Koha 576

Ngjarjet javore

Javore KOHA

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 25 korrik 2013 Viti X / Numër 576 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Ulqini, vendtakim i mësuesve shqiptarë të diasporës

Skënderbeu sa Shekspiri !?

2

e enjte, 25 korrik 2013

Javore KOHA

Javore KOHA

Javore KOHA

Përmbajtja

Zenka: Situata nuk pret më fq 5

F. Shkreli:

Ikonë e guximit fq 6

M. Nitaj:

Ju pshurrsha zanatin

Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi

Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Fran Gjokaj, Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 247-674 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

fq 8

A. Lulushi:

Flisni për veten… fq 10

Shqipërimet biblike

fq 12

Përmbajtja

e enjte, 25 korrik 2013

3 Javore KOHA

Bisedë me banoren e BB Joana Gjuzin fq 16

Gjuha “barbare” e Tribalit, ilirishte e kohës fq 19

Beniada Nishani shpallet “Miss Ravena 2013” fq 20

Berishaj fitues i çmimit “Ambasador “i letërsisë dhe gjuhës sllovene fq 24

Të ndëshkohen fajtorët fq 29

Ne hap me Kohen

4 Javore KOHA

Ngjarje javore

e enjte, 25 korrik 2013

Kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, priti të hënën përfaqësuesit e Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë së Kosovës

Ulqini, vendtakim i mësuesve shqiptarë të diasporës

Edicioni i nëntë i Seminarit mbarëkombëtar për mësimin plotësues në gjuhën shqipe në diasporë, i cili organizohet nga MASHT e Kosovës dhe MASH e Shqipërisë, me mbështetjen e Komunës së Ulqinit, do të mbahet në Ulqin nga data 29 korrik – 2 gusht.

Ulqin - Kryetari i komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, ka pritur të hënën në takim përfaqësuesit e Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë së Kosovës me të cilët ka diskutuar lidhur me organizimin e Seminarit mbarëkombëtar për mësimin plotësues në gjuhën shqipe në diasporë, i cili këtë vit do të organizohet në Ulqin nga data 29 korrik – 2 gusht.

Ky aktivitet organizohet për të nëntin vit me radhë nga Ministria e Arsimit, Shkencës

dhe Teknologjisë së Kosovës dhe Ministria e Arsimit dhe Shkencës së Shqipërisë, ndërsa mbështetet nga Komuna e Ulqinit.

Seminari është aktivitet trajnues profesional, në të cilin do të marrin pjesë mbi 150 mësues dhe mësuese të cilët punojnë me fëmijët dhe të rinjtë shqiptarë në Shkollat Shqipe të mësimit plotësues në të gjithë diasporën shqiptare.

Në takim, Cungu ka shfrytëzuar rastin të përgëzojë nismën e këtyre dy ministrive

për përzgjedhjen e qytetit të Ulqinit për orgaizimin e këtij seminari.

Sipas tij, një aktivitet i tillë përveç që do të ndikojë në rritjen e cilësisë së mësimdhënësve shqiptarë, do t’u japë atyre mundësi që të njihen për së afërmi me Ulqinin.

Përfaqësuesit e MASHT-it të Kosovës falënderuan për mbështetjen Komunën e Ulqinit dhe u shprehen se i kanë përfunduar të gjitha përgatitjet paraprake për mbarëva(Kohapress) jtjen e këtij seminari.

Ngjarje javore

e enjte, 25 korrik 2013

5 Javore KOHA

UDSH kërkon mbajtjen e zgjedhjeve të jashtëzakonshme në komunën e Ulqinit

Zenka: Situata nuk pret më Ulqin – Unioni Demokratik i Shqiptarëve ka kërkuar mbajtjen e zgjedhjeve të jashtëzakonshme në komunën e Ulqinit për shkak të gjendjes së krijuar në këtë komunë.

Kryetari i UDSH-së, Mehmet Zenka, ka thënë se janë pjekur kushtet për mbajtjen e zgjedhjeve të jashtëzakonshme pas sezonit turistik veror sepse situata nuk pret më.

Ai e ka akuzuar pushtetin vendor në Komunën e Ulqinit për qeverisje tejet të dobët dhe joprofesionale.

“Kemi një kolaps të vërtetë të ekonomisë së qytetit. Si ta quajmë ndryshe këtë gjen-

dje të mjerueshme në të cilën gjendet momentalisht qyteti ynë? Si ta quajmë këtë situatë ku brenda dy viteve krijohen 10 milionë euro humbje financiare, shifër e cila edhe për komuna shumë më të pasura është tejet e madhe”, ka thënë Zenka të enjten në konferencën për shtyp.

Sipas tij, pushteti aktual me veprimet e tij e ka sjellë Komunën e Ulqinit në robëri financiare.

“Kulmi i të gjitha veprimeve të ndërmarra nga pushtetarët më dëmsjellës në historinë e re pluraliste ishte edhe vendimi për marrjen e kredisë prej dy milionë euro, veprim i cili koston e ardhjes së tyre në pushtet e ngriti në 10 milionë euro borxhe të reja për komunën e Ulqinit”, është shprehur

Zenka, duke shtuar se Komunës së Ulqinit do t’i duhen dekada për t’i kthyer borxhet e krijuara nga pushteti aktual.

Kryetari i UDSH-së ka kritikuar sidomos marrëveshjen e arritur me Ministrinë e Financave, e cila sipas tij “nuk është gjë tjetër veçse vendosje e masave të jashtëzakonshme, të kamufluara nën çadrën e programit për sanim”.

“Ku janë ato projekte zhvillimore për të cilat keni deklaruar se janë gati dhe që me ardhjen tuaj në pushtet do t’i nxirrni dhe do t’i vendosni në zbatim?”, ka pyetur Zenka.

Ai i ka cilësuar shkatërruese vendimet e miratuara në dy seancat e fundit të Kuvendit të Komunës së Ulqinit. (Kohapress)

Kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, organizoi takim konsultativ me përfaqësuesit e subjekteve politike me qëllim të tejkalimit të krizës në Kuvendin e Komunës së Ulqinit

Partia Demokratike lëshon mbledhjen Ulqin – Kriza në funksionimin e koalicionit qeverisës në Komunën e Ulqinit, e cila ka kulmuar në seancën e fundit të Kuvendit të Komunës së Ulqinit, të ndërprerë për shkak të mospasjes së shumicës, është dëshmuar edhe në takimin konsultativ që kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, ka organizuar të martën me përfaqësuesit e të gjitha subjekteve politike në Kuvendin e kësaj komune.

Sipas njoftimit të zyrës së kryetarit të Komunës së Ulqinit, tre përfaqësuesit e Partisë Demokratike, kryetari Fatmir Gjeka, kryetari i Kuvendit të Komunës, Milazim Mustafa, dhe nënkryetari i Komunës, Met Gjoni, e kanë lëshuar takimin.

Qëllimi i takimit ishte për të diskutuar lidhur me normalizimin e punës së Kuvendit të Komunës së Ulqinit, e cila do të

ndikojë në fuqizimin e veprimtarisë dhe funksionimit të organeve të qeverisjes lokale në komunën e Ulqinit.

Cungu i ka njoftuar përfaqësuesit e partive politike se Komuna e Ulqinit gjendet para ndërmarrjes së disa veprimeve shumë të rëndësishme për sanimin e gjendjes aktuale financiare, siç është plani i sanimit, sigurimi i mjeteve kreditore, ribalanci i buxhetit etj., si dhe para disa aktiviteteve intensive për përgatitjen e investimeve kapitale në rrafshin infrastrukturor, siç është sigurimi i mjeteve financiare nga Banka KFW për ndërtimin e sistemit të ujësjellësit dhe kanalizimit, me vlerë mbi 20 milionë euro.

Sipas tij, pa ndërmarrjen e këtyre aktiviteteve, komuna e Ulqinit nuk mund të

sigurojë zhvillim dhe prosperitet të qëndrueshem.

“Nisur nga ky fakt, në interes të qytetit dhe qytetarëve tanë, shpresoj që nga ky takim të dalim me një qëndrim të përbashkët për mbështetjen konsensuale të këtyre aktiviteteve, duke hapur kështu një perspektivë të re për qytetin tonë”, është shprehur Cungu.

Kryetari i PD-së, Fatmir Gjeka, duke përshëndetur nismën e kryetarit të Komunës së Ulqinit, është shprehur se në këtë moment nuk është i gatshëm për të diskutuar mbi këto çështje, dhe bashkë me dy kolegët e tij partiakë është larguar nga takimi.

“Përfaqësuesit e subjekteve të tjera politike janë shprehur të gatshëm që të marrin pjesë në çdo seancë të Kuvendit të Komunës së Ulqinit, qoftë ajo edhe e jashtëzakonshme, duke deklaruar se ata do t’i mbështesin të gjitha propozimet e parashtruara që do të ndikojnë në sanimin e gjendjes aktuale si dhe vendimet e tjera të cilat do të hapin një rrugë të re në zhvillimin e qytetit të Ulqinit”, thuhet në njoftimin e zyrës së kryetarit të Komunës (Kohapress) së Ulqinit.

6 Javore KOHA

e enjte, 25 korrik 2013

Vështrime & Opinione

Vajza që sfidoi talebanët

Ikonë e gux

Malala Yousufzai, vajza 16-vjeçare nga Pakistani me plumb nga talebanët, vetëm e vetëm se mb favor të edukimit për vajzat, ishte ftuar të fliste n Bashkuara, (OKB) në 16 vjetorin e lindjes dhe në ka shpallur si, “Dita e Malalës’’, në nder dhe respe sfidave tepër të r Për Koha Javore: Frank Shkreli / Nju Jork

Vitin që kaloi, Malala Yousafzai u plagos rëndë, në luginën Swat në veri të Pakistanit, në jë sulm barbar nga talebanët, të cilët njëherazi plagosën edhe dy shoqe të saja, kur talebanë të armatosur u futën në autobusin e fëmijve të shkollës duke kërkuar me emër vajzën e re Malalën -- e cila njihej si kundërshtare e politikës së tyre për të mos lejuar vajzat të shkonin në shkollë -- dhe e qëlluan disa herë duke e plagosur rëndë. Fatbardhësisht, ajo u shërua plotësisht nga plagët e saja nën kujdesin e mjekëve pakistanezë dhe më vonë nga mjekët anglezë në një spital britanik. Ishte ky një incident i cili shokoi botën e qytetëruar dhe shkundi ndërgjegjen e botës rreth gjëndjes së vështirë të vajzave në shoqëritë islamike fondamentaliste. Ky akt, u dënua rëndë nga e gjithë bota si një akt barbar, kriminal dhe i shëmtuar.

Ishte Ish-Kryeministri britanik, Gordon Brown, tani Përfaqsues i posaçëm global i OKB-së për arsimin, ai që e paraqiti pakistanezen 16- vjeçare para nja një mijë studentëve të ardhur në OKB nga 100 vende nga mbarë bota, duke thënë se me të vërtetë ishte një mrekulli, që Malala gjëndej në mesin e tyre. “Më lejo”, tha ai, duke iu drejtuar Malalës, “të përshëndes me fjalët që Talebanët nuk do të dëshironin t’i dëgjonin: “Gëzuar 16-vjetorin e lindjes, Malala’’. Ai e quajti vajzën pakistaneze, të plagosur nga talebanët, si ‘’vajzën më guximtare në

botë’’. Ndërsa Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Ban Ki Moon tha se, “Duke sulmuar Malalën, ekstremistët treguan se frika më e madhe e tyre ësht[ një vajzë me një libër në dorë.”

“Ata menduan se plumbat do të na heshtnin, por talebanët dështuan”.

Ajo e filloi fjalimin e saj në OKB -- një fjalim që sipas shumë komentuesve nuk do të harrohet shpejt -- duke falenderuar Zotin, “para të cilit”, tha ajo, ‘’të gjithë jemi të barabartë”, dhe shtoi se “kjo nuk ishte dita ime, por dita e çdo femre, e çdo djali dhe çdo vajze të cilët kanë ngritur zërin e tyre në mbrojtje të të drejtave të tyre.” Malala u tha të pranishmëve se, “nuk po flasë për veten, por për të gjithë ato dhe ata të cilët nuk kanë mundësi të flasin, për të gjithë ata dhe ato që kanë luftuar dhe vazhdojnë të luftojnë për të drejtat e veta, si dhe për të drejtën e tyre për të jetuar në paqë.”

“Terroristët”, tha ajo, “kanë vrarë me mijëra veta dhe kanë plagosur miliona të tjerë. “Unë”, shtoi ajo, “jam vetëm një prej këtyre të plagosurve....një vajzë ndër shumë të tjera...Terroristët menduan se do ndryshonin objektivat dhe të shuanin ambiciet e mia, por asgjë nuk ka ndryshuar në jetën time.” Por, ajo që ka ndryshuar pas sulmit kundër saj nga talebanët, vitin që kaloi, tha Malala, është se, “vdiq dobësia, u zhduk frika dhe u rivendos shpresa”, duke shtuar se sulmi taleban kundër saj, e kishte bërë atë më të fortë duke thënë se, si rrjedhim, për të “lindi forca dhe

guximi.’’

Duke thënë se pena është më e fortë se shpata, dhe se kjo është arsyeja që talebanët ‘’kanë frikë nga libri dhe pena”, ajo theksoi se, “Një fëmi, një mësues, një libër dhe një penë, mund të ndryshojnë botën”. Talebanët ekstremistë”, shtoi ajo, “kanë frikë nga femrat dhe nga zëri i fuqishëm i tyre....kanë frikë nga ndryshimet që barazia për të gjithë, do të sjellë për shoqërinë tonë.”

