Raam en Deur 5-2018

Jaargang 20 nr 5 - 2018

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Kantoor Europees Octrooibureau, Rijswijk

‘Transparantie zonder compromissen’ RD5 2018_Cover.indd 1

10-10-18 09:08

DucoTop 50 ‘ZR’ Onzichtbare plaatsing

Luchtdicht tot Klasse 3

DucoTop 50 ‘ZR’ is een zelfregelend ventilatierooster dat snel en eenvoudig achter het buitenspouwblad kan worden aangebracht, zodat het van buitenaf niet zichtbaar is. Ook is discrete plaatsing op het kozijn mogelijk met een vlak aluminium buitenprofiel. De binnenkant van het rooster kan gedeeltelijk weggewerkt worden, waardoor het zich perfect in een woning integreert. Plaatsing is mogelijk op elk type kozijn en voor kozijndieptes tot 120 mm.

We inspire at www.duco.eu

26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 33 adv_Duco.indd 1

25/05/18 15:20 14:40 08-10-18

VOORWOORD

Kwaliteitsborging De nieuwe Wet Kwaliteitsborging: wat moeten we er mee? Voor veel mensen in onze branche is het nog meer nieuwe regelgeving en ook nog eens behoorlijk ondoorzichtig. Maar de wet biedt volop kansen. Dat stelt althans Gerrit Buitenhuis van de NBvT, in een interview in deze editie van Raam en Deur.

Buitenhuis geeft aan dat de wet mogelijkheden biedt om aannemers te ontzorgen door toegevoegde waarde te leveren. De timmerindustrie is er al druk mee bezig.

De kunststofsector werkt eveneens actief aan de borging van kwaliteit. Naast het VKG Keten Keurmerk (zie ook artikel in Raam en Deur 4) wil de branche voldoen aan meer keurmerken, normen en certifica ten. In de rubriek Kwaliteitsborging & Normering leest u er meer over.

In deze editie ook een nabeschouwing van de beurs Security Essen 2018. Boodschap vanaf de beurs vloer: de meeste fabrikanten en leveranciers van hang en sluitwerk investeren nog volop en innoveren in ‘mechanisch’.

En dan zijn er nog de Politiekeurmerk Veilig Wonen prijzen, uitgereikt op 3 oktober jl. De prijzen voor de beste PKVW bedrijven gingen naar Onderhoudsbedrijf Ruud Jansen uit Utrecht en Slotenexpert Meijering uit Emmeloord. De prijs voor het meest innovatieve PKVW product 2018 was voor de RVS kogelstift paumelles SKG*** van Dulimex.

Alle prijswinnaars namens Raam en Deur nogmaals proficiat.

In gesprekken met de branche geven hang en sluit werk fabrikanten en montagebedrijven regelmatig blijk van hun frustratie: ‘Waarom worden wij zo vaak te laat in het bouwproces meegenomen?’ Dan is het ook niet vreemd dat de faalkosten in onze sector hoog blijven. Ik heb het vaker gezegd: slimmer samenwerken is een must om kwaliteitsborging in de volle breedte te bewerkstelligen.

Veel leesplezier, Edgar Molijn Hoofdredactie Raam en Deur

In het kader van slimmer samenwerken, roep ik onze lezers op om de redactie scherp te houden.

Te beginnen door ons eens te melden waar u meer over zou willen lezen in Raam en Deur.

Mail op raamendeur@plancommunicatie.nl. Ik ben benieuwd naar de suggesties.

Persberichten, ideeën, voorstellen, lopende of geplande projecten en reacties op artikelen?

Mail op raamendeur@plancommunicatie.nl of bel +31 (0)73 503 88 32.

COLOFON

Eindredactie: Metttaal, Maarten Ettema

Raam en Deur vakblad voor raam , deur en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker. www.raamendeuronline.nl

Adverteren Molijn Sales Support Bert van Woesik en Edgar Molijn Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 35 44 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl Website: www.molijnsalessupport.nl

Verschijning 6x per jaar Uitgave Plancommunicatie Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: info@plancommunicatie.nl Website: www.plancommunicatie.nl Uitgever Edgar Molijn Redactie-adres Raam en Deur Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: raamendeur@plancommunicatie.nl Redactie Hans Fuchs, Arie Grevers, Geert Hilferink, Johan van Leipsig, Edgar Molijn

Vormgeving Inpladi bv bureau voor idee en creatie, Cuijk Druk Veldhuis Media bv, Raalte Opgave en vragen over abonnementen Nederland: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0900 ABOLAND of +31 (0)251 25 79 24 € 0,10 per minuut Fax +31 (0)251 31 04 05 Website: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereik baar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.

Jaarabonnement € 77, excl.btw.

Opgave en vragen over abonnementen België: Abonnementenland Ambachtenlaan 21 Unit 2A B 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Website: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Jaarabonnement buitenland € 93, Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperi ode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voor behouden.

Close-Ups, Advertenties, Advertorials en Columns De inhoud van zowel Close Ups, advertenties, advertorials en columns zijn samengesteld door of namens adverteerders of derden en wordt door Plancommunicatie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Plancommunicatie en redactie aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud hiervan.

baar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Uitgever en redacteuren verklaren dat deze uit gave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en redacteuren op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.

Uitgever en redacteuren aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. De wederpartij wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïso leerd te gebruiken maar af te gaan op zijn pro fessionele kennis en ervaring en de te gebrui ken informatie te controlereren.

ISSN 1389 6873

: @RD_redactie

: @RD_banen

Copyrights Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of open

5/2018

RD 2018-5_Voorwoord.indd 3

I

3

10-10-18 12:30

INHOUDSOPGAVE

Icoon

Spiegelend glas voor octrooiwaakhond In het ranke Rijswijkse kantoor van het Europees Octrooibureau (EOB) speelt glas de hoofdrol. In het ontwerp van Ateliers Jean Nouvel en Dam & Partners Architecten is 100.000 vierkante meter glas verwerkt, het meeste daarvan aan de twee tweedehuidgevels.

Daar monteerde gevelbouwer AKS Bouw – in opdracht van de TBI combinatie J.P. van Eesteren en Croonwolter&dros – Cool lite ST Bright Silver glas van Saint Gobain, goed voor een lichte reflectie in de façades.

8 Bouwplaats

Skantrae Projectservice ontzorgt de aannemer Medewerkers van Lokhorst Bouw en Ontwikkeling hebben de afgelopen maanden hard gewerkt aan de bouw van tien appartementen aan de Bilderdijkstraat in Amsterdam West.

Onder het motto ‘Knallen voor De Hallen’ hebben tien particuliere opdrachtgevers hier hun droomwoning gerealiseerd. Alle 78 binnendeuren voor deze appartementen zijn pasklaar geleverd en gemonteerd door Skantrae.

14 Familiebedrijf

Anker Stuy is vermaard om z’n innovatieve verven Vooroplopen bij vernieuwingen, sterke merken lanceren en zich internationaal profileren.

Dat is voor Anker Stuy de ontwikkelingsroute die leidt tot continuïteit van deze middelgrote vervenproducent. Dat zal niet veranderen onder de derde generatie van het familiebedrijf.

24 Voorwoord

3

Op de cover In de serie ICOON: Kantoor Europees Octrooibureau, Rijswijk Transparantie zonder compro missen

Postbox Berichten uit de markt

6

Icoon Spiegelend glas voor octrooiwaakhond

8

Lees verder ICOON pagina 8

Inside Bouwbesluiten, regelgeving etc

Jaargang 20 nr 5 - 2018

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Beeld abseilers: Cor Ruitenberg

‘Transparantie zonder compromissen’ RD5 2018_Cover.indd 1

4

I

Bouwplaats Skantrae Projectservice ontzorgt de aannemer

Kantoor Europees Octrooibureau, Rijswijk

13

14

Column Jacques Mertens, Hoofd Laboratorium voor Brandveiligheid bij Peutz

18

Column Bart Engering van Enorm Th. Engering in ’s Hertogenbosch

22

Familiebedrijf Anker Stuy is vermaard om z’n innovatieve verven

24

Beursinfo Beurs Security Essen 2018

26

10-10-18 09:08

2018/5

RD 5-2018 Inhoud.indd 4

10-10-18 12:32

INHOUDSOPGAVE

Interview

Gerrit Buitenhuis van NBvT De afgelopen vijftien jaar zette de houtbranche een enorme kwaliteitsverbetering door op het gebied van duurzaamheid, onderhoud en productie. Actuele thema’s zijn ‘single part production’, de Wet Kwaliteitsborging en de nieuwe geharmoniseerde Europese norm voor brandwerendheid, aldus Gerrit Buitenhuis van de branchevereniging voor de timmerindustrie NBvT. De Wet Kwaliteitsborging biedt de branche volop kansen, stelt Buitenhuis: “We verwachten dat aannemers minder gaan shoppen en meer compleet inkopen. Daar richt de timmerindustrie zich ook al op in.”

34 Kwaliteitsborging & normering

Heldere normering kunststof profielen en kozijnen maakt kwaliteit inzichtelijk Heldere normering kunststof profielen en kozijnen maakt kwaliteit inzichtelijk Met de introductie van het nieuwe VKG Keten Keurmerk laat de branchevereniging zien dat de sector actief werkt aan de borging van kwaliteit. Dit keurmerk biedt immers de garantie aan de consument – maar ook aan andere schakels binnen de keten – dat aan strenge eisen wordt voldaan en dat er aan het eind van die keten kwaliteit geleverd is. Maar er zijn meer keurmerken, normen en certificaten waaraan de branche moet – en wil – voldoen.

42

Recyclebaar

Kunststof kozijnen van VEKA AG zijn 100 procent recyclebaar Veka mag als eerste Europese leverancier van kunststof kozijnen het VinylPlus productlabel aan een flink aantal van zijn producten hangen. Dat is te danken aan de ‘circulaire inspan ningen’ van het bedrijf. VinylPlus is een initiatief op vrijwillige basis van de gehele kunst stofsector. Deze houdt daarmee de Europese en nationale beleidsmakers een spiegel voor.

46 Interview Gerrit Buitenhuis van NBvT

34

Kwaliteitsborging & normering Heldere normering kunststof profielen en kozijnen maakt kwaliteit inzichtelijk 42 Recyclebaar Kunststof kozijnen van VEKA AG zijn 100 procent recyclebaar

46

Buiten de Deur/Agenda Beurzen en evenementen

50

Branchepagina’s NBvT VKG VMRG

36 48 49

Advertorial Argent Alu M&C Roto Frank

20 28 40

Close-Up Duco Deventer Svedex Van de Vin Mill Panel

19 23 31 33 38

5/2018

RD 5-2018 Inhoud.indd 5

I

5

10-10-18 12:32

POSTBOX

Pro Nemus-bezoekerscentrum wil inspireren Het nieuwe bezoekerscentrum van de Metsä Group in het Finse Äänekoski is volgens het bedrijf een goed voorbeeld van hoe snel gebouwd kan worden met hout. Het gebouw laat zien hoe de Kerto LVL producten van Metsä Wood een snelle, lichte en groene con structie mogelijk maken. De houten kolom men en balkenstructuur en de geprefabri ceerde wand , vloer en dakelementen zijn gemaakt van Kerto LVL (gelamineerd fineer hout). In het gebouw zijn de houten produc ten en vele constructieve details zichtbaar gebleven. De houtproducten van Metsä Wood zijn ook op verschillende manieren gebruikt in het interieurontwerp en de visuele oplossingen van het bezoekerscentrum. Pro Nemus is in zeven maanden tijd gebouwd. Het strakke schema was de grootste uitdaging van de bouw.

Een goede planning en samenwerking tussen de verschillende partijen speelde een belang rijke rol bij de uitvoering van het project.

Architecten omarmen digitale presentatietechnieken Architectenbureaus zien augmented reality, virtual reality en 3D printing vooral als kans en niet of nauwelijks als een bedrei ging. Dat blijkt uit het BNA Verdiepingsonderzoek uit het eerste kwartaal van 2018. “Het is positief dat architecten de technologie omarmen en het zien als een kans in plaats van bedreiging. Het is belangrijk om als bureau up to date te blijven en goed te kijken hoe je de technologische ontwikkelingen kunt benut ten. De BNA ziet het toepassen van technologie als een van de speerpunten om haar leden te ondersteunen”, aldus Alexander Pastoors, beleidsmedewerker ontwerpproces en techniek bij BNA. Bureaus achten het waarschijnlijk dat binnen vijf jaar de prestaties van een gebouw, zoals energieprestaties, klimaatbeheersing en onderhoud, door middel van sensordata inzich telijk gemaakt kunnen worden. Met het BNA programma ‘Technologische innovaties’ ontwik kelt de BNA samen met zijn leden verschillende initiatieven zoals kennisnetwerken, cursus sen en masterclasses om bewustwording en het benutten van technologie te bevorderen.

‘Samen naar circulaire bouwafspraken’ Platform CB’23 is op 3 juli officieel van start gegaan. Het platform wil partijen met circu laire ambities met elkaar verbinden, zowel in de GWW sector (grond , weg en waterbouw) als in de woning en utiliteitsbouw. De ambi tie is om vóór 2023 nationale afspraken op te stellen voor circulair bouwen. Dat is nodig omdat het grondstoffengebruik fors terugge drongen moet worden. Niet alleen om de doe len uit het Klimaatakkoord 2050 te halen, maar ook omdat de overheid al in 2023 volle dig circulair wil aanbesteden. Voor de bouw betekent dit een hoogwaardiger hergebruik van materialen, een andere aanpak in ontwerpen, produceren, bouwen en andere manieren van samenwerken. Platform CB’23 is opgericht om voor de hele bouwsector afspraken te maken hoe die ambities te realiseren. In oktober starten drie actieteams met het formuleren van de eerste afspraken. Zelf invloed uitoefenen en meedenken over de route naar circulair bouwen?

Aanmelden kan via www.platformcb23.nl.

6

I

Ergon Nederland neemt Gevelpersoneel.nl over Ergon Nederland, dat flexibele arbeid in de gevelbranche biedt, heeft per 20 augustus Gevelpersoneel.nl overgenomen van VB Investments. Gevelpersoneel.nl detacheert vak lieden voor de gevelbouw. “We hebben ervaren vakmannen voor alle type gevels en construc ties; kunststof of aluminium kozijnen, dak en gevelbeplatingen, vliesgevels, glas en metaal”, zo laat het bedrijf weten. Roel Jansen, namens Ergon Nederland: “De afgelopen maanden kwa men wij Gevelpersoneel.nl steeds vaker tegen in de markt. Ze hebben in relatief korte tijd een goed personeelsbestand opgebouwd bij een aantal bekende en onbekende opdrachtgevers.

Wij zijn dan ook erg verheugd met deze over name. Door onze krachten te bundelen zijn we nog beter in staat in te spelen op de wensen van onze opdrachtgevers en kunnen daarnaast onze positie in de gevelbranche verstevigen.

Ook zorgt deze overname voor het voortbestaan van de dienstverlening voor zowel opdracht gevers als personeel van Gevelpersoneel.nl.”

Raamoplossing met verzonken zonwering Wicline 115 AFS is een raamoplossing voor projecten waar hoge eisen worden gesteld aan thermiciteit, akoestiek en zonwering, zo meldt de VMRG op haar website. Het is een oplossing voor toepassingen in de zorg, het onderwijs en het hotelwezen. Maar ook gebouwen binnen de drukke stadskern of in de buurt van luchthavens, treinstations of snelwegen hebben baat bij dit nieuwe samengestelde aluminium raamsysteem.

Wicline 115 AFS is toepasbaar in zowel nieuwbouw als renovatie. Het combineert een binnenvleugel, die voorzien kan worden van drievoudig glas, met een buitenvleugel van enkel glas. Hierdoor ontstaat een ruimte tussen de beide raamvleugels. Deze ruimte verbetert de thermische isolatie (Uw waarde onder 0,80 W/(m²K)), de geluidsdemping (tot 50 dB (Rw)), zorgt voor geoptimaliseerde condensatie in de ruimte (gecertificeerd door het erkende testinstituut CSTB in Frankrijk) en kan ook nog voorzien worden van geïnte greerde zonwering. Klanten kunnen kiezen uit twee vleugelvarianten.

2018/5

RD 5-2018 Postbox.indd 6

10-10-18 12:32

POSTBOX

Renson en OpenMotics slaan handen ineen Het Belgische OpenMotics, actief in gebouw automatisatie, is sinds kort deel van Renson, dat zich bezighoudt met ventilatie, zonwering en outdoor living. De samenwerking opent nieuwe perspectieven, aldus directeur Paul Renson. “We waren er al langer van door drongen dat gezond en comfortabel wonen verder reikt dan de producten die we daar voor ontwikkelen. Dankzij deze samenwer king hebben we daarvoor nu ook een con crete cloud oplossing in huis.” Rino De Muelenaere (Group Director R&D Renson): “Het cloud platform van OpenMotics bundelt alles voor ‘intelligent wonen’, waarbij een gebouw op termijn ook leert van het gedrag van zijn bewoners, en diensten en technie ken daarop afstemt – zoals ventilatie, zonwe ring, verwarming, verlichting, koeling. Dat maakt van OpenMotics een fundamentele speler voor Renson om effectief het bewijs te leveren dat we onze slogan ‘Creating healthy spaces’ in de praktijk kunnen waarmaken.”

Werkweek zzp’ers bouw en installatie steeds langer Zzp’ers in de bouw en installatiesector draaien steeds langere werkweken. Voor alle typen zzp’ers die actief zijn in de bouw, maakt 75 procent meer dan veertig werkuren per week.

Gemiddeld werken zzp’ers 48 uur per week. Dit blijkt uit het nieuwe BouwKennis rapport ‘Zzp markt in beeld 2018’. In het onderzoek worden zzp’ers onderverdeeld in zes typen: klus bedrijven, timmerbedrijven, stukadoors, schilderbedrijven, W installateurs en E installateurs.

Alle typen haalden in 2018 meer omzet dan twee jaar geleden. Vooral E installateurs groeien flink. Ook hebben alle partijen hun uurtarief verhoogd. Het meest gangbare tarief in 2016, tussen de 40 en 45 euro per uur, komt in 2018 veel minder voor. Tegenwoordig is een uurta rief van 45 euro of meer de norm geworden, met uitzondering van schildersbedrijven.

Musis Sacrum wint Duitse designprijs

Minder interesse in ‘smart home’ Ondanks de stijgende bekendheid is de inte resse van consumenten voor smart home oplos singen afgenomen in vergelijking met vorig jaar.

