Koha Javore 603

Kulturë

Javore KOHA Kongresi amerikan dhe Kosova

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 13 shkurt 2014 Viti XIII / Numër 603 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Ylli i pashuar i artit shqiptar

2

e enjte, 13 shkurt 2014

Javore KOHA

Javore KOHA

Javore KOHA

Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi

Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

Përmbajtja

Përmbajtja

Këshillat nacionale të përqendrohen në detyrimet ligjore në arsim

Tonin Harapi, “Shopeni” shqiptar fq 16

Një shoqatë që punon pa bërë shumë zhurmë fq 5

fq 18

H. Hoxha:

Keqpërdorimet, të zhvilluara si me program shkatërrues

3 Javore KOHA

H. Sina:

fq 4

KKU të Tuzit dorëzon propozimet për statusin e Komunës

e enjte, 13 shkurt 2014

Morena, “shpërthyese” fq 8

fq 20

K. Traboini:

Modelimi i kishës tradicionale bizantine

Prezantim i dramaturgjisë shqiptare fq 10

fq 24

A. Lulushi:

Bujar Qamili, ikona e muzikës popullore

Kolokotroni, heroi arvanitas fq 14

fq 26

Ne hap me Kohen

4 Javore KOHA

Ngjarje javore

e enjte, 13 shkurt 2014

Ngjarje javore

e enjte, 13 shkurt 2014

5 Javore KOHA

Vazhdojnë bisedimet për formimin e koalicionit paszgjedhor në Ulqin

Pa rezultat

Ministri për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave, dr. Suad Numanoviq, u takua të hënën me kryetarët e këshillave nacionale të regjistruara

Këshillat nacionale të përqendrohen në detyrimet ligjore në arsim Podgoricë – Ministri për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave, dr. Suad Numanoviq, dhe kryetarët e këshillave nacionale të pakicave në Mal të Zi janë pajtuar se këto këshilla në punën e tyre në të ardhmen duhet të jenë të përqendruar në detyrimet ligjore kur bëhet fjalë për arsimin në institucionet shkollore dhe mësimin në gjuhën e popujve pakicë dhe bashkësive të tjera të pakicave kombëtare.

Numanoviq është takuar të hënën në Podgoricë me kryetarët e këshillave nacionale të regjistruara.

Në deklaratën për shtyp të Ministrisë për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave thuhet se ministri Numanoviq ka thek-

suar rëndësinë e bashkëpunimit dhe veprimit të përbashkët ndërmjet vetë këshillave dhe ndërmjet Ministrisë dhe këshillave nacionale të pakicave.

“Qëllimi ynë është i përbashkët, por deri tek ai do të arrijmë më shpejt dhe në mënyrë më efikase nëse do të veprojmë të bashkuar, duke mos u përzier në kompetencat e njëri-tjetrit”, ka thënë ai.

Përpos arsimit, në takim është diskutuar edhe mbi përfaqësimin proporcional të pjesëtarëve të popujve pakicë në shërbimet publike, organet shtetërore dhe të qeverisjes lokale, për çfarë do të insistojnë edhe këshillat nacionale, edhe Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave.

Temë tjetër e këtij takimi ka qenë edhe pjesëmarrja e këshillave nacionale të pakicave në përpilimin e programeve zhvillimore të komunave, planeve urbanistike hapësinore dhe buxheteve në njësitë e qeverisjes vendore ku shumicën apo një shumicë të konsiderueshme e përbëjnë popujt pakicë.

Nga Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave kanë bërë të ditur se ministri Numanoviq dhe kryetarët e këshillave nacionale kanë rënë dakort për nënshkrimin e Memorandumit me Universitetin e Malit të Zi, me qëllim të regjistrimit të një numri të caktuar të studentëve të popujve pakicë në pajtim me Aktin e Universitetit.

Palët në takim kanë konstatuar se duhet të gjenden zgjidhje për funksionimin më efikas të Fondit për Pakica, ndërsa përfaqësuesit e këshillave të pakicave kanë theksuar problemin e funksionimit të tyre për shkak të shumës jo të mjaftueshme të mjeteve financiare që kanë në dispozicion.

Bashkëbiseduesit janë marrë vesh që praktika e deritanishme e takimeve të Ministrisë për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave me përfaqësuesit e këshillave nacionale të pakicave të vazhdojë edhe në të ardhmen nëpërmjet takimeve të (Kohapress) rregullta tremujore.

Ulqin – Përpjekjet e deritashme për formimin e koalicionit paszgjedhor, i cili do të qeverisë komunën e Ulqinit në katër vitet e ardhshme, kanë rezultuar pa sukses.

Tërheqja e Unionit Demokratik të Shqiptarëve të dielën nga bisedimet me Forcën e Re Demokratike dhe Koalicionin “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit”, me arsyetimin se dy subjektet tjera shqiptare ishin të pasinqertë, kanë minimizuar shanset për formimin e koalicionit ndërmjet forcave politike shqiptare. UDSH e ka bërë tashmë të qartë se në të ardhmen do të bisedojë vetëm me Partinë Demokratike të Socialistëve.

Situata e krijuar ka bërë që Forca e Re Demokratike dhe Koalicioni “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit” të kërkojnë partnerë tjerë për formimin e koalicionit paszgjedhor.

Mediat kanë raportuar se kryetari i Par-

tisë Demokratike dhe kryesuesi i Koalicionit “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit”, Fatmir Gjeka, është takuar të hënën në Podgoricë me deputetin e Malit të Zi Pozitiv, Dritan Abazoviq, i cili është njëherësh edhe drejtues i këtij subjekti politik në Ulqin. Ky i fundit ka konfirmuar se ka zhvilluar një takim joformal me Gjekën në pushimin ndërmjet seancave të Kuvendit të Malit të Zi. Abazoviq ka përsëritur edhe një herë mbështetjen për koalicionin e forcave shqiptare në Ulqin.

“Mali i Zi Pozitiv nuk do të bëjë destruksion, përkundrazi. Ne do t’i mbështesim për të mirën e Ulqinit me kusht që ata të merren vesh, por pa PDS-në”, ka thënë ai.

Nga ana tjetër, në mbledhjen e Këshillit Komunal të mbajtur të martën mbrëma,

PDS ka krijuar grupin e saj negociator për formimin e pushtetit në Ulqin.

Kjo parti ka paralajmëruar dërgimin e ftesës për bisedime Forcës së Re Demokratike, Koalicionit “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit”, UDSH-së dhe Partisë Socialdemokrate.

Në përbërjen e ardhshme të Kuvendit të Komunës së Ulqinit, PDS do të përfaqësohet me 9 këshilltarë, Forca e Re Demokratike me 8 këshilltarë, Koalicioni “Bashkë për të ardhmen e Ulqinit”, i përbërë nga Partia Demokratike, Lëvizja Qytetare “Perspektiva” dhe LD në MZ me 7 këshilltarë, UDSH me tre këshilltarë, PSD dhe Mali i Zi Pozitiv me nga dy këshilltarë, si dhe Partia Popullore e Socialistëve dhe Fronti Demokratik me nga (Kohapress) një këshilltar.

Kajoshaj: Komunë si të gjitha të tjerat në Mal të Zi

KKU të Tuzit dorëzon propozimet për statusin e Komunës Versioni përfundimtar i cili ka të bëjë me propozimet për ndyshimin e katër ligjeve mbi definimin e statusit të ardhshëm të Komunës së Tuzit/Malësisë i është dërguar parlamentit malazez për shqyrtim nga kryetari i kuvendit lokal të Tuzit z. Fadil Kajoshaj. Në lidhje me këtë çështje ne ju drejtuam z. Kajoshaj i cili tha se pas bisedimeve konsultative me përfaqësues të partive politike shqiptare dhe të Partisë në pushtet, janë dakorduar që parlamentit malazez t’ia dorëzojnë propozimet dhe kërkesat e tyre për një komunë më të avancuar një komunë e cila do të kishte autonomi më të gjërë por që do të mbetej në kuadër të kryeqytetit. “Ne si kuvend dhe si përfaqësus të të gjitha partive politike që veprojnë në trevën e Malësisë me iniciativën time kemi nënshkruar dokumentin me propozime dhe ju kemi dorëzuar klubeve që veprojnë në parlamentin e Malit të Zi duke i sygjeruar që në parlamentin e Malit të Zi të kalojë një propozim i tillë që ka të bëjë me komunën

e ardhshme të Tuzit”, theksoi Kajoshaj.

Propozimin për ndryshimin e statusit të ardhshëm të Komunës së Tuzit sipas Kajoshajt, parlementi malazez do të duhej ta merrte në shqyrtim deri në fund të këtij muaji dhe sipas Kajoshajt shtrohet pyetja se a do të kaloj në parlamentin malazez një propozim i tillë dhe a do të fitoj shumicën e duhur. “Me këto propozime kemi të bëjmë me komunë në kuadër të kryeqytit por nësë analizohen mirë propozimet që kanë të bëjnë me ligjet përkatëse atëherë del se vërtet kjo do të ishte komunë si të gjitha të tjerat

në Mal të Zi”, u shpreh Kajoshaj. Siç theksoi ai përfaqësuesit e partive shqiptare kanë qenë të gjitha pro këtij propozimi për ndyshime të ligjeve përveç Nikollë Camaj i cili ka qenë skeptikë për këtë lloj komune. Propozimi i i përfaqësuesve të partive politike shqiptare në lidhje me ndyshimit e statusit të Komunës së Tuzit ka të bëjë me ndyshimin e ligjit për kryeqytetin, ndyshimi i ligjit për vetëqeverisje lokale, ndyshimi i ligjit për organizimin territorial dhe ndyshimi i ligjit për financimin e vetëqeverisjes lokale.

Toni Ujkaj

6 Javore KOHA

e enjte, 13 shkurt 2014

Vështrime & Opinione

Vështrime & Opinione

e enjte, 13 shkurt 2014

7 Javore KOHA

Me rastin e 6 vjetorit të pavarësisë së Kosovës

Kongresi amerikan dhe Kosova Ata veçanërisht i bëjnë thirrje Z. Kerri, që në takimin e ardhëshëm të NATO-s të përkrahet antarësimi në NATO edhe i Malit të Zi dhe Maqedonisë. Por, “Për më tepër” shkruajnë kongresistët, “Ne ju bëjmë thirrje që të punoni me aleatët tanë në NATO, për të siguruar që Kosova -- e cila në shkurt feston 6-vjetorin e pavarësisë së saj dhe e cila është një mbështetëse e fortë e Shteteve të Bashkuara -- tu bashkohet fqinjëve të saj si anëtare e Partneritetit për Paqë (PfP) dhe që të ketë të përcaktuar një rrugë të qartë drejtë antarësimit eventual në Aleancën e NATO-s.”

Për Koha Javore: Frank Shkreli / Nju Jork

Interesimi për fatin e shqiptarëve të Kosovës dhe mbështetja amerikane për ta, kishin marrë hovin pas demonstratave të përgjakshme të viti 1981. Demonstratat masive të njëpasnjëshme studentore gjatë 1980, tërhoqën vëmendjen e publikut dhe medias amerikane duke fokusuar gjithashtu edhe përqendrimin e përfaqësuesve të tij në Kongres mbi ato që po ndodhnin në Kosovë. Ndër të parët anëtar të Kongresit që ishte në ball të përpjekjeve për t’i paraqitur Amerikës dhe botës agoninë e shqiptarëve në Kosovë dhe në Ballkan ishte Xho DioGuardi, me prejardhje nga Arbëreshët e Italisë, i cili njëherazi siguroi edhe përkrahjen e shumë kolegëve të tij në Kongres për kauzën e lirisë dhe të drejtave të njeriut. Në atë kohë, fushatës së kongresistit DioGuardi iu bashkuan emra të njohur të Kongresit të asaj periudhe në mbështetje të Kosovës, përfshirë ndër të tjerë, legjislatorët e njohur amerikanë Lantos, Broomfield, Gilman, Dole dhe natyrisht kongresisti i njohur i ditëve tona dhe përkrahës i palodhur i shqiptarëve, Eliot Engel. Gjatë 40-vjetëve të kaluara pra, kongresistët amerikanë, nepërmjet deklaratave për shtypin, fjalimeve në Senat dhe në Dhomën e Përfaqësuesve, si edhe nepërmjet korrespondencash zyrtare dhe diplomatike me udhëheqës dhe zyrtarë të lartë amerikanë dhe europianë si dhe me ata ndërkombëtarë, e kanë bërë të qartë vazhdimisht mbështetjen e Kongresit amerikan për shtetin e Kosovës si edhe për të drejtat e shqiptarëve në përgjithësi.

