Grondig 4 - 2013

8 - KENTEKEN OP LANDBOUWTREKKERS TERUG VAN WEGGEWEEST 22 - TERUGBLIK ALV 2013 28 - VEILIG SPUITEN 52 - VOORBESCHOUWING BAUMA 76 - SPIONEREN OP SIMA

April 2013

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

4

inhoudsopgave

Colofon Grondig is het vakblad voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Grondig wordt uitgegeven door CUMELA Communicatie in opdracht van CUMELA Nederland, de branche organisatie voor ondernemers in cultuurtechnische werken, grondverzet, meststoffendistributie en agrarisch loonwerk.

Leden van CUMELA Nederland ontvangen bij vakblad Grondig exclusief het katern Cumelactief.

Adres CUMELA Nederland Postbus 1156 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00 fax (033) 247 49 01

CUMELA-infolijn (033) 247 49 99 / info@cumela.nl / www.cumela.nl

Adres Grondig / CUMELA Communicatie Postbus 1156 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 50 fax (033) 247 49 51 www.grondig.com / grondig@cumela.nl

Bladmanager Michiel Pouwels

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur) Gert Vreemann, Michiel Pouwels Ton Herbrink (eindredacteur)

Vormgeving De Drie Poorten, Nijkerk

Voorplaat CUMELA Communicatie

Advertentiewerving Marjet van Ruitenbeek

Druk Offset Print, Valkenswaard

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Een opzegging van het abonnement dient schriftelijk, vóór 1 november door ons ontvangen te zijn.

Kosten abonnement: Nederland € 79,- per jaar Buitenland € 104,- per jaar Collectieve abonnementen: op aanvraag

© Stichting CUMELA Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260

4

GRONDIG - April 2013

REDACTIONEEL Schone schijn We kunnen ons de commotie nog herinneren die ontstond toen een aantal jaren geleden een foto werd gepubliceerd van net na de oorlog, toen er met DDT werd gespoten onder de rokken van dames om ze te ontsmetten. Journalistiek correct om een dergelijk bijpassend plaatje te plaatsen, maar zo’n foto wekt afschuw op.

Een extreem geval natuurlijk, maar de realiteit is vandaag de dag nog hetzelfde. De eerste indruk doet heel veel.

Ons (sector)oog is anders dan dat van Jan en Marie Publiek. Als wij een spuit aan het werk zien, kijken we naar merk en uitvoering.. De buitenwacht kijkt bepaald anders. Voor die mensen is spuiten geen gewasbescherming, maar verderfelijk gif spuiten. Zie het bijenverhaal in dit nummer van Grondig. Mensen zien niet wat u spuit, hoe gunstig de weersomstandigheden zijn en welk vernuft aan spuitdoppen u toepast. Zij zien alleen een spuit rijden. Zelfs wanneer u ‘water’ spuit, zullen tegenstanders verontwaardigd zijn.

Het is allemaal beeldvorming, maar juist daarom zo belangrijk om daar verstandig mee om te gaan. Dat is het mooie van de klasse 4-spuitcabines, waarvan Challenger nu de eerste praktijkrijpe machine presenteert. Natuurlijk kun je toe met een cabine van een lagere klasse. De huidige generatie 2, voorzien van extra koolstoffilters, doet ook al wat, maar het is niet afdoende. Dus moet je in zo’n cabine toch een volgelaatsmasker op wanneer je een hele dag aan het spuiten bent. Het is niet moeilijk om te bedenken wat de passerende fietser of wandelaar hierbij denkt. Die ziet een machinist met een afschrikwekkend masker. Geen wonder dus dat hij concludeert dat hier iemand met gevaarlijke stoffen in de weer is.

Stoffen die als het tegenzit juist over de weg waaien als hij of zij daar passeert. Dan ben je weer die ‘levensgevaarlijke’ gifspuiter.

Daarom mogen we blij zijn met de komst van deze klasse 4-cabines. Natuurlijk, er hangt een kostenplaatje aan, maar beeldvorming is soms onbetaalbaar. En wat is er mooier dan gewoon ogenschijnlijk onbeschermd in zo’n nieuwe cabine werken. De argeloze voorbijganger ziet niet welke techniek er achter zit, maar ziet alleen een ‘gif’-spuiter die zelf zorgeloos zijn werk verricht.

Op de komende Agritechnica zullen ongetwijfeld veel zelfrijders ook met zo’n cabine zijn uitgerust. Het zal de kostprijs verder omhoog brengen. Zelden is er echter een investering geweest in onzichtbare luxe die de buitenwereld zo’n positief beeld geeft. Daar kan geen reclamecampagne tegenop.

Redactie Grondig Michiel, Toon en Gert

Cumelabedrijf in actie

April 2013

ALGEMEEN 8 - Kentekens op landbouwtrekkers 14 - Werknemer in de schulden 18 - Economie 21 - Wetten en regels 22 - Terugblik CUMELA’s Algemene LedenVergadering 82 - Uitsmijter

GROEN

66 strandhuizen plaatsen aan de Noordzeekust bij Julianadorp lijkt een zonnig karwei, maar was dit jaar een barre wintertocht. Rikken Agrarisch Machineverhuur en Cintégro klaarden de klus in drie weken met een ploeg van zes personen.

