Koha Javore

Ngjarjet javore

Javore KOHA

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 20 dhjetor 2012 Viti X / Numër 547 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Masa afatgjata për lumin Buna

Përfundojnë me sukses gërmimet arkeologjike në Shas

Rezultate të papritura

2

e enjte, 20 dhjetor 2012

Javore KOHA

Javore KOHA

Javore KOHA

Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi

Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Fran Gjokaj, Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 247-674 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

Përmbajtja

Përmbajtja

3 Javore KOHA

Dita Ndërkombëtare e Bamirësisë në datën që ndërroi jetë Nënë Tereza

J. Hooper:

Një dramë e vogël fq 6

fq 17

“Miss Kosova” Diana Avdiu më fotogjenikja e Universit

F. Shkreli:

Një mik i shqiptarëve fq 8

fq 20

Gj. Gjonlekaj:

Zëri i përjetësuar poetik

e enjte, 20 dhjetor 2012

fq 10

fq 21

Pas “Miss World”, Martina Ivezaj pozon nudo Z. Neziri:

H. Muja:

Trashëgimia e gjallë epike

Profetësitë e Apokalipsit fq 14

fq 24

A. Lulushi:

Garë e ndikim

Sukses historik fq 16

fq 30

Ne hap me Kohen

4 Javore KOHA

Ngjarje javore

e enjte, 20 dhjetor 2012

Ministri i Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave i Republikës së Shqipërisë, Fatmir Mediu, vizitoi të martën Malin e Zi

Masa afatgjata për lumin Buna Ministrat Petar Ivanoviq dhe Fatmir Mediu kanë konstatuar se deri tani është realizuar bashkëpunim i mirë, se janë ndërmarrë një varg aktivitetesh për rregullimin e shtratit të lumit Buna, por që duhet të orientohemi gjithnjë e më tepër në realizimin e masave afatgjata.

Ngjarje javore

e enjte, 20 dhjetor 2012

5 Javore KOHA

Forca e Re Demokratike thotë se do të inicojë ndryshimin e Ligjit për festat shtetërore

Të legalizohen edhe festat nacionale të popujve të tjerë Ulqin – Forca e Re Demokratike ka deklaruar se do të inicojë ndryshimin e Ligjit për festat shtetërore dhe ato të tjera, duke kërkuar legalizimin edhe të festave nacionale të popujve që jetojnë në këtë bashkësi multinacionale, sikurse në shtetet demokratike evropiane.

Kërkesa e kësaj partie për ndryshimin e Ligjit për festat shtetërore ka ardhur pas veprimtarive për shënimin e Ditës së Flamurit dhe 100-vjetorit të themelimit të Shqipërisë, me ç’rast organet shtetërore kanë ndërhyrë në disa raste duke i cilësuar ato të kundërligjshme.

“Në sajë të informacioneve që disponojmë, përveç rastit të marrjes në polici, në bisedë informative të nxënësve të Shkollës

së Mesme ‘Vëllazërim Bashkim’ në Ulqin, më 29 nëntor, për shkak se kanë kënduar këngën ‘Xhamadani vija-vija, asht Kosova, asht Shqipnija’ dhe kanë shpalosur Flamurin Kombëtar shqiptar më 28 nëntor në lokalet e shkollës, po ashtu në një bisedë të tillë nga inspektori i arsimit, janë marrë edhe mësimdhenësit e Shkollës fillore ‘Bedri Elezaga’ në Katërkollë, paralelja e ndarë në Krythë, më 26 nëntor 2012. Shkas sipas tij ishte se me rastin e organizimit të një programi artistik, më 20 nëntor 2012, nxënësit e kësaj shkolle në lokalet e saj kanë shpalosur Flamurin Kombëtar shqiptar, ku sipas inspektorit është vepruar në mënyrë kundërligjore, që dëshmohet sipas procesverbalit”, thuhet në kumtesën

për opinion të Forcës së Re Demokratike.

Kjo parti i ka dënuar veprimet e tilla nga ana e policisë dhe inspektorit të arsimit, sepse ato, sipas saj, cënojnë të drejtën nacionale dhe qytetare të shqiptarëve që janë të garantuara me Kushtetutën e Malit të Zi, Ligjin për mbrojtjen e pakicave nacionale, si dhe Kartën Evropiane të të Drejtave të Njeriut.

“Veprimet e tilla të kujtojnë kohën e pas vitit 1981, kur shqiptarët merreshin në pyetje dhe dënoheshin me procese gjyqësore të montuara. Veprimet e tilla janë irituese dhe nuk janë në favor të barazisë nacionale dhe qytetare në një mjedis multinacional, siç është Mali i Zi”, thekson kum(Kohapress) tesa për opinion.

Kryetari i Këshillit Nacional të Shqiptarëve në Malin e Zi, Tahir Tahiri, u takua me ministrin për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave, dr. Suad Numanoviq

Komunikim më intensiv ndërmjet Ministrisë dhe Këshillave nacionale Podgoricë – Ministri i Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave i Republikës së Shqipërisë, Fatmir Mediu, ka zhvilluar të martën një vizitë pune në Mal të Zi, gjatë së cilës është takuar me ministrin e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, prof. dr. Petar Ivanoviq, dhe ministrin e Zhvillimit të Qëndrueshëm dhe Turizmit, Branimir Gvozdenoviq.

Në takimin e tyre, ministrat Ivanoviq dhe Mediu kanë diskutuar për shumë aktivitete në kuadër të fushëveprimit të dy ministrive që drejtojnë.

“Në mes tjerash, është diskutuar për forcimin e bashkëpunimit rajonal dhe ndërkufitar, masat parandaluese për mbrojtjen nga përmbytjet të zonave përgjatë liqenit

të Shkodrës dhe zhvillimin e bashkëpunimit të parashikuar me Memorandumin e Mirëkuptimit ndërmjet dy shteteve”, thekson deklarata për shtyp e Ministrisë së Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural.

Ministri Mediu e ka njohur ministrin Ivanoviq me masat afatshkurtra që ka ndërmarrë Shqipëria për rregullimin e shtratit të lumit Buna.

Të dy ministrat kanë konstatuar se deri tani është realizuar bashkëpunim i mirë, se janë ndërmarrë një varg aktivitetesh për rregullimin e shtratit të lumit Buna, por që duhet të orientohemi gjithnjë e më tepër në realizimin e masave afatgjata.

Ivanoviq dhe Mediu kanë biseduar për fillimin e realizimit të fazës së dytë të projektit

‘Dialogu i Drinit” dhe janë pajtuar që projekti të zgjasë deri në vitin 2015.

“Gjatë kësaj periudhe është e nevojshme që të zhvillohet dhe forcohet vizioni i përbashkët për administrimin e qëndrueshëm të Basenit të Drinit, të nxiten hulumtimet e orientuara në avancimin e bashkëpunimit ndërkufitar dhe të fillohet implementimi i zgjidhjeve për të cilat është rënë dakort”, thuhet në deklaratën për shtyp.

Edhe në takimin e ministrit të Zhvillimit të Qëndrueshëm dhe Turizmit, Branimir Gvozdenoviq, me ministrin Fatmir Mediu, vëmendje e posaçme i është kushtuar projekteve që realizohen në hapësirën ndërkufitare ndërmjet Malit të Zi dhe Shq(Kohapress) ipërisë.

Podgoricë – Ministri i ri për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave, dr. Suad Numanoviq, është takuar të enjten me kryetarin e Këshillit Nacional të Shqiptarëve në Mal të Zi, Tahir Tahiri, në vazhdën e takimeve që ka zhvilluar me përfaqësuesit e Këshillave nacionale të pakicave.

Ministri Numanoviq ka vënë në pah rëndësinë që kanë Këshillat nacionale të pakicave në shoqërinë malazeze.

Në deklaratën për shtyp të Ministrisë për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave thuhet se Numanoviq ka theksuar edhe një herë që në periudhën e ardhshme të gjitha këshillat nacionale duhet t’i kushtojnë vëmendje të posaçme ruajtjes dhe kultivimit të identitetit nacional dhe kulturor të pakicave, si dhe nevojës së komunikimit më intensiv ndërmjet kësaj ministrie dhe Këshillave nacionale.

Në takim është diskutuar për zgjedh-

jet e ardhshme të anëtarëve të rinj të Këshillave nacionale, gjegjësisht hartimin e Rregullave si parakusht normativ për formimin e përbërjeve të reja të Këshillave, përfshirjen më aktive të të gjitha Këshillave në koncipimin e programeve arsimore në pjesën që ka të bëjë me ruajtjen e identitetit nacional, mbështetjen financiare për

funksionimin e Këshillave nga ana e shtetit, si dhe çështjen e funksionimit dhe ndarjes së mjeteve financiare të Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave.

Kryetari i KNSH-së, Tahir Tahiri, ka vlerësuar se subjekti që drejton funksionon me mjete të pamjaftueshme financiare dhe se do të ishte e mirëseardhur që në kuadër të Fondit për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave të ekzistonte një kuotë e veçantë e dedikuar për projektet e Këshillave nacionale.

Ai ka vënë në dukje se Rregullat për zgjedhjen e anëtarëve të Këshillave duhet të koncipohen mbi bazën e përvojave të deritashme në punën e tyre. (Kohapress)

6 Javore KOHA

e enjte, 20 dhjetor 2012

Vështrime & Opinione

Vështrime & Opinione

e enjte, 20 dhjetor 2012

7 Javore KOHA

Foku s

Një dramë e vogël në prapaskenën e pajtimit të Shqipërisë me Amerikën Rivendosja e marrëdhënieve diplomatike mes Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë pati dramën e saj. Puna nuk ishte nëse Shqipëria dhe SHBA do të kishin përsëri lidhje diplomatike, të prera në 1946 nga famëkeqi Enver Hoxha. Në lojë ishte diçka shumë më tepër: deri në çfarë mase ishte ky një tregues se Tirana po rihapej me Perëndimin dhe a ishte qeveria shqiptare e përgatitur të pranonte një ndryshim demokratik të sistemit të saj politik.

James Hooper

Kur fillova punën në Zyrën e Çështjeve Europianolindore dhe Jugosllave të Departamentit të Shtetit, në verën e vitit 1989, si zëvendës-drejtor për vendet ballkanike dhe baltike, për të shërbyer bashkë me njohësin e vjetër të Ballkanit, James Swihart, revolucionet demokratike sapo kishin filluar të shpaloseshin. Ato kishin marrë zemër edhe ngaqë sovijetikët hoqën dorë nga angazhimi për të mbajtur në këmbë qeveritë komuniste në mbarë Europën Lindore. Ndonëse Shqipëria nuk ishte një satelite sovijetike, udhëheqësit e saj po i ndiqnin trazirat në rajon, sidomos në sfondin më të afërt e më të rrezikshëm, atë të rrëshqitjes së Jugosllavisë drejt shpërbërjes; diskutohej hapur në atë kohë se çfarë pasojash mund të kishin këto zhvillime të thella për vetizolimin e Shqipërisë.

Për ne në Departamentin e Shtetit që po përpiqeshim të kuptonim Shqipërinë, situata dukej, në vija të trasha, e ngjashme me përshkrimin e Çërçillit (Churchill) për Rusinë në kohën e Stalinit: si një “gjëegjëzë, e mbështjellë me mister, brenda një enigme”. Ishim me fat që patëm njohuritë dhe ndihmën e komunitetit shqiptaro-amerikan për të përforcuar intuitën tonë se ishte vërtet një mundësi për të ecur përpara me

Shqipërinë. Nisma, në fakt, duhet parë si një partneritet konstruktiv dhe në zhvillim ndërmjet qeverisë amerikane dhe komunitetit shqiptaro-amerikan, që do të ndihmonte në hedhjen e themeleve për forma të tjera bashkëpunimi mbi çështje që lidheshin me Shqipërinë dhe Kosovën në vitet e ardhshme.

Anthony Athanas, një amerikan i shquar nga Bostoni me prejardhje shqiptare, ndihmoi për të na tërhequr vëmendjen mua, Swihart-it dhe zyrtares së tavolinës për Shqipërinë, Susan Sutton, për mundësinë e një hapjeje nga Tirana. Vumë re se gjatë një vizite në Tiranë të ndërmarrë nga Athanas, ai pati një bisedë të gjatë me Presidentin e atëhershëm Ramiz Alia, të cilës iu dha një vëmendje domethënëse nga media shqiptare. Alia dukej se po i bënte shenjë komunitetit shqiptaroamerikan se ishte i interesuar për një hapje më të madhe dhe lidhje më të mira me ta; të ishte vallë i interesuar edhe për të kontaktuar me qeverinë e SHBA-së? Ne u takuam me Athanasin, i cili na përshkroi diskutimet e tij me Alinë, duke shprehur pikëpamjen e tij se udhëheqësi shqiptar kishte vullnetin për të shqyrtuar përmirësimin e marrëdhënieve me SHBA-në.

