Raam en Deur 2 - 2018

Jaargang 20 nr 2 - 2018

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Bouwplaats:

De kozijnstaaltjes van Van Wijk RD 2-2018 Cover.indd 1

04-04-18 08:39

DucoScreen Front 150 Onzichtbare doekzonwering

NIEUW

Breedte/Hoogte

→ Onzichtbare plaatsing in de spouw → Volledig van buitenaf te plaatsen en te onderhouden → Ook beschikbaar in stormvaste uitvoering (FIX)

Bezoek ons in Hal 10, STAND 014 Van 17 t.e.m. 19 april

26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 32 Naamloos-1 1

08/03/2018 15:45 21-03-18 08:28

VOORWOORD

Dynamisch en vernieuwend Wat Parijs is voor de modewereld, is de beurs Fensterbau Frontale in Nürnberg voor het wereldje rond ramen en deuren: maatstaf, state of the art en richtsnoer tegelijk.

Natuurlijk was uw vakblad Raam en Deur erbij om de sfeer te proeven en trends te sig naleren op deze internationaal vermaarde beurs. Wie er rondloopt, ervaart aan den lijve de dynamiek, de trots en vernieuwingsdrang van onze branche. Exposanten lieten zich niet onbetuigd en staken elkaar naar de kroon door omvang en inrichting van de stands. Bezoekers verdrongen zich voor de ingang en stortten zich nieuwsgierig op de vele noviteiten. De mannen en vrouwen op de stands kwamen handen en voeten tekort.

Het is altijd verstandig om vooraf ‘einen Termin festzulegen’ als je een bepaalde exposant per se wilt spreken. In deze uit gave een nabeschouwing aangevuld met enkele highlights. En daar blijft het qua beursnieuws niet bij, want we hebben ook alvast gekeken wat de beurzen Renovatie en Building Holland voor u in petto hebben.

Het nieuwe STIP certificaat van kennisinsti tuut SHR belooft 100 procent duurzaamheid

en minder administratieve rompslomp. Klinkt op zich goed, maar er is ook voorzichtige kri tiek. Gaat het slechts om een marketingtool of hebben we er echt wat aan? Raam en Deur neemt poolshoogte.

garant staan voor de kwaliteit van aangele verde materialen?’ Het zal onze dynamische branche ongetwijfeld lukken de boel op de rails te krijgen voor 2019. Maar er is nog veel werk te verzetten.

Een goed geïsoleerde woning vraagt om een nauwkeurig afgesteld ventilatiesysteem.

Daarvan zijn de bewoners zich lang niet altijd bewust. Dat blijkt uit een bijdrage over een gezond binnenklimaat. De systemen op zich werken prima, maar de bewoner/gebruiker weet te weinig over het onderhoud. Hoe ga je om met het systeem? Hoe vaak en hoe wordt het gereinigd? Dat is een kwestie van juiste voorlichting. Ook is er een ontwikkeling gaande richting ‘zelfregelende’ roosters en geautomatiseerde ventilatiesystemen.

En zoals u dat van ons gewend bent, bespre ken we ook in deze uitgave weer enkele boeiende projecten. Wilt u uw lopende of geplande project onder de aandacht brengen in Raam en Deur? Dat kan, want de redactie is altijd op zoek naar bijzondere werken in uitvoering. Mail of bel de redactie: raamendeur@plancommunicatie.nl, tel. (073) 503 88 32. Hier kunt u ook terecht voor ideeën, suggesties en reacties op artikelen.

Veel leesplezier.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB) komt eraan. Naar verwachting treedt de wet in 2019 in werking. Wat betekent de nieuwe wet in de maak voor de uitvoerende bouw en voor bijvoorbeeld de timmerindus trie? Veel is nog onduidelijk. Wat te denken van het antwoord dat nog gegeven moet wor den op de vraag: ‘Hoe kun je als bouwer nou

Edgar Molijn Hoofdredactie Raam en Deur

COLOFON

Eindredactie: Metttaal, Maarten Ettema

Raam en Deur vakblad voor raam , deur en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker. www.raamendeuronline.nl

Adverteren Molijn Sales Support Bert van Woesik en Edgar Molijn Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 35 44 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl Website: www.molijnsalessupport.nl

Verschijning 6x per jaar Uitgave Plancommunicatie Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: info@plancommunicatie.nl Website: www.plancommunicatie.nl Uitgever Edgar Molijn Redactie-adres Raam en Deur Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: raamendeur@plancommunicatie.nl Redactie Hans Fuchs, Arie Grevers, Johan van Leipsig, Edgar Molijn, Geert Hilferink, Peter Bekkering

Vormgeving Inpladi bv bureau voor idee en creatie, Cuijk Druk Veldhuis Media bv, Raalte Opgave en vragen over abonnementen Nederland: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0900 ABOLAND of +31 (0)251 25 79 24 € 0,10 per minuut Fax +31 (0)251 31 04 05 Website: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereik baar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.

Jaarabonnement € 77, excl.btw.

Opgave en vragen over abonnementen België: Abonnementenland Ambachtenlaan 21 Unit 2A B 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Website: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Jaarabonnement buitenland € 93, Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperi ode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voor behouden.

Close-Ups, Advertenties, Advertorials en Columns De inhoud van zowel Close Ups, advertenties, advertorials en columns zijn samengesteld door of namens adverteerders of derden en wordt door Plancommunicatie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Plancommunicatie en redactie aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud hiervan.

baar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Uitgever en redacteuren verklaren dat deze uit gave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en redacteuren op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.

Uitgever en redacteuren aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. De wederpartij wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïso leerd te gebruiken maar af te gaan op zijn pro fessionele kennis en ervaring en de te gebrui ken informatie te controlereren.

ISSN 1389 6873

: @RD_redactie

: @RD_banen

Copyrights Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of open

2/2018

I

3

INHOUDSOPGAVE

Bouwplaats

Van Wijk Houtindustrie bedenkt inventieve oplossingen Oude ramen, kozijnen en deuren zijn doorgaans gemaakt van een houtsoort die wel wat jaar tjes meekon. Grenen kozijnhout van 100 jaar oud kan nog in goede staat verkeren. Maar dat geldt zeker niet overal en altijd. Door nalatig onderhoud bijvoorbeeld kunnen vocht, vorst en schimmel het hout aantasten. De verf bladdert af en het hout is dan vaak niet meer te red den. De eigenaar ontkomt niet aan gehele of gedeeltelijke vervanging. Van Wijk Houtindustrie in Amsterdam is zo’n bedrijf dat zich heeft toegelegd op deze zogeheten ‘spe cials’, maatoplossingen voor bijzondere restauratiewerken.

8 Conceptueel bouwen

Concept III-kozijnen met triple glas Hout, hout, hout: in de woningmodules van Finch Buildings is hout het kernmateriaal en draait alles om prefabricage. In Leiden staan zestien van die Finchmodules, bedacht door architect Jurrian Knijtijzer. Met een prefab casco van Cross Laminated Timber, ‘channel siding’ gevelbekleding van Western Red Cedar en kopgevels met Concept III kozijnen van timmerfabriek en comaker De Mors uit Rijssen. Alles kant en klaar geleverd vanuit de fabriek. Geproduceerd worden de turnkey eenpersoonsstudio’s door De Groot Vroomshoop.

Projectleider Adam Duivenvoorden: “Voor de Leidse woningen is zelfs de bouwschoonmaak in de fabriek gedaan.”

14

Duurzaamheid

Transparantie in triple glas Van een ‘vesting’ naar een duurzaam en transparant ‘Huis van de stad’: bij de renovatie van het stadhuis van Harderwijk maakte het bestuursgebouw uit 1982 een labelsprong van E naar A+ en transformeerde het in een toegankelijk trefpunt voor burgers en bestuurders. De gevels kregen 1400 vierkante meter geïsoleerde aluminium Kawneer kozijnen met zonwe rend triple glas, geproduceerd, geleverd en gemonteerd door Alkondor. Kozijnindeling en kleur werden aangepast voor een rustiger gevelaanzicht.

18 Op de cover In de serie Bouwplaats: De kozijnstaaltjes van Van Wijk Lees verder Bouwplaats pagina 8

Voorwoord Postbox Berichten uit de markt

3

6

Jaargang 20 nr 2 - 2018

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Bouwplaats Van Wijk Houtindustrie bedenkt inventieve oplossingen

Beeld: Marjolein Ansink

Conceptueel Bouwen Concept III kozijnen met triple glas

8

Duurzaamheid Transparantie in triple glas Familiebedrijf Familiebedrijf Westerveld & Nederlof al 75 jaar met beide benen in de samenleving Uitgelicht Selectie productnieuws

18

22

24

14

Bouwplaats:

De kozijnstaaltjes van Van Wijk RD 2-2018 Cover.indd 1

4

I

04-04-18 08:39

2018/2

RD 2-2018 Inhoud.indd 4

04-04-18 11:08

INHOUDSOPGAVE

STIP

STIP-certificering: betwist, maar in opkomst bij houtbedrijven Sinds eind 2017 kunnen bedrijven die hout gebruiken zich laten certificeren met het STIP certificaat van kennisinstituut SHR. STIP (Sustainable Timber In Place) staat voor 100 procent duurzaamheid en minder administratieve rompslomp dan bij de COC certificeringen, stelt SHR directeur Oscar van Doorn. Timmerfabriek De Kievit uit Ridderkerk heeft het STIP certificaat al. Algemeen directeur Robert van Wijngaarden: “STIP is hét middel voor het voeren van een heldere en slagvaardige administratie.” Kritiek op het nieuwe certificaat is er echter ook.

26 Ventilatie en onderhoud

Onderhoud ventilatie nog te vaak onderschat Een goed geïsoleerde woning vraagt extra aandacht voor het binnenklimaat. Datzelfde geldt voor ruimtes in utiliteitsgebouwen zoals scholen en kantoren. Om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de binnenlucht zo optimaal mogelijk is, moet de ventilatie nauwkeurig op de ruimte zijn afgesteld. Ook het leefpatroon van de bewoner of gebruiker speelt een belang rijke rol in de keuze van het meest geschikte type ventilatie.

32 Kwaliteitsborging

Nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (2019) De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB) komt eraan. Naar verwachting wordt de wet in 2019 van kracht. Wat betekent de nieuwe wet in de maak voor de uitvoerende bouw – en voor leveranciers zoals de timmerindustrie? Tijdens de Partnerdag van Van de Vin Ramen en Kozijnen in Heeze, lichtten Emile Jansen en Jurgen Slippens van Nieman Kwaliteitsborging de consequenties van de wet toe. Gerard Roest van Limuco Hout en Gevelexpertise spie gelde de huidige praktijk aan de nieuwe wet en onderstreepte het belang van bouwplaats inspecties.

38 STIP STIP certificering: betwist, maar in opkomst bij houtbedrijven Inside Bouwbesluiten, regelgeving etc

26

Kwaliteitsborging Nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (2019)

38

42 44 45

Ventilatie en onderhoud Onderhoud ventilatie nog te vaak onderschat

32

Beursinfo Fensterbau nabeschouwing Renovatie voorbeschouwing Building Holland 2018 voorbeschouwing

CCV

34

Buiten de Deur/Agenda Beurzen en evenementen

31

Branchepagina’s NBvT VMRG VKG

30 40 41

Close-Up Burghouwt Duco

13 25

46

2/2018

RD 2-2018 Inhoud.indd 5

I

5

04-04-18 11:08

POSTBOX

BILT wint Reynaers Projectprijs De modulaire woning van team BILT in Utrecht heeft de Reynaers Projectprijs gewonnen. In slechts twee maanden tijd werd op het Kubuseiland in Leidsche Rijn de modelwoning gerea liseerd. De woning kan meegroeien en krimpen met de wensen van de bewoners. De toege paste onderdelen worden geprefabriceerd en op de bouwplaats geassembleerd. Het huis is onderhoudsvrij en levert energie. De jury omschreef BILT als volgt: “Stapelen met standaard elementen kan wel degelijk architectuur en een bijzondere ruimtelijke beleving opleveren.

Gesloten elementen bekleed met hout worden afgewisseld met grote, transparante vlakken met aluminium puien die deels ook te openen zijn.

Alle betrokken partijen binnen BILT hebben bijge dragen aan de ontwikke ling van een circulair, energieneutraal en lichtge wicht woningconcept dat direct kan inspelen op trends als tiny housing, kangoeroewoningen en off the grid living.”

Houtvademecum ingrijpend vernieuwd Uitgeverij Vakbladen.com presenteert het nieuwe Houtvademecum. De inhoud van deze elfde druk is geactualiseerd, verbeterd en uitgebreid. De kleurenuitgave informeert over de uiter lijke kenmerken, kwaliteiten, sterkte, bewerkbaarheid, oppervlakteafwerking, impregneerbaar heid, verlijming, technische specificaties, opbouw van hout en nog veel meer. De bomen die het hout voortbrengen en hun herkomstgebieden worden eveneens beschreven. Het handboek is bedoeld om goed houtgebruik te promoten. Het Houtvademecum is bovendien een soort ‘houtwoordenboek’. De nieuwe editie belicht meer dan 250 houtsoorten (van abachi tot zebrano) die in Nederland en België worden gebruikt. Het boek bevat nieuwe praktijkin formatie en aangepaste hout beschrijvingen. De uitgave gaat verder in op nieuwe nor men, technische ontwikkelin gen, duurzaam geproduceerd hout, duurzaam inkoopbeleid en milieuvoordelen van hout.

Facade Identification System wint Duurzame Uitdaging Het Facade Identification System (FIS) heeft de Duurzame Uitdaging Amersfoort 2018 gewonnen. De gemeente Amersfoort en het Kennislab voor Urbanisme organiseerden de prijsvraag om de verduurzaming van de stad te versnellen. FIS maakt het mogelijk om een gevel gedurende de hele levensduur identifi ceerbaar te maken en hier digitaal informatie aan te koppelen. Het Facade Identification System (FIS) is ontwikkeld door de VMRG, SlimLabs, Root en Tagologic. Arjan Kalfsbeek van SlimLabs wist de jury te overtuigen dat FIS het beste businessidee is voor een circu laire stedenbouw. Volgens Kalfsbeek ont breekt het in de bouw en vastgoedwereld nog aan kennis over welke producten en grondstoffen er precies in een gebouw zitten.

Daardoor, aldus Kalfsbeek, eindigen nog te veel componenten van een gebouw als afval, en weet je bovendien niet bij wie je terecht moet als er onderhoud nodig is aan een spe cifiek onderdeel. “Door gebouwelementen te voorzien van unieke tags, zijn ze gedurende de hele levensduur identificeer en traceer baar.”

Duco wint Belgian Building Award Duco heeft de Belgian Building Award 2018 in de wacht gesleept tijdens de afgelopen editie van Batibouw. Duco kreeg deze prestigieuze onderscheiding voor de beste communicatie. Het West Vlaamse bedrijf wil zich met zijn nieuwe cam pagne Discover the future of Ventilation profileren als trendsetter in de ventilatie branche. Hierbij vormen twee producten de eyecatcher van de gehele campagne, DucoBox Eco en DucoBox Energy, respectievelijk een vraaggestuurde ventilatie warmtepomp met warmteterugwinning, en een balansventilatiesysteem eveneens met warmteterugwinning. Al lang voordat Batibouw begon trok Duco aandacht voor deze producten met een bijzondere campagne, zo zegt Hendrik Dejonghe, marketingmanager bij Duco, onder meer met een evenement voor partners van het bedrijf op de luchthaven van Deurne. “Dankzij een sterk programma en een mysterieuze omschrijving in de uitnodiging had dit evenement een hoog bele vingsgehalte. Ook crossmediaal hebben we deze producten goed onder de aan dacht gebracht.”

6

I

2018/2

RD 2-2018 Postbox 2 pag.indd 6

04-04-18 09:17

POSTBOX

Kozijnenfabriek GevelNed bestaat 25 jaar GevelNed bestaat 25 jaar. In 1992 startte het bedrijf met de fabricage van kunststof kozij nen. Een paar jaar later werd de vraag naar kleur en structuur op kozijnen steeds groter – waarvoor het ‘zusterbedrijf’ ColotNed werd opgericht. Inmiddels worden voor alle kunststof verwerkende bedrijven in Nederland kozijnprofielen met 150 verschillende folies ommanteld.

Tegelijkertijd met het 25 jarig jubileum vond de heropening van het pand plaats. Sinds dit jaar is ook Select Windows naar het huidige bedrijf in Zwaag verhuisd. En ook de nieuwste ontwikkeling staat voor de deur: GevelNed gaat in de loop van 2018 kozijnen produceren met een nog hogere isolatiewaarde, geschikt voor nul op de meterwoningen”.

Inschrijving BouwKennis Marketing Jaarprijs Bedrijven kunnen zich nog tot 20 april inschrijven voor de BouwKennis Marketing Jaarprijs.

De prijs gaat naar het meest innovatieve marketingconcept van de bouw , vastgoed en instal latiesector. Marketeers uit de bouwkolom kunnen hun concept tot 20 april insturen via de website. De winnaar wordt gekozen door een vakjury én professionals uit de gehele bouwko lom. Uit alle inzendingen selecteert de jury acht genomineerden. Na een presentatie door de genomineerden kiest de vakjury drie finalisten die op 20 september op de BouwKennis Jaarbijeenkomst strijden om de jaarprijs. De genomineerden en uiteindelijke winnaar kunnen reke nen op aandacht en erkenning bin nen de bouwsector. BouwKennis zoekt voor de prijs naar marketing concepten die uitblinken in creati viteit, klantgerichtheid, communi catie en resultaat.

Jo Joosten adviseur Kenniscentrum Glas Jo Joosten is technisch adviseur geworden van Kenniscentrum Glas. Zijn komst moet het werkgebied van Kenniscentrum Glas verbreden, want naast een noodzakelijke vergroting van de capaciteit omdat het aantal opdrachten blijft groeien, brengt Joosten veel kennis en ervaring over glas mee. Directeur Theo van der Zwaan is dan ook blij met zijn komst: “Het is een belangrijke stap in de ver dere groei van Kenniscentrum Glas, met name wat betreft glasadvies. Jo voegt veel kennis toe over com plexe glasberekeningen, engineering, bouwfysica, pro jectbegeleiding en dergelijke. Zo kunnen we een breed pakket aan dienstverlening aanbieden”. Joosten over zijn nieuwe adviseurschap: “Ik zie uit naar deze nieuwe uitdaging, dicht bij het vuur van dit prachtige materiaal, glas, dat steeds breder wordt ingezet. Ik ver wacht daaraan een bijdrage te leveren op het gebied van regelgeving en toepassing.”

Modulair gebouw stimuleert menselijk contact Het nieuwe woonconcept Nezzt heeft in min der dan een halfjaar in samenwerking met woningcorporatie de Alliantie 81 sociale huurwoningen opgeleverd aan de Van Lohuizenlaan in Amsterdam Oost. Het modu laire gebouw is bestemd voor statushouders en andere jonge starters op de Amsterdamse woningmarkt. Het woongebouw Lohuizen is door SVP architectuur en stedenbouw ont worpen als een modulair gebouw. Doordat de onderdelen door Nezzt vooraf zijn gefabri ceerd op locatie in Oirschot, kon het gebouw in korte tijd worden gerealiseerd. Over tien jaar wordt het gebouw gedemonteerd waarna het elders weer kan worden opgebouwd. Het gebouw is ontworpen om de sociale interac tie tussen bewoners te stimuleren. De wonin gen bevinden zich rond het hart van het gebouw dat de ontmoetingsruimte, het trap penhuis en het dakterras met elkaar verbindt en waar bewoners elkaar tegenkomen.

