Koha javore 637 by Ulqini Ulqinaku

Ngjarje javore

KOHA Javore

Intervistë

e k s k l u z i ve

me tenorin Shkodran Tolaj

Të këndosh me dashuri

Podgoricë e enjte, 30 tetor 2014 Viti XIII / Numër 637 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Aksione të koordinuara për avancimin e të drejtave

e enjte, 30 tetor 2014

Përmbajtje

Javore KOHA

F. Shkreli:

Restaurimi i shtëpisë së At Gjergj Fishta fq 6

F. Kraja:

Javore KOHA

Rrënjët fq 8

L. Qalliu:

Një terapi e autorit pa dhimbje fq 10

Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002. Botues: SHAGBG „Pobjeda” Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me Dorëshkrimet dhe fotograﬁtë nuk kthehen

R. Salaj:

Vendimi i UEFA-s fq 16

Era Istrefi fq 20

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

Elita Rudi fq 21

Samsung prezanton edhe Galaxy Note Edge fq 22

Simbolika e nëntorit fq 26

Mjeshtër me nam fq 28

Fermerët u njohën me kushtet e projektit “Agrobuxheti 2014-të fq 30

Në hap me KOHËN Këtu mund të vendoset

REKLAMA

JUAJ

Ngjarje javore

e enjte, 30 tetor 2014

Ngjarje javore

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

Kryetari i Komunës së Ulqinit, Fatmir Gjeka, priti drejtorin e Drejtorisë për Komunikacion, Savo Paraça

Në fillim të vitit vazhdojnë punimet në aksin rrugor Ulqin-Sukubinë Ministri për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave, dr. Suad Numanoviq, vizitoi Ulqinin

Aksione të koordinuara për avancimin e të drejtave

Ulqin – Ministri për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave, dr. Suad Numanoviq, ka vizituar të premten Ulqinin, ku është pritur nga kryetari i kësaj komune, Fatmir Gjeka. Në takim është biseduar për shumë tema, si mbrojtja dhe avancimi i të drejtave dhe lirive të popujve pakicë, me theks të posaçëm në popullatën rome, përfaqësimi i popujve pakicë në qeverisjen lokale si dhe e shqiptarëve në organet shtetërore të Malit të Zi, pozita e gruas në shoqëri dhe mbrojtja e saj nga dhuna, integrimi i kategorive të margjinalizuara në shoqëri etj. Ministri Numanoviq ka thënë se kanë konstatuar që në periudhën e ardhshme Ministria dhe Komuna e Ulqinit duhet të punojnë së bashku në respektimin e të drejtave themelore dhe që nëpërmjet aksionit të përbashkët të mundohen të respektojnë ligjet që Mali i Zi i ka miratuar, të cilët janë kompatibilë me legjislacionin evropian.

“Jemi marrë vesh që në periudhën e ardhshme ta fuqizojmë strukturën e të punësuarve në nivel lokal në kuptimin e përqindjes më të madhe të pjesëmarrjes së atyre pakicave të cilat në këtë moment nuk janë të përfaqësuara, por po ashtu kemi rënë dakort që edhe pjesëtarëve të popullit shqiptar t’u mundësohet qasja më e lehtë në punësim në ato institucione shtetërore ku deri tani nuk kanë qenë të përfaqësuar”, ka theksuar ai. Numanoviq ka thënë se kanë rënë dakort gjithashtu që Komuna e Ulqinit të miratojë plane të veprimit për zbatimin e strategjisë së përmirësimit të pozitës së romëve, të miratojë strategjinë e barazisë gjinore dhe të hapet një zyrë për të drejtat e njeriut, e cila do t’i absorbojë të gjitha këto çështje në një aksion të koordinuar ndërmjet Ministrisë dhe qeverisjes lokale. Kryetari i Komunës së Ulqinit, Fatmir Gjeka, ka thënë se në takim me minis-

trin Numanoviq “e kemi vënë theksin te policia, ku jemi shumë pak të përfaqësuar dhe në dogana dhe institucione të tjera, ku shqiptarët ose janë shumë pak ose nuk janë aspak të përfaqësuar”. “Ajo që është me rëndësi është gatishmëria e Qeverisë dhe e Ministrisë që t’i përkrahin të gjitha këto projekte”, ka thënë ai, duke shtuar se në këtë drejtim nuk ka kohë për të humbur. Sipas tij, Komuna e Ulqinit do të punojë në avancimin e përfaqësimit të grave edhe në politikë, edhe në institucionet lokale, që në komunën e Ulqinit është shumë i vogël, përfaqësimin e grupeve të tjera, romëve apo pakicave të tjera, dhe hapjen e Zyrës për të drejtat e njeriut në komunën e Ulqinit. Bashkëbiseduesit kanë konstatuar se Ulqini si qytet multietnik dhe multikulturor, mbetet qytet i tolerancës dhe i harmonisë fetare, ku të drejtat e njeriut dhe pakicave respektohen në kuptimin i.k. e plotë të kësaj fjale.

Ulqin – Kryetari i Komunës së Ulqinit, Fatmir Gjeka, ka pritur të martën drejtorin e Drejtorisë për Komunikacion, Savo Paraça, me bashkëpunëtorët e tij. Në qendër të këtij takimi ka qenë vazhdimi i fazës së tretë të rikonstruktimit të rrugës Ulqin- Sukubinë, nga Krytha deri në Ulqin. Drejtori i Drejtorisë për Komunikacion, Savo Paraça, ka thënë se projekti dokumentues ndodhet në fazën e revizionit dhe për një javë pritet të jetë gati projekti përfundimtar. Ai ka theksuar se paratë për realizimin e këtij projekti, i cili kushton rreth 9 milionë euro, do të sigurohen nga kredia e Bankës Evropiane për Investim. “Jemi në fazën e marrjes së pëlqimit nga Banka për nisjen e procedurës dhe kërkimit të kryesit të punimeve. Mendoj se pëlqimin do ta fitojmë deri në fund të javës së ardhshme dhe shumë shpejt do të shpallim tenderin”, ka deklaruar Paraça. Sipas tij, procedura e tenderit do të zgjasë rreth tre muaj nëse nuk do të ketë ndonjë ankesë dhe menjëherë pas për-

fundimit të kësaj procedure, do të fillojnë punimet. Rruga do të ndërtohet në një fazë, kurse afati për përfundimin e punimeve do të jetë një vit pas fillimit të saj. Sa i përket ekspropriimit të tokës për rikonstruktimin e rrugës, Paraça ka thënë se “hartimi i elaboratit për ekspropriim është drejt përfundimit dhe do të kemi një fotografi të qartë se si do ta bëjmë ekspropriimin”. Kryetari i Komunës së Ulqinit, Fatmir Gjeka, e ka vlerësuar ndërtimin e rrugës Ulqin-Sukubinë si një projekt shumë të rëndësishëm për këtë komunë, por edhe Malin e Zi, duke rikujtuar se nëpërmjet pikës kufitare Sukubinë – Muriqan kalojnë rreth dy milionë njerëz në vit. Ai ka thënë se Komuna e Ulqinit ka marrë përsipër të bëjë zhvendosjen e rrjetit të ujësjellësit për kryerjen e punimeve në aksin rrugor Krythë-Ulqin. “Pavarësisht shumës së mjeteve financiare të nevojshme, ne do ta përfundojmë këtë para fillimit të punimeve për ndërtimin e rrugës”, ka thënë ai.

Gjeka ka thënë se me drejtorin e Drejtorisë për Komunikacion janë marrë vesh edhe për rregullimin e pjesës së rrugës në hyrje të Ulqinit, në Krruç. “Çdo vit kemi problem në këtë vend. Prandaj do ta zgjidhim njëherë e përgjithmonë këtë problem para sezonit turistik”, ka deklaruar ai. Kryetari i Komunës së Ulqinit ka kërkuar po ashtu që Drejtoria për Komunikacion para sezonit turistik të bëjë ndriçimin e tunelit të parë në rrugën që të çon nga Ulqini për Tivar. Palët kanë vlerësuar se bashkëpunimi ndërmjet Komunës së Ulqinit dhe Drejtorisë për Komunikacion është në nivel i.k. të lartë.

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

m Nis

Javore KOHA

Javore A KOHA KOH

Restaurimi i shtëpisë së At Gjergj Fishta Për Koha Javore:

Frank Shkreli Nju Jork

Sabri Maxhuni ka deklaruar për median se projekti është gati për restaurimin e shtëpisë së Fishtës dhe se ai është i gatëshëm madje edhe të financojë të gjithë projektin. Ai citohet nga mediat të ketë deklaruar se “Kam bërë projektin se si duhet restauruar shtëpia e At Gjergj Fishtës, gjithmonë duke ruajtur origjinalitetin ashtu siç ka qenë”, ka thënë ai. “Kemi mundësinë për të bërë financimin për restaurimin e saj, prandaj unë besoj se nuk duhet të kemi ndonjë pengesë për këtë”, ka shtuar Sabri Maxhuni. Megjithëse, përsëri sipas lajmeve të fundit në lidhje me këtë propozim, biznismeni nga Kosova nuk ka marrë ende asnjë përgjigje nga autoritetet përkatëse, dmth. nga Ministria e Kulturës në Tiranë dhe nga Drejtoria Rajonale e Kulturës Kombëtare në Shkodër. Le të shpresojmë siç mendon edhe Sabri Maxhuni se autoritetet përkatëse në Tiranë dhe ato në Shkodër të mos bëhen shkak i ndonjë vonese ose largo Zot, i mos aprovimit të propozimit të biznismenit nga Kosova për restaurimin e shtëpisë së At Gjergj Fishtës, që në të vërtetë duhej të ishte ndërmarrë me kohë nga vet këto autoritete. A mund të quhet, ai që thuhet se është mos reagimi i deritanishëm i autoriteteve ndaj këtij propozimi të Sabri Maxhunit,një mos interesim zyrtar apo një zvarritje burokrate ndaj kësaj çështjeje? Duket se biznismeni nga Kosova, Sabri Maxhuni, ndryshe nga autoritetet përkatëse që duhej të kishin ndërhyrë shumë më heret për restaurimin e shtëpisë-muze -- e ndërmori këtë projekt i shtyrë nga ndjenjat e tija atdhetare, në mirënjohje të kontributit të

Media të ndryshme në Shqipëri dhe në Kosovë kanë njoftuar lajmin e mirë se biznesmeni nga Kosova, Sabri Maxhuni u ka propozuar autoriteteve në Tiranë dhe në Shkodër restaurimin e shtëpisë, tanimë në shëmbje e sipër, ku ka jetuar poeti i madh i kombit shqiptar, At Gjergj Fishta

