Koha javore 632

Ngjarje javore

Javore KOHA

Papa Françesku në Shqipëri

Të lumtë, shqipëria ime!

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 25 shtator 2014 Viti XIII / Numër 632 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Kuvendi të gjejë zgjidhje të qëndrueshme

2

e enjte, 25 shtator 2014

Javore KOHA

Javore KOHA

Javore KOHA

Përmbajtje

Falënderim për kontributin në zhvillimin e marrëdhënieve

Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

e enjte, 25 shtator 2014

3 Javore KOHA

Kam lindur i famshëm fq 5

fq 16

F. Shkreli:

Diskutohen problemet me të cilat përballet bota

Egzonita Ala shpallet “Miss Gjermania 2014” fq 6

fq 20

Gj. Gjonaj:

In Memoriam: Shaban Demiraj

Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi

Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me

Përmbajtje

fq 8

fq 21

N. Berishaj:

“Tri dritare dhe një varje”, kandidat për Oscar Bisedë me Fehim Avdiun

Kritik i ashpër i sistemeve totalitare fq 12

fq 24

E. Muça:

Monumente të pasurisë kombëtare

Takim me vizionin dhe kaosin fq 14

fq 24

Ne hap me Kohen

4 Javore KOHA

Ngjarje javore

e enjte, 25 shtator 2014

Kolegjiumi i kryetarit të Kuvendit të Malit të Zi diskutoi rreth të ardhmes së gazetës „Koha javore“

Kuvendi të gjejë zgjidhje të qëndrueshme Podgoricë – Te gjithë përfaqësuesit e klubeve të deputetëve kanë përkrahur qëndrimin që Kuvendi i Malit të Zi, si themelues i gazetës „Koha javore“, të marrë pëgjegjësinë për gjetjen e zgjidhjes për një të ardhme të qëndrueshme të kësaj gazete.

Ata kanë diskutuar për situatën aktuale të të vetmes gazetë në gjuhën shqipe në Mal të Zi, e cila financohet nga buxheti shtetëror, në kolegjiumin e kryetarit të Kuvendit të Malit të Zi, të mbajtur me nismën e deputetit Genci Nimanbegu, kryetar i Klubit të Deputetëve të Partive Shqiptare, Iniciativës Qytetare Kroate dhe Partisë Liberale të Malit të Zi. Në takim është vendosur për formimin e grupit të punës i cili do t’i propozojë Kuvendit të Malit të Zi zgjidhjen për statusin e ardhshëm të gazetës „Koha javore“. Koordinator i Grupit të punës do të jetë deputeti Genci Nimanbegu, kurse anëtarë deputeti Predrag Sekuliq (PDS) nga radhët e pozitës dhe Dritan Abazoviq (MZP)

nga opozita.

Gazeta „Koha javore“ ndodhet në krizë për shkak të shpalljes së falimentimit në Shtëpinë Botuese „Pobjeda“, në kuadër të së cilës botohet kjo gazetë.

Në fillim të muajit gusht, redaktori përgjegjës i gazetës „Koha javore“, Ali Salaj, i është drejtuar me një shkresë Kuvendit të Malit të Zi, institucioneve përgjegjëse në Mal të Zi, subjekteve politike shqiptare, përfaqësive diplomatike në Mal të Zi etj., nga të cilët ka kërkuar që kjo gazetë të mos përfshihet në procesin e falimentimit të “Pobjeda”-s, as në kuadrin e privatizimit të mundshëm të saj, por si media e pakicave të mbështetet nga institucionet përkatëse shtetërore. „Koha javore“ është themeluar nga Kuvendi i Malit të Zi në dhjetor të vitit 1999, kurse numri i parë ka dalë në shkurt 2002. Gjatë këtyre 13 vjetëve janë botuar gjithsej 632 numra duke luajtur një rol të rëndësishëm për lexuesin shqiptar jo vetëm në Mal të Zi (Kohapress) por edhe më gjerë.

Ngjarje javore

e enjte, 25 shtator 2014

5 Javore KOHA

Ministri i Punëve të Jashtme dhe Integrimeve Evropiane, Igor Llukshiq, priti në vizitë lamtumirëse ambasadorin e Republikës së Shqipërisë, Tonin Beci Podgoricë - Nënkryetari i Qeverisë së Malit të Zi dhe Ministri i Punëve të Jashtme dhe Integrimeve Evropiane, dr. Igor Llukshiq, ka pritur të premten në vizitë lamtumirëse ambasadorin e Republikës së Shqipërisë, Tonin Beci.

Në deklaratën për shtyp të Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Integrimeve Evropiane thuhet se dy bashkëbiseduesit kanë vlerësuar se marrëdhëniet ndërmjet Malit të Zi dhe Shqipërisë janë shembull i bashkëpunimit të mirë fqinjësor.

Ata janë shprehur të kënaqur me bashkëpunimin shumë të pasur dhe përmbajtësor ndërmjet Malit të Zi dhe Shqipërisë, dialogun e shkëlqyer politik në nivelin më të lartë, duke vlerësuar se ky bashkëpunim i mirë duhet të intensifikohet në planin ekonomik. Në këtë kuptim, është vlerësuar se nënshkrimi së shpejti i Marrëveshjes për bashkëpunimin ekonomik do të jetë nxitje e mëtejshme për forcimin e bashkëpunimit në sferën ekonomike.

Llukshiq ka falënderuar ambasadorin e Shqipërisë për kontributin në zhvillimin e marrëdhënieve të gjithëmbarshme të dy shteteve në fusha të ndryshme dhe kryerjen me përkushtim të funksionit diplomatik gjatë mandatit gjashtëvjeçar.

Ai ka thënë se dy vendet mund të shërbe-

Falënderim për kontributin në zhvillimin e marrëdhënieve të gjithëmbarshme

jnë si shembull edhe kur bëhet fjalë për trajtimin e popujve pakicë në dy shtetet, si dhe që një marrëdhënie e tillë forcon më tej edhe marrëdhëniet e gjithëmbarshme dypalëshe të dy vendeve.

Nga ana tjetër, ambasadori Beci ka theksuar se për të ka qenë privilegj që mandatin e tij e ka kryer si ambasadori i parë në Malin e Zi të pavarur, si dhe që ka pasur mundësi të kontribuojë në forcimin e mar-

rëdhënieve ndërmjet dy vendeve.

Ai ka falënderuar Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe Integrimeve Evropiane të Malit të Zi për mbështetjen gjatë kryerjes së mandatit diplomatik.

Ambasador i ri i Republikës së Shqipërisë në Mal të Zi do të jetë Ernal Filo, i cili deri tani ka shërbyer si zëvendës ambasador në Ambasadën e Shqipërisë në Beograd.

(Kohapress)

Në seancën e katërt të rregullt të Kuvendit të Komunës së Gucisë

Anella Çekiq u zgjodh kryetare e Komunës Guci – Pas pritjes prej plot 60 vjetësh për kthimin e statusit të komunës, Gucia të mërkurën e kaluar, në seancën e katërt të rregullt të Kuvendit të Komunës, të mbajtur në sallën e Shtëpisë së Kulturës, ka fituar kryetarin e parë të Komunës.

Për këtë funksion, këshilltari Demir Bajroviq në emër të Koalicionit “Të bashkuar për Gucinë” (PDS, PSD, PB) dhe të dy partive nacionale shqiptare UDSH dhe Aleanca Shqiptare, propozoi bartësen e listës së koalicionit parazgjedhor në fjalë, inxhinieren e teknologjisë nga Gucia, Anella Çekiq (PDS), shefe e deritashme e filialit të Bankës Komerciale të Malit të Zi në Plavë.

Pasi nuk pati propozime të tjera, me votim të hapur, siç e parashikon Statuti i kësaj ko-

mune, vendimi është miratuar me votat e koalicionit paszgjedhor të përbërë nga 16 këshilltarë. 9 këshilltarë të Koalicionit për Gucinë “Dr. Rusmin Llalliçiq” (PG, PL, PSP) kanë qenë kundër, kurse pesë këshilltarë nuk kanë marrë pjesë në seancë, tre prej të cilëve të LD në MZ të cilët para votimit e kanë braktisur seancën për shkak të mosplotësimit të kërkesës nga seanca e mëparshme të këshilltarit të kësaj partie Asdren Çelaj që materialet e punës së Kuvendit, tetë këshilltarëve shqiptarë, t’u dërgohen të përkthyera në gjuhën shqipe, si dhe për shkak të mos harmonizimit të disa çështjeve që kanë të bëjnë me të drejtat e shqiptarëve për përdorimin e simboleve kombëtare, gjuhës amtare etj.

Kryetarja e Komunës së Gucisë, Anella Çekiq, është femra e dytë që zgjidhet në postin e kryetarit të një komune në Mal të Zi, pas kryetares së Komunës së Kotorrit, Maja Qatoviq.

Në fillim të punës së kësaj seance u bë verifikimi i mandatit të këshilltares së UDSHsë, Havaja Prelvukaj, e cila zëvendësoi këshilltarin e deritashëm të kësaj partie, Enver Dedushaj, i cili pas zgjedhjes sekretar i Kuvendit të Komunës së Gucisë në seancën e kaluar dha dorëheqje nga mandati i këshilltarit.

Sh. Hasangjekaj

6 Javore KOHA

e enjte, 25 shtator 2014

Vështrime & Opinione

Vështrime & Opinione

e enjte, 25 shtator 2014

7 Javore KOHA

Punimet e Asamblesë së Përgjithëshme të Kombeve të Bashkuara

Diskutohen problemet me të cilat përballet bota Për Koha Javore: Frank Shkreli / Nju Jork

Ndër udhëheqsit botërorë -- të cilët do të diskutojnë problemet e mëdha botërore nga 24 shtatori deri më 1 tetor –është edhe Presidenti i Republikës së Shqipërisë, Bujar Nishani, i cili kryeson të delegacionin shqiptar në punimet vjetore të OKB-së në Nju Jork. Ndër aktivitete të tjera, udhëheqsi shqiptar do t’i drejtohet sesionit të 69-të të Asamblesë së Përgjithëshme me fjalimin e rastit, para delegacioneve të 193-shteteve anëtare të OKB-së . Presidenti Nishani do të marrë pjesë gjithashtu edhe në punimet e “Nismës Globale Klinton’’, i ftuar nga ish-Presidenti Bill Klinton, që çdo vit zhvillon punimet e saj krahas me Asamblenë e Përgjithshme.

Ndërkaq, Organizata e ish-Presidentit Klinton nderoi parëmbrëmë Presidenten e Kosovës, Atifete Jahjaga me çmimin e Nismës Globale Klinton, dekoratën,”Qytetari Global” për ato që Nisma Globale Klinton cilësoi si merita të udhëheqses së Kosovës, me motivacionin për “promovimin e pajtimit në rajon dhe për ndërtimin e institucioneve politike dhe ekonomike të Kosovës, drejt anëtarësimit për në BE”. Ndonëse Kosova nuk është ende anëtare e OKB-së, Presidentja Jahjaga nuk do të marrë pjesë në punimet e sesionit të 69-të të Asamblesë së Përgjithëshme por ajo do të përdor qëndrimin e saj në Nju Jork për të lobuar për njohje të reja diplomatike të Republikës së Kosovës. Njofto-

het se udhëheqsit e dy shteteve shqiptare, gjatë qëndrimit të tyre në Nju Jork, kanë në agjendë një numër takimesh me homologët e tyre nga mbarë bota si edhe takime me përfaqsues të komunitetit shqiptaro-amerikan, përfshirë edhe Federatën Pan-shqiptare Vatra. Presidenti Nishani ka njoftuar gjithashtu se në mbarim të punimeve të OKB-së, ai do të udhëtoj për në qytetin Detroit, ku është ftuar të mbajë një ligjëratë me temën, “Shqipëria - Demokracia e Re Drejt Bashkimit Europian”, në Universitetin e njohur Miçigan të Shteteve të Bashkuara, ku pritet që ai të diskutojë me profesorë dhe studentë të këtij universiteti gjëndjen aktuale në Shqipëri, si dhe rolin e saj në Ballkan, përfshirë edhe përpjekjet e Shqipërisë për integrimin e saj në Europë.

Por arsyeja kryesore e pranisë së Presidentit të Shqipërisë në Nju Jork, si edhe e të gjithë udhëheqsve të tjerë botërorë, është pjesëmarrja e tij në punimet e nivelit të lartë të Asamblesë së Përgjithëshme të OKB-së, ndërkohë që Sekretari i Përgjithëshëm i OKB-së, Ban Ki Mun u bëri thirrje udhëheqsve botërorë që po mblidhen në Nju Jork, që të bashkohen në këtë “periudhë trazirash”, përball një “mori krizash shkatërruese, dhe të mbështesin dinjitetin njerëzor, zbatimin e ligjit dhe parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara.” Ai u tha gazetarëve në Nju Jork se “gjatë këtyre dy javëve do të pasqyrohet rishtas roli i pazevëndsueshëm i Organizatës së Kombeve të Bashkuara, për tu përballur me kërcënimet globale dhe roli i saj në

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

orvatjet për të gjetur mundësitë për përparim të përbashkët.” Në këtë drejtim, ai theksoi se pret që udhëheqsit botërorë të merren me dhunën e hatashme në Siri dhe në Irak, ku tha ai, konflikti dhe dështimet qeveritare kanë bërë të mundur përhapjen e ekstremizmit dhe terrorizmit.

Përveç kësaj, pritet që pjesëmarrsit në sesionin e 69-të të Asamblesë së Kombeve të Bashkuara të diksutojnë mbi një numër krizash anë e mbanë botës, duke përfshirë edhe ndryshimet klimaterike që do të diskutohen në “Mbledhjen e Nivelit të Lartë mbi Klimën”, ose (Samiti mbi Klimën) në kuadër të sesionit të sivjetëshëm të Asamblesë së Përgjithëshme, qëllimi i së cilës është për të mobilizuar përpjekjet dhe vullnetin politik ndërkombëtar për arritjen e një marrveshjeje në konferencën që pritet të mbahet vitin që vjen në Paris, për këtë çështje që është cilësuar si “urgjente” për botën. Në lidhje me këtë aktivitet, Kombet e Bashkuara njoftuan emërimin e aktorit të Holivudit, Leonardo Di Caprio -- i cili është i njohur si mbështetës i kauzave në mbrojtje të mjedisit -- si ambasador paqe i OKB-së për çështje të mjedisit dhe klimës.

Një çështje tjetër e cila kërkon vëmendjen e udhëheqsve botërorë të mbledhur në Nju Jork për takimin vjetor të Asamblesë së Përgjithshme është edhe shpërthimi, kohët e fundit, i sëmundjes Ebola në kontinentin afrikan. Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Ban Ki Mun ka thënë se përballimi me këtë sëmundje nevojitë ndërhyrjen e menjëhershme të faktorit ndërkombëtar, jo vetëm për të izoluar sëmundjen ebola, por edhe për të trajtuar personat e prekur nga këjo sëmundje epidemike.

