Koha javore 617

In memoriam:

Javore KOHA

Shqipëria dhe procesi i integrimit në Bashkimin Europian

ISSN 1800-5969

Podgoricë e enjte, 5 qershor 2014 Viti XIII / Numër 617 Çmimi 0,50

Mungesa e dialogut të qytetëruar

www.kohajavore.co.me

Mentor Quku

2

e enjte, 5 qershor 2014

Javore KOHA

Javore KOHA

Javore KOHA

Përmbajtje

Policët nga Shqipëria në Ulqin dhe Budvë

Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

e enjte, 5 qershor 2014

3 Javore KOHA

Maturantët e Plavës fq 5

fq 16

Fiton grupi i nxënësve të Gjimnazit “Drita”

Gj. Gjonlekaj:

Martiri i lirisë

fq 8

fq 19

H. Hoxha:

Leonora Jakupi

Poeti i kombit dhe i dashurisë

Themelues: Kuvendi i Republikës së Malit të Zi

Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: SHAGBG „Pobjeda” Drejtor ekzekutiv: Lav Lajoviq Redaktor përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (redaktor teknik) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 078/110-578 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.co.me

Përmbajtje

fq 10

fq 20

Semimaturantët e SHF “Mahmut Lekiq” në Tuz

M. Zeqo:

Mbishkrimi i Gziqit fq 12

fq 25

Vazhdon ruajtja dhe kultivimi i trashëgimisë kulturore

Operacioni i parë i CIA-s kundër komunizmit fq 14

fq 26

Ne hap me Kohen

4 Javore KOHA

Ngjarje javore

e enjte, 5 qershor 2014

Ngjarje javore

Nik Gjeloshaj nga Koalicioni Shqiptar mbi arsyet e rezultatit të dobët në zgjedhjet lokale në Komunën Urbane të Tuzit dhe Kryeqytetin Podgoricë

Policët nga Shqipëria në Ulqin dhe Budvë me kolegët e tyre të policisë malazeze. Zyrtarët policorë të Shqipërisë do të jenë të angazhuar në Ulqin dhe Budvë.

Gjatë takimit Stojanoviq dhe Didi kanë biseduar mbi bashkëpunimin e deritashëm në nivel strategjik dhe operativ.

Ata kanë vlerësuar se kontaktet profesionale të dy policive paraqesin shembull të partneritetit të suksesshëm, i cili në periudhën e kaluar nëpërmjet aksioneve të shumta policore në të cilat policitë e dy vendeve kanë bashkëpunuar, sidomos në fushën e zbulimit dhe parandalimit të trafikut të lëndëve narkotike, ka rezultuar edhe me procesuimin e grupeve të krimit të organizuar.

Sipas tyre, bashkëpunimi i dy policive në të ardhmen, përpos fushës së parandalimit të trafikut të lëndëve narkotike, do të fokusohet edhe në forma të tjera të krimit të organizuar, krimin ndërkufitar dhe transnacional, migrimin illegal etj.

Stoja noviq dhe Didi kanë vlerësuar se vendkalimi i përbashkët kufitar Sukubinë - Muriqan është një projekt i suksesshëm, i cili mund të jetë shembull i bashkëpunimit për policitë e rajonit.

Drejtorët e policisë së Malit të Zi dhe Shqipërisë kanë theksuar se edhe patrullat e përbashkëta kufitare të dy shteteve bashkëpunojnë mbi bazën e profesionalizimit dhe besimit të plotë.

(Kohapress)

5 Javore KOHA

Votat tona janë të pastra

U nënshkrua Protokolli i bashkëpunimit ndërmjet policive të Malit të Zi dhe Shqipërisë gjatë sezonit turistik veror

Podgoricë – Drejtoria e Policisë së Malit të Zi dhe Drejtoria e Përgjithshme e Policisë së Shqipërisë kanë nënshkruar Protokollin e bashkëpunimit gjatë sezonit turistik veror 2014.

Protokolli i bashkëpunimit është nënshkruar të premten nga drejtori i Drejtorisë së Policisë së Malit të Zi, Sllavko Stojanoviq, dhe drejtori i përgjithshëm i Policisë së Shqipërisë, Artan Didi.

Sipas njoftimit të Drejtorisë së Policisë së Malit të Zi, me protokoll është parashikuar dërgimi i zyrtarëve policorë nga Shqipëria për të punuar në Mal të Zi gjatë muajve të verës, ku në bregdet, ashtu si edhe gjatë dy vjetëve të kaluara, do të patrullojnë së bashku

e enjte, 5 qershor 2014

Podgoricë – Bartësi i listës së Koalicionit Shqiptar në zgjedhjet lokale për kryeqytetin Podgoricë, Nik Gjeloshaj, ka thënë se ky koalicion i ka fituar votat në mënyrë të pastër, e jo përmes blerjes, shantazhit dhe premtimve të rreme siç ka vepruar Partia Demokratike e Socialistëve.

Në zgjedhjet lokale, të mbajtura më 25 maj, Koalicioni Shqiptar nuk e ka kaluar censusin për të hyrë në Kuvendin e Podgoricës.

“Koalicioni ynë ka fituar 1350 vota në këto zgjedhje dhe na kanë munguar rreth 300 vota për të kaluar censusin.

Ne i fitojmë votat në mënyrë të pastër,

në bazë të fushatës dhe programit tonë, kurse PDS-ja këtë e bën përmes blerjes së votave, shantazhit dhe premtimeve të rreme”, ka thënë Gjeloshaj.

Ai e sheh shkakun e rezultatit të keq të këtij koalicioni në faktin se një pjesë e votave të partive nacionale i janë shitur PDS-së.

Në zgjedhjet e zhvilluara në Komunën Urbane të Tuzit, Koalicioni Shqiptar ka fituar katër mandate, kurse koalicioni rreth PDS-së 13.

I pyetur rreth fitores bindëse të PDSsë, e cila përkundër premtimeve shumëvjeçare lidhur me komunën e pavarur të Tuzit, nuk i ka realizuar ato,

Gjeloshaj ka theksuar se strategjia e PDS-së ka qenë krijimi i listës fetare dhe grumbullimi rreth saj i partive njëfetare.

Sipas tij, kanë bërë gabim dhe mbajnë përgjegjësi që kanë zhvilluar bisedime për komunë në kuadër të Kryeqytetit.

“Edhe rreth kësaj komune na kanë mashtruar. Turp është të mashtrosh e jo të jesh i mashtruar, por as këtë nuk kemi pasur të drejtë ta bëjmë”, ka thënë Gjeloshaj.

Ai ka theksuar se zgjedhjet e fundit lokale kanë treguar se duhet të mendojnë mirë se si dhe me kënd do të shkojnë në të ardhmen.

(Kohapress)

Konkurs për regjistrim në Gjimnazin privat “Drita” Gjimnazi privat “Drita” shpall konkurs për regjistrimin e nxënësve në këtë institucion nga dt. 16. 06. 2014 e në vijim.

Lajmërojmë të gjithë të interesuarit se mund të bëjnë dorëzimin e dokumentacionit për regjistrim, çdo ditë pune, në godinën e re të Gjimnazit “Drita”,

nga ora 09:00 deri në orën 13:00.

Nxënësit të cilët dëshirojnë të regjistrohen, duhet të dorëzojnë këtë dokumentacion: - Kërkesë drejtuar institucionit - Çertifikatën e lindjes - Dëftesat e shkollës fillore për

klasët VII, VIII, IX Kontakti: Cel.: 069 017 135 069 030 137 E mail: gjimnazidrita@t-com.me Web: www.gjimnazidrita.com

6 Javore KOHA

e enjte, 5 qershor 2014

Vështrime & Opinione

Vështrime & Opinione

e enjte, 5 qershor 2014

7 Javore KOHA

Shqipëria dhe procesi i integrimit në Bashkimin Europian

Mungesa e dialogut të qytetëruar Nëse antarësimi i Shqipërisë në këtë periudhë të historisë së kombit, është një prioritet kombëtar, ashtu siç kanë deklaruar shpesh të gjitha palët politike në Shqipëri, dhe nëse sa për sy e faqe, ekziston një konsensus kombëtar për arritjen e këtij objektivi madhor, a ekziston me të vërtetë baza morale shoqërore dhe vullneti politik, mbi interesat personale politike dhe partiake, për të kurorëzuar më në fund këtë vepër të interesit kombëtar? tivi madhor, a ekziston me të vërtetë baza

duhet tu prishet përmendorja. Ky çast his-

morale shoqërore dhe vullneti politik, mbi interesat personale politike dhe partiake, për të kurorëzuar më në fund këtë vepër të interesit kombëtar?

Sot flitet shumë se cilët janë heronjtë e vërtetë të kombit shqiptar të cilët duhet të adhurohen, e cilët janë heronjtë e rrejshëm të kombit të këtyre 100-viteve kaluara. Cilëve duhet tu ndërtohet përmendore e cilëve

torik ka nevojë për heronjë të vërtetë. Jo heronjë të luftës e të pushkës. Sepse nuk nevojitet që të bëhesh hero në luftë, pasi sot kombi nuk përballet me luftë. Por ama ka nevojë për guxim, atdhedashuri dhe trimëri njëjtë si në luftë. Kombi shqiptar, si asnjëherë në historinë e vet, ndodhet sot në prag të një shpërthimi pozitiv, të një vetëdijeje dhe të mundësive të vërteta

Për Koha Javore: Frank Shkreli / Nju Jork

Udhëheqësit shqiptarë, të pozitës dhe opozitës, deklarojnë në intervista dhe deklarata të ndryshme se janë në favor të antarësimit të Shqipërisë në BE, dhe nga çdo takim me udhëheqës të ndryshëm europianë, dalin duke thënë me entuziazëm se morën mbështetjen e tyre për antarësimin e Shqipërisë në BE. Ndërsa udhëheqësit europianë gjithnjë këmbëngulin se janë në favor të antarësimit të Shqipërisë në BE, por shtojnë se topi është në fushën e klasës politike shqiptare dhe se vetëm ajo mund të zgjidhë problemet dhe sfidat për reformat e parashikuara nga BE. Mbi të gjitha, sipas Bashkimit Europian, pengesa kryesore vazhdon të jetë mungesa e një dialogu të qytetëruar midis pozitës dhe opozitës, gjë që vihet re në çdo diskutim midis palëve.Kjo mungesë dialogu të qytetëruar është venë re në të gjitha seancat e Kuvendit shqiptar të periudhës post komuniste. Gjatë viteve, Bashkimi Europian nepërmjet përfaqësuesve të tij i ka bërë thirrje klasës politike shqiptare që të heqë dorë nga atmosfera “aktuale politike konfrontuese” dhe që si qeveria ashtu edhe opozita të sigurojnë që “procesi (i integrimit europian) të mos dalë nga udha”.

Tani, përballë gjithë kësaj historie lind pyetja se a është me të vërtetë kjo klasë politike serioze dhe e interesuar për antarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Europian?

E duan të gjithë statusin e vendit kandidat në qershor, apo vetëm kanë “fjalët e mira e gurët në strajcë”, duke mos qenë të sin-

qertë me të huajtë, por mbi të gjitha, duke mos qenë të sinqertë as me popullin e vet?

A ekziston dëshira dhe vullneti i tyre për të parë vendin e vet në një rrugë të mbarë pjekurie politike dhe zhvillimi ekonomik modern, bazuar në drejtësi shoqërore? A kanë politikanët shqiptarë ndjesi të mjaftueshme atdhedashurie që këtë dëshirë dhe ëndërrën shekullore të Kombit shqiptar – që Ai më në fund të zëjë vendin që i

takon në radhët e kombeve europiane –ta këthejnë një vrull të vendosur veprimtarie dhe bashkëpunimi politik, për realizimin e kësaj ëndërre?

Nëse antarësimi i Shqipërisë në këtë periudhë të historisë së kombit, është një prioritet kombëtar, ashtu siç kanë deklaruar shpesh të gjitha palët politike në Shqipëri, dhe nëse sa për sy e faqe, ekziston një konsensus kombëtar për arritjen e këtij objek-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

për të kapërcyer shekujt dhe dekadat e errëta të ideologjive të huaja që donin t’ia shtryllnin jetën dhe t’ia merrnin frymën historisë dhe trashëgimeve të arbërit dhe ta zhduknin kombin shqiptar nga faqja e dheut. 25 vjet pas rënjes së komunizmit, duhet të ketë perënduar koha e grindjeve politike dhe e interesave të cekëta politike e partiake. Ka ardhur koha e veprimit dhe e bashkëpunimit për të bërë të mundur dhënien e statusit të vendit kandidat, të antarësimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian. Nuk duhet lejuar që të përendojë dielli shqiptar në lindje. Duhet kaluar kapërcelli dhe duhet zhdukur kufijtë dhe muret që gjithmonë e kanë ndarë kombin shqiptar nga Europa dhe nga Perëndimi.

