Destination Duitsland 2015 by Typeline Verlagsvertretung GmbH & Co.KG

DsR15_NL1_01 Titel_Layout 1 12.02.15 18:01 Seite 1

DuitslaNd

VAKANTIEREGIO’S

KUNST & GENOT

ACTIEF ONDERWEG

Erzgebergte | RijnlandPalts | Het Zwarte Woud Beieren | Oost-Westfalen

Bremen | Paderborn Essen | Traben-Trarbach Murnau | Bad Füssing

Westerwald | Hunsrück Rijnhessen | Moezelland Eifel | Winterberg | Donau

DsR15_NL1_02-03_Inhalt_Layout 1 13.02.15 09:36 Seite 2

INHOUD t





Hamburg

  Bremen t   

t Schwerin

t Hannover

Magdeburg

 t Paderborn  t Essen  t Düsseldorf  

Eisenach

 

Freiburg

t

t Berlin t Potsdam



tErfurt

  Wiesbaden    tt t Frankfurt Mainz   Nürnberg t 

Kiel

Dresden

Passau



t München 

Tussen venen en zeeën 6 blootsvoets wandelen over het Wad en indrukwekkende kastelen bewonderen





t Stuttgart

Pure levensvreugde voor iedereen Duitsland voor het hele gezin





Schenkenburg in de buurt van Rottweil in het Zwarte Woud

Bad Bramstedt Bewegen en balans

Van Teufelsmoor tot Waddenze Naar hartenlust fietsen

Bremervörde Aankomen, genieten, beleven

Übersee-Museum Bremen Museum voor Overzeese Gebieden

Fietsen naar de Noordzee De Weser-fietsroute

Petershagen Ooievaarshoofdstad

Bremen en Bremerhaven Zustersteden aan de Weser

NRW – venster op de kunstwereld 12 Ontdek talloze meesters UNESCO-Werelderfgoed Zollverein 13 Geschiedenis om aan te raken

DsR15_NL1_02-03_Inhalt_Layout 1 13.02.15 09:36 Seite 3

Meer dan 200 span nende reportag es en features

Uitzicht op de Moezel-lus in de buurt van Kröv

Rijnland-Palts Romantische rivierdalen

Paderborn Bezoek de Brueghel familie

Romantiek aan de beneden-Moezel 26 Middeleeuwse burchtenlandschap

Bad Wünnenberg Geneeskrachtige Kneipp-badplaats

Winterberg Vakantie-avontuur

Moezelland Paradijs voor wijngenieters en actieve vakantiegangers

Links en rechts van de Rijn Klinkende namen met grote cultuurschatten

Het Zwarte Woud Actief onthaasten Fietsen langs de Donau De Donau wekt dromen op

Het Hoge Westerwoud Natuur beleven, het hele jaar door

Beieren: van bergen en meren Podia voor grootse kunst

Het Westerwoud Balans in het groen

Berchtesgadener Land Schilderachtige meren

Rijn-Moezel-Eifel Op ‘Traumpfaden’ er tussen uit

Oost-Beieren voor liefhebbers Natuur en prachtig berglandschap

Saarschleifenland Natuur en cultureel erfgoed

Bad Füssing Warme bronnen & ontspannen

Hunsrück Wandelen is bijzonder aantrekkelij

Naar het zilver: alsmaar rechtdoor 36 Expositiemijn fascineren jong en oud

Rheinhessen Het grootste wijnbouwgebied

Ertsgebergte: een thuiservaring Mijnbouwcultuur & wandelgenot

Van Paderborn naar Sauerland Het Alme-fietspad

Navigeer simpel via de innovatieve themacloud en de interactieve kaart van Duitsland naar het vakan‐ tiedoel van jouw keuze

Spring direct van het ar‐ tikel naar de aanbiedingen voor je reisdoel

Intuïtief, interactief en mobiel – op je desktop, smartphone en tablet – vóór, tijdens en na je reis

www.destination-duitsland.nl Destination Duitsland verschijnt als bijlage van Arts en Auto #03/2015 Uitgever: Typeline Werbeagentur GmbH & Co.KG, Hanauer Landstraße 192, DE-60314 Frankfurt, Tlf. +49 (0)69 95 14 49-0, hallo@typeline.de, www.typeline.de Omslagfoto: Expositiemijn zoutmijn Berchtesgaden, Foto: www.georg-grainer.com Vertaling: Mark van Lee. Overname van teksten en afbeeldingen is uitsluitend toegestaan na toestemming van de uitgever. Alle gegevens berusten op bronnen van de vermelde organisaties en ondernemingen. d. d.: februari 2015

DsR15_NL1_04-05_Intro_Layout 1 12.02.15 15:32 Seite 4

Vakantie in Duitsland Pure levensvreugde voor iedereen Beleef van kust tot bergtop de vakantie als vrijheid. Voor jong en oud â&#x20AC;&#x201C; weetgierig of dol op sport. Duitsland heeft het juiste vakantie aanbod voor het hele gezin â&#x20AC;&#x201C; ontspanning, op krachten komen en avontuur.

Rondspetteren en ontspannen kan men het best aan de kust van de Noord- en Oostzee. Om te shoppen en je te verbazen zijn er aantrekkelijke stadjes en steden van Paderborn tot Bremerhaven. Een spannende dag beleeft men in de musea van het Ertsgebergte. Beweging en gezondheid is volop te vinden in Bad Bramstedt, Bad Wünnenberg en Bad Füssing. In de stadjes in het Zwarte Woud, in het Westerwald, de Beierse Woud en de Eifel slaan de harten van actieve vakantiegangers sneller. Bijzondere fietservaringen dwars door natuur en hoogstaande cultuur bieden de routes in RijnlandPalts, langs de Saar en in het Westerwoud. En in het spoor van romeinen, kunst en wijn wandelt men langs de Moezel, in Bremen of in Essen. molenmuseum in Gifhorn het Markersbacher viaduct in het Ertsgebergte de Tegelberg in de Ammergauer Alpen

DsR15_NL1_04-05_Intro_Layout 1 12.02.15 15:32 Seite 5

DsR15_NL1_06-07_Layout 1 12.02.15 17:20 Seite 6

Schleswig-Holstein Muziek Festival

Husum krokusbloemenfeest

Tussen venen en zeeën ie zich in Sleeswijk-Holstein overgeeft aan het ritme van de getijden, laat de alledaagse drukte al gauw achter zich. Het hele jaar door staan er daar bijzondere belevenissen te wachten: In maart trekt het havenstadje Husum vele mensen om met een lilakleurige zee van krokussen het krokusbloemenfeest te vieren. De jaarlijks in juni gehouden Kieler Week vormt een unieke mengeling van een top evenement rond zeilschepen en noordDuitslands grootste volksfeest. Tegen het

eind van het jaar zorgen de gemoedelijke feestelijke kerstmarkten voor een passende sfeer in dit stemmige jaargetijde. Voor genieters van maritieme specialiteiten is dit de perfecte plek om van de ene culinaire lekkernij naar de andere te gaan.

Cultuur, muziek en veel te zien Het Sleeswijk-Holstein muziek festival, dat elk jaar in juli en augustus gehouden wordt (11-07-2015 t/m 30-08-2015), behoort tot de toonaangevende internatio-

nale culturele evenementen. Imposante kastelen en herenhuizen, schuren, stallen en de mooiste kerken van Sleeswijk-Holstein vormen samen een uniek en stemmingsvol decor voor muzikale presentaties, die gewoonlijk alleen voorbehouden zijn aan bezoekers van de gerenommeerde opera- en concertgebouwen.

Eilandkunst Juist in de zomer zet het museum ‘Kunst van de Westkust’ op het Noordzee eiland

Het hele jaar door kan men een ontdekkingsreis ondernemen naar de veelzijdigheid van Sleeswijk-Holstein, het gebied tussen de Noordzee en Oostzee: blootsvoets wandelen over het Wad, de zilte zeelucht inademen, indrukwekkende kastelen bewonderen en de helende kracht van veen en zee beleven.

Tourismusbüro Bad Bramstedt Tel. +49 (0)4192 506 27 | Fax 4192 506 80 touristinfo@bad-bramstedt.de www.bad-bramstedt.de

Op slechts een half uur met de auto vanaf Hamburg, direct aan de snelweg A7, ligt de kuur- en Rolandstad Bad Bramstedt. Die bekend staat om de vele mogelijkheden voor belevenissen en ontspannen in het nagenoeg ongerepte natuurlijke landschap van het Holsteiner Auenland. Door haar gunstige ligging midden in de stedendriehoek KielHamburg-Lübeck is het een ideaal uitgangspunt voor touren tussen de Oostzee en de Noordzee. Het betoverende rivierenlandschap in en rondom Bad Bramstedt is uitstekend geschikt voor fietsen, paardrijden, wandelen of kanoën. Het Kneipp-bad en de daarbij behorende ‘tuin der zinnen’ nodigt met diverse thema’s uit tot heerlijk vertoeven en veel ontdekken.

TIP

Het modder-bewegingsbad: ervaar de weldadige warmte van de ca. 40 °C warme modderbrij

Bad Bramstedt: bewegen en balans

DsR15_NL1_06-07_Layout 1 12.02.15 17:30 Seite 7

Föhr Museum Kunst der Westküste

Föhr zich in om kunst die zich bezig houdt met het thema ‘zee en kust’ te onderzoeken en onder de aandacht te brengen. Als uitgangspunt dient de schilderijenverzameling van museumstichter Frederik Paulsen, met daarin werken van belangrijke Scandinavische, Nederlandse en Duitse kunstenaars. Sinds 1999 presenteert de stichting ‘Schleswig-Holsteinische Landesmuseen Schloss Gottorf’ onder het dak van de voormalige residentie van de hertog van Sleeswijk-Holstein-Gottorf de collectie van het Landsmuseum voor kunst en cultuurgeschiedenis samen met die van het archeologisch Landsmuseum. Zo worden archeologische vondsten uit de steentijd getoond naast kunst van deze tijd.

De grijze stad Husum trekt bezoekers met het LudwigNissen-huis, dat als Noordzeemuseum

Husum de culturele en natuurlijke ruimte van de Noordzeekust presenteert. Het hedendaagse Theodoor-Storm museum is eveneens een bezoek waard. Minder kunstachtig en museaal, en toch authentiek regionaal in de beste zin des woords, gaat het toe in het wildpark Eekholt in het Holsteiner auen-landschap (wilde weiden en uiterwaarden). De dieren die thuishoren in het regionale landschap zijn in het wildpark te zien in hun natuurlijke omgeving, waarbij de onderlinge ecologische betrekkingen duidelijk worden gemaakt. In het ca. 67 ha grote park leven meer dan 700 dieren van meer dan 100 verschillende soorten. In het bos zijn zowel wilde zwijnen, wolven en marters te bekijken als de zeldzame grote trap (vogel), roofvogels, uilen en ook buizerds en oehoes. Het wildpark vormt een compleet en dagvullend uitje voor het hele gezin.

UNESCO-werelderfgoed Waddenzee De Waddenzee is wereldwijd uniek: hier wisselen eb en vloed elkaar elke zes uur af. Bij eb kunnen vakantiegangers met gidsen over de zeebodem vanaf het vaste land naar de eilanden Inseln en Hallingen wandelen en zo de wereld van de zeebewoners en de talrijke watervogels ontdekken. Midden in het natuurerfgoed liggen de tien hallingen. Het zijn kleine eilandjes, die pas na beide grote stormvloeden uit de middeleeuwen ontstaan zijn op het slik

KLICKTIPPS

www.nationalpark-wattenmeer.de www.mkdw.de www.shmf.de

Een oase voor genieters, rustzoekers en individualisten! Het Hotel voor Genieters Historischer Krug is even bekend om zijn goede keuken als om de ruim 30 jaar bestaande Beautyfarm, waar ayurvedische wellness in koninklijke ambiance aangeboden wordt. De prachtige ligging en de in Scandinavische landhuisstijl ingerichte kamers creëren alle voorwaarden voor genieten en ontspannen.

Genießer Hotel Historischer Krug Grazer Platz 1 DE-24988 Oeversee Tel. +49 (0)4630 940 0 info@historischer-krug.de www.historischer-krug

DsR15_NL1_08-09_Layout 1 26.02.15 09:05 Seite 8

Bremen Stadsmuzikanten

Museum voor Overzeese Gebieden

Van Teufelsmoor tot Waddenzee ie niet wil of kan kiezen tussen veenlandschap, Noordzeekust en aantrekkelijke Hanzesteden, die kiest de ongeveer 450 km lange fietsroute ‘Vom Teufelsmoor zum Wattenmeer’ die loopt in het gebied tussen Elbe, Weser en Noordzee, met daarbij de rivieren Wümme, Hamme, Oste, Geeste en Lune. Ook hier zijn vele varianten mogelijk, zodat traject en lengte van de route makkelijk kunnen worden aangepast aan de behoeften van de vakantiegangers. Zolang het logo met de kievit gevolgd wordt zit u goed. Als men start in Bremen gaat de route direct door het Teufelsmoor naar het noordoosten. Via Bremervörde komt

men in Stade. Na een kleine afzwaaier van de Elbe volgt de tocht de Elbe verder stroomafwaarts tot aan de monding bij Cuxhaven. Langs de Noordzeekust gaat het verder naar het zuiden tot aan de monding van de Weser in Bremerhaven. Stroomopwaarts langs de Weser keert de fietstour weer terug naar Bremen. Eerste hoogtepunt van deze fietstoer is natuurlijk de oude Hanzestad Bremen, die uitnodigt tot een reis door 12 eeuwen geschiedenis. Midden in de historische binnenstad, in de directe omgeving van de wereldberoemde stadsmuzikanten, het raadhuis en de Roland, hangt een bijna dorpsachtige sfeer. De grote bloemen- en

plantenmarkt lokt met geuren en kleurenpracht, en markthandelaren bieden verse producten aan voor alle soorten lichamelijk welzijn en genieten. Vanaf het marktplein gaat het de Böttcherstraße in, een smal straatje met over nauwelijks honderd meter een kakelbonte aaneenschakeling van ateliers, werkplaatsjes, winkels en restaurants. Ook het museumaanbod in Bremen heeft een rijke inhoud. Een hoogtepunt is het ‘Übersee-museum’ bij het station, met een vaste expositie die overzeese leefgebieden, natuur, cultuur en handel in Azië, Oceanië, Amerika en Afrika omvat. Een ommetje naar Natuurpark Wildeshauser Geest, zuidwest van

Met wisselende wind door het Teufelsmoor zonder wind door Bremen, in Noordwest Duitsland kun je naar hartenlust fietsen – Bremen en de kunstenaarskolonie Worpswede staan garant voor boeiende musea.

