Ngjarje Javore
Javore KOHA
Toka e Faraonit
ISSN 1800-5969
Podgoricë e enjte, 29 maj 2014 Viti XIII / Numër 614 Çmimi 0,50
www.kohajavore.co.me
Zgjedhjet vendore në Mal të Zi
2
e enjte, 29 maj 2014
Javore KOHA
Javore KOHA
Javore KOHA
Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi
Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002. Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen
Përmbajtje
Përmbajtje
Njohje me sfidat kryesore të shqiptarëve
3 Javore KOHA
Muzika është bërë një treg pa rregulla fq 5
fq 16
Kaltrina, bukuroshja që po e bën për vete publikun
F. Shkreli:
Drejtësia për gratë e dhunuara
e enjte, 29 maj 2014
fq 6
fq 20
I. Doda:
R. Goga:
Raportet e pabarabarta gjuhësore fq 8
fq 24
Monografi e piktorit Rudi Goga Përmbyllën ditët e shkollës së mesme
Gj. Gjonlekaj:
Në Kujtesën e kohës fq 10
fq 28
M. Zeqo:
“Ulqini” fitoi tri medalje
Përsiatje migjeniane fq 14
fq 32
Ne hap me Kohen
4 Javore KOHA
Ngjarje javore
e enjte, 29 maj 2014
Të dielën u mbajtën zgjedhjet lokale në komunat Plavë dhe Guci
Për themelimin e pushtetit nevojiten koalicione paszgjedhore Plavë/Guci – Në zgjedhjet lokale që u mbajtën të dielën në Komunën e Plavës, për 31 këshilltarë sa do të ketë Kuvendi i Komunës në mandatin e ri katërvjeçar, garuan tetë lista zgjedhore: një koalicion “FORCA-UDSH - Së bashku” dhe shtatë parti politike të pavarura: Fronti Demokratik – Miodrag Llekiq, Lidhja Demokratike në Mal të Zi, Për Plavën Evropiane – Millo Gjukanoviq, Partia Socialdemokrate “PSD Plavë – Zgjedhje e pastër”, Iniciativa qytetare “Ibër Hoti” Plavë, Partia Socialiste Popullore “PSP - Rini - Mençuri -Trimëri” dhe Partia Boshnjake. Votimi u zhvillua në 20 vendvotime, ku prej 8 964 zgjedhësve sa ishin në regjistrin e votuesve, këtë të drejtë e shfrytëzuan 5 230 ose 58.34 për qind e votuesve. Në bazë të të dhënave të Komisionit Komunal Zgjedhor, asnjë koalicion apo subjekt politik nuk ka fituar shumicën e mandateve për ta formuar pushtetin lokal në këtë komunë, ngase asnjëra prej tyre nuk ka arritur minimumin prej 16 mandatesh (këshilltarësh). Këtë e dëshmojnë numri i votave, gjegjësisht i këshilltarëve që kanë fituar subjektet politike: Fronti Demokratik – Miodrag Llekiq ka pasur 368 vota dhe ka siguruar 2 mandate, Lidhja Demokratike në Mal të Zi me 129 vota të fituara nuk e ka kaluar censusin zgjedhor, andaj ka mbetur pa përfaqësim në kuvendin e ri komunal, Për Plavën Evropiane – Millo Gjukanoviq me 1 672 vota të fituara ka siguruar 11 mandate, Partia Socialdemokrate me 1 094 vota ka siguruar 7 mandate, Iniciativa Qytetare “Ibër Hoti - Plavë” me 184 vota ka siguruar një mandat, Partia Socialiste Popullore ka siguruar 3 mandate, koalicioni i dy partive shqiptare FORCA – UDSH “Së bashku” me vetëm 43 vota të fituara nuk e ka kaluar censusin zgjedhor dhe ka mbetur pa përfaqësim (participim) në parlamentin e ri lokal të Plavës dhe Partia Boshnjake me 1 183 vota të fituara ka siguruar 7 mandate. Nga të dhënat e parashtruara rrjedh se nga subjektet politike kombëtare shqiptare që me listat zgjedhore kanë marrë pjesë në zgjedhjet lokale është siguruar vetëm një mandat – i Iniciativës Qytetare
“Ibër Hoti - Plavë” në Kuvendin Komunal të Plavës. Për formimin e pushtetit lokal në Komunën e Plavës janë të domosdoshme lidhjet e koalicioneve paszgjedhore të subjekteve të ndryshme politike. Në vazhdë janë negociatat për koalicione të reja në këtë drejtim, mirëpo edhe përkundër supozimesh e parashikimesh ende nuk dihet se cilat subjekte politike së bashku do ta themelojnë pushtetin e ri lokal në Komunën e Plavës. Ndërkaq, në zgjedhjet lokale në Komunën e Gucisë, komunën më të re në Mal të Zi, për 30 këshilltarë sa do të numërojë Kuvendi Komunal, kanë garuar dy koalicione parazgjedhore: “Të Bashkuar për Gucinë – Partia Demokratike e Socialistëve – Partia Boshnjake – Partia Socialdemokrate (PDS-PB-PSD)” dhe koalicioni “Për Gucinë – Dr. Rusmin Llalliçiq (Partia për Gucinë – Partia Socialiste Popullore – Partia Liberale)”, si dhe tri parti – subjektet politike kombëtare shqiptare: Unioni Demokratik i Shqiptarëve, Lidhja Demokratike në Mal të Zi dhe Aleanca Shqiptare. Zgjedhjet lokale për këshilltarët e pushtetit lokal janë zhvilluar në dhjetë vendvotime, ku prej 4 426 zgjedhësve që kanë pasur të drejtë votimi, këtë të drejtë e kanë shfrytëzuar 2 142 sish ose 48.40 për qind. Numri më i madh i zgjedhësve në regjistrin zgjedhor të kësaj komune gjenden në diasporë (SHBA, shtete evropi-
ane etj.), andaj edhe përqindja e vogël e votuesve është e arsyeshme. Të dhënat me të cilat disponon Komisioni zgjedhor i kësaj komune, dëshmojnë se asnjë koalicion apo parti politike nuk e ka fituar shumicën e mandateve (këshilltarëve) për ta formuar pushtetin lokal në këtë komunë. Koalicioni “Të Bashkuar për Gucinë - PDS-PB-PSD” ka fituar 841 votë dhe ka siguruar 12 mandate, koalicioni “Për Gucinë – Dr. Rusmin Llalliçiq” me 681 vota ka siguruar 10 mandate, kurse tri partitë e pavarura politike nacionale shqiptare: Unioni Demokratik i Shqiptarëve me 167 vota ka siguruar 2 mandate, Lidhja Demokratike në Mal të Zi me 266 vota ka siguruar 4 mandate dhe Aleanca Shqiptare me 157 vota ka siguruar 2 mandate. Tri subjektet politike nacionale shqiptare në parlamentin e ri lokal të Gucisë do të paraqiten me 8 këshilltarë, rezultat ky që është produkt i angazhimit të votuesve që jetojnë këtu, por edhe i ca prej atyre që përkohësisht gjenden në diasporë. Për formimin e pushtetit lokal në këtë komunë ka komente të shumta për mundësitë e koalicioneve të reja paszgjedhore në mes të dy koalicioneve dhe tri partive politike nacionale shqiptare, por edhe të partive të koalicioneve parazgjedhore në mes vete pa partitë shqiptare. Tani për tani nuk ka ende negociata konkrete në këtë drejtim. Sh. Hasangjekaj
Ngjarje javore
e enjte, 29 maj 2014
5 Javore KOHA
Në zgjedhjet lokale të Tuzit
Shumicën apsolute e fitoi Koalicioni “Për Tuzin Evropian – Millo Gjukanoviq” Në zgjedhjet lokale të mbajtura të dielën në dymbëdhjet komuna dhe në dy komuna urbane në Mal të Zi, në bazë të rezultateve preliminare fitues në Komunën Urbane të Tuzit ka dalur Koalicioni “Për Tuzin Evropian – Millo Gjukanoviq” i përbërë nga (PDS-UDSH-Partia Boshnjake dhe Lista për Tuz) të cilët kanë arritur të sigurojnë shumicën apsolute në kuvendin e KU të Tuzit duke siguruar kështu 13 mandate nga 22 ulëse të parlamentit lokal. Në këto zgjedhje lokale përfaqësues të partive politike shqiptare mbeten në opozitë, kështu koalicioni Shqiptar (Alternativa Shqiptare – Iniciativa Qytetare) kanë fituar 4 mandate, Lidhja Demokratike në Mal të Zi 3 mandate, Koalicioni “Imazhi Evropian i Podgoricës” (PSD-Mali i Zi Pozitiv) 2 mandate kurse partia Socialiste Popullore nuk e kaloi censusin dhe mbetet pa mandate në përbërjen e re të kuvendit. Në përbërjen e
kaluar të parlamentit lokal, nga 21 vende sa kishte Kuvendi i KU Tuz, Koalicioni i PDS-së kishte 11 mandate, Koalicioni Shqiptar i përbërë nga Alternativa Shqiptare, Iniciativa Qytetare dhe Lidhja Demokratike 7 mandate kurse nga 1 mandat kishin Lista për Tuz e Muhamed Gjokaj,
PSD dhe PSP-ja. Në këto zgjedhje lokale Kaoalicioni Shqiptarë (Alternativa Shqiptare – Iniciativa Qytetare) kanë garuar për këshilltarë edhe për kuvendin e kryeqytetit, mirëpo nuk arritën të sigurojnë asnjë mandatë. Ndërkaq në ditët në vijim pritet konstituimi i kuvendit të KU të Tuzit. t.u.