Dat blijkt uit de Smart Home Monitor van GfK. Die laat zien dat nog maar 49 procent van de Nederlanders aangeeft geïnteresseerd of zeer geïnteresseerd te zijn in smart home, een afname met 10 procent. Verder blijft 30 pro cent neutraal, wat mogelijkheden biedt voor fabrikanten om deze groep te overtuigen. De categorieën waarvoor consumenten de meeste interesse hebben zijn slimme producten als ver lichting, energie en beveiliging. De door Nederlandse consumenten meest genoemde voordelen van smart home oplossingen blijven gemak en de mogelijkheid om energie te bespa ren. De kosten blijven de belangrijkste barrière om smart home oplossingen aan te schaffen.

Verder nemen de zorgen toe over het hacken van apparaten en privacy. Beide worden genoemd door meer dan een derde van de con sumenten.

Musis Sacrum in Arnhem heeft de Duitse Iconic Award 2018 gewonnen in de catego rie Innovatieve Architectuur. Iconic Awards is een onafhankelijke, internationale archi tectuur en ontwerpwedstrijd op het gebied van design en bouw die wordt georganiseerd door de German Design Council.

Architectenbureau Van Dongen Koschuch creëerde een nieuwbouw voor het Arnhemse muziekhuis: transparant, slank en minima listisch. Naast de renovatie van onder meer de Muzenzaal, is het concertgebouw uitge breid met de Parkzaal. In plaats van het nieuwe gebouw aan de oudbouw te plakken, heeft het architectenbureau ervoor gekozen om de nieuwe zaal los in het park te plaat sen met een glazen gevel. Deze gevel, die Metaglas voor het paviljoen heeft gereali seerd, bestaat uit een volledig glazen schil rondom de zaal. Aan de zuidzijde van het gebouw, waar zich het podium van de Parkzaal bevindt, is de gevel voorzien van twee schuifdeuren van elk acht meter breed. Het podium kan worden geopend, het orkest gedraaid – en zo wordt een open luchtconcert mogelijk gerealiseerd.

‘Minder nieuwbouwwoningen gebouwd’ Het aantal nieuwbouwvergunningen dat wordt afgegeven daalt. Dat meldt De Telegraaf op basis van een analyse van cijfers van het CBS. Na twee jaar waarin gemeenten iedere maand meer vergunningen voor nieuw bouw verstrekten om de woningnood te bestrijden, is er na een afvlakking begin dit jaar opeens gedurende twee maanden een daling te zien in die trend. Bouweconoom Maurice van Sante van ING nam de CBS cijfers onder de loep: “De gevolgen zijn over anderhalf tot twee jaar te zien in een dip in de woningproductie.” Aannemers en woning corporaties maken zich zorgen. Zij wijten de dalende trend aan een serie oorzaken zoals vertraging door wensen van nieuwe colleges in de Randstad om vooral binnen de stads grenzen te bouwen of door regels van provin cies. Zo raken in enkele gemeenten de bouw locaties op, of duurt het lang om ze bouwklaar te krijgen. Ook worden eisen gesteld aan aantallen goedkope huurwonin gen en hebben bouwers te maken met hoge kosten door een tekort aan personeel en materieel om bouwprojecten rendabel te maken.

5/2018

RD 5-2018 Postbox.indd 7

I

7

10-10-18 12:32

ICOON Tekst Hans Fuchs Beeld EOB/Ossip van Duivenbode; Ronald Tilleman Beeld abseilers Cor Ruitenberg

Kantoor Europees Octrooibureau, Rijswijk

Spiegelend glas voor octrooiwaakhond

8

I

2018/5

RD 4-2018 Icoon 3 pag.indd 8

10-10-18 12:35

ICOON

Projectgegevens Opdrachtgever: Architect:

EOB, Rijswijk Ateliers Jean Nouvel, Parijs, Dam & Partners Architecten, Amsterdam Hoofdaannemer: TBI combinatie J.P. van Eesteren en Croonwolter&dros Advies constructie: Zonneveld Ingenieurs, Rotterdam Gevelbouw: AKS Bouw, Grubbenvorst Glas: Saint Gobain Glassolutions, Emmen

In het ranke Rijswijkse kantoor van het Europees Octrooibureau (EOB) speelt glas de hoofdrol. In het ontwerp van Ateliers Jean Nouvel en Dam & Partners Architecten is 100.000 vierkante meter glas verwerkt, het meeste daarvan aan de twee tweedehuidgevels. Daar monteerde gevelbouwer AKS Bouw – in opdracht van de TBI-combinatie J.P. van Eesteren en Croonwolter&dros – Cool-lite ST Bright Silver glas van Saint-Gobain, goed voor een lichte reflectie in de façades.

Een landmark mocht het niet worden, het nieuwe onderkomen van het EOB in Rijswijk. De organisatie verlangde een kantoor dat opgaat in zijn omgeving. De architecten grepen naar glas en staal om die wens in te vullen. Zijn intenties met dat glas en staal verwoordde architect Jean Nouvel in de tenderfase als volgt: “Het EOB gebouw is een weergave van de karakteristieke polder. De horizontaliteit van de zee vastgelegd; waarbij de uitgestrektheid van het landschap de horizon laat vervagen en zich uitstrekt in een eindeloze hemel.

Dit gebouw is sereen, ongenaakbaar, onderdeel van het firmament.

Het neemt de kleur van de lucht aan dankzij de lichte weerspiegeling van het heldere gevelglas. Het staal van de horizontale lijnen geven het ritme. We willen gevoelens van privilege en plezier opwekken. Het privilege om de lucht en de horizon in te zetten als basisonderdelen van de architectuur.”

Constructieve noodzaak Het nieuwe EOB kantoor kreeg twee opvallende tweedehuidgevels.

Een constructieve noodzaak, vertelt engineer Tim Kotterer van J.P. van Eesteren. Kotterer was als lid van het bouwteam zes jaar lang bij In het transparante kantoorpand van EOB, ontworpen door Ateliers Jean Nouvel (Parijs) en Dam & Partners Architecten (Amsterdam) is 100.000 vierkante meter glas verwerkt.

Aan de onder- en de bovenzijde heeft de tweedehuidgevel openingen om in de spouw een luchtstroom op te wekken die de warmte afvoert. Achter de tweedehuidgevel bevinden zich plantenbakken.

5/2018

RD 4-2018 Icoon 3 pag.indd 9

I

9

10-10-18 12:35

ICOON

10

I

2018/4

RD 4-2018 Icoon 3 pag.indd 10

10-10-18 12:35

ICOON

het ontwerp en de bouw van het EOB kantoor betrokken: “In het pro gramma van eisen waren kantoorbreedte, kantoordiepte en gangzone breedte aangegeven. Bij elkaar opgeteld leverde dat circa 12,5 meter gebouwbreedte op. Adviesbureau Zonneveld constateerde echter dat bij de berekende hoogte van 110 meter en lengte van 156 meter een gebouwbreedte van circa 22 meter nodig was om de windlast en con structieve krachten op de zes hoofdspanten weg te werken.”

Die vereiste extra breedte kreeg het gebouw dankzij de twee tweede huidgevels. Aan de kant van de snelweg staat de tweede gevel op een ferme 8,5 meter afstand van de thermische schil, die tevens functio neert als geluidwering. Aan de Rijswijkse kant overspant de spouw 2,5 meter en is de tweedehuidgevel puur architectonisch.

Cool lite Xtreme 60 28. De keuze voor een vliesgevel werd ingegeven door de wens om snel te bouwen, waardoor een minimale inzet van de torenkranen noodzakelijk was. De montagetijd per verdieping lag op circa tien dagen. AKS monteerde de vliesgevelpanelen vanaf hef steigers. De vliesgevel heeft een verdiepingshoogte van 3,60 meter, ingevuld met vier panelen van 90 centimeter met tussendorpels. De dubbele beglazing heeft een lichttoetredingsfactor (LTA) van 0,60 en een zonnetoetredingsfactor (ZTA) van 0,28.

Licht reflecterend glas Voor de tweedehuidgevels leverde Saint Gobain Glassolutions licht reflecterend Cool lite ST Bright Silver glas. De tweedehuidgevel bestaat uit een constructie met thermisch verzinkte stalen koperpro fielen en liggers. Tim Kotterer: “Daarop zijn handjes gemonteerd voor de glazen gevelelementen van 3,60 meter hoog en 9 meter lang, gevat in een stalen frame. Op de bovenzijde van het frame bevindt zich een stelvoorziening voor het hoger gelegen element. De elemen ten hebben stalen roeden voor de glasklemmen.” Delen van de gevel werden door abseilers gemonteerd.

De thermische schil is een vliesgevel van Schüco met Climaplus Sun glas van Saint Gobain. De kopgevels van het EOB kantoor kregen

De tweedehuidgevel heeft enkelglas van Saint Gobain met een weerspiegelende coating. Recht van voren zie je die weerspiegeling niet, wel vanaf de zijkant.

Het EOB-kantoor heeft 26 verdiepingen. Op het dak bevindt zich een grote tuin met een pergola voorzien van PV-panelen.

“Dit gebouw is sereen, ongenaakbaar, onderdeel van het firmament. Het neemt de kleur van de lucht aan dankzij de lichte weerspiegeling van het heldere gevelglas.”

(Jean Nouvel)

5/2018

RD 4-2018 Icoon 3 pag.indd 11

I

11

10-10-18 12:35

Hoogste kwaliteit Uitstekende verwerkbaarheid Hoogste certificering Breed toepasbaar Hoge duurzaamheid

www.denbraven.com De producten van Hercuseal zijn o.a. verkrijgbaar bij:

adv_DenBraven.indd 1

08-10-18 15:19

INSIDE

Handboek voor toegankelijke omgeving Nederland is nog lang niet toegankelijk voor iedereen.

Voor een grote groep men sen is het nog altijd moei lijk om mee te doen aan dagelijkse maatschappe lijke activiteiten. Het ‘Handboek voor toeganke lijkheid’ levert een belang rijke bijdrage aan het den ken over een voor iedereen toegankelijke omgeving: praktische richtlijnen voor de openbare buitenruimte, gebouwen en woningen. De richtlijnen zijn in de afgelo pen decennia ontwikkeld dankzij de ervaringsdes kundigheid van mensen die in de gebouwde omgeving knelpunten ervaren. Het handboek voor toegankelijk bouwen en ontwerpen bevat alles over de ergonomie van stedelijke inrichting, gebouwen en woningen. Denk aan bewegings ruimte, verlichting, luchtkwaliteit, hoogteverschillen, parkeerplaat sen, liften, gangen, zitplaatsen, voetpaden, toiletten en deuren.

Daarnaast is er aandacht voor de belangrijkste keurmerken en certifi caten. Het boek is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij het pro grammeren, ontwerpen, bouwen, inrichten en beheren van gebouwen en buitenruimten.

Het boek kost € 174,00 en is te koop bij Vakmedianet.

Normen brandbeveiligingsinstallaties op één lijn

De Nederlandse norm voor beheer, controle en onderhoud van brand beveiligingsinstallaties, NEN 2654, deel 1, uit 2015 is geactuali seerd. Aanleiding hiervoor is de recente publicatie van het tweede deel van NEN 2654 voor ontruimingsalarminstallaties. Beide normen zijn op het gebied van de prestatie eisen identiek en verschillen alleen tus sen de specifieke aspecten van branddetectie en de aspecten van ont ruimingsalarmering. De herziene uitgave van NEN 2654 2 is aange past aan de inzichten en technologieën van deze tijd. Met de publicatie van NEN 2654 2:2018 deed zich de ongewenste situatie voor dat de normen op onderdelen niet langer op één lijn lagen. Met de aangepaste NEN 2654 1:2018 worden deze verschillen opgeheven.

Zie www.nen.nl

Informatieblad ‘Waterwerende kozijnaansluitingen bij buitengevelisolatie’ Het afdichten van kozijnaansluitingen in buitengevelisolatie gaat vaak op details mis. Het gevolg is dat vocht in de constructie dringt met allerlei nadelige gevolgen zoals aantasting van kozijnen en ver mindering van de isolatie. Een bouwwerk met buitengevelisolatie heeft geen spouwmuur. Vocht dat via de aansluiting van het kozijn de constructie binnendringt, komt onmiddellijk in contact met de omrin gende materialen en kan doordringen in aansluitingen tussen materi alen. Daardoor kan de isolatiewaarde afnemen en kunnen materialen worden aangetast. De gebruikelijke techniek voor het aansluiten van kozijnen op steenachtige kaders is niet geschikt voor kozijnen in bui tengevelisolatie.

Het Informatieblad is te vinden op www.sbrcurnet.nl

Bouwbesluit en bouwfysica in praktijkboek Kennis van de bouwfysica is onmisbaar om een goed gebouw te maken. Voor de ontwerpfase spreekt dat vanzelf. Maar een goed ont werp wordt alleen een goed gebouw als ook de uitvoering met kennis van zaken gebeurt. Het ‘Praktijkboek Bouwfysica en Bouwtechniek’ geeft de bouwtechnische vertaling van de bouwfysische kennis die de bouwer bij de uitvoering van een project nodig heeft. Alle informatie in de publicatie is gerangschikt naar bouwdelen (bijvoorbeeld funde ring, casco, gevel) en volgt een vast stramien: uitleg over de bouwfy sische werking en moge lijke problemen; samenvatting van de eisen (o.m. Bouw besluit); tips voor kwali teitsborging gericht op de belangrijkste punten in de uitvoeringsfase.

De inleiding geeft de noodzakelijke achter gronden om deze maat regelen en aandachts punten voor borging van kwaliteit beter te begrij pen. Verder staat de publicatie boordevol referentiedetails.

Het boek is te bestellen bij SBRCurnet voor € 149,00.

5/2018

RD 5-2018 Inside.indd 13

I

13

10-10-18 09:51

BOUWPLAATS Tekst Tekst Geert Geert Hilferink Hilferink BeeldFoto’s Marjolein Marjolein Ansink Ansink

Skantrae Projectservice ontzorgt de aannemer

Maatwerk op projectniveau Medewerkers van Lokhorst Bouw en Ontwikkeling hebben de afgelopen maanden hard gewerkt aan de bouw van tien appartementen aan de Bilderdijkstraat in Amsterdam-West.

Onder het motto ‘Knallen voor De Hallen’ hebben tien particuliere opdrachtgevers hier hun droomwoning gerealiseerd.

Alle 78 binnendeuren voor deze appartementen zijn pasklaar geleverd en gemonteerd door Skantrae.

Jelmer de Laat, accountmanager projecten is namens Skantrae nauw betrokken bij het bouwproject. Bij een CPO project (collectief parti culier opdrachtgeverschap) is het de koper die kiest, al direct vanaf de ontwerpfase. “Zeker als het gaat om de indeling van de apparte menten heeft de toekomstige bewoner veel vrijheid. Dat heeft grote gevolgen voor de inkoop, helemaal als het gaat om de binneninrich ting en afwerking. Deuren en kozijnen spelen daarbij een grote rol.”

Om die inkoop zo soepel mogelijk te laten verlopen stelde Lokhorst samen met PontMeyer in Beverwijk een team samen, waarin De Laat namens Skantrae zitting nam. “Wij bieden via onze afdeling Projectservice ondersteuning aan de bouwmaterialengroothandel.

Die kan op zijn beurt daarmee de klant nog beter van dienst zijn.

Zeker binnen een CPO project is dit echt van toegevoegde waarde 14

I

voor de bouwmaterialengroothandel omdat wij een deel van hun werk kunnen overnemen”, verklaart De Laat.

Sneller en beter Doordat Skantrae al in een vroeg stadium van het project aan tafel zit, kunnen productkeuze, bewerking van de deuren en het plaatsen en afhangen ervan sneller en beter uitgevoerd worden. Jelmer de Laat: “Dat begint bij de gesprekken met de uiteindelijke koper. Die legt zijn wensen op tafel waarop wij ons advies afstemmen. En als de deur eenmaal is gekozen, kunnen we ook hem inmeten, bewerken, afleve ren en zelfs het afhangen verzorgen. Handig voor de klant, maar ook voor de aannemer, die daar bijna geen omkijken meer naar heeft.”

Mede dankzij de sterke voorraadpositie van Skantrae kan de fabri

2018/5

RD 5-2018-bouwplaats.indd 14

10-10-18 10:58

BOUWPLAATS

Projectservice van Skantrae Naast het uitgebreide assortiment binnen en buitendeuren beschikt Skantrae ook over de bijpassende kozijnen, glassoorten, deurbeslag, hang en sluitwerk, decoratieve producten én een uitgebreid dienstenpakket. “Van aanvraag, keuzebegeleiding van kopers, inmeten en het monteren van een afgelakte deur”, zegt Jelmer de Laat. “Stuk voor stuk diensten en producten die we al langer aanbieden, maar door ze nu te bundelen binnen onze Projectservice kunnen we onze klanten nog beter helpen. Wij stellen de bouwmaterialenhandel hiermee in staat een nog waar devollere partner van de aannemer te zijn.”

De Projectservice werkt als een ’cafetariamodel’. Aangezien geen project hetzelfde is, kan er per project bepaald worden van welke delen van de service gebruik wordt gemaakt. Volgens Scheffer is die flexibiliteit erg waardevol. “Je kunt het krijgen zoals je het wilt.

Van alleen verkoopondersteuning tot aan het volledige pakket inclusief montage en afhangen bij de klant. Hierdoor kunnen wij echt waarde toevoegen.”

Een ander groot voordeel van de Projectservice is de uitgebreide kennis waar Skantrae over beschikt. “Hiermee kan de vakhandel, maar ook de aannemer, projectontwikkelaar of architect zijn voor deel doen”, zegt Van Putten, die niet alleen op de pure product kennis doelt. “Onze monteurs komen ter plaatse inmeten, monte ren en afhangen. Maar we bieden ook verkoopondersteuning en ontwikkelen zelfs custom made kopersbrochures. Die kunnen eenvoudig per project aangepast worden zodat bijvoorbeeld de bouwmaterialengroothandel hiermee kan werken. Ook bieden we daarbij ondersteuning in de showroominrichting of kunnen onze showrooms in Gorinchem of Zevenaar bezocht worden.”

kant snel schakelen. “In het geval van De Hallen kozen alle kopers voor deuren uit onze Cube X serie. Die konden we binnen enkele weken leveren, inclusief het deurbeslag. Daarin zat overigens wel verschil, de kopers kozen ieder hun eigen luxebeslag en verschil lende afwerkingen van de deuren.”

Bewerkingscentrum Nadat op de bouwplaats de aannemer de kozijnen had gezet en de medewerkers van Skantrae de deuren hadden ingemeten, kon in het bewerkingscentrum in Zevenaar gestart worden met het pasklaar maken van de deuren.