“Unë jam Malala Yousafzai”

“Unë e ngre zërin tim jo për të tërhequr vëmendjen ndaj personit tim”, tha ajo, “por për të gjithë ata që luftojnë për të drejtën e tyre që të trajtohen me dinjitet njerëzor,për të gjithë ata që ngulin këmbë dhe kërkojnë të drejta të barabarta në çdo fushë dhe për të drejtën e të gjithëve për të shkuar në shkollë dhe për tu edukuar.”

Duke thënë se nuk po fliste në një frymë hakmarrjeje, ajo shtoi se dëshiron që edhe fëmijtë e ekstremistëve talebanë të shkojnë në shkollë dhe të edukohen. 16-vjeçarja Malala, tha në fjalën e saj në OKB, se ajo kishte ardhur në Kombet e Bashkuara e bindur dhe duke u mbështetur në trashëgiminë e pa dhunë të Martin Luter King-ut, Gandit dhe Nënë Terezës, si edhe në mëshirën dhe mësimet e Jezu Krishtit, Muhametit dhe Budës.

“Zemra më thotë, paqë dhe dashuri me të gjithë, dhe për të gjithë”, tha vajza e re pakistaneze në paraqitjen e saj në OKB, në Nju Jork.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

Vështrime & Opinione

e enjte, 25 korrik 2013

7 Javore KOHA

ximit

i e cila vitin e kaluar u qëllua bështeste dhe progandonte në në Organizatën e Kombeve të ditën që organizata botërore ekt për guximin e saj përballë rrezikshme për një vajzë të re.

Ajo u bëri thirrje udhëheqsve botërorë që të mbrojnë të drejtat e femrave dhe të fëmijve anë e mbanë botës, dhe njëherazi u bëri thirrje të gjithë komuniteteve që të tregojnë tolerancë ndaj atyre që janë ndryshe, duke insistuar në mbrojtjen e lirisë dhe barazisë për femrat, dhe duke theksuar se asnjë shoqëri, “nuk mund të jetë e sukseshme, kur (femrat) gjysma e popullsisë së saj, “nuk gëzon të njëjtat të drejta me gjysmën tjetër të popullsisë”. Vajza pakistaneze u bëri thirrje, atyre që ajo cilësoi si, “motrave tona anë e mbanë botës që të jenë të guximshme -- të besojnë në vetvete dhe të përqafojnë fuqinë mbrenda vetes së tyre, ashtuqë të realizojnë potencialin e tyre të plotë.”

Askush nuk mund t’na ndalojë, tha ajo, në rrugën tonë për realizimin e paqës dhe të edukimit për të gjithë.

Presidentja e Fondacionit të Kombeve të Bashkuara, Kathy Calvin tha se, “Guximi dhe anagazhimi i Malalës na frymëzon të gjithëve”. Znja Calvin shtoi se, “Ajo mishëron vendosmërinë dhe guximin e të rinjve e të rejave anë e mbanë botës, të cilët ndeshin në pengesa të mëdha për të shkuar në shkollë. Por, të edukuar, ky brez i ri do të jetë një forcë e fuqishme për përparim në botë.....

Le të nderojmë sot Malalën”, tha Zonja Calvin, “duke bërë realitet edukimin e të gjitha vajzave dhe djemve, anë e mbanë botës, pa përjashtim.”

Me fjalimin e saj në Kombet e Bashkuara në Nju Jork, Malala Yousafzai triumfoi mbi terroristët talebanë, megjithse

prej tyre kishte marrë plumbin, vetëm e vetëm se nguli këmbë në mbrojtje të së drejtës së vet dhe shoqeve të saj të shkonin në shkollë për tu edukuar. Dy prej tyre u plagosën gjithashtu me atë rast. Ajo kundërshtoi guximshëm urdhërat e radikalve të çmendur talebanë dhe vazhdon të flasë në mbështetje të edukimit të vajzave në Pakistan dhe kudo në botë, megjithëse talebanët kanë kërcënuar se nqëoftse jeton, ata do të përpiqen gjithnjë që ta vrasin Malalën. Por Malala, jo vetëm që ka shpëtuar nga sulmi i talebanëve dhe nuk i ka frikë ata aspak, por nga fjalimi i saj në OKB të premten e cila me guximin e saj habiti botën, shihet se ajo është më e guximshme dhe më sy patrembur se

kurrë më parë.

Guximi i Malalës dhe të tjerëve si ajo, duke kundërshtuar ideologjinë çnjerëzore mesjetare të talebanëve, është e vetmja shpresë për një lëvizje mbarë popullore për të mundur ideologjinë e talebanëve dhe për të mposhtur fushatën e tyre të shtypjes në Pakistan, Afganistan dhe kudo tjetër në botë.

Në mirënjohje dhe falënderim për guximin e saj të pashëmbullt, sipas BBC-së, janë mbledhur me mijëra nënshkrime “online” nga e gjithë bota, për një peticion, me të cilin bëhet thirrje që vajza trimëreshë pakistaneze Malala, të emërohet për Çmimin Nobel për Paqë.

Ajo me të vërtetë është një kandidate e denjë për këtë çmim prestigjioz.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

8 Javore KOHA

e enjte, 25 korrik 2013

Qasje

Opinione & Vështrime

Ju pshurrsha

Muharrem Nitaj

Nuk ka asnjë dyshim se njerëzit siç janë Fatos Lubonja dhe Arben Idrizi shkaktojnë debat, sepse edhe njëri edhe tjetri kanë dëshmuar shumë herë se provojnë të jenë ndryshe gjithë dynjasë. Në gjuhën e popullit “ata janë të trentë”! Edhe i pari edhe i dyti, me gjithë origjinalitetin që kanë, në jo pak raste kanë rrëshqitur, e kanë kapërcyer, kanë rrjedhur dhe në emër të një farë filozofie që përfaqësojnë, kanë bërë përpjekje maksimale të shndërrohen në mefistofelë të një shoqërie që s’para shquhet më ndonjë shkallë të kënaqshme intelektualizmi e aq më pak debati.

Fatos Lubonja, me gjasë duke dashur të shfajësohet për “katrahurën” e shkaktuar me përfundimet e tij, krejt të pabazuara dhe përtej kësaj edhe të paverifikuara, për “herojt e luftës” thotë se ai nuk është gazetar investigativ dhe nuk ka të drejtë të japë përfundime se kush është vrasës, por që e mban të drejtën të ngrehë dyshimet e tij për këta “vrasës” pavarësisht se cila është e vërteta për ta!

Lubonja e interpreton shkrimin e tij, heq dorë nga titujt që kanë dalë në shtypin shqiptar, por jo nga ata që kanë dalë në shtypin gjerman...por egoja e personit me telashe intelektuale nuk e lejon atë të thotë se ai këtë herë e kishte bërë një shkrim krejt sipërfaqësor!

Ndërkaq ky Arben Idrizi, që këtë herë mundohet t’ia “mbajë zhagun” Lubonjës, kjo pa as edhe një arsye të vetme, del krejt në “stërnishtë”!

“Siç do të thoshte P. P. Pasolini...(shkruante ai) i di emrat, por nuk i kam provat bile as shenjat. Unë i di sepse jam një intelektual e shkrimtar dhe e tërë kjo bën pjesë në zanatin dhe në instinktin e zanatit tim”. Edhe Lubonja, sipas tij,

Nuk jam pajtuar me as edhe një shkronjë të Lubonjës dhe I kur si ajo e “famshmja e estradës” që e kishte zbuluar “zo

e kishte bërë sepse ishte intelektual e shkrimtar të cilit i kishte thënë zanati dhe instinkti i zanatit të tij.

Sipas kësaj logjike, shkrimtarët e intelektualët e tipit të Lubonjës dhe të Idrizit, kanë të drejtë të jenë “shah në

Opinione & Vështrime

a zanatin

Idrizit, sepse edhe njëri edhe tjetri këtë herë më janë duogun” e saj, për ta kthyer veten atje ku nuk përkiste më.

vete” dhe t’ia fusin si dhe sa të duan.

Sepse atyre kështu iu thotë zanati dhe instinkti i zanatit të tyre.

I kam parë komandantët e luftës, atje dhe atëherë kur është bërë lufta, sepse kam qenë aty, ku është djegur vendi

e enjte, 25 korrik 2013

9 Javore KOHA

dhe ku janë vrarë i madh e i vogël. I kam parë të vriten edhe ata, dhe disa të tjerë të mbetën gjallë. Prandaj me gjithë respektin për intelektualë e shkrimtarë, iu pshurr zanatin të gjithë atyre që guxojnë t’i cilësojnë vrasës e tradhtarë.

Nuk i kam parë kurrë e asnjëherë këta si filozofë e shkrimtarë (as Lubonjën e as Idrizin) të kenë qenë aty ku është mbrojtur atdheu, ku janë krijuar heronjtë dhe vrasësit përnjëherë, prandaj edhe nuk e pranoj, që bile ata, të më tregojnë si duhet atdheu. Për sjelljet e trimave në paqe, hajde të bëhemi bashkë e t’i mundim, sepse shtrenjtë po na e paguajnë haraçin e lirisë, apo ky nuk është shqetësimi i juaj.

Zogoria e profanëve patriotë e opinionistë të shpifur, qe sa herë që nuk pajtohen më disa të tjerë, i quajnë zogj kurvash ose monstrumë e fytyrëprishur, ma kanë gërditur idenë e debatit dhe gjuhën me të cilën shkruajmë e flasim. Kjo jo vetëm për shkak të gjuhës së fëlliqur që kanë, por edhe për shkak të pafuqisë së përballjes, në rastin konkret me sofizmin e Lubonjës e të Idrizit. Zogoria e profanëve dhe gjuha e tyre, ose lufta e tyre kundër Lubonjës e Idrizit, i ka bërë këta të fundit edhe “më shkrimtarë e më intelektualë” të cilëve kush e di se çfarë do t’u thotë tjetër instinkti i zanatit.

Kur Kosova, njëherë ishte mbushur me langonj e zagarë, gazetat shkruanin se tashmë nuk ishte lajm nëse qeni e kafshonte njeriun, sepse kjo ndodhte përditë, por lajm do të ishte nëse një ditë e me pahir njeriu do ta kafshonte qenin e çarshisë.

Nuk jam pajtuar me as edhe një shkronjë të Lubonjës dhe Idrizit, sepse edhe njëri edhe tjetri këtë herë më janë dukur si ajo e “famshmja e estradës” që e kishte zbuluar “zogun” e saj, për ta kthyer veten atje ku nuk përkiste më. Duke ëndërruar vetën shkrimtarë, intelektualë ose filozofë ndoshta, ata këtë herë janë marrë me “sience fiction”. Por përplasja e të tjerëve me ta, ishte një diçka që unë nuk e kam të qartë se çfarë është. Diçka si fashiste ndoshta, komuniste, e kuqe, ortodokse...apo diçka qe veç shqiptarët e dinë!

Lubonja do të duhej të shpjegohej, ndoshta edhe të kërkonte falje.

Ndërkaq Idrizi duket së është e pashpresë, sepse ai ka filluar të mbështetet në instinktin e zanatit. Zoti e ndihmoftë.

10 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 25 korrik 2013

Neuro-shkencë

Flisni për Studimet në këtë fushë kanë treguar se vetja është tema e preferuar e shumicës së njerëzve në komunikim me njëritjetrin.

Për Koha Javore:

Astrit Lulushi/ Uashington

Neuro-shkenca është shkenca e trurit; temë e preferuar nga të gjithë sepse vetëm truri prodhon pyetje dhe s’ka njeri që nuk pyet.

Dhe ndër pyetjet që vjen në mendje është: Pse njerëzit shpenzojnë aq shumë kohë duke folur për veten e tyre?

Qeniet njerëzore janë kafshë shoqërore, dhe një pjesë të madhe te kohës e kalojnë duke komunikuar.

Mundësitë për bisedë janë pafund; plane, shaka, kujtime, rikujtime të së kaluarës, ëndrra për të ardhmen, shkëmbim mendimesh, thash-etheme dhe përhapje informacioni.

Kjo aftësi për të komunikuar me pothuajse të gjithë në lidhje me pothuajse çdo gjë, gjithashtu, ka luajtur rol qendror në aftësinë e njeriut për të mbijetuar, por edhe për t’u zhvilluar.

Studimet në këtë fushë kanë treguar se vetja është tema e preferuar e shumicës së njerëzve në komunikim me njëri-tjetrin. Mesatarisht, njerëzit shpenzojnë 60 për qind të bisedave duke folur për veten e tyre, dhe kjo shifër arrin në 80 për qind, kur komunikimi kryehet nëpërmjet platformave të mediave sociale të tilla si Twitter ose Facebook. Pse ndodh që shumicën e kohës njerëzit flasin për

vetë-veten, kur në botë ekzistojnë kaq shumë çështje, ide e probleme për të diskutuar?

Përgjigja është e thjeshtë: “Njeriu ndjehet mirë kur flet për veten”, thuhet në një studimi nga neuroshkencëtarët në universitetin e Harvardit.

Për të vërtetuar hipotezën se vetëzbulimi është thelbësisht shpërblyes, shkencëtarët përdorën fMRI (Imazhet

Mesatarisht, njerëzit shpenzojnë 60 për qind të bisedave duke folur për veten e tyre, dhe kjo shifër arrin në 80 për qind, kur komunikimi kryehet nëpërmjet platformave të mediave sociale të tilla si Twitter ose Facebook.

me Rezonancë Magnetike funksionale) për të vëzhguar veprimtaritë në rajone të ndryshme të trurit gjatë kohës që pjesmarrësit në studim angazhoheshin në biseda.

