Koha Javore

Ngjarjet javore

Javore KOHA

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 21 nëntor 2013 Viti X / Numër 592 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Zgjedhjet më 26 janar

Leibniz, matematika, ilirishtja dhe shqipja

2

e enjte, 21 nëntor 2013

Javore KOHA

Javore KOHA

Javore KOHA

Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi

Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me

Përmbajtja

Përmbajtja

F. Shkreli:

A është ky brezi i ndryshimeve?!

e enjte, 21 nëntor 2013

3 Javore KOHA

Probleme të mëdha me celulitin fq 6

fq 21

E. Zhana:

Mitizimi i rrezikut dhe ç’mitizimi i demokracisë

Jam i vetmi deputet shqiptar opozitar fq 8

fq 24

R. Lushaj:

Në truallin etnik të autariatëve

fq 12

fq 27

Hulumtime mbi historinë e familjeve afrikane

Bëhen ndryshime në klasa

Manifestim madhështor fq 16

fq 28

S’mund t’iu rezistojnë miliardave?

Bashkimi dha rezultat të shkëlqyer

Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

fq 20

fq 31

Ne hap me Kohen

4 Javore KOHA

Ngjarje javore

e enjte, 21 nëntor 2013

Ngjarje javore

e enjte, 21 nëntor 2013

5 Javore KOHA

Presidenti i Malit të Zi, Filip Vujanoviq, shpalli datën e zgjedhjeve të parakohshme lokale në Ulqin

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, vizitoi të enjten Malin e Zi

Zgjedhjet më 26 janar Udhë projekteve të

përbashkëta rajonale Kryeministrat e Malit të Zi dhe Shqipërisë shprehën gatishmëri për bashkëpunim në një seri projektesh në infrastrukturë, si ndërtimi i Korridorit të Kaltër, i quajtur ndryshe Korridori Adriatik - Jon, realizimi i projektit të gazsjellësit Trans-Adriatik apo projekte të tjera rajonale.

Ulqin – Presidenti i Malit të Zi, Filip Vujanoviq, ka vendosur dje që zgjedhjet e parakohshme lokale në komunën e Ulqinit të mbahen më 26 janar.

Në bazë të vendimit mbi shpalljen e zgjedhjeve për këshilltarë të Kuvendit të Komunës së Ulqinit, afati për zhvillimin e veprimtarive zgjedhore filloi dje, kurse afati për dorëzimin e listave zgjedhore për këshilltarë në Komisionin Zgjedhor komunal fillon më 11 dhjetor dhe përfundon më 31 dhjetor.

Pas krizës disamujore të koalicionit qeverisës, këshilltarët e Kuvendit të Komunës së Ulqinit kanë votuar për shkurtimin e mandatit të tyre në seancën e jashtëzakonshme të mbajtur të martën e kaluar.

(Kohapress)

Kryetari i UDSH-së, Mehmed Zenka, kritikon punën e deputetëve të partive shqiptare në Kuvendin e Malit të Zi

A ka deputetë të partive shqiptare?

Kryeministri i Republikës së Shqipërisë, Edi Rama, ka zhvilluar të enjten një vizitë zyrtare në Mal të Zi, ku është pritur nga kryeministri i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq.

Krahas bisedimeve për perspektivën e përbashkët evropiane dhe euro-atlantike të dy vendeve, dy kryeministrat janë fokusuar në marrëdhëniet ndërmjet Malit të Zi dhe Shqipërisë, në bashkëpunimin ekonomik dhe atë rajonal, në funksion të zhvillimit.

Në konferencën e përbashkët për shtyp pas takimit, kryeministri Gjukanoviq ka thënë se kryeministrin Rama e ka njoftuar me procesin e integrimeve evropiane dhe euroatlantike të Malit të Zi, duke e falënderuar Shqipërinë për mbështetjen e fuqishme që i ofron Malit të Zi në rrugën e anëtarësimit të tij në NATO dhe t’i shpalosë planet kur bëhet fjalë për aktivitetet e mëtejshme në këtë drejtim.

Sa i përket bashkëpunimit në fushën e

ekonomisë, Gjukanoviq ka thënë se me kryeministrin Rama janë pajtuar se ekziston një mundësi reale për avancimin e këtij bashkëpunimi, si në fushën e tregtisë, ashtu edhe të investimeve.

“Kemi ndarë kënaqësinë që sot në Mal të Zi dhe Shqipëri ka investitorë serioz, duke filluar nga turizmi, energjitika dhe infrastruktura, dhe po ashtu kemi theksuar interesin që në këtë plan të artikulojmë sa më tepër oferta të përbashkëta ndaj investitorëve”, ka thënë ai.

Kryeministrat e Malit të Zi dhe Shqipërisë shprehën gatishmëri për bashkëpunim në një seri projektesh në infrastrukturë, si ndërtimi i Korridorit të Kaltër, i quajtur ndryshe Korridori Adriatik - Jon, realizimi i projektit të gazsjellësit Trans-Adriatik apo projekte të tjera rajonale.

Temë e rëndësishme e diskutimeve ndërmjet dy kryeministrave ishte edhe pozita

e pakicave kombëtare, për të cilën kryeministri Gjukanoviq dhe Rama shprehën angazhimin dhe vendosmërinë për të çuar më tutje çdo proces që përmirëson standardet e jetës dhe të bashkëjetesës së tyre.

“Duke çmuar ndjeshmërinë që gjeta në fjalët e Kryeministrit lidhur me problemet e shtruara nga bashkësia shqiptare dhe duke shprehur bindjen se Kryeministri është i vendosur për të çuar më tutje, bashkë me mua, çdo proces që përmirëson standardet e jetës dhe të bashkëjetesës, qoftë të shqiptarëve këtu, qoftë të malazezëve jashtë kufirit”, ka thënë Rama.

Gjatë vizitës së tij në Mal të Zi, kryeministri i Shqipërisë Edi Rama u takua edhe me Presidentin e Mali të Zi, Filip Vujanoviq, kryetarin e Kuvendit të Malit të Zi, Ranko Krivokapiq, dhe me përfaqësuesit e partive politike shqiptare në Mal të Zi. (Kohapress)

Ulqin – Kryetari i Unionit Demokratik të Shqiptarëve në Mal të Zi, Mehmed Zenka, ka kritikuar dy deputetët e partive nacionale shqiptare në Kuvendin e Malit të Zi, Genci Nimanbegu dhe Fatmir Gjeka, për shkak të mosinformimit të opinionit shqiptar lidhur me punën që po bëhet nga grupi punues i Kuvendit të Malit të Zi për harmonizimin e Ligjit për zgjedhjen e këshilltarëve dhe deputetëve.

“Opinioni publik shqiptar, edhe pse ka dy anëtarë të vet në Kuvendin e Malit të Zi, përveç deklaratave të pakëta të disa anëtarëve të Grupit punues, nuk ka informacion nëse diskutohet në këtë grup punues për përmirësimin e padrejtësisë ndaj një pakice të tërë në Mal të Zi”, ka theksuar Zenka në një deklaratë për shtyp.

Ai ka thënë se është i brengosur për shkak se dy deputetët shqiptarë nuk deklarohen fare lidhur me këtë çështje.

Për këtë arsye, Zenka ka thënë se pas një

viti, shqiptarët me të drejtë pyesin nëse Kuvendi i Malit të Zi ka përfaqësues nga radhët e partive shqiptare?

“Siç duket nuk ka, sepse në të kundërt, ata do të deklaroheshin”, ka thënë ai.

Sipas kryetarit të UDSH-së, nuk do të ishte asgjë e çuditshme sikur të mos bëhej fjalë për përmirësimin e një padre-

jtësie të madhe kundrejt pakicës shqiptare, e cila me ligjin ekzistues zgjedhor është dëmtuar shumë, gjë që është vërtetuar në praktikë në zgjedhjet e fundit parlamentare.

Zenka ka rikujtuar se në kohën e miratimit të Ligjit për zgjedhjen e këshilltarëve dhe deputetëve në Kuvendin e Malit të Zi, katër deputetët e subjekteve nacionale shqiptare në përbërjen e kaluar të Kuvendit të Malit të Zi e kanë lëshuar sallën para votimit, në shenjë proteste dhe mospajtimi me zgjidhjen e propozuar, duke e arsyetuar qëndrimine tyre me faktin se shqiptarëve iu hiqen të drejtat e arritura.

Kryetari i UDSH-së ka thënë se nuk ka njohuri nëse në Grupin punues të Kuvendit të Malit të Zi për harmonizimin e Ligjit ekzistues zgjedhor ka përfaqësues të partive nacionale shqiptare dhe nëse mendohet për përmirësimin e padrejtësisë së bërë ndaj shqiptarëve.

Në mungesë të informimit nga deputetët e partive shqiptare lidhur me harmonizimin e Ligjit zgjedhor, Zenka u ka bërë thirrje përfaqësuesve të të gjitha partive politike në Kuvendin e Malit të Zi që të mendojnë dhe të gjejnë zgjidhje të pranueshme për shqiptarët.

“Apeli jonë jo pa arsye është drejtuar kah përbërësit politikë të Kuvendit të Malit të Zi, sepse është më se e qartë që përfaqësuesve të listave shqiptare, kjo çështje nuk u intereson”, ka thënë ai.

(Kohapress)

6 Javore KOHA

e enjte, 21 nëntor 2013

Vështrime & Opinione

Vështrime & Opinione

e enjte, 21 nëntor 2013

7 Javore KOHA

Protestat në Shqipëri

A është ky brezi i ndryshimeve?!

Protestat paqësore, ka mundësi nëse me të vërtetë mbeten të pavarura nga politika, të kenë shënuar një këthesë historike për vendin, që do të mbahet mend si mbarimi i diçkaje të vjetër dhe fillimi i diçkaje të re

Për Koha Javore: Frank Shkreli / Nju Jork

Është për tu admiruar fakti se grupe të rinisë, organizata civile dhe joqeveritare protestuan kundër këtij propozimi, dhe njëkohësisht kërkuan diskutim të hapur dhe transparencë te plotë në lidhje me kapacitetet që ka Shqipëria për shkatërrimin e armëve kimike të Sirisë, si dhe për një debat të hapur mbi pasojat e rënda që mund të rrjedhnin nga një operacion i tillë. Kryeministri i vendit, Z. Edi Rama, pas një heshtjeje të gjatë dhe hesitimesh -- nën presionin e protestave të mbrendshme nga dhjetëra mijëra qytetarë shqiptarë të grupeve të ndryshme të shoqërisë civile, kryesisht të rinjë e të reja universitarë, i tha më në fund Jo propozimit të ndërkombëtarëve, të kryesuar nga Shtetet e Bashkuara, për shkatërrimin e armëve kimike siriane në territorin shqiptar. Analistë, komentues dhe politikanë të të gjitha ngjyrave po shkruajnë dhe komentojnë se kush “fitoi” dhe kush “humbi” nga ngjarjet e javës së kaluar. Është e qartë se duke gjykuar për nga mënyra se si u morën me këtë çështje autoritetet shqiptare, ‘’humbëse” ishte kryesisht politika shqiptare, si pozita ashtu edhe opozita, por dhe institucionet shtetërore në përgjithësi, pasi nuk kishte asnjë koordinim midis tyre për miratimin e një qendrimi të përbashkët, pro ose kundër -- për një çështje kaq të rëndësishme -- siç ishte tranferimi i armëve kimike siriane për tu shkatërruar në Shqipëri. Por, aty ku dështoi politika shqiptare, fatbardhësisht, besoj se doli fituese Shqipëria dhe shqiptarët.

Doli fituese e ardhmja e Shqipërisë dhe veçanërisht shoqëria civile shqiptare, e cila deri me ketë rast ndoshta ekzistonte vetëm në emër. Në mungesë të një bashkrendimi politik zyrtar dhe në një boshllëk të plotë transparence nga zyrtarët shqiptarë, organizimi i protestave dhe i demonstratave paqësore kundër shkatërrimit të armëve kimike siriane në Shqipëri, ishte roli më i mirë që mund të luanin këto organizata civile në këtë rast. Ndonëse si të tilla, javën që kaloi, ato ndoshta fillimisht pa ditur, ushtruan një rol tepër të rëndësishëm për zhvillimin dhe përforcimin e mëtejshëm të demokracisë së vërtetë në Shqipëri.

Gjithashtu, ditët e fundit është folur e përfolur aq shumë edhe për rolin e Shteteve të Bashkuara në këtë mes dhe për ndikimin që vendimi i Kryeministrit shqiptar Z. Edi Rama, për të mos lejuar dërgimin e armëve kimike siriane në Shqipëri, mund të ketë në marrëdhënjet shqiptaro-amerikane, tani dhe në të ardhmen. Duhet theksuar se Departmenti Amerikan i Shtetit, nepërmjet zëdhënses së tij, u prononcua të prem-

tën se JO-ja e Kryeministrit Rama nuk do të ketë asnjë ndikim në marrëdhënjet e shkëlqyeshme midis dy vendeve.