Kryetari i KKSH-së, Genci Nimanbegu, priti ambasadorin e Turqisë, Mehmet Niyazi Tanilir
Njohje me sfidat kryesore të shqiptarëve
Ulqin - Kryetari i Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Malin e Zi, Genci Nimanbegu, ka pritur të martën Ambasa-
dorin e Republikës së Turqisë në Malin e Zi, Mehmet Niyazi Tanilir. Sipas deklaratës për shtyp të KKSH-së,
kryetari Nimanbegu e njoftoi ambasadorin Tanilir me punën, funksionimin, statusin dhe kompetencat e Këshillit. Ai e ka njoftuar po ashtu ambasadorin e Turqisë me situatën e shqiptarëve në Malin e Zi, shqetësimet për rënien e numrit të popullatës shqiptare në Malin e Zi, përfaqësimin shumë të ulët të shqiptarëve në organet shtetërore, centralizimin e pushtetit, si sfidat kryesore me të cilat përballen shqiptarët në Malin e Zi. Në takim është diskutuar edhe për mundësinë dhe procedurat e regjistrimit të studentëve shqiptarë nga Mali i Zi në universitetet e Turqisë dhe mundësinë e përfitimit të bursave. Ambasadori Tanilir ka premtuar se në të ardhmen do të bashkëpunojë me KKSH-në për regjistrimin e studentëve. Me këtë rast, kryetari i KKSH-së, Genci Nimanbegu, i ka dhuruar ambasadorit Mehmet Niyazi Tanilir dy monografi. (Kohapress)
6 Javore KOHA
e enjte, 29 maj 2014
Vështrime & Opinione
Vështrime & Opinione
e enjte, 29 maj 2014
7 Javore KOHA
Këshillit Kombëtar për të mbijetuarit e dhunës seksuale gjatë luftës së Kosovës
Drejtësia për gratë e dhunuara Të martën më 20 maj, presidentja e Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga kryesoi mbledhjen e dytë të Këshillit Kombëtar për të Mbijetuarit e Dhunës Seksuale gjatë luftës së Kosovës. Takimi inaugurues i këtij Këshilli u mbajt në mars të këtij viti me çrast u përcaktuan detyrimet dhe angazhimet e pjesëmarrësve të institucioneve qeveritare dhe jo-qeveritare për të ndihmuar dhe për të mbështetur njërën prej kategorive më të ndjeshme të viktimave të luftës në Kosovë Për Koha Javore: Frank Shkreli / Nju Jork
Është ky, më në fund, një angazhim i shtetit dhe i institucioneve të Kosovës, i cili duke marrë parasyshë seriozitetin e këtij krimi çnjerëzor e barbar, duhej të trajtohej shumë vite më parë në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar. Por megjithëse kanë kaluar 15 vjet nga mbarimi i luftës, më në fund të pakën po bisedohet për këto krime dhe siç thotë fjala e vjetër, më mirë vonë se kurrë. Natyrisht se shteti dhe shoqëria kanë obligimet kryesore ndaj kësaj kategorie të viktimave të luftës. Dhe si rrjedhim nevojitet angazhimi i intitucioneve shtetërore, që siç tha edhe Presidentja e Kosovës Jahajaga, për të zhdukur tabutë dhe njëkohësisht e doemosdoshëme është njohja e këtij krimi të fshehur të luftës duke dërguar -- nga nivelet më të larta, “një mesazh të qartë tek secila viktimë se ato nuk janë të vetme dhe që ne, si institucione dhe si përfaqësues të shoqërisë, do të përmbushim obligimet tona për t’ju ofruar atyre, në radhë të parë, njohjen ligjore dhe më pas qasjen në shërbimet e nevojshme psiko-sociale, ekonomike dhe shëndetësore, me synim rehabilitimin, dhe ri-integrimin e tyre në shoqëri.” Përveç kësaj, shteti i Kosovës në bashkpunim me vendet mike dhe me organizatat ndërkombëtare duhet të marri hapa të menjëherëshëm, edhe në nivel ndërkombëtar, që dhuna seksuale të trajtohet si një krim lufte dhe si përfundim, të kërkohet drejtësi për viktimat e dhunës seksuale gjatë luftës
së Kosovës. Këtë angazhim të institucioneve të Kosovës për të kërkuar drejtësi ndërkombëtare për gratë e dhunuara, në të vërtetë, e vuri në dukje edheZëvendës Kryeministrja në detyrë Edita Tahiri, gjatë një bisede shoqërore që pata me të në New York para dy javësh, e cila siç duket, për këtë nismë ka siguruar edhe mbështetjen e disa ish-deputeteve të Kosovës, përfshirë edhe Ministren e Integrimit në detyrë, Vlora Çitaku. Gjatë takimit të parë të kësaj nisme të grave përfaqsuese të politikës së Kosovës, javën që kaloi (shih foton më poshtë), Edita Tahiri tha se nisma ka për qëllim të bind Organizatën e Kombeve të Bashkuara që të përgatisin një raport zyrtar, i cili
sipas saj, do të “vendosë drejtësinë për femërat e dhunuara gjatë luftës në Kosovë, si dhe për këtë tragjedi lufte, për krimet dhe gjenocidin që Serbia dhe forcat serbe kanë bërë gjatë luftës në Kosovë.” As Kombet e Bashkuara, as vetë Kosova dhe as organizata të tjera nuk kanë botuar ndonjë raport mbi numërin përfundimtar në lidhje me viktimat e dhunës seksuale kundër grave dhe vajzave gjatë luftës së Kosovë, as për përgjegjësit e këtyre krimeve. Me përjashtim të në një raporti të organizatës Human Rights Watch me qëndër në New York, mbi dhunën seksuale të kryer nga forcat serbe në Kosovë. Në atë raport thuhet se përgjegjësia për këto krime lufte bie mbi krejtësisht
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
mbi shpatullat e oficerëve dhe komandantëve të forcave ushtarake dhe policiore të Serbisë. Raporti i botuar në vitin 2000 thekson gjithashtu se dhuna seksuale në Kosovë nuk ishte as e rradhë dhe as e izoluar, por përdorej me qëllim si një instrument lufte për të terrorizuar popullatën civile shqiptare. “Këto nuk janë incidente të rastit të kryera nga disa njerëz të çmendur.Dhuna seksuale është përdorur si instrument lufte dhe duhet të dënohet si i tillë. Këta individë që kanë kryer këto krime të tmerrshme duhet që patjetër të sillen para drejtësisë”, ka thënë Regan Ralph , drejtori ekzekutiv i degës mbi të drejtat e grave pranë Human Rights Watch. Ndërkaq, shkurtin që kaloi, Sekretari
britanik i punëve të jashtëme, William Hague ka njoftuar mbajtjen e një konference të nivelit të lartë kundër dhunës seksuale si instrument lufte -konferencë kjo që do mbahet më 1013 Qershor në Londër dhe në të cilën do të marrin pjesë përfaqsues nga 140-vende. Gjatë një fjalimi në Washington, shkurtin që kaloi duke njoftuar mbajtjen e kësaj mbledhjeje, Z. Hague ka thënë se nuk është një gjë e zakonshme që një burrë politikan të flasë mbi çështje të dhunës seksuale, por ai theksoi se, “dhuna dhe krimet seksuale janë kryesisht akte dhe krime të meshkujve kundër femrave dhe fakti se ato kanë ndodhur kur bota nuk bëri asgjë për t’i ndaluar ato krime, duhet të turpërojë, në radhë të parë, të gjithë burrat”kudo. Në të vërtetë -- nënvijoi Sekretari britanik i punëve të jashtëme -- injorimi i këtyre krimeve sikurë ato kinse nuk kanë ndodhur, është në vetvete diçka që nuk është burrërore. Nëqoftëse femrat gjithnjë trajtohen me këtë urrejtje të tmershme dhe barbare në kohë lufte, ato nuk do të trajtohen si të barabarta as në kohë paqeje, ka thënë mes tjerash dhe me të drejtë zyrtari i lartë britanik. Presidentja Jahjaga njoftoi të martën në takimin e Këshillit Kombëtar për të Mbijetuarit e Dhunës Seksuale gjatë luftës së Kosovës se Republika e Kosovës do të marrë pjesë në mbledhjen e nivelit të lartë në Londër mbi dhunën seksuale në kohë lufte, konferencë e cila do të bashk-kryesohet nga Sekretari britanik i punëve të jashtëme dhe aktorja amerikane Angelina Jolie. Presdientja e Kosovës tha gjithashtu se si pjesëmar-
rëse në këtë tubim, në emër të grave të dhunuara, Republika e Kosovës do të japë kontributin e vet në përpilimin e marrveshjeve ndërkombëtare për të evidentuar dokumentacionin mbi krimet e dhunës seksuale kundër femrave gjatë luftës në Kosovë dhe njëkohësisht do të ofrojë prëvojën e vet në këtë fushë, në mbështetje të përpjekjeve ndërkombëtare për të sjellur para drejtësisë të gjithë ata që kanë kryer këto krime kundër njerëzimit. Mirëpo, për realizimin e këtij objektivi, është i nevojshëm angazhimi kombëtar, i jo vetëm grave politikane të Kosovës, por edhe i të gjithë burrave, me qëllim “për të thyer heshtjen që ka mbizotëruar mbrenda dhe jashtë vendit’’, mbi këtë çështje. Këto janë krime të cilat përbëjnë shkelje flagrante të konventave të Gjenevës mbi torturat dhe të ligjeve të luftës dhe si të tilla përbëjnë gjenocid dhe janë krime kundër njerëzimit. Njohja e këtyre krimeve çnjerëzore si krime lufte si dhe angazhimi i shtetit të Kosovës në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar për të njohur me ligj statusin e viktimave të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë, rritë sadopak shpresat se kriminelët serbë të këtyre akteve barbare do të sillen eventualisht para gjyqit. As më pak as më shumë --kjo është drejtësia që më të drejtë kërkojnë viktimat e dhunës seksuale të luftës së Kosovës, drejtësi kjo që u është mohuar atyre për 15-vjetë dhe të cilën ua ka borxh jo vetëm shteti dhe shoqëria, por edhe bota, përfshirë edhe Kombet e Bashkuara dhe orgnaizata të tjera ndërkombëtare.
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
8 Javore KOHA
e enjte, 29 maj 2014
Opinione & Vështrime
Opinione & Vështrime
Pozita e gjuhës shqipe në komunën e Tivarit
Raportet e pabarabarta gjuhësore Emërvendet duhet të regjistrohen dhe shkruhen në administratë, harta, tabela, literaturë dhe forma të tjera ashtu siç i përdorin edhe shqipëtarët në Tivar Mr. Ismail Doda
Dokumentet në format e sipër dëshmuara iu paraqesin palëve pengesa me rastin e regjistrimit në institucionet shkollore, në zyret e punës, njohjes së diplomave dhe nevojave të tjera. Në këtë mënyrë cenohet një e drejtë themelore kushtetuese e patjetërsueshme e tyre. Emërvendet duhet të regjistrohen dhe shkruhen në administratë, harta, tabela, literaturë dhe forma të tjera ashtu siç i përdorin edhe shqipëtarët në Tivar. Aty nuk ekziston as një tabelë eshkruar me këtë formë, në hyrje dhe dalje të tij, nëpërmjet së cilës do të orientohëshin më mirë edhe vizitorët e shumtë shqiptarë. Nga fillimi i shekullit XX, pushtetarët malazezë filluan e një vendbanimi të ri , 4-5 km. Më poshtë, buzë detit, në lokalitetin e quajtur prej tyre Pristan, me kuptimin liman, port, ku ndollet sot porti i njohur i këtij qyteti. Lokaliteti në fjalë, para ardhjes së tyre, nga shqiptarët vendas prej shekujsh u quajt Bregu, respektivisht Bregu i Tivarit, sepse kishte një pozitë të tillë gjeografike. Ai, më pas, me ardhjen e pushtuesve osmanë, zu të qyhet edhe Hani i Tivarit, sepse aty vendoseshin udhëtarët që udhëtonin me hafshë a vinin me mjete lundrimi nga deti. Venbanimi i ngritur që lëshoi shtatin e një
qyteze në fund të viteve të ’60-a të shekullit të kaluar, për t’ia lëshuar vëndin Portit, u zhvendos aty ku ndodhet sot. Zyrtarisht quhet Bar, kurse ai i mirëfillti Stari Bar. Këto rrethana ndikuan që edhe shqipëtarët ta quajnë qytetin e tyre të lashtë Stari Bar – Tivari Nalt, përkatësisht Tivari, përkatësisht Tivari Nelt. Në përkthimin e fjalëpërfjalshëm, duke u mbështetur edhe në formën zyrtare qyhet Tivari i Vjetër, kurse këtë tjetrin Tivari Posht. Krejt këto vendbanime, të lidhura me lagje të reja ndërmjet vete, përbëjnë qytetin e Tivarit. 2.2. Raportet e pabarabarta në arsim dëshmohen me faktin se në Komunën e Tivarit mësimi zhvillohet në gjuhën shqipe vetëm në Shkollën Fillore 9- vjeçare “Gjergj Kastrioti Skenderbeu”në Ostros. Tragjikomik është rasti se në shkolën fillore 9-vjeçare në Gjuraç (në përdorimin zyrtar Djuravci)- Shestan, ku të gjith nxënësit janë shqipëtar, mësimi zhvillohet në gjuhën malazeze. Gjuhën shipe aty edhe në klasa të ndara e mësojnë si gjuhë fakultative nga viti 1998, e cila më parë nuk mësohej fare. Mesha në Arqipeshkvin e Tivarit, shtyllën e kulturës dhe të historisë sonë, vazhdon të zhvillohet në gjuhën malazeze, edhe pse në krye të saj është një figurë nderuar shqiptare. Ajo vetëm vulën e ka edhe
shqip. Mbishkrimin shqip e vërejtëm më 1962 në një shitore të “Trekës” së Shkupit. Sot nuk përdoret ndonjë mbishkrim i tillë as te firmat private të prinarëve shqiptarë, përveç se një reklamë në të cilën shkruhet edhe Tivari Nalt. 2.3. Në media, nuk ka emision ditor ( përveç të dielave kur transmetohet një emision prej 45 minutash në Radio Tivar). 2.4. Shtypi dhe botimet – viteve të fundit nuk botohet asnjë gazetë e revistë publike as në gjuhen zyrtare. Por edhe kur botohëshin: “Barske Novine” dhe “Luka Bar”, nuk shkuhej në to shqipë as një fjalë! I vetmi botim në këtë kominë sot është revista vjetore “Valet”e nxënësve të shkollës së përmëndur në Krajë që del nga viti 1999. Kjo shkollë në vitin 1999 botoi edhe monografinë eshkurtër të Prof.dr. Hajrullah Koliqit “Historiku i arsimit shqip në Krajë”. 3.1. Përdorimi i gjuhës shqipe sot Gjuha shqipe në Tivar gjatë shekujve përballoi padrejtësi, plagë dhe halle që gjithnjë s’po i hiqen qafe. Ajo si gjuhë e folur është ende vitale. Flitet, përdoret dhe dëgjohet në pjesën më të madhe të familjeve shqiptare, në shtëpi, në rrugë, në treg edhe gjetke në Tivar me rrethina të ngushta, me përjashtim të një numri jo të vogël që kan lidhur martesa me sllavë (malazez-e; serb-e; kroate-e; boshnjak-e; mysliman-e) a dnonjëtjetër që ka përqafuar gjuhën zyrtare. Përveç sllavizmave dhe turqizmave, të përziera nganjëherë