Siç u tha më lartë, Bashkimi Europian vazhdimisht, si kusht thelbësor ka bërë thirrje për zhdukjen e “Klimës aktuale politike konfrontuese, e cila minon arritjet e deritanishme të Shqipërisë. Qeveria dhe opozita bashkë, duhet që sipas BE-së “të siguroni që procesi të mos dalë nga udha.” Ky ka qenë dhe vazhdon të jetë edhe qëndrimi dhe mesazhi i zyrtarëve të Shteteve të Bashkaura në deklaratat e tyre dhe në takimet që ata kanë zhvilluar dhe zhvillojnë me zyrtarët më të lartë shqiptarë.Njëherazi kjo është edhe dëshira e madhe e shqiptarëve kudo në diasporë të përhapur në të gjitha kontinentet, por sidomos është dëshirë e madhe e komunitetit shqiptaroamerikan. Ata duan ta shohin Shqipërinë, Kosovën dhe kombin shqiptar që të zhvillohet në nivelet më të larta të qytetërimit dhe të zhvillimit ekonomik si shtetet tjera në Europë. Dëshirojnë ta shohin kombin shqiptar sa më shpejt të integruar në organizmat euro-atlantike. Shpresojmë që të mos jetë vonë. Shpresojmë që ky muaj të sjellë lajme të mira për Shqipërinë dhe për kombin shqiptar.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

8 Javore KOHA

e enjte, 5 qershor 2014

Opinione & Vështrime

Opinione & Vështrime

Me rastin e përurimit të Memorialit “11 Shtatori” në New York(2)

Martiri i lirisë

e enjte, 5 qershor 2014

9 Javore KOHA

Memoriali i Simonit është i mrekullueshëm. Është një vepër e madhe hisorike dhe artistike. Arkitekti amerikan në këtë Monument ka skalitur figurën e tragjedisë amerikane në World Trade Center dhe simbole fetare e kombëtare

Për Koha Javore

Gjekë Gjonlekaj/New York

Në ceremonin përkujtimore të Simonit morën pjesë mijëra shqiptarë dhe amerikanë. Gjëmë, lot e dhimbje që nuk harrohen kurrë. Nderime e fjalime si për asnjë shqiptar tjetër.

Simon Marash Dedvukaj ishte pinjoll i njerës prej familjeve më fisnike të Malësisë së Madhe. Qëndresa heroike e Mark Mirit dhe Kolë Mirit të Hotit në mbrojtje të kapiten Gjelosh Lulit nga forcat komuniste barbare të Toger Babës dhe Bajo Stankoviqit është një kapitull i shkëlqyeshëm i historisë së Malësisë. Kolë Miri, gjyshi i Simonit, vitet e pleqërisë i kaloi në Amerikë.

Njëherë e pyeta Kolën, çka arritëm që u vendosëm në Amerikë? Ai tha; ”Kemi humbur përgjithëmonë”. Për çudi, atë ditë në ceremoninë e vdekjes, në forografinë e Simonit shkruhej me gërma të mëdha, Simoni ka Humbur ( Simon

is Missing).

Më vonë u gjetën disa eshtra nga trupi i tij dhe u vorruan me nderime të mëdha në Memorialin e tij, në varrezat “Dyert e Parajsës” (Gates of Haven). Edhe në këtë ceremoni morën pjesë shumë shqiptaro-amerikanë dhe klerikë shqiptarë, të krishterë e muhamedanë, sipas traditës shqiptare. Klerikët shqiptarë të fesë islame ishin ftuar me kërkesë të familjes për të marrë pjesë në këtë ceremoni, bile njëri prej atyre imamëve mbajti një fjalim të shkëlqyeshëm ,duke cituar “Kuranin e Shenjtë”, i cili thotë: ”Me vra një njeri të pafajshëm është njësoj si me vra gjithë botën”.

Memoriali i Simonit është i mrekullueshëm. Është një vepër e madhe hisorike dhe artistike. Arkitekti amerikan në këtë Monument ka skalitur

figurën e tragjedisë amerikane në World Trade Center dhe simbole fetare e kombëtare. Ky memorial u ngrit me djersën e familjes së tij, si pasojë e disa ligjeve të pakuptueshme dhe të pamëshirshme të këtij vendi. Emri i Simonit është gdhendur në shumë qendra të Westchesterit në New York pranë të cilave zhvillohen ceremoni të vazhdueshme me 11 shtator.

Nëna e tij Vitorja ka ngritur një arkiv të veçantë nga shtypi më serioz i Amerikës. Ajo ka themeluar dosje të tëra shkrimesh në lidhje me tragjedinë e 11 shtatorit. Shtëpia e tyre është si një bibliotekë. Këto shkrime janë një histori e vertetë. Vitorja nuk është vajtore, por elegjitë e saj për Simonin janë epike. Të gjitha i ka sistemuar, si të kishte qenë nëpunëse e ndonjë biblioteke. Në shtëpinë e tyre ruajnë

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

shumë nderime dhe kujtime për Simonin nga zyrat e larta amerikane.

Shtëpia e Marash Kolë Mirit është një muze i vogël i tragjedisë së 11 Shtatorit. Ajo është vizituar më shumë se asnjë shtëpi tjetër shqiptaro-amerikane. Ata e kanë ruajtur për mrekulli traditën e respektit dhe bujarisë. Në shtëpinë e tyre në Bardhaj të Hotit ishte strehuar për një kohë edhe Dede Gjo’Luli e shumë patriotë shqiptarë.

Simoni jetonte me familje edhe pse ishte i martuar. Pas pak kohe, nusja e tij u largua, kështu që dhoma e tij për një kohë të gjatë mbeti e shkretë. Vitorja tregon se nuk kishte hyrë asnjë herë në atë dhomë . Për 10 vjet nuk e kishte hapur derën e dhomës së tij.

“Nuk e di pse, por nuk kisha kurajo, thotë ajo. Për herë të parë hyra në dhomën e Simonit me 2 maj të vitit

2011, kur dëgjova se ishte vrarë Osama bin Laden. Lajmi për vrasjen e tij më dha kurajo. Nuk e di pse, por në atë moment ndjeva një lloj qetësimi”.

Lekë Dukagjini ka thënë: “Mbetet nëna pa djalë, por nuk mbetet gjak pa marrë”. Vrasjen e Bin Ladenit e pritën me gëzim shumë nëna amerikane, bile qëndruan gjithë natën para Shtëpisë së Bardhë duke kënduar e brohoritur për vrasjen e tij. Edhe nënat shqiptare të Kosovës përjetojnë ankthin e Vitores dhe të shumë nënave amerikane dhe botërore për të vrarët dhe të humburit e tyre. Edhe ato, si Vitorja dhe nënat amerikane, kërkojnë drejtësi. Javën e kaluar Marashi e Vitorja u duken pak më të qetë. Fakti që djali i tyre nderohet në Memoralin më të dhimbshëm dhe më historik të Amerikës është për ata një lloj

ngushllimi. Ata janë krenarë që emri i Simonit ishte skalitur me gërma të arta në faqet më të shkëlqyeshme të historisë amerikane. Ata ishin krenarë që në librin përkujtimor të Muzeut 11 “Shtatori” ishte vendosur edhe flamuri i kombit shqiptar.

Tre malësorët shqiptarë që dhanë jetën me 11 shtator të vitit 2001 në World Trade Center janë martirë të lirisë. Ata do nderohen dhe do respektohen gjithëmonë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Simon Dedvukaj, Mon Gjonbalaj dhe Rrok Camaj meritojnë nderimet dhe respektin e popullit shqiptar në përgjithësi dhe të Malësisë së Madhe në veçanti. Mbishkrimi (Epigram) i këtij Memoriali: “ASNJË DITË NUK MUND T’IU SHUAJË NGA KUJTESA E KOHËS” është marrë nga Eneida e Virgjilit.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

10 Javore KOHA

e enjte, 5 qershor 2014

Vështrime & Opinione

Vështrime & Opinione

e enjte, 5 qershor 2014

11 Javore KOHA

Përkujtim - mikut tim të moçëm, shkrimtarit, shkencëtarit, përkthyesit Abdullah Konushevci (1)

Poeti i kombit dhe i dashurisë Sëmundja e pashërueshme më 1 dhjetor 2013, e ndërpreu krijimtarinë letrare dhe shkencore të Abdullah Konushevcit. Një javë para se të ndërronte jetë, porsa doli nga Spitali i Prishtinës ku kishte marrë infuzion, më thirri në kafenenë, ”Burimi”, lokal i vogël prapa Përmendores Zahir Pajaziti, ku edhe më parë jemi takuar viteve të fundit Për Koha Javore: Dr. Hysni Hoxha / Prishtinë

Ishte i molisur dhe i zbehtë në fytyrë. Mirëpo nuk e kishte humbur shpresën për të jetruar .

“Do të shkoj të kontrollohem edhe njëherë në Shqipëri. Nëse shërohem do të jetoj gjatë. Babën e kam të fortë. Di raste që janë shëruar nga kanceri. Sidoqoftë, ti mos u mërzit”.

Këto ishin fjalët e fundit që i shqetësuar i dëgjova nga miku im i moçëm Abdullah Konushevci. Atdhetari, deputeti i Kuvendit të Kosovës, Hydajet Hyseni, siç më tregonte Abdullahu, i kishte thënë Ministrit të Shëndetësisë, prof.dr. Ferid Agani që ta dërgonin për shërim jashtë vendit, por kjo kërkesë nuk u realizua.

Edhe pse lëngonte nga sëmundja e rëndë, vazhdoi veprimtarinë e vet. Veprat më të suksesshme të krijimtarisë poetike i botoi viteve të fundit: Dashuri dhe vdekje (2011), Lutje dashurie (2012), Jetë e dytë (poezi dhe dramë, 2013).

Abdullah Konushevci që në moshën e rinisë nuk gëzonte statusin e një qytetari të lirë. Ishte i përndjekur nga pushteti i regjimit socialist. Një kohë mbeti pa punë.

Më vonë e angazhuan të kryente një punë nënçmuese për të: të paraqiste në të përditshmen “Rilindja” emisionet e Radio Prishtinës.

Pas çlirimit të Kosovës punoi një kohë të shkurtër në Redaksinë e të përditshmes “Rilindja” derisa ajo u mbyll kur në sistemin e ashtuquajtur pluralist vërshuan gazetat partiake dhe private. Në atë kohë, dhe deri në vitet e fundit të jetës së tij, tejet i dëshpëruar kërkonte punë nëpër institucione kulturore, shkencore, por dyert ishin të

mbyllura për këtë krijues, shkencëtar dhe përkthyes..

Urtësia dhe guximi, karakteristika të personalitetit të tij, që i shfaqte publikisht, janë kthyer jo rrallëherë në dëm të tij nga institucione kulturore, shkencore, nga individë shpirtngushtë dhe lakmiqarë, që e kanë nënçmuar veprimtarinë e këtij krijuesi.

Ishte student i dalluar, kreativ si në Fakultetin Filologjik të Prishtinës, po ashtu edhe në Fakultetin Filozofik, në Katedrën e Letërsisë Krahasimtare, në Zagreb. Pasi kjo katedër nuk pranoi propozimin e tij për temë magjistrature: “Ernest Hemingway në letërsinë shqipe”, Abdullahu refuzoi temën,”Ernest Hemingway” në Letërsinë Jugosllave të propozuar nga katedra, që përmendëm. Ky ishte shkaku që i la studimet pasuniversitare në Zagreb. Këto studime u orvat t’i vazhdonte në Universitetin e Prishtinës, në Fakultetin Filologjik, mirëpo, edhe këtu nuk pati përkrahje.

Abdullah Konushefci ishte i vetëdijshëm për vlerat e krijimtarisë së tij letrare si edhe për ato shkencore. Më ka thënë se gjatë debateve që zhvillonte në internet me shkencëtarë të Akademisë Evropiane, ia kanë pranuar pikëpamjet dhe zbulimet e tij të reja nga shkenca e gjuhësisë. Nga kjo lëmë botoi veprën Toponimi i Gallapit (2013) për të cilën kanë dhënë vlerësime pozitive, prof.dr. Ruzhdi Ushaku, prof.dr.

Hysen Matoshi.

Pas disfatës së forcave agresive të Serbisë, si i dëbuar nga Kosova, kthehet në vendlindje, në Prishtinë. Aty, në vend që të gëzohej, mbeti tejet i zhgënjyer. Liria nëpër rrugë,

shtëpi dhe gjetiu, nuk ishte ajo, që kishte ëndërruar Abdullahu dhe qytetarë të tjerë.

E brengoste pa masë vendlindja me imazhin e saj të deformuar nga keqbërësit me shpirt shkatërrues. Lakmiqarë të pasurisë, ata ia zunë frymën kryeqytetit me objekte shumëkatëshe të ndërtimeve të egra. Një shqetësim i tillë shprehet me dhimbje të thellë në vjershën, Kthimi në Prishtinë: Më mirë të mos isha kthyer / Prishtinën moti e kanë vrarë / Banda arrivistësh / I kanë prishur fytyrën ... (Dashni dhe vdekje).

Tranzicioni shoqëror, politik, solli për kombin tonë shumë të këqija të papritura. Populli mbeti thellësisht i zhgënjyer. Pushtetarët e kreut të Qeverisë në Kosovë, si morën pushtetin shkelën ligjin për karierë dhe interesa personale. Harruan idealet e luftëtarëve tanë, që u flijuan për çlirimin e Kosovës dhe bashkimin kombëtar, për një rend shoqëror demokratik, human. I shqetësuar nga kjo gjende kaotike shoqërore, Abdullah Konushevci këndon: E shtrenjta, e shtrenjta ime Dardani / Më fal nëse një ditë iki / Jam ai që të shoh, që të dua / Vetëm në ëndërr.