At Gjergj Fishtës, poetit të mbarë kombit, dhe mbrojtësit të flakët të të drejtave të shqiptarëve në trojet e veta. Në mirënjohje dhe në kujtim të At Gjergj Fishtës, të alfabetit të gjuhës shqipe dhe të veprave të shumëta letrare e sidomos të epopesë kombëtare, Lahutës së Malësisë, të kësaj kënge, që sipas At Daniel Gjeçajt, “Ashtë kanga që të ban të thithish ajrin e kulluet të maleve arbnore, gjithmonë të lira. Ashtë gurra që rrjedhë nga dejtë e tokës sonë e që kurrë nuk shterret, sado llagemi a tërmeti të trondisë në themel alpet e mjelluna me kulla-shkamb të Shqiptarit”. At Daniel Gjecaj vazhdon në parathanjën e Lahutës së Malësisë se kjo vepër e At Gjergj Fishtës, “ashtë shkolla e votrës gjyshore, ku rreth zjarmit mikpritës u ruajt deri më sot ndera, burrënia e virtyti, besa, trimënia, dashunia për

vatan, shpirtmadhësia dalluese e racës , bujaria, ideali i pazhigla e i prem: me nji fjalë, bërthama e thelbi i nji kombi që s’vdes derisa “Lahuta” të këndohet, e të ndiqet (si shembull) heroizmi i Oso Kukës, vendosmënia e Ali Pashës, bashkimi i Lidhjes së Prizrenit, trimënia e Dragonjve legjendarë në Bigë të Shalës, fëtyrat historike në Rrzhanicë, Qaf-Hardhi, Sutjeskë e Deçiq, dashunia e vetmohimi i Patër Gjonit, guximi e burrnia e Dedë Gjo’ Lulit, fisnikëria e virtyti mashkulluer i Tringës”, shkruante At Daniel Gjeçaj në paraqitjen e botimit të Lahutës më 1958 në Romë. At Gjergj Fishta ka pësuar fatin e keq si pothuaj asnjë poet e shkrimtar i rangut të tij, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në mbarë botën. I përjashtuar në mënyrën më mizore nga letërsia ku iu mohua vepra, siç shkruan edhe Er-

nest Koliqi, ekzaktërisht mu, “prej atij kombi të cilit ia qiti në pah fisnikinë e ia skaliti në vargje të pavdekshme tiparet e tij…një përdhunim historik ky i cili u krye zyrtarisht në emën të kombit, nga nji pakicë që shkruan e resitë, vendosë e leçitë pa lejue shumicën me çelë gojë….” Fatkeqsisht, ky trajtim ose më mirë të thuhet ky “përdhunim historik” ndaj poetit kombëtar, At Gjergj Fishtës vazhdon edhe sot një çerek shekulli pas shëmbjes së komunizmit, ndërkohë që politikanët-historianë të regjimit të Enver Hoxhës, të cilët gjithnjë vazhdojnë të shkruajnë historinë e kombit shqiptar, i referohen atij me epitet fyese si “fashist” e “tradhëtar’’. Këto epitete fyese nga historianë aparatçikë të një ideologjie anti-shqiptare në këtë periudhë të historisë kombëtare -- për një burrë, i cili si pothuaj asnjë tjetër,

me pendë e me mendje, me veprat e tija letrare dhe nepër konferenca ndërkombëtare të kohës dhe në një periudhë aq të vështirë dhe aq të turbulltë të historisë së kombit shqiptar – nuk shkojnë në dobi të interesave kombëtare as nuk i sjellin imazh të mirë Shqipërisë së sotëme, vend-kandidat për antarësim në Bashkimin Europian dhe as kombit shqiptar. Kemi të bëjmë me një burrë patriot i cili në Konferencën e Paqës më 1919 nuk kishte frikë t’i tregonte Europës se kush janë shqiptarët dhe ku para botës së atëhershme ai me guxim mbrojti të drejtat e shqiptarëve si akush deri atëherë, por mund të thuhet si askush deri më sot. Ai foli për një familje të madhe trako-ilire e vendosur prej brigjeve gjëmuese të Euksinit e deri në borën e amshueshme të Alpeve Julie e deri ndër karmat e thepisura të Karpateve, familje kjo sipas tij,“në namë e në za në histori të fiseve dhe të kombeve”. Ai i tha Konferencës së Parisit se nga kjo familje rrjedhë kombi i sotëm shqiptar, duke theksuar se “Ky popull asht bash ai populli i vogël shqiptar, aq pak i njohun dhe aq zi i gjykuem në Europë. I vjetër sa fosilet, sa stalaktitat e shpellave jehuese të maleve të veta vigane, dhe i lindun të thuesh prej vetë rrënjeve të vjetra, ai asht sot zot autokton i pakundershtueshëm i tokave të veta.” Biznismeni nga Kosova, Z. Sabri Maxhuni, i cili ka ndërmarrë përsipër restaurimin e shëpisë së këtij patrioti të kombit shqiptar, shtëpisë ku ka jetuar Fishta, sepse ai mendon ndryshe nga të ashtuquajturit historianë shqiptarë dhe trajtimit të keq që i është bërë nga ata për një gjysëm shekulli, At Gjergj Fishtës dhe veprës së tij. Jam i sigurt se Sabri Maxhuni është shtyrë të ndërmarrë një projekt të tillë patriotik, sepse ai si edhe shumë të tjerë e vlerësojnë At

Gjergj Fishtën për meritat dhe kontributet e tija historike ndaj Atdheut dhe kombit dhe si një njeri që ishte përherë i gatëshëm për të punuar në dobi të interesave kombëtare të shqiptarëve. Si vlersim për atdhetarin, letrarin, por edhe fetarin i cili, si askush tjetër i doli zot lirisë, pavarsisë dhe të drejtave të kombit shqiptar në trojet e veta, por njëkohësisht i harruar dhe i denigruar nga vetë kombi të cilin e mbrojti dhe të cilit i këndoi me qa dashuri e pasion. Thonë se atdhedashuria tregohet me vepra. Sabri Maxhuni po e tregon atdhedashurinë e vet me nismën e tij për të restauruar shtëpinë ku ka banuar At Gjergj Fishta. Sikurë ai don të paralajmërojë se, për një arsye ose për një tjetër, autoritetet përkatëse në Tiranë dhe në Shkodër mund t’i qesin probleme në zbatimin e këtij projekti, Z. Maxhuni në mënyrë diplomatike tha për median se “Kam bindjen se askush nuk ka arsye që të bëhet pengesë për restaurimin e shtëpisë” së At Gjergj Fishtës. Ai i bëri thirrje Ministrisë së Kulturës së Shqipërisë që për hir të brezit të ri të miratojë projektin për restaurimin e shtëpisë së Fishtës, duke thënë se, “Më vjen keq ta them, por mua më duket se rinia dhe fëmijët tanë nuk dinë për të madhin At Fishta”, tha Sabri Maxhuni. Jam i bindur se çdo shqiptar kudo vlerëson nismën patriotike të Sabri Maxhunit dhe njëkohsisht bashkohet me ‘të, që për hir të brezit të ri dhe për hir të historisë kombëtare të shqiptarëve, autoritetet përkatëse në Tiranë dhe në Shkodër duhet të dalin faqebardhë dhe t’ia zbardhin emërin At Gjergj Fishtës dhe njëkohsisht t’i zbardhin edhe fëtyrën Shqipërisë duke miratuar pa asnjë vonesë projektin e biznismenit nga Kosova, Z. Sabri Maxhuni për restaurimin e shtëpisë së poetit kombëtar, At Gjergj Fishtës.

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

Recension mbi vëllimin me poezi “Nata me hënë” të autorit Ali Gjeçbritaj

Rrënjët

Sa bukur kur një autor që deri tani e ke njohur si didakt, si studiues, si gazetar, të shpaloset papritmas edhe me një vëllim të dytë poetik, si një poet befasues

Poeti Ali Gjeçbritaj e din nga vjen dhe është krenar për rrënjët e thella të tij, të familjes së tij, të fshatit dhe krahinës, dhe të Krajës së tij që ka një fshat me një emër unikal në gjithë shqiptarinë, Arbnesh. Ndaj dhe poezitë e tij i këndojnë Krajës, krajanëve deri në pangjerizëm

Fadil Kraja Kur mora së lexuari poezitë e vëllimit “Nata me hënë”, pa dashje më erdhi në mendje një thënie e Biblës dhe e Kur’anit: “Ai që nuk din nga ka ardhur, nuk din edhe ku do shkojë”. Autori i këtyre poezive në çdo varg, në çdo titull, në çdo kapitull e ka patur parasysh dhe brenda në shpirt këtë thënie biblike apo Hadith kuranor. Rrënjët e qenies së tij, rrënjët e koshiencës dhe subkoshiencës së poetit nxjerrin kokën në çdo poezi, dhe janë aq të thella, sepse vijnë nga thellësia e shekujve, ashtu si rrënjët e gështenjave të Krajës, apo burimet e ublave, apo si rrezet e diellit që gjithmonë kur lindin diku nga majat e Cukalit shkrepin e përplasen së pari në thepat e Rumisë dhe bash prapa këtyre thepave shkojnë e fshihen në muzgjet

e përflakura. Rrënjët flasin edhe me emrin e vetë poetit Ali Gjeçbritaj, më saktë Gjeç Bitri, nga një fshat që mban emër katolik (kristian), megjithëse pesë herë në ditë muezini i fton t’i falen Allahut. Poeti Ali Gjeçbritaj e din nga vjen dhe është krenar për rrënjët e thella të tij, të familjes së tij, të fshatit dhe krahinës, dhe të Krajës së tij që ka një fshat me një emër unikal në gjithë shqiptarinë, Arbnesh. Ndaj dhe poezitë e tij i këndojnë Krajës, krajanëve deri në pangjerizëm. Ka shumë dhimbje nëpër cirilicat që mundohen të fshijnë rrënjët e thella të këtij vëllimi. Dhimbje për Shkodrën që është aq pranë dhe aq larg. Dhimbje për bashkëfshatarët që rropaten pa shpresë, për liqenin me vatë e portet që tani heshtin si të shkretuar, dhimbje për

muezinin që nga minarja e xhamisë lajmëron se vdiq një krajan, por nuk do të ketë xhenaze dhe varr, sepse ka vdekur tej deteve në mërgim, dhimbje për të rinjtë që posa u dirset mustaku braktisin Krajën dhe kalërojnë dete e oqeane. Dhimbje... në vargje prekëse. Dhimbje sepse Kraja i ngjanë një muzgu ku hëna me zor e vështirësi depërton, duke u munduar të shqyejë retë e zymta që e pengojnë të hedhë rrezet e kuqërremta të shpresës te banorët e kësaj zone. Dhimbje... që të therë shpirtin. Në këtë vëllim poetik ka edhe zemërim, bile të fortë, nganjëherë shpërthyes. Zemërim për ferrat që po e mbulojnë Krajën me cirilica dhe ojna të huaja, zemërim se Rumia, kjo krenari shqiptare të cilën Mjeda thotë se ishte “Strofka krenare dhe e ngrohtë e mbretëreshës

Ilire, Teuta”. Kjo krenari shqiptare, ky Olimp i Ilirisë, po ndotet me “ llamarina e teneqe”. Zemërim se udhëtojnë drejt Amerikës një poet, një mjek dhe një analfabet sharlatan që thur nuska “hajmali”. Ky i fundit ka xhepa plot me dollarë dhe në aeroport e presin qindra veta, me gëzim dhe ngrohtësi, ndërsa poetin që shëron shpirtin dhe mjekun që shëron trupin, të dy me xhepa të shpuar nuk e pret askush. E pra, të tre janë krajanë, por ai i treti është realiteti i hidhur, është koha perverse që po jetojmë. Zemërim se në varret e stërlashta cimbisin dhe helmojnë gërmat qirilicë dhe gremçat arabe. Zemërim sepse në festat e stërlashta të verës, në festën e Shën Mërisë së Krajës, ku qesin krye veshjet e huaja dhe ndonjë këngë e kënduar me gjuhë që nuk është

shqipe, nuk është e “Rumisë së Teutës”, nuk është e shestanasve që zbukuronin mbrëmjet idilike rreth ublave, nuk është e asaj date që është gdhendur në themelet e një uble dhe një kishe, 1001. Zemërim që herë belbëzon i maskuar, herë ushtin si bubullima pas shkreptimave të rrufesë. Zemërim poeti. Por në vëllim ka edhe dashuri, bile shumë dashuri. Dashuria e poetit prek çdo cep të vendlindjes së tij, por mbi të gjitha prekë rrënjët krajane. Dhe kjo dashuri të kujton një krajan të famshëm që daton në vitin 1555, të kujton Buzukun, deri tani guri i parë i themeleve të shqipes së shkruar. Kjo dashuri të kujton një dramaturg të famshëm shqiptar Josip Relën, një krajan nga Brisku i cili edhe atje në viset arbëreshe të Dalmacisë, jo vetëm nuk

e harron Krajën dhe Briskun, por në të gjitha dramat e tij tema është krajane, personazhet janë krajanë, dhimbja, zemërimi dhe dashuria janë krajane, dashuri e veshur me krenari të ligjshme dhe me rreze shprese për ditë më të mira për Krajën e tij. Kjo dashuri deri tani është unikale për një poet që në libër “kopësht” të tij ka vendlindjen dhe banorët që e rrethojnë. Dashuri që është terësisht e veshur kuq e zi. Dashuri ku ka hapur krahët një shqiponjë dykrenare. Sa bukur kur një autor që deri tani e ke njohur si didakt, si studiues, si gazetar, të shpaloset papritmas edhe me një vëllim të dytë poetik, si një poet befasues. Meriton përgëzime për këtë befasi, Ali Gjeçbritaj, krajan safi dhe shqiptar 24 karatësh.