Tourist-Information Bremervörde Rathausmarkt 1 | DE-27432 Bremervörde Tel.: +49 (0)4761/987-142 Fax: +49 (0)4761/987-143 E-Mail: touristik@bremervoerde.de Internet: www.bremervoerde.de

Fietsen en wandelen, natuur beleven met alle zintuigen tussen Hamburg en Bremen, Elbe en Weser. Wie midden in de natuur wil verblijven kan dat in het leefwaardige en liefelijke Bremervörde. Het is slechts vijf minuten vanuit de binnenstad tot aan het natuur- en belevenispark bij het Vörder meer. Veen, heide, bos en water liggen direct daarnaast, een groot gebied met vele mogelijkheden voor plezier en recreatie. En het culturele leven in Bremervörde heeft vele musea en bezienswaardigheden in petto.

TIP

Het 2e Vörder meerfeest, op 29 en 30 augustus 2015. Een kleurrijk familiefeest rondom het Vörder meer, met leuke attracties voor kinderen, vele muzikale hoogtepunten en culinaire lekkernijen

Bremervörde – aankomen, genieten, beleven

DsR15_NL1_08-09_Layout 1 12.02.15 20:11 Seite 9

Onderweg in het Teufelsmoor

de Wesermetropool, is de moeite waard. Stenen getuigenissen als de bekende hunebedden en grafheuvels de ‘Visbeker bruid en bruidegom’, de ‘Kleinenkneter stenen’ en het met heide begroeide monument ‘Glaner bruid’ verhalen van de bewogen geschiedenis van de Wildeshauser Geest door de eeuwen heen. Op de tocht noordwaarts naar het Teufelsmoor

bereiken we al gauw Worpswede, beroemd geworden door de hier in 1889 gestichtte kunstenaarskolonie. Een museumbezoek in Worpswede of een bezoek aan het klassieke openluchtconcert valt moeiteloos samen met de landschapsbeleving daar, die zo uniek is dat ze reeds de ‘Worpsweder meesters’ als Paula Modersohn-Becker, Fritz Mackensen en Fritz

Overbeck fascineerde en inspireerde. En ook de fietser raakt in de ban van ruimtelijkheid van het landschap en het onvergelijkbare licht. De route volgt nu met kleine afwijkingen de al beschreven Noordzeeroute in omgekeerde richting, stroomafwaarts langs de Elbe

Museum voor Overzeese Gebieden Bremen: fascinerende verten

Het Museum voor Overzeese Gebieden Bremen schept met unieke voorwerpen uit de hele wereld een fascinerend beeld van verre werelddelen en streken. Met moderne middelen wordt hier de betrekking tussen mens en natuur gepresenteerd als een harmonisch te beleven geheel. Vanaf de fascinerende onderwaterwereld van Oceanië met haar paradijselijke eilanden en kleurrijke koraalriffen, via Azië en haar met legenden omgeven Zijdestraat en haar bruisende metropolen tot zelfs het nachtelijk tropisch regenwoud aan toe. In Afrika kunnen de bezoekers op safari gaan en de gevarieerde leefgebieden van dit continent ontdekken, of het oude Egypte leren kennen. Actuele globale thema's als klimaatverandering, migratie of mensenrechten worden in de expositie ‘Beleven wat de wereld beweegt’ opgepakt. En nog meer schatten wachten op ontdekking in de ernaast gelegen tentoonstellingshal ‘Übermaxx’, waar de in Europa unieke verzameling van het Volks-, Natuur- en Handelskundemuseum is gehuisvest.

Meedoen en plezier hebben Het museum nodigt op talrijke plekken uit om zelf mee te doen en is voor jong en oud een ontdekkingsreis. Met bijna 10.000 m2 expositieruimte en 1,2 miljoen tentoonstellingsstukken hoort het in 1896 opgerichte Museum voor Overzeese Gebieden Bremen bij de belangrijkste culturele instellingen in Noord-Duitsland. Tentoonstellingen vanuit diverse invalshoeken tonen de verhouding tussen mens en natuur op de verschillende continenten. En iedere herfst completeren grote speciale tentoonstellingen het museum programma.

TIP

Vanaf 7 november zet het Museum voor Overzeese Gebieden Bremen in de speciale tentoonstelling ‘Fascinerende walvissen – walvissen en mensen in de Stille Oceaan’ de reuzen van de zeeën centraal

Übersee-Museum Bremen Bahnhofsplatz 13 | DE-28195 Bremen Tel.: +49 (0)421 16 03 8-0 Fax: +49 (0)421 16 03 8 99 office@uebersee-museum.de www.uebersee-museum.de

DsR15_NL1_10-11_Layout 1 12.02.15 15:37 Seite 10

Bremerhaven Kleine Weser

Petershagen Glasblazerij Gernheim

De Weser-fietsroute is vanwege haar gevarieerdheid een van de populairste langeafstandsfietspaden van Duitsland. Ze gaat door heidevelden en moerassen, door kleine stadjes en grote metropolen, naar zandstranden en de Waddenzee. e Weserfietsroute begint in de vakwerkstad Hannoversch Münden in Nedersaksen, slingert dan ca. 40 kilometer door Noordrijn-Westfalen om daarna haar koers door Nedersaksen richting Noordzeekust te vervolgen. Tijdens een fietstocht langs de Weser ontvouwen zich landschappen als uit plaatjesboeken. Meteen al op de eerste etappe, het Weserbergland, wordt men verwend met allerlei landschappelijke en architectonische hoogtepunten: kastelen in Weserrenaissance stijl, burchten, kloosters en de zacht glooiende heuvels van het Weserbergland. Vlak voor Minden verlaat de Weser het bergland. Vanaf Porta Westfa-

lica loopt de fietsroute dan door de NoordDuitse laagvlakte en passeert fascinerende veen-, moeras- en heidelandschappen.

Bremen en Bremerhaven In de grootste stad aan de Weser, de vrije Hanzestad Bremen, eindigt deze etappe. Als men de Bremer stadsmuzikanten achter zich gelaten heeft gaat het verder in de luwte van de dijken. De Weser wordt vanaf Bremen steeds breder, zodat men het een of andere koopvaardijschip op zijn tocht richting Noordzee kan vergezellen. Wie aan de westkant van de Weser verder fietst komt ter hoogte van het schiereiland Butjadingen langs pittoreske bad-

plaatsjes aan de kust en langs het nationale park ‘Nedersaksiche Waddenzee’. Aan de oostelijke kant van de Weser ligt de zeestad Bremerhaven. Bremerhaven is als geen andere stad bepaald door haar ligging aan zee. Tussen 1830 en 1974 emigreerden vanaf hier meer dan zeven miljoen mensen, voornamelijk naar de Verenigde Staten. De geschiedenissen van deze emigranten, ervaart men in het Duitse ‘Auswanderhaus’, Europa ‘s grootste belevenismuseum over het thema emigratie. Daarna gaat het op de laatste etappe verder langs een twaalf kilometer lang zandstrand tot aan de monding van de Weser bij Cuxhaven

Fietsen naar de Noordzee

Ooievaarshoofdstad Petershagen…

Mindener Straße 16 | DE-32469 Petershagen Tel.: +49 (0)5707 90010 | www.petershagen.de

Rond Petershagen loopt de ‘ooievaarsroute’ 50 km langs typische Weser-dorpjes met vakwerkhuizen en historische Weser-kerken. Zeldzame watervogels en witte ooievaars begeleiden de fietsers op hun tocht langs verschillende typen molens, het haringvangstmuseum Heimsen en het industriemuseum Glasblazerij Gernhem.

Openingstijden: ma, do 12-15 uur; di, wo, vr 12-17 uur; za 11-14 uur, 01-11 t/m 31-03 mo & za gesloten

TIP

Touristinformation “Altes Amtsgericht”

Gebruik de navigator.petershagen voor planning en oriëntering, voor en tijdens uw bezoek bij ons

In het noorden van Oost-Westfalen ligt in de molenregio Minden-Lübbecke de Weserstad Petershagen. De molenregio dankt haar naam aan de 43 door wind, water en paarden aangedreven molens. Hier, in het thuisland van de witte ooievaars, is fietsen en wandelen in het weidse landschap van water, weiden en bossen een unieke belevenis. Ook cultuurminnaars komen in de voormalige bisschopsstad volop aan hun trekken.

DsR15_NL1_10-11_Layout 1 12.02.15 16:22 Seite 11

Zustersteden aan de Weser Genieten, shoppen, slenteren, of actief de stad verkennen – Bremen en Bremerhaven hebben altijd het juiste aanbod en bieden een volle evenementen kalender, met vele mogelijkheden voor een reis naar de Weser. Fascinerende wetenschapswerelden, ongewone kijkjes op maritieme en historische bezienswaardigheden en veel blikken op kunst en cultuur: de steden Bremen en Bremerhaven vormen samen Duitslands kleinste bondsland, maar zijn groots als het gaat om innovatie en levenskwaliteit.

de mogelijkheden van een grote stad, daarvoor zijn Bremen en Bremerhaven uitstekend geschikt, zelfs voor een kampeervakantie! De plaatsen voor campers liggen centraal in de stad, langs de kust en langs de Weser.

Weserrenaissance

Daar waar de Weser uitmondt in de Noordzee, stichtte in 1827 Bremens burgemeester Johann Smidt de zeestad Bremerhaven. Het hele gebied ‘oude haven/nieuwe haven’ presenteert zich tegenwoordig als een aantrekkelijk maritiem belevenislandschap met een uniek aanbod. Zo vindt men in deze ‘Havenwelten Bremerhaven’ het ‘Duitse Auswandererhaus’ over migratie, het ‘Klimahaus Bremerhaven 8° Ost’ over klimaatverandering, en het Duitse scheepvaartmuseum dat modern schat zoeken mogelijk maakt.

ander te bieden. Een maritieme attractie die in Noord-Duitsland haar weerga niet kent is ontstaan in het historische deel van de meer dan 100 jaar oude vissershaven van Bremerhaven – het ‘SchaufensterFischereihafen’

Noordzee 1200 jaar traditie en kosmopolitische instelling drukken hun stempel op Bremen, de Hanzestad aan de Weser. Onmiskenbare mijlpalen daarvan zijn het prachtige stadhuis in de Weser-Renaissance stijl en het eerbiedwaardige standbeeld van Roland (UNESCO-werelderfgoed) op het historische Marktplein. En natuurlijk zijn daar ook de wereldberoemde Bremer stadsmuziekanten uit het sprookje van de gebroeders Grimm.

TIP

De reisaanbieding ‘Gradwanderung’ van de Bremer Touristik-Zentrale biedt een boeiende kijk op de twee zustersteden: 2 overnachtingen incl. ontbijt, treinreis Bremen-Bremerhaven, stadsrondleiding, entree in musea en nog veel meer, vanaf 145,- euro p.p.

Fietsvriendelijk Beide steden zijn bijzonder fietsvriendelijk. Van het stadsverkeer in Bremen bestaat 25% uit fietsen, meer dan in enige andere stad boven de 500.000 inwoners in Duitsland. Dat komt beslist ook door het dichte netwerk aan fietspaden en doordat die paden vaak langs de Weser en kanalen lopen, of door parken en groene gebieden. Voor gasten en inwoners van beide steden is het op veel plaatsen mogelijk een fiets of e-bike te huren, er is een nieuwe fietsapp en er zijn vier nieuwe fietsroutes. Geïnteresseerden vinden alle info op www.bremen.de/bike-it. Camping aan zee, een plek met de camper aan de Weser – en tegelijk genieten van

Genot ‘Kohl und Pinkel’, ‘Labskaus’ en ‘Knipp’: toegegeven, aan de namen van de Bremer specialiteiten moet je even wennen. De combinatie van producten uit de nabije Noordzee en van het omringende boerenland vormt de basis voor de traditionele Bremer keuken. En in de eerbiedwaardige kelder van het stadhuis houd een bijzondere lange traditie stand: hier schonk in het jaar 1409 de bottelier de eerste edele wijndrank uit. Sindsdien kunnen gasten van het huis er kiezen uit 650 verschillende wijnen met klinkende namen, de grootste verzameling Duitse wijn ter wereld. Ook culinair heeft Bremerhaven het een en

Bremer Touristik-Zentrale info@bremen-tourism.de www.bremen-tourismus.de/nl

Erlebnis Bremerhaven GmbH touristikservice@erlebnis-bremerhaven.de www.bremerhaven-tourism.de

DsR15_NL1_12-13_Layout 1 12.02.15 20:09 Seite 12

Münster Otto Piene

Münster LWL-Museum für Kunst und Kultur

NRW – venster op de kunstwereld artelijk welkom in cultuurland Noordrijn-Westfalen. Hier wachten ongeveer 900 musea en expositieruimten met een groot aanbod aan actuele tentoonstellingen erop ontdekt te worden.

Highlight

De Ruhrtriennale De Ruhrtriennale, het Internationale Festival van de Kunsten, brengt muziek, beeldende kunst, theater, dans & performance tezamen in de fascinerende ruimten van de industriecultuur in het Ruhrgebied (14-08 t/m 26-09)

Het uur nul in de kunst: ZERO De verwerking van de catastrofe beheerste na de tweede wereldoorlog de kunst in Duitsland. Een kunstzinnige ontwikkeling die niet in verband stond met de Naziterreur leek onmogelijk. Een paar kunstenaars zagen daarin geen perspectief. Zij riepen in het jaar 1958 het uur nul uit: ZERO. Zo noemden Heinz Mack en Otto Piene, en later ook Günther Uecker

hun kunstenaarsgroep in Düsseldorf. Ze schiepen een nieuwe esthetiek, richtten de blik optimistisch vooruit, en ontwikkelden de lichtkunst, kinetische kunst en kunst met objecten onomkeerbaar verder. Hun avant-garde kunst is zojuist opnieuw ontdekt: een grote overzichtstentoonstelling trekt sinds herfst 2014 van het Guggenheim museum in New York via Berlin naar Amsterdam. In hun eigen werkgebied Noordrijn-Westfalen heeft men de drie kunstenaars nooit van de eerste rij verbannen. Tot 10 mei 2015 toont de Kunstsammlung NRW in Düsseldorf een retrospectief van het omvangrijke werk van Günther Uecker. In Münster wijdt het

Het ander hotel in Dusseldorf Dit hotel, gelegen in een idyllisch park in Kaiserswerth, biedt een gemoedelijk comfort in een historische ambiance.

De 55 stijlvol gemeubileerde kamers en de veelzijdige vergaderzalen beloven een bijzonder aangenaam verblijf.

www.hotel-mutterhaus.de

Das MutterHaus Hotel und Tagungszentrum GmbH Geschwister-Aufricht-Str. 1 (vroeger Alte Landstr. 179) DE-40489 Düsseldorf Telefoon: +49 211/6 17 27-0 Telefax: +49 211/6 17 27-15 04

2015 is het jaar van de grote internationale namen. Tussen Düsseldorf, Essen en Münster zijn er talloze meesters en vele kunst-sterren te ontdekken.