Met dit bewerkingscentrum maakt Skantrae naar eigen zeggen het ver schil. “Hier zijn dagelijks ruim twintig medewerkers actief, die deuren

naar wens van de klant bewerken. Deze werkzaamheden variëren van het boren van de gaten voor het beslag en frezen van de (meerpunts) sloten tot het zetten van het glas en het exact op maat maken van de deur”, aldus manager marketing communicatie Frank van Putten.

Ook staat er een grote printer in de hal waarmee unieke deuren gemaakt worden. “We hebben een groot aantal prints waaruit klanten kunnen kiezen. Bijvoorbeeld een houtmotief of landschapsbeelden.

Daarmee kunnen klanten hun deuren echt persoonlijk maken.”

Dat het bewerkingscentrum Skantrae geen windeieren legt, blijkt wel uit de groei. Twee jaar geleden werkten er 10 medewerkers, inmid dels zijn dat er 22. Van de 500.000 deuren die jaarlijks het maga zijn verlaten is 25 procent in het bewerkingscentrum geweest. “En dat aandeel groeit gestaag door”, zegt Van Putten.

5/2018

RD 5-2018-bouwplaats.indd 15

I

15

10-10-18 10:59

BOUWPLAATS

De Hallen “Naast de oude tramremise in Amsterdam West, genaamd De Hallen zijn aan de Bilderdijkkade vijf zelfbouwkavels op een ‘bestaande’ kelder door de gemeente Amsterdam aangeboden.

De kavels zijn door verschillende CPO’s (collectief particulier opdrachtgeverschap) ontwikkeld. De toekomstige bewoners van de CPO zijn gezamenlijk opdrachtgever voor hun eigen zelfbouw kavel”, zo beschrijft aannemer Lokhorst Bouw en Ontwikkeling het project op zijn website.

CPO ‘Knallen voor de Hallen’ bestaat uit tien geheel afgewerkte appartementen met een betonnen casco en HSB gevels. Binnen de appartementen hebben de CPO leden alle vrijheid gekregen om hun eigen identiteit aan de woning te geven. Indeling en afwerking kunnen naar wens vormgegeven worden. Daarmee is een grote diversiteit ontstaan.

Tijdwinst Groot voordeel voor de aannemer van het vooraf bewerken van de deuren in Zevenaar is tijdwinst. “De voorbereidende werkzaamheden die hier uitgevoerd worden hoeft de vakman ter plaatse niet te doen.

Zo kost het infrezen en boren van sloten en beslag hier in het bewer kingscentrum zes tot zeven minuten per deur. Op het werk is een timmerman daar al snel meer dan twee uur mee bezig. Datzelfde geldt voor het aflakken en afhangen van een stompe deur. Als deze door ons digitaal ingemeten en op maat gemaakt is, kost dat ter plaatse nog een halfuur om de deur af te hangen. Een vakman is daar al snel enkele uren mee bezig.”

De deuren voor de appartementen in Amsterdam werden in het bewer kingscentrum op maat gemaakt, nadat de kozijnen eerst digitaal inge meten waren. “Door die nauwkeurige inmeting kunnen we de deuren zo goed als pasklaar op de bouw aanleveren. Dat scheelt niet alleen tijd, het dringt ook faalkosten terug. Belangrijk voor de hele keten.”

Uitdaging Een van de grote uitdagingen bij dit project voor Skantrae was de levering van de deuren. De Laat: “Logistiek in Amsterdam is altijd een uitdaging. We hebben samen met de aannemer gekeken hoe we alle deuren binnen een zo kort mogelijk tijdsbestek op de juiste plek konden krijgen. Daarvoor hebben we een zorgvuldige planning gemaakt waarbij we hadden afgesproken dat wij de deuren per appar tement gesorteerd zouden aanleveren.”

16

I

De aannemer zorgde op zijn beurt voor een kraan en een medewer ker die iedere vracht per appartement kon aanhaken. “Wij regelden dat op ieder bouwniveau monteurs stonden om de deuren aan te pakken en vervolgens direct te plaatsen. Hierdoor waren in no time de vrachtwagen en kraan weer van de bouw verdwenen. Dat lijkt mis schien van ondergeschikt belang, maar voor een aannemer is het erg belangrijk dat hij dergelijke nauwe afspraken kan maken met leve ranciers. Snel en zorgvuldig werken is op een bouw in een binnen stad echt een vereiste. Aan ons om die service te bieden”, zegt De Laat.

2018/5

RD 5-2018-bouwplaats.indd 16

10-10-18 10:59

BOUWPLAATS

Skantrae groeit

Naadloos sluitend Vervolgens werden in iets meer dan twee dagen 78 luxebinnendeuren gemonteerd. Volgens de betrokkenen was dit alleen mogelijk door een goede voorbereiding, en dan met name het digitaal inmeten na het plaatsen van de kozijnen. Dat dit vakkundig is gedaan, bleek wel bij de plaatsing van de deuren. De Laat: “De geleverde en door ons bewerkte deuren pasten en de monteurs hadden nauwelijks werk om alles naadloos sluitend op te leveren. Belangrijk voor de aannemer want zijn timmerman kan zich zo op de ingewikkeldere timmerklus sen richten.”

Skantrae is onderdeel van Deli Home uit Gorinchem. Dit moe derbedrijf – met 800 medewerkers en een omzet van 250 mil joen euro – herbergt tevens Bruynzeel Home Products en JéWé group. Met NPM Capital heeft het bedrijf een krachtige eigenaar, die zekerheid biedt en zorgt dat Skantrae kan focus sen op groei.

Over de ambitie is Skantrae helder. “We willen harder groeien dan de markt. De afgelopen twee jaar zijn we fors gegroeid en ook in de eerste maanden van 2018 zet deze groei door. In 2017 hebben we voor het eerst meer dan 500.000 deuren ver kocht”, zo vertelt algemeen directeur Dinno van Breugel.

Voor de professionele markt levert het bedrijf deuren onder de merknamen Bruynzeel en Skantrae. De consumentenmarkt wordt bediend met de merken Cando, Lundia en enkele pri vate labels. In Zevenaar werken 135 mensen (120 FTE).

5/2018

RD 5-2018-bouwplaats.indd 17

I

17

10-10-18 10:59

COLUMN

CE-markering Met ingang van dit nummer levert Peutz een bijdrage aan ‘Raam en Deur’ in de vorm van deze column. Het accent zal daarbij liggen op de brandwerendheid van een constructie en het brandgedrag van de toegepaste materialen. Net als in onze adviespraktijk zullen daarbij de ervaringen die wij hebben opgedaan met het testen in ons laboratorium van allerlei constructies een belangrijke rol spelen.

Peutz is een onafhankelijk adviesbureau, onder andere op de vakgebie den akoestiek en brandveiligheid. Als enige adviesbureau beschikt Peutz daarnaast over een aantal eigen meetlaboratoria, waarbij de laboratoria voor akoestiek en brandveiligheid voor veel testen zijn geac crediteerd. Dankzij deze geaccrediteerde laboratoria is Peutz ook aan gewezen als Notified Body. Peutz is daarnaast lid van relevante Nederlandse en Europese normcommissies. Ten slotte is Peutz lid van de Europese ‘brancheorganisatie’ van onafhankelijke en geaccredi teerde brandlaboratoria, de EGOLF – sinds voorjaar 2018 ben ik bestuurslid van deze organisatie.

Terug naar de (brandwerende) ramen en deuren.

Een thema dat steeds actueler wordt is CE markering. Het achterlig gende doel van CE markering is de gedachte dat producten binnen Europa vrij verhandeld moeten kunnen worden en dat niet elke lidstaat een eigen testmethodiek hanteert voor de belangrijkste eigenschap pen. In normaal Nederlands: als je één keer hebt aangetoond dat je product aan de ‘Europese’ eisen voldoet, dan moet dat volstaan.

Daartoe zijn via de CE markering de testmethodiek en wijze van beoor delen van de uitkomsten ‘geharmoniseerd’. Voor bijvoorbeeld de brandwerendheid van een constructie houdt dit in dat de brandwe rendheid wordt uitgedrukt in een classificatie die is gebaseerd op de Europese testmethodes. Voor welke situaties het resultaat van een test geldig is, is ook in normen vastgelegd. Op deze wijze is men ervan ver zekerd dat het testresultaat én de conclusies in de diverse lidstaten vergelijkbaar zijn. Consequentie hiervan is wel dat een ‘deskundigen verklaring’, die per definitie niet op deze wijze tot stand is gekomen, niet meer gebruikt mag worden. CE markering voor bouwproducten is verplicht als een ‘geharmoniseerde Europese productnorm’ beschik baar is voor het betreffende product. Dus als er een productnorm beschikbaar is dan moet het Europese systeem worden gevolgd.

Wat betekent dit voor leveranciers van (beweegbare) ramen en deuren?

Naast de voordelen (vrije handel tussen lidstaten, geen extra testkos ten in het buitenland) betekent het dat allerlei oude rapporten – zo cir culeren er nogal wat deskundigenverklaringen die niet zijn gebaseerd op de Europese normen – niet meer gebruikt kunnen worden zodra CE markering voor dat product verplicht wordt. Ofwel: er zullen pro ducten zijn die niet langer als ‘brandwerend’ op de markt mogen wor den gebracht. Voor brandwerende deuren is de geharmoniseerde pro ductnorm EN 16034 per november 2019 verplicht. Met die norm in combinatie met EN 14351 1 is voor buitendeuren de verplichte CE markering een feit, voor binnendeuren is dat het geval zodra EN 14351 2 is gepubliceerd en in werking is getreden. Ofwel: zeer bin nenkort zullen veel ‘oude’ deskundigenverklaringen moeten worden vervangen door documenten die passen binnen het Europese stelsel.

Meer daarover in de volgende column.

Ir. Jacques Mertens Hoofd Laboratorium voor Brandveiligheid bij Peutz 18

I

2018/5

RD 5-2018 Column Peutz.indd 18

10-10-18 10:22

CLOSE UP

Duco Reno garantieplan

Geborgde totaaloplossingen voor luchtdicht bouwen Samen met Duco in de voorfase van een luchtdichtbouwenproject een gedegen totaaloplossing voor de ventilatie vastleggen: daar boeken aannemers en ontwikkelaars winst mee. Duco introduceert binnenkort een garantieplan voor de renovatiemarkt, geënt op de meerwaarde van zo’n vroege samenwerking. Verkoopleider Nederland Richard Geraerts: “Zo zorgen wij bij een project voor geborgde ventilatieprestaties, met slimme detailleringen en Duco-producten waarvan de prestaties getest en vastgelegd zijn.”

Luchtdicht bouwen en ventilatie gaan idealiter hand in hand. De wis selwerking tussen luchtdichte schil en optimale ventilatie garandeert een goed en gezond binnenklimaat. Die wisselwerking staat in de bouwpraktijk behoorlijk onder druk, aldus Richard Geraerts: “In de markt neemt het luchtdicht bouwen een grote vlucht, gevolg van EPG en EPC – in 2020 moeten alle nieuwbouwwoningen voldoen aan de BENG methodiek. Tegelijkertijd staat de huidige bouwindustrie onder druk. De vraag groeit terwijl de branche kampt met een gebrek aan mensen en een tekort aan materialen. Dan beleef je wel eens dat een detaillering en een product op papier goed bedacht zijn, maar dat het eindresultaat toch niet is wat het zou moeten zijn.”

Die onzorgvuldigheid in de bouwpraktijk doet in feite de hele insteek van het luchtdicht bouwen teniet, aldus Geraerts: “Exfiltratie bijvoor beeld, ongewenste toevoer van lucht, als gevolg van een slecht gemon teerd kozijn, is fnuikend voor de EPC. Luchtdicht bouwen staat en valt met goede, vraaggestuurde ventilatie. Maar in de praktijk zie je vaak ongecontroleerde luchtstromen als gevolg van een slechte luchtdicht heid. Dan heb je niks aan je vraaggestuurde ventilatie.”

Foutloze montage Om de ventilatie in het luchtdicht bouwen te optimaliseren, inno veerde Duco in het recente verleden al eens de eigen ventilatieroos ters en suskasten om een foutloze montage te borgen. En Duco liet de luchtdichtheidsklasse van de eigen producten vastleggen.

Geraerts: “Dankzij onafhankelijke tests en metingen bij Peutz, kon den we aanpassingen en verbeteringen aan onze producten doorvoe ren. Daarmee maakten we de slag van producten die voldoen aan de tien procent nominale luchtdichtheid zoals het Bouwbesluit vraagt,

naar producten met een score van vijf procent. Die verbeterslag heeft meetbare effecten op comfort, binnenklimaat en prestaties in lucht dichte gebouwen.”

De juiste keuze Een bekend voorbeeld van zo’n innovatie is de EasyFit 50 ‘ZR’. Het ventilatierooster is een doorontwikkeling van de DucoFit 50 ‘ZR’.

Afgeronde kopschotten zorgen bij de EasyFit 50 ‘ZR’ voor een per fecte aansluiting op het kozijn en garanderen dat het zelfregelende ventilatierooster ook daadwerkelijk de luchtdichtheidsklasse 3 scoort die het product bezit.

De markt verlangt tegenwoordig helderheid over luchtdichtheidsklas sen van producten, stelt Richard Geraerts: “Wij kunnen een aanne mer altijd aangeven welke van onze producten aan de door hem ver langde klasse voldoen. Dan weet je als aannemer zeker dat je op je project de juiste keuze maakt.”

Totaaladvies Om dat advies aan de aannemer en voorschrijvende partijen verder te optimaliseren, zet Duco nu in op een compleet ventilatieadvies in de voorfase van bouwprojecten. Richard Geraerts: “Dankzij het onderzoek van Peutz en de verbeteringen in ons productengamma kunnen wij nu aantonen dat onze producten presteren in bepaalde luchtdichtheidsklas sen. De volgende stap is een ventilatieadvies op maat voor aannemer, ontwikkelaar en voorschrijver, die plaatsvindt in het voortraject. Zo’n totaaladvies is relevant, omdat er steeds hogere prestaties van gebouwen worden verlangd. Daarenboven vragen hogere klassen luchtdichtheid om extra aandacht bij de plaatsing van ventilatiesystemen. Als van een aan nemer verlangd wordt dat hij van een qv;10 van 0,6 naar 0,4 gaat, vraagt dat beter hang en sluitwerk en andere, duurdere oplossingen.

Duco kan voor deze aannemer het verschil in prestatie berekenen. Dan weegt ook het type band of kit dat je bij onze producten inzet mee.”

Samenwerking Om zo’n ventilatieadvies te kunnen afgeven, kiest Duco voor samen werking vroeg in het bouwtraject. Richard Geraerts: “Wij komen bin nenkort met een specifiek garantieplan, waarbij we de markt vragen: betrek ons vroeg in het traject, want dan kunnen wij adviseren over de details en de producten die bij jullie vraag aansluiten en zeker heid geven over de optimale ventilatie. Met zo’n geborgde totaalop lossing kunnen wij de garantie in een renovatieplan bijvoorbeeld ver lengen tot vijftien jaar. Samen de beste ventilatieoplossingen ontwikkelen, daar profiteert de bouw van.”

5/2018

RD 5-2018 Duco Close-Up.indd 19

I

19

10-10-18 09:47

ADVERTORIAL

Argenta invisidoor SDX hoekschuifdeuren openen perspectieven in WZC Cadiz

Sanitaire cel optimaal toegankelijk zonder kolom op de hoek Bij de indeling van een nieuwbouw woonzorgcentrum zoals Cadiz in Antwerpen komt het er vooral op aan om zo efficiënt mogelijk om te springen met de beschikbare ruimte.

Kameroppervlaktes zijn wettelijk vastgelegd, maar uiteraard staat het iedereen vrij om die naar wens in te delen. Hier werd het sanitaire gedeelte van de 120 nieuwe kamers optimaal ingetekend en afgewerkt met schuifdeuren om zo veel mogelijk leef- en slaapruimte over te houden. In enkele van die kamers zorgen de nieuwe argenta invisidoor SDX hoekschuifdeuren van Argent Alu voor nog meer toegankelijkheid.

Barent Bulcke (Neos ArchitectenSamenwerking): “Al van bij het eer ste ontwerp viel de keuze op een dubbel schuifdeursysteem om de sanitaire cellen in de kamers af te sluiten. Bij wijze van test rustte uitvoerder Van Den Rijse in samenwerking met leverancier Argent Alu zelfs een aantal daarvan uit met het gloednieuwe argenta SDX hoek schuifdeursysteem. Zonder kolom op de hoek levert dat zelfs een nog grotere vrije doorgang op.”

“Wij staan altijd open voor nieuwigheden als deze,” verklaart Roger Albertijn (Manager Technische Diensten GZA Zorg en Wonen), “en het systeem zag er ook degelijk uit. Vandaar dat we instemden met een proefopstelling in enkele kamers. Het biedt ons een uitgelezen kans om dit te evalueren in functie van toekomstige projecten.”

“Eigenlijk werd dit ‘kolomloze’ hoekschuifdeursysteem door Argent Alu zelfs ontwikkeld in functie van dit project,” vult Ghislain Van Den Rijse (Schrijnwerkerij Van Den Rijse nv) aan. “En het resultaat mag er zijn. De kamers in dit nieuwe complex zijn stuk voor stuk zeer ruim, maar qua toegankelijkheid tot de sanitaire cel is dit dankzij de dubbele vrije doorgang een onovertroffen oplossing.”

Toegankelijkheid voorop “Gebruiksgemak en toegankelijkheid waren prioritair in de eisen van de opdrachtgever,” weet ook Wim Dens (Neos ArchitectenSamen werking). “Zowel voor valide als minder valide personen in een rol stoel stond een vlotte doorgang naar de sanitaire cel voorop. Dat je de keuze hebt om slechts 1 schuifdeur te gebruiken of – voor anders validen – beide schuifdeuren kan openen zonder dragend profiel, 20

I

kolom of steun in de hoek, bleek al gauw heel nuttig. Mooi meegeno men is ook dat je met beide schuifdeuren open de deuropening maxi maal kan benutten en de verpleging dan ook plaats zat heeft om bed legerige personen makkelijk te kunnen verzorgen in de sanitaire cel.”