Vernieuwde cijfers Accoya in Nationale Milieu Database Accsys Group publiceert een nieuw Environmental Product Declaration (EPD) voor Accoya raamkozijnen in de categorieën vast raam, kiepraam en draai kiepraam. Het EPD geeft een beoordeling van de milieu impact. Accoya heeft een lage milieubelasting en een lange levens duur. Het hout kwalificeert zich hiermee opnieuw als een van de milieuvriendelijkste bouwma terialen voor kozijnen, zo laat Accsys weten. De vernieuwde EPD cijfers voor Accoya zijn rele vant voor woningcorporaties en lokale overheden. Zij moeten zich beroepen op de gegevens uit de Nationale Milieu Database, sinds de invoering van de strenge Milieu Prestaties Gebouwen (MPG) op 1 januari. De nieuwe gegevens in het EPD zijn niet alleen zichtbaar in de Nationale Milieu Database, maar zijn ook opgenomen in verschillende rekentools voor milieu impact, zoals GPR Gebouw, DuboCalc en BREEAM NL. Door bouwmaterialen te vergelijken in de reken tools kan de meest milieuvriendelijke keuze worden gemaakt.

2/2018

RD 2-2018 Postbox 2 pag.indd 7

I

7

04-04-18 09:17

BOUWPLAATS Tekst Arie Grevers Beeld Marjolein Ansink

Van Wijk Houtindustrie bedenkt inventieve oplossingen

Staaltjes van kozijnvernuft Oude ramen, kozijnen en deuren zijn doorgaans gemaakt van een houtsoort die wel wat jaartjes meekon. Grenen kozijnhout van 100 jaar oud kan nog in goede staat verkeren. Maar dat geldt zeker niet overal en altijd. Door nalatig onderhoud bijvoorbeeld kunnen vocht, vorst en schimmel het hout aantasten. De verf bladdert af en het hout is dan vaak niet meer te redden. De eigenaar ontkomt niet aan gehele of gedeeltelijke vervanging.

Niet zelden zitten die oude kozijnen in panden met een monumentale status. Dat wil zeggen dat de gevel er na de opknapbeurt net zo uit moet zien als ervoor. Dezelfde profilering in stijlen en dorpels van de kozijnen, ramen en in het overige houtwerk. En tegelijk gelden moderne eisen voor de energieprestatie en inbraakveiligheid. Bovendien zullen de ontwerpende en uitvoerende partij zoveel mogelijk rekening willen houden met de comfortwensen van de gebruikers. Probeer al die eisen en wensen maar eens samen te brengen in een functioneel raamkozijn. Daarvoor heb je bedrijven nodig met bijzondere creatieve talenten.

Van Wijk Houtindustrie in Amsterdam is zo’n bedrijf dat zich heeft toegelegd op deze zogeheten ‘specials’, maatoplossingen voor bijzondere restauratiewerken. In editie zes van 2017 heeft Raam en Deur er al een besproken: de restauratie van het eerste perron op station Amsterdam Centraal. In dit nummer twee andere bijzondere projecten: de aanpak van rijksmonument Spui 122 in Amsterdam dat voorzien is van compleet nieuwe schuiframen, kozijnen en omlijstingen en de restauratie van het huis op landgoed Bingerden waar het bedrijf schuiframen verving door draai/ schuiframen met meebewegende horren.

Echt familiebedrijf Van Wijk Houtindustrie kan met recht een familiebedrijf genoemd worden, want de hele familie werkt in het bedrijf.

Han van Wijk haalt de werken binnen. Zoon Jeroen zorgt voor de uitvoering. Loes van Wijk, de vrouw van Han, doet de administratie. Zij wordt parttime gesecondeerd door dochter Marieke, die een eigen bedrijf voor luchtplanten is gestart.

Samen met Jeroen ontwerpt Marieke ook meubelen en onder de naam Van Wijk Design komen trendy massiefhouten wastafels tot stand.

Bij Van Wijk Houtindustrie werken vijftien mensen, allemaal in vast dienstverband. Met deze ploeg kan het bedrijf elke kozijnuitdaging aan, van de eerste schetsen tot en met montage en aftimmering op locatie.

I

8 2018/2

RD 2-2018 Bouwplaats 4 pag.indd 8

04-04-18 08:41

BOUWPLAATS

Keurmerken Het schuiframensysteem van Van Wijk Houtindustrie is door SKH in Wageningen getest op wind- water- en geluiddichtheid. Verder voldoet het systeem aan de eisen die het Politiekeurmerk stelt aan inbraakveiligheid.

Han van Wijk: “Na drie dagen overleg hebben we de steiger geplaatst en zijn we aan de slag gegaan”

I

2/2018 9

RD 2-2018 Bouwplaats 4 pag.indd 9

04-04-18 08:41

BOUWPLAATS

Spui 122 in Amsterdam De eigenaren van het pand waren al ruim twee jaar met de gemeente en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed aan het steggelen over een vergunning voor een grondige aanpak van de gevel.

Het gaat om een rijksmonument en dan zijn de regels en wetten buitengewoon streng. Als de wensen van de eigenaar iets afwijken van wat de regels voorschrijven, dan heb je een probleem en wordt het verkrijgen van een vergunning een lang en moeizaam traject.

Ook hier wilde het niet vlotten. Han van Wijk, directeur van Van Wijk Houtindustrie, werd erbij gehaald.

Tevreden Han van Wijk nam de opdracht graag aan: “Wij herkennen zulke situaties. Ik werk al 35 jaar aan monumenten in het centrum van de hoofdstad en ken de mensen die over de vergunningen gaan.

Belangrijker nog: zij kennen ons bedrijf. Ze weten dat we over veel kennis beschikken als het gaat om stijl, uitvoering en detaillering van het houtwerk in de gevel. We leveren duurzame kwaliteit in afwerking en materiaalkeuze. En wat we wel vaker doen, hebben we ook hier gedaan. We hebben voorgesteld de aanpak van de gevel te kwalificeren als onderhoudswerkzaamheden. Daarbij beoordeel je de kwaliteit van het bestaande hout tijdens de uitvoering. Alles wat voor meer dan 50 procent rot is, ga je niet herstellen maar vervangen. Dan kun je direct aan de slag zonder een vergun-

ning. Na drie dagen overleg hebben we de steiger geplaatst en zijn we aan de slag gegaan. Voor de delen die vervangen moesten worden hebben we enkele schetsen overlegd. Als je zo werkt scheelt dat ook weer een hoop tekenwerk en dus kosten. We zijn nu bijna klaar. Het ziet er top uit. De eigenaren zijn tevreden en de instanties ook.”

Irokohout Met name de houten omlijsting en de getoogde vensters in de dakkapellen waren ernstig aangetast en niet meer te redden. Deze heeft Van Wijk opnieuw gemaakt en links en rechts voorzien van een gesloten en klassiek geornamenteerde schijnbalustrade. Alle delen die zijn vervangen tot en met de glaslatten zijn gemaakt van iroko (fsc), een houtsoort in de duurzaamheidsklasse 1 tot 2.

Van Wijk: “Tenzij anders voorgeschreven, passen we deze houtsoort toe. Er zijn ook nog wel eens klanten die menen dat ze met oregon pine beter uit zijn. Dan probeer ik ze toch te overtuigen door te wijzen op het onderhoud. Want het wil nog wel eens gebeuren dat men wat nalatig is en zich niet houdt aan de vereiste frequentie van de schilderbeurten. Dat is met iroko geen probleem. Je kunt gerust eens een schilderbeurt overslaan. Zelfs na 20 jaar zonder onderhoud is er nog geen centje pijn. Met oregon pine loop je in zulke gevallen meer risico.”

I

10 2018/2

RD 2-2018 Bouwplaats 4 pag.indd 10

04-04-18 08:42

BOUWPLAATS

Landgoed Bingerden De geschiedenis van bebouwing op Landgoed Bingerden in Angerlo (gemeente Zevenaar) begon in 970 na Chr., maar het huis dat er nu staat is gebouwd in 1958, een iets kleinere versie van het gebouw dat in 1945 door terugkerende Duitse soldaten in brand werd gestoken. De tuin is rijksmonument. De bewoners Eugènie van Weede en haar dochter jonkvrouw Constance van Weede zijn telgen van het familielid dat de buitenplaats in 1661 verwierf.

In 2016 waren de kozijnen ramen, deuren toe aan vervanging.

Constance van Weede had enkele bijzondere wensen voor de functionaliteit van de ramen. Via via kwam de opdracht terecht op het bordje van Van Wijk Houtindustrie.

Het gebouw is geen monument, maar is wel een belangrijk element in het ensemble van koetshuis, landschappelijk tuin en cirkelvormige oprit. Een verandering in de roede-indeling van de schuiframen of de profielen van het kozijnhout zou de harmonie van het geheel verstoren. Hoewel de restauratie in strikte zin dus niet gebonden was aan de regels die gelden voor monumenten, werd Van Wijk geacht te doen alsof dat wel zo was. Daarbovenop kwamen nog de comfortwensen van de opdrachtgever.

Han van Wijk kreeg zo te maken met een ingewikkelde klus: “De wensen van de bewoners logen er niet om. Ze hadden erg veel last van vliegen en lieveheersbeestjes. Op zolder lagen tienduizenden dode exemplaren. Er was dringend behoefte aan een horrensysteem. De opdrachtgever wilde niet het ongemak van losse horren.

Bovendien wilde de eigenaresse kunnen ventileren langs het plafond en daar kun je sowieso geen losse horren toepassen. Door die

wensen heb je dan al te maken met twee schuivende raamdelen in één kozijn. En om de ramen gemakkelijk van binnenuit te kunnen lappen, moesten ze ook nog eens naar binnen kunnen draaien.

De opdracht was, kort gezegd: maak een schuif/draairaam met ingebouwde horren aan de boven- en onderzijde. Een echte hersenkraker. Het is een raam geworden waar we met recht trots op mogen zijn.”

Kozijnvernuft Met name de uitwerking van het horrensysteem mag gerust een staaltje van ‘kozijnvernuft’ genoemd worden. De geveerde horrenrollen zijn verwerkt in boven- en onderdorpel en zijn aan de schuiframen bevestigd met een setje magneten. Schuif je het raam omhoog, dan trek je tegelijk de hor van de rol. En aan de bovenzijde gebeurt hetzelfde als het bovenlicht in ventilatiestand wordt geschoven. Bij gebruik van de draaifunctie van het raam klik je eenvoudigweg de magneetjes los.

Natuursteen De kozijnen zijn compleet met natuurstenen onderdorpel geassembleerd in de fabriekshal van het familiebedrijf. Het natuursteen is ambachtelijk gefrijnd. Han van Wijk: “Dat betekent dat de steenhouwer met hamer en beitel een lichte oppervlaktestructuur in de dorpels heeft geslagen. Wij werken graag voor opdrachtgevers die eenzelfde passie hebben voor het ambachtelijke als wijzelf.

Jonkvrouwe Constance van Weede was voor ons zo’n opdrachtgever.”

2/2018

RD 2-2018 Bouwplaats 4 pag.indd 11

I

11

04-04-18 08:42

VTS DOOR® UNIEK PROBLEEMLOOS DEURSYSTEEM

INBRAAK WEREND | REGEN- EN WINDDICHT • Standaard kozijndetails

• Geen na-stel werkzaamheden

• Standaard kaderdeuren

• Bij een kromtrekkende deur (max. 8 mm)

• Gelijk slot voor- en achterdeuren

blijft de deur optimaal functioneren

• Grootste opleveringsklacht getackeld

WWW.VENSTERTECHNIEK.NL

Ericaweg 9 | 7021 PB Zelhem

vinGarant®, huismerk van de ketenpartner bij uitstek!

MET IS GRAT ® ra t x vinE

Uw WAARD E IN 1,35 of 0,98 W/ 2 mK

vinGarant® is het huismerkkozijn van Van de Vin. Het is een kozijn met een optimale prijs-kwaliteitverhouding en is uitgevoerd met standaarddetails die voldoen aan de huidige normen en eisen. vinGarant® is bovendien een product met méér dan de gewenste technische prestaties volgens de KVT en het Bouwbesluit. Van de Vin stelt dan ook hoge minimumeisen aan zijn houten gevelelementen.

Het vinGarant®kozijn is leverbaar in concept II, III en IV. Het is voorzien van een CE Keurmerk, SKH Verklaring en 10 jaar garantie. Het kozijn kan gemonteerd worden met een SKH Procesverklaring.

De uitvoering van het vinGarant® kozijn is een typisch voorbeeld van onze geslaagde co-productie met een geselecteerde groep vooraanstaande toeleveranciers. Over ketensamenwerking gesproken.

Van de Vin ramen en kozijnen b.v. - Industrieterrein ‘De Poortmannen’ De Geestakkers 8, 5591 RC Heeze - Postbus 102, 5590 AC Heeze T: 040 2241999 - F: 040 2241990 - E: info@vandevin.nl - www.vandevin.nl

adv_12.indd 2

04-04-18 09:28

CLOSE UP

A dealer van Duco

Verstandig ventileren met Burghouwt Productinnovaties, veranderingen in wet- en regelgeving,

DucoBox Eco

nieuwe trends: de bouw is permanent in beweging. Ook

Ook de DucoBox Eco typeert Jolanda Cobussen als een echte innova tie: “Dit is een ventilatiewarmtepomp met warmterecuperatie die op natuurlijke wijze ventileert en de verder benodigde energie compen seert met verse buitenlucht. Anders dan andere warmtepompen heeft dit product een gepatenteerde twee zonesturing. Door vraagsturing in deze unit te integreren, combineert de DucoBox Eco maximale ener giezuinigheid (A+) met minimaal geluidsproductie.” De DucoBox Eco kan gekoppeld worden aan een cv ketel of boilervat, maar ook een combinatie of een all electric oplossing is mogelijk.

als het gaat om ventilatie, stelt adviseur ventilatietechniek Jolanda Cobussen van Burghouwt Groothandel. Als voorbeelden noemt ze de innovatieve DucoBox Energy en de DucoBox Eco. Als A-dealer van Duco biedt Burghouwt beide noviteiten aan.

Goed opgeleide specialisten, eigen voorraad en assemblage: in de Burghouwtvestiging aan de Pieter Calandweg in Arnhem draait alles om ventilatie. Ventilatie is een van de vier specialisaties van groothandel Burghouwt, naast bouw en aannemerij, raam en deurtechniek voor de timmerindustrie en raam en deurtechniek voor de kunststofindustrie.

Jolanda Cobussen is in Arnhem een van de adviseurs ventilatietech niek van Burghouwt: “In de bouw draait het steeds meer om diep gaande kennis en maatwerkoplossingen. Wij adviseren, leveren en ondersteunen vanuit onze specialisatie op het gebied van ventilatie – of het nu gaat om producten, wet en regelgeving, berekeningen of trends en ontwikkelingen. Bij Burghouwt Ventilatietechniek hebben we die materie uitstekend in de vingers.”

En daar profiteren de klanten van, onderstreept Cobussen: “Onze specialisatie is de toegevoegde waarde waarmee we onze klanten op dit specifieke vakgebied vooruit helpen.”

DucoBox Energy De ventilatiebranche innoveert volop. Men heeft er een goed oog voor de striktere eisen die in 2020 van kracht worden, stelt Jolanda Cobussen: “Producten worden toegesneden op de eisen aan energie zuinigheid. Maar ook op het gebied van comfort, gebruiks en verwer kingsgemak zet de ventilatiebranche stappen.”

Burghouwt is een van de grootste A dealers van Duco. Dat bedrijf bracht recentelijk twee belangrijke innovaties op de markt: de DucoBox Energy en de Ducobox Eco. Met de DucoBox Energy lopen Duco en Burghouwt voorop in vraaggestuurde balansventilatie en warmteterugwinning, stelt Jolanda Cobussen: “De DucoBox Energy is uitermate geschikt voor zeer energiezuinige passiefwoningen. Het product heeft standaard een geïntegreerde twee zoneregeling met vraagsturing op basis van CO2, vocht en tijd. Een ingebouwde klep stuurt dag en nachtzone afzonderlijk aan. Dat zorgt voor de hoogste EPC winst en een groen A+ energielabel. De inregeling gebeurt semi automatisch op basis van constante druk. Dat betekent voor de installateur 50 procent minder inregeltijd! Voor de eindgebruiker is van belang dat de DucoBox Energy Europawijd de stilste warmte terugwinunit (WTW) is.”

A-dealer van Duco Als A dealer van Duco kan Burghouwt zijn klanten innovatieve pro ducten van hoge kwaliteit leveren. Jolanda Cobussen: “Met de juiste kennis en de juiste producten kun je als bouwer alle uitdagingen aan. Bij Burghouwt pakken we die rol actief op, met een breed pro ductaanbod én specialistische kennis.”

Die kennis bouwt Burghouwt voor een groot deel samen met zijn leve ranciers en klanten op. Cobussen: “Onze filosofie is ‘Verstandig bouwen met Burghouwt’. Dat doen we door langdurige relaties aan te gaan met onze leveranciers en klanten. Hiermee is het fundament gevormd van onze kennis en expertise, en van de concrete oplos singen waarmee we onze klanten van dienst zijn en helpen tijd en kosten te besparen.

Hierin onderscheiden we ons echt van andere groothandels. We stellen ons als kennispartner op, denken aan de voor kant mee en innoveren op product en procesgebied. Daar zit voor onze klanten de toegevoegde waarde van Burghouwt.”

Effectief samenwerken Burghouwt is een familiebedrijf dat al meer dan 40 jaar samenwerkt met zijn relaties in de tim merindustrie, de aannemerij en de installatiebranche. Adviseur ventilatietechniek Jolanda Cobussen van Burghouwt Groothandel: “Wij onderscheiden ons op de markt door meer te bieden dan een breed en diep assortiment van concurrerend geprijsde artikelen die snel en flexibel geleverd worden. Burghouwt zoekt het liefst samen met zijn klanten naar de meest effectieve samenwerkings vorm, waarbij we rekening houden met veranderende wet en regelgeving op bijvoorbeeld het gebied van duurzaamheid, brand beveiliging en inbraakbeveiliging. Ook maken we zoveel mogelijk gebruik van digitale mogelijkheden om processen te stroomlijnen en efficiënter te maken, en faalkosten te reduceren.”

2/2018

RD 2-2018 Close-Up Burghouwt 1 pag.indd 13

I

13

04-04-18 09:21

CONCEPTUEEL BOUWEN Tekst Hans Fuchs Beeld Ontwerpbureau Finch Buildings

Concept III-kozijnen met triple glas

Prefab en demontabel: Finchwoningen

De Finch Buildings-module kan worden voorzien van een balkon van 3,8 vierkante meter.

Het balkon verbetert de enrgieprestatie dankzij passieve zonwering.