Në personat që ishin të interesuar të flisnin për veten, shkencëtarët vunë re një shtim të aktivitetit nervor në zonat e trurit përgjegjëse për motivimin, kënaqësinë dhe shpërblimin. Të flasësh për veten kur të tjerët dëgjojnë është e dobishme (jep mundësi të njihesh), por ajo që i befasoi shkencëtarët është se aktiviteti i trurit të personit që fliste për veten rritej njësoj edhe në se askush nuk e dëgjonte.

Pra në këtë rast, të flasësh për veten nuk është në kundërshtim me funksionet e komunikimit. Njeriu mund të flasë rreth vetes, thjesht sepse dëshiron të ndjehet mirë. Dhe, ndjenja e mirë mund të jetë një mjet për të arritur qëllimin; pasi ajo nxit shpërblimin për të vënë në lëvizje një proces, i cili përfundimisht çon në përfitime të shumta afatgjatë nëpërmjet krijimit të lidhjeve të reja shoqërore që e ndihmojnë njeriun jo vetëm të mbijetojë por edhe të përparojë. Pra flisni për veten, vetëm mos u mburrni… shumë.

Kulturë

e enjte, 25 korrik 2013

11 Javore KOHA

r veten…

12 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 25 korrik 2013

Trieshi vend-frymëzimi për imzot Simon Filipaj

Shqipërimet bib Për Koha Javore: Gjekë Gjonlekaj/New York

Muajin e ardhshëm Trieshi feston 250-vjetorin e themelimit të Famullise.

Një çerek mijëvjecari meriton nderime të mëdha. Në fillim të shekullit XVII pushteti osman rrënoi shoqërinë shqiptare në pergjithësi dhe Kishën Katolike në vecanti. Themelet për ringjalljen e Kishës i vuri Papa me origjinë shqiptare Klementi i XI,i cili drejtoi Selinë e Shejtë nga viti 1700 e deri më 1721. Rregullimi i kishës katolike filloi menjëherë pas Kuvendit të Arbërit në vitin 1703,dhe pjesë e këtij riorganizimi ishte edhe themelimi i Famullisë së Trieshit. Turqit kishin ushtruar dhunë kundër meshtarëve shqiptarë dhe kështu ata u detyruan të kalojnë në ilegalitet.Të gjithë i dijme emertimet e dhimbshme që kanë lidhje me tragjeditë e klerikëve shqiptarë siç janë: “pellgu i fratit”, “shpella e fratit”,”shkalla e fratit”,gropa e fratit” e të tjera. Pasi ata kishin vrarë e masakruar shumicën e meshtarëve shqiptarë, arritën një marrëveshje me Venedikun për dërgimin e klerikëve të huaj kryesisht italianë,të cilët shërbyen edhe në Triesh deri në fillim të shekullit XX,kur filluan misionin e tyre klerikët shqiptarë,njeri nga ata Pater Mark Gojani nga Mirdita,qe kishte sherbyer në Triesh pothuajse 4 dekada. Pas largimit të Pater Markut atje vepruan disa klerikë shqiptarë bile edhe ndonjë kroat. Meshtarët italianë shumë herë nuk i perfillnin traditat e vendit,bile bënin dashuri e flirte jashtë kodit fetar e shoqëror. Veprimet e klerikëve italianë shkaktonin zemërime tek vendasit. Paria e Trieshit shkonin në Arqipeshkevine e Tivarit per t’u ankuar në lidhje me këtë çeshtje,dhe pikërisht për këto ankesa ata i kishin dhënë Trieshit emer të keq. Pastaj misionarët italianë këshillonin martesat në farefis deri edhe në brezin e tretë, por vendasit nuk i pelqenin këto lloj martesash. Meshtarët shqiptarë kishin bërë

Dom Simonin e respektonin të gjithë shqipt me rrethe sidomos shoqata “Art Clubi” i këtij q se kushdo tjetër,pavarësisht se shumica e anëta

çmos për përdorimin e gjuhës shqipe në kishë, ndërsa klerikët e huaj nuk çanin kokën për gjuhën e shqiptarëve.

Pakënaqësitë me klerin italian ishin të mëdha pavarësisht se ata punuan për ndërtimin e kishës. Por çrregullimet e Luftes së Dytë Botërore dhe rendi komunist e ndërlikuan përsëri sherbimin fetar në Triesh.

Duke e parë këtë situatë të vështirë Arqipeshkevia e Tivarit dërgoi në Triesh në vitin 1950, Dom. Simon Filipaj i cili posa kishte mbaruar studimet e larta teologjike në Universitetin e Zagrebit. Pavarësisht kushteve të vështira të jetesës Dom. Simoni e pranoi detyrēn e meshtarit në Triesh dhe pas një kohe të shkurtër fitoi mbështetjen e popullit në përgjithesi. Ai kishte shumë njohuri për traditën dhe kulturën shqiptare sepse në Shkodër kishte mbaruar Seminarin Papnor Shqiptar. Në fillim ishte ballafaquar me shumë vështirësi për cfarë tregon në kujtimet e tij: “Jetëshkrim i Shkurter”,botuar në vitin 2010 nën kujdesin e At. Mirash Marinaj. Ndryshimi midis Trieshit e Zagrebit ishte i madh. Populli bile edhe kundërshtarët e fesë kishin dëgjuar për predikimet e tij të mrrekullueshme dhe për interpretimet e shkëlqyeshme të Ungjillit.

Mesha për Dom Simonin ishte dicka e veçantë,sepse këtu shperthenin të gjitha energjitë e tij morale dhe intelektuale. Ai kuptonte natyrën e veshtirë të vendit dhe nuk zemërohej për vonesën e besimtarëve në meshē. Shumë herë ulej pranë tyre në oborrin e kishës dhe priste ata që ishin vonuar dhe më në fund pyeste a të fillojmë tani a doni të presim më? Ne vitin 1990 bëra me këtë

prelatë të njohur shqiptar një intervistë telefonike për Zërin e Amerikës dhe mes tjerash më tha se kishte pas nderin dhe kenaqësine e madhe të shoqërohej dhe të shkëmbente mendime me shumë burra të ndershëm e gra fisnike të Trieshit. Ata për mua tha Dom Simoni ishin frymëzim,sepse më trajtonin si djalin e tyre. Unë autori i ketij shënimi i pavaresisht se kam qenë shume i ri në atë kohë ruaja kujtime të mira nga predikimet e Dom. Simonit. Hypja e tij në altar, veshur me ato rroba elegante shumë-ngjyrash e bënin atmosferën edhe më të bukur. Pasi lexonte pjesë te Ungjillit kori i kishes që ishin edhe xhakonë: Kole Preloka,Zef Tome Ha-

Kulturë

blike

tarët në Mal të Zi,por Ulqini qyteti e nderonte më shumë arëve e kësaj shoqate ishin të besimit myslimanë.

suri i biri i tij Frani dhe Leke Kole Gjeti këndonin latinisht psalme fetare. Disa nga ato psalme edhe pse latinisht i mbante mënd populli. Trieshi mësoi nga ky meshtar shumë i ditur. Në lter Dom. Simoni kishte pamje impozante.

Pas meshës luante rolin e profesorit dhe të akademikut. Në kohën e tij kisha e Trieshit ishte si një akademi. Pervecë tjerash ishte i pranishem në jetën e përditshme të vendit. Kishte njohuri të përgjithshme. Merrte pjesë në aktivitete kulturore dhe sportive,bile dilte në mal për gjueti. Jashte kishës dhe ambineteve të saj kishte më shumë sjellje spartane se kristiane. Aktivitetet e tij sportive dhe të gjuetisë mund të

e enjte, 25 korrik 2013

kenë shkaktuar ndonjëherë edhe lëndime fizike,bile edhe mua personalisht.

Ndonjëherë ishte edhe cinik. Ai kishte probleme me paganët dhe komunistet e paarsimuar. Ndonjëri nga ata si per shembull Marash Preçi e fyente rëndë,por ai nuk lodhej për fyerjet e tyre.

Dom. Simoni mësoi shumë nga kjo përvoje dhe gjithmonë e pohonte se shërbimi në Triesh kishte qënë shkollë e tij e jetes. Në Triesh u frymëzua për punë e vepra të mëdha. Qetësia shpirtërore,natyra e pastër dhe respekti i popullit ishin frymëzim e fuqi për shqipërimin e shumë veprave fetare dhe në fund “Biblës”komplet. Qysh në kohërat antike e biblike malet e larta i vizitonin perënditë dhe profetët.

Nëse Brigjet e Hotit kishin qënë frymëzim për epikën homerike të At Gjergj Fishtës, atëherë Trieshi kishte qënë frymëzim për shqipërimet biblike të Dom. Simon Filipaj.Në këtë rrafshnalt malore kishte shërbyer 12 vjet dhe atje i kishte lindur ideja për shqipërimin e Ungjillit dhe shumë veprave të tjera fetare. Ky Shën Jeronim i epokës sonë punoi me përkushtimin dhe sinqeritet te jashtëzakonshëm për fjalën e Zotit në gjuhën shqipe,bile e pranoi pa asnjë kundërshtim Drejtëshkrimin e Gjuhës Shqipe të vitit 1972. E bëri këtë për të mirën e kombit shqipar. Ja fjalët e tij në lidhje me gjuhën e njësuar: “Edhe sot e kësaj dite e ndjej shumë rëndë në shpirt mospërkimin tonë për një gjuhë standarte letrare dhe e vlerësoj këtë mungesë si prapambetje edhe tash shtadhjetëvjeçar. Një popull i vogël,te cilit fati historik nuk i qe përkrahes,por i ndarë dhe i shperndarë në pesë shtete kufizuese”.

Dom. Simon Filipaj u ballafaqua ashpër me kundershtarët e gjuhës letrare kombëtare,bile edhe ketu në New York hasi në kundershtime të mëdha nga Mons.Zef Oroshi i cili kishte përkthyer në gjuhën shqipe “Besëlidhjen e Re”, por në dialektin gegë. Mons.Zef Oroshi e kishte fyer rëndë duke i thenë më në fund: ” Dom. Simon mos u ba qenef”.

Por fyerjes së tij banale Dom Simoni ishte pergjegjur ashper:” Degjo Zef Orosh: “ Klerikët shqiptarë të vërtetë nuk i kane braktisur famullitë e tyre siç e ke braktisur ti. Ata qëndruan në Shqipëri pavarësisht dënimeve të rënda bile edhe me vdekje”. Kishte qënë një duel i vërtetë fjalësh midis këtyre dy prelatëve shqiptarë. Kjo ndodhi në vitin 1978 në kohën kur ishte ftuar për

13 Javore KOHA

përurimin e kishës në New York. Ai u ftua perseri në New York në vitin 1986 për ceremoninë e shugurimit të Dom. Pjeter Popaj.

Pas shërbimit në Triesh Dom. Simoni u emërua famullitar në Grudë dhe prej andej kaloi në Kllezen dhe më vonë në Shën Gjergj.

Në Malësi të Mbishkodrës Dom. Simoni ishte shumë aktiv në jetën shoqërore. Merrte pjesë në pajtime gjaqesh sidomos në Hot e në Grude.

Duke qenë orator me përvojë te gjithë i dëgjonin me vëmëndje fjalimet e tij.

Për t’i bindur palët e gjakosura tregonte shëmbuj të kohërave antike. Trieshi dhe tërë Malësia e nderonte si njeriun më të ditur dhe oratorin më të madh shqiptar të këtyre trojeve. Të diturit e krahasonin Dom. Simonin me Mark Antonin. Ky prelat shqiptar vazhdoi rrugën e Buzukut të Budit e Bogdanit.

Bashkëpunoi me Klerin Shqiptar të Kosovës dhe më shumë intelektuale të atij vendi. Gjatë intervistës për “Zërin e Amerikës” më pat thënë:”Duhet t’i nderojmë të gjithë njerëzit njësoj pa marrë parasysh bindjet e tyre fetare, bile duhet t’i nderojmë njësoj edhe ata që nuk besojnë fare në Zotin,sepse besimi dhe mosbesimi janë e drejtë personale themelore e njeriut”. Dom Simonin e respektonin të gjithë shqiptarët në Mal të Zi,por Ulqini me rrethe sidomos Shoqata “Art Klubi” i këtij qyteti e nderonte më shumë se kushdo tjetër,pavarësisht se shumica e anëtarëve e kësaj shoqate ishin të besimit myslimanë. Ata e ftonin në konferenca dhe seminare shkencore,ku ishin të ftuar alabanologët më të mirë shqiptarë. Në Nëntor të vitit 1988 Selia e Shenjte i dha Dom Simon Filipajt titullin e lart monsinior,ndërsa në korrik të vitit 1992 u prit në audiencë nga Papa Gjon Pali i Dytë dhe me këtë rast e shpalli-Prelat Nderi. Vdiq me 2 shtator të vitit 1999. Në vitin 2004 u dekorua nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë me urdhërin “Naim Frashëri i Artë” për kontributin e tij në dobi të kulturës shqiptare.

