Opinione
Javore KOHA Intervistë ekskluzive me aktorin Klement Tinaj
Jeta në teatër dhe film
ISSN 1800-5969
Podgoricë e enjte, 6 shkurt 2014 Viti XIII / Numër 602 Çmimi 0,50
www.kohajavore.co.me
Konferenca e Munihut
2
e enjte, 6 shkurt 2014
Javore KOHA
Javore KOHA
Javore KOHA
Përmbajtja
Deri tani, asgjë konkrete
Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen
e enjte, 6 shkurt 2014
3 Javore KOHA
Top Model Kids Belgium fq 5
fq 18
Emina Çunmulaj
A. Lulushi:
Poe, Korbi dhe përkthimi fq 8
fq 20
A. Gojçaj:
Unanim në kërkesat e tyre
Lirikë pjalmuese
Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi
Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002. Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me
Përmbajtja
fq 10
fq 24
Përkushtimi si motiv i suksesit
Novela të vërteta fq 12
fq 25
Aktivitete me vlerë kombëtare
Monografi për zezakët e Ulqinit fq 16
fq 28
Ne hap me Kohen
4 Javore KOHA
Ngjarje javore
e enjte, 6 shkurt 2014
Ngjarje javore
e enjte, 6 shkurt 2014
5 Javore KOHA
Filluan bisedimet për formimin e koalicionit paszgjedhor në Ulqin
Deri tani, asgjë konkrete
Qeveria e Malit të Zi dha dritën e gjelbër që Gucia të jetë komunë
Pritet miratimi nga Kuvendi i Malit të Zi Podgoricë – Qeveria e Malit të Zi ka marrë vendim që Gucia të jetë komunë me kompetenca të plota. Tani radhën e ka Kuvendi i Malit të Zi, i cili do ta miratojë apo do ta hedhë poshtë këtë propozim. “Në Ligjin mbi organizimin territorial të Malit të Zi, në nenin 7, paragrafi 1, pas fjalës ‘Budva’, shtohet fjala ‘Gucia’. Në paragrafin 2, pas pikës 5 shtohet pika e re, e cila thekson: Komuna e Gucisë, me seli në Guci, përfshin Gucinë si vendbanim me karakter urban dhe vendbanimet: Dola, Dosugje, Grnçar, Kolenoviqi, Krushevë, Martinaj, Vishnjevë dhe Vuthaj, si dhe vendbanimet tjera të përcaktuara me vendim të posaçëm të kësaj komune. Në pikën 13, fjalët: Dola,
Dosugje, Grnçar, Kolenoviqi, Krushevë, Martinaj, Vishnjevë dhe Vuthaj fshihen”, thuhet në propozimin e Qeverisë. Në tubimin protestues të mbajtur më 14 dhjetor të vitit të kaluar në Guci është kërkuar nga qeveria që të marrë vendim në ditët e ardhshme dhe t’ia dërgojë atë Kuvendit për votim. Më shumë se 1000 qytetarë që morën pjesë në këtë tubim, të mbajtur në Qendrën e Kulturës, kanë dhënë mesazhin e qartë se Gucia duhet të bëhet sa më parë komunë. Në referendumin konsultativ të mbajtur më 8 janar 2013, qytetarët e Gucisë janë shprehur që ky vendbanim të jetë komunë. Partitë politike shqiptare që veprojnë
në Plavë kanë deklaruar më parë se nuk do t’i pranojnë rezultatet e referendumit konsultativ për themelimin e komunës së Gucisë. Tre këshilltarët e LD në MZ, UDSH-së dhe Forcës së Re Demokratike në Kuvendin e Komunës së Plavës kanë votuar kundër Raportit të Komisionit për realizimin e referendumit konsultativ mbi themelimin e komunës së Gucisë. Përfaqësuesit e partive politike shqiptare në Plavë kanë porositur se nuk do ta mbështesin ndarjen e Plavës dhe Gucisë, nuk do ta pranojnë referendumin e këtillë dhe se do të luftojnë me të gjitha mjetet e mundshme demokratike kundër shkeljes së të drejtave të (Kohapress) tyre.
Ulqin – Bisedimet e para për formimin e koalicionit paszgjedhor i cili do të qeverisë katër vitet e ardhshme komunën e Ulqinit, kanë rezultuar pa sukses. Pothuajse të gjitha partitë që pretendojnë të jenë pjesë e shumicës qeverisëse kanë zhvilluar takime me njëra-tjetrën, sipas tyre joformale, por pa arritur ndonjë rezultat konkret. Përfaqësuesit e partive politike kanë deklaruar se janë të hapur për bisedime dhe se ato do të vazhdojnë gjatë ditëve të ardhshme. Mollë sherri, si duket, është posti i kryetarit të Komunës së Ulqinit. Partia Demokratike e Socialistëve, e cila ka fituar numrin më të madh të këshilltarëve, pretendon që kryetari i Komunës së Ulqinit i takon kësaj partie, ndërkaq nga koalicioni “Bashkë për ardhmen e Ulqinit” kanë bërë të ditur se kryetari i Komunës duhet të jetë nga partitë shqiptare. Drejtori politik i PDS-së, Tarzan Millo-
sheviq, në një takim të zhvilluar në Tivar me përfaqësuesit e koalicionit “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit”, UDSH-së dhe Partisë Socialdemokrate, nuk ka arritur të bindë kryetarin e Partisë Demokratike dhe bartësin e listës së Koalicionit “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit”, Fatmir Gjeka, që kryetari t’i takojë PDS-së. Përkundër ftesës, në këtë takim nuk kanë marrë pjesë përfaqësuesit e Forcës së Re Demokratike me arsyetimin se nuk kanë mandat nga Këshilli Qendror i kësaj partie. Forca e Re Demokratike i ka dërguar shkresë zyrtare Koalicionit “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit” dhe UDSH-së për fillimin e bisedimeve për formimin e koalicionit paszgjedhor, nga të cilët ka marrë përgjigje pozitive. Bisedimet e para zyrtare ndërmjet palëve janë planifikuar të fillojnë mbrëmë. Në përbërjen e ardhshme të Kuvendit të Komunës së Ulqinit, PDS do të përfaqësohet me 9 këshilltarë, Forca e Re
Demokratike me 8 këshilltarë, Koalicioni “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit”, i përbërë nga Partia Demokratike, Lëvizja Qytetare “Perspektiva” dhe Lidhja Demokratike në Mal të Zi me 7 këshilltarë, UDSH me tre këshilltarë, PSD dhe Mali i Zi Pozitiv me nga dy këshilltarë, si dhe Partia Popullore e Socialistëve dhe Fronti Demokratik me nga një këshilltar. PDS ka mundësi që së bashku me Forcën e Re Demokratike ta formojë vetë shumicën e nevojshme (17 këshilltarë) apo të bëjë koalicion me dy subjektet tjera shqiptare, Koalicionin “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit” dhe Unionin Demokratik të Shqiptarëve, duke formuar një shumicë prej 19 këshilltarësh. Por edhe subjektet politike shqiptare, Forca e Re Demokratike, Koalicioni “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit” dhe Unioni Demokratik i Shqiptarëve, kanë mundësi që të formojnë shumicën (18 këshilltarë) dhe të qeverisin komunën e (Kohapress) Ulqinit.
6 Javore KOHA
e enjte, 6 shkurt 2014
Vështrime & Opinione
Vështrime & Opinione
Foku s
Konferenca e Munihut dhe oligarkia e Ballkanit Për Koha Javore: Frank Shkreli / Nju Jork
Në ‘’Konferencën e Munihut” u kritikuan “Shtetet e Bashkuara ku u tha se nuk mund të jenë gjithmonë një burim i pashterrur sigurie” dhe bënë thirrje , “që Gjermania dhe aleatët e saj europianë, duhet të marrin më shumë përgjegjësi për sigurinë e tyre.” Për më tepër, theksoi Presidenti gjerman Gauck -- i cili vet e ka pësuar keq për disa vite në burgjet komuniste të ish Gjermanisë Lindore -- “se për Gjermaninë dhe për aleatët e saj duhet të jetë diçka e natyrshëme, që të mos refuzojnë kurrë, por të mbështesin popujt e të tjerë kur shkeljet e të drejtave të tyre bazë, përfundojnë në gjenocid, në krime lufte, në spastrime etnike ose në krime kundër njerëzimit.” Ish i burgosuri i regjimit komunist gjermano-lindor, tani president i Gjermanisë, njërit prej vendeve më të fuqishme në botë, i tha “Konferencës së Munihut’’, se “Regjimet brutale nuk duhet të lejohen të fshehen pas perdes së parimeve të sovranitetit shtetëror dhe të mos ndërhyrjes”. Ai nënvijoi edhe konceptin e ‘’përgjegjësisë për të mbrojtur’’ të pafajshmit e cilit do vend qoftë nga barbarizmat çnjerzore, si një “përgjegjësi e komunitetit ndërkombëtar”, kur vet shteti dhe qeveria
Në Munih të Gjermanisë u zhvilluan punimet e “Konferencës së Munihut”, mbi sfidat e sigurisë në Europë dhe në botë.