De Finchwoningen in de Sumatrastraat in Leiden: ruimtelijke modules, voor 90 procent geprefabriceerd in de fabriek.

14

I

De dikte van het vurenhouten casco maakt de Finch Buildings-module brandwerend volgens het Bouwbesluit. Dankzij de dikte van het casco vormen de wanden van twee geschakelde Finchmodules tezamen een woningscheidende wand.

2018/2

RD 2-2018 Conceptueel bouwen 3 pag..indd 14

04-04-18 13:04

CONCEPTUEEL BOUWEN

Hout, hout, hout: in de woningmodules van Finch

Finchmodules, bedacht door architect Jurrian Knijtijzer.

triple glas. Aan de entreezijde lijkt het kozijn kleiner, maar ook hier bestaat de pui uit dat woningbrede kozijnelement: de pui is hier deels ingevuld met de techniekdeur en de voordeur. De dichte geveldelen zijn opdekwerk met channelsiding in western red cedar, de voordeur is van mahonie.

Met een prefab casco van Cross Laminated Timber,

Concept III-kozijnen

Buildings is hout het kernmateriaal en draait alles om prefabricage. In Leiden staan zestien van die

‘channelsiding’ gevelbekleding van Western Red Cedar en kopgevels met Concept III kozijnen van timmer­ fabriek en comaker De Mors uit Rijssen. Alles kant-enklaar geleverd vanuit de fabriek. Geproduceerd worden de turnkey eenpersoonsstudio’s door De Groot Vroomshoop. Projectleider Adam Duivenvoorden: “Voor de Leidse woningen is zelfs de bouwschoonmaak in de fabriek gedaan.”

Woningcorporatie Ons Doel gebruikt de zestien Finchwoningen in Leiden voor een begeleidwonenproject. De all electric eenpersoonsstudio’s aan de Sumatrastraat zijn volledig demontabel en verplaatsbaar. Van die laatste eigenschap maakt Ons Doel straks dankbaar gebruik; over twee jaar zet De Groot Vroomshoop de modules op een andere locatie in Leiden. Daar geeft de corporatie de Finchwoningen in 2020 ook een nieuwe woonfunctie, met andere gebruikers. En à propos 2020: de energie-index van de Leidse woningen is 0,77, en opwaarderen naar NOM of NOM-ready is geen probleem, aldus Finchbedenker Jurrian Knijtijzer.

Energieprestatie De Finchwoning is een all electric module. Ventileren en verwarmen gebeurt met een warmtepompboiler en de module heeft een extra bijverwarming. De energieprestatie van de Finchmodule is variabel. Er zijn drie Energie Index-opties (EI): tussen 1,4 en 1,8, tussen 0,6 en 0,8 en lager dan 0,6. De Finchwoningen zijn leverbaar als NOM-module en als NOM-ready. Zonnepanelen op het dak zijn optioneel.

De woningbrede kozijnen van de Finchmodules worden geleverd door timmerfabriek De Mors in Rijssen, dat net als De Groot Vroomshoop onderdeel is van VolkerWessels. De Mors levert de puien als Concept III-elementen, compleet beglaasd, afgemonteerd en afgelakt.

Duivenvoorden: “Aanvankelijk was het de bedoeling dat De Mors voor het project in Leiden de puien voor de galerijzijde compleet met de western red cedar-geveldelen zou leveren. Maar vanwege de tijdsdruk is dat deel van de pui uiteindelijk door De Groot Vroomshoop in de fabriek geprefabriceerd.”

De Groot Vroomshoop verwerkt in de Finchmodules kozijnen in meranti of in vuren met Accoya dorpels. Maar aluminium of kunststof kan desgevraagd ook, aldus Duivenvoorden. In Leiden werd de Finchmodule uitgevoerd met vuren kozijnen en accoya dorpels.

Mock-up De Groot Vroomshoop werkte samen met Finch Buildings de definitieve technische details van het Finchconcept uit.

Duivenvoorden: “Je hebt het over een licht bouwsysteem in hout.

Dat vraagt aandacht op gebied van brandveiligheid, bouwregelgeving, bouwfysica, akoestiek en energiezuinigheid. Bij hout zijn er nog wel eens vragen over de brandwerendheid, dan moet je extra goed je huiswerk doen.”

De Groot Vroomshoop bouwde een mock-up (een schaalmodel) om al die facetten te toetsen. Samen met Nieman Raadgevende Ingenieurs voerde het timmerbedrijf onder andere lucht-contactgeluidmetingen uit om te achterhalen welke vloerconstructie de module nodig had om te voldoen aan de lucht-contactgeluidseisen uit het Bouwbesluit. Adam Duivenvoorden: “Daarnaast voerden we een luchtdichtheidsmeting uit om de qv;10-waarde vast te stellen en te verbeteren.”

Architect Knijtijzer bedacht het Finchconcept. De Groot Vroomshoop is voor het concept uitvoerend comaker, vertelt projectleider Adam Duivenvoorden: “Jurrians ontwerpbureau Finch Buildings is de concepthouder, De Groot Vroomshoop is de uitvoerder en aannemer in de klassieke zin. Wij nemen de bouwopdrachten voor de Finchmodules aan. We hebben met Finch Buildings een open samenwerking en we streven naar hetzelfde doel: prefab gebouwen in hout maken.”

Prefab als fundament Zoveel mogelijk prefabriceren, is het uitgangspunt van het Finch Buildings-concept. Adam Duivenvoorden: “In Leiden was 90 procent van het werk prefab en tien procent op de bouwplaats. Zelfs de bouwschoonmaak werd in de fabriek gedaan. De modules waren bij het plaatsen om door een ringetje te halen.”

Prefabricage als fundament, dat is ook zichtbaar in de kozijnen aldus Duivenvoorden: “Vanwege de kosten en de snelheid van prefabriceren gebruiken we op beide kopgevels exact dezelfde woningbrede pui van 3,60 meter.” Aan de woonkamerzijde is die pui volledig ingevuld met

De woningbrede kozijnen van de Finchmodules zijn Concept III-elementen, compleet beglaasd, afgemonteerd en afgelakt.

I

2/2018 15

RD 2-2018 Conceptueel bouwen 3 pag..indd 15

04-04-18 13:04

RD 2-2018 Conceptueel bouwen 3 pag..indd 16

04-04-18 13:04

CONCEPTUEEL BOUWEN

Betaalbare techniek Bij de ontwikkeling van het Finchconcept is goed gekeken naar het betaalbaar houden van het eindproduct, aldus Adam Duivenvoorden: “Bouwen met hout is een keuze voor duurzaamheid en circulariteit. Maar het is ook kostbaarder. In de ontwikkelfase was de Finchmodule een uiterst luxe product. Dat luxekarakter zit er nog steeds in, bijvoorbeeld in de aandacht voor de afwerking en de installatietechniek. Maar we hebben daarbij wel aan de betaalbaarheid gewerkt. Bijvoorbeeld door bij de installatietechniek gebruik te maken van bestaande producten die in de praktijk bewezen hebben dat ze werken. Zo’n keuze maakt het concept betaalbaar, terwijl prestaties en comfort optimaal zijn.”

In het Finchconcept is ook gekozen voor een prefab badkamer, van timmerfabriek De Mors. Adam Duivenvoorden: “De Mors ontwikkelde die badkamer als conceptlijn al eerder. De manier waarop De Mors de badkamer maakt, lijkt erg op de wijze waarop in de auto-industrie wordt gewerkt.”

Vurenhouten casco De basis van de Finch Buildings-module is een casco uit cross laminated timber (CLT), opgebouwd uit kruiselings verlijmde duurzame vurenhouten éénlaagsplaten. Dat maakt de modules duurzaam en herbruik-

baar. Adam Duivenvoorden: “Het casco van de Finchmodule bestaat uit massief houten kokers. De wanden van het casco zijn uit één stuk, vloer en dak uit drie samengevoegde CLT-delen. Het casco is vijf lagen stapelbaar, met koppelingen tussen de geschakelde delen.”

De Groot Vroomshoop levert het casco in twee maten: 8,85 meter of 11,80 meter, beide varianten met een breedtemaat van 3,60 meter.

De eerste variant levert een Finchwoning op ter grootte van 29 vierkante meter, de tweede variant is goed voor 40 vierkante meter woonruimte.

“In Leiden was 90 procent van het werk prefab. Zelfs de bouwschoonmaak werd in de fabriek gedaan” Dankzij de dikte van het CLT voldoet de Finch Buildings-module aan alle brandwerendheidseisen uit het Bouwbesluit. De dikte maakt het ook mogelijk dat de wanden van twee geschakelde modules tezamen voldoen als woningscheidende wand. Dat maakt allerhande geschakelde Finchvarianten mogelijk. Duivenvoorden: “En het casco is geschroefd. De module is compleet uit elkaar te halen. Bij een afschrijving kun je gewoon de grondstoffen oogsten.”

Finch op fabCity. Het hout aan de zijgevels en op de koppen zijn western red cedar opdekwerk met ‘channelsiding’ onder een prefab, geventileerd gevelelement.

I

2/2018 17

RD 2-2018 Conceptueel bouwen 3 pag..indd 17

04-04-18 13:04

DUURZAAMHEID Tekst Hans Fuchs Beeld Architectenbureau Zenber

Transparantie in triple glas

Stadhuis Harderwijk gaat van E naar A+ Van een ‘vesting’ naar een duurzaam en transparant ‘Huis van de stad’: bij de renovatie van het stadhuis van Harderwijk maakte het bestuursgebouw uit 1982 een labelsprong van E naar A+ en transformeerde het in een toegankelijk trefpunt voor burgers en bestuurders. De gevels kregen 1400 vierkante meter geïsoleerde aluminium Kawneer-kozijnen met zonwerend triple glas, geproduceerd, geleverd en gemonteerd door Alkondor.

Kozijnindeling en -kleur werden aangepast voor een rustiger gevelaanzicht.

Een gebouw dat “Harderwijk beschermt tegen invloeden van buiten en beschermend is naar de binnenstad”, zo typeerde de architect in 1982 het nieuwe stadhuis van Harderwijk. Die vesting met hoge baksteenwanden was na ruim 30 jaar dringend toe aan een verduurzaming, en een modernisering van het interieur. Het bestuursgebouw aan de Havendam kampte met behoorlijke vocht- en tochtproblemen, was te groot geworden voor het gemeentelijk apparaat en scoorde energielabel E.

De nieuwe aluminium kozijnen met triple glas geven de gevel een kloeker en krachtiger gevelaanzicht.

De gemeente stond een sobere en doelmatige renovatie voor ogen, een herinrichting die verhuur van ruimtes aan derden mogelijk zou maken, en energiebesparende maatregelen die zouden leiden tot een verlaging van de energierekening met zo’n 30 tot 35 procent.

Zoektocht naar balans Via een architectenselectie verwierf architectenbureau Zenber uit Amsterdam de opdracht voor de renovatie. Zenber definieerde een heldere visie op het stadhuis, vertelt projectarchitect Eric Wezenberg van Zenber: “Het hedendaagse stadhuis heeft een cruciale rol in het verbinden van burgers en bestuur en is een open en transparante plek – voor ontmoetingen tussen burgers en stadsbestuur, en als werkplek voor de ambtenaren.”

Om de sprong te maken van gesloten ‘vesting’ naar modern Huis van de stad, werkte het ontwerpteam van Zenber een aantal dagen zelf in het bestuursgebouw. Eric Wezenberg: “Aanvankelijk hadden we wilde ideeën met het gebouw, onder andere om de gevel veel meer te openen. Maar tijdens het werken in het stadhuis leerden we de karakteristieken van de architectuur meer en meer waarderen. Onze ontwerpstrategie veranderde. We wilden de kwaliteiten van het bestaande gebouw behouden en het gebouw tegelijkertijd de verlangde eigentijdse toets meegeven. Het ontwerp werd een zoektocht naar de balans tussen behoud en vernieuwing.”

I

18 2018/2

RD 2-2018 Duurzaamheid 3 pag.indd 18

04-04-18 10:59

DUURZAAMHEID

Kloeker en krachtiger Een van de belangrijkste ingrepen om het gebouw te verduurzamen was het plaatsen van nieuwe kozijnen. Wezenberg: “Voor grote isolatie-ingrepen aan de gevel had de gemeente geen budget. Dat zou ook leiden tot verlies van oorspronkelijke geveldetails, en dat wilden we vermijden. De kozijnen gaven de gevels een specifieke ritmiek en hadden karakteristieke togen. We zijn dicht in de buurt gebleven van deze karakteristieken. De ramen zijn wel vereenvoudigd. Er zaten kleine raampjes in die open konden, die hebben we vervangen door grote te openen ramen. Deze zijn geplaatst in een andere stramien.

“Dankzij de openheid van het interieur konden we aan de gevel zonwerend triple glas aanbrengen”

aan te sluiten op het schoon metselwerk en om het gevelaanzicht grafischer en steviger te laten ogen.”

Andere grote ingrepen aan de gevel bleven nagenoeg uit. De hoofdentree werd hoger en breder gemaakt om het entreegebied transparanter en vriendelijker te maken, met meer daglicht. Aan de havenzijde werden de kozijnen doorgetrokken tot op de vloer, naar de woonwijk Waterfront toe.

Verbaasd Alkondor produceerde, leverde en monteerde aan de gevels 1400 vierkante meter geïsoleerde aluminium Kawneer kozijnen met zonwerend triple glas. Ben Jannink van Alkondor was als projectleider bij de renovatie betrokken: “Er was in de oude situatie sprake van koudebruggen, tocht en vocht. Op het eerste oog was het er nog niet zo slecht aan toe allemaal, maar bij sommige kozijnen kon je zo van binnen naar buiten kijken als je een afwerklat weghaalde.”

Triple glas Die twee ingrepen alleen al zorgen voor rust in de gevel en bezorgen het gebouw een kloeker en krachtiger voorkomen.”

Ook de oorspronkelijke okergele accentkleur van de kleine ramen moest wijken. De nieuwe aluminium kozijnen zijn donkerbruin. Eric Wezenberg: “Deze kleur bruin is heel specifiek geselecteerd om goed

Alkondor maakte voor de stadhuisrenovatie gebruik van een standaard systeemhuis van Kawneer: de RT72 Reflex, met een isolatiewaarde van Uf 1606 W/m²K. Het aluminium extrusieprofiel heeft een kozijndiepte van 72 millimeter en een vleugeldiepte van 80 millimeter. Het profiel heeft als isolator een 35 millimeter kunststof steeg.

I

2/2018 19

RD 2-2018 Duurzaamheid 3 pag.indd 19

04-04-18 10:59

In de volgende Raam en Deur editie VARIANT® VX HET SCHARNIERSYSTEEM VOOR OBJEKTDEUREN

Jaargang 20 nr 2 - 2018

tot verwerker k, van ontwerper nie ch lte ve ge en -, deur vakblad voor raam

aandacht voor o.a.

Inbraakwerendheid domotica Persberichten en Van Wijk n a v s je lt a ta s ijn De koznieuws kunt u voor 31 mei a.s. sturen naar raamendeur@ plancommunicatie.nl

Bouwplaats:

Het scharnier en het opname element zijn op elkaar afgestemd. Met veiligheidskeurmerk CE-certificering.

VARIANT® VX 〉 belastbaar tot 400 kg 〉 3D verstelling 〉 voor houten, stalen en aluminium kozijnen 〉 meerdere oppervlakte varianten

er.indd 1

RD 2-2018 Cov

Interesse in de on- en offline presentatie mogelijkheden?

Bel +31 (0)73 503 35 44 of mail: raamendeur@ molijnsalessupport.nl

www.simonswerk.com

RD 2-2018 Duurzaamheid 3 pag.indd 20

04-04-18 10:59

04-04-18 08:3

DUURZAAMHEID

Beglazingscapaciteit: maximaal 64 millimeter. Ben Jannink: “Met zijn 72 millimeter inbouwdiepte is dit profiel goed geschikt voor triple glas. Dat glas is op de bouwplaats gezet. We kregen de opdracht redelijk laat en moesten snel starten met de montage. Zodoende was er in de planning geen tijd om de kozijnen beglaasd te leveren.”

De Harderwijkse hoofdaannemer Van Wijnen haalde de oude kozijnen eruit en maakte nieuwe stelkozijnen. Jannink: “Daar hebben wij de nieuwe kozijnen ingeschoven. De kozijnen zijn wel groot, maar hebben een aantal stijlen. Het isolerend triple glas hebben we met een glasrobot moeten zetten in plaats van handmatig, vanwege het gewicht van het glas. Dat lag zo bij de 130 kilo.”

Togen Bijzonder is dat een aantal kozijnen van het stadhuis aan de bovenzijde getoogd is. Jannink: “Dat betekent dat bij de productie meer vakmanschap gevraagd is. Een normaal recht kozijn wordt in de machine geprogrammeerd en geperst. Bij een getoogd kozijn moeten de stijlen wel goed aansluiten op de toog. Bij de productie krijg je de getoogde bovendorpel op overlengte aangeleverd. Het vergt dan een zekere ambachtelijkheid om het allemaal passend te krijgen.”

Samenspel tussen interieur en gevel De ingrepen die Zenber binnen pleegde, zorgen voor meer openheid en ruimtelijkheid in het interieur – en meer daglicht. Eric Wezenberg: “De ruimtelijkheid in de interieurs komt onder andere tot stand door het vervangen van de oude lage plafonds door plafondeilanden die ook de schuine kappen van de bestaande bouw weer zichtbaar maakten. Er is hoogte in het interieur gebracht.”

Die ruimtelijkheid maakte de weg vrij voor een samenspel tussen interieur en gevel, aldus Wezenberg: “Dankzij de openheid van het interieur konden we aan de gevel zonwerend triple glas aanbrengen.

We hebben onderzoek gedaan naar het verduurzamen met triple glas en de consequenties voor de maatvoering van de kozijnen. Oogt dat goed? En wordt het niet veel te groen en gaat het daardoor niet ten koste van de daglichttoetreding? We konden proeven doen in de bestaande situatie. Er was wel wat verlies aan daglicht – maar tegelij-

kertijd een enorme sprong voorwaarts in duurzaamheid. In combinatie met het open en ruimtelijke interieur met zijn lange zichtlijnen was dit een goede oplossing.”

Nieuwe geïsoleerde aluminium kozijnen met triple glas, dat betekende ook dat de bestaande radiatoren aan de gevels gehandhaafd konden worden: “Die radiatoren voldoen probleemloos – er wordt nu minder van ze verlangd dan voorheen. De radiatoren werden uitsluitend gereinigd, geschilderd en teruggeplaatst.”

Harderwijk kiest voor ‘het nieuwe werken’ Open en transparant moest het worden, het interieur van het stadhuis van Harderwijk, en een echt ‘Huis van de stad’.

Architectenbureau Zenber uit Amsterdam transformeerde het traditionele gangenkantoor uit de jaren tachtig tot een ruimtelijk interieur met lange zichtlijnen waarin ‘het nieuwe werken’ wordt toegepast.