Tirana duhet të lahet nga gjaku, është titulli i vjershës, i cili përsëritet në tekst.: Tirana duhet të lahet nga gjaku/ Kam frikë ta shoh/ Sy –e- gojë-e dhëmbëgjak/ Një vrasëse poetësh/ S’mund të jetë princeshë e saj Këto vargje krijojnë një vizion tragjik të Tiranës, në të cilën, pas të këqijave që përjetoi në sistemin totalitar, vijuan të këqija të tjera të papritura në sistemin socialist, demokratik, që u shndërrua në gjendje kaotike: në anarki,në gjakderdhje, në krim.Var-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

gu me të cilin fillon vjersha,që përsëritet edhe në strofën e dytë dhe të tretë, është porosi tronditëse: Tirana faktikisht duhet të ndërrojë pamjen e saj, të lahet nga gjaku, t’ i shmanget të këqijave kombëtare.

Pas një porosie të tillë, poeti shprehet me ndjenjë optimiste: Tirana, sipas tij, duhet të ketë duar të bardha: S’mund të nxijnë qiellin e saj/ Tiranë mizorë.

Në fillim të vjershës evokohet e kaluara tragjike e krijuesve tanë, që ranë viktima të sistemit totalitar, i përkrahur nga individë servilë, pa dinjitet, që mbajnë pozita të rëndësishme edhe në këtë qeveri. Është rast i turpshëm kur një qenie e tillë gjen përkrahje nga populli dhe bëhet deputet i Kuvendit të shqipërisë.Vjersha mbaron me këto vargje: Po vjell Tiranë/ Vrasësit janë bërë viktima/ Viktimat janë bërë vrasës/ Vetëm Elvana dhe Violeta/ Janë po ato / dy engjëj mbrojtës të qytetit.

Vjersha e mban datën 9 maj 2Ol2. Sipas shënimeve të autorit në fund,ajo është shkruar pas qëndrimit të tij gati shtatë javësh në Tiranë,ku mjekohej në spitalin grek, Hygeia. I dëshpëruar thellë nga sjellja e shkrimtarëve, Abdullah Konushevci shkruan: “Pos Elvana Zaimit dhe Violeta Muratit, gati asnjë shkrimtar shqiptar nuk erdhi të më vizitonte.Tirana është vërtet një kryeqytet i ferrit shqiptar”.

Në vjershën Himn mendimit (Dashni dhe vdekje) poeti identifikohet me mendimet e tij, që kanë qenë mbështetje morale në jetën krijuese, E shoh si i jep jetë / Hijes sime / Që hiqet zvarrë pas TY. Mirëpo, vetëm mendimi nuk e krijon poez-

inë. Këtë çështje teorie në mënyrë gjeniale e ka trajtuar Aristoteli në veprën e tij Poetika. Në kohën tonë është i njohur mendimi i estetit, poetit nobelist, Tomas Stern Eliot, sipas të cilit ndjenja duhet të korrespondojë me intelektit, mendimin. Lidhur me këtë çështje ka qenë i vetëdijshëm Konushevci.

Kjo vërehet qartë në krijimtarinë poetike të tij. Në vjershën Vargje të përmbledhjes të shënuar, autori shkruan: E mora një copë dhimbje / Dhe e sjell tek ju / Gjithë punë e saj është / Të gjejë derën / Ku të trokasë.

Poeti ynë është i vetëdijshëm se gjuha poetike është specifike, sugjestive, e cila dallohet nga gjuha e rëndomtë dhe gjuha shkencore. Si e tillë ajo komunikon me lexuesin, e gjen derën ku të trokasë dhe ku të hyjë që të krijojë efekt estetik te lexuesi.

Në vjershën, Në sheshin “Skënderbej” evokohet një parandjenjë tragjike e të këqijave mizore, që mund t’i përjetonte qenia jonë: Dhe gjaku u derdh dhe hijet u ngjallën / Thua do bjerë përsëri / Eklipsi mbi çdo gjë.

Një parandjenjë e tillë fatkeqësisht u realizua në kohën e regjimit të egër të Millosheviqit që synonte pushtimin e Kosovës dhe shfarosjen e shqiptarëve.

Në vjershën Oh Zoti im, me datën e shënuar 11 shtator 2001 kur ndodhi e keqja në Washington me rrëzimin tragjik të dy binjakeve, ndihet ofshama kundër të keqes njerëzore: Oh Zoti im / Kalorësi i Zi / Filloi të kalërojë përsëri.

Abdullah Konushevci është frymëzuar nga trimëria e atdhetarëve, herojve, dëshmorëve, po ashtu edhe nga martirët gjatë

luftës kundër forcave agresive të pushtetit serb. Me ndjenjë adhurimi ndaj trimave të flijuar heroikisht për një të ardhme të lumtur, autori në poezi i konsideron si qenie me veti hyjnore. Adem Jashari, që u shndërrua në legjendë, hir i perëndishëm, ndërsa Shaban Shala ka zë hyjnor që zbut bishat. Adem Jashari në vjershën “Hir i perëndishëm” evokohet si simbol i trimërisë, lirisë, i bashkimit kombëtar dhe i besimit për një të ardhme të dinjëtetshme: Tash kur të kemi ngado / Ecim më çlirshëm / E kemi më lehtë / T’i ngjitemi retë. (Dashni dhe vdekje).

Abdullahu më fliste me dhembshuri dhe krenari për të afërmit e tij: trimin Fadil Talla, i cili i përfytyrohej me fytyrë të qeshur, mandej për Ilir Konushevcin, trimi i fisit të tij. Të dy ranë heroikisht për çlirimin e Kosovës dhe për bashkimin kombëtar. Në vjershën Kur vritet biri i madh djaloshin Fadil Talla e përshkruan me fytyrë gazmore, të cilit nuk i trembej syri nga armiku: Ti dole dhe i talle bishat / Që hynin me nxitim në arenë.

Në vjershën Ty që ishe Iliria këndohet për heroizmin e dëshmorit, Ilir Konushevci. Sipas emrit që ka ky atdhetar, identifikohet me vendin tonë të lashtë Ilirinë. Malli ndaj atdheut i Ilir Konushevcit, sakrifica vetëflijuese, për çlirimin e Kosovës, ideali i tij për bashkimin kombëtar, madhërohen me këto vargje: Kur lidhje me një frymë / Durrësin me Prishtinën / Kur shtatin e murose në Tiranë / Kur shpirtin e le në Dardani /.

Ty, oh ty nuk të mbulon / As krejt një Iliri.

(Dashni dhe vdekje).

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

12 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 5 qershor 2014

Kulturë

e enjte, 5 qershor 2014

13 Javore KOHA

Dokumentet për shtetin e Arbrit janë të pakëta. Dokumenti më substancial, më i pazëvendësueshëm është mbishkrimi i famshëm i Gziqit, që sot është ekspozuar në Muzeun Historik Kombëtar në Tiranë. Mbishkrimi, e theksoj është në latinisht, element kulturologjik i patjetërsueshëm i ritualit roman. Ai u zbulua nga Ippeni në 1901, pra 113 vjet më parë.

Shteti i Arbrit, aspekte kulturologjike (1)

Mbishkrimi i Gziqit, dokumenti më substancial Për Koha Javore:

Dr. Moikom Zeqo / Tiranë Shteti i Arbërit është një subjekt historik, por çdo subjekt historik është sinkretik, i shumëfishtë në semantikat e tij.

Para disa ditësh vdiq në Paris në moshën 90 vjeçare, mesjetorologu më i madh ndoshta i botës Jacques Le Goff i cili përdori optika të reja ndriçuese dhe një kod të ri interpretues të mesjetës evropiane. Le Goff duhet nderuar edhe nga ne shqiptarët për shënimet analitike ku përmend Shqipërinë dhe mesjetën tonë, në integrim të çuditshëm me kulturën universale të orbus cristianitatis.

Libri i Le Goff-it për shekullin XII si pikë kthese konceptuale e mesjetës në aspektin global, urban dhe qytetar është i dobishëm edhe për studimet shqiptare të mesjetës.

Në këtë pikëpamje, a mund të bëjmë edhe ne një rikonceptualizim të historisë së Shtetit të Arbrit? Për t’i dhënë rëndësinë e duhur jo në mënyrë fragmentare? Për të lidhur pikat e këputura? Pse në shekujt XII-XIII sendërtohet tek arbrit një vetëdije etatiste, koncept ky i një moduli juridik të pushtetit?

Pse shteti i Arbrit përkon edhe me krijimin e Regnum Albaniae të anzhuinëve në bregun lindor të Adriatikut?

Pse Kryqëzatat, jo thjesht si instrumente strategjike të militarizimit katolik në Lindje, fermentuan shpërbërjen e forcës qendërzuese të Bizantit dhe si ndikuan ato tek arbrit dhe në konfliktin e dy kishave të Perëndimit dhe të Lindjes?

Këto pyetje kërkojnë përgjigje.

1. Dokumentet për shtetin e Arbrit janë të pakëta. Dokumenti më substancial, më i pazëvendësueshëm

Mesjetorologu Jacques Le Goff duhet nderuar edhe nga ne shqiptarët për shënimet analitike ku përmend Shqipërinë dhe mesjetën tonë, në integrim të çuditshëm me kulturën universale të orbus cristianitatis.

është mbishkrimi i famshëm i Gziqit, që sot është ekspozuar në Muzeun Historik Kombëtar në Tiranë. Mbishkrimi, e theksoj është në latinisht, element kulturologjik i patjetërsueshëm i ritualit roman. Ai u zbulua nga Ippeni në 1901, pra 113 vjet më parë.

U rigjet më 1966 nga Shuteriqi. Mbishkrimi për shkak të pjesëve të thyera u kompozua linearisht dhe kuptimisht nga Koço Zheku.

Teksti u studiua edhe nga Injac Zamputi. Teksti ka një logjikë unitare. Informacioni është i jashtëzakonshëm.

Analiza kaligrafike dhe paleografike kërkon një studim më vete. Le të ritheksojmë disa pika.

2. OPTIMUS LEGATUS TRIBUNUS ANTONIUS ILUSTRISIMI GEORGI – d.m.th.

I SHKËLQYESHMI LEGATI TRIBUN ANTON I TË PËRNDRITURIT GJERGJ. Ç’është ky Anton i Gjergjit të Gentës?

Titulli i tij është katolik, titullaturë e Selisë Papnore, është pra një ndërmjetës i tretë midis Gentòs dhe Arbërisë dhe kjo ka konkluzionin e një nyje traktati të tri palëve me përparësinë e Selisë Papnore pa dyshim, por që tregon një pozitë më të fortë të Gentës në Arbëri në rrafshin e ritit latin.

Kjo të paktën nënkuptohet dhe ndër-

Le Goff

varet prej disa dokumenteve të tjerë.

Në dokumentin e 28 shkurtit 1208 Papa Inocenti III i drejtohet Dhimitrit, “princit të arbërve” (“arbanensi principi”), i cili me një letër të vet i kërkonte Selisë Apostolike një Legat për ta ndihmuar të ushtrojë pastërtinë e besimit, ku e njofton se po dërgon në Arbëri Nikollën arkidiakonin e latinëve të Durrësit dhe të Arbërisë që bashkë me peshkopin e Arbërisë Palin (arbanensi episcopo) që “të stërvitin” për pranimin e ritit latin, kur të vijë Legati (nuk shënohet emri i tij).

Më 3 korrik 1208 Gjergji, mbret i Zetës dhe aleat i Venedikut, i premton Pjetër Zianit, dukës së Venedikut, nëpërmjet Danielit, nuncit të dukës, se do t’i japë ndihmë nëse “Dhimitri (i Arbërisë) nuk do të kthehet në besnikërinë e Zotit

Dukë dhe do ta sulmojë”. Konflikti me Venedikun është i hapur.

Më 16 gusht 1209 Papa Inocenti III “e urdhëron abatin e shën Pjetrit të Langaricës dhe Nikollën, arkidiakon e Durrësit që “Dhimitrin, gjykatësin e arbërve (“Iudicem Albanorum”) për të përdorur censurën apostolike për kthimin e disa pronave që Dhimitri ia kishte rrëmbyer kryepeshkopit të Durrësit. Këtë përballje, mendoj, e kanë përgatitur si përfundimi i një marrëveshjeje ardhjen e Legatit Tribun Anton, identitetin etnik të të cilit nuk e dimë, pa përjashtuar se edhe mund të jetë arbër i hierarkisë së lartë të kishës katolike.

3. Në mbishkrim flitet për “shpenzimet private të lëna me kusht” edhe më pas “sipas testamentit të Dhimitrit”, që

ndërkohë ka vdekur por që në testament ia premton beneficiet Progon Protosevastit, nipit.

Tempulli i pajtores Shna Premtes (“Patrona e sanctae Venerandae”) e Ndërfandës në Mysjen e epërm ia blatua me gjithë qejf kombit të denjë “Laeto animo dignae nationi abtulit”). Kjo fjali ka një rëndësi të veçantë. Kombi i denjë janë arbrit. Kjo nënkupton një formim arketipal etnik të dallueshëm por edhe si një kujtesë e rikthimit të ritit latin të mëparshëm ndaj tërheqjes së ritit bizantin.

Në mbishkrimin latin janë fiksuar terminologji të kishës romane: shën Premtja quhet “sancta Venerandae”, titulli bizantin e Progon Protosevast thuhet në latinisht “Progono Sevastoproto”.