DsR15_NL1_12-13_Layout 1 12.02.15 20:10 Seite 13

Düsseldorf Günther Uecker Bewegtes Bild 1964

LWL-Museum voor Kunst en Cultuur een overzicht aan de lichtkunst van Otto Piene (13 juni t/m 20 september).

Zeche Zollverein: totaalkunstwerk Het UNESCO werelderfgoed Zeche (hoogoven) Zollverein vormt een van de boeiendste bestemmingen in het Roergebied. Met een oppervlakte van 100 ha. biedt het

Unesco-werelderfgoed Zollverein ruimte aan een grote diversiteit in belevingen, die zich het best in alle rust laten ontdekken. In het voormalige ketelhuis bij schacht XII presenteert bijv. het Red Dot Design museum de grootste expositie ter wereld van designs uit de huidige tijd. Op 4000 m2 , verdeeld over vijf etages, tonen meer dan 2000 tentoonstellingsstukken de reikwijdte

Zeche Zollverein Extraschicht

van actuele ontwerpen voor producten. Behalve de vaste tentoonstellingen worden er talrijke afzonderlijke evenementen georganiseerd, zoals concerten, exposities en workshops. Zo bijvoorbeeld op 8 mei 2015: Klavier-Festival Ruhr: Piano meets Djs – Piano Clubbing (electronische dansmuziek) met Francesco Tristano, Brandt Brauer Frick & Edoardo Pietrogrande

Geschiedenis om aan te raken Het UNESCO-werelderfgoed ‘mijn en cokesfabriek Zollverein’ Het UNESCO-Werelderfgoed Zollverein, ook bekend als de ‘mooiste mijn van de wereld en de grootste cokesfabriek van Europa’, is tegenwoordig het levende symbool van het Ruhrgebied. Gelegen midden in de Ruhr-regio, in noord-Essen, kan men hier elke dag interessante nieuwe kanten ontdekken van dit indrukwekkende icoon van industriecultuur.

Spannende industriële geschiedenis beleven

Tijdens een rondleiding langs het Denkmalpfad ZOLLVEREIN® (monumentenpad) maakt u kennis met de bovengrondse installaties van de ooit productiefste mijn van Europa of met de stilgelegde productielijn van de destijds grootste cokesfabriek van het continent. Hier komt geschiedenis weer tot leven en wordt het werken en leven met de kolen bijna tastbaar. Langs de route van de kolen vertellen grote machines en reusachtige installaties het verhaal van de enorme productie van deze mijn. Nu nog ziet men er het kolengruis en de reuk van ijzer, rubber en olie getuigt van een arbeidsintensief verleden. Tijdens een rondleiding met geschoolde gidsen langs de kolenroute leert men de architectuur, het werk en de techniek kennen.

TIP

Over steenkool en mijnwerkers. Rondleiding voor publiek in het Nederlands Tijd: 15 februari 2015 (zondag), 18 februari 2015 (woensdag), 22 februari 2015 (zondag), 25 februari 2015 (woensdag), 1 maart 2015 (zondag), 5 april 2015 (1e paasdag), 24 mei 2015 (1e Pinksterdag), altijd om 14 uur. Duur: 2 uur / kosten: 9 € (met korting 6 €), kinderen van 5 t/m 17 jaar 4 €, families 12 € resp. 20 €

UNESCO-Welterbe Zollverein Gelsenkirchener Straße 181 DE-45309 Essen Tel.: +49 (0)201 246810 denkmalpfad@zollverein.de www.zollverein.de

DsR15_NL1_14-18_Layout 1 12.02.15 19:51 Seite 14

Paderborn Schloß Neuhaus

Paderborn Hasucha sculptuur bij het station

Kasteel Neuhaus

Van Paderborn naar Sauerland Middeleeuws prinsbisdom en universiteitsstad, IT-bolwerk en winkelcentrum – Paderborn, een van de mooiste steden in Noordrijn-Westfalen, is omgeven door een gevarieerd landschap dat in het zuidoosten direct overloopt van het Teutoburger Woud in het bosrijke Sauerland.

et landschap rond de 1200 jaar oude universiteits- en domstad Paderborn is zo gevarieerd als vrijwel geen andere fietsregio in Duitsland: in het noordoosten ligt de nog bijna ongerepte Senne met haar dennenbossen en heidevlaktes. Aan weerszijden van de Lippe ligt het vlakke Delbrücker Land, met een mozaïek van akkers en weiden. En tenslotte ligt in het oosten en zuiden de Paderborner Hoogvlakte met uitgestrekte landerijen die worden doorsneden door diepe beekdalen. En dan, op een afstand van een kleine dagtoer per fiets, ligt daar het Sauerland. Over meer dan 2000 km gemarkeerde fietspaden kunt u indrukwekkende landschappen en talrijke bezienswaardigheden beleven.

Dit bijzondere landschap heeft al van oudsher mensen gefascineerd en aangetrokken. De door bisschop Rotho in de middeleeuwen gezegende bron bij de dom, de ‘Rothobornpader’, zou zelfs beschikken over helende krachten. Van de Kaiserpalts tot de renaissance Vlakbij de Paderbronnen organiseerde

Karel de Grote in 777 zijn eerste rijksdagbijeenkomst op Saksisch grondgebied. Tegenwoordig vormt de Kaiserpalts samen met de Bartholomäuskapelle en de machtige dom een uniek middeleeuws ensemble van monumenten van wereldse en geestelijke macht. De historische plaats van de Kaiserpalts in het stadcen-

‘Pader-Born’ – de bronnen van de Pader – zo is de stad genoemd omdat ze rond een uniek brongebied met ca. 200 bronnen werd gesticht. Middenin het stadscentrum borrelen ze omhoog en stromen dan in een waaier tezamen richting noordwesten, waar de rivier na nauwelijks vier kilometer uitmondt in de Lippe.

Paderborn Dom en marktplein

Paderborn

DsR15_NL1_14-18_Layout 1 12.02.15 20:02 Seite 15

Paderbronnen

trum is uitgangspunt voor een wandeling door 1200 jaar stadsgeschiedenis. Reeds in de 9e eeuw werd Paderborn een bisdom. De Bartholomäuskapelle uit 1017 is verbonden met de dom, waarvan de bouwkundige geschiedenis teruggaat tot de tijd van Karel de Grote. De in de 13e eeuw gebouwde dom met zijn 93 meter hoge toren treedt men binnen door het indrukwekkende paradijsportaal aan de zuidkant. Onopvallend, en toch beroemd, is het ‘drie-hazen-venster’ in de kruisgang van de dom; het draagt als motto ‘hazen en lepels elk drie, toch heeft elke haas er twee’. Vanaf de romaanse dom is het slechts een paar stappen via de voetgangerszone naar het in begin 17e eeuw gebouwde raadhuis, met drie gevels in renaissancestijl. Het Hesingsche huis op het naastgelegen Marienplein is ook een voorbeeld van de typische ‘weserrenaissance’ stijl. Rechtsaf gaat het naar de evangelische Abdinghofkerk met de romaanse tweelingtorens. We zijn hier in het westelijk deel van het Paderbronnengebied. Via het riviergebied van de Pader en langs het Padermeer loopt een wat langere wandeling naar een van de belangrijkste kastelen uit de renaissance: de voormalige prinsbischoppelijke residentie ‘kasteel Neuhaus’. Hightech-smidse en universiteitsstad Het moderne Paderborn is nauw verbonden met de naam Heinz-Nixdorf, die hier na de tweede wereldoorlog een wereldwijd succesvolle computerfirma opbouwde. Paderborn dankt aan Nixdorf

niet alleen het vliegveld maar ook haar faam als IT-smidse. Deze kant van Paderborn is te bekijken in het Heinz-Nixdorf-MuseumsForum (HNF), het grootste computermuseum ter wereld. Geen wonder dat de universiteit van Paderborn met bijna 20.000 studenten tot de leidende IThogescholen van Duitsland behoort. En of het nu gaat om golfen of avonturenpark, thermalbad of klauteren in de klimtuin, wandelen of fietsen over de goed markeerde paden: rondom Paderborn blijft geen vakantiewens onvervuld. Een excursie naar Bad Lippspringes met zijn kasteelruïne is evenzeer de moeite waard als een uitstapje naar de Aabach-stuwdam, het natuurbeschermingsgebied het Steinhorster Becken, of naar een van de idyllische plaatsjes langs de fietsen wandelroutes.

KLICKTIPPS

www.alme-radweg.de www.bikepark-winterberg.de www.paderborner-land.nl www.winterberg.de

Het Alme-fietspad Het Alme-fietspad volgt over een afstand van 68 km het riviertje met dezelfde naam, vanaf haar uitmonding in de Lippe bij kasteel Schloß-Neuhaus voor de poorten van Paderborn tot aan haar bron bij Brilon in het Sauerland. Langs deze landschappelijk en cultuurhistorisch interessante fietsroute wijzen blauwe borden met de tekst ‘Alme-Radweg’ de weg naar talrijke bezienswaardigheden. Het startpunt van onze fietstour ligt in de barokke tuin van kasteel Schloß-Neuhaus. Via de Wewer verlaat de route het stadsgebied van Paderborn en gaat naar Borchen, Alfen en Niederntudorf.

Aabachstuwdam

DsR15_NL1_14-18_Layout 1 12.02.15 20:03 Seite 16

Bad Wünnenberg verdedigingstoren

Volgende plaats is Wewelsburg met zin indrukwekkende burcht op een uitstekende rots hoog boven het Almedal. Daarna passeert men Ahden, vervolgens Büren met de prachtige Jezuïetenkerk en dan rijdt men via Weine en Siddinghausen voorbij de Bürense wijken Harth en Ringelstein.

Het Auenland-Fietsroute In Büren kan men de Alme-route mooi verlengen met de 44 km lange rondlus

van de Auenland-fietsroute. Deze gaat over verharde, niet geasfalteerde wegen door het idyllische ooilandschap tussen Büren en Bad Wünnenberg, langs talrijke met veel zorg gerestaureerde molens. Weer terug in Büren gaat het verder over een mooie bosweg links van de rivier en dan vanaf de Multhäuper hamermolen nog drie kilometers over de landweg tot aan Brilon-Alme. Hier bevindt zich, zoals de naam al doet vermoeden, de bron van

de rivier. Nu rest alleen nog de laatste zeven kilometer, met daarbij de enige lange afdaling van de gehele route, naar het eindpunt van de Alme-fietsroute bij het stadhuis in het centrum van de oude Sauerlandse Hanzestad Brilon. Naast de Alme en het fietspad ligt nog een stilgelegd spoor, dat gebruikt wordt voor toeristische uitstapjes met de Waldbahn-Almetal-trein.

Paderborn Bezoek de Brueghel familie Meer dan 100 werken van de Brueghel familie zijn van 21 februari t/m 21 juni in Paderborn te bezichtigen Dit jaar staat in Paderborn grootse Vlaamse kunst uit de 16e en 17e eeuw op het programma: van 21 februari t/m 21 juni 2015 wordt in de Städtischen Galerie – in het Paderbornse kasteel Neuhaus – een omvangrijk overzicht getoond van de veelzijdige werken van de Brueghel familie en de belangrijkste kunstenaars uit hun omgeving. Tentoongesteld worden meer dan 100 schilderijen, tekeningen en grafische prenten, die tijdens vier generaties van deze Vlaamse familie van schilders zijn ontstaan. Daartoe behoort ook het beroemde schilderij uit 1592: ‘de man met de geldzak en zijn vleiers’.

Tourist Information Paderborn Marienplatz 2a | DE-33098 Paderborn Tel.: +49 (0)5251 882980 tourist-info@paderborn.de www.paderborn.de www.brueghel-ausstellung.de

Vanaf kasteel Neuhaus – waar van mei t/m oktober in het kader van de Paderborner kasteelzomer vrijwel elk weekend openlucht evenementen plaats vinden – is het slechts vier prachtige kilometers langs de kortste rivier van Duitsland, de Pader, tot aan de Paderborner binnenstad, die altijd een bezoek waard is. Sowieso zijn de verschillende landschappen rondom Paderborn uitermate geschikt om via wandelingen of fietstochten te ontdekken: te voet over een van de 14 tot 21 km lange rondwandelroutes, over de ‘Paderborner Höhenweg’, de ‘Paderborner Karstrundweg’ of de ‘Alten Pilgerweg’, en met de fiets over de vijf Paderborner Rundtouren (‘PB-Touren’) die tussen de 25 en 70 km lang zijn. Meer informatie: www.paderborn.de/radfahren

TIP

Voor de Brueghel tentoonstelling en de Paderborner fietsroutes zijn er ook informatie folders in de Nederlandse taal

Fietsen, wandelen en plezier beleven

DsR15_NL1_14-18_Layout 1 12.02.15 20:03 Seite 17

Brilon

Bikerparadijs Sauerland Fietsen of liever biken? In de Sauerlandse resorts kunnen de hobbybikers en klimspecialisten zich naar hartenlust uitleven. De routes in het land van de duizend bergen gaan door zacht glooiende vlaktes, over steile heuvels en uitdagende terreinroutes. In het gebied van de mountainbike arena tussen Winterberg, Olsberg en Brilon vinden bikefans 38 routes met een totale

Alme Diemel

lengte van 1700 kilometer. Sportieve fietsers kunnen zich hier echt uitleven en met hun dikke mountainbike profielen de steilste hellingen omhoog overwinnen om daarna razendsnel moedig downhill te razen. Met de trail- en cross-tochten kunnen bikers hun kunnen ook op de proef stellen op speciaal voor hen aangelegde routes. Maar ook de recreatieve- en gezelligheidsfietsers kunnen in de bike Arena genieten van het prachtige middel-

gebergtelandschap met dalen, meren en natuurparken.

Spoorbaanfietsen Rustiger fietst het op de SauerlandRadring, die de steden Finnentrop, Eslohe, Schmallenberg en Lennestadt verbindt. Over in totaal 84 kilometer gaat het door uitgestrekte loof- en naaldbossen langs kleine musea, monumenten van techniek, stille plekjes, aantrekkelijke zwembaden

Hartelijk welkom in Bad Wünnenberg In het interessante landschap tussen Sauerland en Teutoburger Woud ligt de geneeskrachtige Kneipp-badplaats Bad Wünnenberg

Kneipp-kuren, fitness- en recreatievoorzieningen, en de modernste medische uitrustingen in de Aatalkliniek zorgen tezamen voor gezondheid en welzijn. Het kuurpark, het wijde dal van de Aa en de talrijke gemengde bossen nodigen met hun 250 km goed gemarkeerde wandelwegen uit tot wandelen. Westfaalse gastvrijheid en prachtige wandelroutes De ‘Natuur-Belevenis-Aadal’ met het klimpark en de reusachtige kabelglijbaan (voor groepen) is een centrum zowel voor wie actie zoekt als wie ontspanning zoekt. Uniek daar is het blote-voeten-belevings-pad rond de kanovijver, waar de voeten een bijzonder soort frisse belevenis wacht. Heerlijk ontspannen kan men bij een kopje koffie met gebak in café ‘Aatalhaus’ in de Kneipp-Oase, bij een picknick rond de grote waterspeelplaats, of tijdens het observeren van de dieren in het wildpark. In de zomermaanden ontspannen gasten tijdens de kuurconcerten en andere openlucht evenementen. Voor wie een paar dagen in deze mooie natuur wil doorbrengen is een tocht over de ‘Sintfeld-Höhenweg’ langeafstandsroute aan te bevelen. In zes dag etappes gaat de tocht 144 km lang over wild-romantische paden door de loof- en naaldbossen van de middelgebergtes Eggegebirge en het Alme-Afte-Bergland.

