Tuurlijk Duitsland by Typeline Verlagsvertretung GmbH & Co.KG

DsR12_NL2_U1_Titel_end_• 26.07.12 15:48 Seite 1

september 2012

FAMILIEVAKANTIES Nedersaksen | phæno Bremerhaven | Borkum

CULTURELE TOUR Aken | Ruhrgebied dOCUMENTA (13) | Berlijn

SPECIAAL: ZWARTE WOUD Idyllisch gebied voor levensgenieters

VAKANTIEREGIO’S Baden-Württemberg www.destination-duitsland.nl

DsR12_NL2_02-03_Anzeige_Inhalt_• 26.07.12 10:23 Seite 2

Met zijn tweeën, met vrienden of met het hele gezin

Bootvakantie op de

Pénichette

Trossen los en ahoi! Laat je droom uitkomen en wees je eigen kapitein.

Zonder vaarbewijs*

3 vertrekhavens in Duitsland – Fürstenberg, Ketzin (bij Berlijn) en Untergöhren / Land Fleesensee. Boten in heel Europa: Duitsland – Frankrijk - Nederland - Ierland - Italië - Polen. Compleet uitgeruste boten voor 2 tot 12 personen.

* behalve vanaf/naar Ketzin

www.locaboat.com

INHOUD

DsR12_NL2_02-03_Anzeige_Inhalt_• 27.07.12 09:49 Seite 3

P 21 Zwarte Woud

Steden Duitse steden: een kleurige mengeling van levenslust en culturele veelzijdigheid.

06 CULTURELE TOUR Een rondreis door Duitsland, die begint in het uiterste westen bij het drielandenpunt Duitsland-Nederland-België, en daarna verder voert door het Ruhrgebied, Paderborner Land, Noord-Hessen, Thüringen en Sachsen-Anhalt, tot aan Berlijn – en weer terug gaat via Hamburg, Bremen, Osnabrück en Münster.

07 LWL-INDUSTRIEMUSEUM Fashion-lights! Van ontwerp tot stof

08 AKEN Charmante Keizersstad bij het drielandenpunt

Familievakanties Spelen en plezier voor de kids, ontspannen en recreëren voor mamma en pappa, oma en opa.

16 NEDERSAKSEN Magisch aantrekkelijk voor kinderen!

17 PHÆNO WOLFSBURG Duitsland’s unieke Science Centrum

18 BREMERHAVEN Musea met kijk op de zee

19 BORKUM droom van een eiland onder weidse luchten

09 BEZOEK HET RUHRGEBIED Een bruisend vuur!

12 DDR MUSEUM Geschiedenis om aan te raken

COLOFON

P 16 Nedersaksen

P18 Bremerhaven

P14 Familievakantie

Vakantieregio’s Het zuiden van Duitsland is ideaal voor geslaagde actieve vakanties en culinaire heerlijkheden.

20 BADEN-WÜRTTEMBERG Actief in het zonnige zuiden

21 HET ZWARTE WOUD Idyllisch gebied voor levensgenieters

23 BREISACH eindeloos genieten

Tuurlijk Duitsland verschijnt als bijlage van REIZEN Magazine #09/2012 en TOERACTIEF #06/2012 Uitgever: Typeline Werbeagentur GmbH & Co.KG, Hanauer Landstraße 192 DE-60314 Frankfurt, Tlf. +49 (0)69 95 14 490, hallo@typeline.de, www.typeline.de Omslagfoto: Spelend meisje in het Mauerpark Berlijn, © Jörg Ruger / panthermedia.net Vertaling: Mark van Lee. Overname van teksten en afbeeldingen is uitsluitend toegestaan na toestemming van de uitgever. Alle gegevens berusten op bronnen van de vermelde organisaties en ondernemingen. d. d.: augustus 2012 M ED I A

Vincent van Gogh, Wandelaar met krant in het plantsoen, 1888, © The Phillips Collection, Washington, D.C.

DsR12_NL2_04-05_Introseiten Städte_• 26.07.12 12:55 Seite 4

STEDEN Kunst en Cultuur. Ontdek spectaculaire kunstwerken en verborgen schatten uit verleden en heden. 4

Container-installaties van Willi Bucher, © Foto: Matthias Duschner/Stiftung Zollverein

Felix-Nussbaum ontworpen door de architect Daniel Libeskind, © Foto: Hermann Pentermann

Keulen Wallraf-Richartz-Museum Osnabrück Felix-Nussbaum-Haus Essen UNESCO-Werelderfgoed Zollverein Essen Museum Folkwang

Edvard Munch: Harry Graf Kessler, 1906 © bpk/Staatliche Museen zu Berlin, Nationalgalerie, Foto: Jörg P. Anders

DsR12_NL2_04-05_Introseiten Städte_• 26.07.12 12:55 Seite 5

Romantisch en rebels Volg de voetsporen van kunstenaars en zie Duitsland met andere ogen. Oude meesters en jonge revolutionairen.

In onze rondreis presenteren we

internationale kunst bij Kassel. De hoofdstad pakt het

enkele stadsregio’s die een bezoek

traditioneler aan, want Berlijn viert haar 775 jarig

waard zijn: bv. de schitterende

jubileum in middeleeuwse tooi. Osnabrück viert de

exposities in musea en galerieën bij

500e verjaardag van het raadhuis, waar in 1648 het

Rijn en Ruhr, Alster en Weser.

einde van de dertigjarige oorlog werd afgekondigd.

Of het eigentijdse centrum voor

Als dat geen reden is tot feestvieren …

DsR12_NL2_06-13_Kulturreise_2_Layout 1 26.07.12 13:00 Seite 6

Potsdam Hans Otto Theater

CULTURELE TOUR Een rondreis door Duitsland

Voor cultuurliefhebbers heeft de nazomer van 2012 flink wat te bieden, waarbij voor ieders interesse iets te vinden is. Het gevarieerde aanbod omvat zowel wandelen langs de ‘Kunstmijl’ als spectaculaire exposities zoals de documenta, en ook jubilea van historische steden zoals in Berlijn met daarbij talrijke gevarieerde evenementen. U kunt inspiratie opdoen uit onze 1800 kilometer lange rondreis, die begint in het uiterste westen bij het drielandenpunt Duitsland-Nederland-België, en daarna verder voert door het Ruhrgebied, Paderborner Land, Noord-Hessen, Thüringen en Sachsen-Anhalt, tot aan Berlijn – en weer terug gaat via Hamburg, Bremen, Osnabrück en Münster.

Highlight Neanderthaler museum Mettmann Op slechts 15 km van Düsseldorf maakt u een reis in de tijd naar de beroemdste oermensen van deze wereld. In een multimediale expositie wordt de geschiedenis van de mens neergezet, vanaf het begin vier miljoen jaren geleden tot aan onze tijd.

Van drielandenpunt tot Düsseldorf Op slechts luttele kilometers van de Nederlandse grens ligt Aken, eens een keizersstad – nu geliefd

om haar warme baden en de vele culturele belevenissen. Voor alle bezoekers van Aken zijn de dom en het raadhuis een must, maar vooral kunstliefhebbers komen hier volop aan hun trekken. Zo vinden ze in het Suermondt-Ludwig museum, dat is ondergebracht in een groot herenpaleis, één van de belangrijkste verzamelingen middeleeuwse beeldhouwwerken. En in het Couven museum geven meer dan 20 zalen een kijkje in de wooncultuur van de 18e en 19e eeuw. Het Internationale Krantenmuseum presenteert één van de meest actuele en leerzame collecties internationale media van de 21e eeuw. Op 1 uur rijden van Aken arriveren we bij het volgende station op onze reis: Düsseldorf, de hoofdstad van deelstaat Nordrhein-Westfalen. Mondain en exclusief presenteert zich hier een groep eersteklas musea voor moderne en hedendaagse kunst:

Het ander hotel in Dusseldorf 55 stijlvol ingerichte kamers bieden veel comfort en een bijzondere sfeer. Onze prettige, verrassende en lichte

vergaderzalen zijn voorzien van alle moderne AV faciliteiten en zijn uitstekend geschikt voor uw feesten.

individueele trips • business reizen

• conferencies

www.hotel-mutterhaus.de

• congressen

Das MutterHaus • Hotel und Tagungszentrum GmbH Geschwister-Aufricht-Str. 1 (vroeger Alte Landstr. 179) DE-40489 Düsseldorf Telefon: +49 211/6 17 27-0 Telefax: +49 211/6 17 27-15 04

Hoogstaande kunst, belangrijke musea, monumentale cultuur en manifestaties van formaat – dat alles komen we tegen op onze culturele tour dwars door Duitsland. We ontdekken interessante exposities, monumentale industriecultuur en een levendig aanwezige geschiedenis van middeleeuwen tot moderne tijd.