Op de begane grond leidt een Plaza aan een nieuwe vide naar de gemeentelijke balies en ontmoetingsplekken, naar de stadswinkel en de openbare bibliotheek. Projectarchitect Eric Wezenberg: “De bezoeken van burgers aan het stadhuis lopen terug, want men kan steeds meer thuis via de computer regelen. De aanwezigheid van de openbare bibliotheek zorgt dat je als gemeente toch binding met je bewoners houdt.”

Om die reden zijn in het gerenoveerde stadhuis ook externe huurders te vinden zoals de facilitaire dienstverlener Meerzicht, het stads- en streekarchief, Slachtofferhulp en Sociaal Domein (de sociale dienst).

Op de verdiepingen ontstond een lichte en open hoofdroute, waaraan op verschillende ‘vlekken’ gewerkt wordt – in vrijstaande units, op aanlandplekken en op stiltewerplekken. Op de eerste verdieping bevindt zich een vergaderplein op het scharnierpunt van de gebouwvleugels. Wezenberg: “Daar, recht boven Plaza en stadswinkel, hadden we mooie diepe plattegronden tot onze beschikking.”

I

2/2018 21

RD 2-2018 Duurzaamheid 3 pag.indd 21

04-04-18 10:59

FAMILIEBEDRIJF Tekst Arie Grevers Beeld Westerveld & Nederlof

Familiebedrijf Westerveld & Nederlof al 75 jaar met beide benen in de samenleving

De derde generatie bij de robot die steenstrippen op gevelelementen plakt.

V.l.n.r.: Luc, Ralph en Mark Nederlof.

‘Je moet fouten erkennen en tijdig de bakens verzetten’ Hoe een familiebedrijf 75 jaar standhoudt, sterker uit een crisis komt dan het erin ging en een open en transparant bedrijfsbeleid voert met partners. Resultaat: vernieuwende concepten door comakerschap en samenwerking. Alles gericht op bedrijfscontinuïteit. Dat allemaal is te leren van een bezoek aan Westerveld & Nederlof in Breedenbroek.

Het begon allemaal in 1942 toen de opa van Mark Nederlof, Martinus Nederlof, samen met diens zwager Herman Westerveld in een kippenhok bij het ouderlijk huis in Breedenbroek (tegenwoordig gemeente Dinxperlo) naaikistjes en rookstoelen begon te maken. Daar was behoefte aan in een periode toen de krapte door het oorlogsgeweld gevoeld werd bij de mensen thuis. Kleren gooide je niet weg, 22

I

maar werden ver- en hersteld tot ze tot op de draad versleten waren.

En zo’n naaikistje gevuld met stopgaren kwam daarbij goed van pas.

Mark behoort tot de derde generatie en leidt Raam en Deur graag door het bedrijf en zijn geschiedenis.

Lijfspreuk Maken waar behoefte aan is. Dat kun je gerust de lijfspreuk noemen die de eerste generatie ondernemende vaklieden meegaf aan de volgende generaties. Na de oorlog in de periode van de wederopbouw werden dat houten ramen en kozijnen. Die waren niet aan te slepen in die tijd. Er werd goed verdiend, verstandig geïnvesteerd en geëxperimenteerd onder meer met kunststoffen kozijnen en ramen, waarmee de tweede generatie, de broers Leen en Martin Nederlof, begin jaren tachtig onder de naam Weneko van start ging. Een schot in de roos, want met name woningcorporaties bleken bij vervanging van de kozijnen steeds vaker over te stappen op kunststof. Rond die tijd maakte het bedrijf ook een begin met de productie van complete gevelelementen.

2018/2

RD 2-2018 Familiebedrijf 2 pag.indd 22

04-04-18 08:54

FAMILIEBEDRIJF

Deze initiatieven hebben vruchten afgeworpen en blijken bouwstenen te zijn geweest voor een toekomst waarin op een innovatieve wijze wordt samengewerkt met partners. Herman Westerveld is dan inmiddels verdwenen uit de directie, maar blijft behouden in de naam van het bedrijf.

Derde generatie De derde generatie staat inmiddels aan het roer: Mark, Ralph en Luc Nederlof. Zij zijn directeur/eigenaren van de beide bedrijven Westerveld & Nederlof en Weneko. Luc richt zich vooral op Weneko, Ralph op de verkoop bij beide bedrijven en Mark op algemene zaken bij W&N. Nu zijn zij aan de beurt invulling en uitbreiding te geven aan het bedrijfs-DNA: maken waar behoefte aan is. Of liever: met een visionaire blik iets verder kijken en de behoefte mede gestalte geven.

“Wij zijn een bedrijf dat graag voorop wil lopen bij ontwikkelingen.

Voorzichtig en aftastend, maar niet behoudend. Op gepaste momenten de sprongen in het diepe wagen en als dat nodig is: fouten erkennen en tijdig de bakens verzetten. Zo geven we invulling aan het beleid dat gericht is op continuïteit. Zulk beleid past bij een familiebedrijf.”

Crisis In 2002 begon Mark in het bedrijf van zijn vader en oom en in 2007 zijn de aandelen overgedragen aan de derde generatie. Dat was net

voor de crisis, waarin vele, soms ook familiebedrijven het loodje hebben moeten leggen. Hoe zijn zij die jaren doorgekomen?

Mark: “We hebben, nadat we het stokje hadden overgenomen, nog twee goede jaren gekend. We wisten dus hoe het ook kan zijn toen in 2009 de opdrachten drastisch terugvielen. Dat motiveert wel om er met creativiteit en veel energie tegenaan te gaan. En ja, dan helpt het als je een familiebedrijf bent dat al langer bestaat en meerdere crises met vlag en wimpel overleefd heeft. Wij hebben dit keer een analyse gemaakt van hoe het ons gelukt is te overleven. Hierdoor hopen we een volgende keer beter voorbereid te zijn. We hebben in die analyse vijf punten vastgesteld die je gerust kunt kwalificeren als karakteristieken van een familiebedrijf.” (zie kader)

Openheid en transparantie De maatregelen bleken buitengewoon effectief. Al in 2014 was de omzet fors gestegen en in 2015 kwam daar nog eens drie miljoen bovenop. De crisis had de noodzaak van intensieve samenwerking in een open en transparante dialoog blootgelegd. Een gezamenlijk streven in de strijd tegen faalkosten en voor meer efficiëntie om een hogere kwaliteit zonder kostenverhoging te kunnen aanbieden.

Partnership met wederzijds respect en waardering voor de inbreng van kennis en ervaring. Dat is de nieuwe wijze van werken. Die houding draagt ook Westerveld & Nederlof uit richting zijn klanten waaronder Trebbe, Dura, Klok Wonen, Van der Heijden Bouw en Ontwikkeling en Reinbouw.

Mark Nederlof: “Openheid en transparantie niet alleen richting onze opdrachtgevers, maar ook tegenover onze medewerkers. Anders dan de voorgaande generaties communiceren we open over de resultaten van het bedrijf. En richting onze toeleveranciers werken we eveneens samen op basis van comakerschap. Onze deuren betrekken we sinds jaar en dag van Suselbeek. Wij verwachten van deze deurenspecialist dat ze vanuit hun discipline meedenken over de verbetering van het eindproduct. Bij een open samenwerking hoort vertrouwen. Open gesprekken over de kwaliteit, de levertijden en de prijs horen daarbij.”

Midden in de gemeenschap Enkele foto’s uit de oude doos met werknemers uit vroegere tijden.

Robuust familiebedrijf Volgens de eigenaren kwam Westerveld & Nederlof de crisis door dankzij vijf sterke eigenschappen: • Panden vrij van hypotheek. Daardoor konden de bedrijfskosten laag gehouden worden.

• Persoonlijk offer. De tweede generatie overzag de ernst van de crisis en deed vrijwillig afstand van de helft van het inkomen door minder te gaan werken.

• De producten gingen onder kostprijs de deur uit, waardoor ondanks de crisis de afzet toenam en de omzet hoger uitviel dan begroot. Onder de streep kwam het bedrijf op nul uit.

• Groei van de omzet kwam door de inzet van een jong en enthousiast verkoopteam. Bovendien werd het team uitgebreid met een extra verkoopkracht. Dat betekende een anticyclische investering door een jong directieteam dat naarstig op zoek is naar nieuwe klanten – en die ook vond.

• Betrokkenheid van de medewerkers. Tijdens de crisis hebben ze allemaal een tandje bij gezet.

De positie van het familiebedrijf in de samenleving is volgens Mark op veel punten hetzelfde gebleven. Mark: “Net als vroeger steunen we de lokale sport- en muziekvereniging. Maar er is ook wel wat veranderd. Ons bedrijf staat binnen de dorpskerngrenzen van Breedenbroek. Voorheen werd het bedrijf zoveel mogelijk onzichtbaar gemaakt met bomen en struiken, kennelijk in de veronderstelling dat een fabriek lelijk is en niet in een woongebied past. Nu willen we veel meer onze trots uitdragen en daarmee ook de trots van Breedenbroek. Van het vooraanzicht van het bedrijf hebben we door architectonische verbeteringen en tuinaanleg een echt visitekaartje gemaakt. We willen een werkgever zijn voor de jonge mensen in de directe omgeving. Dan is het belangrijk dat je zichtbaar bent.

Onlangs hebben we een open dag georganiseerd. Daar kwamen ruim 5000 mensen op af waarvan 400 leerlingen. Doel van de open dag was om te laten zien waar we mee bezig zijn, zodat de mensen in de directe omgeving weten wat er achter de fabrieksmuren gebeurd. We hebben onder meer demonstraties gegeven met onze nieuwe robot die steenstrips plakt op de gevelelementen. Daardoor laat je ouders en leerlingen zien dat een baan in de fabriek niet zoveel meer verschilt van een kantoorbaan. Werken in de fabriek is geen zwaar fysiek en vies werk meer en je moet net als in een kantooromgeving kunnen omgaan met de computer. Een baan in de fabriek is eigenlijk zelfs afwisselender.

I

2/2018 23

RD 2-2018 Familiebedrijf 2 pag.indd 23

04-04-18 08:54

UITGELICHT

Stijlvol renoveren met aluminium Raam en Deur ontvangt wekelijks vele persberichten, die de uitgever van het blad graag op de website: www.raamendeuronline.nl plaatst. Het is echter onmo gelijk dat al die persberich ten een plaats krijgen in het blad. Daarom maakt de redactie elke twee maanden een selectie van berichten die, volgens de redactie, wat extra aandacht verdienen.

In het wooncomplex Stellenbosch in Den Haag worden 68 woningen gerenoveerd met Aliplast profielen. Het moest slank en volledig glad zijn.

En daarom heeft de opdrachtgever voor de ranke Max Light profielen gekozen – 35 millimeter in aan zicht. De thermisch onderbroken raam en deur profielen van de Max Light serie zijn, meldt de leverancier, bij uitstek geschikt voor elke woning waar hoge eisen worden gesteld aan de esthetische kwaliteit (‘steel look’ en modern en vliesgevel uiterlijk) en aan de thermische en akoestische isolatie. Aliplast geeft aan dat met name op het terrein van de thermische isolatie innovatieve stappen zijn gezet. Op het gebied van luchtdoor latendheid, inbraakveiligheid, kleurstabiliteit

De gevel die rendeert Met de innovaties Fasolar en Soldyna, die De Groot & Visser onlangs op Gevel 2018 presenteerde, combineert het bedrijf drie aspecten in één geïntegreerde geveloplos sing: een esthetische schil, zonwering én solar. Resultaat aldus de producent: een functionele gevel die representatief is, geld oplevert en voor een goed binnenklimaat zorgt.

Soldyna bestaat uit een isolatieruit voorzien van PV cellen en zonwering. Het gaat hier om HR++ beglazing waarbij op de buitenste glasplaat aan de binnenzijde in horizontale stroken PV cellen zijn geplaatst, terwijl in het binnenste deel de zonwering is geïntegreerd tussen het glas. De alles in één beglazings

Schematische weergave van Fasolar.

(25 jaar garantie) en wind en waterdichtheid belooft de producent eveneens bovengemiddelde prestaties.

oplossing leent zich goed voor renovatie projecten. Enkel door vervanging van de bestaande beglazing is volgens de producent een woning met B/C label te maken van een G/F labelwoning.

Ook Fasolar combineert zonwering met energieopwekking, maar dan geïntegreerd in een compleet gevelelement. Dynamische en transparante lamellen volgen de zon en concentreren de warmte van het licht op een slanke buis met geïntegreerde energie collector. Zonnewarmte wordt afgevangen en levert energie; binnen blijft het relatief koel. De duurzame energie is in te zetten voor warmwatervoorziening, koeling en voor aandrijving van elektrische apparatuur.

Schematische weergave van Soldyna.

Schuifdeurentrend Schuifdeurensystemen zijn trendy.

Daarom zet Ten Hulscher zijn assortiment GPF schuifdeursystemen – met maar liefst twintig hangervarianten – in het lente zonnetje. De veelzijdigheid in kleur en stijl maken, aldus de leverancier, van de syste men een karakteristieke, breed inzetbare en originele wandbekleding.

Als afsluiting van de spelletjeskast, als originele en suitedeur tussen de slaap en badkamer of als afsluiting van een kleding kast; een schuifdeursysteem is inpasbaar in vrijwel elk interieur. En zeker daar waar je met een draaideur slecht uit de voeten kunt. Denk aan een kinder of studenten kamer. Een schuifdeur vergroot de leef ruimte.

De collectie van GPF bouwbeslag is uitgebreid met een assortiment mini schuifdeursystemen. Behalve de deur kun je nu ook een kleinere kast uitrusten met een passende schuifdeur.

24

I

2018/2

RD 2-2018 Uitgelicht.indd 24

04-04-18 09:18

CLOSE UP

DucoScreen Front 150 biedt een esthetische geveloplossing.

Ook verkrijgbaar in grote breedte- en hoogtematen.

Houdt het binnenklimaat op peil met DucoScreen Front 150.

DucoScreen Front 150

Fraaie en gebruiksvriendelijke doekzonwering Van buiten te plaatsen en te onderhouden, onzichtbaar weggewerkt in de spouw, uitermate geschikt voor passiefbouw: met DucoScreen Front 150 biedt Duco architecten, aannemers, beheerders en gebruikers een optimale doekzonweringoplossing. Verkoopleider Nederland

Ons doekzonweringssysteem is onzichtbaar te plaatsen in de spouw.

De aannemer kan DucoScreen Front 150 van buitenaf plaatsen, en ook het onderhoud kan van buitenaf.”

Het zonweringsdoek van DucoScreen Front 150 kan aan de buitenzijde afrollen, maar ook aan de binnenzijde. Geraerts: “In dat laatste geval zit het doek dichter bij het kozijn en kan het ook als hor dienen.”

Richard Geraerts: “Ons gemotoriseerde buitenzonwering-

Stormvast

systeem biedt een esthetische oplossing om tempera-

Het buitenzonweringsysteem heeft standaard een doekbuis van 63 millimeter diameter. Daarnaast is er een stormvaste FIX-uitvoering met een doekbuis-doorsnede van 78 millimeter. In die uitvoering sluit het onderprofiel met een gepatenteerd geleidingssysteem aan op de dorpel. Dat maakt het systeem stormvast tot windkracht 10.

DucoScreen Front 150 wordt geleverd met Sergé-doek (glasvezel, standaard) of Soltis-doek (zonweringstextiel met micro-openingen, optioneel), en is leverbaar in verschillende kleuren. Ook verduisterend doek (Light Block) is leverbaar.

tuuroverschrijding in gebouwen te voorkomen – en voor de aannemer altijd met maar één principedetail.” Duco brengt nu ook een extra grote DucoScreen Front 150-variant op de markt, voor gevelpuien en schuifdeuren met een breedte- en hoogtemaat tot zes meter.

Knowhow en innovatie zijn bij het Belgische Duco Ventilation & Sun Control al meer dan 25 jaar sleutelbegrippen. En dat uit zich in tal van inventieve producten. Neem het DucoTop 60 ‘ZR’ ventilatierooster, Duco’s nachtventilatieoplossing DucoGrille NightVent, of het DucoSlidegamma, Duco’s architecturale zonwering met schuifpanelen.

Solide antwoord Ook DucoScreen Front 150 is zo’n innovatie. Duco’s verkoopleider Nederland Richard Geraerts typeert het nieuwste product in Duco’s doekzonweringsgamma als een efficiënte en fraaie oplossing voor toepassing aan de gevel. Geraerts noemt doekzonwering zoals DucoScreen Front 150 een solide antwoord op aankomende nieuwe regelgeving. Geraerts: “De EPC wordt per 1 januari 2020 omgezet in BENG-eisen voor nieuwbouw. Er spelen al enige tijd discussies over de BENG-indicatie (energiebehoefte): de markt kijkt naar manieren om temperatuuroverschrijdingen te voorkomen, en pieken in koeling en verwarming aan te pakken. De echte uitdaging zit niet in méér installaties om die pieken te ondervangen, maar in het weren van warmte, esthetisch en installatie-arm. Doekzonwering is daarvoor een uitgelezen oplossing – ook in de passiefbouw.”

Optimaal gebruiksgemak DucoScreen Front 150 is ontwikkeld voor optimaal gebruiksgemak – voor architect, aannemer, gebruiker en gebouwbeheerder. Geraerts: “In DucoScreen Front 150 komen efficiëntie en esthetiek samen.

Extra grote variant Nieuw is de DucoScreen Front 150 variant met een hoogte- en breedtemaat van zes meter. Geraerts: “Met die grote maten is er nu ook een esthetische en makkelijk in te bouwen zonwering die inspeelt op de trend in de architectuur om almaar grotere glaspartijen te realiseren, grotere schuifdeuren en grote pui-elementen.” Voor de doek-as van de grote DucoScreen Front 150 maakt Duco gebruik van een sterk hightech materiaal: carbon. De kast van het doekzonweringssysteem houdt bij deze grote variant dezelfde dieptemaat. Geraerts: “Een groot voordeel voor de aannemer: voor hem is er altijd maar één principedetail.”

Ook de grote maten zijn verkrijgbaar in een stormvaste uitvoering.

Voordelen van DucoScreen Front 150 • Esthetische geveloplossing • Uiterst geschikt voor passiefbouw • Onzichtbaar in de spouw te plaatsen • Van buitenaf te plaatsen en te onderhouden • Beschikbaar in grote maten • Eén principedetail voor de aannemer

Maatvoering van DucoScreen Front 150 • Inbouwhoogte: 175 mm • Kastdiepte: 110 mm • Roosterhoogte: 150 mm • Zijgeleiders: 110x34 mm (bxd)

I

2/2018 25

RD 2-2018 Close-Up Duco 1 pag.indd 25

04-04-18 09:20

STIP Tekst Hans Fuchs Beeld SHR en Timmerfabriek De Kievit

Minder administratie en 100 procent duurzaam

STIP-certificering: betwist, maar in opkomst bij houtbedrijven

Timmerfabriek De Kievit.

I

26   2018/2

RD 2-2018 Stip 3 pag.indd 26

04-04-18 13:05

STIP

Sinds eind 2017 kunnen bedrijven die hout gebruiken zich laten certificeren met het STIP-certificaat van kennisinstituut SHR. STIP (Sustainable Timber In Place) staat voor 100 procent duurzaamheid en minder administratieve rompslomp dan bij de COC-certificeringen, stelt SHR-directeur Oscar van Doorn. Timmerfabriek De Kievit uit Ridderkerk heeft het STIP-certificaat al.