Subtiel ingewerkt, vlot geplaatst en makkelijk demonteerbaar “Wil je een deurblad van 1m breed helemaal laten wegschuiven in de wand, dan heb je natuurlijk wel nog eens een wand van 1m nodig. En dus was de inrichting van de sanitaire cel de doorslaggevende factor om te kunnen afwerken met hoekschuifdeuren,” legt Van Den Rijse uit. Dat beide deurbladen subtiel in de wand kunnen weggeschoven worden is mooi meegenomen. Dat bevestigt ook Barent Bulcke: “Hoe minder profielen en technieken te zien zijn, hoe huiselijker de hele inrichting ook oogt, en dat draagt sowieso bij tot het welzijn van de bewoners.”

Ghislain Van Den Rijse benadrukt ook nog eens het installatiegemak: “Het kaderwerk waaraan de bovengeleider opgehangen werd, maakte ik ‘prefab’ in het atelier, waardoor ik het volledige zelfdragende sys teem heel snel kon plaatsen. Met de bovengeleider weggewerkt in het vals plafond is ook die helemaal aan het oog onttrokken.” Dat de deuren eenvoudig te demonteren zijn, maakt het mogelijk om het railsysteem makkelijk te kunnen ontkoppelen van de bovengeleider.

Bij eventuele vervanging van de deurbladen of de remsystemen is dat een grote troef.

2018/5

RD 5-2018 Argenta Alu.indd 20

10-10-18 09:50

ADVERTORIAL

k

Leverancier Invisidoor SDX Hoekschuifdeuren:

Argent Alu (www.argentalu.com)

Opdrachtgever:

WZC Cadiz (GZA Zorg en Wonen)

Architect:

Neos architectenSamenwerking (BBSC Architects / Wim Dens architecten & ingenieurs) Schrijnwerkerij / afwerkingsbedrijf Van Den Rijse nv

Uitvoerder:

5/2018

RD 5-2018 Argenta Alu.indd 21

I

21

10-10-18 09:51

ENGERING

Nieuw slot op een oud kluishek

TECTUS® HET VOLLEDIG VERDEKT LIGGEND SCHARNIERSYSTEEM

Een mooie opdracht was het voor ons. We waren meteen enthousiast. Echt een kolfje naar onze hand. Wat was het geval? Van Lanschot Bankiers deed een beroep op ons voor de vervanging van het slot op het schuifhek van de kluisruimte. Met zo’n opdracht ben je als echte Bosschenaar nog eens extra verguld, want – zoals wellicht bekend – de eerste fundamenten van het chique bankiershuis zijn gelegd in de historische binnenstad van ’s-Hertogenbosch. Dat was in 1737 en het betreffende pand is nog altijd het hoofdkantoor.

Als je het zo hoort, dan lijkt het simpel. Kwestie van het oude slot uit het kokerhuis halen en een nieuw slot erin plaatsen.

Maar als het zo gemakkelijk zou zijn, waren ze waarschijnlijk niet eens bij ons terechtgekomen. Niks is standaard en pas sende sloten zijn allang niet meer te krijgen. En dan wordt het al snel een klus waar wij graag onze tanden inzetten. Dat begint dan meestal door er even stevig over na te denken. In dit geval met name door onze medewerker Emile Venrooy. Een creatieve jongen die wel van een puzzeltje houdt.

Op zo’n historische schuifdeur moeten aanpassingen recht doen aan het karakter van de deur. Dat oude slothuis kun je niet weghalen en vervangen door een slotwerk met een modern design zonder het oorspronkelijke ontwerp van het hek geweld aan te doen. Het is puur maatwerk afgestemd op de situatie ter plekke.

Hoe hebben wij het aangepakt? De koker blijft gehandhaafd en daarop willen we een nieuw huis aanbrengen waarin het schuifslot is ondergebracht. Dat was onze gedachte. Dan begin je met de uitwerking. Het idee wordt tot in detail uitge tekend, zodat de opdrachtgever exact weet wat hij krijgt. En dan is het nog niet altijd zeker of die ook begrijpt hoe het er uiteindelijk komt uit te zien. We kregen goedkeuring en daarna heeft Emile het slot op maat gemaakt. Allemaal hand werk. De opdrachtgever was dik tevreden, vooral toen hij zag dat het geheel ook nog eens qua kleur perfect past in het oude hek.

Voor hoogwaardige woonkamer- en objektdeuren voor zowel stomp als opdek concepten.

TECTUS® 〉 belastbaar vanaf 60 – 300 kg 〉 voor stompe- en opdekdeuren 〉 comfortabele 3D verstelling 〉 model varianten voor speciaal gebruik

Bart Engering Directeur Enorm Th. Engering, Den Bosch

www.simonswerk.com

22

I

2018/5

RD 5-2018 Column bart engering.indd 22

SIM_Anz-2018_Tectus-Motiv1_Tesxt_alternativ_NL_halbe_91x267_RZ.indd 1

18.09.18 09:37

10-10-18 12:35

CLOSE UP

Deventer Profielen borgt kwaliteit

Optimaal sluitcomfort dankzij TPE-dichtingen Aan kozijnsystemen worden steeds hogere eisen gesteld aan wind- en waterdichtheid, akoestische isolatie en gebruikscomfort. Daardoor ligt ook voor de dichtingsprofielen de lat almaar hoger. De TPE-dichtingen van Deventer Profielen garanderen een lage aandrukweerstand bij een optimaal terugveervermogen. Kees Verweel van Deventer Profielen: “Bij onze profielen draait alles om optimaal gebruikscomfort. De kwaliteit van onze dichtingen zit in het materiaal, maar vooral in het ontwerp. Het verschil zit vaak in de kleinste details.”

Het is snel gezegd: de dichting van een kozijnsysteem moet aan alle praktische eisen voor kozijnsystemen voldoen, duurzaam en besten dig zijn en hoge elastische eigenschappen bezitten – en dat jaren achtereen. Die elastische eigenschappen zorgen voor het gebruiks comfort; de mix van een lage aandrukweerstand met een hoog terug veervermogen maakt van een dichting een kwaliteitsproduct.

TPE: perfecte basis Bij Deventer Profielen houden ze bij de grondstofkeuze én in het ont werp rekening met de hoge markteisen, stelt general manager sales Kees Verweel: “Als grondstof voor onze dichtingen gebruiken wij voor namelijk TPE. TPE is een verzamelnaam voor een grote groep kunst rubbers. Binnen die groep selecteerden wij het materiaal met de beste eigenschappen voor onze dichtingen, en dus de perfecte basis voor jarenlang functionerende profielen.”

TPE is circulair, volledig herbruikbaar en bevat geen chemische bestanddelen die mens of milieu kunnen schaden. Daarmee onder scheidt TPE zich positief van andere grondstoffen voor dichtingen.

De TPE dichtingen van Deventer profielen zijn Cradle to Cradle Silver gecertificeerd. Verweel: “Dat is tevens het bewijs dat de dichtingen zijn geproduceerd met 100 procent duurzaam opgewekte energie.”

Gegarandeerde kwaliteit

eigenlijk onvoldoende aansluiten bij de praktijk. Kees Verweel: “Al onze dichtingen zijn conform de NEN EN 12365 geattesteerd, in Nederland zelfs een voorwaarde voor het KOMO attest. Zaken als veroudering en materiaaleigenschappen op lange termijn (lees: jarenlang gebruik) zijn onvoldoende gezekerd binnen deze NEN norm. Bovendien is een dich ting een klein onderdeel van een kozijnsysteem, en dit hele systeem moet aan allerlei eisen voldoen. Daarom heeft Deventer Profielen de afgelopen jaren ook luchtdoorlatendheid, akoestiek en producteigen schappen na langdurig gebruik laten testen. Deze laatste test loopt nog steeds en combineren we met perioden in een klimaatkamer en mecha nische belasting van de dichting. Zo hebben we ook veel knowhow opgebouwd over het nut van toepassen van dubbele dichtingen. Soms is dit noodzakelijk, soms overbodig. Deze kennis hebben wij in huis en die delen we graag met onze klanten en verwerkers.”

Groene signatuur Deventer Profielen is een bedrijf met een groene signatuur, onder streept Kees Verweel: “We zijn sinds drie jaar Cradle to Cradle Silver gecertificeerd. De weg naar Goud betekent dat we onszelf uitdagen om in de toekomst wellicht dichtingen aan het einde van de levenscyclus te gaan terughalen voor hergebruik, en tegelijk onderzoeken we of er alter natieve grondstoffen zijn, bijvoorbeeld biobased materialen.”

De eigenschappen van TPE speelt men bij Deventer Profielen uit bij het ontwerpen van dichtingen, onderstreept Verweel: “Bij Deventer Profielen kennen we de specifieke prestaties van TPE en daar hou den we in het ontwerp rekening mee. Eigenschappen als terugveer vermorgen, flexibiliteit, UV bestendigheid en binnen het ontwerp de combinatie van harde en zachte materialen of microschuim delen, leveren bij ieder ontwerp de hoogste kwaliteitsproducten op. Deze kwaliteit garanderen we ook.”

Eigen tests en rapporten Opmerkelijk is dat de eisen aan dichtingen weliswaar steeds strikter worden, maar dat specifieke product en materiaaleisen voor dichtingen 5/2018

RD 5-2018 Deventer Close-Up.indd 23

I

23

10-10-18 09:52

FAMILIEBEDRIJF Tekst Arie Grevers Foto’s Anker Stuy

Familiebedrijf Anker Stuy in Terwispel (Fr) is vermaard om z’n innovatieve verven

‘Over twintig jaar kunnen er energieopwekkende verven zijn’ Vooroplopen bij vernieuwingen, sterke merken lanceren en zich internationaal profileren. Dat is voor Anker Stuy de ontwikkelingsroute die leidt tot continuïteit van deze middelgrote vervenproducent. Dat zal niet veranderen onder de derde generatie van het familiebedrijf.

Hij is niet zo vaak in Terwispel, daar in de voormalige Frico melk fabriek aan de oude turfvaart tussen Heerenveen en Gorredijk, waar verfproducent Anker Stuy is gevestigd. Emile Stuy is exportmanager.

Zijn topografische kennis reikt verder dan Friesland, want hij is wereldwijd onderweg tot in Brazilië. Ook daar verwerken ze de pro ducten van Anker Stuy.

Onlangs nog was hij in Polen om te kijken naar een verfinstallatie in een fabriek. “Er was iets met de verfpomp. Ze verwachtten dan een keurig geklede meneer Stuy die met een team van specialisten komt kijken waar het aan mankeert. Maar zo gaat dat niet in een familie bedrijf van mkb proporties – bijna vijftig medewerkers en een omzet van rond de 15 miljoen. Meneer Stuy komt in overall zelf de boel inspecteren om te kijken wat eraan scheelt. Daar staan ze dan even raar van te kijken. Het schept overigens wel direct een band met de fabrieksmedewerkers. Ik kan zo’n installatie natuurlijk niet zelf repa reren. Maar ik weet wel hoe die apparaten waar onze verf ingaat, horen te werken. Je moet immers kunnen beoordelen of het euvel door de verf wordt veroorzaakt of door iets anders. In een familiebe 24

I

drijf van onze omvang moet je als leidinggevende van sommige zaken veel weten en van alles de essentie. Die afwisseling in mijn werk bevalt me goed.”

Geschiedenis Stuy Verf en Snowcemdealer – zo heette het bedrijf van Adriaan Stuy, de opa van Emile, toen die in 1946 in Gorredijk de deuren opende van zijn verkoopkantoor, later groothandel. Maar Adriaan wilde meer dan alleen verf verkopen. Dat bleek toen hij in 1962 kleuren ging mengen en van halffabrikaten eindproducten maakte. Zijn verf viel in de smaak en de fabricage van eigen verven werd corebusiness. Dan gaat het snel. Het is 1974 als Stuy Verven verkast naarTerwispel om zijn intrek te nemen in de voormalige melkfabriek. Vier jaar later wordt Anker aangekocht, een gerenommeerde verfproducent in Steenwijk, die zich al sinds 1898 profileert met kwaliteitsproducten.

Anker Stuy was geboren, en sindsdien kun je zeggen dat het bedrijf al 120 jaar bestaat.

Allengs tekent zich ook het klantenbestand af: houtverwerkende indus trie zoals timmerfabrieken, meubel en interieurbouwers en bouw en schilderbedrijven. Dat zijn de drie pijlers onder het klantenbestand.

Innovatie Door de bundeling van krachten en uitstekende mensen in het labo ratorium, heeft het bedrijf zich de afgelopen 30 jaar kunnen profile ren als een vernieuwer. Eind jaren tachtig al deden ze dat met zo mogelijk milieu vriendelijke watergedragen alkydemulsie. De verf techneuten wisten de wateropname sterk terug te brengen en kunnen

2018/5

RD 5-2018 Familiebedrijf.indd 24

10-10-18 09:44

FAMILIEBEDRIJF

Managementteam

Emile Stuy (links) is verantwoordelijk voor de versterking van de internationale positie van de onderneming. Armand Stuy heeft het commerciële reilen en zeilen onder zijn hoede. Samen vormen ze de derde generatie van Anker Stuy.

tien jaar garantie geven op Concept III. Mede hierdoor heeft het bedrijf een solide positie weten op te bouwen bij timmerfabrikanten.

Inmiddels is Anker Stuy bezig met andere innovaties op basis van nieuwe chemische technologieën. Emile: “De timmerindustrie moet steeds sneller bouwelementen, bijvoorbeeld een kozijn, kunnen uitle veren. Wij spelen hierop in door producten aan te bieden die sneller drogen, goed verwerkbaar zijn en tevens meer flexibiliteit geven in een productieproces. En natuurlijk zorgen wij ervoor dat het coating systeem zeer duurzaam en bestendig blijft, zoals de industrie dat van ons gewend is. We werken hierin overigens samen met bouwers van applicatiemachines en kunnen in afstemming met onze klanten hun elementen beproeven in de testlocatie van deze fabrikanten.

Onze klanten kunnen ook bij ons terecht voor een kleurmengsysteem.

Hierdoor ontstaat een enorme flexibiliteit in eindkleuren. We hebben zelf de pasta’s geproduceerd. Deze voldoen dus aan onze hoge kwali teitseisen. Dat betekent bijvoorbeeld dat rood rood blijft, zelfs na jaren van regen en zonlicht.”

Biobased verfproducten – verven gemaakt van herwinbare grondstoffen – zijn volgens Emile uitdagingen voor de nabije toekomst. “Voor de iets langere termijn kun je denken aan verf waarin zonnecellen zijn ver werkt. Dat soort ideeën kunnen me razend enthousiast maken. Stel je voor: een soort schilderbare energieopwekkende verven! Ik denk dat we met deze ontwikkelingen over twintig jaar behoorlijk op streek zijn.”

Emile Stuy is lid van het managementteam. Het is zijn taak het internationale netwerk uit te breiden en te versterken. De overige familieleden in het managementteam zijn: John Stuy (vader en algemeen directeur), Armand Stuy (broer en commercieel direc teur), Rob Stuy (oom en technisch directeur). Met z’n vieren zijn ze eigenaar van de onderneming. Het managementteam bestaat ver der nog uit Jacob Oosterdijk (financieel) en Marcel Pruis (R&D en productie).

uit Terwispel wint het op flexibiliteit. Emile: “Onze kleinste batch, de hoeveelheid verf die je in één keer aanmaakt, kunnen we produceren vanaf één ton. Dit geeft ons de mogelijkheid om custom made artike len te produceren voor klanten. Uiteraard zijn onze standaard bat ches een stuk groter.”

Weinig last van crisis Verf is een product dat snel opschaalbaar is en gemakkelijk te exporte ren. Door die kwaliteiten heeft de onderneming weinig last gehad van de crisis. Want nog voor 2010 begon de export goed op gang te komen en dat is tijdens de crisis alleen maar toegenomen. Op die manier heeft Anker Stuy de terugval in Nederland goed kunnen compenseren. De groeiende belangstelling in het buitenland leidt ook tot vestigingen over de grens. Er is al enkele jaren een kleine vestiging in Polen. Op dit moment zoekt Emile naarstig naar een locatie in Engeland, waar het bedrijf uitstekende contacten heeft en de afzet floreert.

Toekomstbestendig Investeringen zijn belangrijk om de groei bij te benen. Want het gaat hard. Het bedrijf groeit uit zijn jas. De voormalig melkfabriek is tel kens naar behoefte uitgebreid. Er staat inmiddels een moderne fabriek waarmee de derde generatie verffabrikanten kan inspelen op de vragen van vandaag en morgen.

Contact met klanten Vele innovatieve gedachten ontstaan door intensief contact met de klanten. Emile: “We praten veel met onze klanten. Wat houdt hen bezig en hoe willen ze hun verf op locatie opslaan en verwerken? We kunnen ze begeleiden door bijvoorbeeld richtlijnen te geven voor opslagvoorzie ningen. Voldoen deze aan onze eisen dan kunnen wij onze kwaliteit blij ven garanderen, ook al wordt de kleur op locatie gemengd.”

Flexibel Het familiebedrijf moet concurreren met de Akzo Nobels van deze wereld. Qua inkoopvolume delven ze het onderspit. Maar de mkb’er

In 1974 nam de firma Stuy zijn intrek in een voormalige zuivelfabriek in Terwispel. Toen nog zonder Anker. De overname was vier jaar later.

5/2018

RD 5-2018 Familiebedrijf.indd 25

I

25

10-10-18 09:45

BEURSINFO Tekst en foto’s Geert Hilferink

Security 2018 toont opkomst online en digitale ‘home systems’

Mechanisch sluitwerk blijft gewoon innoveren Wie de laatste week van september in het Duitse Essen over de beursvloer van Security liep, zou bijna het idee krijgen dat alleen digitale, online en videobewaking toekomst hebben. Met grote en in het oog springende stands schreeuwden irisscanners, bewegingscamera’s en andere hypermoderne toepassingen om aandacht. Maar in de hallen 2 en 3 bewijzen de meeste fabrikanten en leveranciers van hang- en sluitwerk dat zij nog volop investeren en innoveren in ‘mechanisch’.

Voor Fuhr staat het belangrijkste nieuws vooral in het teken van ‘smart home and office’. Veiligheid, gemak en comfort gecombineerd. Dat is de toekomst volgens Fuhr.

26

Revolutionaire deur MACO

Nieuwe generatie deurkrukken van DOM

Edwin van Houten licht op de stand van MACO het pronkstuk van de toekomstige collectie toe: de ‘innovatieve deur’. “Zo hebben we hem voorlopig gedoopt, een echte naam waarmee we straks de markt opgaan is er nog niet.” Het unieke aan de deur is dat deze zich met een variabel aantal ‘haken en knoppen’ vastzet in het kozijn. Vergelijk het met de haak die de motorkap van een auto vastzet. De haken vergrendelen elektronisch en zitten in het kozijn. Je hebt aan de deur dus alleen de knoppen zitten en de elektronica is in het kozijn verwerkt. Dit biedt een enorme ont werpvrijheid voor de deur. Stel die heeft zes kanten, dan kun je hem op vier zijden laten vergrendelen. Architecten zijn hier echt dol op.”

