Ogrodzenia gabionowe

Tekst: Paweł Ilczuk

Nowoczesne ogrodzenia wykonane z mocnej siatki i kamienia naturalnego stają się coraz częstszym elementem polskiego krajobrazu. Moda na ogradzanie domów stalą i fragmentami skał przywędrowała do nas z Zachodu, zachwycając po drodze swoim stylem i walorami praktycznymi. Dobrze wykonany mur gabionowy może też przetrwać więcej i dłużej niż jakikolwiek inny rodzaj ogrodzenia.

Słowo „gabion” pochodzi z języka włoskiego i oznacza dużą klatkę lub kosz szańcowy. Gabiony są od stuleci wykorzystywane w wielu dziedzinach budownictwa i architektury, a nawet w czasie działań wojennych. Wypełnione kamieniami kosze aż do dziś są wykorzystywane do wzmacniania osuwających się zboczy, a nawet budowy umocnień odpornych na ostrzał na liniach frontu – to chyba najlepsza rekomendacja dla ich wytrzymałości.

CO NAM DAJE OGRODZENIE GABIONOWE? Grube ogrodzenie wypełnione kamieniem ma szereg solidnych zalet. Przede wszystkim świetnie izoluje naszą posesję od otoczenia – nie tylko chroniąc domowników przed wzrokiem przechodniów i sąsiadów, ale także znacząco zmniejszając hałas z otoczenia. Jeśli mieszkamy przy ruchliwej ulicy lub torach kolejowych, ogrodzenie gabionowe jest zdecydowanie najlepszym wyborem. Jego kamienne wypełnienie skutecznie rozprasza i odbija dźwięki. Efekt będzie tym lepszy, im wyższe i grubsze będzie nasze ogrodzenie. Te dwa parametry są oczywiście zmienne. Będzie od nich zależeć również koszt gabionów, ilość materiału potrzebnego do ich wypełnienia oraz nasze bezpieczeństwo. Większe ogrodzenie będzie trudniejsze do sforsowania nie tylko dla intruzów, ale także… samochodów. Gabiony są w stanie skutecznie zatrzymać rozpędzone auto, które wypadło z drogi na ostrym łuku.

Ostatnią, ale nie mniej ważną zaletą ogrodzeń gabionowych, są oczywiście ich walory estetyczne. Na rynku jest wiele kształtów i kolorów siatek, a ponadto możemy użyć w nich różnych rodzajów wypełnień, takich jak granit, piaskowiec, czy dolomity. Wewnątrz koszy może się znaleźć w zasadzie każdy rodzaj kamienia lub nawet kilka jednocześnie. Ciekawym materiałem do wypełniania gabionów jest też szkło. Szklane bryły mogą mieć w zasadzie dowolny kolor i kształt, a ponadto mogą zostać podświetlone diodami LED. Nie musimy oczywiście wykonywać całego ogrodzenia z jednego rodzaju materiału. Popularne jest także łączenie gabionów z konwencjonalnymi typami ogrodzeń, np. poprzez wykorzystanie kamiennych słupów, uzupełnionych panelami z drewna lub metalu. Tego rodzaju połączenia są często nazywane gabionetami. Możemy także wypełnić kamieniami tylko wybrane moduły ogrodzenia, pozostawiając między nimi fragmenty wykonane z samej siatki.

Nawet jeśli każdy z naszych sąsiadów postanowi zainwestować w tego rodzaju ogrodzenie, prawdopodobnie na całym osiedlu nie znajdziemy dwóch dokładnie takich samych konstrukcji. Dużą zasługę ma tutaj po prostu natura. Kamienie naturalne sprawiają, że każdy gabion będzie niepowtarzalny, a elastyczność w doborze form i barw jest w zasadzie ograniczona tylko naszą pomysłowością.

ZACZNIJMY OD PROJEKTU Projekt gabionowego ogrodzenia zaczynamy oczywiście od wyliczenia jego wymiarów. Pozwoli to dobrać rozmiar potrzebnych koszy i odległość pomiędzy słupkami ze stali lub betonu, które utrzymają kosze. Znaczenie ma także wybór grubości ogrodzenia. Grubsze ogrodzenie będzie cięższe, a więc i bardziej narażone na deformację pod własnym ciężarem. Będzie również wymagało większej ilości materiałów do jego wypełnienia oraz szerszych fundamentów.