Algemeen directeur Robert van Wijngaarden: “STIP is hét middel voor het voeren van een heldere en slagvaardige administratie.” Kritiek op het nieuwe certificaat is er echter ook.

De Kievit in Ridderkerk is sinds 5 december gecertificeerd, als het vierde van de volgens opgave van SHR inmiddels veertig bedrijven met een STIP-logo aan de gevel. Algemeen directeur Robert van Wijngaarden is helder over de motieven om zich met STIP te laten certificeren: “Met het STIP-keurmerk werken we bij De Kievit uitsluitend nog met verantwoord hout. In het verlengde daarvan kun je als timmerfabriek van twee voordelen profiteren: je mag de houtstromen in je bedrijf mengen en je creëert administratieve lastenverlichting.”

Bij De Kievit hangt niet alleen het STIP-logo aan de gevel. Het familiebedrijf uit Ridderkerk is al sinds jaar en dag FSC- en PEFCgecertificeerd, benadrukt Van Wijngaarden: “Ik sta volledig achter hun chain of custody-certificeringen. Het bosbouwbeheer van beide instellingen is prima. Maar in de praktijk zijn deze COCcertificeringen voor ons niet ideaal.”

Simpel en waterdicht Het eerste probleem dat Van Wijngaarden aankaart is de administratieve rompslomp. Bij de COC-certificering moet je aantonen dat je je duurzame hout je op de juiste manier door je fabriek loodst en verkoopt, en dat voor elk certificaat apart. Dat zijn lange en arbeidsintensieve controles, aldus Van Wijngaarden: “Die FSC- en PEFC-audits zijn twee keer veel werk en twee keer veel kosten – bij deze instellingen betaal ik voor het certificeren en via een afdracht over de omzet.”

Bij STIP is de administratie van de houtstromen anders georganiseerd. Van Wijngaarden: “Omdat STIP als vuistregel hanteert dat je voor 100 procent met verantwoord hout werkt, weet je gewoon: ál het hout dat binnen een STIP-bedrijf verwerkt en verkocht wordt is verantwoord. Dan volstaat een jaarlijkse controle van de inkoopfacturen, gekoppeld aan de financiële administratie in de grootboeken. Dat moet matchen. De STIP-controle is veel simpeler én waterdicht.”

Gewoon een vinkje Een ander punt is het mengen van de houtstromen. Van Wijngaarden: “De houtstromen binnen FSC en PEFC mag je maar beperkt mengen.

Dat is lastig in de praktijk, want het vraagt in de fabriek fysiek gescheiden houtstromen. Als je een dakkapel maakt met een grenenof vurenhouten PEFC-casco en een meranti FSC-kozijn, dan kun je die dakkapel niet verkopen als gecertificeerd FSC-product of PEFCproduct. Dat mag je zo niet op de factuur zetten. En onze opdrachtgever moet dat ook administreren.”

De lijmrobot van De Kievit.

Bij STIP mag dat mengen wel. Ook hier is het argument: als het hout dat binnenkomt 100 procent verantwoord is, is ook wat er uitgaat 100 procent verantwoord. Van Wijngaarden: “De COC-controle door de opdrachtgever vervalt. Die zet gewoon een vinkje bij zijn duurzaamheidsparagraaf.”

“De markt zal beslissen welke positie STIP in de markt krijgt.”

Geen fiscaal voordeel De beheerders van de FSC- en PEFC-keurmerken plaatsen kanttekeningen bij het STIP-verhaal. PEFC-voorzitter Kees Boon meldt “zeer gemengde gevoelens” bij STIP te hebben. Bijvoorbeeld als het gaat om dat vervallen van de COC-controle door de opdrachtgever: “Dat verhaal gaat alleen op als de opdrachtgever STIP accepteert en als de overheid STIP accepteert als zijnde voldoende bewijsvoering voor herkomst uit duurzaam bosbeheer. Dat laatste is niet het geval, stelt de Toetsingscommissie Inkoop Hout (TPAC), die namens de overheid de certificeringssystemen controleert. Dat betekent onder andere dat opdrachtgevers die een MIA/VAMIL-fiscaal voordeel willen hebben,

I

2/2018 27

RD 2-2018 Stip 3 pag.indd 27

04-04-18 13:05

Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen Deurvastzetters ontworpen met oog voor design

Design line DICTATOR deurvastzetters met een slag van 8, 12, 16 of nu zelfs

20 cm !

Voor het vastzetten van bijvoorbeeld openslaande (terras-) deuren waarbij de bestrating fors lager ligt.

ZE-120

20 cm

16 cm

12 cm

8 cm

ZE-80

     

ZE-160

ZE-200

Compact design Voetbediend Eenvoudige montage Verzonken bevestigingsgaten, torx schroeven meegeleverd Verende constructie in de voet, altijd goed contact met de (gladde) vloer Leverbaar in: grijs (RAL 9006), wit (RAL 9010) of zwart (RAL 9005)

DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

ATRIUM ® HS Hef-schuif-besla g

STERK BARRIÈREVRIJ, INDIVIDUEEL Het hef-schuif-beslag voor allround gebruik. Draagt zware elementen tot 440 kg ook bij grote glazen oppervlakken en openingsstanden.

Talrijke extra’s zorgen voor barrièrevrijheid, veiligheid en comfort. Te gebruiken voor alle kozijnmaterialen.

www.hautau.de

RD 2-2018 Stip 3 pag.indd 28

04-04-18 13:05

STIP

daarvan dan geen gebruik kunnen maken bij levering van STIP.” Liesbeth Gort, directeur FSC Nederland, laat per mail weten, dat FSC niet goed ziet hoe STIP gaat bijdragen aan meer duurzaam beheerd bos: “STIP is een bedrijfscertificaat en niet een ketencertificaat waarmee de herkomst van hout uit duurzaam beheerd bos kan worden aangetoond. Met name als het STIP-certificaat de certificaten van FSC en PEFC gaat vervangen is de directe relatie met het bos verdwenen, zeker verderop in de keten. STIP heeft geen directe verbinding met het bos. En STIP investeert ook niet in duurzaam bosbeheer wereldwijd, zoals FSC dat doet door lokaal standaarden te ontwikkelen en te beheren en duurzaam bosbeheer te bevorderen. We zien niet welke toegevoegde waarde STIP heeft.”

Mengen mag ook bij PEFC Ook PEFC-voorzitter Kees Boon zet vraagtekens bij die relatie tussen STIP-certificaat en bosbeheer en -toezicht: “Er is bij STIP geen koppeling met het bos: er is geen ‘STIP-hout’. En: de afdracht die bij FSC en PEFC wordt gedaan, is een investering in het duurzame bos.

Bij STIP valt dat weg.”

Boon vindt bovendien dat STIP onzorgvuldig communiceert: “STIP doet alsof het het enige label is met 100 procent. Ook bij ons mag je mengen. Maar op een 80 procent product komt bij ons geen 100 procent-certificaat.”

STIP suggereert volgens Boon dat 100 procent van het STIP-hout uit FSC- en/of PEFC-gecertificeerd bos komt: “Die suggestie is onjuist.

FSC en PEFC zijn beide door de TPAC geaccepteerd, onder andere ook omdat de claim glashelder is: als 80 procent van het hout uit FSC- dan wel PEFC-gecertificeerd bos komt en 20 procent afkomstig is uit controlled wood of non controversial sources, dan is de claim 80 procent. STIP doet dan toch alsof het 100 procent is.” Volgens Liesbeth Gort van FSC kun je dat product ook niet leveren aan een opdrachtgever die om FSC en/of PEFC vraagt.

Geen handtekening Kees Boon refereert aan het feit dat STIP nog helemaal niet officieel erkend is voor het duurzaam inkoopbeleid van de overheid dat geldt voor alle publieke instellingen: “De handtekening van de staatssecretaris ontbreekt. Bovendien zijn bij TPAC klachten binnengekomen over onzorgvuldige controles en onzorgvuldige beoordeling van het systeem.”

Volgens Liesbeth Gort zou wel van toegevoegde waarde sprake zijn als eindgebruikers een duidelijke vraag hebben naar duurzaam hout als het meest milieuvriendelijke en hernieuwbare bouwmateriaal en ze dat ook controleren op basis van de wereldwijd geaccepteerde certificaten die daarvoor gelden.

En De Kievit, blijft die FSC- en PEFC-gecertificeerd? Is dat überhaupt nog nodig? Directeur Van Wijngaarden: “Die twee organisaties blijven bestaan, vanwege het hout dat ze leveren. Ik betaal daarnaast via mijn omzet afdracht aan beide organisaties en draag zo bij aan duurzaam bosbouwbeheer.”

STIP STIP is ontstaan als reactie op de tekortkomingen van de bestaande chain of custody-certificeringen, stelt de directeur van STIPbeheerder SHR Oscar van Doorn: “Die certificaten zorgen voor een grote administratieve last – ook binnen kleine bedrijven en bij zzp’ers.”

Bij STIP valt de COC-administratie weg. Van Doorn: “Wij controleren alleen de inkoopfacturen, doen geen COC-certificering die de hele beweging van het hout traceert. Dat hoeft ook niet meer, want ál het hout dat binnen een STIP-bedrijf verwerkt en verkocht wordt, is verantwoord. We voeren een standaard ISO-steekproef uit om de 100 procent-claim te kunnen waarmaken. Onze controle is jaarlijks. Bij die controle willen we toegang tot de gehele administratie.” STIP stelt geen controleverplichting aan de klant.

De verminderde administratie is mogelijk omdat een STIPcertificering van een bedrijf verlangt dat het 100 procent hout uit verantwoord beheerde TPAC-goedgekeurde bossen gebruikt, zoals FSC en PEFC. Bij STIP is gebruik van niet-gecertificeerd hout niet geoorloofd. Van Doorn: “Er is in de aanloop wel politiek druk uitgeoefend: ‘Niet de hele industrie kan STIP zijn, maak het certificaat 95 procent duurzaam’. Maar juist de 100 procent-claim maakt het allemaal heel veel makkelijker – qua duurzaamheid, administratief en als het gaat om mengen van houtstromen. Bedrijven moeten kiezen voor 100 procent verantwoord aankopen en doen daarvoor veelal een extra inspanning. Men gaat meer gecertificeerd materiaal kopen en daarmee ondersteunen STIP-bedrijven duurzaam beheerde bossen door de grotere vraag. Ook maken bedrijven nu bewust de keuze voor andere houtsoorten. Dat is niet alleen makkelijk, maar ook goed voor de vraag naar gecertificeerd materiaal.”

Oscar van Doorn van STIP-uitgever SHR : “STIP biedt een alternatief voor de COC-controle.”

En wat kost het, een STIP-keurmerk? Van Doorn: “De kosten zijn om te beginnen afhankelijk van de certificerende instelling die je kiest.

Er is naast SKH een tweede STIP-certificerende instelling toegetreden tot de markt, Control Union. Dus de markt bepaalt de prijs. En de markt zal zelf beslissen welke positie STIP in de markt krijgt; naast de bestaande merken, als alternatief, of om te verklaren naar de markt dat je voor 100 procent verantwoord hout gebruikt.”

I

2/2018 29

RD 2-2018 Stip 3 pag.indd 29

04-04-18 13:05

Voordeel

#6

Houten kozijnen besparen energie Vergeet in uw energiebesparende ambities niet het geveltimmerwerk. Voor elk concept bestaat een houten kozijn met passende isolatie (U-waarde of warmtedoorgangscoĂŤfficiĂŤnt).

Van houten kozijnen voor een passiefhuis met een U-waarden kleiner dan 0,8 tot versies met een waarde van 1,4 voor een aanbouw van een bestaande jaren 60-woning.

Bekijk alle voordelen op:

Kozijnenvanhout.nl Naamloos-6 1

06-02-18 13:54

INSIDE

Brandveiligheid: ‘Essentiële bouwkundige controlepunten 2017/2018’

Herzieningen NEN-EN 12453 en NEN-EN 12604 De Europese normen NEN EN 12453:2017 en NEN EN 12604:2017 zijn onlangs gepubliceerd. Deze normen beschrijven eisen en beproe vingsmethoden voor industriële en commerciële garagedeuren en hek ken. Beide normen vervangen de oude versies uit 2000 en zijn ontwik keld onder CEN/TC33/WG5 ‘Industrial, commercial and garage doors and gates’. NEN EN 12453:2017 ‘Industriële, bedrijfs en garagedeu ren en hekken – Gebruiksveiligheid van aangedreven deuren – Eisen en beproevingsmethoden’ is een geharmoniseerde norm onder de Machinerichtlijn (2006/42/EC) geworden en vervangt zowel NEN EN 12453:2000 als NEN EN 12445:2000. NEN EN 12445:2000 komt geheel te vervallen. Een belangrijke wijziging van NEN EN 12453 is dat de scope van de norm is vergroot waardoor kleine, handbediende horizontale poorten nu ook aan NEN EN 12453 dienen te voldoen.

Ook is het meeliften van personen, voor horizontale deuren en poorten als nieuw item opgenomen. In NEN EN 12604:2017 ‘Industriële, bedrijfs en garagedeuren en hekken – Mechanische aspecten – Eisen en beproevingsmethoden’ zijn NEN EN 12604:2000 en NEN EN 12605:2000 samengevoegd, waarbij NEN EN 12605 geheel is komen te vervallen. Ook voor deze norm geldt dat kleine, handbediende hori zontale poorten nu onder de scope vallen. Tevens vallen elektrisch aan gedreven poorten onder de scope, gezien de verwijzing in NEN EN 12453:2017. Verder zijn eisen voor winddruk niet meer opgenomen. www.nen.nl

Luchtdicht bouwen 2 De publicatie ‘Luchtdicht bouwen 2’ gaat in op metalen gevel en daksystemen bij utiliteitsbouw, waar conform het Bouwbesluit eisen worden gesteld aan het beperken van de luchtdoorlatendheid (Bouwbesluit 2012, artikel 5.4). Tevens richt de publicatie zich op utiliteitsgebouwen waar vanuit de functie van het gebouw (private) eisen worden gesteld aan de luchtdichtheid. Zowel ontwerp als uit voeringsaspecten komen aan bod. Binnen de metalen gevels hebben sandwichpanelen het grootste marktaandeel, gevolgd door metalen binnendozen (zogenaamde opbouwsyste men). Aan deze twee typen metalen gevels besteedt het boek dan ook de meeste aandacht. Tevens wordt een aantal aansluitingen van vliesgevels op een metalen gevel behandeld. De publi catie geeft aanwijzingen en instructies voor zowel de adviseur, ontwerper, bou wer als verwerker van een specifiek product of systeem.

Het boek is voor 69,– euro te bestellen bij SBRCurnet.

De vereniging Brandveilig Bouwen Nederland (BBN) heeft de nieuw ste uitgave ‘De essentiële bouwkundige controlepunten 2017/2018’ gepresenteerd. De uitgave helpt bij het controleren van de brandvei ligheid van gebouwen en is bestemd voor iedereen die belang heeft bij een brandveilig gebouw, zoals gebouweigenaren, gebruikers, huur ders, architecten, adviseurs, risicobeheersingsmedewerkers, bouw en woningtoezicht en toeleveranciers, verzekeraars en makelaars. De uit gave kent een aantal wijzigingen ten opzichte van de vorige editie. Zo is er meer aandacht voor controlepunten van bestaande bouw, is er een uitgebreid hoofdstuk toegevoegd over rook /warmteafvoer en een nieuw stuk over horizontaal geplaatste daklichten. De uitgave verwijst naar verschillende NEN normen. www.nen.nl

Bepalen invoerwaarde luchtdoorlatendheid De overheid stelt steeds strengere eisen aan de energieprestatiecoëf ficiënt (EPC) van gebouwen. De aanscherping van de EPC eis maakt extra maatregelen noodzakelijk, met gevolgen voor ontwerp en uitvoe ring. Een van de invoergegevens in de EPC berekening is de lucht doorlatendheid. Hoe minder energie een gebouw via luchtlekkage ver liest, hoe gunstiger de EPC. Het effect van de luchtdoorlatendheid op de EPC is aanzienlijk. Aangezien de EPC berekening al vroeg in het bouwproces moet worden opgesteld, moet ook de luchtdoorlatend heid in een vroeg stadium bekend zijn. Daartoe zijn verschillende berekeningsmethoden en richtlijnen ontwikkeld. SBRCurnet heeft een infoblad met verschillende meetmethodes. www.sbrcurnet.nl

2/2018

RD 2-2018 Inside 1 pag.indd 31

I

31

04-04-18 09:18

VENTILATIE EN ONDERHOUD Tekst Geert Hilferink Beeld Renson, Duco, Van Sabben BV, Brink Climate Systems, Geert Hilferink

Bewoners bewustmaken van belang binnenklimaat

Onderhoud ventilatie nog te vaak onderschat Een goed geïsoleerde woning vraagt extra aandacht voor het binnenklimaat. Datzelfde geldt voor ruimtes in utiliteitsgebouwen zoals scholen en kantoren. Om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de binnenlucht zo optimaal mogelijk is, moet de ventilatie nauwkeurig op de ruimte zijn afgesteld. Ook het leefpatroon van de bewoner of gebruiker speelt een belangrijke rol in de keuze van het meest geschikte type ventilatie.

Dat een goede ventilatie belangrijk is, blijkt wel uit de waarschuwende woorden van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO), die stelt dat in 2017 naar schatting 120.000 Europeanen zijn gestorven aan de gevolgen van een slecht binnenklimaat. Ook in ons land wordt al vele jaren gesproken over de slechte kwaliteit van het binnenklimaat, zowel bij nieuwbouw als in bestaande woningen, kantoren en scholen.

De slechte luchtkwaliteit is in veel gevallen te wijten aan het ontbreken van een ventilatiesysteem, maar net zo goed aan een gebrekkige installatie, verkeerd gebruik van die ventilatie-installatie en ontoereikend onderhoud. Ook een verouderde regelgeving en normering spelen een rol.

bijvoorbeeld uit van een bepaalde mate van ‘luchtdoorlatendheid’ van de gevel, terwijl deze door verbeterde isolatie geen ‘lekken’ meer bevat. Ook bleken luchtstromen in gebouwen anders te lopen dan werd aangenomen, waardoor bij de inregeling van ventilatiesystemen van verkeerde rekenmodellen is uitgegaan.

Omdat daardoor de normen niet langer realistisch waren, is de NEN is samenwerking met het rijk in 2016 gestart met het ‘Plan van aanpak Herziening ventilatienormen’. Dit plan van aanpak moet dit jaar uitmonden in nieuwe NEN-normen voor ventilatie. Hiermee kunnen ventilatiesystemen getoetst worden aan de actuele en reële bouw- en gebruikerspraktijk.

NEN-normen

De Nederlandse bouwregelgeving voorziet in eisen aan de ventilatiecapaciteit, afgeleid van een advies van de Gezondheidsraad.