DOM besteedt tijdens Security 2018 veel aandacht aan ENiQ en alle mogelijke toepassingen. De echte trekker op de stand is ech ter de ENiQ Guard. Naar eigen zeggen “de nieuwe generatie digi tale deurhendels”. Er komen zestien varianten met een keuze uit zes hendels en verkrijgbaar in drie kleuren. “Intuïtieve visuele en geluidssignalen laten straks direct weten of u toegang heeft of niet”, zo belooft DOM.

I

2018/5

RD 5-2018 Beursinfo.indd 26

10-10-18 09:48

BEURSINFO

“In 99 van de 100 woningen zitten nog steeds louter mechanische cilinders en sloten en dat zal ook nog wel even het geval blijven. Daarvoor is het prijsverschil tussen de gewone mechanische sets en de digitale en elektronische varian ten gewoon nog te groot”, zegt Werner Renssen, projectadviseur van GU op de stand.

Met de modulaire koffer van M&C kan de slotenmaker ter plaatse eenvoudig de gewenste cilinders samenstellen, ongeacht de gewenste lengte.

Ixalo

Innovatie van M&C

Ongrijpbaar beslag

Dat betekent niet dat er bij GU helemaal niet wordt gekeken naar digitale en automatische oplossingen. Integendeel. Zo wordt tijdens Security de nieuwe Ixalo lijn gepresenteerd.

Renssen: “Een systeem dat we zelf hebben ontwikkeld en waarbij we voor de ontgrende ling van deuren en ramen gebruikmaken van RFID. Dankzij een energy low batterij die in de transponders gebruikt wordt, kunnen we een uniek systeem introduceren.” Ixalo is voor zowel huishoudens als kantoortoepas sing te gebruiken. “En door die energy low batterij zelfs in ruimtes waar explosiegevaar is.”

Op de stand van M&C durft Herman Berkhout de stelling aan dat van de drie noviteiten die in hun collectie worden gepre senteerd, één een ‘echte innovatie’ genoemd mag worden. “Dat is onze Move serie. Deze cilinder is – net zoals al onze andere cilin ders – drie sterren SKG gekeurd, maar het unieke zit hem in de sleutel. Daarin zit een klein bewegend deel en dat maakt dat hij niet gekopieerd kan worden, zelfs niet door een 3D printer.”

Daarnaast presenteert M&C een nieuwe serie buitenbeslag met elektronica in het schild zodat de deur vanzelf opent zonder dat de telefoon tevoorschijn gehaald hoeft te wor den. “Het kan ook via een app, maar dat zijn weer extra handelingen”, aldus Berkhout.

Onder andere Fuhr en Woelm (KWS en Helm) presenteren zich gezamenlijk onder de noemer Schlüsselregion. Niet zonder trots presenteert KWS een nieuw product: beslag voor een buitendeur waar geen grip op te krijgen is. “In de letterlijke zin dan. We heb ben het zo glad weten te ontwerpen en pro duceren, dat je op geen enkele manier iets vast kunt pakken of ergens een tang tussen zetten. Inbraak en hufterproof”, zo wordt op de stand verkondigd.

Close motion

Salto flexibiliseert

Openen met licht

Assa Abloy toont volgens sales consultant Pascal van Doren oplossingen voor thuis, instellingen en kantoren. “Zoals ons nieuwe close motion deurdrangersysteem. Hiermee wordt voorkomen dat deuren met een harde knal dichtvallen. Dat gebeurt nogal eens in lange gangen met meerdere deuren, bijvoor beeld in ziekenhuizen en andere zorginstel lingen. Dankzij de dubbele deurdranger in een systeem is een stille en soepele sluiting van de deur gegarandeerd.” Ook op het gebied van nooddeuren liet Assa Abloy een aantal noviteiten zien.

Voor Salto staat Security 2018 in het teken van het ontvangen van bestaande en nieuwe relaties en het tonen van de updates van bestaande systemen en producten. Ook de deelname van de Spaanse firma in Danalock wordt gepresenteerd. Nieuw is SVN Flex.

“Hiermee kunnen beheerders en gebruikers van onze sleutelkaarten en tags updates makkelijker doorvoeren. De gebruikers hoe ven bijvoorbeeld niet steeds langs de wandle zers, maar de update wordt bij de sloten zelf meteen doorgevoerd”, zegt Remco Leeger, productmanager bij Salto.

Een deur openen met een lichtbundel op je telefoon. Dat is Light Acces Pro van FSB. Het systeem komt volgend jaar op de markt, maar de leverancier toont maar wat graag de mogelijkheden. “Gebruikers krijgen via een sms een kleurcode die ze kunnen aanklikken.

Het flikkerende scherm dat vervolgens ver schijnt dient als sleutel. Je bent als gebrui ker dus niet gebonden aan bluetooth. Een mobiele telefoon met kleurenscherm is alles wat je moet hebben”, klinkt het op de stand.

Er is ook een variant met een RFID tag.

Aperio van Assa Abloy omvat een collectie draadloze sluitsystemen die eenvoudig toegepast kunnen worden in bestaande deuren.

5/2018

RD 5-2018 Beursinfo.indd 27

I

27

10-10-18 09:48

M&C introduceert hightech-veiligheidscilinders in Essen Van 25 tot en met 28 september 2018 presenteerde M&C de COLOR+ en MOVE cilinder op de Security Essen; dĂŠ beurs voor de internationale veiligheids- en brandveiligheidssector. De stand van M&C werd door beroepspubliek uit 36 landen bezocht.

M&C heeft ruim 40 jaar ervaring op het gebied van inbraakpreventie en veiligheid. Sinds 2016 zijn de succesvolle MATRIX en CONDOR cilinders verkrijgbaar. Vanaf begin 2019 zijn de nieuwe COLOR+ en de MOVE cilinders leverbaar. De veiligheidscilinders van M&C, die door onafhankelijke partijen zijn getest op inbraakwerendheid, kwaliteit en levensduur, zijn bestand tegen populaire inbraakmethodes als kerntrekken en openpikken.

Onder grote belangstelling demonstreerde M&C de modulaire opbouw van hun veiligheidscilinders.

Alle cilinders binnen het assortiment worden op maat gemaakt met dezelfde modulaire onderdelen.

Hierdoor hebben dealers maar een kleine voorraad nodig om alle maten te leveren en kunnen ze de cilinders zelfs op locatie maken. De nieuwe generatie veiligheidscilinders van M&C is bovendien voorzien van een nood-en gevarenfunctie. Om die reden is de veiligheidscilinder tweezijdig te bedienen, dus ook wanneer er een sleutel in de andere zijde zit.

In september 2020 delen exposanten uit de veiligheidsbranche weer hun laatste innovaties op Security Essen. In de tussentijd blijft M&C nieuwe en bestaande producten ontwikkelen.

Kijk voor updates op www.m-c.eu of stuur een e-mail naar info@m-c.eu.

adv_MC.indd 1

08-10-18 15:21

vinGarant®, huismerk van de ketenpartner bij uitstek!

MET IS GRAT a® r t x vinE

Uw E WAARD of 5 ,3 1 IN m2 K 0,98 W/

vinGarant® is het huismerkkozijn van Van de Vin. Het is een kozijn met een optimale prijs-kwaliteitverhouding en is uitgevoerd met standaarddetails die voldoen aan de huidige normen en eisen. vinGarant® is bovendien een product met méér dan de gewenste technische prestaties volgens de KVT en het Bouwbesluit. Van de Vin stelt dan ook hoge minimumeisen aan zijn houten gevelelementen.

Het vinGarant®kozijn is leverbaar in concept II, III en IV. Het is voorzien van een CE Keurmerk, SKH Verklaring en 10 jaar garantie. Het kozijn kan gemonteerd worden met een SKH Procesverklaring.

De uitvoering van het vinGarant® kozijn is een typisch voorbeeld van onze geslaagde co-productie met een geselecteerde groep vooraanstaande toeleveranciers. Over ketensamenwerking gesproken.

Van de Vin ramen en kozijnen b.v. - Industrieterrein ‘De Poortmannen’ De Geestakkers 8, 5591 RC Heeze - Postbus 102, 5590 AC Heeze T: 040 2241999 - F: 040 2241990 - E: info@vandevin.nl - www.vandevin.nl

EEFD, EEFD+ & EEFS+ DORPELS VOOR HOUTEN KOZIJNEN

KOMO gecertificeerd.

Verkrijgbaar tot een lengte van maar liefs 7 meter.

Verwisselbare profielkappen en slijtstrippen die zeer eenvoudig te vervangen zijn.

INNOVATIEVE OPLOSSINGEN VOOR DE KOZIJNINDUSTRIE

adv_28.indd 1

WWW.VENSTERTECHNIEK.NL

10-10-18 10:26

In de volgende Raam en Deur editie Jaargang 20 nr 5 - 2018

erper chniek, van ontw -, deur- en gevelte vakblad voor raam

tot verwerker

aandacht voor o.a.

• Aluminium ramen • deuren en kozijnen au es Octrooibure Kantoor Europe

, Rijswijk

zonder e ti n a r a p s n a r T ‘ promissen’ com Persberichten en

nieuws kunt u voor 10 november a.s. sturen naar raamendeur@ plancommunicatie.nl

8 10-10-18 09:0

er.indd 1

RD5 2018_Cov

Interesse in de on en offline presentatie mogelijkheden?

Bel +31 (0)73 503 35 44 of mail: raamendeur@ molijnsalessupport.nl

adv_30.indd 1

10-10-18 10:05

CLOSE UP

Digitaal aangestuurde productie bij Svedex

Klantspecifieke binnendeuren Svedex levert afgelakte opdek- en stompe deuren van A-kwaliteit. Dankzij een volledig digitaal aangestuurde productie doet het bedrijf uit Varsseveld dat in mass-customization. De kracht van Svedex: klantspecifiek produceren in grote aantallen. Door de jaren heen leverde Svedex zijn klanten al meer dan 500.000 verschillende varianten binnendeuren. Ook uniek: elke Svedex binnendeur is afgelakt met Svedex Superlak®. De Superlak® is ongekend duurzaam, milieuvriendelijk en slijt- en krasvast.

Commercieel directeur Rob van Asperen omschrijft Svedex als een kwalitatief hoogwaardig productiebedrijf met A kwaliteit binnendeu ren. Circa 12 jaar geleden heeft Svedex zich volledig gefocust op de productie en doorontwikkeling van afgelakte Superlak® binnendeu ren. Binnen dat assortiment is de keuzevrijheid voor klanten feitelijk oneindig. Svedex biedt een compleet en betaalbare assortiment in Superlak® lijndeuren en glas /paneeldeuren.

Unieke innovatie: Superlak® Svedex staat bekent om haar Superlak® binnendeuren. De duurzame laklaag is bijzonder slijt en krasvast. En milieuvriendelijk, onder streept Van Asperen: “In onze Superlak® zitten geen oplosmiddelen en geen water. Onze applicatietechniek, mede door een gietgordijn, is uniek. Binnen een seconde wordt de speciale lak in één keer uitge hard doordat kleine moleculen in de lak zich aaneenrijgen tot één geheel.”

Marktleider De Superlak® maakt de binnendeuren van Svedex uitermate geschikt voor projecten in zowel de nieuwbouw als de vervangings – en onder houdsmarkt. Via de dealers vinden de Svedex binnendeuren hun weg naar woningbouwverenigingen, aannemers en ZZP ers. Svedex is op gebied van binnendeuren de absolute marktleider voor wat betreft distributie via de handel.

De betaalbare afgelakte stijldeur Svedex binnendeuren wil iedere woning van Nederland verfraaien met Superlak® afgelakte stijldeuren. Rob van Asperen: “De trend in Nederland is om de gehele woning te voorzien van stijldeuren die op elkaar zijn afgestemd. Svedex biedt glas /paneeldeuren in combinatie met bijpassende lijndeuren.”

Dit kan zowel in stompe als opdekuitvoering, voor zowel de nieuw bouw als de vervangingsmarkt. De stompe afgelakte stijldeuren kun nen op maat besteld worden, afgestemd op het bestaande stompe kozijn in de woning.

Medewerkers zijn ‘kleine ondernemers’ Svedex produceert zijn binnendeuren op maat in Nederland.

De levertijden zijn kort en de leverbetrouwbaarheid ligt boven de 99 procent. Van Asperen: “Wij zijn een familiebedrijf dat volledig plat georganiseerd is. Onze medewerkers opereren als ‘kleine onder nemers’: zij denken mee als het gaat om de mogelijkheden en de kansen van ons bedrijf. Mede door die organisatiestructuur is de betrokkenheid groot en hebben wij het volste vertrouwen te kunnen blijven investeren in de modernste productiemiddelen.”

Toekomst Als ondersteuning voor de dealers blijft Svedex investeren in digitale hulpmiddelen, bijvoorbeeld om het bestelproces nog verder te verbe teren of om het zelf opvragen van levertijden mogelijk te maken. Rob van Asperen: ”Ondanks dat de levels nu al erg hoog zijn, blijven we ook de servicelevels verbeteren. Dan moeten onze klanten denken aan logistieke processen, showroominvullingen en leverbetrouwbaar heid. Wij willen als bedrijf de absolute topleverancier zijn, blijven ons assortiment ontwikkelen en gaan mee met de trends.”

Lijndeuren Het designaspect is belangrijk voor Svedex. De lijndeur van het bedrijf demonstreert dat. Svedex levert de industrieel vervaardigde deur met een in het vlak gefreesd lijnenpatroon vanouds met de keuze uit vier verschillende lijnvariaties. “In combinatie met de Svedex glaspaneeldeuren, zorgen de lijndeuren van Svedex voor een eenduidige uitstraling in interieurs”, aldus Rob van Asperen.

‘Black on White’ Afgelopen januari lanceerde Svedex een aantal noviteiten rond het thema ‘Black on White’. Van Asperen: “Dit omvat verschillende novi teiten zoals nieuwe zwarte deurklinken en zwarte glaslatten, naast de al bestaande witte glaslatten. Svedex gaat hierin mee met de trend en creëert karakter in interieurs, door contrasten met zwarte accen ten.”

5/2018

RD 5-2018 Svedex Close-Up.indd 31

I

31

10-10-18 12:37

Uniek in deursluittechniek,

sinds 1932

fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen

Design line

Deurvastzetters

ontworpen met het oog voor design en gebruikersgemak

met een slag van 8, 12, 16 of nu zelfs

20 cm !

    

Voor het vastzetten van bijvoorbeeld openslaande (terras-) deuren waarbij de bestrating fors lager ligt.

DICTATOR Productie B.V. E-mail: info@dictator.nl

 Leverbaar in: grijs (RAL 9006), wit (RAL 9010) of zwart (RAL 9005)

Energieweg 11 Emmeloord of bezoek onze website:

HECO-UNIX-top glaslatschroef – Unieke glaslatschroef met samentrekeffect Speciaal voor glaslatten en vloerplanken Het samentrekeffect zorgt voor een hoge drukkracht van de strippen op het frame Mogelijk om de schroef aan de rand van het frame in te schroeven Zeer kleine schroefkop die eenvoudig in het oppervlak verzinkt Voorboren niet nodig

Compact design Voetbediend Eenvoudige montage Verzonken bevestigingsgaten, torx schroeven meegeleverd Verende constructie in de voet, altijd goed contact met de (gladde) vloer

T +31 (0)527 613456 www.dictator.nl

SOCIAL MEDIA Volg ons op Twitter @RD_redactie

Volg ons op LinkedIn Raam en Deur

Plaats uw vacature op ons Twitter account @RD_banen

Informeer naar de mogelijkheden tel. +31 (0)73 503 35 44 HECO-Schrauben GmbH & Co.KG, Dr.-Kurt-Steim-Str. 28, D-78713 Schramberg Telefoon: +49 (0)74 22 / 9 89-0, E-mail: info@heco-schrauben.de Agent Benelux: Jac. Lowie & Zoon bv, Korte Brinkweg 37-B, 3761 EC SOEST Telefoon: +31 (0) 35 / 54 159 58, E-mail: office@lowie.nl

Naamloos-4 1

mail raamendeur@molijnsalessupport.nl

10-10-18 10:00

CLOSE UP

Voortdurend optimaliseren van eigenschappen en verwerking

De kracht van hout: duurzaam, CO2-neutraal en circulair

Al sinds 1960 is hout de grondstof voor de producten

Hergebruik

van Van de Vin Ramen en Kozijnen in Heeze. Hout is

Ook als het gaat om hergebruik scoort hout uitstekend, aldus Van de Vin: “De circulaire economie, we hebben er allemaal de mond van vol. Hergebruik van een bestaand product, dat is bij hout goed moge lijk. Hout is gemakkelijk te onderhouden en eenvoudig te repareren.

Wie een echt oud kozijn wil hergebruiken en het moet aanpassen aan de huidige eisen, vervangt de draaiende delen voor het aanbrengen van dikker glas of freest de bestaande kozijnsponning op.”

een duurzaam natuurproduct dat volop vormvrijheid biedt, het is makkelijk te onderhouden, brandveilig en milieuvriendelijk, verklaart directeur-eigenaar Mathee van de Vin: “Het lijkt wel eens alsof we de sterke punten van hout vergeten zijn. Ik wil een lans breken voor hout als materiaal voor kozijnen.”

Hoe duurzaam hout is, dat is te zien in Maastricht. In de Jodenstraat, aan de zijgevel van het VVV kantoor, bevinden zich op de verdieping enkele eikenhouten kruiskozijnen. Ze stammen uit 1473. Mathee van de Vin haalt de 545 jaar oude kozijnen aan om een punt te maken: hout heeft een lange levensduur. Een modern houten kozijn gaat met gemak meer dan 60 jaar mee, aldus Van de Vin: “Hout is bovendien een natuurproduct dat wooncomfort biedt en dicht bij ons staat. In woon en werkgebouwen zorgt hout voor een goed binnenklimaat en een warme, natuurlijke omgeving.”

Van de Vin Ramen en Kozijnen is een familiebedrijf waar hout al sinds 1960 de grondstof is voor gevelproducten van hoge kwaliteit.

Het woonhuis dat Frans van de Vin, oprichter van het timmerbedrijf, in 1958 voor zijn gezin bouwde, heeft nog de eerste grenen kozijnen.