Ashtu si dhe në vitet më përpara, edhe sesioni i sivjetëm i Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, i ka përcaktuar vetes angazhimin për tu marrë me një listë të gjatë problemesh duke u përpjekur për

Si çdo vit në muajin shtator, ashtu edhe sivjet ka filluar punimet prej dy javësh, Asambleja e Përgjithëshme e Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB), në kryeqendrën e kësaj organizate në Nju Jork. Në sesionin e 69-të të kësaj Asambleje marrin pjesë mbi 140 udhëheqës shtetesh dhe qeverishë si dhe përfaqësues të biznesit, të financave dhe të shoqërisë civile, si dhe personalitete me influencë botërore nga mbarë bota të luftuar, ndër të tjera, varfërinë, papunësinë dhe urinë, dhe për të zgjidhur konfliktet me dhunë dhe luftërat anë e mbanë botës, përfshirë Lindjen e Mesme dhe konflktin midis Rusisë dhe Ukrainës. OKB-eja është zotuar se gjatë këtij sesioni do të përcaktojë objektiva të reja zhvillimi për vitin 2015 dhe më gjatë. Për realizimin e këtij objektivi, të pakën Shtetet e Bashkuara kanë thënë se është e nevojshme që si pjesë e kësaj agjende zhvillimi të garantohet barazia gjinore, dmth., pjesëmarrja e barabartë e grave dhe vajzave me burrat dhe djemtë në zhvillimin e shoqërisë, të komunitetit dhe familjes, objektiv ky që mund të jetë si faktori më transformues i agjendës së zhvillimit për vitin e ardhëshëm dhe më tej, sipas deklaratës amerikane. “Investimi në femërat dhe në rininë, nuk është vetëm gjëja e drejtë që duhet të bërë, për më tepër ky investim është një nevojë strategjike” për çdo vend, është shprehur Sekretari Amerikan i Shtetit, John Kerry. Në vigjilje të takimit mbi zhvillimin për vitin e ardhëshëm dhe më tej -- të cilin Presidenti i ri i Asamblesë, Sam Kahamba Kutesa i Ugandës, e cilësoi si “një rast historik” --kryediplomati amerikan tha se investimi në barazinë gjinore për gratë dhe vajzat në çdo vend, “është mënyra më e mirë për të krijuar stabilitetin shoqëror, dhe për të përforcuar rendin e vazhdueshëm shoqëror të çdo vendi, sepse shoqëritë të cilat garantojnë barazinë gjinore dhe sigurinë për gratë dhe vajzat dhe ku grave u jepet mundësia për të ushtruar të drejtat e tyre të barabarta, ato shoqëri janë gjithmonë më të begata dhe më stabile”, tha Z. Kerry.

Si gjithmonë më parë, edhe agjenda e sesionit të 69-të të Asamblesë së Përgjithëshme, në letër dhe në parim, trajton kauza që janë fisnike dhe bujare me qëllim për të gjetur zgjidhje ndaj sfidave dhe problemeve të mëdha me të cilat

përballet sot njerëzimi, pasi parimisht ky ka qenë gjithmonë qëllimi i Kombeve të Bashkuara ç’prej themelimit të kësaj organizate, dmth.,që të shërbente si një forum i denjë në të cilin shtetet anëtare të mund të diskutonin problemet e tyre dhe të botës në një mjedis paqësor midis tyre.

Por, megjithë qëllimet e mira të OKBsë -- të pakën në sipërfaqe -- kritikët e Kombeve të Bashkuara, sidomos këtu në Amerikë e cila financon pjesën më të madhe të buxhetit të OKB-së në krahasim me vendet e tjera anëtare, përfshirë shpesh edhe udhëheqsit më të lartë të këtij vendi, kanë konsideruar se OKB-eja, si organizatë nuk është funksionale. Ata përmendin dallimet midis vendeve të zhvilluara dhe atyre në zhvillim e sipër, mbi çështje kyçe siç janë të drejtat e njeriut, zhvillimi ekonomik dhe çështje të sigurisë, lufta e paqa dhe sit ë tillë, ata e konsiderojnë OKB-ën si një ent ndërkombëtar që shpeshëherë nuk funksionon, që paralizuar nga burokracia, dhe më në fund si një organizatë që shpesh duket se është jashtë kontrollit, si përfundim i konflikteve të mbrednshme dhe midis vendeve anëtare të saj.

Por, prapseprap, sipas ekspertëve, megjithë problemet me të cilat përballet OKB-eja dhe ndonëse autoriteti i Asamblesë së Përgjithëshme të Kombeve të Bashkuara është i kufizuar, mbledhja vjetore e këtij enti ndërkombëtar në Nju Jork, mund të shërbejë si një mjet efektiv ku përfaqësuesit e vendeve anëtare të shprehin dhe të bashkërendojnë qëndrimet e përbashkëta ose të kundërta në një ambient paqësor, mbi çështje dhe probleme kyçe me të cilat përballet sot bota, e të cilat janë në agjendë për tu diskutuar nga udhëheqsit botërorë gjatë punimeve të saj. Si e tillë, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara nuk mund të injorohet.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

8 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 25 shtator 2014

Kulturë

e enjte, 25 shtator 2014

9 Javore KOHA

In Memoriam: Shaban Demiraj

Takimet e mia me profesorin

Gjekë Gjonaj

Njohja nga larg dhe nga afër

Është pikërisht ky lajm mortor që nxiti kujtesën time të riprodhonte copëza mbresash nga njohja dhe takimet e mia me Demirajn në vite. Njohja nga larg me këtë figurë të shquar të jetës shkencore ishte përmes librash, veprash e studimesh nga fusha e gjuhësisë, në vitet e 70-ta të shekullit të kaluar fillimisht si gjimnazist e më vonë si student i gjuhës dhe letërsisë shqipe. Qysh atëherë kuptova se fjala është për një shkencëtar të madh që jetën ia kushtoi me shumë dashuri Gjuhës shqipe.

Sa më shumë lexoja veprat e tij aq më shumë më shtohej dashuria dhe respekkti për këtë përfaqësues të shquar të fushës së gjuhësisë brenda dhe jashtë Shqipërisë. Kjo dashuri dhe ky respekt kulmoi në momentin kur profesorin e nderuar e njoha nga afër. Ishte viti 2002, kur shfrytëzoja Bibliotekën Kombëtare në Tiranë, për të hulumtuar mbi prijsin popullor të Kelmendit dhe mbrojtësin e kufijve të Shqipërisë – Prekë Calin. Që në ditën e parë të gjurmimeve të mia në këtë bibliotekë më rastisi të ulem në një bankë me një njeri në moshë të thyer.

Ditën e parë, më kujtohet, unë disa herë dola në hollin e bibliotekës për pushim, kurse “komshiu” im i bankës, që në vesh mbante një aparat dëgjimi, vazhdonte të punonte orë të tëra deri në mbyllje të orarit të punës së bibliotekës. Shquhej me një përkushtim të jashtëzakonshëm, me një qasje të thellë shkencore për admirim. Ky ritëm, intensitet dhe seriozitet i punës së tij më habiste pa masë. Çuditesha ku qëndron energjia e këtij “ plaku ” të ndritur të cilin nuk e kisha parë ndonjëherë më parë, por që dëshiroja ta njoh. Kjo mundësi m’u ofrua pas disa ditësh kur mora guximin apo , siç themi ne malësorët, e bana zemrën gurë dhe iu drejtova me këto fjalë: - Mirëdita! Unë jam Gjekë Gjonaj, nga

Mëngjesin e 31 gushtit të këtij viti , duke u hedhur një sy gazetave shqiptare në faqet e internetit lexova me pikëllim lajmin se një ditë më parë, pas viteve të gjata të lëngimit, ishte ndarë nga jeta studiuesi Shaban Demiraj, në orën 13:50 në shtëpinë e tij në Tiranë në moshën 94 vjeçare. Shkuarja në amshim e këtij autoriteti shkencor elitar është një humbje e madhe shkencore dhe njerëzore, i cili për fatin tonë ka lënë pas një trashëgimi të çmuar shkencore, si autor librash dhe studimesh shumë të vlefshme për shkencën e albanologjisë, me vlerë kombëtare Malësia, andej kufirit të Shqipërisë. Kam dëshirë të ju njoh meqë tash disa ditë rresht lexojmë e punojmë njëri-pranë tjetrit”, i thashë paksa me ngurrim.

- Flisni më me zë. Nuk ju dëgjoj mirë”, m’u përgjigj. Ia përsërita pyetjen dhe ai me buzëqeshje e dashamirësi më tha : “Unë jam Shaban Demiraj”. Për pak sekonda nuk ia ktheva përgjigjen që e priste, pasi në mendjen time ende nuk e kisha të qartë se ndodhem para albanologut të shquar shqiptar, të cilin prej kohësh ëndërroja ta shihja nga afër. Sikur t’më ishte prezentuar si profesor apo akademik Shaban Demiraj nuk e kisha patur këtë siklet të momentit. Megjithatë shpejt e kuptova se gjërat dhe ngjarjet më të bukura njeriut shpesh i vijnë rastësisht dhe spontanisht. E kuptova se njerëzit e mëdhenj në jetën e përditshme janë tepër të thjeshtë. Kështu më ndodhi edhe mua në takimin e parë të drejtëprdrejtë në katër sy me akademik Demiraj.

Nga cila krahinë e Malësisë jeni me origjinë? , - më pyeti.

Nga Trieshi – u përgjigja.

Kjo trevë shqiptare sidomos shquhet për figura të shquara kombëtare, siç janë vëllezërit Ivanaj, më tha.

Po, iu përgjigja i kënaqur me njohuritë që profesori kishte për vendlindjen time, i cili veçmas u ndal në disa kategori e veçori të të folmes karakteristike të Trieshit, të cilat me sa kuptova ishin objekt i kahershëm i interesimit të tij shkencor. Unë dëshiroja të flisja

gjatë me profesorin, por ai ishte tepër i përkushtuar ndaj punës. Gjatë ditëve të përbashkëta në bibliotekë komunikonim shkurt. Ditën e largimit tim nga Biblioteka Kombëtare e Tiranës profesor Demiraj më tha se tani e tutje mund të komunikojmë nëpërmjet postës elektronike të Akademisë së Shkencave të Tiranës. E falënderova, duke i thënë sinqerisht se ishte vërtet një privilegj dhe nder i madh për mua që e njoha.

Vizita në shtëpinë e tij në Tiranë

Kishin kaluar tri vjet që nuk e kisha takuar fizikisht profesor Demirajn, tashmë mikun tim. Kisha dëshirë ta takoj dhe t’i dhuroj librin “ Prekë Cali –piramidë e kufijve të Shqipërisë, për të cilin profesori gjatë shkrimit të kësaj vepre më fliste fjalë miradie. Përveç kësaj profesor Demiraj, në pamundësi shëndetësore që të vinte në promovimin e këtij libri në Ulqin, më 9 prill 2005 më dërgoi një telegram urimi , në të cilin më përgëzoi për këtë arritje timen të cilën profesori e vlerësoi mjaft.

Këto dhe shumë kujtime të tjera të bukura me profesor Demirajn , “ Mësues i Popullit” dhe “ Mjeshtër i madh i punës” më detyruan që një ditë ta vizitoj atë në shtëpinë e tij në Tiranë. Nga miqtë e tij isha njoftuar se ai kishte përjetuar një aksident në komunikacion, për fat pa pasoja të mëdha për shëndetin e tij. I brengosur dhe i shqetësuar për këtë lajm mëngjesin e 24 majit 2005 nga Ulqini mbërrita me autobus në Shkodër.

Prej aty me furgon shkova në Tiranë.

Mora një taksi dhe menjëherë më çoi para shtëpisë së tij, në Tiranë U ngjita shkallëve përpjetë. Trokita në derë. Doli bashkëshortja e tij. I tregova se jam një mik i profesorit.

-Vij nga Ulqini për t’a vizituar - i thashë.

Mirë se vini! Urdhëroni brenda! – shtoi ajo me një zë të ëmbël e bujar.

Në anën e majtë të derës vërej profesorin e ulur pranë tavolinës, të mbushur përplotë me libra dhe me një makinë të vjetër shkrimi. Pranë karriges një shkop.

Në njërën anë të murit një vitrinë me libra , kurse në anën tjetër të murit një divan dhe dy piktura . Një ambijent mjaft modest për një njeri me merita kaq të mëdha sikur Demiraj, mendova me vete.

Profesori i gëzuar për vizitën që i bëra.U çua me vështirësi nga karrigia me ndihmën e shkopit. U përshëndet me mua dhe u ulëm së bashku në divan. Më pritën jashtëzakonisht mirë, ashtu siç dinë vlonjatët të presin mysafirin e dashur. Biseduam rreth një ore. Bëmë disa fotografi për kujtim. Unë i dhurova atij librin tim “ Prekë Cali, piramidë e kufijve të shqipërisë”, kurse ai më dhuroi mua librin “ Gramatika historike e gjuhës shqipe”.

Më nderoi me thjeshtësinë e njeriut të madh

E njoftova , siç thashë, duke punuar në Bibliotekën Kombëtare në Tiranës dhe pas ca vitesh pësëri e takova duke punuar në shtëpinë e tij në Tiranë, edhe pse këmbën e kishte lënduar jo pak. Shem-

bull tipik i një shkencëtari të mirëfilltë, i cili tërë jetën ia kushtoi me dashuri gjuhës shqipe. Në ndarje profesori me shkop në dorë dhe bashkëshortja e tij , një zonjë e nderuar më përcollën me një dashuri sikur prindërore deri në oborrin e shtëpisë së tyre. Çfarë kuptova në ndarje nga z. Demiraj ?

Sa më i madh të jetë personaliteti që takon, aq më i thjeshtë është si njeri.

Ishte kënaqësi dhe nder për mua takimi dhe biseda me të, i cili më nderoi me mikëpritjen e dhe thjeshtësinë e tij.

Përgjithmonë i freskët në kujtimet e mia

Atë ditë e sot nuk u pamë më me këtë personalitet të dalluar, të arsimit, të shkollës, të kulturës dhe sidomos të gjuhësisë shqiptare. Këtë figurë të njohur për shkencën gjuihësore në Ballkan dhe në Europë, i cili për kontributin e madh, ka mbajtur titujt “ mësues i popullit dhe mjeshtër i madh i punës”, do ta kujtojë përherë bota akademike shqiptare dhe jo vetëm. Ky kolos, ndër më të mëdhenjtë në mesin e albanologëve shqip-

tarë, sikur A. Xhuvani.K. Kristoforidhi , K.Cipo. E Çabej, S. Riza, A.Kostallari, S. Floqi, M. Hoti e të tjerë, mbetet një shembull i rrallë i dijes shqiptare, një dijetar dhe studjues i thellë i dijeve të albanologjisë, i papërsëritshëm në jetën shkencore, një profesor me dinjitet të rrallë, njeri i dijshëm e i urtë , fjalëpak e punëshumë. Një burrë i pavdekshëm i kombit shqiptar . Kujtesa për këtë njeri dhe shkencëtar të mrrekullueshëm do të mbetet gjithmonë e freskët në mendjen time, kurse vepra e tij e madhe, një model i shkëlqyeshëm jo vetëm për studiuesit e sotëm,por edhe për ata që do të vijnë.

Qeverisë dhe Republikës së Shqipërisë i mbetet të mendojnë me përgjegjësi të madhe për t’ju siguruar një jetë më dinjitoze të gjithë njerëzve të kalibrit siç ishte profesor Shaban Demiraj. Këtë shteti ua ka borxh të gjithë atyre personaliteteve të ndritura, të cilët lënë pas vepra të mëdha, pasuri shkencore, vlera të mëdha kombëtare dhe pasuri monumentale për breza. I përjetshëm qoftë kujtimi ynë për bardin, doajenin dhe klasikun e albanistikës.