DsR12_NL2_06-13_Kulturreise_2_Layout 1 26.07.12 10:30 Seite 7

Brühl Copley in het Max Ernst Museum

Mettmann Neanderthal Museum

de ‘Kunstachse’. Een rondwandeling brengt u bij o.a. het museum Kunstpalast, de Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen met meesterwerken van de Modernen, en de Kunsthal met haar actieve kunstvereniging en exposities van zowel de jongste als de meer gearriveerde avant-garde, de gerenommeerde kunstacademie en meer dan 100 belangrijke galerieën. Op zijn weg door de musea maakt de bezoeker een reis door de belangrijkste periodes van de kunstgeschiedenis, stuit op schilderijen, op sculpturen en beeldhouwwerken, op museumstukken van de textielcollectie en orientaalse boekbanden, en op vitrines met kleine tentoonstellingsstukken uit de metaal- en goudsmeedkunst en luisterrijke objecten van de tafelcultuur. Kunstmetropool Ruhr Rijn-metropool en Ruhr-metropool liggen op steenworp afstand van elkaar – voor cultuurliefhebbers een reis door luilekkerland. De metropool Ruhr schittert – na een structurele omwenteling van industriegebied tot cultuurregio – uitbundig met meer dan 3500 industriële monumenten, meer dan 250 festivals en feestelijke evenementen, 200 musea, 120 theaters, 100 cultuurcentra, 100 concertzalen en 2 grote musicaltheaters. Bovendien vormen de RuhrKunstMuseen met elkaar het dichtste museumgebied voor moderne

KUNSTWIJZER KUNSTZEIGER

kunst ter wereld. Vijftien steden in de regio Ruhrgebied omvatten samen een netwerk van 20 musea voor kunst. De grote verscheidenheid aan presentaties wordt indrukwekkend duidelijk met bv het Kunstmuseum Bochum, het Museum Ostwall in Dortmunder U, het Museum Folkwang in Essen, de Ludwiggalerie Schloss Oberhausen en het Centrum voor Internationale Lichtkunst Unna. De ondersteuning van kunstenaars door moedige mecenassen kent een sterke traditie in het Ruhrgebied en is tekenend voor de hang naar onafhankelijkheid van steden en individuen. Kunstliefhebbers staat een keur aan kunstwerken te wachten, van de oudheid tot de 19e eeuw en van de Klassieke Modernisten tot hedendaags, en dat alles binnen een straal van enkele kilometers. Tot de hoogtepunten van de verzamelingen behoren o.a. werken van Liebermann, Renoir, Matisse, Lehmbruck, Marc, Macke, Kirchner zowel als Albers, Nolde, Richter, Stella, Höfer, Schumacher of Turrell. Het nieuwe project ‘kunst in de openbare ruimte’ maakt interessante ontmoetingen mogelijk met sculpturen, lichtkunst, gevelkunst, objecten en installaties die het element water centraal stellen, of door hun stalen constructie verwijzen naar de industriële geschiedenis van het Ruhrgebied. Van de Ruhr gaat de reis verder door het Paderborner Land, door een fascinerend contrastrijk landschap.

Highlight Copley-expositie 24-6 t/m 4-11 2012 William N. Copley (1919 - 1996) behoort met zijn door een bijtende humor gekenmerkte beeldspraak tot de meest eigenzinnige persoonlijkheden van de jongste kunstgeschiedenis. De omvangrijke presentatie van zijn oeuvre in het Max Ernst Museum Brühl toont 70 werken van de veelzijdige Amerikaan.

Fashion-lights! Van ontwerp tot stof.

LWL-Industriemuseum TextilWerk Bocholt

De tentoonstelling in de Spinnerij van Textielfabriek Bocholt geeft een blik achter de schermen van de textielindustrie en ontdekt ideeën en inspiratiebronnen van modeontwerpers. Zo wordt de invloed van maatschappelijke veranderingen op de mode zichtbaar en hoe de ‘Mainstream’ confectie ontstaat uit nieuwe creaties. Een grote verscheidenheid aan industrieën is betrokken bij veranderingen in de mode, zoals nieuwe kleuren, patronen, materialen en pasvormen. De tentoonstelling laat zien hoe uit haute couture en subculturen de modetrends ontstaan.

Weberei: Uhlandstraße 50 DE-46397 Bocholt Spinnerei: Industriestraße 5 DE-46395 Bocholt Tel. +49 (0)2871 21611-0 textilmuseum@lwl.org www.lwl-industriemuseum.de

LWL-Industriemuseum

13-5 t/m 18-11 2012

Openingstijden: Di t/m zo en op feestdagen: 10 – 18 uur

DsR12_NL2_06-13_Kulturreise_2_Layout 1 26.07.12 12:56 Seite 8

CHIO Paardensport wereldmanifestatie

Aken UNESCO-Werelderfgoed Akense Dom

AKEN Charmante Keizersstad bij het drielandenpunt Vanuit de meest westelijk gelegen stad in Duitsland – bij het drielandenpunt, waar Duitsland, België en Nederland aan elkaar grenzen – zijn ook de Eifel en het Nationaal Park Eifel makkelijk bereikbaar.

Tourist Info Elisenbrunnen Friedrich-Wilhelm-Platz DE-52062 Aachen Tel. +49 (0)241 180 29 60 Fax +49 (0)241 180 29 30 info@aachen-tourist.de www.aachen-tourist.de

zichtbaar in het Carolus Thermen–Bad Aachen, waar een tweeduizend jaar oude badtraditie in ere wordt gehouden in combinatie met een moderne wellness-oase die is voorzien van uitgebreide sauna’s en diverse baden, alles gevoed door het oorspronkelijke Akense bronwater. Zo kan iedereen hier ook nu nog als een keizer baden! Het is tekenend voor de open geest van deze stad dat er gelijktijdig diverse veelzijdige manifestaties van internationale allure georganiseerd worden. Bovenaan de lijst van jaarlijkse hoogtepunten staat de internationale Karlsprijs: deze wordt toegekend aan persoonlijkheden die hebben bijgedragen aan het concept van Europese eenwording. Internationale bekendheid geniet ook het jaarlijks te verrijden ruitertoernooi ‘Concours Hippique International Officiel’, kortweg CHIO. Elke zomer wordt de keizersstad een paar dagen lang omgetoverd tot het Mekka voor de paardensport: op de concoursterreinen van de Akense Soers laten ‘s werelds beste paarden en ruiters hun kunnen zien

TIP

Elk jaar opnieuw worden in de weken voor kerst de pleinen rond de dom en het raadhuis herschapen in een sfeervol paradijs van lichtjes en kleuren, feestelijke klanken en verleidelijke geuren: De Kerstmarkt in Aken behoort met recht tot de mooiste in Duitsland. Het toeristenbureau in Aken biedt twee alles-inéén arrangementen aan voor de kerstmarkt: www.aachen-pauschalen.de

aachen tourist service e.v.

Aken is al meer dan 2.000 jaar beroemd om het grote aantal geneeskrachtige warme bronnen. De Kelten en de Romeinen hielden van het wel 74°C warme bronwater van ‘Aquae Granis’ en vestigden zich hier. Ook Keizer Karel de Grote waardeerde de plezierige eigenschappen van deze streek en maakte Aken tot zijn lievelingswoonplaats, en tot centrum van zijn rijk. Als teken van zijn macht liet hij rond 800 n. Chr. de Mariënkerk bouwen – de kern van wat nu de Dom van Aken is. Dit prachtige bouwwerk staat midden in het oude stadsdeel en is gezichtsbepalend voor de stad: het werd in 1978 als eerste Duitse bouwwerk tot UNESCO-wereldcultuurerfgoed verklaard. Tussen 936 en 1531 werden er 30 koningen gekroond op de Karelstroon. De herinnering daaraan is zichtbaar op het niet ver van de dom gelegen gotische raadhuis met een gevel vol afbeeldingen. Het stadspaleis werd rond 1350 gebouwd op de funderingen van de Koninklijke zalen van Karel de Grote. De rond de Dom en Raadhuis gelegen oude binnenstad heeft een geheel eigen charme. Daar kun je plezierig wandelen door kleine straatjes met winkeltjes, waarbij je historische gebouwen passeert. Tijdens het ronddwalen in de oude stad nodigen de vele cafés en restaurants uit om even rustig te zitten. Terwijl in de kroegjes het bier getapt wordt borrelen op vele straathoeken de minerale bronnen omhoog. De afwisselende vormgeving van de bronnen schept een levendig stadsbeeld – variërend van ‘Fischpüddelchen’ tot Stirnbergs geliefde ‘Poppenbron’. Traditie en moderne ontwikkelingen zijn in de keizersstad nauw verweven. Dat wordt bijvoorbeeld goed

DsR12_NL2_06-13_Kulturreise_2_Layout 1 26.07.12 10:31 Seite 9

Oberhausen Gasometer

Herten Zonneklok

BEZOEK HET RUHRGEBIED Een bruisend vuur! Het voormalige kolenhok van Duitsland heeft altijd een vurig temperament gehad. Maar de eens zo grauw ogende smeltkroes Ruhr is al lang getransformeerd tot de moderne metropool Ruhr.