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

ht Vës

Javore KOHA

Javore A KOHA KOH

rim

Një terapi e autorit pa dhimbje Luan Qalliu

Këto ditë më ra në dorë një libri i ri i autorit ulqinak, Asllan Bishës “Dashuri në stinën e qershive”. Nësa po njihesha me krijimtarinë e tij,vura re se ajo ishte mjaft e pasur dhe iu drejtohej si të rriturëve e fëmijëve. Nga kjo kuptova se kishim të bënin me një autor mjaft prodhimtar,të njohur në letërsinë e sotme shqipe,të shkruar në territorin e Repupblikës të Malit të Zi. Libri më tërhoqi menjëherë,meqë kisha të bëj me një autor shqiptar nga Mali i Zi,meqë ishte me tre-gime humoristike e anekdota, ndaj e lexova me kënaqësi dhe s’e lëshova nga duart gjersa i dola në fund. Në këto kohëra të vështira të tranzicionit të tejzgjatur, kur brenga na ka kapluar e buzëqeshja na ka ikur nga fytyra e stresi na rëndon shpirtin tonë,siç vëren autori,kur i kemi të gjitha,por s’kemi asgjë…Je-mi të mërrolur.Prandaj kemi nevojë për të mundur stresin.”Po si?”,-pyet me të drejtë autori. Një mjek do të rekumandonte ilaçin mënyrën e tij të shërimit,një psikolog po ashtu do të jepte rece-tën më efikase për largimin e kurimin e tij dhe kështu me radhë sociologu, ambientalisti, mjeku popullor etj.Edhe autori e ka recetën e vet,tepër praktike,pa shpenzime,pa humbje kohe,pa sorrollatje lartë e poshtë, një terapi pa dhimbje e mundime,mjafton, sipas tij,që të marrësh në duart e tua një libër humoristik,se fill do t’u kthehet buzëqeshja e humbur, se do ta mundni të keqen.Në këtë rast autori ju grish që ta lexoni librin e tij,sepse do të ndjeheni vërtet mirë. Veprat humoristike pasqyrojnë anën komike,qesharake të jetës.Ato përqeshin fenomene të veçanta të jetës dhe disa here edhe tiparet qesharake të njerëzve që në esencë janë të mirë,ndaj

Një vepër humoristike që na kthen buzëqeshjen e munguar,kur brenga na ka kapluar shpirtin tonë të vrarë nga stresi e andrallat e jetës të cilëve autori mban qëndrim dashamirës dhe ndjen simpati,i tall pa ligësi.I këtillë është dhe humori i Asllan Bishës, pa kurrë-farë ligësie,ai është thjesht një tallje dashamirëse,duke pasqyruar anët komike,qesharake të jetës në Ulqin e rrethinat,ku jetojnë,punojnë,krijojnë njerëzit,shqiptarët e tij të dashur, që ai i do, i respekton sinqerisht, por aty-këtu konstaton ca vese,ca cene që i bëjnë ata qesharakë. Atëbotë ndërhyn ,si një kirurg i zoti me bisturinë e tij(në këtë rast me humor),ua heq ato,që bashkëqytetarët e tij të shërohen,të ecin drejt progresit, jo duke marrë anët negative të Europës si :drogën,prostitucionin,korrupsionin,degjenerimin moral etj.,por të marrin cilësitë më të mira,,siç i do dhe morali ynë i shëndoshtë shqiptar. Tek tregimet “Shokët” e “Mysafiri” autori me një gjuhë të qartë e plot humor vë në lojë ata që për të fituar s’ndalen edhe me ndonjë flirt (është fjala për një gjerman, që e pranon në heshtje). Po qe se do të veprojmë dhe ne në Ulqin kështu,thotë autori me shaka,:”Me hapa të shpejtë do të arrijmë në Europë e do t’i kalojmë ata”.Tek tregimi” Dashuri në stinën e qershive” autori me çiltërsi e dashamirësi ndaj njerërzve të thjeshtë, që i do e i nderon,me një humor të këndshëm, që të kujton atë popullor, godet jetën e amulltë, grindjet e vogla,meskine në mes kojshive, me një shkak gati qesharak.Këtë konflik ,së koti,e zgjidh duke na thënë që të jemi më dashamirës ndaj njeri –tjerit. Ku ka dashuri s’ka konflikte. Nusja e detarit gati e harruar nga i shoqi,e re,e bukur,kur ka më shumë se kurrë nevojë për dashuri,e mërzitur shkakton grindje të kota me fqinjtë e kur e merr dashurinë aq të domosdoshme për moshën e saj,qetësohet,bëhet më e arsy- eshme, më paqësore. Kështu mer fund kjo

“armiqësi”, komshinjtë pajtohen. Një mësim tjetër njerrim po nga ky tregim,gruasë së re jepi dashuri,ndryshe do ta kërkojë gjetkë.Këtë do ta vëmë re dhe tek tregimet “Grindja” e “vajza në gjini”. Ndërsa tek tregimet “Rrej për tokë” e “Në Shkodër me Pjetër Gacin” autori fshikullon vesin e disa njerëzve për të gënjyer kot së koti,pa asnjë shkak, se ashtu u është bërë shprehi, sa për hobi. Këtë fenomen e vërejmë shpesh tek peshkatarët e gjuetarët dhe autori ia ka dalë bukur që t’ua nxjerrë në pah,si me lezet këtë ves aspak të hijshëm. Së fundi dy fjalë për tregimet:”Bukuroshja”,”Në Çeki”,”Manifesti kulturor në kala” dhe “Gazetaria”, të cilët paraqesin virtytet e larta të shqiptarit që kur një njeriu i ha bukën s’ia përmbys kupën,kur ftohet si mik,a i besohet dikush,kushdo qoftë ai,s’ia shkel nderin.Për të nderi ka vlera të larta morale.Kështu ndodh në Çeki, me tri femrat hungareze në Ulqin, të ftuara si mysafire, a me një gazetare, që po udhëtonte në një fugon e vetme në mes ca meshkujve ,e cila e prekur se s’po e “sajdisnin”,shprehet me duf : “… Këta(për shqiptarët),më shumë flasin se të përkasin,mbase kanë femra me bollek,o janë të ngopur me hordhek”. Duke lexuar me kujdes librin e A.Bishës vëmë re që autori e zotëron mirë zhanrin për të cilin shkruan. Me një stil të zhdërvjelltë,të këndshëm,lakonik,s’e lodh lexuesin me hollësira për të dhënë sa më shumë hollësira, hyn direkt e në temë .Ngjarjet tregohen bukur, plot humor,me saktësi e origjinalitet. Që nga fillimi e gjer në fund, librin e përshkon dashuria për njeriun e thjeshtë dhe ndjejmë aromën e detit, meqë kemi të bëjmë me Ulqinin,një qytet i bukur,i vogël aq fort i lidhur me detin. Humorin autori s’e bën si qëllim më

vete.Ai është një mjet me anë të të cilit nxjerr në pah disa tipare, vese, cene jo të këndshme të personazheve e të ambientit rrethues,duke i pasqyruar ato në një dritë të re, që na bënë të qeshim e njëkohësissht të mendojmë për ato që po qeshim,p.sh.ne qeshim kur burrë e grua thojnë e duan të veprojnë secili në mënyrën e vet për të tërhequr mysafirë në shtëpitë e tyre,në kohën e verës,madje edhe duke bërë ndonjë flirt.Pikërisht kjo thënie me shaka na shtyn të

mendojmë se një fitim i tillë,qoftë dhe me leverdi, s’është i moralshëm,sepse kalohet në degjenerim.Pra autori s’mbetet vetëm në pozitat e vëzhguesit ,por edhe mban qëndrim,duke i luftuar nëpërmjet humorit të shëndetshëm. Personazhet janë real,siç janë dhe në jetën e përditshme e flasin natyrshëm. Të gjitha këto të shprehura me sharmin gjuhësor të standartit. Siç duket autori është i vetëdijshëm se me të është i lexueshëm në tërë trojet shqipfolëse,ndaj

e përdor atë,kur këto vitet e fundit po vërejmë që disa në shkrimet e tyre shkruajnë në dialekt.Gjthsesi është zgjedhja e tyre. Autori bukur fut aty-këtu fjalë e shprehje frazeologjike dialektore,që e pasurojnë të folurit e tij,p.sh.:pirajkë,tutet,petka mërrolur,pasunor,gërricem;e qet gjuhën një pëllambë,si erdhi edhe shkoi,si ke ndjeh,le të pijë sa të toçet, dual si e ka ba nëna, mos e ngrit zërin në kupë të qiellit, e nxori në selamet,tash e parë. Po ashtu autori përdor fjali të shkurta, jo aq të ndërlikuara p.sh. ia bëhu vjeshta me shirat e stinës.Xhimi shkoi në fakultet. Nuses iu kthye burri nga deti. Po si erdhi,shkoi .(Dashuri në stinën e qershive)etj. Kemi dëgjuar shpesh se e qeshura ta zgjat jetën, prandaj që të mos na mbys stresi e ankthi,një nga mjetet efikase për t’i luftuar ato është mire që të lexohen vepra humoristike si nga autorë të huaj e aq më tepër vendas,që trajtojnë problemet tona negative,duke i përqeshur pa ligësi që t’i eleminojmë më pas. Libri i Asllan Bishës do të pritet mirë në Shkodër,se është shkruar nga një ulqinak e të tillë ka plot në qytetin tonë,se Shkodra vetë është qytet i humorit.S’ka shkodran që s’bën humor.Humori shkodran e ka trembur diktaturën aq sa tregohet se atëherë Ramiz Alia i porosiste kuadrot që vinin me sherbim aty,të ishin të kujdesshëm ndaj këtij humori i cili qëllonte larg e me zarar. Faleminderit z. Asllan Bisha që na solle buzëqeshjen në këto kushte të vështira të tranzicionit që po kalojmë.Autori sikur don të na thotë qeshin edhe kur sofra juaj është e varfër,qeshni edhe kur shteti hesht për padrejtësitë,qeshni edhe kur je i stresuar,edhe kur eprori të kërcënon e në mjaft raste të tjera të rënda që do të sjellë jeta, se pas së qeshurës do të kthjellohesh, qartësohesh më mirë dhe do të veprosh më me pjekuri për të dalë nga kjo gjendje e amulltë. (Autori është, anëtar i shoqatës së shkrimtarëve të Shkodrës)

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

Mbi përmbledhjen me poezi “Shpirti im lirik në vetë të dytë” të autores Flora Peci

Shprehje e ndjenjave shpirtërore përmes vargjeve Shaban Hasangjekaj “Poezia është një ligjërim në një mënyrë të veçantë organizimi tingullor, ku në parimet themelore të kësaj ligjshmërie është dhe ritmika, ndërsa vargu si renditje tingullore i nënshtrohet tërësisht një theksimi tonik në vëllimin poetik ‘Shpirti im lirik në vetë të dytë’ të autores Flora Peci”, thuhet në fillimin e parathënies së redaktores së librit, poetes dhe kritikes letrare, Adriana Istrefi. “Flora Peci është poete që luan me limën e shpirtit, ndjenjave, boshtit homerik të dhembjeve, intonativitetit si një përcaktim për çdo kuptimësi fjale duke shquar midis tyre ndjeshmërinë e lartë që është shoqëruese e idealit të poezive si përbërje motivesh dhe konceptesh”, shprehet ajo në vazhdim. Vëllimi me poezi “Shpirti im lirik në vetë të dytë” i poetes Flora Peci nga Mitrovica, redaktor i të cilit është Adriana Istrefi, u botua në Shtëpinë Botuese “Prishtina PRESS” në vitin 2014. Në të janë përfshirë 57 poezi të sistemuara në 84 faqe. Lirika për dashurinë e poetes Flora Peci, e përfshirë në përmbledhjen poetike, përfaqëson një zë specifik të poezisë së sotme shqipe kushtuar dashurisë, qoftë si tematikë semantike e fjalës dashuri, e kuptimeve dhe motiveve për të në kuptimin jetik në njërën anë dhe në anën tjetër për ndjenjën dhe përjetimet e