10 Javore KOHA

Arsim

e enjte, 25 shtator 2014

Arsim

e enjte, 25 shtator 2014

11 Javore KOHA

Arsimi në gjuhën shqipe në Mal të Zi (2)

Zbatimi i standardeve ndërkombëtare Shqiptarët nga Mali i Zi si më parë edhe tash janë duke investuar në shkollimin superior, më gjithë vështirësitë ekzituese financiare. Ne ketë aspekt studentët shqiptarë të cilët studiojnë jashtë Malit të Zi nuk marrin bursa apo kredi nga Qeveria e Malit të Zi Dr. Nail Draga

4.Shkollimi i kuadrit arsimor

Kuadri arsimor që punon në shkollat më mësim në gjuhën shqipe shkollim superior e ka kryer në të kalurën por edhe tash kryesisht në Kosovë dhe nga viti 1992 edhe në Shqipëri etj.

Nga viti 2004 në Podgoricë në kuadër të Univeristetit të Malit të Zi ka filluar të punojë grupi studimor për mësuesi në gjuhën shqipe. Kjo çështje te partitë politike shqiptare ka qenë mjaft e politizuar, sepse subjektët e ndryshme politike shqiptare kanë propozuar që ky fakultet( në realitet nuk është fakultet por grup studimor) të hapet në ndonjë mjedis shqiptar si në Ulqin apo Tuz. Nga vera e vitit 2008, kanë diplomuar kuadrat e para të profilit të mësuesisë(profesor të mësimit klasor).

Kuadrat e diplomuara në Shqipëri fillimisht kanë pasur probleme në lidhje me nostrifikimin e diplomave, por nga viti 2004 kjo çështje është zgjidhur sepse provimet ndryshuese janë dhënë në Podgoricë, më ç’rast diploma e tillë është barazuar me ate të Universitetit të Malit të Zi. Duhet thënë se shqiptarët nga Mali i Zi si më parë edhe tash janë duke investuar në shkollimin superior, më gjithë vështirësitë ekzituese financiare. Ne ketë aspekt studentët shqiptarë të cilët studiojnë jashtë Malit të Zi nuk marrin bursa apo kredi nga Qeveria e Malit të Zi.

5. Kuadri drejtues i shkollave

Ndër çështjet e diskutueshme në vazhdimësi edhe tash në pluralizëm bën pjesë edhe kuadri drejtues i shkollave.

Në këtë aspekt gjendja është për ta dëshiruar, sepse në ca aspekte jo qe i ngjason por madje ia tejkalon kohës së monizmit. Në vend që të kemi de-

centralizim të sistemit arsimor është e kundërta kemi një centralizim nga pushteti qendror qe ia kalon edhe monizmit.

Në veprim i tillë që tashmë është bërë proces nuk është në favor të demokracisë dhe të pluralizmit sepse çdo gjë vendoset sipas diktatit ë Ministrisë së arsimit, duke mos përfillur asnjë kërkesë qoftë nga subjektet arsimore, komuna e së fundi as nga KKSH. Nga një gjendje e tillë, ne në drejtimin e shkollave kemi Këshillat drejtuese partiake përkatësisht të pushtetit, e me ketë edhe drejtorat partiak pa marrë parasysh referncat e tyre profesionale e personale në mjedisn përkatës. Nëse analizohen emër për emër antarët e këshillave drejtuese të shkollave por edhe vet drejtorat del qartë, se kemi partizimin e arsimit ma tepër se në monizëm.

Edhe pse nga viti 2008 me fillimin e funksionimit të Këshillave nacionale të popujve pakicë në Mal të Zi, është obligim ligjor i ministrit të arsimit që të marrë mendimin nga këshilli përkatës, me rastin e zgjedhjes së drejtorave, kemi të bëjmë me një formalitet, sepse ministri nuk e ka përfillur mendimin Këshillit përkatës por ka vendosur sipas shijes së ti, përkatësisht nga diktati i partisë së tij.

Dhe nga një gjendje e tillë KKSH duhet të prononcohet publikisht që për shkollat më mësim në gjuhën shqipe në Mal të Zi, ose të përfillet mendimi i Këshillit, ose mos të konultohet fare për ketë çështje, sepse askush nuk dëshiron të luaj me dinjitetin e asnjë personi.

Pasi në KKSH funksionon komisioni për arsim nga indvidë kompetent, që dijnë të vleresojnë kandidatët të cilët konkurojnë dhe i plotësojnë kushtet

për drejtor, mendimi i KKSH do të ishte një plus për ministrin e arsimit. Madje ai do të hiqte nga vetja përgjegjësinë duke vendosur ashtu siç ka rekomanduar KKSH, sepse një veprim i tillë është normë demokratike për botën e qytetëruar.

5.Rekomandime përfundimtare

1. Si objektivë për të ardhmën duhet të jetë kërkesa nga KKSH për themelimin e Bordit të veçantë për arsimin në gjuhën shqipe në Mal të Zi, si subjekt i veçantë në kuadër të Ministrisë së Arsimit.Në mënyrë analoge ekzsiston bordi i tillë për popullsinë gjermane në Belgjikë.

2. Në përpilimin e planprogramëve mësimore për shkollat më mësim në gjuhën shqipe duhet të marrin pjesë kuadrat shqiptare, duke trajtuar në mënyrë të veçantë lëndet e identitetit kombëtarë. Sepse si të tillë kemi planprograme dhe tekste shkollore te imponuara.

3. Në shtëpinë botuese të teksteve shkollore në Podgoricë duhet të punësohen shqiptarë të cilët kanë njohuri përkatëse. Tekstet e përkthyera duhet te kenë redaktor shqiptarë e jo shqipfolës, që duhet të punojë në përshtatshmërinë e teksteve për nxënësit shqiptarë.

4. Përkthimi i teksteve të ndryshme shkollore kryesisht nga gjuha serbe apo malazeze ka dobësi të mëdha, nga del së përkthyesit nuk e njohin lëndën përkatëse, andaj krijohen edhe vështirësi të mëdha në përdorimin e tyre teksteve shkollore nga nxënësit.

5. Ilustrimi dhe dizajni i teksteve paraqet fushë të veçantë, sepse edhe në këtë formë perceptohet identiteti kombëtar, ndërsa nxënësi shqiptarë, në shumë raste është në lajthitje sepse

ilustrimet nuk janë të qelluara dhe nuk përkojnë me realitetin dhe përkatësinë kombëtare të nxënësit.

6. Nuk ka nevojë që çdo tekst që përdorin nxënësit shqiptarë të përkthehet në shqip, pasi të tillat ekzistojnë të gatshme si në Prishtinë e Tiranë. Mendojmë që numër i konsideruar tekstesh shkollore të shfrytëzohen ato të cilat janë botuar në Prishtinë, sepse edhe programet mësimore janë pothuaj identike. Duke vepruar në ketë mënyrë nuk humbet kohë as energji dhe teksti është më cilësor, sepse përkthimi është kopje e origjinalit dhe vuajnë nga dobësi të njohura.

Ne lidhje më ketë çështje duhet të ekzistoj vullneti politik i institucionëve përkatëse dhe çdo gjë mund të realizohet në praktikë pa probleme. Në këtë aspekt shkon në favor realizimi i reformës në arsim për tërë regjionin (shkollimi fillor 9 vjeçar).

7. Nevoiten investime në shkollat më mësim në gjuhën shqipe, e ate jo vetëm duke bërë restaurime kozmetike, por duke ndërtuar objekte tërësisht të reja.

Këto investime duhet të bëheën nga buxheti i shtetit, pra nga Qeveria e Malit të Zi, sepse si qytetar paguajmë taksat

dhe tatimet. Sepse, kur ka mjete për investime në mjedise të tjera mos investimi në mjediset shqiptare, siç është rasti me Komunën e Ulqinit nuk arsyetohet më asgjë.

8. Për të gjitha këto çështje të cilat janë jetike për identitetin e shqiptarëve në këtë mjedis mendoj se duhet të ekzistojë dialogu në mes subjektëve të ndryshme të shqiptarëve dhe Qeverisë së Malit të Zi, sepse shqiptarët nuk kanë kërkesa maksimaliste por optimale në favor të identitetit të tyre kombëtar. Në këtë aspekt mendoj se KKSH duhet ta luaj rolin që i takon.

9. KKSH duhet të nisë proceduren së bashku me Këshillat kombëtare të popujve të tjerë në Mal të Zi për ndryshimin e Ligjit për arsim të përgjithshëm, në lidhje me çështjen e zgjidhjes së drejtorave sikurse ishte në vitin 20032007, kur zgjidhja ishte demokratike nga strukturat shkollore(Këshilli i arsimtarëve, Këshilli i prindërve, Këshilli i shkollës) ndërsa ministri e miratonte vendimin e tillë, e jo si tash kur ministri vendos dhe nuk merr parasysh as mendimin e KKSH, duke zgjedhur kuadra me mbeshtetje ekskluzive partiake e jo profesionale.

10.KKSH duhet te marrë iniciativë qe nga viti i ardhshëm shkollor në shkollat me mësim në gjuhën shqipe në mal të Zi të përdoret Abetarja mbarëkombetare, sepse shqiptarët kudo qe janë kanë një gjuhë, histori dhe trashëgimi kulturore të përbashkët. Ndërsa po ashtu të inicojë që nga viti i ardhshëm shkollor të hiqet nga përdorimi teksti Kultura muzikore(kl.I-IX), sepse si i tillë është i papranueshëm dhe i dëmshëm për procesin mësimor të nxënësit më mësim në gjuhën shqipe.

11. Mësimdhënësi në shkollat më mësim në gjuhën shqipe nuk duhet te jetë statik, por kreativ dhe të bëjë çmos ta realizojë 20% e garantuar në forma dhe metoda të ndryshme, duke ofruar njohuri çka nuk e ofron programi mësimor lëndor për lëndet e identitetit kombëtar. Sepse kështu në sajë të tyre programeve na është imponuar që më tepër mësojmë për të tjerët se sa për vehten.

12. KKSH duhet ta marrë iniciativën për përkthimin në gjuhën malazeze dhe angleze librit e Flamur Anamalit “Kultura shqiptare në tekstet mësimore të shkollës fillore në gjuhën shqipe në Mal të Zi”, botuar nga Art Clubi në vitin 2012, sepse është dëshmi autenike analitike e kësaj çështjeje shumë të rëndësishme për identitetin e shqiptarëve në Mal të Zi. 13. Duhet të nënshkruhet një Memorandum bashkëpunimi ne mes Ministrisë së arësimit të Malit të Zi dhe atyre në Shqipëri e Kosovë. Një veprim i tillë konkret nuk ka dilemë se do të ndikonte në avancimin e mësimit në gjuhën shqipe në Mal të Zi, që do të ishte në favor të ruajtjës së identitetit kombëtar të shqiptarëve, në këtë mjedis.

14.Andaj është koha e fundit që edhe në Mal të Zi të filloj të funksionojë shteti ligjor duke zbatuar në praktikë legjislacionin shtetëror por edhe standardët ndërkombëtare, kur janë në pyetje popujt pakicë apo pakicat nacionale jo vetëm në fushën e arsimit por edhe në çështjet tjera që kanë të bëjnë me identitetin, liritë dhe të drejtat nacionale.

12 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 25 shtator 2014

Vështrim (2)

Kulturë

Kritik i ashpër i sistemeve totalitare

Nikollë Berishaj

Prej kah autorit interesimi për këtë problematikë?

Më 21 janar 1944 domobranët e arrestojnë atë dhe ia dorëzojnë gestapos. Këta e fusin në burgun Coroneo në Trieste dhe më 28 shkurt 1944 bashkë me 600 të burgosur tjerë e deportojnë nëpër kampet naziste të përqendrimit, (Natzweiler – Struthof, Markirch, Dachau, Mittelbau – Dora, Harzungen dhe Bergen – Belsen). Çlirohet më 15 prill 1945 dhe kjo pjesë e jetës bëhet temë e veprave të tij letrare, për ç’arsye e krahasojnë me Primo Levin, Imre Kerteszin e të tjerë.

Romani i tij Nekropoli për herë të parë botohet në vitin 1967, por propaganda shtetërore nuk i jep mundësi që të vijë në shprehje. Për të heshtet për arsye të vetme se autori i tij, pjesëtari i pakicës sllovene në Itali, kritikon ashpër të tri sistemet totalitare të shekullit të kaluar dhe i vlerëson ato si krime të rënda. Ndërkohë që kundër nazistëve mund të shkruante kushdo, nuk guxohej të shkruhej kundra fashizmit në Itali dhe as kundër komunistëve në Jugosllavi.

Bile, më se një dekadë autorit nuk i lejohet hyrja në Slloveni për shkak të kundërshtimit të Marrëveshjeve të Osimit (ndërmjet Jugosllavisë dhe Italisë).

Republika e Sllovenisë, ndonëse pjesë e shtetit komunist jugosllav merrej si republika më e avancuar dhe pjesa më demokratike e kampit komunist. Por, edhe komunistët e

Falë këtyre qëndrimeve të tij të shprehura në secilën fjali të veprave të tij letrare, autori i fiton çmimet më të larta jo vetëm letrare saj organizuan procese të montuara politike, e ndër më të turpshmit ishin pikërisht të ashtuquajturat “Proceset e Dachaut”, ku të internuarit në kampet e përqendrimit akuzohen për (shih ironinë!) bashkëpunim me nazistët. Dhe ky ishte, sipas meje, shkaku i heshtjes për romanin e rizbuluar në vitin 1990 nga francezët.

Më se tridhjetë vjet iu deshën shkrimtarit të rangut të tillë të bëhet i njohur në shtetin e vet (Italinë), sepse ishte në interesin e dikujt që të fshihej fakti se në Triesten “absolutisht italiane” (aty jeton pakica e mohuar sllovene) dikush mund të krijojë vepra të jashtëzakonshme në një gjuhë që nuk është italiane; dhe në kombin e vet (ndër sllovenët), pasi që garnitura udhëheqëse (komuniste) nuk dëshironte t’i zbuloheshin krimet e bëra në emër të popullit edhe ndaj pjesëtarëve të eshtrave të poshtëruar. Kështu, vitet që korrespondojnë me botimin e romanit janë edhe vitet e “Vdekjes në këste” (procesi gjyqësor kundër të internuarve sllovenë në Luftën e Dytë Botërore, pikërisht në këto kampe) siç i quan në vet titullin e veprës së vet Igor Torkar-i, një bashkëvuajtës i Pahor-it.

Në hartën evropiane të shpërndarjes së kampeve naziste-fashiste të përqendrimit, për fatin tonë të mirë

kombëtar, territori i Shqipërisë mbetet i pastër. Nëse kësaj ia shtojmë edhe faktin e ‘tokës së premtuar’ siç e quanin hebrenjtë Shqipërinë, e cila nuk e dha as më të voglin kontribut për ‘zgjidhjen përfundimtare të kësaj çështjeje’ ndonëse kishte qeveri kolaboracioniste, pjesëtarët e të cilës i pushkatoi regjimi komunist si bashkëpunëtorë të okupatorit (Atë Anton Harapit, Lef Nosit etj), vetvetiu shtrohet pyetja se ku do të gjendet lexuesi i mirëfilltë shqiptar për një vepër të tillë?

Por jo, ndërkohë që Shqipëria ishte pa kampe të përqendrimit gjatë pushtimit nazist- fashist, ajo u bë e tëra një kamp i madh i përqendrimit në zemër të Evropës gjatë “lulëzimit të lirisë” nën pushtetin e çlirimtarëve kombëtarë komunistë.