e tyre dështojnë të bëjnë një gjë të tillë. Shtetet e Bashkuara u përfaqsuan në ‘’Konferencën e Munihut’’ me një delegacion të nivelit të lartë, kryesuar nga Sekretari Amerikan i Shtetit, Xhon Kerri dhe Sekretari Amerikan i Mbrojtjes, Çak Hegel, ndërkohë që përfshinte edhe anëtarë të Kongresit, si dhe ish-zyrtarë të lartë, siç është Henri Kisinger. Xhon Kerri, duke kujtuar fëmijërinë tij në Gjermaninë e pas Luftës së Dytë Botërore, ku i ati shërbente si diplomat në atë kohë, ndërsa po fliste për Planin Marshall të ndihmave amerikane për rindërtimin e Europës së pas luftës, i tha konferencës se sot, “Vizioni i guximshëm i Xhorxh Marshall-it, kërkon prej nesh që të mendojmë për diçka më shumë se vetëm të ngrejmë ndërtesa të reja. Periudha e Xhorxh Marshall-it ishte një periudhë që dëshmoi mbështetjen dhe angazhimin amerikan për ri-ndërtimin e një kontinenti. Por ajo periudhë ishte diçka më shumë se rindërtimi i një kontinenti”, tha ai. Sekretari Amerikan Kerri vazhdoi duke thënë se Plani Marshall, “ në të vërtetë ishte, rindërtimi i një ideje, ishte rindërtimi i një vizioni, i bazuar mbi një seri parimesh, që përfundoi në
themelimin e një aleance, që vetëm disa vite më pare, as që nuk mund të merrej me mendë se mund të krijohej.” Sekretari Amerikan i Shtetit tha se gjatë gjithë jetës së tij ishte i vetdijshëm se, “Shtetet e Bashkuara dhe Europa janë më të forta kur janë të bashkuara për paqë dhe begati, kur kemi të njëjtin qendrim për një mbrojtje të fortë dhe për një siguri të përbashkët, por njëkohësisht edhe kur së bashku mbështesim lirinë dhe vlerat e përbashkëta njerëzore.” Përballë sfidave me të cilat përballet sot bota, ai tha se “duhet të bëjmë më shumë, në mbështetje të këtyre vlerave të përbashkëta, dhe jo vetëm të flasim për to”. Dhe shtoi se duhet të mendojmë më seriozisht dhe të punojmë më shumë ashtuqë të mund të përballemi me kërcënimet ndaj vlerave tona të përbashkëta dhe universale të njeriut. Kryediplomati amerikan përmendi kërcënimet nga terrorizmi, nga ekstremizmi dhe radikalizmi fetar që, sipas tij, rrezikojnë shtetet e dështuara dhe ato në dështim e sipër. Europa, tha Zoti Kerri nuk është ende e ‘’tërë, e lirë dhe në paqë”,
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
dhe shtoi se për t’u përballur me sukses me sfidat e sotëme, “Amerika ka nevojë për një Europë të fortë, por dhe Europa ka nevojë për një Amerikë të angazhuar’’ dhe jo izolacioniste. Izolacionizmi, tha Xhon Kerri, nuk është një opcion për asnjërën palë. Kryediplomati amerikan qe shumë i sinqertë me të pranishmit, duke thënë se të gjitha këto që i tha nuk ishin një leksion për askënd, pasi pranoi se vet demokracia amerikane nuk është e përsosur, në të vërtetë tha Zoti Kerri, është një sistem që gjithmonë është në përsosje e sipër, ‘’Jemi krenarë”, shtoi ai, se ‘’ne përpiqemi që të përsosim sistemin tonë në mënyrë të hapur e transparente, me përgjegjësi për ta reformuar, për ta ndrequr ku e kur është e nevojshme dhe për ta përforcuar atë kur duhet.” Kështuqë, tha ai, ne i bashkohemi këtij dialogu me ju këtu në Munih, duke ditur dhe duke pranuar të metat tona, por pranimi i mangësive tona nuk do të thotë se ne nuk do themi gjërat ashtu siç i shohim në vende të tjera duke u bazuar në pikpamjet dhe vlerat tona. Ai foli për ngjarjet në Ukrainë, duke thënë se lufta
për për një të ardhme demokratike në Europë, sot për sot, nuk është askund më e rëndësishme se në Ukrainë. Sekretari Amerikan i Shtetit u angazhua se, “Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Europian qëndrojnë pranë popullit ukrainas në këtë luftë”, dhe shtoi se shumica e popullit ukrainas dëshiron të jetojë në një vend të lirë, demokratik, në siguri dhe begati. Ai tha gjithashtu se nuk duhet të ketë asnjë dyshim në qëndrimin tonë për të folur haptazi dhe me vendosmëri, në raste kur të shkelen vlerat dhe interesat tona, kudo në botë. Duke vazhduar të fliste për vlerat e përbashkëta, nga fundi i fjalimit të tij, Zoti Kerri një kritikë të posaçme rezervoi për ata që i quajti ‘’oligarkë’’ në Europën Lindore dhe në Balkan, duke thënë se, “Fakti është se ne shohim tendenca shqetsuese në shumë rajone të Europës Qendrore dhe Lindore, si dhe në vendet e Ballkanit. Aspiratat e qytetarëve po shtypen dhe po shkelen nga interesat e oligarkëve të korruptuar, interesa këto të cilat përdorin paratë për t’i mbyllur gojën opozitës politike dhe kundër-
e enjte, 6 shkurt 2014
7 Javore KOHA
shtarëve, për të blerë politikanët dhe entet mediatike, dhe për të dobësuar pavarësinë e gjykatave dhe njëkohësisht ata përdorin trysni duke abuzuar me të drejtat e organizatave jo-qeveritare për të ekzistuar dhe për të vepruar”, në ambientin e tyre, tha Xhon Kerri. Kjo kritikë e Zotit Kerri ndaj disa vendeve ku oligarkët, sidomos në Ballkan, kanë uzurpuar jetën politike dhe ekonomike, e ku ata në shumë raste kontrollojnë dhe përdorin median për manipulimin politikanëve dhe të zgjedhjeve, është një referencë e qartë se në këtë mes bota perëndimore nuk ndanë me pasurinë e përbashkët të vlerave universale, për të cilat u fol në Konferencën e Munihut, me vendet ku oligarkët dhe interesat e tyre i kanë zënë frymën shoqërisë dhe zhvillimit të saj demokratik dhe ku kanë helmuar e korruptuar klasën politike dhe median për interes të tyre. Analistë të çështjeve ballkanike kanë thënë se përqendrimi i medias në duartë e këtyre oligarkëve dhe politikanëve të fuqishëm, kërcënon seriozisht pavarësinë e medias, pasi mungesa e pavarësisë financiare të enteve mediatike i bën ato të varen politikisht dhe të kontrollohen nga këta oligarkë. Kjo gjëndje përkeqsohet edhe më shumë kur oligarkët vendas, sidomos ata të vendeve ballkanike, bashkpunojnë me oligarkët nga shtete të tjera, veçanërisht ata të ardhur nga Rusia, Turqia dhe ndonjë vend tjetër. Shtypi i huaj ka shkruar shpesh për këta oligarkë të Ballkanit dhe për influencën e tyre negative në zhvillimet demokratike të këtyre vendeve, por mund të jetë hera e parë që një zyrtar i lartë amerikan, në nivelin e kryediplomatit Kerri, i përmend oligarkët si një klasë e veçantë me influencë në këtë pjesë të botës, të cilët përbëjnë pengesën kryesore të zhvillimit të mirëfilltë demokratik, ndër të tjera të pavarësisë së gjykatave, të lirisë së medias dhe lirive të tjera demokratike. Siç duket, Sekretari i Shtetit me deklaratën e tij në Munih në lidhje me atmosferën negative politike dhe ekonomike të krijuar nga oligarkët në Ballkan tha tërthorazi se, për derisa kjo gjëndje nuk përmirësohet -- me këto vende nuk mund të ketë partneritet serioz as ndarje të vlerave perëndimore, siç janë dinjiteti njerëzor, liria, demokracia, barazia, zbatimi i ligjit dhe të drejtat bazë universale të njeriut. Si rrjedhim, shtoi ai, Europa ende nuk është “një e tërë, në paqe dhe e bashkuar”.
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
8 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
9 Javore KOHA
ESE
Poe, Korbi dhe përkthimi Për Koha Javore Astrit Lulushi / Uashington
Poema “Raven” (Korbi) u botua për herë të parë në gazetën Evening Mirror në Nju Jork më 29 janar 1845 dhe autori Edgar Allan Poe (1809 – 1849) përdori pseudonimin Quarles në këtë botim. Stili i poemës ishte i ri, ashtu edhe emri i rremë i autorit. Më vonë, Poe do të shprehej në esenë e tij “The Poetic Principle ” se nuk i pëlqente didaktizmi dhe alegoria, edhe pse besonte se kuptimi në letërsi duhet të jetë nën sipërfaqe. Shkrimet me kuptime të dukshme, shkruante ai, pushojnë së qeni art. Poe besonte se shkrimi i mirë duhet të jetë i shkurtër dhe të përqëndrohet në një efekt të veçantë. Ai besonte se shkrimtari duhet të llogarisë
me kujdes çdo ndjenje dhe ide. “Këtë mënyrë rigoroze, ndoqa kur shkrova poemën “Korbi”, thotë Poe në esenë “The Philosophy of Composition”. THE RAVEN, Edgar Allen Poe 1 “Once upon a midnight dreary, while I pondered, weak and weary, Over many a quaint and curious volume of forgotten lore — While I nodded, nearly napping, suddenly there came a tapping, As of some one gently rapping, rapping at my chamber door. “Tis some visiter,” I muttered, “tapping at my chamber door Only this and nothing more.” Për njohjen e Poes në shqip, një rol
të madh si përkthyes luajti Fan Noli në fillim të shekullit XX, kur ndërmorri nismëm për të sjellë në shqip kryeveprat botërore. Në këtë listë, ai futi edhe poemën Korbi. Noli duket se një tjetër gjë pati parasysh; të jetosh në Amerikë, është e lehtë të harrosh se shumica e botës nuk flet anglisht, dhe se shumica e letërsisë në botë nuk është shkruar në gjuhën angleze. Për të lexuar më të mirën e asaj që pjesa tjetër e botës shkruan – dhe për pjesën tjetër të botës të përjetojë letërsinë më të mirë – shkrimtarë të aftë duhet të punojnë në artin e përkthimit. Por kjo nuk është thjesht dy ngjyrëshme. PërkthimI i mirë është pasqyra ku origjinali
sheh veten, por përkthimi gjithashtu duhet të qëndrojë më vete për një audiencë të re. Më poshtë, e njëjta strofë e Korbit, e shqipëruar nga Noli. KORBI 1“Një mes-natë të bezdisur Tek këndonja i zalisur Disa pralla dhe magjira Të një shkence të harruar, Tek dermitnja i kapitur Befas vjen një e trokitur, Me ngadalë e goditur Përmi derë t’ odës sime. “Dikush është, thashë, jashtë Që troket mi derën time – Vetëm kjo, dhe asgjë më.” (shq. Noli) Përkthyer nga Arjan A. Bejko, (revista «Mehr Licht» Nr.36) gati një shekull pas Nolit, kjo strofë e Poes vjen e tillë: KORBI
1“Një mesnatë të zymtuar, mëndjevrarë, shpirtlënduar Përmbi libra plot enigma, të një lënde të harruar, Lodhur, gati në dremitje, befas ndjeva një trokitje. Mjaft të lehtë, si fanitje, pak të ndrojtur përmdi derë Ndonjë mik është, pëshpërita, që vjen e troket në derë Vetëm kjo, dhe tjetër jo.” (shq. Bejko) Dhe, marrë nga Koha Jonë, përkthyesi Aleko Ballauri e ndjen kështu: KORBI 1“Një mesnatë të trishtuar, po mendoja i drobitur, i dërrmuar. Dhe qëndroja mbi një vëllim të harruar, me kokën mbi të. Një trokitje kam dëgjuar, një goditje
shumë të lehtë. Që ishte gati në të shuar te dera, përmbi të. Ndonjë vizitor troket te dera , po mendoja për këtë. Kjo do të jetë, asgjë më.” (shq. Ballauri) Siç tregojnë 3 variantet e mësipërme (të trija të suksesshme) të së njëjtës strofë, përkthim të fjalëpërfjalshëm nuk ka, dhe se nga natyra e të zgjedhurit të një fjale, varet suksesi i përkthimit por edhe i origjinalit. Dhe të mendosh se përzgjedhja e fjales është vetëm fillimi, sepse të lexuarit, tingëllimi, ritmi gjithashtu luajnë rol në transmetimin e ndjenjes, mendimit, kuptimit, sidomos kur është fjala për përkthimin e poezisë. Dallimet kohore, rajonale e pervoja gjuhësore mund jenë faktorë - dhe arsyeja pse 3 përkthyes bëjnë që e njëjta poezi të shijohet ndryshe.
10 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
11 Javore KOHA
Dy vëllime të reja poetike të kolec traboini-t (2)
Lirikë pjalmuese Anton Gojçaj
2. Dehje vjeshte
(Kolec Traboini, Dashuri, poezi, TiranëBoston 2013) Kolec Traboini me krijimtarinë e vet poetike në dy deceniet e fundit përmbys disa stereotipe, të cilat reflektohen në përmbajtje, cilësi dhe kuantitet. Ai ndryshon nga shumica e shkrimtarëve të tjerë për faktin se në portën e letërsisë hyri me një libër me tregime, në moshë të re, kurse njëzet vjet më vonë vazhdoi me poezinë. Zakonisht ndodh e kundërta, fillohet me poezi e pastaj kalohet në prozë. Paragjykimi tjetër që thyen ai ka të bëjë me cilësinë: thuhet shpesh se poezia më e bukur për dashurinë shkruhet në moshën e re. Koleci vargjet më të mira për dashurinë, i shkruan në vjeshtën e jetës. Dhe jo vetëm se shkruan mirë për dashurinë, por shkruan edhe shumë. Në gati secilën përmbledhje të tij motivi i dashurisë mbizotëron. Libri në fjalë është një përzgjedhje e poezive të dashurisë nga gjithë krijimtaria e tij e deritashme. Është një poezi joshëse, e cila lexohet me ëndje, që s’ka nevojë për zbërthime të mundimshme kuptimesh. Është e vetinterpretueshme, e plotë, e përmbyllur në vete, me një fjalë – e vetëmjaftueshme. Dhe asnjëherë hermetike. Poeti, duke hyrë në moshën e tretë, ndihet i përfshirë nga tallazet e dashurisë, çka e përjeton si një dalldisje që sfidon
Librin e shquan një melankoli e ëmbël, të cilën e shpreh mashkulli para të dashurës së parafytyruar, që herë është e pranishme, e herë mungon, kështu që edhe poezia mund të kuptohet si një parabolë e udhëtimit të një „Uliksi lirik“ drejt Penelopës së tij: fatin e Penelopës – pritje e ke ti e unë si Odise pas Odisesh bredh nëpër mote sa mendimet m’u thinjën e floku m’u zbardh e Farët e shpresës janë në të shuar. (PENELOPË DHE ODISE)
Kolec Traboini është autor i mëse 20 librave me poezi, prozë (tregime dhe një roman), ese dhe publicistikë historike. Merret edhe me gazetari. Është fitues i disa kupave për filma dokumentarë. Pas rënies së komunizmit, në shkurt të vitit 1991 u largua për në Greqi, kurse në vitin 1995 shkoi në Amerikë, ku u vendos bashkë me familjen e ngushtë në Boston. Vitet e fundit, Koleci, pjesënmë të madhe të kohës e kalon në Tiranë. e kapërcen, por nuk e zhduk, motivin bazik:
racionalen dhe kohoren:
Oh, rinia jonë e varfën deri tek vështrimi, më tej drithërima dhe orgazma cfilitej brenda vetes diktatura, polici, dhuna, frika burgu, internimi, ndalimi ia troshiste epshet njeriut që bante dashni veç me sy dashni pa buzë, pa gji, pa kofshë dashni në eter, pa mish e kocka ne djemtë e rrugës Badra...
