Mozaik
Javore KOHA
Intervistë
ISSN 1800-5969
Podgoricë e enjte, 11 shtator 2014 Viti XIII / Numër 630 Çmimi 0,50
Eksk lu
www.kohajavore.co.me
Zëvëndësshef i Misionit në Mal të Zi
z i ve
Në kërkim të muzikës kreative
2
e enjte, 11 shtator 2014
Javore KOHA
Javore KOHA
Javore KOHA
Përmbajtje
Zgjidhjet e propozuara ofrojnë ndryshime kozmetike
Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen
e enjte, 11 shtator 2014
3 Javore KOHA
Artisti ndriçon zemrën e njeriut fq 5
fq 18
Emina Çunmulaj zgjohet në orën 5 për të punuar
Bernard Lewis:
Feja dhe rendi politik fq 6
F. Shkreli:
fq 20
“Engjëjt janë larg”, rrëfim për luftën e Kosovës
Fjala shqip e Librit të shenjtë
Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi
Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002. Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me
Përmbajtje
fq 8
fq 21
Osman Subashiq në krye të Kuvendit
Ulqini si burim frymëzimi fq 16
fq 28
Furnizimi në nivelin e duhur, interesimi i ulët
Kuqezinjtë heshtin Portugalinë fq 17
fq 31
Ne hap me Kohen
4 Javore KOHA
Ngjarje javore
e enjte, 11 shtator 2014
Ngjarje javore
e enjte, 11 shtator 2014
5 Javore KOHA
Ministri i Punëve të Jashtme të Shqipërisë, Ditmir Bushati, në takimin me Komisioneren e Lartë të OSBE-së për Pakicat Kombëtare, Astrid Thors
Avancim i të drejtave të shqiptarëve në rajon Të enjten në Ulqin u mbajt diskutimi publik mbi Projektligjin për ndryshimet dhe plotësimet e Ligjit mbi të Drejtat dhe Liritë e Pakicave
Zgjidhjet e propozuara ofrojnë ndryshime kozmetike Tiranë – Ministri i Punëve të Jashtme të Republikës së Shqipërisë, Ditmir Bushati, ka kërkuar avancimin e të drejtave të shqiptarëve në rajon. Ai ka pritur të martën në një takim pune Komisioneren e Lartë të OSBE-së për Pakicat Kombëtare, Astrid Thors, e cila ka vizituar Shqipërinë për herë të parë. Ministri Bushati e njohu znj. Thors me
vullnetin e qeverisë shqiptare për të qenë një faktor konstruktiv në rajon si dhe për të dhënë kontributin e duhur në avancimin e të drejtave të shqiptarëve në vendet ku jetojnë, në përputhje me standardet ndërkombëtare. Ai ka shprehur gatishmërinë e Shqipërisë për të bashkëpunuar me Zyrën e Komisioneres për një angazhimin
efektiv në mbikëqyrjen e zbatimit të parimeve të OSBE-së për pakicat kombëtare në të gjitha vendet e rajonit. Nga ana tjetër, Thors shfaqi interesim për këndvështrimin e Shqipërisë mbi zhvillimet në Ballkanin Perëndimor dhe informoi për aktivitetin e Zyrës së saj në rajon si një mekanizëm për parandalimin e konflikteve etnike. (Kohapress)
Shumica e pjesëmarrësve në diskutimin publik mbi Projektligjin për ndryshimet dhe plotësimet e Ligjit mbi të Drejtat dhe Liritë e Pakicave që u mbajt të enjten në sallën e Kuvendit të Komunës së Ulqinit vlerësuan se zgjidhjet e propozuara janë kozmetike dhe se nuk merren me çështjet thelbësore të të drejtave të pakicave. Sipas tyre, pjesa më e madhe e këtij projektligji ka të bëjë me Fondin për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave. Sekretari i Ministrisë për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave, Mersudin Grediq, ka shpjeguar arsyet se pse kjo ministri ka inicuar ndryshimet dhe plotësimet e Ligjit mbi të Drejtat dhe Liritë e Pakicave. Sipas tij, disa pjesë të Ligjit është dashur të ndryshohen. “Tani ekziston edhe baza formale juridike për ekzistencën e disa institucioneve që merren me kulturën e pakicave”, ka thë-
në ai, duke vlerësuar se kjo më parë nuk ka qenë e përcaktuar saktësisht me ligj. Duke i vlerësuar si kozmetike ndryshimet dhe plotësimet e ofruara me Projektligj, kryetari i Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Malin e Zi, Genci Nimanbegu, ka thënë se iniciativa për këtë projektligj ka rrjedhur për shkak të fushatës së organizatave joqeveritare dhe mediave ndaj Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave. “Ky ligj duhet të ishte kulmi i të gjitha ligjeve, prandaj më mirë të mos ishte punuar fare ndryshimi dhe plotësimi i tij”, ka thënë ai. Kryetari i UDSH-së, Mehmed Zenka, ka thënë se kjo parti propozon që në Ligjin mbi të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave të kthehen nenet 23 dhe 24, të cilët janë shfuqizuar nga Gjykata Kushtetuese e Malit të Zi, sepse në to “gjendet thelbi i kërkesave të shqiptarëve që garanton përfaqësimin e tyre autentik”. Sipas tij, shqiptarët në Mal të Zi nuk e kanë vetëm problemin e të drejtave politike, por edhe ekonomike pasi që nuk kanë të drejtën e disponimit të pasurisë së tyre. Sekretari për Mbrojtjen e Pasurisë në Komunën e Ulqinit, Gëzim Haxhibeti, ka theksuar se nevojitet që Ligji mbi të Drejtat dhe Liritë e Pakicave të ndryshohet thelbësisht për realizimin e të drejtave themelore të shqiptarëve. “Duhet një ligj i ri dhe jo vetëm të bëhen ndryshime dhe plotësime të ligjit ekzistues. Të gjitha ligjet tjera duhet të harmonizohen me këtë ligj”, ka thënë ai. Kryetari i LD në MZ, Mehmet Bardhi ka
thënë se para se të bëhen ndryshimet dhe plotësimet në Ligjin mbi të Drejtat dhe Liritë e Pakicave duhet të arrihet një marrëveshje politike, prandaj ka propozuar që të ndërpritet diskutimi publik. Duke e cilësuar Fondin për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave si të vetmen gjë pozitive që qeveria ka bërë për pakicat, pasi që me mbështetjen e tij janë realizuar me qindra projekte, ai ka thënë se disa kanë pasur qëllim që ta shuajnë atë. Drejtori i Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave, Safet Kurtagiq, ka thënë se gjëja më e rëndësishme është avancimi i rolit të këshillave nacionale në mënyrë që ato të jenë vërtet përfaqësues autentikë të popullit të tyre. “Këshillave nacionale duhet t’u mundësohet që të jenë negociatorë dhe partnerë të qeverisë në realizimin e të drejtave të tyre. Ato nuk mund të jenë nën patronatin e Ministrisë për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave”, ka theksuar ai. Një pjesë e pjesëmarrësve të diskutimit publik u ankuan për shkak se Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave nuk e kishte përkthyer Projektligjin në gjuhën shqipe dhe që nuk kishte siguruar përkthimin në gjuhën shqipe në diskutimin publik në Ulqin. Ky ishte diskutimi i fundit publik i organizuar nga Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave në kuadër të programit të diskutimeve publike mbi Projektligjin për ndryshimet dhe plotësimet e Ligjit mbi të Drejtat dhe Liritë e Pakicave që ka i.k. filluar më 22 korrik.
6
e enjte, 11 shtator 2014
(2) c i t n a l t a The
Javore KOHA
Vështrime & Opinione
Vështrime & Opinione
e enjte, 11 shtator 2014
7 Javore KOHA
Feja dhe rendi politik Një shkak kryesor i përparimit të Perëndimit është ndarja e fesë nga shteti dhe krijimi i një shoqërie civile që funksionon me ligje sekulare (laike)
Bernard Lewis
Deklaratat e para anti-semite në Lindjen e Mesme u bënë nga pakicat e krishtera dhe u ngjanin atyre që e kishin zanafillën në Europë. Ndikimi i tyre ishte i kufizuar. Për shembull, gjatë gjykimit të çështjes Dreyfus në Francë, kur një oficer hebre u akuzua padrejtësisht dhe u dënua nga një gjykatë që u tregua armiqësore ndaj tij, komentet e muslimanëve zakonisht ishin në favor të hebreut dhe kundër përndjekësve të tij të krishterë. Por helmi vazhdoi të përhapet dhe, duke filluar nga viti 1933, Gjermania naziste bashkë me agjenturat e saj, ndërmorën një fushatë të orkestruar dhe përgjithësisht mjaft të suksesshme për të nxitur anti-semitizmin e stilit europian në botën arabe. Lufta për Palestinën e lehtësoi mjaft pranimin e interpretimit anti-semit të historisë, duke i bërë disa njerëz t’ia atribuonin çdo të keqe në Lindjen e Mesme, madje në të gjithë botën, komploteve të fshehta të hebrejve. Ky interpretim ka mbizotëruar një pjesë të mirë të diskursit publik në rajon dhe kjo pasqyrohet mes të tjerash në arsim, në media madje edhe në botën e argëtimit. Një argument që përdoret herë pas here është se shkaku i ndryshimit të marrëdhënieve mes Lindjes dhe Perëndimit nuk qëndron te rënia e Lindjes së Mesme por te ngritja e Perëndimit, te zbulimet dhe revolucionet shkencore, teknologjike, industriale dhe politike që e transformuan Perëndimit dhe e
shtuan mjaft pasurinë dhe fuqinë e tij. Mirëpo, një argument i tillë të shtyn ta shtrosh pyetjen ndryshe: Përse atëherë zbuluesit e Amerikës u nisën nga Spanja dhe jo nga ndonjë port musliman i Atlantikut, nga të cilët për hir të së vërtetës ka patur përpjekje në kohë më të hershme? Përse zbulimet e mëdha shkencore ndodhën në Europë dhe jo, siç mund të pritej, në botën më të pasur, më të përparuar dhe në disa aspekte më të iluminuar të Islamit? Një formë më e sofistikuar e lojës së fajit i gjen fajtorët brenda dhe jo jashtë
shoqërisë islame. Një fajtor i tillë është feja, madje për disa, është vetë Islami. Por, t’ia hedhësh fajin Islamit është zakonisht e rrezikshme dhe përpjekje të tilla nuk bëhen shpesh, nuk është as shumë bindëse si arsye. Gjatë pjesës më të madhe të Mesjetës, qendrat kryesore të qytetërimit dhe përparimit nuk ishin as kulturat e vjetra të Lindjes dhe as ato të reja të Perëndimit, por ishte bota e Islamit. Atje u rigjallëruan e u zhvilluan shkencat e vjetra dhe u krijuan të reja; atje lindën industri të reja, prodhimi dhe tregtia u përhapën në nivele të pa-
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
para. Atje qeveritë dhe shoqëritë fituan një liri të tillë mendimi dhe shprehjeje që i bëri hebrejtë e përndjekur madje edhe disidentët e krishterë të iknin nga Krishterimi për të kërkuar strehë në Islam. Në krahasim me idealet moderne, madje edhe me praktikën moderne në demokracitë më të përparuara, bota mesjetare islamike ofronte liri të kufizuar, por kjo ishte shumë më tepër se sa ofronte çdo paraardhës i saj, shoqëritë e tjera të kohës apo shumica e atyre që do ta pasonin. Shpesh bëhet pyetja: Nëse Islami është
pengesë për lirinë, për shkencën dhe për zhvillimin ekonomik, atëherë si ka mundësi që shoqëria islame në të kaluarën ka qenë pioniere në të treja këto fusha dhe kjo kur muslimanët ishin shumë më afër në kohë nga burimet dhe frymëzimi i besimit të tyre se sa janë tani? Disa e kanë formuluar pyetjen ndryshe; jo “Çfarë u ka bërë Islami muslimanëve?”, por “Çfarë i kanë bërë muslimanët Islamit?” dhe janë përgjigjur duke ua hedhur fajin dijetarëve, doktrinave dhe grupeve konkrete. Për ata që sot njihen si islamistë dhe fondamentalistë, dështimet dhe mangësitë e vendeve moderne islamike kanë ardhur për shkak se ato kanë përqafuar nocione dhe praktika të huaja. Ato u shkëputën nga Islami i vërtetë dhe kështu e humbën madhështinë e dikurshme. Ata që njihen si modernistë apo reformatorë kanë pikëpamjen e kundërt dhe e shikojnë shkakun e kësaj humbjeje jo tek braktisja, por tek ruajtja e mënyrave të vjetra e sidomos tek qëndrimet e palakueshme të klerit islamik. Sipas tyre, kleri i gjithëpranishëm islamik është përgjegjës për vazhdimin me këmbëngulje të besimeve dhe praktikave që mund të ishin krijuese dhe përparimtare njëmijë vjet më parë, por nuk janë më të tilla. Taktika e zakonshme e modernistëve është të mos e dënojnë fenë, aq më tepër Islamin, por ta drejtojnë kritikën te fanatizmi. Sipas tyre, është fanatizmi dhe sidomos autoritetet fanatike fetare, që i kanë zënë frymën lëvizjes shkencore islamike, dikur madhështore, dhe përgjithësisht lirisë së mendimit e të fjalës. Një mënyrë më e zakonshme e trajtimit të kësaj teme ka qenë ajo e diskutimit të një problemi konkret: vendi i fesë dhe i eksponentëve të saj në rendin politik. Në këtë pikëpamje, një shkak kryesor i përparimit të Perëndimit është ndarja e fesë nga shteti dhe krijimi i një shoqërie
civile që funksionon me ligje shekullare (laike). Një pikëpamje tjetër e gjen fajtorin kryesor te pozita e ulët që i jepet gruas në shoqërinë muslimane, gjë që e privon botën islame nga talentet dhe energjitë e gjysmës së popullatës dhe ia beson edukimin e gjysmës tjetër nënave analfabete dhe të nëpërkëmbura. Bëhet fjalë për formimin në vitet e para të rritjes, që është me rëndësi vendimtare. Produktet e një edukimi të tillë, thuhet, kanë prirjen të bëhen ose arrogantë ose të nënshtruar, pra të papërshtatshëm për një shoqëri të lirë e të hapur. Pavarësisht se si mund të gjykohen pikëpamjet e shekullaristëve dhe të feministëve, suksesi ose dështimi i tyre do të jetë një faktor kryesor që do të ndikojë mbi të ardhmen e Lindjes së Mesme. Disa zgjidhje, që dikur mbështeteshin me pasion, sot janë harruar. Dy lëvizjet mbizotëruese në shekullin e 20 ishin socializmi dhe nacionalizmi. Që të dy janë diskredituar, i pari nga vetë dështimi i tij, i dyti nga suksesi dhe më pas ekspozimi që iu bë si i paefektshëm. Liria, e interpretuar në kuptimin e pavarësisë kombëtare, u pa si hajmalia e madhe që do të sillte të gjitha përfitimet e tjera. Shumica dërrmuese e muslimanëve sot jetojnë në shtete të pavarura, por kjo nuk ka sjellë zgjidhjen e problemeve të tyre. Nacional-socializmi, shartimi i të dyja ideologjive, vazhdon të bëjë ligjin në disa shtete që kanë ruajtur stilin nazifashist të qeverisjes diktatoriale dhe të indoktrinimit përmes një aparati të gjerë sigurimi dhe të sundimit të një partie të vetme. Këto qeveri kanë dështuar në çdo drejtim, me përjashtim të mbijetesës, dhe nuk kanë sjellë asnjë nga përfitimet e premtuara. Madje, infrastrukturat e tyre janë më të vjetëruara se sa ato të shteteve të tjera muslimane, ndërsa forcat e tyre të armatosura kanë si qëllim kryesor terrorin and shtypjen.
Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„
8 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 11 shtator 2014
Kulturë
e enjte, 11 shtator 2014
9 Javore KOHA
Dom Simon Filipaj
Fjala shqip e Librit të shenjtë Për Koha Javore
Frank Shkreli/Nju Jork
Sipas një raporti nga korrespondenti i Zërit të Amerikës në Ulqin, Ali Salaj, në meshën pëkujtimore dhe në ceremoninë e zbulimit të përmendores, morën pjesë autoritete fetare dhe veprimtarë të artit e të kulturës nga të gjitha trevat shqiptare në Ballkan. Ndërtimi i shtatores së Dom Simon Filipaj u financua nga fondacioni i shqiptarëve të atyre trevave, por me banim në New York -- me anëtarë të fesë katolike dhe myslimane – i cili mban emërin e tij dhe që quhet, “Fondacioni Dom Simon Filipaj”. Ky fondacion është i njohur në diasporë dhe ato anë, për ndihmën humanitare që ka dërguar, sidomos për ndihmën shëndetsore, arsimore dhe humanitare për të gjithë shqiptarët pa dallim të anës së Ulqinit. Andaj nuk është për tu habitur që ky fondacion kishte ndërmarrë një iniciativë të tillë për ndërtimin e një monumenti kushtuar këtij burri të madh të botës shqiptare, duke përjetësuar kujtimin dhe kontributin tepër të çmueshëm të tij në lëmin e gjuhës shqipe -- të kësaj gjuhe që konsiderohet si ndër tri më të vjetërat në botë, sipas një raporti të kohëve të fundit në gazetën amerikane Nju Jork Tajms – dhe për kontributin e dom Simonit në historinë dhe kulturën mijëra vjeçare të kombit shqiptar. Përmendorja e punuar nga skulptori shqiptar Kreshnik Gjika është vendosur në oborrin e Kishës Shën Gjergj, aty ku Dom Simon Filipaj kishte shërbyer për 30-vjetë si famullitar dhe ku kishte punuar me vite në përkthimin e Biblës në gjuhën shqipe. Unë kam nderin të rrëfej për lexuesin se ashtu si shumë bashkohas të mi nga ana e Ulqinit, Kisha e Shën Gjergjit ishte kisha ku jam pagëzuar dhe ku në moshë tepër të re, kam marrë njohuritë e para fetare dhe atdhetare, para se të nisesha për në gjimnazin klasik në Kroaci, me rekomandimin, me ndihmën dhe me mbështetjen e fortë të famullitarit tim, Dom Simon Filipaj.
15-vjetë më parë ndërroi jetë Dom Simon Filipaj, pëkthyesit të Biblës në gjuhën shqipe dhe njëri prej viganëve të kulturës shqiptare. Me 2 shtator 2014, në Kishën Shëngjergj, të fshatit me të njëjtin emër në rrethin e Ulqinit, u shënua ky 15-vjetor i ndarjes së tij nga kjo jetë me zbulimin e përmendores kushtuar këtij vigani të madh të Kishës Katolike dhe të letrave shqipe.
Me rastin e inaugurimit të shtatores së Dom Simon Flipiaj, famullitari i tanishëm i kishës Shën Gjergj, Dom Gabriel Grabanica i tha Zërit të Amerikës se me zbulimin e shtatores së Dom Simon Filipaj, Shën Gjergjit po i këthehet zëri dhe po i këthehet gëzimi, dhe shtoi se ky manifestim që u ndihmua nga shqiptarët e Amerikës, sipas tij, është një festë jo vetëm shqiptarët në Mal të Zi, por edhe për Shqiptarët në Shqipëri, në Kosovë, në Maqedoni dhe në diasporë. Ndërsa, përfaqsuesi i Fondacionit, “Dom Simon Filipaj” me qëndër të Nju Jork, Tomë Dedë Shkreli, që kishte shkuar atje për këtë qëllim, tha me këtë rast se ishte fondacioni ai që mori iniciativën për ndërtimin e një përmendorjeje të Dom Simonit, por kontribuesit për financimin e këtij projekti janë të gjithë shqiptarët e diasporës së Nju Jorkut pa dallim. Tomë Dedë Shkreli, i cili së bashku
me Arkipeshkvin e Tivarit Zef Gashi, zbuloi përmëndoren, i tha Zërit të Amerikës se Dom Simon Filipaj, me veprën e tij, u ka lënë amanet të gjithë shqiptarëve që “të luten dhe të flasin shqip me Zotin”. Ndërsa Dom Nikë Gjini, një pasardhës i Dom Simonit Filipaj në atë famulli, e cilësoi përkthimin e Biblës në gjuhën shqipe nga Dom Simoni, si një dhuratë të shqiptarëve për kulturën botërore. Merita e përkthimit dhe e botimit të Biblës (Besëliddhjes së Re) nga Dom Simon Filipaj është vlerësuar jo vetëm nga autoritetet kishtare, por edhe nga studjues, letrarë dhe historianë. Dom Simon Filipaj e ndërmori këtë iniciativë më shumë se 30-vjetë më parë, në kulmin e luftës së ftohtë, kur përpjekjet e sanksionuara nga regjimet komuniste të kohës, si në ish Jugosllavinë komuniste, ashtu edhe në Shqipërinë enveriste kishin arritur kulmin
për të shtrëmbëruar dhe për të zhdukur nga faqja e dheut historinë fetare, letrare dhe politike të kombit shqiptar. Ishte një periudhë fatzezë padrejtësishë dhe mohimesh të kontributit të klerit katolik në historinë dhe kulturën e kombit shqiptar. Regjimi komunist i Enver Hoxhës, fillimisht i nxitur nga urdhërat e komunistëve jugosllavë, për të eliminuar klerin katolik shqiptar, ndërmori një fushatë të hatashme për zhdukjen fizikisht dhe moralisht të veprave të klerit katolik shqiptar, pa të cilat as nuk mund të merret me mend ruajtja e gjuhës dhe e kulturës shqiptare. Si të tilla, këto përpjekje ishin një dhunim dhe cenim i pafalshëm i së vërtetës historike ndër shqiptarët. Ndaj, siç shkruan edhe Prof. Dr. Ardian Marashi me rastin e Seminarit të mbajtur nga Qëndra e Studimeve Albanologjike në Tiranë, më 2011, Dom Simon Filipaj punoi dhe veproi gjatë një
periudhe shumë të vështirë vuajtjesh, ankthi dhe pasigurie për të. Prof. Marashi thotë se gjatë gjithë periudhës krijuese të Dom Simon Filipaj, Shqipëria gjëndej e izoluar nën diktaturën komuniste, ndërsa shqiptarët e Kosovës dhe të Malit të Zi gjëndeshin përballë shtypjeve dhe përndjekjeve të egëra të regjimit komunist të Beogradit. Por megjithë këto kushte të vështira, pohon, Profesor Marashi, Dom Simon Filipaj, ashtu si edhe para-ardhësit e tij të shquar të cilët i cilëson si, “Heronjtë e Librit”, nuk u përkul, por arriti për here të parë në kulturën mija vjeëare të kombit shqiptar, ta sjellë të plotë në shqip fjalën e mirë të Librit të Shënjtë. (Për ata që duan të mësojnë më shumë për Dom Simon Filipaj dhe veprën e tij, dhe për kontributin ndaj kulturës dhe letërsisë shqiptare, libri ‘’Bibla Shqip dhe Filipaj’, (Botuar nga Enti Botues ‘’Gjergj Fishta’’, Lezhë) është një burim i shkëlqyeshëm studimesh, nga një numër i madh shkencëtarësh e studjuesish të feve të ndryshme nga të gjtiha trojet shqiptare, gjë që ve në dukje edhe ekumenizmin dhe ‘’shpirtin përbashkues’’ të Dom Simonit, njërit prej ‘’Heronjve të Librit’’, nga kontribues dhe studiues të njohur nga Shqipëria, Kosova, Mali i Zi dhe Italia.) Dom Simon Filipaj është njëri nga ata klerikë që fatbardhësisht i shpëtoi kësaj kulshedre të pa shpirt, të pa identitet kombëtar dhe të pa kulturë – për t’u radhitur me më të mëdhejtë klerikë të kombit dhe të kulturës shqiptare, përfshirë Dom Gjon Buzukun, imzot Pjetër Budin, imzot Frang Bardhin, imzot Pjetër Bogdanin, Konstandin Kristoforidhin, imzot Fan Noli, At Gjergj Fishtën, e shumë e shumë të tjerë. Përkëthimi i Biblës në gjuhën shqipe nga Dom Simon Filipaj, i pari në historinë 2000-vjeçare, është një përpjekje e jashtzakonshme megjithëse me shumë mund e travaje dhe nën rrethana jashtzakonsisht të vështira siç ka thënë edhe ai vet -- për të lavëruar gjuhën shqipe dhe për të ruajtur si sytë e ballit gjuhën, virtytet dhe traditat autoktone tl kulturës dhe të identitetit të racës së lashtë mija vjeçare të kombit shqiptar. Nuk është për tu habitur atëherë, kur
Dom Simon Filipaj, ua kushtonte veprën e tij madhështore, kujtimit të përherëshëm të Buzukut, të Matrengës, të Budit, të Bardhit, të Bogdanit dhe të mbarë klerit katolik shqiptar, që me dashuri të pa tregueshme ia kushtuan -- Fjalës së Hyut dhe ngritjes së Kombit -- dijen, pendën dhe jetën. Për tu nderuar dhe për tu ruajtur trashëgimia e Dom Simon Filipajt, përveç monumentit madhështor ndërtuar në oborrin e famullisë ku shërbeu për 30-vjetë dhe ku përkëtheu veprën e tij kolosale, intelektualë shqiptarë të dy feve të rrethit të Ulqinit, kanë themeluar më shumë se një dekadë më parë Shoqatën e Intelektualëve Shqiptarë, “Dom Simon Filipaj”, që ka për qëllim ruajtjen e trashëgimisë së kësaj figure të shquar të Kishës dhe kombit shqiptar. Ndërsa Fondacioni, “Dom Simon Filipaj” në Nju Jork e cila inicioi dhe e cila me ndihmën e bashkatdhetarve të zonës së Ulqinit, financoi ngritjen e shtatores së Dom Simonit në Shëngjergj, përjetësoi kujtimin e tij dhe mban gjallë kujtesën e Dom Simonit me vepra humanitare duke ndihmuar herë pas here familjet më të varfëra atje, por jo vetëm kaq. Është pra figura e Dom Simon Filipaj ajo që është nderuar dhe po nderohet jo vetëm nga shqiptarët nën Malin e Zi dhe nga diaspora shqiptare në Amerikë, por edhe nga Kisha Katolike e cila e ka nderuar atë me tituj të ndryshëm nderi për kontributin e tij, por Dom Simoni është dekoruar edhe me urdhërin “Naim Frashëri”, nga ish-presidenti i Republikës së Shqipërisë, Z. Alfred Moisiu. E gjithë kjo veprimtari, tani dhe gjatë viteve përfshirë edhe ndërtimin e përmendores në Shëngjergj të Ulqinit, përveçse nderon Dom Simon Filipaj, ajo sipas vëllait të tij Dedë Ndoc Filipaj, i cili duke falënderuar Qëndrën e Studimeve Albanologjike në Tiranë për organizimin e seminarit kushtuar veprës së vëllait të tij më 2010, është shprehur se të gjitha kujtime çojnë në vend edhe porosinë e madhe që na la Dom Simon Filipaj, ashtuqë fjala e Zotit të vrapojë, të shtjellohet e të sqarohet, të lexohet me atë dashuri me të cilën u përkëthye prej tij, gjithmonë në nder dhe bekim të Shqipërisë dhe të shqiptarëve.