Nuk mund të ishte ndryshe! Për më tepër, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nuk kishin se si të jenë as të zhgënjyera nga vendimi i vonuar kundër që mori Kryeministri Rama nën presionin e protestave paqësore dhe spontane të mijëra shqiptarëve kundër transportimit dhe shkatërrimit të armëve kimike siriane në tokën shqiptare. Sepse dihet botërisht se Amerika është ‘’nëna’’ e të gjitha demonstratave dhe protestave civile për kauza të llojlojshme, të mbrendshme dhe të jashtëme. Për më tepër, janë Shtetet e Bashkuara ato që me dekada tani kanë financuar me fondet e taksa-paguesve amerikanë shoqëri civile anë e mbanë botës, e sidomos kanë mbështetur krijimin e organizatave jo-qeveritare në vendet ish-komuniste gjatë 20-vjetëve të fundit, përfshirë edhe Shqipërinë dhe Kosovën, me besimin se në asnjë vend, e sidomos në vendet e pas diktaturës komuniste, nuk mund të ketë demokra-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

ci vërtetë funksionale, pa një shoqëri civile efektive. Si të tilla, bëhet fjalë për organizata vërtetë të shoqërisë civile, që veprojnë një demokraci funksionale, ku ato respektojnë ligjin dhe të drejtat e të tjerëve, tolerantë ndaj pikpamjeve të kundërta dhe të cilat punojnë në mbrojtje të interesave të përbashkëta të shoqërisë civile dhe të shtetit. Si të tilla, dhe për nga natyra, ato duhet pa tjetër të jenë të pavarura nga politika dhe nga qeveria. Ka ndodhur që në disa vende, përfshirë edhe Shqipërinë, grupe që e kanë quajtur veten të shoqërisë civile kanë vepruar për llogari të njërës ose tjetrës palë politike. Grupe të tilla nuk mund të konsiderohen organizata të shoqërisë civile, të pakën në kuptimin e fjalës siç kuptohet këtu në Amerikë, por vegla të partive. Roli kryesor i organizatave të vërteta të shoqërisë civile, është që nepërmjet veprimtarisë së tyre, të kufizojnë dhe të kontrollojnë pushtetin qeveritar, të udhëheqsve dhe të zyrtarëve politikë, dhe njëkohësisht të kërkojnë informacion dhe transparencë nga organet qeveritare për çështje

madhore të interesit publik, ashtuqë këto ente jo-qeveritare të jenë të afta të kryejnë misionin e tyre të caktuar, për të ndihmuar në zgjidhjen e problemeve të përbashkëta, dhe njëkohësisht për të inkurajuar dhe për të lehtësuar debatin publik mbi çështjet jetike të vendit duke shprehur mendimin e tyre lirisht dhe pa frikë ndëshkimi. Gjatë karjerës time kam marrë pjesë në disa trajnime të anëtarve të shoqërive civile nga Europa lindore dhe më kujtohet se ekspertët flisnin për organizatat e shoqërisë civile edhe si ente për trajnimin e udhëheqësve të ardhëshëm politikë, pasi ata si anëtarë të shoqërive civile nën rrethana normale veprimtarie dhe të pavarur nga influencat politike, merren me zgjidhjen e çështjeve të rëndësishme në interes të publikut, në një atmosferë tolerance e mirëkuptimi, ndryshe nga politikanët e karjerës.

Protestat paqësore të grupeve jo-qeveritare të shoqërisë civile dhe të rinisë që u zhvilluan javën e kaluar anë e mbanë Shqipërisë, e që filluan si rrjedhim i mungesës së informacionit zyrtar, ndihmuan në informimin e publikut shqiptar dhe botëror mbi një çështje tepër me rëndësi për shoqërinë shqiptare, por edhe për botën, dmth., të transportimit dhe të shkatërrimit të mundshëm të armëve kimike siriane në territorin shqiptar. Ky brez i ri i shqiptarëve, kryesisht të lindur pas rënjes së komunizmit pak më shumë se 20-vjetë më parë, me protestat e javës që kaloi, tregoi se është i gatëshëm të luaj rolin e tij efektiv dhe legjitim si një katalist udhëheqës për ndryshim, ndoshta epokal, si dhe për zhvillimin e marrëdhënjeve më të mira midis shtetit dhe qytetarëve, për një të ardhme më të mirë dhe më të sigurt për të gjithë.

Protestat paqësore, ka mundësi nëse me të vërtetë mbeten të pavarura nga politika, të kenë shënuar një këthesë historike për vendin, që do të mbahet mend si mbarimi i diçkaje të vjetër dhe

fillimi i diçkaje të re. Ishte ky një triumf i papritur por i mirëseardhur. Siç ka thënë edhe ish-Presidenti amerikan Xhon Kenedi, “Në historinë e gjatë të botës, vetëm disa gjeneratave u është dhënë mundësia të luajnë rolin e tyre në mbrojtje të lirisë, në momentin e kanosjes së rrezikut më të madh ndaj saj.” A është ky brezi i ri i shqiptarëve ai që do të luaj këtë rol historik për kombin e vet?

Ky brez i ri shqiptarësh, përsëri sipas fjalëve të arta të Xhon Kenedi, me protestat e organizuara, tregoi se kur e lypi nevoja, ata nuk kërkuan se çfarë mund të bëjë vendi i tyre për ta, por çfarë mund të bëjnë ata për Atdheun e vet dhe për të ardhmen e kombit shqiptar, në një moment kur vendi kishte nevojën e intervenimit të këtij brezi për mbrojtjen e interesave të përbashkëta. Le të shpresojmë se kësaj gjenerate të re shqiptare, siç ka thënë Xhon Kenedi, i është dorëzuar stafeta e lirisë dhe e demokracisë së vërtetë -- këtij brezi të rinjsh dhe të rejash shqiptare, të lindur pas rënjës së komunizmit, krenarë të prejardhjes së tyre ilire, të gatshëm për të mbrojtur interesat e Atdheut dhe të kombit, mbështetës të lirive dhe të drejtave të njeriut, për veten dhe për bashkombasit e vet -- të drejta këto që historikisht u janë mohuar të parëve të tyre ndër shekuj. Qartë, ndihet nevoja e një përtërirjeje rrënjësore, pas shumë zhgënjimesh dhe mjerimesh. Ndihet nevoja edhe për një xhveshje njëherë e mirë nga tradita dhe kultura politike e një ideologjie të huaj e cila ka lënë aq shumë plagë në trup të kombit gjatë 50-viteve të fundit. A është këjo kryengritja e të rinjve ndaj kësaj kulture politike? A është ky brezi i ri i lindur pas rrëximit të komunizmit, ai i cili do të shpërvjelë mëngët dhe i cili do të ndërtojë shtetin e ri modern, duke i dëshmuar botës dinjitetin e pashoqtë kombëtar të shqiptarëve?

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

8 Javore KOHA

e enjte, 21 nëntor 2013

Opinione & Vështrime

Opinione & Vështrime

e enjte, 21 nëntor 2013

9 Javore KOHA

Qasje

Mitizimi i rrezikut dhe ç’mitizimi i demokracisë Çështja çalon që në shtrimin e problemit: nuk ka as fitues e as fajtorë! Shqipëria funsionon sipas rregullave të veta të bazuara në arsye që vetëm shqiptarët i njohin, madje edhe kjo puna e “të njohurit” duhet marrë me rezerva dhe distancën e një analize cognitive

Për Koha Javore: Elona Zhana / Belgjikë

Nëse do të donim të bënim një studim sociologjik korrekt në lidhje me fenomenin e « JO- shkatërrimit të armëve kimike siriane në Shqipëri », puna do ta donte që ky fenomen të ndahej në dy segmente.

Ai i pari dhe realisht i vetmi që mund të studjohet gjer diku me objektivitetin që e lejojnë shkencat jo-egzakte, do të konsistonte në studimin e rrezikut apo benefitet që një sipërmarrje e tillë do ti sillte Shqipërisë dhe shqipëtarëve. Në stadin e sotëm të zhvillimeve, fakti që shteti i dytë më i fuqishëm në Europë i cili për më tepër nuk shquhet fare për qasje pro-amerikane, më të gjitha gjasat do të kontraktojë sipërmarrjen në fjalë, do të thotë që çështja e rrezikut duhet të ketë qënë një mistifikim.

Sa për benefitet, në këte rast të humbura nga ne, flitet për një buxhet që e trefish -kalon buxhetin e qeverisë shqiptare në totalitetin e aktivitetit të saj, pa llogaritur edhe krijimin e ndonjë ngërçi të përkohshëm e të pjesëshëm, le të shpresojmë, me aleatin tonë historik.

Segmenti i dytë, po aq i rëndësishëm

Shqipëria është krenare, kokëfortë dhe tokë pasioni. Ka qënë, është dhe me sa duket nuk është e nxituar të ndryshojë shpejt!

sa i pari është mobilizimi popullor. Pavarësisht të gjitha kushteve, apo parakushteve, atyre reale apo të skicuara, vullneti i shqiptarëve ishte i pakontestueshem. Për më tepër shqiptarët jo vetëm që shprehen vullnetin e tyre por edhe morën kujdesin që ky vullnet të respektohej. Kjo e fundit përben një risi në historinë bashkëkohore të Shqipërisë.

Politikëbëresit dhe mediat , siç ndodh rëndom në Shqipëri, arkitekturojnë

një katrahurë sociale duke u përpjekur të gjejnë “fajtorë “ (për humbjen e një rasti të volitshëm ) apo “fitues e heronjë” për shpetimin nga e keqja. Çështja çalon që në shtrimin e problemit : nuk ka as fitues e as fajtorë! Shqipëria funsionon sipas rregullave të veta të bazuara në arsye që vetëm shqiptarët i njohin, madje edhe kjo puna e “të njohurit” duhet marrë me rezervat dhe distancën e një analize cognitive.

Shqipëria është krenare, kokëfortë dhe

tokë pasioni. Ka qënë, është dhe me sa duket nuk është e nxituar të ndryshojë shpejt!

Ajo që është shqetësuese sa në studimin e fenomenit edhe në studimin e këndveshtimit të analistëve dhe opinionformuesve shqiptarë, është mungesa e sjelljes në kujtesë të opinionit publik, të raporteve që një shtetas duhet të ketë me demokracinë.

Demokracia, në të gjitha format e saj, edhe pse ne shqiptarët njohim vetëm

dy : atë perfaqësuese dhe atë direkte, nënkupton respektimin e së drejtes ligjore dhe shtetit. Në zhargonin popullor do të përkthehej : i kë dhënë votën filan fistekut, atëherë lëre të punojë për aq kohë sa ai nuk del nga roli që i referon ligji.

Fenomeni i “JO-armëve kimike në Shqipëri” nuk ngre çështjen e zbulimit në u bë mirë a keq! As kush kishte të drejtë e kush jo. Ky fenomen flet më shumë në lidhje me raportet që egzistojnë mes

shtetasit shqiptar dhe besim/ mosbesimit të tij në demokraci.

Carl Devos (i qëndrës së majtë) , dekan i shkencave politike në Universitetin e Gentit i cili ka botuar së fundmi një studim mbi krizën e demokracisë në Europën perëndimore dhe që repertorohet në best seller-at e ketij viti për lexuesin hollandishtfolës të Belgjikës do të fliste për një shndërrim të nocionit demorkaci në folje të zgjedhimit të parë.

10 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 21 nëntor 2013

Kulturë

e enjte, 21 nëntor 2013

11 Javore KOHA

Gottfried Wilhelm Leibniz

Leibniz, matematika, ilirishtja dhe shqipja “Sa për gjuhën e shqiptarëve, e njohur si Linguam Illiricam…mendoj se është e denjë të studiohet….Të dhënat që kam tregojnë se shqipja përmban shumë latinisht dhe pak gjermanisht Për Koha Javore:

Astrit Lulushi/ Uashington

Leibniz11 nentor 1675 – Gottfried Wilhelm Leibniz demonstron për herë të parë kalkulusin integral y = ƒ(x), paralelisht me dhe në mënyrë të pavarur nga Isak Njutoni, duke u bërë bashkëthemelues i kësaj fushe të matematikës. Leibniz – filozof, historian, matematikan, jurist, diplomat, filolog – figurë e rëndësishme në mendimin perëndimor, lindi në Leipzig. Ai ishte presidenti i parë i Akademisë Prusiane të Shkencave.

Por, pullariteti i tij sa ishte gjallë edhe u cënua, vecanërisht nga Volteri, i cili si mik i Njutonit, e ironizoi atë; madje edhe Kandidin e shkroi me Leibnizin në mendje. Por Leibniz ishte njeri i interesave të shumta.

Në 10 vitet e fundit të jetës, një nga përkushtimet e tij u bë edhe gjuha shqipe. Së pari, Leibnizi goditi mitin se shqipja, meqenëse flitej në Ballkan, bënte medoemos pjesë në grupin e gjuhëve sllave, apo rridhte nga greq-

ishtja ose latinishtja. Ai besonte se shqipja ishte ilirishte (sic do të demonstrohej nga Franz Bopp më shumë se një shekull më vonë); Leibniz mendonte se shqipja kishte lidhje me gjermanishten dhe këto ngjashmëri ai i kërkon në keltishten e lashtë.

Mendimet mbi shqipen, Leibniz i shprehu në letërkëmbimet e tij (1705 – 1715) me shkencëtarë, studiues e intelektualë të kohës – gjithsej 5 letra mbi shqipen (FESH). Ja si shkruante Leibniz – ndër të parët, në mos i pari albanolog që e vendosi shqipen në hartën e botës së studimieve gjuhësore: “Sa për gjuhën e shqiptarëve, e njohur si Linguam Illiricam…mendoj se është e denjë të studiohet….Të dhënat që kam tregojnë se shqipja përmban shumë latinisht dhe pak gjermanisht.

Dhe ky është mendimi im mbi disa fjalë shqipe: ‘hundë’ nga keltishtja e vjetër ka dhënë gjermanishten ‘wen’

– ‘qen’, kafshë që karakterizohet nga përdorimi i hundës ‘nose’ – ‘nuhatje’.