Kjo dehje vjeshte keq na zuri Si gjeth mbi gjeth te dy na vuri Me ditë e netë krejt u harruam Si frut me frutin dashuruar. (KJO DEHJE) Epshi për ta shijuar të bukurën e re, adhurimi i saj, akoma nuk është fikur, pavarësisht trashjes së vazhdueshme të stivës së kalendarëve, një qëndrim mashkullor ky që ma kujton Çarls Bukovskin (dallimi mes tyre është se Koleci shmang banalitetet dhe vulgarizmat dhe është paksa më eterik), mirëpo ligjet e fizikës dhe mosha njeriun e vënë përballë problemeve të pazgjidhshme: Si vallë s’u gjend ende një shpikje moshës t’i kthejë rininë e parë se shpirti që më fut në ngasje më thotë: ke mbetur si një djalë. (...) I vu udhëtarët në ëndërrime dhe unë përhumba në fytyrë të saj me një dilemë që kurrë s’gjen zgjidhje - Këtë moshë më dysh si mund ta ndaj? (NJË VAJZË NË TORINO) Mosha e poetit përcakton edhe pers-
pektivën e folësit lirik, në ligjërimin e të cilit ka shpesh reminishenca drithëruese për kohën e shkuar: „ndaj shkoj herë pas here në motin e shkuar // të kërkoj çfarë sot nuk e gjej mjerisht.“ Fëmijëria dhe rinia e hershme lënë gjurmë të pashlyeshme në shpirtin e njeriut, çka shprehet fuqishëm edhe në krijimtarinë e Traboini. Në vjershën „Dashni në kohën e kolerës“, që aspak rastësisht ta sjell në mendje titullin e romanit të njohur të G. G. Markesit, kujtohet me mall koha e rinisë, e cila edhe pse në rrethana „kolere“ arrin të prodhojë çaste të paharrueshme, të cilat pas shumë vjetëve shpërthejnë në trajtën e shkëndijave të një nostalgjie përvëluese. E gjitha kjo jepet si një tabllo e cila, për rrezet semantike dhe emocionale që përmban,
Në linjën e kujtimeve të dashurisë është edhe mësimi që heroi lirik mori nga jeta, e të cilin ia përcjell lexuesit: kujdes nga mbivlerësimi i vetes dhe nga krenaria e tepruar, sepse në lojën e dashurisë nuk durohet mendjemadhësia, ndërsa tentimi për të luajtur, deri në nënshtrim, me ndjenjat e partnerit, ndëshkohet: Thash se ish e imja krejt se ne bashkë kishim fjetur po ajo gjeti një tjetër puth ajo e nduk ai. Mendoja do vriste veten tragjikisht në dashuri po ajo gjeti një tjetër puth ajo e nduk ai. (RRI E SHOH NJË RE NË QIELL) Veçantia e kësaj lirike është se dashurinë nuk e pranon vetëm si relike të kujtesës nga koha e rinisë, por e kërkon në mënyrë
Mbetet brenda shembëlltyrës së heroit fatkeq nga Itaka edhe kur gjatë bredhjeve të veta, heroi lirik i këndon Circeve (mishërimeve të dashurisë) në Romë, Korinth, Athinë, Paris, apo : aktive edhe në çastin e shkrimit, ani pse në vjeshtën e jetës. Vazhdimisht përsiat për atë temë, shtron pyetje dhe përgjigjet, duke mos e humbur ngrohtësinë dhe besimin në kuptimësi: Ajo çfarë ndjejmë, një shkëndi që ende shpreson të ndezë zjarr ty ende trupi të ka eshkë e mua mosha më ka strall. (ME KITARË NË BREG TË DETIT) Bëhet fjalë për një lirikë pjalmuese, në vokabularin e së cilës frekuentojnë shpesh afshet, epshi, seksi, zjarret, puthjet, buzët, zemra, poleni, prushi, flakët, kofshët, vithet, sytë, flokët, por sidomos gjoksi. Gjoksi është kryefjala e këtij libri, që shfaqet në trajta (edhe si sinonim dhe sinekdotë) të ndryshme: gjinjtë, sisa, cica, thithka, supi... Kjo mund të interpretohet me lidhjen „simbiotike“ të kënaqësisë erotike që mashkulli gjen në gjinjtë e gruas dhe me semantikën tragjike të Rozafës, që mëkon fëmijën me „tamël guri“, që shton një shtresë të re psiko-emocionale nëse dihet se Shkodra është qyteti i fëmijërisë së poetit. Qysh kur vumë themelet e qytetit mbi gjinin e bardhë të një gruaje me këtë simbiozë sizmike kemi lindun. (SIMBIOZË SHKODRANE)
Eh, si vajti puna ime me ca vargje ëndërrime me ca nimfa nëpër rrjeshta që m’i sjell e m’i zhduk vjeshta. Eh, si vajti puna ime, nëpër botë me ca udhëtime herë në Boston, herë në Romë nëpër lule pa aromë. Eh, si vajti puna ime mbledhur shuk një grusht kujtime për një vajzë atje në Vlorë për një Ofeli si borë. (EH, SI VAJTI...) Kolec Traboin është një mjeshtër i rimës. Lehtësia me të cilën e funksionalizon estetikisht rimën, por edhe figurat tingëlluese dhe përsëritëse, frazeologjinë shqipe, janë mahnitëse. Nuk është adhurues i risive stilistike me çdo kusht, më shumë është ndjekës i formave klasike, prandaj mund të konstatohet se lirika e tij është vazhduese e poezisë së mirë shqipe të traditës, në radhë të parë të Lasgushit, por ka pikëtakime edhe me poetikën e Zef Serembes, Ali Asllanit, kurse te vjersha „Zemër çmendurake“ ka ngjashmëri (në ritëm) me „Marathonomakun“ e Nolit, etj. Natyrisht që ka elemente të ndryshme poetike që bashkëpërkojnë, herë më shumë e herë më pak, qoftë në formë, qoftë në frymë, edhe me poezinë e autorëve më të mirë bashkëkohorë shqiptarë.
12 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
Libra të rinj
Novela të vërteta
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
13 Javore KOHA
DAV Summit Club dhe Shoqata Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar GIZ ndihmojnë zhvillimin e turizmit malor
(Asllan Bisha, Zonja nga kryeqyteti, Art Club, Ulqin, 2014)
Vazhdon projekti “Majet e Ballkanit” Partneriteti ndërmjet DAV Summit Club dhe Shoqatës Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar GIZ ka për qëllim të zhvillojë dhe të promovojë në tregun ndërkombëtar turizmin malor të nivelit të lartë në rajonin e Majeve të Ballkanit, si dhe të përfshijë rajonin e Majeve të Ballkanit si destinacion të njohur ndërkombëtar të turizmit të qëndrueshëm, duke tërhequr në këtë mënyrë turistët e huaj.
Asllan Bisha ka botuar deri tani disa romane, përmbledhje me tregime dhe novela për fëmijë dhe të rritur. Ky është libri i tij i 13-të. Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club” ka botuar këto ditë librin “Zonja nga kryeqyteti” të autorit Asllan Bisha. Libri përbëhet nga 11 novela, “të pabesueshme... të vërteta”, të cilat trajtojnë tema të ndryshme nga jeta e përditshme. Kryeredaktor i librit është Basri Çapriqi, redaktor Haxhi Shabani, ndërsa lektor Skender Temali. Libri është shtypur në Shtypshkronjën IVPE në Cetinë, kurse botimin e tij e ka mundësuar Fondi për Mbrojtjen dhe Real-
izimin e të Drejtave të Pakicave. Asllan Bisha ka botuar deri tani disa romane, përmbledhje me tregime dhe novela për fëmijë dhe të rritur. Ky është libri i tij i 13-të. Ai është autori që ka botuar më së shumti libra me firmën e Shoqatës “Art Club”. Ka qenë gazetar, korrespondent i gazetës “Rilindja” të Prishtinës, Radio Titogradit, por edhe i RTV të Kosovës në harkun kohor 2000-2008. Ishte kryeredaktor i revistës për fëmijë “Zana”. Ai është mbledhës
folklori, autor punimesh nga ihtologjia (peshkimi) dhe i teksteve të këngëve për fëmijë dhe të rritur. Është njëri ndër përpiluesit e antologjisë “Dritaren lëre hapur”. Disa nga krijimet e tij letrare janë përfshirë edhe në tekstet shkollore. Në kuadër të veprimtarisë së tij botuese “Art Club”, botuesi më i madh ndër shqiptarët në Malin e Zi, ka botuar deri tani rreth 100 libra, kryesisht të autorëve shqiptarë në Malin e Zi. i.k.