10 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 11 shtator 2014
Kulturë
e enjte, 11 shtator 2014
11 Javore KOHA
Vështim
Shëtitje me dr. Ganiun (Vështrim i shkurtër mbi memoaret e dr. Gani Karamanagës)
Dr. Lukë Gjokaj
Javë më parë, kur dr Gani Karamanaga më grishi t’i lexoj librin e tij të radhës, ende në boceta, dhe mundësisht të shënoj edhe përshtypjet e mija, menjëherë më pushtoj një befasi e këndshme se u ndjeva i privilegjuar për një ftesë të tillë. Dhe kjo është krejt e natyrshme, meqë dihet se autori është personalitet poliedrik me veprimtari të shumta dhe të larmishme si në lëmin e mjekësisë ashtu edhe në ato shoqërore e humanitare dhe tani, vazhdës së këtyre aktiviteteve po u shton edhe këtë krijimtari letrare. Kjo vepër të cilën e kemi në dorë tregon se dr. Ganiu si erudit i madh që është, me stetoskopin e tij nuk dëgjoi vetëm tonet e zemrës dhe zhurmat e tyre, mushkëritë dhe wheezing-un në to, por dëgjoi edhe dhimbjet dhe zhurmat e shoqërisë, sidomos të asaj shqiptare dhe kërkesat e saj për frymëmarrje natyrale – lirinë sociale. Këto dukuri i vëzhgoi nga afër pothuaj, një gjysmë shekulli pandërprerë. Libri “Udhëtimi i një mjeku” është kryesisht jetëshkrimi i autorit dhe ka një stil të lehtë, fjali e shprehje të qarta dhe të rrjedhshme edhe pse me tematikë dominon ajo e medicinës, ku terminologjia është shpesh e veçantë dhe e pazëvendësueshme. Gjatë leximit shumë herë të kujton memoaret e dr. Henri Holland, i cili i shkroi dy shekuj më parë, kur ishte mjek tek Ali Pashë Tepelena dhe shëtiste nëpër qytetet e
Libri “Udhëtimi i një mjeku” është kryesisht jetëshkrimi i autorit dhe ka një stil të lehtë, fjali e shprehje të qarta dhe të rrjedhshme edhe pse me tematikë dominon ajo e medicinës, ku terminologjia është shpesh e veçantë dhe e pazëvendësueshme vilajetit të Janinës duke bërë përshkrimin e tyre. Dr. Ganiu edhe pse pinjoll i një familje ulqinake, marinarë të njohur nga mesjeta dhe koha e Servantesit, ai nuk u kyç të lundroi në detin e pakufishëm, meqë deshi t’i përmbahet porosisë së t’et e të mos e zgjedh këtë profesion, pasi atij iu duktë tepër i vështirë dhe i mbarsur me shumë rreziqe. Në vend të detit ai i u fut udhtimin nëpër pjesën kontinentale të Ballkanit dhe lëvizi nga qyteti në qytet ku u kalit me edukatë shkollore e përvojë profesionale dhe pothuaj nga çdo vend, vjeli lëvdata të shumta e kredenciale të admirueshme. Si kuadro i profilit të tillë, sidomos aso kohe kur diplomoi në fakultetin e Mjekësisë, ishte shumë i kërkuar të punësohet në çdo spital apo vend të Jugosllavisë, ku i siguronin edhe privilegje e perspektivë të madhe, por dr.Ganiu i refuzon të gjitha ato oferta e shanse të lakmueshme dhe i cytur nga idealizmi e respekti për Ulqinin, kthehet në vendlindje dhe vihet në shërbim të banorëve të tij. Këtë odise reflekton dr Ganiu në këtë vepër të tij letrare të titulluar –Udhëtimi i një mjeku e cila, gjatë leximit të provokon shumë mendime e kujtime të kohës, kurse ata të cilët janë të profilit të mjekësisë i bënë ta lexojnë në një frymë. Përveç jetëshkrimit të vetë autorit, libri përmban me dhjetëra e dhjetëra
biografi e shënime të personaliteteve të ndryshme, të cilat janë radhitur me kujdes të veçantë gjatë këtij portretizimi, pastaj tregon për ngjarjet historike të kohës, si dhe shënon datat e gjysmës së dytë të shekullit XX-të që bërën kthesë historike në dekursin e shoqërisë në tërësi. Në parimet Hipokratike dhe si moralist i madh dr Ganiu është principiel dhe burrë në kuptimin e plotë të fjalës. Çdo herë kur shkruan për shokë, cimerë, mësimdhënësit apo kolegë me të cilët ka bashkëpunuar, ai nuk nguron, por flet me pietet të lartë, me respekt të madh e mirënjohje duke mos kurse në asnjë rast fjalët e bukura dhe lavdëruese. Kështu shënon edhe për dr.Divanoviqin, se ai ka dhënë kontribut të madh në Qendrën Shëndetësore të Tivarit, por edhe ndihmesë të veçantë për komunitetit shqiptarë, meqë ai fliste edhe shqip. Kjo është e qartë pasi aso kohe, mjekë që flisnin edhe gjuhën shqipe në këtë rajon ishin të pakët ose vetë ai, kështu pacientët shqiptarë të cilët nuk dinin sërbisht (e në Mal të Zi ky numër ishte i madh), kishin mundësi të komunikojnë drejt-për-drejt me doktorin në privatësi dhe pa përkthyes. Kështu ai zbatonte postulatin etik të neurohirugut të madh anglez Wilfred Trotter që thotë “..pacienti donë ta dëgjosh edhe ta kuptosh”, për të pasur sukses në mjekim. Tek ne edhe sot dëgjohen
lëvdata e falënderime të mëdha për dr.Divanoviqin edhe pse kanë kaluar shumë vite nga ajo kohë. Dr. Ganiu në këto memoare fletë edhe për ngjarje e data të cilat i ka përjetuar vetë dhe kanë lënë mbresa të thella në kujtimet e tij e në mbarë shoqërinë. Shkruan për demonstratat e vitit 1968 në Beograd dhe qytete tjera të Europës, të cilat në vjeshtën e atij viti u reflektuan edhe në Kosovë. Demonstratat e studentëve shqitare të Kosovës patën jehonë dhe impakt të madh në ngjizjen dhe cytjen përpara të çështjes nacionale të shqiptarëve në Jugosllavi. Gjatë leximit autori të merr me vete në shëtitje edhe natën nga Tivari në Ulqin, si dhe me kujtimet e tij të bënë të lundrosh në kohë dekada pas dhe ti shohësh krejt vivide traktorin e parë në Ulqin të ngarkuar me rërë, saranxhën e vjetër – Tapha-
nën e ndërtesat tjera monumentale që tani janë zhdukë. Të bënë ta përjetosh frikën e 15 prillit të vitit 1979, kur Ulqini lëkundej nga tërmeti dhe ndërtesat shembeshin njëra pas tjetrës, por edhe reagimin e tij të shpejt dhe inteligjent në organizimin e emergjencës mjekësore për shpëtimin e qytetarëve të lënduar dhe të traumatizuar. Veprimtaria e dr. Ganiut është i gjerë dhe e shumëfishtë; organizoi Shoqatën e mjekëve të Rajonit të Ulqinit dhe mbajti shumë simpoziume e konferenca shkencore me karakter ndërkombëtarë; editon revistës shkencore prestigjioze “Dija” në gjuhën shqipe në Mal të Zi, është Kryetar i Shoqatës së Krijuesve Shqiptarë në Mal të Zi e sa të tjera aktivitete në planin shoqëror e kulturor. Por, kontributi major i tij i deritashëm është në fushën e shërbimit shëndetësorë,
çka spikatet edhe në këtë jetëshkrim. Shtrirja dhe ngritja e nivelit të shërbimit shëndetësorë në këtë Rajon është ngush i lidhur me emrin e dr. Ganiut dhe angazhimin e tij në rrjedhat shoqërore. Nga një stacion i gjuajtur shëndetësorë që kishte Ulqini, gjatë mandateve të menaxhimit të tij, ai e ngriti dhe formësoi në një Qendër Shëndetësore moderne dhe bashkëkohore për të shërbye çdo qytetar të Europës Libri “Udhëtimi i një mjeku” i dr.Ganiut është i mirëseardhur për mbarë publikun dhe kjo, jo vetëm se është i lexueshëm dhe ka plotë informata sidomos nga shëndetësia, por edhe pse me këtë edicion autori plotëson një mangësi literate të historisë së mjekësisë të këtij Rajoni. Tuz, Prill 2014
12 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 11 shtator 2014
Kulturë
e enjte, 11 shtator 2014
13 Javore KOHA
Një libër për Mhill Gjuraj
Në shërbim të humanizmit Z. Mhill Gjuraj në këtë libër pasqyrohet si njeri fisnik me shpirt njerëzor. Si biznesmen i suksesshëm. Si frymëzues dhe pjesëmarrës i shumë protestave dhe demonstrative anti – serbe të organizuara në qendrat më të njohura të Amerikës. Si atdhetar i Kosovës dhe i çështjes shqiptare në përgjithësi
Gjekë Gjonaj
Njohja në Shtoj të Ulqinit Miku dhe bashkëkombasi im Tomë Ndue Jaku, atdhetar i dalluar shqiptaroamerikan ( që jeton prej disa dekadash në Nju-Jork) nëpërmjet postës elektronike pak ditë më parë më njoftoi se më ka dërguar disa faqe gazetash në gjuhën shqipe që botohen në Amerikë, në të cilat pasqyrohet jeta , veprimtaria e sukseshme patriotike dhe kontributi i çmuar i familjes Jakaj në shërbim të çështjes së Kosovës në veçanti dhe asaj shqiptare në përgjithësi., duke më njoftuar se ato m’i ka për dërguar për zotëri Mhill Gjuaraj nga Kosova i, cili , siç më njofton Toma, është i martuar me Age Rudaj nga Shtoji i Ulqinit , ku edhe është sistemuar në hotelin “ Kasa grande” në Shtoj. Mbrëmjen e 25 gushtit shkova për ta takuar për herë të parë z.Gjuraj në lokalet e këtij hoteli. U ulëm në tarracën e këtij hoteli bashkë me të zgjedhurën e tij të jetës, Agen. Me vete mora dy librat e mi të fundit për dhuratë. Tek mori vesh se jam gazetar dhe merrem me publicistikë, u çua, dhe nga dhoma më solli dhuratë librin me titull “ Mhill Gjuraj: Vlera e humanizmnit dhe atdhetarizmës në Amerikë” , të autorit Mikel Gojani,shkrimtar, gazetar , publicist dhe veprimtar i njohur shqiptaro-amerikan. Ishte vërtetë një takim i shkurtër , por i ngrohët, shumë dashamirës dhe vëllazëror.
Emër i njohur në jetën humaniste dhe atdhetare në Amerikë
Unë personalisht Mhill Gjrajn më parë nuk e kam njohur, mirëpo për të kam dëgjuar fjalë miradie nga miqtë e mi në Amerikë dhe kam lexuar në faqet e internetit për këtë biznesmen të suksesshëm, veprimtar dhe humanist shqiptaroamerikan. Falë kolegut të nderuar Mikel Gojanit, autorit të librit me vlera të mirëfillta “ Mhill Gjuraj: Vlera e humanizmit dhe atdhetarizmës në Amerikë” u njoha me një copëz historie të lavdishme të familjes Gjuraj të fshatit Sferka e Thatë ( Thatina) të Lugut të Leshanit, vendbanim i hershëm iliro-dardan , që shtrihet 18 kilometra në lindje të qytetit të Pejës si dhe me jetën ( vuajtjet) , veprimtarinë ( përpjekjen) dhe kontributin ( sukeseset) e këtij biri të shquar të kësaj familje me traditë të virtytshne dhe atdhetarie. Duke iu referuar librit në fjalë, me plot bindje vlerësoj se autori Mikel Gojani ia arriti synimit të tij fillestar jo vetëm nxjerrë të portretizojë veprimtarinë humnainiste dhe atdhetare të z. Mhill Gjuraj dhe familjes së tij ,por përmes Mhill Gjurajt, të nxjerrrë edhe figura dhe aktivitete të tjera të mërgimtarëve të dalluar të diasporës shqiptare në Shtete të Bashkuara të Amerikës. Z. Mhill Gjuraj në këtë libër pasqyrohet si njeri fisnik me shpirt njerëzor. Si biznesmen i suksesshëm. Si frymëzues dhe pjesëmarrës i shumë protestave
dhe demonstrative anti – serbe të organizuara në qendrat më të njohura të Amerikës. Si atdhetar i Kosovës dhe i çështjes shqiptare në përgjithësi. Si veprimtar i shquar i komunitetit shqiptar në Amerikë, në kohën kur atdheu i tij
Kosova e shkatërruar dhe e varfëruar nga okupatori serb përpiqej të shkëputej një herë e përgjithmonë nga kthetrat hegjemoniste serbe. Si atdhetar i dëshmuar, i brumosur me ndjenja dhe krenari kombëtare. Si madhor i burrërisë. Si burrë
i besës. Si njeri i edukuar me frymën e pagëzimit kombëtar. Si misonar i thjeshtë. Si njeri i aksionit dhe i sfidave, duke e ruajtur dinjitetin e shembujve të ndritshëm të atdhetarëve të kohës. Si kultivues i vlerave të traditës sonë. Si kryefamiljar i mirë. Si bashkëshort dhe prindër shumë i dashur, i sinqertë dhe i përkushtuar, i cili së bashku me bashkëshorten e tij arrijti t’i arsimoi , t’i orijentoi në rrugë të mbarë të gjithë fëmijët e tij, djem e vajza pa dallim dhe t’i integrojë ata në jetën amerikane. Si njeri i punës dhe i fjalës. Si punëtor që i përkushtohet punës dhe sistemit dhe i cili respekton vlerat e demokracisë në “ Tokën e premtuar”. Si sensibilizues dhe internacilizues i çështjes së Kosovës dhe asaj shqiptare. Si veprimtar i palodhshshëm dhe bashkëveprues i idealistëve në shërbim të kauzës kombëtare. Si pjesëmarrës në fushata të shpeshta për legjislatorët dhe presidentët amerikanë. Si sponsorues i shumë artikujve që janë botuar në gazetat më në zë që shpërndahen në Amerikë. Si veprimtar dhe mbështetës i madh i lëvizjeve nacionale kudo në Amerikë, përfshirë edhe Fondin e Qeverisë së Kosovës e Ushtrisë Çëlirimtare të Kosovës. Si njeri që vendosi një gur në kalanë e lirisë dhe pavarësisë së Republikës së Kosovës. Si dashamirës dhe kontribues shumë i madh i jetës kulturore dhe artistike në shumë qytete të Amerikës, sidomos shquhet në organizimin e festave të ndryshme kombëtare.