De regio maakt jaarlijks miljoenen bezoekers enthousiast met een vuurwerk aan evenementen – en toch is ze voor velen nog steeds een geheime tip! Met meer dan 200 musea, 120 theaters en 100 concertzalen is de metropool een overvloedig gevuld cultureel park van kunst-, cultuur- en entertainment activiteiten. De regio is voortdurend in beweging en creëert steeds iets nieuws. Vooral voorjaar 2013 valt er veel nieuws te ontdekken: Kunst & Cultuur Van maart tot december 2013, zal de wereldberoemde kunstenaar Christo weer een enorme installatie creëren in de Gasometer Oberhausen. Zijn creatie krijgt de titel ‘Big Air Package‘ en tovert de ruimte binnen de enorme voormalige gashouder om tot een sculptuur met een volume van 177.000 m3 waarin kan worden rondgewandeld. De sculptuur vormt op kunstzinnige wijze een kathedraal van lucht, die bezoekers in contact brengt met de kostbaarheid en kwetsbaarheid van onze atmosfeer. Behalve de sculptuur is er nog een expositie van de belangrijkste kunstprojecten van Christo en Jeanne-Claude uit voorgaande jaren. Evenementen & Vermaak Ook de musicaltheaters in de Ruhrmetropool brengen hoogtepunten in 2013. Wie de show ‘Dirty Dancing‘ nog wil zien moet haast maken, want in januari 2013 valt het gordijn voor Baby en Johnny. Vanaf maart 2013 opent het gordijn voor de nieuwe musical van Udo Jürgens ‘Ich war noch niemals in New York’. Naast de vele nieuwe producties verheugt het Ruhrgebied zich vooral

op een aanstaand jubileum in 2013 – dan viert de ‘STARLIGHT EXPRESS’ haar 25e verjaardag en is daarmee één van de succesvolste musicals ter wereld. Wie graag een musicalgeschiedenis van bijzondere klasse wil beleven rijdt naar Bochum! Fietsen & Toertochten Het hele Ruhrgebied wordt doorkruist door een wijd vertakt netwerk van fietsroutes, die het mogelijk maken alle industriële monumenten van de Route der Industriekultur ook per fiets te bezoeken. De Ruhrtal fietsroute is bekend bij veel fietsliefhebbers. De route start bij de bron van de Ruhr in Sauerland en eindigt na 230 km bij de binnenhaven van Duisburg. En wie nog niet genoeg heeft gezien en verder wil kijken dan het Ruhrgebied, kan vanaf 1 april 2013 de nieuwe langeafstandsfietsroute ‘Römer-Lippe-Route’ berijden van Xanten tot Detmold. Maar ook nu al loont een bezoek aan de Ruhrregio – u hoeft niet tot volgend jaar te wachten! Kortom: bezoek de Ruhr! – het is de moeite waard – altijd

TIP

De kerststemming komt al in zicht! Vanaf november wachten de kerstmarkten u op met glühwein en kunt u gezellig rondslenteren langs de talrijke stalletjes. Actuele informatie op www.ruhr-tourismus.de/weihnachtsmaerkte Info- en boekingshotline +49 (0)18 05/18 16 20 (€ 0,14/min. voor vaste telefonie met Duitse Telekom, max. € 0,42/min voor mobiele telefoon)

Ruhr Tourismus GmbH Centroallee 261 DE-46047 Oberhausen info@ruhr-tourismus.de www.ruhr-tourismus.de

DsR12_NL2_06-13_Kulturreise_2_Layout 1 26.07.12 10:30 Seite 10

Kasteel Bernburg Middeleeuwse markt aan de Romaanse Route

Van het dOCUMENTA (13) tot de Wartburg Het Paderborner Land staat wijd en zijd bekend om haar talrijke historische en culturele schatten. De geweldige Wewelsburg bij Büren, en de imponerende bouwwerken van het vroegere klooster Dalheim, gelden als plaatsen met een unieke cultuur. In de universiteitsstad Paderborn nodigt het Heinz Nixdorf MuseumsForum uit tot een boeiende reis door tijd en wereld van de informatie- en computertechnologie. Ook Kassel, het volgende station op een uur van Paderborn, staat bekend om de verwevenheid

Kassel dOCUMENTA(13)

van traditie en moderne tijd. Nog tot de 16 sep is Kassel door de belangrijke wereldtentoonstelling documenta een centrum voor de internationale kunstwereld. De artistieke leiding van dOCUMENTA (13) is in handen van Carolyn Christov-Bakargiev, die de tentoonstelling opvat als een open experimenteel veld, voorbij gevestigde concepten, traditionele ideologieën en ééndimensionale theorieën. Eén van de mooiste bezienswaardigheden van Kassel is het Bergpark Wilhelmshöhe. Deze landschapstuin, gelegen op de hellingen van natuurpark Habichtswald, is één

Beleef het Paderborner Land! De verborgen parel van Noord-Rijnland-Westfalen: ga nu op ontdekkingstocht! • Fiets door prachtige landschappen • Wandel over fantastische routes • Ontspan in wellnessparadijsjes • Bezoek historische steden • Geniet van de heerlijke keuken • Bezoek interessante musea en tentoonstellingen

Vraag de gratis brochure aan.

Touristikzentrale Paderborner Land e. V. Königstr. 16, 33142 Büren/Duitsland Tel. +49 2951 970300, Fax 970304 info@paderborner-land.de www.paderborner-land.nl www.facebook.com/paderbornerland

DsR12_NL2_06-13_Kulturreise_2_Layout 1 26.07.12 16:53 Seite 11

Eisenach Wartburg

Eisenach Bachhaus

van de grootste bergtuinen in Europa en daarmee een uniek cultuurmonument. Waarschijnlijk beslist de UNESCO zomer 2013 of het Bergpark wordt toegevoegd aan de ‘hitlijst’ van belangrijkste cultuurmonumenten ter wereld. Tussen dit mogelijk volgende Duitse werelderfgoed en de eerste Duitse burcht die door de UNESCO werd gelauwerd liggen maar ongeveer 80 km. In december 1999 werd de Wartburg bij Eisenach als eerste Duitse burcht opgenomen in UNESCO’s lijst van werelderfgoederen. Dat de burcht een belangrijk symbool is, wordt weerspiegeld in bijv. Luther’s verblijf daar, in de legendarische zangwedstrijden die nauw verbonden zijn met de beroemde dichters en zangers Wolfram von Eschenbach en Walther von der Vogelweide, in Richard Wagners ‘Tannhäuser’, in het jaarlijkse Wartburgfeest en ook in het renoveren van de gebouwen naar de oorspronkelijke staat uit de romantische periode. In 2013 wordt er met een groot aantal concerten en evenementen herdacht dat Richard Wagner 200 jaar geleden werd geboren. In 2012 staat in Eisenach het thema ‘Reformatie en muziek’ centraal in een reeks eventen. Zo wordt in het Bachhaus tot 11 nov de expositie ‘Bach, Luther en de muziek’ gehouden. Onderweg langs de Romaanse Route Onze reis gaat verder van Thüringen naar SachsenAnhalt, waar de Romaanse Route één van de meest geliefde toeristische routes in Duitsland is, en waar de vroegere regio Anhalt dit jaar haar 800e geboortedag viert. De Romaanse Route loopt in de vorm van een 8 door de deelstaat en verbindt daarmee 65 plaatsen met 80 bouwwerken uit de romaanse periode zoals Magdeburg, Bernburg of Halle, de tijd waarin de typische architectuur gekenmerkt werd door ronde bogen. Deze regio tussen Harz en Elbe staat bekend als kerngebied van de Duitse geschiedenis: een land van voormalige monarchen en keizers, Heinrichs I. en Otto de Grote. Hier getuigen fiere domkerken, veldstenen kerken, machtige burchten en rustige kloostergebouwen van godvrezendheid en