Mathee van de Vin: “Hout pas je toe voor de lange termijn – ook voor toekomstige generaties.”

CO2-neutraal

Net zo belangrijk als die duurzaamheid vindt Van de Vin de milieuk waliteiten van hout: “Hout ontstaat uit het omzetten van CO2. Als bouwmateriaal is het CO2 neutraal. Ook het winnen en verwerken van hout vraagt weinig energie en veroorzaakt weinig CO2 uitstoot – niet onbelangrijk in een sector die verantwoordelijk is voor 40 procent van de totale CO2 uitstoot van Nederland.” Van de Vin Ramen en Kozijnen verwerkt in Heeze uitsluitend hout uit duurzaam beheerde bossen.

Hout heeft bovendien een lage lambdawaarde: “Dat zorgt voor posi tieve energetische eigenschappen in de gebouwschil. Hout is energie zuinig van zichzelf.”

Brandwerendheid en bewerking Afhankelijk van het soortelijk gewicht heeft hout een hoge brandwe rendheid. Bij een gewicht van meer dan 600 kilo/m³ heeft hout een brandwerendheid van meer dan 30 tot 60 minuten. Dat dankt het materiaal aan zijn lage warmtegeleidende vermogen: hout heeft een inbrandtijd, verkoolt en is zo brandvertragend.

Hout is gemakkelijk te bewerken en dat met weinig energie. Hout biedt bovendien volop vormvrijheid. En dat is in de huidige bouw een voordeel, stelt Mathee van de Vin: “Je bent met hout ook flexibel bij kleine series. De huidige productiemogelijkheden zorgen voor een snelle verwerking, tegen lagere kosten en in kleine series. We zijn in staat om maatwerk te leveren, ook in grootschalige projecten. In bouwprojecten van nu zit veel meer variatie in ramen en kozijnen dan vroeger, in kleur, maat en uitvoering. Geen probleem, met hout.”

Gemodificeerd hout De laatste twintig jaar wordt in de bouw ook gebruikgemaakt van gemodificeerde houtsoorten. Een goede ontwikkeling, vindt Mathee van de Vin: “We kunnen nu, zonder hoge transportkosten, dichter bij huis het hout produceren dat voldoet aan de hoge eisen en prestaties die tegenwoordig verlangd worden. Modificeren is milieuvriendelijk.”

Ook gelamineerd en gevingerlast hout is de laatste jaren sterk in opkomst – een optimalisering van het hout. Van de Vin: “Lamineren en vingerlassen zorgen voor meer vormstabiliteit en leveren meer ren dement uit het hout. De afvalstroom krimpt.”

Van het afval dát Van de Vin Ramen en Kozijnen nog produceert, gaat 60 procent als biomassa naar de verwarming van het eigen bedrijfspand en de droogkamer voor de verfafdeling. De resterende 40 procent gaat als biomassa naar de kassenbouw of wordt verwerkt als spaanplaat. Mathee van de Vin: “Ook daar scoort hout hoog op hergebruik en circulariteit.”

5/2018

RD 5-2018 Van de Vin Close-Up.indd 33

I

33

10-10-18 09:41

INTERVIEW Tekst Hans Fuchs Beeld Van de Vin Ramen en Kozijnen en Verweij Houttechniek door de NBvT aangeleverd.

Interview Gerrit Buitenhuis, NBvT

Hot houtitems: SPP, kwaliteitsborging en EN 16034 De afgelopen vijftien jaar zette de houtbranche een enorme kwaliteitsverbetering door op het gebied van duurzaamheid, onderhoud en productie. Actuele thema’s zijn ‘single part production’, de Wet Kwaliteitsborging en de nieuwe geharmoniseerde Europese norm voor brandwerendheid, aldus Gerrit Buitenhuis van de branchevereniging voor de timmerindustrie NBvT. De Wet Kwaliteitsborging biedt de branche volop kansen, stelt Buitenhuis: “We verwachten dat aannemers minder gaan shoppen en meer compleet inkopen. Daar richt de timmerindustrie zich ook al op in.”

Hout brandt en hout rot – van dat imago heeft het bouwmateriaal hout zich lang en breed bevrijd. Volgens Gerrit Buitenhuis zijn er de laatste jaren grote sprongen gemaakt op het gebied van kwaliteit, duurzaamheid en onderhoud. Buitenhuis houdt zich binnen de NBvT bezig met techniek en regelgeving: “Vroeger hadden we tabellen met onderhoudsintervallen voor houten kozijnen van twee en drie jaar.

Inmiddels is een onderhoudsinterval van tien tot vijftien jaar gewoon realiteit. In 2012 maakten we wat dat betreft de laatste grote slag met verbeteringen van de kozijnverbindingen. Momenteel is hout wat betreft de kosten voor de hele levensduur concurrerend, op het gebied van onderhoud en materiaal. Met de gemodificeerde houtsoor ten hebben we een grondstof die stabieler is dan hardhout en die gladder is af te werken.”

‘Single part production’ Ook in de productie zijn slagen gemaakt, aldus Buitenhuis. Dat begon in de crisis, met lean en doorlooptijdverkorting (‘quick response manu facturing’, QRM) – de branche deed met minder mensen hetzelfde werk. Buitenhuis: “Daardoor kan men nu, met een bouw die boomt, relatief makkelijk opschalen en kortere doorlooptijden realiseren.”

Kansen liggen aan de proceskant onder andere nog bij ‘single part production’ (SPP). Een belangrijk voordeel van SPP is dat de eerste verflaag vroeg in het productieproces wordt aangebracht en snel droog is. De verfindustrie is druk met SPP bezig, aldus Buitenhuis: “Je kunt zo werkzaamheden uit het productieproces halen: opharen bijvoorbeeld komt nauwelijks meer voor en dat scheelt in het schu ren in de fabriek, eventuele gebreken in een onderdeel kunnen snel en makkelijk gerepareerd worden. Daarnaast is de timmerindustrie overgaan naar CNC bewerkingen om kozijnen per stuk te maken, massamaatwerk of mass customization. Daar kan SPP aangehangen worden.”

34

I

Single part production staat echter nog in de kinderschoenen. Twee timmerfabrieken zijn ermee bezig, de rest kijkt voorlopig de kat uit de boom, aldus Buitenhuis.

Wet Kwaliteitsborging De Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen biedt de timmerindustrie volop kansen, stelt Buitenhuis: “De NBvT omarmt die wet; hij biedt mogelijkheden om de aannemer te ontzorgen door toegevoegde waarde te leveren. De timmerindustrie levert kozijnen niet meer in de grondverf op de bouwplaats af, maar verzorgt volledig beglaasde en afgelakte pro ducten, geproduceerd onder geconditioneerde omstandigheden.”

En ook de garantie op de prestaties trekt de timmerindustrie naar zich toe. Buitenhuis: “Dat is goed voor de aannemer. Die zit binnen de Wet Kwaliteitsborging vast aan een opleverdossier en moet tien jaar instaan voor het bouwwerk dat hij heeft gerealiseerd. Hij moet bouwen naar Bouwbesluit en bestek. Wij hopen en verwachten dat de aannemer daardoor minder gaat shoppen en meer compleet inkoopt.

Daar richt de timmerindustrie zich nu al op in.”

Stilstand na brandbrief Punt van aandacht: de overheid pakt niet door. Dat is het gevolg van de brandbrief die een aantal grote gemeenten aan de regering stuurde naar aanleiding van de brand in de Grenfelltoren in Londen vorig jaar, met in die brief de vraag: ‘Hebben wij in Nederland de brandveilig heid wel goed op orde?’ De NBvT zet haar kaarten op het nieuwe kabi net. Buitenhuis: “De huidige minister heeft het dossier, de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen, naar verluidt weer opgepakt.”

Meer ketensamenwerking Buitenhuis verwacht dat ook de ketensamenwerking toeneemt en par tijen meer en meer als ketenpartners gaan samenwerken: “De timmer

2018/5

RD 5-2018 Interview.indd 34

10-10-18 10:07

INTERVIEW

industrie kan zo die toegevoegde waarde uit de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen leveren. Het maakt de bouw beter, goedkoper en slim mer. De bouw is erbij gebaat dat het werk op de bouwplaats vlot ver loopt. Dingen moeten al op de tekentafel geregeld zijn, en niet op de bouwplaats ad hoc moeten worden opgelost.”

Europese regels rond brandwerendheid Per 1 november 2019 moet de timmerindustrie voldoen aan de EN 16034, de geharmoniseerde Europese norm voor brand en rookwe rende deur en raamconstructies op basis waarvan CE gemarkeerd moet gaan worden. Die verplichte stap van nationale naar Europese product normen en CE markering heeft consequenties voor de timmerindustrie.

Buitenhuis: “De NEN is verplicht nationale normen in te trekken op het moment dat er een Europese norm gepubliceerd wordt. Dat is ook goed, want dan kunnen Nederlandse producenten na één keer testen volgens de Europese norm hun geteste product door heel Europa aanbieden.”

Omgekeerd engineeren Voor de timmerindustrie betekent de EN 16034 dat producten relatief weinig meer mogen afwijken van het geteste element. Het gevolg is dat producenten ‘omgekeerd’ moeten gaan engineeren, aldus Buitenhuis: “Je gaat niet meer ad hoc testen op projectbasis. Dat kan nog wel, maar het is erg duur. Je kijkt als producent eerst naar de extended application (EN 15269 serie) en stelt jezelf steeds de vraag: wat mag ik en wat moet ik? De vraag wordt dus: hoe moet mijn testelement eruitzien?”

Het testelement is waarschijnlijk een element dat nooit verkocht zal worden, voorziet Buitenhuis, maar op basis hiervan kan wel een assorti ment brandwerende producten gemaakt worden. Fabrikanten gaan zo dus naar een vastgelegd eigen assortiment, net als in bijvoorbeeld Engeland, verwacht Buitenhuis: “Daar is dat al praktijk. In Nederland is het nog zo dat de architect tekent – en die tekening wordt vervolgens

uitgewerkt. De nieuwe situatie verlangt echter een vastgelegd eigen assortiment en idealiter overleg met de architect in een vroeg stadium.”

NBvT als licentiegever Na een co existentieperiode van twee jaar wordt de geharmoniseerde Europese norm dus eind volgend jaar plicht. De NBvT heeft de hand schoen al opgepakt, door op te treden als licentiegever voor de leden: “Onze leden hoeven niet individueel hun elementen te testen. Daar is ook helemaal geen testcapaciteit voor in Nederland. Vandaar dat we gekozen hebben voor een collectieve aanpak, waarbij de leden licen tienemer worden. Omdat brand en rookwerendheid steeds meer aan dacht krijgt en belangrijker wordt, is CE markeren op basis van de EN 16034 uiterst actueel. We verwachten dat, net als bijvoorbeeld bij hefschuifpuien, in de markt specialisten op dit gebied gaan ontstaan, dat er NBvT leden zijn die zich gaan toeleggen op brandwerende en rookwerende oplossingen.”

Houtdag 2018 ‘Hout op Triomftocht’ is de titel van de Houtdag 2018. In de voor aankondiging wordt de huidige positie van hout als bouwmateri aal beschreven als een renaissance. Het Houtblad claimt dat hout de sprong maakte van “grondstof uit de oude doos” naar “oneindig bijgroeiend bouwmateriaal dat mijlenver voorligt, óók op andere, pas nu ontdekte circulaire materialen [...] Met nauwe lijks beperkingen is het geschikt voor toepassingen in talrijkheid.”

Houtdag 2018, Hout op Triomftocht, 15 november, Hotel Jakarta, Amsterdam.

Meer informatie: www.houtblad.nl/Houtdag2018

5/2018

RD 5-2018 Interview.indd 35

I

35

10-10-18 10:07

Voordeel

#8

Houten kozijnen zijn inbraakwerend

Sporen van braak, vandalisme en mechanische beschadiging laten zich bij houten kozijnen vaak onzichtbaar wegwerken.

Terwijl het dievengilde u bij braakschade van kunststof of aluminium kozijnen vaak opzadelt met onherstelbare beschadigingen die totale vervanging nodig maken. Ook is het houten kozijn standaard inbraakwerend en speelt zo een belangrijke rol bij de veiligheid van uw dierbare huisgenoten.

Bekijk alle voordelen op:

Kozijnenvanhout.nl adv_NBvT.indd 1

22-08-18 11:45

SX-Advertentie-Afgelakte_stijldeuren2018-210x297mm V2.indd 1 adv_Svedex.indd 1

13-9-2018 09:46:35 08-10-18 15:22

CLOSE UP

Deurrompenproducent Mill Panel

Bouwen aan de toekomst

Deurrompenfabrikant Mill Panel investeerde de afgelopen vijf jaar voortdurend in nieuwe R&D- en productiefaciliteiten. Dit jaar zorgt een grote nieuwe perslijn voor een stijging in de productiecapaciteit van ruim 30 procent. Voor de klanten van Mill Panel betekent dat een hogere leverbetrouwbaarheid en meer levercapaciteit.

Een eigen klimaatkamer optimaliseert de innovatiekracht van het Brabantse bedrijf.

“De nummer 1 in deurinnovatie”, zo typeert area manager Frank Renne de deurrompenproducent Mill Panel uit Brabant. Renne onderbouwt die typering met de waaier aan verschillende deurrom pen die Mill Panel produceert – elk product toegesneden op de spe cifieke eisen en prestaties die de markt verlangt op het gebied van bijvoorbeeld isolatie of brandwerendheid. Dat brede aanbod ontwik kelde Mill Panel in eigen huis, dankzij een ste vige eigen R&D afdeling. Ook het investeringsbeleid van de deur rompenproducent rechtvaardigt de typering van Renne. Mill Panel investeerde de laatste vijf jaar ruimhartig in innovaties en facili teiten.

Meer productie door nieuwe pers Zo liet Mill Panel in Italië een nieuwe pers bouwen waarmee de jaarproductie van deurrompen kan worden vergroot van 70.000 (2017) 38

I

naar meer dan 100.000 exemplaren per jaar. Directeur Rob Besemer: “Het is een acht etages tellende pers waarmee we zowel AluPlex® dekplaten als complete deurrompen kunnen produceren.”

Om de pers te kunnen huisvesten, bouwde Mill Panel om de bestaan de bedrijfshal een compleet nieuwe productiehal. De 50 ton zware pers werd begin oktober met een speciaal transport uit Italië naar Mill getransporteerd en wordt deze maand in de nieuwe productiehal geplaatst.

De nieuwe pers vergroot niet alleen de productiecapaciteit maar geeft ook een impuls aan de leverbetrouwbaarheid van Mill Panel, onder streept directeur Rob Besemer: “We bezitten nu twee complete pro ductielijnen, zodat we bij een storing in één van de lijnen gewoon kunnen blijven produceren.”

Testen in eigen klimaatkamer Mill Panel beschikt sinds kort ook over een eigen klimaatkamer.

Daarmee simuleert de deurrompenproducent de langetermijneffecten van het gebruik van een voordeur in een woning – in een testopstel ling die de deurrompen van het bedrijf blootstelt aan de twee klima ten die in de praktijk op deuren inwerken: koud en vochtig aan de buitengevel, warm aan de woningzijde.

Met die klimaatkamer voldoet Mill Panel niet alleen aan een wens

2018/5

RD 5-2018 Miil Panel Close-Up.indd 38

10-10-18 09:37

CLOSE UP

Deurrompen uit Brabant Mill Panel is producent van een breed scala aan deurrompen.

Die vervaardigt het Brabantse bedrijf uit fineren van Okoumé met aluminium dampschermen. Bij Mill Panel werken 50 mensen, waarvan 40 in de productie. Mill Panel distribueert de deurrom pen via de handel, onder meer via TABSHolland en De Gouw Handelsmaatschappij, maar levert ook rechtstreeks aan deurpro ducenten in binnen en buitenland. 60 procent van de productie wordt uitgeleverd in Nederland, 40 procent gaat naar het buiten land. De grote variatie in deurrompen die Mill Panel produceert, hangt samen met de verschillende eisen en prestaties die de markt verlangt op het gebied van bijvoorbeeld isolatie en brandwerend heid. In de renovatiemarkt liggen de prestatie eisen voor deuren lager, daar wordt veelal de volkern AluPlex® toegepast. Wie aan het Bouwbesluit moet voldoen, kan een keuze maken uit de andere pro ducten uit het assortiment van Mill Panel.

Vijf jaar op rij investeren Mill Panel investeerde van 2013 tot 2018 ieder jaar in nieuwe productiefaciliteiten. Een overzicht.

2014: Samengestelde deurenlijn met automatisch magazijn 2015: 5 assige CNC freesmachine 2016: Nieuwbouw logistiek centrum 2017: ERP software 2018: Deurenperslijn, klimaatkamer, productiehal, biomassaketel

van de markt – die wil steeds meer gegarandeerde prestaties –, Mill Panel kan bovendien eigen innovaties vroegtijdig testen. Renne: “Dat vergroot al vroeg in een ontwikkelingstraject het inzicht in de poten tie van een innovatie. De klimaatkamer verhoogt onze innovatiesnel heid en capaciteit. Aan dat innoveren hechten we hier veel waarde.

Het is niet voor niets dat wij een eigen laboratorium en een eigen R&D afdeling hebben.”

De investeringen die Mill Panel de laatste jaren deed, betalen zich door het aantal nieuwe klanten van de deurrompproducent dubbel en dwars uit, aldus Rob Besemer: “Onze grote kracht is de snelheid en betrouwbaarheid van onze levering – in vijf dagen tijd leveren wij onze klanten een pasmaat deurromp.”

Biomassaketel, grotere productiehal Mill Panel investeerde in 2018 ook in een nieuwe biomassaketel.

Besemer: “Dat is een sprong in de duurzaamheid van ons bedrijf: we zetten het afvalhout van onze productie nu om in energie die we benutten binnen ons bedrijf. De ketel heeft een rendement van 90 procent. Er gaat jaarlijks zo’n 4000 kuub afval in.”

En dan is er nog de nieuwe productiehal, beter geïsoleerd dan de oude hal en met een aangenaam binnenklimaat dankzij adiabatisch koelen (op basis van het verdampen van water – dus zonder energie).

Besemer: “Mill Panel komt voort uit een familiebedrijf. De oude hal is 60 jaar oud. De nieuwe hal is daar als een schil omheen gelegd.

We hebben nu meer ruimte en vooral meer kubieke meters inhoud tot onze beschikking. De nieuwe hal is twee keer zo hoog als de oude hal om de nieuwe pers te kunnen huisvesten.”