Si pjesëmarrës aktiv dhe bashkëpunëtor i Shoqatës Panshqiptare “ Vatra”. Si veprimtar për një kohë të gjatë në kuadër të Degës së Lidhjes Demokratike të Kosovës në Nju-Jork dhe mbështetës i konceptit politik, filozofik dhe humanist të dr. Ibrahim Rugovës. Kontributi i Mhill Gjuraj, shkruan Gojani, është i shtrirë edhe në fushën e humanizmit njerëzor, ndër të cilat po përmendim kontributin e tij të jashtëzakonshëm finaciar në fondin e tre përqindëshit dhe në atë të “ Vendlindja thërret”,për ti dal në ndihmë vendlindjes së tij dhe popullit shqiptar në atë kohë kur Kosova ishte e robëruar dhe e shumëvujatur., pastaj fondin për ngritjen e Katedrales “ Nënë Tereza” në Prishtinë dhe në ngritjen e shtatores në bronz së humanistes së kombit shqiptar dhe të universit botëror Nënë Terezës në qytetin e Pejës, më 13 gusht 2011, e cila përjetësisht do reflektojë me dashurinë e saj në këtë qytet perëndimor të Kosovës.
Në vend të përfundimit
Jeta dhe veprimtaria e shquar atdhetare humintare dhe fetare e z. Mhill Gjuraj është shembull i mirë që duhet ndjekur çdo shqiptar kudo që ndodhet. Si i tillë ky shqiptar i suksesshëm është figurë model për gjeneratat e reja se si ndershëm , me punë, mund e djersë, mund të kontribuosh jo vetëm për vete, por edhe në tabanin kombëtar si aktivist i palodhur i çështjes shqiptare.
14 Javore KOHA
Mozaik
e enjte, 11 shtator 2014
Diplomati i parë shqiptaro-amerikan që punon në departamentin e Shtetit Amerikan
Zëvëndësshef i Misionit në Mal të Zi
B. Bix Aliu, është i pari dhe i vetmi deri tani - që emërohet në detyrën më të lart në diplomacinë e Shteteve të Bashkuara - Ai është lindur dhe rritur në Çikago, Illinois. Prindërit e tij, janë shqiptarë nga një prej trevave shqiptare Zajasi - Kërçovë, në Maqedoni, familje që emigroi në Shtetet e Bashkuara në vitin 1960.
WASHINGTON D.C: B. Bix Aliu, është i pari dhe i vetmi deri tani - që emërohet në detyrën më të lart në diplomacinë e Shteteve të Bashkuara. Ai mori mandatin si Zëvendës Shef i Misionit në Ambasadën e SHBA në Podgoricë, Mali i Zi. Ai është lindur dhe rritur në Çikago, Illinois. Prindërit e tij, janë shqiptarë nga
një prej trevave shqiptare Zajasi - Kërçovë, në Maqedoni, familje që emigroi në Shtetet e Bashkuara në vitin 1960. B. Bix Aliu arriti në Mal të Zi për të shërbyer si zëvendësshef i Misionit të Ambasadës së SHBA në fund të muajit gusht, 2014. Departamenti i Shtetit thotë se para se të shërbejë në Podgoricë, Bix shërbeu si Koordinator i Diplomacisë kulturore - kursit në Departamentin Punëve të Jashtme Qendra Kombëtare e Trajnimit Shtetror . Në vitin 2009, Bix është detajuar në Kongres si një Kongresit Fellow Pearson, ku shërbeu si këshilltar special dhe ka punuar për politikën e brendshme për Qarkun Virxhinia zona e dytë të Kongresit. Bix filloi karrierën e tij të Shërbimit të Jashtm në Shkup, Maqedoni, ku ai shërbeu si zëvendës i shefit të Punëve Pub-
like dhe më vonë si ndihmës special i ambasadorit. Gjatë kësaj kohe, Bix ishte i përfshirë në Marrëveshjet e Paqes të Rambujesë si anëtar i të dërguarit të posaçëm amerikan në delegacionin e Kosovës dhe më vonë ka punuar me të dërguarit special të SHBA gjatë krizës në Maqedoni. Bix u bë një anëtar karriere i Shërbimit të Jashtëm në vitin 2001, dhe që atëherë ka shërbyer si Zëvendës Konsulli dhe Zyrtari i Punëve Publike Dega në Dubai, Emiratet e Bashkuara Arabe, si zëvendës Atashe Kulturor në Varshavë, Poloni, si Zëvendës Koordinator për Zyrtarët e shërbimit të jashtëm në Institutin e Shërbimit të Huaj të Departamentit të Shtetit, dhe si Zyrtar i Çështjeve Publike në Ambasadën e SHBA në Tiranë, Shqipëri. Ai është marrësi i çmimeve të shumta nga Departamenti i Shtetit, duke përfshirë gjashtë çmimet e nderit “Awards Superior” dhe gjashtë çmimet nderi “Merituar Awards. Në vitin 2005, Bix u zgjodh si anëtar i klasës inauguruese të Kolin Pauell, një program për të zgjedhur zyrtarët e shërbimit të jashtëm të cilët demonstrojnë cilësitë frymëzues dhe të përsosmërisë dhe të udhëheqjes. Në vitin 2008, komuniteti shqiptaroamerikan i Çikagos, e zgjodhi Bix si “Person i Vitit.” Në vitin 2014, Bix u zgjodh nga shqiptarët e Amerikës në Nju Jork- në një mbrëmje Gala si një nga 150 shqiptaro - amerikanët më të suksesshëm në mesin e komunitetit shqiptaro-amerikan në SHBA Bix mban një diplomë në mjekësi të marrë në Universitetin e Prishtinës Fakulteti i Mjekësisë së Kosovës dhe një Diplomë dhe Master në Akademinë e Studimeve Strategjik nga Kolegji i Luftës të Ushtrisë amerikane. Ai flet shumë mirë shqip, dhe rrjedhshëm gjuhën malazeze, maqedonase, serbe dhe polake. Bix dhe gruaja e tij Dr Nora Zajazi, kanë dy fëmijë, vajzën Tean dhe djalin Bledin . Diplomati amerikan i SHBA, B. Bix Aliu (Begzat Azem Aliu) që është i përfshirë në marrëveshjet e paqes, krizat, dhe zhvillimin e demokracisë, dhe tani aspiron të jetë, ndoshta edhe ambasadori i parë shqiptar i Amerikës në SHBA, në mbrëmjen Gala - ku ai ishte zgjedhur si një nga 150 shqiptaro - amerikanët më të suksesshëm, në mesin e komunitetit shqiptaro-amerikan në SHBA.
Mozaik
e enjte, 11 shtator 2014
15 Javore KOHA
Konferencë për media e OJQ-së Horizonti i Ri
Hulumtim i aktivistëve të rinj
Organizata e shoqërisë civile “Horizonti i Ri” publikoi të martën rezultatet e hulumtimit të problemeve dhe nevojave të të rinjve në komunën e Ulqinit, të realizuar në periudhën qershor – gusht të këtij viti. Qëllimi themelor i këtij hulumtimi ishte grumbullimi i informacionit për problemet aktuale dhe nevojat e të rinjve, në mënyre që hartimi i dokumentit Plani i Veprimit për të rinj në komunën e Ulqinit, të jetë sa më cilësor. Në konferencën e organizuar për medie, rezultatet e hulumtimit u prezantuan nga aktivistët rinor, të cilët punuan drejtpërsëdrejti në të
gjitha fazat e procesit të anketimit të të rinjve. Metodologjia me të cilën u zhvillua ky hulumtim, ishte ajo që “Horizonti i Ri” e zbaton tradicionalisht – anketimi në terren me anketues të trajnuar. Në këtë formë u realizua rreth 60% e procesit të anketimit të të rinjve. Përveç kësaj, të rinjtë kishin mundësi që pyetësorin t’a plotësojnë edhe në formë elektronike, në një nga platformat e internetit për hulumtime publike. Pyetësori ishte i hartuar nga dymbëdhjetë pyetje në të cilat janë përgjigjur 174 të rinj të moshës 15 – 29 vjeç. Hulumtimi ka përfshire 9 fusha të interesit për të rinj: edukimi,
punësimi, shëndeti, pjesëmarrja e të rinjve në shoqëri, të drejtat e njeriut, koha e lire, kultura, familja, informimi dhe lëvizshmëria. Ky hulumtim u realizua në kuadër të projektit: “POLITIKA PËR TË RINJ NË ULQIN”, të cilin e mbështetë Fondi për qytetari vepruese (fAKT). Projekti zgjatë deri në fund të vitit dhe do të finalizohet me hartimin e plotë të Planit të Veprimit për të rinj dhe dërgimin e tij për miratim në Parlamentin lokal. Për rezultatet konkrete të këtij hulumtimi, gazeta jonë do të informojë publikun në numrat vijues. (kohapress)
16 Javore KOHA
Kulturë
e enjte, 11 shtator 2014
Kulturë
e enjte, 11 shtator 2014
17 Javore KOHA
Kolonia e artistëve figurativë “Ulqini në telajo” tuboi piktorë shqiptarë dhe nga vende të rajonit
Ulqini si burim frymëzimi “Ne gjetëm këtu një burim frymëzimi jo nga natyra piktoreske e qytetit, aq sa natyra fisnike, humane, shpirtërore e banorëve të zonës të cilët na pritën me shumë dashamirësi, dhe na inkurajuan në punën tonë”, është shprehur piktori i njohur Kujtim Buza
Instituti i Librit dhe Promocionit nga Tirana dhe Komuna e Ulqinit organizuan nga data 5-9 shtator Koloninë e artistëve figurativë me titullin “Ulqini në telajo”, në të cilën morën pjesë mbi 30 piktorë shqiptarë dhe nga disa vende të rajonit. Kolonia artistike u kurorëzua me ekspozitën e çelur në hollin e hotelit “Albatros”, ku piktorët ekspozuan veprat e tyre të punuara gjatë qëndrimit të tyre në Ulqin. Drejtoresha e Institutit të Librit dhe Promocionit, Irena Toçi, si nismëtare e këtij aktiviteti, e cilësoi atë si një ndër aktivitetet më të rëndësishme të këtij instituti gjatë këtij viti. “Kjo iniciativë e Institutit të Librit dhe të Promocionit e cila nisi për të hedhur në telajo peizazhet më të bukura, veprat më të rëndësishme kulturore dhe arkitekturore të Shqipërisë, u bë e mundur të kalojë edhe jashtë kufijve të kësaj Shqipërie, të vijë edhe në Ulqin, të shkojë edhe në Kosovë pas disa kohësh, të shkojë edhe në Kalabri,
brenda këtij viti. Dhe për këtë arsye, këto aktivitete bëhen të rëndësishme sepse hedhin urat e bashkëpunimit të përhershëm në këto zona të cilat janë emblematike në Ballkan”, tha ajo. Për kryetarin e Komunës së Ulqinit, Fatmir Gjeka, veprimtaritë e tilla duhet të intensifikohen për të bërë të njohura vendet tona, bukuritë natyrore dhe pasuritë e shumta kulturore të tyre. “Mendoj se ekspozita përfaqëson denjësisht bukuritë e Ulqinit, por ajo njëherit përcjell edhe nivelin bashkëkohor të mjeshtërve tanë të penelit të cilët i falënderoj në veçanti për punën e tyre”, ka thënë ai në hapje të ekspozitës. Kolonia artistike në Ulqin është realizuar me mbështetjen e Organizatës Turistike të Ulqinit. Drejtoresha e saj, Zana Sarvan, është shprehur se kjo organizatë do të përkrahë gjithmonë të gjitha ato veprimtari të cilat kanë për qëllim që Ulqinin, këtë qytet turistik, ta prezantojnë në mënyrë sa më të bukur.