Kjo mbështetje vazhdon edhe sot në 6-vje-

torin e Pavarësisë së Kosovës, siç vihet në dukje edhe në letrën e ditëve të fundit dërguar Sekretarit Amerikan të Shtetit, Xhon Kerri, nga jo më pak se 40-kongresistë për integrimin e Kosovës në organizmat euro-atlantike. Letra e përpiluar nga Kongresisti i Partisë Republikane nga shteti Ohio, Majkël Turner dhe e nënshkruar nga 40 kongresistë nga të dy partitë kryesore amerikane -- republikanë dhe demokratë -- përfshirë edhe Kongresistin Eliot Engel, si demokrati kryesor në listën e nënshk-

ruesve të letrës . Në letrën e tyre drejtuar kryediplomatit amerikan, anëtarët e Kongresit të Shteteve të Bashkuara e sigurojnë Z. Kerri për mbështetjen e tyre ndaj përpjekjeve që në prak të mbledhjes së nivelit të lartë të NATO-s e cila do të mbahet në Angli, zgjërimi i anëtarismit në NATO të jetë një prioritet për Shtetet e Bashkuara si dhe për Aleancën. Ata veçanërisht i bëjnë thirrje Z. Kerri, që në takimin e ardhëshëm të NATO-s të përkrahet antarësimi në NATO edhe i Malit të Zi dhe Maqedonisë. Por, “Për

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

më tepër” shkruajnë kongresistët, “Ne ju bëjmë thirrje që të punoni me aleatët tanë në NATO, për të siguruar që Kosova -- e cila në shkurt feston 6-vjetorin e pavarësisë së saj dhe e cila është një mbështetëse e fortë e Shteteve të Bashkuara -- tu bashkohet fqinjëve të saj si anëtare e Partneritetit për Paqë (PfP) dhe që të ketë të përcaktuar një rrugë të qartë drejtë antarësimit eventual në Aleancën e NATO-s.”

Në letrën e tyre, kongresistët amerikanë thonë se janë gati të punojnë me Sekre-

tarin Amerikan të Shtetit në promovimin e antarësimit të Malit të Zi dhe Maqedonisë në NATO. “Për më tepër’’, theksojnë ligjvensit amerikanë “ne dëshirojmë të punojmë me ju për të siguruar që shtete të tjera të rajonit, siç është Kosova, e që kërkojnë lidhje më të ngushta me institucionet Euro-Atlantike, të kenë të hapur një rrugë të qartë, drejtë integrimit në Aleancën e NATO-s.”

Z. Engel tha në një koment në faqen e tij elektronike se edhe ai, “mbështetë thirrjen

e shprehur në letrën dërguar Z. Kerri, që Shtetet e Bashkuara së bashku me NATO-n të sigurojnë që Kosovës t’i ofrohet një vend në programin e Partneritetit për Paqe, në të cilin tanimë janë pranuar të gjithë fqinjët e saj, e që është aq i rëndësishëm për krijimin e vizionit tonë për një Europë të tërë, të lirë dhe në paqë,” u shpreh Kongresisti Engel.

Letra e ligjvensëve amerikanë drejtuar Xhon Kerrit, në prak të mbledhjes së nivelit të lartë të NATO-s në Britaninë e Madhe, është një mesazh i fortë – si për nga përmbajtja ashtu edhe për nga numëri i madh i nënshkruesve –ndaj përkrahjes së Kongresit Amerikan për integrimin euro-atlantik të Kosovës, përfshirë antarësimin e saj në Aleancën e NATO-s, në prak të 6-vjetorit të Pavarësisë së saj. Shumica e përpjekjeve dhe nismave amerikane në mbështetje të Kosovës gjatë dekadave të fundit, e kishin origjinën në Kongresin amerikan, përpjekje këto që më në fund përbënin politikën zyrtare diplomatike dhe ushtarake të Shteteve të Bashkuara, politikë kjo që çoi më në fund në ndërhyrjen e NATO-s për të çliruar Kosovën nga zgjedha serbe dhe në pavarësinë e saj gjashtë vjetë më parë dhe në njohjen e saj diplomatike. Ndonëse ndërhyrja ushtarake e NATOs në Kosovë ishte e para ndërhyrje e tillë në historinë pothuaj 75-vjeçare të Aleancës, ligjëvenësit amerikanë me të drejtë i bëjnë thirrje Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s që si hap i parë, Kosovës t’i jepet vendi në Programin e Partneritetit për Paqë . Kjo nismë e dyzet kongresistëve amerikanë tregon se protagonistët në mbështetje të Kosovës dhe të Shqiptarëve në Kongresin amerikan mund të kenë ndryshuar gjatë dekadave, por është e qartë se mbështetja e Kongresit amerikan për Kosovën dhe shqiptarët është më e fortë se kurrë. A janë duke bërë Kosova dhe Shqiptarët në përgjithësi ato çfarë u takon dhe çfarë kërkohet prej tyre, për të merituar këtë mbështetje të vazhdueshme, me qëllim për të përshpejtuar integrimin sa më të shpejtë të gjithë Shqiptarëve në organizmat euro-atlantike?

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

8 Javore KOHA

e enjte, 13 shkurt 2014

Opinione & Vështrime

Opinione & Vështrime

e enjte, 13 shkurt 2014

9 Javore KOHA

Fokus

Keqpërdorimet korruptive të zhvilluara si me program shkatërrues Për Koha Javore:

Dr.Hysni Hoxha /Prishtinë

Pushtetarët e asaj kohe, bashkë me militantët e tyre, përgaditën lojën që në Senat, të mos zgjedhet profesori Muhamet Mustafa, sepse ai do t’ua prishte planet, prandaj ndikuan që në vend të tij të zgjedhet rektor Prof. dr Enver Hasani. Në këtë rast duhet theksuar se edhe Enver Hasani, nuk është zgjedhur në mënyrë ligjore, sepse nuk ka patur gradë shkencore profesor i rregullt i universitetit.

Për këtë emërim të paligjshëm me vend ka qenë reagimi i Prof.dr. Agim Paca i Fakultetit të Drejtësisë ku punonte edhe Enver Hasani.

Gjatë kohës kur ka qenë rektor ky profesor, ka patur keqpërdorime. Por të këqijat më të mëdhaja ndodhën gjatë mandatit të rektorit Prof.dr Mujë Rugova, të cilin e emëroi kryeministri Hashim Thaqi. Në këtë kohë janë injoruar tërësisht strukturat udhëheqëse të Universitetit të Prishtinës, me qëllim që më lëhtë t’i futin duart korruptive pushtetarët. Me urdhër nga lart emërohen në punë: asistentë, profesorë që kanë magjistruar dhe doktoruar në mënyrë jo të rregullt. Është tejet brengosës fakti i emërimit dhe angazhimit të kuadrit universitar, të ligjerojnë lëndë, që nuk i kanë profesion. Në Fakultetin e Edukimit, ku unë më 2010 isha i angazhuar, është pranuar agronomi të jepte lëndën Menaxhimi i Shkollave në vend të profesorit me gradën doktor i shkencave pedagogjike.

Para pesë vjetësh në të njëjtin fakultet ku ligjeroja, është emëruar prodekan për çështje financiare personi, që nuk kishtë njohuri lidhur me menaxhimin e financave. Siç më informoi një i besueshëm i dekanatit, urdhërin për një emërim të tillë e dha “Vertikalja”. Një miku im i be-

Të këqijat skandaloze në Universitetin e Prishtinës shpërthyen fuqishëm dhe dolën në shesh. Edhe në fusha të tjera, të këqijat janë prezente qëkur kontrollin shoqëror e mori politika partiake. Mirëpo në Universitetin e Prishtinës, sa mbaj mend unë, që punoj më shumë se 30 vjet, asnjëherë nuk ka qënë më e keqe gjendja si në ditët e sotme. Më kujtohet si sot, kur para disa vjetësh paraqiti kandidaturën Prof. dr. Muhamet Mustafa, i cili tha: “Po kandidohem, por larg duhet t’i mbajw duart politika!” sueshëm nga një fakultet tjetër më tha: “Ma sollën asistentin që për herë të parë e pashë. Ai m’u lut të mos ia përmend emrin. Në pranverën e vitit 2010 i thashë Dekanit të Fakultetit të Edukimit dr.

Hasan Muja: “Mos merr pjese në shkatërrimin e Universitetit. Respektoni Statutin e këtij institucioni. Prej Dekanëve vetëm Prof. dr. Osman Gashi i Fakultetit të Filologjisë reagoi publikisht para disa vitesh se nuk respektohen strukturat udhëheqëse të fakulteteve”. Dekani u përgjigj: “Po ç’bëri?” I thashë se e tha të vërtetën. Po të kishin ngritur zërin shumica e dekanëve dhe e anëtarëve tjerë të Senatit, nuk do të ndërhynte kështu pushteti.

Qëndrimi johuman ndaj profesorëve me pension poshtërues dhe përbuzës Pas moshës 65 vjeçare profesorët e Universitetit të Prishtinës mbetën si njerëz të degraduar me një “pension” poshtërues, së pari 25 euro, pastaj shumë më vonë me 112 euro. Para 6 vjetësh Dekani i Fakultetit të Edukimit, Prof. dr. Nebi Elezi më tha: “Nuk kemi obligim ndaj profesorëve të pensionuar”. Ndërsa unë i thash që keni obligim ndaj studentëve”. Në vend të tyre mezi kan pritur zëvendësimin. Kishte mjaft profesorë të pensionuar, të aftë dhe të gatshëm të ligjeronin në ketë institucion, por ata, si dhe pensionistë të fakulteteve te tjera të dëshpëruar thellë u larguan, pa e siguruar ekzistencën e tyre jetësore. E keqja e madhe është se në vend të tyre sollën në mënyrë jo të rregullt, asistentë, profesorë që ato

lëndë nuk i kishin të profesionit të tyre.

Përveç pagës enorme që e kanë pa meritë, ata marrin honorar për pesë deri në gjashtë orë mësimi që u është garantur nga Rektorati i UP-së. Profesorët, të pensionuar, ekspertë dhe me përvojë dhe të aftë për të ligjeruar, mbeten të përbuzur pa siguruar ekzistencën e tyre me pensionin poshtërues. Njoh prej kolegëve të mij që në këtë gjendje vuajnë nga depresioni psikik.

Jo rrallë herë për cilësi në arsim përmendin Perendimin. Mirëpo atje, në dobi të studentëve dhe shkencës, angazhojnë edhe profesorë mbi moshën 70 vjeçare.

Më 2010 rektorit Mujë Rugova solli urdhërin e, në të cilin vetëm në dy rreshta shkruhej: “Profesorët që kanë mbushur 70 vjet të mos angazhohen” Një urdhër të tillë e ka nënshkruar Prof.dr. Basri Çapriqi, në atë kohë, Kryetar i Këshillit Arsimor të

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

suese, njerës përgjegjës të UP-së, pa fije turpi, disa duke qeshur, mbrojnë publikisht këtë gjendje. Kështu veproi Prof. dr.

Nuri Bexheti, prorektor për mësim i cili ka përgjegjësi themelore për mirëmbajtje të mësimit në këtë institucion i kapluar nga krimi i organizuar, korrupsioni dhe mashtrimet e turpshme akademike.

Nuri Bexheti, që ka punuar jo vetëm në ketë universitet, ai që nuk e paraqiti pasurinë dhe për këtë u gjobua, në mjetet e informimit Senatin e quajti të shenjtë, sepse aty e ka përkrahjen e një numri jo të vogël të profesorëve të korruptuar dhe përkrahjen e shtatë studentëve.