Shoqata Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar GIZ së bashku me komunat e Plavës, Pejës dhe Këshillin e Qarkut të Shkodrës, me mbështetjen e ministrive përkatëse të tre vendeve, kanë realizuar me sukses projektin turistik ndërkufitar me titull “Majet e Ballkanit” në trekëndshin kufitar ndërmjet Malit të Zi, Shqipërisë dhe Kosovës. Për shkak të bashkëpunimit të suksesshëm, DAV Summit Club dhe Shoqata Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar i kanë bashkuar forcat në realizimin e projektit me titull “Turizmi malor në rajonin Majet e Ballkanit”, në periudhën deri në gusht 2015, thuhet në deklaratën për shtyp të Organizatës Turistike të Plavës. Ky është vazhdim i projektit “Majet e Ballkanit”, i cili në Abu Dabi ka fituar shpërblimin e parë në Samitin e përgjithshëm të Këshillit Botëror për
Turizëm dhe Udhëtime (WTTCC). DAV Summit Club është njëri ndër turoperatorët më të njohur dhe më të fuqishëm të specializuar për turizmin malor përgjatë botës dhe ofron organizimin e tureve dhe ekspeditave malore, me ski dhe me biçikleta në 60 vende në shtatë kontinente. Si turoperator i çertifikuar “TourCert”, zhvillimi i qëndrueshëm dhe përkushtimi afatgjatë ndaj një destinacioni, si dhe bashkëpunimi me bizneset lokale janë pjesë e misionit të kësaj kompanie. DAV Summit Club i përket Asociacionit të Bjeshkatarëve Gjermanë (DAV), i cili tubon një milion anëtarë dhe paraqet shoqatën më masovike të bjeshkatarëve në botë. Partneriteti ndërmjet DAV Summit Club dhe Shoqatës Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar GIZ ka për qëllim të zhvillojë dhe të promovojë në tregun ndërkombëtar turiz-
min malor të nivelit të lartë në rajonin e Majeve të Ballkanit, si dhe të përfshijë rajonin e Majeve të Ballkanit si destinacion të njohur ndërkombëtar të turizmit të qëndrueshëm, duke tërhequr në këtë mënyrë turistët e huaj. Në plan është edhe zhvillimi i bashkëpunimit afatgjatë ndërmjet ofruesit të shërbimeve turistike nga komunat e Plavës, Pejës dhe Qarku i Shkodrës. Shtegu ndërshtetëror “Majet e Ballkanit” kalon nëpër Bjeshkët e Nemuna, njërin ndër malet më të bukur dhe më të paprekur të Ballkanit Perëndimor. Shtegu malor arrin deri në lartësinë mbidetare 2300 metra dhe të çon nëpër peizazhet e egra malore, bukuritë e të cilave të lënë pa frymë – që nga luginat e gjelbra deri tek liqenet malore të panumërt të kristaltë, ujëvarat, lumenjtë dhe fshatrat piktoreskë. (Kohapress)
14 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
15 Javore KOHA
Takime kulturore
Kultura është boshti i integrimit Dy popuj, një det, një miqësi sikur i parapriu urës që vetë kultura mes dy brigjeve ka filluar ta ndërtojë. Është një urë që po i afron gjithnjë e më shumë shqiptarët në të dyja anët e Adriatikut, por edhe më gjerë. Një urë që na tregon se kultura shqiptare merr edhe dimension tjetër, jashtë atdheut
Për Koha Javore: Arjan Th. Kallço / Tiranë
Nuk është hera e parë që takohen në Tiranë poetë dhe shkrimtarë shqiptarë që jetojnë dhe punojnë në Itali me kolegët dhe kritikët e tyre shqiptarë dhe italianë. Eventi i vitit 2010 Dy popuj, një det, një miqësi sikur i parapriu urës që vetë kultura mes dy brigjeve ka filluar ta ndërtojë. Është një urë që po i afron gjithnjë e më shumë shqiptarët në të dyja anët e Adriatikut, por edhe më gjerë. Një urë që na tregon se kultura shqiptare merr edhe dimension tjetër, jashtë atdheut, por kjo e gërshetuar me një kulturë tjetër, të vendit që i ka bujtur qysh prej 23 vjetësh. Për t’i dhënë frymë vazhdimësisë së eventeve , më datën 23 janar në Tirana International, u organizua nën kujdesin e shumë faktorëve, si Krahina e Puljas, Instituti Italian i Kulturës, Shtëpia Botuese Besa, Fondazioni Gramshi, Forumi i pavarur i gruas shqiptare dhe të tjerë, Konferenca Ndërkombëtare e studimit ku morën pjesë studiues dhe profesorë të universitetit të Barit, Tiranës, Shkodrës dhe Korçës. Pas fjalëve përshëndetëse të institucioneve, ku mes të tjerash ministri Erion Velia e vlerë-
soi takimin si një problem që deri pak kohë më parë ishte jashtë vëmendjes
së shtetit, të politikës, krejtësisht e braktisur, për të mos folur për fatin e
kulturës së qindra mijëra emigrantëve që morën rrugët e botës pas vitit
1990. Ky është dhe një farë shfajësimi – vazhdoi Velia - edhe për të gjithë kohën e mëparshme, kur qeveria e sotme ishte në opozitë, por edhe për qeveritë e mëparshme. Drejtorja e institutit italian të kulturës, Flavia Veneciani, pasi përmendi të gjitha veprimtaritë që po ndërmerr instituti për të krijuar urat e bashkëpunimit mes dy vendeve, e filloi përshëndetjen me shprehje e famshme, Nemo profeta in patria, për të kujtuar se në Itali ka një numër të konsiderueshëm shqiptarë që shkruajnë edhe në gjuhën italiane, por që ndoshta janë ende të panjohur në vendlindjen e tyre, në Shqipëri. Ka autorë qënuk janë përkthyer kurrë në gjuhën shqipe dhe në këto bashkëpunime mes dy vendeve duhet të merret në konsideratë edhe kjo letërsi, që nxjerr në pah lidhjet e gjata të miqësisë mes dy vendeve tona. Shkrimtarët – theksoi drejtorja – janë një urë mes Italisë dhe Shqipërisë. Insituti italian ka ndërmarrë një nismë tepër të guximshme që të sjellë të enjten e parë të çdo muaji një autor apo edhe autorë që të përcjellin tek dashamirësit e letrave temat, librat, problematikën e gjerë të kulturës italiane, të gjuhës dhe historisë, të udhëtimeve dhe ekspolrimeve të autorëve italianë në Vendin e Shqiponjave. Një nismë që i ngre në nivel tjetër shkëmbimet reciproke mes dy brigjeve, duke i kushtuar kulturës vendin që meriton në një shoqëri globale, në një europë ku po synojmë të afrohemi dhe të bëhemi pjesë e saj. Livio Muçi, drejtori i shtëpisë botuese Besa, i përkushtuar për botimin e letërsisë shqiptare dhe të shqiptarëve që jetopjnë në Itali, numëri i librave të botuar kap një shifër të lartë me autorë të shekullit të kaluar dhe të sotmit, e konsideroi këtë takim si një moment për të theksuar se ky fakt përbën një pasurim të vetë letërsisë italiane, pra autorët shqiptarë që jetojnë në itali duhen konsideruar si pjesë e trashëgimisë kombëtare italiane, pasi edhe kontributi i saj është i padiskutueshëm. AUI solli shembullin që sipas tij është tepër nëgativ që disa figura të njohura shqiptare në arenën e kulturës italiane po largohen edhe nga Italia drejt destinacioneve dhe vendeve të tjera. Një prej intelektualëve, Ron Kubati, që ka riemigruar në
Amrikë, për Muçin është një largim që nuk duhej të ndodhte, pasi largimi i njerëzve të tillë, është humbje për Italinë dhe Shqipërinë më parë kur u detyruan ta braktisin vendlindjen. Shkrimtarët me veprën e tyre krijojnë një lloj sociologjie tregimtare, prandaj evente te tilla marrin një kuptim të madh. Këto takime na shërbejnë edhe si një moment për ta përfshirë Shqipërinë në këto nisma bashkëpunimi, por i hap rrugë edhe studimeve gjuhësore në një letërsi dygjuhëshe. Profesorja dhe kritikja e Universitetit të Barit, Xhovana Shanatiko, e njohur në departamentet e gjuhës dhe letërsisë italiane edhe tek ne, në fjalën e saj u ndal mes tyë tjerash duke theksuar se shkrimtarët janë dritarja jonë në botë, edhe nëse ikin nuk është ndonjë gjë e keqe, pasi do të jenë ata që do të bëjnë të njohur në botë vendin e tyre të lindjes, vendin që i priti për shumë vjet dhe kulturën e tyre. Letërsia që shkrimtarët me origjinë shqiptare është si italiane, ashtu dhe shqiptare. Në veprat e tyre shohin si gjithmonë temat që janë më tipiket të emigrantëve, si ajo e përkatësisë, e dashurisë për atdheun, e jetës së dikurshme shqiptare, si dhe e Italisë që gjetën që kur mbërritën. Në konferencë e morën fjalën dhe diskutuan për krijimtarinë e shkrimtarëve shqiptarë edhe studiues, kritikë dhe pedagogë të tjerë italianë dhe shqiptarë të cilët vlerësuan jo vetëm tematikën e larmishme, por edhe shumë elementë të tjerë të kulturës, jetës dhe gjuhës. Poetë të ftuar recituan poezitë e tyre në gjuhën italiane dhe shqiptare dhe sipas organizatorëve janë rreth 36 autorë shqiptarë në Itali që kanë krijuar poezi dhe prozë në gjuhën italiane. Kjo nismë ku meritën më të madhe e ka botuesi nga Leçja mendoj se duhet të shtrihet edhe më gjerë, me të gjitha vendet ku jetojnë dhe krijojnë shqiptarët. Një nismë tjetër që duhet të marrë udhë është një bashkëpunim me vendin tjetër kufitar, Greqinë, ku në të gjithë qytetet e saj më të mëdha, ka shumë shqiptarë që shkruajnë në gjuhën shqipe, por edhe atë helene. Kështu urat e njohjes dhe shkëmbimeve kulturore do të shtohen dhe integrimi i kulturave do të jetë më i natyrshëm.
16 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
Kulturë
e enjte, 6 shkurt 2014
17 Javore KOHA
Libra të rinj
Monografi për zezakët e Ulqinit (Ali Llunji, Harapët e Ulqinit, Art Club, Ulqin, 2013)
Kjo është monografia e parë për zezakët e Ulqinit, një studim dhe kontribut i rëndësishëm në fushën e antropologjisë kulturore dhe etnokulturës. Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club” ka botuar ditë më parë librin “Harapët e Ulqinit” të autorit Ali Llunji. Kjo është monografia e parë për zezakët e Ulqinit, një studim dhe kontribut i rëndësishëm në fushën e antropologjisë kulturore dhe etnokulturës. Autori na tregon për bashkëjetesën e kësaj popullsie, e cila edhe pse kishte ardhur nga një kontinent tjetër, me
ngjyrë e zakone të tjera, u bë një me popullsinë autoktone shqiptare. Sipas autorit, ulqinakët i kanë respektuar dhe vlerësuar banorët e ardhur nga Afrika e zezë, kanë treguar bujari dhe ngrohtësi ndaj tyre, si dhe “i kanë çmuar si një pasuri e rrallë njerëzore pa bërë ndonjë ndasi a përbuzje raciale”, në kohën kur të drejtat e tyre themelore njerëzore dhe qytetare shkeleshin në një pjesë të madhe të
Evropës dhe Amerikës. Këtë gjë e vërteton më së miri jeta dhe puna e përbashkët, lidhjet martesore etj. “Me plot gojë mund të themi se i kishim bashkëqytetarë, se kishin një shpirt të pastër, një gjak të kuq, gjak që shpëton jetën. Edhe ata ishin pjesë e shëndoshë dhe e pandashme e qytetit bregdetar – Ulqinit”, thotë autori në parathënien e librit. Ulqini, ky mjedis shqiptar, nuk i pen-
goi harapët e Ulqinit, që të ruanin ndonjë segment të traditave nga atdheu i tyre i largët, shpeshherë edhe i imagjinuar. Por me kalimin e kohës, edhe ato pak tradita u zbehën derisa një ditë u fikën plotësisht. Recensent i librit “Harapët e Ulqinit” është prof. dr. Ruzhdi Ushaku, kurse redaktor dr. Nail Draga. Botimin e librit e ka ndihmuar Komuna e Ulqinit dhe “Art Club”-i, ndërsa ai është shty-
pur në shtypshkronjën ALFAPRINT në Prishtinë. Ali Llunji u lind në Ulqin. Që herët filloi të merret me shkrime. Shkruan prozë, monografi, fejtone televizive, drama dhe skenarë për filma artistikë. Mbi katër dekada ushtron publicistikën. Ishte gazetar, redaktor përgjegjës, komentator dhe kryeredaktor. Në cilësinë e reporterit televiziv mori pjesë në disa simpoziume,
konsulta dhe kongrese shkencore që patën rëndësi të veçantë historike. U mor me kritikë teatrore, filmore dhe letrare. Përktheu në shqip drama dhe vepra beletristike. Bashkëpunon me shumë revista dhe gazeta të kohës. Është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës dhe i Shoqatës së Gazetarëve të Kosovës. “Harapët e Ulqinit” është vepra e i.k. njëmbëdhjetë e tij.