“Për artin dhe këto piktura që i shihni sonte në ekspozitë është me rëndësi se nuk ka dallim gjuhe, sepse ngjyrat flasin vetë dhe çdo gjë është e kuptueshme”, është shprehur ajo. Piktori i njohur nga Shqipëria, Kujtim Buza, ka thënë se në Ulqin kanë gjetur “një burim frymëzimi jo nga natyra piktoreske e qytetit, aq sa natyra fisnike, humane, shpirtërore e banorëve të zonës të cilët na pritën me shumë dashamirësi dhe na inkurajuan në punën tonë”. Sipas tij, kolonia iu shërbeu piktorëve jo vetëm për të krijuar, por edhe për të shkëmbyer mendime për zhvillimet në fushën e artit. Piktorja nga Mali i Zi, Sabaheta Beka – Masliçiq, ka thënë se për piktorët nuk ka kufij dhe se ambienti i bukur i Ulqinit ofron mundësi që piktorët t’i hedhin në telajo të gjitha inspirimet e tyre. “Ne do të vazhdojmë t’i përpunojmë idetë tona dhe opuset tona pikturore sepse Ulqini na ka dhënë vërtet shumë gjatë këtyre ditëve”, ka theksuar ajo. Organizatorët e kolonisë artistike kanë ndarë çertifikata për piktorët pjesëmarrës dhe mirënjohje për ata që ndihmuan realizimin e kolonisë artistike. i.k.
Libraria “Libertas” në Tuz
Furnizimi në nivelin e duhur, interesimi i ulët Furnizimin me libra e kemi bërë diku me 20 gusht kurse blerjën e tyre 90% e kanë bërë pas 1 shtatorit e kjo tregon painteresimin e nxënësve për t’i siguruar me kohë sikurse në qëndrat tjera. Shumë pakë janë të gatshëm të shpënzojnë për libra krahasur me vitë më parë Viti i ri shkollor për çdo nxënës si filloristë ashtu edhe gjimanzistë kërkon përgatitje të duhur me tekste mësimore që janë të domosdoshme dhe të definuara nga institucionet relevante për një vit shkollor. Në qytezën e Tuzit pajisjen me tekste dhe libra shkollor në gjuhën shqipe e mundëson libraria private “Libertas” e cila është e para dhe e vetmja në këtë trevë e cila bënë distribuimin e teksteve shqip për nxënës të shkollave fillore dhe të mesme. Edhe këtë vit, kjo librari duke filluar qe dy javë para fillimit të vitit të ri shkollorë, ka kryer furnizimin me tekste përkatëse për të gjitha lëndët e klasëve të shkollave fillore dhe të mesme. Drejtuesi i kësaj libraria
Shaqir Gjokaj edhe përkundër faktit se libraria e tij posedon pothujase të gjitha tekstet e nevojshme, u shpreh i shqetësuar për intersimin, gjithnjë e më të vogël që tregojnë nxënësit për libra. “Libraria private “Libertas” edhe këtij viti shkollor sikur viteve te kaluara është furnizuar maksimalisht me të gjitha tekste shkollore që deri më tani janë botuar. Mirëpo, fatëkeqësisht ka ende libra që nuk kanë dalë nga shtypi. Furnizimin me libra e kemi bërë diku me 20 gusht kurse blerjën e tyre 90% e kanë bërë pas 1 shtatorit e kjo tregon painteresimin e tyre për t’i siguruar me kohë sikurse në qëndrat tjera. Pra shumë pakë janë të gatshëm të shpënzojnë për libra”, theksoi Gjo-
kaj. Ai më tej shtoi se një ndër faktorët që ul interesimin për shpenzime në literaturë, është edhe gjendja ekonomike e ulët e disa amvisërive. Në bazë të katalogut të sivjetëm siç sqaroi Gjokaj, çmimet për libra janë më të ulëta me rreth 15% krahasur me një vit më parë kurse nxënësve të klasës së 3, 5, 6,8 dhe 9 u mungon libri i gjuhës zyrtare nuk është botuar ende dhe nuk gjendet në raftet e kësaj shtëpie arsimore. Libraria “Libertas” për të gjitha klasët e shkollave fillore dhe të mesme, furnizohet nga Enti i Teksteve dhe Mjeteve Mësimore në Podgoricë me përjashtim të atlasit gjeografik të cilin e siguron nga shtëpitë botuese t.u në Tiranë apo Prishtinë.
18 Javore KOHA
Intervistë
e enjte, 11 shtator 2014
In te r v is të E K S K L U
Intervistë
e enjte, 11 shtator 2014
Z IV E
19 Javore KOHA
Artisti ndriçon zemrën e njeriut “Elita 5” është grup muzikorë i zhanrit të muzikës rok. Ky grup që tashmë është i njohur për të gjithë, fillimet i ka nga vitet e 90-ta në Tetovë. Që nga fillimi, ky grup pushtoi zemrat e të gjithë atyre që adhurojnë muzikën , në të gjitha vendet ku jetojnë shqiptarët. Gjatë gjithë këtyre viteve kanë realizuar albume, video klipe e këngë të shumta që këndohen nga të gjitha moshat dhe janë të pavdekshme. Pjesëtarët e këtij grupi janë: Besim Ibraimi (baterist)dhe themelues i grupit, Arif Ziberi (vokal), Mevaip Mustafi (solo kitarë), Agron Idrizi(bass kitarë), Valon Gashi(kitarë) Nexhat Mujovi -Wirusi (sintisizer- producent) Koha Javore: “ Elita 5“, emër tashmë i njohur në hapësirën mbarë shqiptare . Unë, nuk dua të pyes se si filluat karrierën tuaj. Por, sa e vështirë ka qenë që të arrini gjithë këtë famë dhe ta vazhdoni gjithnjë ? Elita 5: Kur “Elita 5” filloi të fitojë famë tashmë ishim familjarë dhe kishim obligime edhe ndaj familjes, duke e pasur parasysh se për të arrite dhe për të mbajtur famën duhen shumë investime, dhe, kur ajo që fiton nuk përputhet me atë që duhet të shpenzosh shumica a anëtarëve të “Elita 5” punonim nëpër punë dytësore. Kështu që padyshim ishte një rrugë e gjatë, gjë e lodhshme dhe për të arrit lodhjen e sotme ia vlen, kur pasioni është puna jonë. Koha Javore: Falë talentit dhe pasionit tuaj me këngë të shumta keni përfituar zemrat e adhuruesve të muzikës. Cila është formula e këtij suksesi? Elita 5: Formula e këtij suksesi është padyshim punë e palodhshme e të gjithë anëtarëve dhe pasioni për muzikën ku ndjejë nevojën të veçojë dhe talentin e padiskutueshëm të Nexhat Mujovi ( Wirus ) i cili iu përkushtua këngëve të “ Elita 5”, me gjithë mundin e vetë për gjithë këto vite.
tuar dhe çka tregon “ Elita 5 “ me këtë? Elita 5: Ishte ideja e Wirusit ku menjëherë gjeti edhe miratimin e çdo anëtari pasi që ishte mënyra ideale për të shprehur faktin që i kemi mbetur besnik rock-ut, me të cilin dhe na pranoi publiku shqiptarë që në fillimet e karrierës. Koha Javore: Kënga “ Më fal “, që është projekti juaj filmik, i ka lënë pa fjalë të gjithë e sidomos adhuruesit e këngës tuaj. Si lindi ideja për një realizim të tillë dhe a keni pritur një sukses të këtillë nga ky projekt? Elita 5: “Elita 5” me këtë projekt diti të zgjedhë njerëzit e duhur për të punuar mbi këngën, për ti dhënë publikut një këngë të re që do të këndohet ndër vite. Ku suksesi ishte i sigurte me bashkëpunimin e “ Pro Sound”, Fatmir Muja dhe Daniel Jovevski, ku të gjithë mendojë që e kanë dhënë më të mirën e tyre ashtu si edhe “Elita 5” e kërkon.
Koha Javore: Që nga vitet e 90-ta e deri më sot keni marrë pjesë në evenimente të shumta dhe të rëndësishme muzikore ku jeni shpërblyer me çmimet më të larta. Çfarë kishit veçuar nga e gjithë kjo? Elita 5: Nga shumë çmime që kemi marrë, unë, do të veçoja dy çmime. “ Çmimi i jetës” nga akademia e Shqipërisë dhe “ Çmimi i jetës” nga akademia e Kosovës. Koha Javore: Falë sukseseve të ar-
ritura kudo që paraqiteni dhe këndoni, ju përcjellin numër i madh i adhuruesve tuaj. Çfarë ndjesie është kjo për ju që jeni aq të mirëpritur dhe të dashur nga publiku Shqiptarë? Elita 5: Padyshim është një ëndërr e realizuar e jona, pasi që çdo herë që performojmë, emocionohemi pa masë dhe çdo herë që publiku i këndon këngët me ne rrënqethemi. 5.“ Mohikani i Fundit”, titull shumë interesant dhe domethënës i albumit tuaj të fundit. Nga kush është përcak-
Koha Javore: Gjatë këtij rrugëtimi në muzikë keni realizuar albume të shumta, e njëri ndër ta është edhe “ Nuk jam Al Kapone “, që është albumi juaj i dytë. A jeni edhe ju i të njëjtit mendim se ky ka qenë njëri ndër hapat më të mëdhenj të suksesit tuaj? Elita 5: “ Nuk jam Al Kapone “, është albumi jonë i dytë i vitit 1992 i cili ishte albumi i parë i “ Elita 5”, që depërtoi në të gjitha trevat shqiptare, ku u pëlqye shumë nga publiku shqiptarë, na dha fillin e famës që sot e posedojmë. 8.Kryesisht këngët tuaja janë balada dhe i këndoni dashurisë. A janë këto këngë që kanë të bëjnë me Ju, personalisht, apo jeni interpretues i atyre
dashurive që janë të pa realizuara? Elita 5: Ne jemi pjesë e reflektimit të dashurive të realizuara apo të pa realizuara “tona”, të rrethit ku funksionojmë. Koha Javore: “Elita 5”, çdo herë i veçantë me muzikë, këngë, interpretime, video klipe ... Si e arrini këtë gjë gjithmonë? Elita 5: Kjo gjë arrihet me vite ku dhe ju e dini se “ Elita 5” nuk bënë këngë çdo muaj, çdo vit. Për të prodhuar këngë që meriton publiku shqiptarë. Këngët që janë në treg sot nga “ Elita 5 “ seleksionohen nga shumë e shumë këngë të tjera që nuk i keni dëgjuar. Besoj, fakti që vlerësojmë publikun tonë është formula e suksesit dhe veçantia e këngëve tona. Koha Javore: Gjatë gjithë këtyre viteve në skenë, siç e thamë edhe më lartë, keni arritur suksese të shumta. A ka qenë ky qëllimi juaj dhe a keni arritur atë që keni dëshiruar? Elita 5: Po, ky ka qenë dhe e kemi arritur. Koha Javore: Të rinjtë e dëgjojnë dhe e duan muzikën tuaj. Këndojnë këngët tuaja edhe ato nga vitet e 90ta. Çfarë do të dëshironit që këta të rinj të marrin nga arti juaj? Elita 5: Mendoj që arti jonë nuk është vetëm muzika, por, edhe kompaktësia, sinqeriteti dhe besnikëria ndaj punës, audiencës dhe muzikës. Të rinjve do tu lutesha të ndjekin këto veti në çfarëdo qoftë puna e tyre dhe me shumë krenari do të korrin suksesin e mundit të tyre. Koha Javore: Në koncertet tuaja
këndoni çdo herë live. Cili është mendimi juaj, sa është kjo përparësi për krijuesit muzikor? Elita 5: Të performuarit live na bënë që me krenari të ju bëjmë ballë duartrokitjeve të publikut, dhe kjo po që është përparësi. Koha Javore: Në tregun Shqiptarë shohim dita ditës rryma të shumta të muzikës. Ju, si e shihni sot artin muzikor nga këngëtarët shqiptarë? Elita 5: Sa i përket muzikës shqiptare do të thoja që producentët shqiptarë ecin me hapa të mëdha përpara, por, nuk do ta thoja të njëjtën gjë për këngëtarët. Koha Javore: Një thënie filozofike thotë: “ Të shpjerë dritë në thellësinë e zemrës së njeriut - ja detyra e artistit”. Si e komentoni ju këtë dhe sa pajtoheni me këtë thënie? Elita 5: Nëse drita ndriçon errësirën atëherë artisti është ai që flak shkendinë e spektatorit. Padyshim që pajtohem. Koha Javore: Jetoni dhe veproni në Maqedoni por shpesh gjendeni edhe në Shqipëri. Ku e ndjeni veten më mirë? Elita 5: Arti jonë bashkon shqiptarët dhe padyshim ndjehemi më mirë aty ku këndojmë këngët nën përcjelljen e publikut. Koha Javore: Siç më kini thënë, kjo është intervista e parë për ndonjë medium në gjuhën shqipe në Mal të Zi. Cili do të ishte mesazhi për adhuruesit tuaj të shumtë , jo vetëm në këto hapësira por edhe në rrafshin më të gjerë? Elita 5: “ Elita 5“, do të jetë me ju gjithnjë përderisa na përkrahni! Dijana Gj. Dukaj
20 e enjte, 11 shtator 2014
Panoramë
Panoramë
Javore KOHA
Emina Çunmulaj duket e ëmbël, edhe pa grim. Kështu na thotë ajo mirëmëngjesi. Përmes një fotografie të postuar në Facebook, bukuroshja shqiptare që jeton në SHBA ka treguar se e nisë punën herët në mëngjes. Aktualisht ajo gjendet në Ibiza, ku po punon me të famshmin Peter Hahn. Modelja shqiptare me famë botërore ka realizuar një set fotografik për kompaninë gjermane “Peter Hahn”. “Mirëmengjesi. Sot në ora 5 të mëngjesit për t’u përgatitur për një ditë pune për Peter Hahn”, ka shkruar Çunmulaj. Modelja nga Mali i Zi ka pozuar për revista dhe kompani botërore me renome.