Uitgangspunt daarbij is een minimale ventilatie van zeven liter verse lucht per seconde per volwassene. Daarmee kan de CO2-concentratie (koolstofdioxide) namelijk beneden de hygiënische grenswaarde van 1200 ppm (parts per million) worden gehouden. Die CO2concentratie wordt gezien als een van de indicatoren van de luchtkwaliteit. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat een

De bouw- en installatiesector heeft als het om ventilatie in gebouwen gaat met twee normen te maken: NEN8087 ‘Ventilatie bestaande gebouwen’ en NEN1087 ‘Ventilatie nieuwe gebouwen’. Beide normen zijn in 2001 opgesteld en sindsdien is er in de Nederlandse bouw veel veranderd als het gaat om energiezuinig – en daarmee lucht- en kierdicht – bouwen. Die veranderingen hebben grote gevolgen gehad voor de kwaliteit van veel ventilatiesystemen. Die gingen

CO2-concentratie

Onderhoudstips ventilatieroosters • • • • • • •

32

I

Neem het rooster mee met ramenzemen Gebruik geen olie, vet of siliconenspray Open en sluit de roosters regelmatig Gebruik geen schuurschoonmaakmiddelen 3 tot 4 keer per jaar het binnenwerk stofzuigen Verf de roosters niet Dek de roosters bij een verbouwing af

2018/2

RD 2-2018 Ventilatie-Onderhoud 5 pag.indd 32

04-04-18 13:07

VENTILATIE EN ONDERHOUD

Vier typen ventilatiesystemen

Rien Laverge (Renson): “We wijzen de eindgebruiker op het nut en de noodzaak van schone roosters.

Daarmee willen we bewustwording creëren”

hogere concentratie CO2 behalve een oncomfortabel gevoel ook lichamelijke klachten kan veroorzaken, zoals hoofdpijn, vermoeidheid, concentratieverlies, irritaties aan ogen en slijmvlies en toename van allergieën.

Aangenomen wordt dat – als de CO2-concentratie binnen de norm blijft – ook de concentraties van andere vervuilende stoffen zoals chemische stoffen (VOC’s), straling (Radon), vocht en biologische luchtvervuiling beneden de toelaatbare grenswaarden blijven.

Zelfregelend Fabrikanten van ventilatiesystemen hebben zich de afgelopen jaren vooral gericht op de ontwikkeling van slimme systemen die energiebesparing koppelen aan een gezond binnenklimaat. Om de werking van het ventilatiesysteem verder te verbeteren en het gebruiksgemak voor bewoners en gebruikers te vergroten, wordt daarbij onder meer ingezet op ‘zelfregelende’ roosters en geautomatiseerde ventilatiesystemen.

Studies in België en Nederland tonen aan dat bewoners niet goed weten hoe om te gaan met het ventilatiesysteem. Omwille van het geluid wordt meestal de laagstand (afwezigheidsstand) gebruikt, ook wanneer er gekookt of gedoucht wordt. Dit geldt voor systeem C (zie kader Vier typen ventilatiesystemen), maar ook voor systeem D; met een slechte luchtkwaliteit tot gevolg, zeker in luchtdichte woningen.

Sinds enkele jaren is de prijs van sensoren echter sterk gedaald, waardoor vraaggestuurde ventilatie betaalbaar is geworden in de woningmarkt. Vooral de systeem C-fabrikanten hebben hier zwaar op ingezet, met een grote technologische voorsprong tot gevolg.

Sensoren zorgen ervoor dat extra vervuilde lucht afgevoerd wordt als daar behoefte aan is. Bij een visite hoeft de bewoner er dan bijvoorbeeld niet aan te denken de roosters extra te openen vanwege een dreigende toename van CO2, VOC of relatieve luchtvochtigheid. Dat

De basis van ventilatie is eenvoudig: zorg voor voldoende toevoer van frisse buitenlucht in de ruimte en afvoer van de vochtige en vervuilde binnenlucht. Daarmee houd je de binnenlucht gezond.

Hiervoor zijn in grote lijnen vier systemen te onderscheiden. Bij de aloude natuurlijke ventilatie (systeem A) wordt vaak gebruikgemaakt van raamroosters voor de toevoer en/of afvoer. Maar meestal worden voor de afvoer afvoerschachten gebruikt die dan volgens het principe van natuurlijke trek onderdruk creëren.

Bij systeem B wordt frisse lucht met behulp van ventilatoren een ruimte in geblazen. Door deze inblazing ontstaat een luchtstroom die de vieze lucht via afvoerkanalen vanzelf naar buiten dwingt. Dit systeem wordt in ons land amper meer toegepast.

Systeem C staat algemeen bekend als ‘mechanische ventilatie’.

Daarbij wordt de lucht afgevoerd via een centrale mechanische ventilatie terwijl de aanvoer via ventilatieroosters in ramen en gevel plaatsvindt.

Alleen bij systeem D (balansventilatie) wordt de aan- en afvoer van lucht volledig mechanisch geregeld. Buitenlucht komt – al dan niet verwarmd – via aanvoerkanalen de ruimte binnen en verlaat de ruimte via de afvoerkanalen van dezelfde ventilatieinstallatie.

Inregeling bij autonome en zelfregelende systemen is makkelijker en nauwkeuriger dan bij klassieke systemen, aangezien het systeem op intelligente wijze zichzelf inregelt.

Scholen en kantoren Een gezond binnenklimaat is op scholen en in kantoren een belangrijke voorwaarde voor goede prestaties. Bij een CO2waarde van 1200 ppm of hoger nemen het concentratievermogen af en vermoeidheidsklachten toe. Ook de kans op ziekte stijgt bij een langdurig verblijf in ruimtes waar de luchtkwaliteit ondermaats is.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) presenteerde jaren geleden al alarmerende cijfers over de vaak beroerde luchtkwaliteit in scholen. In acht van de tien klaslokalen zou de norm van een gezond binnenklimaat niet gehaald worden. In veel scholen en kantoren ontbrak het aan goede ventilatiemogelijkheden zoals raam- of deurroosters. Soms waren bouwkundige maatregelen nodig om installaties aan te passen en meer ventilatiemogelijkheden mogelijk te maken.

Samen met onder andere GGD’s, onderwijsinstellingen, overheid en bedrijfsleven is de afgelopen jaren gewerkt aan bewustwording bij scholen om vaker en beter te ventileren en vanuit de industrie kwamen slimme productinnovaties. Anno 2018 zijn steeds meer klaslokalen en kantoorruimtes uitgerust met sensoren die de CO2-concentratie continu monitoren en waarschuwen als deze te hoog dreigt te worden.

2/2018

RD 2-2018 Ventilatie-Onderhoud 5 pag.indd 33

I

33

04-04-18 13:07

Reminder: Reminder: Veilig Veilig Wonen Wonen Dag Dag 2018 2018 Reserveer 3 oktober 2018 alvast in uw Reserveer 3 oktober 2018 alvastdag in uw agenda voor een inspirerende en agenda voor een inspirerende ding mee naar één van de tweedag en ding mee naar één van de twee PKVW-prijzen!

PKVW-prijzen!

De Veilig Wonen Dag met beurs van het Politiekeurmerk Veilig Wonen is op woensdag 3 oktober 2018 in De Reehorst te Ede. Veilig Wonenvoor Dagstands met beurs van het Veilig Wonen is op tot woensdag oktober2018.

2018 in De Reehorst te Ede. De aanmelding is alleen voorPolitiekeurmerk leden van Vertaz en VHS geopend en met3februari De aanmelding voor stands is alleen voor leden van Vertaz en VHS geopend tot en met februari 2018.

Veilig Wonen Dag, thema: De veilige wijk van de toekomst Veilig Wonen Dag, thema: De veilige wijk van de toekomst Op woensdag 3 oktober 2018 van 9.30 uur tot ongeveer 16.30 uur Op woensdag 3 oktober 2018 van 9.30 uur tot ongeveer 16.30 uur Netwerken, trends, beurs, deelsessies, safari en PKVW-prijzen Netwerken, beurs, deelsessies, safari en PKVW-prijzen De Reehorsttrends, | Bennekomseweg 24 te Ede | www.reehorst.nl De Reehorst | Bennekomseweg 24 te Ede | www.reehorst.nl Op woensdag 3 oktober 2018 vindt de Veilig Wonen Dag van het Op woensdag 3 oktober 2018 vindt de Veilig Wonen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen in samenwerking metDag VERTAZ en Politiekeurmerk Veilig Wonen samenwerking met VERTAZ en VHS plaats, met als thema: “Deinveilige wijk van de toekomst”.

VHS plaats, met als thema: “De veilige wijk van de toekomst”.

Alle betrokkenen en geïnteresseerden in het keurmerk zijn welkom in De Reehorst in Ede om nieuwe trends te ontdekken Alle betrokkenen en geïnteresseerden in het keurmerk zijn en te netwerken.

Ook worden de PKVW-prijzen voor het meest welkom in De Reehorst in Ede om nieuwe trends te ontdekken innovatieve product het beste PKVW-bedrijf voor uitgereikt. en te netwerken.

Ookenworden de PKVW-prijzen het meest innovatieve product en het beste PKVW-bedrijf uitgereikt.

Herinnering aanmelding beursstand Voor leden van VHS en VERTAZ geldt een gereduceerde prijs Herinnering aanmelding beursstand voor de standaardstand van €450,m2 inclusief een Voor leden van VHS en VERTAZ geldtvoor een6gereduceerde prijs tafel 1,40 meter breed, stoelen, en stroompunt. een voor van de standaardstand vantwee €450,voor 6wifi m2 inclusief Als van1,40 VERTAZ VHS heeft tot eindwifi februari de tijd een tafellidvan meterenbreed, twee ustoelen, en stroompunt. stand bemachtigen.

Daarna ookfebruari niet-leden een een Als lidte van VERTAZ en VHS heeftkunnen u tot eind de tijd stand aanvragen en geldt de regel: op=op.

Heeft u zich nog niet stand te bemachtigen. Daarna kunnen ook niet-leden een aangemeld?

Wacht niet langer en vraag een stand aan via stand aanvragen en geldt de regel: op=op. Heeft u zich noghet niet aanmeldformulier. aangemeld? Wacht niet langer en vraag een stand aan via het

DOE MEE MET DE PKVW-PRIJS DOE MEE MET DE PKVW-PRIJS Wilt u meedingen naar de PKVW-prijs voor het meest innovatieve product diede tijdens deze Veilig Wonen Dag Wilt u meedingen naar PKVW-prijs voor het meest wordt uitgereikt?

Dan kan dat nu!

De innovatieprijs ter innovatieve product die tijdens deze Veilig Wonen Dag waardeuitgereikt? van €1.000,is kan bedoeld voor met een wordt Dan dat nu!

Deproducten innovatieprijs ter certificaat. kunt uw product vóór 13 juli 2018 met doorgeven waarde van U€1.000,is bedoeld voor producten een aan uw branchevertegenwoordiger: certificaat.

U kunt uw product vóór 13 juli 2018 doorgeven aan uw branchevertegenwoordiger: VERTAZ: jbosman@nvg.nl VHS: arjen.koole@fme.nl VERTAZ: jbosman@nvg.nl VHS: arjen.koole@fme.nl Als uw product genomineerd wordt, profiteert u van de promotionele voorafgaande en tijdens Als uw productactiviteiten genomineerd wordt, profiteert u vandedeVeilig Wonen Dag. Wilt u er meervoorafgaande over weten? Neem dan contact promotionele activiteiten en tijdens de Veilig op met Dag. JosineWilt Quist josine.quist@hetccv.nl.

Wonen u ervia meer over weten? Neem dan contact Let met op geen demo’s! op Josine Quist via josine.quist@hetccv.nl.

Let op geen demo’s!

Heeft u vragen over de beurs? Stel ze dan aan Chantal Fonteijn via chantal.fonteijn@hetccv.nl.

Heeft u vragen over de beurs? Stel ze dan aan Chantal Fonteijn

via chantal.fonteijn@hetccv.nl.

aanmeldformulier.

Leden van VERTAZ en VHS ontvangen alvast deze vooraankondiging, omdat deze brancheverenigingen samen met het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) die het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) beheert, het congres organiseren.

Leden van VERTAZ en VHS ontvangen alvast deze vooraankondiging, omdat deze brancheverenigingen samen met het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) die het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) beheert, het congres organiseren.

RD 2-2018 Ventilatie-Onderhoud 5 pag.indd 34

04-04-18 13:07

VENTILATIE EN ONDERHOUD

verhoogt het comfort, maar nog belangrijker: het zorgt voor een constant gezond binnenklimaat.

Ook de bediening van de roosters kan opgenomen worden in deze complete ventilatiesystemen. Met deze elektronisch gestuurde roosters – in sommige gevallen zelfs gekoppeld aan automatische zonwering – wordt voorkomen dat een ruimte onnodig verwarmd of gekoeld wordt en de luchtkwaliteit verslechtert.

Onderhoud Ongeacht het ventilatiesysteem zijn bewoners en gebruikers zelf verantwoordelijk voor het onderhoud. Voor de meeste beperkt zich dat tot het schoonhouden van de ventilatieroosters en suskasten. De interne aan- en afvoerkanalen en de installatie zelf worden in de regel overgelaten aan de installateur of ventilatiespecialist. Volgens Rien Laverge, business development manager van Renson, wordt in de gebruiksvoorschriften van de producten aandacht gevraagd voor regelmatige reiniging en de aanbevolen onderhoudscyclus. “We wijzen de eindgebruiker wel op het nut en de noodzaak van schone roosters. Daarmee willen we bewustwording creëren. Het onderhoud van de roosters is eenvoudig en bijvoorbeeld prima te combineren met

Krachtenbundeling Veel bedrijven die actief zijn in de ventilatie- en luchtbehandelingstechniek hebben zich verenigd in VLA (Vereniging Leveranciers van Luchttechnische Apparaten). Gezamenlijk dragen zij bij aan de verdere verbetering van systemen en werken ze aan de bewustwording van het belang van goede (binnen)luchtkwaliteit.

Kennisdeling is daarbij een van de belangrijkste speerpunten.

Bijvoorbeeld via het Platform Binnenluchttechniek, dat de VLA presenteert als “hét online platform voor alle experts en professionals die, op welke manier dan ook, te maken hebben met klimaatinstallaties in de utiliteitssector”.

Voor meer info: www.binnenluchtbranche.nl

ramen wassen. Neem de binnenkant van het rooster meteen mee, dan voorkom je dat vuil zich aan de veelal geperforeerde binnenprofielen gaat hechten.”

Laverge benadrukt dat aanvullend een jaarlijkse schoonmaakbeurt voor het hele rooster volstaat. “Hiervoor hoeft alleen het binnenprofiel weggenomen te worden, waarna de binnenkant van het rooster met een stofzuiger en vervolgens een vochtige doek gereinigd kan worden. Veel meer werk is het niet. En vooral, je kan het zelf doen, zonder hulp van een specialist.”

Zelfregelende roosters en geautomatiseerde ventilatiesystemen kunnen de werking van het ventilatiesysteem verbeteren en het gebruiksgemak vergroten Volgens isolatie- en ventilatiespecialist Feenstra is een goedwerkende ventilatie essentieel. “Uit onderzoek blijkt dat 27 procent van de Nederlanders de eigen gezondheid ondergemiddeld beoordeelt. 49 procent daarvan heeft last van verminderde energie en lusteloosheid, 66 procent heeft vaak last van een zere keel of loopneus. In 22 procent van deze gevallen is vocht de oorzaak, in 24 procent onvoldoende frisse lucht”, zo meldt het bedrijf op zijn site. Mede daarom is onderhoud van groot belang om de prestaties van ventilatiesystemen zo optimaal mogelijk te houden.

De meeste leveranciers geven gebruikers in de handleiding tips voor het onderhoud. Sommige fabrikanten, waaronder BUVA, Duco en Renson hebben op Youtube instructiefilms staan over de reiniging en het onderhoud van ventilatieroosters.

2/2018

RD 2-2018 Ventilatie-Onderhoud 5 pag.indd 35

I

35

04-04-18 13:08

VENTILATIE EN ONDERHOUD

Noviteiten Prijzen voor Duco Dat ‘slimme’ ventilatie hot is en leveranciers volop investeren in vernieuwing en verbetering, bleek tijdens een aantal vakbeurzen die begin 2018 in Nederland en België gehouden werden.

Zo won Duco op Batibouw de Belgian Building Award voor de DucoBox Eco (een vraaggestuurde ventilatiewarmtepomp met warmteterugwinning) en de DucoBox Energy (een balansventilatiesysteem eveneens met warmteterugwinning).

Volgens marketingmanager Hendrik Dejonghe gaat het daarbij om “twee systemen die de toekomst van ventilatie inluiden”. De jury van de VSK Award vond de DucoBox Energy ook dermate innovatief dat die beloond werd met een nominatie.

Onlangs presenteerde Duco de EasyFit 50 ‘ZR’. “Een zelfregelend ventilatierooster voor ‘onzichtbare’ compacte kalfplaatsing. Het rooster wordt standaard geleverd, voorzien van schroefgaten en een coëxtrusie-band. In combinatie met de afgeronde kopschotten garandeert dit een zeer snelle en eenvoudige plaatsing in de gefreesde sleuf van het houten kozijn met een maximale luchtdichtheid als resultaat”, zo meldt de fabrikant.

Fraai rooster van Renson Renson presenteerde op Polyclose 2018 de nieuwe – speciaal op de Nederlandse markt afgestemde – variant van het Invisivent raamventilatierooster. De Invisivent-roosters van Renson worden op het raamkozijn gemonteerd. Voor de Nederlandse markt zijn ze nu zowel aan de zijkanten als bovenzijde uitgerust met een aanslagprofiel om zo wind- en waterdicht te kunnen monteren tegen een stelkozijn.

Daarmee zijn ze ook geschikt voor de in ons land ingeburgerde bouwwijze waarbij ramen van buitenaf geplaatst worden. Volgens de fabrikant biedt Invisivent “een esthetisch mooie oplossing die het uitzicht van suskasten en glasroosters ver overstijgt”. Vooral bij renovatie is dit een enorme meerwaarde, aldus Renson. Het rooster kan rechtstreeks vastgeschroefd worden tot in het houten stelkozijn.

Door de koppeling met de i-Flux-technologie van Renson kan “maximaal geventileerd worden met een minimaal energieverlies”. De zelfregelende klep die reageert bij drukverschillen voorkomt tocht bij hevige windstoten. Bovendien wordt de verse lucht naar boven geleid waardoor frisse lucht zich zonder onderbrekingen over de ruimte kan verspreiden. Daarnaast kan het rooster ook handmatig bediend worden. In combinatie met de nieuwe appgestuurde Healthbox 3.0 zorgen de zelfregelende Invisivent raamventilatieroosters gegarandeerd voor de best mogelijke luchtkwaliteit in huis.

Ventilatiespecialist Henk van Sabben:

‘Revisie is beter dan vervangen’ Henk van Sabben uit Rotterdam specialiseerde zich vijftien jaar geleden in de revisie van ventilatieroosters en suskasten. Daarvóór werkte hij onder andere in de glasbranche. “Daar zag ik dat kapotte of slecht functionerende roosters vaak meteen vervangen werden door nieuwe.

Een kostbare ingreep. Meestal werd de ruit vervangen vanwege verschillende hoogtematen, de zogenaamde glasaftrek, van de roosters.

