Rozwijanie myślenia unijnego „FunThink

szkoła mistrzów

Rozwijanie myślenia funkcyjnego na wszystkich etapach matematycznego kształcenia w ramach projektu unijnego „FunThink”

dr mirosława sajka instytut matematyki up

W sierpniu 2020 roku uzyskał finansowanie projekt wodowym człowieka (np. związanym z naukami ścisłyo nazwie „Enhancing functional thinking from prima- mi, ekonomią, medycyną lub psychologią). Myślenie ry to upper secondary school” (ID: KA203-2ACBA170) funkcyjne jest także kluczowe w życiu codziennym. o akronimie „FunThink” w ramach konkursu „Era- Musi być uruchomione choćby przy modelowaniu smus+ KA2 – Współpraca na rzecz innowacji i wymiany i rozumieniu modelu rozprzestrzeniania się wirusa, dobrych praktyk” w kategorii „KA203 – Partnerstwa takiego jak obecny COVID-19, czy przy monitorowaniu strategiczne na rzecz szkolnictwa wyższego”. W pro- spłaty kredytu bankowego. Niestety, istnieje wiele jekt zaangażowanych jest osiem uniwersytetów. Insty- badań dydaktycznych i dowodów empirycznych na tucją wnioskującą i zarazem koordynatorem jest Uni- to, że myślenie funkcyjne sprawia uczniom ogromne wersytet Pedagogiczny w Ludwigsburgu (Pädagogische trudności na wszystkich poziomach matematyczneHochschule Ludwigsburg, Niemcy), a wśród partnerów go kształcenia. To z kolei może mieć dalsze poważne oprócz Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie są: konsekwencje, może rodzić szersze niepowodzenia Uniwersytet Pawła Józefa Šafárika w Koszycach (Uni- szkolne, a także negatywnie rzutować na późniejsze verzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Słowacja), uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym. Uniwersytet Cypryjski (University of Cyprus), Uni- Projekt „FunThink”, osadzony w programie „Współwersytet Nauk Stosowanych iPabo w Amsterdamie praca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk”, (Hogeschool iPabo, Stichting IPABO, Holandia), Uni- ma na celu poprawę tej sytuacji poprzez wzmocnienie wersytet w Utrechcie (Universiteit Utrechtuu, Holan- funkcyjnego myślenia uczniów. Każda z instytucji dia) oraz dwie niemieckie instytucje współpracujące: współpracujących w ramach projektu, a w szczególnoUniwersytety w Koblencji-Landau oraz w Osnabrück ści członkowie zespołu projektowego wniosą do niego (Universität Koblenz-Landau, Universität Osnabrück). swoją specjalistyczną wiedzę i wieloletnie doświadWspółtwórcami projektu i wykonawcami z ramienia czenie we wspieraniu uczniów poprzez efektywne Uniwersytetu Pedagogicznego są dr Mirosława Sajka metody nauczania, kształcenie przyszłych nauczy(Katedra Edukacji Matematycznej, Instytut Matema- cieli matematyki oraz doskonalenie zawodowe czyntyki) oraz dr hab. Roman Rosiek (Instytut Fizyki). nych nauczycieli matematyki. Wprawdzie partnerzy

W ramach dyscypliny matematyki funkcję można projektu w ramach codziennych zadań koncentrują uznać za podstawowe jej pojęcie. Natomiast myślenie się na różnych typach szkół, w swoich krajach mają funkcyjne, rozumiane jako sposób myślenia o relacjach, różne systemy edukacyjne i różne podstawy prograzależnościach i zmianach, jest również potrzebne mowe, a także odmienne uwarunkowania kulturowe, podczas pracy nad wielorakimi problemami z innych jednak łączy ich wspólna wizja, że nauczanie matedyscyplin i dziedzin (np. w naukach przyrodniczych, matyki można znacznie ulepszyć poprzez wzmocniegeografii, naukach społecznych), ale także w życiu za- nie myślenia funkcyjnego na wszystkich poziomach

Myślenie funkcyjne, rozumiane jako sposób myślenia o relacjach, zależnościach i zmianach, jest również potrzebne podczas pracy nad wielorakimi problemami z innych dyscyplin i dziedzin (np. w naukach przyrodniczych, geografii, naukach społecznych), ale także w życiu zawodowym człowieka (np. związanym z naukami ścisłymi, ekonomią, medycyną lub psychologią).

kształcenia – od szkoły podstawowej poprzez szkoły średnie aż do kształcenia przyszłych nauczycieli matematyki. W tym celu kluczowe znaczenie ma wypracowanie skutecznych koncepcji nauczania i uczenia się w kontekście pracy z uczniami, a także odpowiednie kształcenie przyszłych nauczycieli, a następnie ich doskonalenie zawodowe.