Luftëtari i pakompromis kundër të së keqes njerëzore të shekullit të kaluar, autori Boris Pahor mbetet, edhe pas të gjithave, njeri. Nuk ia lejon vetes hakmarrjen ndaj përfaqësuesve të ‘fisit’ gjerman. Pikërisht në fund të ‘pelegrinazhit’ ai has në librin e bashkëvuajtësit të vet, doktor Andrésë, me të cilin kishin ndarë jo vetëm “jetën”, por edhe punën në kamp. Edhe atë e kundërshton për qëndrimin e tij ‘hakmarrës’: “Për këtë arsye, André nuk ke të drejtë kur në

parathënie e pyet lexuesin se a do të duhej të shkatërrohej fisi që e ka dhënë Nietzschen, Hitlerin dhe Himmlerin, si dhe miliona ekzekutorë të ideve dhe urdhrave të tyre?”

Pikërisht falë këtyre qëndrimeve të tij të shprehura në secilën fjali të veprave të tij letrare, autori i fiton çmimet më të larta jo vetëm letrare të Francës (Chevalier de l’Ordre de la Légion d’honneur, Commandeur de l’Ordre des Arts et des Lettres), Austrisë (Kryqi austriak i nderit për shkencë dhe art), të Sllovenisë (Shpërblimi i Presherenit, Honoris Causa i Universitetit të Lublanës, Honoris Causa i Universitetit Primorska, Qytetar i nderit i qytetit Maribor, anëtar korrespodent i ASHA të Sllovenisë), por është i njohur edhe si njeri që i refuzon shpërblimet më të larta prej atyre që “ende nuk e kanë pastruar qëndrimin ndaj sistemeve totalitare të kohës, cilido qoftë ai”.

Jo në fund, autori Boris Pahor është i nominuar disa herë për çmimin Nobel për letërsi. Thuhet shpeshtë se nëse nuk e fiton, shkaku do të jetë jashtëletrar, ngase Pahori nuk i le rehat ata “që i ruajnë skeletet në ormanë”, e të tillë, për fat të keq, ka ende nëpër të gjitha strukturat institucionale të jetës dhe shoqërisë evropiane.

e enjte, 25 shtator 2014

13 Javore KOHA

14 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 25 shtator 2014

Kulturë

e enjte, 25 shtator 2014

15 Javore KOHA

Ese ose tregim për Moikomin

Takim me vizionin dhe kaosin

Në një shoqëri obeze dhe të alkoolizuar, maratonisti apo edhe maratona nuk kanë se si të mos ndihen të margjinuara. Obezi matematikisht nuk kërkon lëvizjen, por qetësinë e kolltukut apo divanit. Në një shoqëri të thjeshtëzuar nga telenovelat braziliane apo turke, askush nuk do të arrinte të kuptonte thellësinë kaotike të vizioneve universale të Moikom Zeqos Erjon Muça

“Duhet të kesh kaos në brendësi për të çliruar një yll vallëzues”.

Nietzsche Njohja me shkrimtarin Moikom Zeqo, nuk qe as e beftë e as përfundim i kërkimeve të mia për të gjetur kufij të ri të hapësirës letrare. Si studiues letrar e njihja më herët, pasi në bibliotekën time prej kohësh ndodhet studimi i tij për jetën dhe veprën e Migjenit.

Si arkeolog e njihja më parë akoma: që nga koha e shfaqjes së atyre shtatë filmave që tregonin për mrekullitë nënujore të gjirit të Durrësit dhe Karaburunit, dhe që e mbushnin plot me zili dhe pasion shpirtin tim prej fëmije kureshtar.

Përballjen e parë me figurën e shkrimtarit Moikom Zeqo e pata tre vjet të shkuara, gjatë një debati mbi letërsinë shqipe me kushëririn tim, poetin Vladimir Muça. Ai i ndezur nga këmbëngulja ime, tha: Moikomi është shkrimtari më modernist në letërsinë shqipe të sotshme. Përgjigjja ime qe e shpejtë dhe e zjarrtë, ndonëse pa lexuar asgjë nga shkrimtari Moikom Zeqo. Të jesh modern në periudhën postmoderrniste do të thotë të jesh i vonuar.

Debati nuk zgjati më tej pasi dikush nga ata që na shoqëronin në tavolinë, nuk e di përse e hodhi debatin në një degë tjetër.

Më pas për Moikomin më foli me superlativa edhe miku dhe eseisti, ose siç e quaj unë, profesori im i esesë ing.

Fatmir Minguli. Shprehimisht ai më tha se tregimi i shkurtër i Moikom Zeqos është tronditës për nga hapësira e tejskajshme meditative. Kurse profesor Anton Nikë Berisha, një tjetër mik

fisnik, e cilësoi si shkrimtarin me erudicion marramendës, madje janë të pakët eruditët e kalibrit të tij dhe jo vetëm në hapësirën shqipfolëse.

Kështu që kur për Krishtlindjet e vitit që lamë pas, miku im Fatmir Minguli më solli vëllimin me tregime “Eunukët ëngjëllorë”, të sapo botuar nga Shtëpia Botuese “Bota shqiptare”, u gëzova shumë. Nuk kam përse ta fsheh, sedra ime u ndje u gudulisur, pasi librin ma dhuronte Moikom Zeqo me mbishkrim enkas për mua. Për një njeri që adhuron letërsinë, një libër i dhuruar vlen më tepër se një brilant, kurse ky me dedikim ka akoma më vlerë.

Përballja me “Eunukët ëngjëllorë” qe “fatale”, pasi me të unë nuk zbulova shkrimtarin, por vizionarin Moikom Zeqo.

Të gjitha tregimet e vëllimit, madje edhe sinopset në fund të tij, nuk janë mendime po dritare të hapura drejt pafundësisë.

Vizionar!

Dua ta theksoj këtë pasi për mua një vizionar është më shumë se një shkrimtar. Një vizionar është diçka mes gjeniut, profetit dhe dijetarit.

Vizioni është qendra e trekëndëshit që formohet nga gjenialiteti, profecia dhe erudicioni. Pra, është krijesa profetike e një erudicioni gjenial. Po të përdorja gjuhën e astrofizikës, vizionarin do ta cilësoja me një diell të munguar. Nuk duhet të bini pre e kurthit negativ që ngre përemri “i munguar”, pasi në sistemin tonë diellor rreth diellit rrotullohet edhe një i tillë dhe për jetën tonë tokësore ai është po aq i domosdoshëm sa edhe dielli. E kam fjalën për Jupiterin, gjigandin e gaztë.

Ai është një gllabërues kometash dhe asteroidësh që po të përplaseshin me tokën, do të ishin fatal për mbijetesën e jetës, të çfarëdolloji, që gjallon në planetthin tonë. Kometat përthithen nga ky gjigand duke pushuar së ekzistuari. Ndoshta!

Po ta marrim për të mirëqenë teorinë taosite, Jupiteri mund të jetë një portë magjike dhe kometat nuk shpërbëhen kur përplasen me të, por ato thjesht kalojnë në një tjetër dimension.

Pasi mbarova së lexuari vëllimin me tregime “Eunukët ëngjëllorë”, vështrova edhe një herë dedikimin dhe m’u duk sikur në mes të shkronjave të tij dallova një epigram të fshehur. “Crash test për Erjon Muçën!”

Tre miqtë e mi më lavdëruan shkrimtarin Moikom, kurse unë në një pasdite gushti po udhëtoja me mjetin tim drejt Tiranës, për të takuar vizionarin Moikom Zeqo. Pasi për mendimin tim në librin “Eunukët ëngjëllorë”, ai nuk shkruan mendime, por gërmëzon vizione. Sigurisht, ndihesha i elektri-

zuar nga ideja se do ulesha të bisedoja me një njeri nga i cili ke shumë për të mësuar.

Me të u takova në një nga kafenetë e shumta të Tiranës. U ulëm jashtë, ndanë një shatërvani, dhe pas dialogjeve fillestare unë i thashë: - Për mua, të paktën në hapësirën shqipfolëse, ju jeni i vetmi shkrues të cilin pa frikë mund ta cilësoj me Borgesin.

Ai buzëqeshi!

Ndoshta nuk i pëlqeu krahasimi im!

Ndoshta iu duk naiv, por nga vështrimi i tij nuk arrita ta kuptoj.

Pasi çliroi tymin e cigares në mënyrën më të qetë të mundshme, më tha: “Unë jam pak i margjinuar si shkrimtar!”

Në tonin e zërit të tij nuk vura re as shenja mllefi, as shenja keqardhjeje.

Ai e tha aq natyrshëm këtë frazë saqë mua më tingëlloi me një tjetër frazë: Ju jeni të lumtur, kurse unë ndihem më i palumturi ndër ju. Pasi unë njoh atë që kufizon rrethi im i diturisë, por nuk njoh atë që ndodhet jashtë këtij rrethi.

U ndamë me të pasi ai më dhuroi dy li-

bra të tij. Sigurisht me dedikim të cilin e shkroi mbi tavolinë përballë meje.

Gushti mbaroi dhe unë iu riktheva rutinës sime, larg pushimit dhe pranë punës. Larg kafeneve dhe bisedave, e më pranë leximeve dhe shkrimeve.

Nuk u mora menjëherë me librat që më dhuroi tashmë miku im Moikom Zeqo, pasi duhet të ingranohesha në përditshmërinë time të çakorduar paksa nga pushimi, që të gjeja qetësinë e duhur për të shfletuar librat e vizionarit Moikom Zeqo.

Libra ishin dy, por mua më ngacmoi më shumë vëllimi me tregime “Abraxas, mbreti i botës“, botuar nga Shtëpia Botuese “Buzuku”, libër që nxiti edhe këtë ese ose tregim. Më shumë se titulli, më nxiti një shënim që ndodhet mbi kopertinë: “një tregimtar i pashoq, tek kemi Zeqon mistik, herë historian, arkeolog, pasionant, estetin borgesian, por mbi të gjitha, eruditin e fshehtësive të mëdha”, shkruar nga Abdullah Zeneli.

Si ka mundësi që askush nuk vë re vizionarin të cilin e zbulova unë?

E lashë kopertinën dhe palimpsestin tim dhe u përballa me kaosin!

Kaos shpërthyes, çekuilibrues, tregues e fshehës në të njëjtën kohë. Kaosin nga i cili rrodhi jeta dhe pa të cilin nuk mund të ketë të tillë. “Duhet të kesh Kaos brenda që të çlirosh një yll vallëzues: kështu foli Zarathustra!”

Zarathustra vetëm sa hodhi idenë, kurse vizionari Moikom Zeqo futet brenda tij, e zbërthen, e analizon, e rrotullon njëqindetetëdhjetë gradë, që me anë të tij të na tregojë anën e errët të Hënës. E nuk është ai kaos, ajo fjalë me të cilën jemi mësuar të emërtojmë rrëmujën. Jo. Kaosi i tij ka formën e një peme, që nis nga i njëjti trung dhe shpërthen në degëzime të pamendueshme. Të gjitha drejtuar drejt pafundësisë qiellore dhe çdonjëra prej tyre tregon një yll, yllësi, apo univers më vete.

Kaos që të tregon defektin e vërtetë të gjenit human dhe të bindjeve të tij...

Kaos i përdorur si mikroskop për të

vështruar më qartë rrugën evolutive të racës njerëzore. Është e vërtetë se udhëtimi evolutiv i humanëve nisi miliona vjet të shkuara, por nuk është aq gjatë dhe përkryer sa ç’e pandehim.

Për ta kuptuar këtë, m’u desh kaosi i Moikom Zeqos. Ajo që mua më dukej si një drejtëz e gjatë, nuk ishte tjetër veçse një bashkësi segmentesh jetësore, brezash njerëzore.

“Nuk ka shi të paparashikueshëm!”

Po është më se e drejtë, ashtu si nuk ka vdekje të papritur. Pasi që në momentin që ngjizet një qenie e gjallë, atij ose asaj i është dhënë edhe dënimi me vdekje. Ashtu si që në momentin që ngre një ngrehinë, ke shënuar edhe fillimin e rrënimit të saj.

Kaos! Ekzistent dhe i padukshëm. Aq sa më duket se edhe ajo legjenda e mundjes së tij nga Kronosi dhe më pas e Kronosit nga Zeusi, nuk është gjë tjetër veçse një gjetje e të parit. Një shfaqje teatrale me burratinë dhe ai nga errësira kaotike që ka rreth vetes lëviz fijet e burratinëve të cilët mendojnë se e kanë mundur.

Ajo fraza e Moikom Zeqos në atë barkafe të Tiranës, vetëm pas leximit të librit ka marrë tingëllimin e duhur.

Me keqardhje e pranoj, madje me një bindje matematike, se ai nuk ka se si të ndihej ndryshe. Në një shoqëri obeze dhe të alkoolizuar, maratonisti apo edhe maratona nuk kanë se si të mos ndihen të margjinuara. Obezi matematikisht nuk kërkon lëvizjen, por qetësinë e kolltukut apo divanit.

Në një shoqëri të thjeshtëzuar nga telenovelat braziliane apo turke, askush nuk do të arrinte të kuptonte thellësinë kaotike të vizioneve universale të Moikom Zeqos.

E si mund ta mbyll këtë tregim kaotik?

Ka vetëm një mënyrë. Do e mbyll duke i thënë atij shkrimtarit vizionar të “margjinuar”: I dashur Moikom. Ju jeni duke rrezikuar seriozisht të ndryshoni nga 5 në 6 numrin e idhujve të mi të letërsisë!

(Autori është shkrimtar. Jeton dhe punon në Itali)

16 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 25 shtator 2014

Kulturë

e enjte, 25 shtator 2014

17 Javore KOHA

Bisedë me këngëtarin Korab Shaqiri

Kam lindur i famshëm

hyj në studio dhe ndodh shpesh që mos të dal nga aty deri në fund të ditës.

Koha javore: Cilin virtyt Tuajin e çmoni më së shumti?

K. Shaqiri: Thjeshtësinë dhe vërtetësinë.

Koha javore: “Suksesi vjen tek ata që janë shumë të zënë duke e kërkuar atë”. Si e komentoni këtë thënie?

K. Shaqiri: Unë nuk e kam kërkuar suksesin, unë e kam bërë atë që më ka fjetur në shpirt dhe pa menduar se si do të mendojnë apo flasin të tjerët për mua. Nuk kam dashur të bëhem këngëtar deri në momentin kur gjeta melodinë e këngës “Banesa e vogël”.

Aty më lindi edhe dëshira e madhe që të dal e të prezantohem si këngëtar.

Kam dashur gjithmonë të jem vetëm kompozitor.

Korab Shaqiri është këngëtar tashmë i njohur për të gjithë, me këngë dhe video klipe të shumta. Kënga e tij e parë është “Banesa e vogël“. Që nga ajo kohë, ai vazhdimisht sjell këngë të cilat i dëgjojnë dhe i duan të gjithë e sidomos të rinjtë. Në këtë intervistë, Korabi tregon për dëshirën, pasionin dhe punën e tij në muzikë. Po ashtu ndihmën dhe qëndrimin pranë të babait të tij, Ilir Shaqiri, vendosmërinë për të punuar fort dhe për të ruajtur reputacionin përballë publikut, fansave të tij. Këngët e tij të njëpasnjëshme reflektojnë ritëm dhe janë hit-e të cilat mjafton vetëm t’i dëgjojmë

Koha javore: Korab, në fillim do të doja t’Ju pyesja për hapat Tuaj të parë në muzikë. Kush e zbuloi talentin Tuaj? Apo, ishte dëshirë e juaja?