Dat kan ook anders, dacht ik toen”, zegt de ondernemer, die inmiddels zes medewerkers heeft en in heel Nederland actief is.

Een groot deel van de Nederlandse woningen, appartementen en utiliteitsgebouwen is uitgerust met ventilatieroosters en suskasten. Als deze verstopt, vastgelopen of defect zijn, werkt de ventilatie niet goed, met alle gevolgen van dien. “Met name bij oude gebouwen en woningen zie je dat een grondige schoonmaakbeurt of vervanging van een kapot onderdeel het defect vaak al oplost. Vervolgens kan het gereviseerde rooster weer jaren mee. Zonde om dan voor vervanging van het hele rooster te kiezen.”

Van Sabben BV reviseert meestal op locatie. “Alleen bij ernstige beschadiging nemen we het rooster mee naar onze werkplaats om het 36

I

Henk van Sabben: “Al sinds de introductie van ventilatieroosters en suskasten is het een probleem om planmatig onderhoud te noteren in meerjarenplanningen”

“Heb ik iets niet in huis, kan ik het laten maken bij de machinefabriek naast onze werkplaats in Capelle aan den IJssel”

2018/2

RD 2-2018 Ventilatie-Onderhoud 5 pag.indd 36

04-04-18 13:08

VENTILATIE EN ONDERHOUD

Ventileren met zonwering bij BUVA

Brink: vriend van het Longfonds

BUVA introduceerde begin dit jaar de SunStream EVO. “Deze vernieuwde versie van onze SunStream is uitermate geschikt voor gebouwconcepten met hoge isolatiewaarden”, aldus Rien Wisse, algemeen directeur van BUVA bij de presentatie. “Dankzij een geluidwering van 40 dB is het product bovendien toepasbaar in geluidbelaste projecten. De kunststof en aluminium profielen zijn direct op het kozijn verwerkbaar en vormen door het ontwerp één geheel met het kozijn. Een extra verstevigingsregel is niet meer noodzakelijk.”

Met de SunStream EVO hoeven bewoners achteraf geen zonwering te plaatsen aan de buitenzijde van de gevel, waardoor het gevelbeeld behouden blijft.

De aluminium binnenkap onttrekt de techniek aan het oog. “De ballastlat is dusdanig ontworpen dat de lasnaad aan de onderzijde uit het zicht blijft. Het geperforeerde binnenprofiel, dat tevens dienstdoet als insectenwering, is volledig afneembaar en eenvoudig schoon te maken.”

De toevoer van verse lucht wordt door het scherm niet belemmerd. De SunStream EVO is toepasbaar op kozijnen tot vier meter breed (in combinatie met koppelgeleider tot zes meter breed) en drie meter hoog en is hierdoor geschikt voor renovatieconcepten en prefab bouw. “Door de ‘connect en go’-technologie is de SunStream EVO eenvoudig en snel elektrisch aan te sluiten. Inregelen is hierdoor veel eenvoudiger geworden.”

Brink Climate Systems zette tijdens de vakbeurzen die begin dit jaar gehouden werden het thema gezonde binnenlucht ook volop in de schijnwerpers. Ook maakte de klimaatspecialist op de VSK bekend Bedrijfsvriend van het Longfonds te worden, “Deze vriendschap onderstreept hoe belangrijk de binnenluchtkwaliteit van een woning is voor een goede gezondheid. Brink zet hiermee in op health and wellness voor de eindgebruiker en versterkt zo zijn air for life-ambitie”, aldus de nieuwe vriend van het Longfonds.

daar te herstellen. Maar in alle andere gevallen verhelpen we de storing bij de klant. Groot voordeel daarbij is dat we van binnenuit werken en het buitengevelbeeld onveranderd blijft. Daardoor blijven ook glaslatten en het verfwerk gespaard. Ook dat scheelt tijd en kosten.

Bovendien is bij hoogbouw dan geen steiger of andere voorziening nodig.”

Merken en maatwerk In het begin fungeerde Van Sabben als een soort servicepunt voor de grote fabrikanten en leveranciers van roosters. “Vaak zag je dat het bestaande onderhoud aan ventilatieroosters en suskasten zich eigenlijk beperkte tot de mechaniek. De roosters zijn van ondergeschikt belang; beetje spray erin en met een kwartiertje stond de monteur weer buiten. Of er werden onderdelen vervangen die eigenlijk niet helemaal goed pasten waardoor het rooster een deel van zijn capaciteit verloor.” Van Sabben heeft door de jaren heen behalve veel kennis ook veel onderdelen verzameld. Niet alleen van actuele merken en modellen, ook van merken die inmiddels niet meer op de markt

Garantie Mede door het uitgebreide assortiment geeft Van Sabben na revisie vijf jaar garantie op de ventilatieroosters en suskasten. “In de meeste gevallen is de garantie van tien jaar die er vanuit de aannemer op zat verlopen. Maar als de basis verder goed is en wij het rooster hebben gereviseerd, kan het er weer jaren tegen.

Daar durven wij wel vijf jaar garantie voor te geven.”

De groei die het Rotterdamse bedrijf heeft doorgemaakt, toont dat Henk van Sabben vijftien jaar geleden een gat in de markt aanboorde. “Vanaf het begin van het in de markt zetten van ventilatieroosters en suskasten is het een probleem om planmatig onderhoud te noteren in meerjarenplanningen”, aldus Van Sabben. Naast woningcorporaties, verenigingen van eigenaren en gebouwbeheerders mag het bedrijf ook steeds meer particulieren tot zijn klantenkring rekenen.

zijn. Van Sabben: “Ik heb een aantal faillissementen opgekocht en van de bestaande leveranciers heb ik ook onderdelen op voorraad. En heb ik iets niet in huis, dan kan ik het laten maken bij de machinefabriek naast onze werkplaats in Capelle aan den IJssel. Op die manier kunnen wij in bijna alle gevallen originele onderdelen of eigengemaakte alternatieven leveren.”

I

2/2018 37

RD 2-2018 Ventilatie-Onderhoud 5 pag.indd 37

04-04-18 13:08

KWALITEITSBORGING Tekst Hans Fuchs Beeld Van de Vin Ramen en Kozijnen

Nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (2019)

‘Wat je zegt moet je ook waarmaken’

Emile Jansen informeert de ketenpartners van Van de Vin Ramen en Kozijnen over de Wet kwaliteitsborging.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB) komt eraan. Naar verwachting wordt de wet in 2019 van kracht.

Wat betekent de nieuwe wet-in-de-maak voor de uitvoerende bouw – en voor leveranciers zoals de timmerindustrie? Tijdens de Partnerdag van Van de Vin Ramen en Kozijnen in Heeze, lichtten Emile Jansen en Jurgen Slippens van Nieman Kwaliteitsborging de consequenties van de wet toe. Gerard Roest van Limuco Hout- en Gevelexpertise spiegelde de huidige praktijk aan de nieuwe wet en onderstreepte het belang van bouwplaatsinspecties.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen is prangend actueel: als de wet tijdig rondkomt, verschuift het bouwtoezicht van gemeente naar private partijen en moet de bouw zelf dossiers aanleggen en controles organiseren die de kwaliteit van bouwwerken borgen – van bouwvergunning tot oplevering.

Veel is nog onduidelijk. En dat die onduidelijkheid de bouw niet helemaal lekker zit, bleek op 7 maart op de Partnerdag al snel. Koud een paar zinnen op weg met hun lezing, zagen Emile Jansen en Jurgen Slippens van Nieman in de zaal de eerste handen al omhoog gaan: “Wat is in dit bestek eigenlijk kwaliteit, en wie bepaalt dat?

38

I

En: “Hoe kun je als bouwer nou garant staan voor de kwaliteit van aangeleverde materialen?” Het waren de eerste twee van een hele reeks vragen die de lezing van Nieman regelmatig ombogen van een voordracht in een discussie.

Toeleveranciers in de WKB-keten Nieman Kwaliteitsborging is betrokken bij de ontwikkeling van de instrumenten die de WKB handen en voeten moeten geven. Volgens Jansen en Slippens betekent de nieuwe wet voor toeleveranciers dat zij volwaardige ketenpartners zullen (moeten) worden in de kwaliteitsborging. Jansen: “In de huidige situatie is er een papieren zekerheid: er is een bouwvergunning, maar geen aantoonbare opvolging en vastlegging dat een bouwwerk gebouwd wordt conform de vergunning. In de nieuwe werkelijkheid geldt: wat gebouwd is, moet aantoonbaar voldoen! Je moet als bouwer vóórdenken, een kwaliteitsborger kijkt vanaf de bouwvergunning mee en geeft uiteindelijk een eindverklaring af, nodig om een bouwwerk vrij te geven.” Ketenpartners raken sterker verbonden door het WKB-traject, aldus Jansen: “Aannemers gaan van toeleveranciers verlangen dat ze informatie aanleveren over geleverde producten maar ook dat ze steeds meer een rol spelen in het mede aantonen van de gebouwde kwaliteit.”

Samengestelde producten en adviezen Recent onderzoek van Nieman Kwaliteitsborging toont aan dat aannemers onder de WKB van toeleveranciers verwachten dat zij keurlijs-

2018/2

RD 2-2018 Kwaliteitsborging 2 pag.indd 38

04-04-18 09:03

KWALITEITSBORGING

ten (inclusief foto’s) invullen en complete productdocumentatie aanleveren, inclusief bewijs dat producten voldoen aan Bouwbesluiteisen. Aannemers geven in het onderzoek ook aan dat ze verwachten dat toeleveranciers steeds meer samengestelde producten gaan leveren en reeds in de bouwvoorbereiding zullen adviseren op projecten. Slippens: “Je móet dus vastleggen wat je levert. En als je iets anders levert, dan moet dat wel aan de verlangde eisen van de wet en van de klant voldoen.”

Onafhankelijke schil De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen gaat uit van een kern van bouwer, onderaannemers en leveranciers die de kwaliteit borgen.

Slippens: “Om deze kern heen fungeert een onafhankelijke kwaliteitsborger als externe schil. De kwaliteitsborger controleert de kwaliteitsborging van de bouwer, maar ook de daadwerkelijk geleverde kwaliteit op het werk en beoordeelt uiteindelijk het gebouwdossier.

Dit stelsel moet ervoor zorgen dat bouwprojecten aantoonbaar voldoen aan de wettelijke eisen en de eisen van de klant.

“Toeleveranciers moeten echte ketenpartners worden in de kwaliteitsborging” Volgens Jansen vraagt de nieuwe wet om een verhoogd bewustzijn over kwaliteit: “En dat begint bij het ontwerp. Het toetsen aan het Bouwbesluit verschuift van het bevoegd gezag naar de de markt. De kwaliteitsborger geeft op basis van een ontwerptoets zijn fiat voor de bouw. Op basis van de kwaliteitsborging tijdens de realisatie en het gebouwdossier geeft de kwaliteitsborger een eindverklaring af. Het gebouwdossier en de eindverklaring worden vervolgens aan de gemeente verstrekt.”

Jurgen Slippens adviseert om het gebouwdossier al te vullen bij de inkoop: “Heb ik het juiste rooster, heb ik het goede glas? En: de bouwer geeft aan wat hij keurt, de borger controleert dat. Maar wat je zegt, moet je ook waarmaken. Je moet het dus wel dóen!”

Bouwplaatsinspecties Gerard Roest van Limuco ging op de Partnerdag namens SGT/ HOUT100% in op bouwplaatsinspecties. Roest was in het verleden

Jurgen Slippens van Nieman Kwaliteitsborging.

betrokken bij het opzetten van de inspecties en voert er ieder jaar zo’n zeventig uit. Roest: “De bouwplaatsinspecties zijn bedacht als onderdeel van een proces van kwaliteitsverbetering. Als het gaat om kozijnen, is de kwaliteitsborging tijdens de productie geregeld via het KOMO-certificaat. Nog niet geregeld is dat deel van de levenscyclus waar de aannemer de verantwoordelijkheid over het product heeft, bijvoorbeeld bij het beglazen en aflakken in Concept II. Dan zijn verwerkingsvoorschriften nodig. In de bouwplaatsinspectie wordt gecontroleerd of de aannemer deze goed toepast.”

Volgens Roest is de markt toe aan Concept III, met de eindverantwoordelijkheid geheel bij de timmerfabrikant, en aan Concept IV, met langere garanties en inclusief onderhoud: “Naast verwerkingsinstructies gaat het ook meer toe naar leveren van onderhoudsinstructies.”

Te weinig kennis Bouwplaatsinspecties worden uitgevoerd tot aan de oplevering en inspecteurs controleren op elf verschillende punten. Roest: “90 procent van de uitvoerders is blij met de inspecties en zegt: ‘Vertel mij wat ik fout doe en vertel me hoe ik het goed doe.’ Men komt kennis tekort, men ziet het probleem niet.”

Bouwkundige aansluitingen vormen de kern van de bouwplaatsinspecties. Bijvoorbeeld een houten kozijn dat te strak op een klampsteen staat. Of ankers die niet sterk genoeg zijn om een kozijn te dragen: “Dat is een veelvoorkomend probleem.” Ook het afhangen van beweegbare delen gaat volgens Roest geregeld mis: “Bijvoorbeeld bij dubbele deuren. Die moeten separaat worden afgesteld en dat gaat niet altijd goed.”

Hoofdpijndossier

Gerard Roest sprak namens SGT/HOUT100% over bouwplaatsinspecties.

Beglazen is op de bouwplaats volgens Roest het grote hoofdpijndossier: “Dé doodzonde is niet direct kitten. Dan vervuilt de kitnaad en dat krijg je nooit meer schoon. Dan krijg binnen een paar jaar kitonthechting en lekkage. En een slechte kitnaad werkt capillair; je krijgt problemen met vocht.”

Roest constateert wel verbeteringen: “De bouwplaatsinspecties dragen bij aan het voorkomen van problemen, met name bij het glaszetten. Door de inspecties heb je de zekerheid dat het eindproduct bij oplevering voldoet aan de prestaties en kwaliteit die vooraf verwacht zijn. Daar raakt de bouwplaatsinspectie aan de nieuwe wet.”

I

2/2018 39

RD 2-2018 Kwaliteitsborging 2 pag.indd 39

04-04-18 09:03

VMRG NIEUWS Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

Slim uit te lezen woningen op Eneco Energycampus Ramen en deuren te scannen met een telefoon Op 5 februari jl. is het eerste pilot project in het kader van het Façade Identification System gestart. Twee bestaande woningen op de Eneco EnergyCampus in Utrecht krijgen nieuwe ramen en deuren, voorzien van een code die te scannen is met een mobiele telefoon. Zo vindt de bewoner alle informatie en kan hij service op maat ontvangen.

De code (QR, RFID of NFC) staat in verbinding met een applicatie, het Façade Identification System (FIS). Stingo Huurdeman, projectcoördinator van de brancheorganisatie voor gevels, VMRG, licht dit toe: Op elk verpakt product dat je in de supermarkt koopt, valt precies te lezen wat er in het product zit en wie de producent is. Heel vreemd dat je dit niet weet van onderdelen van een gebouw. Via deze applicatie krijgen verschillende gebruikers de informatie over gevelproducten, zoals ramen en deuren, die voor hun relevant is.” De informatie kan uitgelezen worden door diverse partijen, zoals eigenaars, bewoners, gevelbouwers en onderhoudsbedrijven. In deze pilot testen de partijen of de informatie die zij te zien krijgen, aansluit bij hun behoefte.

Huurdeman geeft aan dat er ook bekeken wordt hoe er op basis van deze informatie gecommuniceerd kan worden. ”Een bewoner moet makkelijk melding kunnen maken van een gebrek aan een raam bijvoorbeeld. De gevelbouwer kan dan precies uitlezen om welk raam het gaat.”

Impressie van de FIS-applicatie

Vervangen van een raam bij het pilot project FIS

Circulaire geveleconomie Huurdeman benadrukt ook dat dit systeem een circulaire geveleconomie bevordert: “Als een gevelbouwer niet weet in welke gebouwen zijn gevelproducten zitten, is het lastig om de verantwoordelijkheid voor deze gevels te dragen. Nu een gevelbouwer exact de technische staat van de gevels kan monitoren, kan niet alleen de gebruiker betere service op maat krijgen, maar kan de gevelbouwer ook ingeschakeld worden als de gevel afgedankt wordt, zodat deze voor hergebruik of recycling in aanmerking komt.”

Façade Identification System

Nieuwe functionaliteiten Tijdens de pilot wordt ook gewerkt aan twee nieuwe functionaliteiten van de applicatie. Op de gevelproducten zullen sensoren bevestigd worden die allerlei zaken van het product monitoren.

Deze sensoren geven informatie over de technische staat van een product, bijvoorbeeld het aantal cycli van een raam of scharnier.

Huurdeman: “In samenwerking met het bedrijf Octo koppelen we deze informatie ook aan het FIS. Tevens zullen er in samenwerking met Checkbuster inspectielijsten aan het systeem gekoppeld worden, zodat er eenvoudig keuringen voor oplevering, beheer en onderhoud kunnen plaatsvinden en de geschiedenis van het product meteen in kaart gebracht wordt.”

Het Façade Identification System (FIS) maakt het mogelijk om een gevelelement, zoals een kozijn of een deur, gedurende de hele life cycle identificeerbaar te maken en hier digitaal informatie aan te koppelen. Dit systeem bevordert een goede werking van een circulaire geveleconomie. Het Façade Identification System (FIS) is ontwikkeld door de VMRG, SlimLabs, Root en Tagologic. Inmiddels is al een groot aantal partners in dit R&D traject gestapt. Zo zorgen gevelbouwers Alkondor Hengelo en Hermeta Gevelbouw en profielIeveranciers Aluprof, Kawneer, Schüco en SAPA nu voor het vervangen van ramen en deuren in de woningen van het pilot project. Kijk voor meer informatie over FIS op www.productinformation.nl

Nieuw aangesloten bedrijven De VMRG verwelkomt het volgende nieuwe partners • Lecot Nederland N.V. | www.lecot.nl • Stalufor | www.stalufor.nl • Insulation Solutions | www.insulationsolutions.nl

I

40 2018/2

RD 2-2018 VMRG 1pag.indd 40

04-04-18 11:03

Heeft u zich al aangemeld voor 28 mei?

VKG Architectuurdag 2018 Op 28 mei 2018 wordt in de Kom in Nieuwegein de VKG Architectuurprijs uitgereikt tijdens de twaalfde editie van de VKG Architectuurdag. Dit is dĂŠ vakprijs voor een project waarbij gevelelementen op een bijzondere wijze deel uitmaken van het ontwerp.

De inschrijving voor het inleveren van de projecten is reeds gesloten, maar u kunt zich nog wel aanmelden om aanwezig te zijn op de VKG Architectuurdag.

Op deze dag zal onder meer trendwatcher en futurist Richard van Hooijdonk een inspirerende sessie verzorgen. Nieuwsgierig? Meld u nu aan!

Wees welkom op 28 mei en meld u aan voor de uitreiking van de VKG Architectuurprijs 2018! vkgkeurmerk.nl/architectuurdag

Keurmerk Een keur aan extra zekerheden.