Głównym celem tego projektu jest poprawa myślenia funkcyjnego w perspektywie ponadnarodowej, w oparciu o specyficzną i uzupełniającą się wiedzę partnerów. Dlatego jednym z zamierzeń jest opracowanie tzw. środowisk uczenia się, które można wdrożyć na lekcjach matematyki w celu wspierania funkcyjnego myślenia uczniów i które umożliwią im naukę poprzez dociekanie i badanie. Te środowiska uczenia się będą w innowacyjny sposób łączyć takie elementy, jak uczenie się z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych, obserwacji świata rzeczywistego i wykonywania doświadczeń w celu wdrażania uczenia się poprzez badanie. Wprawdzie wszystkie te elementy były przedmiotem wielu badań empirycznych z zakresu dydaktyk szczegółowych nauk ścisłych i przyrodniczych, a niektóre z nich częściowo dowiodły korzyści w nauczaniu o funkcjach, ale nigdy nie zostały one kompleksowo połączone w całość. Taka spójna koncepcja nauczania o funkcjach zostanie opracowana wraz z obszernymi przewodnikami dla nauczycieli w postaci wielostronnej trajektorii uczenia się, tj. wzmacniając myślenie funkcyjne w spójny i ciągły sposób, łącząc różne etapy kształcenia, a tym samym scalając nauczanie różnych

Mamy nadzieję, że zabawa podczas nauki o funkcjach i zarazem radość płynąca z efektywnego rozwijania myślenia funkcyjnego dzięki temu projektowi stanie się rzeczywistością.

klas funkcji i różnych aspektów tego pojęcia, które Wyniki projektu i odpowiadające im wyniki ewadotychczas często są nauczane w izolowany sposób. luacji empirycznej wskazujące na ich skuteczność

Kolejnym celem projektu jest opracowanie odpo- zostaną przedstawione w sześciu językach: angielwiedniego kursu dla przyszłych nauczycieli matema- skim, niemieckim, niderlandzkim, polskim, słowactyki, który będzie miał na celu przygotowanie do pracy kim i greckim. Wraz z ogólnoświatową dostępnością nad skutecznym rozwijaniem myślenia funkcyjnego platformy cyfrowej spodziewamy się szerokiego ich przyszłych uczniów, z wykorzystaniem opraco- i trwałego wdrożenia wyników projektu na poziomie wanych środowisk uczenia się. Specjalnie przygoto- szkół i uniwersytetów, a tym samym wpływu na eduwane nagrania lekcji w klasach, pokazujące bardziej kację matematyczną w całej Europie. W szczególności i mniej efektywne implementacje środowisk uczenia platforma cyfrowa zapewni nauczycielom matematyki się, będą stanowiły dodatkowy materiał szkoleniowy, z Europy i spoza niej szerokie wsparcie przy wdrażaniu będą zachęcały do refleksji, profesjonalnej analizy naszej innowacyjnej koncepcji kursu na lokalnych kuri wymiany wniosków między uczestnikami kursu na sach nauczycielskich. Ponadto regularne ponadnarotemat rozwijania myślenia funkcyjnego uczniów, któ- dowe spotkania projektowe i wspólnie opracowywane re stanowi ważny warunek wstępny ich przyszłego wydarzenia promujące będą rozpowszechniać wyniki sukcesu zawodowego. projektu i wspierać ich szerokie wykorzystanie w kra-

Wypracowane środowiska uczenia się przygotowane jach Europy i poza nią. dla uczniów oraz kursy dla przyszłych i czynnych na- Mamy nadzieję, że zapowiedziana w skrócie nazwy uczycieli będą uwzględniać i łączyć różne wymagania projektu „FunThink” zabawa podczas nauki o funkkulturowe i programowe partnerów, a tym samym cjach i zarazem radość płynąca z efektywnego rozwizapewnią wysoki potencjał transferowy. Aby zwiększyć jania myślenia funkcyjnego dzięki temu projektowi liczbę beneficjentów projektu, kolejnym jego celem stanie się rzeczywistością zarówno dla uczniów na jest uruchomienie otwartej, edukacyjnej, interaktyw- różnych etapach matematycznego kształcenia, jak i dla nej i wielojęzycznej platformy cyfrowej wyposażonej przyszłych i czynnych nauczycieli matematyki oraz w produkty projektu. Zintegrowane forum użytkow- dla dydaktyków zaangażowanych w pracę nad tym ników umożliwi nauczycielom, osobom kształcącym projektem. nauczycieli i badaczom angażowanie się w interakcje ponadnarodowe, wymianę pomysłów i doświadczeń, analizę praktyk i uczenie się od siebie nawzajem z zakresu myślenia funkcyjnego i nie tylko.