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
bashkë, si p.sh.: “Koliko košta gomar sa samarom?“ (Sa kushton gomari me samar?), të huazuara nga fqinjët, të cilëve , në radhë të parë iu dhuroi edhe mjaft fjalë e shprehje të veta, ato janë përfshirë edhe në dy fjalorth shpjegues që shërbejnë për nevoja praktike. Shqipen sidomos në Tivar Nalt, e flasin shumë sllavishtfolës, pjestar të pakicës turke, rome e të tjerë. Shqipja në Krajë flitet në çdo familje, fshat për fshat, deri në Pinçaj dhe Muriq (Nalt e Posht). Në Shestan, Posht e Nalt, shqipja dhe popullata kan shkua në zgrip.kur i bëm atje hulumtimet e para (e diel, më 12.10.1980 dhe e hënë, më 10.01.1994) në Shestan Posht, gjetëm në Guraç: 5 shëpi; Pecanj: 3 shtëpi; Bujgër: 7 shtëpi. Gjithsej 31 shtëpi. Që të gjith e flasin gjuhën shqipe edhe në shtëpi. Në Shestan Nalt (e marte, më 11 janar 1994), në Dedanj: 5 shtëpi. Të gjith ata flasin shqip më një banor: Angja Marvuçiqi, e lindur aty me 30.05.1953. ajo në shtëpi flet vetëm shqip, nese biseden e zhvillon me shqiptarë. Në Shestan Posht: në Gjuraç gjithsej 3 familje të vëllazërisë Malaj: 1.Stjep Nikës, 2. Andri Pjetër Vukës dhe 3. Gjur Stjepës. Të gjithë ata në shtëpi flasin shqip. Në Ndrekaj: 1 familje- ajo e Pero Jankos (Jakut) Perkolaj (Perkolić), ish mësues. Në shtëpi për shkak të martesës përzier flet nashke (gjuhen malazeze) edhe pse është shqiptar dhe e din edhe gjuhen letrare. Trashëgimtarët e familjes së Mark / Kol Jovit Pekanj (zyrtarisht Pekić) që ka lënë
gruan – Ilikën, të bijën e Mc/ Kol Nikpalanj ( zyrtarisht Nikpaljević), po nga ky fshat, me dy vajzat Vojka dhe Ida dhe tre djemtë (Gojko e Vojo që jetojnë në Tivar dhe Sretoja që jeton në Pecanj), jan dygjuhësorë. Kur jan vet në shtëpi flasin serbisht (nashke e malazezçe), kur u shkojnë miq shqiptar flasin shqip. Nga sa u tha rezulton se për dallim nga studimet e para që bëmë në terren, ku gjetëm 31 shtëpi aktive në Shestan Posht që në shtëpi flasin shqip, në studimet e dyta gjetëm 6 shtëpi aktive që jetojnë aty (12.12.2009). Pra 25 shtëpi më pak ose 81% sepse shumica e tyre kanë zbritur të jetojnë në Tivar. Prej atyre 6 shtëpive 3 flasin vetëm shqip; në njërën fliten të dyja gjuhët, kurse në dy të tjera nuk flitet fare shqipja. Në Shestanin e Sipërm derisa në janar të vitit 1994 gjtëm 5 shtëpi, më 12.12.2009 një shtëpi, ose 80% më pak . ajo është shipfolëse. Kjo çështje është më tatëpjeta dhe shpërbërje në dëm të gjuhës dhe popullatës shqipe në Goranë të Vogël dhe Pelink. 1. Nga hulumtimet që bëmë të hënë, më 12.maj 2014, në Shestanin nalt na rezultuan dy shtëpi të: një në Marvuçiq- Angja dhe një në Lukiq- Mark Vuçetiqi. Në Shestanin Poshtë pesë: 1) në Gjurec dy. Nga familja Malaj: Gjura me të shoqen, 2. Angja; 2) në Ndrekaj: një persida Perkolaj; 3) në Pecanj dy: 1. Sreto Pekiqi me të ëmën Ilikën; 2. Lubo Polloviqi me të shoqen, që
e enjte, 29 maj 2014
9 Javore KOHA
jan dygjuhësor. Në të dy Shestanat : 7 shtëpi me 10 banorë. 2. Sipas regjistrimit të popullsisë të vitit 2003. në Tivar jetojnë 5450 shquptarë ose 12,5 %. Me gjuhë jan deklaruar 16% ose mbi 6000 shqipfolës. Ky ndryshim i madh ndodh për faktin se një pjesë e tyre, në veçanti shestanasit, për ironi e mohojnë kombësinë e vet, përkundër brezit të moshusr, të cilët në regjistrime deklarojnë se gjuhë amtare kanë shqipen. Por, të shtyr nga presioni i brezit të tretë- nipave të shtëpisë, megjithë dëshirën, deklarohen se me komësi jan malazezë. Në ndonjë rast edhe kroatë. Ka të tillë që këtë veprim të gabuar e bëjnë me dëshirë, në radhë të parë duke e ngatërruar që në moshen e fëmijërisë së hershme nënshtetësinë me komësinë. Për ta ndryshuar këtë gjëndje të palakmueshme të gjuhës shqipe, të përbuzur dhe të lënë pas dore, në mënyrë që ajo mos të shkojë drejtë shterrimit të saj, në radhë të parë në Tivar duhet që: 1. Shteti i Malit të Zi përmes organizatave të tij, sa më parë të mundësojë dhe të sigurojë zbatimin e administratës dygjuhëshe në Tivar. Kësodore gjuha shqipe do të bëhej gjuhë e folur dhe e shkruar, gjuhë e administratës në rafshin e komunës, në sektorin publik dhe privat. Do të bëhej e barabartë me gjuhën zyrtare në përdorim, nga zyra e vendit deri në Kuvendin e Komunës. Do të marrin fund paragjukimet rreth saj. 2. Në përputhje me përqindjen e popullatës dhe të aftësive profesionale, të punësohen në administratën publike kuadro shqiptarë, në Komunë të Tivarit deri në 16%. 3. Të hapen në Tivar klasa me mësim në gjuhën shqipe në arsimin fillor dhe atë të mesmin. Në Shestan t[ kthehet mësimi në gjuhën shqipe. Nxënësve të Goranës dhe të Pelinkut, sipas dëshirës së prindërve t’iu ofrohen kushte për të ndjekur shkollën fillore në Anë të Malit dhe në Ulqin. Në këtë të fundit edhe në shkollën e mesme. Në Tivar janë hapur disa fakultete në gjuhën zyrtare, sido që të quhet serbe a malazeze, vërtet private, por ato përkrahen nga shteti. Është mirë dhe përmbushja e detyrimit kushtetues që ky i fundit të hapi nga një fakultet në gjuhën shqipe në Ulqin në Tuz. Kjo do të ndihmojë për zhvillimin e kombësisë shqiptare edhe në Komunën e Tivarit. 4. Të shtohen emisionet shqipe në Radio Tivar, nëse hapet edhe në Televizion. Të nxiten, të përkrahën dhe të financohen botimet shqipe dhe veprimtaritë e tjera kulturore dhe shkencore.
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
10 Javore KOHA
e enjte, 29 maj 2014
Vështrime & Opinione
Vështrime & Opinione
e enjte, 29 maj 2014
11 Javore KOHA
Me rastin e përurimit të Memorialit “11 Shtatori” në New York (1)
Në Kujtesën e kohës
Për Koha Javore
Gjekë Gjonlekaj/New York
Për këtë Memorial është folur e shkruar shumë vitet e fundit. Të gjithë pohojnë se ky është Muzeu i një tragjedie të madhe. Për Marashin e Vitoren punët kolosale dhe bukuritë artistike të atij Muzeu ishin ngushëllim i vogël. Në hyrjen kryesore të Muzeut mbretëronte një heshtje e madhe. Në muret e larta të koridoreve ishin vendosur 2 pllaka të mëdha prej hekuri, ku ishin skalitur orët dhe minutat e fillimit të tragjedisë. Për Marashin e Vitoren, si dhe për shumë qytetarë të tjerë, ky ishte sahati i katastrofës. Ora dhe minutat e atyre goditjeve kataklizmike ishin shënuar me gërma të mëdha në themelet shkëmbore të Muzeut. Vizitorët tregonin për të humburit e tyre pa asnjë shenjë, siç kishte ndodhur me të ndjerin Rrok Camaj. Disa nga ata derdhnin lot kur shikonin fotografitë e të dashurve në muret e atij Memoriali. Në pllakën e parë ishin vendosur fotografitë e Rrok Camaj, Simon Marash Dedvukaj dhe, pranë tyre, ajo e Mon Gjonbalaj, sipas rendit alfabetik. Portretet e tyre në këtë Memorial ishin një lloj ngushëllimi për familjarët, sidomos për Marashin e Vitoren. Qysh atëherë e sot, kisha mbajtur lidhje të vazhdueshme me këtë familje të pikëlluar, i ftuar për pjesëmarrje në të gjitha ceremonitë përkujtimore kushtuar Simonit. Bile, në vjeshtën e vitit 2000 isha ftuar edhe në dasmën e tij të mrekullueshme. Lidhjet familjare me
Javën e kaluar në Qëndrën Botërore të Tregëtisë në New York u hap Muzeu “11 Shtatori”. Në përurimin e këtij Muzeu morën pjesë shumë autoritete të larta amerikane, midis tyre edhe Presidenti i Shteteve të Bashkuara Barack Obama dhe Zonja Michelle Obama. Për arsye të ditura, pjesëmarrja e familjarëve, të cilët kishin humbur të afërmit e tyre në tragjedinë e 11 Shtatorit 2001 ishte atë ditë e kufizuar. Drejtoria e Muzeut kishte siguruar familjarët për vizitat e tyre menjëherë pas përurimit të Memorialit. Prindërit e të ndjerit Simon Dedvukaj, Marashi dhe Vitorja, kishin marrë edhe dy ftesa të tjera për Dedën dhe Ndocin. Dëshirën time për të qenë së bashku me këtë familje e pritën mirë. Ata ishin shumë të kujdesshëm, sidomos ndaj prindërve të Simonit
nënën e tij Vitoren më detyronin edhe më shumë. Lotët dhe gjëma e nënave shqiptare të Kosovës për djemtë dhe vajzat e tyre të humbura më kujtonin edhe më tepër dhimbjen e Vitores. Javën e kaluar biseduam gjërësisht për tragjedinë e djalit të tyre më të dashur. Kur e pa fotografinë e djalit të saj në murin e atij Muzeu, u shtang në vend dhe lotët i shkonin rrëke. Fytyra e tij e qeshur engjullore na përmalloi të gjithëve. Kështu i përjetonin ato çaste
shumë nëna amerikane dhe të huaja. Vizituam shumë pjesë të këtij Memoriali dhe shumë objekte të asaj tragjedie. Vitorja gjithë kohën fliste për Simonin. Tregonte për fëmijërinë e tij. Ajo kishte ruajtur me një kujdes të veçante librat, fletoret dhe vizatimet e fëmijërisë së tijë të hershme. Në dhomën e saj ruante rrobet e tij të fëmijërisë, dëftesat e mësimit dhe vlerësimet e mësuesve për Simonim. Në njërën prej tyre shkruante anglisht: “Simoni është djal i
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
mire, i sjellshëm dhe shumë entuziast”. Lajmi, të cilin e kishte dëgjuar për herë te parë nga Nua Vuksanaj se një aeroplan e kishte goditur një kënd të kullës binjake në World Trade Center, kishte qenë për Vitoren si një shigjetë në zemër. Ishim, tregon Vitorja, në oborrin e Kishës “Zoja e Shkodrës” për meshën e mortit të Drane Dedvukaj. Nua Vuksanaj i tha Marashit se një aeroplan e kishte goditur një krah të kullës binjake. Marashi, tregon Vitorja, nuk ia vuri
veshin, mbase nuk mund ta imagjinonte një tragjedi të tillë dhe, ashtu së bashku, hymë në kishë. Marashi dukej i qetë, më lutej edhe mua për qetësim, por më kot, sepse pas pak minutash unë e humba durimin dhe dola nga kisha për t’i bërë telefon djalit tim Simonit. E thirra disa herë në telefonin e tij cellular, por ai nuk përgjigjej. E si mund të përgjigjej kur trupi i tij ishte bërë hi e pluhur?! U bëra telefon djemve dhe bijave, por të gjithë ishin të tmerruar nga lajmet që kishin parë e dëgjuar. Unë qita kushtrimin, tregon Vitorja, dhe pasi mbaroi mesha iu luta burrit tim Marashit të shkojmë drejtë e në vendin e ngjarjes. Nuk e di pse, por isha shumë e bindur se djali im nuk është gjallë. Puna e tij në katin 95 të kullës numër 1 nuk më kishte pëlqyer kurrë. E kisha kundërshtuar disa here, por më kot. Ai fliste me shumë entuziazëm për lartësitë e asaj kulle. Tmerri dhe tronditja ime ishte e dyfishtë, sepse edhe djali im i tretë Kola punonte aty afër. Ai e kishte parë me sytë e tij rënjen e kullës së parë dhe kullës së dytë. Kishte vrapuar drejt hyrjes kryesore, ku kishte punuar Simoni, por policia e kishte ndaluar atë dhe shumë qytetarë të tjerë. Fatkeqësisht e kishte parë me sytë e tij atë katastrofë të papërshkrueshme. Ai për një kohë të gjatë kishte vuajtur shpirtërisht nga traumat e asaj kataklizme. Tragjedia e Simonit dhe e qytetarëve të tjerë i shkaktuan trauma
të mëdha. Një ditë Kola ishte betuar se nuk do të fliste kurrë më për skenat trishtuse që kishte parë me 11 Shtator në Qendrën Botërore të Tregëtisë dhe, pas pak ditësh, u largua nga ajo punë përgjithëmonë. Tri familjet shqiptare ato ditë shtatori ishin në qendër të vemendjes nga i gjithë Komuniteti shqiptaro-amerikan. Dyertë e shtëpive të tyre ishin hapur ditë e natë për vizitat e shumë dashamirëve. Simoni, Moni dhe Rroku ishin shpallur të humbur, por jo të vdekur. Ankthi i pritjes e bënte jetën e familjarëve edhe më të vështirë. Ata qendronin në lidhje telefonike natë e ditë me zyrat speciale që ishin hapur ato ditë për informata rreth kësaj tragjedije. Shkonin nëpër ato zyra që të merrnin ndonjë informatë për fatin e tyre. Vitorja tregon se, pas disa ditësh filloi të vizitojë shumë spitale në Manhattan duke menduar së djali i saj Simoni mund të ishte atje për shërim. Pas punës çdo mbrëmje shkonte afër vendit, që deri atë ditë ishte quajtur Word Trade Center (Qendra Botërore e Tregëtisë) dhe pas 11 shtatorit u quajt Rrafsh me Tokë (Grand Zero). Ajo tregon se e thërrriste në emër me zë të lartë, duke e imagjinuar se është gjallë. Zyrtarisht e kishin shpallur të humbur (missing). Fakti që nuk e kishin shpallur të vdekur me jepte shpresë se një ditë do të gjendej i gjallë. Pas 7 javësh e shpallën të vdekur dhe kjo shpresë mori fund.