Poetja është e vetëdijshme se poezia për një dashuri i takon vetëm atij që dashurinë din ta ketë gjuhë jete, e, veçmas kur dihet se ndjenja dhe botëkuptimi mund të ngjizen e përjetohen edhe në ndjenjat shpirtërore të të tjerëve, të atyre që me pasion e ndjekin dashurinë pas, nga hapi në hap

dashurisë, qoftë si imagjinatë, e qoftë si përjetim. Me një fjalë, poetja Flora Peci e ka peshuar fjalën dashuri si në kuptimin artistik, po ashtu edhe në kuptimin jetik, duke sajuar në një përmbledhje poetike, nga e cila mund të kuptojmë se çdo prekje me dashuri ngjall ngjyra jete dhe shije që munden të joshin dhe të të lënë rrugëve të jetës me një emërues të përbashkët. Në recensionin e vet kushtuar vëllimit me poezi “Shpirti im lirik në vetë të dytë”, Rami Kamberi ndër të tjera thekson: “Poetja Flora Peci ka lëruar poezinë me kujdes duke i kushtuar vëmendje anës së jashtme, pjesës së dukshme, asaj kozmetike, e ka përpunuar edhe dizajnimin figurativ të shprehjes lakonike dhe ka arritur te piedestali që i prin një piramide poetike”. Duke u përfshirë në poezinë e poetes Flora Peci do të kuptojmë se sa lehtë vjen ritmika dhe niveli ideo-artistik në poezi, por që në brendësi fshehin veçori të një atmosfere poetike duke të krijuar një skenë shqetësimesh, kahesh dhe polesh se si lind poezia e ndjenjave duke u përngjarë hera-herës se “pika kulmore” në poezi ka një “rrëfimtar” të brendshëm që të shoqëron gjatë leximit. Kjo tentativë që risjell poetja në këtë vëllim poetik është një dukje e qartë se kemi të bëjmë me një poete që kërkon

të zbulojë anët më të errëta dhe më të paqëta të njeriut, ndjesitë dhe ndjenjat më të thella me një subjektivizëm që sërish në tentativë lë shijen e një poezie përjetuese. Poetja, duke qenë e pajisur me kulturën shprehëse, ose më mirë duke dashur që gjithmonë të dalë fitimtare dashuria si dashuri dhe, për të jetësuar dashurinë, me mjaft sukses i ka inkorporuar disa elemente filozofike, përkatësisht disa botëkuptime që shkojnë në favorin e mendimit filozofik për dashurinë si akt më i lartë i shpirtit, meqë, kur dashuria ngulfatet dihet që edhe jeta mbetet e vrazhdë, me pasoja dhe më shumë se kaq. Flora Peci është një poete që në raport me vargun e saj është e drejtpërdrejtë, krejtësisht e huazuar në tipizimet natyrale të ekzistencës, jetës, furtunave jetësore drejt ciklopizimit të metrikës me një ngjeshje të figurave mbizotëruese të hiperbolës, epiteteve, metaforave, simbolit, personifikimit që tejçojnë një tipar idealist të poezisë me protagoniste kryesore Florën, poete. Poezia e poetes Flora Peci, me një gjuhë si e veçantë nga disa poezi që jemi mësuar t’i lexojmë, është një poezi, kryesisht me varg të zgjatur, por, që edhe një strofë ka poezi në vete, pra, e ndërtuar në mënyrë koncize e me mesazh

të fuqishëm artistik. Kjo lirikë dashurie është e pranueshme, verbi i saj është i përqendruar në mënyrë elokuente mbi shprehjen e mendimit filozofik për dashurinë dhe jetën për dashuri, që së bashku shprehin një lloj proteste të brendshme për shumë plagë që e kafshojnë dashurinë. Idetë qendrore që shoqërohen paralelisht me përjetimet vetjake, ndjenjat, mendimet, janë një proces që zhvillohet brenda vargut duke të dhënë shtojca psikologjike të kalimeve vargatike në deduksion – induksion. Ekspresiviteti në këtë vëllim poetik të poetes Flora Peci, mbështetet në përshtypjet zotëruese dhe trajtimit të temave sipas një këndvështrimi tejet real dhe të prekshëm për lexuesin. Kuptimet e përcaktuara si një kuotim në fjalitë përbërëse të vargut përshkruhen me portretizim moral të rrëfyer në metodën artistike në një drejtim më të gjerë realisht se si ajo tenton të mbërthejë poezinë për t’i dhënë tipare estetike. Poetja Flora Peci është e vetëdijshme se poezia për një dashuri i takon vetëm atij që dashurinë din ta ketë gjuhë jete, e, veçmas kur dihet se ndjenja dhe botëkuptimi mund të ngjizen e përjetohen edhe në ndjenjat shpirtërore të të tjerëve, të atyre që me pasion e ndjekin dashurinë pas, nga hapi në hap.

Poezitë e poetes Flora Peci nuk janë vetëm dashuri për dashuri, ato kanë laryshinë e tyre, kështu që brenda librit jetësohen edhe dashuria për atdheun, bëmat e kombit, datat historike, dëshmorët dhe mbi të gjitha gjeografisë së atdheut. Duke lexuar vargjet e poezive të vëllimit poetik “Shpirti im lirik në vetë të dytë” të poetes Flora Peci, arrihet në përfundimin se ato janë shprehje ndjenjash dhe inspirimesh që formulojnë një botëkuptim i cili përbën esencën e mendimit filozofik si një amalgamë e re e semantikës poetike, prandaj po qe se lexohet poezia me syrin kritik, shohim ngjyra poetike që na detyrojnë ta interpretojmë poezinë, jo krejt ashtu siç shihet në shikim të parë, jo atë që poetja ka dashur ta thotë, por atë se ç’na e thonë vargjet, ku dy elemente të një procesi e prodhojnë produktin e ri më të fortë dhe më me rezistencë karshi gjuhës së vetë poetes apo poezisë. Më tej, shikuar strukturën e vargjeve, poetja në mënyrë të përsosur e ka ndërtuar kuartetin emblematik, si synim për të sajuar bukurinë e dashurisë dhe më shumë se dashuri. Si përfundim, gjithsesi mund të pranohet se Flora Peci është poete e kompletuar e cila në fushën e letrave shqipe ka një sfond fjalësh, shprehjesh artistike

– letrare dhe shumë nocione filozofike që i përbëjnë peizazhet e një mozaiku karakteristik të poezisë që jetësohet te libri “Shpirti im lirik në vetë të dytë”. Poeten Flora Peci e takova në Rozhajë, ku më 20 shtator të këtij viti mori pjesë në Orën letrare të manifestimit tradicional letrar “Ora e maleve”, me ç’rast ma dhuroi librin e vet në fjalë. Përndryshe, Flora Peci është mësimdhënëse e gjuhës dhe letërsisë shqipe. Jeton dhe punon në Mitrovicë. Ka botuar herë pas here poezi në gazeta dhe revista të ndryshme që dalin në Shqipëri dhe Kosovë. Është përfshirë edhe në antologjinë e përpiluar nga Mark Simoni. Në vitin 2012 ka botuar librin e parë me poezi “Kosova e kullave të heshtura”, ndërsa vëllimi me poezi “Shpirti im lirik në vetë të dytë”, është libri i dytë i saj.

Intervistë

e enjte, 30 tetor 2014

Intervistë

e enjte, 30 tetor 2014

Intervistë

e k s k l u z i ve

Javore KOHA

me tenorin Shkodran Tolaj

Të këndosh me dashuri

Shkodran Tolaj, në skenën e muzikës klasike është i njohur si tenor i cili ka vepruar më tepër se një dekadë në Gjermani. Specializimet e fundit për vokal i ndoqi tek profesori meksikan, tenor i injohur në botë Francisko Araiza. Tolaj është cilësuar në gazetat gjermane (Baditsche Zeitung) si vokal i madh dhe i rrallë. Ka performuar dhe në skenat franceze dhe zviceriane ku është cilësuar si tenor shumë dimensional i cili përshtatet në të gjitha karakteret kompozicionale dhe epokale muzikore. Veç çmimeve si interpret ai ka marrë çmime edhe si autor i këngëve.

Koha Javore: Shkodran pasioni dhe talenti për të kënduar është vërejtur që në fëmijëri kur ishit i apasionuar pas çiftelisë. A mund të na rrëfeni se në çfarë moshe u ngjitët për herë të parë në skenë dhe cilat janë mbresat që kujtoni nga ajo kohe? Sh. Tolaj: Ishte një kohë kur ne i këndonim Shqipërisë dhe pse kurr nuk e kishim parë e vizituar. Puna që behej ishte me plotë pasion. Nuk e harroj kërkesën time të vazhdueshme për një çifteli qe pas shumë përpjekjesh u realizua dhe kam qenë jo më shumë se dhjetëvjeçar. Nga ajo kohë nuk jam shkëputur nga arti. Talentin tim dhe ngjitjet e para në skenë, si çdo fëmijë i kam patur në programet e shkollës dhe të Ansamblit të Deçanit. Fatkeqësisht apo fatmirësisht për shkak të shumë rrethanave, herët kam shkuar në Gjermani ku pasionet e mia u mundova t’i kanalizoj në një rrugë profesionale, për t’u kthyer sërish në vendlindje i pjekur për atë që ka nevojë të bëhet në jetën artistike

shqiptare dhe për kontributin që mund të jap unë. Koha Javore: Cilat janë disa nga evenimentet muzikore ku ju morët pjesë pas shkuarjes në Gjermani dhe çka kujtoni nga ato pjesëmarrje? Sh.Tolaj: Në Gjermani kam realizuar rolet Rudolfo tek “La Boheme” dhe Pinkerton nga “MadamBatterfly”. Kam bashkëpunuar me Filarmoninë “Orso”me të cilën kam realizuar Simfonisë nr.1 të A. Scriabin dhe audio regjistrimin e saj. Përveç roleve te mëdha veten e kam gjetur mirë dhe në veprat moderne si opereta “Gräfin Mariza” te E.Kalmman, si dhe në dy musical, “West Side Story” te L. Bernstein (roli i Tonny) dhe “ Dance of the Vampires” të Jim Steinman ( roli i Graf von Krolock). Kam shumë eksperienca për të kujtuar por ajo që ishte me rëndësi për mua dhe çdo artist që ka arritur të veprojë jashtë vendit ishte imazhi që do të krijonim. Andaj përpjekjet tona ishin shpalosja

e vlerave me të cilat konkuronim e performonim denjësisht me të tjerë. Jo rastësisht mediat gjermane jo rrallë kanë ditur t’u bëjnë vlerësime artistëve dhe artit shqiptar. Do citoja këtua gazetën gjermane (Baditsche Zeitung) “Vokal i madh dhe i rrallë që mahnit me zërin e tij të ardhur nga vendi më i vogël i Evropës ( Kosova)”. Këto janë disa nga sukseset e mia pa dashur te ndaj ndonjë te veçantë para kthimit tim në atdhe. Koha Javore: Shkodran ju si tenor i njohur i muzikës klasike shqiptare, keni spikatur edhe me disa këngë popullore-patriotike. Çfarë ndjesie përbën për ju kur i këndoni kombit dhe si ndjeheni kur audienca e gjërë ju mbështet dhe ju admiron në masë të madhe? Sh.Tolaj: Mendoj qe secili këndon me shumë dashuri për gjërat që i kanë munguar dhe mua më ka munguar atdheu mbi 15vjetë. Jam gjeneratë që mbaj mend dhunën e terrorin dhe burgosjen e babait tim nga serbët dhe sot kur ne i këndojmë lirshëm atdheut nuk ka ndjenjë më sublime. Çuditërisht ne shqiptarët atëherë kur për një varg kënge shkonim në burg patëm këngëtarë qe mbajtën gjallë kombin pa iu trembur syri....e sot? Është për keqardhje çka qarkullonte në treg dhe kush po merr guximin të bëjë muzikë pa përfshirë këtu një pjesë të këngëtarëve që kanë mbetur të pathyeshëm dhe nuk kanë devijuar. Tregu aktual sot ka gjithçka por shumë pak muzikë dhe artistë shqiptarë. Koha Javore: Fal profesionalizmit dhe vokalit tuaj unik jeni cilësuar edhe nga kritika gjermane si një zë i rrallë dhe me potencial të jashtëzakonshëm. Çfarë rëndësie zënë tek ju ky vlerësim që vjen nga një shtet kaq i zhvilluar ar-