TIP Boven de stad voorziet het stuwmeer de Aabach-Talsperret 250.000 mensen van het beste drinkwater

Bad Wünnenberg Touristik GmbH Im Aatal 3 | DE-33181 Bad Wünnenberg Tel.: +49 (0)2953 99880 | Fax: (0)2953 7430 info@bad-wuennenberg.de www.bad-wuennenberg.de

DsR15_NL1_14-18_Layout 1 12.02.15 20:03 Seite 18

Winterberg op de top

en andere gezinsvriendelijke recreatieen verpoosmogelijkheden. De route volgt een voormalige spoorlijn waarbij de 700 meter lange vleermuistunnel een hoogtepunt is. Ze is bijna geheel geasfalteerd en vraagt slechts op enkele plekken enkele zweetdruppels.

Bikepark Winterberg Het Bikepark Winterberg is het grootste en veelzijdigste bikepark van Duitsland. Hier vindt men alles voor mountainbiken, rijstijl verbeteren, of gewoon plezier beleven. Omhoog met de fiets in de lift, en weer naar beneden op de negen

kilometer professioneel aangelegde afdalingsroute. Hier treft de Europese mountainbike scene elkaar. Maar ook de minder geoefende fietser kan hier in het Bikepark Winterberg met zijn wielen uit de voeten

Vakantie-avontuur Winterberg Pakkende belevenissen en gevarieerde vrijetijds-attracties van 1 april t/m 1 november gratis met de WinterbergCard Plus

Ferienwelt Winterberg Am Kurpark 4 | DE-59955 Winterberg Tel.: +49 (0) 2981/92500 Fax: +49 (0) 2981/8007878 info@winterberg.de

Gratis activiteiten met de WinterbergCard Plus Gratis plezier beleven vakantiegangers met de WinterbergCard Plus: met activiteiten als zomerrodelbaan, klimpark, panorama-belevenis-brug, boottochten op de Sauerlandse meren of waterpret in het openluchtbad Siedlinghausen hoeft men zich niet te vervelen. Leuke activiteiten voor het hele gezin zoals minigolf, een bezoek aan het nationaalpark Kellerwald, of een bezoek aan Thikos Kinderland daaraan zullen kinderen zich zeker herinneren. Ook op culturele mogelijkheden hoeft men in Winterberg niet te beknibbelen: het West-Duitse Wintersportmuseum, het openluchttheater Hallenberg, het Heinz Nixdorf Museum in Paderborn, dit alles en nog veel meer is met de WinterbergCard Plus gratis! Dit all-inclusief-ticket van vakantiewereld Winterberg garandeert vrije toegang tot meer dan 40 recreatiebedrijven in Winterberg en omgeving en is bij meer dan 80 gastgevers bij de overnachtingsprijs inbegrepen.

TIP

Beleef een uniek totaalpakket in Winterberg, waarbij recreatie, activiteiten in de natuur en vrijetijdsplezier voorop staan: www.winterbergcard-plus.de !

Ingebed in het zacht glooiende landschap van het Sauerland ligt de vakantiewereld Winterberg. Door de ongerepte natuur, frisse berglucht en indrukwekkende panorama’s is Winterberg een zeer geliefde bestemming voor actieve vakantiegangers. Boeiende thematische routes, rondwandelingen en het ‘Hochsauerland Wanderfestival’ zijn ideaal voor wandelaars. Ook voor fietsers heeft Winterberg een scala aan mogelijkheden, die variëren van routes voor mountainbikers tot gemoedelijke routes door idyllische dalen. Nieuw is ook het Trailpark Winterberg dat in het voorjaar geopend wordt.

DsR15_NL1_19-25_Rheinland-Pfalz_Layout 1 13.02.15 09:40 Seite 19

Wachttoren van de Romeinse limes

Kasteel Friedewald in het Westerwoud

Links en rechts van de Rijn Links en rechts van de Rijn strekken zich landschappen uit met een geheel eigen karakter en heel eigen mogelijkheden voor vakanties: Eifel, Hunsrück, Westerwald, Saar, Rheinhessen – klinkende namen met grote en kleine cultuurschatten uit vervlogen tijden. andelen, fietsen, wijn en gezondheid, dat zijn de toeristische uithangborden in Rijnland-Palts. De wijnbouwlandschappen, de historische steden en stadjes en de vrijwel ontelbare mogelijkheden voor actieve- en wellness vakanties doen zelfs het rijke culturele aanbod wat naar de achtergrond verschuiven in de verlanglijstjes van vakantiegangers. Dat weerspiegelt zich ook in de vakantieregio’s zelf. Het fietsen wandelparadijs Hunsrück, de van wijn en rivieren doordrenkte romantiek rond Saar en Moezel, het diepgroene bosrijke Westerwoud, de vulkanische Eifel, het

door de UNESCO tot werelderfgoed verklaarde Rijndal en ook de met culturele genoegens gevulde regio Rheinhessen met haar duizend jaar oude hoofdstad Mainz, allemaal zijn ze even fascinerend en toch met een geheel eigen charme.

Het Westerwoud: lieflijke dalen en eindeloze wouden Het rechts van de Rijn gelegen Westerwoud valt beslist nog onder de geheime tips voor vakantiebestemmingen in Rijnland-Palts. Het toont een zeer gevarieerd landschappelijk beeld. In het met ‘noordelijk’ aange-

duide deel, dicht bij de driehoek RijnlandPalts, Noordrijn-Westfalen en Hessen, noemt men dit het ‘Hoge Westerwoud’. Hier ligt voor actieve vakantiegangers een met bossen begroeide golvende hoogvlakte op 450 tot 660 meter hoogte. Het deels beboste vulkanische gebied met de ronde heuvels van het westelijker gelegen Westerwoud, verbindt het Westerwoudse merenplateau in de richting van de Rijn met het uit het oosten komende Lahntal. Het Neder-Westerwoud grenst aan het landschap van de dalen van Rijn en Lahn, en vormt het westelijk en >>

Het Hoge Westerwoud Natuur beleven, het hele jaar door. Heerlijk ontspannen en toch actief zijn, in een prachtig landschap: hier, niet ver van Keulen en Frankfurt, voelt men zich op zijn gemak. Het Hoge Westerwoud biedt een gevarieerd hoog-heidelandschap met daarin ook het hoogste punt van het hele Westerwoud, de Fuchskaute. Wandelaars en natuurliefhebbers komen in het natuurpark zomaar wilde orchideeën en vele zeldzame bergplanten tegen. In de buurt vormen grillige rotsformaties geheimzinnige structuren die doen denken aan heidense rituele plaatsen. Bij het 93 ha grote stuwmeer, de Krombachertalsperre, bevinden zich een camping, een restaurant, badplaatsen en een zeil- en surfschool.

TIP

Huur bij ons een elektrische fiets, of gebruik uw eigen fiets voor een tocht over de nieuw aangelegde en gemarkeerde fietspaden

Tourist-Information Hoher Westerwald Westernoher Str. 7a | DE-56477 Rennerod Tel.: +49 (0)2664/9939093 Fax: +49 (0)2664/9931994 touristinfo@rennerod.de www.hoher-westerwald-info.de

DsR15_NL1_19-25_Rheinland-Pfalz_Layout 1 12.02.15 20:05 Seite 20

Expositiemijn Grube Bindweide

De Oude Markt in HachenburgAn der geheimnisvollen Ilz

zuidwestelijk deel van het Westerwoud en het cultuurlandschap Kannenbäckerland. Deze naam kreeg het Kannenbäckerland laat in de 18e eeuw. Hij verwijst naar de belangrijkste producten van deze streek: de kannen en kruiken die bestaan uit met wit, grijsblauw of bruin zoutglazuur gebakken steengoed. Deze keramiekstreek, met de rijkste kleiafzettingen in Europa,

strekt zich zuidelijk uit tot aan het natuurpark Rijn-Westerwoud.

Rijn-Moezel-Eifel – kratermeren en een geiser Langs de andere oever van de Rijn strekt zich de vakantieregio Rijn-Moezel-Eifel uit. Daar spuit bij het historische Andernach am Rhein, dat tot de oudste stadjes in

Duitsland behoort, de hoogste koudwatergeiser ter wereld op, waarbij een fontein van 60 meter hoog ontstaat. Ook het grootste meer in Rijnland-Palts, het Laachermeer, met de veel bezochte hoog-middeleeuwse benedictijnse abdij Maria Laach, behoort tot deze regio. Midden in het hart van Europa aan, de westelijke grens van Duitsland en in het

Het Westerwoud – Balans in het groen

Westerwald Touristik-Service Kirchstr. 48a, DE-56410 Montabaur Tel.: +49 (0)2602/30010 mail@westerwald.info www.westerwald.nl www.facebook.com/westerwald

Het Westerwoud rijst zacht glooiend op tussen de rivieren Rijn, Lahn en Sieg. De blik glijdt als een frisse wind over de lichte heuvels, van de ene horizon naar de andere. De stille kleurrijke loof- en naaldboomwouden nodigen uit tot een rustige wandeling of een tocht met een e-bike. Kleine meertjes bieden een doorkijkje op het landschap. Dromerig murmelen de romantische beekjes Wied en Nister in hun diepe dalen en door de kleine dorpjes in het woud. Zwarte diamant en zuivere elixer Geniet tijdens een wandeltour over de Westerwald-Steig en de Wäller Touren van de elementen die het Westerwoudse landschap karakteriseren: Zo glinstert als zwarte diamant ook nu nog het basalt op vele plekken. Het kostbaarste levenselixer, water, slijpt betoverende diepe kloven uit voordat het in kleine meertjes uitstroomt. En over de hoogvlaktes en het open land waait de frisse vrije wind. Statige kruiken en creative kunstwerken worden hier gevormd uit de klei van het Kannenbäcker Land, waar traditie en de moderne tijd samengaan. Voel met elke stap de magie van de rust en stap er letterlijk even tussen uit. Put nieuwe energie uit de natuur en adem de frisse lucht op de hoogtes. Ontdek de hartelijkheid van de ‘Wäller Basaltköpfe’. Kom weer in balans in het Westerwoud.

TIP

Neem de hellingen van het Westerwoud op uw gemak. Van voorjaar tot en met herfst staan bij verscheidene verhuurbedrijven e-bikes klaar

Tijdens wandelen en fietsen in het Westerwoud genieten van de rust, weer in balans komen en frisse energie opdoen.

DsR15_NL1_19-25_Rheinland-Pfalz_Layout 1 12.02.15 20:06 Seite 21

Monreal

noordwestelijk deel van Rijnland-Palts, strekt zich een landstreek uit van een unieke doordringende schoonheid – de Eifel. In het oosten begrensd door de Rijn en in het zuiden door het Moezeldal met haar vele lussen, wordt dit westelijk deel van het Rijnse leisteengebergte bepaald door een wijds ogende natuur, diepe bossen,

karakteristieke weiden, bizarre rotsformaties, vulkaankegels en de maren: vulkaankraters waarin meest een meer ligt. De grootste daarvan is het Laacher meer. Maar even mooi zijn het Gemündener Maar of de Dauner Maare. Lange tijd gold dit gebied onder de middelgebergtes als een afgezonderd stuk; pas sinds ongeveer 20 jaar terug is de noch

steeds rustige Eifel ontdekt als vakantieregio. Overal komt men hier overblijfselen tegen van Kelten, Romeinen en Franken. Trotse en uitdagende burchten, romeinse villa’s, kloosters en abdijen herinneren evenzeer aan de oude geschiedenis van de cultuur in deze streek als kasteel Bürresheim, niet ver van Mayen. >>

Op ‘Traumpfaden’ er tussen uit Geniet van veelzijdige rondwandelingen door ongerepte natuur in prachtige landschappen Ze behoren tot het beste wat Duitsland wat wandelen betreft te bieden heeft: de ‘Traumpfaden in Rijn-Moezel-Eifel-land’. U kunt de rijkdom aan natuurmonumenten en culturele schoonheden in de vakantieregio Mayen-Koblenz ontdekken op 26 rondwandelingen: 5 langs de Rijn, 7 langs de Moezel en 14 in de Eifel.

‘Traumpfade’ – een andere manier van wandelen geen ambitieuze kilometers maken maar wandelen om van elk moment te genieten. De 6-19 kilometer lange rondwandelingen voeren door ongerepte natuur, dichte wouden en vulkaanlandschappen, over hoogvlaktes en steile wijnbouwhellingen, langs middeleeuwse kastelen en burchten en bieden adembenemende uitzichten over Rijn- en Moezeldal.

Elke route een hoogtepunt op zichzelf

In tegenstelling tot de langeafstand routes, die in etappes dag na dag afgelegd worden, hebt u hier de keuze uit losse routes met heel verschillende lengtes, landschappen en thema's. Toch volgen ze allemaal dezelfde kwaliteitsfilosofie: de ‘Traumpfade’ zijn bekroond met het ‘Duitse Wandersiegel’ en staan garant voor een topbelevenis. Duidelijk routemarkeringen zijn binnen gezichtsafstand geplaatst en maken het oriënteren eenvoudig en aangenaam.