Meshtarët e Trieshit ishin si murgjit e Tibetit. Në festën e 250-vjetorit të kësaj Famullie besimtarët dhe meshtarët do të kenë nderin dhe kënaqësinë t’i nderojnë të gjithë ata klerikë shqiptarë e të huaj që punuan për të mirën e këtij vendi. Meritojnë respekt edhe ata besimtarë të cilët nëpër shekuj i qendruan besnik fesë e dheut të parëve.Të gjithë paçin dritë.

14 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 25 korrik 2013

Një shkrimtar bashkëkohor maqedonas shkruan një roman për Gjergj Kas

Skënderbeu sa S

(Dragi Mihajllovski, Skënderbeu im, roman, përktheu nga maqedonishtja: Nehas Sopa

Derisa një grupacion në rritje i “intelektualëve” shqiptarë demonstron me Skënderbej”-ane, shkrimtari maqedonas Dragi Mihajllovski për heroin e m një roman, me shumë respekt.

Anton Gojçaj

Vepra përbëhet nga trembëdhjetë tregime, të pavarura mes tyre. Narratorët ndërrojnë (në vetën e parë dhe në vetën e tretë). Edhe personazhet ndryshojnë nga tregimi në tregim. Çka e bën këtë vepër roman, atëherë? Fijen e unitetit romanit ia jep pikërisht emri i Skënderbeut. Në tregimin “Pisha” përshkruhet një konflikt tipik fqinjësor (xha Simës i pengojnë gogëlzat që bien nga degët e rritura të pishës së komshiut, në oborrin e tij të gjelbër), që narratori e transmeton përmes një fraze me ngjyrim shqetësues: “çfarë divizioni “Skënderbe” është ky që u paraqit te ne dhe s’po dimë për të”. Ngjarja zhvillohet në vitin 2001, kur në Maqedoni ka konflikt të armatosur shqiptaro- maqedonas, prandaj kjo ngatrresë fqinjësh fiton në shtresa kuptimore. Emri i Skënderbeut, përmendet vetëm një herë edhe në tregimin “Kapakët”, përsëri si pjesë e një fraze: “Do ta zbukuroj si oborrin e Skënderbeut në Krujë”, që e thotë Nikollaqi, pasi ka blerë përsëri shtëpinë ku ka lindur dhe është rritur. Në fjalinë e parë ngarkesa konotative, në ambientin e maqedonasve etnikë të kohës, është negative (si reminishencë e divizionit SS “Skenderbeg” në Luftën II Botërore), fraza e tregimit të dytë është me bërthamë pozitive.

Në tregimin “Besniku”, Skënderbeu del nga kostumi i ngushtë frazeologjik dhe shenjon drejtpërdrejt “heroin shqiptar Skënderbe...” Apostrofimin e bën një redaktor, i cili pas ndarjes me të dashurën fillon të lexojë me pasion të shtuar, duke u fokusuar te trimi legjendar i Arbërisë. Vijon tregimi “Pështytja” ku narratori së pari përshkruan dëshprimin e një gruaje ende

të re, nga frika se i shoqi nuk e dashuronte më. Por ai rishfaqet, duke u kthyer nga Shqipëria, ku kishte bërë hulumtime lidhur me Skënderbeun: “Zbulova se Skënderbeu, në të vërtetë bile sipas emrit, është emri yt. Njeriu quhej Gjergj Kastrioti Mbreti i Epirit dhe Maqedonisë. Me siguri ortodoks.” (...) “ Por edhe e ëma qe e jona. Vojsava nga Gradeci, fshat i Tetovës.”

Këto lexuesi duhet t’i marrë si përpjekje të një personazhi letrar për t’u familjarizuar me personalitetin e Skënderbeut dhe jo si tentim të autorit për ta “maqedonizuar” atë. Protagonisti i tregimit “Lexuesi”, Ilia Krapi, në bibliotekën e vet dispononte një dorëshkrim të rrallë të një drame angleze të shekullit XVIII, në përkthimin maqedonisht, me titullin “Dashuri ose liri për heroin shqiptar, Skënderbe”. Pas pensionimit, Ilia e kapërcen ylberin, nga lexues bëhet shkrimtar. Edhe temën e kishte gjetur, do të shkruante për Skënderbeun, duke ndjekur shembullin e poetit romantizmit maqedonas të shekullit XIX, Grigor Përliçev, i cili po ashtu ka shkruar, greqisht, një ep prej gati 4 mijë vargjesh për kryetrimin shqiptar: “Një hero i shekullit XV, që kish luftuar për lirinë e popullit të vet, popullit shqiptar pra, e atëherë gjithë populli ishte i krishterë, ish hedhur në mbrojtje të krishterimit evropian, nën komandën e të cilit kishin qenë shumë maqedonas, e gjithë Dibra dhe rrethinat e kishin harruar kujtimin historik vetëm për shkak të një mashtrimi të thjeshtë.”

Te tregimi “Uzuni” luftohen stereotipet dhe gjykimet shabllonike, të cilat shpesh i përcaktojnë fjalët dhe veprimet e njerëzve. E tillë mund të merret edhe fjalia të cilën e artikulon Uzuni: “A e di ti se myslimanët nuk e duan atë.” Domethënë, Skënderbeun.

Tregimi “Pajtimi” ka syzhe, dhe fabul të ndërlikuar. Narratori ndërrohet, po ashtu koha dhe vendi i ngjarjes. Ka edhe skena nga lufta e Skënderbeut. Në mënyrë të theksuar lartësohet virtyti i humanizmit të Skënderbeut, i cili është i tmerrshëm në luftë, por pas beteje ndien dhembje njerëzore për të rënët e të dy palëve luftuese.

Anglezja Xhill Long, në “Teatri nëntokësor”, rrëfen përveç tjerash rrëfen se si i dashuri i saj, Metodi, në një përballje me bashkëvendës që urrenin shqiptarët, zbulon para tyre origjinën e vet nga Shqipëria, nga Voskopoja. Në një rrugëtim ngapak kafkian, Metodi e shoqëron të

Kulturë

e enjte, 25 korrik 2013

striotin

Shekspiri !?

aj, botoi KSH Jehona e Karadakut, Kumanovë 2008)

e vetëbesim gjithnjë e më të madh frymën “antimadh shqiptar, ballkanik dhe europian shkruan dashurën në një sallë nëntokësore, ku jepej një dramë angleze e cila bënte fjalë për “mbretin e Maqedonisë, Epirit, Ilirisë, Shqipërisë dhe të Dalmacisë”.

Në sfond të të gjitha tregimeve rreh delli i motivit kryesor, që është kërkimi i identitetit maqedonas, por i cili ja që qenka pjesë e pashkëputshme e identitetit ballkanik. Figura e Gjergj Kastriotit Skënderbeut është një pikë ideale e referimit, ose e orientimit: “Edhe për ne, maqedonasit, Skënderbeu paraqet një personalitet të rëndësishëm historik, sepse nën flamurin e tij shpesh edhe të tokës maqedonase bashkë me shqiptarët, kanë luftuar edhe paraardhësit tanë, sidomos ata të rrethit të Dibrës, të cytur para së gjithash nga rreziku i ardhjes së robëruesve të famshëm turq.”

Plaka Zaharia Muzaka, në tregimin “Rrënjët”, del pinjolle e rrënjës mbretërore të Kastriotëve, pra pasardhëse e Mamica Kastriotit, motrës së Gjergjit.

Në rrëfimin “Skulptori” personazhi kryesor është shqiptari i talentuar për arte, Sefedini, të cilin në praninë e tij shokët maqedonas të klasës e thërrisnin Sefko, por pas shpine e quanin “shiptar”. Narratori trajton miqësinë e brishtë, por të shtrenjtë midis një maqedonasi dhe shqiptarit Sefedin, i cili pastaj shpërngulet familjarisht në Turqi, për t’u kthyer pas shumë vitesh si piktor akademik me karrierë të shkëlqyer artistike. Sefko, mikut të vet të fëmijërisë, arsyen e shpërnguljes në Turqi ia sqaron kështu: “nën pretekstin se jemi turqër, kemi marrë viza mërgimtarësh dhe kështu prej Bosforit... e kisha vështirë, por bile atje askush nuk më quante Shiptar. Ti nuk e di sa dhemb kjo!” Sefedini ishte kthyer në Manastir, por problemet jo që nuk ishin zhdukur por kishin eskalu-

ar, kështu që në vitin 2001: “ma dogjën shtëpinë, dy duqane të xhaxhait dhe tri ëmbëltore të dajës sim.” Si Ilia Krapi që donte të shkruante një libër për Skënderbeun, edhe Sefkoja dëshirë kryesore e kishte “t’i bëj përmendore Skënderbeut”.

Mihajllovski, këtu sikur ironizon paditurinë dhe shkurtpamësinë e bashkëkohësve të të dy etnive, që ishin pro ose kontra vendosjes së përmendores së Skënderbeut në Shkup: “Njëra palë ia shfrytëzojnë llagapin si frikësim, të krishterëve si Atilë e islamit, edhe pse ai njeri jo nga urrejtja por nga mundi, pikërisht përkundër islamit që po zgjerohej, kish luftuar që t’i mbronte të krishterët.Kurse të tjerët, sot sa t’ia dëgjojnë llagapin, flokët u ngriten si të iriqit dhe pa e ditur se gjysma e tij kish qenë e tyre, se shumë parardhës të tyre kishin luftuar nën bajrakun e tij, se edhe kish qenë mbret i tyre dhe se kish shfrytëzuar edhe alfabetin e tyre.”

Poeti maqedonas i shekullit XIX, Përliçev, i shfaqet në formë vegimesh ohrjanit Dhanil Avrami, në tregimin “Bekimi”.Përliçev i rrëfen narratorit përse e shkroi poemën “Skënderbeu”, pastaj për një këngë popullore shqipe e cila fliste për ëndrrën e Vojsavës para se të lindte Gjergjin, të cilën ai e kishte dëgjuar si mësues 18-vjeçar në Tiranë në vitin 1848, për ngjashmërinë simptomatike që “banorët e Shqipërisë me mendime, pamje, veshje, karaktere dhe doke, ngjasin se nuk janë asgjë tjetër pos helenë”... Kjo përforcohet akoma disa rreshta më poshtë: “Është e dëshirueshme që njohësit e gjuhës shqipe të merreshin me çështjet e themeleve filologjike për fisshmërinë e shqipes me gjuhën e vjetër greke” - ide këto që na sjell ndërmend punën intelektuale të arvanitasit Aristidh Kola. Tregimi i parafundit “Malrou” ka disa

15 Javore KOHA

veçori të zhanrit “krimi” dhe të prozës me aventura, sepse merret me mundësinë që edhe dramaturgu anglez Kristofer Malrou të ketë shkruar një dramë për “Skënderbeun”.

Tregimi i fundit, “Magjistranti”, është më i gjati. Bën fjalë për punimin e magjistraturës të Metodisë bërë 20 vite më parë, por që nuk e kishte mbroijtur para komisionit. Në tregim gërshetohen dy diskurse në shikim të parë të papërputhshme, diskursi shkencor inkorporohet me sukses brenda diskursit letrar... Nëse në dy tregimet e para fjala Skënderbe përmendet vetëm nga një herë, në tregimin e fundit jepen kapituj të tërë të punimit të magjistraturës - Figura letrare e Skënderbeut te Përliçevi dhe veprat e gjuhës angleze.

Mihajllovski ka investuar shumë energji dhe kohë për t’u njohur sa më mirë me figurën e Skënderbeut, duke investiguar më shumë në veprat letrare sesa në librat historikë.

Ja se si është ndërtuar një sintezë ideoestetike që mund të merret edhe mesazhi kryesor i librit, në tregimin “Magjistranti”: “Që këtu, përfundoi Metodija, me një gëzim të madh nga krahasimi i gjetur, Skënderbeu është i madh sa edhe Shekspiri. Ashtu siç Shekspirin mund ta fusësh sa të duash si romantik, si realist, si simbolist, modernist, postmodernist, sepse gjithkund ka arsye po jo arsye të plotë, kështu edhe Skënderbeun mund ta fusësh ku të duash, edhe tek ortodoksët, edhe te muslimanët, e edhe te katolikët, vetëm te shqiptarët, te maqedonasit, serbët, vllehët, grekët, prandaj ku të duash, por asnjëherë ndaras, sepse atëherë nuk do të jetë i tërë. Prandaj ai është i të gjithëve, i përbashkët dhe mbi të gjitha një. Bir krenar i ortodoksizmit, atlet i katolicizmit, dashamir i muhamedanizmit.”

Në roman ka mendime apo sqarime të narratorit apo personazheve, që mund të quhen të “ideologjizuara” dhe simpliciste, sa i përket saktësisë historike, por fjala në letërsi është autonome në raport dokumentet historike. Autori është një zotërues i mirë i teknikës së kombinimit të metodave të ndryshme shkrimore.

Vlera e këtij romani qëndron te mesazhet kthjelluese dhe qortuese që jep dhe jo te filigranizmat artistikë.

“Skënderbeu im” brenda disa viteve pati dy botime në Maqedoni. Kjo tregon se e ka ngacmuar lexuesin, intelektualin bashkëkohor maqedonas.

Dragi Mihajllovski (1951), është autor bashkëkohor maqedonas dhe ka shkruar disa romane, libra me tregime, studime letrare dhe libra për fëmijë.

16 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 25 korrik 2013

Bisedë me banoren e BB - Joana Gjuzin Joana Gjuzi ishte banore e shtëpisë më të famshme në Shqipëri dhe qëndrimi i saj në këtë shtëpi ka qenë mjaft i gjatë.Gjithashtu ajo,gjatë qëndrimit në këtë shtëpi është përballur me sfida të ndryshme e një ndër to ka qenë edhe miqësia me Anaidin,ku edhe mbas përfundimit të këtij edicioni Joana ka qenë në qëndër të vëmëndjes së mediave duke u përballur me pyetja të shumta.