Fjala ‘gjueti’, anglisht “hint” – ‘gjurmë’ – ‘shenjë’; gjermanisht ‘spuhr’, nga ‘kunde’ – ‘dije, njohje’. Fjala ‘krah’ lidhet me ‘krezzen, crabbe’ – ‘gaforre’ nga rrjedhin kthetër, zvarrë, rrafsh, zero.

‘Gaforrja’ mund të ketë lidhje edhe me ‘furkën, pirunin’. Fjala ‘burrë’ mund të jetë e lidhur me ‘brautigam’ ‘dhëndër’.

Ndërsa fjalët shqipe për numrat nuk kanë asgjë që mund të rrjedhin nga gjuhët fqinje, por, duke ditur shumë gjuhë të tjera, studiuesi mund të jetë në gjendje të kuptojë shumë fjalë të shqipes; fjala ‘det’ nga Delt, dmth Thalassa, Thellësi, Perendia e Detit në mitologjinë greke. Është e qartë se reliket e ilirishtes janë ruajtur në gjuhët moderne, veçanërisht në atë të shqiptarëve”, shkruan Leibniz, në “Opera Philologica”, përkthyer nga frengjishtja në anglisht nga Robert Elsie.

Vlera e ideve të Leibnizit qëndron

edhe në faktin se si shkencëtar serioz, ai tërhoqi vemendjen e shkencëtarëve të tjerë për t’u marë me studime në fushë të shqipes. Ky interesim i Leibnizit mund të shpjegojë ndoshta edhe arsyen pse albanologjia ka tërhequr vazhdimisht shkencëtarë, gjuhëtarë e

filologë ndër më të shquarit gjermanë e nga bota. Leibniz shkroi kryesisht frengjisht e latinisht, dhe pak gjermanisht.

Shumica e shkrimeve të tij ndodhen ende të pa botuara, dhe janë marë në mbrojtje nga UNESKO. Në vitin 1985,

qeveria gjermane krijoi Çmimin Leibniz, duke ofruar një shpërblim vjetor prej 1-milionë e 550-mijë euro për rezultate praktike dhe 770-mijë euro për ato teorike në shkencë. Ky është çmimi më i lartë në botë për arritje shkencore.

12 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 21 nëntor 2013

Kulturë

Hoti i Vendit

Në truallin etnik të autariatëve Për Koha Javore: Ramiz Lushaj

1.

Kujtesa historike qyshse nga Mesjeta e Hershme ia njeh disa emra etnogjeografik:[1] Hoti i Tarës e i Limit, Hoti i Stratiotëve, Hoti i Vendit, Hoti i Plavës, Hoti i Kunjit; ia njeh disa organizime etno-historike: mal, fis, bajrak; ia njeh disa (ri)organizime administrative me karakter politik-shoqëror-ushtarakekonomik-kulturor: Malet e Hotit (prej shek.VIII), Hoti i Stratiotëve (shek. IX-XI), Kontea e Hotit, Kapedania e Hotit, bajraku i Hotit, fshati komunar i Hotit.[2] Në shekuj jete të përballjeve me vështirësi historike Hoti i Vendit u rrudh së tepërmi etnikisht derisa mbeti në një nga pesë gropat e mëdha pasakullnajore të Plavë-Gucisë, në pellgun e Jasenicës [3] me rrethina, në një nga krye/qëndrat e tij të kahershme. Në kohëra ma të afërta u përqëndrue pothuaj krejtësisht në një pjesë hapësinore të këtij pellgu, përgjatë dy faqeve të luginës të bukur lumore të Hotit, e cila niston me 1050 metra lartësi mbidetare.

2.

Krahina komunare e Plavë-Gucisë, njësi etno-gjeo-administrative e sotme e së cilës është edhe Hoti i Vendit, nëpër mijëvjeçarë ka pasë shtrirje territoriale etno-historike të madhësive të ndryshme. Në kohën e ilirëve Autariatë, të Perandorisë Romake, si dhe para, gjatë e pas Mesjetës, në fillimet e pushtimit otoman, shenon disa periudha përkohore që sipërfaqja i arrinte deri në tre apo katër herë ma e madhe nga ç’është në ditët e sotme (486 km2 ).

Kjo krahinë etnike shqiptare herëpashere, qyshse në lashtësi, njihej me emra të ndryshëm. Në shek. XIV përmendet si “Zhupa e Plavës”, në shek. XV, në ato fillime të pushtimit otoman rregjistrohet si “Vilajeti i Plavës”,[4] në vitet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit dokumentohet si “Kazaja e Gucisë”,[5] në kohën e aneksimit zyrtar nga Mali i Zi (nëntor 1913) u quajt “Kapitenia e Plavë-Gucisë”,[6] në dekadat e fundit vetëm “Komuna e Plavës” apo siç e fjalathemi në traditë: “Komuna e Plavë-Gucisë”.

Hoti i Vendit, djepi historik i fisit të Hotit e, tashti, fshat i vogël komunar, nja 5 km larg liqenit të Plavës, shtrihet në një nga luginat juglindore të krahinës etno-historike të Plavë-Gucisë, në një sipërfaqe të mbetun së vonit vetëm në rreth 20 mijë ha toka vrrini e bjeshktare.

Prej hejcekurit krahina e sotme e Plavë-Gucisë mbante e mbronte në identitetin e vet etno-gjeografik dhe njihej e përcillej në traditë etno-historike, edhe si “Bjeshkët e Nemuna të Vizitorit e të Komovit”.

Vargmali i Komovit, pjesë e Alpeve Shqiptare dhe në hapësirën e Bjeshkëve të Bekuara (Nemuna), shtrihet në mes dy lumenjëve: kah lindja e tij në rrjedhën e epërme të Limit (komuna Plavë-Guci) kah perëndimi në rrjedhën e Tarës (komuna Andrijevica), shtrihet pothuaj në mes dy maleve: kah jugu e juglindja deri kah mali Kollata e Keqe[7] (2.534 m. ma i larti në Mal të Zi) në kufi me Shqipërinë Londineze dhe në veri deri kah mali Bjelasica (2.193 m) në kufi me komunën Beranë.

Në lashtësinë pellazgo-ilire, edhe në anë të vargmalit të Komovit me rrethinat lumore, banonin, jetonin e luftonin Autariatët, një nga fiset ma të fuqishme në historinë e kombit shqiptar e të kontinentit europian, paraardhësit genetik të fisit të sotëm të Hotit të Vendit.

3.

Pikërisht në masivin malor të Komovit nja 40 km i gjatë e 30 km i gjërë, në rreth 2.000 m. lartësi alpine, burojnë dy rrjedhat e vrullshme ujore të Opasanicës e të Verushës, të cilat bashkalidhen ndërveti e formojnë lumin e kthjelltë Tara, me histori e bukuri natyrore të rrallë.

Tara, pjesë e Trashëgimisë Botërore Natyrore të UNESKO-s dhe e Parkut Nacional Dutmitor (Mali i Zi), rrugëton 104 km nëpër luginë malore e kanionin e saj të madh e të gjatë, ma të madhin në Europë e të dytin në botë. Përgjatë këtij lumi alpin, në territorin gjeo-politik të Cerrnagores, shtrihen komunat e sotme: Plavë-Gucia, Andrijevica, Kolashini, Berana, Mojkovaci, Zhabljaku, Bijelo Polje, Plevla.

Në uljen kuotore 470 m. lartësi mbidetare, lumi Tara, bash në hymje të shtetit federal të Bosnje-Hercegovinës, ndërmjet fshatrave Shqepan Pole e Hum, ujëlidhet me lumin e Pivës. Aty ndryshon emrin në “Drina” dhe ecën 40 km nëpër pjesën lindore të B-H multietnike në qytetet Foçë (Republika Serbskja e B-H), Gorazhdë (Bosnja), etj .

Drina, si vazhdim i Tarës, në bashkësinë lokale Megjegjë afër Vishegradit të Republikës Serbskja, e kryen bashkimin e tretë, në lartësi 300 m. mbi nivelin e detit. Bigohet me lumin Limi që vrellon nga Vermoshi i Kelmendit të Gurit e liqeni i Plavës, ujë-ecën nëpër tri komuna të shtetit malazez: Plavë-Guci, Berana e Bjello Pole dhe në tri komuna të Sanxhakut Shqiptar, nëpër Prijepolje, Sjenica, Nova Varosh, gjersa në Priboj kapërcen kufinin për në Vishegrad.

Drina, si lumë i bashkuar, prapë e ruan emrin e vet ilirian teksa shtegton, kryesisht si vijë kufitare, në mes Republikës Serbskja të B-H dhe Sanx-

hakut Shqiptar, Serbisë e Vojvodinës, ku – tek kjo e fundit, derdhet në lumin Sava e, prej këndejna, në Danub e në Detin e Zi aziatik.

Dy lumenjtë Tara (Drina) e Limi, si rrallkund në botë, burimojnë nga i njëjti vend, nga vargmale të Komovit me rrethina e, pasi nistohen në drejtime të ndryshme nëpër Mal të Zi, Sanxhak (Serbi) e Bosnjën lindore, bashkohen prapë sëbashku në afri të Vishegradit, në ultinën e atyshme me 300 m. lartësi mbidetare.

Edhe natyra i bashkon lumenjtë e lindur në tokën e vet shqiptare, po sllavët i duan shqiptarët etnik të ndarë në disa shtete në Ballkan.

Këta dy lumenj në hartë e në realitetin gjeofizik japin edhe konfiguracionin e një llampe gjigande. Kjo do me thanë se në “gjeneratorët” e historisë etnike mijëravjeçare shqiptare duhen ndezë dritat e të vërtetave historike të fshehura, të manipuluara, të ridimensionuara që të ndriçojmë aq sa dijmë,

e enjte, 21 nëntor 2013

aq sa mundemi, sa ma shumë e sa ma mirë në të gjitha kohërat e për të gjithë brezat.

4.

Hapësira gjeo-fizike ndërmjet lumenjve Tara e Limi e, dekteri tek Piva në anën tjetër, ishte trevë e lashtë etnohistorike e fisit ilir të Autariatëve, paraardhësve të fisit të sotëm të Hotit.

Tara (Drina), si të thuash, është gati në mes të Limit e Pivës.

Gjeografi e historiani emblematik i Antikitetit, Straboni, qyshe në shekullin e parë të mijëvjeçarit të parë të erës sonë, tek vepra e tij e shquar “Geographica”, shprehimon realitetin historik se Autariatët ishin “në një kohë njerëzit më të mëdhenj e më të fuqishëm ilirë”.

Akademiku austriak Karl Ludwig Patsch na jep dëshmi për praninë etnike të fisit ilir të Autariatëve në këtë trevë. Ai, ndër të tjera, e lidh “qenësinë e Autariatëve” me emrin e “lumit Tara në verilindje të Malit të Zi” [8] (Au-Tara-iatët).

Ky autoritet i lartë shkencor, studiues edhe i historisë së Autariatëve ilirë, i ka përcaktimet e themelta pasi ishte një akademik i katërfishtë: ballkanolog, sllavolog, boshnjakolog, albanolog.

Ishte një nga studiuesit ma të mëdhenj të historisë mbi e nëntokë të B-H, themelues e drejtor për 14 vite (19041918) i Institutit Ballkanik për BosnjeHercegovinën, nga viti 1893 deri më 1918 kreu disa ekspedita arkeologjike të jehonshme në B-H (1893-1918), etj.

Në vendin e vet ishte antar i Akademisë së Shkencave të Austrisë, antar i Institutit Arkeologjik Austriak, profesor i historisë sllave e i arkeologjisë në Universitetin e Vjenës, etj., gjersa u vra në vitin 1945. Njëherash, ky akademik i njohur, ndihmoi në Muzeun Kombëtar të B-H (1898) e në atë të Shqipërisë Londineze (1922), i botoi disa vepra shkencore edhe për ilirët në Ballkan, për B-H, etj.

Arkeologu i njohur shqiptar, prof. dr.

Neritan Ceka dokumenton se “fisi i madh ilir i Autariatëve banonte në luginën e lumit Tara”.[9] Ky fakt ka dy rrënjë shkencore: Është botuar në veprën shkencore mbarëkombëtare “Fjalori Enciklopedik Shqiptar”, punë dhjetëvjeçare kolegjiale redaktuese e botuese e Akademisë së Shkencave të Republikës së Shqipërisë. Tjetra: Autori është shkenctar, antar i Këshillit Shkencor në Institutin e Arkeologjisë në Tiranë, Institutin e Arkeologjisë në Berlin, dhe Institutin Koldeway-Gesellschaft

13 Javore KOHA

në Gjermani, autor i disa librave shkencor për Ilirinë, etj.

5.

Vepra shkencore akademike “Historia e Popullit Shqiptar”, botimi ma i fundit i Akademisë së Shkencave të Republikës së Shqipërisë (2002), tekst zyrtar mësimor për shkollat shqipe, dëshmon se Autariatët ilirë ndodheshin “në viset e Bosnjës së brendshme”.

Në ecje drejt kësaj të vërtete historike topografia e fiseve ilire jep shpjegime të qarta.