18 Javore KOHA
Panoramë
e enjte, 6 shkurt 2014
Panoramë
e enjte, 6 shkurt 2014
19 Javore KOHA
Bonnie, një vogëlushe shqiptare që synon titullin e fëmijës më të bukur belg
Top Model Kids Belgium Bonnie , e lindur në Bruksel është 12 vjeçe dhe sapo ka filluar shkollën e mesme Për Koha Javore: Arta MERE
Bonnie , (si Bonnie Taylor por në versionin brune dhe shqiptare), eshte emri i artit të vogëlushes Valbona Dushaj që i ka hyrë aventures ambicioze për të rrëmbyer titullin e fëmijës më të bukur belg nën patronazhin e konkursit Top Model Kids Belgium. Konkursi në fjalë është një kompani
franko-belge e angazhuar në botën e spektaklit dhe të skenës e vendosur në qytetin sharmant të San Tropez, Francë. Adriana Karembeu e Jeremy Urbain janë dy nga emrat permanente që bëjnë pjesë në prestigjin e këtij spektakli pa harruar pjesëmarrjen e drejtëpërdrejte të artistëve më të
rinj e më të shitur të botës së spektaklit Europian dhe jo vetëm kaq. Bonnie , e lindur në Bruksel është 12 vjeçe dhe sapo ka filluar shkollën e mesme. Nxënëse e shkëlqyer me një preferencë për matematikën dhe shkencat, ajo që e vogël ka ndjekur një seri kursesh , private apo jo, si per piano, teater, pik-
ture, hip hop dance etj. çuditerisht familja n’a thotë që ajo është shumë konstante në vizionin e saj për të ardhmen. Realisht që e vogël ajo dëshiron të bëhët mjeke dhe konkretisht pediatre. Arti dhe bota e spektaklit për të duken të jenë një hoby. E jëma shton : « duke qënë se Val-
bona është fëmijë i vetem dhe se ne kemi qënë gjithmonë shumë të ngarkuar, jemi përpjekur që vajza të përdorë artin (të bukurën ) për të sociabilizuar dhe realisht që në moshën 5 vjeç Bonnie ka marrë pjesë në projekte të ndryshme artistike në Bruksel. Po ashtu duke qënë se Valbona natyralisht është
shumë e mirë, pjesëmarrja në projekte të tilla ku publiku përbërës shfaqet me të gjitha huqet e tij, është një mënyre ludike për t’a përgatitur për jeten ». Bonnie ka kaluar pjesën e parë të skeptaklit dhe po përgatitet për skeptaklin e gjysëm finales që do të zhvillohet me 09 shkurt 2014.
20 e enjte, 6 shkurt 2014
Javore KOHA
Panoramë
Panoramë
e enjte, 6 shkurt 2014
Emina Çunmu- Ledri Vula, klip laj ndjen mall provokues me për Ulqinin Angela Martinin Nuk ka askund si në vendin tënd’, thotë një fjalë e urtë popullore. E këtë na e dëshmon edhe modelja e njohur shqiptare me famë botërore Emina Çunmulaj. Ndonëse shpesh e shohim Eminën përmes fotove që i publikon në rrjete sociale nëpër vende magjepse të botës, ajo përsëri ndjen mall për plazhet e Ulqinit e për Malësinë, nga ku edhe modelja i ka rrënjët. Këtë e ka bërë të ditur Emina në faqen e saj zyrtare në “Twitter”, ku ka postuar një foto me mbishkrim. “Më mungon Ulqini, më mungon Mali i Zi. Më mungon vendi im”, ka shkruar bukuroshja malësore, ndërsa mbishkrimi i saj është mirëpritur shumë nga fansat të cilët kanë komentuar në numër të madh
21 Javore KOHA
Pas dy vitesh shkëputjeje nga projektet muzikore, reperi i njohur dhe mjaft i pëlqyer kosovar, Ledri Vula i është kthyer muzikës me një klip të ri. Kënga e re quhet “100 Probleme” dhe klipi i saj ka si protagoniste modelen e njohur Angela Martini, e cila shfaqet tejet sensuale në klip, në skena mjaft “të nxehta” me reperin. Kjo ka ngjallur mjaft komente në rrjetet sociale, ku pretendohet se mes tyre ka diçka më shumë se marrëdhënie profesionale. Klipi është xhiruar në SHBA, ndërkohë që ju sjellim ndërmend që Ledri Vula u tërhoq nga muzika në vitin 2012, kur ishte pjesë e grupit Skillz dhe i labelit BabaStars.
Shkëndije Mujaj, femra më “hot” shqiptare
Suedi, grupi i Mërgime Muratit synon Eurovizionin
Grupi JEM është një grup suedez, ku zëri kryesor është i një shqiptareje. Mërgime Murati së bashku me grupin e saj do të konkurrojnë më 8 shkurt në Festivalin e Këngës në Suedi për çmimin e madh që do t’i dërgojë më pas në Eurovizion. JEM është ndër ata grupe që pretendon të përfaqësojë Suedinë në Eurovizion. Mërgime Murati iu bashkua grupit në X Factor Sweden2012 dhe vazhdojnë rrugën së bashku prej më shumë se një viti. Kënga quhet “Love Trigger” dhe është krijuar nga të njëjtët njerëz që krijuan “Euphoria” të Looren.
Shkëndije Mujaj, e cila shquhet për fundshpinën e saj, cilësohet si femra më “hot” shqiptare. E diskutuar shumë për pamjen, ekspozimin e pjesëve intime të trupit, Shkëndija tashmë ka marrë epitetin si femra më e “nxehtë” në vend. Përveç pozave provokuese, në intervistën e saj për gazetën “Koha javore”, Mujaj ka paralajmëruar se së shpejti do të vijë me një këngë, duke thënë se “Muzikës shqiptare i mungon profesionalizmi në shumë aspekte, si dhe krijimtaria e vërtetë që buron nga vetë artistët. Secili kopjon diçka sa më shpejt për të qenë në skenë”. Ndonëse videot e saj muzikore deri tani nuk kanë marrë numër të konsiderueshëm klikimesh, të shohim nëse tani pas famës së fituar do të ketë sukses edhe me këngën e re.
22 e enjte, 6 shkurt 2014
Te k n o l o g j i
Fotografia e javës
Javore KOHA
Samsung këtë muaj prezanton Galaxy S5 Samsung Electronics do të zbulojë një version të ri të telefonit të tyre nga seria Galaxy S gjatë këtij muaji në Kongresin Botëror të teknologjisë mobile në Barcelonë, por pritjet janë të zbehta se veçoritë, siç është ekrani më i madh, do t’i rrisin shitjet duke pasur parasysh konkurrencën gjithnjë e më të madhe. Prodhuesi më i madh botëror i telefonave të mençur është duke u përballur me fitimet më të ulëta vjetore nga telefonia mobile në shtatë vjetët e fundit, e kjo po vjen si pasojë kryesisht e konkurrencës së madhe nga Apple, por edhe nga prodhuesit kinezë. Modeli i ri i të famshmit Galaxy S, ai S5, pritet të vijë me një ekran më të madh se paraardhësi i tij, me kamerën e përparme edhe më të mirë si dhe me funksionet biometrike, siç është njohja përmes syrit apo skanerit të gishtërinjve. Ai mund të vijë edhe me orën e mençur, të përmirësuar, Galaxy Gear. Megjithatë, analistët thonë se ekrani më i madh i S5 nuk pritet të jetë veçoria që do ta bëjë atë më të shitur se paraardhësin.
Lenovo prezanton dy laptopë të rinj Chromebook Gjatë kësaj jave, Lenovo ka zbuluar dy modele të reja të laptopëve Chromebook, të cilët i ka dedikuar për nxënës dhe studentë. Modeli i Chromebook i serisë 11e do të jetë në dispozicion në dy versione: në atë të laptopit standard dhe tjetrin në formë të modeleve të njohura të laptopëve, Yoga. Modeli i zakonshëm i serisë 11e vjen me ekranin me diagonale prej 11.6-inç në HD LED, ndërsa versioni i 11e Yoga do të sjellë ekranin e ndjeshëm në prekje IPS
me më shumë kënde të shikimit, duke përfshirë edhe formën e konvertuar të laptopit. Burime brenda kompanisë Lenovo kanë thënë se laptopët ofrojnë deri në 8 orë jetëgjatësi të baterisë, që e bën laptopin shumë të përshtatshëm për studentë të cilët rrinë deri në 8 orë në ambiente të shkollës. Të dy modelet e laptopëve të Lenovo-s do të jenë në dispozicion për blerje gjatë pranverës së këtij viti, me çmime që fillojnë prej 349 dollarëve.
„Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„. besim hakramaj: rrjeta e marimangës
e enjte, 6 shkurt 2014
23 Javore KOHA
„Qesh pak, shiko këtu”
24 e enjte, 6 shkurt 2014
Mozaik
Mozaik
e enjte, 6 shkurt 2014
Javore KOHA
Përfunduan takimet konsultative me përfaqësues të PDS-së për çështjen e Komunës së Tuzit
Unanim në kërkesat e tyre
Leonora Dukaj studentja më e mirë e gjeneratës në fakultetit e mësuesisë
Përkushtimi si motiv i suksesit
Takimi i fundit i bisedimeve i mbajtur me 21 janar 2014-të. Morën pjesë z. Svetozar Maroviq, Tarzan Millosheviq, Vlladan Vuçeliq dhe Dr. Halil Dukoviq nga ana PDS-së ,Genci Nimanbegu, si kryetar i KNSH, Mehmet Zenka dhe Fadil Kajoshaj, në emer të UDSH-së, Gergj Camaj dhe Nikë Gjeloshaj, nga ASH , Smajl Çunmulaj dhe Vasel Sinishtaj nga IQ , Nikollë Camaj nga LDnëMZ dhe Muhamed Gjokaj nga lista për Tuzin. Takimi është mbajtur vetëm dy ditë para vizitës së ministrit të punëve të jashtme të Shqipërisë z. Ditmir Bushati. Për negocijatat folëm me z. Vasel Sinishtaj i cili u shpreh se kanë qenë unanim në kërkesat e tyre. Sinishtaj u shpreh se gjatë takimit i kanë prezantuar vërejtjet konkrete të përbashkëta për të cilat ka qenë i autorizuar Fadil Kajoshaj kryetar i parlementit. “Është me rëndësi të thuhet citimi i zotrisë Camaj në prezencën e të gjithëve “Se aq mirë janë definur çështjet sa është për t’u mosbesuar”. Në takimin tonë në Villa Gorica me delegacionin shqiptar, të datës 23.01. Mehmet Bardhi deklaron se Nikollë Camaj as nuk ka pranuar as nuk ka nënshkruar asnjë dokument. Duket se pikërisht ky ishte momenti vendimtar i mosunitetit të matutjeshëm, por besoj se procesi do të ec”, u shpreh Sinishtaj. Ai tha se duhet ende te lobohet tek parlamenti për të siguruar siç tha Sinishtaj 41 votë pro këtyre ligjeve të propozuara. “Ka skaduar koha e përkrahjeve deklerative por duhet vepruar dhe ka kaluar koha pët të thënë se kjo zgjidhje s’ju sjellë asnjë të mirë qytetarëve e nuk e thotë se me çka dëmtohen qytetarët por tentohet të frigohen ata me nenin 41 i cili në vehte ska asnjë të keqe. Duket se dikuj i ka mbetur fortë që Malësia të mbesë komunë urbane, pa kompetenca pa buxhet dhe pa territor e përsëri jo në kuader të Podgoricës
por nën sundimin e Podgoricës. Këto forca mos të llogarisin edhe më tutje se do të gjejnë mënyren për tu ulur në sofer dhe të marrin kafshaten më të mirë dhe më të madhe. Kjo çështje është tepër serioze për tu marrur me të, të gjithë”, theksoi Sinishtaj. Ai tha se pas shtatë viteve të dështuara të KU të Tuzit, pas shumë premtimeve për një referendum konsultativ dhe pas disa iniciativave për ndërrimin e organizimit territorial të Malit të Zi, pas interesimit amerikan dhe shqiptar dhe pas protestës së diasporës malësore, Sinsihtaj u shpreh se është parë qartë se ky pushtet i ka bindur të gjithë në një “frigë” se në rast se ndahet Malësia, pushtetin në kryeqytet po e marrin forcat të cilat nuk korespondojnë me anëtarsimin e këtij shteti në NATO e që është një interes më i lart për ta, për momentin, se sa vetëqeverisja lokale për Malësinë. “Prandaj
pranuam të bëjmë një levizje drejt asaj që të sigurojmë kufijt apo territorin e definuar me ligjin për organizimin teritorial, buxhetin në pajtim me ligjin për financimin e vetëqeverisjesë lokale dhe kompetencat sipas ligjit për vetëqeverisjen lokale. Pra tri shtyllat elementare të vetëqeverisjesë lokale por edhe të drejtën që neve të organizojmë referundumin komunal, të emrojmë komisionin zgjedhor, të planifikojmë zhvillimin, të formojmë shërbime komunale e shumë të tjera. Pse mos të thuhet edhe një buxhet shtesë nga buxheti i kryeqytetit, si valorizim i të ashtuquajturës “votë e dyfisht” e që për fat të keq vite me rrall malësorët edhe ashtu po ja japin partive në pushtet”, theksoi Sinishtaj. Takimet e tipit konsultativ sipas Sinishtajt, kanë përfunduar. “Kush ka eleminuar vehtën do të jetë jashtë lojës por duhet ta kuptojmë se nuk kemi kohë për patriotizëm deklerativ dhe për të luajtur me emocione nacionale. Është momenti i fundit për të shpëtuar ata çka mundet sepse zgjedhjet janë në prill apo fillim të muajit maj. Duhet lobuar fortë për t’ia arrit qëllimit ngase ajo politikë që nuk t’i jep këto të drejta, nesër s’të jep as më shumë. Fjala popullore thotë: mos e lënë sodin për nesër. Pra, zgjedhejt e para duhet të jenë sipas ligjeve të reja dhe presim që kuvendi të ketë 31 këshilltar”, përToni Ujkaj fundoi Sinishtaj.
