Barwy późnej jesieni

from Dom z Ogrodem Listopad 2020

Herbata – roślina z bogatą historią

Tekst: Andrzej Pawłowski Późna jesień, kojarzona zwykle z szarością, bezlistnymi drzewami i chłodami, oznacza początek zimowego snu roślin. Tegoroczny sezon wegetacyjny różni się zasadniczo od poprzednich – wysokie temperatury we wrześniu i październiku sprawiły, że wegetacja wielu roślin została przedłużona do końca października. Brak jesiennych przymrozków przyczynił się do tego, że nie ustała wegetacja gatunków wrażliwych na niskie temperatury. Przykładem niech będzie dalia, wyjątkowo wrażliwa na mróz.

Pogodowe anomalie zmieniają ustalony harmonogram prac w ogrodach: trzeba zatem dostosować wiele czynności do warunków panujących na zewnątrz. Najważniejszym zadaniem jest przygotowanie ogrodów do nadchodzącej zimy. Brak przymrozków w październiku i listopadzie sprawi, że wrażliwość roślin zostanie obniżona, a zbyt wczesne ich okrycie spowoduje procesy gnilne oraz rozwój chorób grzybowych. Dotyczy to szczególnie roślin z innych stref klimatycznych, a to właśnie one są głównymi składnikami ogrodów. Optymalnym rozwiązaniem będzie zatem przygotowanie materiałów i trwanie w gotowości do działania.

Nietypowa aura nie jest przeszkodą do wykonania innych niezbędnych prac związanych z uprawą roślin. Należy do nich wapnowanie. Dotyczy to zwłaszcza miejsc, gdzie uprawiane są warzywa. Drzewa i krzewy owocowe należy zasilić nawozami potasowymi i fosforowymi. Nawożenie azotowe wykonamy dopiero wiosną. Duża wilgotność gleby spowodowana niską temperaturą i krótkim dniem jest okazją do jesiennych siewów marchwi, pietruszki, kopru oraz kwiatów: smagliczki, nagietka, ostróżki jednorocznej. Pasjonaci drzew egzotycznych, do których należę, mogą sadzić do gruntu nasiona z twardymi okrywami: orzechy czarne, szare, mandżurskie, czy orzeszniki. Zimowa stratyfikacja ułatwi ich rozwój wiosną. Pielęgnacja rabat bylinowych polega na usuwaniu jednorocznych roślin, które zakończyły wegetację. Zimujących bylin i traw ozdobnych nie należy wycinać, ich usunięcie może bowiem doprowadzić do zimowej suszy i przemarzania gruntu. Duże okazy wielu roślin, zatrzymując pokrywę śnieżną, chronią je przed wymarzaniem i suszą. Trawniki o tej porze roku zapadają w zimowy letarg. W tym sezonie są ostoją intensywnej zieleni – ciepłe dni sprawiły, że sezon koszenia został znacznie przedłużony. Jesienne koszenie należy wykonać, jeżeli trawa jest wyższa niż 4 cm. Zbyt wysoka murawa może ulec procesom gnilnym, problemem stanie się też grabienie liści. Z kolei zbyt niska trawa narażona jest na przemarznięcie w razie nagłego spadku temperatury.

JESIENNE SADZENIE Ciepła pogoda w listopadzie jest okazją do jesiennego sadzenia drzew owocowych i niektórych ozdobnych. Zasadą jest, że gatunki rozpoczynające wcześnie wegetację sadzi się jesienią. Te o późnym rozwoju zaś – wiosną. Wiosenny rozwój drzew zależy od przetrwania zimy, dlatego sadzenie jest tak ważnym zabiegiem. Sadząc drzewa, należy zapewnić im dostęp do światła. Zbyt gęste nasadzenie spowoduje brak owocowania oraz choroby – zarówno drewna, jak i całej rośliny. Powrót do starych odmian oznacza zapewnienie drzewom

większej przestrzeni. Zabiegi związane z ochroną staną się coraz trudniejsze ze względu na duże rozmiary. Zapewnienie drzewom i krzewom iglastym dobrej kondycji w przyszłym sezonie wymaga wykonania prac umożliwiających im przetrwanie zimy. Wiele z tych roślin pochodzi z innych stref klimatycznych, dlatego nie osiąga rozmiarów takich, jak w warunkach naturalnych. Przykładem są sośnica japońska, araukaria, żywotniki – podobne warunki siedliskowe nie zapewniają roślinom optymalnych warunków do wzrostu. Jednym z głównych problemów jest brak wody w czasie zimy. Dotyczy to nie tylko roślin iglastych, ale też zimozielonych. Regularne uzupełnianie wody to podstawowe zadanie w zachowaniu wielu iglaków w dobrej kondycji. Sposobem na utrzymanie wilgotności gleby jest płytkie spulchnianie wokół pnia i ściółkowanie chroniące przed parowaniem. W czasie zimowych odwilży należy podlewać rośliny, szczególnie te przesadzane na jesieni oraz rosnące w pojemnikach, zarówno w szklarni, jak i w nieogrzewanych pomieszczeniach. Długa i ciepła tegoroczna jesień sprawiła, że ogrody i parki udekorowane są jeszcze jesiennymi kwiatami. Wiele rabat pokrytych jest barwnymi kwiatostanami chryzantem kojarzonych ze świętem 1 listopada. W ogrodach zakwitły oczary. Te dość duże krzewy o drobnych kwiatach, od żółci do czerwieni, kwitną od jesieni do pełni zimy, nawet przy kilkunastostopniowych mrozach. Posadzone przy oknach, stanowią barwne tło w zimowym krajobrazie. Rośliny zimujące w pomieszczeniach czekają na jesienne przymrozki. Krótki dzień i niższe temperatury ograniczyły ich metabolizm, co pomaga w procesie adaptacji do przetrwania zimowego snu. Ozdobą ogrodów i zieleńców są liczne jaskrawe owoce stanowiące pokarm ptaków zimujących w naszej strefie klimatycznej. Do wyjątkowo efektownych należą czerwone i żółte jagody ognika. Te zimozielone krzewy tworzące gęste skupiska są wyjątkowo dekoracyjne, zarówno na jesieni, jak i w zimie. Wymagają okryć w czasie mroźnych miesięcy, ale szybko regenerują uszkodzone pędy. Jesienne długie wieczory można wykorzystać do planowania prac w przyszłym sezonie. ■