Në Bosnjën Jugore, në brigjet e lumit Neretva[10] deri në bregdet, ishte fisi i madh i Daorëve.[11] Në Bosnjën e Epërme, përgjatë lumit Bosnja,[12] shtrihej fisi ilir i Dasaretëve,[13] ndërsa në brigjet e lumit Vërbas,[14] banonte fisi ilir i Breukëve,[15] prej të cilëve u shkëput edhe një degëzim tjetër, ai i Kolapianëve e u vendos në brigje të përtejme të lumit Sana,[16] kurse fisi ilir i Andizetëve [17] hodhi rrënjë jete në dy anët e lumit Speça.[18] Mitologjia e lashtë flet për lidhje gjaku në mes Autariatëve me Daorët e Dasaretët (e degëzime të tyre), të cilët ishin dajë e nipa ndërveti. Në verilindje të Bosnjës, në Mitrovicën e Sremit të provincës së Vojvodinës, përtej bashkimit të lumenjve Drina e Sava, ishte fisi ilir luftarak i Amantëve. [19] Në kryerrjedhë fillestare të Limit, prej nga Vermoshi alpin e në anë të lumit Piva, jetonin Ardianët. Në afri të Limit, nga liqeni i Plavës deri në Vishegrad, ishin fiset dardane: Dardanët Alpinë ( Malësi e Gjakovës, Junik, Deçan, Peja, Rrozhaja, etj.); Skirtonët – përgjatë rrjedhës së lumit Valbona (degëzim i Dasaretëve, paraardhësit e fisit të Ponarëve), pirustët, etj.

Pra, në mes shtrirjes etnike gjeo-fizike të këtyre fiseve ilire, pikërisht në viset e brendshme të Bosnjës, krahashtrirë në dy anët e Limit e të Tarës (Drina) e Piva dhe deri në thellësi kah Sarajeva, drejt brigjeve të lumit Bosnja, ishte fisi i madh ilir i Autariatëve,[20] paraardhësit e fisit të Hotit të Vendit.

Autariatët, të cilët i përkasin kulturës kombëtare iliro-shqiptare të GlasanacMatit, arritën të formonin një mbretëri gati perandorake, të ngrinin një qytetërim të madh si Piramidat në Visoko, të ndërtonin 100 kështjella e mijëra tumule, të ishin ndër tregtarët ma të fuqishëm në brigjet e Adriatikut e të Jonit, të luftonin deri në rrjedhën e fundit të Vardarit, në ishujt e Greqisë, në Itali, në Bullgarinë e sotme, në Dalmaci.

14 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 21 nëntor 2013

Kulturë

e enjte, 21 nëntor 2013

15 Javore KOHA

Historia e emigrimit të shqiptarëve (4)

Ardhmëria e diasporës

Shumë nga pinjollët e atyre emigrantëve të hershëm në Amerikë, njihen sot si njerëz të zotë të artit, të shkencës e politikës.

Të tillë janë përshembull aktorët John dhe James Belushi, Robert De Niro, Mikel Malota, Eliza Dushku; Stan Dragoti etj.

Për Koha Javore: Hajrudin S. Muja / Nju jork

Dihet se në fillim emigruan kryesisht shqiptarët e konfesionit ortodoks, ndoshta edhe atyre musliman e katolik, por pa ndonjë numër të dukshëm. Një studim mbi këtë çështje e ka bërë Kambiz Ghanea Bassiri, i cili në kapitullin e katërt të librit “Islam in America” (Islami në Amerikë), ka një shkrim të titulluar “Albanian Immigrants” (Emigrantët Shqiptar) [Bassiri:2010]. Në këtë shkrim, i mbështetur në një studim etnografik të viteve të ’30-ta të shekullit të kaluar [Albanian Struggle:1975], ai ka veçuar emigrantët shqiptarë në Amerikë, mbi tatarët, truqit, kurdët dhe boshnjakët, për shkak: “se ata kanë luajtur një rrol të rëndësishëm edhe në krijimin e shtetit shqiptarë”. Përmendë përshembull, pretendimet se emigrantët e hershëm shqiptarë në Amerikë, ishin kryesisht të krishterë, që i takonin kishës ortodokse greke dhe i përkisnin asaj kishe, deriqë themeluan kishën e tyre autoqefale të “Shën Gjergjit” në Boston më 1908.

Bassiri ka vënë re, se deri në dekadën e parë të shekullit XX, këto ishin emigrime individuale kryesisht ortodokse të cilët ekonomikisht dhe politikisht e ndienin veten inferiorë kundrejt muslimanëve dhe sipas të dhënave nuk e kalonte 1300shin. Vetëm në kohën e Luftrave Ballkanike, filluan emigrimin në grupime të mëdha, kryesisht të gegëve muslimanë e katolikë. Kjo, sipas Bassirit, qe koha kur në Shqipëri u shpall Pavarsia nga Perandoria Osmane, që shkaktoj humbjen e privilegjeve që kishin muslimanët në administratat lokale të vendit. Humbja e këtij patronazhi dhe invadimi i grekëve në Shqipërinë Jugore më 1913, shtynë emigrimet e muslimanëve shqiptarë në SHBA. Sipas Cenzusit te parë 1910, këtu tashmë ishin regjistruar 2.312 shqipfolës, ndëkohë që dhjetë vjetë më vonë (1920) ky numër kishte arrijtë në 5.515 shqip-

folës. Deri në vititn 1930 numri i shqiptarëve në Amerikë kishte arrirë në 8.814.

Ne nuk e dijmë se sa nga këto individualë ishin të konfesionit islam, por siç pandeh Frances Trix [Trix:2001], deri kah fundi i viteve të 1930-ta, në Amerikë kishte rreth 5.000 shqiptarë të konfesionit islam. Kjo shifër megjithate, është brenda cenzusit që pretendon se në total kishte 6.814 shqiptarë deri më 1930. Shifra që jep Trix është marrë nga “Albanian Strugle”, një studim që nuk e kishte për qëllim të deshifrojë se sa muslimanë shqiptarë jetonin në Amerikë deri në fundin e viteve të 1930-ta, por shënon numrin e pëgjithshëm të shqiptarëve nga 35.000 deri në 60.000 një numër shumë i lartë dhe i dyshimtë. Studjuesit megjithate kanë para syshë se regjistrimi i shqiptarëve të parë bëhej kryesisht si grekë (ortodoks) dhe turq (muslimanë) dhe shpesh herë i vështirë pë tu definuar identiteti i tyre.

Megjithate, tashmë numri i shqiptarëve muslimanë në Amerikë ishte rritur. Ata kishin hapur edhe xhaminë e parë në Amerikë, në Bideford të shtetit Maine në vitin 1905 [“Kuvendi”:2006] ose 1915 [Understandig Islam:1989]. Kjo qe një ndërmarrje e një shoqërie të themeluar shqiptare që u quajt “Shoqëria fetare muslimane kombëtare e Amerikës” [Kuvendi:2006]. Po këtu u regjistrua edhe vdekja e parë e një muslimani shqiptar në Amerikë, ajo e 32 vjeçarit Dalip Hasani [Kombi:18.1.1907]. Një tjetër organizatë e muslimanëve shqiptarë u themelua po këtë vit (31 janar 1915), në qytetin Jamestown (New York), por faltoren e tyre nuk arrijtën ta hapin deri në vitin 1951. Një vit më vonë (1916) filloj botimi i librave fetare për shqiptarët e fesë muslimane.

Në qytetin North Grosvenordale (Connecticut), siç shkruante “Dielli”, shoqëria “Mallëngjimi” shtypi “Mevludi Sherif”,

i cili kushtonte 30 cent [Bajrami:2003].

Kjo kishte ngjarë 6 vjetë pasi në Amerikë ishte hapur shtypshkronja e parë shqiptare nga Sotir Noke, që kishte ardhur nga Dardha e Korçës në vitin 1905. Ai e hapi shtypshkronjën në 450 Western Ave., Brighton – Massaqusets, ndërkohë që të gjithë punëtorët e tij ishin shqiptarë [YahooGroups 17.1.2002].

Ajo që dihet me siguri është se edhe xhamia e parë në Waterbery të shtetit Connecticut, është hapur nga një grup emigrantësh shqiptarë. Kur u dha propozimi për një xhami kombëtare shqiptare, në emër të kolonisë së qytetit Lonsdale (Rhode Island), gazeta “Dielli” (4 janar 1915) shkruante se në SHBA: “rrojnë aq mijëra muhamedanë shqiptarë” [Ba-

jrami:2003], por xhamia nuk u hap. Teqja e bektashinjve u themelua në Detroit më 1954 nën kryesinë e Baba Rexhepit (19011995) [Harvard Encyclopedia:1980], kurse lidhja katolike u formua më 1962, që pastaj themeluan qendren e vet në Bronx (New York) më 1969, nën udhëheqjen e Monsignor Zef Oroshit [Bajrami:2003].

Aktualisht thuhet se në Amerikë jetojnë

sot 25-30 mijë shqiptarë musliman sunitë dhe posedojnë 13 Qendra apo xhami në Connecticut, Philadelphia, Toronto, New York, New Jersey, Florida, Michigan dhe ajo e Detroitit që i kryeson të gjitha. Veç shqiptarëve suni, jetojnë edhe bektashinjt. Në vështrimin e përgjithshëm sipas të dhënave të U.S. Census, numri i shqiptareve në Massachusetts në vitin 2000 ishte rreth 10,600 (nga 6,350,000 banore gjithsejt). Nga keta, mbi 2,000 jetonin ne qytetin e Worcester-it (me 172,700 banore gjithsejt). Komuniteti shqiptar i shtetit Massachusetts renditet i katërti nga madhesia pas komuniteteve shqiptare të New York, Michigan dhe Illinois.

Ndërkohë, qyteti i Worcester-it renditet në vendin e 10-të për përqendrimin më të madh të shqiptarëve në Amerikë. Sipas llogarive të Nazit, Komuniteti shqiptaroamerikan sillet diku nga 250.000 dhe 500.000 [Buckley:2000], apo 650.000 [Koha, 23.8.2012].

Shumë nga pinjollët e atyre emigrantëve të hershëm në Amerikë, njihen sot si njerëz të zotë të artit, të shkencës e politikës. Të tillë janë përshembull aktorët John dhe James Belushi, Robert De Niro, Mikel Malota, Eliza Dushku; Stan Dragoti (rergjisor); Rose Dosti, Laureta Meci (gazetarë), Ferid Murad (bartës i çmimit Nobël në farmaceutikë), Kemal e Xhelile Butka (projektues të Monumentit të Lirisë [1938]); Skender Xhiliaga (projektues i “Jacob K. Javits Convention” (1986); William Gergory (astronaut); Turhan Tirana (bankier); Naim Latifi e Sefedin Zherka (pilotë); Van Christo dhe Ismail Mehmeti (dirigjentë); Alec Arnauti (prodhues filmash të anemuar); Loreta Cekani (shkrimtare); Nikda Çako (shkencëtar); Nikolla Pano (Historian), etj.

Janë të paktë prej këtyre që e njohin gjuhen shqipe, prandaj mbetet shqetësuese ardhmëria e diasporës shqiptare në Amerikë, që po shkon drejt asimilimit. Denis Nagi ka bërë një studim në vitin 1981, me 248 shqiptarë të Bostonit, dhe i bazuar në të dhënat e marra, ka ardhë në përfundim se vetëm 16.9% flasin gjuhen shqipe brënda familjes në shtëpi “gjysmën e kohës”, gjë që e kanë mohuar 25.4%, ndër gjeneratat e dyta dhe 69.2% në gjeneratat e para [Studies in Nationalism:2004]. Në fakt, ata që kanë emigruar së voni, janë munduar ta ruajn gjuhën dhe traditën e tyre me fanatizëm të madh, por të shqetësojnë të dhënat e Nagit se çfarë do të ngjajë 2-3 gjenerata më pas? Mbetet të shpresohet e të shihet!

16 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 21 nëntor 2013

Kulturë

e enjte, 21 nëntor 2013

17 Javore KOHA

Të shtunën në Krajë u mbajt “Festa e gështenjave” Kolona të gjata makinash u turren për në Ostros nga të dy krahët, nga Shtegvasha e nga Virpazari. Mijëra manifestues e mbushën qendrën e Ostrosit. Koloriti i veshjeve të bukura kranjane, dekorimi i banakëve me prodhime bujqësore e blegtorale vendore, tingujt e këngës shqipe dhe hapat e valles popullore, bënë që manifestuesit jo vetëm të kënaqen por edhe të kenë mundësi të blejnë prodhime të llojllojshme bujqësore e blegtorale që prodhohen në këtë trevë.

Ostros - Të shtunën në Krajë u mbajt manifestimi bujqësor, turistik e kulturor “Festa e gështenjave” 2013. Ishte ky manifestimi i shtatë me radhë i këtij lloji, që organizohet nga Bashkësia Vendore Ostros, nën patronatin e Komunës së Tivarit.

Këtë vit manifestimi hyri në Programin e festimeve të Ditës së Komunës së Tivarit.

Manifestimi “Festa e gështenjave” ka për qëllim ruajtjen dhe kultivimin e frytit të gështenjës, mbrojtjen e trungut të kësaj peme me të cilën Kraja është e pasur, zhvillimin e bujqësisë, pemtarisë, vreshtarisë dhe blegtorisë në këtë zonë kodrinoro-malore, si dhe valorizimin e prodhimeve bujqësore e blegtorale të Krajës. Në të njëjtën kohë, manifestimi “Festa e gështenjës” ka rëndësinë e posaçme dhe në ruajtjen e identitetit kulturor.