5/2018

RD 5-2018 Miil Panel Close-Up.indd 39

I

39

10-10-18 09:37

Nieuwe GEALAN-Smoovio met Roto Patio Inowa De profielexperts van GEALAN hebben de handen in elkaar geslagen met Roto voor het ontwerp van een uniek schuifsysteem in pvc voor ramen en deuren. En dat is geen toeval.

Tal van voordelen GEALAN-Smoovio is specifiek ontworpen voor gebruik met het Roto Patio Inowa schuif- en -sluitsysteem, met het oog op optimaal voordeel voor de eindgebruikers. Belangrijke voordelen zijn onder meer het gebruiksgemak, de buitengewone weerbestendigheid en de hoge energie-efficiëntie, plus de inbraakbestendigheid en het ruimtebesparende aspect.

Andreas Linke, productmanager bij GEALAN, voegt daaraan toe: “Wij zien onszelf als meer dan louter een ontwerper van profielen”, zegt hij. “We willen systemen en oplossingen creëren die onze klanten toegevoegde waarde bieden waarmee ze zich in de verkoop van pvc-ramen en -deuren kunnen onderscheiden van de concurrentie.”

“Net als ons team bij Roto streeft ook GEALAN voortdurend naar het creëren van innoverende nieuwe producten”, zegt Aleksander Vukovic, productmanager schuifsystemen bij Roto Group. “Toen we Patio Inowa voor het eerst presenteerden op de Fensterbau-beurs in 2016, waren de technische en commerciële verantwoordelijken bij GEALAN meteen overtuigd van de voordelen en zagen ze een kans om een nieuw profielsysteem te ontwerpen specifiek voor het Roto Patio Inowa schuif- en sluitsysteem.”

“In de eerste plaats waren we onder de indruk van het gebruiksgemak van Roto Patio Inowa en de hoogstaande kwaliteit van de onderdelen”, gaat hij verder. “Nog een belangrijk punt is dat het systeem ook werkt met de plaatsing van compressiepunten voor de vergrendeling, voor een bijzonder goede afdichting aan alle vier zijden van de gesloten schuifdeur. Dat was voor ons een belangrijk criterium in het selectieproces.”

Benieuwd naar de inbraakveilige kwaliteiten van GEALAN-Smoovio? Bekijk de video op www.rotogether.com

OFF_1809-1795_ROTO_Advertentie_210x297.indd All Pages adv_RotoFrank.indd 2

08-10-18 15:28

Nauwe samenwerking

Verschillende toepassingen

Hoewel de twee bedrijven al vaak hadden samengewerkt, was dit partnership toch een tikkeltje anders. “We hebben in ons vak natuurlijk al jaren geregeld contact met Roto”, zegt Andreas. “Maar we hadden nog nooit zo nauw samengewerkt als bij de ontwikkeling van dit schuifsysteem. Het was ook de eerste keer dat we een profielsysteem hebben ontwikkeld voor een specifiek schuifmechanisme.”

“De GEALAN-Smoovio heeft een brede waaier van toepassingen”, aldus Andreas. “Hij kan zowel worden gebruikt in grotere projecten zoals hotels of uit meerdere woningen bestaande gebouwen, als voor privéwoningen.

Tot nu toe krijgen we heel wat vraag uit de Benelux en ook uit Duitsland.”

Bij Roto zijn ze het daarmee eens. Aleksander vertelt: “De positieve energie in dit project was duidelijk voelbaar.

GEALAN was heel makkelijk om mee te werken en hun team kwam met uitstekende technische ideeën”, zegt hij.

Getest en goedgekeurd De hele klus werd in een zeer korte tijdspanne geklaard. De sector kreeg GEALAN-Smoovio voor het eerst te zien op Fensterbau 2018. Achter de schermen werd het systeem intussen uitgebreid getest. “We hebben intern al een reeks tests met succes afgerond in ons Technology Center. De volgende stap is dat we willen slagen voor de tests voor de CE-markering”, bevestigt Andreas.

GEALAN-Smoovio kan zowel gebruikt worden in grotere projecten zoals hotels als in privéwoningen.

We hebben meer dan 30 internationale klanten bereid gevonden om als een van de eersten het systeem in gebruik te nemen. “GEALAN ondersteunt die pilotklanten in de startfase op technisch en commercieel vlak, met het oog op een snelle marktintroductie”, legt Andreas uit. “Vanaf oktober 2018 bieden we in ons Technology Center voor de klanten gespecialiseerde seminars aan over de GEALANSmoovio-installatie.”

Roto treedt op als medeorganisator van deze seminars en werkt nauw samen met GEALAN voor de marktlancering van het Smoovio-systeem.

In heel Europa werken meer dan 1300 mensen voor de GEALAN Group. In 2017 noteerde het bedrijf een jaaromzet van 225 miljoen euro.

Symmetrisch design

Sinds 2014 maakt GEALAN deel uit van de VEKA Group.

Deze bedrijvengroep is in familiehanden en heeft haar hoofdkantoor in Sendenhorst (Westfalen). Ze is een wereldleider in de productie van kunststofprofielen voor ramen, deuren en luiken.

De profielproducent is zeer tevreden met de reacties tot nu toe. “Wat het design betreft, richtten we ons op de look van een klassieke schuifdeur”, vertelt Andreas. “Wanneer de schuifdeur volledig open is, komt de rand precies samen met de middelste verticale stijl. Die symmetrie was van groot belang om de klanten te overtuigen.”

In een notendop

Grote draagkracht

•

Een cruciaal pluspunt van Smoovio is dat de schuifelementen kunnen worden geproduceerd in uiteenlopende formaten. Roto Patio Inowa kan een schuifdeur dragen van 200 kg. Dat wil zeggen dat er een hoog gewicht aan glas in kan worden verwerkt, terwijl de deur gemakkelijk te bedienen blijft.

adv_RotoFrank.indd 3

De voordelen van GEALAN-Smoovio met Patio Inowa op een rijtje: • • • • • •

Glijdt moeiteloos Ruimtebesparend Winddicht Slagregendicht Hoge thermische isolatie Optimale geluiddemping Elegant design

02/10/2018 17:25 08-10-18 15:28

KWALITEITSBORGING & NORMERING Tekst Geert Hilferink Foto’s Deceuninck

Heldere normering kunststof profielen en kozijnen maakt kwaliteit inzichtelijk

Kwaliteitsborging toont zelfkritische sector Met de introductie van het nieuwe VKG Keten Keurmerk laat de branchevereniging zien dat de sector actief werkt aan de borging van kwaliteit. Dit keurmerk biedt immers de garantie aan de consument – maar ook aan andere schakels binnen de keten – dat aan strenge eisen wordt voldaan en dat er aan het eind van die keten kwaliteit geleverd is. Maar er zijn meer keurmerken, normen en certificaten waaraan de branche moet – en wil – voldoen.

42

I

Wie op internet een rondje langs fabrikanten en leveranciers van kunststof gevelelementen en kozijnen maakt, ziet al snel dat keur merken en CE markeringen graag ingezet worden als marketinginstru ment. KOMO, Kiwa, SKG, CE en NEN …; zomaar een aantal namen en logo’s die veelvuldig voorbijkomen. Zo wijdt Pronk Kozijnen in Den Haag een complete pagina aan ‘Keurmerken’ met daarop uitgebreide informatie over de verschillende certificeringen, markeringen en keurmerken waarover het bedrijf beschikt. Als aantoonbaar bewijs dat kwaliteit hoog in het vaandel staat.

“Een consument wil zeker weten dat de investering die hij doet een verantwoorde is. Dus dat er gebruikt wordt gemaakt van goed materi aal, dat er goed en netjes gewerkt wordt en dat – in het geval er iets gebeurt – hij of zij terug kan vallen op goede service en garantie”, zei

2018/5

RD 5-2018 Kwaliteitsborging & normering.indd 42

10-10-18 12:38

KWALITEITSBORGING & NORMERING

KOMO Fabrikanten, producenten en leveranciers van kunststof kozijnen die voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen, kunnen een KOMO certificaat aanvragen. Onafhankelijk onderzoekers van Kiwa en SKG IKOB onderwerpen de producten aan een uitgebreide screening om te testen of inderdaad voldaan wordt aan de nor men. Als dit het geval is wordt het KOMO certificaat toegekend.

Elementen, waaronder kunststof kozijnen, die aan de eisen van BRL 0702, 0703 of 0709 voldoen, kunnen een KOMO certificaat krijgen en voldoen daarmee aan het Bouwbesluit. De aanvrager van de bouwvergunning moet aantonen dat zijn bouwwerk con form het Bouwbesluit opgeleverd wordt. Deze certificering is dus meer dan een marketinginstrument.

VKG directeur Albert Zegelaar eerder dit jaar over het gepresenteerde VKG Keten Keurmerk. Dit keurmerk is eigenlijk een overkoepelend keurmerk omdat het de complete markt (van productie tot eindcon trole op de montage en plaatsing) keurt en vastlegt.

Internationale eisen Voor alle fabrikanten, leveranciers en verwerkers van kunststof profie len, kozijnen en gevelelementen geldt in de basis dezelfde Europese normering: de Europese norm EU 12608 1. Daarin staat beschreven waaraan een kunststof profiel moet voldoen. Tevens staan testen beschreven die volgens Europese standaarden uitgevoerd moeten worden om te bepalen of de kunststof producten voldoen aan de norm en gecertificeerd mogen worden.

Als internationaal producent van kunststof profielen voldoet ook Deceuninck aan zowat alle certificeringen en keurmerken. “Dat komt omdat we in de meeste landen waarin we actief zijn te maken heb ben met aanvullende regelgeving en aangescherpte normen voor onze producten en de verwerking daarvan”, zegt Mark Vreugdenhil, pro jectadviseur Nederland van Deceuninck. “Daarom voeren wij naast de Nederlandse keurmerken en certificaten ook die voor bijvoorbeeld de Franse, Belgische, Spaanse, Duitse en Engelse markten.”

NEN In Nederland zijn de Europese normen aangevuld met nationale nor men die door de Normcommissie Ramen en Deuren zijn opgesteld.

Deze commissie richt zich op “beïnvloeding van Europese normering 5/2018

RD 5-2018 Kwaliteitsborging & normering.indd 43

I

43

10-10-18 12:38

KWALITEITSBORGING & NORMERING

Verwarring CE-prestatieverklaring Veel consumenten, maar ook professionals, denken dat een pro duct met daarop een CE prestatieverklaring certificering veilig en kwalitatief goed is. Maar schijn bedriegt, zo waarschuwt Mark Vreugdenhil, projectadviseur Nederland van Deceuninck. “Vaak kijken mensen naar de sticker en als ze de letters CE zien, is het voor hun gevoel in orde. Maar een CE prestatieverklaring bestaat uit een lijst van klasseringen of prestaties die zijn opgelegd in de overeenkomstige geharmoniseerde norm. Voor een CE prestatieverklaring hoef je alleen maar de prestaties te decla reren waarvan er in een bepaald land in de Europese Unie en EEA landen (European Economic Area) een eis bestaat. Voor elk land moeten de specifieke eisen voor elke toepassing gekend zijn en getoetst worden ten opzichte van de prestatieverklaring. Het zegt dus maar in beperkte mate iets over de kwaliteit als geheel.”

om zo het Nederlandse kwaliteitsniveau op peil te houden of zelfs te verhogen”. Tevens probeert deze commissie de belangen van de gehele keten te behartigen en de afstemming van Europese regels en normen te optimaliseren.

NEN is vertegenwoordigd in een Europese commissie die geldende normen en certificering continu toetst en – indien nodig geacht – aanpast. Door de directe link met die Europese commissie kan de Nederlandse Normcommissie ook toetsen of voorgestelde wijzigingen werkbaar, haalbaar en wenselijk zijn.

In de Normcommissie zit een brede vertegenwoordiging vanuit de sec tor die ontwikkelingen in de markt nauwlettend in de gaten houdt. Van (bouw)regelgeving tot productinnovaties. Vervolgens wordt bekeken of eventuele ontwikkelingen moeten leiden tot aanpassing van de gestelde normen. In het geval van kunststof kozijnen heeft de markt te maken met de Europese norm EN 12608 1. Die is in Nederland aangevuld met drie beoordelingsrichtlijnen. BRL 0702, BRL 0703 en BRL 0709.

De eerste twee hebben – grof gezegd – betrekking op de fabricage van profielen en de montage van die profielen tot kozijnen, BRL 0709 ziet toe op de daadwerkelijke plaatsing van een kozijn op een project.

Verbindingen Mark Vreugdenhil: “Als het gaat om de productie van profielen is er de laatste jaren heel wat gewijzigd. Deceuninck heeft hiertoe de unieke Linktrusion technologie ontwikkeld, een technologie waarmee de versterkingswijze van pvc profielen helemaal opnieuw werd uitge vonden. Met Linktrusion worden verschillende technieken en mate rialen – pvc, continue structurele glasvezels, staaldraden, foam,...

– gecombineerd om voor elke type toepassing de ideale product configuratie samen te stellen. ” Ook het verwerken van de profielen tot een kozijn en de uiteindelijke plaatsing of montage van kunststof kozijnen op de bouwplaats zijn sterk geëvolueerd. Zo worden tegenwoordig veel profielen deels aan elkaar

BRL 0703 Beoordelingsrichtlijn 0703 is van belang voor fabrikanten van kunststof gevelelementen en profielleveranciers. Binnen deze BRL wordt de productie en verwerking van kunststof gevelele menten getest en de kwaliteit daarvan gewaarborgd. Naast de ingangscontrole van de profielen wordt binnen de beoordeling voor deze BRL ook gekeken naar de aanwezigheid en hoeda nigheid van de productiemachines, de kalibratiestatus van de meet en testmiddelen, het daadwerkelijke productieproces en het eindproduct. Jaarlijks wordt vervolgens minimaal één geve lelement gecontroleerd op sterkte, stijfheid, luchtdoorlatend heid en waterdichtheid. Deze testen vinden plaats met behulp van een proefkastkeuring.

44

I

2018/5

RD 5-2018 Kwaliteitsborging & normering.indd 44

10-10-18 12:38

KWALITEITSBORGING & NORMERING

gelast. “Dat heeft ervoor gezorgd dat de normen voor de productie van de kozijnen zijn aangepast. De eisen die gesteld werden aan de sterkte van de verbindingen moesten bijvoorbeeld worden veranderd en vastge legd. En de testen voor de normering vanzelfsprekend ook.”

De opmars van luchtdicht bouwen en ‘nul op de meter’ heeft even eens gevolgen voor de normering en certificering van kunststof kozij nen en gevelelementen. Isolerende eigenschappen van het materiaal, naadloze plaatsing van de kozijnen in de gevel en het vastleggen van dit hele proces worden steeds belangrijker. Zeker met de Wet kwali teitsborging op komst waarin aantoonbaar gemaakt moet worden welke kwaliteit is geleverd in iedere stap van de keten.

Bewustwording

BRL 0709 Deze BRL richt zich op de montage van kunststof gevelelemen ten. Opslag en transport, aansluitdetails, toegepaste materialen, de daadwerkelijke montage van onderdelen in een project en interne kwaliteitscontrole zijn belangrijke elementen in de certifi cering binnen deze beoordelingsrichtlijn. Daarnaast wordt toege zien op de verplichte registraties.

Bedrijven die deze voor deze BRL gecertificeerd zijn, worden regelmatig door inspecteurs van Kiwa gecontroleerd. Deze inspecteurs kijken op verschillende projecten of het werk con form de eisen van BRL 0709 wordt uitgevoerd.

In een markt waarin veel cowboys actief zijn, is het van belang om als professionele sector te communiceren dat je kwaliteit levert. “Met een ketenkeurmerk zoals VKG dat gepresenteerd heeft, bescherm je particulieren en professionele afnemers. Dat is nodig omdat je anders nooit kunt garanderen dat een A kwaliteit kozijn ook A kwaliteit pres teert. Bijvoorbeeld doordat degene die het kozijn plaatst slecht werk levert. Daarom werken wij ook alleen maar samen met KOMO gecertificeerde partners. Van de leveranciers van ramen die in onze kozijnen gaan tot en met de monteur die het kozijn plaats. Alleen zo kunnen wij kwaliteit waarborgen”, aldus Mark Vreugdenhil.

BRL 0702 Producenten en verwerkers van kunststof kozijnen hebben voor de Nederlandse markt te maken met drie beoordelingsrichtlijnen, naast de Europese norm EU 12608 1 waaraan ze moeten voldoen. In de keten van productie tot en met montage op de bouwplaats is BRL 0702 de eerste.

Deze beoordelingsrichtlijn is bedoeld voor systeemleveranciers en fabrikanten van kunststof gevelelementen. Certificering voor deze richtlijn ziet toe op de productie van profielen van ongeplasticeerd PVC, waarbij de productie van begin tot eind wordt gecontroleerd – dus van grondstoffen die de fabriek binnenkomen tot de producten die de fabriek verlaten. Daarnaast worden in externe laboratoria tes ten gedaan op aspecten zoals weerstand tegen slag of stoot, materi aaleigenschappen en kunstmatige veroudering.

5/2018

RD 5-2018 Kwaliteitsborging & normering.indd 45

I

45

10-10-18 12:39

RECYCLEBAAR Tekst Arie Grevers

Kunststof kozijnen van VEKA AG zijn 100 procent recyclebaar

Van paria tot rolmodel Veka mag als eerste Europese leverancier van kunststof kozijnen het VinylPlus productlabel aan een flink aantal van zijn producten hangen. Dat is te danken aan de ‘circulaire inspanningen’ van het bedrijf. VinylPlus is een initiatief op vrijwillige basis van de gehele kunststofsector. Deze houdt daarmee de Europese en nationale beleidsmakers een spiegel voor.

Pvc heeft – al dan niet terecht – lange tijd de weinig benijdenswaardig reputatie gehad een van de meest milieuonvriendelijke mate

rialen te zijn. Anno 2018 is dat wel even anders. Die ommezwaai is met name te dan ken aan de branche zelf door in te zetten op

Appèl richting beleidmakers Al in 2011 heeft de Europese pvc industrie met VinylPlus, waartoe ook de producenten van kunststof kozijnen behoren, een ambitieuze nieuwe reeks doelstellingen voor duur zame ontwikkeling tot het jaar 2020 bekendgemaakt. Het initiatief is een vervolg op Vinyl 2010, een manifest van de pvc industrie dat voor de periode 2000 tot 2010 de duur zame productie van pvc stimuleerde. Vinyl 2010 wordt alom beschouwd als een goed voorbeeld van zelfregulering van een sector die geleid heeft tot concrete resultaten. Een belangrijke mijlpaal was de inzameling en recycling van ruim 250.000 ton pvc. Vóór 2000 belandde pvc afval vaak nog op de vuilstort.