Këtë verë vizitoj Mal

Koha Javore: Përshëndetje Joana dhe faleminderit që pranuat të jeni pjesë e kësaj interviste.Ajo që mua dhe publikut i intereson është se pse vendosët të hyni në shtëpinë më të famshme në Shqipëri ?

Joana: Faleminderit ty Kristjan.Atëherë po të tregoj shkurtimisht sepse arsyet janë të shumta.Por po të them më kryesoret.Jam aventuriere,jam kurioze doja të provoja si do të ndihesha brenda asaj shtëpie,totalisht e izoluar nga realiteti i jashtëm,sa do impresionohesha,sa do ndjeja presionin dhe shumë të tjera.

Koha Javore: Gjatë qëndrimit tuaj në shtëpi,Ju keni treguar një karakter të fortë dhe shumë herë jeni përballur me debate të ndryshme me banorët.

Mirëpo shumë herë pranë jush keni pasur Anaidin i cili ka ndërhyrë.Sa ju ka ndihmuar kjo në këtë shtëpi ?

Joana: Varet, kishte momente që ndërhyrja e Anaidit më ndihmonte,por ka pasur raste që më ka dëmtuar,ashtu si edhe unë kam gabuar ndonjëherë me ndërhyrjet e mia në lojen e tij.por nuk kanë qenë të qëllimshme.

Koha Javore: A mendoni që miqësia e ngushtë me Anaidin ju ka ndihmuar që të shkoni aq larg?

Joana: Nuk mendoj se miqësia me Anaidin ndikoi në vazhdimësinë e gjatë të qëndrimit tim në shtëpi.Unë mendoj se afeksioni me Anaidin më shperqëndroi nga loja.Unë isha një lojtare e forte,kështu jam edhe në jetë Kristjan ...shumë e fortë ahahhahhah.

Koha Javore: Deri në natën finale Ju gjithnjë keni cekur se Anaidi duhet të jetë fitues i këtij edicioni.Po tani si mendoni,e meritoi ai fitoren?

Joana: Unë vazhdoj të mendoj se Anaidi e meritonte fitoren pavarësisht se cfarë ndodhi mes nesh mbas

përfundimit të edicionit. Anaidi është djalë me shumë vlera,ka shpirt luftarak ashtu siç i takon vërtetë një mashkulli te jetë.

Koha Javore: Përse mendoni se publiku vendosi që Ju mos të jeni fituese?

Joana : Publiku vendosi që unë mos të jem fituese sepse ndoshta hoqa dorë nga loja ime ato javët e fundit sepse u përqëndrova më shum tek Anaidi sesa ke intrigat e lojës.

Koha Javore: Tani mbas daljes nga shtëpia e BB keni mjaft fansa në mbarë botën ku jetojnë Shqiptarë,si

Kulturë

e enjte, 25 korrik 2013

17 Javore KOHA

ë do të lin e Zi

ndiheni dhe sa u kushtoni atyre vëmendje ?

Joana: Flas vazhdimisht me fansat e mi në gjithë botën falë rrjetit social.I adhuroj fansat e mi, ata më zbukurojnë ditët dhe netët, i përshëndes dhe i kam shumë xhan,falë atyre unë qëndrova kaq gjatë në shtëpi.

Koha Javore: Tani mbas gjithë asaj famë që keni fituar,si vazhdon jeta juaj ?

Joana: Jeta ime ka ndryshuar mbas pjesëmarrjes në BB,sepse shumë dyer më janë hapur, të cilat kam

dashur të më realizohen para dy vitesh.Këtu përmend edhe punën time si pedagoge në njërin prej Universiteteve private në Tiranë dhe oferta të tjera.

Joana: BigBrother është super reality show që unë e kam shijuar në maksimum në çdo mënyrë është një ndër gjërat më të bukura që më ka ndodhur në jetë.

Koha Javore: Nëse ju jepet mundësia do hynit përsëri në BB? Joana: Nëse më jepet mundësia sërish për të hyrë nuk do hyja,sepse do shuhej gjithë shija e këndshme e kësaj eksperience të veçantë.

Koha Javore: Do të vizitojë këtë verë Joana Ulqinin ose ndonjë vend tjetër në Mal të Zi ?

Joana: Sigurisht që do e vizitoj Malin e Zi si çdo verë me shumë kënaqesi,i love Budva and Ulqin.

Të puth fort dhe të falenderoj për intervistën i dashur.

Bisedoi: Kristjan Dukaj

Koha Javore: Mendoni që BB është një reality show..apo?

18 Javore KOHA

Mozaik

e enjte, 25 korrik 2013

U përurua numri 10 i revistës “Dija”

Revistë e hapur për çdo intelektual

Ulqin – Bashkimi i Krijuesve Shqiptarë në Malin e Zi në bashkëpunim me Bibliotekën e Qytetit – Qendrën Kulturore të Ulqinit organizuan të mërkurën e kaluar përurimin e numrit 10 të revistës “Dija”.

Në fjalën e tij, kryetari i BKSHMZ-së, prim. Dr. Gani Karamanaga, ka thënë se sipas vlerave që përfshin, sasisë së rubrikave dhe numrit të autorëve, së bashku me vëllimin e saj saj deri në 400 faqe, “’Dija’ pa hamendje ka zënë vend të posaçëm në revistat e këtij lloji ndër shqiptarët në Mal të Zi”.

Sipas tij, mozaiku i pasur i rubrikave që përfshin kjo revistë tregon se ajo është e hapur për çdo intelektual që krijon vlera të qëndrueshme në fushën e vet. “’Dija’ nuk është revistë vetëm për një qytet, as për një lokalitet të caktuar. Redaksia gjithmonë ka qenë e hapur për autorët nga tërë pjesët e Ulqinit, Malësisë, Plavës si dhe vendeve të tjera.

Bashkëpunëtorët e saj janë nga të gjitha vendet shqipfolëse”, ka thënë ai.

Kryeredaktori i revistës “Dija”, shkrim-

tari Hajro Ulqinaku, ka thënë se numri 10 i revistës “Dija” është konceptuar në dy pjesë: e para është letrare dhe e dyta është studimore.

Duke vlerësuar të gjitha punimet e botuara, ai ka veçuar këngën popullore “Kanga e Ulkrinit” (Ulqinit), të botuar për të parën herë në revistën “Albania” të Faik Konicës në vitin 1898, si dhe këngën e shkruar në gjuhën italiane nga Filip Shiroka “All’ Albania”, all armi!

All’ armi!” në vitin 1880, të botuar për të parën herë në gazetën “L’Oservatore Cattolico” të Milanos dhe të përkthyer më pas në disa variante, si “N’armë Shqypni”, “Alarm, Shqipëri” dhe “Shqipërisë, kushtrim, kushtrim!”. Kjo është një këngë që flet për Ulqinin në kohën e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Për vlerat artistike, kulturore dhe shkencore të punimeve të botuara në këtë numër të revistës “Dija” ka folur dr.

Bahri Brisku. “’Dija’ pa dyshim është në prijësi të të gjitha revistave që botohen në Mal të Zi. Këtë parësi ‘Dijes’ ia ka siguruar jo

vetëm vëllimi sasior, por edhe botimet e studimeve dhe vlerave kualitative që kjo revistë i servon lexuesve të saj”, ka thënë ai.

Gjatë përurimit, udhëheqësja e Bibliotekës së Ulqinit, Ardita Rama, ka lexuar punimin e saj “Themelimi dhe zhvillimi i Bibliotekës së Ulqinit”, të botuar në këtë numër të revistës “Dija”.

Me rastin e 10-vjetorit të krijimit të tij, Bashkimi i Krijuesve Shqiptarë në Malin e Zi, ka ndarë këtë mbrëmje Mirënjohje për disa figura të kulturës, artit dhe shkencës së Ulqinit. “Për kontributin e jashtëzakonshëm dhënë kulturës, artit dhe shkencës kombëtare” mirënjohje u janë ndarë Prof. Dr. Simë Dobrecit, Dr. Bahri Briskut, Prof. Dr. Ruzhdi Ushakut, Mr. Riza Rexhës dhe Hajro Ulqinakut.

Revista “Dija” botohet nga Bashkimi i Krijuesve Shqiptarë në Mal të Zi. Ky numër i saj është shtypur me mbështetjen e Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakii.k. cave.

Mozaik Autori arrin në përfundimin se “gjuha ‘barbare’, jogreke e Tribalit – prototip ilir, në komedinë në vështrim do të ketë qenë një ilirishte sadopak standarde për kohën, eventualisht ndonjë e folme trako-ilire, nga fakti se deri më sot nuk e kemi të njohur që dikush t’i ketë zbërthyer apo interpretuar këto fraza me mjete gjuhësore, apo relikte gjuhësore të ndonjë gjuhe a dialekti tjetër të Ballkanit të asaj kohe”.

e enjte, 25 korrik 2013

19 Javore KOHA

Prof. Dr. Ruzhdi Ushaku boton studimin “Shqipja si çelës për dy fraza enigmatike nga ‘Zogjt’ e Aristofanit” të shekullit V p.e.r.

Pas një pune disavjeçare, studiuesi prof.

Dr. Ruzhdi Ushaku ka botuar ditë më parë librin “Shqipja si çelës për dy fraza enigmatike nga ‘Zogjt’ e Aristofanit”.

Në këtë sprovë të tij, të cilën autori e ka quajtur si variant pararendës të atij përfundimtar, Ushaku përpiqet të argumentojë se dy frazat enigmatike nga kjo komedi e Aristofanit, që i përket shekullit V para erës së re, mund të zbërthehen vetëm me gjuhën ilirishte.

Këto dy fraza enigmatike të shqiptuara nga personazhi i kësaj komedie Tribali, të shënuara në alfabetin grek, të transkriptuara me grafema latine si Nabaisatreu dhe Saunaca bactaricrusa, janë të pakuptueshme dhe të pashpjegueshme me mjetet e gjuhës greke dhe më gjerë. Përkundër kureshtjes që ato kanë zgjuar te përkthyesit dhe komentuesit e veprës, sipas autorit, deri më sot, duket se nuk janë shpjeguar, zbërthyer apo deshifruar plotësisht me mjetet e ndonjë gjuhe, të relikteve gjuhësore jogreke të Ballkanit të asaj kohe apo të kohëve të mëvona.

Zbërthimin e këtyre dy frazave enigmatike, studiuesi Ushaku e ka parë si një lloj “gjetjeje etimologjike” të fjalisë, ndërtimit të saj gjuhësor dhe konceptit kontekstual, nëntekstual dhe atij jashtëgjuhësor. Kjo nënkupton edhe praninë e pashmangshme leksikogramatikore indoevropiane, ilire apo parailire, por edhe të ndonjë elementi të mundshëm me prejardhje nga ndon-

Gjuha “barbare” e Tribalit, ilirishte e kohës

jë gjuhë apo kulturë më e lashtë e Ballkanit të shekullit V para erës së re apo më herët, por që nuk mund ta cenojë as mohojë strukturën e tërësishme leksiko-gramatikore të frazave në vështrim nga aspekti i një gjuhe të caktuar, pra asaj shqipe në rastin konkret.

Në analizat e tij të detajuara, Ushaku ka përdorur qasjen krahasuese filologjikegjuhësore dhe jashtëgjuhësore interdisiplinare, përkatësisht multidisiplinare.

Ai ka pasur po ashtu parasysh faktorët e jashtëm historiko-shoqërorë, etnogjeografikë, kulturorë, psikologjikë, sociolinguistikë, etnolinguistikë, duke e shtrirë analizën dhe interpretimin e tij jo vetëm në rrafshin formal gjuhësor, por edhe në lidhshmërinë dhe gërshetimin kompatibil me ato jashtëgjuhësorë.

Profesor Ushaku arrin në përfundimin se “gjuha ‘barbare’, jogreke e Tribalit – prototip ilir, në komedinë në vështrim do të ketë qenë një ilirishte sadopak standarde për kohën, eventualisht

ndonjë e folme trako-ilire, nga fakti se deri më sot nuk e kemi të njohur që dikush t’i ketë zbërthyer apo interpretuar këto fraza me mjete gjuhësore, apo relikte gjuhësore të ndonjë gjuhe a dialekti tjetër të Ballkanit të asaj kohe”.

Redaktor i librit është dr. Moikom Zeqo, recensent prof. Dr. Halit Halimi, ndërsa redaktor teknik Qazim Muja.

Libri është botuar nga Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club”, Bashkimi i Krijuesve Shqiptarë në Mal të Zi dhe Fondacioni “Lika”, ndërsa është shtypur në Shtypshkronjën “Press Studio” në Ulqin. Botimi i tij është mundësuar nga bashkatdhetarët tanë në SHBA: Mark Gjonaj (MP i Shtetit të Nju Jork-ut), Cafo Boga, Edward Toptani, Fatmir Kallaba, Kol Gjelaj, Kol Zagreda, Mujo Pereziq, Naser Çobaj, Neil Ibroçi, Nick Markola, Richard Lukaj, ndërmarrjet “Cungu & Co” dhe Optika “Lika”, si dhe Ibrahim Milla. i.k.

20 e enjte, 25 korrik 2013

Panoramë

Javore KOHA

Beniada Nishani shpallet “Miss Ravena 2013”

Beniada Nishani, e cila ka lindur në Durrës ndërsa që disa vite jeton në Itali, e ka fituar garën e bukurisë të zhvilluar në Ravena.