tistikisht? Sh.Tolaj: Padyshim këto nuk janë vlerësime vetëm për mua dhe shtytje për të ecur, por vlerësim për Kosovën dhe shqiptarët. Imazhi ynë ne botë shpesh është ndërtuar aq mbrapsht sa vlerësimet e tilla kanë qenë shumë të vlefshme në kohë dhe momente të caktuara. Koha Javore: Përveç me disa këngëtarë shqiptare, keni qenë pjesë e shumë filarmonive dhe operave të njohura të Gjermanisë e po ashtu keni luajtur në shumë role operistike botërore. Cilin nga këto evente do t’a veçonit dhe pse? Sh.Tolaj: Për mua është hapur një etapë e re si artist me kthimin dhe zhvillimin e aktiviteteve në tokat SHQIPTARE. Gjatë kohë do mbahet mend jo vetëm nga unë si solist por nga të gjithë shqiptarët, koncerti i fundit në Mars 2014 në Tetovë me orkestrën e Operës së Maqedonisë, koncert ky i transmetuar live në të gjitha TV shtetërore shqiptare, me një numër audience, mbi kapacitetet e sallës në Tetovë. E ftuar në këtë koncert ishte ikona e këngës Nexhmije Pagarusha, ministrja e kulturës dhe shumë personalitete. Atë natë jo vetëm që u shfaq nivel artistik përmes veprave botërore e shqiptare, por dhe një pjekuri e publikut si dëshmi se në Maqedoni shqiptarët kanë avancuar. E kam vërtetuar atë natë se ngrohtësinë qe t’a fal publiku i vendin tënd vështirë se mund ta përjetosh jashtë vendit . Koha Javore: Ndër vite keni marrë pjesë në shumë ngjarje kulturore kombëtare e ndërkombëtare (koncerte e festivale) ku jeni nderuar me shumë çmime të rëndësishme si: “Çmimi i dytë në festivalin e flamurit

në Kosovë ”, çmimi i parë në “Flaka e Janarit”, çmimi special në“Netët e filmit shqiptarë“ e shumë të tjera. Çfarë simbolizojnë për ju këto çmime? Sh.Tolaj: Çmimet janë vlerësim i punës disavjeçare por dhe përgjegjësi për të qenë dhe më i kujdesshëm në ç’do paraqitje dhe kënge. Çdo çmim ka rëndësinë e vet ndërkaq i veçantë mbetet i i fundit ne festivalin ‘’Kënga ime’’ në Tiranë ku morëm çmimin “Nexhmije Pagarusha”, çmim ky që do t’a dëshironte çdo këngëtar. Koha Javore: Jeni shpërblyer disa herë edhe si autor këngëve ndër të cilat mund të veçojmë këngën “Rini Thuaja Këngës“ interpretuar nga Ilirët dhe “Shqipe e Uskanës”kënduar me bashkëshortën tuaj Besiana Mehmedi. A ka patur ndikim Besiana në inkurajimin dhe nxitjen e dëshirës që të merreni edhe më intensivisht me muzikë dhe të jeni kreativ? Sh.Tolaj: Mendoj se kreativiteti është i lindur por duhet shtytje ndonjëherë për zgjimin e pasioneve të fjetura. Padyshim po të mos ishte njohja me Besianën jeta do merrte kahje tjetër, mbase nuk do kisha motiv për t’u kthyer dhe vepruar në atdhe. Them që kam patur fatin që kam gjetur një intelektuale, artiste dhe një artdashëse. Të tria bashkë përbejnë një shoqe jete që të ndihmon dhe shtynë shumë jo vetëm në këngë por dhe në krijimtari, ngritje intelektuale e në shumë angazhime qe unë i marrë lehte përsipër kur kam atë pas. Koha Javore: Si tenor profesionist i operas a mund të na thoni sa të zhvilluar dhe në çfarë pozite e shikoni muzikën klasike (operistike) shqiptare si në Shqipëri, Kosovë e Maqedoni? Sh.Tolaj: Them se ka aktivitete të boll-

shme dhe këngëtarë shumë të mirë. Shpresojmë që Kosova do bëhet me Teatër Opere dhe atëherë hapësira për zhvillim te operistikës do të jetë shumë e madhe në krahasim me tani. Në Maqedoni realisht akoma ka probleme për angazhimin e shqiptarëve në Teatrin e Operës dhe Filharmoni, si dhe shqiptarët përballen akoma me mungesë kuadri sado që këtë po e zbut në masë të madhe Universiteti. Kurse Shqipëria prinë me artistë shumë të mirë dhe profesionistë po dhe me publik mjaft te ngritur. Shqipëria do vazhdoj të mbetet ‘’model’’ në krijimin e artit shqiptar. Koha Javore: Cilat janë angazhimet tuaja aktuale dhe planet më të afërta? Sh.Tolaj: Tani jemi në prag të festave të nëntorit, xhirimeve të vitit të ri, një festivali të rëndësishëm, një videoklipi.... por detaje nuk dua të them. Ekzkluziviteti i takon opinionit që do t’i shoh projektet e radhës në kohën e duhur për t’i vlerësuar vet, pa dhënë komente paraprake. Koha Javore: Cili është mesazhi juaj drejtuar të gjithë fansave tuaj shqiptar në Mal të Zi e më gjerë? Sh.Tolaj: Në Malësi kam gjetur Kosovën qe kam lenë dikur në vitin 1997.Një vend ku është ruajtur tradita, besnikëria, mikëpritja, atdhedashuria e sinqeriteti. Publikun që kemi në Malësi rrallë në ndonjë vend tjetër e hasim. Një publik i etur për këngën e pastër shqiptare. Krejt çfarë mund të them është ruajtja e këtyre virtyteve dhe nga brezat e rijnë që do vinë, i bindur se edhe pozitën e shqiptarëve të Malësisë ka borxh t’a “ndreq” historia. Bisedoi: Toni Ujkaj

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

Kulturë

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

Tri gjëra që i mësuam nga vendimi i UEFA-s:

Klik lajmet, protesta digjitale dhe forenzika digjitale

Javën e kaluar UEFA e dha vendimin për ndeshjen Serbi-Shqipëri e cila u ndërpre për shkak të përleshjeve. Nuk dua të merrem me ndeshjen, e aq më pak me vendimin e UEFA-s. Tashmë janë thënë të gjitha që nga sharjet më perverse deri tek analizat e ndryshme. Ajo çka dua të vë në pah në këtë blog post janë gjëra që i mësuam (mund edhe ti kemi ditur) nga e tërë kjo ngjarje:

Ron Salaj

Klik-lajmet

Menjëherë pas vendimit të UEFA-s shpërtheu një ulërimë sharjesh drejtuar UEFA-s për vendimin e marrë. Normalisht kjo përbente lajm, ose një mori lajmesh, për portalet e ndryshme të cilat kujdesen pafundsisht që publiku të informohet në kohë reale. Shpesh, madje shumë shpesh ndodhë që këto lajme nuk verifikohen dhe merren direkt nga burime të ndryshme prej rrjeteve sociale. Portalet nga presioni që të japin lajmin të parin, e së bashku me lajmin edhe klikimet të cilat pastaj shëndërrohen në para të gatshme nga reklamat, e japin lajmin të paverifikuar duke shkaktuar kështu një kakofoni lajmesh. Çka mësuam? U pa qartë tendeca e portaleve për me përfitu sa më shumë klikime dhe si rrjedhojë

të shesin sa më shumë reklama. Kjo ndodhi me lajmin për “raportimit e faqes së Facebook-ut të UEFA-s”, një gjetje e mirë e Valon Badivukut. Fotoja e tij, e cila u punua me photoshop, u mor nga Klubi i Tifozëve të Prishtinës “Plisat” të cilët kanë mbi 100 mijë fansa në faqen e tyre. Prej aty, lajmi bëhet “viral” (lexo blogun e Valonit) duke u kopjuar nga portalet tjera (shih më poshtë). Sigurisht se raportimi i faqes së Facebook-ut të UEFA-s është një humbje kohe për shkak se raportimet i shkojnë direkt ekipit legal të Facebook-ut në Evropë të cilët i rishiqojnë të gjitha raportimet. Duke pasë parasysh faktin se faqja e Facebook-ut të UEFA-s është e verifikuar, kjo e bënë edhe më të vështirë mbylljen e faqës. Ajo çfarë ne

duhet të marrim parasysh është kredibiliteti i portaleve të cilët e kanë kthyer gazetarinë në biznes përmes lajmeve të cilat sjellin klikime. Prandaj lajmet e tipit “Sa herë në ditë të bëjmë seks!” apo “Orgjitë nëpër solitere” nuk janë asgjë tjetër përveç se “klik-lajme”.

Protesta digjitale

Gjëja e dytë që kuptuam është se interneti, së bashku me mundësitë, hapësirën dhe veglat që na ofron, i jep rastin secilit person që të prodhojë përmbajtje në formë të shkrimeve, fotove, audiove apo videove. Përveç kësaj, përmbajtja gjithashtu mund të publikohet në hapësira të ndryshme, si psh: blogje, YouTube, rrjete sociale, etj. Kjo është shumë me rëndësi që të theksohet sepse sot qytetarët janë

të barabartë në prodhimin e përmbajtjes/mediumit kundrejt mediave me buxhete të mëdha. Prandaj, reagimet kolektive siç ishin peticionet e ndryshme, ndryshimet në Wikipedia të prejardhjes së Michel Platini, cicërrimat e panumërta në drejtim të llogarisë së UEFA-s në Twitter dhe komentet në Facebook, nuk janë asgjë tjetër përveç se forma të ndryshme të protestave. Nuk do të habitesha nëqoftëse faqja zyrtare e UEFA-s do të sulmohet nga hakerë të ndryshëm në shenjë proteste ndaj vendimit të UEFA-s. Kujtojmë vitin 2001 kur faqja zyrtare e kompanisë ajrore Lufthansa u sulmua me DDOS nga dy OJQ ( “Libertad” dhe “Kein Mensch ist illegal”) të cilët protestonin kundër dëbimit të refug-

jatëve azil që bëheshin në atë kohë me aeroplanët e Lufthansas. Në Maj të vitit 2006, Gjykata e Frankfurtit merr vendim se sulmi i faqes nuk ka shkelur ligjin Gjerman. Sot më shumë se kurdoherë kemi mundësi të pafundme që ta shfrytëzojmë internetin për protestë kundër padrejtësive të ndryshme.

Forenzika digjitale

Kjo ësht pika e tretë dhe e fundit. Ngjarja e cila ka ndodhur atë natë në Beograd ka qenë e tmerrshme. Por, gjithashtu ajo është interpretuar ndryshe nga media të ndryshme. Ajo që mësuam është se si një ngjarje mund të ri-konstruktohet përmes “forenzikës digjitale”, një fushë kjo e re e cila po aplikohet nga BellingCat, grup kolektivë për gazetari hulumtuese. Duke për-

dorur pamjet e marra me telefon apo kamerë të cilat u hodhën në YouTube, fotografitë e ndryshme, veglat për editim të videove dhe fotove, ngjarja në Beograd u ri-konstruktua duke dhënë kështu fakte të cilat do ta ndihmonin Komisionin (symbyllur) të UEFA-s dhe Federatën Shqiptare të Futbollit. Megjithëse një vendimi kontravers të UEFA-s dhe humbjes së pikëve, mendoj se mësimet që i kemi marrë duhet ti përdorim edhe më shumë herëve tjera – ndoshta me një koordinim më të mirë. E pse jo ti përdorim edhe kundër klasës politike e cila shpesh anon nga ana e padrejtësisë, ashtu siç ndodhi me UEFA-n javën e kaluar. (Autori është konsulent i mediave sociale në zyrën e UNICEF-it në Kosovë)

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

U përuruan librat “Nata me hënë” e Ali Gjeçbritajt dhe “Metodologjitë bashkëkohore të mësimdhënies” të autores Arlinda Sukaliqi

Të ecësh përpara, pa harruar të kaluarën

Qendra Kulturore dhe Libraria “Arti” organizuan të shtunën në Galerinë e Arteve të Qendrës së Kulturës në Ulqin përurimin e vëllimit poetik “Nata me hënë” të Ali Gjeçbritajt dhe librit “Metodologjitë bashkëkohore të mësimdhënies” të autores Arlinda Sukaliqi. Në fjalën e tyre, të gjithë folësit e kanë cilësuar këtë veprimtari të veçantë, për faktin se autorët e librave janë babë e bijë. Edhe pse libra në dy fusha të ndryshme, njëri libër didaktik kurse tjetri poetik, sipas shkrimtarit Fadil Kraja, ka dy gjëra që i bashkon. “Në didaktikë dhe në poezi kemi dy gjëra të përbashkëta: ecjen përpara dhe mos ta harrojmë të kaluarën. Kjo është shumë e bukur, prekëse, domethënëse”, ka thënë ai.