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
12 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 29 maj 2014
Kulturë
e enjte, 29 maj 2014
Vështrim
13 Javore KOHA
Ashtu si shqiptarët e kohës së luftës së ftohtë, njerëzit që banonin në brigjet e Nilit katërmijëvjeçarë e gjysëm më parë, kishin relativisht pak marrëdhënie me kombet e tjera. Ashtu si diktatori shqiptar Enver Hoxha edhe Faraonët ishin sundues dhe autoriteti i tyre ishte absolut.
Toka e Faraonit
“PIRAMIDA” nga Ismail Kadare. Përkthyer nga botimi frangjish i Jusuf Vrioni prej David Bellos, në konsultim me autorin. New York : Shtëpia Botuese Arcade.
Bruce Bawer
Para rënies së komunizmit në Europë, Shqipëria ishte kombi më i izoluar dhe i prapambetur i kontinentit, populli i saj i shtypur nga një regjim i ashpër totalitar dhe letërsia e saj, me një përjashtim të shquar, nën prangat e Realizmit Socialist. Ky përjashtim ishte Ismail Kadare, shkrimtar (tani 60 vjeç dhe jeton në Paris) vepra e të cilit, zakonisht e vendosur në vendin e tij të lindjes, përshkruan fuqishëm një botë të zymtë në të cilën jeta është e përcaktuar nga distancimi dhe tmerri. Tipike e romaneve të Z. Kadare është “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, në të cilin një gjeneral italian shkon në Shqipëri 20 vjet pas Luftës së Dytë Botërore për të çvarrosur dhe riatdhesuar eshtrat e ushtarëve, bashkëatdhetarë të rënë në luftë. Ai arrin t’i shohë ata si një “ushtri e vdekur” dhe udhëtimin e tij 18-mujor si një “marshim nëpër luginën e hijes së vdekjes.” Mund të duket e pamundur në pamjen të parë për autorin e atij romani,
që të shkruaj një ngjarje në Egjiptin e shekullit të 26-të para Krishtit dhe të përqendrohet në ndërtimin e Piramidës së Madhe të Keopsit. Por, nuk pret gjatë për të njohur vendndodhjen e “Piramidës”, (të përkthyer me aq mjeshtëri nga frengjishtja prej David Bellos) si territor i njohur i Kadaresë dhe të kuptojmë se vizioni i tij i Egjiptit të lashtë i detyrohet shumë eksperiencave të autorit në Shqipërinë komuniste. Në fund të fundit, kemi disa paralele midis dy kombeve. Ashtu si shqiptarët e kohës së luftës së ftohtë, njerëzit që banonin në brigjet e Nilit katërmijëvjeçarë e gjysëm më parë, kishin relativisht pak marrëdhënie me kombet e tjera. Ashtu si diktatori shqiptar Enver Hoxha edhe
Faraonët ishin sundues dhe autoriteti i tyre ishte absolut. Historianët na thonë se, në një farë mënyre, Faraonët i ndërtuan piramidat për t’i mundësuar vetes një shkallë drejt qiellit. Z. Kadare, i ndikuar qartë
nga vëzhgimi personal i metodave të pamëshirshme të qeverisjes së Hoxhës, ofron një skenar të ndryshëm. Në fillim të romanit, Keopsi shpall se ai mund të mos dojë të ndërtojë një piramidë. Të alarmuar nga ky sugjerim, ministrat e tij të lartë shpjegojnë se ndërtimi i piramidës është vendimtar për ruajtjen e autoritetit të tij. Gjenerata më parë, i thonë ata, prosperiteti mbarëkombëtar i bëri njerëzit më të pavarur dhe për këtë arsye “më rezistentë ndaj autoritetit në përgjithësi dhe pushtetit të Faraonit në veçanti.” Kështu lindi ideja e një projekti kolosal që, duke sforcuar burimet e Egjiptit dhe harxhuar energjitë e popullsisë së tij, do t’i mbajte të gjithë në rresht. Piramidat, me pak fjalë, nuk janë ndërtuar për të garantuar jetën e përtejme të një Faraoni, por për të përforcuar pushtetin e tij tokësor. Duke dëgjuar këtë shpjegim, Keopsit bie dakort të urdhërojë ndërtimin e piramidës së tij, më të madhen e gjithë kohërave.
Projekti merr 20 vjet, mundon dhe shtyp të gjithë vendin dhe, me raste, ka zëra për sabotim, gjë që çon në arrestime, tortura dhe ekzekutime të stilit stalinist nga policia sekrete e Faraonit. Së shpejti, gjithkujt i duket se projekti ka ekzistuar dhe do të ekzistojë gjithmonë. Këtu, si në romanet e tij të mëparshme, Z. Kadare përshkruan një pamje hipnotike të një bote mbizotëruar nga vdekja dhe të mbuluar me gurë. (Simbolikë të vdekjes, gurët shfaqen gjithmonë dukshëm në librat e tij; njëri madje edhe quhet “Kronikë në Gur”, Ashtu si “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” tregon një tur shtangës të varrezave, secila e ngjeshur me rrasa guri, kështu edhe “Piramida” përshkruan një periudhë të gjatë, një gjeneratë ku koha nuk matet me javë apo me vite, por në gurë me numër - dhjetëra mijëra prej tyre, secili me peshë disa ton dhe në milionat e vdekjeve të tmerrshme dhe të panevojshme,
që janë shkaktuar prej transportit dhe vendosjes së tyre. Në një ironi të jashtzakonshme dhe të goditur, megjithatë, viktima kurorëzuese e piramidës përfundon të jetë vetë Keopsi. Sepse piramida, e parë nga subjektet e tij si një simbol përulës ndaj pushtetit të tij të plotë dhe të pakundërshtueshëm, arrin të duket në sytë e tij si një memento mori (kujtesë për vdekjen) personale, një kujtesë e vazhdueshme dhe paralizuese, që jeta e tij e shkurtër do t’i hapë rrugë një varrosje të përjetshme në gur. Në fund, ky libër, i cili nuk ka (ose nuk ka nevojë) për një plot, protagonist, apo konflikt tradicional, mbërrin në një meditim mbizotërues të brutalitetit dhe despotizmit politik në vetvete, ashpërsisë së jetës në mesin e njerëzve të përulur dhe të pafuqishëm dhe përhershmërisë së kudondodhur dhe të gurtë të vdekjes, e cila i trajton të gjithë njerëzit si të barabartë.
14 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 29 maj 2014
Kulturë
e enjte, 29 maj 2014
15 Javore KOHA
Ese
Përsiatje migjeniane Migjeni niçean ironizon estetikisht shëmbëlltyrën e Zarathustrës së Niçes me të qeshurën para fatalitetit kozmik, pra më të epërm. Po ç’është, pra? Jashtëtokësorët? Marsianët e mitizuar? Midis dy krijesave, asaj të dorës së mbrame dhe të dorës së parë, a ka një krijesë të tretë? Pse nuk funksionon Triniteti teologjik? Pse e Mira, e Keqia, madje dhe vetë Perëndia vijnë nga terri nëpërmjet njeriut (në fakt ish njeriut) për t’u zhdukur në dritë? Migjeni hesht. Tjetërsimi i shkrimit! Askush nuk e ka konceptuar kështu dilemën ekzistenciale! Askush! Për Koha Javore: Dr. Moikom Zeqo
Migjeni shkruan: “Një krijesë e dorës së mbrame i shpalli përdhimtimet e veta kufomës së ish-njeriut, ndërsa në sy i shkëlqente një lot krokodili, ku u pasqyronte tragjedia e kufomës. Një krijesë tjetër, e dorës së parë, u qesh, u qesh aq fort, saqë iu zhgatrruen qejnat e ftyra i merr një të dukun të shëmtuem. Ishte të qeshunit e njeriut përpara fatalitetit kozmik. E Mira, e Keqia, Perëndia, prej territ, nëpër njeriun, erdhën në dritë, edhe nëpër njeriun kanë me u zhdukë në terr”. Teoria elegante dhe e kotë e personazheve në këtë tekst ngec. Migjeni abstragon pamëshirshëm dhe naivisht. Ç’është krijesa e dorës së mbrame? Nënnjeriu? Nëse Zoti ka vdekur, sipas paradigmës niçeane ahere edhe njeriu ka vdekur. Postmodernistët e nëmur flasin sot për zombi dhe mutante. Estetizmi (humanizmi) nuk është më dukuri epokale. Migjeni asgjëson çdo largësi midis shkronjës dhe kuptimit, duke hequr fare transcendencën e vjetër të kuptimit në lidhje me tekstin. Imagjinoni një planet të mbushur me kufoma të ish njeriut. Ky është një dënim universal moral apo edhe epistemologjik? Fundi i “siécle des luméres”? Antimesianizmi i botës? Kalimi tek trillimet letrare të Zamiatinit dhe Orwellit? Paranoja e pashmangshme? Pse Niçe flet për një “subtancializim fals të Unit”? A është krijesa e dorës së mbrame ajo që mbetet nga një evolucion darvinist së prapthi? A të çon kjo tek bota Simulacrum e Jean Baudrillard-
it? Vdekje e qytetërimeve dhe e pozitivizmit shkencor? Migjeni përfytyron një nga variantet më të vrazhdë apokaliptikë. Gati një eufori dekadente. Për më tepër me lot të rremë krokodili. Kriminaliteti urban! Po a mund të ketë nën tokë një planet përrallash? Përtej çdo historicizmi? A është kufoma e ish-njeriut një relike? Arkeologji përvojash dhe katastrofash? Kjo është çështja hamletiane! Po krijesa e dorës së mbrame, a është një nënkrijesë? Kush mund ta thotë këtë? Le të çmendet vetë Niçja! Migjeni është një melankolik i madh! Po krijesa e dorës së parë ç’dreqin është? Mbinjeriu? Heronjtë kibernetikë? Aleksandri i Madh i klonuar? Krijesa ajnshtajniane e formulës E=MC2? Një eksperiment abstrakt? Golemi i alkimistëve? Homonkulusi i Paracelstit? Një ready mades? Postmodernizmi fals? Kancerizim i utopisë? Pjesë e modulit binar të matematikës së George Bul-it? Një indigjen i primitivitetit futurologjik të Claude Levy Strauss-it? Dematerializim dhe formalizim i një njerëzimi alternativ tjetër? Krijesa e dorës së parë e ka një “të dukun të shëmtuem”.