Fotografi shqiptar Blerim Racaj është në mesin e katër finalistëve për të fituar çmimin “Taylor Wessing Portrait Prize” për fotografinë më të mirë. Racaj së bashku me Birgit Puven, Jessica Fulford - Dobson dhe David Titlow janë pretendentët kryesorë për të fituar çmimin për fotografinë më të mirë, e cila do të ekspozohet në “National Portrait Gallery” të Londrës. Fituesi do të shpallet më 11 nëntor dhe do të fitojë 12 mijë funta. Konkursi ka qenë i hapur për të gjithë e katër finalistët janë fotografë profesionistë. Në fotografinë e tij, Racaj ka paraqitur katër të rinj duke pirë birrë në shkallët e Bibliotekës Kombëtare, që shërben si zonë për ikje nga zhurma e Prishtinës. Ai ka thënë se projektin e ka nisur nga papunësia e madhe e të rinjve në Kosovë. “Fotografia shfaq momentet kur paqartësitë dhe dobësitë shfaqen te të rinjtë, kur atyre u troket në derë pjekuria”, ka thënë ai për BBC-në.
Emina Çunmulaj zgjohet në orën 5 për të punuar
Fotografi shqiptar pret çmimin e parë për fotografi në Londër
e enjte, 11 shtator 2014
21 Javore KOHA
“Engjëjt janë larg”, rrëfim për luftën e Kosovës “Engjëjt janë larg”, filmi më i fundit i regjisorit Gjergj Xhuvani ka qenë dhe prodhimi kinematografik, i cili ka marrë shumë vëmendje gjatë kësaj kohe. Filmi me regji dhe skenar të Xhuvanit përqendrohet te drama kosovare, dhe kjo ka bërë që në kastën e aktorëve të përfshihen edhe artistë nga Kosova, por nuk mungojnë edhe aktorë nga Italia. Në rolet kryesore interpretojnë aktori italian Rinaldo Rocco dhe Teuta Krasniqi. Gjithashtu pjesë e kastit është Fatmir Spahiu dhe shënohet pjesëmarrja e aktorit të njohur shqiptar Ndriçim Xhepa. Filmi i cili është miratuar nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë në vitin 2010, përballë problemeve me buxhetin që nuk kanë qenë të pakëta vetëm gjatë muajve të fundit të 2013 arriti të niste xhirimet. Tashmë xhirimet në Kosovë kanë mbaruar dhe zgjatën katër javë, për të vijuar më pas dhe në Bajram Curri dhe Itali për disa ditë. Filmi i cili vjen si një prodhim dramatik, me histori njerëzore, pritet ta ketë premierën vitin që vjen. Një festival që bën bashkë filmbërës e muzikantë nga Amerika e gjithë globi që prej vitit 1995, një tjetër në Bali të Indonezisë që promovon paqen, inspirimin e barazinë, Festivali ndërkombëtar për filma aksion që hap edicionin e parë në Spanjë, janë stacionet e radhës të filmit “Agnus Dei”. Filmi i regjisorit kosovar Agim Sopi ka marrë ftesë për tri festivale ndërkombëtare, duke e çuar në 60 numrin e festivaleve ku është shfaqur deri më tani. Rrëfimi i “Agnus Dei” që ka protagonist Petrin, të lindur në Kosovë nga një dashuri e ndaluar midis së ëmës serbe e babait shqiptar, gjatë shtatorit do të shpaloset në ekranin e madh të festivalit “Temecula Valley International Film Festival” në Temecula Valley të Kalifornisë dhe atë të “International Film Festival for Peace, Inspiration and Equality” në Bali. Ndërsa në muajin tetor, filmi i subvencionuar nga Qendra Kinematografike e Kosovës do të shfaqet në “International Action Film Festival”, në Sevile të Spanjës. Në këtë festival, që shtrihet midis datave 27 tetor deri më 2 nëntor, “Agnus Dei” do të shfaqet përkrah me hitet e mëdha botërore, si “Nobody’s Perfect” të regjisorit Derrick Simthons, “Six Bulletsto Hell” të Tarner Beard, “Koan de Printemps” të regjisorit Marc-Oliver Louveau. “Gjatë këtij udhëtimi ‘Agnus Dei’ i ka sjellë Kosovës 30 nominime dhe ka fituar 16 çmime ndërkombëtare, nga të cilat 10 çmime të para”, ka thënë regjisori Agim Sopi.
“Agnus Dei” deri tash pjesëmarrës në 60 festivale
22 e enjte, 11 shtator 2014
Javore KOHA
Apple i bëri publik dy modelet e reja të iPhone, përkatësisht iPhone 6 dhe iPhone 6 Plus, dhe të dy modelet vijnë me ekranin e bazuar në Retina HD. iPhone 6 është i hollë vetëm 6.9mm, ndërsa iPhone 6 Plus ka 7.1mm hollësi. iPhone 6 Plus ofron edhe këndin e ri të shikimit - landscape. iPhone 6 sjell ekranin me diagonalen prej 4.7”, ndërsa iPhone 6 Plus vjen me madhësinë e ekranit prej 5.5” që e bën këtë pajisje fabletin e parë të Apple. Rezolucioni i iPhone 6 sjell 1334 x 750 piksel, ndërsa ai i iPhone 6 Plus ofron 1920 x 1080 piksel. iPhone 6 mbështetet nga procesori i ri i Apple, A8 që i jep shpejtësi deri në 25 për qind më të madhe procesorit, dhe deri në 50 për qind më shumë shpejtësi grafikave të telefonit. iPhone 6 ofron kamerën me 8MP iSight, 1.5µ pixels, ƒ/2.2, ndërsa e njëjta sjell edhe sensorin e ri me Focus Pixels, të cilat janë të dizanuara ta përmirësojnë fokusimin, një tipar për të cilin Apple thotë se më herët është përdorur vetëm në kamerat DSLR. Drejtori i Apple, Tim Cook, ka thënë se me rritjen e madhësisë së telefonave, dallimi mes tyre dhe tabletëve po shkrihet. iPhone 6 do të kushtojë 199 dollarë për versionin me 16GB, 299 dollarë për versionin me 64GB dhe 399 dollarë për versionin me 128GB. Ndërsa, iPhone 6 Plus fillon prej 299 dollarë për versionin me 16GB. Të gjitha këto çmime janë për përdoruesit që nënshkruajnë kontratë dyvjeçare.
Te k n o l o g j i
Apple prezanton iPhone 6 dhe iPhone 6 Plus
Samsung lanson Galaxy Note 4 Samsungu ka publikuar fabletin e shumë pritur Galaxy Note, që nuk i ka ikur formës tradicionale megjithëse ka një ekran më të madh sesa paraardhësi i tij. Pasjisja është lansuar në Berlin dhe ka një ekran 5.7-inç qHD, që përfshinë edhe lapsin “S Pen”, i cili mundëson përdoruesit që të shkruajnë dhe të
veprojnë në dritare më të komplikuara. Specifikat tjera të telefonit përfshijnë procesorin 2.7 GHz quad-core 805 nga Qualcommi. Në fabletin më të ri gjithashtu janë të përfshira 3 gigabajt RAM dhe kamera për selfie 3.7-megapixel. Monitori për kontrollimin e të rra-
hurave të zemrës gjithashtu është i vendosur prapa pajisjes. Shumë ndryshime të tjera të cilat i kemi hasur kryesisht në Galaxy S5 siç janë fingerprint scanning dhe me ekran Quad HD Super AMOLED. Pajisja gjithashtu është e rezistueshme nga pluhuri dhe uji, posedon 16 MP kamerë, 8x digital zoom etj.
Fotografia e javës „Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„. Besim hakramaj: bleta
e enjte, 11 shtator 2014
23 Javore KOHA
„Qesh pak, shiko këtu”
24 e enjte, 11 shtator 2014
Javore KOHA
Intervistë
z Eksk lu
i ve
Bisedë
Bisedë
e enjte, 11 shtator 2014
25 Javore KOHA
me këngëtarin e grupit “Etno Ëngjujt”, Genc Prelvukaj
Në kërkim të muzikës kreative
Genc Prelvukaj është këngëtar me prejardhje nga Mali i Zi, ai u shkollua në Prishtinë dhe gjithashtu filloi karrierën e këngëtarit këtu. Është i njohur për këngë mjaft të popullarizuara dhe për zbulimin e talenteve të rinj në botën e muzikës. Ka themeluar dhe e udhëheq kompaninë “Gramafon Entertainment”. Ka realizuar një varg videoklipesh, sikurse: “E shtunë”, “Metropolet”, “Albanian”, “Nanny”, “All night” dhe së fundi “Le për mu mama”. Kënga më e popullarizuar deri më tash mbetet “Albanian”, ndërkaq që ka pasur edhe këngë, të cilat kanë qenë të ndaluara medialisht, sikurse këngët “Jovo” dhe “E shtunë”. Genc Prelvukaj është edhe këshilltar politik i ministrit të Kulturës, Rinisë dhe Sportit në Republikën e Kosovës dhe mbulon fushën e rinisë dhe të drejtave autoriale. Ka përfunduar studimet në Shkencat Politike dhe ka vijuar trajnime për specializime të mëtejshme Koha Javore: Genc, prej disa vitesh jeni këngëtar i njohur i grupit “Etno Ëngjujt” ku keni spikatur me disa hite muzikore të grupit në fjalë. A mund të na thoni si filloi karriera juaj muzikore dhe sa impenjative ishte rruga deri tek suksesi i garantuar ? G. Prelvukaj: E kam të vështirë t’i kujtoj detajet e fillimit pasi gjithçka filloi në vitin 1996 dhe kanë kaluar shumë vite që atëherë. Sa i përket rrugës së suksesit, ajo asnjëherë nuk është e njëjtë, tek asnjë njeri. Për dikë mund të jetë shumë e vështirë derisa për të tjerët më e lehtë. Por, përveç punës dhe shkathtësisë, një rol të madh e luan edhe fati i njeriut.
hite me trajtimin e tematikave të ndyshme si sociale, ekonomike e politike. Kush i shkruan tekstet e këngëve të grupit tuaj dhe kush i kompozon ato ? G. Prelvukaj: Këngët kanë gjithmonë ndryshime. Nuk ka formulë që vlenë njëjtë për të gjitha. Nësë një këngë do të ketë tematikë sociale apo politike, ne e kemi patur si rregull që ajo të shkruhet nga njëri nga grupi, dhe unë kam marrë përsipër gjithmonë atë natyrë të këngës. Sa u takon këngëve që nuk trajtojnë tema serioze dhe të rënda, atëherë e kemi shkruar secili pjesën tonë. Koha Javore: Grupi “Etno Ëngjujt” nga bashkëpunimet që ka patur jashtë Kosovës, në trevat e banuara me shqiptarë, njihet me emrin “Etnon”. Me kë keni bashkëpunuar dhe cili ka qenë rezutati i këtij bashkëpunimi? G. Prelvukaj: Emri nga “Etno Ëngjujt” në “Etnon” , është ndyshim i fundit. Pra ky grup sot njihet me emrin e reduktuar “Etnon” dhe për këtë arsye të gjitha këngët sot, që janë në dispozicion të publikut, janë me emrin e ri. Bashkëpunime kemi patur aq shumë saqë është pothuajse e pamundur të shënohen me emra konkret të gjitha.
Koha Javore: Grupi “Etno Ëngjujt” anëtarë i të cilit jeni, ka korrur suksese të shumta në mbarë shqiptarizmin me disa hite muzikore ku mund të veçohet kënga “Albanian”. Cili është kontributi juaj që keni dhënë në këtë grup për sukseset e tij ? G. Prelvukaj: Kontributi im në grup lidhet me vet themelimin. Pastaj edhe nga ana kreative, sepse qe nga viti 2002 çdo këngë e këtij grupi, realizohet nga unë. Koha Javore: Deri më tani grupi juaj ka nxjerrur në treg shtatë albume dhe ka marrë pjesë në shumë koncerte e festivale me rëndësi të veçantë në Kosovë, Shqipëri e më gjërë. Cilin e kishit veçuar si evenmentin apo këngën më të sukseshme për grupin tuaj muzikorë ? G. Prelvukaj: Po, ne kemi realizuar shtatë albume dhe shumë këngë të tjera të realizuara që nuk janë pjesë e albumeve. Sa u takon evenimenteve
muzikore ka pasur shumë që kanë patur sukses dhe secila ka patur anën e saj të veçantë, por nuk mund të veçojë ndonjërën. Kurse kur është fjala për këngën më të sukseshme, besoj se të gjithë ata që na kanë ndjekur ndër vite, duhet t’a dinë mirë se cila është përgjigja.