Që në orët e para të mëngjesit, manifestues të shumtë nga Ulqini, Tivari, Podgorica, Malësia, Shkodra, Tirana etj., ia mësynë Krajës. Kolona të gjata makinash u turren për në Ostros nga të dy krahët, nga Shtegvasha e nga Virpazari.

Mijëra manifestues e mbushën qendrën e Ostrosit. Koloriti i veshjeve të

Manifestim madhështor

bukura kranjane, dekorimi i banakëve me prodhime bujqësore e blegtorale vendore, tingujt e këngës shqipe dhe hapat e valles popullore, bënë që manifestuesit jo vetëm të kënaqen por edhe të kenë mundësi të blejnë prodhime të llojllojshme bujqësore e blegtorale që prodhohen në këtë trevë, siç janë gështenjat, ullinjtë, shegat, fiqtë,

qepët, hudhrat, lloje të ndryshme të çajit, djathë e prodhime tjera bujqësore si dhe lloje të ndryshme të peshkut të liqenit të Shkodrës. Manifestuesit u gostiten me gështenja të pjekura dhe të ziera, petulla me djathë e me mjaltë dhe me ëmbëlsira të tjera vendore.

Edhe dita e mirë me diell dhe e ngrohtë ia shtoi madhështinë festës. Organiza-

tori, gjegjësisht Këshilli organizues më parë i kishte bërë përgatitjet paraprake që manifestimi të shkojë mirë. U bënë të gjitha aktivitetet e domosdoshme që rrjedha e festës të rrugëtojë në korsinë e projektuar. Ashtu edhe ndodhi.

Manifestimi u hap në orën dhjetë. Në fillim përshëndeti kryetari i Këshillit organizues, Emro Duraku, njëherit edhe

kryetar i Bashkësisë Vendore Ostros, i cili ndër të tjera foli dhe për rëndësinë e organizimit të manifestimit.

Në emër të komunës së Tivarit përshendeti nënkryetari Osman Subashiq, i cili vuri në dukje mosinvestimet në këtë trevë, me theks të veçantë në furnizimin me ujë dhe infrastrukturë rrugore.

Ai preku në fjalën e tij edhe shpërn-

guljen e të rinjve nga Kraja ndër vite.

Në pjesën artistike të manifestimit, nxënës të shkollës në Ostros recituan dy krijime letrare për gështenjën. Në gjuhën malazeze publicisti, gazetari dhe poeti nga Tivari, Rajko Joliçiq, recitoi një poezi kushtuar gështenjave të Krajës. Me valle të bukura popullore pjesëmarrësit i argëtuan valltaret e shkathta të seksionit të folklorit të shkollës së Krajës, këngëtarët Muzafer Koliqi, Ramazan Islami, Smajl Lika, Mirsad Haxhicani etj. Kënga dhe vallja vazhdoi deri në orët e pasditës.

Në manifestimin e sivjetshëm, për dallim nga të mëparshmit, u organizua edhe panairi i prodhimeve bujqësore e blegtorale, ku dominuan gështenjat, peshku, duhani, ulliri, vaji i ullirit, qepa, djathi etj.

Në manifestim morën pjesë përfaqësuesit e Agjencisë Turke për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar – TIKA, përfaqësues të Ambasadës së Shqipërisë në Podgoricë, kryetari i Këshillit Nacional të Shqiptarëve në Mal të Zi, Genci Nimanbegu, kryetari i LD në MZ Mehmet Bardhi, kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, Dr. Bahri Brisku, Dr. Sim Dobreci, profesor Ahmet Osja nga Shkodra dhe shumë përsonalitete të tjera të jetës shoqërore, arsimore e kulturore.

Sponsor kryesor i manifestimit ishte Komuna e Tivarit, pastaj Organizata Turistike e Tivarit, Agjencia MCM Ulqin, Komuna e Ulqinit, NP “Veprimtaritë Komunale” Ulqin, Këshilli Nacional i Shqiptarëve në Mal të Zi, ANB Tivar, Hajredin Berjashi, “Gragjacomerce” Ulqin, “Beni Comerc” Tivar, “Curoviq” Ostros, Bastorja sportive “REA”, Automat Club “Miami”, “Ardi” Ostros, “Votra” Ostros, “Rozafa” Ostros etj.

Edhe përkundër vështirësive që Këshilli organizues hasi gjatë punës së tij nga elementë turbullues, të cilët deshën që manifestimit t’i japin ngjyrime politike, kjo për fat të mirë nuk ndodhi, në rend të parë duke iu falënderuar punës transparente të Këshillit organizues, që nuk lejoi një gjë të tillë duke i vënë detyrë vetes se “Festa e gështenjave” është festë e qytetarëve të Krajës dhe e gjithë të tjerëve. Zatën, kjo bëri që manifestimi të jetë më i suksesshmi deri më sot. Menjëfjalë, ajo që u synua, kësaj radhe u realizua në tërësi.

Ali Gjeçbritaj

18 Javore KOHA

Automobilizëm

e enjte, 21 nëntor 2013

Shëndetësi

e enjte, 21 nëntor 2013

19 Javore KOHA

Parazitët sundojnë botën

Lexus RC Coupe Deri më tani, Lexus ofroi vetëm dy modele sportive, IS-F dhe IS- C dhe tani paraqesin një model të ri që ishte konceptuar që në fillim si një Coupe i

vërtetë sportiv. Në shikim të parë, menjëherë bien në sy disa nga elementet e jashtme vizuale të marra nga modelet e veturave LF-LC dhe LF-CC.

Grilat e njohura të parme të cilat në modelin e ri shtrihen në gjerësi dhe më të ulëta përgjatë ballinës së ulët të makinës, e pasuruar me dritat e ditës LED. Pamjen e jashtme më tej e theksojnë fellnet e rrotave pesë-krahësh nga alumini me madhësi prej 18 –inçësh dhe ato opsionale prej 19 –inçësh. Te dy llojet e rrotave vijnë me kapak qendror ngjyre të zezë dhe platine.

RR Wraith cabrio arrin në vitin 2015 Shefi i “Rolls-Royce-t”, Torsten MullerOtvos, e konfirmoi se prodhuesi britanik i makinave luksoze planifikon që të lansojë versioni kabriolet të modelit Wraith. Automobili i ri do të paraqitet në vitin 2015, ndërsa kompania shpreson që me këtë hap do të tërheq blerësit

e rinj që kanë para, por njëherësh do të rrisë edhe popullaritetin e vet brendit.

Muller-Otvos deklaroi se Wraith deri më tani mori kritika të shumta pozitive dhe se atë e blejnë klientët të cilët për herë të parë vendosin ta kenë një RollsRoyce. Pritet që Wraith cabrio-n ta vë

në lëvizje motori 6.6-litra V12 motor me 632 KF i cili i zhvillon 590 Nm të momentit rrotullues.

Derisa versioni coupe mund të përshpejtojë deri në 100 km/h për 4.6 sekonda, cabrio-s me siguri do t’i nevojitet pak më shumë për shkak të peshës shtesë.

Të gjitha qeniet e gjalla varen nga njeritjetri dhe për njëri-tjetrin, mirëpo parazitët jetojnë me organizmin tjetër në mënyrën krejtësisht tjetër. Paraziti merr nga “mikpritësi” çdo gjë. Ndërkaq, nuk i jep asgjë.

Trupi ynë është vendbanim i parazitëve të ndryshëm, të cilët shkaktojnë sëmundje të shumta. Mjekët konstatojnë që kur në morg bëjnë obduksionin e trupit të vdekur, ai është përplot me parazitë. Fatkeqësisht, për këtë shumica e njerëzve nuk dinë.

Hulumtimet e National Institute of Health kanë treguar që mashkulli mesatar ka në trupin e tij deri në 1 kg parazitë, sidomos në zorrë të hollë dhe të trashë. Femrat kanë diç më pak. Parazitët mund të gjenden në mëlçi, në zorrë, në tru, në zemër dhe në organe të tjera të njeriut.

Gjumi rregullon tensionin Në hulumtim kishin marrë pjesë meshkujt dhe femra, të cilët gjatë natës kishin fjetur shtatë apo më pak dhe të cilët kishin filluar t’i tregojnë shenjat e para të presionit të gjakut.

Gjatë 6 javësh, 13 nga 22 vullnetarët u ishte dashur të shkojnë një orë më herët në gjumë se sa zakonisht e të tjerët në kohën e zakonshme. Shtypja e gjakut tek personat që më herët kishin shkuar në gjumë ishte ulur dukshëm në krahasim me ata që shkonin në gjumë pa ndryshuar orarin.

Mungesa e gjumit dhe jeta stresuese ndërlidhen me rrezikun e shtuar për presion të lartë të gjakut. Ky hulumtim është njëri ndër të parët, i cili ka vërtetuar se presioni i gjakut mund të rregullohet me orar të shtuar të gjumit.

20 e enjte, 21 nëntor 2013

Panoramë

Panoramë

Javore KOHA

Probleme të mëdha me celulitin

S’mund t’iu rezistojnë miliardave?

Këngëtarja dhe aktorja, Ashley Tisdale, duket se nuk i ka punët mirë me celulitin, rezultat i viteve kur ka qenë shumë e dobët dhe nuk i ka kushtuar vëmendje ushqimit.

Qëkur ka nisur xhirimet e filmit të fundit, Ashley ka deklaruar për një revistë amerikane se po përdor një stil jete më të shëndetshëm. “Edhe pse nuk mund ta ndryshojë krejtësisht trupin tim, ndihem shumë më mirë me veten”, ka thënë ajo. Është një prej supermodeleve më të dëshiruara në botë, protagoniste e pasarelave të veshjeve të brendshme të “Victoria’s Secret”. Por siç shihet në fotot e saj të fundit, kofshët me celulit të Alessandra Ambrosio-s janë vetëm një prej shenjave të fundit pas lindjes së fëmijës. Pjesa tjetër e trupit është rikthyer në formë perfekte.

Edhe pse vetë fitojnë shuma të paimagjinueshme të parave, disa nga femrat e famshme kanë një dëshirë të pafrenueshme, me çdo kusht dëshirojnë të jenë në lidhje me burrat me xhep të thellë. Pra këto femra dëshirojnë pasuri që matet në miliarda dhe ja se cilat yje nuk mund t’iu rezistojnë miliarderëve.

Mediat amerikane, zbuluan se sekreti i Gwyneth Paltrow, që e kishte çuar në një grindje me “Vanity Fair”, ishte afera e saj jashtëmartesore me Jeffrey Soffer.

Jeffrey ka fituar miliardat e tij në pasuri të patundshme dhe tani i shpenzon në shoqërinë e bashkëshortes së tij, supermodeles Elle Macpherson. Ndërsa këta dy janë duke shijuar martesën e tyre aktuale, situata me Gwyneth-in është sigurisht shumë më pak përrallore, për shkak se në periudhën kur ajo dyshohet se kishte një aferë me Soffer-in, ishte e martuar me burrin e tanishëm.

Vedat Ademi ka zbuluar se është në përfundim të dy këngëve të reja të cilat do të lansohen para festave të fundvitit.

Këngëtari nga Kosova është më shumë i dhënë pas mbrëmjeve “live”, por nuk harron që kohë pas kohe të sjellë ndonjë krijim të tij.

“Jam në përfundim të dy këngëve të cilat e kam në plan t’i lansoj para festave të fundvitit. Përkatësisht brenda një jave apo dhjetë ditësh do t’i publikoj këto dy këngë” , ka thënë Vedati.

“Njëra këngë është më ritmike. E kam bërë në bashkëpunim me një DJ nga Tirana.

Ndërsa kënga tjetër është një baladë të cilën e kam solo dhe ka për tematikë jetën. Duket që kanë dalë këngë të bukura. Tani vetëm pritet publikimi i tyre dhe normal vlerësimi i publikut”, ka shtuar ai.

Vedat Ademi me dy këngë të reja

“Thuaj Po Shqipërisë”, thirrje me këngë për Januzajn Thirrja e shqiptarëve ndaj Adnan Januzajt për t’ju bashkuar skuadrës tonë kombëtare këtë herë është bërë me këngë. Është Jimi Band, grupi që i ka kushtuar këngë futbollistit me origjinë nga Kosova, i cili luan për skuadrën e Manchester United.

“Adnan Kombëtarja po të pret, zëri të thërret. Ti e di se guri rëndë peshon në vend t’vet”, janë disa nga vargjet që i kushtohen 18-vjeçarit për t’i thënë “Po” Kombëtares kuqezi.

Faqja e suksesshme e Facebook-ut “Adnan Januzaj THUAJ PO SHQIPËRISË” ka nxitur edhe belgët që të ndërmarrin një të tillë, me qëllim bindjen e Januzajt të luaj për kombëtaren e tyre, “Adnan Januzaj, Say yes to Belgium”.

Të gjithë janë në pritje të përgjigjes së Januzajt, i cili do t’i japë fund dilemës, Shqipëri apo Belgjikë?

e enjte, 21 nëntor 2013

21 Javore KOHA

22 e enjte, 21 nëntor 2013

Te k n o l o g j i

Fotografia e javës

Javore KOHA

Telefoni me ekran që “mbështjellet”

„Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„.

Kohët e fundit, Samsung ka prezantuar modelin e ri të telefonit të mençur me ekran të lakuar, përkatësisht modelin, Samsung Galaxy Round. Tani, Samsung gjithashtu njoftoi se është duke planifikuar të prodhojë edhe modele tjera të telefonave me ekrane fleksibile, të cilat do t’i prezantojë në vitin 2014.