RD2 -2018 VKG.indd 2

04-04-18 09:04

BEURSINFO Tekst Geert Hilferink Beeld Nürnberg Messe

Van modern handwerk tot Smart Home

Fensterbau Frontale showt dynamiek van de branche Bezoekers van ’s werelds grootste, tweejaarlijkse beurs voor de raam-, deur- en gevelindustrie Fensterbau Frontale kregen eind maart de bevestiging van het beeld dat andere vakbeurzen eerder dit jaar ook al aankondigden: de branche blijft volop innoveren, zowel op productniveau als in totale conceptoplossingen. Datzelfde geldt voor de houtbewerkingsbranche, die parallel aan Fensterbau op Holz-Handwerk toonde dat ook de fabrikanten van machines en gereedschappen bepaald niet stilzitten.

Een van de deelnemers aan de beurs, de brancheorganisatie Institut für Fenstertechnik Rosenheim (ift) presenteerde in hal 1 een bijzon der programma, de ‘Sonderschau’, dat in het teken stond van ‘smart home met ramen en deuren’. In dertien kleine presentaties werden nieuwe toepassingen en concepten van verschillende leveranciers geshowd. Zo was raambedrijf Hautau present met zijn elektronische schuifbeslag ‘Atrium HS comfort drive’ en het raamventilatierooster Ventra.

ler gemaakt, waardoor de beslagopnamegroef precies wordt afgedekt met een voorplaat van zestien millimeter. Dit zorgt voor een hoog waardige uitstraling, zo vertelde de standhouder. Gebruiksgemak is tevens een speerpunt bij deze innovatie. Het gaat hier vooral om deu ren die eenvoudig en gelijkmatig openen en sluiten, drijfstangen die soepel bewegen en slotkasten en extra kasten die dicht op de voor plaat zitten. Het nieuwe KFV modulesysteem is vanaf de herfst ver krijgbaar voor meerpuntsluitingen met sleutelbediening.

Renson Zonwering en ventilatiespecialist Renson presenteerde onder andere een uitbreiding van de Algarve collectie: Algarve Canvas. Hiermee kan een overkapping met vast dak gecreëerd worden. Het vaste dak wordt uit twee lagen opgebouwd. Het bovendak (gemaakt van een geprofileerde en gelakte staalplaat, voorzien van een anticonden slaag) en een onderdak dat wordt afgewerkt met een opgespannen doek. Dit doek is in acht verschillende kleuren leverbaar.

Een andere noviteit die Renson in de schijnwerpers zette is Linarte: verticale gevelbekleding die volgens de fabrikant ‘een nieuwe dimen sie toevoegt aan de mogelijkheden van een gevel’.

Siegenia Voor producent Siegenia stond Fensterbau 2018 niet alleen in het teken van de presentatie van nieuwe en doorontwikkelde producten, ook het 150 jarig bestaan van dochteronderneming KFV werd gevierd. Onder meer met de introductie van het modulaire systeem KFV One. Dit nieuwe systeem overtuigt volgens Siegenia op het gebied van ruimtecomfort. Zo is de slotkast vijftien millimeter smal

42

I

2018/2

RD 2-2018 Fensterbau 2 pag.indd 42

04-04-18 10:56

BEURSINFO

Schüco toonde tijdens Fensterbau de LivIng Alu Inside. De nieuwste toevoeging binnen het Alu Inside-concept.

Schüco Raam en deurfabrikant Schüco greep de beurs aan om de uitbreiding binnen het Alu Inside concept te presenteren. Living Alu Inside biedt volgens de fabrikant kunststofprofielen die qua stabiliteit kunnen con curreren met de staalversterkte profielen. Bovendien biedt het isole rende kunststofsysteem de mogelijkheid om fabrieksmatig kostenef fectief kozijnen te produceren die voldoen aan passiefhuis eisen.

Hoppe Sleutelloze toegangscontrole voor gebruik in zowel particuliere als zake lijke omgeving wint snel terrein. Dat was onder andere te zien bij Hoppe.

Die presenteerde op zijn stand een uit gebreid aanbod nieuwe beugelgrepen.

Dankzij de D vormige doorsnede liggen deze grepen prettig in de hand en door dat de scan in de greep is geïntegreerd, is openen en sluiten van de deur een voudig en accuraat.

‘Smart Home met ramen en deuren’. Daar draaide het op de ‘Sonderschau’ van ift Rosenheim.

Beurscijfers

Met de Eco Pass Sky axxent van Siegenia kunnen hef-schuifelementen van hout-aluminium met een barrièrevrije dorpel en een effen doorgang naar buiten worden gemaakt.

De verwachtingen waren vooraf hooggespannen bij Fensterbau Frontale en Holz Handwerk. De laatste jaren braken beide twee jaarlijkse vakbeurzen record na record en ook voor 2018 waren de vooruitzichten goed. “Met 515 exposanten uit 19 verschil lende landen doen we het wederom beter. Onze beurs is een plek waar de vakman niet omheen kan. We zijn dan ook bijzonder gemotiveerd om met de voorbereidingen voor onze twintigste edi tie in 2020 aan de slag te gaan”, zegt Stefan Dittrich, beursma nager van Holz Handwerk.

Ook voor Fensterbau Frontale was de 2018 editie een recordbre ker. Ruim 64.000 vierkante meter aan beursstands, 814 expo santen en – samen met Holz Handwerk – meer dan 110.000 bezoekers.

2/2018

RD 2-2018 Fensterbau 2 pag.indd 43

I

43

04-04-18 10:56

BEURSINFO Tekst Peter Bekkering

Nieuw jasje voor Renovatie 2018 Voor de vijfde editie van de beurs Renovatie (23-25 mei in ’s-Hertogenbosch) is het concept in een nieuw jasje gestoken. Met een nieuw uiterlijk en een heldere indeling op basis van vier hoofdsegmenten: comfort & functionaliteit, herstel & onderhoud, energie & circulair en kennis & advies. Naast een compleet overzicht op de beursvloer van leveranciers is er een uitgebreid inhoudelijk programma met praktijktheaters, lezingen en workshops.

Hier een greep uit het aanbod van nieuwe producten.

Kreunen Kunststoffen Het kozijnherstel en -beschermingssysteem van DTS-ReFlex is erop gericht om efficiënt en doeltreffend de zwakke plekken van houten kozijnen aan te pakken of te beschermen. Voor alle stadia van degradatie is er een passende oplossing.

Hiermee wordt niet alleen de levensduur van het kozijn verlengd maar kan bovendien ook het onderhoudsinterval opgerekt worden. Zo worden exploitatiekosten verlaagd en verrassingen voorkomen.

Stand E-031 – www.dts-dorpels.nl

Repair Care Duurzaam vastgoedonderhoud binnen budget en planning.

Met minimale overlast voor de bewoners. Dat is wat iedere woningcorporatie, onderhoudsbedrijf en VvEbeheerder bij een project voor ogen heeft. De 100 procentinventarisatie van Repair Care omvat een volledige inspectie van al het geveltimmerwerk binnen een complex. Ieder kozijn en iedere verbinding wordt onder de loep genomen en alle gebreken worden vastgelegd in een rapportage.

Stand E-011 – www.repair-care.nl

UNILIN Voor het van buitenaf na-isoleren van hellende daken biedt Unlin met RenoPir (Flex) een gemakkelijke en duurzame oplossing. Deze renovatie-elementen verbeteren de EPC van woningen, zonder dikke renovatieproducten. De RenoPir-elementen zijn geschikt voor het na-isoleren van hellende daken op het bestaande dakbeschot. RenoPir Flex, aan de onderzijde voorzien van een laagje minerale wol, is geschikt voor bestaande dakelementen of op een dragend dakbeschot met tengels.

Stand A-038 – www.unilininsulation.com/nl

Kegro Deuren

DUCO EasySwitch is een innovatieve techniek voor het vervangen van ventilatieboxen die dringend aan vervanging toe zijn. Deze ‘universele’ vervangingsplaat laat toe om een verouderde ventilatiebox in een renovatieproject zonder hak- en breekwerk te vervangen door de hoogwaardige DucoBox, die deel uitmaakt van de nieuwe generatie ventilatieboxen. Na plaatsing tegen de wand kan de unit in de plaat geklikt worden. Dat bespaart werktijd en geld.

Stand B-016 – www.duco.eu

Kegro Deuren laat op de Renovatiebeurs geïsoleerde deuren met een U-waarde boven 0,99 W/m2K zien die in stabiliteitsklasse 3 zijn getest. Enkele stuks deuren kunnen landelijk conceptmatig binnen zes weken professioneel Meet-O-Matic worden ingemeten (zeer nauwkeurig, minder dan 0,5 millimeter) en vakkundig in Concept III worden gemonteerd. Ook is er een 5-assige montagerobot waarmee één monteur een deur kan monteren zonder deze fysiek te tillen.

Stand E-043 – www.kegro.nl

I

44 2018/2

BEURSINFO Tekst Peter Bekkering

‘(Re)Building the Future’ op Building Holland ‘(Re)Building the Future’ is ook dit jaar de slogan van de beurs Building Holland (17-19 april in Amsterdam). Om dit te bewerkstellingen wil Building Holland alle schakels in de bouw en vastgoed samenbrengen. Thema’s zijn dit jaar: circulair bouwen, renovatie en transformatie, gezonde gebouwen, smart buildings, cradle to cradle materiaalpaspoorten, duurzame energie, innovaties en vernieuwing, duurzame gebiedsontwikkeling en digitalisering in de bouw. Raam en Deur zet hier een selectie van de nieuwe producten in de schijnwerpers.

De Groot & Visser Het creëren van een optimaal woon- en werkklimaat begint bij het maken van de keuze voor de juiste gevel.

Of het gaat om rendement van de medewerkers of om het creëren van een prettig binnenklimaat voor bewoners, door de gevel integraal te benaderen levert deze geld op.

De Groot & Visser levert integrale gevels; gevels die het bouw­ proces optimaliseren, het binnenklimaat bewaken, energie besparen en zelfs energie opwekken.

Stand 10.063 – www.degrootenvisser.nl

Solarlux

Berkvens Deursystemen Totaalconcept Omnia en plafondhoge Verdi-deuren en -kozijnen als nieuwe standaard dragen bij aan de industrialisatie van de bouw, reduceren faalkosten en creëren waarde voor de eindklant.

Ook werkt het bedrijf aan een ‘roadmap’ naar energieneutraliteit en circulariteit. Door middel van technologie en digitalisering van het bouwproces biedt Berkvens de klant en eindgebruiker meer inzicht en betrokkenheid binnen het proces.

Stand 11.082 – www.berkvens.nl

Solarlux biedt met zijn vouwwandenconcept vele mogelijkheden voor comfortabele gevels met geïntegreerde functies. De transparante vouwwanden met aluminium en/of houten profielen hebben een filigraan design met een slank profielaanzicht van slechts 99 millimeter. Ondanks de minimale aanzichtsbreedte heeft het systeem door de gepatenteerde multifunctionele bionicTurtle een optimale isolatie en stabiliteit en zijn de vouwwanden zelfs geschikt voor passiefhuisbouw. De vlakke vloerrails zorgen voor een drempelloze overgang van binnen naar buiten.

Stand 10.064 – www.solarlux.nl

CESnederland CESnederland, specialist in mechanische en elektronische sluit­ systemen, presenteert tijdens Building Holland het CESeasy toegangs­verleningsconcept. Met een smartphone-app is de deur eenvoudig te openen en te beheren. Aan de buitenzijde oogt de CESeasy als een normaalcilinderslot en de deur blijft ook met de traditionele mechanische sleutel te openen. De bewoner houdt zo zijn vertrouwde ‘sleutelgevoel’ en krijgt daarnaast de voordelen van elektronisch openen.

Stand 10.026 – www.ces.eu/nl

Timmerfabriek Gebrs. Bos Gebrs. Bos is gespecialiseerd in passiefkozijnsystemen.

Er zijn vier kozijnsystemen op de beurs te zien, drie in volledig (gemodificeerd grenen) hout – Cassette, Preminium Cassette en Biobased Cassette – en één in hout-aluminium. De systemen hebben hoge U frame-waarden. Hierdoor kan in combinatie met triple glas een hoge Uwindow behaald worden die ruimschoots voldoet aan de Passiefhuis-norm. De kozijn­ systemen zijn gecertificeerd door Passiefhuis Instituut in Darmstadt.

Stand 10.075 – www.tifabos.nl

I

2/2018 45

BUITEN DE DEUR

Dag van de Bouw 2 juni De Dag van de Bouw is in de loop der jaren uitgegroeid tot een goed bezocht publieksevenement in Nederland.

Honderden leden van Bouwend Nederland, bouw en infrabedrijven, openen voor de dertiende keer hun bouwhekken voor bezoekers. Op tal van plekken in heel Nederland kan het publiek komen kijken wat er allemaal gebeurt op een bouwlocatie. Bezoekers kunnen rondlopen op een bouwplaats, constructies van bouwprojecten bekijken, een bouwterrein overzien vanuit een bouwkraan of aannemers horen vertellen over hun werk en een blik in de toekomst werpen met een VR bril. www.dagvandebouw.nl

Building Holland 17-19 april

Agenda Cursus luchtdicht bouwen 12 april Luchtdichtheid speelt een belangrijke rol bij het comfort van het gebouw. Het zorgt voor energiezuinigheid en het voor komt bouwfysische problemen. De wereld van luchtdicht bouwen ontwikkelt zich stormachtig. Er komen voortdurend nieuwe materialen en technieken beschikbaar om luchtdicht te bouwen.

In deze cursus leert u ontwerpen, teke nen en rekenen aan luchtdichtheid, maar ook tonen de cursusleiders hoe u de afdichtingsmaterialen als purschuim en kitten zorgvuldig aanbrengt. www.bouwforum.nl Kop 15 september Brood www.info.nl

Cursus Energiezuinigheid: van EPC naar BENG

Building Holland brengt ook in 2018 alle schakels in de bouw en vastgoed samen. Dit keer zijn de thema’s: circulair bouwen, renovatie en transformatie, gezonde gebouwen, smart buil dings, cradle to cradle materiaalpaspoorten, duurzame energie, innovaties en vernieuwing, duurzame gebiedsontwikkeling, en digitalisering in de bouw. Deelnemers doen tijdens het evenement inspiratie op, delen kennis en krijgen ruim de gelegenheid om te netwerken. Een inhoudelijk programma met topsprekers, een toonaangevend netwerk van participanten en uitgebreide catering zorgen er volgens de organisatoren voor dat deelnemers afkomstig uit de gehele vastgoed en bouwsector op hun wenken worden bediend. www.buildingholland.nl

Renovatie 23-25 mei De beurs Renovatie in de Brabanthallen in ’s Hertogenbosch is volgens de organisatoren de perfecte gelegenheid voor aannemers, installateurs en specialistische renovatiebe drijven, en natuurlijk ontwerpers, adviseurs en andere voorschrijvers om praktische kennis op te doen en de nieuwste producten en technieken te ervaren. Naast een compleet overzicht van leveranciers op de beursvloer is er een uitgebreid inhoudelijk programma met praktijkthe aters en diverse lezingen en workshops waar de belangrijkste thema’s worden belicht, ook vanuit het perspectief van de gebouwbeheerder en eigenaar, zoals woningbouwcorporaties, VvE’s of gemeentes, scholen en zorginstellingen. Voor deze vijfde editie is ook het beurscon cept zelf in een fris nieuw jasje gestoken. www.renovatiebeurs.nl 46

I

8 mei De BENG eisen (bijna energieneutrale gebouwen) zijn sinds dit jaar van kracht voor overheidsgebouwen. En vanaf 2020 gelden de eisen voor alle gebouwen in Nederland. Op dit moment rekenen we nog met de EPC (energieprestatiecoëffi ciënt), maar de eerste BENG verkenningen zijn al gemaakt. Wat hou den de nieuwe eisen precies in? Hoe staan de BENG eisen in verhouding tot de huidige EPC? In deze cursus is er aandacht voor de nieuwe eisen, de rekenmethodieken en de concrete invul ling ervan. www.bouwforum.nl

Cursus energieneutraal bouwen volgens ‘nul-op-de-meter’ 31 mei Energieneutrale renovatie en nieuwbouw staan volop in de belangstelling. Maar wat verstaan we onder energieneutraal?

En wat betekent dat voor de bouwer, installateur, beheerder en eindgebrui ker? Welke technieken zijn effectief en welke rekenmethode is de beste? Tal van vragen komen op. In deze cursus besteden de cursusleiders aan al deze aspecten aandacht. www.bouwforum.n

2018/2

RD 2-2018 Buiten de deur.indd 46

04-04-18 09:13

Wat ga je doen?

Onze producten staan in de database van verschillende softwaresystemen zoals Groeneveld en Matrix. Jij bent degene die zorgt dat de data continu op orde is en gebruikt wordt.

Bovendien ontzorg je klanten door die informatie goed in te richten.

Consultant Calculatiesoftware Gevelindustrie Kom jij ons team versterken?

Ben jij de ondernemende technisch adviseur die ervaring heeft met calculatiesoftware en ben je klaar voor een nieuwe rol bij de grootste groothandel binnen de gevelindustrie? Voor jou is een mooie rol weggelegd bij Burghouwt: een mix tussen de vakgebieden commercie en relatiebeheer.

Waarom gaan wij iedere dag met veel plezier naar ons werk?

Je gaat samenwerken met een leuke groep collega’s bij een actief en gezond familiebedrijf.

Er hangt een gezellige, gemoedelijke sfeer.

Burghouwt besteedt aandacht aan de ontwikkeling van medewerkers. Iemand die de ambitie heeft om door te groeien, krijgt een opleiding- en ontwikkelperspectief aangeboden en wordt hierin gecoacht. Er is alle ruimte voor eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid.

Bekijk de vacature op Burghouwt.nl

Verstandig bouwen. Samen met

SOCIAL MEDIA Volg ons op Twitter @RD_redactie Volg ons op LinkedIn Raam en Deur Plaats uw vacature op ons Twitter account @RD_banen Informeer naar de mogelijkheden tel. +31 (0)73 503 35 44 mail raamendeur@molijnsalessupport.nl

adv_47.indd 2

04-04-18 11:06

Wärmerückgewinnung mit

3

Gezonde ruimtes

De raamventilator met modulaire opbouw: Veelzijdig en efficiënt zelfs voor veeleisende geveloplossingen.

➊ Technisch veeleisende projecten vereisen flexibele oplossingen. De AEROMAT VT past zich door zijn modulaire opbouw optimaal aan de individuele wensen aan. Verdektliggende inbouw is mogelijk in de latei of het kozijn. ➋ Tevens zorgt de Aeromat VT voor effectieve geluidsdemping en een hoog ventilatie vermogen bij een laag energieverbruik. ➌ Met de Aeromat VT wordt er een gezond binnenklimaat gecreëerd door gecontroleerde ventilatie, maximale geluidsisolatie en warmteterugwinning.

Uitgebreide informatie over ventilatiesystemen vindt u op: www.siegenia.com SIEGENIA

Aeromat VT WRG_Anzeige_A4_.indd 1 Naamloos-1 1

Raamsystemen · Deursystemen · Comfortsystemen

12.03.2018 12:41:15 21-03-18 08:29