21-vjeçarja ka arritur të shpallet më e bukura nga 20 vajzat konkurruese në “Miss Ravena 2013”.

Ajo është 173 centimetra e gjatë, ndërsa është duke studiuar dizajnin.

Edhe në të kaluarën ka marrë pjesë në konkurse bukurie dhe modelingu, ndërsa kësaj radhe ka arritur të sigurojë maksimumin e votave.

Rita Ora don të bëjë duet me Dafina Zeqirin “Një fans më pyet në ka ndonjë artist shqiptar me të cilin do doja të realizoja një duet.

Po! Një nga artistet pas të cilës unë jam e dashuruar është Dafina Zeqiri. Do ta bëj një duet me të, vetëm duhet të presim momentin”, shkruan ylli shqiptar me famë botërore, Rita Ora në “Facebook”.

Kjo deklaratë e saj duket se i shton shumë pikë Dafina Zeqirit, e cila ka deklaruar gjithashtu më herët që do të donte një duet me Rita Orën.

Panoramë

e enjte, 25 korrik 2013

21 Javore KOHA

Ludovik Tunaj, shqiptari që zbukuron yjet e Hollywood-it

Ludovik Tunaj, i lindur më 1983 në Kosovë, është kthyer me vite në një prej emrave më të lakmuar në botën e yjeve të Hollywood-it. Jo për shkak të ndonjë roli në filma, as të ndonjë kënge hit.

Djaloshi simpatik nga Kosova, është ai që kujdeset për imazhin e disa prej personazheve më të njohura në shoubiz-in ndërkombëtar, duke u shndërruar kështu

edhe në një mik për ta.

Ai punon në një firmë shumë të famshme si “Chopard”, e cila njihet në mbarë botën për punimin e arit dhe diamantit.

Tunaj tregon se me yjet e Hollywood-it ka marrëdhënie shumë të mira. “Shoqëria dhe komunikimi me yjet e Hollywood-it është i rëndësishëm në punën time dhe ata janë vërtet shumë të sjellshëm dhe

miqësorë”, ka thënë ai dhe ka treguar se ka kontakte të vazhdueshme me Chris Brown, Paris Hiltonin, Bar Refaelin dhe Eva Longorian.

Duke folur për pamjen e VIP-ave shqiptarë, Tunaj ka thënë se “shumë prej tyre e ekzagjerojnë me pamjen… Shëmtohen me zor. Ngarkohen aq shumë, sa u humbet bukuria dhe natyraliteti”.

Pas “Faljes së gjakut” vjen “Burrneshat” Pas suksesit me filmin “Falja e gjakut”, skenaristi Andamion Murataj kthehet sërish në Shqipëri për të realizuar një film për burrneshat. Skenari i projektit të tij filmik “Burri i shtëpisë” është përzgjedhur ndër fituesit nga “Equinox Europe”, organizatë ekuivalente e “Sundance Labs” për Europën dhe e organizuar nën kujdestarinë e “Puglia Film Commission”, e cili është ndër agjencitë më aktive të filmit në Itali.

Ashtu si “Falja e gjakut”, i cili flet për fenomenin e gjakmarrjes, filmi i ri ndalet sërish te një tjetër fenomen shqiptar, siç janë burrneshat.

22 e enjte, 25 korrik 2013

Te k n o l o g j i

Javore KOHA

HTC prezanton One Mini HTC ka zyrtarizuar modelin e saj të ri të telefonit, përkatësisht modelin tashmë të famshëm HTC One Mini, për të cilin kompania ka dhënë të gjitha detajet.

Telefoni ka dimensionet prej 132 mm me 63.2 mm, ndërsa i njëjti është 9.25mm i hollë.

HTC One Mini është i pajisur me procesorin dual core Qualcomm Snapdragon 400 1.4GHz, 1GB of DDR2 RAM dhe 16GB memorie të brendshme.

Karakteristikat tjera të HTC One Mini përfshijnë edhe Android 4.2.2 Jelly Bean dhe ndërfaqen HTC Sense, ndërsa telefoni është i pajisur edhe me HTC Blinkfeed, mikroSIM dhe lidhjet 2G, 3G dhe 4G LTE. Për më shumë, HTC One Mini vjen edhe me dy kamera, atë të përparme me 1.6 mega-piksel, sensorin BSI për video thirrje, dhe në anën e pasme me kamerën HTC Ultrapixel me sensorin BSI dhe aperturën F2.0 dhe lentën prej 28mm.

HTC One Mini në nivel global do të lëshohet gjatë muajit shtator, ndërsa në vende të caktuara, ky telefon do të debutojë gjatë muajit të ardhshëm.

Moto X del më 1 gusht

Moto X pritet të jetë telefoni kryesor i kompanisë Motorola, për të cilin gjithsesi do të krijohet shumë zhurmë, siç ka ndodhur ende pa u paraqitur në treg.

Motorola do ta prezantojë modelin e saj më të ri të telefonit, Moto X, i cili pritet të jetë një hit i madh, pasi që i njëjti do të përdorë të gjitha resurset dhe aplikacionet ekskluzive të kompa-

nisë Google, e cila tani e ka në pronësi kompaninë.

Moto X do të jetë një model i telefonit të mençur, të cilin përdoruesit mund ta personalizojnë, dhe të cilin blerësit mund ta porosisin.

Përveç mbështetjes së plotë nga Google, Moto X do të karakterizohet edhe nga çmimi i lirë, në krahasim me

modelet e konsoliduara në treg, nga rivalët e saj.

Megjithatë, pritet të shihet nëse Moto X do t’i ndihmojë kompanisë Motorola në zvogëlimin e humbjeve, të cilat për tremujorin e dytë të këtij viti kishin arritur në 342 milionë dollarë, ndërsa kompania subvencionohet nga pronari i ri – Google.

Fotografia e javës „Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„. zaim halili: Bariu

e enjte, 25 korrik 2013

23 Javore KOHA

„Qesh pak, shiko këtu”

24 e enjte, 25 korrik 2013

Kulturë

Javore KOHA

Bisedë me Nikollë Berishaj fitues i çmimit “Pretnar” 2013-të

Berishaj fitues i çmimit “Ambasador “i letërsisë dhe gjuhës sllovene Berishaj u vlerësua si kontribues shumëvjeçar i krijimit të marrëdhënieve slloveno-shqiptare në fushën e gjuhës dhe letërsisë.

Koha Javore: Z. Berishaj para pak kohësh në Lirikonfest-in Ndërkombëtar në Velenje të Sllovenisë u nderuat me mirënjohjen qendrore të shtetit slloven në edicionin e dhjetë jubilar me çmimin “Pretnar 2013” - Ambasador i gjuhës dhe letërsisë sllovene pasi ju u spikatët për kontributin tuaj shumëvjeçar në fushën e gjuhës dhe letërsisë sllovene çmund të na thoni për këtë?

çmim, pasi ju jeni i vetmi përkthyes shqiptar në Mal të Zi që nderoheni me të?

N. Berishaj: Në fakt, jo vetëm në Mal të Zi dhe jo vetëm shqiptar! Në dhjetë edicionet e deritanishme të ndarjes së çmimit jam laureati i parë nga Ballkani, e çmimi shkoi që nga Austria, deri në Finlandë, Hungari e gjetiu. Të të shpallë dikush Ambasador i letërsisë dhe gjuhës së vet në botë është një nder i jashtëzakonshëm, e veçanërisht kur N. Berishaj: Fillimisht ta shpjegoj për atë nderim ta jep një komb që (me të lexuesit e Kohës Javore se ç’është ky drejtë!) e vlerëson lartë kulturën e vet, çmim. Çmimi Pretnar është çmimi më e posaçërisht i vlerëson ata që i koni lartë ndërkombëtar që e jep shteti sll- tribuojnë asaj; një komb, për të cilin oven njerëzve që krijojnë ura kulturore me plot gojë mund të thuhet se bën ndërmjet dy kombeve, kombit slloven pjesë në kombet, që lexojnë më së dhe ndonjë kombi tjetër, kësaj radhe shumti. kombit shqiptar. E urat kulturore më E në fund, jo për nga rëndësia, ta përsë shpeshti i ndërtojnë përkthyesit e jetosh intonimin e himnit kombëtar si letërsisë, që në heshtjen e krijimtarisë respekt për veprimtarinë tënde është së vet zakonisht mbeten anonimë. gjëja më e madhe që e kam ndjerë Madje ndër ne, gati as që “dihet” se ndonjëherë. Nuk është ky intonim prekziston dikush që na e “transferon” otokollar i himnit, si në rastin e politiprodhimtarinë e kulturës shpirtërore të kanëve, por është pasojë e kontributit një kombi tjetër. në lëmin e kulturës, lëmin që nuk njeh Është e vërtetë se në argumentimin e kufij, dhe që gjithmonë definohet si çmimit që mu dha nga Akademia Sllo- dashuri, e askurrë, por vërtetë askurrë venia Poetike potencohet kontributi im – si urrejtje. shumëvjeçar në fushën e literaturës, gjuhës dhe kulturës sllovene, në njo- Koha Javore: Sa janë të pranishëm hjen dhe përhapjen e saj. “Kriteret e librat shqip qe ju i keni përkthyer tek zgjedhjes vlerësojnë të gjitha fushat lexuesit Sllovenë, sa e duan sllovenët dhe llojet e veprimtarisë letrare dhe kri- letërsinë shqipe dhe veprat e ndryjimtarisë, me të cilat vërtetohet lidhsh- shme te shkrimtareve shqiptarë? mëria e rëndësishme ndërkombëtare si N. Berishaj: Veprimtaria ime përkthydhe prezantimi i literaturës dhe gjuhës ese është e dyanshme: në shqip dhe sllovene”, thuhet në mes tjerash në ar- prej shqipes. Dhe në të dy “anët” tentoj gumentim. fillimisht të përzgjedh, e pastaj edhe ta realizoj më së miri që di dhe munKoha Javore: Çfarë rëndësie zë te ju ky dem, atë që duhet prezantuar lexuesit

të gjuhës tjetër. Për fat të keq, për rreth shtatëdhjetë vjetësh të jetës së përbashkët të kombit slloven me një pjesë të rëndësishme të kombit tonë në ish Jugosllavinë, edhe ato baza të mira që i kishin vënë gjuhëtarët sllovenë të fundshekullit XIX dhe fillimshekullit XX ishin shlyer fal propagandës antishqiptare të po atij shteti.

Duke e parë këtë situatë ia caktova vetes një mision, që po zgjat më se tridhjetë vjet. Misionin e njohjes së ndërsjellët të këtyre dy kulturave – të këtyre dy kombeve. Dhe kur fillon nga zeroja, në njërën anë e ke të lehtë zgjedhjen, por në anën tjetër të “mbyt” frika nga origjinali. Gjithmonë nën presion se a do të mund t’i përcjellsh të gjitha ato nuanca letrare (artistike) para së gjithash, e jo më pak me rëndësi: mesazhin që ia përcjell autori lexuesit të “vet”. Për shembull, Ismail Kadareja, ky vigan dhe filigran i mendimit dhe shprehjes shqipe, kishte arritur te Sllovenët me përkthimin e përkthimit të Gjeneralit nga frëngjishtja. Prilli i thyer pati në pritje të jashtëzakonshme. Madje, ditën e ndarjes së çmimit në Velenje e përjetova një moment që mbahet mend për tërë jetën. Mu afrua poeti dhe shkrimtari i njohur slloven, Millan Vincetiç dhe duke ma shtrirë dorën tha: “Dua personalisht t’ua shtrëngoj dorën për pasurimin që ia keni bërë kulturës sime me përkthimin e shkëlqyer të një autori me famë botërore, si Ismail Kadare”.

Ende janë fillimet! Për fat të keq, edhe sot jam përkthyes i rrallë (gati i vetëm!) i letërsisë shqipe në sllovenisht. Them, janë fillimet, ndonëse kam përkthyer autorë si Ali Podrimja, Qerim Ujkani, Migjeni, Agron Tufa, Frederik Rreshpja.

Kulturë

Koha Javore: Z. Berishaj ju jeni përkthyes shumëvjeçar nga gjuha sllovene, kroate, serbe, boshnjake dhe malazeze në gjuhën shqipe dhe anasjelltas na flsini pak për vështirësitë - sfidat gjatë gjithë këtyre viteve?

N. Berishaj: Një gabim të shpeshtë që e bëjnë “përkthyesit” dhe botuesit, e që është tepër i shprehur në hapësirën kulturore shqiptare është se mbisundon bindja se për përkthimin mjafton njohja e gjuhës së përkthimit dhe gjuhës së origjinalit. Ky është kusht i domosdoshëm, por jo edhe i mjaftueshëm. Përkthimi (e veçanërisht ai letrar!) nuk bëhet për nevoja të rrugës e aq më pak është mizë njëditëshe. Edhe latinët e vjetër e kanë njohur thënien Scripta imanent... (E shkruara mbetet).

Përgjegjësia për fjalën e shkruar (e në këtë rast fjalën, përkthimin e së cilës mund ta krahasojmë kurdoherë me origjinalin) duhet të jetë shumë më e madhe seç është ndër ne. T’i jap këtu dy shembuj të përvojës sime nga përkthimi im i veprës së Migjenit. Poemën e mjerimit e përktheva tri herë brenda tetë vjetësh. Versionin e parë nuk ia dhashë askujt ta lexojë, por e shqeva të nesërmen. Versionin e dytë (pas më se katër vjetësh) ia dhashë për lexim vetëm rrethit tim më të ngushtë. Dhe definitivisht, versionin që sot njihet në sllovenisht ia ofrova për lexim fillimisht një poeti slloven, që kishte rimën në poezinë e tij. Vetëm pas “amen-it” të tij e dorëzova në shtyp.