Pa përgjegjësi morale dhe profesionale u Universitetit të Prishtinës. tregua edhe Ramë Vata, deputet i PDK-së Vlimi i ngjarjeve tragjiko-komike pas af- dhe Kryetar i Komisionit Parlamentar për erës së avancimeve më punime pa vlerë Arsim. Ai publikishtë deklaroj se revistat në revista korruptive jashtë vendit. në fjalë nuk mund të quhen korruptive Perden e mashtrimeve të punimeve pa (“Koha Ditore”, 31.01.2014). Me të vërvlerë shkencore e hoqi publicisti Besnik tetë, ngjarje tragjiko-komike është kjo që Krasniqi i të përditshmes “Koha Ditore”. po ndodh në Universitetin e Prishtinës.

Ai me pseudonim qesharak, Filan Fisteku Mirëpo shumë më tepër ka tragjizëm. Më botoi disa fragmente nga vepra e Mark- tepër është për t’u brengosur sesa për t’u sit dhe Engelsit: “Manifesti Komunist”, në qeshur pas sprovës inteligjente dhe të revistën “Society for Science and Nature” dokumentuar që bëri Filan Fisteku i “KoFjalët “komunizëm” “proletariat”,” parti” i hës Ditore”. Tani shtrohet pyetja: A mund zëvendësoi me fjalët “minerale”, “tregti” të fshihet gjithë ky skandal shqetësues? “menaxhim”. Ky botim u realizua me 80$. Do të ishte në interes të Universitetit, Me kritere mashtruese dhe korruptive Kosovës si shtet, por edhe në interes të janë publikuar tre punime të Rektorit kombit që këta njerëz keqbërës të shGashi, dhe punime të profesorëve tjerë trëngojnë gishtin fuqishëm në kokën e të Universitetit të Prishtinës. Për botimin tyre dhe ta pyesin veten: Çfarë jemi duke e këtyre punimeve janë dhënë të holla bërë? Ata si të tillë janë përgjegjës për nga buxheti i varfër i Kosovës. veprimet të paligjshme.

Pas të gjitha këtyre malverzimeve shqetë- Çfarë është dielli për tokën, është Univer-

siteti për ardhmërinë e një kombi Keqbërësit që i kanë futur duart në Universitetin e Prishtinës nuk duan të dinë për misionin e këtij institucioni si burim i dijes. Në këtë kontekst po përmend fjalën e urtë, “Çfarë është dielli për tokën, është Universiteti për kombin”. Përkundër një mendimi të tillë të artë, Qeveria e Kosovës me militantët partiakë, me përkrahësit e saj, me servilët me pretendime politike, që votojnë për këtë qeveri, po e zë diellin, dritën e diturisë me injorancë, e cila ligjërohet në Universitetin e Prishtinës.

Profesori, shkrimtari Ramiz Kelmendi, individë që marrin gradë akademike pa meritë, i ka quajtuar jo një herë “doktorë pa shkollë fillore”. Profesori i këtij Universiteti, dr. Arben Hajrullahu në emisionin televiziv “Interaktiv” për ngjarjet alarmuese, që po ndodhin në kohën e fundit, në mënyrë figurative u shpreh: “Anija e madhe e qeverisë, po e mbron të mos fundoset anija e vogël e Universitetit”.

Mirëpo, anija e madhe e qeverisë, bashkë me qeverinë, nga dallgët e rinisë studentore dhe të qytetarëve tjerë, mund të fundoset, prandaj timonierët e saj duhet të ndërgjegjësohen dhe ta largojnë me kohë nga Universiteti sa nuk është fundosur bashkë me qeverinë.

Rinia studentorë është avangarda që u prin proceseve për transformime demokratike shoqërore. Bashkë me qytetarë të tjerë që tani në këto ditë të vështira po u bashkohen, do të arrijnë synimet e tyre, që janë edhe synimet e kombit tonë

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

10 Javore KOHA

e enjte, 13 shkurt 2014

Vështrime & Opinione

Vështrime & Opinione

e enjte, 13 shkurt 2014

11 Javore KOHA

Katedralja e Tiranës kishë bizantine apo greke?

Modelimi i kishës tradicionale bizantine

Në këtë vështrim syzogu siç i thonë kineastët planit të xhiruar nga lart bie në sy edhe një tjetër simbol që i shtohet atij të Duçes së fashizmit, e ky është flamuri grek në kupolen e Kishës Katedrale Orthodokse në Tiranë, asaj kishe që quhet krejt kot Autoqefale.

Për Koha Javore:

Kolec traboini / Tiranë

Se çfarë shpreh pamja nga lart e qëndrës së Tiranës ka qënë gjithherë e ditur, ka patur një zgjidhje të imponuar ideologjike në kohën e pushtimit fashist. Ndërtimet kryesore kanë patur qëllim të krijonin imazhin e të përjetësonin simbolet e glorio fashizmit, spatën e Liktorit e tufën e druve. Po tashmë në një mënyrë apo një tjetër me ndertimet e reja, krejt konfuze e pa një plan të madh e perspektiv, Tirana është një kaos urbanistik kur e sheh nga toka, por nuk kryshon ky mishmash edhe kur e sheh nga qielli. Pyet e askush nuk të jep një përgjigje se si e pse e kush po e nderton, në përfundim tashmë, një kullë të lartë si një fole grenzash apo një inkubator ku futen vezë e dalin zogj, e për më tepër çfarë do ai ndërtimi tjetër monstër në krah të Gjykatës së Lartë ku do të sajojnë vend në taracë edhe për uljen e helikopterëve të vipave tanë. Eh si po e trajtojnë këtë vend plaçkë tregu e si po e telendisin këtë popull këto vipa që kanë dalë nga balta.

Në këtë vështrim syzogu siç i thonë kineastët planit të xhiruar nga lart bie në sy edhe një tjetër simbol që i shtohet atij të Duçes së fashizmit, e ky është flamuri grek në kupolen e Kishës Katedrale Orthodokse në Tiranë, asaj kishe që quhet krejt kot Autoqefale.

Pa patur qëllim të bëj debate e pa u hyrë në pjesën profesionale arkitektëve e urbanistëve sepse nuk jam specialist i fushës së arkitekturës bizantine, por thjeshtë nga leximet e njohjet mund të sjell si shëmbull disa ndërtesa kishtare të orthodoksisë. Së pari duhet thënë se

kishat bizantine të vjetra nuk kanë asnjë lidhje me kupolat blu. Kupolat blu të kishave greke kanë ardhur pas vitit 1821, pra atbotë kur Greqia u bë shtet dhe krijoj edhe flamurin e vet në sfond blu me një kryq në mes. Por meqë priftërinjtë grekë u përzienë aq thellë në punët e shtetit të ri grek duke dominuar në qeverisje e eleminuar arvanitët, të cilët bënë revolucionin e i sollën lirinë Greqisë( shumicën e krerëve arvanitas i burgosën apo i vranë që nga Kollokotroni, Karaiskaqi, Bubulina e tjerë), por nisën që edhe kupolat e kishave ti kthejne në blu, ndryshe prej ngjyrës purpuranti që kishte patur më parë në preferencat e kishtarëve, ose ndryshe edhe nga ngjyra tullë, tjegull, pra baltë e pjekur.

Sot në të gjithë Greqinë e nëpër ishuj dominojnë kupolat blu, duke krijuar simbolin e kishës greke, krejt ndryshe nga kishat e vjetra bizantine duke përfshirë edhe kishat orthodokse bizantine që janë ndërtime të vjetra në Shqipëri.

Le të sjellim si shëmbull ndërtesen e kishës orthodokse të Apolonisë një ndërtim tipik bizantin por që nuk ka asnjë lidhje me kishat greke bashkohore ku kupolat lyhen blu gjithnjë me idenë se kemi të bëjmë me ngjizjen kishës orthodokse me kombin grek .

Edhe monastiret ruse orthodokse nuk e kanë njohur ngjyrën blu nëpër kupola, por atë të artë. Natyrisht nën ndikimin e kishës greke dhe aleancave historike edhe në Rusi nisën të hynë kupolat blu.

Në fund të fundit ngado që ta sjellësh Katedralja e Kishës Orthodokse në Tiranë në kupolen e saj ka simbolikën

flamurit grek dhe kësaj nuk mund ti japësh asnjë spjegim tjetër megjithë dëshirën e ndokujt për ta konsideruar si një zgjidhje arkitekturore apo shije blu arkitektësh. Madje më shumë se vetë bluja e kupolës, flamurin grek e thekson vënia e kryqit që të krijon vertetë imazhin e flamurit të vjetër grek mbasi që flamuri i ri që kanë sot është modifikuar meqë edhe shteti i vogël grek nisi të zgjeronte territorin e vet në dëm të to-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

kave shqiptare duke rrëmbyer territore të mëdha në kohën e rënies së Perandorisë Otomane.

Nuk na intereson kush janë arkitektët e çfarë spjegimi mund ti japin ato apo çfarë argumenta teologjike mund të sjellin hierarkët fetarë për të spjeguar misteret e blusë së kupolave, por një gjë e dimë mirë, prej qiellit shqiptar, kupola e Kishës Katedrale Orthosokse në qëndër të Tiranës kushdo që ka sy

në ballë e dallon si një flamur grek.

Sa i përket arkitekturës së kësaj kishe mund të themi se ajo është një vepër e bukur, me një zgjidhje arkitektonike të pelqyeshme, por ajo çfarë duam të vëmë në dukje si mos pëlqim është se kemi të bëjmë me atë që specialistët e arkitekturës e quajnë “kushtëzim të modelimit”, pra një ndërhyrje në këtë vepër nga faktorët jashtë profesionalë e tradicionalë, të cilët në kushtëzim për

nga qëllimi pak ndryshon nga plani urbanistik i qëndrës së kryeqytetit shqiptar i modeluar nga pushtuesit fashistë.

Veç një gjë ndryshon gjithësesi. Ne jemi një shtet i lirë por gjithnjë nën tutelën e çaponjëve të fqinjëve tanë të cilëve në histori gjithnjë u kemi dhënë dashuri, madje ndonjëherë më shumë se sa duhet, dashuri që mjerisht na ka kushtuar shtrenjtë.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

12 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 13 shkurt 2014

Kulturë

e enjte, 13 shkurt 2014

13 Javore KOHA

Nderim për zërin himn dhe ujëvarë mali, të Vaçe Zelës

Ylli i pashuar i artit shqiptar Rasti e ka sjellë që i kam vizituar disa herë trojet shqiptare të Ballkanit, si Shkupin, Preshevën, Prishtinën e Ulqinin.

Kudo emri i nderuar i Vaçe Zelës ishte i pranishëm dhe shumë i respektuar

Për Koha Javore:

Murat Gecaj

1.

Ndjesi trishtimi e hidhërimi përjetuam të gjithë këto ditë, kur morëm vesh lajmin e ndarjes përgjithnjë nga jeta të këngëtares së shquar dhe të paharruar, Vaçe Zela, nderuar me titujt me të lartë, “Artiste e Popullit” dhe “Nderi i Kombit”. Është e natyrshme për secilin, që e ka njohur, tani të risjellë në kujtesë mbresat e takimeve me të.

Me detyrën e gazetarit, në shtypin e kohës, kam patur kënaqësinë dhe nderin ta njoh e ta takoj edhe unë këngëtaren lushnjare, por që shpejt u bë e tërë Shqipërisë e Kombit tonë, Vaçe Zelën. Natyrshëm, kur një njeri ndahet nga jeta, fliten e shprehen fjalë të mira për të. Por, në rastin konkret, nuk mjaftojnë fjalët e Fjalorit të Shqipes, për të evidentuar cilësitë e larta morale e njerëzore të Vaçes sonë, si: dashmirësinë e zemërgjerësinë, thjeshtësinë e sinqeritetin, karakterin e fortë dhe shpirtin e butë njerëzor, zemrën e madhe të saj, pa përmendur këtu talentin brilant të zërit të saj, që ia dhuroi Zoti e diti ta shfaqë, me aq profesionalizëm, në skenat shqiptare, por dhe në ato jashtë Atdheut.