25 Javore KOHA
Studetja nga Malësia Leonora Dukaj e cila aktualisht është në vitin e dytë të fakultetit të mësuesisë në gjuhën shqipe në Podgoricë, në dhjetor u shpërblye me çmimin komunal si studentja më e mirë e gjeneratës. Ky çmim Leonorës i është dhënë në ceremoninë organizuar me rastin e çlirimit të Podgoricës nga kryebashkiaku Miomir Mugosha. Dukaj për gazetën tonë u shpreh se këtë çmim dhe këtë sukses të arritur do ta mbaj mend gjatë si një nga ditët më të sukseshme që ka patur deri më tani. “Të jeshë më e mira në mesin e 26 studentëve është rasti që mbahet mend si ditë e suk-
sesshme në jetë. Ishte momenti kur ndjeva kënaqësi të veçantë e njëkohësisht obligim edhe më të ngarkuar për punën e mëtejshme. Me këtë rast dëshiroj të veçoj se pjesë e suksesit tim padyshim janë profesorët e mi të fakultetit, me ç’rast i përshëndes shumë”, tha Dukaj. Për studentën në fjalë kjo nuk është hera e parë që ajo shpërblehet pasi që nga shkolla fillore dhe e mesme është dalluar në mësime dhe është nderuar disa herë me mirënjohje të ndyshme. “Dua të veçoj dhuratat dhe shpërblimet nga krijimtaria poetike, garat shkollore, garat në organizimin e eseve më të bukura, debate
të ndryshme , dhe duke i përmbyllur të gjitha këto me diplomën “Pishtari” si në shkollën fillore ashtu edhe të mesmen. Dua të pranoj se kjo nuk ishte aspak e lehtë duke kujtuar se në të gjitha këto ka patur konkurrencë jashtëzakonisht të madhe. Kjo do të thotë se në shkollën fillore dhe të mesme ekziston numër i madh i nxënësve të cilët kanë dhe tregojnë aftësi në fusha të ndryshme”, shprehet Dukaj. Për të arritur suksese të tilla e reja nga Malësia thekson se nuk është e lehtë pasi të korrësh sukses kërkohet punë dhe përkushtim intensiv. Dhe Leonora fal ambicjes për studim dhe mbështetjes prindërore, e ka arritur atë. “Ndikim të veçantë në arritjen e rezultateve individuale, padyshim se ka aftësia profesionale dhe mësimdhënësit gjatë shkollimit. Ky fenomen është prezent edhe në vendin ku unë kam mbaruar arsimin fillor dhe të mesëm. E ndjejë vehtën shumë krenare që jam pjesë e një përqindjeje të madhe në Malësi e cila ka të bëjë me vlera dhe cilësi të veçanta intelektuale, kulturore dhe morale. Vërtetë se shumë gjenerata, si frymëzim të veçantë gjatë jetës së tyre i kanë pasur personalitete dhe figura të shquara nga zona jonë. Duke u bazuar në atë, as unë nuk dua ta mohoj të vërtetën e cila shpesh herë më ka detyruar të kujtoj figurat e shquara dhe të suksesshme nga Malësia”, theksoi studentja Dukaj. Ajo u shpreh se pasioni ndaj librit për fat të keq është gjithnjë e më i vogël por shpreson se një ditë situata do të përmirësohet dhe të rinjët do t’i rikthehen librit dhe gjithnjë librave të mirë. Ajo apeloi tek të gjithë të rinjët që të lexojnë sa më shumë, ta duan librin dhe të jenë më të apasionuar pas formës tradicionale të leximit dhe t’u kushtojnë më pak vëmëndje internetit dhe rrjeteve sociale. E pyetur se a do të vazhdojë me të njëjtat ritme të suksesit ajo u përgjigj,”Duke besuar në vehten, krahas vullnetit për të arritur diçka, besoj se sukseset dhe rezultatet nuk do të më mungojnë as në të ardhmën. Jam shumë e vetëdijshme se tani është koha e cila në rrallë të parë kërkon aftësi profesionale e cila konfirmohet me anë të vlerësimeve nëpërmjet notave. Në asnjë mënyrë nuk do ta lejoj vehtën që të largohem nga aftësimi i plotë i profesionalizmit nga lëmitë e ndyshme”, përfundoi Dukaj. Toni Ujkaj
26 e enjte, 6 shkurt 2014 z ive Intervistë e k s k lu me aktorin Klement Tinaj
Bisedë
Bisedë
e enjte, 6 shkurt 2014
Javore KOHA
Jeta në teatër dhe film Teatrot dhe skenat e Nju Jorkut e njohin z. Tinaj si talent të shumëanshëm, aktor, regjizor dhe skenarist. Prezantimi i talentit të tij është përjetuar në qindra skena, si dhe në ato më të njohura si: Qendra e Arteve në Long Island (Dix Hills Performing Arts Center), Skena e Shekspirit në Kënetikët (Shakespeare on Sound), Roseland Ballroom në Nju Jork City, Lihmon College Theater dhe në Teatrin e famshëm të Long Island, “MCAP Theatre”.
Koha Javore: Z. Tinaj ka disa vite që në SHBA atje ku jetoni dhe veproni, njiheni si karateist i sukseshëm, producent, regjisor, skenarist dhe shkrimtar. A mund të na thoni kur filloi rrugëtimi juaj drejt suksesit? K.Tinaj: Unë fillova aktrimet nga mosha 16 vjeçare. Kur isha 18 vjeç, kam bërë një shfaqje jashtë shkollës dhe kam luajtur rolin kryesor. Për shkak të dashurisë dhe mbështetjen që kam marrë nga audienca amerikane, unë mendova qe kjo është ajo që unë dua të bëj për pjesën tjetër të jetës sime. Fillova të mësoja studentët në karate qe në moshën 18 vjeçare. Gjatë stërvitjeve në karate u zgjodha një nga Karateristët më të dalluar në Master Ho Lee Tae Kwon Do School. Mësoja 300 studentë në pesë ditët e javës. Kjo eksperiencë më dha dashurinë qe të shkruaj dhe të prodhoj filmin “The Attacker” i cili ishte filmi i parë me aksion qe kam shkruar dhe direktuar. Koha Javore: Pse zgjodhët SHBA-të konkretisht Nju Jorku-n për të ushtruar veprimtaritë tuaja? K.Tinaj: Unë kisha një mundësi për të studiuar në Shqipëri, por kam vëndosur për të studiuar në Nju Jork sepse aty gjendet teatri i njohur Brodways dhe kisha mundësi të bëhëm i suksesshëm në rrugën e artit. Koha Javore: Për rezutatet jeni shpërblyer me mirënjohje nga liderë të lartë amerikan si Seanatori i Nju Jorkut Andrea Steward nga kryebashkiaku i Asamblesë së Nju Jork-ut Mike Spano. Çfarë janë për ju këto mirënjohje? K.Tinaj: Ato janë mirënjohje të pa-
harruara. Kam punuar shumë si aktor por kurrë nuk e prisja nje vlersim aq të mall dhe të paharruar nga autoritete të larta shtetërore amerikane. SHBA është vendi i vetëm që nëse punon shumë, ëndrrat tuaja do të bëhen realitet. Koha Javore: Përveç shumë roleve keni luajtur rolin kryesor në shfaqjen “Lysistrada“, për të cilin fituat Trofe Ari. Filmi “Charli Chaplin” që prodhuat ju u zgjodh filmi më komik në festivalin e filmit të shkollës së mesme. Po ashtu keni marr pjesë në shumë shfaqje teatrale. Ç mund të na thoni më tepër për pjesmarrjet dhe rolet tuaja nëpër shfaqje teatrale? K.Tinaj: Kjo ishte një krenari dhe nder që të sherbej si president në “Albanian Club”. Punova shumë për ta hapur këtë klub sepse flamuri shqiptar dhe studentët shqiptar nuk ishin të njohur. Kjo ishte një ëndërr që doja ta bëja ralitet para se ta mbaroja shollën e mesme. Ishte ideja ime dhe bëra fushatë ku studentët dhe shkolla e pranoi kërkesën time për të hapur “Albanian Club”. Pas një viti ishim klubi më i organizuar dhe i njohur në të gjithë shkollën. Në inaugurim bëra një koncert me muzikë shqipe ku morën pjesë 500 studentë amerikanë. Ishte një nga koncertet më të mëdha në shkollën time. Jeta ime teatrale ndryshoj qysh se bëra shfaqje “STOLEN” për të talentuarën regjisore, skenariste, dhe shkrimtare Barbara Strauss / Simon. Luajta rolin kryesor.Ky rol me dha një sukses të veçant që të bashkëpunojë me gruan e shkrimtarit ma të mall të Broadways z. Charles Strauss. Unë kam qenë i lumtur që të bashkpunoj me Znj. Strauss sepse pas kësaj shfaqje isha shumë i kërkuar nga
27 Javore KOHA
famë edhe për te shkruar skenare filmash. Sukseset tuaja përfshijnë tre filma ku keni luajtur rolin kryesor: “Good Night and Good Luck” (Natën e mirë dhe fat të mbarë), “My Diseased Love” (Dashuria ime e sëmurë) i cili ishte një film romantik dhe “Have You Ever Thought…?” (A ke menduar ndonjëherë …?). Na thoni cili ka qene filmi juaj ku keni aritur suksesin me te madh? K.Tinaj: Çdo film që kam bërë dhe çdo rol që kam luajtur kanë qenë të suksesshëm. Filmi më i fundit që xhirova në vitin 2013-të pati një sukses shumë të mall,“The Next One” i regjisores ruse Veronika Andrea. Ky film u xhirua ne Hollywood dhe u shfaq në Warner Bothers Theater 5 në Janar të 2014-ës. Tani jemi duke xhiruar filmin “There Is A Night” ky është një film i ri me aksion dhe jam duke luajtur rolin kryesor. Jemi duke xhiruar në Los Anxhelos me regjisori e njoftur nga China Z. Lin Zhao. Koha Javore: Ju jeni bërë sensacion interneti me videoklipin “Pa Mua” më pas me këngën Leili Leili. Ku e shikoni vetën në fushën e muzikës? K. Tinaj: Aktrimi është dega në të cilën jam specializuar kurse me muzikë merrem për hobi. Dëshirojë që mos t’i harrojmë traditat tona shqiptare edhe këtu në New York dhe Los Anxhelos . Tani sapo kam përfunduar videoklipin e ri “Shake It Girl” që e kam hedhur në youtube. Koha Javore: z. Me çfarë po merreni aktualisht cilat janë projektet që po realizoni? K.Tinaj: Tani jam në bashkëprodhim të filmit “The Departed” të cilin jemi duke e xhiruar në “Universal Studios, Hollywood” dhe jemi duke xhiruar filmin “There Is A Night” në Los Anxhelos. Jam duke punuar edhe në këngën e re qe do të dal me videoklip së shpejti. Kjo këngë është bazuar në jetën time dhe videoklipi do të xhirohet në New York City dhe Los Anxhelos, Hollywood.