Dhe një rast edhe më “i thjeshtë”.

e enjte, 25 korrik 2013

Teksa e përktheja Legjendën e misrit, këtë margaritar të prozës së shkurtër jo vetëm shqipe, hasa në “problem” gjatë përkthimit të titullit. Në aspektin e thjeshtë semantik problemi nuk ekzistonte, këto dy fjalë ishin shumë të lehta për përkthim, mirëpo... Në kulturën e jetës së sllovenëve misri përdoret më së shumti si ushqim për kafshë, dhe mu ky fakt e rrëzonte konceptin e përkthimit tim. Paramendoni se si do të përcillej mesazhi i atij malësori që e humb dinjitetin e vet vetëm për disa kokrra misër te lexuesi i sotëm slloven.

Zgjidhjen e bëra me fjalën drithë. Ajo përfshinte edhe semantikën, por edhe mesazhin e autorit. Andaj, besoj se kjo e sqaron më së miri atë qëndrimin tim se për përkthim nuk mjafton vetëm njohja (fort e mirë) e të dy gjuhëve, por edhe e kulturës shpirtërore të të dy kombeve (në këtë rast edhe shqiptar, edhe slloven). Si recensent i shpeshtë i përkthimeve letrare për një fondacion evropian takoj gjithfarë banalitetesh në përkthim, por në këtë mënyrë së paku ky fondacion e parandalon botimin e përkthimeve të dobëta Koha Javore: A keni pasur ndonjë mbështetje nga Ministria e Kulturës e Malit të Zi gjatë gjithë këtyre viteve për veprimtarinë tuaj përkthyes letrarë ?

N. Berishaj: Para disa vitesh Ministria e kulturës e Malit të Zi e mbështeti përkthimin tim të romanit të Ballsha Bërkoviqit, Galeria private (që në botimin e Camaj –Pipa doli me titullin Asgjë nuk

25 Javore KOHA

Nikollë Berishaj ka lindur në vitin 1958 në Tuz të Malësisë, ku dhe jeton e punon. Me profesion është inxhinier i elektroteknikes, megjithatë, është edhe përkthyes letrar nga gjuha sllovene, kroate, serbe, dhe malazeze në gjuhën shqipe dhe anasjelltas.

Nga gjuha sllovene në shqip ka përkthyer disa botime letrare dhe shkencore, duke përfshirë Kajet Kovic (Miku im Piki Jakob/Moj prijatelj Piki Jakob, 1984), Zeljka Kozinc (Gjarpëri nën gur/Kaca pod kamnom, 1989), Slavka Pregla (Gjenitë pa brekë/ Geniji brez hlac, 2012), Boris Pahor (Nekropoli/Nekropola, në shtyp), Draga Jancar (Druri pa emër/Drevo brez imena, në shtyp); Anton Bebler (Hyrje në integrimet evropiane/Uvod v Evropske integracije, 2008)… Nga gjuha shqipe në gjuhen sllovene ka përkthyer romanin “Prilli i Thyer” Ismail Kadare (2006.). është ajo që duket se është). Mos të hyjmë në të drejtën e botuesit ta ndryshojë titullin, se do të na dilte një debat tepër i gjerë, ndonëse nuk mundem pa e thënë se jam kundër zgjidhjeve të tilla. Ky është rasti i vetëm i mbështetjes.

Ka edhe raste të tilla që shtëpia botuese malaziase ta porositë përkthimin, përkthimi të vlerësohet lart, por as sot e kësaj dite nuk është botuar. Fjala është për përkthimin e romanit Stina e ujkut të autorit të jashtëzakonshëm shqiptar Ridvan Dibrës.

Që të jetë më keq, si përkthyes të librave shkollorë në Mal të Zi janë nënshkruar edhe njerëz pa shkollë të mesme, por vetëm me kurs të daktilografisë.

Një vështrim për një përkthim të tillë e pata dhënë vite më parë edhe në faqet e revistës suaj.

Koha Javore: Cilat janë planet tuaja më të afërta?

N. Berishaj: Përkthyesi askurrë nuk e le vetën të pushojë. Veçanërisht marrja e këtij çmimi më obligon edhe më tepër.

Gjithmonë është bukur t’i përveshësh përkthimit të ndonjë poezie, a të një autori që ka ç’ti thonë lexuesit të kulturës tjetër. I tillë gjithnjë e më fort më duket Rreshpja. Një ide e Lirikonfestit është që vitin që vjen apo një vit më vonë të jetë në qendër të vëmendjes ndonjë autor fort i mirë shqiptar. Jam në kërkim e sipër të tij.

Intervistoi: Toni Ujkaj

26 e enjte, 25 korrik 2013

Fejton

Javore KOHA

Të huajt për Shqipërinë (10)

Në gegëri ishte fare ndryshe.

Atje policët ishin shumë të sjellshëm. Në se u duhej të bënin detyrën për të ushtruar kontroll, të linin deri ditën e nesërme, duke pritur deri sa të çlodheshe nga rruga....”

Edith Dyrham në kujtesën e

Për Koha Javore: Piro P. Tase

Në dalje të qytetit ndodhet varreza e madhe e myslimanëve. Gjithnjë, varrezat e tyre, i gjen nëpër vende të sheshtë dhe mjaft të gjerë.

Për sa i përket të krishterëve ortodoksë, si këtu, ashtu edhe në Maqedoni, ata nuk kanë të tilla varreza. Është një zakon për besimtarët e kishës greke - në këto anë – që në më të shumtën e rasteve, i zhvarrosin kufomat e të vdekurve pasi janë mbushur tre vjet, dhe pasi u lajnë eshtrat dhe i bekojnë, i ruajnë në një ndërtesë të posaçme. Në ato raste kur trupi nuk është tretur plotësisht, thonë se është shënjë e keqe. Neve nuk na pëlqen fare një zhvarrosje e tillë, edhe pse shumë herë, dëgjoja të krishterët ortodoksë të flisnin me përbuzje për këtë zakon të keq të myslimanëve, të cilët, për hir të mendimit që t’i linin të vdekurit të preheshin në paqe, zinin sipërfaqe të mëdha tokash të mira.

Gjatë, pothuajse, një jave që qëndrova në Berat, ndjeva një mikpritje

jashtëzakonisht të mirë dhe isha e lirë nga vëzhgimi i policisë. Një shoku im nuk e pati këtë fat. Valiu i Janinës, një ditë pas mbritjes, telegrafoi duke njoftuar për të se ishte njeri i dyshimtë dhe se duhej të paraqitej në konak me të gjitha plaçkat për t’iu nënshtruar kontrollit të policisë. Shkova edhe unë me të, vetëm sa për t’u thënë se ai nuk ishte ndonjë njeri i rrezikshëm. Dy

policët dhe një Pasha, i cili tha se ishte mik i ngushtë i Sulltanit, nuk e pritën mirë praninë time, por nuk më dëbuan jashtë.

Kontrolli ishte fare qesharak. Ata i ishin përkushtuar me kaq zell kësaj pune, sa që unë nuk munda ta mbaja më të qeshurin, gjë që i habiti jasht mase. Ata prisnin se unë do të alarmohesha nga kjo skenë dhe do dridhesha nga frika. Diçka filluan të

Fejton

e enjte, 25 korrik 2013

27 Javore KOHA

ringjalli Shqipërinë Evropës

dy njerëz të dyshimtë dhe me pikpamje revolucionare, ndaj dhe kur mbritëm atje, po na priste policia e Elbasanit.

Në gegëri ishte fare ndryshe. Atje policët ishin shumë të sjellshëm. Në se u duhej të bënin detyrën për të ushtruar kontroll, të linin deri ditën e nesërme, duke pritur deri sa të çlodheshe nga rruga....”

Aubrey Herbert, bashkëkohës i Edit Durhamit, dhe si bashkëthemelues i një shoqërie Anglo-Shqiptare, i palodhur për mbrojtjen e të drejtave të kombit shqiptar, gje qe, në vitin 1913, bëri që ai të vlerësohet, si i pari ndër dy veta, të cilët duhej të përgatiteshin për t’iu përgjigjur kërkesës, në se do të pranonin Fronin Mbretëror të Shqipërisë, i cili perben nje kapitull te vecante ne kuadrin e ketij studimi per kete periudhe te historise se Shqiperise dhe te popullit shqiptar, thotë: ‘… Edith Dyrham ringjalli Shqipërinë në kujtesën e Evropës.”

Sa herë që flas lidhur me mendimin e të huajve për Shqiperinë dhe Shqiptarët, më pëlqen të përmend fjalët e mikut tim anglez, akademikut, Philip Winn, i cili vizitoi Shqiperinë dhe qytetin tim Muze të Beratit me rastin e 2400-vjetorit të lindjes, në vitin 1991.

thonë me njëri - tjetrin në gjuhën turke, por udhërrëfyesi im, Betli, refuzoi t’u përkthente atyre ca fjalë për të qeshur që unë doja t’u thoshja. Sidoqoftë, ai ishte i mendimit se prania ime aty, e lehtësonte jashtë mase situatën...

Të nesërmen, aty rreth orës gjashtë të mëngjesit u nisëm për në Elbasan. ....Më në fund kaluam edhe Shkumbinin, vijën kufitare me

gegërinë duke kaluar nëpër një tjetër urë, të ndërtuar nga Kurd Pasha, dhe, në të perënduar të diellit, mbritëm në qytet. Isha tmerrësisht e lodhur nga të koloviturit mbi shpinën e kalit dhe vetëm me një kokër vezë që në drekë. Komosari i Policisë së Beratit, i cili kishte bërë emër mes popullsisë të krishtere të Beratit, si një njeri që ‘kishte shejtanin në bark’ pati telegrafuar se po vinin

“Ç’kënaqësi sikur dashamirës të Shqipërisë të gjenin kohë dhe të bënin përpjekje për të ndryshuar mendimin dhe gjykimin e tyre për këtë vend, ashtu sikurse fatmirësisht po më ndodh edhe mua…!

Le të shpresojmë se djali jonë Aleksandër dhe djali juaj, Peter do të jetojnë në një Europë më të bashkuar..!

Le të shpresojmë që të takohemi përsëri në Shqipëri, në kohë më të mira..!

Jam i bindur se ditët që do të vijnë do ta bëjnë një gjë të tillë!”

Philip Winn Fund

28 e enjte, 25 korrik 2013

Mozaik

Javore KOHA

Doli nga shtypi numri 39 i revistës “Buzuku”

“Buzuku-b” në të ardhmen revistë e pavarur Ulqin – Revista “Buzuku” e cila deri tani është botuar si organ i Shoqatës “Don Gjon Buzuku”, në të ardhmen do të dalë si revistë e pavarur.

Kryeredaktori i saj, Simë Gjon Dobreci, i njofton lexuesit se prej këtij numri (39), “Buzuku” “del si botim privat, me nji shkronjë ma tepër në emën t’revistës”.

Ai sqaron se për botimin e katër numrave të fundit të kësaj reviste, nuk ka pasur asnjë ndihmë financiare nga Shoqata “Don Gjon Buzuku”.

Numri i ri i kësaj reviste vazhdon fizionominë e numrave të mëparshëm, duke u marrë kryesisht me probleme të identitetit të shestanasve, por edhe me çështje të tjera që lidhen me shqiptarët në Mal të Zi dhe më gjerë.

Në këtë numër është botuar artikulli i Gjokë Dabajt “Të shkojmë mirë njëri me tjetrin”. Drejtori i revistës “Jeta Arbëreshe”, Agostino Giordano, ka botuar artikullin “Turqit, të përzënë ka dera, rihyjnë ka dritësorja”. Rubrika “Përvjetor” i kushtohet 310-vjetorit të Kuvendit të Arbënit, për të cilin ka shkruar Paul Tedeschini. “Buzuku-b” sjell po ashtu edhe tekstin dhe listën e nënshkruesve të Peticionit të intelektualëve kundër rishikimit të historisë nga turqit. Në artikullin e tij, arkeologu Anton Lulgjuraj shkruan për zbulimin e tri kishave të reja në Shas gjatë gërmimeve të fundit arkeologjike. Nga shtypi i huaj është botuar artikulli “Diskriminimi i shqiptarëve në Greqi”.

Një artikull tjetër që lidhet me përvjetor është “Konstandini i Madh në kontekstin dardan dhe Dardani” i prof. Dr. Jahja Drançollit.

Në këtë numër të revistës “Buzuku” janë botuar artikujt mbi konferencën shkencore “Masakra e Tivarit 1945”, të organizuar nga Këshilli Nacional i Shqiptarëve në Malin e Zi, dhe përurimi i librit me përmbledhjen e kumtesave nga konferenca shkencore “Kraja

Arkiv

me veçantitë shestanase në rrjedhën e shekujve”. Këtij botimi i kushtohet edhe artikulli i prof. Dr. Hajrullah Koliqit “Përmedore e kujtesës historike të Shestanit dhe të Krajës në tërësi”. Po ashtu raportohet mbi kremtimin e Ditës së Mësuesit, përurimin e librit të dr. Bahri Briskut “Këngë popullore të shqiptarëve në Mal të Zi”, përurimin e monografisë “Shkolla në Krajë 1929-2009” të Ali Gjeçbritajt dhe monografisë mbi Petro Nini Luarasin, të përgatitur nga studiuesi Alfred Uçi.