machtsontploiing, en van het leven in de middeleeuwen – een van de meest geheimzinnige tijden, omgeven met mythen en sagen. Middeleeuwse stad – Pluriforme stad Het volgende hoogtepunt van onze culturele rondreis, de hoofdstad Berlijn, verrast bezoekers met een bijzonder gebeuren: het jubileum 775 jaar Berlijn, gebaseerd op de eerste vermelding van de Berlijnse zusterstad Cölln in een oorkonde van 28 oktober 1237. Tegenwoordig staat de Duitse hoofdstad bekend als modern en opwindend anders, met een fascinerende geschiedenis. Zowel inwoners als bezoekers associëren dit verleden vooral met de allerjongste Duitse geschiedenis, die alom aanwezig is en bijv. in het DDR-museum indrukwekkend getoond wordt. Voor het jubileum richt de wereldstad zich bewust op haar historische wortels. Zo wordt het middeleeuwse Berlijn tot leven gebracht en wordt het – niet echt in een ver verleden liggende – ontstaan van een jonge stad zichtbaar gemaakt. Het patroon van de middeleeuwse stad is nog steeds een beetje te herkennen in de door de oorlog geruïneerde en volledig heropgebouwde metropool. Hoe Berlijn er uitzag in de 13e eeuw, toen het zich ontwikkelde van klein marktplaatsje tot belangrijke handelsstad, wordt zichtbaar gemaakt met een opvallende markering van de toenmalige nauwelijks 4 km lange stadsgrenzen, met de vroegere stadstorens en met de weinige bewaard gebleven monumenten uit de ontstaanstijd. Berlijn groeide door de Duitse kolonisten die wegtrokken uit de meer dichtbevolkte delen van het rijk, om een nieuw bestaan op te bouwen. De laatste jaren zijn er talrijke spectaculaire opgravingen gedaan in het historische midden van Berlijn, o.a. bij de bouw van de U-bahn voor het rode raadhuis. Daar werden fundamenten, kelders, putten, resten van huizen en huisraad en graven van de allereerste bewoners gevonden. In de herfst van dit jaar zijn een paar van deze opgravingen korte tijd te bezichtigen, voordat ze weer verdwijnen onder nieuwe straten, pleinen en gebouwen. De openluchtexpositie en

Meer informatie: www.aachenerkunstroute.de www.kunstsammlung.de www.smkp.de www.wallraf.museum www.maxernstmuseum.lvr.de www.museum-folkwang.de www.neanderthal.de www.ruhrkunstmuseen.de www.zollverein.de www.hnf.de d13.documenta.de www.wartburg.de www.bachhaus.de www.anhalt800.de www.strasse-der-romanik.net www.berlin.de/775/ www.vakantie-in-brandenburg.nl www.kunstmeile-hamburg.de www.bremen-tourism.de www.dah-bremerhaven.de www.muenster.de www.osnabrueck.de

Kliktips

DsR12_NL2_06-13_Kulturreise_2_Layout 1 26.07.12 12:57 Seite 12

Hamburg Kunsthalle

1912 – Mission Moderne 31-08 t/m 30-12 2012 Naar aanleiding van het kroonjaarjubileum van één van de belangrijkste exposities voor kunst van de 20e eeuw, toont het Wallraf-Richartz Museum in Keulen een groot retrospectief met van Gogh, Picasso, Munch, Schiele e.a. Het spectrum loopt van het post-impressionisme via het Duitse expressionisme, vertegenwoordigd door de jonge schilders van de Brücke en de Blaue Reiter, tot aan het vroeg-kubisme.

de stadsgrensmarkering brengen de puzzelstukjes van de opgravingsresultaten, historische bronnen en overgebleven getuigenverslagen bijeen. Daardoor ontstaat een zo compleet mogelijk en levendig beeld van de dubbelstad in de middeleeuwen. Een omvangrijk programma met rondleidingen en exposities is gericht op romaanse en gotische monumenten en presenteert handwerk, kunst en muziek uit de middeleeuwen. Op weg langs de Kunstmijl Hamburg Na zoveel verleden in Berlijn brengt het volgende station op onze culturele reis weer het volle leven van nu. De Hanzestad Hamburg, in minder dan 3 uur vanuit de hoofdstad te bereiken, heeft niet alleen de zondigste mijl ter wereld met de Reeperbahn maar ook de Kunstmijl Hamburg, die sinds 2011 een groeiende bekendheid geniet met meer dan één miljoen bezoekers. Dat komt voor een groot deel op het conto van de vijf gerenommeerde kunstgebouwen in het centrum van Hamburg: de Hamburger Kunsthalle, het Bucerius Kunst Forum, de Deichtorhallen Hamburg met de expositiehal ‘Aktuelle Kunst’, het ‘Haus der Photographie’, de Kunstverein Hamburg en het Museum für Kunst und Gewerbe Hamburg. Ze liggen op loopafstand van elkaar langs de Alster, een prachtige locatie die uitnodigt tot flaneren en ontdekken. De musea

tonen in moderne levendige stijl historische en hedendaagse kunst die alle media omvat: schilderwerk, tekeningen, sculpturen, fotografie, design en kunstnijverheid. In januari 2013 presenteert de kunstmijl Hamburg een groots opgezette dubbelexpositie van de Bucerius Kunst Forums en de Kunsthalle Hamburg. De Hamburger Kunsthalle presenteert de expositie ‘Giacometti’, gebaseerd op de Giacometti’s surrealistische scheppingen. En het Bucerius Kunst Forum schept met de expositie Giacomettie en zijn vrienden een portret van Giacometti en van zijn Parijse periode in de kringen van Jean Paul Sartre en de Simone de Beauvoir. Maritieme impressies aan de Weser Openheid naar de wereld en tradities kenmerken ook Bremen, de Hanzestad aan de Weser. Het Raadhuis en het Rolandbeeld ervoor, staan als werelderfgoed onder de hoede van de UNESCO. Maar ook het oudste stadsdeel van Bremen, de Schnoor, de bijzondere architectuur van de historische Böttcherstraße of de Bremer dom zijn uniek in hun soort. Nog meer architectonische juweeltjes zijn te vinden in het jongste stadsdeel van Bremen, de Überseestadt. Hier bewijst Speicher XI dat een oud pakhuis zich laat omtoveren tot iets nieuws. Het oude havengebouw

Geschiedenis om aan te raken Het leven achter de Muur – tussen Trabant en Spreewaldgurken, betonnen prefab flats en datsja’s. Beleef zelf de DDR in het historische centrum van Berlijn. Interactief en meeslepend wordt de DDR hier in al zijn aspecten tentoongesteld. Maak een reis door het socialistisch verleden. In tegenstelling tot veel andere musea kan men een groot deel van de collectie aanraken en gebruiken. Zo kan men in een Trabant gaan zitten, in de woonkamer plaatsnemen, kledingstukken uit de kast halen en aantrekken en in de schoolschriften in een boekentas bekijken.

KUNSTWIJZER KUNSTZEIGER 12

DDR Museum

DDR MUSEUM tegenover de Berliner Dom Karl-Liebknecht-Str. 1 DE-10178 Berlin Tel. +49 (0)30 847 123 73-1 post@ddr-museum.de www.ddr-museum.de

Openingstijden: Ma – zo 10 - 20 uur Za 10 - 22 uur

Highlight

Bremen Universum ® Science Center

DsR12_NL2_06-13_Kulturreise_2_Layout 1 26.07.12 13:07 Seite 13

Berlijn Jubileum expositie in de stadsmuseum

met de historische bakstenen gevel herbergt nu een oorspronkelijke mengeling van kunst, cultuur en kantoren. Naast de Hogeschool voor de Kunst huisvest het langste gebouw van Bremen ook het Infocentrum voor Überseestadt, het Bremer havenmuseum en creatieve ondernemers. Direct naast een gedempt havenbekken toont het museum de laatste 120 jaar havengeschiedenis van Bremen, waarbij vooral historische gebeurtenissen, persoonlijke herinneringen en gevoelens boeiend aanschouwelijk en navoelbaar worden gemaakt. Daar waar de Weser uitmondt in zee, in Bremerhaven, presenteert het Duitse Emigratiehuis 300 jaar immigratiegeschiedenis (z. ook p. 18). Steden van vrede en kunst De laatste etappe van onze culturele reis brengt ons terug naar Nordrhein-Westfalen, waar Osnabrück en Münster nauw met elkaar verbonden zijn, en dat niet alleen als ‘Historic Highlights of Germany’. Osnabrück viert dit jaar het 500 jarige bestaan van het raadhuis, op de treden waarvan

in 1648 de Westfaalse Vrede het einde inluidde van de dertigjarige oorlog. Nog tot 18 okt wordt er een reeks van exposities en manifestaties georganiseerd die de tijd rond 1500 uitbeelden. Ook Münster werd beroemd als plaats voor onderhandelingen en vredesluitingen. De herinnering aan deze historische gebeurtenissen wordt elk jaar zichtbaar gemaakt met een reeks evenementen. Sinds 1977 treft men overal in de stad sculpturen aan, want om de tien jaar worden wereldberoemde kunstenaars uitgenodigd om hun speciaal voor Münster gecreëerde kunstwerken te presenteren. Het sculptuur project Münster behoort tot de belangrijkste exposities van deze tijd in Duitsland. In Münster gaan oude en nieuwe kunst, evenals internationale en regionale kunst, zelfbewust een dialoog aan. Al deze verhalen, bezienswaardigheden en manifestaties in onze reis vormen natuurlijk slechts een kleine greep uit het enorme culturele aanbod. Maar ze kunnen u inspireren tot een eigen culturele reis door Duitsland.