ŁATWO I ESTETYCZNIE Pierwszym etapem budowy ogrodzenia gabionowego jest wyrównanie i oczyszczenie terenu, a następnie wykopanie i wylanie betonem fundamentów. Głębokość wykopu powinna wynosić około 30 cm na całej długości ogrodzenia oraz minimum 90 cm w miejscach, gdzie będą stały słupy. Po wyschnięciu betonu na słupach montuje się wykonane z drutu siatki. Są one zawieszone na metalowych hakach lub skręcanych zaczepach i połączone z kolejnymi panelami na całej długości ogrodzenia. Warto dodatkowo spiąć ze sobą przeciwległe siatki wzmocnieniami. Są one wykonane z grubego, ocynkowanego drutu, który zapobiegnie deformacji ścian muru pod naporem ciężkiego wypełnienia. Długość tych wzmocnień musi być oczywiście dopasowana do grubości ogrodzenia.

Kiedy mamy już przed sobą gotową, pustą klatkę, musimy zapełnić ją kamiennym tłuczniem, otoczakami lub blokami o bardziej foremnym kształcie. Jedyna zasada odnośnie doboru wypełnienia dotyczy rozmiaru kamieni – zbyt małe będą wypadać przez otwory w klatkach, które są znacznie większe niż w tradycyjnej siatce ogrodzeniowej. Napełnianie koszy gabionowych powinno się odbywać możliwie powoli i równomiernie, aby uniknąć wygięcia metalowej konstrukcji. Kamienie uderzające w siatkę z dużą siłą mogą też spowodować uszkodzenie ich powłoki ochronnej, które wkrótce pokryje się rdzą. Kiedy kosze są już wypełnione w całości, pozostaje ostatni krok – kosz przykrywa się i zabezpiecza od góry jeszcze jednym fragmentem siatki, o szerokości dopasowanej do ogrodzenia. Podobnie jak pozostałe części klatki, należy przytwierdzić je za pomocą drutu lub specjalnych złączek.

Prawidłowa instalacja i efektowny wygląd to jednak tylko połowa sukcesu. Równie ważne jak solidny montaż są materiały, których użyjemy do budowy ogrodzenia. Materiały słabej jakości mogą sprawić, że już po kilku latach ogrodzenie będzie się nadawało tylko do rozbiórki.

TWARDE JAK KAMIEŃ I STAL Wybierając elementy, z których wykonuje się ogrodzenia gabionowe, musimy pamiętać o ich odpowiedniej trwałości. Niskiej jakości gabiony potrafią się deformować pod naporem ciężkiego wypełniacza. Stalowa siatka musi nie tylko utrzymać w miejscu kilka ton kamieni, ale też być odporna na korozję. Rdza na elementach metalowych nie tylko będzie źle wyglądać, ale także skróci trwałość całego ogrodzenia. Rdzawe zacieki mogą też przenieść się na powierzchnie kamieni, a to zdecydowanie zepsuje schludny efekt – chyba że surowe i pokryte rdzą wykończenie jest naszym celem. W takiej sytuacji powinniśmy zrezygnować z ocynkowanej i pokrytej farbą stali. Zapewne jednak większość inwestorów

będzie wolała trwałe i solidnie ocynkowane kosze. Jeśli nie podoba nam się ich srebrny kolor, możemy poszukać na rynku dodatkowo polakierowanych ogrodzeń lub nawet pomalować je samodzielnie.

ALTERNATYWNE FORMY GABIONÓW Kosze gabionowe mają wiele zastosowań. Jeśli po ukończeniu budowy ogrodzenia zostanie nam spora ilość wypełnienia, możemy wykorzystać je do budowy innych elementów ozdobnych w naszym ogrodzie. Mogą to być np. elementy zabudowy, takie jak wiata do przechowywania drewna lub kontenerów na śmieci, konstrukcje zewnętrzne skalniaków oraz miniaturowe skalniaki i donice wypełnione kamieniami, ziemią i roślinnością, a nawet ciekawe meble ogrodowe. Siatki tworzące gabiony są też świetnym miejscem dla wszelkiego rodzaju roślin pnących, które dodatkowo ożywią ich wygląd. Kosze gabionowe mogą przybrać naprawdę dowolne formy i zadania oraz są świetnym elementem przydomowego krajobrazu. ■