E kam ndjekur shpesh atë në koncertet e ndryshme, me kitaren në dorë, që nga ato në sallat e ndryshme dhe deri te festivalet në RTSH-së. E, kurdoherë, kam ndjerë se sa i bukur ishte zëri i saj, him dhe ujëvarë mali, i cili jehonte fuqishëm në këngët për Shqipërinë dhe në ato me tematikë familjare ose shoqërore etj. Ashtu si të gjithë dëgjuesit e shikuesit tjerë, jam emocionuar pa masë, kur ajo këndoi me zërin e saj aq melodioz, këngën “Fëmi-

ja i parë”, ndjekur pastaj nga këngët me theks të dallueshëm atdhetar, “Gonxhe në pemën e lirisë”, “Nëno, moj, do pres gërshetin”, “Shoqet tona ilegale”, “Valsi i lumturisë” etj.etj.

2.

Rasti e ka sjellë që i kam vizituar disa herë trojet shqiptare të Ballkanit, si Shkupin, Preshevën, Prishtinën e Ulqinin. Kudo emri i nderuar i Vaçe Zelës ishte i pranishëm dhe shumë i respektuar. Në një udhëtim, me disa

kolegë të Institutit të Integrimit të Kulturës Shqiptare, më qendër në Tiranë, bashkë me poetët e shkrimtarët Zyba Hysa, Namik Selmani e Shefqete Goslaci, bëmë një vizitë në shtëpinë e këngëtares së madhe kosovare, Naxh-

mije Pagarusha. Gjatë bisedës sonë, ajo na foli me dashuri për Vaçe Zelën dhe, siç thotë populli, e “ngriti në qiell”, për cilësitë njerëzore të saj dhe talentin e rrallë të këngëtares. Pas atij udhëtimi, kam botuar një libër mod-

est, me shënime e përshtypje. Duke u ndalur në takimin e mësipërm me Pagarushën, aty kam nënvizuar këto radhë domethënëse: ”…Por i trgoj edhe se, para disa ditësh, “Artistja e Popullit” Vaçe Zela kishte ditëlindjen, që e festoi atje në Zvicër. Për këtë arsye, me ndërmjetësinë e mikut tim në Gjenevë, Alfred Papuçiu, i dërgova asaj një mesazh përshëndetjeje dhe urimi.

Nexhmija më dëgjon me vëmendje për këto, që i flas dhe thotë se Vaçja është këngëtare e madhe dhe se është e udhës që kurrë të mos harrohen këngëtarët as artistët, të cilët me zërin dhe shpirtin e tyre iu përkushtuan Atdheut tonë të përbashkët”(“Rrahin zemrat arbërore”, Tiranë, 2011, faqe 57).

3.

Duke patur njohuri për gjendjen e rënduar shëndetësore të Vaçes, por dhe me respektin e pashkëputur për të, në pranverën e vitit 2011, pra afër 3 vjet më parë, shkëmbeva mesazhe me kolegun e mikun tim, Alfred Papuçiu, me banim familjarisht në Gjenevë.

Siç e përmenda më lart, në atë kohë, Vaçja kishte përvejtorin e lindjes dhe, meqenëse e dija se ai mbante lidhje familjare me të dhe unë nuk e kisha emailin, iu luta që t’ia dërgonte asaj një urim timin.

14 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 13 shkurt 2014

Kulturë

e enjte, 13 shkurt 2014

15 Javore KOHA

Portret historik

Kolokotroni, heroi arvanitas Dihet se arvanitasit në Greqi janë arbëreshë të zhvendosur në kohë të ndryshme mes shekujve 13-të – 16-të nga ajo që sot është Shqipëria e jugut. Arsyet për këtë migrim nuk janë krejtësisht të qarta dhe mund të jenë e shumëfishta.

Në shumë raste arvanitasit ishin të ftuar nga sundimtarët bizantinë dhe latinë të kohës për punësim ose ripopullim të zonave të shkretuara nga luftërat, epidemitë, dhe arsye të tjera; ata punësoheshin kryesisht si ushtarë. Disa migrime të mëvonshme besohet të jenë motivuar për të shmangur islamizimin pas pushtimit osman.

Për Koha Javore: Astrit Lulushi/ Uashington

Arvanitas: “Arbëreshët e Greqisë; Popull me prejardhje shqiptare i vendosur në krahina të ndryshme të Greqisë qysh nga mesjeta”(Fjalori Enciklopedik Shqiptar) Më 14 janar 1822 – Lufta greke e Pavarësisë : Akrokorinthi (Korinthi i Epërm) merret nga trupat e Theodor Kolokotronit, udhëheqës i Revolucionit grek kundër perandorisë Osmane.

Kolokotroni, ky “shqiptar” i quajtur arvanitas, fliste arvanisht (arbërisht), para-ardhëse e drejtpërdrejtë e shqipes së sotme. Me prejardhje arvanitase Greqia ka pasur 9 kryeministra, 1 president, dhe 1 diktator (Gjeneral Theodor Pangalo, 1878 – 1952). Kolokotroni u bashkua me kryengritësit e Moresë

(Peloponez) që kur ishte 14 vjeç; një vit më vonë, ai bëhet “kapetanios” i çetës së tij.

Pastaj, Kolokotroni shpallet në kërkim nga osmanët dhe ikën në ishujt e Jonit.

Më 1809 i bashkohet këmbësorisë greke në ushtrinë britanike që luftonte kundër ushtrisë perandorake të Napoleonit në ishujt e detit Jon. Gjatë kësaj kohe, Kolokotroni ndikohet nga idetë e Revolucionit Francez dhe nga Napoleon Bonaparti.

Në autobiografinë e tij Kolokotroni shkruan:“Sipas gjykimit tim, Revolucioni francez dhe veprat e Napoleonit i hapën sytë botës. Më parë, kombet nuk dinin asgjë për veten dhe njerëzit mendonin se mbretërit ishin perëndi

mbi tokë dhe çdo gjë që ata bënin ishte e përkryer “.

Dihet se arvanitasit në Greqi janë arbëreshë të zhvendosur në kohë të ndryshme mes shekujve 13-të – 16-të nga ajo që sot është Shqipëria e jugut.

Arsyet për këtë migrim nuk janë krejtësisht të qarta dhe mund të jenë e shumëfishta.

Në shumë raste arvanitasit ishin të ftuar nga sundimtarët bizantinë dhe latinë të kohës për punësim ose ripopullim të zonave të shkretuara nga luftërat, epidemitë, dhe arsye të tjera; ata punësoheshin kryesisht si ushtarë.

Disa migrime të mëvonshme besohet të jenë motivuar për të shmangur islamizimin pas pushtimit osman.

Valët kryesore të migrimit filluan rreth viteve 1300, arritën kulmin gjatë shekullit të 15-të (pas vdekjes së Skënderbeut), dhe përfunduan rreth viteve 1600. Arvanitasit e parë arritën në Thesali, pastaj Atikë, dhe më në fund në More a Peloponez.

Poema greke “Thourios” (Thirrja) nga poeti i rilindjes greke të shekullit të 18-të – dhe hero kombëtar grek, Rigas Feraios lindur në Tërhallë më 1757 – v.1798, përfshin një thirrje për arvanitasit që jetonin në atë kohë në mbarë Greqinë, për t’u bashkuar kundër

sundimit Osman. Dhe arvanitasit iu pëgjigjën “thourios”; në fakt, gjatë luftës greke për pavarësisë, arvanitasit luajtën rol të rëndësishëm – shumë prej tyre njihen sot si heronj kombëtarë grekë (Kundurioti, Xhavella, Kollokotroni, Boçarët, Bubulina, Miauli, etj.)

16 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 13 shkurt 2014

Kulturë

Rruga e muzikës pianistike në Shqipëri

Tonin Harapi, “Shopeni” shqiptar Për Koha Javore: Prof. Dr. Holta Sina

Rruga që ka përshkuar muzika pianistike në Shqipëri është një rrugë e cila e ka plotësuar më së miri atë mozaik vlerash të pazëvendësueshme për kulturën muzikore të çdo kombi.Kjo formë e vogël, apo miniatura pianistike shqiptare, siç është cilësuar rëndom, që prej lindjes së saj dhe më pas, është evidentuar gjithmonë si një gjini ku spikat veçanërisht karakteri kombëtar.

E paralajmëruar fillimisht nga L. Kurti dhe M. Gjoka, kjo rrugë embrionale e miniaturës, vijon më pas me disa harmonizime dhe përpunime këngesh, vallesh e melodish popullore, të re-

alizuara dhe përshtatura mjeshtërisht për piano nga Lola Gjoka e të tjerë instrumentistë e krijues shqiptarë të atyre viteve.

Kështu, format e vogla të muzikës pianistike, qysh prej viteve ’50 - ‘60 u konceptuan në dy drejtime. Në njërin kah u zhvilluan miniaturat pianistike të destinuara për duar të vogla, të cilat kishin prioritet aspektin didaktik dhe, në kahun tjetër, u zhvilluan format e vogla koncertale, që kishin për synim sallat e koncerteve. Të dy këto drejtime mundën të sillnin një repertor të konsiderueshëm për muzikën

pianistike shqiptare dhe një përvojë të mjaftueshme për kompozitorët që i’u kushtuan dhe do t’i kushtoheshin në të ardhmen këtij zhanri instrumental.

Pothuajse të gjithë kompozitorët shqiptarë, të çdo brezi, kanë krijuar në këtë zhanër. Shumë prelude, valle, tokata, skerco, këngë, marshe të Zadese, Harapit, Zoraqit, Larës, kanë hyrë me dinjitet në arealin e vlerave të muzikës sonë, ashtu si shumë rapsodi, valle, poema simfonike, simfoni, opera dhe balete.

Më i spikaturi në lëvrimin e kësaj gjinie është kompozitori Tonin Harapi. Minia-

Tonin Harapi ka kompozuar një opus veprash të të gjitha gjinive. Krijimet e tij janë nderuar me çmime në aktivitete të ndryshme muzikore. Forca e talentit dhe formimi i tij profesional kanë qenë të rëndësishme jo vetëm për krijimtarine e tij individuale por, mbi të gjitha, kanë lënë gjurmë të pazëvendësueshme në repertorin muzikor shqiptar. turat dhe format e vogla koncertale pianistike qëndrojnë denjësisht përkrah veprave të tjera të autorit, të krijuara për instrumentin e pianos, instrument për të cilin ai shkroi me shumë dashuri, duke i dedikuar pjesën më të madhe të krijimtarisë, prandaj është cilësuar si Shopeni shqiptar.

Tonin Harapi i përket brezit të parë

e enjte, 13 shkurt 2014

të kompozitorëve profesionistë shqiptarë. Nxënës dhe koleg i Zadejës së madh (të dy të lindur në një qytet si Shkodra ku tradita muzikore dhe kultura artistike janë të pandara) Harapi u shqua në njësërë drejtimesh, që lidheshin ngushtësish si me krijimtarinë muzikore, por edhe me aspekte të tjera të rëndësishme të zhvillimit të muzikës dhe artit në përgjithësi.

Pianist, krijues, organizator dhe drejtues veprimtarish artistike, mësues e pedagog, kritik e publicist, Harapi ushtroi për 40 vjet një veprimtari të gjerë, të shumanshme dhe me vlera për artin dhe kulturën e një kombi si Shqipëria.

Krijimtaria e tij shtrihet pothuajse në të gjitha gjinitë muzikore; firmën e tij e mbajnë njësërë veprash të spikatura të muzikës vokale, instrumentale, muzikës së dhomës, ku mund të përmendim: sonata për piano, temë me variacione për piano, albume për pianistë të vegjël, elegji të ndryshme, katër kuartete harqesh, poemë simfonike, opera “Zgjimi”, Rapsodia nr.1 dhe nr.2 për piano dhe orkestër, suitë me këngë popullore për orkestër harqesh, etj. Për shumë vite ka qenë pedagog i kompozicionit dhe analizës së formës pranë Akademisë së Arteve (sot U. A.).