Fundi i mbishkrimit është gjithashtu i qëllimshëm dhe kupton një perspektivë tashmë homogjene fetare “mbasi mblodhi kolektivin e kësaj bazilike të zotit, (Legati) e gjykoi se ishte nevoja të bëheshin të gjitha gjërat” (“Congregatione hvivs basilice Domini cvneta opus ivssiti fieri”) Rreshti i fundit ka fjalët “Memento Domine famulo tuo iqest Abbate” (“Kujto o Zot shërbëtorin tënd Abatin”). Nuk ruhet emri i Abatit, ndërsa formula që nis me “Memento Domine” është e rëndomtë me epitafet funerale, ndaj duket si një shtesë më vete e mbishkrimit të mësipërm.

Nga kjo kuptojmë se bazilika ka qenë Abaci kryesore.

Deri më sot nuk janë gjetur rrënojat arkeologjike të bazilikës. Si ka mundësi?

Injaz Zamputi mendon se bazilika në fjalë mund të ketë qenë e ngjashme me abacitë e mitruara të legalizuara nga Roma, si p.sh. ajo e shën Palit të Kabashit të Pukës apo më vonë ajo e Oroshit. Një bazilikë në Nderfande duket e çuditshme, ndaj Zamputi hamendëson një transferim të titullit bazelikal nga një pikë tjetër në Gziq.

Kjo duket gati e pabesueshme.

A mundet arkeologët ta sqarojnë këtë enigmë? Vështirësia është e madhe.

Sancta Veneranda – shën Premtja, ose shën Parashqevia e ritit grek, në fillim hyjneshë e një tradite të parakrishterimit (e njësuar me kultin e Afërditës, Venerës, me kalimin e kohës u njësua me Kishën Katolike me shën Anën, nënën e shën Marisë.)

Nga 275 kisha katolike të regjistruara nga Fulvio Cardignano në shekullin XVII, 33 kishin emrin e Sancta Venerandae-s. (vijon)

14 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 5 qershor 2014

Kulturë

e enjte, 5 qershor 2014

15 Javore KOHA

Vështrim

Operacioni i parë i CIA-s kundër komunizmit

Në fillim të qershorit pritet të dalë nga shtypi në Shtetet e Bashkuara dhe në Shqipëri libri i autorit shqiptaro-amerikan, Albert Lulushi mbi historinë e misionit të parë të Agjencisë Qendrore të Zbulimit Amerikan, CIA. Libri e ka titullin, “Operation Valuable Fiend’’ ose në shqip, “Operacioni Kundërshtari i Dobishëm.”

Është ky një libër që përshkruan në hollësi përpjekjet amerikane për të përmbysur regjimin komunist të Shqipërisë, duke filluar nga viti 1949. Por më parë se të flasim për librin, pak informacion mbi autorin, Albert Lulushi. Ai ka lindur në Shqipëri dhe është larguar nga ai vend më 1990 dhe tani jeton në shtetin Virxhinia afër Washingtonit. Z. Lulushi ka bërë një karierë jashtëzakonisht të suksesshme në fushën e teknologjisë së informacionit, duke punuar në institucione të ndryshme të Qeverisë Federale dheme kompani të njohura amerikane . Albert Lulushi është autor i njohur i disa librave në fushën e teknologjisë së sistemeve të informacionit të cilat janë botuar nga shtëpitë botuese më të njohura në Amerikë.

Libri me titull, “Operacioni Kundërshtari i Dobishëm” i autorit Albert Lulushi, në thelb përshkruan historinë e një operacioni qëllim mirë, por me plot probleme logjistike dhe personeli, mosmarrëveshjesh e intrigash, ndërmarrë nga Shtetet e Bashkuara në përpjekje për të përmbysur regjimin komunist në Shqipëri, por një mision ky i cili në fakt dështoi keq dhe në mënyrë të mjerueshme, sidomos për ata shqiptarë që morën pjesë në planifikimin dhe në zbatimin e tij, duke e paguar edhe me jetën e vet.

Megjithëse me vite dhe dekada është debatuar dhe janë hedhur teza sesi dhe

pse dështoi operacioni i CIA-s në fillim të viteve 1950 për rrëzimin e regjimit komunist në Shqipëri – përfshirë këtu edhe versionin e propagandës së regjimit komunist shqiptar -- studiuesi Albert Lulushi më në fund përmbledh të gjithë faktorët relevant që sipas tij mund të kenë kontribuar në dështimin e misionit. Një ndër faktorët që në të kaluarën i atribohej dështimit të misionit, ka qenë roli që thuhej se ka luajtur Kim Filbi, agjenti dyfishtë anglo-sovjetik.Një ndër mbështetësit e kësaj teze ka qenë edhe autori anglez Nicholas Bethel, i cili ka shkruar më 1984 se misionin amerikan që kishte për qëllim rrëzimin komunist të Enver Hoxhës, e kishte sabotuar

agjenti i dyfishtë Kim Filbi, me pretendimin se Filbi duke qenë në dijeni të planeve amerikane të operacionit, i kalonte informacionin Moskës dhe Moska nga ana tjetër informonte Tiranën. Albert Lulushi nuk e hedhë poshtë krejtësisht këtë tezë, por minimizon rolin që mund të ketë luajtur KimFilbi në dështimin e operacionit, duke thënë se agjenti Filbi ishte zbuluar tanimë si agjent sovjetik dhe si përfundim u detyrua të largohej nga Washingtoni në vitin 1951. Kështu që autori argumenton, bazuar në dokumentacionin e deklasifikuar të CIA-s për operacionin e koduar “BGFIEND”, se dështimet më të mëdha të operacionit amerikan u shënuan pas largimittë Filbit

nga detyra e tij në ambasadën britanike në Washington, dmth nga viti 1952 deri në vitin 1954, kur u ndalua operacioni, e për të cilin merret me mend se Filbi nuk kishte dijeni as informacion mbi hollësitë e planit dhe përgatitjet për infiltrim në Shqipëri, gjatë asaj periudhe.

Historia e këtij operacioni filloi pas prishjes së Stalinit me diktatorin komunist Tito të Jugosllavisë në vitin 1948.

CIA, e cila posa ishte themeluar, kishte marrë përsipër detyrën për të zmbrapsur komunizmin në Europn Lindore dhe në bashkpunim me shërbimin sekret britanik vendosën të bëjnë planet për operacionin e parë para-ushtarak në historinë e kësaj agjencie në Shq-

ipëri.Si përfundim i prishjes jugosllave– sovjetike, Shqipëria komuniste ishte në një qorrsokak dhe konsiderohej si një vend i përshtatëshëm për të bërë përpjekjet e para për të minuar komunizmin, duke filluar kështu me regjimin e Enver Hoxhës, ndoshta edhe duke pasë parasyshë Shqipërinë si një vend jo sllav në sferën komuniste, që ndoshta mund të shkëputej nga sfera komuniste dhe të bëhej si shëmbull se regjimet komuniste mund të përmbyseshin në Europë.

Agjencia CIA e filloi këtë mision paraushtarak me rekrutimin e imigrantëve vullnetarë shqiptarë të arratisur nga komunizmi, të cilët ishin vendosur në kampe refugjatësh në Europë. Pasi rekrutoheshin, ata dërgoheshin për trajnim dhe pas disa javë përgatitjesh, grupe të vogëla hidheshin si parashutistë në Shqipëri me qëllim për të minuar regjimin e Enver Hoxhës.Sipas Z. Lulushi, në teori plani ishte i përgatitur mirë, por kur erdhi puna tek zbatimi i tij logjistik, megjithë qëllimet e mira të planifiukuesve si Z. Frank Wisner, operacioni lente shumë për tu dëshiruar, gjë që më në fund çoi në dështimi.

Autori Lulushi, në librin e parë mbi këtë ngjarje të rëndësishëme si për publikun amerikan ashtu edhe për publikun shqiptar i paraqet lexuesit të vërtetën në të cilën ai ka patur mundësi të arrijë mbi operacionin e CIA-s në Shqipëri, duke u bazuar në qindra dokumenta të

CIA-s.

Duke marrë parasyshë edhe gjëndjen e sotëme politike kudo në trojet shqiptare, libri i Albert Lulushit, përveç rëndësisë historike të tij, përmban një mesazh të rëndësishëm edhe për politikën e sotme shqiptare.Në një intervistë me Zërin e Amerikës, duke folur për mesazhin e librit Lulushi thotë: “Një aspekt që mendoj se libri ka vlerë është se e tregon historinë në mënyrë faktike duke u bazuar në dokumente pa influenca subjektive të pikëpamjeve të ndryshme.

Por edhe një mësim tjetër që mund ta shikojmë në një shkallë më të lartë është se, për mendimin tim, një nga arsyet pse operacioni dështoj ishte se forcat antikomuniste shqiptare nuk arritën të bashkoheshin në një front unik ashtu siç nuk u bashkuan gjatë luftës edhe pas luftës ata vazhduan që të ishin të përçarë dhe të luftonin me njëri-tjetrit. Po të shikosh për shembull në vitin 1999 kur kishim konfliktin në Kosovë, edhe pse kishin divergjenca midis tyre, forcat politike shqiptare paraqitën një front të bashkuar, dhe patën sukses. Si një mësim, për shembull, për palët në politikë sot, si në Kosovë edhe në Shqipëri, sidoqë mund të ketë divergjenca brenda për brenda, për sa i përket aspektit ndërkombëtar, aspektit të avancimit të çështjes së kombit shqiptar në bashkësinë ndërkombëtare, duhet të ekzistojë në front i bashkuar”. Është ky një mesazh domethënës i një libri me rëndësi pra për të kuptuar më mirë të kaluarën por edhe një mësim për të ardhmen. “Është një libër i mirë-dokumentuarmbi njërën prej operacioneve më pak të njohura dhe më të keq-kuptuara të Luftës së Ftohtë.Është një tregim interesant dhe i shkruar shumë mirë, megjithëse është një tregim shkurajues dhe demoralizues”, kur merr parasyshë mos-realizimin e objektivave të caktuara të operacionit, ka vlerësuar librin e Albert Lulushit, Ambasadori Frank Wisner njëri prej protagonistëve dhe planifikeusve kryesorë të operacionit.

A. Lulushi i sjellë lexuesit amerikan dhe atij shqiptar një vepër të rëndësishme, mbi një ngjarje me rëndësi historike, që deri më tani nuk është trajtuar nga ndonjë studiues serioz, duke hedhur kështu dritë mbi një periudhë të historisë së marrëdhënjeve amerikano-shqiptare, për të cilën deri më tani nuk dihej F.Shkreli shumë.

16 Javore KOHA

Kulturë

e enjte, 5 qershor 2014

Kulturë

e enjte, 5 qershor 2014

17 Javore KOHA

Maturantët e Plavës shënuan mbrëmjen e maturës

Ndarja me gaz në buzë, por edhe me lot në sy Ndër shtatë paralelet e maturantëve të Shkollës së Mesme të Përzier “Beqo Bashiq” në Plavë, që këtë vit shkollor kryen shkollën e mesme, është edhe paralelja e vetme e drejtimit të gjimnazit me mësim në gjuhën shqipe. Njëzet e dy nxënës, gjashtë vajza: Fiona Rugova, Gentina Hasangjekaj, Laureta Rugova, Merita Ulaj, Tina Sinanaj e Valentina Rugova, dhe gjashtëmbëdhjetë djem: Arbër Gjonbalaj, Blind Ahmetaj, Dardan Vuçetaj, Donat Dedushaj, Dorart Ulaj, Drilon Rugova, Drinor Hasangjekaj, Edon Gjonbalaj, Enlirat Rugova, Ermal Rugova, Granit Rugova, Lis Prelvukaj, Mërgim Kukaj, Mustafë Çelaj, Shpëtim Prelvukaj e Valentin Curanaj, të shoqëruar edhe nga disa shokë dhe

shoqe të ftuar të gjeneratës së tyre që për shkaqe të ndryshme kishin ndërprerë apo vazhduar shkollimin tjetërkund, të mërkurën e kaluar shënuan mbrëmjen e maturës.

Që në orët e hershme të mbrëmjes, para godinës së Shkollës Fillore “Xhafer Nikoçeviq” të Gucisë, janë tubuar djemtë dhe vajzat maturantë, të veshur me rroba kurrëherë më të bukura – vajzat me fustane modash, ngjyrash dhe dizajnesh të ndryshme, kurse djemtë me kostume të larmishme më moderne.

Rrobat i kishin përgatitur më parë falë mirësisë, mirëkuptimit dhe përkujdesjes së prindërve të tyre, të cilët nga buxheti i vet familjar ua kishin siguruar, por edhe nga të afërm të tjerë, për të

shënuar dhe përjetuar në mënyrë sa më madhështore njërën ndër festat më të mëdha të jetës së tyre – mbrëmjen e maturës, mbrëmjen e gëzimit dhe mallëngjimit, por edhe të pikëllimit.

Ajo ishte mbrëmje kur ata njëri-tjetrit me gaz në buzë, por edhe me lot në sy i thanë lamtumirën e fundit pas shumë vjetësh të kaluara bashkë, me disa nga katër, me ca të tjerë nga tetë, por me disa edhe nga dymbëdhjetë vite shkollore, duke ndarë të mirën dhe të keqen, gëzimin, e ndonjëherë edhe hidhërimin, lojën dhe piknikun, vizitat reciproke, por edhe ekskursionet një apo më shumë ditëshe brenda komunës, jashtë saj dhe më gjerë.