Ndërsa sipas një raporti të ri të publikuar në Bloomberg thuhet se Samsung është duke e bërë gati edhe një model të ri të telefonit me ekranin i cili lakohet rreth skajeve të telefonit.

Nëse modeli i ri i telefonit të Samsung përdor një dizajn të ngjashëm me formatin SEL, atëherë kjo nënkupton se telefoni do t’u mundësojë përdoruesve kontrollin e telefonit nëpërmjet ekranit. Për shembull, butoni i zërit mund të jetë një softuer në anën e ekranit, në vend të një butoni fizik.

Ende nuk është e qartë se cili nga telefonat e mençur të Samsung do ta përdor këtë ekran, ndërsa dyshohet se kjo do të jetë në modelin e ri të telefonit të shumë-pritur, Galaxy Samsung S5, i cili pritet të prezantohet në janar dhe të nis shitjet në shkurt të vitit të ardhshëm.

zaim halili: Shqiponjat në Washington

Sony PlayStation 4 debuton në SHBA Kompania Sony ka bërë lansimin zyrtar të konsolës së saj të re të lojërave, PlayStation 4, në SHBA, të cilën mund ta blejnë në çdo shtet të vendit të tyre për 399 dollarë.

Për ta shoqëruar lansimin zyrtar të PlayStation 4 në SHBA, Sony ka lëshuar edhe një prezantim të konsolës së saj të re, i cili ofron një paraqitje të shkurtër për lojrat,

dizajnin dhe stilin e konsolës, bashkë me një numër të karakteristikave të saj kyçe.

Sony PlayStation 4 do të jetë e pajisur me procesorin 8-core të AMD Jaguar, 8GB GDDR5 RAM si dhe gjeneratën e re të grafikave AMD Radeon, për t’i mbështetur grafikat e lojës.

Karakteristikat tjera të PlayStation 4 përfshijnë edhe 500GB memorie të

brendshme, 2 porte për USB 3.0, dhe një port për AUX, ndërsa konsola posedon edhe lidhjen për Wi-Fi, Bluetooth 2.1+EDR, dhe HDMI. PlayStation 4 posedon edhe kamerën me 1280 x 800 piksel me (x2) “pixel capture” në 60fps.

Gjenerata e re e konsolës PlayStation 4 do të vijë në Evropë më 29 nëntor dhe do të shitet për 399 euro.

e enjte, 21 nëntor 2013

23 Javore KOHA

„Qesh pak, shiko këtu”

24 e enjte, 21 nëntor 2013

Intervistë

Intervistë

e enjte, 21 nëntor 2013

Javore KOHA

25 Javore KOHA

Bisedë me deputetin e Malit të Zi Pozitiv, Dritan Abazoviq

Jam i vetmi deputet shqiptar opozitar Koha javore: Z. Abazoviq, Mali i Zi Pozitiv është themeluar para një viti e gjysmë. Sa e ka arsyetuar krijimin e saj një parti e tillë në skenën politike në Mal të Zi dhe sa jeni të kënaqur me rezultatet e deritashme?

D. Abazoviq: Mendoj krijimi i Malit të Zi Pozitiv e ka arsyetuar fare veten. Futja e tij në skenën politike ka sjellë deri te krijimi i një atmosfere që deri atëherë nuk ka qenë aktuale në Mal të Zi. Nuk do të flas për rezultatet që i ka arritur Mali i Zi Pozitiv. Jo sepse kanë qenë të dobëta; bile unë mendoj se kanë qenë të respektueshme, por kam dëshirë të theksoj diçka tjetër që është ndoshta shumë më e rëndësishme. Mendoj se pas paraqitjes së Malit të Zi Pozitiv në skenën politike në Mal të Zi, çdo gjë ka lëvizur. Kemi një opozitë e cila sillet ndryshe sesa para paraqitjes së Malit të Zi Pozitiv, domethënë kemi një opozitë më fleksibile, kemi ulje të një radikalizmi proserb dhe kemi disa shenja që tregojnë se në të ardhmen mund të presim edhe nga ato subjekte që të jenë shumë më konstruktivë se që kanë qenë deri tani.

Në anën tjetër, kemi Partinë Socialdemokrate si pjesë e pushtetit aktual, e cila ka ndryshuar plotësisht politikën e vet. Ajo është shumë më kritike ndaj partnerit të madh, PDS-së. Kjo ka bërë që ata janë paraqitur vetë në zgjedhjet lokale dhe dhënë sinjale tek opinioni se edhe në zgjedhjet e ardhshme do të participojë vetë, domethënë jashtë koalicionit me PDS-në.

PDS-ja si subjekti më i fortë në Mal të Zi, në anën tjetër, ka parë se ndoshta është koha që të reformohet pak brenda vetes dhe të kërkojë disa subjekte të tjera, jo vetëm që t’i kenë marrëdhëniet e mira me socialdemokratë, por të mundohet të afrojë ndoshta në të ardhmen edhe ndonjë parti tjetër.

Kur e shikojmë në këtë mënyrë, besoj se paraqitja e Malit të Zi Pozitiv ka pasur

mjaft sukses. Është e vërtetë se zgjedhjet e fundit lokale nuk kanë treguar rezultatin të cilin realisht e kemi pritur, por kjo nuk do të thotë se duhet të jemi pesimistë. Misioni ynë ka qenë shumë i qartë: të krijojmë një frymëzim të ri, një klimë politike fare të re, një parti qytetare e cila me të vërtetë do të jetë qytetare në çdo kuptim të kësaj fjale.

Mendoj se në këtë aspekt duhet të jemi më se të kënaqur me arritjet.

Gjithashtu jam shumë i kënaqur me paraqitjen e Malit të Zi Pozitiv në Parlamentin e Malit të Zi. Mendimi i të gjithë subjekteve dhe i kolegëve tonë është se kemi treguar shumë konstruktivitet dhe kemi propozuar shumë gjëra reale.

Gjithashtu kemi përkrahur çdo gjë që ka qenë në favor dhe në interesin e qytetarëve të Malit të Zi, duke kritikuar çdo vendim apo ligj i cili ka shkuar në dëm të qytetarëve të Malit të Zi. Koha javore: Si deputet i një partie joshqiptare, Ju shpesh herë jeni kritik ndaj partive nacionale shqiptare për shkak të politikës së tyre ndaj pushtetit. Ku bazohen kritikat Tuaja?

D. Abazoviq: Kritikat e mia bazohen në jetën reale. Nuk kam dilemë se çdo shqiptar në Mal të Zi mendon njësoj si unë.

Unë vërtet nuk i takoi një partie nacionale shqiptare, por jam i vetmi shqiptar i cili është opozitë në këtë moment në Parlamentin e Malit të Zi. Kur i kemi parasysh gjendjen e shqiptarëve në Mal të Zi dhe kërkesat e tyre legjitime, siç janë kthimi i pronave, formimi i komunës së Malësisë, punësimet e ndryshme në institucionet publike, decentralizimi etj., mendoj se nuk ka asnjëfarë dileme se çdo shqiptar do t’ju thotë se është i pakënaqur. Për këtë arsye, unë nuk i kuptoj partitë nacionale shqiptare të cilat ende vazhdojnë një politikë destruktive, shumë servile ndaj pushtetit aktual që është në fuqi që 24 vjet, i cili është

fajtori kryesor për situatën në të cilën gjendemi dhe për shkak të të cilit trevat ku jetojnë shqiptarët janë trevat më të varfra në Mal të Zi, ku shumica e popullatës emigron në SHBA apo në shtete të ndryshme perëndimore.

Mendoj se vetë partitë shqiptare nuk janë të kënaqura me pozitat e veta.

Disa herë kemi rast që kanë nënshkruar të njëjtat marrëveshje për komunën e Malësisë, ku PDS faktikisht luan me ta, manipulon me popull, nuk tregon ende vullnet për të mbaruar një premtim që e ka dhënë mbi 12 apo 13 herë në njëzet vitet e fundit. Duke qenë se edhe deputetët tjerë joshqiptarë nga Mali i Zi Pozitiv kanë folur për të drejtat e shqiptarëve dhe në përgjithësi për të drejtat e pakicave, mendoj se në këtë moment, mbase është një thënie pak arrogante, por unë mendoj se është shumë reale, që Mali i Zi Pozitiv është parti shumë më shqiptare sesa janë subjektet të cilat vetëdeklarohen si parti nacionale shqiptare.

Koha javore: Si i cilësoni zgjidhjet ekzistuese ligjore sa u përket pakicave dhe sa respektohen të drejtat e pakicave, sidomos të drejtat e shqiptarëve në Mal të Zi? D. Abazoviq: Problemi qëndron definitisht te zbatimi i ligjeve. Ligjet e Malit të Zi dhe Kushtetuta e Malit të Zi nuk janë ideale, por nuk janë edhe shumë të dobëta. Prandaj mendoj se ka shumë hapësirë që të avancohen të drejtat e të gjitha pakicave, përfshirë edhe të drejtat e popullit shqiptar në Mal të Zi. Por kemi një moszbatim, prolongim, arsyetim. Çdoherë kur përmendet diçka pozitive nga aspekti i realizimit të të drejtave, përmendet ana ligjore e jo realizimi i asaj ane ligjore. Unë nuk shoh se kemi progres në ndonjë lëmi sa i përket të drejtave të shqiptarëve dhe të drejtave të pakicave në përgjithësi.

Nuk shoh se ata janë më tepër prezentë në institucionet publike, nuk shoh një vullnet të jashtëzakonshëm që të kemi një decentralizim më të madh dhe t’u jepet faktikisht më tepër mundësi që të marrin vendime të ndryshme, të paktën në nivelin lokal. Në përgjithësi, ekziston një konstatim se ligjet nuk zbatohen, nuk ekziston vullneti i duhur dhe kjo sigurisht ka implikim shumë të madh edhe në popull në mënyrë që ata të tregojnë pakënaqësinë e vet ditë pas dite. Shpresoj që në bazë të kësaj pakënaqësie, diçka do të ndryshojë në të ardhmen.

Dua të përmend me këtë rast Raportin e Ministrisë së Pakicave për vitin 2012, në të cilin nuk ka asgjë të re. Mali i Zi Pozitiv ka qenë i përmbajtur lidhur me këtë raport. Raporti është shumë real, por ato gjëra që janë aty përsëriten nga raporti në raport dhe nuk realizohen në jetën e përditshme. Për këtë arsye nuk kemi dashur që t’i japim legjitimitet dhe t’i japim dikujt dritë të gjelbërt që të vazhdojë të punojë në këtë mënyrë që nuk është efikase.

Koha javore: Pozita e mediave në gjuhën shqipe në Mal të Zi është çdo ditë e më e vështirë. Çfarë duhet bërë për përmirësimin e pozitës së tyre? Cila është zgjidhja, sipas Jush?

D. Abazoviq: Pajtohem me konstatimin se gjendja e mediave në gjuhën shqipe është me të vërtetë alarmante, katastrofale, jashtëzakonisht e keqe. Nuk kam shpjegim se pse ndodh kjo gjë. Mendoj se ajo nuk ka lidhje me gjendjen ekonomike në të cilën gjendet Servisi Publik i Malit të Zi. Prandaj i kam fare të pakuptueshme masat e tyre, reduktimin e kohës së transmetimit. Kjo tregon një papërgatitje të qeverisë së Malit të Zi që t’u mundësojë të gjithë qytetarëve, sidomos atyre që nuk e kanë gjuhën e përbashkët, ta ndjejnë veten plotësisht të integruar dhe të mbrojtur në këtë shtet.

Sa i takon mediave të shkruara, aty vërtet ekziston problemi financiar në gazetën “Pobjeda”, e cila faktikisht në këtë moment punon plotësisht jashtë ligjit, me ndihma të cilat i jep në mënyrë joligjore qeveria e Malit të Zi. Por sikur të kishte pak vullnet që këto probleme

të zgjidhen, mendoj se do të kishte mundur shumë lehtë te gjendej modeli ku Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave apo Ministria e Kulturës do të kishte mundësi që me një fond jo shumë të madh të organizojë nëpër ndonjë media komerciale apo në ndonjë media jashtë kësaj gazete një gazetë javore e cila do të kishte qenë në gjuhën shqipe dhe do të kishte qenë ndoshta shumë më cilësore se që është kjo që e kemi në këtë moment.

Sa i takon mediave private, mendoj se ato gjenden në situatë shumë të keqe.

Unë pres që Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave, duke qenë se nuk ka punë shumë, duhet të angazhohet në këtë drejtim dhe të marrë një iniciativë se si të zgjidhen këto probleme. Për zgjidhjen e këtij problemi, e përsëris, nuk nevojiten mjete të jashtëzakonshme, nevojitet vetëm pak më tepër vullnet dhe një organizim shumë më i mirë se në këtë moment.

Koha javore: Më 26 janar në komunën e Ulqinit do të mbahen zgjedhjet e parakohshme lokale. Çfarë pret Mali i Zi Pozi-

26 e enjte, 21 nëntor 2013

Mozaik

Mozaik

e enjte, 21 nëntor 2013

Javore KOHA

tiv nga këto zgjedhje duke qenë se merr pjesë për herë të parë?

