WOKÓŁ DOMU
Pergola – najpopularniejszy element małej architektury ogrodowej Tekst: Małgorzata Trębicka-Żuk
Mała architektura ogrodowa to bardzo dobry sposób na dekorację i urozmaicenie przestrzeni okołodomowej. Jej elementy, takie jak oczka wodne, kaskady i skalniaki, coraz częściej wpisują się w otoczenia naszych domów i zyskują uznanie właścicieli ogrodów. Najczęściej wybieranym elementem małej architektury są pergole, które nie tylko zdobią posesję, ale spełniają także różne funkcje.
P
ergole mogą być wykonane z tworzywa sztucznego oraz metalu, jednak najpopularniejszym surowcem wykorzystywanym do tego celu jest drewno. Tak jak w przypadku mebli ogrodowych, drewno jest nie tylko estetyczne, ale także plastyczne i łatwe w obróbce. Dzięki temu drewniana pergola może być w pełni spersonalizowana, wykonana według własnego projektu i potrzeb. Z drugiej jednak strony drewno jako materiał stosowany w architekturze ogrodowej wymaga pielęgnacji i konserwacji, znacznie większej niż choćby tworzywo sztuczne oraz metal. Bez względu jednak na to, jaką pergolę (z jakiego materiału) wybierzemy, może ona odgrywać nie tylko rolę ozdoby.
CZYM JEST PERGOLA? Zanim przedstawię funkcje i zastosowanie pergoli, na początek trzeba uściślić, czym jest ten element małej ogrodowej architektury. Pergola to nic innego jak zazwyczaj ażurowa konstrukcja złożona z dwóch słupów lub ścianek ustawionych w dwóch szeregach i połączonych zadaszeniem. Kilka pergoli ustawionych obok siebie może tworzyć szpaler. Najczęściej jednak ustawiana jest na wejściu do ogrodu, zdobiąc np. okolice furtki. Bez względu jednak na to, gdzie jest ustawiona, nadaje naszej posesji charakter i niepowtarzalność. Może także
72
CZERWIEC 2020
optycznie dzielić nasz ogród na strefy, np. wypoczynku, rekreacji czy też warzywnika. Pergola bardzo często bywa mylona z innymi podobnymi elementami małej architektury, takimi jak: trejaże czy też kraty, które mogą być elementem pergoli. Warto wiedzieć, że trejaż to jeden rząd słupów lub krat połączonych belką lub daszkiem, natomiast krata to rama wypełniona kratownicą, która może stanowić samodzielną konstrukcję lub element altany, pergoli bądź wspomnianego trejażu.
PODPORA DLA PNĄCZY Podstawową funkcją, jaką pełni pergola w naszym ogrodzie, jest bycie podporą dla pnączy takich jak róże, winorośla, bluszcze, cytryniec chiński czy też rośliny z rodziny powojów. Bardzo ważne jest w tej kwestii dobranie wytrzymałości naszej konstrukcji do rośliny, którą pergola będzie obsadzona. Niektóre gatunki pnączy, np. dławisz i rdest, są roślinami silnie rosnącymi i dość ciężkimi, w związku z czym podpory powinny być bardzo stabilne, a niekiedy nawet umocowane na fundamentach oraz wykonane z odpornego materiału, np. drewna lub grubszego metalu. Natomiast w przypadku pnączy lekkich, jak groszek czy nasturcja, z powodzeniem wystarczy nam pergola plastikowa, nawet w postaci wolnostojącej.