Falë motit të bukur, manifestimi i kësaj

mbrëmjeje madhështore filloi mu në vigjilje të mbrëmjes së ditës së mërkurë, kur në praninë e disa qindra personave, prindër, familjarë të ngushtë, por edhe të tjerë të cilët kishin ardhur që gëzimin e Mbrëmjes së Maturës ta ndanin me fëmijët dhe të afërmit e tyre.

Vargëzimi i djemve dhe vashëzave nga dy dhe tre, të paraprirë nga kujdestari i klasës prof. Fadil Ulaj, u nisën nga godina e Shkollës fillore të Gucisë, ku pothuaj të gjithë i kishin kryer klasët e larta të shkollës fillore, për ta vazhduar parakalimin nëpër rrugën e sheshit të Gucisë deri në objektin privat të kafiterisë “Galaxy”, që gjendet në afërsi të urës mbi lumin Grnçar, mu në hyrje në këtë qytezë piktoreske. Të shoqëruar

Ndarja e tyre në fund, ishte momenti më i vështirë. Përqafimet me lot nëpër faqe, e ndonjëherë edhe me vaj, si dhe shtrëngimi i dorës lamtumirëse, ishin momentet që për shumë kohë dhe mot ata nuk do t’i harrojnë dhe në përjetimet e tyre do të qëndrojnë të pashlyera. nga shumë profesorë të vet, në krye me stafin drejtues të shkollës, ndihmësdrejtorin e shkollës Ranko Bojoviq dhe koordinatorin e procesit mësimor Rifat Balliq, maturantët festuan deri në orët e hershme të mëngjesit të ditës së nesërme.

Maturantët sa ishin të gëzuar, po aq ishin edhe të emocionuar. Të gëzuar se po finalizonin punën e tyre dymbëdhjetë vjeçare të edukimit dhe arsimimit, e të emocionuar se po ndaheshin përgjithmonë si pjesëtarë të bashkësisë së klasës së cilës i takonin, të shoqërisë së ngushtë që kishin dhe shumëçka tjetër në këtë drejtim. Mirëpo, edhe përkundër gjithë kësaj, ata u zotuan se nuk do të jenë larg njëri-tjetrit, pa marrë parasysh se ku do vazhdojnë shkollimin e mëtejmë superior në universitetet e ndryshme të Republikës së Kosovës, Shqipërisë dhe gjetiu.

Në lokalin e objektit hotelier “Galaxy”, deri në orët e vona të natës nuk pushuan tingujt e muzikës, me të cilat u përcollën vallet edhe këngët e maturantëve të hareshëm, të cilët nuk hezituan për të ngritur ndonjëherë edhe ndonjë gotë të uiskit, verës, birrës dhe pije të tjera joalkoolike së bashku me profesorët e vet, të cilët i shoqëronin.

Barsoletat dhe humoreskat e ndryshme për profesorët e tyre, me të cilat shprehën qëndrimet dhe virtytet e tyre gjatë viteve të kaluara shkollore, krijuan surpriza të këndshme.

Ndarja e tyre në fund, ishte momenti më i vështirë. Përqafimet me lot nëpër faqe, e ndonjëherë edhe me vaj, si dhe shtrëngimi i dorës lamtumirëse, ishin momentet që për shumë kohë dhe mot ata nuk do t’i harrojnë dhe në përjetimet e tyre do të qëndrojnë të pashlyera.

Sh. Hasangjekaj

18 Javore KOHA

Mozaik

e enjte, 5 qershor 2014

Mozaik

e enjte, 5 qershor 2014

19 Javore KOHA

Dita Ndërkombëtare e Fëmijëve

Sektori civil dhe administrata lokale nuk treguan interes për këtë ditë Dita Ndërkombëtare e Fëmijëve këtë vit si duket nuk zgjoi interesim tek ata të cilët obligohen që kësaj feste t’i kushtojnë vemendjen e duhur pra sektori joqeveritarë, administrata lokale dhe institucionet edukativo-arsimore

Fondacioni “Studenti” organizoi edicionin e 9-të të Garave të recituesve të rinj – Ulqin 2014

Në Malësi kjo festë deri para dy vitesh ishte pothuajse e panjohur meqenëse askush nuk e kujtonte, mirëpo në vitin 2012-të për herë të parë në këtë trevë me iniciativë dhe organizim të OJQ “Koha Jonë” u bë i mundur shënimi i kësaj date të rëndësishme për më të vegjëlit e cila zgjoi jo pak interesim për këtë komunitet. Ishte po e njëjta OJQ e cila vazhdoi edhe vitin e kaluar me përkujtimin e kësaj dite për t’a ndërpritur këtë vit për arsye të siç u shprehen nga kjo OJQ, mungesës së mjeteve financiare. Se cilat janë arsyet që kjo ditë u la në harresë nga administrata lokale e Tuzit, kryetari i qeverisjes lokale Z. Fran Lulgjuraj i pyetur nga Koha Javore u shpreh se edhe pse e “mbështet fuqishëm” një event të tillë kushtuar fëmijëve sipas tij këtë vit është bërë një lëshim i paqëllimtë. “Ne ishim në pritje se dikush do t’a shënojë edhe këtë vit një manifestim të tillë dhe kjo është aryeja kryesore që ne nuk e përkujtuam këtë datë si Komunë Urbane duke pritur se dikush do e shënoj si vitet e kaluara, në të kundërën do të kishim organizuar ndonjë tubim me fëmijë pasi mundësitë i kemi patur mirëpo ndodhi si ndodhi ,”

u shpreh Lulgjuraj. Ai më tej sqaroi se për t’a shënuar këtë dite kanë patur mundësi edhe administrata lokale edhe institucionet edukativo-arsimore dhe OJQ-të duke e quajtuar mosangazhimin e tyre një mangësi e cila siç tha shpreson të mos përsëritet më as nga ana e Komunës Urbane e as nga OJQtë dhe nga shkollat. Përfaqësuesi i OJQ “Koha Jonë” Martin Lulgjuraj i pyetur nga Koha Javore se cilat janë arsyet që kjo organizatë nuk organzoi këtë vit ndonjë aktivitet për nderë të kësaj dite pasi më parë patën thënë se do të bëhet tradicionale në Malësi , ai theksoi se dëshira dhe vullneti ka ekzistuar edhe këtë vitë mirëpo ishin arsyet financiare që sipas tij, çuan në kufizimin e realizimit të këtij projekti. “ OJQ “Koha Jonë” dy vite me radhë ka qenë nismëtare dhe organizatore e Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve e cila për herë të parë në Malësi u shënua para dy vitesh dhe shënimi i kësaj date duke e ditur rëndësinë e saj, kërkon mbështetje materiale nga e gjithë shoqëria e sidomos nga vet shteti dhe në fillim kishim mbështetjen më të madhe nga Fondi Për Pakica, nga shkollat, nga dy shoqata atdhetare në SHBA

dhe një ndihmë simbolike nga KU e Tuzit dhe kështu arritëm t’a realizojmë me sukses shënimin e kësaj dite për dy vit me radhë. “ Ne si OJQ premtojmë që në të ardhmën në bazë të mundësivë financiare do vazhdojmë të njëjtin gjest duke e bërë tradicionale ashtu siç e kemi thënë më parë, shënimin e kësaj date në Malësi. Unë uroj që viteve të tjera të kemi një bashkëpunim më të mirë ndërmjet adminsitarës lokale në relacion me sektorin civil në mënyrë që me mbështetje të tyre të jemi në gjendje që të realizojmë projektet tona dhe të jemi gjithnjë e më aktiv në organizimet qëllimmire të cilat i shërbejnë shoqërisë për një të ardhme më të shëndosh”, përfundoi Lulgjuraj. Kujtojmë se me 1 qershor fëmijët e të gjitha moshave kërkojnë vëmendjen e prindërve, shoqërisë dhe shtetit tek ata. Kjo ditë është kthyer jo vetëm në një ditë festive, por edhe në një ditë sensibilizimi, për t’i thenë jo dhunës dhe abuzimit ndaj fëmijëve. Është dita kur vetë fëmijët ngrenë zërin për të drejtat e tyre, por në ndryshim nga të rriturit, protesta e tyre bëhet me lojra festive. 1 Qershori e ka origjinën nga Shtetet e Bashkuara dhe Kina. t.u

Fiton grupi i nxënësve të Gjimnazit “Drita” Grupi i nxënësve të Gjimnazit Privat “Drita”, në përbërje të të cilit ishin Aida Rexhepi, Arbesa Alaj, Albiona Pali dhe Ajet Luka, fitoi Çmimin e Parë në Garat e recituesve të rinj – Ulqin 2014, që për të nëntin vit me radhë u organizuan nga Fondacioni “Studenti”, të hënën, në mjediset e Qendrës së Kulturës në Ulqin.

Juria e përbërë nga Skender Temali, shkrimtar, kryetar i Klubit të Shkrimtarëve Shkodër, Ibrahim Berjashi, poet dhe gazetar, si dhe krijuesja e re Liridona Sinishtaj nga Malësia, vlerësoi më të mirin interpretimin e tyre të fragmenteve nga poezia e Migjenit “Nuk duam mëshirë, duam drejtësi”.

Interpretimi i tyre fitoi vendin e parë edhe në kategorinë e shkollave të mesme. Vendin e dytë në këtë kategori e zuri Anida Kollari, nxënëse e Shkollës së mesme “Vëllazërim-Bashkim” në Ulqin, kurse vendin e tretë Arben Suma, po ashtu nxënës i kësaj shkolle, i cili recitoi poezinë “Melodi e këputur” nga Migjeni.

Në kategorinë e shkollave fillore, vendi i parë i takoi nxënëses Esmerinda Lekperiqi nga Shkolla fillore “Gjergj Kastrioti – Skënderbeu” në Ostros, e cila recitoi pjesën “Baladë qytetse” nga Migjeni, vendi i dytë nxënësve Irena Selçanin dhe Gentian Rudoviq nga Shkolla fillore “Mark Nuculloviq” në Shtoj, për recitimin e poezisë “Në mundsh” nga Rudyard Kipling, dhe vendi i tretë Adisa Asllanit nga Shkolla fillore “Bedri Elezaga” në Katërkollë për recitimin e pjesës “Shkolla ime”.

Në Garat e recituesve të rinj morën pjesë nxënësit e shkollave fillore “Marshall Tito”, “Boshko Strugar”, “Mark Nuculloviq” në Shtoj, “Bedri Elezaga” në Katërkollë, “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” në Ostros, Shkollës së mesme “Vëllazërim-Bashkim” dhe Gjimnazit Privat “Drita”.

Nxënësit fitues u shpërblyen me të holla, kurse për të gjithë nxënësit pjesëmarrës dhe mësimdhënësit që i kanë përgati-

Juria e përbërë nga shkrimtari Skender Temali nga Shkodra, poeti dhe gazetari Ibrahim Berjashi, dhe krijuesja e re Liridona Sinishtaj nga Malësia, vlerësoi më të mirin interpretimin e fragmenteve nga poezia e Migjenit “Nuk duam mëshirë, duam drejtësi” të nxënësve të Gjimnazit “Drita”, Aida Rexhepi, Arbesa Alaj, Albiona Pali dhe Ajet Luka. tur ata, Fondacioni “Studenti” ka ndarë libra, të dhuruara nga Shtëpia Botuese “Gjergj Fishta” në Lezhë dhe shkrimtari Hajro Ulqinaku nga botimet e tij.

Në fjalën e tij përshëndetëse, kryetari i Fondacionit “Studenti”, Hajredin Kovaçi, ka falënderuar donatorët që mbështesin mbajtjen e Garave të recituesve të rinj dhe veprimtarive të tjera të këtij fondacioni.

Realizimi i “Garave të recituesve të rinj – Ulqin 2014” është mbështetur financiarisht nga Komuna e Ulqinit dhe Shoqata Shqiptaro–Amerikane “Ana e Malit” në i.k.

Nju Jork.

20 e enjte, 5 qershor 2014

Panoramë

Panoramë

e enjte, 5 qershor 2014

Javore KOHA

Liridona Peri dhe Vranina Mehmedi përfaqësojnë Ulqinin në “Miss Shqipëria 2014”

31 vajza nga anekënd trevave shqiptare do të garojnë këtë fund qershori për kurorën e më të bukurës. “Deliart Association” ka përzgjedhur 31 vajza midis 240 konkurrenteve, të cilat do të garojnë për çmimin e madh “Miss Shqipëria 2014”, që këtë vit do të mbahet në Ulqin.

Në mesin e konkurrenteve janë edhe Liridona Peri, 15 vjeçe, dhe Vranina Mehmedi, 16 vjeçe, të cilat do të përfaqësojnë Ulqinin dhe shqiptarët në Mal të Zi në këtë konkurs të bukurisë.

Në prag të edicionit të 16-të, rrugëtimi nëpër Shqipëri i “Miss-it” do të startojë javën e dytë të qershorit. Organizatorët kanë programuar turin e bukurosheve nëpër pikat turistike dhe historike të vendit, tur ky i cili është edhe në funksion të promovimit turistik e kulturor.

Harta e udhëtimeve që i pret konkurrentet e këtij viti është e shtrirë nga Veriu në Jug, përgjatë të cilave organizatorët kanë planifikuar aktivitete të veçanta, minikonkurse, pjesë e formatit të “Miss Shqipëria”, dhe mbi të gjitha një prezantim të historisë së lashtë shqiptare.