K. Shaqiri: Dëshira ishte e madhe kuptohet, mirëpo ishte babai ai i cili më ka ndenjur afër në çdo hap deri në momentin kur arrita të jem i zot i vetes dhe e falënderoi për gjithçka që ka bërë për mua.

Koha javore: Sa jeni i kënaqur me punën Tuaj në muzikë deri më tani?

K. Shaqiri: Jam i kënaqur sepse në asnjë moment nuk turpërohem nga ajo që kam bërë dje. Do të mundohem ta ruaj dhe ta kultivoj muzikën e pastër shqipe ose motivet e saj.

Koha javore: A e keni arritur qëllimin që keni dashur sa i përket muzikës?

K. Shaqiri: Jo, nuk e kam arritur akoma.

Energjia ime për punë është e madhe dhe qëllimet e mia janë të mëdha, kështu që shpresoj se do të arrij atje ku synoj.

Koha javore: Cila është kënga që mendoni se ju bëri të suksesshëm?

K. Shaqiri: Unë linda i famshëm sepse jam djali i Ilir Shaqirit, mirëpo suksesin ma dha kënga e parë dhe çdo këngë që pasoi.

Koha javore: Pa dyshim, babai juaj është edhe një mbështetje shumë e madhe në këtë drejtim. Sa ndikon ai në profesionin tuaj?

K. Shaqiri: Ndikim do ta quaj edhe atë që unë e kam dëgjuar qysh në djep muzikën e tij. Jam rritur me këngët shqipe dhe nuk mundem as nuk dua të dal nga ajo melodi e bukur.

Koha javore: Gjatë gjithë këtyre viteve përvojë, sipas Jush, cili ka qenë çelësi i suksesit Tuaj?

K. Shaqiri: Përqendrimi te një tekst i bukur që është zanafilla e çdo kënge, puna në përshtatjen e fjalës në melodi, krijimi në orkestrim duke u bazuar në melodinë e asaj fjale dhe në fund një interpretim ndryshe nga ai i këngës se kaluar. Punë, punë, punë…

Koha javore: Punoni vazhdimisht duke sjellë hit-e. E tillë ishte edhe kënga Juaj e fundit “Welcome to Albania”.

Me kënd bashkëpunuat dhe sa jeni i kënaqur me suksesin e kësaj kënge?

K. Shaqiri: Këngët me dedikim janë ato që të japin rrugën e drejtë se çka dëshiron të prezantosh dhe kujt i drejtohesh. E tillë ishte edhe kënga “Welcome to Albania”. Çdo këngë për dashuri bëhet me pasion, mirëpo për

Koha javore: Po të ishit në vendin e gazetarit, cilën pyetje do të kishit bërë?

K. Shaqiri: Definicionin e fjalës intervistë?

atdheun e tejkalon çdo dashuri tjetër dhe e jep krejt shpirtin në të. Gjithçka është e realizuar nga kompania ime “Barok Sound Studio”.

Koha javore: Me cilën këngëtare shqiptare do të donit të realizoni duet?

K. Shaqiri: Me disa, por do t’u vijë koha edhe dueteve.

Koha javore: Në treg shohim çdo ditë rryma të ndryshme të muzikës. Në ç’nivel Ju duket muzika shqiptare?

K. Shaqiri: Nuk na përfaqëson denjësisht kjo (performancë), sidomos e këngëtarëve tanë, në botë. Na duhet qëndrueshmëri në meloditë tona dhe nivel në paraqitjen tonë. Estrada kosovare është në një hamendje se çfarë këngësh duhet të krijojë! Kemi mjaft brumë, mirëpo nuk po dimë ta gatuajmë.

Koha javore: Keni qenë mysafir edhe në Mal të Zi, konkretisht në Tuz. Sa jeni i kënaqur me prezantimin Tuaj, pasi edhe këtu keni fansa të shumtë dhe kur mund t’Ju shohim sërish në këto hapësira?

K. Shaqiri: Jam shumë i kënaqur nga pritja malësore që më është bërë në Tuz. Kam qenë dhe do të vij sërish shumë shpejt! Hehehe…

Koha javore: Cila është gjëja më e bukur në profesionin Tuaj?

K. Shaqiri: Kur publiku këndon bashkë me mua.

Koha javore: Të shkëputemi nga muzika, si kalon një ditë e Korabit?

K. Shaqiri: Studion e re e kam afër shtëpisë. Zgjohem në mëngjes, përgatis mëngjesin, e bëj një kafe dhe lexoj lajmet në portale të ndryshme. Pastaj

Koha javore: Sezonin veror tashmë po e lëmë pas. Si ka kaluar kjo verë për Ju, sa jeni i kënaqur me punën që keni bërë gjatë kësaj kohe dhe ku keni qenë më së shumti?

K. Shaqiri: Jam shumë i kënaqur me sezonin që kaloi. Edhe me kohën që po vjen sepse kam shumë rezervime për vitin e ardhshëm. Dua t’i falënderoj shumë vëllezërit tanë nga Maqedonia e në veçanti vëllezërit kërçovarë me të cilët kalova shumë kohë. Kam qenë pothuajse në të gjitha trojet shqiptare.

Më mirë, vetëm prishet! Heheheheh...

Koha javore: Cili është mesazhi Juaj për adhuruesit e shumtë të muzikës Tuaj?

K. Shaqiri: Do të jetë një mesazh falënderimi për kohën dhe përkushtimin që kanë ndaj këngëve të mia. Do të punoj shumë që të mos i zhgënjej dhe do t’i ruaj nga meloditë e këqija që mund të imponojë koha. Nëse ka ndonjë fjalë më shumë se falënderimi, ma tregoni sepse kjo nuk më mjafton. I juaji, Korab Bisedoi: Dijana Gj. Dukaj Shaqiri.

18 Javore KOHA

Intervistë

e enjte, 25 shtator 2014

Intervistë

e enjte, 25 shtator 2014

19 Javore KOHA

Bisedë me kryetarin e Komunës Urbane të Tuzit dr. Abedin Axhoviq

Komuna do të jetë në shërbim të të gjithëve Koha Javore: z. Axhoviq qe dy muaj jeni emëruar në postin e kryetarit të Komunës Urbane të Tuzit. A mund të na thoni cilat do të jenë çështjet më prioritet që keni synim t’i realizoni në gjatë mandatit tuaj katërvjeçar?

A.Axhoviq: Çështjet të cilat do të ishin prioritet në këtë komunë janë të shumta dhe nëse do zgjedhesha se kë do filloja më parë, atëherë se di se ku do startoja, mirëpo unë si kryetar fillimisht qe nga ardhja ime në këtë post kam patur si synim përmirësimin e jetës së banorëve dhe do të tentoj edhe më tutje së bashku me punonjësit e kësaj komune dhe me komunën e Podgoricës që kushtet e jetesës të jenë në vend të parë. Nga ardhja ime në postin e kryetarit. Komuna ka kryer disa ivestime në ujësjellës në qytezën e Tuzit por ka edhe disa pjesë të tjera që do i rregullojmë. Përveç ujësjellësit kemi bërë edhe disa intervenime në infrastrukturën rrugore. Gjithashtu planifikoj të ndërtoj një trotoar për këmbësorë nga Kisha Katolike deri tek hotel “Oasis” si dhe të bëhet asfaltimi i disa rrugëve në Sukruq, Dinoshë, BL të Hotit dhe do përpiqem që ato sa më parë të realizohen. Njëri ndër prioritetet që kemi si Komunë është përpjekja për punësimin e të rinjëve që janë të papunë dhe do angazhohemi në këtë drejtim.

Koha Javore: Cilat janë disa nga problemet kyçe me të cilat ballafaqohen banorët e Malësisë e të cilat akoma nuk kanë marrur fund?

A. Axhoviq: Njëri ndër problemet me të cilat përballen banorët e kësaj treve ndër vite, është mungesa e një tregu të mirëfillët dhe me parametra bashkëkohorë. Duke ditur se tregu aktual nuk ofron kushte të favorshme për shitje. Ndër kërkesat tjera të banorëve të kësaj treve mund të ceket edhe mungesa e një kopshti për fëmijë

dhe e një salle sportive, por kriza ekonomike globale na ka prekur edhe ne, kështu që ato nuk mund të realizohen aq shpejtë.

Koha Javore: Çështja e ndyshimit të statusit të Komunës për më shumë se dy dekada mbetet njëra ndër këresat kryesore të banorëve të kësaj treve.

Cili do jetë kontributi juaj drejtë zgjidhjes së kësaj çështjeje?

A.Axhoviq: Nga kjo komunë në lidhje me këtë çështje është dërguar deklarata për në kuvendin e kryeqytetit për ndyshimin e statusit të komunës por ky është një proces që ec me hapa të ngadalshëm, megjithatë besoj se procedurat për këtë çështje do të përshpekjtohën. Dhe unë si kryetar në bazë të ligjeve dhe rregullorës do të jap kontributin tim në lidhje me realizimin e kësaj kërkese dhe në pëputhje me kërkesat e banorëve të kësaj treve. Sepse jam në shërbim të të gjithë banorëve të Malësisë dhe do jem gjithmonë i gatshëm të bashkëpunojë me ta për çdo kërkesë dhe shqetësim që do kenë.

Koha Javore: Kohëve të fundit keni ndërrmarr një aksion në pastrimin dhe eliminimin e mbetjeve në ambientin e ish-titeksit, si dhe keni ndaluar shitjet ilegale që janë ushtruar prej shumë vitesh në këtë ambient të papërshtatshëm. Na flisni pak më tepër mbi këtë aksion dhe si u arrit kjo pasi për shumë vite ky ambient ka qenë pasqyrë e shëmtuar si për Tuzin ashtu edhe për ata që kanë qenë në tranzit?

A. Axhoviq: Ky është problem i krijuar prej shumë vitesh, mirëpo unë si kryetar ndërmora një aksion pak më të fuqishëm për rregullimin e këtij ambienti deri tani katastrofal si për imazhin e vendit ashtu edhe për shëndetin e njeriut. Unë si mjek me

profesion, gjithmonë jamë frikësur në mos dikush do preket nga ndonjë infeskion eventual i dal nga ky ambient, por jo, fatmirësisht nuk kemi patur të tilla raste. Ambienti në fjalë tani është në gjendje të mirë, ndoshta jo ashtu siç kishim dëshiruar ne, por kryesorja është bërë elimimimi i atyre mbetjeve dhe është zgjëruar vendparikimi i makinave në 300 vende parkime. Po ashtu kemi krijuar një mini treg të cilin e shfytëzojnë disa tregtarë të cilët shesin produketet e tyre blegtorale dhe bujqësore dhe në këtë mënyrë një pjesë e tregtarëve janë larguar nga rruga ku shisnin prej kohësh dhe gjithashtu ky intervenim ka ndikuar edhe në zvogëlimin e trafikut rrugorë nëpër qendër të Tuzit pasi ditët e fundjavës kanë qenë teje të ngarkuara nga trafiku dhe qarkullimi rrugorë ka qenë shumë i vështirësuar.

Koha Javore: Në Malësi krahas kërkesave dhe shqetësimeve të shumta, problem mbetet infrastruktura rrugore, ujësjellësi si dhe rregullimi i shtratit të lumit Urrela. Çfarë hapash do të ndërrmerrni si Komunë në përmirësimin dhe zgjidhjen e këtyre prombeleme?

A. Axhoviq: Prej shumë vitesh problem mbetet rregullimi i shtratit të lumit Urrela dhe unë si kryetar do të tëntoj që ta zgjedh këtë problem, do kryejmë ndërhyrje të duhura aty ku të ketë me së tepërmi nevoj pasi rrjedha e këtij lumi shkakton probleme të mëdha në shumë pjesë të Malësisë si në Tuz ashtu edhe në disa fshatra fushorë. Ndërkaq infrastruktura rrugore është kryesore për ne dhe ne kemi kryer disa punime në Tuz dhe periferi dhe brenda mundësive financiare do bëjmë edhe mbushjen e gropave në ato rrugë që janë të amortizuara. Gjithashtu do të tëntoj të kryej ndërhyrje në zgjërimin e rrugëve në

ato pjesë ku do jetë e domosdoshme për lehtësimin e qarkullimit të automjeteve.

Koha Javore: Ndër vite nga ish-kryetarët e kësaj komunë është folur dhe prëmtuar për disa projekte dhe investime si, ndërtimi i kopshtit për fëmijë, ndërtimi i një tregu të gjelbërt, ndërtimi i një salle sportive, etj.

A jeni ju të njoftuar me këto projekte dhe a do të realizohen ato pas shumë vitesh prëmtime?

A.Axhoviq: Po jam i njoftuar me këto projekte nga plani i financiar i buxhetit dhe unë si kryetar do i kërkoj përsëri t’i shikoj në mënyrë që ato projekte të realizohen sa më shpejtë që të jetë e mundur sepse çdo njëri që është në krye të një posti, dëshiron që të jetë frytdhënës. Nuk mund të prëmtoj se ato do të ralizohen pasi kjo varet nga buxheti i qeverisë por detyra ime si kryetar është të kërkoj që ato sa më parë të realizohen dhe mos të mbesin vetëm projekte të hartuara në letër.

Koha Javore: Në Malësi siç dihet pjesa dërrmuese e banorëve si burim kryesor për jetesë e kanë bujqësinë dhe blegtorinë. A do angazhoheni si komunë për t’i avancuar këta dy sektorë dhe për t’iu dhënë asistencë fermerëve gjatë prodhimtarisë së tyre?

A. Axhoviq: Bujqësia është fushë e cila është profitabile për mbijetesën e banorëve të Malësisë pasi siç theksuat pjesa më e madhe e ushtron bujqësinë dhe paralel me të edhe blegëtorinë. Dhe nisur nga ky fakt ne si Komunë do të dëshironim t’i avancojmë këta dy sektorë, t’i ndihmojnë fermerët në prodhimtarinë e tyre por kjo nuk varet shumë nga ne pasi mjetet financiare duhet t’i kërkojmë nga kryeqyteti dhe krejt varet se sa ata kanë parashikuar për asisenca eventuale qoftë për investime në prodhimtari qoftë për kompensim të dëmeve gjatë katastofave natyrore nga moti i keq. Por edhe përkundër kësaj ne si komunë do të përpiqemi maksmalisht që t’a ndihmoj sektorin e bujqësisë.

Koha Javore: Cilat janë planet më të afërta që Komuna planifikon t’i realizojë në trevën e Malësisë?

A.Axhoviq: Si problem kyç është mungesa e një plani urbanistik për Tuzin dhe në radhë të parë kjo do ishte në planin e parë dhe pastaj do të panifikohej më lehtë se çfarë investimesh duhen kryer. Por sidoqoftë, unë në një të ardhme të afërt mëndoj të bëjë spostimin e kontenjerave që janë afër rrugës në aksin rrugor Tuz-Bozhaj dhe në atë TuzKarabushko Pole pasi ato rrezikojnë automjetet në qarkullim. Më pas do bëhet edhe rrethimi i oborrit të shtëpisë së shëndetit në Tuz, me qëllim që higjiena të jenë në nivel më të lartë si jashtë ashtu edhe brenda si dhe do bëjmë pastrimin e trotoarit për këmbësorë dhe për biçiklista që çon nga Tuzi drejt fshatrave Dushiq-Vllanë e Vlladne si dhe do të bëjmë pastrimit përreth stadiumit të futbollit në Tuz. Intervistoi: T.Ujkaj

20 e enjte, 25 shtator 2014

Panoramë

Javore KOHA

e enjte, 25 shtator 2014

“Tri dritare dhe një varje”, filmi nga Kosova kandidat për Oscar

Egzonita Ala shpallet “Miss Gjermania 2014” Sukseset e vajzave shqiptare nëpër konkurse bukurie në botë tashmë nuk janë risi. Spektakli “Miss Gjermania 2014” i cili është mbajtur në Dortmund ka ndarë çmimet kryesore për dy vajza shqiptare.