Një pjesë e muzikës së shkruar prej tij kanë hyrë bindshëm në repertorin pedagogjik të shkollave shqiptare të muzikës dhe janë bërë mjaft popullore, sidomos miniaturat e tij aq të njohura të titulluara Një dhimbje e vogël, Ja gëzimi kthen përsëri,por edhe ato me karakter zhanri si Marsh, Valle, këngë, Vals etj. të cilat dëshmojnë më së miri stilin e tij individual “të pangatërrueshëm” dhe mbështetjen shumë fine në traditën popullore shqiptare. Stili i tij konciz dhe elokuent në të njëjtën kohë, dëshmohet më së miri në ndërtimin e melodive të qarta e të këndueshme, por dhe të gjalla e plot temperament, të cilat shoqërohen nga një harmoni që është në ‘sinkron’ me trajtimin melodik, përmes një gjuhe të thjeshtë dhe në funksion të karakterit dhe emocionit të secilës pjesë në vetvete. Ai ka përzgjedhur për këtë qëllim format e thjeshta muzikore (dy e tre pjesore) të cilat i përgjigjen më së miri formatit në të cilin ‘vizatohet’ kjo gjini. Ai ka ditur të shfrytëzojë mjeshtërisht meloritmikën tonë popullore, kryesisht atë të Veriut (zonës së së Shkodrës) duke i dhënë këtyre

17 Javore KOHA

veprave ngjyrime kombëtare, të cilat janë ndërthurur po aq mjeshtërisht me gjuhën kompozicionale thellësisht individuale.

Pikërisht, një nga veprat më sinjifikative në zhanrin e formave të vogla koncertale është tema me variacione “Delja rude” e krijuar prej tij në vitin 1962.

Cilësite individuale të Harapit, si njohës i mirë i teknikës pianistike, shfaqen qartë edhe tek kjo vepër e konceptuar mbi një këngë tradicionale shumë të njohur, e cila krijon variante shumëngjyrëshe gjatë trajtimit variacional të saj.

Që në konceptin fillestar, nga i cili buron dhe materiali tematik (cituar nga kënga e njohur popullore me të njëjtin titull) vepra lidhet ngushtë me tendencat e këtij autori drejt ngjyrimeve të theksuara kombetare. Ky material esencial burimor, që parashtrohet fillimisht nga tema, pasurohet nëpërmjet transformimit figuracional në të nëntë variantet e saj.

Të gjitha cilësitë që fiton tema në variantet e saj, dëshmojnë për talentin, ndjeshmërine dhe nivelin profesional të këtij “poeti të pianos”.

Pra, kjo vepër është njëra prej atyre veprave të krijuara prej tij, e cila evidenton më së miri vlerat e krijimtarise instrumentale të autorit, të cilat zbulohen natyrshëm edhe përmes kësaj teme të thjeshtë në prezantim dhe varianteve të prejardhura të saj në vijim, duke krijuar një kulm në krijimtarinë e tij si dhe në muzikën instrumentale në Shqipëri.

Tonin Harapi ka kompozuar një opus veprash të të gjitha gjinive. Krijimet e tij janë nderuar me çmime në aktivitete të ndryshme muzikore. Forca e talentit dhe formimi i tij profesional kanë qenë të rëndësishme jo vetëm për krijimtarine e tij individuale por, mbi të gjitha, kanë lënë gjurmë të pazëvendësueshme në repertorin muzikor shqiptar. Ai është një nga përfaqësuesit më të denjë të muzikës instrumentale shqiptare. Në këto vepra ai spikat me individualitetin e tij si krijues dhe mbështetjen kryesisht në folk-traditën tonë muzikore, ku siç është shprehur vetë ai – “krijimtaria duhet të jetë një sintezë e përkryer e një mendimi të thellë që duhej shprehur në mënyrë të figurshme, për të lënë gjurmë në subkoshiencën e çdo admiruesi të muzikës”.

18 Javore KOHA

Mozaik

e enjte, 13 shkurt 2014

Mozaik

e enjte, 13 shkurt 2014

19 Javore KOHA

Shoqata “Labeatët” nga Malësia shënoi njëvjetorin e themelimit

Një shoqatë që punon pa bërë shumë zhurmë Për dallim nga shumë shoqata, “Labeatët” festuan njëvjetorin e themelimit me një aktivitet të koncipuar si një ditë e zakonshme në punën e shkëlqyer të këtyre djemve dhe vajzave të kësaj treve.

Gabriel Grabanica

Shoqata “Labeatët” në Malësi festoi ditëlindjen e parë. Në botën që po jetojmë dhe sidomos në vendin tonë është bërë traditë që, kur bie fjala për të festuar, për të shënuar një përvjetor apo datë të çfarëdo lloji, bëjmë tepër zhurmë. Shpesh herë, siç thotë fjala e urtë e popullit tonë, “mizën e bëjmë bullë”.

Po kemi rast që këtë gjë ta shikojmë në realitetin ku jetojmë dhe veprojmë me disa organizata.

Por për dallim nga shumë shoqata, “Labeatët” festuan njëvjetorin e themelimit me një aktivitet të koncipuar si një ditë e zakonshme në punën e shkëlqyer të këtyre djemve dhe vajzave të kësaj treve.

Para së të rrefej një ditë me këtë shoqatë, për lexuesit po e jap kuptimin e emrit të shoqatës “Labeatët”. Labeatët ishin fis ilir që banonte rreth liqenit të Shkodrës. Përmenden për herë të parë nga Livi gjatë luftës së tretë iliro-romake. Bënin pjesë në mbretërinë ilire të Gentit. Qytetet e tyre ishin Shkodra, që ishte edhe kryeqendra e mbretërisë Ilire, dhe Meteoni (Meduni i sotëm në Mal të Zi). Labeatët prenë monedha në emër të bashkësisë fisnore, sipas tipit

të monedhave të mbretit Gent.

I ftuar miqësisht nga anetarët e shoqatës, ftesen e tyre e mora me kënaqësi, si një ftesë që vetëm tradita malësore din të bëjë.

Unë së bashku me një mik timin në mëngjesin e 1 shkurtit nga Ulqini u nisëm për t’i uruar vëllezërit tanë me rastin e njëvjetorit të punës, që me aq fisnikëri e kanë bërë gjatë 365 ditëve të shkuara.

Siç thashë në fillim, jemi mësuar me shoqatat e ndryshme që veprojnë në trevat tona, ku në takimin e parë me ta e kanë hallin numër një të fondeve, si nuk kanë fonde, si nuk po japin, si po mbijetojnë etj. Në takim me këta djem dhe vajza malësore, nuk hasa në këtë virus shoqatash.

Takimi ishte në një udhëkryq të vogël në fshatin Vuksanlekaj. Me të mbërrirë aty, kryetari i shoqatës, profesori Luigj Camaj na mirëpriti ashtu siç din vetëm mikpritja malësore. Me fjalë dhe përshëndetje tipike malsorçe. Dhe për disa minuta, djem e vajza e mbushen atë vend. Ndërkohë mbërritën edhe miqtë e ardhur nga Elbasani enkas për këtë ditëlindje të parë të shoqatës.

Ishin vëllëzërit dhe motrat tanë nga

Shoqata e Alpinizmit “AST” me qendër në Elbasan.

Pasi që u bashkuam të gjithë, rreth 32 miq nga Elbasani, ne nga Ulqini dhe malësorët vendas, stafi i shoqatës, Luigj Camaj, Anton Pllumaj, Anton Lulgjuraj, Mark Junçaj dhe veterani i palodhur i malësisë Shtjefen Ivezaj, na uruan mirëseardhje, na treguan se festimi i njëvjetorit të Shoqatës është një ditë pune dhe një ditë e zakonshme, duke ecur në malet dhe kodrat e zonës përreth, duke e njohur atë zonë dhe bukuritë arkeologjike, gjeografike, historike, kulturore, duke u informuar për këto elemente nga njerëz të cilët jo që nuk kishin punë dhe angazhime në jetën e tyre të përditshme, por ishin bashkuar në këtë shoqatë pikërisht si persona kompetentë të fushave të caktuara që të kontribuojnë për rizbulimin dhe sjelljen në publik të gjithë asaj pasurie që kanë ato male dhe kodra. E kush më mirë do ta bëntë këtë shpjegim se arkeologu Anton Lulgjuraj apo gjeografi Luigj Camaj, si dhe historiani Mark Junçaj! Pra, kjo shoqatë dallon nga shumë shoqata sepse nuk është shoqatë vetëm e pensionistëve,

nuk është e atyre që të dështuar në jetë i bashkohen një shoqate për të mbijetuar, nuk është e atyre që përmes shoqatës arrin deri te përfitimet ekonomike duke abuzuar me fonde dhe me bamirës.

Kjo shoqatë dallohej për nga cilësia dhe puna e tyre që në të ardhmen frytet e tyre do të jenë të një niveli të lartë në fushën arkeologjike, gjeografike, historike, kombëtare, turistike.

Ekspedita kaloi nëpër shtegun Rrënxë e Qafës, Shpellë e Marash Papës (në Dolec), Qafë e Kishës, Gropë e Derrit, Kalturk, Lazina, Qafë Ugël, Vuksanlekaj (kulla), varrezat munumentale në Vuksanlekaj dhe Muzeu Etnografik i Malë-

sisë në fshatin Lekaj. Hapësira në fjalë disponon me një numër të madh, mbi 30, të tumulave (muranave) ilire.

Në Vuksanlekajt e sotshëm, në shekujt e parë të mijëvjeçarit të parë pas Krishtit gjendej stacioni romak i quajtur Birziminium (Birzumena). Për këtë flasin gjurmët e shumta të objekteve dhe mbetjeve tjera arkeologjike, siç janë: Gurët Temela, guri milarë (milëtreguesi), fragmente të rrugës së kalldrëmit, objekte qeramike, pjesë të shtyllave nga mermeri, armë, vegla pune etj. E veçantë është kisha e Shën Andresë me vjetërsi mbi pesë shekuj në Qafën e Kishës, shpella e Marash Papës në të cilën gjatë sundimit turk shërbente

për mbajtjen e meshëve shejte, pasi që pushtuesi kishte rrënuar kishën në Qafë të Kishës.

Karakteristikë e fshatit Vuksanlekaj është Kulla shekullore familjare e Vuksan Lekës dhe varret monumentale ende të pastudiuara të Vuksanlekajve.

Së fundi, ekspedita përfundoi me vizitën e Muzeut Etnografik të Malësisë në fshatin Lekaj të pronarit Shtjefën Ivezaj.

Duke shpresuar që kjo shoqatë të ketë jetëgjatësi aq sa kanë malet e Malësisë, nuk me mbetet tjetër veç t’ju them vazhdoni djelmosha dhe shpresojmë që ne nga deti të jemi edhe në ekspedita dhe përvjetore tjera të shoqatës tuaj.

20 e enjte, 13 shkurt 2014

Panoramë

Javore KOHA

Panoramë

Motrat Vjollca, mediat e huaja i ngatërrojnë me njëra-tjetrën

Morena, “shpërthyese” Bukuroshja Morena Taraku e cila ia ka mësyrë edhe muzikës, shumë shpejt do të vijë në treg me projektin më të ri të titulluar “My love”.

Sigurisht se kjo e ka shtyrë bukuroshen që të bëjë diqka më speciale

dhe të vijë më ndryshe në pamje për fansat.

Me disa ndërhyrje kirurgjike si në fytyrë ashtu edhe në gjoks, Morena duket “‘shpërthyese”’ dhe seksi.

Një ndryshim i madh është vërej-

tur edhe në modelin dhe ngjyrën e flokëve, pasi nga zeshkane me flokë të gjatë, ajo i ka ndryshuar ato në ngjyrë më të hapur dhe të shkurtër. Sigurisht se bëhet fjalë për paruke.

Rita Ora me këngë në gjuhën shqipe Këngëtarja shqiptare, tani me famë botërore, Rita Ora ka dhënë shenja se shumë shpejt do të vijë në Kosovë. Ajo ka njoftuar se është duke punuar një këngë të re, të cilën do ta sjellë në gjuhën shqipe.

Lidhja e saj me vendlindjen sa vjen e rritet.

E ndonëse angazhimet artistike i ka shtrirë në tregun botëror, Rita Ora për asnjë çast nuk ka qëndruar larg shqiptarëve të saj.

Edhe më të afërt me kosovarët, këngëtaren do ta bëjë një këngë në gjuhen shqipe

e enjte, 13 shkurt 2014

për të cilën ajo ka njoftuar se do ta sjellë së shpejti.