Doracak i vlefshëm për mësimdhënësit dhe prindërit

Libri “Metodologjitë bashkëkohore të mësimdhënies” i autores Arlinda Sukaliqi trajton problematikën e arsimimit dhe edukimit të brezit të ri dhe të shkollës në përgjithësi, në frymën e ndryshimeve dhe metodave të reja që duhet të zbatohen në shkollë sot. Udhëheqësja e përurimit, Ardita Rama, duke bërë prezantimin e autores ka thënë se ajo ka dhënë një kontribut të çmuar me botimin e këtij libri sepse mungon literatura profesionale nga kjo lëmi në gjuhën shqipe. “Si i tillë, ky libër paraqet një doracak të vlefshëm jo vetëm për mësimdhënësit, por edhe për prindërit të cilët duan të dinë më shumë për edukimin e fëmijëve të tyre”, ka thënë ajo. Për recensenten e librit, psikologen Ardita Kovaçi, kontributi i autores me këtë libër është “përcjellja e mesazheve

për misionin e bukur të mësimdhënies, rikujtimi i fakteve se çfarë parasheh puna e mësuesit, çfarë rolesh duhet të marrë mësuesi gjatë një ore mësimore, si duhet të përgatitet dhe të vlerësojë, si duhet të pyesë dhe t’i aktivizojë nxënësit, si duhet të sillet duke marrë parasysh se përveç të tjerash mësuesi është model për nxënësin”. Ajo ka thënë se ndërsa lexonte librin, nëpër rreshta gjente entiziazmin e një mësueseje të re, plot vullnet, ide, dëshirë për punë arsimore. “Një shpirt i mësuesit që ngërthen në vetvete ndjenjën dhe vetëdijen se si duhet të jetë një mësues i ditëve të sotme, i cili ballafaqohet me shumë sfida”, është shprehur ajo. Redaktori i librit, Ali Gjeçbritaj, ka thënë se ka shumë kohë që një përmbledhje e tillë nga lëmia e arsimit nuk është botuar te shqiptarët në Malin e Zi. “Qasje analitike të thukët dhe me mjaft interes për lexuesin, autorja u ka bërë temave që shtjellon në këtë libër. S’do mend se Arlinda duke qenë protagoniste e shumë këtyre temave, pasi që është mësimdhënëse, ka pasur talent që t’i shtjellojë ato nga afër”, është shprehur ai. Drejtori i Qendrës Kulturore, dr. Nail Draga, ka thënë se autorja nuk është një mësuese e zakonshme, një mësuese e thjeshtë, por një mësuese krijuese e cila vazhdimisht hulumton, publikon e mbi të gjitha na ofron një materie shumë interesante e cila ka munguar për shqiptarët në Mal të Zi. “Arlinda kishte guximin. Ka hulumtuar, ka analizuar dhe ka publikuar duke na ofruar një libër vërtet model, i cili do të jetë doracak për prindërit, por edhe për mësimdhënësit në ciklin e ulët të shkollës fillore”, ka theksuar ai.

Autorja Arlinda Sukaliqi ka treguar se libri është rezultat i punës së saj që në periudhën 2003-2007, kur ajo ishte studente. Ajo ka thënë se babai i saj e ka nxitur të shkruaj dhe t’i publikojë artikujt e saj, në fillim në gazetën “Koha javore” dhe në periodikët e tjerë. “Duke qenë afër me mësimdhënien dhe me procesin mësimor, fillova t’i trajtoj disa çështje dhe të jem më afër me çdo gjë që kishte të bënte me mësimdhënien. Kështu hulumtimi dhe dëshira për të ofruar diçka të re në mësimdhënie u shtua më shumë dhe isha më e motivuar pasi që isha e lidhur drejtpërdrejt me mësimdhënien”, ka thënë ajo.

Arlinda Sukaliqi ka mbaruar Fakultetin e Edukimit në Universitetin e Prishtinës në vitin 2007. Punon si mësuese në Shkollën fillore “Marko Nuculloviq” në Shtoj. Shkrimet e saj janë botuar në periodikë dhe revista të ndryshme. Ky është libri i saj i parë.

Poezi malli dhe hidhërimi për vendlindjen

Përmbledhja “Nata me hënë” e Ali Gjeçbritajt përbëhet nga 81 poezi, temat e së cilave janë të ndryshme, por që i bashkon një emërues i përbashkët, Kraja, vendlindja e autorit. Redaktori i librit, dr. Dr. Bahri Brisku, ka thënë se ka shumë poetë që sot kanë rrëshqitur në ujërat e surealizmit dhe

të modernizmit, saqë shpesh lexuesi nuk arrin të kuptojë domethënien e poezisë. “Njëri prej atyre që nuk ka rënë në këto ujëra, është Ali Gjeçbritaj. Në vargjet e tij lexuesi gjen historinë, mërgimin, ambientet etj. Domethënë, është konkret, por edhe i pasuruar me emocione, figura te nevojshme stilistike”, është shprehur ai, duke shtuar se poezitë e tij kanë ritmikë të duhur dhe në to gjejmë atë çfarë na cytën që t’i lexojmë vargjet. Recensenti i librit, shkrimtari Fadil Kraja, ka thënë se përmbledhja “Nata me hënë” të kujton poezitë e bukura të Serembes e të De Radës. “Një mall dhe një hidhërim. Ky është pikërisht terreni ku ushtron poezinë

“Një mall dhe një hidhërim. Ky është pikërisht terreni ku ushtron poezinë Aliu. Dhe në këtë terren hyn edhe libri i Arlindës. Sepse edhe ajo mundohet të shprehë opozitarizmin e saj”, ka thënë shkrimtari Fadil Kraja Aliu. Dhe në këtë terren hyn edhe libri i Arlindës. Sepse edhe ajo mundohet të shprehë opozitarizmin e saj”, ka thënë ai. Sipas shkrimtarit, duke lexuar poezitë e dhimbshme të Aliut “ke njohur Krajën, ke njohur të kaluarën e saj, ke njohur të sotmen e trishtuar të saj, dhe ëndrrën për ta parë një ditë më mirë Krajën”. Gazmend Çitaku, pronar i “Diti&Oli“ dhe i Librarisë „Arti“, ka falënderuar autorët që, sipas tij, kanë njohur seriozitetin e shtëpisë së tij të vogël botuese. “Unë kam kënaqësinë që shtëpia ime e vogël botuese e së fundmi edhe Libraria ‘Arti’ ia ka arritur qëllimit që sadopak të japë një kontribut të vogël në lëminë e botimeve”, ka thënë ai. Autori i librit “Nata me hënë”, Ali Gjeçbritaj, ka thënë se këtë përmbledhje me poezi e ka pasur gati në dorëshkrim që në vitin 2011, por nuk ka arritur ta botojë më parë për shkaqe financiare. “Nuk e di se sa jam i kapshëm për lexuesin dhe sa ia kam arritur qëllimit, por brenda qenies sime në vargjet në përmbledhje kam shprehur ndjenjat e mia në momente të caktuara kohore”, ka thënë ai. Disa poezi nga përmbledhja i kanë lexuar udhëheqësja e programit Ardita Rama dhe aktori Shefqet Luca. Ali Gjeçbritaj punon si mësimdhënës në Shkollën Fillore “Gjergj Kastrioti – Skënderbeu” në Ostros. Më parë ka botuar përmbledhjen me poezi “Motet”, librat publicistikë “Gjurmët e moteve” dhe “Informatori”, si dhe monografinë “Shkolla në Krajë 1929-2009”. Librat “Nata me hënë” dhe “Metodologjitë bashkëkohore të mësimdhënies” janë botuar me mbështetjen e Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drei.k. jtave të Pakicave.

Panoramë

e enjte, 30 tetor 2014

Panoramë

Javore KOHA

Era Istrefi, “Princesha e akullt” e Fadil Berishës

Rita Ora në Moskë: Unë jam nga Kosova

Era Istrefi nuk ka mundur t’i shpëtojë “tundimit” për të bërë një set fotografish me fotografin e njohur Fadil Berisha. Ajo ndodhet në Amerikë, dhe kësaj radhe për të pozuar përpara aparatit të Fadil Berishës. Këngëtarja e re është paraqitur me stil dhe me poza joshëse përpara aparatit duke treguar anën e saj femërore në mënyrë të përkryer. E veshur me të bardha si një princeshë e akullt, por edhe me veshje lëkure ku personifikon një mace të egër. Vetë fotografi Berisha e ka quajtur edhe “Princesha e akullt”, duke postuar disa foto të shkëputura nga sesioni në rrjetin social Instagram.

Adrian Gaxha konfirmon bashkëpunimin me Morenën Adrian Gaxha ka pranuar se do të realizojë një bashkëpunim me Morena Tarakun, mirëpo nuk ka saktësuar nëse do të jetë duet apo një projekt për bukuroshen. “Morenën e kam shumë shoqe, prandaj kemi vendosur të bëjmë diçka bashkë. Megjithatë, ende nuk kemi precizuar se çfarë konkretisht, a do ta kem unë atë mysafire në këngë ose t’i bëj ndonjë projekt të veçantë”, ka thënë këngëtari. Sa u përket projekteve të radhës, ai ka thënë se po merret me prodhimin e këngëve të reja, nga të cilat njëra është solo e Florianit.

Në rrjetet sociale po qarkullojnë disa foto të bukuroshes nga Gjakova, por që jeton në Prishtinë, Elita Rudi, e cila ka një ngjashmëri të jashtëzakonshme me yllin Kim Kardashian. Ato ngjajnë aq sa bukuroshen kosovare shpesh e ngatërrojnë me Kimin. Natyrisht, nuk është vetëm vajza nga Prishtina që ngjanë me bukurinë e rrallë Kim Kardashian. Para disa javëve doli Marianna Hewitt që ngjante me bukuroshen Kim, dhe që fytyrat e tyre ishin gati njësoj. E edhe Elita Rudi doli që po ngjanë me të, edhe figurat e kësaj të fundit ngjajnë shumë me ato të Kim. Elita është studente e Fakultetit Ekonomik në Universitetin e Prishtinës.

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

Tashmë është bërë e zakonshme që në çfarëdo prezantimi para mediave, Rita Ora me plot mburrje tregon origjinën e saj. Këngëtarja shqiptare e ka bërë këtë edhe në kryeqytetin rus, Moskë, ku ka mbajtur një koncert. Gjatë paraqitjes para gazetarëve, që është transmetuar nga Cetre TV, ajo e ka përsëritur se cili është vendi i lindjes së saj. “Nëse do të më duhej ta përfaqësoja ndonjë vend, ju e dini se unë jam nga Kosova, por do ta përfaqësoja vendin ku jetoj që është Londra... Mbretërinë e Bashkuar”, i është përgjigjur Rita pyetjes së një gazetari. Përndryshe, në koncertin e saj në Moskë, ajo nxehu Rusinë.

Elita Rudi, vajza që ngjanë me Kim Kardashian

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

Samsung ka lansuar fabletin e saj më të ri me ekran të lakuar, Galaxy Note Edge, i cili tani është në dispozicion në vendin e origjinës së Samsung, përkatësisht në Korenë e Jugut. Samsung Galaxy Note Edge do të jetë në dispozicion në dy ngjyra: të zezë dhe të bardhë, dhe pajisja do të shitet me pakicë për rreth 1016 dollarë. Note Edge vjen me disa specifika mbresëlënëse, edhe pse pika kryesore e shitjes së pajisjes është ekran i lakuar anash, ndërsa madhësia e tij ka një diagonale prej 5.6 inç. Ekrani i Galaxy Note Edge është i pajisur me rezolucionin prej 2560 x 1440 pikselëve, procesorin quad core 2.7GHz Snapdragon 805 nga Qualcomm, si dhe 2GB RAM. Specifikat tjera të Galaxy Note Edge përfshijnë edhe zgjedhjen e memories prej 32GB ose 64GB, por e njëjta mund të zgjerohet me 128GB të mëtejshme falë portit për kartelën microSD. Note Edge gjithashtu vjen me kamerën e përparme me 3,7MP për selfie dhe video thirrje, dhe atë të pasmen me 16MP me një sërë karakteristikash të përparuara, si dhe versionin e parafundit të Android, 4.4. Kitkat.