Migjeni niçean ironizon estetikisht shëmbëlltyrën e Zarathustrës së Niçes me të qeshurën para fatalitetit kozmik, pra më të epërm. Po ç’është, pra? Jashtëtokësorët? Marsianët e mitizuar? Midis dy krijesave, asaj të dorës së mbrame dhe të dorës së parë, a ka një krijesë të tretë? Pse nuk funksionon Triniteti teologjik? Pse e Mira, e Keqia, madje dhe vetë Perëndia vijnë nga terri nëpërmjet njeriut (në fakt ish njeriut) për t’u zhdukur në dritë? Migjeni hesht. Tjetërsimi i shkrimit! Askush nuk e ka konceptuar kështu dilemën ekzistenciale! Askush! Migjeni shënon: “njerëzia, pa përgjegjësi lot në një valle shumë të rrezikshme, me pasionet pa fre, ndërsa një stuhi e pakuptueshme, si orkestër, lëshon melodina misterioze.” Orkestra e stuhisë? Ç’është kjo kozmogoni muzikore? U shurdhofsh Pitagorë që gjoja me dëgjuar tingujt që lëshojnë planetet në rrotullimet e pandalshme! Aurum Canticum? Ku është organoja e Sebastian Bach-ut? Violina demoniake e Paganinit? Teokrit, thyeji fyejtë e barijve të tu e ndiz me to një zjarr për të djegur çdo Arkodi të imagjinatës! Po orkestra enigmatike e stuhisë nuk
vdes! Si ta shkatërrosh? Video-game e Zotit? Ah, Zoti! Karaoke e Universit! Cilat po vallëzojnë kështu? Ah, Zonjushet e Avinjonit të Pablo Pikasosë! Përsëri Migjeni: “Si dikur murgjit e krishtenë nëpër shkretina dhe shpella vetmitare, që u futshin thelltë në ego të vet për të pa Zotin e mrekullina e për të ba mrekullina – qashtu unë, zhytem në veten teme, fundosem në një subjektivizëm më t’ekstremtë por jo për të pa Zotin e mrekullina, as për të ba mrekullina. Humba në vetë vetvetin e se gja tjetër – ma të pëlqyeshme për mue – s’kam ç’të baj ndër shëtinat e mbramjes nëpër këto fusha të shkreta (ndoshta dhe jo të shkreta, por të plota, një botë e pakuptueshme për mue!)” Ky tekst ka plot dilema. Perceptimi është kafkian. Kafka shtjellon subjektin e një kështjelle, metafora brutale e një misteri të pafund, ku burokracia dhe mitologjia janë aliazhi i pakuptimshmërisë. Një pëlhurë e helmuar osirike. Kundërthënëse! Vetëshkatërruese! Në vend të vertikalitetit të kështjellës monstruoze Migjeni tregon se edhe horizontaliteti i fushave të shkreta nuk është aspak një boshllëk naiv dhe i paqtë, përkundrazi, kjo pamje, mund të jetë e plotë (e mbushur nga mistere dhe qenie të padukshme po aq monstruoze dhe të frikshme!) Kështjella e Kafkës është alegorike, me fatalitetin hebraik të Testamentit të Vjetër. Një strukturë talmudiste, ndoshta edhe kabaliste. Migjeni më i dlirë, më i çliruar, me një rebelizëm më të qetë, por më inkandeshent, më të hollë, më sfidant, ironizon murgun ikonë, shën Antonin e shkretëtirave Tebeane, i cili në delirin e agjërimeve
asketike arrinte të shihte edhe Djallin në formën e një femre nudo, apo të një Kentauri fallik. Migjeni e di se s’mund të shoh edhe në subjektivizmin më të infinitshëm as Zotin, as mrekullitë vegimore! Po ahere, ku qëndron misteri? Ku është pakuptimshmëria? Diçka nuk shkon në projektin hyjnor, ose kozmik. Kundërt me një Van Gog, që shpërthen fshehtësitë magjepëse nga brendësia e peizazhit, Migjeni me stilin e përkorë çmitizues shprehet shkurt: “Përqark, natyra në gjelbërim më ngjan si një koketë e burdelit, e veshun me një dekolte pikante. Liqeni me prralla të marra të ‘Njëmijë e Një Netëve’, malet me një heshtje qesharake, e mbi këto Dielli i vjetër, Dielli njëmijë, pesëmijë, dhjetëmijë e kushedi se sa vjet i moçëm. Jo, jo, Diell, nuk pajtohem me ty, nuk pajtohem me të qeshunit tand, që ta ka ndy fytyrën! E vetmja dëshirë që ushqej tashti asht dëshira me iu ngërdheshë, ja dëftue gjuhën këtij Dielli, që aq indiferent prendon prapa maleve.” Bebëzat e Migjenit shikojnë ndryshe! Ah, Dielli, Sol Invictus! Të guxosh kaq shumë? Përtej të pamundurës? Pse kështu Migjen? Ikonoklast i falsitetit të natyrës dhe të Kozmosit si simbol i indiferencës totale? Nëse flitet për kufomën e ish njeriut, a mund të flitet edhe për kufomën e ish natyrës dhe vetë Diellit? Asnjë shkrimtar (ah, shkrimtarët e panumrueshëm dot) nuk e koncepton, nuk e artikulon këtë perspektivë konceptuale! Por Migjeni po! Migjeni po! Soren Kierkegard-i ka shkruar një parabolë aporike, zenoniane, ku flitet për organizimin e një ekspedite për në Polin e Veriut. Famullitarët danezë shpallin majë katedrave të kishave se pjesëmarrja në të tilla ekspedita ndihmon në shpëtimin e përjetshëm të shpirtit. Duke pranuar, njëherësh, se për të mbërritur në Polin e Veriut është e vështirë dhe ndoshta e pamundur dhe se jo të gjithë mund të ndërmarrin një nismë të tillë. Kur vjen fundi, njoftojnë se cilido udhëtim nga Danimarka në Londër, fjala vjen, me vaporin e linjës ose edhe një shëtitje të së dielës me karrocë në park, janë, po ta shikosh hollë-hollë ekspedita të vërteta për në Polin e Veriut. Migjeni (mendoj se ka lexuar patjetër diçka nga Kiergegard-i) e militarizon një subjekt: “U mblodhën taboret dhe u vunë në lëvizje. U lëvizshin m entuziazëm. Po ku asht armiku? Si nuk ja pamë
ende gjurmat, - u ngritshin pyetjet në taboret. Tashmë entuziazmi u ftoh, u ftoh, u ba akull. Armët u suellën përtokë, kundra thneglave, të cilat në këtë rast ishin të pafajshme. Ahere prijsit e taboreve u kuptuen. U sulën përballë taboreve e në ball të sejcilit ushtar lexuen një fjali tragjike rrudhash të shëmtueme…” Parabola migjeniane asht më tepër se sa një kapërcim pindarik. Ç’janë këta njerëz me fjali rrudhash të shkruara në ballët e tyre? Ç’është ky libër kolosal epidermik (jo në pergamenë me lëkurë kafshësh) por me lëkurë të gjallë, plot agoni të njerëzimit? Kush e lexon këtë libër, që tejkalon Biblën, Danten dhe Shekspirin? Nëse Poli i Veriut dihet e mund të mbërrish në të pa mbërritur në të vërtetë, po armiku a i ngjan sadopak dhe sofistikisht Polit të Veriut? A është kjo një dituri (apo bestytni) Konvencionale? Apo një grackë e pahonepsshme intelekti? Apo një tërësi imazhesh të brishtë dhe mashtruese? Apo një regressus in infinitum? Apo një “videmus nuc per speculum in aenigmace”? Në shekullin XIII, një poet persian Attari flet për një popull zogsh që kërkonin të gjenin Perëndinë. Mbas shumë sprovave titanike dhe aventurave të udhëtimit të egër, arritën tek Vendi i Perëndisë, ku ishte vetëm një Pasqyrë, ku zogjtë panë vetveten dhe kuptuan se secili prej tyre qe Perëndia. Tek parabola mizore dhe shpërthyese e Migjenit, armiku ishte secili njeri dhe njëkohësisht ai që e kërkonte për ta luftuar dhe zhdukur armikun. Çdo njeri e kishte në ballë tekstin profetik (me ç’alfabet, me ç’gjuhë nembrotase qe shkruar vallë?), por leximi nuk është asnjëherë identik me kuptimin. Përsëri Migjeni: “A ka me sjellë historiku fletën krejt të re, të shkruajë – apo do të vazhdojë fletën e vjetër? Mos asht dhe kjo një ironi kohe?” Këtë pyetje Migjeni e bën sikur të ishte vetë njerëzimi. Pyetje globale. Universale! Fleta e vjetër dhe fleta e re si dy kundërshtime, si dy gjeneza që anulojnë njëra-tjetrën. Të papërputhshme! Futurizëm migjenian? Shqetësim që praron, ose shkatërron tërë pikëllimet dhe dilemat e botës? A mund të kalojmë në kohën alegorike, ku ironia përbën vetë nocionin? U djegsh përsëri bibliotekë e famshme e Aleksandrisë! Dituritë e vërteta janë tek pyetjet e vërteta! Ah, Libri i Pyetjes së Vetme!
16 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 29 maj 2014
Kulturë
e enjte, 29 maj 2014
17 Javore KOHA
Intervistë me këngëtarin Remzi Jakupi – Remi
Muzika është bërë një treg pa rregulla Koha javore: Ka shumë vite që merreni me muzikë. Sa jeni i kënaqur me suksesin e arritur gjatë këtyre viteve? R. Jakupi: Më gëzon fakti që ka gjenerata të reja që më japin komente si në rrjete sociale, ashtu dhe persona që janë rritur me këngët e mia. Kënaqësia është edhe më e madhe që këto komente vijnë nga të gjitha trevat shqiptare dhe ajo me bën të jem shumë i kënaqur me punën time deri më tani. Koha javore: Keni punuar për vite të shumta, por ka qenë një periudhë kur Ju jeni shkëputur nga skena. Pse? R. Jakupi: E kam cekur edhe më parë që unë nuk jam shkëputur nga skena për asnjë moment, mirëpo është krijuar një mendim i tillë nga një pjesë e audiencës. Unë kam publikuar rregullisht albume të reja dhe kam bërë video klipe pa ndërprerë. Mirëpo tregu dhe shpërndarja e CD-ve ka ndryshuar shumë dhe janë bërë produksione të shumta të cilat kanë krijuar përçarje në treg. Para luftës, kur ka dalë albumi i ri në treg, ka dalë në të njëjtën ditë në të gjitha regjionet ku jetojnë shqiptarët dhe blerësit kanë pasur rast ta gjejnë albumin e këngëtarit të preferuar në secilën pikë të shitjes. Kurse në rastin tim, albumet e reja gjatë 15 viteve të fundit kanë dalë ne Kosovë, për shembull, e nuk kanë dalë në Zvicër apo Gjermani, ose kanë dalë ne Zvicër, por jo në Kosovë e Shqipëri etj. Ndërkohë ka producentë të cilët favorizojnë disa këngëtarë të muzikës tallava dhe të tjerët i mposhtin duke mos e bërë distribuimin e albumit të ri si duhet. Koha javore: Tani po përgatitni këngë të reja që pritet të dalin në treg. Mund të
na tregoni diçka për realizimin e këtyre këngëve, ku po bëhen xhirimet, çfarë rryme janë, me kënd po bashkëpunoni? R. Jakupi: Posa kam publikuar këngën dhe video klipin “Pa staturë”, ku tekstin dhe muzikën e ka bërë Avni Qahili, kurse video klipin e ka realizuar Mproduction. I kemi përfunduar edhe xhirimet e klipit tjetër që do të transmetohet në fund te muajit qershor ose në fillim të korrikut, për këngën e shkruar dhe të komponuar nga Ilir Berani. Po ashtu, jemi duke punuar në një këngë, tekstin dhe muzikën e së cilës i kam bërë unë, ndërsa do ta këndojmë unë, Afrim Muçiqi dhe Gold Ag. Video klipin për të gjitha këto këngë ia kam besuar kësaj here Mproduction me pronar Mirton Gjekaj. Koha javore: Pas rikthimit, keni marrë pjesë në programe dhe emisione të ndryshme. Si jeni pritur nga fansat Tuaj? R. Jakupi: Isha i mirëpritur shumë mirë në të gjitha emisionet nga fansat sepse gjithëherë kam tentuar dhe besoj që kam arritur të jem sa më i afërt me të gjithë, pa mendjemadhësi apo paragjykim të panevojshëm. I falënderoj shumë të gjithë fansat dhe i përshëndes përzemërsisht. Koha javore: Dueti juaj me Sinan Vllasaliun është pritur shumë mirë nga publiku. A planifikoni ndonjë duet tjetër? R. Jakupi: Kësaj here do të bëjmë një trio e jo duet. Hahahah.... Siç e thashë, këngën e komponuar nga unë, me titull “M’ka marrë malli”, do ta këndojmë unë, Afrim Muçiqi dhe Gold Ag.
muzika. Keni ndonjë profesion tjetër përveç muzikës? R. Jakupi: Unë kam diplomuar për shkenca kompjuterike në SHBA dhe kam punuar me Polo Ralph Lauren në IT department. Mirëpo vitin e kaluar dhe këtë vit e tutje i jam përkushtuar muzikës me të gjitha forcat e mia.
Koha javore: Sot në tregun shqiptar dëgjojmë rryma të ndryshme. Si e shikoni Ju muzikën shqiptare të viteve të fundit? R. Jakupi: Më duket që muzika në vitet e fundit është bërë një treg pa rregulla. E shoh që në internet përzihen të gjitha zhanret në një vend dhe nuk behet kurrfarë klasifikimi. Zhanri rap, hip-hop dhe r&b kanë përparuar shumë, kurse zhanret tjera kanë stagnuar dhe kanë hyrë ne një pjesë të madhe nën hijen e muzikës rome, të ashtuquajtur tallava. Koha javore: E shihni muzikën si konkurrencë apo dëshirë?