Kështu ka treguar përmes rrjeteve sociale këngëtarja, ndërsa ka shkruar “Guess who will be making an albanian song anytime soon?? Guess who will come back in Kosovo anytime soon?? Prishtinë, Rita po t’vjen bre!!!! Hehe LOL (Qëllojani se kush do të vijë me një këngë në gjuhën shqipe së shpejti? Qëllojani se kush do të vijë në Kosovë së shpejti? Prishtinë, Rita po t’vjen

bre!!!)”, ka shkruar këngëtarja përmes profilit zyrtar në “Facebook”.

Ora tashmë ka përfunduar punën e saj rreth albumit të dytë me radhë, për të cilin sipas intervistave të dhëna e statuseve nëpër rrjetet sociale, ka punuar shumë.

Ende nuk dihet nëse kënga në shqip do të jetë pjesë e albumit të këngëtares. Por, ajo që tashmë dihet është fakti se Rita do të këndojë shqip në mbarë botën, këngën e re që do ta sjellë në gjuhën e saj.

Filmi “Zibidi” i regjisorit Nart Zeqiraj është kualifikuar për të marrë pjesë në Festivalin e Filmit të Pavarur në Berlin. Në këtë festival, që ka nisur më 8 e do të zgjasë deri më 18 shkurt, marrin pjesë filmbërës nga vendet e ndryshme. Në këtë ngjarje kinematografike do të shfaqen 84 filma të cilët janë të ndarë në kategorinë e filmave artistikë, atë të metrazhit të shkurtër dhe mjuzikël.

Filmi i regjisorit të ri nga Kosova do të shfaqet në mbrëmjen e 16 shkurtit në kuadër të kategorisë së filmave të shkurtër, ku garojnë 45 projekte kinematografike.

“The Berlin Independent Film Festival” nuk është i lidhur me Berlinale, por mbahet në të njëjtën kohë dhe në të njëjtin qytet si Treg Evropian i Filmit.

“Zibidi” flet për realitetin social me të cilin përballen shumica e të rinjve në Kosovë.

Filmi bën fjalë për tre shokë të cilët qëndrojnë me orë të tëra në një lokal me filxhanë të zbrazët përpara duke komentuar lloj-lloj ngjarjesh.

21 Javore KOHA

Bukuria dhe fama e tyre ka kapërcyer kufijtë me sa duket. Dhe nga lajmet që qarkullojnë në gjuhë të huaj, ditë më parë ishte një lajm që kishte të bënte me moderatoren sportive Marina Vjollca, e cila ishte përfolur nga mediat bullgare. Por mediat bullgare ngatërruan foton e Marinës dhe vendosën atë të Luanës. Ndërkohë të njëjtën gjë e kanë bërë dhe mediat serbe, duke ngatërruar fotot, me idenë sikur janë i njëjti person.

Në lidhje me publikimin e lajmit ka pasur shumë komente nga fansat e motrave Vjollca. Disa nga komentet i kërkojnë Marinës që të bindë Adnan Januzajn të luajë me kombëtaren shqiptare, duke qenë se është një ndër personat që sipas tyre mund ta bëjë të mundur këtë gjë.

Faqja italiane Calcio Quiz ka shkruar “Goodbye Belgium, England, I’m gong in Albania”, duke ilustruar një foto të Adnanit dhe Marinës me flamurin kombëtar shqiptar.

Marina merr pjesë në të gjitha debatet e sportit që bëhen në Supersport përderisa kohëve të fundit ajo është shndërruar edhe në imazh të Kombëtares shqiptare, gjë që është përfolur edhe nga media të ndryshme evropiane.

“Zibidi” pjesë e “The Berlin Independent Film Festival”

22 e enjte, 13 shkurt 2014

Javore KOHA

I zbuluar në CES 2014 gjatë muajit janar të këtij viti, tableti i ri i Asus, VivoTab Note 8 më në fund ka dalë në shitje. Ka qenë vetë kompaniaMicrosoft e cila e vendosi në ueb-faqen e saj të marketit tabletin me Windows 8, megjithëse në dispozicion është vetëm me një opsion të hapësirës së brendshme.

Konsumatorët të hënën patën mundësi që për pak kohë të blejnë versionin 32GB Asus VivoTab Note 8 për 329 dollarë.

Pavarësisht kësaj, çmimi ka qenë paksa befasues, pasi në CES është prezantuar si pajisje me një çmim prej 299 dollarësh, por edhe modeli me 64GB nuk po duket asgjëkundi.

Sa i përket specifikave të VivoTab Note 8, ai është një tablet për buxhet të ulët me ekran 8-inçësh dhe me rezolucion 800 x 1280.

Në brendësi ka procesorin Intel Atom Z3740 Bay Trail, 2GB RAM, 8 orë jetëgjatësi të baterisë, mundësinë e zgjerimit të hapësirës me microSD, dhe dy kamera, 5 dhe 1.2 megapikselë.

Te k n o l o g j i

Del në shitje Asus VivoTab Note 8

Google, kompania e dytë më e vlefshme në SHBA

Kompania Google është bërë kompania e dytë në Shtetet e Bashkuara për nga vlera në treg. Sipas të dhënave FactSet, Google e ka kaluar kompaninë e naftës, Exxon Mobil Corp, javën e kaluar.

Në mbyllje të bursave ditën e premte,

Google e kishte vlerën 395.42 miliardë dollarë, ndërsa Exxon 392.66 miliardë dollarë amerikanë. .

Aksionet në Google Inc. janë rritur vazhdimisht prej fillimit të vitit 2013, duke fituar 66% në vlerë.

Njëherësh, kompania Exxon është

rritur vetëm 5%.

Kapitalizimi ose vlera në treg është shuma e cila fitohet kur numri i aksioneve shumëzohet me vlerën e tyre.

Kompania me vlerën më të madhe në Shtetet e Bashkuara mbetet Apple Inc. me 463.55 miliardë dollarë amerikanë.

Fotografia e javës „Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„. ali daci: vrojtimi

e enjte, 13 shkurt 2014

23 Javore KOHA

„Qesh pak, shiko këtu”

24

Kulturë

25

Kulturë

Javore KOHA

Javore KOHA

Mbi librin me përmbledhje dramash “Arna për thes” të autorit Shaip Grabovci

Prezantim i dramaturgjisë shqiptare Libri pa dyshim është vepër me vlerë të lartë letrare, e cila ka një rëndësi të madhe në letërsinë shqipe ngase i takon një zhanri të veçantë të krijimtarisë sonë letrare e cila shumë pak është e prezantuar ndër adhuruesit e fjalës së shkruar, e posaçërisht ndër dashamirët e prezantimeve skenike.

Shaban Hasangjekaj

Gazetari, publicisti dhe shkrimtari i dramave dhe tregimeve humoristike për fëmijë dhe të rritur Shaip Grabovci nga Peja, në librin e vet me titull “Arna për thes” ka përmbledhur pesë drama.

Autori në këtë libër, redaktor i të cilit është Nexhad Halimi, i cili është botuar në vitin 2010 në Shtëpinë botuese “Fad” në Prishtinë dhe është shtypur në shtypshkronjën “Printing Press” në Prishtinë dhe përbëhet prej 240 faqesh, ka përmbledhur tri komedi: “Konsulli”, “Shoku i lartë” dhe “Arna për thes” dhe dy drama: “Miu” dhe “Dilema”.

Rolet në komedinë “Konsulli” i luajnë 11 persona. Ngjarja zhvillohet në apartamentin e një moteli modern.

Në komedinë “Shoku i lartë” luajnë po ashtu 11 persona, kurse ngjarja zhvillohet në foaje hoteli, dhe në komedinë “Arna për thes” luajnë 15 persona,

ndërsa ngjarja zhvillohet në sallonin e shtëpisë së Hysenit – personit të parë të komedisë, ndërkaq në dramën “Miu” rolet i luajnë tre persona (hetuesi, akuzuesi dhe korrieri). Ngjarja zhvillohet në hetuesi, dhe në dramën “Dilema” rolet i luajnë dy persona (mjekja dhe pacientja). Ngjarja zhvillohet në ordinancë mjeku. Në fillim biseda zhvillohet prapa paravënit, e mandej ajo kalon në skenë.

Libri me përmbledhje dramash “Arna për thes” i autorit Shaip Grabovci, pa dyshim është vepër me vlerë të lartë letrare e cila ka një rëndësi të madhe në letërsinë shqipe ngase i takon një zhanri të veçantë të krijimtarisë sonë letrare e cila shumë pak është e prezantuar ndër adhuruesit e fjalës së shkruar, e posaçërisht ndër dashamirët e prezantimeve skenike. Ai madje është

i pranishëm edhe në literaturën shkollore, si dhe në vitrinat e bibliotekave familjare, shkollore dhe shoqërore.

Komeditë dhe dramat e përfshira në këtë libër janë realizuar në teatrot e disa qyteteve të Kosovës.

Me përpjekje mjeshtërore, të thellë e të veçantë në botën shpirtërore të njeriut të vogël nga kjo sferë e jona, me ëndrra e iluzione në të përditshmen e varfër me përplot zhgënjime, plagë dhe hidhësi, po edhe aty-aty me ndonjë dizgë drite të amshuar të shpresës, Shaip Grabovci krijon skena dramatike – marramendëse, çaste të cilat të lënë pa frymë. Pos dramës dhe radiodramës, prirje të veçantë ka treguar edhe në shkrimin e komedisë, në të cilat përmes situatash komike e në të njëjtën kohë dhe tragjike vë në thumb dukuri të përditshme, të

bëra pjesë të mendimit dhe shpirtit të vogël, të një shtrese njerëzish me iluzione që lindin nga ndjenja të caktuara, nga gjendja e tyre emocionale, me ambicie të sëmura, me krimb në kokë, për të arritur qëllimin pa zgjedhur rrugë as mjete. Kaq i suksesshëm është edhe në shkrimin e tregimit humoristik dhe të tregimit të shkurtër për fëmijë, kaq të mangët te ne.

Dramat dhe komeditë për të rritur dhe për fëmijë të Shaip Grabovcit, si të asnjë krijuesi ndër ne, për hir të temës së afërt nga ambienti ynë me njeriun e këtushëm në qendër të veprimit, për hir të realizimit kaq mjeshtëror të veprës, vazhdojnë gjithnjë të bëjnë jetë aktive në të gjitha skenat teatrore e më gjerë...

Shaip Grabovci deri më tani ka krijuar një varg të gjatë veprash letrare:

Drama për të rritur: Njerëz me shpresa të thyera, Ora, Memoaret, Infektimi, Arna për thes, Unë në botën e Talias, Shtatë ditët e Sizifit, Një vjeshtë e turbullt, Një zonjë e tre zotërinj, etj.

Drama për fëmijë: Princi i shëmtuar, Tomi dhe Xheri, Ëndërra e Lulit, Besimi i humbur, Pylli është i të gjithëve, Liza në botën e Vitit të Ri, Kur vjen pranvera, Ujku, Stuhia kozmike, Digimonët, Kënga si dhuratë.

Shaip Grabovci është shquar edhe në shkrimin e radiodramave, ndër të cilat veçohen: Rotacioni i perëndive, Të zhgënjyerit, Dora, Aksidenti (radiodramë e përkthyer në serbisht, sllovenisht, hungarisht dhe anglisht) dhe Besimi i humbur (e përkthyer në serbisht, anglisht, hungarisht, sllovenisht, etj.)

Shaip Grabovci ka botuar këto libra: Njerëzit me shpresa të thyera (dy dra-

ma), Ora (dramë), Memoaret (dramë), Infektimi (komedi), Lajthimi (monodramë), Macja në dritare (përmbledhje humoreskash), Besimi i humbur (katër drama për fëmijë), Labirinti (monodramë), Arna për thes (tri komedi dhe dy drama) dhe Tomi dhe Xherri (shtatë drama për fëmijë).

Ka botuar edhe shumë tregime humoristike dhe tregime të shkurtra për fëmijë nëpër gazeta dhe revista të Kosovës, por edhe më gjerë.

Veprat e tij letrare (dramat, komeditë dhe radiodramat), kohë pas kohe janë realizuar në teatrot e qyteteve kosovare: në Prishtinë, Pejë, Mitrovicë, Gjakovë, Gjilan, Obiliq, si dhe në Teatrin kombëtar të Shkupit dhe atë të Preshevës. Disa herë është nderuar me shpërblime të ndryshme letrare. Jeton, vepron dhe krijon në Prishtinë.

