Otwarty dostęp do zbiorów Uniwersytetu Wrocławskiego

Właśnie dobiegają końca prace nad budową platformy Leopoldina Online, która umożliwia dostęp do cennych kolekcji UWr. Dzięki zaangażowaniu pracowników uczelni i finansowaniu z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014–2020, zasoby zostały zdigitalizowane i dostępne są już na stronie www.leopoldina.pl.

Tekst: dr Barbara Kilijańska, Zespół ds. Realizacji Projektów Ogólnouniwersyteckich i Inwestycyjnych

Zdjęcia: Magdalena Marcula

Udostępniony został niezwykle szeroki zakres zbiorów, łącznie prawie dwadzieścia cztery tysiące obiektów. Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. Robert Olkiewicz, który razem z kierownik Biura Projektów Zagranicznych Emilią Wilanowską koordynują zadania na wielu płaszczyznach. Warto docenić skrupulatną pracę bibliotekarzy, pracowników wydziałów oraz muzeów UWr, którzy umieszczali zdigitalizowane obiekty w systemach, tworząc metadane. Łącznie w projekt zaangażowanych zostało ponad siedemdziesiąt osób z następujących jednostek: Muzeum Mineralogiczne; Instytut Astronomiczny; Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego – Zakład Geografii Fizycznej, Zakład Geoinformatyki i Kartografii, Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery; Instytut Historii Sztuki; Muzeum UWr; Muzeum Przyrodnicze; Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego; Ogród Botaniczny; Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu; Muzeum Geologiczne; Instytut Archeologii; Biblioteka Instytutu Historycznego. Dzięki ich rzetelnej pracy, zachowano jednolitość zwaną higieną informacji. Dostęp do platformy jest zupełnie bezpłatny. Grupy docelowej nie stanowią wyłącznie naukowcy i studenci. Jak podkreśla prof. dr hab. Robert Olkiewicz: – Projekt adre

sowany jest do osób, które interesują się nauką. Największą wartość widzimy w dotarciu do środowisk, które osobiście nie mogą uczestniczyć w poznawaniu tych dóbr kultury i nauki. Są to między innymi osoby z małych miejscowości albo o niskich dochodach, z ograniczonym dostępem do bezpośredniego zwiedzania naszych muzeów i obiektów. Zasoby zostały pogrupowane w usługi cyfrowe, takie jak Biblioteka Cyfrowa, Muzeum Cyfrowe, System Informacji Naukowej, czyli system metadanych o publikacjach naukowych, Repozytorium Cyfrowe i Midas Browser oraz Archiwum Cyfrowe ICA

AToM. Stworzyliśmy wyszukiwarkę pozwalającą zadawać proste zapytania albo korzystać z wyszukiwania zaawansowanego po ustawieniu odpowiednich parametrów. Inną taktyką użytkownika może być wybranie na stronie interesującej usługi i przejrzenie wszystkich dostępnych w niej zasobów. Jesteśmy połączeni z Europeaną, czyli europejską platformą prezentacji zasobów, dzięki temu w Leopoldinie można szukać jednocześnie danych z zagranicznych zbiorów. Leopoldina Online gromadzi zbiory o różnych formatach, z rozmaitych kolekcji. Na platformie znalazły się nawet utwory muzyczne. Proces digitalizacji polegał głównie na dwóch działaniach: skanowaniu lub fotografowaniu. Często obie techniki łączono, na przykład treść starodruków skanowano, podczas gdy okładkę fotografowano. Prof. dr hab. Robert Olkiewicz przyznaje, że projekt jest unikatowy, a wyzwanie wiązało się z kompleksowością prac: – Zaczęliśmy od rozbudowy zaplecza informatycznego, czyli infrastruktury (między innymi zakupu wieloprocesorowych serwerów), zbudowaliśmy platformę, a następnie wypełniliśmy ją zdigitalizowanymi obiektami i stworzyliśmy metadane w jednolitych standardach. Dzięki temu dzisiaj, wpisując na przykład nazwę minerału, zobaczymy zarówno jego zdjęcie z opisem, jak i artykuły naukowe opisujące np. jego własności fizykochemiczne. Użytkownik otrzyma komplet informacji, mimo że pochodzą one z różnych systemów dziedzinowych. Ze względu na interdyscyplinarny charakter projektu, wyzwaniem okazało się stworzenie jednolitego standardu prezentacji obiektów z różnych kolekcji. Jak dodaje Tomasz Kalota z Pracowni Reprografii i Digitalizacji Biblioteki Uniwersyteckiej: – Rozbudowa usługi strumieniowania w międzynarodowym standardzie International Image Interoperability Framework (IIIF) oraz integracja jej z systemami prezentacyjnymi dLibra, dMuseon i AtoM, umożliwiło ujednolicenie prezenta

cji obiektów cyfrowych i stworzenie możliwości publikowania wieloformatowego. Po zakończeniu projektu planowana jest kontynuacja cyfrowego udostępniania zasobów nauki. – Platforma jest otwarta, jednostki zgłaszają, że mają jeszcze sporo ciekawych obiektów, którymi chciałyby się pochwalić, a które nie weszły do dotychczasowych wskaźników projektowych. Będziemy starali się także rozwinąć usługi cyfrowe, takie jak Wirtualne Laboratorium Transkrypcji. Mamy na ten cel przyznane finansowanie drugiego projektu o wartości 2 mln zł – podsumowuje prof. dr hab. Robert Olkiewicz. Czytelników „Przeglądu Uniwersyteckiego” już dzisiaj zapraszamy do odwiedzenia strony www.leopoldina.pl oraz www.facebook.com/LeopoldinaPL, a także wysłuchania podcastu zatytułowanego „Leopoldina online”, dostępnego na stronie UWr pod adresem: uni.wroc.pl/podcasty- -naukowe.