Ende të pasigurtë, por me një shpresë

në rritje, iu drejtuam për një këshillë një eksperti për Shqipërinë në SHBA, Elez Biberajt, shefit të Shërbimit Shqip në “Zërin e Amerikës”. Ai na nxiti që Swihart të bënte një intervistë me VOA-n duke shprehur një pikëpamje përgjithësisht pozitive për një të ardhme të mundshme të marrëdhënieve SHBA-Shqipëri. Qeveria shqiptare menjëherë e kuptoi sinjalin dhe hapi një kanal komunikimi me SHBA-në. Shumë shpejt pas kësaj, Swihart udhëtoi për në New York bashkë me zëvendës-Sekretarin e Shtetit, Kurt Kamen për t’u takuar me diplomat shqiptarë. Mbi të gjitha, Athanas dhe Biberaj, jo vetëm që na dhuruan brendi kyçe dhe në kohën e duhur, por na mbushën me besim neve që po merreshim me këtë çështje që të

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

ndiqnim instinktin tonë.

Pasi disa shkëmbimesh të mëtejshme, u caktua një datë që ministri i jashtëm shqiptar, Muhamet Kapllani, të vizitonte Washington-in dhe të nënshkruante dokumentin që do të plotësonte procesin e rivendosjes së marrëdhënieve diplomatike dhe do të shtronte themelin për një shkëmbim diplomatësh. Ne në Departamentin e Shtetit dëshironim që opozita demokratike të ishte pjesë e ceremonisë, për të simbolizuar përpjekjen tonë për t’u lidhur jo vetëm me qeverinë shqiptare, por edhe me popullin shqiptar si dhe për të forcuar perspektivën e ndryshimit demokratik.

Mirëpo, nuk e kishim idenë as nëse ekzistonte ndonjë opozitë demokratike në Shqipëri dhe nuk kishim ndonjë

shpresë as për ta kontaktuar e jo më për ta sjellë në Uashington. Aq më pak dukej e mundshme përfshirja e tyre në ceremoninë zyrtare. Iu drejtova për ndihmë dikujt që e repsktoja shumë, Skënder Perollit, një anëtari aktiv të bashkësisë shqiptaro-amerikane, në këshillën e të cilit mund të mbështetesha në çdo kohë dhe i tregova për mëdyshjen tonë. Ai u përgjigj se do ta zgjidhte ai atë punë dhe për çudinë tonë, pak ditë më vonë, me ndihmën e tij dhe të Ekrem Bardhës, Sali Berisha dhe Gramoz Pashko – në atë kohë të dy udhëheqës të lëvizjes demokratike shqiptare – mbërritën në Washington.

Mirëpo, të gjendeshe në Washington nuk do të thoshte të ishe në ceremoninë e Departamentit të Shtetit. Mua më caktuan përgjegjësinë që të merrja lejen e Ministrit të Jashtëm Kapllani, me të mbërritur në Aeroportin Dulles, natën përpara ceremonisë, që aty të merrnin pjesë edhe Berisha e Pashko.

Një aparatçik nga misioni i Shqipërisë në OKB duket se e mori mend synimin tim sepse bëri çmos me bërryla të mos më lejonte pranë Kapllanit, por në fund pata disa sekonda vetëm për vetëm me të dhe e pyeta nëse do të ishte e mundur që si Berisha ashtu edhe Pashko të ishin të pranishëm gjatë nënshkrimit.

Nuk do ta harroj kurrë përgjigjen e tij. Më vështroi, jo i vrenjtur por gati me mirësi dhe tha thjesht: “Kur je në Romë… “. I entuziasmuar u ktheva me shpejtësi me makinë në restorantin ku kolegët e mi të Departamentit të Shtetit, miqtë shqiptaro-amerikanë dhe Berisha me Pashkon po prisnin me nervozizëm verdiktin. Shkova drejt e në tavolinën e tyre, ku Berisha më pyeti se çfarë kishte thënë Kapllani dhe unë i thashë atij dhe Pashkos që të flinin herët atë natë që të përgatiteshin për rolin e tyre në ceremoninë e nënshkrimit. Tavolina shpërtheu në entuziazëm dhe e festuam më tej me një darkë. Ceremonia u mbajt të nesërmen dhe dera u hap që SHBA të luajë një rol të ri dhe aktiv në lehtësimin e tranzicionit demokratik të Shqipërisë dhe kthimit të saj në gjirin e komunitetit botëror. Kjo nuk do të kishte ndodhur pa mbështetjen aktive të komunitetit shqiptaro-amerikan.

(Botuar fillimisht në gazetën “Illyria”, në New York - në numrin special të 28 Nëtnori. James Hooper, një ish-diplomat i Shteteve të Bashkuara, është sot Drejtor Menaxhues i Grupit për Politika dhe të Drejtën Ndërkombëtare në Washington, DC.)

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

8 Javore KOHA

e enjte, 20 dhjetor 2012

Opinione & Vështrime

Opinione & Vështrime

Kandidati për Sekretar të Shtetit amerikan, Xhon Kerri

Një mik i shqiptarëve Senatori Kerri, si kandidat i Partisë Demokrate për president në vitin 2004, në një njoftim për media të titulluar ‘Xhon Kerri duke punuar së bashku me Shqiptaro-Amerikanët’’, pat deklaruar se, “përkrahte Pavarësinë e Kosovës; përkrahte përpjekjet e Shqipërisë për t’u integruar në institucionet Euro-Atlantike; përkrahte përpjekjet e shqiptarëve në Maqedoni dhe në Mal të Zi, që të kenë të drejta të barabarta si qytetarë të shoqërive demokratike’’.

Frank Shkreli

Ditët e fundit, media amerikane është mbushur me njoftime të cilat duke cituar burime të besuehsme thonë se Presidenti Obama ka në mend të njoftojë në ditët e ardhshme emërimin e Senatorit Xhon Kerri nga shteti Masaçusets për të zëvëndësuar Hillari Klinton në detyrën e Sekretarit të Shtetit. Sekretarja e Shtetit Hillari Klinton, që konsiderohet të jetë më popullorja nga anëtarët e kabinetit të administratës Obama, ka njoftuar tanimë planet e saj për tu larguar nga posti më i lartë diplomatik amerikan brenda disa javëve. Specifikisht, rrjeti i televizionit amerikan ABC citon burime të besueshme dhe të afërta me procesin e emrimit, e të cilat thonë se Presidenti Obama ka vendosur tanimë të emëroj Kryetarin e Komisionit të Senatit për Punë të Jashtëme dhe ish-kandidatin demokrat për president, Xhon Kerri në postin më të rëndësishëm qeveritar, atë të Sekretarit të Shtetit.

Senatori Kerri njihet si një përkrahës i vendosur i Presidentit Obama, dhe emri i tij është përmendur si kandidat i mundëshëm, pas tërheqjes nga konsiderimi i ambasadores së Shteteve të Bashkuara pranë Kombeve të Bashkuara, Suzanë Rajs -- që fillimisht preferohej nga Presdienti Obama -- por e cila u kritikua ashpër nga republikanët për deklaratat që bëri pas sulmit kundër misjonit amerikan në Bengazi të Libisë, ku mbetën të vrarë katër amerikanë, përfshirë edhe ambasadorin Kris Stivens.

Raporte të ndryshme në mediat amerikane lënë të kuptohet se ka mundësi që Presidenti Obama të bëjë njoftimin zyrtar për emërimin e Senatorit Kerri nga mesi i kësaj jave, si pjesë e një pakoje emërimesh të larta, përfshirë edhe emërimin e ish-senatorit republikan Çuk Hejgël në krye të Pentagonit.

Senatori Kerri është i njohur mirë nga

publiku amerikan falë fushatës për president të cilën e humbi kundër republikanit Xhorxh Bush më 2004. Në Senatin amerikan ku ka shërbyer për një kohë të gjatë, ai njihet si ekspert në punët e jashtme, një detyrë këjo që e ka ekspozuar atë edhe ndaj ngjarjeve në arenën ndërkombëtare. Si i tillë, dhe duke u bazuar në lidhjet e tij të ngushta me

Presidentin Obama, nëqoftse emërohet, ai nuk pritet të ketë ndonjë problem në procesin e miratimit të emërimit të tij në detyrën e Sekretarit të Shtetit, madje as nga senatorët republikanë.

Për fat të mirë tonin, Senatori Xhon Kerri njihet shumë mirë edhe nga komuniteti shqiptaro-amerikan dhe ai e njeh mirë jo vetëm komunitetin shqiptaro-amerikan,

por është njohës i mirë edhe i çështjeve shqiptare në Ballkan. Senatori Kerri, si kandidat i Partisë Demokrate për president në vitin 2004, në një njoftim për media të titulluar ‘Xhon Kerri duke punuar së bashku me Shqiptaro-Amerikanët’’, pat deklaruar se, “përkrahte Pavarësinë e Kosovës; përkrahte përpjekjet e Shqipërisë për t’u integruar në institucionet

e enjte, 20 dhjetor 2012

9 Javore KOHA

Euro-Atlantike; përkrahte përpjekjet e shqiptarëve në Maqedoni dhe në Mal të Zi, që të kenë të drejta të barabarta si qytetarë të shoqërive demokratike’’.

Senatori Kerri me atë rast vlerësoi komunitetin shqiptaro-amerikan duke thënë se brez pas brezi, ju “Si Amerikanë keni ndërtuar komunitetet tona, duke krijuar mundësi ekonomike dhe begati. Ju vlerësoni familjen, komunitetin, përgjegjësitë dhe oportunitetin.’’

Në deklaratën e tij drejtuar shqiptaroamerikanëve gjatë fushatës presidenciale me 2004, Senatori Kerri gjithashtu vlerëson lidhjet e ngushta të komunitetit shqiptaro-amerikan me vendlindjen dhe thotë se “marrëdhënje të tilla e bëjnë vendin tonë të fortë e njëherazi edhe një komb të madhërueshëm’’. Ai shton duke thënë se lidhje të tilla i ndihmojnë Amerikës të vendosë dhe të ndërtojë miqësi dhe të lidhë aleanca të forta.

Prandaj tha ai, “nuk është e rastit që populli shqiptar është një ndër popujt më pro-amerikan në botë.’’

Në deklaratën e 23 Korrikut 2004, që siç duket ishte një dokument përmbledhës i mendimeve të tija ndaj shqiptarëve këtu në Amerikë dhe në trojet e tyre në Ballkan, thotë gjtihashtu se beson që “stabiliteti, demokrcaia dhe begatia në Ballkan janë në interesin e Amerikës’’.

Në lidhje me Kosovën qe shprehur se “propozimet për të ndryshuar ose për t’a ndarë atë duke u bazuar në vija etnike nuk ndihmon ndërtimin e një shoqërie multi-etnike as nuk përgatit rajonin për një të ardhme në Evropë.’’

Në fund të deklaratës, Senatori Kerri u tha shqiptaro-amerikanëve se “Jam krenar që duke punuar së bashku me ju do të realizojmë ëndrrën e Shqiptarëve, të aleatëve tanë dhe të gjithë atyre të cilët janë të interesuar për një Evropë në paqë, demokratike, të lirë nga frika dhe shtypjet – një Evropë të tërë dhe të lirë nga Baltiku deri tek Deti i Zi ….e deri në Adriatik.’’

Megjithëse Senatori Kerri nuk ia doli të bëhej president më 2004, shpresojmë që tetë vjetë pas kësaj deklarate shumë miqësore për Shqiptarët dhe ndërkohë që konsiderohet të emërohet si Sekretar i ardhëshëm i Shtetit nga Presidenti Obama, Senatori Kerri të ketë ruajtur këto ndjenja miqësore ndaj Shqiptarëve.

Gjithashtu shpresojmë që Senatori Xhon Kerri, nëqoftse emërohet dhe miratohet si numër një i diplomacisë amerikane, të rivendosë rolin udhëheqës të Shteteve të Bashkuara në Ballkan.

10 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 20 dhjetor 2012

Kulturë

e enjte, 20 dhjetor 2012

11 Javore KOHA

Martin Camaj në poemat anglisht të Bardhyl Pogonit

Zëri i përjetësuar poetik Për Koha Javore:

Profesor Bardhyl Pogoni kishte botuar anglisht në vitin 1976 në Napoli të Italisë përmbledhjen e poezive me titull: “Contemporary Albanian Poems”. Ky poet e intelektual i mërgatës kishte zgjedhur 5 poetë të mirënjohur shqiptarë, të para dhe pas Luftës së Dytë Botërore midis tyre edhe Martin Camaj dhe të dy ishin poetë të mërgimit, ku bënte pjesë edhe autori Bardhyl Pogoni.