Te k n o l o g j i

Samsung prezanton edhe Galaxy Note Edge

Asus prezanton tabletin Memo pad 10 Asus ka lansuar tabletin me ekran 10-inç që quhet MeMO Pad10 (Me103K0), me një pamje modeste, por me çmim shumë atraktiv prej 199 dollarësh. Ndërsa monitorin e ka me rezolucion 1280x800px IPS(149pp1), çipsetën Snapdragon S4, procesorin quad-core 1.5GHz krait dhe me 1GB RAM. E memorien prej 8GB me mundësi për ta rritur atë me microSD dhe me 5GB memorie të ASUS-it në WEB, zmadhuesit e zërit nga SonicMaster tech. Memo Pad 10(Me103k) vjen me sistemin operativ Android 4.4 KitKat, kamerën para 0.3MP, ndërsa prapa 2MP. Asus premton që baterinë e mban 9-orë e gjysmë, ndërsa mësohet seMemo Pad 10 vjen me dy ngjyra, atë të bardhë dhe të zezë.

Fotografia e javës „Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„.

LIRIDONA GJOKAJ: PARIS

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

„Qesh pak, shiko këtu”

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Takim me shkrimtarin Asllan Bisha në Festivalin Letrar të Shkodrës

Letërsia, hap i parë i bashkimit kulturor ndërshqiptar

Në kuadër të edicionit të 7-të të Festivalit Letrar të Shkodrës, i cili organizohet nga Biblioteka “Marin Barleti” – Shkodër, të premten është mbajtur takimi me shkrimtarin Asllan Bisha. Një prezantim të shkurtër mbi jetën dhe veprat e autorit e ka bërë udhëheqësi i takimit, Gjovalin Çuni, drejtor i Bibliotekës “Marin Barleti”. Ai ka thënë se Asllan Bisha është një personalitet, një autoritet i letrave të shqiptarëve të Malit të Zi i cili ka lëvruar shumë fusha, por më tepër është përqendruar në krijimtarinë letrare dhe publicistikën. Në bashkëbisedim me udhëheqësin, Bisha ka rrëfyer për burimin e frymëzimit të tij nga ngjarjet e jetës së përditshme, dashurinë si një prej temave të librave

të tij, por edhe për shumë çështje të tjera që lidhen me jetën e tij. Ai ka thënë se në Shkodër e ndjen veten mirë, në mesin e njerëzve të tij, pasi që ka lindur në Lisën, një fshat vizavi Samrishit, në bregun tjetër të lumit Buna, “Shkodra është qyteti im, dashuria virtuale, urbane”, është shprehur autori. Në pyetjen se çfarë pëlqen më tepër, poezinë, prozën, publicistikën apo letërsinë për fëmijë, duke qenë se i ka lëvruar të gjitha këto gjini, Bisha ka thënë se shqiptarët kanë një keqkuptim sepse nuk e vlerësojnë letërsinë për fëmijë. “Unë e vlerësoj shumë lart. Kam dy vepra për fëmijë dhe mendoj se letërsia për fëmijë është shumë më e vështirë për t’u shkruar”, ka thënë ai.

Shkrimtari ka mbajtur ligjëratën me temë “Letërsia, hap i parë i bashkimit kulturor ndërshqiptar”. Ai ka theksuar se ndërsa dikur bashkëpunimi ishte i ndaluar, sot ka mundësi të shumta, por duhet vullnet. Bisha ka kërkuar vendosjen e urave në letërsi nëpërmjet bashkëpunimit të klubeve letrare, grupeve letrare etj., si dhe që shteti amë të ndihmojë letërsinë shqipe që krijohet në Mal të Zi. Mbi krijimtarinë e autorit ka folur shkrimtari Skender Temali, kryetar i Klubit të Shkrimtarëve të Shkodrës, i cili është ndalur në librin e tij të fundit “Zonja nga kryeqyteti”. Ai ka thënë se Asllan Bisha është një shkrimtar bashkëkohor që sjell në letërsinë shqipe risitë e tij.

“Lumi, liqeni dhe deti, mbi të gjithë njerëzit që peshkojnë, vozisin e baresin në brigjet e tyre, i japin krijimtarisë së Asllan Bishës, edhe te ‘Zonja nga kryeqyteti’, mbase tiparin më të qenësishëm. Këtë peizazh e këta njerëz autori i njeh mirë”, ka theksuar Temali. Sipas tij, në këtë libër të bjen në sy “një thjeshtësi rrëfimi, e veshur me një pasuri leksikore e frazeologji popullore e herë-herë dhe me një tis filozofik, sa të dialogjeve e aq të përshkrimeve, me ngjarje që ti beson se kanë ndodhur e që të rrëmbejnë për të mësuar enigmën që i shoqëron, të duket se në ndonjë rast ke të bësh me një fund me prerje të thiktë e tronditëse, si në tregimet e O’Henrit”. Ndërkaq, njëri ndër pjesëmarrësit në

Javore KOHA

Shkrimtari ka theksuar se ndërsa dikur bashkëpunimi ishte i ndaluar, sot ka mundësi të shumta, por duhet vullnet. Ai ka kërkuar vendosjen e urave në letërsi nëpërmjet bashkëpunimit të klubeve letrare, grupeve letrare etj., si dhe që shteti amë të ndihmojë letërsinë shqipe që krijohet në Mal të Zi.

takim, shkrimtari Luan Qalliu, foli për librin “Dashuri në stinën e qershive” të Asllan Bishës. Ai ka thënë se humori i autorit Asllan Bisha është një humor pa kurrfarë ligësie. “Ai është thjesht një tallje dashamirëse duke pasqyruar anët komike, qesharake të jetës në Ulqin e të rrethinave përreth ku jetojnë, punojnë, krijojnë shqiptarët e tij të dashur që i do sinqerisht, por që aty-këtu konstaton ca vese, ca cene që i bëjnë ata qesharakë. Si një kirurg i zoti me bisturitë e tij, në këtë rast me humorin e tij, don t’ua heqë bashkëqytetarëve të tij këto cene dhe të ecin drejt progresit”, ka theksuar ai. Takimi me shkrimtarin Asllan Bisha në Festivalin Letrar të Shkodrës u organizua në bashkëpunim me Shoqatën e

Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club” nga Ulqini. Kryetari i saj Ali Salaj, duke folur mbi mundësinë e bashkëpunimit kulturor, ka thënë se bashkëpunimi me shtetin amë është shumë i rëndësishëm. “Këtë bashkëpunim e kemi nisur me Bibliotekën ‘Marin Barleti’ dhe drejtorin e saj duke u përpjekur që shkrimtarët nga Mali i Zi të prezantohen në Shkodër dhe pak a shumë publiku shkodran të njihet me veprimtarinë e tyre”, është shprehur ai. Festivali Letrar i Shkodrës është manifestim letrar që ka për synim të promovojë në radhë të parë vlerat intelektuale dhe krijimtarinë artistike të Shkodrës, por edhe të autorëve nga i.k. trevat tjera shqiptare.

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Javore KOHA

Qasje

Simbolika e nëntorit Kemi nevojë për një erë të re të bashkëpunimit të ndërsjelltë për një bashkërendim të përvojave, të mençurisë dhe fuqisë sonë intelektuale, të mbushur me projekte konkrete. Gjekë Gjonaj

Qendra shpirtërore “Santa Crucis” me seli në Sukruq

Nga portali “ malësia.org” në shkrimin “ “ Shoqatat shqiptare në SHBA, shembull bashkëpunimi” mësova se të shtunën më 1 nëntor 2014 në Universitetin Oakland në Roçester të Miçiganit do të mbahet Konferenca e dytë ndërkombëtare kushtuar shqiptarëve në Malë të Zi. Njoftohet gjithashtu se një ditë pas kësaj konference akademike shoqatat shqiptare me prejardhje nga Mali i Zi : Fondacioni “ Plavë – Guci “, Nju-Jork, Shoqata atdhetare “ Malësia e Madhe”, Detroit, Shoqata atdhetare “ Ana e Malit” Nju-Jork, Fondacioni humanitar “ Malësia”, Nju-Jork, Fondacioni “Dedë Gjon Luli” , Nju-Jork, Fondacioni “ Dom Simon Filipaj”, Nju-Jork, Shoqata atdhetare “ “Kraja”, Nju-Jork dhe Shoqata atdhetare “ Ulqini” , Çikago, do të nëshkruajnë në Detroit Rregulloren e bashkëpunimit. Ky aktivitet i diapsorës shqiptare është një lajm i mirë për shqiptarët autokton në trojet e veta në Mal të Zi. I frymëzuar dhe i entuziasmuar nga slogani i shoqatave të përmendura “ Le të bashkëpunojmë si vëllezër të një gjaku, përçarja na largon nga misioni kombëtar” dua të theksoj se kjo është një nismë që vjen në kohën e duhur si nevojë për të ndërtuar një partneritet të ri në frymën e besimit në mes të shoqa-

tave. Është ky një mesazh domethënës , që vjen jo rastësisht në muajin nëntor, i cili ngërthen në vete disa periudha të rëndësishme historike të shqiptarëve në shekuj, ndër të cilat veçojmë : ngritjen e Flamurit Kombëtar Shqiptar nga Gjergj Kastriotit-Skënderbeu në Kalanë e Krujës më 28 nëntor të vitit 1443, në vend të flamurit të pushtuesve osmanë, ngritjen e flamurit në Vlorë, më 28 nëntor 1912 dhe shpalljen e pavarësisë së shtetit shqiptar. Por duhet shtuar se 28 Nëntori nuk është e gjithë historia e popullit shqiptar. Populli shqiptar bëri histori dhe do të bëjë, siç thoshte Mitrush Kulteli ” gjerësa mali të bëhet hi dhe hiri mal përsëri”. Bashkëveprimi, bashkëpunimi, pasioni, atmosfera dhe besimi me njëri-tjetrin mendoj se janë obsionet e vetme, pa të cilat ne shqiptarët vështirë mund të mbrojmë interesat, apo të realizojnë synimet tona kombëtare. Një mërgatë shqiptare e përçarë, e ndarë sipas bindjeve politike, kurrësesi nuk mund t’i shërbejë kombit të vet apo dhe trojeve etnike të mbetura jashtë Shqipërisë londineze. Prandaj është koha që shoqatat shqiptare, respektivisht diaspora jonë në Amerikë të ecin shpejt drejt rrugës së bashkëpunimit.

Atje zëri i shqiptarëve gjeti mbështetjen më të madhe nga Administrata Amerikane, dhe konkretisht nga senatorë dhe kongresmenë amerikanë, dashamirë të çështjes shqiptare. Kemi nevojë për një erë të re të bashkëpunimit të ndërsjelltë për një bashkërendim të përvojave, të mençurisë dhe fuqisë sonë intelektuale, të mbushur me projekte konkrete. Harmonizimi dhe koordinimi i potencialit të gjithanshëm që zotërojnë shqiptarët ( malësorët) e diapsorës në Amerikë është një mundësi e shkëlqyer për të ndihmuar realizimin e kërkesave të vëllezërve të tyre në vendlindje. Ne vëllezërit tuaj, në Mal të Zi e vlerësojmë dhe e mirëpresim bashkëpunimin tuaj. Na bëhet zemra mal dhe urojmë që të jenë sa më të bashkuar shqiptarët me origjinë nga Malësia jonë e Madhe. Po ashtu urojmë me gjithë zemër që shqiptarët në dhe të huaj, ta duan shqiptarinë e gjuhën shqipe, të lidhen e të bashkohen me njëri-tjetrin, të ndërmarrin edhe nisma tjera kulturore, artistike dhe, sigurisht, edhe mbështetje për ecurinë e mëtejshme të rrjedhave pozitive të shqiptarëve e të shteteve shqiptare në Shqipëri, në Kosovë e në të gjitha hapësirat jetike ku rrojnë ata.