Highlight Bedwelmende kleuren – Munch, Matisse en de expressionisten Het museum Folkwang wijdt een grote speciale expositie aan één van de boeiendste hoofdstukken in de kunst van begin 20e eeuw - van 29 sept 2012 t/m 13 jan 2013.

*************************************************************************************************

Romantik Hotel Kronprinz Berlin

1.800 km culturele rondreis door Duitsland

Hamburg Bremen Utrecht

Alsof u bij vrienden logeert Wat een ligging! Een klassieke Berlijnse villa, gebouwd in 1894, omgeven door indrukwekkende kastanjebomen, verrassend rustig gelegen, op enkele voetstappen van de Kurfürstendamm met zijn vele restaurants en luxe designwinkels. De Kronprinz verheugt zich op uw komst.

Osnabrück

Berlin Potsdam

Münster Paderborn Essen Kassel Düsseldorf Dortmund Brühl Aachen Eisenach

Bernburg

www.kronprinz-hotel.de Kronprinzendamm 1 | DE-10711 Berlin Tel. +49 (0)308 96 030 | info@kronprinz-hotel.de

DsR12_NL2_14-15_Introseiten Familie_â&#x20AC;˘ 26.07.12 10:34 Seite 14

Familievakanties Belevenissen en ontspanning. Actief genieten voor groot en klein, van Noordzeekust tot Zwarte Woud.

Boeiend en vol afwisseling. Geniet met alle zintuigen van uw vakanti een raak in de ban van Duitsland. Zeebries en plattelandslucht. Ontspannend en vol belevenissen.

DsR12_NL2_14-15_Introseiten Familie_• 26.07.12 10:36 Seite 15

Nedersaksen Kasteel Bentheim Münster Send op het slotplein Harz Paardebloem-pad in het nationaal park

Spelen en plezier voor de kids,

Nedersaksen tot de inspannende mountainbike-trail in

ontspannen en recreëren voor

het Zwarte Woud. Belevingsmusea, pretparken en

mamma en pappa, oma en opa.

dierentuinen trekken bezoekers met bijzondere

Voor ieders gading is er iets: zoals

attracties, vakantie bij de boerderij brengt ongerepte

een uitgebreid netwerk aan wandel-

natuur binnen handbereik. En natuurlijke producten en

en fietsroutes, van de vlakke

regionale specialiteiten staan overal in Duitsland

fietsroute langs de kust bij

bovenaan de menukaart.

DsR12_NL2_16-17_Niedersachsen_ Phaeno_Layout 1 26.07.12 10:35 Seite 16

Familievakanties

Fietsen met het hele gezin

Nedersaksen Kindvriendelijke wandelroutes

NEDERSAKSEN Magisch aantrekkelijk voor kinderen!

TourismusMarketing Niedersachsen GmbH Essener Straße 1 DE-30173 Hannover Tel. +49 511 270 48 80 info@tourismusniedersachsen.de www.vakantieland-nedersaksen.nl

Nedersaksen, de aan Nederland grenzende gastvrije en gezinsvriendelijke vakantiebestemming, werkt als een magneet op kinderen en hun (groot-) ouders door het enorme aanbod onvergetelijke ‘doe-en-ontdek’ evenementen: ontdekkingstocht per fiets, bezoek aan dierentuin of museum, dollen in een pretpark, zandkastelen bouwen op het strand, kanotochten, slapen in het hooi, in een yurt of een boomhotel en nog veel meer! Bezoek bijvoorbeeld Schloss Dankern, waar de kinderen de baas zijn! In het deels overdekte, 5000 m² grote speelparadijs, vind je ondermeer een reuzenglijbaan, kabelbaan, klimwand en een klauterberg. Nergens in Duitsland liggen zoveel pretparken, dierentuinen en vakantieparken zo dicht bij elkaar als op de Lüneburger Heide. Een overvloed aan ruimte gecombineerd met veel actie maken dit gebied perfect geschikt voor een gezinsvakantie. Breng bijvoorbeeld een geweldige tijd door in pretpark Heide-Park Soltau, dat met meer dan 40 attracties – zoals de grootste houten achtbaan ter wereld – garant staat voor een dag vol spanning en sensatie. De 3400 dieren in de dierentuin Erlebnis-Zoo in Hannover zijn in verschillende themawerelden te bewonderen. Dierenshows, voedertijd, een boottocht over de Zambesi, ravottende ijsberen, een mooie grote kinderboerderij en nog veel meer, zorgen voor urenlang plezier voor groot en klein. De Harz is het hele jaar door in trek bij families. Ontdek hoe spannend natuur kan zijn tijdens een wandeling met de ranger van Nationalpark Harz. Sinds kort komt hier de lynx weer in het wild voor! In de winter kan in dit schitterende landschap naar hartenlust

worden geskied en gerodeld. Op de nieuwe zomerrodelbaan ErlebnisBocksberg in Hahnenklee kan ook in de zomer met grote snelheid van de berg worden gezoefd. Spannend en leuk voor iedereen! Ook aan bijzondere en avontuurlijke overnachtingsmogelijkheden is in Nedersaksen geen gebrek! In boomhotels verblijf je op flinke hoogte tussen het bladerdak van de bomen, bijvoorbeeld in het Baumhotel Uslar. In de B&B Baumhotel ‘Baumgeflüster’ in Ostfriesland wordt je ontbijt zelfs ’s ochtends omhooggetakeld. Liever op of bij het water? Dan biedt bijvoorbeeld Hotel Navigare in Buxtehude een levensechte vaarsimulator, kan je op het vestingeiland Steinhuder Meer overnachten, ligt in Greetsiel het boothotel Dutch Princess op je te wachten en heeft Heide-Park Soltau een themahotel ‘Piratennest Port Royal’. In het agrarisch cultuurlandschap Altes Land kan je met het hele gezin sfeervol en comfortabel in een echte Mongoolse yurt overnachten. De yurt is van alle gemakken voorzien! De hooihotels (Heuhotels) vind je in het buitengebied van Nedersaksen. Lekker slapen in het zachte (kruiden)hooi, of op stromatrassen, soms vergezeld van de huisdieren of het gehinnik van de paarden die op de boerderij thuishoren en dan ’s ochtends genieten van een heerlijk vers plattelandsontbijt

TIP

Nog veel meer spannende uitstapjes en avontuurlijke ideeën voor een vakantie met het hele gezin: www.vakantieland-nedersaksen.nl

In Nedersaksen zijn kinderen en gezinnen graag geziene gasten. De gastvrije pretparken, musea, dierentuinen, hotels en bewoners van deze veelzijdige deelstaat verwennen hun bezoekers met kindvriendelijke activiteiten en overnachtingsmogelijkheden.

DsR12_NL2_16-17_Niedersachsen_ Phaeno_Layout 1 26.07.12 10:36 Seite 17

phæno Wolfsburg de dwaze salon

Wetenschap om vast te pakken

PHÆNO WOLFSBURG Duitsland’s unieke Science Centrum

Tornado’s, anti-zwaartekrachten, magneetzweefbanen en oplichtende gassen wekken enthousiasme op voor natuurwetenschappelijke en technische onderwerpen.

N ieuwsgierigen ontdekken in phæno in Wolfsburg meer dan 350 opstellingen om mee te manipuleren en te experimenteren. ‘In phæno gaat het vooral om plezier, het opwekken van nieuwsgierigheid en het verbreden van wat je al weet. We bieden in phæno bewust geen vaste routes aan. Elke bezoeker zoekt zijn eigen weg door ons experimenteer-landschap en ontdekt zelf zijn hoogtepunten’, zo beschrijft het hoofd van phæno Dr. Wolfgang Guthardt het concept. Iedereen – specialist of leek – vindt iets van zijn gading in phæno. Zowel voor families als individuele bezoekers, groepen of verenigingen, voor allen valt er groot aantal verschijnselen van deze wereld te ontdekken. En het mooiste is: je wordt er uitgenodigd om actief deel te nemen aan het gebeuren. phæno brengt je in verbazing met een zes meter hoge tornado van vuur, of laat je simpelweg door te ontspannen een bol in beweging zetten, laat je scheef staan en toch niet omvallen in de dwaze salon, laat je de gewichtsloosheid van voorwerpen beleven of als een fakir comfortabel op een spijkerbed rusten. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van wat je in phæno te wachten staat tijdens een opwindend dagje. Twee bezoekerslaboratoria, een wetenschapstheater en een ideeënforum bieden ruimte voor een afwisselend programma aan manifestaties, workshops en Science Shows, die inhoudelijk gericht zijn op het bevorderen van denken en handelen in groter verband. Drie etages van het gebouw herbergen de ruimtes voor manifestaties en twee restaurants. In de phæno Shop vind je phenomenen om mee te nemen.