D. Abazoviq: Mali i Zi Pozitiv do të hyjë fare i relaksuar në këto zgjedhje.

Duke qenë se për ne janë zgjedhjet e para lokale, nuk presim një rezultat të jashtëzakonshëm dhe spektakolar. Qëllimi ynë është shumë i qartë: t’i promovojmë disa njerëz të rinj, disa fytyra të reja, të cilat me siguri do ta kenë ardhmërinë e vet edhe në skenën politike, por në përgjithësi në skenën e Ulqinit në të ardhmen, në këtë apo në atë formë. Pra, qëllimi është që të tregohet se ekzistojnë njerëz të rinj, të edukuar, të cilët këtë qytet e shohin shumë më të mirë dhe shumë më të organizuar se që është në këtë moment.

Vetë fakti që këto janë zgjedhje të parakohshme tregon se pushteti aktual në komunën e Ulqinit ka dështuar totalisht. Qysh në fillim ka pasur gabime të jashtëzakonshme. Mund të jap vetëm disa shembuj si argumente: një vit kemi pasur dy drejtora të Organizatës Turistike, pastaj kemi pasur një mosmarrëveshje që nuk është karakteristikë në asnjë komunë të Malit të Zi, ndërmjet kryetarit dhe nënkryetarit, ku njëri-tjetrin e kanë sulmuar për korrup-

sion dhe padijeni; kryeadministratorin e Komunës nuk e kemi që tetë muaj.

Të gjitha këto argumente tregojnë që pushteti lokal ka dështuar totalisht dhe nuk ka mundur të prezantojë apo të fusë në jetën e Ulqinit një vlerë të re dhe një atmosferë të re, ku do të ndjehemi të gjithë më të integruar dhe çdo njeri do të ndjente më tepër liri se më heret. Është e vërtetë se situata ekonomike është e vështirë, por kjo çfarë kam përmendur nuk ka lidhje me ekonominë apo me situatën financiare, e cila është me të vërtetë e vështirë në komunën e Ulqinit. Askush nuk ka pritur që ne të bëhemi Dubai dhe të kemi hotele të ndryshme dhe vende pune, por çdokush prej nesh ka menduar se me ndryshimin e pushtetit të mëparshëm do të krijohet një atmosferë e re dhe do të mundësohet pak më tepër hapësirë për veprimin demokratik.

Përkundrazi, ka ndodhur diçka krejt e kundërt. Janë uzurpuar institucionet, Parlamenti i Ulqinit nuk ka funksionuar një kohë shumë të gjatë për shkak se kryetari nuk ka ditur nëse e ka apo jo shumicën, ku ne kemi treguar jo se nuk kemi kapacitet demokratik, por

që institucionet publike i përjetojmë si firma private apo si shtëpi private. Kjo është diçka që është nënçmuese për çdo qytetar të Ulqinit.

Për t’ju rikthyer pyetjes, Mali i Zi Pozitiv do të marrë pjesë si subjekt në vete në këto zgjedhje. Nëse do të arrijmë rezultat të mirë, shpresoj se do të jemi shumë konstruktivë, nuk do të jemi element turbullues apo element i cili do të bëjë vepra negative ose që nuk shkojnë në favor të qytetarëve të Ulqinit.

Nga ana tjetër, edhe nëse nuk arrijmë ndonjë rezultat të kënaqshëm, nuk kemi nevojë të jemi fort të dëshpëruar.

Në këtë garë ne nuk do të hyjmë për të marrë privilegje individuale, nuk do të hyjmë sepse kemi qejf të promovojmë vetveten. Përkundrazi mendojmë se duhet të japim një kontribut që ky Ulqin të jetë më i mirë dhe më i organizuar se që është në këtë moment.

Nëse qytetarët e Ulqinit do ta kuptojnë këtë kështu, shpresoj që do të na japin përkrahjen. Nëse jo, sidoqoftë unë jam i bindur që kushdo që do të jetë në pushtet pas këtij pushteti, mendoj dhe uroj që të jetë shumë më efikas dhe të japë një kontribut më të madh se pushteti i deritashëm. Bisedoi: I. Kallaba

Agjencia Turke për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar (TIKA) dorëzoi projektin për ujësjellësin në Krajë

Punimet pas harmonizimit ligjor të projektit Ostros – Përfaqësuesit e Agjencisë Turke për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar (TIKA) dorëzuan të hënën solemnisht Projektin për furnizimin me ujë të Krajës.

Koordinatori i Agjencisë TIKA për Malin e Zi, Mustafa Yazici, ia dorëzoi projektin drejtorit të Agjencisë për Investime të Komunës së Tivarit, Vido Dabanoviq.

Në ceremoninë solemne kanë marrë pjesë përfaqësuesit e Bashkësië Lokale të Ostrosit, komunës së Tivarit, Agjencisë TIKA dhe dy këshilltarët nga Kraja në Kuvendin e Komunës së Tivarit, Beqir Berjasheviq dhe Ali Gjeçbritaj.

Në fjalën e rastit, kryetari i BL Ostros, Emro Duraku, përshëndeti përfaqësuesit e Komunës së Tivarit dhe TIKA-s, duke përshkruar shkurtimisht aktivitetin e Këshillit të BL-së rreth Projektit të ujësjellësit.

Folën me këtë rast edhe nënkryetari i komunës së Tivarit, Osman Subashiq, dhe

drejtori i Agjencisë për Investime i komunës së Tivarit, Vido Dabanoviq.

Koordinatori i TIKA-s për Malin e Zi, Mustafa Yazici, ka thënë se Kraja është një zonë shumë interesante për ta.

“Qëllimi ynë është që t’i ndihmojmë këta njërëz që jetojnë këtu që të kenë një jetë normale. Projekti që kemi bërë ne është i domodoshëm dhe populli turk ka investuar që ky projekt të përfundohet.

Ndihma jonë nuk përfundon këtu”, është shprehur ai.

Pas dorëzimit të projektit, pritet që ai të dërgohet në Zyrën projektuese në Bijello Pole, ku do të bëhet përshatshmëria e tij me ligjet e Malit të Zi. Përfaqësuesit e Agjencisë TIKA janë të bindur se punimet në terren për realizimin e Projektit do të fillojnë posa Projekti të kalojë filtrin ligjor.

Gjatë vizitës së tyre në Krajë me rastin e Festës së Gështenjave, përfaqësuesit e Agjencisë TIKA të shoqëruar nga kryetari i Këshillit të BL Ostros, Emro Duraku, kanë vizituar repartin e përpunimit të bimëve mjekuese e cila ka vite që është jashtë funksionit.

Sipas Durakut, TIKA po shqyrton mundësinë e rihapjes së këtij reparti.

Nëse kjo bëhet realitet, do të hapeshin shumë vende pune në Krajë, sidomos për të rinjtë.

Kohë më parë, Agjencia TIKA ka financuar meremetimin e godinës së ambulancës në Krajë.

A. Gj.

27 Javore KOHA

Studiuesja amerikane Paula D. Royster qëndroi në vizitë studimore në Ulqin

Hulumtime mbi historinë e familjeve afrikane Vizita e ekspertes nga fusha e antropologjisë kulturore dhe gjenealogjisë u realizua në kuadër të një studimi të saj që ka të bëjë me gjurmët e popujve afrikanë në Ulqin.

Ulqin – Studiuesja amerikane Paula D. Royster ka zhvilluar nga data 11-16 nëntor një vizitë studimore në Ulqin me qëllim të hulumtimit të historisë së familjeve afrikane që kanë jetuar dhe vepruar në këtë qytet.

Vizita e ekspertes nga fusha e antropologjisë kulturore dhe gjenealogjisë, lidere e Qendrës për zbulimin, ruajtjen dhe mbrojtjen e historisë së diasporës afrikane, u realizua në kuadër të një studimi të saj që ka të bëjë me gjurmët e popujve afrikanë në Ulqin.

Gjatë qëndrimit të saj në Ulqin, Royster është pritur nga kryetari i Komunës së Ulqinit, Nazif Cungu, ka takuar anëtarë të familjeve afrikane që ende jetojnë në Ulqin, bisedoi me banorë të vjetër të Ulqinit, gazetarë, intelektualë dhe aktivistë të shoqërisë civile.

Ajo vizitoi po ashtu Kalanë e Ulqinit dhe lokalitete të tjera historike, Gjimnazin Privat “Drita” dhe Qendrën Ditore për Fëmijë dhe të Rinj me Nevoja të Posaçme “Sirena”.

Ajo ka mbajtur të enjten në Galerinë e Arteve të Qendrës Kulturore në Ulqin ligjëratën me temë “Afrika e shpërndarë – krijimi i një Amerike më të përsosur”, ku ka folur mbi luftën e zezakëve të SHBA-së për arritjen e të drejtave të tyre themelore njerëzore

dhe qytetare.

Vizita e studiueses Royster është zhvilluar në kuadër të “Programit të Diversitetit”, të koordinuar nga Organi-

zata e Shoqërisë Civile “Horizonti i Ri”, portali informativ “Ul Info”, Komuna e Ulqinit dhe Ambasada e SHBA-së në (Kohapress) Mal të Zi.

28 e enjte, 21 nëntor 2013

Mozaik

Mozaik

e enjte, 21 nëntor 2013

Javore KOHA

Hapën klasët e pesta në tre paralele të SHF”Mahmut Lekiq”

Bëhen ndryshime në klasa Shkolla fillore”Mahmut Lekiq” në Tuz pasi më parë kishte hapur klasët e pesta në Milesh, Sukruq dhe Vuksanlekaj, gjatë këtij tremujori të parë të procesit mësimor ka bërë meremetimin e këtyre klasëve me qëllim që nxënësit të zhvillojnë mësimin në ambiente të përshatshme.

“Jemi në gjendje të veshtirë ekonomike, prandaj edhe hapja e klasëve të pesta në shkollat e paraleleve të shpërndara nuk ka qenë e lehtë. Sepse çdo vit e më tepër zvogëlohet numri i nxënsve. Me numrin aktual qe kanë paralelet e shkollave, në shumë raste dhe vende në shkolla të ndryshme në Mal të Zi zhvillohet mësimi i tipit të kombinuar. Kurse ne, krahas numrit të vogël të nxënësve ia arritëm qe të hapim klasët e pesta”, u shpreh drejtori i SHF”Mahmut Lekiq” Nikollë Dukaj.

Sipas drejtorit Dukaj pasi këshilli i shkollës ishte takuar më parë me prindërit për hapje të klasëve në fjalë, këta të fundit kanë treguar interesim të madh dhe kanë qenë të gatshëm t’i bashkangjitën aksionit të ndërmarr kohëve të fundit të cilët sipas Dukajt përveçëse kanë ndihmuar fizikisht në meremetimin e klasëve ata kanë kontribuar edhe financiarisht. “Kam nderin dhe kënaqësi të veçantë të falenderoj të gjithë prindërit që kanë kontribuar me të holla apo punë fizike sepse kontributi i tyre është shumë i madh dhe kam dëshirë në emër të shkollës fillore”Mahmut Lekiq” t’i përgëzoj për këtë vepër humane dhe morale të paharruar”, u shpreh Dukaj. Ai u tha se nuk është hera e parë që prindërit e fshtrave të larpërmendura bashkëpunojnë me shkollën fillore por aksionet e fundit Dukaj i quan të veçanta për faktin se sipas tij ka qenë në pyetje një projekt me vlerë të madhe, hapja e klasëve të pesta. “Ky vendim i cili ka hasur në mirëkuptim edhe tek Ministri i Arsimit Sllavolub Stijepoviq ka gëzuar pa mas prindërit dhe nxënësit. Për këtë arsye

edhe angazhimi ynë në bashkëpunim me prindërit ka qenë shumë i shpejtuar si rezultat i të cilit ishte kryerja e punëve të parapara në afat të caktuar. Me këtë vendim i kemi shkarkuar prindërit nga udhëtimi pas dite dhe gjithashtu janë nxënësit qe kanë perfituar më së shumëti sepse ata nuk kanë nevoj të udhëtojnë pas dite dhe nuk ndërrojnë mësuesin brenda pesë viteve të para të shkollës nëntëvjeçare. Me këto aksione shkollat e paraleleve të shpërndara kanë fituar pamje të hijeshme si objekte shkollore me kushte më të mira për mësim”, theksoi drejtori Nikollë Dukaj. Ai u shpreh se fal bashkëpunimit korrekt mes tij dhe prindërve nga fshatrat Vuksanlekaj, Rrënxa e Qafës, Dreshajt dhe Nënhelmi, objekti shkollor në Vuksanlekaj është për çdo lavdatë duke thënë se shkolla në fjalë ka përmirësuar dukshëm imazhin nëpërmjet fasadave në mure, vendosjes së dritareve të reja, inventarit të nevojshëm dhe renovimit të podiumeve nëpër klasë. Në punim esipër siç u shpreh Dukaj, është rregullimi i oborrit të shkollës. “E njëjta gjë ka ndodhur në Milesh. Prindërit e gatshëm për kontribut në realizimin e projektit meritojnë levdatë dhe falenderime të thella. Për momentin jemi në bisedim e sipër për ndërtimin e një hapësire të re në kuader të objektit shkollorë në Milesh e cila do të shërbente për klasën e pestë dhe bib-

liotekën e shkollës. Besoj se së shpejti do të kemi rezultatet e para për këtë projekt të rëndësishëm”, tha Dukaj.

Edhe në shkollen e Sukruqit sipas tij qëndron e njëjta situatë. Është bërë renovimi i plotë i klasëve ku prioritet kryesor sipas drejtorit ka qenë ngritja e nivelit higjienik. Dukaj thekson se përveç përmirësimit të kushteve në paralelet e shpërndara, me qëllim qe nxënësit të sigurohen nga automjetet e shumëta, në oborrin e shkollës qëndrore janë vëndosur afro 150 shtylla hekuri. “Këto shtylla kanë luajtur për moskalimin e automjetet në sipërfaqe të gjelbërta qe kemi krijuar. Por për fat të keq, brenda një kohe të shkurërt pothuajse të gjitha këto mbrojtëse janë thyer dhe eliminuar nga persona apo nxënës të pakujdesshëm.