I fundit i këtij udhëtimi, këtë vit është Kalaja e Ulqinit, ku mbrëmjen e 27 qershorit, juria e përzgjedhur e spektaklit do të votojë për fituesen e këtij edicioni. Nga datat 20-27 qershor, bukuroshet shqiptare do të jenë mikeshat speciale të këtij qyteti.

Këtë vit, për herë të parë në historinë e spektakleve shqiptare, “Miss Shqipëria” do të organizohet jashtë kufijve të Shqipërisë.

Festivali i përvitshëm “Netët e Klipit Shqiptar” ka përfunduar me fitoren e Leonora Jakupit.

Kjo veprimtari muzikore është mbajtur në Shkup, ndërsa këngëtarja nga Kosova ka triumfuar me “Vajza e kojshisë” duke mposhtur konkurrencën e Vali Kuqit (“Arsye s’kam”), Vesa Lumës (“I ndaluar”) dhe Big Mamas (“Ku mbeti dashuria”) që ishin në nominim.

Sa u përket çmimeve të tjera, shumë artistë u ngjitën në skenë për të rrëmbyer trofetë duke përmendur këtu: Big Mama dhe Adrian Gaxha me nga dy çmime, pastaj nga një çmim fituan: Vesa Luma, Orgesa Zaimi, Neki Emra, Offchestra, Albatrit Muçiqi, Redon Makashi etj.

Nata finale e këtij edicioni ishte parashikuar të mbahej më 1 qershor në Çarshinë e Vjetër në Shkup por për shkak të motit të keq, ceremonia e ndarjes së çmimeve është shtyrë për një ditë më pas.

Pjesëmarrësit kanë sfiluar në tapetin e kuq duke treguar edhe elegancën e veshjeve të tyre.

Prezantimi i festivalit këtë vit iu ishte besuar dyshes Avni Qahili dhe Klea Huta.

Isa Qosja fitues i Çmimit “Bekim Fehmiu”

21 Javore KOHA

Për të dytin vit me radhë Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës ka ndarë Çmimin Kombëtar për Vepër Jetësore në Kinematografi “Bekim Fehmiu”, çmim ky i cili i takoi regjisorit Isa Qosja dhe Çmimin Vjetor për Kinematografi për vitin 2013 të cilin e rrëmbeu regjisorja Lendita Zeqiraj me filmin “Ballkoni”.

Ceremonia e dhënies së këtyre çmimeve mbahet më 1 qershor, pikërisht në ditëlindjen e aktorit të shquar shqiptar, Bekim Fehmiu.

Me këtë rast ministri Memli Krasniqi theksoi se përmes këtyre çmimeve ne vlerësojmë punën e madhe që bëhet në fusha të caktuara.

Ndërkaq, regjisori Isa Qosja ka thënë se ndjehet shumë i nderuar me marrjen e këtij çmimi.

“Ky çmim për mua ka një domethënie të jashtëzakonshme, është i jashtëzakonshëm për faktin se kur të shpërblen vendi yt atëherë është çmimi më i madh”, është shprehur ai.

Përzgjedhja e fituesve është bërë nga juria në përbërje të së cilës kanë qenë Agron Vula, Blerim Gjoci, Zana Radogoshi, Astrit Kabashi dhe Ardianë Pajaziti.

Nevila fiton edicionin e 7-të të “Big Brother Albania”

Leonora Jakupi triumfon në “Netët e Klipit Shqiptar”

Ka përfunduar edicioni i 7-të i reality shout Big Brother Albania.

Nata e fundit, e cila ka qenë plot me surpriza, ka përfunduar me shpalljen e fituesit. Pas eliminimit të finalistëve të tjerë, në fund kanë mbetur vetëm tre banorët, Nevila, Jona dhe Valeri.

Fituesi i Big Brother Albania 7 do të përcaktohej përmes televotimit final.

Pas eliminimit të Valerit, mbeten në garë dy vajzat, ndërsa fituese u shpall Nevila, e cila fitoi çmimin prej 100 milionë lekësh.

E lumtur dhe mes emocionesh, Nevila rrëfeu se fitoren ia dedikon babait të saj, që nuk jeton më. “Ia dedikoj babit tim dhe them se ia dola. Ia dedikoj familjes sime dhe gjithë adhuruesve të mi. Jam në ëndërr akoma”, është shprehur ajo.

22 e enjte, 5 qershor 2014

Javore KOHA

HTC ka zbuluar një model të ri të telefonit, të cilin e ka quajtur HTC One E8, i cili është planifikuar të jetë version më i lirë i telefonit të saj të famshëm, HTC One M8.

HTC One E8 sjell mbështjellësin e plastikës dhe dizajn më të rrumbullakët, edhe pse i njëjti ka shumë karakteristika të ngjashme me variantin e avancuar One M8, duke përfshirë ekranin 5 inç full HD me rezolucion prej 1920 x 1080 pikselëve.

HTC One E8 mbështetet nga procesori quad core Snapdragon 801, 2GB RAM, Adreno 330 GPU dhe 16GB memorie të brendshme.

Për ata që duan më shumë memorie, One E8 ofron edhe portin për microSD që mbështet kartelat me 128GB. Kamera e përparme e E8 sjell 5MP për selfie dhe video komunikim, ndërsa ajo e pasme sjell 13MP, si dhe dy kartelat Nano SIM.

Te k n o l o g j i

HTC lanson versionin më të lirë të M8, e quan E8

Apple sjell iOS 8 Apple e ka lëshuar versionin e ri të sistemit të saj operativ, iOS 8. Në mesin e karakteristikave të reja që sjell platforma e re e Apple janë tastiera dhe aplikacionet e mesazheve të përmirësuara, aplikacioni i ri për shëndetin Health, përditësimi i asistentit digjital Siri, i cili tashmë mund të

përdoret edhe “pa duar”, dhe shumë specifika tjera të rëndësishme.

Njëra prej funksioneve të reja të shtuara në iOS 8 është shfaqja e detajuar e shpenzimit të baterisë së pajisjes, e cila tani shfaq secilin aplikacion dhe shërbim, dhe sasinë e baterisë që i njëjti e ka shpenzuar për 24 orët dhe

7 ditët e kaluara.

Pajisjet që do të përditësohen me iOS 8: iPhone 4S, iPhone 5, iPhone 5C, iPhone 5S, iPod, iPod Touch 5th Generation, iPad, iPad 2, iPad me Retina Display, iPad Air, iPad Mini, iPad Mini me Retina Display.

Fotografia e javës „Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„.

Zaim halili: Mali i Sumës

e enjte, 5 qershor 2014

23 Javore KOHA

„Qesh pak, shiko këtu”

24 e enjte, 5 qershor 2014

Mozaik

Mozaik

e enjte, 5 qershor 2014

Javore KOHA

25 Javore KOHA

U shënua dita e Shkollës fillore në Guci

Semimaturantët e SHF “Mahmut Lekiq” në Tuz

Jubile solemn dhe madhështor

Përfunduan zyrtarisht nëntë vite shkollim fillorë

Në Gucinë piktoreske, qendër e komunës më të re të Malit të Zi, të shtunën e kaluar u shënua dita e Shkollës fillore “Xhafer Nikoçeviq”, në përbërje të së cilës punojnë edhe katër paralele të ndara katër klasëshe në: Vuthaj, Krushevë, Vishnjevë dhe Martinaj.

Në sallën e godinës së Qendrës për Kulturë në Guci u tubuan mësimdhënësit, ish punëtorët e saj në pension, prindërit e nxënësve, anëtarët e familjes së revolucionarit Xhafer Nikoçeviq dhe mysafirë të tjerë nga strukturat e ndryshme shoqërore, politike, ndërmarrjet private nga Gucia, Plava dhe regjioni, diaspora dhe shumë qytetarë të tjerë, për të shënuar sa më solemnisht jubileun e rëndësishëm, 150 vjetorin e punës së frytshme në edukimin dhe arsimimin e shumë gjeneratave të vogëlushëve të kësaj treve kodrinoro-malore përballë Alpeve Shqiptare.

Manifestimi ka filluar në orët e hershme të paradites me vendosjen e buqetave të luleve në bustin e revolucionarit të shquar gucian, Xhafer Nikoçeviq, emrin e të cilit tani më se 50 vite e mban shkolla, i cili krenar qëndron në parkun përkujtimor në afërsi të objektit të saj, për të vazhduar pastaj me programin e begatë dhe të larmishëm kulturor, artistik e muzikor, të përgatitur nga nxënësit dhe mësimdhënësit e shkollës, i cili zgjati rreth dy orë.

Programi i begatë, i gërshetuar me këngë e valle autoktone burimore të cilat u interpretuan dhe ekzekutuan nga nxënësit e tre nacionaliteteve - shqiptare, boshnjake dhe malazeze, të veshur në rrobat e tyre tradicionale kombëtare, u përcollën me interesim shumë të madh dhe u përshëndetën me ovacione dhe duartrokitje frenetike nga të pranishmit. Interesim të jashtëzakonshëm zgjuan edhe skeçet, pjesët humoristike dhe dramatike të shfaqura nga nxënësit në gjuhën shqipe dhe malazeze.

Mbi historikun e gjatë dhe të bujshëm të shkollës, të njërës ndër vatrat me përvojë më të gjatë në punën mësimore e edukative në Mal të Zi, foli drejtori i saj

Sherfi Feratoviq, i cili në fjalën e vet të rastit pasi i përshëndeti dhe u dëshiroi mirëseardhje mysafirëve të ftuar dhe të pranishmëve të tjerë, theksoi se këtë vit shkollor mbushen 150 vjet të ekzistimit dhe punës së kësaj shkolle.

“Misionin e vet edukativo-arsimor e ka filluar në vitin e largët 1864 me mësuesin e parë Mato Shijakoviq në gjuhën serbe. Sot shënojmë një shekull e gjysmë ekzistimi dhe lirisht mund të thuhet jubile me shumë respekt. Si rrallë shkolla të tjera, shkolla jonë ka qëndruar stoike edhe në kohëra më të vështira dhe ka arritur të ruaj qëndresën, harmoninë dhe tolerancën në mes të njerëzve të të gjitha konfesioneve dhe nacionaliteteve që edukoheshin dhe arsimoheshin në të”.

Ai tha se përpos punës edukativo-arsimore, kjo shkollë ka pasur edhe rol dhe ndikim të dukshëm në shoqëri, jo vetëm në procesin mësimor, por edhe në lëmitë tjera të jetës dhe punës shoqërore. “Pas Luftës së Dytë Botërore bëhet shkollë fillore shtatëvjeçare, kurse në vitin 1951 shndërrohet në shkollë tetëvjeçare. Prej vitit 1963, me propozim të Organizatës komunale të Lidhjes së Luftëtarëve të Plavës, shkolla mban emrin e revolucionarit – luftëtarit të shquar dhe mirënjohur nga Gucia, Xhafer Nikoçeviq, i cili dha jetën e vet për liri”.

Duke përmendur rezultatet e konsiderueshme që ka shënuar ky institucion edukativo-arsimor, drejtori Feratoviq theksoi se “në mesin e shumë mirënjohjeve, shpërblimeve, nderimeve dhe dhuratave që i janë ndarë shkollës, veçohen dhurata më e lartë shtetërore për arsim dhe shkencë OKTOIH, me të cilën ajo është nderuar me rastin e shënimit të 110 vjetorit të themelimit të saj në vitin 1974, Plaketa Federative me rreze të argjendta në vitin 1975 dhe Plaketa e artë në vitin 2002, të cilën ia ka ndarë Redaksia e revistës pedagogjikoarsimore ‘Prosvjetni rad’ nga Podgorica, si dhe disa dhjetëra mirënjohje, falënderime, diploma dhe plaketa të cilat i fituan nxënësit gjatë pjesëmarrjeve në

garat e ndryshme të diturisë në nivelet komunale, regjionale dhe shtetërore, me të cilat janë të stolisura muret e kthinave dhe korridoreve të shkollës”.

Sipas tij, përkundër baticave dhe zbaticave të shumta që ka përjetuar në punën e vet shkolla e Gucisë, ajo vazhdimisht ka qenë vatër prej nga kanë dalë personalitete dhe fytyra markante të opuseve të ndryshme shkencore, kulturore, shoqërore e artistike, të njohur anekënd planetës sonë.

“Për fat të keq, shumë prej tyre nuk kanë mbetur t’i kontribuojnë vendlindjes së vet, aty ku i kanë marrë hapat e parë të dritës dhe diturisë”, ka thënë Feratoviq.

Shkolla fillore e Gucisë është njëra ndër njëzet shkollat e para fillore në Mal të Zi në të cilën ka filluar aplikimi i mësimit të reformuar.

Në shenjë mirënjohjeje, respekti dhe falënderimi për ndihmën dhe kontributin e dhënë në forma të ndryshme, avancimit të punës së shkollës në përgjithësi, përfaqësuesit e donatorëve të ndryshëm nga Komuna e Gucisë, Plavës, diaspora, por edhe nga komunat tjera të Malit të Zi dhe më gjerë, u shpërblyen me dhurata modeste dhe fletëfalënderime.

Në kuadër të shënimit të këtij jubileu të rëndësishëm, shkolla e Gucisë botoi dhe përuroi fletushkën e parë me titull “Urëza e nxënësve” në të cilën janë përmbledhur punime të ndryshme letrare, muzikore dhe artistike të nxënësve të shkollës në gjuhën shqipe dhe malazeze.

