de 18 sectoren is er een verhoogd risico op wanbetaling. Het ‘goede nieuws’ is dat dit vorig jaar voor 14 sectoren gold. En: de situatie is slechter dan vóór de coronaperiode.
Wanneer een bedrijf krap in de liquide middelen zit, is het later betalen van de rekeningen een uitkomst. Dat is onplezierig voor degenen die de rekeningen hebben verstuurd. Hoe kun je je nu wapenen tegen wanbetaling?
Vraag gewoon waarom de nieuwe klant wil overstappen van de huidige leverancier.
Onderzoek bij een nieuwe klant de kredietwaardigheid. Dat kun je doen door informatie over de nieuwe klant op het internet te vergaren en de gepubliceerde jaarrekening bij de Kamer van Koophandel op te vragen. Herhaal deze actie overigens ieder jaar. Wanneer je eigen organisatie deze werkzaamheden niet kan uitvoeren, neem dan een gespecialiseerd bedrijf in de arm. En ja, dat kost geld, maar het niet ontvangen van betalingen kost over het algemeen veel meer geld.
Wanneer de screening heeft geleid tot het besluit te gaan leveren aan de nieuwe klant, zorg er dan
voor dat er heldere afspraken worden gemaakt. Duidelijke contracten, ook met betrekking tot de betalingsvoorwaarden, en stel hoge sancties bij het niet op tijd betalen van de rekeningen. Zo loop je enkel ‘het risico’ dat bij liquiditeitskrapte, jij de eerste bent die wel betaald wordt. Laat ook een gespecialiseerd advocaat ernaar kijken. En ja, dat kost geld, maar het niet ontvangen van betalingen kost over het algemeen veel meer.
Stuur tijdig de rekeningen en zorg ervoor dat die correct zijn zodat er geen verwarring kan ontstaan. Wanneer er vragen over een rekening komen, handel die dan snel af. Wanneer dat ‘vage vragen’ zijn, is dat vaak een voorbode van het niet op tijd betalen van de rekening. Het tijdrekken is dan begonnen. Stuur direct een aanmaning zodra de betalingstermijn is verlopen, en bel, wanneer de rekening dan nog niet is betaald, dan de klant met de vraag waarom er niet betaald is. Persoonlijk contact is veel beter dan het oeverloos sturen van aanmaningen of iets dergelijks.
Wordt er vervolgens nog steeds niet betaald; stel dan de klant in gebreke en overweeg om niet meer te presteren voor die klant. Dat kan impliceren dat je de klant kwijtraakt, maar beter geen klant dan een niet-betalende klant.
Verzekeren van vorderingen dan wel factoring kan ook een uitkomst zijn. Vorenstaande wordt dan (gedeeltelijk) uitgevoerd door een professionele partij.
Hou in gedachten: een niet-betalende klant is als een onzichtbare gast op een feest. Ze nemen deel aan de ervaring, genieten van alles wat wordt aangeboden, maar verdwijnen stilletjes zonder ooit bij te dragen aan de rekening.
Experience an extraordinary journey with our promise of care
ENTERTAINMENT AAN BOORD
Of u nu voor zaken of voor plezier reist, kom aan boord volledig tot rust en geniet van een groot aanbod aan entertainment opties via KrisWorld.
Geniet van een stoel die omgezet kan worden in een full-flat bed. Bovendien heeft u altijd directe toegang tot het gangpad met onze 1-2-1 stoelconfiguratie.
BEKROONDE SERVICE
Beleef een restaurant ervaring aan boord van onze vluchten met maaltijden uit het exclusieve Book the Cook menu en ontdek onze bekroonde service.
Reist u voor uw onderneming naar het buitenland? Of gaan uw collega’s regelmatig op zakenreis?
Voor elke zakenreis met KLM of partners ontvangt u blue credits. Deze blue credits kunt u gebruiken voor onder meer gratis vliegtickets of upgrades. Deelname is kosteloos.
Kijk voor alle voordelen op bluebiz.com