Gjekë Gjonlekaj / New York

Profesor Bardhyl Pogoni kishte botuar anglisht nё vitin 1976 nё Napoli tё Italisё pёrmbledhjen e poezive me titull: “Contemporary Albanian Poems”. Ky poet e intelektual i mёrgatёs kishte zgjedhur 5 poetё tё mirёnjohur shqiptarё, tё para dhe pas Luftёs sё Dytё Botёrore midis tyre edhe Martin Camaj dhe tё dy ishin poetё tё mёrgimit, ku bёnte pjesё edhe autori Bardhyl Pogoni. Ai kishte dashuri e respekt tё veçantё pёr veprimtarinё letrare sidomos poetike tё Martin Camaj. Kjo shihet edhe nga shkrimi i tij pёr jetёn dhe veprёn letrare tё Martin Camaj botuar anglisht nё librin “Contemporary Albanian Poems”, ku thotё: “Martin Camaj, më i vogli nga shtatë vëllezër. Ai u rrit në një fshat malor pranë lumit Drin, i cili në dimër ishte i pakalueshëm. Ishte prifti i fshatit që e vuri re i pari Martinin dhe e bindi babanë e tij ta linte të shkonte në shkollë.

Jeta në mal ishte e vështirë dhe djemtë duhet të punonin. Martini kujton priftin që i tha babait të tij se ai ishte i dobët dhe nuk do të ishte ndihmë e madhe për familjen. Më vonë në një poemë ai kujton se si vëllai i tij më i madh i thotë atij me zemërim: “Latinishtja nuk na duhet. Mëso gjuhën e gjarpërinjve më parë!” dhe më pas, i dorëzuar vëllazërisht: “Vazhdo përpara. Unë do të mbaj shpatën time, ti merr penën tënde.”

Kështu e filloi Camaj shkollimin e tij në Seminarin Jezuit në qytetin e Shkodrës, në atë kohë i mirë-njohur për programin e tij të disiplinuar dhe rigoroz.

Ngjarjet e viteve të pasluftës e detyruan

Martinin të lëvizte nga vendi në vend.

Me këmbëngulje, ai vazhdoi studimet e tij, fillimisht në Universitetin e Beogradit në filologji dhe pastaj në Romë, ku mori një doktoraturë në gjuhesi, teza e tij ishte një studim i sistemit të shkrimit të Buzukut, shkrimtarit më të vjetër shqiptar. Ai qëndroi për disa vite si pedagog në Universitetin e Romës. Më vonë u emërua profesor i gjuhësisë në Universitetin e Mynihut.

Përmbledhja e tij të parë me poezi, Nji fyell ndër Male, u botua në Prishtinë në vitin 1953, pasuar në vitin 1954 nga Kanget e Verrinit. Në vitin 1958 ai botoi romanin e tij të parë, Djella dhe në vitin 1964 një përmbledhje poezish, Legjenda. Në Mynih në vitin 1967 u shfaq vëllimi Lirika mes dy Moteve, dhe në vitin 1978 koleksioni i ri i poezive, Njeriu më Vete e me Tjerë. Në të njëjtin vit doli romani, Rrathë një dëshmi lirike për mbijetesën e tij si një individ, për fuqinë e traditës mbi ideologjinë. Ai mori duartrokitje të forta mes të mërguarve dhe refuzim të plotë nga Lidhja e Shkrimtarëve në Shqipëri e cila e etiketoi atë si një roman obskurantist. Tre vepra të tjera të tij janë të publikuara.

Kontributi gjuhësor i Camajt përbën gjithashtu një pjesë të konsiderueshme të punës. Profesionin e tij akademik e ka arritur përmes kërkimeve gjuhësore shumë të rëndësishme. Megjitahtë, ai i ka mbajtur të ndara arritjet e tij profesionale shkollore dhe aktivitetet letrare, duke ndjerë se dallimi mes tyre është i nevojshëm për një poet që të mbijetojë

dhe të eci përpara.

Unë e njoha Camaj vetëm ne vitin 1975, kur e vizitova atë dhe gruan e tij gjermane në shtëpinë e tyre në një qytet të vogël në jug të Mynihut, në rrëzë të Alpeve. E pyeta nëse ecën ndonjëherë në mal dhe ai më tha se e bën shpesh.

Kjo është një peisazh i porositur, i krasitur shtoi ai, kur unë po mahnitesha me bukurinë e fshatit. Ai pastaj më priu per te pare një dhomë në bodrum. M’u desh të ul kokën për të hyrë, dhe unë nuk jam i gjatë. Ishte një kopje e një dhome tipike familjare per mysafiret në malet e veriut me një vatër zjarri dhe një tenxhere të varur në tavan. Qilima me lëkurë deleje shtriheshin në dyshemenë me tulla. Nuk isha aspak i befasuar. Malet e tij kurrë nuk do t’i largohen.

**** Zëri poetik i Camajt rrjedh nëpër poezitë e tij me një intensitet të përmbajtur.

Ai ka pasur sukses – atje ku bashkëkohësit e tij shpesh kanë dështuar - në shmangien e përdorimit të thirrjeve dhe rënies në sy. Në vend të tyre, me kursim ai gjeneron vetë gjuhën e tij poetike. Vetë fjala - si tek Migjeni - kurrë nuk bëhet elementi kryesor, por ajo shërben për të shprehur vizionin poetik që poeti ka për qëllim që fjala të shfaqë. Ai flet me gjuhe të pacënuar për malësorët e tij me një freski të shtuar të tijën, duke përdorur leksikun e dialekteve të vjetra shqiptare që janë një pjesë e kërkimeve të vazhdueshme të tija gjuhësore.

Tokën e tij amtare me kreshtat e saj blu,

përrenj të kthjellët dhe pyje të gjelbër bëhen referenca fikse dhe janë në harmoni me mjedisin e tij urban në mërgim. Ato përbëjnë imazhin poetik për dëshirat e tij të brendshme që ai arrin t’i kontrollojë sa që ato asnjëherë nuk kthehen në sentimentale. Baritorja, një tipar konstant në të gjitha poezitë e tij, qëndron si struktura e jashtme për pjesën tjetër thellë në brendësi, një shprehje e mendimit të tij në lidhje me botën modern që e rrethon, një botë të cilën ai e kupton plotësisht, e cila megjithatë kurrë nuk zëvendësojë botën rinore të maleve të tij.

Poeti kur arrin moshën e mesme, thotë T.S. Eliot, duhet të zgjedhi: të ndaluar plotësisht shkrimet, të përsëris veten, ose të përshtatet me vitet e tij të pjekurisë dhe të gjejë një mënyrë tjetër për të punuar. Lasgush Poradeci përsëriti veten në Ylli i Zemres i cili vetëm na kujton freskinë e tij rinore, në Vallja e Yjve. Camaj, jo vetëm që nuk e braktisi poezinë, por ai u rrit me të dhe gjeti një mënyrë të re për të punuar.

Freskia e Nji fyell nder Male mbetet ende e pastër, megjithatë, e përmbajtur dhe shpesh mendjemprehtë.

Nuk është mungesa e rimës, kursimi i fjalëve, apo vetëm forma që e vecon punën Camajt. Eshtë intensiteti i lirikës i cili, me një infuzion të mendimit dhe punës arrin masën e duhur në shprehjen tij emotive. Lirikat e tij kërkojnë një lexim të dytë duke i lejuar lexuesit të absorbojë dhe rindërtojë imazhet të cilat në shikim të parë duket se qën-

drojnë pezull pa mbështetje në poezitë e tij. Me rritjen e letërsisë sonë të re - me nota të sentimentalizmit në Shqipëri dhe nostalgji mes të mërguarve - Camaj vazhdon të na sjellë lirika moderne, “vargjeve të cilat janë për t’u lexuar në qetësi ... “.

Shёnim: Nё kёtё pёrmbledhje “Poemash Bashkëkohore Shqipe”janё botuar shqip paralelisht anglisht 9 poezi tё zgjedhura tё Martin Camaj. Poezia e parё ёshtё “tregimi i vajzёs”(the tale of the girl), pastaj “retё e oqeanit”(ocean clouds),”alter ego”(alter ego), “largpamje”(prospect), pranvera e dytё (the second spring), “gjarpni e gruaja”(the serpent and the woman), “turbullimi nё vjeshtё”(an tutumn confusion) dhe e fundit ёshtё poezia me mё shumё vargje, “dreni plak” (the old deer). Sipas Bardhyl Pogonit kёto vragje ishin tё veçanta. Martin Camaj vazhdoi veprimtarinё letrare deri nё mars tё vitit 1992 kur u largua nga kjo jetё. Nuk e di pse por nё kёtё botim personalisht ndjej mungesёn e vargjeve poetike tё Bardhyl Pogonit. Ai ishte poet dhe dashamir i madh i poezisё, por poemat e tij nuk i pёrktheu kurrё nё gjuhёn e kёtij vendi.

Ai ishte tepёr i pakujdeshёm pёr punёt e veta. Shkroi shumё poezi por nuk i botoi dhe pjesa mё e madhe e tyre mund tё kenё humbur. Botimet shqip-anglisht janё shumё tё pёlqyeshme nё Shtetet e Bashkuara. Kёtё e kam parё edhe nga botimi shqip-anglisht i Kanunit tё Lekё Dukagjinit. Kёto lloj botimesh i pёlqente shumё edhe Martin Camaj.

12 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 20 dhjetor 2012

Kulturë

e enjte, 20 dhjetor 2012

13 Javore KOHA

Përfundojnë me sukses gërmimet arkeologjike në Shas

Rezultate të papritura

Arkeologu Anton Lulgjuraj nga Ulqini, tregon se gjatë gërmimeve janë zbuluar gjashtë objekte të reja, të panjohura më parë, as nga gërmimet e kryera në vitin 1985. Monumenti kryesor i zbuluar gjatë gërmimeve është një hyrje, të cilën ai e quan monumentale, “për arsye të madhështisë së mureve dhe planit arkitektonik”.

Gërmimet arkeologjike në lokalitetin e Shasit, të parashikuara që të realizohen gjatë këtij viti, në kuadër të projektit “Rrugët e vazhdimësisë” i cili financohet nga Ministria e Kulturës së Malit të Zi, ndërsa organizohen nga Muzeu Kombëtar në Cetinë, kanë përfunduar para disa ditësh.

Ato kanë zgjatur rreth 60 ditë dhe sipas arkeologëve pjesëmarrës, janë arritur rezultate të pëlqyeshme, të cilat as ata vetë nuk i kanë pritur para fillimit të gërmimeve.

Arkeologu Anton Lulgjuraj nga Ulqini, pjesëtar i ekspeditës arkeologjike të përbërë nga katër arkeologë dhe një konservator, tregon se gjatë gërmimeve janë zbuluar gjashtë objekte të reja, të panjohura më parë, as nga gërmimet e kryera në vitin 1985.

“Janë zbuluar tri kisha të reja, ndër të cilat njëra është e punuar shumë mirë, dhe dy kapela të vogla. Të gjitha këto së bashku përbëjnë objekte të kultit. Përreth kishave janë zbuluar varrezat, vetëm disa prej të cilave janë gërmuar”, tregon ai, duke shtuar se kishat mendohet t’i takojnë shekujve IX-XI. Sipas Lulgjurajt, monumenti kryesor i zbuluar gjatë këtyre gërmimeve është një hyrje, të cilën ai e quan

monumentale, “për arsye të madhështisë së mureve dhe planit arkitektonik”.

“Kjo hyrje (portë) ka qenë disa katëshe. Për këtë dëshmojnë shtyllat që kanë shërbyer si bazament për harqet që përshkojnë të gjitha anët e objektit, me qëllim që të formojë një mbështetje stabile për peshën nga katet e sipërm. Zbulimi i një numri të madh të afreskave brenda objektit në shtresën e rrëzimit, na ka bërë të mendojmë se kjo portë do të jetë perdorur si kishë apo pjesë e ndonjë kompleksi manastiri. Sipas vlerësimeve paraprake të kolegëve, ky objekt daton rreth shekullit XII-XIII dhe qëndron mbi një objekt më të vjetër nga shekulli VI”, thotë ai.

Vetëm disa metra larg portës monu-

“Përveç rëndësisë në aspektin shkencor, gërmimet arkeologjike në Shas do të kenë ndikim pozitiv në zhvillimin e turizmit në këtë zonë në të ardhmen”, mendon Lulgjuraj.

mentale, është zbuluar një strukturë në formë të murit rrethues, për të cilin mendohet se ka shërbyer si pjesë e fortifikuar e qytetit apo mund të ketë qenë mur për të kufizuar ndonjë zonë me karakter publik, gjegjësisht sheshin e qytetit.

“Këto janë konstatime paraprake, por vetëm gërmimet e mëtutjeshme do të na tregojnë rolin e saktë të saj”, thotë Lulgjuraj.

Gjatë gërmimeve arkeologjike janë zbuluar rreth 50 varreza.