Koha Javore: Genc, ju jeni themelues dhe udhëheqës i kompanisë “Gramafon Entertaiment”. Na thoni diçka mbi veprimtarinë e kësaj kompanie ? G. Prelvukaj: Për shumë vite kemi qenë të mirëorganizuar nën emrin “Gramafon Entertaiment” deri para
pak vitesh, por pasi që u zgjëruam më shumë, ndyshuam këtë emër duke e zavëndësuar atë me emrin “Black Fish Entertainment” dhe veprimtaria e saj shtrihet gjërë në industri kreative. Koha Javore: Këngët që keni realizuar deri më tani janë bërë të gjitha
Koha Javore: Genc, ju personalisht, jeni të njohur edhe për zbulimin e shumë talenteve të rinj në fushën muzikore që sot kanë spikatur në estradën shqiptare. Si ndjeheni që keni kontribuar dhe keni qenë shtytës për shumë talente që sot kanë bërë bujë në botën mizikore? G. Prelvukaj: Gjatë dhjetë viteve të
kaluara kam punuar në shumicën e rasteve me arstistë të rinj. Një numër i madh i tyre sot janë të njohur e të pëlqyer. Natyrisht se ndjehem mirë kur i shikoj sepse tek ata shoh edhe një pjesë të vetës dhe shumë kujtime të mira. Koha Javore: Genc, prej disa vitesh jeni këshilltarë politik në ministrinë e Kulturës Rinisë dhe Sportit në Republikën e Kosovës. Kush është prioritet për ju, muzika apo politika dhe si arrini t’i përmbushni me sukses preokupimet që kërkojnë këto dy fusha? G. Prelvukaj: Po përderisa punoj seriozisht në të dyja, atëherë të dyja këto i trajtoj me seriozitet shumë të madh. Megjithatë, interesimi për politikën si shkencë do të më zgjasë, sigurisht më shumë, meqënëse kam përfunduar studimet në këtë rrafsh. Siqoqoft deri më sot, jam rehat me ta dyja këto sfera. Koha Javore: Cilat janë anagazhimet tuaj aktuale në muzikë dhe planet më të afërta ? G. Prelvukaj: Ne sapo kemi publikuar këngën e fundit me këngëtarën Sheila Haxhiraj. Dhe ka disa ditë që është në qarkullim. Kurse ka fundi i shtatoritn ose në fillim të tetorit do të kemi një bashkëpunik me Lyrical Son dhe këto i kisha veçuar në planet më të afërta. Koha Javore: Cili është mesazhi drejtuar të gjithë fansave shqiptarë në Mal të Zi dhe më gjërë ? G. Prlvukaj: Pas një pauze trevjeçare kemi vëndosur që të kthehemi dhe të punojmë pak më shumë në muzikë. Kështu që vitin që vjen do të jemi më Intervistoi: t.u pranë jush.
26 e enjte, 11 shtator 2014
Fejton
Fejton
e enjte, 11 shtator 2014
Javore KOHA
27 Javore KOHA
Dalja e çështjes së Ulqinit në planin diplomatik(2)
Publicistja e njohur angleze Mery Edith Durham lidhur me vendimin e Fuqive të Mëdha që Ulqini t’i jepej Malit të Zi, e akuzonte veçanërisht qëndrimin e kryeministrit britanik Glledston (Gladstone) Sabri Salaj
Vendimi i Fuqive të Mëdha për shtypjen e Lidhjes Shqiptare nga Porta e Lartë më qëllim dorëzimin e Ulqinit, kishte bërë jehonë të mëdha në korrespodencën evropiane ku gazeta “Obzor” vinte në dukje se Evropa, duke mos pasur mundësi të luftojë kundër shqiptarëve në brendinë kontinentale e detyroi Turqinë që ajo më të gjitha forcat ta luftonte Lidhjen Shqiptare dhe ta shtypte atë përbrenda. Përndryshe, flota evropiane do të përsëriste rastin e viteve njëzetë të shek. XIX në Egje me rastin e konflikteve Turqi - Greqi, marionete e Anglisë, përkatësisht, se flota do ta shkatërrojë Stambollin në ngushtica BosforDardanele. Për këtë qëllim Evropa e tërhoqi flotën nga Ulqini dhe e nisi drejt Stambollit. Porta për ta ruajtur kryeqytetin e Turqisë në një anë dhe në anën tjetër, për shkak se autonomia dhe pavarësia e Shqipërisë do t’ia hiqte nga dora edhe pjesët e fundit në viset kontinentale dhe bregdetare të Adriatikut në Ballkan - shtypjen e Lidhjes Shqiptare e shtroi si punë urgjente të qeverisë turke. Për këtë qëllim Porta e dërgoi në Shqipëri Dervish Pashën, i cili konsiderohej si pashai më i rreptë dhe armiku më i përbetuar i shqiptarëve. Me çështjen e Ulqinit çështja shqiptare u kthye në agjendë ndërkombëtare dhe kishte filluar të trajtohet si e tillë duke qenë prezent në të gjitha
Ulqini si arenë diplomaike
kancelaritë më të mëdha diplomatike. Lidhja Shqiptare në mbrojtje të trojeve të veta etnike kishte fituar një popullaritet të madh në arenën ndërkombëtare. Shqipëria ndodhej në një zonë ku nga aspekti gjeostrategjike dhe gjeopolitike përplaste interesat e të gjitha Fuqive të Mëdha duke bërë që çështja e Ulq-
init të ishte një arenë diplomatike, prapaskenat e të cilës rrezikonin një luftë të përgjithshme. Tendencat cariste për realizimin e projektit të tyre të Shën Stefanit, vëzhgoheshin më kujdes të lartë nga ana e diplomacisë angleze, e cila kishte rolin dhe pozitën më të mirë në marrëdhënie ndërkombëtare. Anglia mbronte
idenë e autonomisë së Shqipërisë, si pengesë për zgjerimin e shteteve sllave drejt Ballkanit, por edhe si një kontribut për zgjidhjen e çështjes lindore. Përfaqësuesi i Anglisë në Komisionin ndërkombëtar Fricmoris ishte për një autonomi shqiptare brenda vilajeteve shqiptare. Idenë e tij për formimin e një shteti shqip-
tar në Ballkan Fritzmaurice e kishte arsyetuar me këto fjalë: “(…).Nëse ndodh shuarja e Perandorisë Osmane, përkundrazi, me formimin e një Shqipërie të fortë, do të zhdukeshin të gjitha arsyet për një okupim të saj nga ndonjë fuqi e huaj. Shqipëria do t’i mbyllte lidhjet veri-jug si dhe Siujdhesa Ballkanike do të qëndronte nën sundimin e racës me banorë të atjeshëm”. Kjo politikë e Anglisë në mbrojtje të çështjes shqiptare kishte një theks të veçantë në qeverisjen e Lordit Beaconsfield- Disraeli duke parë edhe rrethanat në të cilat ndodhej politika ndërkombëtare në atë kohë, kurse me ardhjen në pushtet të lordit Gladstone diplomacia angleze ndryshoi edhe kursin e politikës për çështjen shqiptare. Kjo vinte si rezultat i krijimit të rrethanave të tjera, kështu që u detyrua të rreshtohej dhe të ishte në përputhje me interesat gjeopolitike që diktonte dhe synonte gjeopolitika dhe diplomacia ruse në raport me Ballkanin dhe sllavët. Lordi anglez Gladston, politikën dhe diplomacinë e tij britanike e orientoi tërësisht në drejtim të kundërt me çështjen shqiptare, pra në një drejtim krejt tjetër, të pafavorshëm për synimet, përpjekjet dhe aspiratat e shqiptarëve. Diplomacia angleze dhe politika e jashtme e saj, me ardhjen e Lordit Gladstone në krye të qeverisë britanike, tanimë ishte në përputhje dhe e rreshtuar me inte-
resat gjeopolitike që diktonte dhe synonte gjeopolitika dhe diplomacia ruse në raport me Ballkanin dhe sllavët. Publicistja e njohur angleze Mery Edith Durham lidhur me vendimin e Fuqive të Mëdha që Ulqini t’i jepej Malit të Zi, e akuzonte veçanërisht qëndrimin e kryeministrit britanik Glledston (Gladstone). Ajo nëpërmjet tjerash nënvizon “(…) Ndonëse kishte njohuri të cekëta mbi kishën ortodokse, ai Gladstone kultivonte simpati të jashtëzakonshme për te, ndërkaq duke qenë i bindur në idenë e pagabueshme se çdo mysliman ishte turk, ai u pajtua që Malit të Zi t’i jepej Ulqini, qytet i pastër shqiptar (…) Ky ishte vendim tejet i padrejtë dhe mizorë. Ulqini në kohën e [sundimit të] mbretërve serbë [gjatë Mesjetës] ruajti autonominë e vet, një kohë bile shtypte edhe monedhën e vet. Të gjithë udhëpërshkruesit e kohëve të shkuara shënojnë se atje flitej gjuha shqipe. Malazezët nuk ia dolën ta marrin atë dhe nuk kanë të drejtë mbi te. Vetëm demonstrimi i detar i Fuqive i detyroi shqiptarët ta dorëzonin qytetin - ishte kjo ndër aktet kërcënuese më të shëmtuara të Fuqive deri në atë kohë”. (M. Edith Durham, Tëenty Years of Balkan Tangle, London: George Allen& Unëin LTD, 1920, P.35.) Sa i përket Gadishullit Ballkanik Rusia në konkurrencë për ndarje të zonave të interesit kishte Austro-Hungarinë. Ketij rivaliteti në mënyrë indirekte pas bashkimit iu shtua edhe Italia e cila filloi të bëhej faktor i rëndësishëm në politikat ndërkombëtare. Anglia dhe Franca interesat e të cilave nuk ishin në një vijë me fuqitë e tjera kërkonin dhe hartonin strategji që t’i zgjidhnin sa më shpejt çështjen e Ballkanin, ku si synim kishin mos krijimin e konflikteve tjera zonë e interesit të tyre. E gjithë kjo përplasje ndërmjet fuqive të mëdha, që çështja e Krizës Lindore të zgjidhej, pa prekur interesat e tyre gjeopolitike dhe gjeostrategjike për faktorin shqiptar dhe çështjen e Shqipërisë së Veriut në veçanti përbënte betejën me të madhe mbi të cilën dhe si duhet të ndërtohet mbrojtja e trojeve të tyre etnike.
28 e enjte, 11 shtator 2014
Mozaik
Marketing
e enjte, 11 shtator 2014
Javore KOHA
Në bazë të marrëveshjes së koalicionit qeverisës ndërmjet PDS-së dhe PSD-së
Osman Subashiq në krye të Kuvendit Nënkryetari i deritashëm i Komunës së Tivarit, Osman Subashiq, i cili vjen nga radhët e Partisë Socialdemokrate, do të jetë kryetar i Kuvendit të Komunës së Tivarit në mandatin e ardhshëm katëvjeçar. Këshillat komunale të Partisë Demokratike të Socialistëve dhe PSD-së në Tivar kanë arritur marrëveshje të koalicionit për ushtrimin e pushtetit në këtë komunë. Në bazë të saj, për kryetar të Komunës së Tivarit do të propozohet dr. Zoran Srzentiq nga PDS, kurse kryetar të Kuvendit Osman Subashiq nga PSD. “Duke iu falënderuar bashkëpunimit të
deritashëm cilësor të PDS-së dhe PSD-së në Tivar, këshillat komunale të dy partive kanë shprehur bindjen se marrëveshja e koalicionit, e bazuar në programet zgjedhore, do të realizohet me sukses, si dhe që vazhdimësia dhe stabiliteti i qeverisjes do të sigurojë vazhdimin e zhvillimit të qytetit në interesin më të mirë të të gjithë qytetarëve të Tivarit”, thuhet në deklaratën e përbashkët për shtyp të këshillave komunale të dy partive. Osman Subashiq ka mbuluar në të kaluarën disa poste me rëndësi në Qeverinë e Malit të Zi dhe Komunën e Tivarit. Ai ka qenë ndër të tjera ndihmësministër i Punëve të Brendshme për çështjet administrative në periudhën 2007-2012, nënkryetar i Komunës së Tivarit nga viti 2012, sekretar i Sekretariatit për Komunikacion dhe Rrugë të Komunës së Tivarit, sekretar i Sekretariatit për Ekonomi të Komunës së (Kohapress) Tivarit etj.
Në seancën e tretë të rregullt të Kuvendit të Komunës së Gucisë
Enver Dedushaj u zgjodh sekretar Guci – Ish sekretari i Kuvendit të Komunës së Plavës në dy mandatet e fundit, juristi i diplomuar Enver Dedushaj nga fshati Vuthaj, është zgjedhur sekretar i Kuvendit të Komunës së Gucisë në seancën e tretë të rregullt, e cila është mbajtur të martën e kaluar në sallën e Shtëpisë së Kulturës në Guci. Me votim të hapur, të gjithë këshilltarët e pranishëm e mbështetën zgjedhjen e tij për sekretar të Kuvendit të Komunës më të re në Mal të Zi në mandatin katërvjeçar. Para procesit të votimit, kryetari i Klubit të këshilltarëve të UDSH-së, Ahmet Gjonbalaj, dhe kryetari i Klubit të këshilltarëve të PDS-së, Ibrahim Omeragiq, folën për aktivitetin dhe rezultatet e Enver Dedushajt, duke theksuar punën e tij të frytshme në të gjitha sferat e veprimtarisë. Para se të fillojë seanca, këshilltari i LD në MZ, Asdren Çelaj, në emër të Klubit të këshilltarëve të këtij subjekti politik, iu drejtua kryetarit të Kuvendit të Komunës së Gucisë, dr. Ellvis Omeragiq, nga i cili kërkoi që materialet e punës së Kuvendit t’u dërgohen të përkthyera në gjuhën shqipe.