R. Jakupi: Për mua është dëshirë ngase 90% të këngëve i komponoj vetë. Atë nuk mundem ta klasifikoj si konkurrencë, por për të arritur sukses në çdo lëmi, një konkurrencë e shëndoshë është e domosdoshme. Koha javore: Cili është këngëtari me të cilin do të dëshironi të realizoni duet? R. Jakupi: Me ata që dëshiroj të bëj duet, kam bërë dhe jam duke bërë. Besoj që në të ardhmen do të realizoj një duet me ndonjë kolege, por ende nuk kam kurrfarë preference. Koha javore: Të shkëputemi pak nga
Koha javore: Si kalon një ditë e juaja? R. Jakupi: Këto ditët e fundit, prej mëngjesit deri në orët e vona jam aktiv në realizimin e video klipeve dhe këngëve të reja. Përndryshe, kur nuk kam aktivitete në muzikë, zgjohem në orën 8 të mëngjesit, pi kafe me bashkëshorten Vjollcën, i dërgojmë fëmijët në shkollë, hyj në rrjete sociale dhe kontrolloj e-mailet dhe mesazhet apo komentet, i marrim fëmijët nga shkolla në orën 15:30, i bëjmë detyrat e shtëpisë së bashku të gjithë, dalim familjarisht për t’u relaksuar, kthehemi në shtëpi në orën 19:00. Vjollca iu bën dush fëmijëve dhe së bashku i vëmë në gjumë duke mësuar gjermanisht me një video game në telefon që fëmijët e mi e preferojnë. Shikojmë TV dhe.... Natën e mirë me shenjë “Do not disturb” në derë. Koha javore: Po të mos ishit bërë këngëtar, çfarë do të kishit pasur dëshirë të bëheni? R. Jakupi: I gjithë rrethi im ka menduar që do të bëhem futbollist i shquar ngase më ka shkuar shumë për dore, dhe ishte edhe dëshira ime e flaktë. Mirëpo, jetës nuk i dihet kurrë. Koha javore: Viteve të fundit, rrjetet sociale janë bërë shumë dominuese. Sa
keni kohë t’i përcillni ato? R. Jakupi: Mundohem të shpenzoj vetëm aq kohë sa duhet për të qenë në kontakt me fansat, por duke mos e tepruar. Faqja e fansave të mi është në adresën www.facebook.com/remijakupiofficialpage. I ftoj të gjithë lexuesit dhe fansat e mi që të bëjnë like në këtë faqe sepse këtu mund të merren informacionet më të sakta rreth aktiviteteve muzikore dhe këngëve e video klipeve të reja. Po ashtu në këtë faqe munden të kontaktojnë me mua drejtpërdrejt përmes mesazheve private. Koha javore: Cilat janë planet Tuaja më të afërta sa i përket muzikës? R. Jakupi: Tri këngë të reja, tre video klipe. Në muajin korrik dhe gusht do të jem i pranishëm në dasma të ndryshme dhe pastaj përgatitje të materialeve të reja për festat e fundvitit. Koha javore: Kur mund t’Ju presim në Mal të Zi? R. Jakupi: Kurdo që të më ftoni, unë jam i gatshëm sepse në Mal të Zi kam një publik jashtëzakonisht të mirë dhe të afërt, qe më bëjnë gjithëherë të ndjehem i privilegjuar në mesin e tyre. Koha javore: Në fund, a keni ndonjë mesazh për fansat Tuaj? R. Jakupi: I përshëndes nga zemra dhe ju dëshiroj shëndet në familje e suksese në punë. Për ata që dëshirojnë të shikojnë video klipet e mia që nga fillimi i karrierës e deri më tani, ju ftoj që ta vizitoni kanalin tim në youtube tek adresa www. youtube.com/tiladves. Bisedoi: Dijana Gj. Dukaj
18 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 29 maj 2014
Kulturë
e enjte, 29 maj 2014
19 Javore KOHA
Në Festivalin e Poezisë “Pranvera Poetike Durrsake”
Poezi Poeti Hajredin
Kovaçi fitoi Çmimin e Tretë Hajredin Kovaçi Mos m’i ha germat Kurrë s’ngihesh he të plastë pika Në bark plaç Të shkoi jeta duke më urrejtur Duke më përbuzur He u shofsh Edhe germat do t’mi hash He kurrë mos u ngopsh Ç’faj kam unë Që kam germa më shumë se ti
Në orën e madhe poetike, e cila është zhvilluar në kuadër të Festivalit, poezitë e tyre i kanë lexuar mbi 50 poetë shqiptarë nga klube të shkrimtarëve nga Shqipëria, Kosova dhe Mali i Zi. Poeti Hajredin Kovaçi ka fituar Çmimin e Tretë në Festivalin e Poezisë “Pranvera Poetike Durrsake”, i cili u mbajt më 17 maj në Durrës. Ai është shpërblyer për poezinë “Mos m’i ha germat”. Çmimin e Parë e fitoi poetja Eva Kacanja nga Durrësi, kurse Çmimin e Dytë Pëllumb Mane. Çmimet e Karrierës iu dhanë Nuri Plakut dhe Myrteza Marës, Çmimi “Nimfa e Durrësit” Habi Hoxhës, kurse Çmimi “Teuta” poetit, shkrimtarit
Dh dh dh Dhashtë Zoti Mbi ty të shkrepë moti Ëëë Ëndrra të këqia gjithmonë shikofsh E nga gjumi kurrë mos u zgjofsh
dhe publicistit Vladimir Muça. Në orën e madhe poetike, e cila është zhvilluar në kuadër të Festivalit, poezitë e tyre i kanë lexuar mbi 50 poetë shqiptarë nga klube të shkrimtarëve nga Shqipëria, Kosova dhe Mali i Zi. Në pjesën e parë të Festivalit të Poezisë, në Teatrin e qytetit “Aleksandër Moisiu” është mbajtur Akademia poetike, që këtë vit i është kushtuar shkrimtarit Nikolla Spathari, kryetar i
Rr rr rr He rremashe e shkreta Gjithmonë me rrena të shkoi jeta Th th th Thika me të cilën Do t’ma presësh gjuhën Dhe që gjithmonë ma ngule pas shpine Moj katile Xxx He xanxare E poshtër e mëkatare Yyy He t’u shoftë fara E pa yrnekë Më bërë t’ia filloj nga e para Po ti s’më zhduk dot jo, s’je e zonja Se unë të mbys me shkronja.
Klubit të Shkrimtarëve dhe Artistëve Durrës. Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club”, e cila mori pjesë për të parën herë në këtë festival, u përfaqësua nga poetët Ibrahim Berjashi dhe Hajredin Kovaçi. Ky është viti i katërt që Klubi i Shkrimtarëve dhe Artistëve “Durrës” organizon Festivalin e Poezisë “Pranvera Poi.k. etike Durrsake”.
Anton Gjuravçaj
URA E KALTËR
Thellë në thelbin e emrit ky qytet fshehë atë që gjithkush që vjen këtu duhet ta zbuloj muze i gjallë i luftës së njeriut dhe ujit Në dy anët e kanaleve të shumta shtëpitë e gjata dhe të ngushta të vendosura sikur në log / domosdo të u dallohen ballinat e çative/ si fytyrat e nuseve Edhe pse këtu ka mbi njëmijë ura më bëhet sikur të shohë në urën e kaltër mbi lumin Amstel në atë veshje shekullore që me zili e ruajte vetëm për vete nën të cilën me mjeshtri fshehe bardhësinë butësinë dhe brishtësinë e trupit gacat e përjetshme me gjuhëzat e matura të flakës derisa ne zemër gjerësisht shpërndamë lëngun e shenjtë të rrushit Të shohë sikur më pret në urën e kaltër me atë veshje shekullore të mishëruar me trup dhe shpirt për të thënë diçka që është thellë në thelbin e emrit tim Çka do të më duheshin krahët po të mos të përcillesha në vallen tënde drejt lartësive të kaltra sokoleshë Çka do të më duhej zemra nëse prej saj ti nuk do të ndërtoshe fole në maje të kreshtave tona Çka do të më duheshin sytë nëse nuk do të më verbonte bukuria jote Në kullën e lotëve Madam Tiso derdhë një lot të fshehtë për ty Në muzetë e Van Gogut dhe Rembrantit furçat i hanë buzët dhe dridhen si thuprat në ujë. Amsterdam, 08. 11. 2013
NATËN NË UTREHT
Në Utreht bije shi mund të jetë dyqind ditë në vjet Njerëzit kryesisht pa ombrella ecin si pak ku në botë u grahin biçikletave /nëpër rrugët e veçanta enkas për to që të huajve u përzihen me rrugët për këmbësor/ dhe vishen shumë letë për muajin e nëntorit Restorantet dhe kafet i kanë tavernat përplot sikur në pikë të verës kamerieret shërbejnë në mëngë të shkurta Të gjithë thonë se do të dëshironin të jetonin në këtë qytet mund të jetë të dehur nga loja e dritës dhe territ në qendrën e tij /urat e shumta si dhe rrugët dritën kryesisht e marrin prej objekteve përreth/ Në sipërfaqen e ujit të kanaleve duken ekspozitat e pikturave të shumta që ndonjë pikë shiu i ndryshon për moment duke u dhënë shpirt Nuk ka muze të diamanteve si në Amsterdam i tërë qyteti është si një gurë i çmuar e mistik Nëse tepron me birrat e njohura Holandeze mund të ndodhë që një bionde e gjatë me këpucë prej druri të çojë në tavernën e një mulliri të erës ku ka mbjell tulipanët e nusërisë Të nesërmen e pyet veten a thua ka ndodhur që për të parën herë të eci në gjumë. Utreht, 07. 11. 2013
KËNGA NË KËNGË
Në ballë të ndalet dielli si në majën e bjeshkës më të lartë Sytë ta ruajnë kaltërinë e qiellit të ditës më të bukur të pranverës Buzët- gaca të vendosura njëra mbi tjetrën ruajnë nektarin e luleve Çdo lëvizje e trupit tënd si selvi rreh nga një tel i shpirtit tim turbullon horizontin Nëse në maje të këmbëve ec fjala jote se më do heshtja do të lëshoj zë dhimbja nuk do të dhimb flaka nuk do të djeg acari nuk do të ngrijë zëri i shpirtit e trupit do të lidhen në unazë Bota do t`i humbi hijet E ti si peshore mistike mat helmin dhe barin shërues
20 e enjte, 29 maj 2014
Panoramë
Javore KOHA
Kaltrina, bukuroshja që po e bën për vete publikun Është kjo bukuroshja nga Vushtrria, Kaltrina Mikushnica, e cila është bërë pjesë e ekranit kohëve të fundit. Falë bukurisë dhe freskisë që e karakterizon, Kaltrina ka arritur të bëjë për vete publikun përmes drejtimit të emisionit “Vikendi” në RTK. Qysh në paraqitjet e para bukuroshja “pushtoi” ekranet tona televizive. Tani përveç se drejton “Vikendin”, ajo është e angazhuar edhe nga Komisioni Qendror Zgjedhor për të dhënë këshilla për zgjedhjet të cilat do të mbahen në qershor. Gjithashtu Kaltrina është fytyrë e shumë reklamave dhe pritet që aktiviteti i saj të zgjerohet edhe më shumë.
Nora publikon klipin sensual “Baby jem” Ashtu sikurse ishte përfolur më parë, Nora Istrefi ka sjellë videoklipin e këngës “Baby jem”. Klipi i ri është promovuar në emisionin “Prive”, ndërsa është publikuar në kanalin youtube. Në klip shfaqet edhe i dashuri i Norës, Roberti. Këngëtarja vjen shumë sensuale dhe joshëse përkrah të dashurit. Big Bang dhe Stash kanë bërë muzikën e këngës “Baby jem”, me tekst të Gjiko dhe Arianit Palaj Menjëherë pas lansimit në youtube, klipi është pëlqyer dhe komentuar shumë dhe pritet të jetë një nga hitet verore. Nora Istrefi njihet si një nga këngëtaret më ekstravagante dhe seksi të skenës muzikore shqiptare, dhe si e tillë zgjon kurreshtje shumë të madhe te publiku për çdo gjë që lidhet me jetën e saj.
Panoramë
e enjte, 29 maj 2014
21 Javore KOHA
“Palma e artë” për filmin “Winter sleep” të regjisorit turk Ceylan Çmimin ”Palma e artë” të Festivalit të 67-të të Filmit të Kanë e mori filmi ”Winter sleep” i regjisorit turk, Nuri Bilge Ceylan, një autopsi e gjatë psikologjike e një 60-vjeçari që jeton në një fshat të Anadollit. “Këtë vit kinemaja turke feston 100-vjetorin. Kjo është një koincidencë e bukur”, deklaroi Nuri Bilge Ceylan pasi mori një nga trofetë më të rëndësishëm kinematografikë në botë. Filmi italian ”Le meraviglie” i regjisores Alice Rohrwacher mori çmimin e madh të këtij festivali. Ndërkohë, amerikania Julianne Mooremori çmimin si aktorja më e mirë për interpretimin e saj në filmin “Maps to the stars” i kanadezit David Cronenberg. Në mungesë të saj, çmimin e mori skenaristi i këtij filmi, Bruce Wagner. Aktori më i mirë i festivalit u shpall britaniku Timothy Spall për rolin e tij në filmin “Mr. Turner” të amerikanit, Mike Leigh.
Gjëra të reja nga Afërdita Edhe pse ka kohë që nuk ka sjellë ndonjë këngë të re, Afërdita ka qenë shumë aktive në profesionin e saj prej modeleje. Udhëtime e angazhime të shumta e kanë përcjellë modelen gjatë gjithë kohës, por tani duket se ajo ka gjetur kohë që të sjellë diçka edhe në muzikë. Afërdita në rrjetin social twitter ka paralajmëruar të gjithë fansat se shumë shpejt do të ketë gjëra të reja nga ajo. “So many things coming up...”, ka shkruar Dreshaj. Gjithashtu edhe jeta e saj private gëzon një vëmendje të madhe të publikut, derisa modelja po shijon ditët e lumtura të dashurisë përkrah të dashurit, Jakub Kindl.