“Në këto varre janë gjetur disa maje shigjetash dhe një monedhë bizantine e shekullit XI”, tregon arkeologu Lulgjuraj.

Ndërkaq në varrezën pranë Kishës së Shën Mërisë, të hulumtuar edhe gjatë gërmimeve të vitit 1985, janë gjetur shumë objekte të bukura, si dy fibula nga bronzi në formë maceje, prodhim bizantin i shekujve VII-IX, fibula të tjera, gjilpëra dhe qeramikë e ndryshme, kryesisht bizantine.

Këto gjetje, sipas Lulgjurajt, përbëjnë vetëm disa rezultate paraprake, sepse rezultati përfundimtar i gërmimeve të kryera gjatë këtij viti do të publikohet më vonë pasi që të përpunohet i gjithë materiali.

Arkeologu Lulgjuraj thotë se përveç

rëndësisë në aspektin shkencor, gërmimet arkeologjike në Shas do të kenë ndikim pozitiv në zhvillimin e turizmit në këtë zonë në të ardhmen.

“Duke pasur më shumë objekte arkeologjike dhe kur të kemi një planimetri të plotë të lokalitetit, oferta

turistike do të jetë më interesante për vizitorët e huaj, dhe përfituesit më të mëdhenj do të jenë krahina e Anës se Malit dhe qyteti i Ulqinit në tërësi”, vlerëson ai.

Lulgjuraj thotë se duke ditur rëndësinë e këtij lokaliteti, si për vendin

tonë dhe për të gjithë regjionin, Shasi meriton një studim të hollësishëm.

Me projektin “Rrugët e vazhdimësisë” është parashikuar që gërmimet arkeologjike në Shas të zgjasin pesë vjet. i.k.

14 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 20 dhjetor 2012

Kulturë

Paradokse (II)

Profetësitë e Apokalipsit Për Koha Javore:

Hajredin Muja / Nju Jork

Gjithashtu edhe evangjelisti Jerry Falwell, në librin e tij ‘profetizon’ që dita e fundit të jetë shumë afër [Associated Press, 15 janar 1999]. Isak Njutoni, duke u bazuar në librin e Danielit, parashikonte fundin e botës pas vitit 2060 [thisislondon.co.uk, 2 gusht 2007]. Të bazuar në Talmudin e çifutëve, judaizmi ortodoks pretendonte që Mesia do të paraqitej në Tokë 6000 vjetë pas kirjimit të Adamit, kurse jeta në tokë të përfundojë 1000 vjetë pas kësaj [K.Rashad: “The End of the World”]. Sipas kësaj llogaritjeje, këto dy data pretendohet të jenë 2240 dhe 3240. Kurse, sipas profetit të vetshpallur Rashad Khalifa, nga kërkimet e bëra në “kodin Kur’anik”, fundi i botës do të ngjajë në vitin 2280!

Prej fillimit të erës kristjane, një numër i madh njerëzish kanë predikuar e kanë caktuar kthimin e Jezusit në tokë, e njëkohësisht edhe ditën e fundit në të! Pamvarësisht se çdo libër i shenjtë shpjegon qartë se koha e ditës së fundit është vetëm në dijenin e Krijuesit, ata janë plotësisht të padijshëm e të pa interesuar edhe në çështjen e llogaritjes së kohës, e cila gjatë historisë ka ndryshuar disa herë. Përshembull, çdonjëri që ka studjuar këtë të kaluar prej vitit 100 para erës së re e deri në vitin 2000 të erës së re, ka gjetur se viti 46 para erës së re, ka qenë i gjatë 445 ditë, se vit 0 (zero) para erës sonë nuk ka dhe se më 1582 kalendari Julian me 360 ditë vjetore është zavendësuar me kalendarin Gregorian me 365 ditë

vjetore.

Sidoqoftë, profetësitë për “ditën e fundit” janë aq të shumta, por nëqoftëse do të sillnim më të përfolurat, atëherë do të fillonim me profetësinë e vitit 44 të erës së re, kur Theudas e kishte deklaruar veten si Mesih dhe me 400 ithtarët e vet ishte shpërngulur në shkretëtirë, të cilët u kapën prej ushtarëve romakë, siç ka shënuar Josephus. 156 vjetë pas Jezusit, Montanusi e deklaroj veten si “shpirti i së vërtetës”, në personifikim të “Shpirtit të shenjtë”, të “dëshmuar” sipas Ungjillit të Gjonit. Ai tuboj rreth vetes një numër njerëzish, të cilëve u proklamonte vizionet e tij që po i vinin nga “Zoti” dhe të cilët sipas parashikimit që bënte për ditën e fundit, shumë prej tyre shkuan në qytetin

Pepuza të Phrygias (Turqia e sotme), për të pritur ardhjen e Jezusit dhe ‘diten e fundit’! U shpall ‘heretik’ në vitin 431. Një tjetër, profetizonte ditën e fundit në vitin 247, duke e lidhë ardhjen e Jezusit me shenjën e persekutimit të Romakëve! Pastaj në vitin 300, Lactantius Firmianus i quajtur si “Ciceroni i krishterë”, predikonte se Roma do të binte në vitin 410, e njëkohësisht edhe bota do të mbaronte këtu! Hilary i Poitiersit profetizonte për vitin 365, ndërsa Donatistët, një sekt i të krishterëve të Afrikës Veriore, e predikonin mbarimin e botës në vitin 380. Hippolytus kishte llogaritë se Adamin dhe Jezusin i ndanin 5.500 vjetë dhe se bota do të shkatrrohej kur ti plotësonte të 6.000-tat. Kalkulimet e tij në vitin 234, i jepnin edhe dy shekuj jetë në tokë [Rubinsky & Wiseman:1982]. Rabbi Dosa, duke u bazuar në Kaptinën e Gjenezës 15:13

e enjte, 20 dhjetor 2012

15 Javore KOHA

ritur ardhjen e Jezusit ndërmjet vitit 1843 dhe1844. U shpresua ardhja e ditës së fundit deri më 21 mars 1843, disa nga ndjekësit e tij, duke e Shekulli i XX-të ka kur arsyetuar me një gabim llogaritjeje, qenë i stërmbushur caktuan edhe datën 22 tetor 1844. me të tilla profetësi! Gabimi i dytë i llogaritjes solli indintë madhe dhe kolapsin e lëvizjes Njëra ndër “para- jatë së tij, por ndikoj në rritjen e grupit të shikimet” e rëndë- Adventistëve. Bahaitë edhe sot besosishme të “Luftës së jnë se Jezusi u kthye më 1844, sipas pretendimit të Millerit. Predikimet Atmagedonit”, u bë ‘profetike” të Millerit u dhanë në liprej “Dëshmitarëve brin e William Sears-it: “Thief in The të Jehovait” Night”.

Shekulli i XX-të ka qenë i stërmbushur me të tilla profetësi! Njëra ndër “parashikimet” e rëndësishme të “Luftës së Atmagedonit”, u bë prej “Dëshmitarëve të Jehovait” (Watchtower e kishte llogaritur fundin e botës në Bible and Tract Society). Charles Taze mbarimin e viteve 400. Rabbi Hanina Russell predikoj Rapture (rrëmbimin) i vetë-emruar “Mesia”, kishte para- në vitin 1910, që to të ndiqej me “funshikuar fundin e botës 400 vjetë pas din e botës” më 1914, kur do të bëhej shkatrrimit të tempullit [Guardian of kthimi i padukshëm i Jezusit në tokë, Truth, 15 shtator 1994]. Pastaj një dhe kur do të pasonte “Beteja e Zotit prift romak, i bazuar në madhësinë të Madhëruar” [Zion’s Watch Tower, e Arkës së Noas, kishte llogaritur 15 Janar 1892]. Ai aludonte në kaptishkatrrimin e botës në vitin 500. Në nën 4 të Librit të Danielit, që i referonjë kishë të Parisit ishte predikue het si “shtatë kohrat” me nga 360 se, sapo të mbushet viti 1000, Anti- ditë, duke dhënë numrin e ditëve krishti do të lajmrohet dhe jo shumë 2520, pastaj e interpretonte në 2520 kohë më pas, dita e fundit do të vijë vite dhe së fundi duke llogaritur nga [Abbo of Fleury:1972]. Joachim i Fio- viti 607 para Krishtit, kishte caktuar res – një murg Kalabrian, u bë figura fundin e botës më 1914. Rusell më qëndrore e Apokalipsit Mesjetar, mbi pas e arsyetoj parashikimin e tij me të cilin u mbështetën teoritë e fundit fitoren e Jezusit në Parajsë kundër të botës në vitin 1260 [P.Boyer:1992]. djallit, e më pas edhe me kthimin e Papa Innocenti i III-të, predikonte paparë të Jezusit [“This Means Everfundin e botës në vitin 1284, pikër- lasting Life”, f.221]. Tutje, “Dëshmiisht 666 vjetë pas ngritjes së Islamit tarët e Jehovait” për “ditë të fundit” [W.Lazarus & M.Sullivan:2008]. caktuan vitin 1925, nuk arsyetuan më Shekulli XIX-të, për nga fama fillon pas ku kishte qenë gabimi në llogame profetësinë e paraqitur në librin ritje! Ata kishn publikuar në Revistën “History of the Church” (Vol. 5, f.336– Watchtower, profetësitë e priftit Mi337), ku Joseph Smith shkruante: hran Ask (Kaliforni), që dita e fundit “Unë profetizoj në emrin e Zotit dhe do të vinte “ndërmjet 16 dhe 23 prillit po e shkruaj se Biri i Njeriut nuk do të 1957, Armagedoni do të fshijë botën. vijë derisa unë të mbushi 85 vjetë”. Ky Miliona njerëz do të digjen në zjarrin ishte viti 1832 kur do të arrinte dita e e saj dhe toka do të shkatrrohet”. Më fundit. Lideri i kishës ‘presbyteriane’ pas “Watchtower Society” vendosi viThomas Brightman, kishte predikuar tin 1975, duke e krahasuar me 6000 shumë kohë më parë, se bota do të vjetorin e krijimit të Adamit e Evës në mbarojë me rivalvimin e kombit çifut Kopshtin e Edenit, duke interpretuar dhe me shkatrrimin e papatit! John Psalmet 90:10 dhe duke e llogaritur Wesley-it, më pas shkruante se “koha një gjeneratë në 80 vjetë! Prej vitit dhe gjysëmkoha “ tek Revelimi 12:14, 1914, i shtonin edhe 80-të dhe venparaqesin shifrën 1058¬1836, “kur dosej viti 1994, kur parashikohej ArKrishti duhet të kthehet”, ky është viti magedoni. Në fakt, vetëm “Dëshmi1836 [A.Morris: “The Prophecies Un- tarët e Jehovait” për “fundin e botës, veiled” f.361]. Pastaj paraqitet William kanë parashikuar vitet: 1874, 1878, Miller (Seventh Day Adventists), i cili 1881, 1910, 1914, 1918, 1925, 1975 nga ‘studimet’ e Biblës kishte lloga- [“Newsweek” 15 tetor 1984].

16 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 20 dhjetor 2012

Kulturë

e enjte, 20 dhjetor 2012

17 Javore KOHA

Ese

Garë e ndikim Ansambleja e Përgjithshme e OKB-së miraton rezoluten

Ka njerëz që punojnë gjithë jetën dhe mjerisht vdesin duke punuar - në proces ata kanë humbur qëllimin e jetës që është vetë jeta. Nga radhë të tilla dalin ata që ngatërojnë dashurinë me seks a paranë me lumturinë.

Për Koha Javore:

Astrit Lulushi/Uashington

Jeta varet nga puna, këtë të gjithë e thonë - fe e shkencë, praktikë e teori. Puna është dënim, edhe kjo nuk mund të mohohet – veçanërisht kur njeriu përpiqet të mësojë - të paktën aty zë fill mëkati, nën hijen e mollës, Pema e Dijes në Eden.

Këtij dënimi me punë të detyruar, njeriu përpiqet t’i shmanget nëpërmjet grumbullimit të pasurisë, kursimit ose me mjete të tjera - pension.

Në raste të tilla, puna denoncohet, ndërsa personi gëzohet i çliruar nga faji i tjetërkujt.

Por ka njerëz që punojnë gjithë jetën dhe mjerisht vdesin duke punuar - në proces ata kanë humbur qëllimin e

jetës që është vetë jeta. Nga radhë të tilla dalin ata që ngatërojnë dashurinë me seks a paranë me lumturinë.

Thonë se arti i paraprinë cdo gjëje edhe shkencës - pavarësisht se qëndron larg në saktësi. Sporti është gjithashtu art, sepse atleti gjithmonë përpiqet të dale i pari, por edhe sepse forma e bukur synohet. Art, sport dhe garë është edhe jeta ku s’ka njeri që nuk dëshiron të dalë në krye. Jeta, arti, sporti kërkojnë krijimtari, imagjinatë - thirrje të brendshme - por kërkojnë edhe moral e rregulla loje.