TIP

Naast de 26 ‘Traumpfaden’ brengt het thema-wandelpad ‘Streuobstwiesenweg’ u in een afwisselende wereld vol fruitbomen, vlier-plantages en walnoten-lanen. Een insectenhotel, geurkolommen en een fruit-leerpad maken het thema compleet. www.remet.de www.traumpfade.info

Projektbüro Traumpfade der Rhein-Mosel-Eifel-Touristik Bahnhofstrasse 9 | DE-56068 Koblenz Tel.: +49 (0)261/108419 Fax: +49 (0)261/3002797 info@traumpfade.info www.traumpfade.info

DsR15_NL1_19-25_Rheinland-Pfalz_Layout 1 13.02.15 09:40 Seite 22

Hunsrück – Een steenworp richting zuidoosten De natuurlijke zuidgrens van de Eifel en haar echte geologische buur, de Hunsrück, wordt gevormd door het dal van de Moezel. Meer dan duizenden jaren van uitslijpen en erosie door de kleine rivier creëerde de steilste oeverhellingen, met bovenaan wijdse uitzichten stroomafwaarts over de

Tholey Panoramische uitzichten

rivier richting Koblenz of stroomopwaarts richting Trier. Slechts enkele kilometers verwijderd van de bekende wijnstadjes aan de Moezel, liggen op de hoogvlaktes in de Hunsrück stadjes die de laatste tijd een geheime tip zijn. In het verleden werden ze bepaald door landbouw en leisteenwinning, nu vertonen ze een geheel eigen flair. De Hunsrück zelf is een van de dunst

bevolkte gebieden in Duitsland, een vlakke schrale hoogvlakte, buiten de grote verkeersaders gelegen. Dat is tegenwoordig juist haar aantrekkingskracht, en een aansporing voor de Hunsrückers om met meer dan doorsnee middelen en met bijzondere aanbiedingen vakantiegangers te trekken. Zo komen er bijvoorbeeld veel bezoekers naar het Hochwald-Ferienland

Kasteel Schmidtburg

Saarschleifenland Natuur en cultureel erfgoed Spannende ontdekkingstochten bij drielandenpunt Duitsland-Frankrijk-Luxemburg. Naar het voorbeeld van de beroemde Saar-Hunsrück-Steig zijn in het ‘Saarschleifenland’ talrijke rondwandelingen gecreëerd van een dag of halve dag. Ze verbinden de schatten van de regio met een uitgebreid netwerk van fantastische bekroonde wandelingen. Wandelgenot op het hoogste niveau – dat heeft het Duitse ‘Wanderinstitut’ bevestigd door elk van de 111 routes te certificeren met het ‘Wandersiegel’. Deze ‘droomlussen’ zijn tussen de 6 en 20 kilometer lang en ontworpen als rondwandelingen.

Saarschleifenland Tourismus GmbH Poststr. 12 | DE-66663 Merzig Tel.: +49 (0)6861 80 440 tourismus@saarschleifenland.de www.saarschleifenland.de

Vele ervan zijn direct verbonden met de Saar-Hunsrück-Steig, andere lopen in de buurt ervan. Rivierpanorama’s met zonovergoten wijnhellingen en stille bossen, machtige kasteelruïnes en lieflijke orchideeënweiden, steile rotspaden en paadjes door boomgaarden. De ‘droomlussen’ verbinden de mooiste landschappelijke schatten in de regio rond de bekende Saarlussen. En omdat een wandeling pas goed eindigt met een gezellig rustpunt, zijn er talrijke mooie plekken om te genieten en te verpozen. Het drielandenpunt staat niet alleen bekend om zijn uitgelezen wijnen, maar ook om een verfijnde biercultuur. Talloze gastronomen doen de regionale keuken eer aan met passende stevig-hartige gerechten.

TIP

Tuinen zonder grenzen – tot het unieke netwerk van tuinen in Duitsland, Frankrijk en Luxemburg behoren de ‘Tuin der zinnen’ in Merzig en het ‘Park van de vier jaargetijden’ in Losheim am See

Machtige kasteelruïnes

DsR15_NL1_19-25_Rheinland-Pfalz_Layout 1 13.02.15 09:40 Seite 23

Sankt Wendel het marktplein

Kell am See, met het Keller stuwmeer. Kanoën en waterfietsen, vissen en wandelen op het pad rond het meer zijn hier geliefd. Zo ook de charmante museumstad HermeskeiI in het hart van het natuurpark Saar-Hunsrück. In het Hochwaldmuseum wandelt men door de geschiedenis van de streek, in het belevingscentrum ‘Natuur en Landschap’ van het Natuurpark Saar-

Hunsrück genieten alle zintuigen van het landschap, in de vliegtuigexpositie in het stadsdeel Abtei worden op 75.000 m2 meer dan 100 originele vliegtuigen en helikopters uit de burger- en militaire luchtvaart tentoongesteld. De herdenkingsplaats SSSonderlager/KZ Hinzert herinnert aan de misdaden uit de nazitijd. Het RijnlandPaltse brandweermuseum is een lande-

lijke attractie en met de Züscher Hammer boeit de grootste ijzerhoogoven van de Hunsrück haar bezoekers.

Saar en Rheinhessen – vakantie tussen wijnstokken Zuidwaarts gaand vanaf de Hunsrück bereikt men de Saar. Dat gaat het mooist via de 226 km lange Saar-Hunsrück- >>

Mooiste natuur in de Hunsrück Wandelen op de paden door de Hunsrück is bijzonder aantrekkelijk Zodra de lente zich meldt in de Hunsrück, worden de wandelschoenen een vaste metgezel. Want een wandeling door het indrukwekkende landschap van de Hunsrück is een genoegen voor alle zintuigen: de loofbossen langs wandelroutes als de Saar-Hunsrück-Steig, de Soonwaldersteig of de ‘Traumschleifen’ Saar-Hunsrück kleuren in alle mogelijke schakeringen groen. Het ruikt naar lievevrouwebedstro en mos. Het gezang van de vogels maakt de stilte van het bos nog rustgevender. Op de weilanden ontdekt men kleurige bloemenzeeën. En inheemse dieren als ree en hert kruisen het pad.

het nieuwe nationaalpark wordt 2015 geopend vormen een uitgebreid netwerk van fantastische rondwandelingen, waarop je in droomachtige sferen belandt. Deze toeren van een halve of hele dag gaan meestal over smalle paden. Klaterende beekjes en hoge rotsen wisselen af met adembenemende uitzichten en indrukwekkend natuurschoon. Wandelingen op de ‘Traumschleifen’ zorgen voor heilzame natuurbelevingen en veelzijdige ontdekkingen in de Hunsrück regio. Dat de natuur in de Hunsrück een bijzonder karakter heeft blijkt uit de opening van het eerste nationale park in Rijnland-Palts afgelopen Pinksteren. Op een oppervlakte van 10.000 hectare bestaand uit beukenbossen, venen of weiden met arnica wordt de natuur aan zichzelf overgelaten. Dan kan men met rangers in het nationaal park Hunsrück-Hochwald op ontdekkingsreis gaan en de gastvrijheid van een authentieke regio beleven.

TIP

Arrangement ‘Wilde natuur in het nationale park’ met 2 overnachtingen, regionale menu’s, rangertour en nog meer: € 197,- p.p. in 2p. kamer

Hunsrück-Touristik GmbH Gebäude 663 | DE-55483 Hahn-Flughafen Tel.: +49 (0)6543 507700 info@hunsruecktouristik.de www.hunsruecktouristik.de

DsR15_NL1_19-25_Rheinland-Pfalz_Layout 1 13.02.15 09:41 Seite 24

KLICKTIPPS

www.saar-hunsrueck-steig.de www.naturpark.org www.naturpark-rhein-westerwald.de

Gau Bickelheim Kruiskapel

Steig, die het 2000 km2 grote natuurpark Saar-Hunsrück, met het gevarieerde rivieren middelgebergte landschap van het Nied-, Saar-, Ruwer- en Nahedal, toegankelijk maakt. Oostwaarts grenst de Hunsrück aan Rheinhessen, dat ondanks haar naam niet tot Hessen behoort, en dat bovendien met Mainz ook de hoofdstad van deelstaat Rijnland-Palts bezit.

Vanaf het hoge plateau van de Hunsrück voert de Ausoniusweg omlaag naar Bingen am Rhein. Het pad volgt grotendeels de historische romeinse weg die ooit de vesting Bingium (Bingen) verbond met het romeinse Augusta Treverorum (Trier). Van oudsher tot op heden heeft deze romeinse handels- en krijgsweg de streekbewoners tot transportweg gediend

©Rheinhessen-Touristik GmbH, Dominik Ketz

Dom van Mainz

Eindelijk tijd voor Mainz en Rheinhessen Beleef een boeiend geheel van natuur, cultuur en genoegens in het grootste wijnbouwgebied van Duitsland.

Rheinhessen-Touristik Tel.: +49 (0)6732 44 17 0

Tourist Service Center Mainz Tel.: +49 (0)6131 24 28 88 www.mainz-rheinhessen.nl

Fietsen en Wandelen langs de wijngaarden Gasten die een bezoekje brengen aan een van de talrijke vinotheken of gemoedelijke wijncafés krijgen niet alleen een glas uitstekende wijn geserveerd, maar ook een ruime hoeveelheid informatieve tips over wijn, en voor de mooiste uitstapjes en plaatsen. Rheinhessen met de fiets of per voet – dat zijn de beste manieren om de regio actief te leren kennen! Op de ongeveer 500 km aan fietsroutenetwerk of op de RheinTerrassenWeg evenwijdig aan de Rijn tussen Mainz en Worms is er voor elk wat wils: door boomgaarden en wijnhellingen, langs rivieren of door beekdalen, of van heuvel tot heuvel. Geniet eens van het contrast tussen stedelijke flair en de landelijke gemoedelijkheid.

TIP

Mainz genieten met alle zintuigen – vanaf € 161 p.p. – of als dagtrip: Great Wine Capital Express – bustour met wijngeneugten

Mainz aan de Rijn – dat staat voor 2000 jaar cultuur en levensvreugde. De geboortestad van Johannes Gutenberg heeft attracties te bieden die uniek zijn in Duitsland: Het Gutenberg-museum met de originele Bijbel en de St. Stephan met de beroemde Chagallramen. En in het stadshart de 1000 jaar oude dom St. Martin en het oude centrum met de schilderachtige straatjes en gezellige wijncafés. De wijnhoofdstad van Duitsland ligt direct aan de Rijn, omgeven door het grootste Duitse wijnbouwgebied: Rheinhessen. In het ‘Land van de 1000 heuvels’ rijpen de wijnen van een nieuwe generatie producenten: authentiek, met de hand verwerkt en in diversiteit nauwelijks te overtreffen.

DsR15_NL1_19-25_Rheinland-Pfalz_Layout 1 12.02.15 20:08 Seite 25

Rijnland-Palts – onbeschrijfelijk mooi Ontdek de historische burchten en kastelen, romantische rivierdalen en zonnige wijnhellingen! Rijnland-Palts, de regio rond Rijn en Moezel, is voor elk jaargetijde de perfecte vakantiebestemming.

Schilderachtige rivierlandschappen, wijngaarden zo ver het oog rijkt, romantische burchten en kastelen, historische steden en dorpen – bijna geen ander Duits bondsland is zo veelzijdig en gevarieerd. Gelegen in het westen van Duitsland, vlakbij Nederland en België, is RijnlandPalts de optimale reisbestemming voor een weekend en ook voor langere vakanties. Zowel de actieve vakantieganger, de cultuurmin naar als de wijnliefhebber, allemaal komen zij hier aan hun trekken.

Afwisselende natuur en schilder achtige actieve-vakantie aanbiedingen Het ca. 12.000 km op kwaliteit gecontro leerde netwerk van langeafstand fietspaden is uitstekend geschikt om het unieke natuur- en cultuurlandschap te ontdekken. Gemoedelijk fietsen kan men over de fietspaden langs de rivieren, voor kinderen zijn vooral de vlakke fietspaden over spoorwegtracés heel geschikt en toerfietsers kunnen genieten van de zeven langeafstand fietspaden. Wie het nog sportiever wil kan in de middelge bergtes van de Eifel, het Westerwoud en de Hunsrück omhoog om berglucht op te snuiven en te genieten van de steile afdalingen. Gaat u liever te voet op pad? Op onze twaalf langeafstand wandelroutes beleeft u schilderachtige uitzichten en vele indrukwekkende etappes. De langeafstandspaden Rheinsteig, Eifelsteig, Saar-HunsrückSteig en Westerwald-Steig behoren tot de ‘Top Trails of Germany’ en daarmee offici-

eel tot de mooiste wandelroutes in Duitsland. Met de nieuwe opening van de Moselsteig afgelopen jaar is er weer een lange afstand wandelroute met predicaat bijgekomen, die de hoogste wandelkwaliteit garandeert. En vanaf voorjaar 2015 kunt u zich ver heugen op de verlenging van de Saar-Hunsrück-Steig, die dan over 195 toegevoegde kilometers van Idar-Oberstein tot aan Boppard am Rhein loopt. Het aanbod aan wandelingen wordt gecomplemen teerd met talrijke korte routes en rond wandelingen, bijvoorbeeld de Traum schleifen rondom de Saar-Hunsrück-Steig.

kastelen, de Bovengermaans-Rätische Grenslinie Limes, de dom bij Speyer en Trier met de romeinse gebouwen, de dom en de Lievevrouwenkerk.

TIP

Van 17 april t/m 18 oktober vindt in Landau de vierde Rijnland-Paltse tuinenshow plaats. Verheug u op een onvergetelijke reis door de wereld van bloemen

Cultuurgebieden vol legenden Maar ook aan cultuur- en wijngenot ont breekt het niet in Rijnland-Palts! Wist u dat alleen al 70% van de Duitse wijn en sekt daar geproduceerd wordt? De drui ven gedijen langs de Ahr, de Moezel-Saar, de Nahe, in de Pfalz, Rheinhessen en langs de romantische Rijn. Elke wijnstreek op zich is uniek en kan terugblikken op een duizendjarige oude traditie. Wijnboeren, wijnfeesten en talrijke culinaire evenementen vormen het hele jaar door een uitnodiging om van de edele drank te genieten en regionale lekkernijen uit te proberen. Voor culturele genoegens zorgen talrijke bezienswaardigheden en historische getuigenissen, zoals bij voor beeld de vier UNESCO-wereld erfgoed gebieden: het bovendeel van het midden-Rijndal, de met legenden omgeven rotsen van de Lorelei met haar schilderachtige burchten en

Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH Löhrstraße 103 – 105 | DE-56068 Koblenz www.rijnland-palts.nl info@rijnland-palts.nl Tel.: +49 (0)1805/7574636 (€ 0,14 per min. met vaste tel.net Duitsland / mobiele net max. € 0,42 per min.)

DsR15_NL1_26-27_Layout 1 12.02.15 17:24 Seite 26

Kasteel Rijksburcht Cochem

Bremmer Calmont

Romantiek aan de beneden-Moezel ie graag moeiteloos wil fietsen begint in de lieflijke wijnbouwheuvels langs het bovenste deel van de Duitse Moezel, direct bij het Duits-Frans-Luxemburgse drielandenpunt bij Perl. Wie start bij de monding van de Moezel in de Rijn bij Koblenz, rijdt eerst door het middeleeuwse burchtenlandschap van de beneden-Moezel.