26 e enjte, 13 shkurt 2014

Bisedë

Bisedë

e enjte, 13 shkurt 2014

Javore KOHA

Artisti i madh Bujar Qamili nëpërmjet krijimtarisë së tij artistike ka pasuruar më tej artin shqiptar, në veçanti folklorin muzikor me këngë popullore. Mjeshtri i madh i la gjurmët e tij në potpurinë shkodrane, muzikën e Shqipërisë të mesme, të jugut si dhe të trevave të tjera, duke përcjellur para popullit dhe botës vlerat e bukura të muzikës popullore.

Koha Javore: Kënga shkodrane është një mjeshtëri popullore që pasqyron qytetërimin, traditat dhe artin e popullit shkodran. Cilat kanë qenë disa nga zhvillimet më të rëndësishme që kanë pasuruar folklorin muzikor?

Bujar Qamili: Kënga popullore shkodrane është një thesar tepër i çmuar jo vetem për Shkodrën po për gjithë Shqipërinë. Është më se e vërtetë që populli shkodran bashkëjeton me kangën.

Fëmija i porsalindur nuk qan por këndon.

Faktikisht ka kohë që në qytetin e Shkodrës nuk bahet asnjë festival ose koncert me kangë popullore shkodrane dhe për këtë kan faj institucionet në Shkodër që nuk i bjen në mend a ka kun kangë popullore.

Koha Javore: Si mendoni se ka ndryshuar muzika shkodrane ndër vite?

Bujar Qamili: Megjithatë është populli ai që nuk e harron këtë perlë. Po me tranzicion që kemi kalu edhe mund të ketë mbet pak mbrapa por jemi ne këngëtarët popullor që kemi dal nga një brez shum i dashur i kësaj kënge si Bik Ndoja, Shyqyri Alushi, Naile Hoxha, Xhevdet Hafizi, Ibrahim Tukici, etj etj që i kemi qëndru besnik kësaj kënge dhe amanetin e të parëve tanë do qojmë deri sa të kemi frymë dhe za.

Koha Javore: Keni në zemër potpuri shkodrane, këngë të Muzikës së Mesme dhe të Kosovës. Si mund ta përshkruani traditën artistike shqip-

27 Javore KOHA

Intervistë me Mjeshtrin e Madh të Artit, Bujar Qamili

Bujar Qamili, ikona e muzikës popullore fundit që po merreni aktualisht?

Bujar Qamili: Po pregaditem për një recital në Shkodër ku do të dominojë kanga e bukur shkodrane ku do të kem të ftuar edhe miqtë e mi këngëtar nga Kosova.

tare?

Bujar Qamili: Ajo që më bën të ndjehem shumë mirë dhe rehat ështe kënga e bukur shkodrane po duke pas parasysh se Zoti më ka dhanë dhuratë zërin. Unë kam kënduar edhe trevave të ndryshme si Shqipëria e Mesme dhe ato të Kosovës pa lënë jashtë repertorit tim edhe këngën e jugut.

Kohët e fundit kam pas bashkëpunim me këngëtarë kosovar tepër të suksesshëm si Shkelzen Jetishi me një duet ku tek Zhurma Show fituam çmimin e parë. E vaçanta e kësaj kënge ishte se tre autorët e kangës ishin shkodran, si autori i tekstit Ramazan Ceka, kompozitori Zaim Merkulaj dhe orkestruesi Rolan Guli.

Kena një traditë të shkëlqyer ku ansablet tona e kanë treguar vedin para botës se ne jemi dikushi.

Koha Javore: Muzika ka qenë pjesë e pandarë e jetës tuaj. Që nga prezantimi i parë në skenë në vitin 1974, në koncerte rinore si dhe në festivalet e mirënjohura në Shkodër, Elbasan etj, keni shfaqur talentin në muzikën popullore. Cili interpretim ose festival ju ka lënë më shumë mbresa në Shqipëri?

Bujar Qamili: Po është e vertetë që muzika është pjesë e jetës time. Unë jam rritur me të dhe sidomos me kangën e bukur shkodrane. Po që nga ky vit ku unë kam hypur në skenë për herë të parë dhe kam vazhduar dri në këto momente kam mar pjesë shumë

Koha Javore: Me cilin produksion po bashkëpunoni?

Bujar Qamili: Me të gjitha produksionet kam bashkëpunim të mirë qofshi ata të Shqipërisë ose të Kosovës, të cilet i falenderoj për kujdesin që tregojnë për mu.

Koha Javore: Cilat kanë qenë aktivitet tuaja kryesore të muzikës për 2013?

Bujar Qamili: Aktiviteti më i rëndësishën i imi ka qenë në vitin 2013 ku në Pallatin e Kongreseve unë së bashku me të ftuarit e mi si nga Shkodra, Tirana, Kosova e Vlora, një trup që përbëhej prej 38 vetesh ishin të pranishën në koncert. Koncerti zgjati më shumë se 3 orë. Ishte me të vërtetë një spektakël madhështor.

në koncerte rinore dhe festivale ku në Elbasan jam fitues i këngës populklore mbarë kombëtare, fitues i maratonës së kangës popullore, fitues i shumë qmimeve të organizuara nga RTSH, fitues i Folk Univers, i dekuruar nga Presidenti i Republikes me urdhërin Naim Frasheri i arteë dhe Mjeshter i Madh si dhe mirnjohja e qytetit të Shkodrës.

Mbresat më të forta i kam pas kur kam

konkuruar gjithmonë për kangën popullore dhe gjithmonë në festivale. Koncerti që më ka lënë përshtypje ishte ky i fundit në prill 2013 recital në Pallatin e Kongreseve me 2500 spektator. Jashtë vendit ku kam shku si në Sh.B.A., në Nju Jork Nju Xhersi, Detroit, Cikago, Filadelfia, Boston, Las Vegas, Florida, Ohio, Dallas si dhe në Australi në Melborn Sidnej, Adelajde, Brizban, Pertha, Kam-

bera si dhe në Angli, Itali, Gjermani, Luksemburg, Belgjikë, Francë, Danimarkë, Kroaci, si dhe në Ulqin, Maqedoni dhe në të gjithë Kosovën jam pritur si një këngëtar me vlera shqiptare.

Më të preferuarat janë të gjithë sidomos ato shkodrane por ka fillim dhe nuk ka fund.

Koha Javore: Cili është projekti juaj i

Koha Javore: Ku do e kaloni festën e pavarësisë të Kosovës? Mesazhi juaj me këtë rast?

Bujar Qamili: Në radhë të parë unë i uroj të gjithë shqiptarëve ku do që janë që festën e pavarsisë të Kosoves të gjithë së bashku ta festojm si një ditë e shumë pritur nga të gjithë siq thuhet dhe te kënga ‘xhamadani vija vija asht Kosova dhe është Shqipëria’. Besoj se në këtë festë do jem i pranishëm në Kosovë. Më lejo që me këtë rast edhe ty Ermira të uroj t’ja kalosh sa më mirë.

Bisedoi: Ermira Babamusta

28 e enjte, 13 shkurt 2014

Mozaik

Rajoni

e enjte, 13 shkurt 2014

Javore KOHA

29 Javore KOHA

Të rinjët talentë të letërsisë

Takime me shkrimtarët shqiptarë

Grupi letrar “Jehona” i cili vepron në kuadër të gjimnazit “25 Maji” në Tuz i themeluar qe nga viti 2005-së ka si mision të tij kryesor që të rinjët gjimnazistë dhe talentët e letërsisë të kenë hapësirë të shprehin krijimtarinë e tyre letrare, dhe të njihen me të më hollësisht. Për veprimtaritë e këtij grupi letrar biseduam me drejtuesin e grupit prof. Sehad Lulanaj i cili tha se qe në fillim të punës së tij në këtë shkollë, nga orët letrare që zhvilloi me nxënës ka vërejtur talentë të letërsisë dhe në këtë mënyrë ai ka ndërmarr iniciativën për themelimin e grupit letrar të emëruar “Jehoha”. “Mbështetjen më të madhe e kam gjatur nga nxënësit të cilët në çdo hap të organizimit të aktiviteteve më kanë përkrahur fuqishëm. Nuk munguan as mbështetjet

e tjera nga rrethi shoqërorë dhe kolegial”, theksoi drejtuesi i grupit Sehad Lulanaj. Ai u shpreh se me themelimin e këtij grupi ka për synim që nëpërmjet aktiviteteve letrare të arrihet përsosmëria dhe rritja e nivelit intelektual në këtë fushë, që nxënësit të studiojnë dhe të jenë pranë letërsisë bashkëkohore shqiptare dhe të dinë të vlerësojnë veprimtaritë kulturore qe lidhën drejtpërsëdrejti me gjenezën e tyre. “Gjatë këtyre viteve kemi patur shumë aktivitete të cilat kanë shfaqur interes të vazhdueshëm tek nxënësit. Pjesmarrja ka qenë relativisht e kënaqshme, dhe pothuajse të gjitha paralelet kanë marrë pjesë ose kanë prezantuar në aktivitete të shumta si në kuice, olimpiada, shënime të datave të ndryshme letrare dhe veçanar-

isht në konkursin për krijimtarinë poetike. Për momentin aktivitetet janë të formës së konkurseve letrare dhe takimeve me shkrimtarët”, tha Lulanaj. Aktivitetet e grupit letrar Jehona sipas Lulalanajt përveç atyre të zhvilluara në shkollë kanë qenë edhe jashtë shkollës siç janë manifestimet e ndyshme letrare, datate e shënuara historike, kulturore, etj. “Aktivitetet tona si grup letrar janë të shumta, dhe po përmendi disa që zhvillohen vit pas viti si: përkujtimi i jubileve të ndryshme kulturore artistike, orë letrare për autorë të veçantë, ngjarje të shënuara kulturore, konkurse letrare për esetë dhe poezitë e krijuara nga nxënësit, takime dhe bashkebisedime me autor të njohur shqiptar”, theksoi prof. Sehad Lulanaj. Ndërkaq kohëve të fundit sipas drejtuesit të grupit, aktivitetet që zhvillon grupi në fjalë janë më të kufizuara por siç tha ai janë më të arritura pasi nxënësit kanë mundësi të përballën me shkrimtarët qoftë me një prezantim, ligjërim të shkurtër dhe me një bashkëbisedim ku nëpërmjet pyetje - pegjigjeve krijojnë atmosferë më të këndshme dhe një afrimitet më të madh me krijuesin. “ Planifikojmë që së shpejti të organizojmë takim me shkrimtarin Ridvan Dibra qëllimi i së cilit është që nxënësit të jenë më pranë me krijuesin dhe çdo vit të kemi prezencën e krijuesve shqiptarë në shkollën tonë. Kjo bazohet në faktin se para një viti eksperienca e tillë me shkrimtarin e mirënjohur shqiptar z. Besnik Mustafaj ishte me të vërtet e arritur dhe në nivelin profesional, ku nxënësit patën mundësinë të komunikonin dhe të merrnin mesazhe të drejtperdrejta lidhur me librin dhe letërsinë nga ky autor i madh”, u shpreh Lulanaj.

Ai takimet e tilla i konsideroi si shumë me vlerë duke thënë se ato ndikojnë drejpërdrejtë në zhvillimin profesional të nxënësve duke shpresuar se bashkëpunimet e tilla me shkrimtarë të ndyshëm shqiptar do të zgjasin edhe në vijim për të mirë të të gjithë nxënësve. Grupi letrar “Jehona” përbëhet nga afro 40 anëtarë të ndarë në tre seksione dhe udhëhiqet përveç nga drejtuesi, edhe nga kryesia e përzgjedhur nga 7 anëtarë të cilët përfaqësojnë çdo vit, miratojnë planprogramin vjetor dhe japin propozime Toni Ujkaj për ndarjen e detyrave.

Ministrat e Transportit të Rajonit u takuan në Tiranë

Katër ministrat janë shprehur optimistë se ky takim do të kontribuojë në mënyrë të ndjeshme për të integruar sa më shumë infrastrukturën e rajonit dhe atë të BE-së.

Tiranë - Ministrat e Transportit të Malit të Zi, Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë diskutuan të hënën në Tiranë mbi mundësinë e integrimit të mëtejshëm të shërbimeve dhe infrastrukturës së vendeve pjesëmarrëse.