Në rubrikën “Diaspora” është publikuar artikulli mbi kremtimin e 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë nga shqiptarët në Nju Jork,

si dhe për ndihmën e mërgimtarëve nga Amerika për Shtëpinë e Shëndetit në Ulqin. Kryeredaktori i revistës “Buzuku-b”, Simë Gjon Dobreci, shkruan mbi traditën e daljes në majen e Rumisë. Prim. Dr. Gani Karamanaga sjell artikullin mbi “Principet e përdorimit racional të antibiotikëve”, kurse në rubrikën “Arsim”, Mikel Gojani flet për 115-vjetorin e shkollës shqipe në Zllakuqan të Klinës.

Krijuesja e re, Flutur Mustafa, prezantohet me prozën “Rrëfim i birit Ulqin”.

Revista mbyllet me dy letra të lexuesve, ku njëra flet mbi traditën e daljes në Rumi, kurse tjetra mban titullin “Dueje (Kohapress) gjuhën tane”.

Mozaik

e enjte, 25 korrik 2013

29 Javore KOHA

Punëtorët e NP “Ujësjellës Kanalizimi” protestuan në mbështetje të kolegut të tyre Ulqin - Punëtorët e Ndërmarrjes Publike “Ujësjellësi dhe Kanalizimi” kanë organizuar të enjten një tubim protestues në mbështetje të punëtorit të kësaj ndërmarrjeje, Dyl Veliqi, i cili para disa ditësh është sulmuar dhe rrahur nga pronari i Furrës “Evropa” dhe disa punëtorë të tij gjatë kohës që po shpërndante faturat dhe po kontrollonte gjendjen e matësit të ujit. Tubimi protestues është përkrahur edhe nga punëtorët e Ndërmarrjes Publike “Veprimtaritë Komunale”.

Drejtori i NP “Ujësjellësi dhe Kanalizimi”, Fehim Avdiu, ka thënë se janë tubuar për të ngritur zërin dhe për të denoncuar rastet e tilla, në mënyrë që ato të mos ndodhin më.

Ai ka kërkuar ndëshkimin e fajtorëve nga organet kompetente shtetërore në mënyrë që autorët e veprës të marrin dënimin e merituar.

“Ndërmarrja jonë ka ngritur aktpadi lidhur me këtë rast dhe këtij problemi do t’i shkojë deri në fund derisa fajtorët të marrin dënimin e merituar”, ka thënë Avdiu.

Vetë Dyl Veliqi në fjalën e tij ka falënderuar të gjithë punëtorët dhe qytetarët për përkrahjen që i kanë dhënë, gjë që sipas tij, e ka ndihmuar që ta përballojë më lehtë rastin.

“Pa përkrahjen tuaj e kisha pasur shumë më vështirë ta përballoj situatën”, është shprehur ai.

Veliqi ka kërkuar që ky rast të shërbe-

Të ndëshkohen fajtorët

jë edhe si një thirrje dhe mesazh për të gjithë.

“Në fund të fundit, ne jemi punëtorë.

Secili nga ne lufton për kafshatën e gojës në këtë situatë të vështirë.

Duhet të japim një mesazh për të gjithë që në të ardhmen dikush të mos na pengojë në punën tonë”, ka thënë ai.

Mbështetje punëtorit Dyl Veliqi i kanë dhënë gjatë fjalimeve të tyre edhe drejtoresha e NP “Veprimtaritë Komunale”, Zana Sarvan, kryetari i Sindikatës së punëtorëve të NP “Ujësjellës dhe Kanalizimi”, Rasim Osmani, dhe Lulëzim Xhurreta në emër të Shërbimit të Inkasantëve të NP “Ujësjellësi (Kohapress) dhe Kanalizimi”.

Furnizimi me ilaçe

Shqetësim për qytetarët

Barnatorja publike që punonte në kuadër të shtëpisë së shëndetit në Tuz qe dy vjet nuk është më në shërbim të qytetarëve.

Për banorët e qytezës së Tuzit por edhe të zonave të tjera, kjo barnatore ka qenë pri-

mare për furnizimin e nevojshëm me ilaçe dhe tani çdo banorë e ndjenë mungesën e saj. Tani, pas mbylljes së saj qytetarët të cilët kanë nevoj për shërbime të tilla, detyrohen t’i plotësojnë nevojat e tyre në barnatorën private edhe ajo e vetmja barnatore funksionale në këtë qytezë. Kjo situatë e krijuar paraqet shqetësim tek ata qytetarë të cilët kanë nevojë të kryejnë shërbime të tilla sepse edhe ato ilaçe të cilat kanë mundur më parë t’i marrin falas tek “Galenika”, tani detyrohen që të paguajnë çdo ilaç në barnatorën private. Fillimisht barnatorja e parë që ka funksionuar në këtë qytezë ka qenë ajo e “Montefarm” e më vonë “Galenika”.

Qytetarët e Tuzit shhprehin nevojën e rikthimit të punës së kësaj farmacie publike, dhe njëri ndër ata me të cilin biseduam është edhe Nua Gojçaj banor i Tuzit i cili theksoi se do të ishte më tepër se e domosdoshme rifillimi i punës së barnatorës publike “Galenika” në Tuz. Gojçaj theksoi se për këtë problem disa herë është prenoncuar nëpër media të ndyshme si të shkruara ashtu edhe në ato elektonike mirëpo siç tha ai deri më tani të gjitha ato fjalë duket që kanë rënë në vesh të shurdhët dhe askush akoma nuk po ndërmerr asnjë masë për të rikthyer shërbimin e barnatores në fjalë e cila do të shërbente Toni Ujkaj në të mirë të çdo qytetari.

30 e enjte, 25 korrik 2013

Fjalëkryqi & Horoskopi

Javore KOHA

Te gjithë ata qe kane kaluar një periudhe te vështirë ne jetën sentimentale qe sot do jene me optimiste mbi te ardhmen. Toleranca dhe mirëkuptimi do mbizotërojë Dashi gjithë kohës. Beqaret edhe pse do kenë mundësi te shumta për takime nuk do duan ta sakrifikojnë lirinë e tyre. Ne planin financiar do mendoheni mire para se te hidhni çdo lloj hapi dhe nuk do keni probleme.

Sektori i dashurisë do jete përgjithësisht i qëndrueshëm gjate kësaj dite. Do kuptoheni me se miri me atë qe keni ne krah dhe do e zgjidhni ne moment Luani çdo problem qe t’iu dale. Për ata qe janë vetëm priten takime, por do varet nga ata nëse do fillojnë apo jo një lidhje. Financat do jene me te mira sesa mendoheshin prandaj mund te kryeni edhe ndonjë transaksion me tepër.

Dite mjaft premtuese kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Nuk do i mbani me asnjë inat personin qe keni ne krah Shigjetari dhe do jeni me optimiste për te ardhmen. Beqaret nuk duhet te luajnë shume me zjarrin sepse do digjen keq. Financat do ndikohen pozitivisht nga Saturni. Mos hezitoni te hiqni ndonjë para mënjanë tani qe do iu jepet kjo mundësi e mire.

Jeta juaj ne çift do jete mjaft e mbrojtur gjate kësaj dite. Do bashkëpunoni fort me atë qe keni ne krah dhe çdo gjë di shkoje sipas parashikimeve.

Demi Beqaret duhet ta lënë veten te udhëhiqen nga ndjenjat dhe do e shohin qe do ndihen me te plotësuar. Ne planin financiar nuk duhet ta teproni me shpenzimet nëse nuk doni te keni probleme.

Do jeni mjaft sensuale dhe sharmante gjate kësaj dite. Partneri do ndihet me fat qe iu ka juve ne krah dhe do mundohet t’ua Virgjeresha plotësojë te gjitha dëshirat e zjarrta. Beqaret do gjenden përballë disa zgjedhjeve te vështira dhe do iu duhet kohe për te vendosur. Ne planin financiar nuk do i shmangni dot problemet qe do iu dalin, por mundohuni te paktën te ruani qetësinë.

Mjedisi yjor do favorizoje një klime te ngrohte dhe te këndshme për ata qe janë ne një lidhje. Do bashkëpunoni gjithë kohës me atë qe keni ne krah. As Bricjapi beqaret nuk do kenë komplekse dhe do përfitojnë nga çdo ftese qe do iu behet për te dale. Ne planin financiar duhet te tregoheni paksa me te organizuar qe te mos keni probleme serioze. Ju mund t’ia dilni mbanë.

Ata qe janë ne një lidhje do jene me te përkushtuar ndaj personit qe kane ne krah dhe do ia plotësojnë atij te gjitha dëshirat. Marrëdhënia mes jush do jete edhe me e ngrohte. Beqaret do Binjaket kenë një nga takimet me te bukura te jetës se tyre dhe çdo gjë do ndryshoje rrjedhën. Ne planin financiar do filloni operacione te rëndësishme ne mënyrë qe ta stabilizoni situatën sa me shpejt.

Jeta sentimentale e çifteve do jete e mbushur me momente te zjarrta dhe mjaft interesante sot. Do flisni për gjithçka me partnerin dhe nuk do i mbani asnjë te fshehte.

Peshorja Beqaret nuk duhet te dëshpërohen nëse nuk e gjejnë personin ideal sepse çdo gjë ndodh për një arsye. Ne planin financiar do kryeni transaksione te rëndësishme te cilat shume shpejt do e përmirësojnë situatën.

Ka shume gjasa te kaloni një krize te rende ne jetën tuaj ne çift sot dhe kjo do iu mërzitë pa mase. Nëse vazhdoni te mos e toleroni aspak partnerin tuaj do Ujori përballeni me probleme serioze.

Beqaret edhe do kërkojnë kudo personin ideal nuk kane për ta arritur. Financat nuk do jene ne gjendjen me te mire, prandaj matuni mire para se te hidhni çdo lloj hapi.

Ka shume gjasa qe personat qe janë ne çift te arrijnë qiellin e shtate gjate kësaj dite. Surprizat e partnerit do jene te shumta dhe emocionet gjithashtu do Gaforrja jene te njëpasnjëshme. Beqaret do jene te shoqërueshëm dhe mjaft te sjellshëm me te gjithë. Kjo do tërheqë vëmendjen e disa personave interesante. Financat do jene goxha te qëndrueshme.

Duhet te bëni ende shume përpjekje gjate kësaj dite për te vendosur qëndrueshmërinë ne jetën tuaj sentimentale. Mos e kritikoni ne çdo moment partnerin dhe Akrepi mos i vini ne pah pikat e dobëte.

Beqaret do argëtohen mjaft me miqtë e tyre te ngushte dhe nuk do mendojnë aspak për dashurinë. Financat nuk do jene shume te mbrojtura kështu qe kujdes me shpenzimet.

Dite e turbullt dhe e mbushur me mosmarrëveshje kjo e sotmja për ata qe janë ne një lidhje. Kokëfortësia dhe inati qe do keni mund t’iu çojnë edhe ne probleme mjaft Peshqit serioze. Beqaret do kenë takime interesante, por nuk do jene gati t’iu japin një përgjigje personave qe do iu propozojnë.

Financat fatmirësisht nuk do jene problematike dhe ne këtë sektor do ndiheni me te qete.

Sport

e enjte, 25 korrik 2013

Lacio kërkon portierin e Kombëtares shqiptare, Etrit Berisha

31 Javore KOHA

Lacio dëshiron të “blindojë” portën Transferimi i Berishës në kryeqytetin italian pritet të shtyhet për disa javë, pasi ai është në pritje të pasaportës suedeze, që do ta shndërronte në një futbollist komunitar.

Nuk është Samir Ujkani, por Etrit Berisha portieri që kërkohet nga Lacio si zëvendësues i Marketit, pas largimit të Bizarrit drejt Xhenoas.

Pista është ajo e duhura, por gabimi qëndronte vetëm te emri. Një fjalë e drejtorit sportiv të Lazios, Igli Tare, duket se është keqkuptuar, deri diku nga mediet, pasi është e vërtetë që Lacio dëshiron të “blindojë” portën me portierin e Kombëtares shqiptare, por në këtë rast bëhet fjalë për numrin një të Kalmarit në kampionatin suedez.

Një tjetër duel i fituar nga Berisha ndaj Ujkanit, i cili e ka humbur vendin e titullarit në përfaqësuesen kuqezi pikërisht falë formës së jashtëzakonshme që ka shfaqur 24-vjeçari i Kalmarit.

Transferimi i Berishës në kryeqytetin italian pritet të shtyhet për disa javë, pasi ai është në pritje të pasaportës suedeze, që do ta shndërronte në një futbollist komunitar.

Etrit Berisha ka kontratë me Kalmarin deri më 31 dhjetor, por presidenti Lotito nuk dëshiron të presë pesë muaj për të rrezikuar që ta humbasë.

Një tjetër portier premtues te Lacio është edhe 19-vjeçari Tomas Strakosha.

De Biazi i bën elozhe Berishës Për të mësuar më shumë për portierin shqiptar Etrit Berisha, mediet italiane kanë pyetur trajnerin e Shqipërisë, Xhani De Biazi, që ka thënë: “Është një portier me një të ardhme të madhe, ka një fizik të shkëlqyer, shumë i zoti në portë. Një lojtar që nuk emocionohet lehtë, ka një ftohtësi të jashtëzakonshme, dhe mund të bëjë një punë të mirë edhe te Lacio.”