Egzonita Ala është bukuroshja shqiptare që është zgjedhur “Miss Gjermania 2014”, çmimi i dytë i ka takuar një tjetër vajze shqiptare. Fjala është për Fjollza Avdiun nga Mitrovica, për të vijuar me çmimin e tretë të fituar nga Sabrina Nennemann.

Më këtë fitore Egzonita ka përfituar kontratë njëvjeçare me kompaninë “Emmi Nail”, pastaj 15 mijë euro para të gatshme, ndërsa do të përfaqësojë Gjermaninë në spektaklin botëror “Miss Bota 2014” që do të mbahet në nëntor në Londër.

Menaxherja e Egzonitës, njëherësh artiste e njohur për make-up në Gjermani, Nazlije Sadrija, e cila është prej vitesh pjesë e stafit të këtij spektakli, është ndarë shumë e lumtur me fitoren e vajzave shqiptare.

“Fituesja e këtij spektakli, Egzonita Ala, jo vetëm që më bëri mua të lumtur si menaxhere e saj dhe familjen, por i bëri krenarë të gjithë shqiptarët kudo që janë. Me bukurinë që e ka, kjo vajzë do të na prezantojë denjësisht edhe në Miss Bota”, ka thënë ajo.

Egzonita, e cila mban edhe titullin “Miss Diaspora 2014”, është 17 vjeçare nga Peja, banon në Shtutgart, ndërsa vijon mësimet për ndihmëse të mjekut të dhëmbëve.

Rita Ora ëshët konfirmuar si pjesë e panelit vlerësues të edicionit britanik të spektaklit “The Voice of UK”.

Këngëtarja me prejardhje shqiptare do të jetë aty krahas emrave të mëdhenj të muzikës botërore, si Tom Jones, Will.i.am dhe Ricky Wilson.

Rita Ora vjen në spektakël si pasardhëse e dy këngëtareve, Kylie Minogue dhe Jessie J, duke qenë kështu edhe trajnerja e vetme femër në panelin e jurisë për vitin 2014.

Ajo është shprehur se ndihet e entuziazmuar që tashmë do të jetë pjesë e kësaj jurie, spektakël ky që do të transmetohet çdo të shtunë në mbrëmje në Britani.

Ndërkaq, ajo ka modeluar në Tokio për të promovuar linjën e veshjeve të cilat i ka dizajnuar në bashkëpunim me markën sportive “Adidas”.

Në lansimin e koleksionit të saj, ylli shqiptar ka pasur të veshur rroba të cilat i ka dizajnuar vetë.

Me një bluzë të shkurtër dhe pantallona me lule, 23-vjeçarja dukej seksi derisa parakalonte në skenë.

Panoramë

Rita Ora në panelin e “The Voice of UK”

Salla e Filarmonisë së Beogradit ka qenë plot në koncertin e Rona Nishliut.

Publiku ka shijuar këngët shqipe të përpunuara në jazz.

“Jam e nderuar që jam këtu për të nderuar një figurë që është burim inspirimi për kaq shumë njerëz. Të madhin Bekim Fehmiu”, iu drejtua këngëtarja nga Kosova audiencës së mbledhur në kryeqytetin serb.

Koncerti i Nishliut, që gërsheton nëntë këngë shqipe të përpunuara në frymën jazz, të enjten mbrëma ka hapur festivalin “Mirëdita, Dobar Dan!”, që u mbajt

21 Javore KOHA

Filmi “Tri dritare dhe një varje”, me regji te Isa Qosjes, skenar të Zymber Kelmendit, interpretuar nga Irena Cahani, Luan Jaha dhe Donat Qosja, është filmi i propozuar nga Komiteti selektues i Kosovës për çmimet Oscar.

“Jemi të kënaqur që filmat të cilët ne kemi shikuar kanë nivel botëror dhe urojmë që çdo vit të shtohet numri i filmave”, u shpreh Komiteti selektues i Kosovës.

Filmi trajton çështjen shumë delikate të dhunimit të gruas dhe dhimbjen që një përjetim i tillë shkakton në një shoqëri.

“Mendojmë se filmi përveç temës që trajton, po ashtu është i realizuar shumë mirë për nga niveli artistik”, theksoi Komiteti selektues.

Filmi “Tri dritare dhe një varje” është mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës, është prodhim i shtëpisë filmike “CMB” me producentë Shkumbin Istrefin dhe Mentor Shalën. Ai ka pasur premierën botërore në Sarajevo Film Festival ku është shpërblyer me çmimin Cineuropa, si dhe ka fituar çmimin kryesor në edicionin e shtatë të Festivalit ndërkombëtar të Durrësit “Gladiatori i Artë”.

Pjesë e konkurrimit për Oscar ka qenë edhe filmi “Heroi” nga Luan Kryeziu si dhe filmi “Gone Back” nga Ernest Meholli, i cili për shkak të kritereve të vendosura nga Akademia nuk pati mundesinë të shqyrtohet nga komiteti selektues.

Komiteti selektues i Kosovës përbëhet nga shtatë anëtarë: Arta Dobroshi (presidente), Jeton Neziraj, Alban Ukaj, Blerta Zeqiri, Sylejman Kllokoqi, Jeta Xharra dhe Albert Heta.

për herë të parë.

Me zërin e fuqishëm, lëvizjet skenike, përshkrimet që u bën këngëve para se t’i këndojë, Nishliu, e cila mori famë ndërkombëtare me paraqitjen në “Eurovision”, përvetësoi audiencën që e duartrokiti me ovacion.

Në koncertin e saj të parë në Beograd ajo këndoi veç në gjuhën shqipe.

Rrëfimet e këngëve trajtojnë luftën, festën, trimërinë e dashurinë. U këndon motiveve shqiptare, Hajredin Pashës, momentit kur “i vjen burri nga stani”.

Nga mesi i koncertit u ndal të shpjegojë

se kënga e radhës “Një lule” është këngë e “legjendës së gjallë të muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarusha”. Në fund përzgjodhi një krijim që pianisti Gent Rushi, i cili e ka shoqëruar mjeshtërisht në piano, e ka komponuar për të.

Me kërkesë të publikut, të përbërë nga shqiptarë, serbë e të tjerë, Rona u kthye në skenë për së dyti për të kënduar këngën “Suus”, duke ua plotësuar atyre dëshirën dhe vënë kapak performancës së saj në Beograd me këngën, me të cilën e përfaqësoi Shqipërinë në garën më të madhe të këngës evropiane.

Zëri i Rona Nishliut jehon në Beograd

22 e enjte, 25 shtator 2014

Te k n o l o g j i

Mozaik

e enjte, 25 shtator 2014

Javore KOHA

Galaxy Note 4 do të dalë në shitje në të gjitha dyqanet amerikane më 17 tetor, duke u dhënë kështu mundësi blerësve të krahasojnë këtë telefon të ri inteligjent të Samsung-ut me iPhone 6 Plus të Apple-it.

Telefoni Galaxy Note 4 ka ekran 5.7 inç Super AMOLED me rezolucion 2560x1440 pikselë, kamera të pasme 16 megapikselë me stabilizuesin optik të imazheve, ndërsa kamera ballore është 3.7 megapikselë me hapje f1.9. Ai vjen edhe me stilolapsin teknologjik S Pen të Samsung-ut.

Note 4 nuk është rezistent ndaj ujit ashtu si Galaxy S5, por ka veçori të tjera më të mira. Bateria është me kapacitet 3,220mAh me teknologjinë “Ultra Power Saving Mode” të Samsung-ut, dhe mund të furnizohet nga 0% në 50% për rreth 30 minuta. Softueri është përditësuar me veçoritë e reja të S Pen, që kanë përmirësuar ndjeshmërinë në ekran.

Samsung Galaxy Note 4 do të vijë me lidhjen 6 LTE, kështu do të jetë shumë i shpejtë. Ai përmban procesorin Snapdragon 805 me shpejtësi 2.7GHz dhe 3GB RAM. Do të ketë edhe 32GB hapësirë të brendshme, e cila mund të zgjerohet nëpërmjet kartës microSD. Ky telefon vjen në ngjyrë të zezë, të bardhë, ngjyrë ari dhe rozë.

Samsung Galaxy Note 4 në treg më 17 tetor

Komuna e Ulqinit dhe SOS Telefoni për femra dhe fëmijë viktima të dhunës nënshkruan Memorandumin e Bashkëpunimit

Pozita e femrës shumë specifike

“Passport” telefoni më i ri nga BlackBerry Pasi është testuar për muaj të tërë, më në fund kompania do të lansojë produktin e ri në formë katrore.

Telefoni i zgjuar ka një ekran prej 17.7 centimetra, ndërsa sipas kompanisë “garanton një pamje të përkryer, shkaku i madhësisë dhe

23 Javore KOHA

gjerësisë”.

Në pajisjet e zakonshme, mund të shkruhet deri në 40 shkronja në një rresht, kurse në “Passport” numri i shkronjave arrin deri në 60.

Kjo pajisje e zgjuar do të kushtojë 599 dollarë në SHBA dhe Kanada,

ndërsa në vende të tjera, klientët duhet të paguajnë edhe taksat.

Me 29 centimetra katrorë, “Passport” është pajisja e fundit që ka lansuar kompania, që nga BlackBarry 10, që është lansuar në vitin e kaluar.

Ulqin – Komuna e Ulqinit dhe SOS Telefoni për femra dhe fëmijë viktima të dhunës – Ulqin kanë nënshkruar të hënën Memorandumin e Bashkëpunimit, i cili parashikon partneritet, transparencë, përgjegjësi dhe informim të ndërsjellë.

Kryetari i Komunës së Ulqinit, Fatmir Gjeka, është shprehur se pushteti ekzekutiv angazhohet për parandalimin e dhunës ndaj grave dhe vajzave, si dhe integrimin e viktimave të dhunës në shoqëri.

“Strategjia e barazisë gjinore përbën një objektiv të rëndësishëm për ne, prandaj do të jemi këmbëngulës derisa të vëmë në shërbim të grave dhe vajzave në nevojë dhe viktima të dhunës ndihmën ligjore dhe integri-

min e tyre”, ka thënë ai.

Ndërkaq drejtoresha e SOS Telefonit në Ulqin, Hatixhe Nelaj, deklaroi se pozita e femrës në komunën e Ulqinit është shumë specifike.

Sipas saj, pozita e femrave në vendimmarrjen lokale nuk është në nivelin e kënaqshëm.

“Bilanci gjinor në vendimmarrjen lokale është më shumë se simbolik.

Duhet pranuar se gjer më tani ka mungur gatishmëria e shoqërisë për ta avancuar femrën në vendimmarrje, si në pushtetin legjislativ, ashtu edhe në atë ekzekutiv. Në të kaluarën, gjithmonë ka pasur interesim vetëm me fjalë që të implementohet barazia gjinore në nivel lokal, por asnjëherë nuk është aplikuar në prak-

tikë, nuk është ndarë ndonjë buxhet për projektet që kanë të bëjnë me barazinë gjinore në komunë”, ka thënë ajo.

Sipas Nelajt, kjo është arsyeja që SOS Telefoni për femra dhe fëmijë viktima të dhunës është duke realizuar projektin “T’i përshpejtojmë të drejtat e njeriut” në bashkëpunim me Qendrën për Arsimimin Qytetar dhe me Qendrën e Iniciativës Qytetare nga Beogradi, me mbështetjen e Bashkimit Evropian.

Aktiviteti kryesor në kuadër të këtij projekti është hartimi i planit lokal të veprimit mbi barazinë gjinore, ndërsa synimi parësor është përmirësimi i pozitës së gruas në komunën e Ulqinit.

(Kohapress)

24 e enjte, 25 shtator 2014

Bisedë

Bisedë

e enjte, 25 shtator 2014

Javore KOHA

25 Javore KOHA

Bisedë me Fehim Avdiun, drejtor i Ndërmarrjes Publike “Ujësjellës-Kanalizimi” - Ulqin

Me angazhim të sforcuar drejt stabilizimit Koha javore: Z. Avdiu, sivjet është hera e parë pas shumë vitesh që Ulqini nuk ka pasur probleme me furnizimin me ujë gjatë sezonit turistik veror. Pse? F. Avdiu: Mendoj se arsyeja kryesore është angazhimi maksimal i kolektivit gjatë sezonit turistik, parapërgatitjet për sezonin turistik, që nënkuptojnë përgatitjet teknike të sistemeve të pompimit në Bore, si dhe të sistemeve të tjera pompuese në Kllezën dhe Gaç.

Ne jemi munduar që sezonin ta presim sa më të gatshëm dhe më të përgatitur duke eliminuar disa prej problemeve, siç janë prishjet e ndryshme, gjë që ka dhënë rezultat. Edhe gjatë vitit të kaluar, por edhe gjatë sezonit turistik, nuk kemi pasur probleme, por as restriksione të furnizimit me ujë.

mjaftueshme për furnizimin e qytetit me ujë të pijshëm.

Mendoj se me një përgatitje edhe më të mirë, ndoshta do të mundemi që edhe këto dy muaj kur fluksi i turistëve është i madh, të plotësonim nevojën e qytetit për ujë me burimet tona ekzistuese.

Marrja e pandërprerë e ujit nga Ujësjellësi Regjional lidhet edhe me problemin e mirëmbajtjes së tubacioneve. Në mënyrë që uji dhe furnizimi të jetë cilësor, duhet që tubat të jenë gjithmonë të mbushur me ujë dhe uji të jetë në qarkullim. Kjo është njëra nga arsyet që ne marrim ujë gjatë gjithë vitit nga Ujësjellësi Regjional. Një arsye tjetër që na obligon furnizimin me ujë edhe jashtë sezonit është borxhi i NP “Ujësjellës-Kanalizimi”-t ndaj Ujësjellësit Regjional, i cili daton që nga viti 2012.

Koha javore: Në këtë kontekst, si ka ndikuar kyçja në Ujësjellësin Regjional?

F. Avdiu: Është e vërtetë se ne gjatë gjithë vitit marrim ujë nga Ujësjellësi Regjional. Deri në muajin qershor nga 15l/s, gjatë korrikut kjo sasi rritet në 25l/s, ndërsa gjatë gushtit 40l/s.

Në fakt, furnizimi me ujë nga Ujësjellësi Regjional ka rëndësi të posaçme vetëm gjatë sezonit turistik, më saktë gjatë muajve korrik-gusht. Për muajt e tjerë të vitit burimet tona janë të

Koha javore: Pavarësisht kësaj, NP “Ujësjellës-Kanalizimi” ndodhet në situatë të vështirë financiare.

Cilat janë borxhet që ju keni ndaj të tjerëve, por edhe të tjerët ndaj jush?

F. Avdiu: “Ujësjellës-Kanalizimi” vërtet ka probleme të dukshme financiare që datojnë më herët, por ekziston edhe një e vërtetë se pagesa e konsumatorëve është jo e kënaqshme.

Neve qytetarët dhe subjektet ekonomike na kanë rreth 2.5 milionë euro borxh, vlerë e cila po të realizohej do

të kishte domethënie të madhe për funksionimin e kësaj ndërmarrjeje.