De doelstellingen en reikwijdte van VinylPlus zijn nog ambitieuzer dan die van Vinyl 2010. Dit kan echter niet zonder de steun van beleidsmakers op landelijk en Europees niveau. Zij moeten, aldus een statement van VinylPlus, de recycling en het gebruik van recyclaten stimuleren door een effectief afvalbeheer en een groen inkoopbeleid.

46

I

een bepaalde eigenschap van het kunststof, namelijk de 100 procent recyclebaarheid van zuiver pvc.

Ook de leveranciers van kunststof kozijnen delen in die eer. Al in 1995 is via het zoge naamde VKG initiatief een start gemaakt met de inzameling van kunststof kozijnen en inmiddels slaagt men erin – aldus de branche – om 95 procent van dat sloopafval weer te verwerken tot grondstof voor nieuwe kozijnen.

Maar hoe weet je zeker dat het de individu ele producent van pvc producten ernst is met zijn groene bedoelingen? Aan die onze kerheid maakt VinylPlus nu een einde door de ontwikkeling van een keurmerk en een productlabel.

350 jaar Een van eerste producenten van kunststoffen kozijnprofielen die het productlabel in ont vangst heeft mogen nemen is het Duitse Veka (zie ook raamendeuronline.nl, branche nieuws, 08 05 2018). Het bedrijf kent ook een Nederlandse vertegenwoordiging.

Adriaan Hakkert leidt het Nederlandse ver koopkantoor in het Gelderse Heesselt. Hij is enthousiast over het keurmerk dat zijn

2018/5

RD 5-2018 Recyclebaar.indd 46

10-10-18 10:16

RECYCLEBAAR

Duitse chef en ceo van Veka, Andreas Heartleif in ontvangst mocht nemen tijdens de Fensterbau Frontale in Neurenberg.

Hakkert: “Het is het resultaat van 25 jaar inspanning op het gebied van duurzaamheid, want in 1993 zijn we gestart met Veka Umwelttechnik. Inmiddels beschikken we over drie recyclefabrieken in Duitsland, Frankrijk en Groot Brittannië, die oude kozij nen aannemen van sloopbedrijven en in Europa opererende afvalinzamelaars. In Nederland is dat met name Kras Recycling in Volendam. Daar hebben ze een speciale lijn opgezet voor het inzamelen en sorteren van kunststoffen. De kunststofkozijnen gaan van daaruit naar onze verwerkingsunits in Duitsland of Frankrijk. En dat zijn in alle gevallen kunststofkozijnen van zuiver pvc.

In onze recyclefabriek worden de kozijnen gehakseld en de kunststof gescheiden in wit en gekleurd pvc. Van de witte fractie worden nieuwe witte profielen gemaakt en van de gekleurde fractie maken we kernen voor gekleurde profielen. Dat kan zeker vijf tot zeven keer herhaald worden. Pvc kozijnen gaan op die manier makkelijk 350 jaar mee.

Dat kun je van weinig materialen zeggen.”

Eén keer opwarmen Ook in het productieproces voor profielen uit nieuw pvc zijn stappen gezet waardoor de ecologische footprint kleiner geworden is.

“We kunnen nu vanuit de poedervorm door één keer opwarmen direct profielen produce

Productlabel Onder de paraplu van VinylPlus heeft de Europese pvc industrie de verplichting op zich genomen om in 2020 800.000 ton pvc per jaar te recyclen. De kunststof kozijnenindustrie neemt hiervan zo’n 200.000 ton voor haar rekening. Het VinylPlus productlabel is een belangrijk middel voor individuele ondernemingen om zich op het ‘circulaire vlak’ te onder scheiden. Het concept is mede ontwikkeld door het geaccrediteerde Zweedse Sustainability Institute TNS (The Natural Step).

Bedrijven die het VinylPlus productlabel willen verwerven moeten aan strenge eisen vol doen. Onafhankelijke derden toetsen de eisen door middel van externe audits. daarbij is de gerenommeerde Britse organisatie BRE betrokken, die het vermaarde BREEAM beoordelingssysteem voor het classificeren van de duurzaamheid van gebouwen heeft ontwikkeld.

ren. Vroeger maakte je door opwarming eerst korrels van de poeder om de korrels aanslui tend nogmaals op te warmen voor de pro ductie van de profielen. Dat was energie intensief.”

Opdrachtgever en eindgebruiker Het enthousiasme van Adriaan Hakkert over VinylPlus is mede ingegeven door de circu laire ontwikkelingen in de markt. “Die ten dens is niet meer te stoppen. Het wachten is op de eerste bestekken waarin het VinylPlus keurmerk van de toegepaste materialen ver langd wordt. Wij zijn er helemaal klaar voor.”

Circulair denken schudt de rollen van de tra ditionele partijen in de bouwkolom stevig door elkaar, zegt Hakkert. “De opdrachtgever wordt leverancier van waardevolle grondstof

fen. Wat betekent dat precies? En hoe moet je dat waarderen? Kun je daar prijstechnisch iets mee? Dat zijn allemaal vragen die een rol gaan spelen in bijvoorbeeld de concurren tiepositie. Wie in staat is de circulariteit van zijn product te kapitaliseren heeft in de nabije toekomst een belangrijk voordeel ten opzichte van zijn collega concurrent.”

Veka kan voor de VinylPlus gecertificeerde kozijnprofielsystemen Softline 70, 76 en 82 (AD, MD en NL) aan opdrachtgevers en eind gebruikers in ieder geval de garantie afgeven dat ze een ‘groen’ product in handen krijgen.

De profielmaterialen zijn duurzaam ingekocht, het aandeel gerecycled pvc is hoog, de pro ductie is energie geoptimaliseerd en de pro fielsystemen voldoen aan de nieuwste isolatie eisen.

5/2018

RD 5-2018 Recyclebaar.indd 47

I

47

10-10-18 10:16

Het nieuwe VKG Keurmerk voor kunststof kozijnen De zekerheid van kwaliteit én duurzaamheid Kiezen voor kunststof kozijnen voor uw project of woning staat gelijk aan kiezen voor een onderhoudsarm duurzaam kwaliteitsproduct dat in vele verschillende stijlen te integreren is. Geschikt en passend voor alle soorten woningen en projecten, van een moderne loft tot traditionele boerderij of iets daartussenin. De hoge isolatiewaarde en lange levensduur van kunststof kozijnen maken het ook een milieuvriendelijk en prijstechnisch zeer interessante keuze.

Waarborgen van kwaliteit

Esthetische waarde

Als antwoord op de behoefte aan transparantie en kwaliteit in

Door de verregaande productinnovaties van de afgelopen jaren

de bouw ontwikkelde de VKG het VKG Keten Keurmerk. Deze

op het gebied van kunststof kozijnen zijn er momenteel legio

staat voor integrale kwaliteit van kunststof kozijnen, ramen

mogelijkheden en kleuren beschikbaar. Het kunststof kozijn van nu

en deuren. Met het Keten Keurmerk is de totale keten van

heeft een eigen vormgeving die recht doet aan de kwaliteiten van

bedrijven uit de toelevering, de kozijnproductie en de montage

het materiaal. Een goed gekozen kunststof kozijn voegt de juiste

gesloten. Professionals en consumenten hoeven hiermee maar

waarde toe aan het beoogde karakter van het pand. Voor elke

op één keurmerk te letten om te weten dat ze verzekerd zijn van

toepassing en gewenste uitstraling, van traditioneel tot modern,

integrale kwaliteit van kozijnen, montage, service en garantie.

en woon- of gebruikswens, is een passend kozijn beschikbaar.

Duurzaam en recyclebaar

Opleverapp

Kunststof kozijnen vormen niet alleen een duurzame keuze

Met de nieuw geïntroduceerde digitale opleverapp zorgt de

vanwege het onderhoudsvrije en energiebesparende karakter.

VKG voor transparantie en efficiëntie en vergemakkelijkt het

Oude kunststof kozijnen zijn uitermate geschikt voor recyclen.

hele oplever- en controleproces voor alle partijen. Bij een

Ze bevatten hoogwaardige materialen, zoals metaal, rubber en

geconstateerde afwijking is de fabrikant middels de opleverapp

PVC. Het recyclen ervan levert weer een schone PVC-korrel op,

in staat snel actie te ondernemen ter vervanging van het kozijn.

die de basis vormt voor nieuwe kunststof kozijnen. De VKG heeft

De betrokken partijen blijven op de hoogte van het herstelproces

een recyclesysteem dat oude kozijnen inzamelt en verwerkt.

en de consument of eindgebruiker ontvangt bij oplevering

Zonder gedoe en kostendekkend. Een duurzaam en circulair

een digitaal opleverdossier. Met de introductie van het Keten

hoogstandje aangezien dit proces tien keer herhaald kan worden

Keurmerk voor integrale kwaliteit en de opleverapp voor een vlot

zonder aan kwaliteit in te leveren. En met een nieuwe generatie

en transparant opleverproces geeft de VKG het antwoord op de

duurzame kunststof kozijnen als resultaat.

behoefte aan transparantie en gewaarborgde kwaliteit voor alle betrokken partijen.

Keurmerk Een keur aan extra zekerheden.

Bekijk alle zekerheden van het VKG Keurmerk en de lijst van deelnemende partners op vkgkeurmerk.nl

VKG advertorial BNA-v2.indd 1 RD 5-2018 VKG.indd 2

29-06-18 16:28 10-10-18 09:50

VMRG NIEUWS Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur redactie

Wijzigingen beglazing en constructie in VMRG-Kwaliteitseisen 2019

Foto’s: AGC Glass Europe

Vanaf 1 oktober 2018 staan de nieuwste VMRGKwaliteitseisen en Adviezen weer online. De eisen worden voortdurend aangepast aan nieuwe normen en regelgeving, aan de laatste stand der techniek en ze worden steeds uitgebreider. Beglazing en constructies zijn de hoofdstukken waarin de grootste wijzigingen en toevoegingen in de nieuwe 2019 versie zijn opgenomen.

De VMRG Kwaliteitseisen zijn de eisen die gesteld worden aan het VMRG Keurmerk. Het VMRG Keurmerk wordt door architecten voor geschreven in bestekken om zeker te zijn van kwaliteitsgevels. Gevels en gevelelementen die geleverd worden door bedrijven met dit keur merk voldoen gegarandeerd aan de eisen die te vinden zijn op de website www.vmrgkwaliteitseisen.nl. Deze bedrijven worden hierop ook door een onafhankelijke organisatie gekeurd. Alle gevelbouwers die aangesloten zijn bij de VMRG hebben het VMRG Keurmerk.

Beglazing Onlangs is een nieuwe norm uitgebracht, de NEN 3569: 2018 Vlakglas voor gebouwen “Risicobeperking van lichamelijk letsel door brekend en vallend glas”. Deze norm geeft eisen voor verticaal geplaatst, rondom lijnvormig opgelegd vlakglas, toegepast als bouw product voor gebouwen en bouwwerken, om het risico van lichamelijk letsel bij ongevallen door het breken van glas, ten gevolge van een stootbelasting door personen, te beperken.

De norm beschrijft onder meer in welke gevallen glas bereikbaar is en in welke situaties bijvoorbeeld letselbeperkend glas dient te worden toegepast.

Ten opzichte van de NEN 3569, versie 2011 zijn onderstaande wijzigingen doorgevoerd: • de beschrijving van de oplegging van het glas; • enkele definities; • de eis ten aanzien van naar binnen draaiende delen; • afstemming van de gebruiksfuncties op het Bouwbesluit 2012.

De belangrijkste teksten uit de NEN3569 zijn opgenomen in de VMRG Kwaliteitseisen en Adviezen

Constructie In de praktijk moeten gevels bewegingen van hun componenten en van de bouwkundige constructie kunnen opvangen. We hebben het dan over bewegingen van de bouwkundige constructie ten gevolge van: • Doorbuiging van vloeren ten gevolge van eigen gewicht en variabele belasting • Zettingen van de constructie • Thermische beweging van de constructie Deze bewegingen dienen te worden afgestemd op het toe te passen gevelconcept.

Deze afstemming tussen opdrachtgever/architect/constructeur en de gevelbouwer dient vooraf te gebeuren. Om deze dialoog op gang te brengen is in het hoofdstuk constructie de paragraaf “Maatafwijkingen van bouwkundige constructies” toegevoegd.

Vanaf 1 oktober 2018 staan de eisen voor 2019 online. Officieel gaan deze eisen pas in per 1 januari 2019. Het staat een gebruiker vrij om de VMRG Kwaliteitseisen 2019 nu al van toepassing te verklaren.

5/2018

RD 5-2018 VMRG.indd 49

I

49

10-10-18 09:49

BUITEN DE DEUR

Houtwereld Praktijkdag 8 november Het vakblad Houtwereld organiseert dit jaar de Houtwereld Praktijkdag bij gastbedrijf De Groot Bewerkings machines in Rosmalen. De praktijkdag combineert volgens de organisatie een inhoudelijk congres en praktijkdagpro gramma (in samenwerking met het gastbedrijf) met persoonlijke contac ten. In het zakendoen blijven persoon lijke ontmoetingen immers veel belangrijker dan social media en e marketing. Bezoekers zijn handelaren in hout, houtproducten en bouwmaterialen, timmerfabrikanten, timmerlieden, architecten, meubelmakers, interieurbouwers, de houtindustrie, prefabbouwers, construc teurs, toeleveranciers en andere partijen in de bouw. www.houtwereldpraktijkdag.nl

Slimme huizen en intelligente gebouwen 22 november ‘Comfort, care, control en connect’, zijn de kerkbegrippen op Smart Homes & Intelligent Buildings. Het evenement in de Jaarbeurs in Utrecht richt zich op toepassingen die gebouwen en huizen slimmer, zuiniger, flexibeler, comfortabeler en levensloopbestendiger maken.

Daarbij draait alles om integrale oplossingen, praktijkvoorbeelden, kennisuitwisseling en het mobilise ren van expertise van leveranciers en gebruikers, zo zegt de beursorga nisatie. Smart Homes & Intelligent Buildings is gericht op ontmoeting tussen aanbieders van domotica, intelligente gebouwtechniek en totaal installatieoplossingen, en de beslissers en beïnvloeders uit de vastgoed en installatiewereld – denk aan architecten, bouwkundigen, adviseurs, projectontwikkelaars, facilitymanagers en IT managers. www.sh ib.nl/beursinformatie

Beurs ‘bouw&reno’ 12-20 januari Het aanbod op bouw&reno is volgens de organisatie zowel divers als kwalitatief.

De beurs is het beste bewijs dat een bouw en renovatiebeurs op een beperkte oppervlakte een zeer compleet overzicht kan geven van de bouwsector.

Gedurende negen dagen vindt de bezoeker in Antwerp Expo een actueel overzicht van wat de bouwsector te bie den heeft. Bouw&reno is een weliswaar compact maar volgens de organisatoren is het aanbod van de 250 exposanten divers. Bezoekers van de laatste editie toonden zich onder meer enthousiast over het onthaal, interessante producten en een efficiënt wandelpar cours. www.bouwenreno.be

50

I

Agenda Prowood 21-25 oktober De Flanders Expo in het Belgische Gent biedt plaats aan de zesde technologi sche houtvakbeurs Prowood. Er hebben zich al meer dan 150 exposanten inge schreven voor de beurs die op een oppervlakte van circa 15.000 vierkante meter plaatsvindt. www.prowood fair.be

Bouwfysica in de praktijk: geluid 8 november In deze opleiding krijgt de deelnemer inzicht in de bouwfysische aspecten van geluid en geluidsoverlast. Met de vele praktische voorbeelden en middels het spelen met variabelen wordt het accent meer gelegd op het snel kunnen over zien van geluidstechnische ingrepen dan op het feitelijke berekenen ervan. www.bob.nl

Tools voor de energietransitie 3 december In vijf modules komt u meer te weten over de ontwikkelingen en de gevolgen van de energietransitie in de gebouwde omgeving. De ontwikkelingen volgen elkaar snel op. ‘Van gas los’, ‘BENG’ en ‘nieuwe bepalingsmethoden’ zijn daar van voorbeelden. In deze opleiding wordt aandacht besteed aan de ontwik kelingen en de gevolgen daarvan voor de gebouwde omgeving. www.bouwforum.nl

Training thermische schil 10 december De eisen en daarmee de aandacht voor de thermische kwaliteit van de gebouw schil zijn de afgelopen jaren toegeno men. Tijdens de training ‘Thermische schil’ wordt naast de dichte en transpa rante delen ingegaan op lineaire warm teverliezen. Ook de aandachtspunten in de thermische schil voor bijna energie neutrale gebouwen worden in deze trai ning behandeld. www.bouwforum.nl

2018/5

RD 5-2018 Buiten de deur agenda.indd 50

10-10-18 09:45

HET VERSCHIL ZIT VAAK IN DE KLEINSTE DETAILS De dichting is een klein detail in het kozijnsysteem, maar is cruciaal voor wind- en waterdichtheid, akoestische prestaties en comfortabele bediening van ramen en deuren. Kies dus voor de juiste oplossing: DEVENTER profielen.

WIJ MAKEN HET VERSCHIL!

Wind |

adv_Deventer.indd 1

water |

rook |

Brand |

Geluid |

maatwerk | d eve nte r-prof ielen . n l

08-10-18 15:20

Toekomstdroom

3

3x slimmer wonen: veiligheid, luxe en comfort Stap thuis in de slimme wereld van gemak en veiligheid. De SIEGENIA Comfort-app maakt ventilatiesysteem te bedienen, ramen en deuren het kinderlijk eenvoudig om een inbraakbeveiliging te activeren. In een handomdraai is de te openen en sluiten en de smartphone of tablet een afstandsbediening en heeft de bewoner tal van slimme timer- of automatische functies tot zijn beschikking. Zo is voor thuiskomst binnen een handomdraai het perfecte binnenklimaat gecreëerd en wordt de luchtkwaliteit eenvoudig vanuit de favoriete stoel aangepast. Voortaan kan iedereen op ieder moment ‘in touch’ zijn met alle kubieke meters van zijn woning. Alle mogelijkheden ontdekken? Volg nu een technische training bij u in de buurt. Kijk voor meer informatie op www.siegenia.com

SIEGENIA Raamsystemen • Deursystemen • Comfortsystemen

_DEF_Siegenia_HansDampf_210x297mm.indd 1 Naamloos-9 52

10-10-18 14:41 10-10-18 14:46