Nisja e garës nga të gjithë në të njëjtën kohë e pikë është rregulli kryesor. Shtimi artificialisht i fuqisë

duke përdorur drogë në sport, ose dozë pëlqimi nga lart në jetë a karrierë - është shkelje rregulli, hile, që sjell fitore pa lavdi, sepse merita mashtrohet Në sport, gjëra të tilla dënohen - ka komisione - tituj kampionë hiqen nga lista edhe fshihen.

Në jetë, është pak ndryshe; personi i “injektuar” me favor nxirret në krye i përlyer në pistën e ndotur kurrë nuk largohet.

Arti bën përjashtim. Artisti është në garë me veten; mund të shpërfillet, mbivlerësohet, lihet në heshtje, flitet, por në kohë vepra mbetet. Artisti vetëm jep, prandaj edhe kur krijon nën ndikim nuk ke ç’ti heqësh.

Dita Ndërkombëtare e Bamirësisë në datën që ndërroi jetë Nënë Tereza Shqipëria luajti një rol të dorës së parë në propozimin e rezolutës që u pranua në Asamblenë e Përgjithshme Shqipëria luajti një rol të dorës së parë që Dita Ndërkombëtare e Bamirësisë të caktohej në 5 shtator datën që ndërroi jetë shenjtorja shqiptare Nënë Tereza.

Vendimi për këtë datë të re të shënuar për njerëzimin u mor me votim dhe vendim të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së por diskutimet për këtë temë siç ka treguar për gazetën “Illyria”, Ambasadori Ferit Hoxha kanë vazhduar për disa javë.

Në këtë rast Shqipëria luftonte jo vetëm

për të nderuar një bijë të kombit të saj por edhe për një kauzë të drejtë sepse është e vështirë të gjendet në historinë e njerëzimit dikush që të simbolizojë më mirë bamirësinë sesa murgesha që në vitin 1979 u nderua me Çmimin Nobel për punën e saj humanitare me të vobektit dhe lebrozët në Kalkutë të Indisë.

Në fjalimin e mbajtur përpara votimit, në Asamblenë e Përgjithshme, Ambasadori Hoxha tha veç të tjerash se “ky do të ishte një nderim shumë të merituar ndaj gruas së mpakët po me zemër të madhe, të njohur ndërkombëtarisht për punën e saj gjatë gjithë jetës për të ndihmuar të sëmurët, të varfrit dhe të mënjanuarit. Shqiptarët do të jenë gjithmonë krenarë për Nënë Terezën, punën dhe trashëgiminë e saj, të cilën e konsiderojmë dhuratën tonë më të

mirë ndaj njerëzimit”.

Ambasadori Hoxha pastaj citoi fjalët e Nënë Terezës: “Nga gjaku jam shqiptare. Nga nënshtetësia, jam indiane.

Nga besimi, jam murgeshë katolike.

Përsa i përket kushtrimit, i përkas gjithë botës”.

Delegacioni shqiptar në OKB, i drejtuar nga Ambasadori Hoxha ishte bashkëpropozues i rezolutës që shpalli 5 Shtatorin si Ditë Ndërkombëtare të Bamirësisë.

5 shtatori është data kur bota humbi Nënë Terezën por që këtej e tutje do të jetë edhe data në të cilën bota do të sensibilizohet që të bëjë më shumë për të ndihmuar ata që nuk munden. Që këtej e tutje, 5 Shtatori do të na kujtojë jo që Nënë Tereza nuk jeton më, por që trashëgimia e saj është gjallë dhe e pavdekshme.

18 Javore KOHA

Mozaik

e enjte, 20 dhjetor 2012

Ky çmim synon të zhvillojë letërsinë humane, që përçon tek lexuesit vlerat më pozitive që ka krijuar njerëzimi gjatë historisë së tij, shpresën për të ardhmen, dashurinë, besimin, paqen.

Para disa ditësh, Klubi i Artistëve Laçjanë, i ndau çmimin “Serembe”, Pater Pashko Gojçaj, i cili jeton dhe vepron në Malësi. Ceremonia e fituesve të Edicionit të shtatë të çmimit “Serembe” 2012, u mbajt në qytetin Laç, me ç’rast u dorëzua ky çmim prestigjoz laureatëve të sivjetëm. Gojçaj, u shpërblye për librin “Sytë e shejtneshës”, kushtuar Nënë Terezës, “një libër i shkruar me dashuri, devocion, ndjenjë dhe mirënjohje për humanisten e shquar, simbolin e Shqipërisë në botë”, thuhet , mes tjerash në arsyetimin e jurisë për ndarjen e këtij çmimi. Ndryshe, P.Pashko Gojçaj, përveç misionit të shenjtë si meshtar, është i njohur për opinionin krijues edhe si poet, pasi që deri më tani ka botuar tri përmbledhje me poezi; (“ Kompanielat e hijenat”, “Sytë e shejtneshës” dhe “Takimi i kohëve”) , pastaj një “Foto album” dhe librin publicistikë “Zani i zanit”.Po ashtu është kryeredaktor i revistës “Zani i Shna Ndout”, e cila botohet në kontinuitet nga viti 2000. Ai, po ashtu, ka fituar çmimin e parë për poezinë më të mirë të paraqitun në konkursin e revistës “Kuvendi”,me rastin e Ditëve të letërsisë shqipe në Michigan të SHBA. Përveç kësaj, Gojçaj, është i njohur edhe si fotograf i pasionuar . Viteve të fundit janë organizuar ekspozita të shumta me fotografitë e tij, jo vetëm brenda Malit të Zi, por edhe për opinionin e gjerë , mes tjerash në qytetin Hvar të Kroacisë, pastaj në Athinë e vende tjera. Ndryshe, çmimi “Serembe”, re-

Automobilizëm

e enjte, 20 dhjetor 2012

19 Javore KOHA

BMW M6 Gran Coupe

Ndahet Çmimi “Serembe” për poezi

Laureat i sivjetshëm poeti dhe humanisti nga Malësia, P.Pashko Gojçaj

Kompania “BMW” njërit prej modeleve të saj më të mirë, Gran Coupe-s seria 6, ia dha një “zemër” të re e cila do “të rrah” më fuqishëm se e secilit konkurrent dhe ajo mund t’i sfidojë të gjithë. BMW M6 Gran Coupe tashmë zyrtarisht është prezantuar dhe ai në treg pritet të arrijë vitin e ardhëm.

Siç potencuam edhe më lart atraksioni më i madh i këtij automobili fshihet nën “haubë”. Bëhet fjalë për motorin 4.4-litra bi-turbo V8 i huazuar nga X5 M dhe i cili është rregulluar me specifikat e modeleve M6 dhe M5. Kjo njësi i zhvillon 553 KF dhe 680 Nm të momentit rrotullues.

Edhe përkundër peshës më të madhe, ky model arrin shpejtësinë prej 100 km/h për 4.2 sekonda, që është shpejtësi e njëjtë sikurse e M6 coupe, dhe është më i shpejtë se M5 limuzina.

Kompania “Jaguar” zyrtarisht e bëri të ditur se ka hequr dorë nga zhvillimi i mëtutjeshëm i koncept modelit C-X75, i cili sipas paralajmërimeve të fundit deri në vitin 2015 do të duhej të prodhohej në sasinë e kufizuar prej 250 copë. Arsyeja për këtë hap fshihet në krizën financiare, dhe ekziston shansi që një ditë, kur kriza të kalojë ky model mundet përsëri të kthehet në planet e prodhimit të “Jaguar-it”.

Këtë lajm të keq e konfirmoi shefi i “Jaguar-it”, Adrian Hallmark, i cili shtoi që “Jaguar” do të zhvillojë pesë prototipe, nga të cilët tre do të shiten në ankand, një do të gjendet në muzeun e “Jaguar-it”, ndërsa njërin do ta mbajë si model reklamues.

Të rikujtojmë, modelin C-X75 do të duhet ta vinte në lëvizje motori 4-cilindërsh 1.6-litra turbo me benzinë dhe motori me kompresor me fuqi prej rreth 500 KF i cili do të duhej të ndihmohej me dy motorë elektrik.

alizohet nga një komision i posaçëm , i përbërë nga studjues, artistë dhe intelektual, kryetar i të cilit është: Ambs. Silvano Pedrollo. Ky komision që organizon dhe realizon të gjitha procedurat e nevojshme , ngarkon një juri profesionale për të përcaktuar fituesit .Çmimi “Serembe”, jepet për krijimtari artistike letrare në poezi, prozë, kritikë letrare, studime që lidhen me historinë e letërsisë dhe artit shqiptar, përkthime, botime që pasurojnë trashëgiminë kulturore shqiptare. Ky çmim, po ashtu synon të zhvillojë letërsinë humane, që

përçon tek lexuesit vlerat më pozitive që ka krijuar njerëzimi gjatë historisë së tij, shpresën për të ardhmen, dashurinë , besimin , paqen.

Pjesën financiare të këtij çmimi , Gojçaj e ndau me nxnësit e shkollës fillore në qytetin e Laçit. Ndryshe, çmimi “Serembe”, mban emrin e lirikut të madh të poezisë shqiptare, kurse fitues të këtij çmimi prestigjoz në këto dhjetë vite , janë emra të njohur të letrave shqipe, krijues dhe studjues të shumtë nga hapësira mbarëshqiptare dhe më gjerë.

Gjokë Dukaj

Jaguar C-X75, viktima e re e krizës

20 e enjte, 20 dhjetor 2012

Panoramë

Panoramë

Javore KOHA

“Miss Kosova” Diana Avdiu më fotogjenikja e Universit

21 Javore KOHA

Pas “Miss World”, Martina Ivezaj pozon nudo Mund të konsiderohet si një nga vajzat më të bukura në Gjermani, pasi përfaqësoi vendin në spektaklin më të madh të bukurisë në botë, ”Miss World”.

Martina Ivezaj, vajza me origjinë shqiptare, por që është e lindur dhe e rritur në Gjermani, vazhdon karrierën e saj si modele, duke realizuar fushata për kompani të ndryshme atje. I gjithë ky sukses asaj i ka ardhur pikërisht pas kthimit nga Kina, ku përfaqësoi shtetin gjerman në spektaklin e bukurisë ”Miss Bota”.

Ndonëse nuk fitoi ndonjë çmim të rëndësishëm atje, Martina Ivezaj vazhdon të dominojë me bukurinë e saj, duke u zgjedhur kështu si imazh nëpër fushata të ndryshme. Madje si rrugë të suksesit, ashtu si shumica e modeleve të njohura botërore, ajo ka zgjedhur edhe pozimin nudo. Me një ngjyrë të errët të lëkurës, bukuroshja zeshkane ka mbuluar vetëm gjoksin e saj.

Diana Avdiu është shpallur në netët parapërgatitore si më fotozhenikja nga 89 pjesëmarrëset në kompeticionin “Miss Universe”. Ky çmim pritet t’i dorëzohet bukuroshes në finalen e këtij konkursi.

19-vjeçarja e lindur në Mitrovicë ka nisur rrugën e modelimit në moshën 15-vjeçare. Ajo jeton së bashku me prindërit e saj dhe vëllain e vogël.

“Miss Kosova 2012” vazhdon studimet në Universitetin e Arteve, me shpresën për t’u bërë një regjisore e suksesshme e filmave dramatikë dhe horror.

Rita Ora nominohet në ‘World Music Awards’ Emina Çunmulaj vlerësuese në “Top Model” të Suedisë

e enjte, 20 dhjetor 2012

Emina Çunmulaj është bërë gjyqtarja më e re në spektaklin më të madh për modele “Top Model”. Shqiptarja nga Malësia, e cila ka bërë një karrierë shumë të suksesshme në botën e modelimit, është përzgjedhur të jetë pjesë e jurisë së edicionit suedez të “Top Model”.

Pjesë e jurisë përveç Eminës janë edhe Heidi Klum, e cila është ikonë e modës, si dhe dy pjesëtarë tjerë më pak të njohur.

“Top Model” ka filluar këto ditë dhe, siç duket, modelja shqiptare po bën një punë mjaft të mirë aty.

Rita Ora është nominuar në tre kategori në spektaklin muzikor “World Music Awards”.

Rita është nominuar në kategorinë si “World’s Best Female Artist”, “World’s Best Song” për “RIP” dhe “World’s Best Entertainer Of The Year”.

Në të gjitha këto nominime, Rita ka rivalë këngëtarët me famë si Rihanna, Madona, Chris Brown, U2 e shumë tjerë.

Ky spektakël do të mbahet me 22 dhjetor në “The Marlin’s Park” të Miamit, SHBA.