Ai ka thënë se nëse deri në seancën e radhës kërkesa nuk plotësohet, katër këshilltarët në opozitë të kësaj partie do t’i braktisin seancat e Kuvendit përgjithnjë deri në plotësimin e kërkesës. Kryetari i KK të Gucisë, Ellvis Omeragiq, këshilltarit Çelaj iu përgjigj se materialet kuvendore të përkthyera në gjuhën shqipe këshilltarëve të tri partive politike shqiptare që participojnë në Kuvend, do t’u dërgohen kur të krijohen kushtet materiale, teknike dhe profesionale për këtë qëllim. Këshilltari i Partisë për Gucinë, dr. Said Çekiq, ish kryetar i Kuvendit të Komunës së Plavës në mandatin e kaluar dyvjeçar, në paraqitjen e tij procedurale iu drejtua kryetarit të Kuvendit të Komunës së Gucisë me pyetjen: Pse në sallën ku po mbahet mbledhja nuk ishte i ekspozuar simboli shtetëror – flamuri i Malit të Zi, ashtu siç e parashohin parimet ligjore në institucionet shtetërore? Këtë e mbështeti edhe kolegu i tij, Huso Brdakiq. Kryetari i Kuvendit u përgjigj se ligji askund nuk parasheh që në seancat e Kuvendit të Komunës të ekspozohen
simbolet shtetërore. Lidhur me këtë, në mënyrë të ashpër reagoi edhe kryetari i Partisë për Gucinë dhe bartësi i listës zgjedhore të Koalicionit, dr. Rusmin Llalliçiq, i cili zhvilloi një polemikë të ashpër, të vrazhdë dhe tendencioze me kryetarin e Kuvendit të Komunës, i cili pas një debati të gjatë bashkë me këshilltarët e Koalicionit demonstrativisht braktisën punën e seancës. Seanca pastaj vazhdoi punën sipas propozimit të rendit të ditës, i cili njëzëri u miratua nga të gjithë (20) këshilltarët e Koalicionit paszgjedhor (PDS, PB, PSD, UDSH dhe ASH) si dhe katër këshilltarët e LD në MZ. Pas elaborimit të arsyeshmërisë së tekstit të Statutit të Komunës së Gucisë të cilin e bëri kryetari i Komisionit për hartimin e tij, Hasim Radonçiq, i cili të pranishmit i njoftoi me vërejtjet dhe sugjerimet e bëra në shqyrtimin publik, me votim të hapur Statuti u miratua njëzëri nga të gjithë këshilltarët e pranishëm. Në seancën e radhës e cila pritet të mbahet së shpejti, do të zgjidhet edhe kryetari i Komunës së Gucisë. Sh. Hasangjekaj
29 Javore KOHA
U. S. EMBASSY PODGORICA Announces an open position for
GUARD COORDINATOR • BASIC FUNCTION OF THE POSITION Performs guard service to safeguard American Embassy property and personnel.
• QUALIFICATIONS REQUIRED 1. Completion of secondary school is required. 2. Must have at least two years of military, police, or private experience in the field of security, with at least one year of prior supervisory experience. 3. English language ability - Level III (good working knowledge) required. Fluency Level IV in Montenegrin language is required. 4. Possession of a valid driver’s license (category B) required. 5. Ability to manage the work of others in a team environment is required. Must pass security background check. CLOSING DATE FOR THIS POSITION: SEPTEMBER 18, 2014. Interested candidates for this position must submit both Resume and DS-174 Application form for consideration. Universal Application for Employment (UAE) as a Locally Employed Staff or Family Member (DS-174); the form is posted on Embassy’s internet (http://podgorica.usembassy.gov) and intranet site; Candidates who do not submit both Resume and DS-174 form will be considered not qualified. Via e-mail: podgoricajobs@state.gov Via fax: +385-1-661-2371; Via mail: American Embassy Zagreb Human Resources Office – Job Application (Guard Coordinator) T. Jefferson 2, 10010 Zagreb, Croatia Please look for more information on this Vacancy Announcement on the following web site http://podgorica.usembassy.gov
An Equal Opportunity Employer
The U.S. Mission in Montenegro provides equal opportunity and fair and equitable treatment in employment to all people without regard to race, color, religion, sex, national origin, age, disability, political affiliation, marital status, or sexual orientation.
30 30 eeenjte, 2014 enjte,113 shtator tetor 2013
Javore KOHA Javore KOHA
HF oj ar loës kk roypqi i && FHj ao lr ëo ks kr yoqpii
Sport
e enjte, 11 shtator 2014
Shqipëria dhe Mali i Zi i nisin me fitore kualifikimet në grupe për Kampionatin Evropian “Francë 2016”
31 Javore KOHA
Kuqezinjtë heshtin Portugalinë
Mundohuni ta ndryshoni sa me shpejt rutinen e jetes ne cift. Nese mendoni gjate gjithe kohes se partneri ju do dhe s’mund te beje asgje pa ju, rrezikoni te perballeni Dashi me nje surprize te pakendeshme. Beqaret do kene shume fat per nje takim te vecante kesaj rradhe. Nese krijoni nje lidhje me te, do jeni te lumtur per nje kohe te gjate. Me financat do tregoheni shume impulsive. Kujdes!
Ne cift nuk do i duroni me detyrimet dhe kerkesat e shumta te partnerit. Gjithsesi kujdes! Nese largoheni shume nga ai do e keni te veshtire t’i rregulloni gjerat. Beqaret Luani nuk do humbin fare kohe. Do pranoni propozimet qe do iu behen pa hezituar fare. Me e rendesishme per ju eshte te perjetoni kenaqesi. Me shpenzimet duhet te beni kujdes. Situata financiare do jete e paqendrueshme.
Atmosfera per ciftet do jete konfliktuale. Ka shume mundesi qe ju te debatoni me partnerin per gjera te parendesishme. Kujdes, Shigjetari mos i tejkaloni limitet! Beqaret do te ndihmohen shume nga Urani, i cili mund te sjelle edhe nje dashuri shume te bukur. Mos e lini kete mundesi t’iu ike nga duart. Ne planin financiar do keni shume probleme dhe te gjitha keto fale pakujdesise suaj. Merrni masa!
Sot do kerkoni te dominoni mbi te dashurin e zemres duke i imponuar menyren tuaj te te vepruarit. Kujdes! Me kete sjellje jo vetem qe mund te lindin Demi konflikte por rrezikoni edhe ta lendoni partnerin. Beqaret do ndihmohen shume nga Dielli, i cili do iu premtoje nje dite shume te mire per dashurine. Ne planin financiar duhet te beni kujdes nga Neptuni.
Edhe pse do jeni paksa te shqetesuar per dicka ne lidhjen tuaj, gjerat do shkojne mire. Mund te filloni edhe projekte per te ardhmen. Per beqaret, Virgjeresha atmosfera do jete e mbushur me pasion. Per disa mund te kete edhe nje dashuri me shikim te pare. Duhet te jeni te vemendshem ne cdo moment. Me financat do tregoheni te kujdesshem. E dini mire gjendjen tuaj dhe do iu vini fre edhe shpenzimeve.
Kohet e fundit gjerat nuk kane shkuar mire me partnerin. Keni qene te stresuar dhe keni pasur veshtiresi ne komunikim. Kjo dite do jete paksa me e qete dhe do Bricjapi filloni te vendosni dialog. Hena do ndikoje pozitivisht per beqaret. Ajo mund te sjelle edhe nje takim shume te kendshem. Ekuilibri financiar do te prishet nga Plutoni. Beni kujdes nese nuk doni te ngeleni me xhepat bosh.
Do jeni shume sentimentaliste sot. Nga ane tjeter xhelozia do jete me e theksuar se me pare, cka mund te shkaktoje edhe probleme. Beqaret do jene mjaft sharmante dhe do terheqin Binjaket vemendjen e te gjitheve. Perfitoni nga kjo dite per te bere per vete ate qe doni! Dielli dhe Merkuri do e permiresojne mjaft buxhetin tuaj. Cdo gje do jete ne ekuiliber dhe ju do jeni te qete.
Marredhenia me partnerin do jete shume e mire. Te dy se bashku do “luftoni” me disa probleme dhe kjo do iu afroje me teper me njeri tjetrin. Peshorja Deshirat romaneske te beqareve do fillojne te konkretizohen. Do iu jepen mundesi per njohje te reja. Perfitoni sa me shume!
Venusi do kujdeset sot per jeten sentimentale te te gjitheve. Marredhenia e cifteve do jete e ngrohte, sensuale dhe do mbizoteroje bashkepunimi. Beqaret Ujori edhe pse do hasin disa pengesa do i shprehin ato qe ndjejne. Pritet nje dite me shume fat per ju. Do mundoheni te ruani nje ekuiliber financiar dhe te kontrolloni deshirat per te shpenzuar pa kufij.
Dita duket shume premtuese per ata qe jane ne cift. Venusi do iu beje t’i shijoni gjithe kenaqesite qe iu jep te qenit ne nje lidhje. Dashuria per beqaret do shkoje mire dhe ju do Gaforrja kaloni momente te mrekullueshme. Dilni, pranoni ftesa dhe argetohuni sa me shume te mundni. Ne planin financiar do e keni te veshtire ta permiresoni situaten pas problemeve qe keni patur. Beni durim!
Jeta ne cift do te influencohet mjaft nga Jupiteri. Cdo problem apo tabu do te zgjidhet. Perfitoni nga kjo situate pa pasur frike dhe pa hezitim. Beqaret kesaj here do Akrepi terhiqen nga persona shume me te rinj ne moshe. Nga njera ane eshte me mire keshtu sesa te lidheni me dike me te madh. Me financat do iu mbeshtese Plutoni. Gjithsesi kjo nuk do te thote qe ju nuk duhet te tregoheni te matur.
Ata qe jane ne cift do mundohen te verifikojne aftesine e tyre per te joshur, por kjo do i coje ne fillimin e nje aventure te re. Mos kujtoni se kjo dashuricke nuk do kete pasoja Peshqit tek ekuilibri i lidhjes suaj. Beqaret nuk duhet te presin mrekulli kete here. Vetem disa prej jush, te ndikuar nga Plutoni do kene njohje te reja. Financat nuk do jene te keqija, por nuk eshte momenti per shpenzime te medha.
Shqipëria dhe Mali i Zi i kanë nisur me fitore kualifikimet për Kampionatin Evropian që do të mbahet në Francë më 2016. Kuqezinjtë kanë arritur të dielën një fitore historike në Portugali me rezultatin 1-0, kurse Mali i Zi ka mposhtur të hënën në fushën e vet Moldavinë me rezultatin 2-0. Shqipëria ia ka dhuruar Portugalisë së demoralizuar një prej humbjeve më të turpshme ndërkombëtare pas një voleji spektakolar të Bekim Balajt që i çoi “outsiderët” drejt fitores në ndeshjen e parë të kualifikimeve për “Euro2016”. Kështu e nis shkrimin e saj agjencia e lajmeve “Reuters”, ndërsa thekson se kjo humbje është gjëja më së paku e kërkuar nga trajneri i Portugalisë, Paulo Bento, pas marrjes së postit edhe përkundër paraqitjes së dobët në Botërorin në Brazil. Djelmoshat shqiptarë me një mbrojtje të fortë dhe mesfushë stabile ia dolën që të mposhtin portugezët që këtë lojë e zhvilluan pa yllin e tyre kryesor, Cristiano Ronaldo. Shqipëria shënoi në rastin e saj të parë në minutën e 52-të kur Odise Roshi krosoi nga ana e djathtë për ta çuar topin në mesin e zonës së penaltisë. Balaj, i cili u largua nga porta, u ndesh me topin dhe nuk mendoi gjatë duke dërguar një volej në drejtim të portës kundërshtare.
Pas këtij goli, Shqipëria u tërhoq edhe më tutje në mbrojtje gjatë gjithë pjesës tjetër të ndeshjes. Përpos Balajt, hero tjetër i Shqipërisë mund të cilësohet portieri Etrit Berisha, i cili bëri disa pritje të suksesshme, sidomos në pjesën e dytë të ndeshjes.
Mediat portugeze: Fitorja e Shqipërisë, poshtërim kombëtar
Mediat portugeze janë hapur me tituj shokues pas humbjes në shtëpi nga Shqipëria. “Poshtërim kombëtar”, “Turp” etj, janë disa nga titujt e tyre, që humbjen më Shqipërinë e kanë cilësuar si më të rëndën në historinë e kombëtares. Kjo, duke qenë se kjo ka ndodhur përballë një ekipi si Shqipëria, që mediat portugeze e cilësojnë të vogël. Ndërkohë, mediat më të mëdha sportive italiane kanë thurur elozhe për Shqipërinë dhe veçanërisht trajnerin italian, Xhani de Biazi. “Kjo është fitorja më e madhe e Shqipërisë dhe e De Biazit”, shkruan Mediaset. Edhe mediat e tjera ndërkombëtare e kanë cilësuar si të pabesueshme fitoren e Shqipërisë përballë Portugalisë.
Frikë nga euforia
Fitorja ndaj Portugalisë ka ngjallur eufori, por edhe frikë te kombëtarja e Shqipërisë. Pak a shumë të njëjtën
situatë Shqipëria e provoi edhe në eliminatoret e Botërorit të Brazilit, ku kuqezinjtë provuan të ishin për pak kohë lokomotiva e grupit. Triumfi në Aveiro është i ngjashëm për shumë arsye me atë të arritur në Oslo ndaj Norvegjisë më 22 mars 2013. Jo vetëm nga fakti se rezultati është i njëjtë dhe goli i shënuar vjen nga një shkodran, por mbi të gjitha nga mënyra se si ekipi përgatiti sfidën. Kombëtarja shqiptare e përgatiti me qetësi sfidën ndaj Portugalisë dhe larg euforisë së zakonshme. Në një situatë që përsëritet, tashmë armiku kryesor është euforia, teksa sfida e ardhshme në stadiumin e ri “Elbasan Arena” ndaj Danimarkës në muajin tetor duhet përgatitur me kujdes. Luhet edhe ndaj euforisë së tifozërisë, medias dhe vetë futbollistëve. Ndaj Portugalisë, De Biazi hodhi në fushë katër debutues, zgjedhje që i solli rezultatin historik, por që për momentin nuk sjell asnjë arritje, por thjesht marrjen e tri pikëve. Presidenti i Federatës Shqiptare të Futbollit, Armando Duka, është shrehur se fitorja ndaj Portugalisë ka rritur shpresat për një kualifikim të mundshëm, i cili mund të arrihet me suksese të tilla si ai me Portugalinë. Ai ka thënë se në Elbasan ndaj Danimarkës ekipi do të bëjë maksimumin për të shkuar me 6 pikë të plota në (Kohapress) Serbi.