Zaha Hadid’s wereldarchitectuur beleven De met de Pritzker-prijs onderscheiden architecte Zaha Hadid ontwierp het indrukwekkende gebouw van phæno, dat volgens het Britse dagblad the Guardian tot de 12 belangrijkste gebouwen ter wereld behoort (waartoe ook het Empire State Buildung in New York en de opera in Sydney behoren). Zowel van binnen als van buiten zijn de tien kegelvormige voetstukken – ‘cones’ genoemd – gezichtsbepalend. Hadid’s voorliefde om doorlopende ruimten te ontwerpen is overal terug te vinden. Zachte en vloeiende overgangen wisselen bruuske en hoekige delen af. De ruimte buiten gaat zonder duidelijke grenzen over in de ruimte binnen. Binnen het gebouw ontvouwt zich een 7 meter hoog avonturenland, gevormd uit kraters, terrassen en plateaus; een prikkelende omgeving voor de meer dan 350 verschijnselen uit natuurwetenschap en techniek. Voor geïnteresseerden worden speciale architecten-rondleidingen aangeboden

TIP

‘Licht.Schaduw.Kleur’ – De grote lichtexpositie van 29 sep 2012 tot 07 apr 2013. De experimenteer-omgeving verandert voortdurend met nieuwe, speciale exposities. Poollicht laten ontstaan, veelkleurige schaduwen op de muur werpen, geel licht mengen uit rood en groen – in de nieuwe expositie nodigen 40 bijzondere opstellingen en kunstwerken uit tot een ontdekkingsreis die reikt van natuurkundige verfijning tot speelse en overdonderende presentaties.

phæno Wolfsburg Willy-Brandt-Platz 1 (direct op de ICE station) DE-38440 Wolfsburg Tel. +49 (0)5361 890 100 www.phaeno.de

DsR12_NL2_18-19_Borkum_Bremerhaven_Layout 1 26.07.12 12:58 Seite 18

Bremerhaven Havenwelten

Bremerhaven Het Duitse Emigratiehuis

BREMERHAVEN Musea met uitzicht op zee Daar waar de Weser uitmondt in zee, trekt Bremerhaven – Duitsland’s grootste stad aan de Noordzeekust bezoekers met haar maritieme uitstraling en boeiende wetenswaardigheden.

Tel. +49 (0)471 41 41 41 Fax: +49 (0)471 94 646-190 touristik@bis-bremerhaven.de www.bremerhaven-tourism.de

krijgt men van zeer dichtbij een kijkje in het absoluut afgesloten gebied van de zeehavens. Hier worden containers en auto’s verscheept naar de hele wereld. De bus brengt de bezoekers tot vlakbij het droogdok van de Lloyd werf, waar legendarische scheepsreconstructies werden uitgevoerd, zoals het in tweeën splitsen van een cruiseschip om een nieuw middendeel toe te voegen. En daar waar eens de belangrijke vissersvloot van Bremen in en uit voer, slenteren nu jaarlijks honderdduizenden bezoekers rond op het ‘Schaufenster Fischereihafen’, genietend van restaurants, visrokerijen en scheepvaartwinkels. Hier kan ook live worden genoten van vis: in de zeewateraquaria van het Atlanticum, op de de laatste Duitse dwarsboomtrawler FMS Gera, of bij de kookshow in de zeevis-kookstudio waar waardevolle tips worden gegeven om de vis thuis smaakvol te bereiden. Of het nu een havenrondvaart is, of een bezoek aan de Phänomenta, de Modellstadt of het theater in de vissershaven (TIF) – op het ‘Schaufenster Fischereihafen’en in Bremerhaven valt van alles te beleven

TIP

Tour de Wind – Windenergie- haar potentieel, kansen, problemen, oplossingen. In Bremerhaven wordt windenergie onderzocht, ontwikkeld, gebouwd en verscheept. De tour met gids door het centrum voor offshore-windenergie bezoekt ongeveer 20 interessante afdelingen van deze branche. En in Bremerhaven is de testconstructie van de 500 ton zware Tripod ook aan land te bezichtigen.

Bremerhaven Touristik

In de stad aan de Weser valt veel te beleven: de havengebieden van Bremerhaven bieden een levendig mengsel van sfeervolle decors en boeiende nieuwe ervaringen. In het klimaathuis Bremerhaven 8° Ost is de invloed van het klimaat op een reis langs de 8e lengtegraad tastbaar te ervaren. Aan de historisch belangrijke nieuwe haven, waar meer dan een miljoen emigranten vertrokken naar de Nieuwe Wereld, staat het Duitse emigratiehuis Bremerhaven. Het is uitgeroepen tot ‘European Museum of the Year 2007’ en toont de tijd dat Bremerhaven de grootste Europese emigratiehaven was. Vanaf april 2012 presenteert het museum ook 300 jaar immigratiegeschiedenis. Op elke afdeling worden hier aangrijpende avonturen invoelbaar gemaakt. Het Columbus Centrum is het winkelcentrum tussen de glasoverdekte voetgangerszone en de Havenwelten Bremerhaven. Via de glazen havenbrug arriveert men van hieruit direct in Mediterraneo, een shoppingcentrum in Mediterrane sfeer. Winkelen, rondwandelen, delicatessen snoepen, musea en de dijk langs de Weser – allemaal binnen handbereik. Op steenworp afstand brengt het Duitse scheepvaartmuseum je naar wereldzeeën, oceanen, en een indrukwekkende nalatenschap uit veroverde verre landen. In de eigen haven van het museum ligt het grootste nog overgebleven houten vrachtzeilschip ter wereld, de bark Seute Deern . Ze is niet alleen een belangrijk tentoonstellingsstuk, maar ook een restaurantschip, uniek gelegen naast de ‘U-boot’ onderzeeër Wilhelm Bauer van het Techniekmuseum. Tijdens een twee uur durende rit met de havenbus

DsR12_NL2_18-19_Borkum_Bremerhaven_Layout 1 26.07.12 10:36 Seite 19

Waddenzee UNESCO-werelderfgoed

WADDENZEE Het fascinerende UNESCO-natuurgebied

Nationalpark Wattenmeer Virchowstr. 1 | DE-26382 Wilhelmshaven Tel. +49 (0)4421 911-0 www.nationalpark-wattenmeer.de

In 2009 heeft UNESCO de Nederlandse en Duitse Waddenzee uitgeroepen tot wereld-natuurerfgoed.

W ie eenmaal de frisse zeelucht heeft opgesnoven, de weidse landschappen en de fantastische hoge luchten heeft gezien, die blijft er terugkomen. Deze regio is geschapen voor liefhebbers van zeelucht, natuur en lange wandelingen, die hun vakantie aan het water willen doorbrengen. De Waddenzee in Nedersaksen en Sleeswijk-Holstein – al in de jaren ’80 uitgeroepen tot nationaal park – biedt een geweldige combinatie van vakantieplaatsen en beschermde natuurgebieden. Een rustige regio van 730.000 ha, verdeeld in verschillende zones, die zich uitstrekt van het eiland Borkum en de Eems in het westen tot Sylt en de Deense grens in het noorden. Op de Oost- en West-Friese eilanden en de Halligen-eilanden gelden speciale regels. Al eeuwenlang strijdt de mens hier tegen het water. De dijken die het land beschermen tegen hoge vloedgolven bepalen het landschapbeeld, samen met de hoog oprijzende vuurtorens. De overgang van het land naar de zee is hier aan de kust constant in beweging. Achter de dijken liggen frisgroene weiden waar schapen en koeien grazen, schilderachtige dorpjes met rietgedekte huizen en oude windmolens – de voorlopers van de moderne windturbines

TIP

Zeehondenstation Nationalpark Haus in Norden – In het opvangcentrum voor zeezoogdieren worden verzwakte en eenzame zeehonden verzorgd en weer teruggezet in de Noordzee.

BORKUM Droom van een eiland onder weidse luchten Het klimaat van de open zee zorgt voor een weldadig herstel en een wonderbaarlijke afstand tot de alledaagse sleur.