Pra, problemet që e mundojnë këtë ndërmarrje janë mospagesa e rregullt e qytetarëve dhe e subjekteve ekonomike, sistemi i amortizuar i ujësjellësit (mbi 40 vjet), prishjet për shkak të vjetërsisë së tubave, keqpërdorimi i ujit për nevoja të tjera, si për bujqësi, vreshtari etj.

Nga ana tjetër, borxhet tona kryesore ndaj të tjerëve lidhen me kontributet e papaguara, obligimet ndaj rrymës që i trashëgojmë që para dytri vjetësh, dhe obligimet e fundit që dalin nga marrja e ujit nga Ujësjellësi Regjional. Kemi edhe borxhe të tjera ndaj furnitorëve, të cilat kemi arritur që gjatë vitit t’i sjellim në minimum dhe që nuk përbëjnë ndonjë ngarkesë të madhe financiare për ndërmarrjen. Problem tjetër përbën pagesa e pagave të punëtorëve, që për momentin ka zbritur në gjashtë paga të papaguara.

Koha javore: A keni ndonjë plan për daljen nga kriza në të cilën ndodhet “Ujësjellës-Kanalizimi”?

F. Avdiu: Natyrisht se kemi plan, i cili është shumë i thjeshtë e që lidhet me angazhimet për rritjen e nivelit të pagesës, zvogëlimin e humbjeve dhe kursimet tjera të zakonshme e të mundshme për nevojat e përditshme.

Në fazën e parë të realizimit të kredisë nga Banka gjermane KFW do të investohet në përmirësimin e burimeve natyrore të ujësjellësit, në stacionet e pompave, në një pjesë të tubacionit, ndërtimin e dy baseneve të rinj në Brajshë dhe Gjerana, vazhdimin e rrjetit të ujësjellësit dhe kanalizimit përgjatë Plazhit të Madh, në rrjetin e kanalizimit brenda qytetit etj.

Duke u nisur nga ky plan, ne kemi edhe rezultate të dukshme, të cilat krahasuar me çdo vit paraprak janë në përmirësim, gjë që na jep shpresë se me një angazhim të këtillë, por edhe më të sforcuar, brenda një kohe të shkurtër, mbase dy-tri vjeçare, ndërmarrja do të stabilizohet tërësisht.

Koha javore: A nënkupton kjo edhe shkurtimin e numrit të punëtorëve? A ka ndërmarrja tepricë teknologjike?

F. Avdiu: Kuptohet që stabilizimi i ndërmarrjes kërkon edhe zvogëlimin e numrit të punëtorëve. Për momentin kemi 140 punëtorë dhe nga marrëveshja për investime nga Banka KFW, e kemi kusht që numri i punëtorëve të ulet në 120.

Opinioni publik duhet ta ketë të njohur se në komunën e Ulqinit do të investohen rreth 24 milionë euro për përmirësimin e rrjetit të ujësjellësit dhe kanalizimit duke filluar nga viti 2015. Kjo është faza e parë e investimeve në komunën e Ulqinit, e cila zgjat rreth 4-5 vjet, kurse në dy fazat

e tjera parashikohet të investohen rreth 120 milionë euro.

Koha javore: Ju keni lidhur marrëveshje me firmën gjermane e cila do të shërbejë si konsulente. Në çfarë konsiston kjo marrëveshje dhe për çfarë do të përdoret kredia e cila do të livrohet nga Banka KFW? F. Avdiu: Marrëveshja me Bankën KFW nga ana e “UjësjellësKanalizimi”-t, Komunës së Ulqinit dhe qeverisë ka një vit që është kryer dhe gjatë këtij viti janë bërë të gjitha përgatitjet paraprake. Para një jave kanë mbërritur konsulentët e parë të cilët në bashkëpunim me punonjësit tanë do të punojnë në përmirësimin e parametrave ekonomiko-financiarë.

Për momentin, problem kyç për fillimin e realizimit të kredisë është zvogëlimi i numrit të punëtorëve. Në këtë drejtim kemi pasur biseda dhe konsultime me kryetarin e Komunës, i cili ka premtuar se do të formojë Agjencinë për Parkim, kështu që punëtorët që do të pushohen nga puna

nuk do të mbesin në rrugë, por do të punësohen në këtë agjenci.

Sipas analizave që ka bërë firma gjermane “Dahlem”, në fazën e parë duhet të investohet në përmirësimin e burimeve natyrore të këtij ujësjellësi, në stacionet e pompave, në një pjesë të tubacionit, ndërtimin e dy baseneve të rinj në Brajshë dhe Gjerana, vazhdimin e rrjetit të ujësjellësit dhe kanalizimit përgjatë Plazhit të Madh (Shtoj), në rrjetin e kanalizimit brenda qytetit etj.

Pas përfundimit të kësaj faze të investimeve, “Ujësjellës-Kanalizimi” do të përfitojë shumë, sidomos me ndërtimin e dy baseneve të rinj, të cilët japin siguri për furnizim në rast të prishjeve të ndryshme, me rritjen e numrit të konsumatorëve të rinj (rreth 2500-3000) pas përfundimit të rrjetit të ujësjellësit dhe kanalizimit në Shtoj, do të zvogëlohen humbjet në rrjet në masë të konsiderueshme (nën 60 për qind), do të rritet sasia e ujit të prodhuar dhe e faturimit, mbulimi i shpenzimeve operative rreth 90 Bisedoi: I. Kallaba për qind etj.

26 e enjte, 25 shtator 2014

Fejton

Fejton

e enjte, 25 shtator 2014

Javore KOHA

27 Javore KOHA

Dalja e çështjes së Ulqinit në planin diplomatik (4)

“Kompensimi” i Ulqinit Sipas dëshmive të ambasadorëve të Francës, Gjermanisë dhe të Austro-Hungarisë në Stamboll në atë kohë Porta nuk ishte në gjendje të bënte gjë kundër vullnetit të Lidhjes Shqiptare dhe druante më tepër kryengritjen e Shqiptarëve se sa demonstratën e flotës ndërkombëtare Sabri Salaj

Italia e cila ishte në rivalitet më Austro-Hungarinë për zotërimin e detit Adriatik dhe Jonë nëpër mjet territorit të Shqipërisë kishte edhe interesa të përbashkëta që faktorin shqiptarë ta ngrinin si digë kundër shtrirjeve sllave, drejt këtyre zonave.

Porta e Lartë nuk e pranonte idenë e autonomisë pavarësisht se ishte një e drejtë legjitime që kombi shqiptar e kërkonte. Perandoria Osmane propozimet e Fuqive të Mëdha i shihte si ndërhyrje në punët e brendshme të Perandorisë. Perandoria Osmane vazhdonte një politikë të centralizimit të administratës shtetërore në dëm të autonomisë së vilajeteve,e cila shkonte në favor të politikës cariste prapa së cilës fshiheshin tendencat cariste të Shën Stefanit, për Ballkan dhe Mesdhe.

Fuqitë e Mëdha nuk e vlerësuan situatën ashtu siç ishte në realitet, sepse nuk ishte fjala vetëm për faktorin turk, por edhe për rezistencën e shqiptarëve të cilët nuk lejonin copëtimin e tokave të tyre.

Gjatë ditëve që Konferenca e Berlinit zhvilloi seancat e veta u mblodh në Stamboll më 26 qershor 1880 Konferenca e Ambasadorëve të Fuqive të Mëdha për të vendosur përfundimisht mbi zëvendësimin e viseve të Hotit dhe të Grudës me qytetin dhe me rrethin e Ulqinit. Që në seancën e parë ranë dakord që të bëhet dorëzimi i Ulqinit, Malit të Zi, por edhe këtu

zgjedhja e çështjes mbeti në mes të rrugës sepse Konferenca, me gjithë kërkesën këmbëngulëse të përfaqësuesit rus, nuk mori dot një vendim të prerë rreth mjeteve ne të cilat detyrohej Perandoria Osmane që ta vinte në zbatim vendimin e tyre.

Gazeta “el-Ahram” në një artikull me titull “Evropa dhe Lindja” trajton politikën e shteteve të mëdha ndaj Shqipërisë dhe refuzimin e shqiptarëve që të zbatojnë vendimet e Berlinit, ku përveç tjerash thuhet: “Si do të jetë politika e shteteve të mëdha ndaj kësaj gjendjeje? Nuk ka dyshim se ata i dinë se Turqia nuk i pranon vendimet e tyre dhe se shqiptarët do të përdorin forcën kundër Malit të Zi dhe Greqisë. Nuk është vetëm kjo por shtetet e mëdha nuk janë dakord në mes vete për ndërhyrje nga frika se mos çështja do ta marrë drejtimin që ato nuk dëshirojnë. Anglia dëshiron të dërgojë në Turqi ushtri evropiane, por ajo frikësohej se mos do t’i thuhej t’i japë anijet e saj që të zbarkojë ushtarë rusë në Thesali dhe Epir për të zbatuar vendimet e Berlinit. Nuk është dhe për tu habitur nëse Rusia do e kërkoj një gjë të tillë, sepse ajo ka për qëllim dhe punon që sa më tepër të ndërlikohet çështja e Lindjes. Sidoqoftë, politika e Rusisë dallohet nga politika e shteteve evropiane më një gjë, në atë se ajo di pse përpiqet dhe çfarë qëllimi ka.

Dalja në skenë e çështjes së Ulqinit

dhe përcaktimi i vijës kufitare më Malin e Zi, për Fuqitë e Mëdha jepte një avantazh përcaktimi i kufirit në bregdet sepse në këtë rast kishin mundësi të dërgonin forcat detare për të siguruar zbatimin e vendimeve të tyre.

Dhënia e Ulqinit arsyetohej me faktin se nga aspekti strategjiko-ushtarak, do të mund të pushtohej me sulm nga toka që do të ndihmohej me luftanije nga deti.

Lidhur më situatën e krijuar gazeta “Glas Crnogorca” e 30 gushtit 1880 shkruante: “Ulqini u bë qendër e vëmendjes në të cilën e ka drejtuar shikimin tërë bota politike. Ndjehet frika nga dërgimi i flotës së bashkuar ndërkombëtare, sidomos të shqiptarët, gjë që është krejt normale, sepse turqit s’kanë çka të humbin nga angazhimi eventual i flotës, ndërsa shqiptarët humbin shumë”. Gazeta “Glas Crnogorca” informonte se ‘’përballë flotës së bashkuar ndërkombëtare, forcave ushtarake të Malit të Zi dhe gatishmërisë së Turqisë për ta dorëzuar Ulqinin, qëndronin forcat vullnetare shqiptare. Çështja shqiptare kishte dalë nga suazat lokale dhe ishte shtruar para institucioneve ndërkombëtare sidomos në Konferencën e Stambollit dhe të Berlinit në vitin 1880. Realisht, sipas prof. Zef Vizzolit, nga kriza e Ulqinit në të gjitha kabinetet evropiane do të flitet për çështjen shqiptare.

Kancelaritë e fuqive të mëdha duke

pasur frikë se mund të dështojë edhe çështja e “kompensimit” të Ulqinit, vendosën që të vënë në lëvizje flotën e tyre të stacionuar më parë në Portin e Dubrovnikut. Përveç kësaj, Fuqitë e Mëdha ranë dakord që Malit të Zi t’i jepej ndihma material dhe ushtarake për t’i përballuar sulmet e mundshme të shqiptarëve duke arritur në një përfundim që pa arritur forcat malazeze në vijën e kufirit të mos bëhet demon-

strimi i flotës së tyre të luftës. Më 23 shtator admirali anglez Sejmur kishte shkuar në Cetinë, ku pas një bisede të shkurtër që bëri më princ Nikollën, u kthye në Raguzë e më 26 qershor ishin vënë në lëvizje të gjitha anijet në drejtim të Tivarit, ku pas një pushimi të shkurtër vazhduan rrugën për në Ulqin dhe në mbrëmje të po asaj dite arritën në ujërat e këtij limani.

Fuqitë e Mëdha ndërhynin në mënyrë

diplomatike te Porta e Lartë, por si edhe më parë duke mos dashur të hyjnë në luftë më shqiptarët. Perandoria zvarriste dorëzimin. Për ta vënë para aktit të kryer Gladston - kryeministër i Anglisë, mendon të bëjë kusurimin e porteve të Perandorisë Osmane, e sidomos portin e Izmirit, me qëllim që t’i kenë si garanci material për Ulqinin.

Këta hapa të rinj të fuqive të mëdha e detyruan Turqinë që të ndërmarrë masa serioze për dorëzimin e Ulqinit, Malit të Zi. Frika e pushtimit të Izmirit ku nxirreshin të ardhurat doganore më të mëdha të Perandorisë, e bindi Turqinë se çështja e Ulqinit s’mund të vazhdonte më gjatë dhe u-përgjigj se do të merrte masat për ta dorëzuar menjëherë.

Frika nga pushtimi i Stambollit në rast se nuk dorëzohet Ulqini, ishte raporti i kapiten Sale më 10 nëntor 1880 ku thoshte se Dervish Pasha bën apel të shqiptarët e Shkodrës se duhet medoemos që të bëhet dorëzimi i Ulqinit.

Lidhja Shqiptare nuk pranonte të bënte asnjë marrëveshje për trojet e veta, ku pavarësisht veprimtarisë së dendur diplomatike të fuqive të mëdha dhe Portës së Lartë, të cilët kishte si qëllim që Shqiptarët të tërhiqen nga mbrojtja e Ulqinit, duke iu bërë nga premtimet më të ndryshme, populli shqiptar qëndroi me krenari dhe dinjitet në mbrojtje të vatanit. Për ta ishte një nder i madh që të gjitha Fuqitë e Mëdha kishin dërguar flotat e tyre për ta pushtuar Ulqinin e vogël.

Sipas dëshmive të ambasadorëve të Francës, Gjermanisë dhe të AustroHungarisë në Stamboll në atë kohë Porta nuk ishte në gjendje të bënte gjë kundër vullnetit të Lidhjes Shqiptare dhe druante më tepër kryengritjen e Shqiptarëve se sa demonstratën e flotës ndërkombëtare. Fuqitë e Mëdha donin që Ulqini të dorëzohej prej vetë Perandorisë.

28 e enjte, 25 shtator 2014

Kulturë

Kulturë

e enjte, 25 shtator 2014

Javore KOHA

Papa Françesku në Shqipëri

29 Javore KOHA

Të lumtë, shqipëria ime!

Për Koha Javore: Prof. Murat Gecaj/Tiranë

Gëzimin dhe lumturinë e tij ne e pamë të shprehur aq natyrshëm, kur i përshendeste parreshtuar mikpritësit e zjarrtë shqiptarë, të moshave e feve të ndryshme. Papa Francesku u përkul nga makina e tij e hapur, i përqafoi dhe i bekoi disa fëmijë. Me siguri, kjo gjë do të jetë lumturi e gjatë për ata dhe një kujtim, që rrallë u përsëritet në jetë.

Tani, kur po i shkruaj këto pak radhë, është mesdita e datës 21 shtator 2014. Të gjithë bashkëkombësit e mi, që ndodhen në Sheshin “Nënë Tereza” të kryeqytetit, por dhe përgjatë Bulevardit “Dëshmorët e Kombit” e kudo në Shqipëri e trojet tjera amtare, me sy e mendje të përqëndruar kanë ndjekur dhe po ndjekin me

interes të jashtëzakonshëm mbërritjen në vendin tonë të Papa Françeskut.

Ndërkaq, ata po përcjellin me shumë vëmendje Meshën e Shenjtë, që ai po drejton, bashkë me ndihmëtarët e vet.