Të pranishmit i përshëndetën ish nxënësit e kësaj shkolle, akademiku i njohur nga Gucia, shkrimtari, poeti dhe piktori Zuvdija Hoxhiq, përfaqësuesi i “Fondacionit për Guci” me seli në Nju Jork, Sylejman Gjonbalaj, si dhe përfaqësuesi i Entit për Shkollim të Malit të Zi, Rasho Sh. Hasangjekaj Popoviq.

Semimaturantët e shkollës fillore “Mahmut Lekiq” në Tuz, 157 të tillë pas nëntë vitesh ndjekje mësimi në dy gjuhë, me një darkë solemne kanë zyrtarizuar largimin e tyre nga bankat e shkollës dhe përfundimin e procesit mësmimorë fillorë. Kjo mbrëmje ishte e veçantë për gjysmëmaturantët pasi ata të emocionuar si asnjëherë më parë, të veshur me rrobat më të bukura të përzgjedhura dhe nën ritme të muzikës, kujtuan ditët më të bukura dhe më mbresëlënëse të nëntëviteve të mësimit obligues, të shoqëruar edhe nga kujdestarët e klasëve dhe nga drejtori. Në një atmosferë festive të këngës e valleve të shumta, në sytë e këtyre nxënësve u vërejtën pika loti, përqafime dhe shkëmbime fjalësh, të vetëdijshëm për lamtumirën e fundit nga shkolla fillore.

Drejtori i shkollës fillore “Mahmut Lekiq”, Nikollë Dukaj duke u prenoncuar për gazetën Koha Javore në lidhje me gjeneratën e sivjetëm të semimaturantëve, theksoi se çdo gjysmëmaturantë brenda 9 viteve të kaluara ka patur rastin të përfitojë shumë në fushën e vlerave të duhura të arsimit të reformuar. Ai sqaroi se nxënësit nivelin arsimor e kanë dëshmuar nëpërmjet suksesit të treguar me të cilin sipas tij edhe u larguan nga shkolla fillore. “Dua të veçoj se të gjithë ne në shkollë, krenohemi me suksese të këtyre nxënësve dhe na gëzon pamas lajmi mbi arritjet e tyre. Ata gjatë këtyre viteve treguan kujdes, kulturë dhe sjellje shembullore gjatë procesit mësimor, me çka dëshmojnë kulturën e përgjithshme si themel i shëndosh për të ardhmen e tyre”, u shpreh Dukaj.

Këtë vitë shkollor, sipas drejtorit të këtij institucioni, potencialin e semimaturantave e përbënin tri paralele me mësim në gjuhën shqipe dhe dy në gjuhën zyrtare. Ai u shpreh se koha e shek 21 kërkon aftësi profesionale, bashkim të vlerave të dalluara njerëzore gjë që sipas tij janë të obliguar t’i posedojnë edhe nxënësit e shkollës që ai drejton.

“Duke treguar kulturë dhe nivel të lartë

Të emocionuar dhe të përlotur në një atmosferë festive kujtuan ditët e bukura fëminore që kaluan së bashku për nëntë vite me radhë, të vetëdishëm për lamtumirën e fundit nga shkolla fillore

arsimorë, respekt e nderim ndaj njëri tjetrit, tolerancë e dashuri ndaj ndryshimeve nacionale, gjuhësore e fetare, do të dëshmojmë vlerat personale dhe familjare në përgjithësi. Nxënësit duhet ta dinë se respekti dhe nderimi i njëri tjetrit është nderim dhe respekt i vetëvetës, familjes dhe shoqërisë”, theksoi Dukaj. Drejtori i kësaj shkolle për gjerneratën e sivjetme përmes gazetës tonë, përcjell këtë mesazh “Nxënës të dashur, ajo që nuk mund t’a ktheni prapa

është koha, andaj patjetër duhet të keni kujdes dhe orientim të qëlluar drejtë rezultateve e sukseseve të pandërprera duke qenë gjithnjë prezentë me kohën që i takoni. Duke u përgëzuar për mbarimin e shkollës fillore, të gjithëve u dëshiroj suksese të plota në jetë dhe çdo të mirë në të ardhmen”, përfundon mesazhi i drejtorit Dukaj. Kujtojmë që kjo është gjenerata e 57-të me radhë e semimaturantëve të shkollës fillore t.u “Mahmut Lekiq” në Tuz.

26 e enjte, 5 qershor 2014

Mozaik

Mozaik

e enjte, 5 qershor 2014

Javore KOHA

27 Javore KOHA

Në Malësi veglave të muzikës folkorike ende u kushtohet rëndësi

Vazhdon ruajtja dhe kultivimi i trashëgimisë kulturore

Tradita e muzikës folklorike shqiptare është kultivuar dhe ruajtuar prej shumë shekujsh në trevat shqipfolëse e po ashtu edhe në Malësinë e andej dhe këndej kufirit, dhe pothuajse çdo shtë-

pi ka patur mbi oxhakun e vet të varur një lahutë apo çifteli, instumente këto të vjetra të cilat na kanë identifikuar si shqiptar. Kjo traditë e ruajtjes dhe kultivimit të pasurisë së trashëgimisë kulturore vazhdon ende në Malësi, mirëpo në masë shumë të vogël nga pak persona të cilët merren me prodhimin dhe riparimin e veglave muzikore folklorike. Gjithashtu këtë traditë e vazhdojnë edhe disa shoqëri kulturore-artistike në Malësi të cilat herëpashere kontribuojnë në ruajtjen e vlerave të folklorit të kësaj zone përmes shfaqjeve dhe organizimeve të ndryshme kulturore dhe brenda mundësive të tyre financiare. Njëri ndër të paktët në Malësi i cili mundohet t’a ruaj kulturën e muzikës folklorike është Gjokë Kalaj i apasionuar qe në vitet e hershme të fëmijërisë pas folklorik dhe veglave folklorike burimore. Gjoka si fëmijë i pëlqente veglat muzikore fal trashëgimisë që e zotëronte nga të parët e tij për punimin dhe ekzekutimin në disa vegla folklorike. Gjoka është ndër mjeshtërit e pakët në këtë zonë i cili brenda mundësive materiale, vazhdon të prodhojë dhe të riparoj veglat muzikore të folklorit siç është lahuta, çiftelia dhe fyelli, për të cilat për fat të keq dita ditës interesimi po zvogëlohet. Gjatë një bisede që zhvilluam me Z. Kalaj ai u shpreh se ketë zanat dhe mjeshtëri e bënë me shumë ëndje dhe me qëllim që ato të ruhen dhe të kujtohen brezpasbrezi nga gjeneratat pasardhëse. “Arsyet që më çuan dikur t’a ushtroj këtë zanat , lidhen me situatën ekonomike pasi ishim të papunë dhe jetonim në fshat, kështu për t’u përballur disi më lehtë me krizën e kohës, së bashku me babain tim të ndjerë dhe me villain i cili ende vazhdon të merret me këtë mjeshtëri, vëndosëm të punojmë instrumente folkorike për t’i shitur ato por edhe për ta ruajtuar kulturën

tonë të pasur muzikore në mënyrë që ato mos të lihen në harresë dhe mos t’i humbasin vlerat që kanë bartur prej shumë shekujve”, theksoi Kalaj.

Ai tha se edhe përkundër vështirësive në sigurimin e lëndës për punimin e tyre, fal dëshirës së madhe, vullnetit dhe durimit, arrit t’i prodhoj ato dhe t’i riparoj nëse kanë nevojë. “Sigurimi i lëndës për ndërtimin e këtyre veglave sot është mjaft i vështiër pasi ka vetëm në disa vende rurale në terrene të papërshatshme ku mund të gjenden këto lloje druri siç është druri i pajës i arrës dhe i murvës të cilat janë më të mirat për punimin e këtyre veglave, sidomos për çiftelinë dhe lahutën”, pohoi Kalaj. Për t’i punuar këto vegla në mënyrën më cilësore dhe në përputhje me standardet që kërkohen, Kalaj tha se duhet të posedohet një mjeshtëri dhe talentë për muzikën folklorike dhe personi që don t’i punojë duhet të ketë vesh muzike por edhe durim gjatë gdhëndjes në dru. “Prodhuesi i këtyre instrumenteve pa qenë talentë, pa ditur se si duhet tingëlluar lahuata dhe çiftelia në mënyrën më origjinale, nuk mund t’a punojë atë në mënyrën e duhur, pra jo çdokush mund t’i punojë këto vegla që ato të nxjerrin tinguj të qartë dhe origjinal”, u shpreh Kalaj.

Pas përfundimit të punimit të këtyre veglave ai i bënë gati për tregun lokal në qytezën e Tuzit ku ua shet adhuruesve të këtyre veglave të vjetra autentike të folklorit burimor por jo në masë shumë të madhe pasi siç pohoi, interesimi për këto lloj instrumentesh për fat të keq po bie dita ditës sidomos nga gjeneratat e reja. “ Interesim më të madh shfaqin adhuruesit nga Shqipëria dhe diaspora (shba), kurse nga vendi shumë pak pasi nuk ju intereson më t’i kenë dhe t’i ruajnë këto vegla në shtëpitë e tyre. Këtu të rinjët nuk ushtrojnë se si të ekze-

kutojnë në asnjë nga këto vegla dhe është për keqardhje fakti që siç tregon edhe realiteti, këto vlera po humbasin dita ditës, gjë që është për të ardhur keq”, theksoi ai. Gjokë Kalaj për punën e tij disavjeçare si rapsod popullor dhe ekzekutues në disa instrumente,

pohoi se është shpërblyer disa herë me çmime të ndyshme si brenda në Malësi ashtu edhe në disa festivale në Shqipëri siç ka qenë Festivali Folklorik Kombëtar i Rapsodëve dhe Instrumentalistëve Popullorë i mbajtur qershor të 2010-tës në Lëzhë ku mori pjesë si

solist dhe anëtar i shoqërinë kulturo artistike “Gruda” . “Jam shpërblyer disa herë nëpër evente muzikore ku kam marrë pjesë si solist dhe në grup. Po përmend shpërblimin në festivalin mbarkombëtarë në Vitojë, si rapsod lahute, në Kosovë-Drenas mora çmimin e parë për karrierën e lahutës, po ashtu shumë mirënjohje dhe çmime nëpër festivale të shumta në Kosovë dhe Shqipëri. Gjoka tha se këtë zanat të trashëguar nga të parët dhe të shtrenjët për të, nuk do ta lë kurr, por përkundazi do të vazhdojë t’a intensifikojë deri sa t’a mbaj shëndeti. Do të ishte e udhës që të gjithë ta ndjekim shembuj të tillë, të përpiqemi që këto pasuri të melosit tonë mos t’i lëm në harresa por t’a ruajmë dhe t’a kultivojmë edhe më shumë këtë thesar të çmuar të kulturës t.u. sonë kombëtare shqiptare.

28 e enjte, 5 qershor 2014

Kulturë

Sport

e enjte, 5 qershor 2014

Javore KOHA

29 Javore KOHA

Tërbimi (rabies, lyssa)

Sëmundje fatale për njeriun Burim i infeksionit janë të gjitha kafshët me gjak të ngrohtë, por rol të rëndësishëm luajnë qentë, ujku, dhelpra, çakalli, minjtë, macet, lakuriqi i natës, hamsteri, kunadhja, por edhe delja, dhia, gjedhi, kali, majmuni etj. Si burim infeksioni janë kafshët mishngrënëse dhe më pak ato barngrënëse. Virusi është patogjen edhe për shpendët, por në shkallë më të vogël

Prim. Dr. Gani Karamanaga

Tërbimi është një sëmundje fatale për njeriun.

Shkaktari: Virusi i tërbimit bën pjesë në gjininë Lyssavirus, familjen Rhabdoviridae. Virusi i cili gjendet ndër kafshët e sëmura në natyrë është quajtur virusi i rrugës.

Epidemiologjia: Virusi i tërbimit gjendet gjithmonë në sistemin qendror nervor dhe në shumë inde të kafshëve dhe njerëzve të infektuar, dhe sidomos në pështymën e tyre.

Burim i infeksionit janë të gjitha kafshët me gjak të ngrohtë, por rol të rëndësishëm luajnë qentë, ujku, dhelpra, çakalli, minjtë, macet, lakuriqi i natës, hamsteri, kunadhja, por edhe delja, dhia, gjedhi, kali, majmuni etj. Si burim infeksioni janë kafshët mishngrënëse dhe më pak ato barngrënëse. Virusi është patogjen edhe për shpendët, por në shkallë më të vogël.

Përhapja në botë: Tërbimi është i përhapur në të gjitha vendet e botës me rreth 35 – 40 000 të vdekur çdo vit, dhe pothuajse të gjitha rastet shfaqen në vendet e varfra dhe të prapambetura të botës.

Nga pikëpamja epidemiologjike njihen dy lloje vatrash të qarkullimit të virusit: 1. Përhapja në vatrat urbane të infeksionit. Në këto raste infeksioni përhapet ndër qentë e qyteteve dhe kafshët tjera manare që mund të infektojnë njerëzit.

2. Përhapja në vatrat e egra në natyrë.

Në këto raste infeksioni gjendet ndër kafshët e egra në natyrë, kryesisht te

dhelprat, ujqit, lakuriqët, baldosat, kedrat, tigrat.

Infeksioni urban paraqet një degëzim të rezervuarit të egër në natyrë. Njeriu mund të infektohet në zonat ku tërbimi është enzotik ose epizootik nga të dy llojet e vatrave. Si rregull, kafshët kur sëmuren nga tërbimi bëhen shumë agresive.