Në takim morën pjesë ministri malazez i Transportit dhe Çështjeve Detare, Ivan Brajoviq, ministri i Transportit të Shqipërisë, Edmond Haxhinasto, ministri kosovar i Infrastrukturës Fehmi Mujota, ministri maqedonas i Transportit dhe Komunikacionit Mile Janakieski, përfaqësuesi i BE-së François Beugeot dhe Drejtori i Përgjithshëm i SEETO-s Nenad Nikoliq.

Ministri Brajoviq ka thënë se futja e Rrjetit Gjithëpërfshirës të Observatorit të Transportit të Evropës Juglindore (SEETO) në Rrjetin Gjithëpërfshirës Transevropian të Transportit (TNT) do të mundësojë integrimin në fushën e komunikacionit të vendeve të Ballkanit Perëndimor.

Ai iu ka prezantuar pjesëmarrësve të takimit projektet më të rëndësishme që janë duke u realizuar për momentin në Mal të Zi, posaçërisht ato që

Përmes bashkëpunimit drejt integrimit

do të realizohen në bashkëpunim me vendet fqinje, ndër të cilët janë autostrada Tivar - Bolari, autostrada Adriatiko - Joniane, rruga për Plavë-Guci dhe linja ujore Virpazar – Shkodër.

Temat kryesore të takimit kanë qenë bashkëpunimi mbi bazën e Rrjetit rajonal, të cilin e monitoron SEETO, shqyrtimi i mundësisë së aplikimit të përbashkët për mbështetjen e projekteve infrastrukturore te fondet e Bashkimit Evropian, si dhe mundësia e vënies në funksion të linjës së tragetit Virpazar – Shkodër.

Ministri i Transportit të Shqipërisë, Edmond Haxhinasto, ka thënë se “së bashku mund të identifikojmë më mirë dhe ideojmë zgjidhje, në bashkëpunim të ngushtë me BE-në, të problematikave të tilla si koordinimi më i mirë në konceptimin e projekteve me rëndësi kombëtare e rajonale, koordinimi për standardin e infrastrukturës së ndërtuar në veprat që realizojmë, bashkëpunimi për mirëmbajtje të përbashkët të akseve kryesore, lidhje më të ngushta hekurudhore, ujore, ajrore si dhe integrim e liberalizim më i madh

i tregut të transportit në rajon”.

Ndër projektet prioritare që po realizohen në Shqipëri, ai ka përmendur Rrugën e Arbrit, e cila do të shërbente si një lidhje e rëndësishme e Tiranës me Shkupin.

“Unë sot do të propozoja që kjo rrugë të ishte pjesë e rrjetit rajonal nëpërmjet bashkëpunimit me projektin e ardhshëm të BE-së, REBIS2, që fillon këtë vit. Ndërtimi i një porti të ri në Shëngjin që është parashikuar në programin e qeverisë, do t’i jepte akoma më tepër vlerë këtij investimi”, ka thënë Haxhinasto.

Përsa i përket infrastrukturës hekurudhore, ai ka thënë se hekurudha shqiptare do të ishte fizibël nëse realizohen lidhjet e saj ndërkombëtare me vendet fqinje që nënkupton rehabilitimin e lidhjes me Malin e Zi dhe ndërtimin e lidhjes munguese me Maqedoninë.

Katër ministrat janë shprehur optimistë se ky takim do të kontribuojë në mënyrë të ndjeshme për të integruar sa më shumë infrastrukturën e rajonit dhe atë të BE-së.

(Kohapress)

30 e enjte, 13 shkurt 2014

Fjalëkryqi & Horoskopi

Sport

e enjte, 13 shkurt 2014

Javore KOHA

31 Javore KOHA

Klubi i Futbollit “Prishtina” vazhdon fazën e dytë përgatitore Do jeni ne kërkim te emocioneve te forta sot ju qe jeni ne një lidhje. Duke qene se komunikimi dhe bashkëpunimi ne çift do jene te mira te gjitha dëshirat Dashi do iu realizohen. Beqaret nuk do ndihen ende gati për te filluar një etape te re ne jetën e tyre. Financave iu duhet kushtuar me tepër vëmendje. Po e ruajtët sot te stabilizuar situatën edhe e nesërmja do jete e sigurte.

Dite e turbullt dhe here pas here e mbushur me mosmarrëveshje kjo e sotmja. Mos e ngrini me shume sesa duhet zërin dhe mundohuni te sqaroLuani ni çdo gjë me qetësi. Beqaret do kenë një dite te zakonshme dhe pa asgjë te veçante. Me mire do jete t’i merrni gjerat sa me shtruar. Te ardhurat do kenë goxha përmirësime. Do ndiheni disi me te qete.

Do keni konflikte me partnerin tuaj gjate kësaj dite dhe nuk do mundeni dot te jetoni te qete. Asgjë nuk do shkoje Shigjetari ashtu si e kishit ëndërruar, megjithatë nuk duhet te bini ne pesimizëm. Beqareve do iu rendoje ende vetmia. As sot nuk do ketë mundësi te shkëlqyera. Financat mund te jene te qëndrueshme vetëm nëse ju nuk shpenzoni kuturu.

Do jeni ne humor shume te mire gjate kësaj dite dhe do kaloni mjaft momente romantike pranë personit qe dashuroni. Për asnjë moment Demi nuk do mërziteni. Beqaret mund te kenë edhe dashuri me shikim te pare sot kështu qe duhet t’i bëjnë sytë katër. Ne planin financiar do jene te favorshme edhe transaksionet e rëndësishme.

Do dashuroheni çmendurisht sot me partnerin tuaj dhe do jeni gati për te marre edhe ndonjë hap me tej. Ne Virgjeresha momentet qe me pak e prisni ai mund t’iu beje edhe ndonjë surprize. Beqaret do njihen me disa persona, por nuk do ndihen te sigurte nëse ata janë te duhurit apo jo. Problemet financiare do zgjidhen me shpejt sesa mendonit.

Dite e animuar dhe mjaft e ngrohte kjo e sotmja për te dashuruarit. Partneri do iu beje edhe disa propozime interesante te cilat nëse i pranoni mund t’ua Bricjapi ndryshojnë te ardhmen. Beqaret do kenë një dite te zakonshme dhe pa ndonjë takim mbresëlënës. Ne planin financiar nuk duhet te bëni çmenduri për te rritur te ardhurat, por me mire pak nga pak dhe pa rrezikuar.

Do e adhuroni atë qe keni ne krah gjate kësaj dite dhe do dashuroheni si kurrë me pare.

Emocionet do jene te papërshkrueshme. Nëse ende jeni Binjaket beqare, duhet te përfitoni nga mundësitë qe do iu jepen për te dale e për te njohur persona te rinj. Ne planin financiar do iu duhet te bëni goxha sakrifica për ta stabilizuar me ne fund situate ne te cilën ndodheni.

Priten disa probleme te vogla sot ne jetën tuaj ne çift, por gjithçka mund te zgjidhet me tolerance dhe mirëkuptim. Gjithsesi mos prisni gjera te jashtëzakonPeshorja shme menjëherë. Beqaret nuk do jene me fat dhe do mbeten se4rish me te njëjtin status. Te ardhurat do jene te qëndrueshme. Mos kërkoni t’i përmirësoni ato menjëherë sepse mund te bëni ndonjë gabim.

Dite shume e zakonshme dhe pa asgjë te veçante kjo e sotmja për te dashuruarit.

Merrini gjerat si t’iu vijnë dhe bëni atë qe ndieni. Beqaret Ujori do ene një dite normale. Do ndihen mire me te afërmit dhe mite dhe nuk do mërziten qe nuk do e gjejnë princin e kaltër. Ne planin financiar do jeni shume te kujdesshëm dhe te zotet.

Gjerat nuk do shkojnë ashtu si ju i kishit ëndërruar ne jetën ne çift kështu qe do ketë edhe momente kur do mërziteni pa mase. Beqaret do Gaforrja kenë takime te shumta. Me siguri qe sot ata do e gjejnë personin për te cilin t’iu rrahe zemra fort. Ne planin financiar shpenzoni me maturi dhe nuk do keni as problemin me te vogël.

Do ketë mosmarrëveshje te vogla ne çift gjate kësaj dite, por asgjë për t’i shqetësuar. Te dy do tregoheni me te hapur dhe do sqaroni gjithçka sa hap e mbyll Akrepi sytë. Beqaret duhet te jene te vëmendshëm sepse ne një moment do jene disa persona qe do i vështrojnë me kureshtje. Ne planin financiar mos bëni çmenduri sepse mund te pendoheni mjaft për këtë arsye.

Asgjë nuk do shkoje ashtu si ju e kishit menduar për jetën ne çift gjate kësaj dite.

Debatet me partnerin do jene te njëpasnjëshme dhe secili Peshqit do kërkojë me tepër pavarësi.

Gjeni zgjidhjen me te mire për te dy. Beqaret me shume gjase do fillojnë te afrohen me tepër me një mik te vjetër. Ne planin financiar do keni goxha surpriza.

12 ditë në Ulqin Prishtina është një ndër ekipet më të mira dhe me më tepër trofe në Kosovë. Pas fazës së parë të Raiffeisen Superligës së Kosovës, Prishtina ndodhet në vendin e pestë në renditje. Gjatë përgatitjeve në Ulqin, ajo pritet të zhvillojë disa ndeshje miqësore.

Pas më shumë se një muaji të fazës përgatitore në kryeqytetin e Kosovës, skuadra e Prishtinës që nga dje ndodhet në Ulqin, ku do të qëndrojë për dymbëdhjetë ditë në kuadër të fazës së dytë përgatitore. Gjatë kësaj kohe ajo pritet të zhvillojë disa ndeshje miqësore.

Nga KF “Prishtina” kanë bërë të ditur se ekspedita përbëhet nga 24 futbollistë dhe shtabi teknik, ndërsa do të mungojë vetëm mesfushori Qëndrim Jahaj i lënduar.

Në listën e futbollistëve janë portierët Kushtrim Mushica, Alban Muçiqi, Bledar Hajdini, mbrojtësit Armend Thaçi, Viktor Kuka, Liridon Kukaj, Adnan Haxhaj, Akil Makolli, Liridon Leci, Drilon Berisha, mesfushorët Isuf Llumnica, Berat Ahmeti, Azem Ah-

meti, Driton Krasniqi, Argjend Malaj, Gentrit Begolli, Granit Begolli, Agron Gashi, Lorik Aliu, si dhe sulmuesit Liridon Latifi, Shkëmbim Salihu, Labinot Shabani, Shend Kelmendi e Kastriot Rexha.

Ndërkohë, Prishtina ka njoftuar se gjatë afatit kalimtar të dimrit është larguar Berat Hyseni. Sulmuesin e deritashëm, klubi e ka liruar me kërkesë të tij. Hyseni do të jetë futbollist i ri i Ferizajt. Hyseni në Prishtinë qëndroi në stinorin vjeshtor dhe shënoi më së shumti gola në ekipin e Prishtinës (5), ndërsa është paraqitur në 15 ndeshje të kampionatit.

Pas fazës së parë të Raiffeisen Superligës së Kosovës, Prishtina ndodhet në vendin e pestë në renditje, me pikë të barabarta (27) me Drenicën

në vendin e katërt, kurse në krye të tabelës është Llamkos Kosova.

Prishtina është një ndër ekipet më të mira dhe me më tepër trofe në Kosovë. Në kohën e ish-Jugosllavisë, Prishtina ka garuar për shumë vjet në Ligën e Parë, duke shënuar rezultate të kënaqshme, kurse në stadiumin e saj në Prishtinë ishte e pathyeshme edhe për kundërshtarët më të fuqishëm të asaj kohe.

Që prej përfundimit të luftës në Kosovë, Prishtina ka fituar shtatë tituj kampioni (1999/00, 2000/01, 2003/04, 2007/08, 2008/09, 2011/12 dhe 2012/13), dy kupa të Republikës së Kosovës (2005/06 dhe 2012/13) dhe gjashtë Superkupa të Kosovës (2000/01, 2003/04, 2005/06, 2007/08 i.k. dhe 2008/2009 dhe 2012/13).

Konkurs

Konkuroni per fotografinĂŤ e javĂŤs