Burchtenromantiek Tussen Koblenz en Cochem omzoomt een hele rij burchten de loop van de Moezel, zoals de burcht Thurant bij Kobern-Gondorf, de burcht Eltz op het Maifeld, de Rijksburg in Cochem, de burcht Metter-

nich in Beilstein of de Marienburg in het Zeller Land. Koblenz zelf maakt indruk met machtige kerken en prachtige statige gebouwen. Dankzij haar strategisch uitstekende ligging zijn er hier gedurende alle eeuwen eersteklas bouwwerken neergezet. Een markant voorbeeld daarvan is de Pruisische vesting Ehrenbreitstein. Via Winningen met haar mooie vakwerkhuizen, Weinhöfen en Kobern met Slot Leyen bereikt men het nijvere Löf. Hoog erboven troont aan de overzijde de op romeinse fundamenten opgetrokken ZweiBergfriede-Burg Thurant uit de laat-12e eeuw.

Dan gaat het verder naar Moselkern, dat nog Merovingische wortels heeft. Hier begint de aftakking van het steil opklimmende Elztal, dat als beloning uitkomt bij de vrijwel beroemdste burcht van het Moezeldal, de burcht Eltz. Via Karden met haar stiftkerk St. Castor en het al door Ceasar vermeldde Keltische Pommern bereikt men Cochem met haar Rijksburg, die op de steile bergtop al van verre zichtbaar boven de stad troont. Cochem is het meest bezochte plaatsje aan de Moezel. De steile wijnheuvels, een spectaculair landschap, verschillende recreatie-, sport- en culturele voorzieningen, een heel mooie binnenstad met

De Moezel is eigenlijk een Franse rivier waarvan de bron in de Vogezen ligt, en die met vele bochten en nog vrij smal de Duitse grens nadert, om daarna echter spectaculaire landschapsvormen uit te slijpen in het leisteengebergte.

DsR15_NL1_26-27_Layout 1 12.02.15 17:24 Seite 27

Winningen

prachtige kerken en een klooster, dit alles trekt veel bezoekers. Vanaf Cochem zijn het 10 makkelijke kilometers naar pelgrimsoord Beilstein met haar ‘Zwarte Madonna’ van Spaanse oorsprong. Het plaatsje koketteert graag met de naam ‘Rothenburg aan de Moezel’ of ‘Doornroosje van de Moezel’. Men heeft er een schitterend uitzicht in alle richtingen

vanaf de burcht Metternich, die op een 60 meter hoge naar 3 zijden steil aflopende rotsachtige punt ligt. Langs Calmont, met de steilste wijnbouwheuvel ter wereld, gaat het via Briedel en Pünderich naar de talrijke jugendstil-villa’s en prachtige straatjes van Traben-Trarbach, in de 19e eeuw een van de belangrijkste wijnhandel-plaatsen ter wereld

KLICKTIPPS

www.burgen-rlp.de www.rijnland-palts.nl www.traumpfade.info

Moezelland – paradijs voor wijngenieters en actieve vakantiegangers

Het gevarieerde natuur- en cultuurlandschap langs de Moezel is voor fietsers en wandelaars een bijzondere belevenis. In de lente bloeien de wijnranken en de rode moezel-wijnhellingperzik, in de zomer bepaalt het warme diepe groen van de wijnranken het landschap, en in de herfst de betoverende bonte herfstkleuren van het loof. Al eeuwen lang gedijen langs de steile oevers van de Moezel excellente wijndruiven. Dit dankzij de leistenen bodem die warmte goed kan vast houden, maar ook dankzij de Romeinen. Al meer dan 2000 jaar geleden hadden de Romeinen een wijncultuur in het Moezeldal en lieten ze prachtige monumenten achter in Trier, en Romeinse villa’s en viaducten aan de Moezel, Saar en Ruwer. Wandelen, fietsen, watersport – zeldzaam mooi Dit unieke landschap is bijzonder intensief te beleven tijdens het wandelen, fietsen of op een boot. De 270 km lange Mosel-Radweg behoort tot de meest geliefde fietsroutes in Duitsland en loopt direct langs de rivier. De vele stadjes en dorpjes met wijnboeren, waar de fietsroute doorheen loopt, zijn een ontdekkingsreis waard. Voor wandelliefhebbers is er sinds een jaar de premiumwandelroute Moselsteig. Deze volgt 365 kilometer lang de Moezel, vanaf Perl aan de Duits-Franse grens tot aan de Rijn bij Koblenz. De water-wandelroute langs de Moezel maakt met ongeveer 60 open afstapplaatsen spontane uitstapjes mogelijk, precies waar u graag wilt.

TIP

De sfeervolle wijnfeesten aan de Moezel en Saar staan garant voor pure levensvreugde. Bij livemuziek, regionale specialiteiten en de kroning van een nieuwe wijnkoningin smaakt de lekkere wijn nog lekkerder

Mosellandtouristik GmbH Kordelweg 1 | DE-54470 Bernkastel-Kues Tel.: +49 (0)6531-97330 Fax: +49 (0)6531-9733-33 info@mosellandtouristik.de www.mosellandtouristik.de

DsR15_NL1_28-31_Schwarzwald_Layout 1 12.02.15 12:54 Seite 28

Het Zwarte Woud – actief onthaasten het hele lichaam, maakt de huid glad en ontslakt op rustige wijze het gestreste organisme.

Schitterende uitzichten Vanaf het juweel Pforzheim tot aan het mondaine Baden-Baden boeit de Schwarzwald-Bäderroute bezoekers tijdens een rondrit van ongeveer 270 km tussen het dal van de Nagold in het oosten en het Badener druivengebied in het westen. Hier zijn alle genoegens te ervaren die

het landschap, de kuuroorden en geneeskrachtige baden in het noordelijke Zwarte Woud te bieden hebben. De route loopt door middeleeuwse stadjes en lieflijke dorpjes, door elegante geneeskrachtige badplaatsen en levendige vakantieplaatsen. Pforzheim vormt daarbij de noordelijke toegangspoort, die makkelijk en comfortabel te bereiken is via de autobahn Karlsruhe-Stuttgart. Tegenwoordig heeft Pforzheim naam gemaakt als ‘goudstad’. Tot ver over de grenzen van

Schmuckmuseum Pforzheim 5000 jaar sieraadkunst Het sieradenmuseum Pforzheim toont de geschiedenis van sieraden en is uniek in de wereld. De bezoekers krijgen juwelen uit de oudheid te zien, uit renaissance en jugendstil en bovendien een unieke collectie van moderne sieraadkunst. Het in ‘International Style’ gebouwde Reuchlinhaus is zelf een architectonisch juweel.

Schmuckmuseum Pforzheim Schmuckmuseum Pforzheim Jahnstraße 42 | DE-75173 Pforzheim www.schmuckmuseum.de

Openingstijden: Di t/m zo en op feestdagen: 10 - 17 uur (behalve bij kerst en nieuwjaar)

luit uw ogen en dompel u onder in een bad dat geurt naar verse dennennaalden. Daarmee is de dagelijkse sleur gauw vergeten. Als fluweel strelen de groene knoppen in het dampende water de huid, en ontvouwen zo hun oeroude helende werking. Deze jonge dennenscheuten zijn op 1000 meter hoogte in het Hoge Zwarte Woud gerijpt tot pure energie leveranciers - vol vitamine C, chlorofyl en etherische oliën. De geneeskrachtige werking verdeelt zich harmonisch over

Donkergroene dennenbossen, bergweitjes waar geneeskrachtige kruiden groeien, heldere bronnen en zonnige dalen, en daarbij de beroemde gastvrijheid van het Zwarte Woud en de regionale producten – dat zijn ideale voorwaarden om uit de dagelijkse sleur te stappen.

DsR15_NL1_28-31_Schwarzwald_Layout 1 12.02.15 12:54 Seite 29

Duitsland staat ze bekend om haar horloge- en sieraadindustrie en ook als thuisstad van vele sieraadontwerpers. Met het unieke sieraadmuseum in het Reuchlinhaus heeft het een bijzondere trekpleister voor bezoekers.

Genietershoek en wijngaarden Naast de ontelbare wellness-oasen en geneeskrachtige baden staat het Zwarte Woud ook bekend als ‘Duitslands mooiste genieterhoek’. Dat is niet alleen te danken aan de creatieve gastronomen en chefkoks die elk jaar met bijna 400 adressen worden aanbevolen door de belangrijke gourmetgidsen. Op de frequente boerenmarkten vindt men een gelegenheid om allerlei regionale producten te proeven in de stadjes of op de meer dan 30 markten bij natuurparken, of bij deelname aan een ‘boerderij- of wijnteler-brunch’ of bij een

uitstapje naar een kaasboerderij langs de kaasroute in het zuidelijk Zwarte Woud. En wat is een goede maaltijd zonder wijn? Aan de westrand van het Zwarte Woud ligt het Badense wijngebied, dat met 12.500 van de bijna 15.400 ha totale teeltoppervlakte in Baden wel een ‘WijnZwarte-Woud’ lijkt te zijn.

Genieten van tijd en ruimte Wat voor de één uitrusten en ontspanning inhoudt, betekent voor de ander bewegen in frisse lucht en bos en natuur gadeslaan. Dat is sinds januari 2014 nu op het hoogste niveau mogelijk, in het eerste nationaale park van Baden-Württemberg in het noordelijke Zwarte Woud. Het park is 10.062 ha groot en bestaat uit 2 gebiedsdelen bij Ruhestein en bij de Hohen Ochsenkopf langs de Schwarzwaldhochstraße, die van Freudenstadt

naar Baden-Baden loopt. Al generaties lang wordt hier bos- en landbouw bedreven, maar toch toont het Zwarte Woud hier afwisselend zowel haar zachte lieflijke kanten als haar wilde en ongetemde sferen. Zowel te voet, per fiets als op ski’s kan men het park doorkruisen en van de natuur genieten op gemarkeerde wegen. Ook de kernzones, waarin de natuur aan zichzelf wordt overgelaten, zijn altijd toegankelijk.

Op pad langs de Murg en Wehra Het Zwarte Woud staat bekend om haar immense aantal boeiende wandelroutes met alle moeilijkheidsgraden en smaakvoorkeuren. De in het zuidelijk Zwarte Woud tussen Hochrhein en Hotzenwald gelegen Murg-Wehra-rondwandelroute verbindt drie grote thema- en belevenispaden: het ‘Murgtalpfad’, de Schluchten- >>

www.ferienwelt-suedschwarzwald.de 29

DsR15_NL1_28-31_Schwarzwald_Layout 1 12.02.15 12:55 Seite 30

Triberger waterval

steig’ en het ‘Wehratal-Erlebnispfad’. De route loopt in totaal 90 km door fascinerende landschappen met dalen en ravijnen. Beschermde natuurgebieden, burchten, musea, kerken, kapelletjes, recreatievoorzieningen en andere attracties liggen allemaal langs de route en bieden een scala aan belevingsmogelijkheden. Voor de eerste etappe Todtmoos-Wehr kunnen de wandelaars kiezen tussen kwaliteitswandelweg Schluchtensteig (de rode variant) of het Wehratal-belevenispad (de groene variant). Hoogtepunt op deze vrij pittige eerste etappe is het Brennet textielmuseum in Wehr, dat in een met zorg gearrangeerde opstelling de geschiedenis van de plaatselijke textielindustrie toont. De tweede etappe volgt eerst de loop van de Wehra tot ze uitmondt in de Rijn, en daarna de boven-Rijn. Kort voor Bad Säckingen heeft men de keuze om de trompettersstad via het reeds door Scheffel bezongen bergmeer met het wildreservaat te bereiken, of tot aan het eind

Hoog boven het Murgdal

het Wehrtal-belevenispad langs het beschermde vogelgebied Wehramündung te volgen. En dan komt men het schilderachtige oude stadscentrum binnen om gezellig rond te slenteren. De derde etappe Bad Säckingen-Murg is met 9 meter hoogteverschil makkelijk af te leggen en lijkt meer op een wandelommetje. De weg naar de straatweg langs de Rijn kan men het beste zo kiezen dat men daarbij de oude stad met haar historische gebouwen en pleinen doorkruist. Bij de Rijn heeft men een prachtig gezicht op de met hout overdekte brug. Langs de weg ligt de oude Gallustoren, die tot de oudste gebouwen in Bad Säckingen behoort. De toren vormde de oostpunt van de oude stad, waar zich vroeger de oostelijk punt bevond van het eiland waarop eens het oude Säckingen lag. De Gallustoren werd niet alleen gebouwd als fortificatie om de stad te verdedigen, maar diende ook als golfbreker en bescherming tegen hoog water.

Op de vierde etappe tussen Murg, Laufenburg en Rickenbach valt veel te beleven: het prachtige uitzicht op de ‘beide’ Laufenburg’s, het romantische oude stadscentrum, boottochten op de Rijn naar boven of beneden, het hoge uitzichtpunt Rickenbach en de burchtruïne Wieladingen. Tussen Rickenbach en Herrischried staat u tijdens de vijfde etappe het Hotzenwald te wachten, met vele schatten en natuurwonderen. De hoog oprijzende Gugeltoren biedt schitterende uitzichten rondom tot de Alpentoppen en de Zwitserse Jura aan toe. Na deze ‘wandel’etappes is de laatste dag naar het geneeskrachtige klimaat van kuuroord Todtmoos met haar dertien stadsdelen weer wat veeleisender. In Todtmoos zelf documenteert het volkskundig museum ‘Heimethus’ hoe de mensen hier vroeger leefden. Natuurlijk vormt de barokke pelgrimskerk ‘Onze Lieve Vrouwe van Todtmoos’ het centrum van het kuuroord

In het Bernauer Hochtal genieten van al het goede: wandelen op bekroonde paden– wellness – wintersport INKLUSIV

Met de ‘Inklusiv GÄSTEKARTE Gästekarte Bernau’: gratis toegangen – gratis OV – gratis skiën Info over vakantie in Brenauer Hochtal bij de Tourist-info: Rathausstraße 18 • DE-79872 Bernau im Schwarzwald Tel. +49 (0)7675 160030 • www.bernau-schwarzwald.de

De hemel nabij

DsR15_NL1_28-31_Schwarzwald_Layout 1 13.02.15 09:42 Seite 31

Fietsen langs de Donau Bij de bron raakt de Donau aan het Zwarte Woud en ze verlaat Duitsland beneden aan het vrijwel net zo donkere Beierse Woud. Daartussenin is het licht en vlak fietsen, door onder andere het Zwabische Donaudal. e Donaufietsroute is de klassieker onder de lange afstand fietsroutes en loopt vanaf het startpunt aan de Donaubron bij Donaueschingen over 600 km en Duitsland naar de Zwarte Zee. Even gevarieerd als de grote rivier zelf zijn de verschillende etappes en regio’s die de route onderweg passeert.