22 e enjte, 29 maj 2014
Te k n o l o g j i
Fotografia e javës
Javore KOHA
„Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„. Liridona Gjokaj: Fillet e shtypit
Google tani është marka më e vlefshme në botë. Sipas agjencisë globale për hulumtime të tregut, Millward Brown, vlera e markës Google është rritur për 40 për qind vetëm brenda një viti të vetëm, duke arritur në 158.84 miliardë dollarë, për dallim nga përcjellësi i saj, kompania rivale Apple, vlera e së cilës është 148 miliardë dollarë dhe e cila ka një rënie prej 20 për qind për periudhën e njëjtë kohore. Google është ngjitur në maje të listës në mënyrë të qëndrueshme, pas parakalimit të IBM-së, e cila kishte vendin e dytë gjatë tërë vitit të kaluar. Depërtimi i Google edhe në pajisjet që barten në trup, sikurse projekti Google Glass dhe investimet e vazhdueshme në fushën e inteligjencës artificiale, kanë qenë të rëndësishme dhe vendimtare për rritjen e vlerës së markës Google. Kjo është hera e parë në katër vitet e fundit që Apple nuk ka arritur ta mbajë pozicionin e saj si kompania më e vlefshme në botë në aspektin e vlerës. Raporti i Millward Brown - Top 100 BrandZ - gjithashtu paraqiti kompanitë e tjera të mëdha të teknologjisë amerikane, si IBM, e cila zë vendin e tretë me vlerën e markës prej 107 miliardë, e ndjekur nga Microsoft me një vlerë prej 90 miliardë dollarësh.
Google, marka më e vlefshme në botë
Lenovo me një superfablet me ekran 6 inç Nëse pamjet e modelit të ri të fabletit të Lenovo-s janë për t’u besuar, atëherë duhet thënë se prodhuesi kinez është duke e përgatitur fabletin e ri me ekran QHD. I quajtur Vibe Z2 Pro, fableti i Lenovo-s besohet se do të vijë me mbështjellësin e metaltë dhe specifika të avancuara të cilat rivalizojnë me modelet e fundit të pajisjeve të Samsung, LG dhe HTC. Sikurse K900, edhe Vibe Z2 Pro do të jetë një pajisje e hollë me vetëm 7.7 mm. Marka Vibe në pjesën e pasme të fabletit lë të kuptojë se Lenovo nuk do ta përdorë emrin e saj, por do ta shtyjë krijimin e një linjë të re, me të cilin do të njihet në treg. Vibe Z2 Pro sjell ekranin me diagonalen prej 6-inç QHD me rezolucion prej 2560 × 1440 pikselëve, kamerën e pasme me 16 MP me OIS dhe dual-LED, rrjetin 4G, sy SIM kartela, 2.5 GHz Qualcomm Snapdragon 801 SoC, NFC dhe baterinë me 4,000 mAh.
e enjte, 29 maj 2014
23 Javore KOHA
„Qesh pak, shiko këtu”
24 e enjte, 29 maj 2014
Mozaik
Mozaik
e enjte, 29 maj 2014
Javore KOHA
Libra të rinj
U mbajt edicioni i 11-të i manifestimit „Pranvera në Anë të Malit“
Ansambli „Shota“ dhe aktori Mirush Kabashi kënaqin publikun
Monografia përbëhet nga 112 faqe dhe është botim cilësor, në format të madh dhe me lidhje të fortë. Botimin e saj e ka mbështetur Fondi për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave, ndërsa është shtypur në Entin Botues “Gjergj Fishta” në Lezhë
Monografi e piktorit Rudi Goga (Rudi Goga, Të menduarit është formë, Art Club, 2014)
Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club” ka botuar ditë më parë monografinë e piktorit Rudi Goga “Të menduarit është formë”. Pjesën kryesore të monografisë e përbëjnë punimet e autorit. Në hyrje të saj janë katër kritika (në gjuhën shqipe dhe angleze) mbi krijim-
25 Javore KOHA
tarinë e piktorit, nga prof. dr. Hivzi Muharremi, prof. dr. Ruzhdi Ushaku, studiuesja e artit Suzana Varvarica – Kuka dhe Lilana Zekoviq, historiane e artit. Pjesë përbërëse e monografisë janë edhe artikujt në gazetat e huaja mbi veprën e piktorit, fotografitë nga hapja e ekspozitave dhe
Ky manifestim është shndërruar tashmë në një veprimtari prestigjioze, ku kanë marrë pjesë shumë artistë shqiptarë me famë, duke i tejkaluar kufijtë e një manifestimi me karakter lokal
nga jeta e piktorit. Monografia përbëhet nga 112 faqe dhe është botim cilësor, në format të madh dhe me lidhje të fortë. Botimin e saj e ka mbështetur Fondi për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave, ndërsa është shtypur në Entin Botues “Gjergj Fishta” në Lezhë. Rudi Goga është njëri ndër piktorët më të mirë shqiptarë në Mal të Zi dhe më gjerë. Ai ka lindur në Ulqin në vitin 1948. Studimet akademike i ka mbaruar në Universitetin e Prishtinës, te profesor Muslim Mulliqi, dhe në Diseldorf te profesori Joseph Beuys. Deri tani ka hapur 61 ekspozita individuale, në vend dhe shtete të Evropës, ndërsa me punimet e tij është prezantuar edhe në disa ekspozita kolektive. Për veprat e tij kanë shkruar shumë kritikë të njohur të artit. Në kuadër të veprimtarisë së tij botuese “Art Club”, botuesi më i madh ndër shqiptarët në Malin e Zi, ka botuar deri tani rreth 100 libra, kryesisht të autorëve shqiptarë në Malin e Zi. i.k.
Për të njëmbëdhjetin vit me radhë, Shoqata „Ora“ organizoi gjatë fundjavës manifestimin „Pranvera në Anë të Malit 2014“. Nata e parë e manifestimit është mbajtur të premten mbrëma në Kalanë e Shasit ku, në kuadër të ciklit “Ana e Malit nëpër vite” është hapur ekspozita me fotografi të vjetra me motive nga Ana e Malit, dhe është shfaqur koncerti recital poetik nga aktori Mirush Kabashi. Në ekspozitë janë prezantuar 215 fotografi, që përbëjnë vetëm një pjesë të pasurisë fotografike me të cilën disponon Ana e Malit e që dëshmojnë për jetën në të kaluarën në këtë trevë. Fotografitë janë grumbulluar gjatë aksionit të Shoqatës “Ora” për grumbullimin e fotografive të vjetra me motive nga Ana e Malit. Nëpërmjet interpretimit të tij, Mjeshtri i Madh i Skenës Mirush Kabashi, ka mbajtur të heshtur publikun e pranishëm në skenën e krijuar në Kalanë e Shasit duke ngjallur emocione dhe momente të paharruara tek ai. Gjatë pushimit në mes interpretimit të aktorit, publikun e ka argëtuar pedagogu i violinës Anton
Kaftalli nga Shkodra. Ditën e dytë të manifestimit, të rezervuar për sportin, është zhvilluar krosi pranveror, turneu në volejboll, turneu në futboll, turneu në shah dhe turneu në ping pong. Të dielën, ditën qendrore të manifestimit, në bashkëpunim me Ndërmarrjen Publike për Ruajtjen dhe Kultivimin e Egërsirave „Ulqini“, afër kompleksit „Lamiga“ në Krythë është mbajtur gara në qitjen e piatelave, kurse në orët e pasdrekës në stadiumin e Shasit është shfaqur programi kulturor-zbavitës, me këngë dhe muzikë popullore, lojëra popullore, ushqim tradicional i përgatitur nga banorët anamalas dhe Panairi i Artizanateve, në bashkëpunim me Shoqatën „Globus Art“, ku kanë marrë pjesë artizanë dhe artistë nga Tirana, Shkodra, Lezha dhe Velipoja, të cilët kanë i ekspozuar punimet e tyre në disa gjini: veshje kombëtare, instrumente burimore tradicionale, pirografi, skulptura, qilima, punime argjendi etj. Në pjesën e programit artistik, përpos këngëtarëve vendas dhe Shoqatës Artistike „Tradita“, me pro-
gramin e vet është prezantuar Ansambli Kombëtar i Këngëve dhe Valleve „Shota“ nga Kosova, si i ftuar i veçantë i manifestimit. Prezantimi i këtij ansambli profesionit, i cili shfaq program pas 30 vjetësh në këtë trevë, është mirëpritur nga publiku i shumtë në numër. Manifestimi tradicional „Pranvera në Anë të Malit“, me karakter kulturorturistik, ka për qëllim ruajtjen e vlerave tradicionale dhe promovimin e turizmit të Anës së Malit. Edicioni i tij i parë është mbajtur në vitin 2004 dhe që prej atëherë zhvillohet për çdo vit. I ideuar në fillim si një veprimtari ku para së gjithash do të bashkohen qytetarët e trevës së Anës së Malit, ky manifestim është shndërruar tashmë në një veprimtari prestigjioze, ku kanë marrë pjesë shumë artistë shqiptarë me famë, duke i tejkaluar kufijtë e një manifestimi me karakter lokal. Vendosja e Shasit në qendër të këtij manifestimi e ka rikthyer vëmendjen te ky qytet i lashtë duke e promovuar atë si një qendër të zhvillimit të turizmit historik dhe kulturor. (Kohapress)
26 e enjte, 29 maj 2014
Mozaik
Mozaik
e enjte, 29 maj 2014
Javore KOHA
27 Javore KOHA
Gjimnazi “25 Maji” në Tuz shënoi ditën e shkollës
U nderuan nxënësit më të mirë Dita e shkollës e gjimnazit “ 25 Maji“ në Tuz është shënuar edhe këtë vit me një ceremoni të organizuar nga drejtues dhe nxënës të këtij institucioni, në qëndrën për kulturë në Tuz. Për t’a nderuar përvjetorin e 43-të të këtij institucioni edukativo-arsimor qe kur filloi mësimin në gjuhën shqipe, të pranishëm kanë qenë numër i madh nxënësish dhe stafi pedagogjik si dhe personalitete të fushave të ndyshme nga jeta politike, ekonomike dhe sociale. Programi i përgatitur për këtë ditë kishte në fokus shpalosjen e disa aktiviteve dhe sukseseve që kjo shkollë ka treguar ndër vite si dhe shpërndarjen e mirënjohjeve dhe çmimeve për nxënësit më të talenentuar në fusha të ndyshme. Pas intonimit të hymnit të Malit të Zi, pasoi një dramë e interpretuar nga nxënës të kësaj shkolle. Ndërkaq drejtori i shkollës Semir Laleviq gjatë fjalës së tij përshëndetëse theksoi se kanë kaluar dyzet e tre vite nga hapja e paralelës së shpërndarë e gjimnazit “Sllobodan Shkeroviq” nga Podgorica për fëmijët në gjuhën shqipe e cila pas katër vitesh siç tha, bëhet e pavarur dhe krahas mësimit në gjuhën shqipe gjatë këtyre viteve ka filluar dhe vazhduar mësimin edhe në gjuhën zyrtare. “Në fillim të vitit shkollor 1971/72 u regjistuan 78 nxënës në dy parale. Numri i nxënësve rritej çdo vit kurse kuadri arsimor bëhej gjithnjë e më profesional dhe sot kemi mbi 625 nxënës të radhitur në 23 paralele, 15 paralele në gjuhën shqipe dhe 8 në gjuhën malazeze. Sivjet kemi përcjellur gjeneratën e 39-të të maturantëve ku
U shfaq premiera e dramës “Servantesi dhe Dulçinea”
jemi krenar për suksesin e tyre të arritur e në veçanti mburremi për fitimin e vendit të dytë nga gjeografia në garat shtetërore të diturisë dhe për vendin e tretë në futboll në garat e shkollave të mesme”, tha ndër të tjera Laleviq. Ai u shpreh se shkolla që ai drejton është ndër shkollat e para që ka hyrë në reformë duke thënë që synimi i tyre primar ka qenë dhe mbetet që nxënësit të jenë në qëndër të vëmëndjes dhe rritja e kualifikimit të kuadrit arsimor. Laleviq foli edhe për disa riparime që janë kryer në objektin e kësaj shkollë me qëllim të, siç tha, ngritjes së nivelit të kushteve për ndjekje të mësimit. “Gjatë këtij viti kemi rinovuar nxemjen qëndrore e cila kërkoi mjete të konsi-
