Geniusz mężczyzny i geniusz kobiety

JAKO TALENTY

TALENTY SĄ CZŁOWIEKOWI DANE I JEDNOCZEŚNIE ZADANE PRZEZ STWÓRCĘ. OSOBA ZMIERZAJĄCA W KIERUNKU SWOJEGO SPEŁNIENIA NIEUSTANNIE DĄŻY DO OSIĄGNIĘCIA ROZWOJU POPRZEZ WŁAŚCIWY SWOJEJ NATURZE (ROZUMNY I WOLNY) SPOSÓB DZIAŁANIA. TO DĄŻENIE WYMAGA CIĄGŁEGO POZNAWANIA SIEBIE I INNYCH, ALE TEŻ PRZYJMOWANIA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA OTRZYMANE OD STWÓRCY ZDOLNOŚCI, MIĘDZY INNYMI ZA PŁEĆ I POWOŁANIE.

Dorota Kumorek: Ciało, płeć i płodność są talentami. Chociaż człowiek jest nimi obdarzony, podstawowe powołanie ludzkiego życia nie musi się wiązać ze spełnieniem własnej płci biologicznej. Wchodzenie w role rodzicielskie (biologicznego ojca i biologicznej matki) właściwe dla swojej płci nie jest jedynym warunkiem osobowego spełnienia, o czym świadczą przykłady milionów szczęśliwych kobiet i mężczyzn, którzy realizują macierzyństwo i ojcostwo poza wspólnotą rodzinną, na poziomie duchowym i psycho-emocjonalnym. W każdym razie fakt, że jesteśmy kobietami i mężczyznami, to nie przypadek, co też z pewnością zobowiązuje.

Wojciech Olejnik: To oczywisty fakt. Historia i współczesność zna dzieje osób, które, nie wchodząc w rolę biologicznego ojca czy matki, doskonale spełniały swe posłannictwo do macierzyństwa i ojcostwa na sposób duchowy. Najbardziej znanym przykładem idei duchowego ojcostwa był chociażby papież Jan Paweł II, postrzegany przez wiele milionów ludzi jako niezawodny autorytet, wyznacznik życiowych postaw. Duchowe ojcostwo, wynikające z prawdziwej świętości, decydowało o autorytecie innego znanego Polaka. Prymas Tysiąclecia, kardynał Stefan Wyszyński bardzo często zwracał się do wiernych w ojcowski, czuły i przekonujący sposób. Idea duchowego ojcostwa przenikała działalność księcia Adama Stefana Sapiehy, o którego niezłomnej, a jednocześnie miłosiernej postawie, szczególnie podczas pierwszej i drugiej wojny światowej, do dziś krążą legendy. Nie można też zapomnieć o ideale świeckiego ojcostwa duchowego. W tym szczególnym aspekcie przypomnijmy postać skromnego krakowskiego krawca Jana Tyranowskiego, który – jako przedstawiciel laikatu – miał silny wpływ na rozwój powołania młodego Karola Wojtyły. Również pośród kobiet ideał duchowej matki, kształtowany na podobieństwo Maryi, znalazł wiele naśladowczyń. To istotne odniesienie było nierozłączną cechą tak wybitnych niewiast chrześcijańskiego świata jak choćby Matka Urszula Ledóchowska czy Matka Teresa z Kalkuty. Duchowe macierzyństwo towarzyszyło pracy bł. Hanny Chrzanowskiej (znanej krakowskiej pielęgniarki, twórczyni domowej opieki nad chorym) czy świeckiej lekarki-misjonarki, doktor Wandy Błeńskiej. Powyższe przykłady dotyczą osób żyjących w ostatnich dziesięcioleciach. Jednakże ideał duchowego ojcostwa i macierzyństwa jest mocno, nie‐rozdzielnie i od wieków związany z historią Kościoła. Trudno sobie bez niego wyobrazić międzypokoleniowy przekaz wartości chrześcijańskich.

D.K.: W swojej refleksji nad kobietą św. Jan Paweł II nieraz mówił o „geniuszu kobiecym” jako zadaniu, do którego kobieta całe życie dorasta i który stanowi element programu tzw. „nowego feminizmu”; feminizmu w rozumieniu chrześcijańskiego działania na rzecz dookreślenia tajemnicy kobiety i jej wkładu we wspólnotę społeczną, polityczną i kulturową. Papież w liście do kobiet Mulieris Dignitatem mówi o „geniuszu kobiecym” jako uosobieniu przez kobietę takich boskich cech jak m.in.: piękno, skromność, miłość, delikatność, wyrażających się w podejściu do siebie samej i do drugich. Nawiązując do talentów kobiety, trzeba jednocześnie brać pod uwagę mężczyznę, który ma identyczną godność i prawa jako osoba. Jak to jest z „męskim geniuszem”?

W.O.: Mamy teraz kryzys ojcostwa. Wielu mężczyzn gubi znaczenie swej misji w natłoku obowiązków, braku fizycznej i duchowej obecności, ucieczce od problemów, niekiedy skraj‐nym materializmie czy doczesnym robieniu kariery, dlatego tym bardziej należy przypominać rolę i wagę ojcostwa w wielu wymiarach. Życiową inspiracją stanowiącą szczególne odbicie nieskończonego wzoru świętości jest postać św. Józefa. Jego geniusz nie polega na tym, że pozostawił po sobie uczone teologiczne traktaty. Św. Józef pomimo niełatwej sytuacji przyjął na siebie odpowiedzialną rolę opiekuna, obrońcy oraz żywiciela Świętej Rodziny. Geniusz męski potrzebny jest dzisiaj światu zarówno w wymiarze życia rodzinnego, jak i duchowego. Zadaniem męża i ojca jest bycie zwiastunem Boga dla innych przez ukazywanie miłosiernej troski Stwórcy i osobiste świadczenie o duchowym świecie wartości. Rola ojca polega na kształtowaniu osobowości, uwrażliwianiu sumienia, nauce uczciwości, odpowiedzialności, otwieraniu na świat. Nie da się tego wykonać inaczej jak tylko przez własną, praktycznie realizowaną codziennie postawę.

D.K.: Dla katolika rzymskiego Jezus Chrystus i Maryja Niepokalana bezsprzecznie stanowią ideały związane z postawami i powołaniem. Jezus jako człowiek-mężczyzna (Nowy Adam) reprezentuje ofiarność mężczyzny aż po krzyż, hojność, autorytet, pracowitość, zaś Maryja (Nowa Ewa) –niezwykła kobieta, dziewica-matka, człowiek bez grzechu pierworodnego to uosobienie takich cnót jak cierpliwość, wytrwałość, roztropność, oddanie (mądra uległość!), pokora. Prawdopodobnie tacy mężczyźni i kobiety jak Chrystus i Niepokalana nie istnieją na ziemi, ale dążąc do ideału, możemy w jakiejś części go osiągnąć.