drejtorët dhe regjizorët tjerë. Koha Javore: Në verën e vitit 2011, keni dhënë provën e pranimit me regjizoren e njohur Barbara Simon për shfaqjen teatrale “Stolen” (E vjedhur). Na thoni si ndjeheni qe keni
arritur të bashkepunoni me regjizore të njohura? K.Tinaj: Isha duke u kthyer nga stërvitja dhe një shokë imi Jaden Hwang me njoftoj që drejtoresha Znj. Simon është duke kërkuar një aktor që të luaj rolin
“Street Performer” dhe ajo donte që unë të bëja rolin. Ky rol kërkonte pamje të veçantë dhe jo çdo aktor ishte i duhur për të luajtur këtë rol. Koha Javore: Z. Tinaj ju keni arritur
Koha Javore: Cilat janë planet tuaja më të afërta dhe a mëndoni se do të ktheheni ndonjëherë në Shqipëri qoftë edhe për të jetuar? K.Tinaj: Për të jetuar jo, por kam dëshirë qe të vi për një vizitë. Kam deshirë qe të vi së shpejti por mundësitë janë shumë të vogla. Bisedoi: Toni Ujkaj
28 e enjte, 6 shkurt 2014
Mozaik
Mozaik
e enjte, 6 shkurt 2014
Javore KOHA
29 Javore KOHA
Shembull i palodhur i humanizmit të Fondit Humanitar “Malësia”- New York
Aktivitete me vlerë kombëtare
Sipas drejtuesueve të FHM shuma e të hollave që është dedikuar Malësisë për çështjet e përmendura më lartë, e shumë të tjera, kalon shumën e 1.000.000 $ (një milion dollarë) amerikan, në njëzetë vite veprimtari, të gjitha të grumbulluara nga vetë atëtarët dhe përkahësit e tyre, komuniteti malësorë në New York e gjetiu në Amerikë. Edhe pse larg nga vendlindja, mërgimtarët tanë as në një moment nuk harruar Malësinë, aty ku lanë paraardhësit e tyre, familjarët e të afërmit, por që në çdo kohë, kontribuan nëpërmjet mënyrave e profesioneve të ndryshme, ndihmuan në shumë fusha që ajo, e jo vetëm, por edhe kombi të lulzojë. Edhe pse nuk i dedikohet personalisht atij, unë në këtë shkrim, nuk mund pa përmerd Athanas (Lucë) Gegaj, doktorin e parë të shkencave nga treva jonë, i rënditur në majat e piramidës me figurat më të spikatura të kombit, që si model i Malësorit të shkolluar kontribuoj e punoj në atdhe, Evropë, e më vonë në Amerikë për Malësinë e gjithë kombit, ku edhe i pushojnë eshtrat. Rrugën e Athanasit e kanë ndjekur shumë Malësorë, ata vazhdojnë edhe në ditët e sotme, kontribojnë pothuajse në të gjitha sferat e jetës, ndër ta, padyshim janë edhe Malësorët e nderuar që bashkohën në organizatën FH “Malësia” me seli në New York, që këtë muaj (20 janar) festojnë Përvjetorin e Njëzetë të themelimit. Të flasësh, apo të shkruash për dy dekada punë të palodhshme të kësaj organizate, drejtuesve e përkrahësve, është e pamundur t’i thuash të gjitha , por unë do të mundohem që së paku në mënyrë modeste të përkujtoj mundin e saktificat që dhanë plotë dy dekada me radhë. FHM në vete grumbullon malësorë autokton, të shpërngulur nga vendlindja e tyre për të gjetur fatin e vet në tokën e premtuar, Amerikë. Grumbullon malësorë të ndershëm, të shkolluar, punëtorë të pa lodhur të çështjes kombëtare, që me veprimtarinë e vet njëzetë vjeçare
dëshmuan se sa e duan Malësinë, e kombin në përgjithësi. Edhe pse do të kishte mjaft të flitet e shkruhet personalisht për secilin prej tyre, unë do të ndalem në kontributin e organizatës që ata drejtojnë, sepse me paraqitjen dhe angazhimin e tyre, padyshim kanë dëshmuar se punojnë të gjithë së bashku, për të njëjtin ideal. George Wasington Carver pohonte që ”Arsimi është çelësi për të hapur derën e artë të lirisë”. Arisimi i të rinjëve malësorë ishte ndër shtysat kryesore që FHM filloj veprimtarinë e vet. Prandaj jam i mendimit që edhe vetë anëtarët, themelues kishin, u mbeti parim edhe në ditët e sotme ndimesa gjerenaratve të reja në arsim sa më të drejtë, që në këtë mënyrë të rinjët tonë të kenë çelësin e të gjitha portave në të mirën e Malësisë dhe më gjerë. FHM pa ndërprerë që në vitin 1994 e deri në ditët e sotme, ndanë bursa studentëve, numri i tyre arrin në 353, e që është 70 % e mjeteve të shpërndara. Ata (anëtarët, përkrahësit) ndanë kohën, angazhimin, të ardhurat e fëmijëve, e afërmëve të tyre që të gëzojnë shumë studentë e familjarë të tyre. Pata rastin disa herë të dëgjoj studentë malësorë që pohonin, dua të vazhdoj studimet, sepse FHM do të më ndihmojë. Edhe unë personalisht isha një vit përfitues i bursës nga fondi. Ajo më gëzoj shumë, mos të flas për ndihmën materiale, por edhe përkrahjen morale. Më motivoj, më frymëzoj që të punoj edhe më shumë, sepse është dikush, edhe pse nga larg, vëren, ndihmon dhe vlerëson mundin tënd. Mendoj që një gjë të tillë e kanë për-
jetuar dhe përjetojnë të gjithë studentët përfitues të bursave nga fondi, e jo vetëm ata, por edhe prindërit e të afërmit e tyre, të cilët ndoshta kanë ndarë, e ndajnë ditës-ditës kafshatën e gojës për të shkolluar fëmijët e tyre. Unë personalisht konsideroj që ndihma Juaj drejtuar Malësisë, studentëve, në formë burse është investimi më largpamës, më i qëlluar për vendin tonë. E them kta për faktin se rinia është e ardhmja e një vendi, me shkollimin dhe arsimimin e drejtë të tyre padyshumi që Malësia do të ketë të ardhme të sigurt. Me ketë mënyrë të investuari Ju po e dëshmoni patriotizmin dhe dashurinë për atdheun, jo vetëm me fjalë, por me vepra! Një fjalë e urët thot se ”Arsimi dhe qytetërimi i ngjajnë diellit, që kur lind ndriçon vetëm majat e maleve të larta me një dritë të zbehtë, por pa shkuar shumë gjatë, i forcohet drita dhe nga shkëlqimi i tij përfitojnë përrenjtë më të thellë dhe fushat e luginat”... Andaj sot , pa shkuar shumë gjatë, shihet edhe drita Juaj, edhe pse larg nga gurbeti, në Malësi po rrezaton çdo ditë e më shumë, ku për fat të mirë ish bursistët tuaj janë profesorë në disa qendra univeristare në vend e rajon, me gradat më të larta shkencore. Kemi arkitekt, mjek, magjistra, regjisor, inxhinier, ekonomistë, biolog, kimist, mësues, juristë, sportistë, politikologë, gazetarë, psikologë, pedagogë, gjuhtarë, historian etj., që secili në profesionin e vet do të jap (shpresoj) kontributin e vet për arritjen e qëllimit tonë të përbashkët, prosperimin e shoqërisë sonë në çdo lëmi. Sot falë ndihmesës suaj Malësia çdo ditë
e më shumë po plotësohet m e kuadro, të profileve e gradave të ndryshme, të shkolluar nëpër disa qendra universitare në rajon. Jam shumë optimist që seceli në fushën e vet, çdo ditë e më shumë do të punoj për të mirën e gjenarate që vijnë, në këtë mënyrë të ngritet vetëdija kombëtare dhe të ruhen ato vlerat më të shtrenjta që paraardhësit tonë me aq zili i ruajtën, duke i trashëguar brez pas brezi, këtë gjë duhet ta bëjmë edhe ne, që e ardhmja, identiteti Malësi, kurr mos të rrezikohet! Vetë fjala”humanitar” tregon qendrim njerëzor e fisnik, dashuri të thellë e kujdes për njerëzit, që punon për të mirë e tyre etj., andaj edhe FHM me humatetin e vet ka ndihmuar jo vetëm arsimin e të rinjëve, por që nga fillimi i veprimtarisë së vet kontribuoj për humanizëm , u solidarizua me të gjithë ata që u duhej ndihma. Me mjetet e grumbulluara nga vetë antarët e përkrahësit, u shëruan disa persona nga treva e Malësisë, u ndanë edhe të holla për shumë familje në nevojë, si dhe familje të rrezikuara nga shkaqet e ndryshme, poashtu edhe refugjatëve të luftës së Kosovës, duke u bashkuar edhe me organizata e individë tjerë në SHBA që ndihmuan financiarisht kosovarët, poashtu duke qenë pjesë demonstratave të shumta për çëshjen Malësisë dhe
trevave tjera shqiptare të organizuara në Amerikë. Nuk ka kaluar ndonjë aktivitet me vlera mbarëkombëtare në trevën e Malësisë, si “Kongresi i Alfabetit”, “7 Marsi”, “ 6 Prilli”, “28 Nëntori” etj., e që FHM mos ishte sponsor gjeneral apo parcial. U shënuan Akademi e orë letrare, u botuan e promovuan disa vepra me vlera të rëndësishme kultore e kombëtare të fushave të ndryshme, nga autorë malësorë, në mbështetje të FHM. Në mënyrë të pandërprerë, edhe pse larg nga vendlindja dhe trualli arbëror, ishin organizorë e bashkëorganizatorë të shumë festimeve e ngjarjeve me vlera të larta kombëtare në komunitetin e tyre, në New York, duke sjell atje edhe personalitete shqiptare të njohura nga Malësia, Kosova etj.. Çdo herë që ishin në pyetje çështjet e Malësisë në aspektin politik, ata ngritën zërin në mënyrë unike, duke mos bërë në asnjë moment ndasi ndërmjet Malësorëve, duke mos përkrahur njërin apo tjetrin individ, njërën apo tjetër palë, por gjithnjë duke paraqitur argumente për unitet, duke mbetur në këtë mënyrë organizatë e kulluar apolitike, duke u bërë pjesë e atyre organizatave me vlera të larta kombëtare që vepruan, e veprojnë dekada me radhë në Amerikë. Sipas drejtuesueve të FHM shuma e të hollave që është dedikuar Malësisë për çështjet e përmendura më lartë, e shumë të tjera, kalon shumën e 1.000.000 $ (një milion dollarë) amerikan, në njëzetë vite veprimtari, të gjitha të grumbulluara nga vetë atëtarët dhe përkahësit e tyre, komuniteti malësorë në New York e gjetiu në Amerikë. Këto janë argumente që dëshmojnë sakrificë të madhe për çështjen e Malësisë të këtyre burrave të palodhur të çështjes kombëtare. Lind pyetja: “Çfarë ne po bëjmë në Malësi për ta nderuar e kujtuar punën tuaj e diasporës sonë në përgjithësi ? Për fat jo të mirë , deri në këto momente pak!