22 e enjte, 20 dhjetor 2012

Javore KOHA

Accer ka lansuar modelin e ri të laptopit Chromebook, përkatësisht modelin Accer C710-2605, i cili sjell karakteristika të përmirësuara krahasuar me modelin e kaluar, dhe siç dihet vjen me sistemin operativ të Google dhe ekranin 11.6 inç.

Modeli i ri i laptopit të Accer, përveç ekranit me 11.6 inç, sjell edhe rezolucionin me 1366x768 piksel, ndërsa pajisja është e mbështetur nga procesori 1.1Ghz Intel Celeron 847, 2GB RAM, dhe 500 GB memorie të brendshme.

Specifikat tjera të laptopit të Accer përfshijnë edhe baterinë me 5,000 mAh, HDMI, VGA, Ethernet dhe tri porte për USB, ndërsa bashkë me këto tipare vijnë edhe 100GB hapësirë falas në Google Drive, për dy vjet.

Te k n o l o g j i

Accer lanson Chromebook-un e ri

Modelet BlackBerry 10, më 30 janar 2013 Prodhuesi i njohur kanadez, RIM kishte thënë më herët se sistemin e saj operativ, BlackBerry 10 do ta lansojë më 30 janar 2013, dhe se dy modelet e reja të telefonave të cilët do të bazohen në versionin e ri të platformës së saj mobile do të prezantohen disa ditë më pas.

Tani, sipas njoftimit zyrtar të RIM, dy telefonat e ri BlackBerry 10 do të prezantohen në datën e njëjtë sikurse edhe sistemi i ri operativ, më 30 janar 2013.

Siç është thënë deri më tani, modelet e reja të telefonave të mençur të RIM do të jenë pjesë e linjës së re, BlackBerry L, dhe njëri prej tyre do të jetë me tastierë fizike të ngjashëm me BlackBerry Curve, ndërsa tjetri me ekran të plotë të ndjeshëm në prekje.

Apple: Aplikacionet e vitit për iPhone dhe iPad Apple ka publikuar listën e aplikacioneve më të mira mobile për iPhone dhe iPad për vitin 2012, përkatësisht përzgjedhjen e saj tradicionale vjetore “App Store Best of 2012”.

Vitin e kaluar, Instagram kishte marrë vendin e parë si aplikacioni më i mirë për iPhone, ndërsa Snapseed ishte aplikacioni më i mirë i vitit për iPad. Kjo ndikoi që Instagram të blihet nga Facebook, ndërsa Snapseed nga rivali i saj, Google.

Këtë vit, Apple kishte zgjedhur Action Movie FX si aplikacionin më të mirë për iPhone, ndërsa Paper është aplikacioni i vitit për iPad. The Room është zgjedhur loja e vitit për iPad, ndërsa Rayman Jungle Run është loja më e mirë për iPhone, sipas përzgjedhjes vjetore të Apple.

Apple gjithashtu ka zbuluar se në mesin e aplikacioneve të cilat mund të shkarkohen pa pagesë, është YouTube që zë vendin e parë, duke e kaluar atë të Instagram, ndërsa Angry Birds Space e mori këtë epitet për tabletin e famshëm iPad.

Fotografia e javës „Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„.

Liridona gjokaj: nikon

e enjte, 20 dhjetor 2012

23 Javore KOHA

„Qesh pak, shiko këtu”

24 e enjte, 20 dhjetor 2012

Kulturë

Kulturë

e enjte, 20 dhjetor 2012

Javore KOHA

Konferenca Shkencore Ndërkombëtare në Pekin për Studimet Epike Akademia Kineze e Shkencave Sociale në Pekin, Institituti i Letërsisë Etnike, më 17 e 18 nëntor 2012 organizoi konferencën shkencore ndërkombëtare për studimet epike, «Konferenca ndërko-mbëtare 2012 e studimeve epike: drejt diversitetit, kreativitetit, qëndrueshmërisë».

Për Koha Javore: Prof. Dr. Zymer U. Neziri Kjo konferencë, në të cilën morën pjesë shtatëdhjetë e një studiues të epikës nga Azia, Evropa, Afrika dhe Amerika, e ndër ta edhe studiuesit tanë, epikologët Zymer Neziri, Nicola Scaldaferri dhe Rigels Halili, është nismë për një forum të rregullt për studimet ndërkombëtare epike nga fushat ndërdi-siplinore, për të diskutuar çështjet thelbësore të studimeve epike në gjithë botën.

Temat kryesore, që u shqyrtuan në konferencë, qenë: 1. Diversiteti, kreativiteti dhe qëndrueshmë-ria e traditave epike. 2.

Reflektime për metodologjitë për dokumentacionin gojor epik. 3. Sfidat aktuale në bashkëpunimin shumëpalësh për mobilizim dhe ndërveprim midis epikëkërkuesve, ko-muniteteve dhe institucioneve kërkimore. 4. Fizibiliteti dhe praktika e krijimit të një shoqate ndër-kombëtare të profesionistëve të epikës dhe të institucioneve.

Pjesëmarrës të konferencës qenë: Abdyldazhan Akmataliev, Kirgistan; Ahmed Aly Morsi, Egjipt; Madis Arukask, Estoni; Khan Sabir Badal, Itali; Mehri Bagheri, Iran; Qubumo Bamo, Kinë; Mark Bender, SHBA; Andrian Borisov, Republika e Sakhës (Jakuti), Rusi; Gejin Chao, Kinë; Ganglong Chen, Kinë; Rongnu Chen, Kinë; Ademola Omobewaji Dasylva, Nigeri; Olga Merck Davidson, SHBA; Ana Díaz Alvarez, Meksikë; İbrahim Dilek, Turqi; Rahile Dawut, Kinë; David Franklin Elmer, SHBA; Wenkai Feng, Kinë; Dmitry Funk, Rusi; Hehong Gao, Kinë; Lori Garner,SHBA; Getie Gelaye, Gjermani; Yushu Gong, Kinë; Xiaohong Guo, Kinë; Rigels Halili, Poloni; Lauri Harvilahti, Fin-landë; James Hegarty, Britani e Madhe; Qun Huang, Kinë; Zhongxiang Huang,

25 Javore KOHA

Trashëgimia e gjallë epike Kinë; Almaz Huseynova, Azerbejxhan; Danday Iskakuly, Kazakistan; Jiangbian Jiacuo (Vjam-dpal-rgya-mtsho), Kinë; Mamatkuli Jurayev, Uzbekistan; İhsan Kalendero, Turqi; Seit Kaskabassov, Kazakistan; Abbas Kazmi, Pakistan; Abduweli Kerim, Kinë; Mirsad Kunić, Bosnjë e Hercego-vinë; Evgeniya Kuzmina, Rusi; Ying Lang, Kinë; Lianrong Li, (Brtson-vgrus-rgya-mtsho) Kinë; Yahu Liu, Kinë; Leonard Charles Muellner, SHBA; Gregory Nagy, SHBA; Zymer Neziri, Shqi-përi; Norbu Wangdan, Kinë; Nina Ochirova, Rusi; Svetlana Orus-ool, Republika e Tuvës, Rusi; Yongxian Qu, Kinë; Karl Reichl, Gjermani; Rinchindorji, Kinë; Tamara Sadalova, Republika e Altajit, Rusi; Nicola Scaldaferri, Itali; Sechinmenghe, Kinë; Yang Shi, Kinë; Qin’e Shi, Kinë; Gi-sli Sigurdsson, Islandë; Aaron Phillip Tate, SHBA; Tsering Phuntsok, Kinë; Tsetsenbat, Kinë; Manbaite Tuerdi, Kinë; Vagif Verdiyev, Azerbejxhan; Huansheng Wang, Kinë; Qiao Wu, Kinë; Xiaodong Wu, Kinë; Enhong Yang, Kinë; Azat Yeghiazaryan, Armeni; Hubin Yin, Kinë; Xia-ofei Yu, Japoni; John Zemke, SHBA; Adil Zhumaturdu, Kinë.

Në praninë e personaliteteve të shquara shkencore e kulturore të Kinës, pas fjalës së përshëndetjes së Jang Li, nënkryetar i Akademisë Kineze të Shkencave Sociale, punimet e konferencës i sh-palli të hapura Gejin Chao, drejtor i Institutit të Letërsisë Etnike të asaj akademie, e pastaj u lexu-an katër referate: Gregory Nagy, Universiteti i Harvardit, Oral poetics through the lens of the Pa-nathenaic festival in Athens (Poezia gojore përmes paraqitjeve të festivalit Panathenaic në Athinë); Karl Reichl, Universiteti i Bonit. Oral Epics Today: Death, Survival, and Change (Epik-at gojore sot: vdekja, mbijetesa dhe ndryshimi); Lauri Harvilahti, Textual Research and Challenges of the Digital Era (Hulumtimi tekstual dhe sfidat e epokës digjitale); Gejin Chao, Akademia Kineze të Shkencave Sociale, Disciplining Epic Studies in China (Disiplinimi i studimeve epike në Kinë).

Studiuesi Zymer U. Neziri nga Prishtina mori pjesë në këtë konferencë me kumtesën: The Epos of the Frontier Warriors: Albanian poetic tradition and living heritage of oral epic world (Eposi i Kreshnikëve:

tradita poetike shqiptare dhe trashëgimia e gjallë epike gojore botërore). Pjesëmarrës në konferencë qenë edhe dy studiues të tjerë shqiptarë, arbëreshi Nicola Scaldaferri, nga Univer-siteti i Milanos, Itali, me kumtesën: Textualizing the Performance: Issues on the Albanian and Arbëresh Epic Tradition (Tekstualizimi e performanca: Çështje të traditës epike shqiptare dhe arb-ëreshe),

si dhe Rigels Halili, nga Universiteti i Torunjit, Poloni, me kumtesën: Between tradition and modernity - a typology of Albanian epic singers in Albania and Kosova nowadays. (Midis traditës dhe modernitetit - një tipologji e këngëtarëve epikë shqiptarë në Shqipëri dhe Kosovë në ditët e sotme).

Janë shqyrtuar edhe çështjet e studimit të epikës Xhangar (Ochirova, Nina) dhe

Manas: Epika Manas dhe artistët e tij (Zhumaturdu, Adil), si dhe: Manas është një thesar i kulturës botërore (Akmataliev, Abdyldazhan). Me interes jane pritur edhe kumtesat e studiuesve Dmitry Funk dhe Andrian Borisov.

Po ashtu me interes janë kumtesat për disa epika gojore: tradita gojore poetike mesjetare persike (Davidson, Olga Merck); Eposi i popullit altaian (Sadalova, Tamara); Epika kazake (Iskakuly, Da-nday; Kaskabassov, Seit); Faktorët për zhdukjen e këngëtarëve epikë të Kazakistanit (Huang, Zhongxiang); Epika uzbeke (Jurayev, Mamatkuli); Epika azerbajxhane (Verdiyev, Vagif ); Epika turkmene (Kalendero, Ihsani); Epika ujgure (Kerim, Abduweli); Epika kirgize (Lang, Ying; Tuer-di, Manbaite); Epika tibetiane (Jiangbian Jiacuo (Vjam-dpal-rgya-mtsho); (Tsering Phuntsok); Epika mongole (Rinchindorji; Sechinmenghe; Tsetsenbat); Edda mesjetare dhe saga e Islandës (Sigurdsson, Gisli). Nga Afrika janë shqyrtuar: traditat gojore epike afrikane (Dasylva, Ademola Omobewaji) dhe epika etiopiane (Gelaye, Getie), kurse nga Meksika: Kodikët Mixtec (Díaz Alvarez, Ana).

Interesim të veçantë të studiuesve zgjuan edhe rapsodët e disa epikave të njohura me paraqitjet e tyre në këtë konferencë, me këngë ose me fragmente këngësh nga repertori i tyre: Manbetable Alaman (1941), këngëtar epik aktiv i ciklit Manas. Shumë i popullarizuar.

Kirgiz, fig-urë e njohur në listën përfaqësuese kombëtare të trashëgimisë kulturore shpirtërore; Dawa Grags-ba (1974), këngëtar epik tibetas i Gesarit. Figurë e njohur në listën përfaqësuese kombëtare të trashëgimisë kulturore shpirtërore; Uuganbaator (1971), mongol, këngëtar epik i Gesarit; Do-rjinima (1988), këngëtar epik mongolas i Xhangarit; Chen Tianlun (1966), këngëtar epik i Mbretit Yalu.

Fjalën përfundimtare të mbylljes së kësaj konference të madhe ndërkombëtare në Pekin për stu-dimet epike, e organizuar dy vjet pas asaj të Universitetit të Harvardit (kushtuar dy epikologëve të njohur amerikanë, Milman Parry dhe Albert Lord, dhjetor 2010), si dhe të asaj të Institutit Al-banologjik të Prishtinës (për Eposin e

Kreshnikëve, gusht 2010), e mbajti Gejin Chao.