Prezantim i punës në dyllë Qendra shpirtërore “Santa Crucis” me Seli në Sukruq këtë fundjavë ka çelur panairin e punimeve artizanale, punë në dyllë, i pari i këtij lloji në vend dhe më gjërë. Në këtë panair i cili është hapur në qendrën tregtare “Delta City” në kryeqytet është prezantuar kreativiteti artizanal i kësaj qendre ku janë ekspozuar afro pesëqindë lloje të qirinjëve si dhe gjësende të tjera të punuara nga dylli. Drejtuesi i kësaj qendre dhe njëkohësisht organizatori i panairit në fjalë p.Fran Dushaj duke u prenoncuar për Koha Javore, theksoi se një projekt i tillë është ide e planifikuar qe në ditët e hershme të fëmijërisë së tij duke thënë se punime të tilla artizanale janë unike në llojin e tyre. “Misioni jonë në këtë drejtim është qe të ju ofrojmë njerëzve punën e shenjtë, humane, të çmuar dhe delikate pasi artizanatet e prezantuara

janë punuar me shumë sakrificë dhe kujdës duke punuar me mjete si pinceta, kiste, gjylpëra e kjo punë pasqyron atë çfarë ka njeriu në shpirt. Qiriu është gjë e bukur që ndizet dhe shëndërit dhe si i tillë prezanton dritën e zotit dhe të jezusit dhe përveçëse është i ngrohtë dhe i bukur në dukje, ky për mua përbën edhe një terapi shpirtërore e cila njihet në mbarë botën”, theksoi Dushaj. Prezantimi i këtij ekspozimi me qirinj sipas organizatorit ka si tematikë fazat e lindjes, zhvillimit dhe deri në vdekje të njeriut duke përfshirë këtu edhe datat dhe festat më të shënuara të pjestarëve të konfesionit katolik. E veçanta e këtij panairi sipas organizatorit është se njerëzit për here të parë në Podgoricë kanë mundësinë të shikojnë punime me mjeshtëri të lartë në dyllë dhe shumë të veçantë, jashtë qendrës

kishtare. Ai më tej shprehu mirënjohje për të gjithë ata persona të cilët qe nga dita e parë e hapjes së panirit treguan intersim të lartë me vizitën e tyre duke theksuar se pjesmarrësit në panir janë mahnitur nga punimet me mjeshtëri të radhë dhe nga prezantimi i artit nëpërmjet dyllës. Mjetet financiare që do të grumbullohen nga ky panair do të destinohen për ngritjen dhe sofistikimin e disa aparaturave ekzistuese të punës në ergoterapi të cilat u shërbjenë fëmijëve me nevoja të veçanta e në veçanti për ato fëmijë që vuajnë nga sëmundje të rënda fizike. Panairi në fjalë është organizizuar nga qendra “Santa Crucis“ në bashkëpunim me qendrën tregtare “Delta City” në Podgoricë dhe do të qëndroj i hapur deri me 31 tetor nga ora 10 deri në orën 16. t.u

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Portret: Sait Zejnelaga

Mjeshtër me nam Ismet Karamanaga

Sait Zejnelaga është marangoz, mjeshtër me nam, një njeri i cili edhe pse në moshën 85-vjeçare punon në punishten e tij në Mahallën e Re. Është mjeshtër i cili si një artist e modelon drurin, “dërrasën”, duke i dhënë formën e duhur. Më i njohuri në qytetin e Ulqinit, më mirë të them më aktivi, sepse ende punon. Përpos punës në punishten e tij, ai për çdo ditë shkon edhe në ullishtë. Punon ngapak, ndreq muret, por edhe ecën dhe shijon ajrin e pastër.

Javore KOHA

Për punën e tij askush nuk ka mundur të ketë vërejtje, por ka mbetur shprehja “seitçe” si sinonim i një pune perfekte. Saiti ka “folur” me drurin, më saktë me dërrasat dhe sendet e lëndën që e ka punuar

“Ka pasur dashuri shumë më tepër se sot. Kemi shkuar dhe kemi ardhur te njëri-tjetri shpesh. Të gjithë kalalinjtë kanë jetuar dhe e kanë ndjerë veten si një familije e madhe”, thotë Saiti, duke kujtuar kohën në Kala, ku ai ka lindur dhe jetuar deri në tërmetin e vitit 1968

“Pas pluhurit e dërrasave në punishte, kam nevojë trupore dhe shpirtërore për ndërrimin e ajrit dhe ambientit”, thotë Saiti. Ai është një njeri modest, i qetë, i butë siç thotë populli, një njeri i cili kurrë nuk e ka ngritur zërin. Saiti ka punuar gjithmonë me një kujdes të veçantë, aq sa te populli i Ulqinit ka mbetur shprehja “seitçe”. Ka punuar ngadalë duke e bërë punën e tij gjithmonë pa fjalë. Sot kur dëgjohet fjala “seitçe” kuptohet se ëshë diçka e bërë

me perfeksionizëm. Kështu thonë të gjithë ata me të cilët ai ka punuar një kohë të gjatë në hotelerinë e dikurshme të Ulqinit, ku ka lënë gjurmë të pashlyera, si mjeshtër me nam. Saiti ka punuar shumë edhe si marangoz privat dhe gjithmonë ka pasur punë. Për punën e tij askush nuk ka mundur të ketë vërejtje, por ka mbetur shprehja “seitçe” si sinonim i një pune perfekte. Saiti ka “folur” me drurin, më saktë me dërrasat dhe sendet e lëndën të cilën e ka punuar.

Saiti ka lindur në Kala, ku ka jetuar deri në kohën e tërmetit katastrofal të vitit 1968. “Ne që kemi lindur pranë shkumbës së detit, kemi pasur lidhje të posaçme”, tregon Saiti duke kujtuar jetën në Kala. Pavarësisht se ka kaluar një kohë e gjatë, ai kujton çdo sekuencë të jetës në Kala. Për Kalanë dhe kalalinjtë flet me nostalgji, duke kujtuar fëmijërinë dhe jetën në Kala. Me një pietet të veçantë flet dhe i kujtohen shokët dhe miqtë që sot nuk jetojnë më.

Shumë prej tyre i kam njohur edhe unë. Si fëmijë kam luajtur më së tepërmi pranë shtëpisë së Saitit, sepse kemi qenë kojshi. Më kujtohen barkat nga druri të cilat m’i ka “gadit” Saiti. “Ka pasur dashuri shumë më tepër se sot. Kemi shkuar dhe kemi ardhur te njëri-tjetri shpesh”, thotë Saiti, duke kujtuar dhe folur për kohën në Kala. Kalalinjtë kurrë nuk e kanë braktisur Kalanë. Të jetosh në Kala dhe ta quash veten kalali ka qenë gjithmonë privilegj dhe të gjithë ne kemi qenë dhe e kemi

ndjerë veten krenarë. Saiti, edhe sot pas një kohe të gjatë, kujton me krenari jetën dhe “adetet” që kanë kanë sunduar në Kalanë e Ulqinit. “Të gjithë kalalinjtë kanë jetuar dhe e kanë ndjerë veten si një familije e madhe”, shprehet ai. A mund të themi ne se ende sot është jeta e tillë te ne në Kala? Në këtë kohë “moderne”, vërtet nuk e di. Por, di të them se ne kurrë nuk do ta lëshojmë Kalanë tonë, pavarësisht nga rrethanat dhe kushtet e jetës.

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Mozaik

e enjte, 30 tetor 2014

Në sallën e kuvendit të KU të Tuzit u prezantua projekti i subvencioneve

Fermerët u njohën me kushtet e projektit “Agrobuxheti 2014-të Fjala është për subvencione që parashikohen të kryhen deri në fund të këtij viti për lavërtarinë, perimatrinë dhe pemtarinë. Për prodhimtarinë lavrtare afati për dorëzimin e domukantacionit përkatës duhet dorëzuar deri më 15 nëntor kurse për sferën e perimatrisë afati për dorëzimin e aplikimit është deri me 30 nëntor Përfaqësues të Ministrisë së Bujqësisë dhe të shërbimit për mbrotje të prodhimtarisë bimore në bashkëpunim me zyrën e këshillimit për bujqësi pranë KU të Tuzit kanë prezantuar projektin “Agrobuxheti 2014-të dhe Ftesa Publike“. Ky takim në të cilën morën pjesë fermerë të shumtë të zonës së Malësisë, është mbajtur në sallën e kuvendit të KU të Tuzit. Fillmisht përfaqësusesit e Ministrisë së Bujqësisë kanë prezantuar në detaje projektin në fjalë dhe kushtet që fermerët duhet plotësuar për realizimin e mjeteve financiare. Fjala është për subvencione që parashikohen të kryhen deri në fund të këtij viti në për linjat e lavërtarisë, perimatrisë dhe pemtarisë, subvencionet këto qe ministria në fjalë siguron çdo vit për prodhuesit bujqësorë. Sipas këshilltarës për bujqë-

si në KU të Tuzit Ismeta Gjoka kushtet për aplikim të projektit për shumë fermerë duken si të komplikuara por sipas saj viteve të vijim do të jenë më të lehta. “ Për prodhimtarinë lavrtare afati për dorëzimin e domukantacionit përkatës duhet dorëzuar deri më 15 nëntor kurse për sferën e perimatrisë afati për dorëzimin e aplikimit është deri me 30 nëntor. Ata duhet të bejnë grumbullimin e disa dokumentacionioneve të dosmosdoshme siç janë vendimi nga shërbimi fitosanitarë, kuponi fiskal dhe deklarata e farës”, u shpreh Gjoka. Sipas saj nga ky projekt subvencionimi mund të përfitojnë të gjithë fermerët të cilët plotësojnë kriteret e parashikuara nga ministria përkatëse. Fermerët e Malësisë të pranishëm në këtë takim, ishin mjaft të interesuar për aplikim në këtë

projekt subvencionimi. “Nga takime të tilla fermerët përfitojnë mjaftë pasi çdo informacion i dhënë nga institucionet përkatëse, është I dobishëm për t’a duke ditur se pordhimtaria bujqësore është një linjë komplekse dhe e ndërlikuar e cila çdo vit e më shumë ndyshon”, u shpreh Ismeta Gjoka, këshilltare për zhvillimin e bujqësisë në Komunën Urbane të Tuzit. Fermerët në këtë takim kanë qenë të interesuar edhe për sigurimin e prodhimeve bujqësore por pjesa dërrmuese nuk ishin të kënaqur me llojet e sigurimeve që i prezantuan pjesmarrësit nga institucionet relevante. Ajo apeloi tek të gjithë fermerët që janë të interesuar për projektin e subvencioneve që të paraqesin kapacitetin e prodhimtarisë së tyre bujqësore t.u deri në afatet e parashikuara.

Javore KOHA

Në Strugë të Maqedonisë

U mbajt Takimi i 19-të profesional mjekësor Në takim morën pjesë me ligjërata mjekë nga Maqedonia, Shqipëria, Kosova, Lugina e Preshevës dhe Mali i Zi. I vetmi pjesëmarrës nga shqiptarët në Mal të Zi ishte prim. Dr. Gani Karamanaga, i cili kumtoi temën “Pneumonia pneumokoke”.

Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Maqedoni organizoi gjatë fundjavës në hotelin “Drim” në Strugë Takimin e 19-të profesional mjekësor me karakter ndërkombëtar. Në të u trajtuan tema të tilla si: sëmundjet kronike degjenerative, përdorimi racional i medikamenteve dhe tema të lira. Në takim morën pjesë me ligjërata

mjekë nga Maqedonia, Shqipëria, Kosova, Lugina e Preshevës dhe Mali i Zi. I vetmi pjesëmarrës nga shqiptarët në Mal të Zi ishte prim. Dr. Gani Karamanaga, i cili kumtoi temën “Pneumonia pneumokoke”. Ai bën thirrje që vitin e ardhshëm në këtë takim të mjekëve të marrin pjesë në mënyrë më masive mjekët shqiptarë nga Mali i Zi.

Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Maqedoni është organ shkencor i mjekëve të të gjitha fushave të Republikës së Maqedonisë, e konceptuar si shoqatë e mendimit akademik për tema e probleme të teorisë dhe të praktikës së shëndetit, mësimdhënies, si hapësirë e domosdoshme për publikimin e punimeve studi(Kohapress) more shkencore.