Borkum Recreatie op het strand

Borkum

Tourist-Information Borkum Am Georg-Schütte-Platz 5 | DE-26757 Borkum Tel. +49 (0)4922 933 0 | Fax +49 (0)4922 933 400 info@borkum.de | http://nl.borkum.de/

N ergens aan de Duitse Noordzeekust kun je zo diep ademhalen als hier. Mensen met allergieën of ademhalingsklachten ervaren zogezegd op Borkum elke ademhaling als geneeskrachtig. Zo kom je ongemerkt vanzelf weer op adem tijdens een wandeling langs het schijnbaar oneindige Borkumer zandstrand, of tijdens een heerlijke fietstocht over de in totaal 120 km aan wegen, of in een strandkorf met gesloten ogen luisterend naar het ruisen van de branding en het gekrijs van de meeuwen. De vakantie bereikt een toppunt van heerlijkheid met een bezoek aan de wellnessafdeling van recreatiebad ‘Gezeitenland’. De Thalasso traditie, met aanwending van de geneeskrachtige ingrediënten van de zee, wordt op Borkum omvangrijk toegepast. Een bezoek aan één van de bezienswaardigheden van het eiland is bijna vanzelfsprekend. De beklimming van de 308 treden van de nieuwe vuurtoren wordt beloond met een prachtig uitzicht over het hele eiland. In de oude stadskern zijn overblijfselen uit de tijd van de walvisvaarders te zien en het tot museum omgebouwde lichtschip ‘Borkum Riff’ in de haven dient als informatiecentrum voor het Nationale Park, met interessante tentoonstellingen

TIP

Sinds het voorjaar van 2011 is het klimpark Nordsee Kletterpark Borkum geopend. Tussen 4 en 10 meter hoog kunnen moed en behendigheid uitgeprobeerd worden.

DsR12_NL2_20-23_Baden-Württemberg_Schwarzwald_Layout 1 26.07.12 17:13 Seite 20

Fietsen door de wijngaarden

Baden-Würrtemberg Wandelervaring met plezier

BADEN-WÜRTTEMBERG Actief in het zonnige zuiden Wie het zuiden van Duitsland graag te voet of fietsend ontdekt, vindt in Baden-Württemberg een grote variatie aan mogelijkheden, die ook aantrekkelijk zijn voor gezinnen.

Esslinger Str. 8 DE-70182 Stuttgart info@tourismus-bw.de www.tourismus-bw.de

wijnen en hartelijke gastheren. Ook wie BadenWürttemberg per fiets wil bedwingen heeft moeite met kiezen. Alles is mogelijk: van probleemloze rondjes voor gezinnen, die zonder grote hoogteverschillen langs Donau, Rijn of Bodensee kunnen fietsen, tot aan sportieve uitdagingen in de gebergten van Zwarte Woud of Schwäbische Alb. Als u heel ontspannen wilt genieten van uw fietstocht, huur dan een elektrische fiets bij één van de vele aanbieders ter plaatse. Talrijke ‘Bed & Bike’ – organisatoren bieden meerdaagse toertochten, waarbij u gelaafd wordt met lokale gerechten en daarna genieten kunt van een heerlijke nachtrust

TIP

Onder tourismus-bw.de vindt u de Tourenapp voor smart- of I-phone, die de routes door de aantrekkelijkste gebieden in het zuiden toont.

Schätzele-markt in Tengen Sinds 1921 wordt hier in het laatste weekend van oktober het grootste volksfeest in de regio Hegau georganiseerd. Het stadje Tengen, in het zuiden van Baden aan de Romeinse Neckar-Alb-Aare route naar het Bodenmeer, heeft een schilderachtig stadsbeeld en bezit met het Deutschordenschloss Blumenfeld en de Romeinse herenboerderij imposante bezienswaardigheden.

KUNSTWIJZER KUNSTZEIGER 20

Stadt Tengen

26. – 29.10.2012

Stadt Tengen Marktstraße 1 DE-78250 Tengen Tel. +49 (0)7736 92 33 0 Fax +49 (0)7736 92 33 40 stadt@tengen.de www.tengen.de © Stadt Tengen | TMBW

Baden-Württemberg Tourismus

In het zonnige zuiden ligt een netwerk van wandelpaden op u te wachten, waarmee alle wandelwensen vervuld worden. Ze voeren langs indrukwekkende ravijnen en watervallen, of brengen u naar één van de talrijke kastelen en burchten – deze uitstekend bewegwijzerde wandelpaden leiden naar alle mooie plekken in het wandelparadijs Baden-Württemberg. Zowel dagtochtjes als langeafstandspaden lopen langs adembenemende uitzichten, door schitterende heuvellandschappen in een kristalzuivere berglucht. Alleen al het Zwarte Woud wordt doorkruist door een net van 24.000 km aan wandelwegen. Daartoe behoort ook de beroemde ‘Westweg‘, die ondertussen al meer dan 100 jaar bestaat en tot de tien ‘Top-Trails’ van Duitsland hoort. En tussen Taubertal en Bodensee vindt u overal onderweg gezellige wandelhutten, lokale spijzen, goede

DsR12_NL2_20-23_Baden-Württemberg_Schwarzwald_Layout 1 30.07.12 12:11 Seite 21

Speciaal Zwarte Woud

Lekker relaxen in de natuur

Het Zwarte Woud Wandelen langs de Westweg

HET ZWARTE WOUD Idyllisch gebied voor levensgenieters

Wie er geweest is weet het: natuurlijkheid, afwisseling, ontspanning, uitdaging karakteriseren landschap, mensen en wat er gebeurt – ‘hartveroverend, verfrissend, zuiver’ – dat staat vakantiegangers te wachten in het Zwarte Woud.

Het Zwarte Woud, bakermat van de wereldberoemde koekoeksklokken, de bolletjes hoed, de legendarische boerenhoven en de Schwarzwälder Kirschtaart, heeft nu een modern gecultiveerd landschap, één van de grootste wandelen fietsgebieden van Duitsland en het Europa-Park, de Duitse tegenhanger van Disneyworld. Tegelijkertijd heeft het nog een ongerept gebleven idyllische natuur. En wat zou het Zwarte Woud zijn zonder de typische boerenhoven? Hier vinden kleine en grote ontdekkingsreizigers alles van hun gading. Een paradijs voor natuurliefhebbers en sportievelingen Het vakantiegebied in het zuidwesten van Duitsland heeft veel meer te bieden dan bekende cliché’s. Gelegen tussen Karlsruhe in het noorden en Zwitserland in het zuiden, de Rijn in het westen en

Nagold en Neckar in het oosten, is het 200 km lang en 60 km breed: een gebied waarin groene bergwouden en zonnige rivierdalen en wijnbouwhellingen elkaar afwisselen. Men vindt er knusse dorpjes en 320 stadjes met vakwerkhuizen. In het zuiden verheft dit grootste Duitse middelgebergte zich tot 1.493 meter. Wie met de caravan of camper gaat vindt vrijwel geen gebied waar je zo midden in de natuur kunt genieten van je vakantie. En zowel de afgelegen campings als die bij de dorpjes bieden nu veel meer comfort dan de boerenweiden vroeger boden. Toch heeft een vakantie op campings in het Zwarte Woud nog steeds de smaak van romantiek en vrijheid behouden. Talrijke thema-wandelpaden, steile bergwandelingen en regionale rondwandelingen vormen samen een wandelnetwerk van 24.000 km. Voor wandelaars die vooral willen genieten is in

Schwarzwald Tourismus GmbH

Ludwigstraße 23 79104 Freiburg Tel. +49 (0)761 89 646-42 mail@schwarzwald-tourismus.info www.zwartewoud.info

5000 jaar sieraadkunst

Schmuckmuseum Pforzheim

Het sieradenmuseum Pforzheim toont de geschiedenis van sieraden en is uniek in de wereld. De bezoekers krijgen juwelen uit de oudheid te zien, uit renaissance en jugendstil en bovendien een unieke collectie van moderne sieraadkunst. Het in ‘International Style’ gebouwde Reuchlinhaus is zelf een architectonisch juweel.

Jahnstraße 42 DE-75173 Pforzheim Openingstijden: Di t/m zo en op feestdagen: 10 - 17 uur (behalve bij kerst en nieuwjaar) www.schmuckmuseum.de

KUNSTWIJZER

Schmuckmuseum Pforzheim 21

DsR12_NL2_20-23_Baden-Württemberg_Schwarzwald_Layout 1 26.07.12 13:03 Seite 22

Staufen Vesper in de wijngaard

Karlsruhe Pforzheim Baden-Baden Calw Baiersbronn Offenburg Freudenstadt Lahr Breisach Freiburg i. Br. Titisee-Neustadt

TIP

Geniet van de prachtige uitzichten tijdens een meerdaagse fietstocht op de Schwarzwald Panorama-Radweg. De afstand van 280 km, tussen Pforzheim in het noorden en Hochrhein in het zuiden, is in vijf of zes dagen af te leggen. Als compleet arrangement met bagagevervoer te boeken vanaf € 395 p.p. bij Schwarzwald Tourismus GmbH.