Në një ekspozitë e veçantë janë paraqitur koleksione epike dhe studime në Kinë, në Bibliotekën e Akademisë (CASS), duke përfshirë libra, gazeta, publikime në lidhje me studimet epike në Kinë (dhe më gjerë) gjatë 10 dekadave. Të gjithë pjesëmarrësit janë lutur për të sjellë nga vendet e tyre monografi ,vëllime studimesh, përkthime, botime të teksteve tradicionale, piktura, DVD / VCD / CD, videokaseta dhe materiale të tjera që do të shfaqen në ekspozitë. Nga botimet shqip aty u ekspozuan: Visaret e Kombit, I; Visaret e Kombit, II; Sh. Sinani, Mitologji në Eposin e Kre-shnikëve; Sh. Sinani, Tradita gojore si etnotekst; Q. Murati, Kërçova, hulumtime gjuhësore, etno-grafike dhe folklorike; A. Dushi, Elemente të epikës gojore në prozën e Ismail Kadaresë; Koncepte moderne, përzgjodhi dhe përktheu A. Dushi; Rizah Bllaca, Këngë popullore, I; M. Zeqiri, Epika historike shqiptare e regjionit të Kumanovës; Z. U. Neziri, Studime për folkorin, I: Eposi i Kreshnikëve dhe epika historike; Z. U. Neziri, Epika legjendare e Rugovës, I; Z. U. Neziri, Epika legjendare e Rugovës, II; Z. U. Neziri, Epika legjendare e Rugovës, V; Z. Neziri, Këngë të kreshnikëve; Lahutari i fundit (Le dernier joueur de lahouta), film dokumentar, regjisor S. Kokolli; Rr. Ulaj, Këndon lahuta e Gucisë, CD; Tinguj tradicionalë të Kosovës, përgatitur nga V. Shkodra, K. Bajraktari dhe B. Xhemili, CD; Këngë epike historike, 1997-2001, CD, përgatitur nga Z. U. Neziri.

Pas konferencës, këto materiale shqip iu dhuruan Arkivit, për një projekt ndërtimi, i cili është duke u zhvilluar në Akademinë Kineze të Shkencave Sociale.

Pas përfundimit të punimeve të konferencës, u formua Shoqata Ndërkombëtare e Studimeve Ep-ike, kurse kryetar i parë i Shoqatës u zgjodh Gejin Chao.

P.S. Në programin e konferencës, Komiteti Organizues shkroi, pa kundërshtimin tim: Zymer Neziri, Instituti Albanologjik i Prishtinës, e pastaj: Republika e Shqipërisë, si zëvendësim i Republikës së Kosovës, për shkak se kjo ende nuk është njohur zyrtarisht nga Kina.

26 e enjte, 20 dhjetor 2012

Fejton

Fejton

e enjte, 20 dhjetor 2012

Javore KOHA

27 Javore KOHA

Diferencimet politike në Ulqin në vitin 1981 dhe terrori shtetëror i mëvonshëm (17)

Ndërkombëtarizimi i çështjes shqiptare falë angazhimit të diasporës Nënshkrimi i Marrëveshjes mbi parimet minimale të zhvillimit të infrastrukturës demokratike në Mal të Zi ishte për kohën një arritje e madhe e shoqërisë së Malit të Zi, sepse ishte një shkëputje nga frika se edhe në Mal të Zi mund të fillojë lufta ndërmjet popullsisë së përzier.

Muhamet Nika

Mali i Zi me referendum fitoi pavarësinë (2006). Në bisedimet e bëra për organizimin e Bllokut pro pavarësisë së Malit të Zi, shohim që atë pa hezitim e nënshkruan UDSH e më pas, nga shtypi malazias merret vesh që e kishte nënshkruar pa dijen e anëtarësisë së vet edhe LD në MZ. Ndërsa PPD-ja është e vetmja parti shqiptare që nuk e nënshkroi Marrëveshjen pa kushte, duke qëndruar asnjanëse.

Më 9 shtator 2006 u krye aksioni famëkeq “Fluturimi i shqiponjës”, me ç’rast nën akuzën e destabilizimit të vendit u arrestuan 18 shqiptarë. Ngjarja ishte tronditëse për tërë komunitetin shqiptar në Malin e Zi dhe diasporë.

Shikuar në retrospektivë problemin e aksionit policor, sipas parimit shkakpasojë, vërejmë se që nga gushti i vitit 2002 kur Shoqata “Illyricum” bashkë me 18 shoqata të Malësisë i dërguan letër Qeverisë së Malit Zi për komunë

të plotë të Malësisë e që nuk u përkrah as nga qeveria, as nga UDSH, fillon e shihet se te shqiptarët në Mal të Zi zë e formohet faktori i tretë. Ky faktor, bashkë me diasporën shqiptare dhe me kongresmenët amerikanë, si duket, filloi të marrë situatën në dorë.

Ata filluan të sfidonin organizimin e dështuar politik të kohës, qoftë atë shqiptar apo atë qeveritar. Të gjithë të bashkuar, punonin rreth jetësimit të projektit për komunë të plotë të Tuzit (Malësisë). Si duket, kjo atmosferë iritonte qeverinë dhe pushtetin.

Duke iu referuar kalendarit të ngjarjeve që bëmë qëllimisht më lart, tregon se falë angazhimit të diasporës shqiptare, filloi ndërkombëtarizimi i çështjes shqiptare. Subjektet nacionale u nxorën jashtë loje sepse e kishin humbur besimin te populli i Malësisë.

Kemi përshtypjen se faktori amerikan filloi të hospitojë me të madhe sërish faktorin politik shqiptar në Mal të Zi, në një spektër interesimi edhe më të gjerë, përmes Ambasadës së vet, duke përfshirë çdo sferë në planin e lirive njerëzore, politike dhe ekonomike e deri te sfera e investimeve të huaja.

Nga ngjarjet që ndodhen gjatë kësaj periudhe, ndoshta duhet veçuar edhe një takim timin si kryetar i Kuvendit të Komunës së Ulqinit dhe kryetarit të Komunës, Gëzim Hajdinaga, në Ulqin, me ambasadorin amerikan, Roderik Mur. Vizita u realizua me kërkesën e këtij të fundit. Në të, përveç tjerash, për shembull, u bisedua se si do t’i priste Ulqini investitorët e huaj nëse do të vinin masovikisht, me kusht edhe të mbipopullimit të të huajve.

Si do të reagonte popullata vendase nëse fillojnë ndërtimet e godinave shumëkatëshe, të cilat përpinin shumë banorë. Kryetari Hajdinaga tha se çdo investim i pakontrolluar, i cili do të çonte deri te ndërrimi i strukturës së popullsisë, për ne do të ishte i papranueshëm, ndërsa komuniteti më së tepërmi parapëlqente ndërtimet me pak kate. Ambasadori Mur e kuptoi këtë shqetësim tonin. Vizita zgjati rreth tri orë ngase Hajdinaga, për nderë të tij kishte organizuar për ne të tre edhe një shëtitje me barkë, nga

Rana deri në grykëderdhjen e lumit Buna në Adë.

Marrëveshja mbi parimet minimale të zhvillimit të infrastrukturës demokratike në Mal të Zi

Nënshkrimi i Marrëveshjes mbi parimet minimale të zhvillimit të infrastrukturës demokratike në Mal të Zi ishte për kohën një arritje e madhe e shoqërisë së Malit të Zi, sepse ishte një shkëputje nga frika se edhe në Mal të Zi mund të fillojë lufta ndërmjet popullsisë së përzier. Në atë kohë, i ra që këtë marrëveshje ta nënshkruanin përfaqësuesit e të gjitha etnive që jetonin në Mal të Zi. Dua të kujtoj që një ditë prej ditëve, derisa Kuvendi i Malit të Zi zhvil-

lonte mbledhjen, në korridor, gati rastësisht, pasi e kishte hedhur idenë e Marrëveshjes para deputetëve myslimanë - Harun Haxhiqit, Orhan Shahmanoviqit dhe Rifat Veskoviqit, kryetari i Partisë Popullore, Novak Kilibarda, zbuloi qëllimin e formimit të një blloku reformator, i cili do të proklamonte unifikimin e opozitës parlamentare malazeze, të cilën gjë pastaj do t’ia ofronim për nënshkrim edhe partisë në pushtet.

Kuptohet që ne e pranuam që në fillim, ndërsa diçka më vonë këtë nismë e firmosën edhe liberalët, reformistët dhe së fundi UDSH. Ç’është e vërteta, UDSH si subjekt përmbahej duke qenë tepër e matur sa i përket problemit të formimit të bllokut. Le të kujto-

jmë se në këtë kohë lideri i saj, Ferhat Dinosha, për shembull, do të deklaronte për gazetën “Pobjeda”, për arsye që vetëm ai i di, ”Se Millosheviqi është realiteti i Ballkanit”, si dhe do të jepte disa deklarata të tjera të këtij tipi.

Mirëpo, pas shumë bisedimeve që u bënë në mjediset e Partisë së Reformistëve në Podgoricë, por edhe të Partisë Popullore, u arrit Marrëveshja edhe me PDS-në e Gjukanoviqit. Marrëveshja paraqet një faqe të re të Malit të Zi.

Konferenca e Uashingtonit – kthim në vitin zero

Viti 2003 shënon, si të thuash, zhgënjimin intelektual shqiptar, si të atij vendas, ashtu edhe të diasporës shqipta-

ro-amerikane. Si duket, të gjithë ishin të pakënaqur me angazhimin e subjekteve nacionale shqiptare.

Klasa politike e shqiptarëve në Mal të Zi po dukej se nuk mund ta obligonte veten si ajo e shqiptarëve të Maqedonisë e të Luginës së Preshevës; dhe tjetër, po shihej se nuk mund të kanalizonte më potencialin e vet kombëtar. Asaj i mungonte guximi dhe mençuria për të shtruar me zë të lartë kërkesat e veta politike para Qeverisë së Malit të Zi. Nga ana tjetër, diaspora shqiptare në Amerikë ishte shumë më e organizuar dhe më e përparuar në çështjen e shtrimit të kërkesave politike. Bile ajo ishte kalitur edhe në ofrimin e kontributit financiar për lëvizjen e armatosur në Kosovë. Mund të thuhet se për qarqet zyrtare malazeze, kjo mërgatë ishte e njohur si tepër e organizuar dhe ekstreme. Bile, sipas disa dëshmive, ishte nën kontroll dhe vëzhgim absolut për kërkesat që shtronte atje.

Duke pasur luhatjet e veta, mendimi intelektual i shqiptarëve në Mal të Zi dukej që as për së afërmi nuk ishte i kënaqur me partitë nacionale në Mal të Zi. Ata, as për së afërmi nuk po i kënaqnin interesat gjithëpopullore e as diasporën.

Bile, duke qenë “të zënë” në luftë për pushtet, partitë kishin degjeneruar deri në pa kuptim.

E gjithë kjo kishte krijuar hapësirë për t’u formuar faktori i tretë, i cili u grumbullua rreth organizatave të tilla, si “Illyricum” dhe “Unitas” në Malësi.

Këto subjekte të sektorit joqeveritar inicuan si kërkesë politike komunën e plotë të Malësisë dhe formimin e tre regjioneve shqiptare. Me këtë platformë shkëputeshin përfundimisht nga zëri gjysmë i zbritur i politikës nacionale. Në rrumbullakësimin e këtyre ideve, ata hasen me të madhe në përkrahjen e diasporës shqiptare, por u satanizuan haptas nga organizatorët e politikës nacionale, në sy të opinionit malazez, madje edhe para kamerave televizive.

28 e enjte, 20 dhjetor 2012

Mozaik

Mozaik

e enjte, 20 dhjetor 2012

Javore KOHA

Mbledhja zgjodhi dhe Presidencën e re të Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave, të përbërë nga historiani Pëllumb Xhufi, President i radhës, poeti nga Kosova Basri Capriqi, sopranoja e njohur Ermonela Jaho, fizikanti Marenglen Spiro dhe sociologu Fatos Tarifa, i rizgjedhur në postin e Sekretarit Shkencor.

Tedi Papavrami është anëtari më i ri i Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave. Në mbledhjen e parë vjetore kjo akademi vendosi të pranojë në gjirin e saj disa prej personaliteteve më të njohura shqiptare nga fusha të ndryshme të shkencës, artit dhe gazetarisë. Mes emrave të njohur janë: violinisti i shquar, Tedi Papavrami, piktori Bashkim Ahmeti, aktori Timo Flloko, dirigjenti Eno Koço, gazetari Skënder Minxhozi, mjeku kardiolog Arben Baboçi, ekonomisti Abdylmenaf Bexheti nga Maqedonia, kimisti Alqi Çullaj, mjekja onkologe, Adelina Mazreku dhe Evan Rroço nga shkencat agrare. Gjithashtu, listës së anëtarëve me statusin “Anëtar Nderi” të Akademisë së Arteve dhe Shkencave iu shtuan edhe tre personalitete të huaja, të njohura në fusha të ndryshme si Craig Calhoun, sociolog dhe historian, drejtor i London School of Economics and Political Science, Lucie Nadin, historiane (Itali) dhe Marc Pointet, ekonomist (Francë). Në përfundim të saj, mbledhja zgjodhi dhe Presidencën e re të Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave, të përbërë nga historiani Pëllumb Xhufi, President i radhës, poeti nga Kosova Basri Capriqi, sopranoja e njohur Ermonela Jaho, fizikanti Marenglen Spiro dhe sociologu Fatos Tarifa, i rizgjedhur në postin e Sekretarit Shkencor. Mbledhja zgjodhi gjithashtu Presidentin Elect të kësaj Akademie, fizikantin Përparim Fuga.