I zbritur në Aeroportin Ndërkombëtar “Nënë Tereza” të Rinasit, në mengjesin e kësaj të diele, përmes rrjeteve të fuqishme audivizive, ne pamë që kreu i Vatikanit e përshkoi “Rrugën e Durrësit” i pritur me gëzim e brohoritje nga qindra veta. Por, në saj të mjaft gazetarëve të ardhur nga vende të ndryshme të Europës e botës, kjo ngjarje historike u përcoll për miliona besimtarë katolikë dhe të interesuar të tjerë.

Në Tiranën tonë, Papa Francesku u

ndodh ndërmjet një befasie shumë të këndshme, emocionuese dhe, ndoshta, të papërjetuar ndonjëherë më parë prej tij. Kështu, duke “prishur” dhe portokollin e hartuar, ai hyri nëpër “tunelin” e madh njerëzor dhe të stërgjatë, ku binin në sy portretet e martirëve të fesë katolike, i shoqëruar me lule e brohoritje të fuqishme nga besimtarët e të gjitha feve, të cilët kishin dalë për ta pritur dhe nderuar atë. Ishte ky një rit i njohur e traditë shumëshekullore e shqiptarëve, për ta pritur mikun në shtëpinë e tyre.

Sapo mbërriti në afërsi të Sheshit “Nënë Tereza”, Papa Françeskut iu ofrua një pritje e paharruar, nga Presidenti i Republikës, Bujar Nishani. Pas fjalës mireseard-

hëse të tij në mjediset e Presidencës, Papa Françesku iu drejtua shqiparëve me fjalë zemre e dashamirëse. Ai i bekoi ata për paqe, harmoni fetare dhe përparim të pandalshëm, drejt Europës së Bashkuar.

Gëzimin dhe lumturinë e tij ne e pamë të shprehur aq natyrshëm, kur i përshendeste parreshtuar mikpritësit e zjarrtë shqiptarë, të moshave e feve të ndryshme. Papa Francesku u përkul nga makina e tij e hapur, i përqafoi dhe i bekoi disa fëmijë. Me siguri, kjo gjë do të jetë lumturi e gjatë për ata dhe një kujtim, që rrallë u përsëritet në jetë.

Emocionuese ishte edhe kur, para Meshës së Shenjtë, kryebashkiaku

Lulëzim Basha i dorëzoi atij, simbolikisht, Çelësin e kryeqytetit Tiranë.

Nuk e di as se çfarë mendojnë besimtarët katolikë të Romës e më gjerë, në Italinë fqinje, por mendoj që, me pritjen madhështore që iu rezervua Papa Françeskut dhe me Meshën e Shenjtë, që u mbajt në Sheshin “Nënë Tereza”, u konkurrua me dinjitet me atë, në Sheshin “Shën Pjetri” të Vatikanit.

Mesazhi i të gjitha veprimtarive të deritanishme dhe i atyre, që do të organizohne deri në mbyllje të tërë vizitës afër 12-orëshe të Papa Franceskut në Shqipëri, është: Paqe, vëllazërim e mbarësi për të gjithë shqiptarët.

Sonte, por edhe nesër e më gjatë, nuk

do të reshtin komentet e shkrimet rreth kësaj vizite historike të Papa Françeskut në Shqipëri, e cila e pason atë të Papa Gjonpalit II, në vitin 1993. Bazuar në ato çfarë panë e dëgjuan, ata nuk kanë si të mos shkruajnë me nota pozitive e dashamirëse për Atdheun tonë, për tërë këtë pritje të shumëpritur dhe e cila do të ruhet gjatë, në kujtesën e bashkëkombësve të mi.

Prandaj, si gjithë të tjerët, kam arsye që sot të ndjehem krenar dhe nga zemra të shprehem: “Të lumtë, Shqipëria ime, vendi i paqes e përparimit dhe i bashkëjetesës shembullore fetare!” Në këtë udhë, “çelësin” e hyrjes në Bashkësinë e Europiane e kemi në duart tona.

30 e enjte, 25 shtator 2014

Kulturë

Javore KOHA

Sport

e enjte, 25 shtator 2014

Rreth 80 futbollistë shqiptarë në kombëtaret e huaja

Fama para patriotizmit

Në Galerinë e Arteve të Qendrës së Kulturës në Ulqin u hap ekspozita fotografike “Monumentet e trashëgimisë kulturore dhe historike të Malësisë” Ekspozita nuk ka për qëllim vetëm të tregojë bukurinë apo përmbajtjen e këtyre monumenteve, por në njëfarë mënyre është edhe një alarm pasi që shumë prej këtyre objekteve gjenden në fazën e shkatërrimit dhe të zhdukjes nga faqja e dheut”, ka thënë kryetari i OJQ “Labeatët”, Luigj Camaj.

Ulqin – Pas Tuzit dhe Gucisë, Organizata Joqeveritare “Labeatët” nga Malësia ka hapur të shtunën në Galerinë e Arteve të Qendrës së Kulturës në Ulqin ekspozitën fotografike “Monumentet e trashëgimisë kulturore dhe historike të Malësisë”.

Në ekspozitë janë prezantuar 45 fotografi që paraqesin monumente të ndryshme të trashëgimisë natyrore, kulturore dhe historike të Malësisë, si tuma ilire, kala ilire siç është ajo e Samoborit, kisha mesjetare, mullinj të ujit, shtëpi dhe varreza të personaliteteve të shquara të Malësisë, vende historike si Lisi në Greçë etj.

Drejtori i Qendrës së Kulturës, dr. Nail Draga, e ka cilësuar ekspozitën të veçantë.

Sipas tij, “Labeatët” që kanë pasion të veçantë për vendlindjen e tyre, nëpërmjet fotografive prezantojnë pamje të cilat vërtet kanë vlera të veçanta jo vetëm etnografike, kulturologjike, por mbi të gjitha vlera artistike.

“Ata na sjellin pamje impozante nga trashëgimia kulturore dhe natyrore

Monumente të pasurisë kombëtare

nga hapësira etnogjeografike e Malësisë”, ka thënë ndër të tjera ai.

Kryetari i OJQ “Labeatët”, Luigj Camaj, ka theksar se monumentet kulturore dhe historike që shtrihen në territorin e Malësisë, që nga brigjet e liqenit të Shkodrës deri te pjesët më veriore, janë trashëguar me mijëra vjetë.

“Ekspozita nuk ka për qëllim vetëm të tregojë bukurinë apo përmbajtjen e këtyre monumenteve, por në njëfarë mënyre është edhe një alarm pasi që shumë prej këtyre objekteve gjenden në fazën e shkatërrimit dhe të zhdukjes nga faqja e dheut”, ka thënë ai.

Arkeologu Anton Lulgjuraj ka thënë se në fotografitë e ekspozuara janë paraqitur vetëm një pjesë e monumenteve më kryesore dhe më përfaqësuese të Malësisë, sepse ajo ka shumë më tepër.

“Kjo ekspozitë nuk tregon vetëm pasurinë e Malësisë si zonë lokale. Kjo tregon edhe një pasuri kombëtare sepse këtu mund t’i shohim të gjitha periudhat të cilat tregojnë zhvillimin

tonë kombëtar duke ia nisur nga ilirët deri në ditët e sotme”, ka thënë ai.

Ekspozita është realizuar në kuadër të projektit të mbështetur nga Fondi për Mbrojtjen dhe Realizimin e të Drejtave të Pakicave. Ajo do të qëndrojë e hapur deri nesër.

Organizata joqeveritare “Labeatët” është themeluar në shkurt të vitit të kaluar dhe ka për qëllim hulumtimin e trashëgimisë natyrore, kulturore dhe historike të Malësisë së Madhe, si dhe promovimin e vlerave turistike të i.k.

Malësisë.

Flitet gjerë e gjatë për patriotizëm dhe deri nacionalizëm. Krenohemi me tepri mbi origjinën tonë, aq sa nuk ngurrojmë ta shpalosim sa herë që kemi mundësi përpara të huajve, por totalisht tjetër gjë kur vijmë te futbolli. Në këtë pikë, më shumë sesa patriotizmi, më shumë sesa fjalë të tipit “komb”, “flamur”, “fanellë kuqezi”, për një pjesë të mirë ka vlejtur interesi personal dhe fama e përkohshme.

Këtë drejtim kanë vendosur të marrin një numër i madh futbollistësh shqiptarë, të cilët përkundrejt ngjyrave kuqezi luajnë aktualisht me kombëtare të tjera.

Një fakt ky që për hir të së vërtetës ka habitur edhe vetë të huajt.

Mjafton të kujtojmë që mediat spanjolle para Botërorit, si dhe ato greke vetëm para pak ditësh, ngrinin një pikëpyetje të madhe: si do të ishte Kombëtarja shqiptare nëse do kishte në organikën e vet të gjithë lojtarët që aktualisht luajnë për skuadra përfaqësuese të vendeve të tjera?

“Zviceranët”

Fakt tejet domethënës është se emra si Xherdan Shaqiri, Valon Behrami dhe

Granit Xhaka tani e disa vjet po vlerësohen si shtyllë e përfaqësueses së Zvicrës.

Por, ndër lojtarët më të mirë te Zvicra janë edhe tre shqiptarët e tjerë: Admir Mehmedi, Blerim Xhemaili dhe Pajtim Kasami dhe të mendosh se këta nuk janë të vetmit shqiptarë që përfaqësojnë këtë vend në arenën ndërkombëtare.

Numri i shqiptarëve që luajnë në përfaqësuese të ndryshme në të gjitha grupmoshat është rreth 80. Shumica janë te Zvicra, ku hëpërhë numërohen plot 46 të tillë. Dyzet prej tyre janë në grupmoshat e reja, prej U-15 deri tek U-21. Dhe shumica e këtyre lojtarëve kanë ëndërr të njëjtë: të shkojnë rrugës së Shaqirit me shokë, pra të përfaqësojnë Zvicrën edhe me ekipin e parë.

Kështu të paktën kanë deklaruar shumë prej tyre në intervista të ndryshme. Pra, fjala “patriotizëm” apo të “nderosh kombin tënd” duket se nuk njihet nga fjalori i këtyre të fundit.

Dhe sigurisht që trajneri i ri i përfaqësueses së Zvicrës, Vladimir Petkoviq, nuk ka se si të mos jetë i lumtur për shqiptarët që po rriten në atë vend, pasi e ardhmja e tyre është pikërisht në dorën e

31 Javore KOHA

Shumica e lojtarëve shqiptarë janë te Zvicra, ku hëpërhë numërohen plot 46 të tillë. Pas Zvicrës, me numrin më të madh të lojtarëve shqiptarë është Suedia, e cila ka aktualisht në ekipet përfaqësuese gjashtë lojtarë shqiptarë. Pastaj vjen Finlanda dhe Norvegjia me nga pesë lojtarë, Danimarka e Gjermania me nga tre, Belgjika e Austria me nga dy dhe Mali i Zi e Kroacia me nga një helvetëve.

“Natyrisht se në përfaqësuese mund të ketë më shumë lojtarë me origjinë shqiptare. Dyert e përfaqësueses janë të hapura për të gjithë lojtarët që tregohen në klubet e tyre”, ka thënë ai.

Të tjerët

Pas Zvicrës, me numrin më të madh të lojtarëve shqiptarë është Suedia, e cila ka aktualisht në ekipet përfaqësues gjashtë lojtarë shqiptarë. Pastaj vjen Finlanda dhe Norvegjia me nga pesë lojtarë, Danimarka e Gjermania me nga tre, Belgjika e Austria me nga dy dhe Mali i Zi e Kroacia me nga një.

Të gjithë këta janë më së shumti futbollistë të rritur në vendet respektive, por me origjinë ose të lindur në trevat e Kosovës. E megjithatë, përbri zgjedhjes për fanellën kuqezi, ata janë rrekur të kërkojnë pak famë me kombëtaret e vendeve ku janë rritur futbollistikisht.

Në këtë këndvështrim, por edhe me nota më të theksuara nacionaliste, ka shkuar edhe karriera futbollistike e disa shqiptarëve që sot mbrojnë ngjyrat e Greqisë. Madje, të gjithë këta të fundit janë lindur në Shqipëri, por më pas kanë refuzuar në mënyrë kategorike ftesat e FSHF-së, ashtu sikundër pat bërë Sotir Nini, Gjergji (i ashtuquajtur Panajot) Kone dhe deri te portieri i shpresave helene, Stefano Kapino.

Ngjarje Javore

www.k ohajavore. co.me

KO JavoHA re

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 28 gusht 2014 Viti XIII / Numër 628 Çmimi 0,50

www. kohaja

Paraqitja

Intervis të

Vrasja brutale sheqinj ptëarga uzikës e të zekrm taea ri

Eks klu ziv

tive

Rikthim në traditën e disa viteve më parë Ngjarje javore

Javore KOHA

Papa Françesku në Shqipëri

Të lumtë, shqipëria ime!

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 25 shtator 2014 Viti XIII / Numër 632 Çmimi 0,50

www.kohajavore.co.me

Kuvendi të gjejë zgjidhje të qëndrueshme

e

e w.ko hajav ore.co .m

Podgoricë e enjte, 17 korrik 2014 ISSN 1800-5969 Viti XIII / Numër 623 Çmimi 0,50 Podgoricë e enjte, 28 gusht 2014 Viti XIII / Numër 628 Podgoricë e enjte, Çmimi 0,50 11 shtator 2014 Viti XIII / Numër 630 Çmimi 0,50

Rrezikohet mbajtja e e ka uzena ës VerNë Festiva lit “Sk ore”kërkim

Vrasja brutale e një gazetari

w.ko hajav ore.co .m

Podgoricë e enjte, ISSN 1800-5969 10 korrik 2014 Viti XIII / Numër 622 Çmimi 0,50 ISSN 1800-5969

e

i Misionit në Mal të Zi

w.ko hajav ore.co .m

enca e Zëvënd Berlinitësshef

e

KKO Javor H eA Ja vor H eA KO Ja O vor H eA KO Ja vor H eA

ww

e kauzës shqiptare

Ngjarje Javore

Integrim N g et a j a revropi j e J a v o r eane dhe projektet Mozaik ISSN 1800-5969 fillon infrastrSot ukturor e Konfer-

ww

Ngajarje Javore

Sot fillon Konferenca e Berlinit

Ngjarje javore

Vendime të kontestueshme

ww

www.k ohajavo re.co.me

Podgoricë e enjte, 21 gusht 2014 Viti XIII / Numër 627 Çmimi 0,50

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 17 korrik 2014 Viti XIII / Numër 623 Çmimi 0,50

ww w.ko hajav ore.co .me

vore. co.me

Mediat e pakicave Javore KOHA duhet të ruhen Festë e artit të fjalës In memoriam: Dr. Lukë Gjokaj

ISSN 1800-5969

KO Javor He A

“Azurina” si motivim pamor për dritën e Tokës Paraqitja

www. kohaja

KO JavH ore A

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 14 gusht 2014 Viti XIII / Numër 626 Çmimi 0,50

Ngjarje Javore

Integrimet evropiane dhe projektet infrastrukturore

re.co. me

Diaspora, një thesar i madh

me

KO JavH ore A

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 7 gusht 2014 Viti XIII / Numër 625 Çmimi 0,50

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 24 korrik 2014 Viti XIII / Numër 624 Çmimi 0,50

www. kohaja vo

Ngjarje javore

KO JavH ore A www. kohaja vore. co.

Ngjarje Javore

Arrihet Marrëveshja për kufirin trepalësh

vore. co.me

Regjistrimi i të rinjve shqiptarë