Mënyra e transmetimitt të infeksionit.

Virusi i eleminuar me pështymën e kafshës së infektuar, transmetohet nëpërmjet kafshimit apo gërvishtjes.

Përhapja nga njeriu te njeriu teoritikisht është e mundur pasi pështyma e njerëzve të sëmurë mban viruse, por një gjë e tillë nuk është dokumentuar.

Përhapja aerogjene ka ndodhur te njerëzit të cilët kanë hyrë në shpellat e lakuriqëve.

Klinika

Inkubacioni është zakonisht 3-8 javë (rrallëherë është shumë i shkurtër 9 ditë e deri në 7 vjet). Periudha e gjatë e inkubacionit është vënë re te personat që gjenden në periudhën para pubertetit.

Infektimi i njeriut varet nga graviteti i plagës së kafshuar, vendi i kafshimit dhe distanca nga mund të arrijë më shpejt ngarkesa virale për në tru.

Rëndësi ka edhe sasia e virusit të injektuar me kafshim, mbrojtja nga rro-

bat dhe faktorë të tjerë.

Fillimi i sëmundjes. Fillon me ndjenjën e frikës dhe të ankthit. Gjendja keqësohet dhe përparon shumë shpejt me anoreksi, nauze, të vjella, dhembje koke, febrilitet të ulët, dobësi dhe shqetësime në vendin e kafshuar, me mpirje dhe ndjenjën e tendosjes. Sëmundja evoluon shpejt drejt spazmeve, parezave dhe paralizave.

Ngacmimet shkaktojnë hipereksim.

Spazmet e muskujve të gëllitjes shkaktojnë frikë për të pirë ujë (hydrophobia). Jo pirja e ujit, por edhe hapja e çezmës krijon spazma. Pacienti nuk është në gjendje të gëlltisë pështymën e tij, e cila i kullon nga goja

vazhdimisht. Këto shenja sugjerojnë dëmtime të nervave bulbare dhe më saktë, të nervit glosopharingeus.

Më vonë spazmet bëhen spontane dhe nga një ngacmues i vogël, si p.sh. një rrymë ajri mund të kenë spazma –arophobia. Të sëmurit më në fund mund të kenë delire dhe konvulsione.

Sëmundja mund të gjasohet me encefalit apo encefalopatitë me tanozum etj.

Diagnoza. Në fazën fillestare të sëmundjes, pa të dhëna të qarta anamnestike, diagnoza klinike paraqet vështirësi. Në rastet me të dhënat anamnestike të qarta, diagnostifikimi mund të jetë më i lehtë.

Metodat e laboratorimit janë izolimi i virusit nga sekrecionet e pështymës, sekrecionet nazale, komjuktiva, nga liquori truno-spinor dhe nga truri. Një metodë e sigurt është ekzaminimi me reaksionin zinxhir të polimeriazës, sidomos gjetja e ARN virale në sekrecionet apo në indet e qafës (biopsia).

Shumë më praktike janë ekzaminimet serologjike, si fiksimi i komplementit dhe përcaktimi i antitrupëzave të neutralizimit, si në serumin e të sëmurit dhe në LTS. Mjekimi. Të sëmurët duhen të trajtohen në reparte të ndihmës intensive, me qetësues, me lëngje intravenoze dhe me mjete për të ndihmuar frymëmarrjen si dhe për të palandaluar komplikimet.

Masat parandaluese. Në vendet enzotike, të gjithë qentë dha macet pa zot, mblidhen dhe sakrifikohen. Pronarët e kafshëve manale duhen të edukohen për rreziqet eventuale. Qentë dhe macet, në dukje të shëndoshë, por që kanë kafshuar njerëz, duhet të kapen dhe të mbahen në mbikëqyrje për 10 ditë (qentë dha macet e padëshiruara mund të sakrifikohen).

Imunizimi oral i kafshëve të egra është përdorur me sukses në rezervuarët e tyre natyralë, duke e shpërndarë vaksinën e “dobësuar” me ushqimet. Në këtë mënyrë është eliminuar tërbimi te dhelprat nga disa pjesë të Evropës dhe Kanadasë. Teknika është vlerësuar edhe në SHBA, ku përdoret një vaksinë që përhapet në mënyrë aerogjene.

Personat shumë të rrezikuar si veterinarët, ata që kujdesen për të mbrojtur jetën e kafshëve të egra në zonat enzotike të tërbimit, personat që punojnë në laboratoret e tërbimit, duhet të bëjnë vaksinimin para ekspozimit.

Aktualisht përdoren Human Diploid Cell Rabies Vaccine (HDCV), që është një vaksinë e inaktivuar, prej virusit të rritur në qelizat diploide të majmunit.

Vaksina tjetër është Rabies Vaccine Adsorbet (RVA), një vaksinë e rritur në qelizat diploide të majmunit rhesus.

30 e enjte, 5 qershor 2014

In Memoriam

Javore KOHA

Në banesën e tij në Shkodër, më 31 maj 2014, në moshën 75 vjeçare, vdiq intelektuali dhe studiuesi i shquar prof. Mentor Quku, ndërsa varrimi i tij u bë më 1 qershor 2014 në varrezat e Stom Golemit në Shkodër.

Në emër të miqve dhe kolegëve, fjalën e mbajti studiuesi Nexhmi Bushati, ndërsa në emër të familjes Bardhyl Quku.

Mentor Quku u lind në Bilisht të Korçës më 20 janar 1939. U arsimua në Shkollën Pedagogjike “Shejnaze Juka” në Shkodër (1951-1954), kurse studimet e larta i kreu në Institutin e Lartë Pedagogjik në Tiranë (19551957) dhe pastaj në Universitetin e Tiranës (1960-1963).

Ka punuar mësues në shkollat e Shtiqënit, Brutit dhe Kukësit (19541957), në shkollën e mesme “Xheladin Fishta” në Shkodër (1961-1963), në shkollën e Barbullushit (19651991), në shkollën e Bahçallekut (1991-1992). Për veprimtarinë e tij pedagogjike, didaktike e mësimore është nderuar me medaljen “Mësues i merituar”.

Si drejtor i Muzeut Historik Shkodër (1992-2000), ai ka organizuar, drejtuar dhe botuar, gjashtë seminare ndërkombëtare me titull “Shkodra në shekuj”, si dhe ka drejtuar revistën “Kumtari”.

Mentor Quku është autor i shumë artikujve dhe studimeve në fusha të ndryshme të dijes, si metodikë e mësimdhënies, pedagogji familjare, pedagogji shkollore, pedagogji sportive, tekstologji, psikologji e arteve figurative, psikologji sportive, psikologji moshore, histori, histori arti, letërsi biografike, letërsi për fëmijë, letërsi

politike, histori e letërsisë për fëmijë, mitologji, folklor, frazeologji, toponomastikë. Ai ka marrë pjesë në shumë konferenca kombëtare e ndërkombëtare, ku kontributi i tij ka qenë gjithmonë i mirëpritur. Në aspektin politik ishte ithtar i të djathtës shqiptare dhe idealist sikurse personaliteti i Mit’hat Frashërit.

Ka botuar në revistat Studime filologjike, Studime historike, Studime pedagogjike, Kultura popullore, Buletin shkencor i Universitetit “Luigj Gurakuqi” Shkodër, Kumtari i Muzeut Historik Shkodër, Seminari Shkencor Ndërkombëtar Shkodra në shekuj, Nëntori, Les Lettres Albanaises, Shqipëria e Re, Ylli, Hylli i Dritës, Gjuha e Jonë, Albanica Ekskluzive, Lemba, Flaka, Illyria, Dielli, Koha javore etj.

Temë qendrore e kërkimeve dhe e studimeve të Mentor Qukut mbetet figura e Ndre Mjedës, për të cilën ai ka punuar 40 vjet dhe ka botuar një kolanë studimore shumëvëllimëshe.

Për të dokumentuar rreth jetës e veprës së Mjedës, ai ka shfrytëzuar arkivat e të gjitha vendeve ku Mjeda ka studiuar e punuar, ose që kanë ruajtur dokumentacion për Mjedën, si p.sh. Arkivi i Propagandës Fide, Arkivi i Jezuitëve Romë, fondi Peters Mahringer-Fonds (Austri), arkivat, bibliotekat dhe muzeumet e Vjenës, si edhe arkiva e biblioteka të shumta në Gjermani, Francë, Poloni, Danimarkë, Spanjë, apo kuvendet françeskane e jezuite të Bosnjes e të Kroacisë.

Botimin e plotë të kolanës studimore “Mjeda”, autori Mentor Quku e përfundoi më 2013, me rastin e kremtimeve të 100-vjetorit të Pavarësisë.

Mjedisi intelektual i qytetit të Shko-

e enjte, 5 qershor 2014

Të dielën u mbajt Kampionati i Malit të Zi në sportin olimpik të taekvondosë

In memoriam: Mentor Quku (1939-2014)

Humbja e studiuesit të devotshëm

Sport

Tri kampione nga KT “Ulqini”

drës, si edhe mbarë komuniteti i studiuesve të letërsisë shqipe, e kanë vlerësuar dhe e çmojnë në mënyrë të veçantë kontributin e Mentor Qukut, puna e të cilit tashmë shërben si referencë e pazëvendësueshme për studimet shqiptare, e në veçanti për studimet mbi Ndre Mjedën dhe mbi veprën e tij. Këtë e dëshmon, së fundi, edhe botimi i numrit të parë të revistës studimore “Mjedologji”, e cila përmban njëzet punime mbi Ndre Mjedën nga studiues të konfirmuar të të gjitha trojeve shqiptare dhe i kushtohet mjedologut Mentor Quku.

Për kontributin e tij, z. Mentor Quku është vlerësuar me medaljen “Mësues i Merituar” (1991) dhe “Mirënjohje e qytetit të Shkodrës” (2011). Mori titullin “Profesor Nderi” i Universitetit të Shkodrës, më 26 prill 2014.

Mentor Quku ka një meritë të jashtëzakonshme në rivendosjen e bashkëpunimit shkencor dhe kulturor me shqiptarët në Mal të Zi, pas vitit 1990. Duhet veçuar sidomos qytetin e Ulqinit dhe krijuesit entuziastë të bashkuar në Shoqatën ”Art Club”, që ka të bëjë me kohën kur ishte drejtor i Muzeut Historik në Shkodër. Ishte i pranishëm në sesione shkencore e përurime botimesh. Emri i tij figuron si recenzent i botimeve të ndryshme nga “Art Club”-i.

Ai gëzonte respekt të veçantë në Ulqin, duke ndikuar në forcimin e lidhjeve kulturore në mes Ulqinit dhe Shkodrës.

Ka bashkëpunuar me revistën “Lemba” dhe gazetën “Koha javore”.

Me vdekjen e tij familja humbi njeriun e dashur, kolegët dhe miqtë intelektualin e nderuar, ndërsa bota kulturore dhe shkencore shqiptare studiuesin e devotshëm që do të jetë model për brezat e ardhshëm.

Dr. Nail Draga

31 Javore KOHA

Kampione të Malit të Zi u shpallën Medina Kanaqi, Edina Kraja dhe Ardiana Karamanaga, ndërsa garuesi tjetër i këtij klubi, Bojan Vlladisavleviq, fitoi medalje të bronztë

Klubi i Taekvondosë “Ulqini” fitoi tri medalje të arta dhe një medalje të bronztë në Kampionatin e rregullt të Malit të Zi në sportin olimpik të taekvondosë për vitin 2014, për kategorinë e pionierëve dhe juniorëve, i cili u mbajt të dielën në Podgoricë.

Kampione të Malit të Zi u shpallën Medina Kanaqi, Edina Kraja dhe Ardiana Karamanaga, ndërsa garuesi tjetër i këtij klubi, Bojan Vlladisavleviq, fitoi medalje të bronztë.

KT “Ulqini” u përfaqësua me katër garues në këtë kampionat.

Drejtuesit e këtij klubi falënderojnë prindërit e garuesve për përkrahjen financiare për të marrë pjesë në këtë (Kohapress) garë.

Në kuadër të ndeshjeve miqësore

Kosova mund të ndeshet me Argjentinën

Përfaqësuesja e Kosovës në futboll është në kërkim të ndeshjeve të luksit.

Pas miqësoreve me Turqinë e Senagalin dhe atyre të parashikuara me Kana-

danë dhe Panamanë, ekipi i Albert Bunjakit mund të përplasë brirët me një nga kombëtaret më të forta të botës. Bëhet fjalë për Argjentinën.

Sipas faqes së internetit “KosovaPress”, Argjentina, Zvicra dhe Meksika, janë tri opsionet e mundshme për t’u ndeshur me Kosovën, por kombëtarja e Lionel Mesit mbetet më e mundshmja për të siguruar një përballje miqësore.

Sipas një burimi brenda Federatës së Futbollit të Kosovës, Argjentina mbetet alternativa më e mundshme dhe është duke u punuar në këtë drejtim.

Deri tani, kombëtarja e Kosovës ka zhvilluar tri ndeshje miqësore. Takimi i parë ndërkombëtar u luajt më 5 mars në Mitrovicë, ku ekipi i Bunjakit barazoi 0-0 me Haitin, ndërsa kundër Turqisë dhe Senegalit, Kosova humbi, respektivisht 6-1 dhe 3-1.

Konkurs

Konkuroni per fotografinĂŤ e javĂŤs