derueshme financiare, kemi pasuruar fondin e bibliotekës së shkollës dhe kemi filluar riparimin e palestrës sportive, kështu që këtë vit shkollor e kemi filluar me kushte më të mira për punë“ , përfundoi drejtori i këtij gjimazi, Semir Laleviq. Ndërkohë, gjatë këtij solemniteti janë shpërndarë mirënjohjet dhe çmimet “ Pishtari“ 1 dhe “ Pishtari“ 2 për nxënësit më talentë të shkollës në lëndë të ndryshme si dhe për nxënësit më të mirë të gjeneratës dhe për mentorët e tyre. Këtë vit kanë qenë 35 nxënës të cilët kanë fituar çmimin“Pishtar”, 16 “Pishtarin 1” dhe 19 të tjerë të “Pishtarin 2”. Pas përfundimit të këtij eventi ka pasur një koktej modest për të githë. t.u
Sipas skenarit të krijueses së re nga Ulqini, Flutur Mustafa, drama është vënë në skenë nga regjisori Munib Abazi. Drama bazohet në legjendën mbi qëndrimin e shkrimtarit të njohur spanjoll Miguel de Servantes si rob në Ulqin dhe dashurinë e tij me një vajzë ulqinake, Dulçinenë. Për tri net me radhë, nga data 1618 maj, publiku në Qendrën e Kulturës në Ulqin ka ndjekur shfaqjen teatrale “Servantesi dhe Dulçinea”. Numri i madh i publikut gjatë tri netëve dëshmoi se ai e ka mirëpritur shfaqjen dhe vlerëson artin vendor. Sipas skenarit të krijueses së re nga Ulqini, Flutur Mustafa, drama është vënë në skenë nga regjisori Munib Abazi. Drama bazohet në legjendën mbi qëndrimin e shkrimtarit të njo-
Vlerësim për artin vendor
hur spanjoll Miguel de Servantes si rob në Ulqin dhe dashurinë e tij me një vajzë ulqinake, Dulçinenë. Rolet kryesore në dramë i luajnë Muho Uruçi (Servantesi), Flutur Mustafa (Dulçinea), Atif Hasanaga (Arnaut Mami), Shefqet Luca (Mehmet Begu) etj. E gjithë trupa teatrore e cila ka realizuar dramën përbëhet nga aktorë amatorë. Pas premierës në Ulqin, “Servantesi dhe Dulçinea” do të shfaqet sonte
në Teatrin “Dodona” në Prishtinë, në kuadër të prezantimit të ofertës turistike të Ulqinit në Kosovë. Kjo dramë është ftuar të marrë pjesë edhe në Festivalin e 44-t të amatorëve teatrorë të Malit të Zi, i cili do të mbahet në Bjello Pole më 2-5 qershor. Kjo është drama e dytë e vënë në skenë nga regjisori Munib Abazi, pas koreodramës “Kalendari” në vitin 2012. (Kohapress)
28 e enjte, 29 maj 2014
Mozaik
Mozaik
e enjte, 29 maj 2014
Javore KOHA
29 Javore KOHA
Maturantët e gjimnazit “25 Maji“ në Tuz
Përmbyllën ditët e shkollës së mesme me defilim dhe darkën solemne
Maturantët e gjimnazit “25 Maji“ në Tuz kanë përmbyllur zyrtarisht katër vite të ciklit të mesëm me organizimin ceremonial të mbrëmjes së maturës, defileut dhe darkës së përbashkët. Ata kanë filluar marshimin e tyre nga godina e Komunës Urbane të Tuzit, nëpër qendër të Tuzit, e deri tek Kisha Katolike. Për t’i ndjekur çiftet parakaluese të shoqëruar nga kujdestarë të klasëve dhe nga drejtori, në sheshin
kryesorë të qytezës, kishte numër të madh publiku i cili me entuziazëm ka ndjekur marshimin e të gjitha çifteve në këtë ditë të shënuar të tyre. Pas përfundimit të defileut, të gjithë janë mbledhur në ambientet e rastorantit “Troja”, ku kanë festuar së bashku fundin e shkollës së mesme dhe kanë kujtuar momentet më të bukura të kaluara me njëri-tjetrin gjatë katër viteve socializim. Gjatë kësaj mbrëmje e cila
zgjati deri në orët e para të mengjesit, në sytë e maturantëve vihej re emocion si asnjëherë më parë, gëzim, lumturi por nga ana tjetër edhe përqafime dhe ndonjë pike loti duke kujtuar se do të ndahen nga njëri-tjetri pas katër viteve. Një gjë e tillë nuk ishte e lehtë për maturantët, pasi ditët dhe çastet më të bukura, të mirat dhe të vështirat për aq vite, i bashkëndanë, dhe shkolla ka qenë shtëpia e dytë e tyre ku kanë
kaluar një pjesë të mirë të ditës. Të disponuar nën atmosferë kulmore dhe të mërzitur nga se po ndaheshin nga miqtë e tyre të shtrenjtë disa nga ata u shprehen. “Është një mbrëmje mjaftë emocionuese, por mbi gjitha sonte jemi duke kaluar më mirë se asnjëherë më parë, është nata më e vacantë dhe më e gëzuar për të gjithë ne. Nuk e dinim se do ishte kaq e vështirë të ndahemi me njëri-tjetrin”, u shprehen
ata. Ndërkohë, drejtori i gjimnazit “25 Maji“ në Tuz, duke u prenoncuar për gazetën tonë, tha se sipas mendimit të tij, kjo është gjenerata më e mirë deri më sot, duke patur parasysh, rezultatet e arritura brenda shkollës dhe jashtë saj. Ai theskoi se këtë gjeneratë do ta kujtojë për çapkanëri por edhe për potencial qe siç tha, kanë arritur t’a kanalizojnë, në mënyrë të drejtë që nxënësit e kësaj shkolle të jenë
parasëgjithash qytetarë të mirë dhe të ndershëm.“Kësaj gjenerate, ashtu sikurse edhe atyre më parë, ju dëshirojë parasëgjithash, shëndet, gëzim dhe suksese në çdo plan të jetës”, përfundoi Laleviq. Kjo është gjenerata e 39-të me radhë e cila numëron 159 nxënës në gjuhën shqipe dhe malazeze nga të cilët 62 nga ata kanë përfunduar vitin e katërt me sukses të shkëlqyer. t.u.
30 e enjte, 29 maj 2014
Sport
Javore KOHA
Sport
e enjte, 29 maj 2014
Në Turneun ndërkombëtar “Taekwondo Top Tirana Open 2014”
“Ulqini” fitoi tri medalje
31 Javore KOHA
Garuesja më e suksesshme e KT “Ulqini”-t ishte Medina Kanaqi e cila fitoi tri ndeshje dhe u kurorëzua me medalje të artë, kurse garuesit Bojan Vladisavljeviq dhe Amir Suka u kurorëzuan me medalje të bronzta.
Ekipi nga Malësia për të dytin vit me radhë zuri vendin e dytë në garat e lundrimit në Kotorr
Krenaria e Malësisë Qyteti i Kotorrit priti më 21 maj edhe këtë vit garuesit më të mirë në lundrim nga tërë Mali i Zi, në kuadër të manifestimit të njohur “Trofeu i Ditës së Pavarësisë”. Ashtu si edhe vitin e kaluar, ekipi nga Malësia, i përbërë nga Lukë Camaj, Albert Dedvukaj, Robert Dedvukaj, Tomi Lucgjonaj, Kolë Camaj dhe Anton Dedvukaj, zuri vendin e dytë në këto gara në mesin e 12 ekipeve pjesëmarrëse. Pas tri orë garash, sa u desh që të shkohet në finale, ekipi nga Malësia tregoi jo vetëm vullnet të mirë e zgjuarsi në vozitjen e lundrës, por edhe krenari e dëshmi se sportistët dhe garuesit e Malësisë mund të maten në çdo sport me moshatarët e vet jo vetëm nga Mali i Zi, por edhe krejt rajoni. Organizatorit dhe publikut të shumtë, këta djelmosha patën çfarë t’i tregonin, sepse siç shprehen, në garë marrin pjesë për t’u shoqëruar dhe argëtuar, por edhe për të dëshmuar se Malësia është bazë dhe oazë e secilit sport dhe se në këto gara përpiqen t’i ngrejnë zërin vendit nga vijnë. “Jam kënaqur vitin e kaluar, por këtë
Ekipi nga Malësia tregoi jo vetëm vullnet të mirë e zgjuarsi në vozitjen e lundrës, por edhe krenari e dëshmi se sportistët dhe garuesit e Malësisë mund të maten në çdo sport me moshatarët e vet jo vetëm nga Mali i Zi, por edhe krejt rajoni.
vit ndoshta edhe më shumë sepse ekipi që përfaqëson Malësinë jo që zuri vendin e dytë, por më së miri dëshmoi vullnetin e mirë për t’i treguar publikut të shumtë se jemi malësorë dhe se vijmë nga një vend që meriton të respektohet dhe t’i jepet vendi i duhur në secilën garë” shprehet Lukë Camaj. Pjesëtari tjetër, Albert Dedvukaj, thotë se kësaj radhe sikur të kishin pasur më shumë fat, ndoshta kishin mundur të bëjnë edhe më shumë. “Por prapëseprapë, jam i kënaqur me vendin e dytë dhe me shokët që kam në ekip”, thekson ai. Robert Dedvukaj pranon se nuk kanë stërvitur sa duhet për këto gara, “sepse ndoshta do të fitonim edhe vendin e parë”. Megjithatë, ai shton se është kënaqur shumë jo për vendin e dytë, sa për t’i dëshmuar publikut se kush janë, nga vijnë dhe kënd përfaqësojnë. “Mendoj se në këto gara ngritëm emrin e Malësisë”, thotë ai. “Për mua ishte kënaqësi e veçantë të jem pjesëtar i këtij ekipi, i cili dëshmoi se me pak më shumë ushtrime mund
të zëjë vendin e parë, e ndoshta vitin që vjen do të ndodhë kjo”, deklaroi Tomi Lucgjonaj. Përfaqësuesit më të rinj të ekipit të Malësisë, Kolë Camaj dhe Anton Dedvukaj, shprehen se çastet e kaluara në Kotorr për ta janë të paharrueshme, sepse kaluan një ditë të këndshme, me shoqërim të jashtëzakonshëm dhe me gara po ashtu interesante. Ata thonë se dëshirojnë të dëshmojnë që çdoherë munden edhe më shumë edhe pse kanë një moshë të re dhe se do të përpiqen që vitin e ardhshëm, bashkë me shokët e tyre më të moshuar të ekipit, të fitojnë vendin e parë. Sidoqoftë, ky ekip dëshmoi se Malësia e ka dhe duhet ta ketë vendin e merituar kudo që merr pjesë e cilat do gara qofshin ato dhe se patjetër këtyre djelmoshave dhe këtij ekipi i duhet kushtuar vëmendje më e madhe nga shkaku se edhe në këto gara i ruajtën emrin dhe imazhin Malësisë. Vendi i parë në garë i takoi ekipit nga Kollashini, kurse vendi i tretë atij të Marash Dedvukaj Kotorrit.
Më 11 maj në Tiranë u mbajt Turneu ndërkombëtar në sportin olimpik të taekwondo-së, ku morën pjesë rreth 400 garues nga shtatë shtete: Shqipëria, Kosova, Greqia, Kroacia, Mali i Zi, Italia dhe Bullgaria. Klubi i Taekwondo-së “Ulqini”, i
cili u prezantua në këtë turne me pesë garues dhe një refer, fitoi tri medalje: një të artë dhe dy të bronzta. Garuesja më e suksesshme e KT “Ulqini”-t ishte Medina Kanaqi e cila fitoi tri ndeshje dhe u kurorëzua me
medalje të artë, kurse garuesit Bojan Vladisavljeviq dhe Amir Suka u kurorëzuan me medalje të bronzta. Drejtuesit e KT “Ulqini”-t falënderojnë për mbështetjen Fabrikën e Mobiljeve “Kurti”, Cungu&Co dhe Restorantin “Alfa”. (Kohapress)
Në terrenet e Klubit të Tenisit “Bellevue” u mbajt Turneu ndërkombëtar “Montenegro Open 2014” ITF U18
Turne i nivelit të lartë Më 18-25 maj në terrenet sportive të Klubit të Tenisit “Bellevue” u mbajt Turneu ndërkombëtar “Montenegro Open 2014” ITF për grupmoshën deri në 18 vjeç. Ky është turneu i parë i këtij niveli që mbahet në Ulqin pasi që në të marrin pjesë tenistë që tashmë janë të renditur në listën botërore ATP. Në turne kanë marrë pjesë 90 tenistë nga 26 vende të botës. Tenisti i ri dhe me perspektivë nga Ulqini, Rrezart Cungu, ka arritur deri në çerekfinale, ku është ndaluar nga tenisti izraelit Yshai Oliel. Në kategorinë singl për meshkuj, fitues doli Khlif Noe nga Franca i cili në finale fitoi Filip Grbiqin nga Serbia
me rezultatin 6/2, 6/0, kurse për femra Oana Gavrila nga Rumania që në finale ishte më e mirë se tenistja çeke Monica Kilnarova, të cilën e fitoi me rezultatin 7/6, 3/6, 6/4. Në kategorinë e çifteve për meshkuj, fitues u shpallën Duda Filip dhe Rikl Patrik, kurse për femra Oana Gavrila dhe Monika Kilnarova. Në ceremoninë e ndarjes së çmimeve morën pjesë kryetari i Federatës së Tenisit të Malit të Zi, dr. Dimitrije Rashoviq, dhe kryetari i KT “Bellevue”, Nazif Cungu. Turneu “Montenegro Open” ITF U18 u organizua nga KT “Bellevue” dhe KT (Kohapress) “Nec” nga Podgorica.
Të hënën, më 2 qershor 2014, me gazetën “Pobjeda” do të dalë në shitje romani i shkrimtarit shqiptar Ridvan Dibra “Stina e ujkut”, i përkthyer në gjuhën malazeze nga Nikollë Berishaj