Finansimi ka qenë nga fondi i shkollës por dua të ceki se duke patur parasysh numrin e madh të nxënësve ne kemi shpënzime mujore dhe vjetore shumë të mëdha dhe nësë vazhdohet me gjeste të tilla me dëmtime dhe eliminime të objekteve të vëndosura, në të ardhmën nuk do të lavdërohemi për punën tonë”, shtoi Dukaj. Ndërkaq në shkollën fillore “Mahmut Lekiq” në Tuz sipas Dukajt do të ndërmerren aktivitetet të reja në fusha të ndyshme në lidhje me aftësitë krijuese të nxënësve për ç gjë sipas drejtorit do të njoftohen edhe mediat.

Toni Ujkaj

29 Javore KOHA

Seanca e parë pas 6 vitesh e shoqatës së gjuetisë “Malësia”

Gjuetarët e Malësisë përballën me mungesë të territorit Shoqata e gjuetisë “Malësia” ka mbajtur të dielën mbledhjen e parë pas asaj të vitit 2007-të ku kanë marr pjesë një numër i koniderushëm i gjuetarëve të Malësisë.

Kryetari kësaj shoqate Rrok Dreshaj u shpreh se anëtarët e shoqatës në fjalë ballafaqohen me problemin e mungesës së territorit duke thënë se edhe pse kanë kryer të gjitha procedurat ligjore për të qenë organizatë në mënyrë zyrtare si të gjitha organizatat e gjuetisë në Mal të Zi përsëri kanë mbetur pa territor për të ushtruar këtë lloj veprimtarie. Ai tha se territori që u kanë ofruar nga kryeqyteti, nuk i kënaq nevojat e kësaj shoqate dhe sipas tij ai territor është i papranueshëm.

Në rend të ditës të kësaj shoqate kanë qenë dy pika: informacion për punën e deritanishme lidhur me marrjen në administrim të territorit të Malësisë dhe Shqyrtimi i mundësisë së përkahjes së subjekteve politike dhe Komunës Urbane të Tuzit për realizimin e të drejtave të gjuetarëve të Malësisë për gjuajtje në vendin e tyre. “Disa herë për problemin tonë i kemi njoftuar ish-kryetarët e Komunës Urbane fillimisht Samil Çunmulaj më pas Nikollë Gegaj dhe kryetarin aktual Fran Lulgjuraj. Premtime kemi patur vazhdimisht por realizime asnjëherë deri më sot”, tha kryetari i shoqatës Rrok Dreshaj.

Ndërkohë këshilltari i PSP-së në kuvendin e kryeqytetit Kolë Lulgjuraj u shpreh se në lidhje me këtë problem duhet të jenë të gjithë unik dhe propozoi qe anëtarët e shoqatës të zgjedhin një këshillë që të dialogojnë me organizatat përkatëse në kryeqytet. “Shoqata e gjuetisë “Malësia” duhet ta kenë territorin qe i takon pra mos të kufizohet deri tek Lumi Cem dhe tregu i bagëtive por duhet ta kenë malin e Sukës, Koritën, Kazhenikun dhe i gjithë territori i Malësisë t’i takojë kësaj shoqate”, u shpreh Lulgjuraj. Në të njëjtën kohë Avokati Kolë Camaj i pranishëm në këtë seancë tha se ai si juristë disa herë qe nga viti 2008të e deri më sot e ka inicuar problemin e anëtarëve të kësaj shoqate. Sipas avokatit Camaj shoqata e gjuetisë “Malësia” është shoqatë e diskriminuar dhe paraqiti fakte

të ndryshme për këtë diskriminim.

Anëtarë të kryesisë së shoqatës “Malësia” kërkuan nga të gjithë përfaqësuesit e subjekteve politike të cilët participojnë në komunën e Tuzit, ti mbështesin në realizimin e të drejtave të tyre duke kërkuar së pari nga kryetari i Komunës Urbane të Tuzit Fran Lulgjuraj qëndrimin e tij në lidhje me këtë problem. Lulgjuraj gjatë fjalës së tij prëmtoi mbështetje për t’i ardhur në ndihmë shoqatës në fjalë duke propozuar qe të formohet një komision i cili do të dilte me proopozime dhe kërkesa të cilat më pas do t’u dërhoheshin organeve përaktës, propozim i cili fillimisht u dha nga këshilltari Kolë Lulgjuraj dhe qe u pranua në fund të debatit. Kryetari i Shoqatës së gjuetisë “Malësia” Rrok Dreshaj u shpreh se qe nga viti 2007 kërkojnë vetëm të ju jepet territori i përshtatshëm për të kryer këtë lloj veprimtarie pasi sipas tij ata kanë mbetur pa territor, me përjashtim të disa lokacioneve ku atje ndalohet gjuetija.

Ndërkaq kryetari i parlamentit lokal të Tuzit Fadil Kajoshaj tha se edhe pse me problemin e kësaj shoqate nuk ka qenë i njohur të paktën sipas tij në formë të shkruar, ai prëmtoi mbështetje të plotë të tij dhe të subjektit që ai përfaqëson,duke thënë se të bashkuar kjo çështje mund të zgjidhet. Këshilltari i IQ-së në kuvendin e Komunës Urbane të Tuzit Smail Çunmulaj

tha se probleme të tilla nuk ndoshin në asnjë vend tjetër në Mal të Zi përveçësë këtë tek ne që një shoqatë e gjuetisë të mos të ketë territor. Çunmulaj tha se nuk do të lejojnë që të ju cungohet territori nga të huajt dhe apeloi tek të gjithë gjuetarët qe të jenë nikoqir në shtëpitë e tyre. Vasel Sinishaj këshilltar i IQ-së në parlamentin lokal të Tuzit e quajti këtë problem si të stërzgjatur i cili kërkon zgjidhje.

Sinishataj tha se prej kohësh po luftohet për territor të Malësisë, territor me të cilin sipas tij do të fitonte Malësia dhe natyrisht edhe shoqata e gjuetisë. Gjergj Camaj nga Alternativa Shqiptare theksoi se kjo shoqatë do ta kenë mbështetjen e plotë të subjektit politik që përfaqëson. Anëtari i Forumit Demokratik Për Integrim Besnik Gjonaj prëmtoi se do t’i vinë në ndihmë kësaj shoqate që ta zgjedhin këtë çështje të shumëpritur. Në fund të debatit publik të kësaj shoqate, kryesia e shoqatës ka vëndosur dhe ka hartuar një listë me emra të këshillit, emrat e të cilët do t’i dorëzohen Komunës Urbane dhe kuvendit lokal, të cilët më pas zyrtarisht do t’ua dërgojnë organizatave kopetente për shqyrtim e më pas këshilli i shoqatës do të njoftojë opinionin dhe do ta caktoj seancën e radhës. Shoqata e gjuetisë “Malësia” është shoqata e vetme gjuetie në Malësi.

Toni Ujkaj

30 e enjte, 21 nëntor 2013

Marketing

Javore KOHA

Juria për ndarjen e çmimit të Komunës urbane të Tuzit për vitin 2013,

Publikon NJOFTIM MBI TË DREJTËN E PROPOZIMIT TË KANDIDATËVE PËR NDARJEN E „ÇMIMIT TË KOMUNËS URBANE TË TUZIT“ PËR VITIN 2013 Përmbajtja e këtij njoftimi ka të bëjë me ndarjen e „Çmimit të Komunës urbane të Tuzit“ për vitin 2013, e cila ndahet për meritat më të larta dhe rezultatet e arritura në punën praktike dhe teorike si dhe veprimtarinë në të gjitha fushat e krijimtarisë njerëzore. Çmimi ndahet individëve dhe personave juridik nga treva e Komunës urbane të Tuzit, por mund tu ndahet edhe individëve të cilët nuk jetojnë në trevën e Komunës urbane, nëse arritjet e tyre kanë një rëndësi të veçantë për Komunën urbane.

Sport

e enjte, 21 nëntor 2013

Karateistët e klubeve “Ulqini” dhe “Rei” nga Ulqini më të suksesshmit në Turneun Ndërkombëtar të Karatesë “Tirana Karate Open 2013”

31 Javore KOHA

Bashkimi dha rezultat të shkëlqyer

Çmimi ndahet nëse plotësohen kushtet e mëposhtme: - që vepra të përfaqësojnë arritje të rëndësishme në një fushë të veçantë dhe zbatimi i saj paraqet kontribut në zhvillimin ekonomik dhe shoqëror, gjegjësisht nëse rezultatet e realizuara të punës kanë vlerë të jashtëzakonshme; - që vepra, gjegjësisht rezultatet e punës, në bazë të publikimit apo në mënyrë tjetër i kanë qenë të njohura opinionit deri më 01. Nëntor të vitit në të cilin Çmimi ndahet; - që vepra të jetë tematikisht e lidhur me trevën e Komunës urbane, gjegjësisht të ketë një rëndësi të vëçantë për Komunën urbane të Tuzit ose nëse rezultatet e punës janë realizuar në trevën e Komunës urbane.

Të drejtën e propozimit të kandidatit për Çmimin e kanë shoqëritë ekonomike, shërbimet publike, partitë politike, organizatat joqeveritare, shoqatat sportive, shoqatat tjera, grupe qytetarësh dhe individët.

Propozimet dorëzohen në formë të shkruar, ku duhet shënuar se për cilën vepër dhe rezultate të arritura kandidati propozohet për ndarjen e „Çmimit të Komunës urbane të Tuzit“, së bashku me arsyetimin dhe dokumentacionin në bazë të cilit do të çmohet vlera e rezultateve të arritura.

Propozimet dorëzohen drejtpërsëdrejti (ose përmes postës) në arkivin e Komunës urbane të Tuzit, Tuzi p.n., me mbishkrimin: për Jurinë për ndarjen e çmimit të Komunës urbane të Tuzit, më së largti deri më 25.11.2013.

Kontakt telefon: 020/875-167.

Karateistët e Klubit të Karatesë “Ulqini”, klubit më të vjetër në këtë sport në Ulqin, dhe ata të Klubit të Karatesë “Rei”, të formuar para disa kohe, kanë qenë më të suksesshmit në Turneun Ndërkombëtar të Karatesë “Tirana Karate Open 2013”, i cili u mbajt të dielën në Tiranë, për nder të 17 Nëntorit, Ditës së Çlirimit të këtij qyteti.

Karateistët e dy klubeve kanë marrë pjesë si një ekip i përbashkët, me emrin “Ulqini” dhe bashkimi i tyre ka dhënë rezultat të shkëlqyer.

Karateistët e “Ulqini”-t kanë fituar 22 medalje, prej të cilave 10 të arta, 6 të argjendta dhe 6 të bronzta.

Për drejtuesit e dy klubeve, ky rezultat përbën një sukses të madh duke qenë se në turne morën pjesë 35 klube me rreth 350 garues, në mesin e të cilëve shumë garues të mirë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi dhe Greqia.

Dy klubet e karatesë në këtë turne morën pjesë me 22 garues të gjen-

dhe u shpallën kampionë të turneut: Hantie Ibroçi, e cila u kurorëzua me dy medalje të arta, Eliza Salihi, DielTrajnerët dhe udhëheqësit e KK “Ul- lëza Rama, Ronald Jacoviq, Adnan qini” dhe KK “Rei” thonë se kanë një Kuqi, Izabella Ivanoviq, Venesa Nuhi, bashkëpunim të shkëlqyer dhe ndër- Edmond Mehmedoviq dhe Antigomjet tyre kanë bërë marrëveshje për na Rama. Përveç medaljeve të arta, punë dhe pjesëmarrje të përbashkët disa prej tyre u kurorëzuan edhe me në gara jashtë Malit të Zi si një ekip, medalje të tjera. me qëllim të një përfaqësimi sa më të Me nga disa medalje të argjendta mirë të qytetit të Ulqinit. Kësaj mar- dhe bronzta u shpërblyen: Albert Rurëveshjeje i është bashkangjitur edhe doviq, Admir Sella, Pjeter Hota, GaKK “Olympic”, i cili është i regjistruar briell Bytyqi, Ensar Marshiq, Katarina në Ministrinë e Kulturës së Malit të Zi, Marnikoviq dhe Lavdim Tula. duke formuar një union të klubeve të Karateistja Seida Suma, anëtare e KK “Ulqini”-t e cila aktualisht garon për karatesë së Ulqinit.

Drejtuesit e këtyre klubeve thonë KK “Iliria” nga Prishtina, u shpall po se presin që t’u bashkangjiten edhe ashtu kampione. klubet e tjera në komunën e Ulqinit, Sipas drejtuesve të dy klubeve nga Ulqë në të ardhmen të jenë edhe më të qini, turneu ishte i organizuar në një nivel të lartë, për çfarë ata përgëzojnë fortë.

Federatën e Karatesë së Shqipërisë, eratave të ndryshme. në krye me kryetarin Petrit Baba, dreNga radhët e KK “Ulqini” dhe KK “Rei” jtorin Ramiz Ismailgeci dhe përzgjed(Kohapress) u kurorëzuan me medalje të arta hësin Parid Dule.

Marrëveshje për pjesëmarrje të përbashkët jashtë