Duhet veçuar një organizim madhështor që është bërë nga ish bursistët tuaj me përkrahje të TVBoin dhe Nikollë Nikprelaj, verën e kaluar në hotel “OSISIS” në Tuz. Vërtet ky manifestim ishte shumë dinjitoz, ku të hollat e mbledhura aty, iu përciellën FHM në shenjë respekti dhe nderimi për punën njëzetë vjeçare. Në këtë mbrëmje humanitare muarën pjesë emrat më të spikatur të estradës sonë nga të gjitha trevat etnike shqipare, Nikollë Nikprelaj nga Malësia, Ilir Shaqiri nga Kosova, Kastriot Tusha nga Shipëria, Selami Kolonja nga Maqedonia dhe Enkelejda Arifi nga Çamëria. Qëllimi parësor i organizatorit ishte afirmimi dhe njëfarë mënyre respeketimi i punës së FHM, sese edhe aspekti finaciar. Poashtu kjo mbrëmje nga vetë organizatorët u konsiduerua si fillim i festimeve në vigjilien e Njëzetë të FHM. Manifestimi në fjalë u përkrah masovikisht nga qytetarët të ardhur nga shumë vende shqiptare dhe diaspora, duke e cilësuar si më të mirin e këtij karakterit që është organizua ndonjëherë në trevën e Malësisë, veçanarisht nga anëtarët e FHM që një pjesë e tyre ishte edhe prezent aty, kryetari dhe sekretari, z.Ëjllo Berishaj dhe z.Kolë Cacaj, ku edhe muarën dekoratën nga organizatorët dedikuar fondit. Këto fakte, ne si isht bursistë, organizatorë të mbrëmjes, na gëzojnë pa masë, edhe për një arsye tjetër më shumë, se kënga “NË NJË FLAMUR TË PANDARË”, e cilësuar himni i 100-vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë, për herë të parë u interpretua në trevën tonë. Me këtë ngjarje Malësia, si pjesë e trungut të pandarë shqiptarë, hyri kokëlartë në vallën e të gjitha trojeve tjera etnike, e kjo pikërisht ndodhi për të nderuar Ju dhe të gjithë diasporën tonë dashur. Shpresoj që manifestime të ngjajshme të shtohën në trevën e Malësisë, dhe në këtë mënyrë të qitet edhe më shumë në dritë veprimtaria juaj dhe e gjithë diasporës Malësore në përgjithësi. Marash Dukaj, ish bursist Master i psikologjisë shkollore
30 e enjte, 6 shkurt 2014
Horoskopi & Fjalëkryqi
Javore KOHA
Sport
e enjte, 6 shkurt 2014
Futbollisti i talentuar Valmir Berisha realizon ëndrrën gjatë afatit kalimtar
Firmos për Romën
31 Javore KOHA
Sulmuesi 17-vjeçar i Halmstadit të Suedisë u afirmua në Botërorin U-17, kur fitoi “Këpucën e artë” me 6 gola. Berisha nënshkroi për Romën, e cila pagoi 500 mijë euro dëmshpërblim për të. Gjashtë futbollistë nga Kosova presin shpërthimin te gjigantët evropianë
Do ketë shume te papritura sot ne jetën tuaj ne çift megjithatë ne pjesën me te madhe te kohës do ndiheni mire pranë partnerit tuaj. Beqaret do Dashi mbyllen ne vetvete dhe nuk do arrijnë dot ta ndryshojnë statusin e tyre. Duhet me patjetër te ndryshoni strategji sot. Ne planin financiar do luftoni shume për ta përmirësuar sa me pare situatën.
Ka rrezik qe jeta juaj ne çift te kaloje një krize te vështirë sot. Beni kujdes me çdo gjë qe do thoni sepse shume shpejt mund te pendoheni, por nuk do ketë Luani kthim mbrapa. Beqaret duhet te tregohen te matur dhe te mos iu besojnë te gjitha propozimeve qe do iu bëjnë. financat do vazhdojnë te jene te qëndrueshme edhe pse shpenzimet nuk do i pakësoni.
Venusi do e privilegjoje jashtë mase sot jetën tuaj ne çift. Marrëdhënia mes jush do thellohet dhe do ndiheni për Shigjetari mrekulli. Beqaret vërtet do jene te hapur ndaj takimeve, por kërkesat qe ata do kenë do jene me te mëdha sesa duhet. Nuk mund te kërkoni perfeksionin. Problemet financiare do i rregulloni një nga një dhe do jeni disi me te qete.
Duhet t’i kushtoni me tepër vëmendje partnerit tuaj gjate kësaj dite nëse doni qe marrëdhënia me te të përmirësohet. Po vazhduar me kokëfortësinë Demi tuaj dhe me neglizhencën ndaj tij, gjerat do marrin tatëpjetën. Beqaret nuk do kenë aspak fat ne dashuri. Sektori i financave do jete me i mire sesa disa dite me pare. Përfitoni sa te mundni nga kjo.
Do e vlerësoni jashtëzakonisht shume atë qe keni ne krah gjate kësaj dite dhe do ndiheni me te dashuruar se kurrë. Marrëdhënia Virgjeresha do vazhdoje te përmirësohet nga minuta ne minute. Beqaret do kenë një dite normale dhe nuk do munden ta ndryshojnë statusin. Ne planin financiar ka ardhur koha te mendoni me tepër për te ardhmen, duke ulur shpenzimet dhe duke hequr disa para mënjanë.
Do jeni ne humor shume te mire gjate kësaj dite dhe do i shprehni çdo gjë atij qe keni ne krah. Atmosfera do filloje te ngrohet edhe me shume. BeBricjapi qaret duhet te tregohen te kujdesshëm dhe te mos pranojnë çdo ftese qe do iu behet. Ne planin financiar fatmirësisht do jeni me fat. Jo vetëm qe do i zgjidhni problemet, por do keni edhe përmirësime.
Ne pjesën me te madhe te ditës do mungoje komunikimin ne çift sot dhe kjo mund te sjelle disa debate me partnerin. Kujdes! Beqaret duhet Binjaket te tregohen te matur para se te pranojnë ndonjë ftese sepse mund te pendohen me vone. Ne planin financiar do përballeni me goxha vështirësi dhe nuk do ia dilni dot pa ndihmën e specialisteve.
Do mundoheni me sa te mundni t’ia plotësoni dëshirat partnerit tuaj sot ne mënyrë qe marrëdhënia ne çift te kthehet o aq e bukur dhe pasionante sa me Peshorja pare. Beqaret me shume gjase do kenë një takim tepër te rëndësishëm. Ne planin financiar do jeni shume te kujdesshëm dhe nuk do kryeni aspak shpenzime te kota. Situata nuk do jete problematike.
Harmonia do mbizotërojë gjate gjithë kësaj dite ne jetën tuaj ne çift sot. Do ndiheni mire ne krahët e partnerit dhe do ndiheni me fat qe e keni Ujori atë. Beqaret do kenë tërheqje fizike për dike, por qe kur ta njohin me shume do zhgënjehen. Nuk duhet hedhur asnjë hap i nxituar. Ne planin financiar mos luani me zjarrin sepse do digjeni keq.
Marrëdhënia ne çift do shkoje me se miri sot. Se bashku do arrini te ndiheni te lumtur dhe do filloni te mendoni edhe për te ardhmen. Për beqaret Gaforrja ka gjasa te konkretizohen disa nga ëndrrat me te bukura. Bëjini sytë katër kudo qe do shkoni. Ne planin financiar mos kryeni shpenzime te pamenduara sepse do keni vështirësi për një kohe te gjate.
Te dashuruarit do kenë një nga ditët me te bukura. Jo vetëm qe do kuptohen mire me atë qe kane ne krah, por ne mbrëmje do ketë edhe Akrepi një darke me qirinj. Nëse ju beqare jeni duke pritur një histori dashurie serioze, do iu duhet ende te bëni durim. Dita e sotme nuk është e duhura.
Do flisni për gjithçka me partnerin gjate kësaj dite dhe kjo do e përmirësoje marrëdhënien tuaj. Disa mund te marrin edhe vendime te rëndësishme te Peshqit cilat deri me sot i kishin shtyre. Beqaret do kenë me shume mundësi se kurrë te gjejnë personin e tyre ideal. Ne planin financiar tregohuni te kujdesshëm me shpenzimet dhe nuk do keni asnjë problem.
Valmir Berisha, i cili do të luajë fillimisht për ekipin U-21 të Romës, pret që gjatë këtij kampionati të luajë ndonjë ndeshje edhe për ekipin e parë të kësaj skuadre. E në pritje të debutimit në skuadra të mëdha evropiane janë edhe futbollistë të tjerë të rinj kosovarë, si: Ylli Sallahi (Bayern Muenchen), Donis Avdijaj (Schalke 04), Sinan Bytyçi (Manchester City), Valmir Sulejmani (Hannover) e Enis Gavazaj (Gent).
Futbollisti i talentuar nga Kosova, Valmir Berisha, do të luajë për Romën në të ardhmen pasi që ka firmosur kontratë deri në qershor të vitit 2018 me skuadrën italiane gjatë afatit kalimtar të dimrit. Ai ishte ndër lojtarët më të kërkuar në këtë afat kalimtar të futbollistëve në Evropë. Sulmuesi 17-vjeçar i Halmstadit të Suedisë u afirmua në Botërorin U-17, kur fitoi “Këpucën e artë” me 6 gola. Berisha nënshkroi për Romën, e cila pagoi 500 mijë euro dëmshpërblim për të. “Në ditët e fundit ishte në lojë Dortmundi, Roma dhe Sunderlandi. Isha afër marrëveshjes me Dortmundin, pastaj çdo gjë u harrua. Por përherë kam ëndërruar të luaj në Itali, prandaj thirra agjentin tim dhe i tregova, pastaj erdhi Roma”, pohon Valmir Berisha, që e pranoi se e gjithë familja po i gëzohej marrëveshjes. “Po, të gjithë ishin të gëzuar, por mendova të ndjek ëndrrën time, edhe pse kisha ofertë nga finalisti i Ligës së
Kampioneve. E sqarova këtë me drejtuesit e klubit tim dhe ata më lanë të lirë, sepse për ata nuk kishte rëndësi, mjaftonte të paguhej kartoni”, ka thënë ai. Berisha është i gatshëm të luaj për Romën. Ai tashmë ka krijuar një lidhje shoqërore edhe me vetë legjendën e këtij klubi, Françesko Toti. “E kam takuar në korridor, e përshëndeta unë dhe ai mua. Pastaj qesha unë dhe vëllai im”, ka thënë Berisha.
Nuk don të krahasohet me Ibrahimoviqin Berisha thotë se idhulli i tij është ylli suedez, Zlatan Ibrahimoviq. Por, ai nuk dëshiron të krahasohet me sulmuesin e PSG-së, pasi ende nuk është në nivelin e tij. Ai do të luajë fillimisht për ekipin U-21 të Romës. “Më quajnë ‘Ibrahimoviqi i ri’. Por unë u them se jam Valmir Berisha. Unë nuk dua t’u jap shpresë njerëzve shumë”,
ka thënë Berisha. Berisha gjatë zhvillimit të Kampionatit botëror për (U17) mori lëvdata nga sulmuesi i përfaqësueses së Suedisë, Zlatan Ibrahimoviq. Sulmuesi kosovar me gjashtë gola në shtatë paraqitje ndihmoi Suedinë të zërë vendin e tretë në botë për grupmoshën e 17-vjeçarëve.
Konkurs
Konkuroni per fotografinĂŤ e javĂŤs