2011 het etiket ‘Schwarzwälder Genießerpfade’ ontstaan. Het zijn ‘Premiumwege’, 6-15 km lange wandelpaden waarlangs heel veel te genieten valt. Ze voeren allemaal langs iets bijzonders, zoals ‘Schnapsbrünnle’, waar je een glaasje innerlijke versterking kunt nemen of andere paradijselijke plekken. Daarbij staat naast het unieke landschap de cultuur van het Zwarte Woud, de Schwarzwälder keuken, de wijnen uit Baden, brandwijn, bier of water op de voorgrond. Elk genieterspad voldoet aan de kwaliteitseisen van het Duitse Wandelinstituut voor Premiumwege. Routebeschrijvingen op www.genießerpfade-schwarzwald.info Het Zwarte Woud staat bekend als een Mekka voor mountainbikers, maar het veelzijdige landschap is ook een fietsparadijs voor rustige tochten. Voor gezinnen zijn vooral de routes door de Rijnvlakte in het westen, door het heuvelland in het oosten en door de dalen met hun typische boerenhoven en kleine gehuchten, heel geschikt. Met de nieuwe elektrische fietsen liggen ook panoramawegen en heuvels binnen de mogelijkheden. Zelfs de aanhangkarretjes met kinderen rijden nu kriskras door Duitsland’s hoogste middelgebergte. Bijvoorbeeld over de 95 km lange hindernisvrije Kinzigtalradweg van Freudenstadt naar Offenburg. Of op de 78 km lange merenfietsroute rond de bergen in het hoge Zwarte Woud. Langere tours

zijn de 280 km Schwarzwald Panorama-Radweg van Pforzheim in het noorden naar Hochrhein in het zuiden, of de 260 km lange route rond het natuurpark Schwarzwald Mitte/Nord. Er zijn ong. 200 verhuurbedrijven of oplaad- en wisselpunten voor de gangbare accu’s. Liefst 137 plaatsen in het Zwarte Woud bieden vakantiegangers een speciale service: met de ‘Konus-Gästekarte’ kan men per bus en trein gratis reizen in de hele vakantieregio tussen Rijn en Neckar, Karlsruhe en Basel. Uitstekend gebak en uitgelezen wijnen Geen enkele streek in Duitsland krijgt jaar in jaar uit zoveel sterren, koksmutsen, fijnproeverpunten of pollepels toegekend door de nieuwste gastronomische gidsen als het Zwarte Woud. En omdat er in het westelijk deel ook Baden-wijnen van wereldfaam geproduceerd worden, staat de regio onder kenners bekend als Duitslands mooiste genieterdriehoek. In Europa telt Duitsland – na Frankrijk – het grootste aantal gelegenheden die de hoogste gastronomische onderscheiding kregen. Langs de wijngaarden in het westen staan in herfst en voorjaar bont getooide besems die vermelden: ‘wijnproeverij geopend’. De wijnboeren serveren daar alles wat in eigen wijngaard gerijpt is en in eigen beheer verwerkt.

Hartelijk welkom... … in de oudste ‘gasthof’ van Titisee-Neustadt in het Zwarte Woud. In ons bergdorp Waldau, op 1127 meter hoogte, kunt u direct vanuit het hotel actief op pad. Wandelen, mountainbiken, langlaufen, skiën, rodelen… alles wat uw hart begeert. In de omgeving vindt u zwembaden, sport- en klimparken. Pas geopend: Zwemparadijs ‘Schwarzwald’ in Titisee. www.badeparadies-schwarzwald.de bent van harte welkom! Met vriendelijke groet,

Eugen Winterhalder Hotel - Schwarzwaldgasthof

Bergdorp Waldau bij Freiburg in het Zwarte Woud Sommerbergweg 1 | DE-79822 Titisee-Neustadt | Tel. +49 (0)7669-229-0/Fax -29 info@traube-waldau.de | www.traube-waldau.de

Markgräflerland Uitzicht op het Ölbergkapelle

DsR12_NL2_20-23_Baden-Württemberg_Schwarzwald_Layout 1 26.07.12 10:43 Seite 23

Schluchtensteig Wandelaars in de Hohwehraskloof

De vele wijnen wijnboerenfeesten zijn een uitnodiging om in het oogstseizoen de Badische druivensoorten uit te proberen. Van 17-20 aug zijn er op het Breisgauer wijnfeest in Emmendingen wel 180 wijnen uit de streek tussen Freiburg en Lahr te proeven. Op het Breisacher wijnfeest van 31 aug - 3 sept offreren de wijnboeren van de Rijnoever onder de Breisacher Domtoren meer dan 300 wijnen sektsoorten van Kaiserstuhl en Tuniberg. En het Ortenauer wijnfeest, van 28 sept t/m 1 okt in Offenburg, sluit met een veelvoud aan internationaal bekroonde wijnen uit Ortenau

Glottertal Fietsplezier

het seizoen van de wijnfeesten af. En daarna nadert snel de winter, die het Zwarte Woud omtovert tot een wit paradijs. In deze witte wereld van Duitsland’s grootste middelgebergte steken meer dan 70 toppen en bergen uit boven de 1.000 m. Wandelaars in de sneeuw vinden hier de mooiste omstandigheden voor een gezonde actieve vakantie in frisse berglucht. Een nieuwe trend zijn de zogenaamde ‘ski-bikes’. En met een ski- of sneeuw-bike zijn ook voor niet-skiërs gezellige tochten mogelijk door het winterse bos, en zelfs fantastische afdalingen op de makkelijker pistes

BREISACH AAN DE RIJN Eindeloos genieten

Breisach, aan de Rijn gelegen, vormt de verbinding tussen Baden en de Elzas.

Fietsen langs de Rijn Breisach In de Badische wijnkelder

Breisach-Touristik Marktplatz 16 | DE-79206 Breisach/Rh. Tel. +49 (0)7667 940 155 | Fax +49 (0)7667 940 158 breisach-touristik@breisach.de | www.breisach.de

O p slechts een paar kilometer afstand liggen de bekende wijngebieden Kaiserstuhl en Tuniberg. Zowel naar Freiburg als naar Colmar is het slechts ca. 20 km. Op de andere Rijnoever ligt Breisach’s aantrekkelijke Franse partnerstad Neuf-Brisach, waarvan de vestingwerken sinds juli 2008 tot het Unesco werelderfgoed behoren. In Breisach zelf kan een wandeling over de Domberg niet worden overslagen, met daarbij een bezichtiging van de romaansgotische St. Stephansdomkerk (12e – 15e eeuw n.Chr.) bevinden. Vanaf dit punt heeft men een prachtig uitzicht over de Rijnvlakte: tot aan het Zwarte Woud en de Vogezen toe. Een afsteker voert naar de historische Rijnpoort, met een museum voor de stadsgeschiedenis. Ook raden we zeker een wijn- of sekteproeverij aan in de Badische wijnkelder of in de Geldermann Privatsektkelder. En tijdens een gezellige rondvaart over de Rijn kan er eveneens heerlijk geproefd en gesmuld worden. Het hele jaar door zijn er aantrekkelijke evenementen: stadsrondleidingen met heerlijke consumpties (07 apr t/m 27 okt), een internationale pottenbakkersmarkt (in juni), openluchttheater (t/m 09 sep), het wijnfeest Kaiserstuhl + Tuniberg (31 aug t/m 03 sep) en de kerstmarkt (1 + 2 dec.)

TIP

Breisacher evenementenweek (7 overn. incl. programma) vanaf € 406 voor 2 pers., of de Badisch-Elzasser ontdekkingsreis (3 overn. incl. programma) vanaf € 205 voor 2 pers.

DsR12_NL2_24_Anzeige Accor_Layout 1 26.07.12 10:38 Seite 24

Uw loyaliteit wordt beloond – in de hele wereld

Welkom bij Le Club Accorhotels – het wereldwijde loyalty programma van de Accor Hotels! Met slechts één overnachting per jaar blijven uw punten onbeperkt geldig!

Bij uw volgende reis naar Duitsland spaart u al punten in meer dan 300 hotels in alle segmenten – van luxueus tot voordelig: Sofitel, Pullman, MGallery, Novotel, Suite Novotel, Mercure, Adagio, ibis en all seasons/ibis Styles.

Meer informatie vindt u op accorhotels.com/leclub

Punten verzilveren in hotelvouchers, 365 dagen per jaar geldig in vouchers en bonuspunten van onze partners, zoals Shell of Deutsche Bahn in Airline Miles van meer dan 20 partnerairlines in een gift aan een goed doel

Cl as sic JOH N SM ITH 456 78 1 123 456 1 123

02/ 14

Meld u nu gratis aan en spaar meteen uw eerste punten!