In het Zwabische Donaudal Bijzonder aan te bevelen is wel het 3e traject, wat vanaf Ulm 150 km lang naar Ingolstadt loopt. Over geasfalteerde wegen gaat het van de geboortestad van Albert Einstein, met de hoogste kerktoren ter wereld, via de kinderen gezinsvakantiestreek Günzburg verder door het

gebied van Beieren. Langs de Donauoevers passeert men dan Gundelfingen en komt aan in de oude hertogelijke stad Lauingen. Beklim hier vooral de Schimmelturm, want van daaraf heeft men een ruim uitzicht over de stad en de langsstromende Donau, tot aan de naburige stad Dillingen. In Donauwörth kruist de eens zo belangrijke handelsstraat tussen Nürnberg en Augsburg de route. Op haar weg naar het zuiden, voorbij Rothenburg ob der Tauber en Nördlingen met zijner intacte middeleeuwse stadskern en de volledig bewaard gebleven stadsmuurkruist, Duitslands bekendste vakantierouteroute de ‘Romantische route’ de Donau bij Donauwörth, de parel van

n e v e l e b fiets plezier

Donaudal

Beieren en Zwabenland, waar duizend jaar lang verschillende keizers huisden. Pas vanaf Marxheim komen er lichte hellingen voor, uitlopers van de Frankische Alb, die echter geen afbreuk doen aan de ontspannen fietstocht op de goed onderhouden effen wegen. Bezienswaardig zijn de Neuburger binnenstad en in Ingolstadt het door AUDI gerunde Museum Mobile

KLICKTIPPS

www.legoland.de www.donautal-aktiv.de

20. September, 10.00 – 18.00 uur recreatief fietsen op afgesloten en gemarkeerde routes

… camperplaatsen op donautal-radfahren.de 31

DsR15_NL1_32-33 Alpen_Layout 1 12.02.15 20:11 Seite 32

Herrenchiemmeer

Beieren: van bergen en meren et Berchtesgadener Land, in de zuidoosthoek van Beieren, is overvloedig met natuurschoon gezegend. Terwijl het in het noorden slechts licht heuvelachtig is, gaat het richting zuiden de hoogte in, tot het bij Berchtesgaden een hoog-alpien niveau bereikt. Hier ligt ook Duitslands enige nationale park in de Alpen, met daarin de fjord-achtige Königssee. Boven alles uit torent de dubbele top van de Watzmann, de op een na hoogste Duitse Alpentop. Er bestaat een goede kans hier wilde gemzen, steenadelaars of bergmar-

motten te zien op de 200 km wandelen bergpaden die de hoog-alpiene wereld in het nationale park Berchtesgaden toegankelijk maken. De rondleidingen die hier het hele jaar door worden aangeboden, zoals in het spoor van de dieren’ of van december tot februari naar de voederplaatsen voor het wild, staan hoog aangeschreven. Al meer dan 400 jaar zijn de wortelgravers met koninklijk keurmerk van juli tot oktober in de Alpen op pad. In de stokerij van de familie Grassl in Berchtesgaden worden de wortels tot de welbekende ‘Enzian’

(schnaps) veredeld. Jaarlijks komen er zo’n 100.000 bezoekers in de stokerij aan de Roßfeldstrasse. De meesten slaan daarbij een glaasje van de heldere likeur achterover. En dat helpt niet alleen voor het verteren van een stevige Beierse ‘krustenbraten’ (zwijn), maar is naar men beweert ook het beste medicijn tegen koorts, jicht of zelfs depressies.

Zout genoegen in Berchtesgaden De zoutmijn Berchtesgaden, een plek waar al sinds 1517 zout gewonnen wordt,

Tussen München en de Alpen ligt een wijds landschap, doorstroomd door vele rivieren en vol met meren. Ideaal om te fietsen, te ontspannen en van kunst te genieten.

Berchtesgadener Land Tourismus GmbH Bahnhofplatz 4 | DE-83471 Berchtesgaden Tel.: +49 (0)8652-65650-0 Fax: +49 (0)8652-65650-99 r.anfang@bglt.de | www.bglt.de

In het Berchtesgadener Land troont koning Watzmann uitnodigend in zijn indrukwekkende rijk. Hier, vlakbij de Mozartstad Salzburg (15 km), wachten de kleurrijke tuinen, aangename plekken om te ontspannen en afgelegen alpenweiden evenzeer op uw bezoek als de schilderachtige meren om in te zwemmen. De Königsmeer, het zoutmijn, het Kehlsteinhaus, een tocht naar de top van de 2.713 m hoge Watzmann – dagen vol belevenissen in een ongerepte natuur wachten op UW komst. Voor het lichamelijk welzijn zorgen cafés, restaurants en rustieke taveernes – voor een deel met eigen brouwerij.

TIP

Schrijf ons en u ontvangt als voorpretje op uw volgende vakantie in het Berchtesgadener Land een persoonlijk cadeau – trefwoord ‘Watzmann’

Een van de ‘mooiste oorden op aarde’

DsR15_NL1_32-33 Alpen_Layout 1 12.02.15 20:11 Seite 33

De Isar in de buurt van Bad Tölz

opende reeds meer dan 170 jaar geleden haar deuren voor bezoekers. En nu presenteert deze oudste in werking zijnde zoutmijn van Duitsland zich sfeervol glinsterend en avontuurlijk in een nieuw licht. Het fascinerende van deze tijdreis door het zout bestaat uit het geheimzinnige mengsel van spanning, effectvolle ensceneringen en historische charme. Eenmaal ondergronds aangekomen openbaart zich voor bezoekers een in licht en kleur gedompelde zoutkathedraal. Vanaf daar voert het pad via een 34 meter lange houten glijbaan verder de zoutgalerijen binnen. In de zogenaamde schatkamer en het zoutlaboratorium komen de bezoekers meer te weten over de geschiedenis, het ontstaan en de functies van het witte goud uit de diepten van de Alpen. Met een vlot varen bezoekers daarna over een onderaards zoutmeer, het Spiegel-

meer, gehuld in een indrukwekkend decor van licht en klank. Het zoutgehalte van het Spiegelmeer is bijna zo hoog als dat van de Dode Zee.

roept dit tweede Versailles weer de volledige pracht en praal op van een onbeperkte koninklijke macht.

Herrenchiemsee – Het Beierse Versailles

Een aan te raden bestemming verder naar het westen is de regio rond het Starnberger meer, de Staffelsee en het Murnauer veen. Het Murnauer veen is het belangrijkste en oorspronkelijkste veengebied van het noordelijke Alpenvoorland en biedt aan talrijke planten- en diersoorten een veilig leefgebied. Het veen ontleent zijn naam aan het bekoorlijke stadje Murnau. Hier, in het zogenaamde ‘Blauwe Land’, deden Wassily Kandinsky, Gabriele Münter, Paul Klee en Franz Marc - de oprichters van de expressionistische kunstenaarsgroep ‘Blauer Reiter’ - inspiratie op voor hun meesterwerken

Het Blauwe Land

Geen koning wordt in Beieren meer vereerd dan Ludwig II, de Sprookjeskoning, die op 13 juni 1886 onder tot dusver onopgehelderde omstandigheden aan de oever van het Starnberger meer om het leven kwam. Hij wilde even absolutistisch regeren als de Franse Zonnekoning Lodewijk de XIVe, maar ondanks dat ontmoedigde zijn eigen regering deze wens. Ludwigs enthousiasme voor de glanstijd van het Franse absolutisme kreeg een hoogtepunt in het Nieuwe Slot op het Herreneiland in het Chiemmeer. Midden in de eilandnatuur van de ‘Beierse zee’

Natuur, kunst en cultuur beleven

Reeds Wassily Kadinsky liet zich inspireren door Murnau en zijn schilderachtige landschap in het Oberbayerische Alpen voorland. • • • • •

EuroArt kunstenaars stadje tussen München en Garmisch-Partenkirchen zwemmen, fietsen en wandelen tussen bergen en meeren kunsterfenis Blaue Reiter in het Schlossmuseum en Münter-haus Murnauer Moos – grootste veengebied aan de rand van de Alpen in middeneuropa Koning Ludwig kastelen en andere bezienswaardigheden in de omgeving

Tourist-Information Murnau • DE-82418 Murnau • www.murnau.de

DsR15_NL1_34-35 Ostbayern_Layout 1 12.02.15 15:11 Seite 34

In het Arberland

Passau

Oost-Beieren voor liefhebbers Langs de grens met de Tsjechische republiek en Oostenrijk trekt het oostelijke deel van Beieren bezoekers aan met een onbedorven natuur en prachtig berglandschap, met eerste klas voorzieningen zowel voor actieve vakanties als voor wellness.

kunnen de bossen met hun venen, bergbeken en meren zich op zo’n groot oppervlak op hun eigen natuurlijke wijze ontwikkelen tot een uniek wild boslandschap. Op de 24.300 ha. werden 320 kilometers bewegwijzerde wandelpaden aangelegd, meer dan 200 km gemarkeerde fietsroutes en 170 km langlaufpistes, die de bezoekers in winter en zomer door een adembenemende omgeving voeren. Verder naar het noordwesten, in het beschermde natuurpark Beierse Woud, ligt het Arberland, een geliefde vakantieregio waar, zoals bewezen is, de schoonste lucht van Duitsland gemeten is.

Eldorado voor wandelaars en e-bike’s - Beierse Woud

Het sprookjesachtige stadsdecor van Passau, met haar hoge torens, schilderachtige pleinen, romantische promenades en kronkelende straatjes, werd zo’n 300 jaar geleden gecreëerd door barokke kunstenaars en handwerkslieden. Midden in het oude centrum verheft zich de dom St. Stephan, waarin van mei tot oktober elke werkdag het grootste kerkorgel ter wereld klinkt. Maar ook voor sportieve activiteiten heeft deze regio de beste voorzieningen. Naast de talloze wandelroutes zijn er in de warmere zomermaanden ook bijzondere recreatiemogelijkheden

UÊÎÊV> « }ÃÊ ÊìÊ >ÌÕÕÀ UÊ}À ÌiÊ iÕâiÊÕ ÌÊIIIÉIIII vakantiewoningen en vakantiehuisjes UÊ}>ÃÌÛÀ iÊ i iÀÃiÊ Ìi Ã] restaurants en café‘s UÊ}iâ ÃÛÀ i ì iÊ«À âi UÊ>> L i` }i ÊÛ ÀÊ Ê Ü> ì i ]Êi L i ]Ê langlaufen en skiën

R U I M T E

Passau – barokke levenslust

O M

Informatie en boekingen: Tourist-Information Viechtach Stadtplatz 1 DE - 94234 Viechtach Tel.: +49/9942-1661 tourist-info@viechtach.de www.viechtacher-land.de

T E

V O E L E N

eieren, Duitslands grootste bondsland, staat wereldwijd voor Duitse tradities en gebruiken, ongerepte natuur en een berglandschap om van te houden. Het is ook beroemd om haar oorspronkelijke keuken en haar legendarische gemoedelijkheid. Bijvoorbeeld in Oost-Beieren, een regio als een fotoboek vol plaatjes om van te dromen. In het Nationale Park Beierse Woud is het ‘oerbos’ direct voor de hoteldeur aanwezig: in het kerngebied floreert een natuur die volkomen onberoerd is door mensen. ‘Laat de natuur aan de natuur’ luidt de filosofie, en inderdaad, nergens tussen de Atlantische oceaan en de Oeral

DsR15_NL1_34-35 Ostbayern_Layout 1 12.02.15 15:23 Seite 35

als wakeboarden en waterskiën, en bergklimmen of golfen. Ook in de winter zijn er talrijke mogelijkheden voor vakantiegangers om hier vakantie te houden. Wie zijn dagen graag actief doorbrengt kan dat doen op ski’s, snowboard of met langlaufen door schilderachtig witte natuurlandschappen. Wie liever een rustige time-out wil nemen en zich naar hartenlust laten

verwennen, vindt ontspanning voor lichaam en geest bij vele voorzieningen voor wellness, bijvoorbeeld in Bad Füssing.

Bad Füssing – helende natuurbronnen Bad Füssing zelf ontdekte volkomen toevallig haar grootste schat. Wat er in 1938 uitzag als een mislukte boring naar olie, bleek al snel grote gevolgen te hebben

voor het kleine Weiler Füssing: men had warme natuurbronnen aangeboord. Dit was het geboorteuur van de nu meest succesvolle badplaatsregio in Europa, het Beierse Golf- en Thermenland, waar Bad Füssing het vlaggenschip van is. Latere boringen ontsloten meerdere helende bronnen, die door meer dan 100 attractie-, ontspannings- en behandelingsbaden stromen

Warme bronnen & ontspannen in Bad Füssing Europa’s meest geliefde geneeskrachtige badplaats in het mooiste deel van Oost-Beieren, dichtbij de drie-rivieren-stad Passau. Bad Füssing verwent haar gasten met het grootste thermale bad-landschap van Europa: 100 therapie-, ontspannings- en bewegingsbassins met tezamen 12.000 m2 wateroppervlakte zijn gelegen in drie grote thermaalbaden en in hotels met hun eigen thermaal baden. Ze bevorderen genezing en zorgen voor grenzeloos ontspannen.

Gezondheid die lichaam en geest integreert en plezier brengt – dat is Bad Füssing Het spectrum aan genezingsmethoden is uniek en loopt van traditionele tot hightech geneeskunde. Vanwege haar uitzonderlijke combinatie aan werkzame stoffen wordt het beroemde zwavelhoudende thermaal water vooral gebruikt bij de behandeling van alle onderdelen van het bewegingsapparaat.

Vakantie in Bad Füssing betekent schoonheid en je lekker voelen. Het scala aan genoegens voor lichaam en geest loopt daarbij van de A van ayurveda tot en met de Z van zen-meditatie. Voel het herstelproces, de nieuwe energie en hoe uw nieuwe levensgevoel u doet stralen. Neem hier een ontspannende time-out van de stress en hectiek van alledag. Verbind gezondheid en natuur met een actieve vakantie in een bijzonder zonnig deel van Duitsland tijdens een perfect verblijf in Bad Füssing, met haar uitstekende gastronomie, gevarieerde evenementen en vriendelijke gastgevers.

TIP

De grote bloeiende en groene parken zijn met hun 30 miljoen bloemen van 200 verschillende soorten en meer dan 100.000 planten het hele jaar door een bron van vreugde voor de gasten

Kur- & GästeService Bad Füssing Rathausstraße 8 | DE-94072 Bad Füssing Tel.: +49 (0) 8531 975-580 Fax: +49 (0) 8531 21367 tourismus@badfuessing.de www.badfuessing.de

DsR15_NL1_36-39_Layout 1 12.02.15 15:17 Seite 36

Ondergronds in het Ertsgebergte

Eisenach Wartburg

Naar het zilver: alsmaar rechtdoor Thüringen, Saksen-Anhalt en Saksen zijn rijk aan bodemschatten. Daardoor ontstonden talkrijke mijnbouwwerken, waarvan er nu nog een aantal als expositiemijn jong en oud blijven fascineren.