Përveç pranimit të anëtarëve të

29 Javore KOHA

Në mbledhjen e parë vjetore të Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave u pranuan 11 anëtarë të rinj dhe u zgjodh Presidenca e re

Tedi Papavrami i bashkohet Akademisë së Arteve dhe Shkencave

rinj që i bashkohen frymës së kësaj Akademie në këtë mbledhje u zhvillua dhe analiza e veprimtarive të zhvilluara gjatë vitit të parë që nga krijimi i saj, si edhe përcaktoi një program pune për vitin e ardhshëm. Në fjalën e çeljes, Presidenti i Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave, Ksenofon Krisafi theksoi rëndësinë dhe ndikimin që kanë patur në publikun shqiptar veprimtaritë kryesore të kësaj akademie, si Forumi i Parë Publik i saj (mars 2012), kushtuar një vargu problemesh të rëndësishme për shoqërinë shqiptare, Forumi i Dytë Publik i kësaj Akademie (korrik 2012), kushtuar specifikisht problemeve të sistemit të arsimit të lartë në vendin tonë, Konferenca kombëtare e organizuar nga kjo Akademi (tetor 2012) në kuadër të 100- vjetorit të Pavarësisë së vendit, si edhe botimi në pranverë të këtij viti i numrit të parë të revistës Academe, organ zyrtar i Akademisë Shqiptare të

Arteve dhe Shkencave. Anëtarët e Akademisë shprehën një varg idesh me vlerë dhe morën angazhime konkrete për zgjerimin dhe thellimin e mëtejshëm të veprimtarisë së saj në të mirë të zgjidhjes së problemeve të mëdha me të cilat përballet shoqëria shqiptare në fillim të këtij shekulli, duke ndihmuar në projektimin e strategjive dhe të politikave afatmesme e afatgjata për zhvillimin ekonomik, social e kulturor të vendit, veçanërisht në fusha të tilla, si arsimi dhe shkenca, modernizimi i bujqësisë, zhvillimi i sistemit të shëndetësisë, zhvillimi i arteve dhe i kulturës, rritja e mirëqenies dhe e sigurisë në shkallë kombëtare etj.

Akademia Shqiptare e Arteve dhe Shkencave u krijua në 17 dhjetor 2011 nga një grup personalitetesh shqiptare të shquara të artit, të kulturës dhe të shkencës. President Nderi i saj është zgjedhur shkrimtari i shquar, Ismail Kadare.

Klima yjore do jete e pershtatshme sot per besnikerine ne cift. Edhe pse do jene te shumte personat qe do iu joshin ju do e keni gjithe Dashi kohes mendjen tek partneri.

Beqaret do kene mundesi per takime por duhet te veprojne me shume kujdes dhe te mos nxitohen. Te ardhurat do fillojne te permiresohen ndjeshem.

Dita e sotme do jete tej mase e qete dhe ju nuk do perjetoni emocionet qe keni pritur ne cift. Mos u trishtoni por perpiquni te flisni me partnerin dhe t’i vini gjerat ne Luani vije. Beqaret do qndrojne prane miqve dhe nuk do e kerkojne me ngulm dashurine. Lerini gjerat te rrjedhin vete. Te ardhurat do pesojne nje zbritje te konsiderueshme per shkak te disa shpenzimeve te detyruara.

Nese jeni ne cift do kete mosmareveshje te medha gjate kesaj dite. Mos beni gabimin te merrni vendime perfundimtare qe do Shigjetari jene ne demin tuaj dhe per te cilat do pendohen shpejt. Te shumte do jene beqaret qe do gjejne shpirtin e tyre binjak. Pergatituni per ndryshime ne jeten tuaj.

Financat nuk do jene te keqija. Ato edhe mund te permiresohen nese ju tregoheni te matur me shpenzimet.

Pjesa me e madhe e cifteve do kalojne nje dite pozitive dhe pa probleme, megjithate ata qe kane debatuar per ceshtje serioze mund te marrin disa Demi vendime te rendesishme. Beqaret nga ana tjeter edhe pse do kerkojne shume nuk do e gjejne ate qe po kerkojne. Menaxhojini me kujdes financat nese nuk doni te perballei me probleme.

Jeta sentimentale e cifteve do jete e qendrueshme dhe do ndiheni mire qe keni dike si partneri juaj ne krah. Beqaret do Virgjeresha jene pasionante, por ky pasion do i shtyje te krijojne nje lidhje jo te qendrueshme dhe aspak te qete. Tregohuni shume te matur nese nuk doni qe te vuani. Do iu duhet te beni goxha shpenizme te nevojshme sot dhe kjo do i trndite pak financat.

Duke filluar qe sot do i merrni gjerat me seriozisht ne jeten ne cift dhe do mendoni ta coni me tej lidhjen. Gjithcka mund te ndryshoje per Bricjapi mire per ju. Beqaret do kene vecse aventura te kendshme por qe nuk do kene asnje te ardhme te sigurt.

Ne lidhje me financat duhet thene se do jeni me te vendosur ta permiresoni situaten.

Pozicionimi i keq i Saturnit mund te sjelle keqkuptime dhe konfuzion ne cift. Flisni sa me shume me partnerin dhe sqarojeni shpejt cdo gje. Mos e lini Binjaket situaten te nderlikohet shume.

Beqaret do presin edhe sot me kot dashurine e madhe e cila nuk do te vije. Ne planin financia besojini intuites sot dhe do dilni te fituar. Gjithsesi duhet thene se yjet do iu sjellin fat.

Dashuria do kete disa probleme te vogla sot, por do i kaloni sa hap e mbyll syte.

Ne mbremje do perjetoni emocione te medha fale nje Peshorja surprize qe do iu kete pergatitur partneri. Beqaret nuk do mendojne fare per jeten sentimentale sepse do ia kalojne per mrekulli me miqte. Saturni do ndikoje pozitivisht tek financat.

Dashuria e cifteve do shkoje mire sot. Do flisni hapur me partnerin dhe do rregulloni idas gjera te lena pezull. Sinqeriteti do ezistoje nga te dyja Ujori krahet. Takimet e beqareve do jene te shumta gjate kesaj dite, por njeri do jete me i vecanti nga te gjithe. Mos e humbni kete mundesi. Influenca e yjeve tek financat do jete poztive.

Jeta juaj en cift do jete rutine dhe nuk do ndodhe asgje e vecante.

Duhet te tregoheni me te hapur ndaj te rejave dhe te tentoni.

Beqaret do terhiqen me shume Gaforrja nga aventurat kalimtare dhe pa te ardhme. Dikush do iu kerkoj te krijoni nje lidhje serioze dhe ju nuk do e pranoni.

Me vone do pendoheni per kete. Tregohuni sa me realiste me financat dhe mos shpenzoni pa u menduar.

Nese kohet e fundit e keni lene pak pas dore ate qe keni ne krah sot duhet ta shlyeni kete gabim dhe t’i kushtoni rendesine e duhur. Lerini pak menjane anAkrepi gazhimet e tjera dhe merruni me te dashurin tuaj. Beqaret duhet te presin edhe disa dite per te gjetur personin ideal.

Financat do jene e mira. Do keni mundesi te kryeni transakionet qe kishit menduar prej kohesh.

Nje fllad i lehte pasioni do fryje sot ne jeten tuaj ne cift dhe do kaloni momente te mreullueshme prane te dashurit te zemres suaj.

Shfrytezojeni cdo sekonde sikur Peshqit te ishte e fundit. Beqaret do kene fat ne dashuri dhe do takojne persona interesante dhe te vecante. Konfigurimi i yjeve do jete pozitiv per financat. Megjithate kjo nuk do te thote qe ju te shpenzoni kuturu.

30 e enjte, 20 dhjetor 2012

Sport

Sport

e enjte, 20 dhjetor 2012

Javore KOHA

Mali i Zi u shpall kampion evropian në hendboll për femra

Pas një ballafaqimi dramatik dhe me katër vazhdime, sepse loja në kohën e rregullt përfundoi baraz, Përfaqesuesja e Malit të Zi e mundi Norvegjinë me rezultatin 34:31, në finale në kuadër të Kampionatit Evropian. Kjo ndeshje hyri në historinë e kampionateve evropiane, si ndeshja finale më e gjatë pasi që fati i saj u zgjidh vetëm pas 80 minutave lojë.

Hendbollistet e Malit të Zi u shpallen kampione të Evropës në hendboll, pasi që ato fituan në finale kombëtaren e Norvegjisë, kampione të shumëfishtë evropiane, botërore dhe olimpike, duke arritur në këtë mënyrë një sukses historik dhe hyrë në mesin e katër përfaqësueseve që deri tani e kanë fituar këtë kampionat.

Pas një ballafaqimi dramatik dhe me katër vazhdime, sepse loja në kohën e rregullt përfundoi baraz, Përfaqesuesja e Malit të Zi e mundi Norvegjinë me rezultatin 34:31, në finale në kuadër të Kampionatit Evropian, i cili u zhvillua në Serbi nga data 4-16 dhjetor. Ndeshja finale hyri në historinë e kampionateve evropiane, si ndeshja e cila zgjati më tepër pasi që fati i saj u zgjidh pas 80 minutave lojë. Në këtë mënyrë, hendbollistet malaziase iu kthyn borxhin henbollisteve norvegjeze për humbjen e pësuar në finalen e Lojërave Olimpike në Londër gjatë verës së këtij viti.

Lojtaret më të mira në radhët e Malit të Zi në finale ishin portierja Sonja Bajraktaroviq, e cila kishte 20 mbrojtje, Milena Knezheviq me dhjetë gola, Katarina Bulatoviq me tetë gola dhe Jovanka Radiçeviq me pesë gola. Gati gjatë tërë ndeshjes, lojtaret e Malit të Zi e kanë kontrolluar atë, falë angazhimit dhe lo-

Bullatoviq dhe Radiçeviq në ekipin ideal të Kampionatit

Sukses historik

jës së tyre perfekte.

Më parë në gjysmëfinale, Mali i Zi mun-

di nikoqiren e Kampionatit Evropian, Serbinë, pas një ndeshjeje po ashtu

31 Javore KOHA

dramatike me rezultatin 27:26, dhe pak kush ka pritur që ajo do të befasonte

skuadrën me renome të Norvegjisë, e cila në gjysmëfinale kishte shkatërruar

Në ekipin ideal të Kampionatit Evropian për femra janë zgjedhur dy hendbolliste malazeze – Katarina Bullatoviq dhe Jovanka Radiçeviq. Përpos tyre, ekipin ideal të Kampionatin e përbëjnë edhe portierja suedeze Katrine Lunde – Heraldsen dhe pivotja Hajdi Loke, dy lojtaret serbe Sanja Damnjanoviq dhe Andrea Lekiq, si dhe lojtarja ruse Polina Kuznjecova.

Katarina Bullatoviq është shpallur edhe golshënuesja më e mirë e Kampionatit Evropian me 56 gola. Lojtarja më e mirë e Kampionatit të 10-të Evropian është shpallur norvegjezja Anja Edin, kurse mbrojtësja më e mirë hendbollistja gjermane, Anja Althaus.

Renditja përfundimtare 1. Mali i Zi 2. Norvegjia 3. Hungaria 4. Serbia 5. Danimarka 6. Rusia 7. Gjermania 8. Suedia 9. Franca 10. Rumania 11. Spanja 12. Çekia 13. Kroacia 14. Ukraina 15. Islanda 16. Maqedonia

Hungarinë, me rezultatin e thellë 30:19.

Medaljen e bronztë në Kampionatin Evropian në hendboll për femra e fitoi Hungaria, e cila në ndeshjen për vendin e tretë e mundi nikoqiren Serbinë, pas dy vazhdimeve, me rezultatin 41:38, duke e lënë pa medalje këtë të fundit.

Ky është titulli i parë për Përfaqësuesen e Malit të Zi të hendbollit për femra, e cila në Lojërat Olimpike në Londër ka fituar medaljen e argjendtë.

Kampionati i ardhshëm Evropian në hendboll për femra do të mbahet në vitin 2014, në Hungari dhe Kroaci.

(Kohapress)