10
0
0
ds 0
0
9
0
el dh oo f
80
1 75
4
DE FRANKEN
tu k
De meeste Germaanse rijken in WestEuropa verdwijnen na een tijdje. De Franken slagen er wel in om een rijk te stichten dat voor lange tijd blijft bestaan. Hoe komt het dat het Frankische Rijk blijft bestaan? Wie leidt het rijk? Welke rol speelt de christelijke Kerk bij de Franken? Hoe wordt het rijk bestuurd? Hoe zijn de Franken economisch georganiseerd? Wat gebeurt er op cultureel vlak? Komt er een einde aan het rijk?
80
B2
De Franken, nieuwe heersers in het westen
MEROVINGERS
KAROLINGERS
keizerskroning Karel de Grote
Oorspronkelijk bestaan de Franken uit een aantal stammen die langs de Rijn wonen. Vanaf de 3e eeuw leven er groepjes krijgsgevangen Franken in het West-Romeinse Rijk. In ruil voor hun vrijheid doen ze dienst in het Romeinse leger of bewerken ze landbouwgronden in dunbevolkte gebieden. Een eeuw later staan de Romeinen toe dat volledige Frankische stammen als bondgenoten in de West-Romeinse provincie ‘Belgica’ komen wonen. Al vlug breiden die stammen hun grondgebied uit. In de 5e eeuw controleren de Franken Noord-Gallië en het Rijnland. BRON 1-2-3
or
Karolingers: machtige Frankische familie die opklimt tot het ambt van hofmeier. Hun oorsprong zou in de buurt van Landen liggen. Omdat ze vaak de naam Pepijn dragen, worden ze ook wel de Pepiniden genoemd. Vanaf Karel Martel spreken we van Karolingers.
1
De Franken worden een politieke macht
be
hofmeier: aanvankelijk beheert een hofmeier de koninklijke bezittingen, maar hij misbruikt zijn positie en laat zich door de koning belonen met steeds meer bezittingen en macht. De hofmeier wordt uiteindelijk de plaatsvervanger van de koning.
vo
Het Frankische gebied bestaat uit verschillende koninkrijkjes die elk bestuurd worden door een familie- of een stamhoofd. Soms werken de Frankische troepen samen met de Romeinen, soms bevechten ze hen. Heel wat Frankische aanvoerders dragen Romeinse militaire titels.
22
De Merovingers, een familie van Salische Franken, slagen erin om hun gezag uit te breiden. Oorspronkelijk controleren ze alleen de omgeving van Doornik. De Merovingische leider Childerik en vervolgens zijn zoon Chlodovech (reg. ca. 481-511) worden tot stamhoofd van de Saliërs en tot legeraanvoerder verkozen. Ze zijn zo succesvol dat de Frankische krijgers hun leiderschap blijvend
B2 De Franken, nieuwe heersers in het westen
aanvaarden. Chlodovech slaagt erin om alle andere Frankische koningen te verslaan. Hij krijgt van de Oost-Romeinse keizer de titel van consul. De Merovingers breiden hun gezag uit over Gallië en het Rijnland. Franken, andere Germanen en GalloRomeinen aanvaarden hen als koning. Vanaf de 6e eeuw worden alle inwoners van het Frankische Rijk, ongeacht hun taal of afkomst, beschouwd als Franken. Het Merovingische Rijk wordt vaak opgesplitst en weer verenigd. Elke prins heeft immers recht op een vorstendom en een koninklijke titel. Een Merovinger schakelt soms zijn verwanten uit om de alleenheerschappij te verwerven. De Merovingische macht begint vanaf de 7e eeuw af te nemen: de koningen organiseren nog maar zelden veroveringstochten en verwerven geen prestige meer op het slagveld. De Merovingers verarmen, doordat ze medewerkers voor hun trouw belonen met landerijen en andere rijkdommen. Na verloop van tijd besturen rijke hofmeiers en niet de koningen de vorstendommen. In 751 palmt een familie van hofmeiers, de Karolingers, de troon in. Zij verstevigen het koninklijke gezag en breiden het Frankische Rijk uit. In 800 wordt de Karolinger Karel de Grote door de paus tot keizer gekroond. Het Frankische Rijk wordt zo de politieke erfgenaam van het West-Romeinse Rijk.