Het oudste tentoongestelde voorwerp dateert van 3500 jaar geleden. Een expositie van werkkleding, gereedschappen en allerlei mijnwerktuigen vullen de rijke museumverzameling aan.

Zilver en Erts Aan de rand van Trusetal nodigt de voor bezoekers opengestelde mijn ‘Hühn’, eveneens in privébezit, uit tot een tijdreis door de wereld van deze mijn waar barieten vloeispaat gewonnen werd. Via een

Nationaal Park Hainich

wirwar van gangen en galerijen daalt men af tot 500 meter onder de oppervlakte. Een deel van het traject wordt afgelegd met de ‘Hühn-Express’. Onderweg komt men oude mijnspoorbaantjes tegen, technische werktuigen en natuurlijk de bij de mijn horende mineralen. Aansluitend kan men in een vaste expositie meer dan 500 mineralen bewonderen, evenals een naar het origineel nagebouwde groeve en het model van een vroeger bij het dorp staande spaatmolen.

hüringen, land van dichters en denkers, van de Wartburg en een zelfverklaard ‘groen hart van Duitsland’, is ook een land van de mijnbouw. Al meer dan duizend jaar zijn hier diverse soorten erts, zout, kolen en zelfs aardolie gewonnen. In de Thüringer geneeskrachtige badplaatsen Bad Langensalza, Bad Frankenhausen, Bad Salzungen, Bad Sulza, Creuzburg, Schmalkalden en Suhl werden zoutwaterbronnen zelfs gebruikt voor de zoutwinning. De romeinse geschiedschrijver Tacitus beschrijft de zogenaamde ‘zoutslag’ tussen de stammen Hermunduren en Chatten, die in het jaar 58 n. Chr. waarschijnlijk aan de Werra heeft plaats gevonden. Nu staan talrijke mijnbouwwerken open voor bezoekers om de duizendjarige mijnbouwgeschiedenis in Thüringen te ervaren. De expositiemijn ‘Am Aschenberg’ in Bad Liebenstein, in private handen, is een magnetische trekpleister voor groot en klein. Hier wordt de geschiedenis van de mijnbouw in de omgeving van Bad Liebenstein tot leven gebracht. Tijdens een rondleiding krijgt men een goede kijk op het werk van de mijnwerkers. In de museumtentoonstelling kunnen bezoekers zich verdiepen in de wereld van mineralen en edelstenen of zich tegoed doen aan een fascinerende verzameling mijnlampen.

DsR15_NL1_36-39_Layout 1 12.02.15 15:16 Seite 37

Sangerhausen Röhrigschacht Wettelrode

Niet elke grot heeft een natuurlijke oorsprong, zoals bijv. de Marienglas-grot in het Thüringer woud. Het grootste deel ervan is niet natuurlijk, maar bestaat voornamelijk uit grotachtige gewelven die door de winning van gips en koper zijn ontstaan. Daarom is ze nu te bezichtigen als mijn-bouwwerk. Deze als geologisch natuurmonument aangewezen grot bevindt zich tussen Friedrichroda en Tabarz. De meest bezochte expositiemijn van Thüringen is de ‘Saalfelder Elfengrotten’ aan de rand van het Thüringer leisteengebergte. De Elfengrotten zijn vooral beroemd door haar kleurige druipstenen. De ‘Elfengrotten’ zijn ontstaan in de mijn ‘Jeremias Glück’ bij de voormalige winning van aluinschalie, en ze staan sinds 1993 te boek als ‘de kleurrijkste expositiemijnen ter wereld’ in het Guinness Book of Records. Door het ijzer- en mineraalrijke milieu zijn veel verschillende kleuren aanwezig, waarbij vooral de ruim honderd tinten bruin opmerkelijk zijn.

Mijn- en rozenstad Sangerhausen Verder naar het noorden is de meer dan 1000 jaar oude mijn- en rozenstad Sangerhausen gelegen tegen de berghellingen van de zuidelijke Harz. De bebouwing in het oude centrum is grotendeels als een een aaneensluitend geheel uit de 15e – 18e eeuw overgebleven. Het beleveniscentrum voor mijnbouw ‘Röhrigschacht Wettelrode’ bevindt zich midden in het historische mijngebied van het zuidoostelijke Harz-voorland. Een markant monument is daar een van de oudste staaltransportinstallaties in Eu-

Expositiemijn

ropa. De bezoekers beleven op een diepte van 283 meter tastbaar de geschiedenis van de koperschaliewinning in dit gebied. Maar Sangerhausen heeft niet alleen onderaards iets te bieden. Volop in het daglicht heeft de grootste rozenverzameling ter wereld, het Europa-Rosarium Sangerhausen, er een plek gekregen. Een zee van miljoenen rozenbloemen, in een 13 ha groot park met ca. 300 verschillende soorten bomen en struiken, is een openbaring voor bezoekers. De meer dan 8500 verschillende soorten variëteiten en geslachten van rozen, uit verscheidene landen en tijdperken ter wereld, verleiden met hun veelvoud aan vormen, kleuren en geuren elk jaar opnieuw vele bezoekers.

Van koper naar zilver: het Erzgebergte Toen in 1168 voor het eerst zilvervondsten bij Freiberg in Saksen bekend werden, kwam de toestroom van mijnwerkers, kolendelvers en handelaren op gang. Sinds deze ‘eerste mijnlokroep’ is het gezicht van het Erzgebergte verder bepaald door mijnbouw en ertsverwerking. Verdere zilvervondsten, en later in de 20e eeuw dan de winning van uranium, deden opnieuw mensen toestromen naar het gebied waar naast zilver en uranium ook talrijke andere metalen gewonnen werden, zoals tin, koper, nikkel en kobalt. Vele originele getuigenissen van deze 800 jarige geschiedenis zijn bewaard gebleven en kunnen nu nog bezichtigd worden: schachten, grotten, gangen evenals waterraderen, mijnspoorbanen, ertstransportinstallaties en meer. Een aantrekkelijke ‘afdaling’ naar de bloeitijd van de laatmiddeleeuwse zilverdelving is

bijvoorbeeld mogelijk in de voor bezoekers toegankelijke mijn ‘Im Gössner’, die deel uitmaakt van het Erzgebergtemuseum in Annaberg-Buchholz. Annaberg hoort, net als Freiberg, Schneeberg en Joachimsthal tot de bergstadjes die als gevolg van de herhaaldelijke ‘mijnlokroep’ ontstonden. Niet alleen stadjes ontstonden als gevolg van de mijnbouwindustrie. De mijnbouw heeft haar stempel gedrukt op het hele landschap van het Ertzgebergte. Enorme afvalbergen getuigen van de bismut-winning in de 20e eeuw. En de nu nog aanwezige afwateringsgangen en kanalen voor vlotten herinneren aan langer vervlogen tijden van de mijnbouwindustrie. Ook de ontboste vlaktes van het Ertzgebergte tussen Fichtel- en Elbsandsteingebergte zijn het gevolg van de grote omwentelingen in economie en cultuur. >>

Sangerhausen: Rosarium

DsR15_NL1_36-39_Layout 1 12.02.15 20:28 Seite 38

Natuurpark Erzgebirge/Vogtland Fichtelbergspoor

KLICKTIPPS

Door mijnbouw bepaald: handwerk en kunst, zeden en gebruiken

www.wartburg.de www.erlebnisbergwerk.de www.annaberg-buchholz.de www.bergbautradition-sachsen.de www.sangerhausen.de

Houtsnijden, houtdraaien en kantklossen behoren tot het traditionele kunsthandwerk van het Ertzgebergte. ‘Alles komt hier van de mijnbouw’ zeggen de Ertzgebergters. Want de handswerkkunsten bloeiden op als het slecht ging in de mijnbouw. Ook nu nog is de mijnbouw levendig te zien in de motieven van de houtsnijkunst, zoals in de ‘Schwibbögen’ (kaarsenbogen) en de ‘Buckelbergwerken’ (op rug draagbare mijnbouw-poppenhuizen). En als in het Ertzgebergte de kersttijd aanvangt, dan toveren de stadjes zich om tot volverlichte kerstmarktpleinen met grandioos geüniformeerde mijnwerkersblaaskapellen en parades. Dan is de lucht vervuld van de geuren die de houten rookmannen verspreiden bij de het opbranden van de rookkaarsen. Niet alleen kinderogen gaan glanzen bij de aanblik van houten speelgoed of fijn besneden houten piramides en notenkrakers. Na-

tuurlijk is ook de keuken van het Ertzgebergte beïnvloed door de toegestroomde vreemdelingen. Karakteristiek zijn de aardappelpannenkoeken in diverse variëteiten: zoals de met botermelk klaargemaakte ‘Getzen’ of de tweezijdig gebraden ‘Fratzen’. Met kerstmis is ‘Neinerlaa’ geliefd, samengesteld uit negen verschillende ingrediënten waaronder linzen, braadworst en zuurkool. Aan elk ingrediënt wordt daarbij een gelukbrengende werking toegeschreven: de linzen zorgen ervoor dat men steeds genoeg centjes heeft.

UNESCO-werelderfgoed-kandidaat Deze overvloed aan erfenissen uit de bergen mijnbouwcultuur is de aanleiding voor een grensoverschrijdende initiatief tot erkenning van de bergstreek Erzgebergte als UNESCO-werelderfgoed. Daarmee zal deze fascinerende regio eindelijk ook wereldwijd de erkenning krijgen die ze al lang verdient

... in hartje Duitsland

Bezoek het EUROPA-ROSARIUM De grootste rozencollectie ter wereld Een fascinerende ondergrondse wereld Beleveniscentrum bergbouw RÖHRIGSCHACHT WETTELRODE

Berg- en rozenstad Sangerhausen

DsR15_NL1_36-39_Layout 1 12.02.15 15:28 Seite 39

Ertsgebergte: een thuiservaring Mijnbouwcultuur, wandelgenot & kerstland – wie het Ertsgebergte in het zuiden van Saksen bezoekt, leert een tweede thuis kennen - een thuiservaring: modern, traditioneel, met geschiedenis en gebeurtenissen.

Het Ertsgebergte – de natuurlijke grens tussen Saksen en Tsjechië – is 300 miljoen jaren oud en uniek in Europa. Dit OostDuitse middelgebergte werd vooral bepaald door de mijnbouwcultuur. Nergens in Duitsland zijn er nog zo veel overblijfselen van de mijnbouw uit de middeleeuwen tot aan recente tijden te vinden als in het Ertsgebergte, en zo veel gebouwen en kunstwerken die te maken hebben met de wereld van de berg(mijn)mannen.

Van rust en ontspanning kan men genieten op de uitzichtrijke Kammroute, dwars door het natuurpark Ertsgebergte/Vogtland. Van mei t/m oktober is het heerlijk wandelen over dit 285 km lange wandelpad, door de ongerepte natuur van de bergwereld in het Saksisch-Böhmische Kammgebied. Direct langs de route ontdekken wandelaars een van de modernste skischansen van Europa, show-werkplaatsen van traditionele ambachtslieden, getuigenissen van de mijnbouwgeschiedenis, stoomtreinen en stuwmeren. Beleef de 'Kamm' in al haar schakeringen, met ongerepte natuur en prachtige uitzichten.

'Stoneman – Miriquidi': twee landen, negen toppen, 4400 hoogtemeters – een voor Duitsland unieke bike-belevenis. Deze nieuwe mountainbike route is van super klasse en belooft grenzenloos bikeplezier.

Nog meer grenzenloos fietsplezier in het Ertsgebergte – dat belooft de nieuw bewegwijzerde verbinding tussen de langeafstandsroutes I-6 'Saksisch Middelgebergte' die op Duits gebied loopt en de Ertsgebergte-magistrale (route 23) op Tsjechisch gebied. Door twaalf grensoverschrijdende bewegwijzerde verbindingsstukken en aanvoer-fietsroutes ontstond een fietspadennetwerk dat op veel plaatsen uitnodigt tot gevarieerde, en zo nu en dan ook uitdagende, ontdekkingstochten. Zo is vanaf Carlsfeld in het westErtsgebergte via de bergsteden tot aan Schöna resp. Dečin een 600 km lang fietspadennetwerk ontstaan. Met daarbij zelfs een aansluiting op de Elbefietsroute.

Van zoveel activiteit krijg je trek in de traditionele lekkernijen van het Ertsgebergte, zoals ‘Raacher Maad’ (aardappelburger) en ‘Schieböcker’ (kaasspecialiteit). De plattelandsherbergen in het Ertsgebergte bereiden deze voedzame traditionele gerechten ook nu nog naar origineel recept. Heerlijk ontspannen kan men in de vier officieel erkende kuuroorden. Hier borrelen al sinds eeuwen de oudste thermaalbronnen in Saksen. Dit geneeskrachtige water is in combinatie met verschillende wellness aanbiedingen een balsem voor lichaam en ziel, en een uitgelezen gelegenheid om sport en wellness te verbinden.

Ongeacht het jaargetijde: techniekliefhebbers komen in het Erzgebirge volop aan hun trekken! Over vier spoorlijnen, met in totaal 56 kilometers, stomen nog steeds oude smalspoortreintjes en in de tentoonstelling van het August Horch museum Zwickau, in de motorenstad Zschopau of op kasteel Augustusburg kunnen groot en klein een tijdreis maken door de geschiedenis van het vervoer.

TIP

Wie niet alleen op ontdekkingsreis door het Erzgebirge wil gaan, kan in mei en september ook de wandelschoenen een week lang samen met anderen aantrekken en deelnemen aan de belevenis-rondwandeling met gids 'Echt Erzgebirge'. Graag boeken wij uw overnachtingen

Adam-Ries-Str. 16 DE-09456 Annaberg-Buchholz Tel. +49 (0) 3733 – 1880088 Fax +49 (0) 3733 – 1880020 info@erzgebirge-tourismus.de www.erzgebirge-tourismus.de

DsR15_NL1_40_Paderbornerland_Layout 1 12.02.15 13:19 Seite 40

Beleef het Paderborner Land!

Ontdek Paderborn, het historische juweel in het Paderborner Land! Info

kaart · e mit Karte · with map · met

• • • •

Fiets door prachtige landschappen Wandel over fantastische routes Ontspan in wellnessparadijsjes Leer de historische wortels van de bronnenstad Paderborn kennen. • Geniet van de heerlijke keuken • Bezoek interessante musea en tentoonstellingen

mappa

Wandelen

s Uitstapje

Fietsen

Paderborner Land

in het Paderborner

orner het Paderb

Land

in het Paderborn

er Land

Vraag de gratis brochure aan.

Touristikzentrale Paderborner Land e. V. Königstr. 16, DE-33142 Büren/Duitsland Tel. +49 2951 970300, Fax 970304

info@paderborner-land.de www.paderborner-land.nl www.facebook.com/paderbornerland