Al het grond- en infrawerk werd door deze cumelabedrijven gerealiseerd voor dit dorp van strandhuizen, voorzien van stroom, water, riool, televisie en glasvezel. De ploeg verbleef in een vakantiehuis achter de duinen, maar de laatste dagen toch in een strandhuisje op het strand.

28 - Vent & Visie: Sam Veldboer, gewasschadetaxateur 30 - Financiële risico’s van spuitwerk 40 - Spuitcabinenorm 4 moeilijk haalbaar 44 - Afstemming voorkomt bijensterfte 47 - Het sparen van wild tijdens maaien 64 - Sterk werk: Hopmans Agrarisch Loonwerk en grondverzet, Wieringerwerf 68 - Agrarisch nieuws 73 - Proterra onder de mais 75 - Onderzoek naar voederwaarde grasrassen 76 - Nabeschouwing Sima 2013 80 - Zijwegen: Show en zelf doen is de trend

INFRA 70 - Boomer 3000-II gelanceerd

GROND 50 - Grondverzetnieuws 52 - Vooruitblik op Bauma 2013 59 - Hitachi packt aus...

60 - Twee nieuwe Liebherr-dumpers bij Gebr. Kok

CUMELACTIEF (exclusief voor leden) 4 - Dure machines 6 - Notulen ALV 2013 8 - Toolbox: Brandstofbesparing 11 - Nieuwe VKL-norm

GRONDIG - April 2013

5

algemeen rubriek nieuws

VOMOL-campagne gestart In Azewijn is afgelopen maand de campagne Veilig Omgaan Met Opvallend Landbouwverkeer (VOMOL) van start gegaan. Dit is een speciaal lesprogramma voor leerlingen van de lagere school waarbij cumelabedrijven worden ingeschakeld om praktijklessen te geven.

De campagne is onderdeel van het actieprogramma van CUMELA Nederland om

het landbouwverkeer veiliger te maken. Leerlingen en fietsers bewust maken van de omvang van veel landbouwvoertuigen is een onderdeel van dit programma. Samen met AOC Oost en het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland is een speciaal lesprogramma ontwikkeld. In dit lespakket krijgen elf- en twaalfjarigen in een dagdeel praktische kennis en informatie over verkeerssituaties en de grote, opvallende landbouwvoertuigen. Het is de bedoeling dat plaatselijke loonwerkers deelnemen aan dit programma en machines en personeel beschikbaar stellen om de kinderen te onderwijzen. Dit moet niet alleen

Rendement verder gedaald De cumelabedrijven hebben vorig jaar hun bedrijfsresultaat weer iets zien dalen. Het gemiddelde bedrijfseconomische resultaat daalde van min 2,1 naar min 3,2 procent. Dit blijkt uit voorlopige cijfers na verwerking van de jaarresultaten van vijftig bedrijven.

De omzet van deze bedrijven is vorig jaar ongeveer gelijk gebleven. Op de agrarische loonbedrijven steeg deze nog licht, op de gemengde en grondverzetbedrijven was er sprake van een zeer lichte daling. Dit duidt op iets minder werk bij deze bedrijven, zeker als wordt aangenomen dat de tarieven wel iets zijn gestegen.

Bij de agrarische loonbedrijven was er dus wel sprake van een kleine omzetgroei, maar uit de cijfers is niet af te leiden of dit te danken is aan extra werk of alleen aan de tariefaanpassingen.

Wat in de cijfers verder opvalt, is dat de benutting van arbeid en machines licht is gedaald. Ook dit duidt op een licht gedaalde hoeveelheid werk. Uit de voorlopige cijfers blijkt eens te meer dat de al maar stijgende brandstofkosten de grootste veroorzaker zijn van het gedaalde rendement. Het aandeel in de bedrijfskosten steeg met bijna een procent naar 15,1 procent van de bruto marge.

Op het gemiddelde bedrijf was het bedrijfseconomische verlies afgelopen jaar bijna € 50.000,-, terwijl dit een jaar eerder ruim € 30.000,- was. Dit is inclusief een berekende vergoeding voor de eigen arbeid van de ondernemer en de rente voor het geïnvesteerde eigen vermogen. Wordt dit buiten de cijfers gelaten, dan blijft er op het gemiddelde bedrijf nog een zeer kleine vergoeding voor arbeid en risico over. Zodra er voldoende resultaten zijn verwerkt, zullen we in Grondig ook ingaan op de resultaten per bedrijfstype.

6

GRONDIG - April 2013

verkeersveilig gedrag bij de kinderen stimuleren, het moet ook de medewerkers bewust maken van de risico’s die zij in het verkeer kunnen veroorzaken.

De aftrap van het programma vond plaats op het bedrijf Meiland Azewijn door voorzitter van Wim van Mourik van CUMELA Nederland, samen met Connie Biezen van het ROVG en AOC Oost-directielid Paul Duijsings. Gezamenlijk klommen ze op een hakselaar om zelf te ervaren hoe klein de daar omheen staande kinderen werden.

Daarna werd het spandoek onthuld en mochten de kinderen zelf ook een rondje meerijden. De komende maanden en jaren moet het programma over alle provincies worden uitgerold.

Focus op doorzaaien Vorig jaar is door loonwerkers fors geïnvesteerd in doorzaaimachines en dat was op die twee mooie dagen in maart te merken. Bij verschillende leveranciers van weidemengsels was de voorraad in korte tijd op. Gelukkig was er daarna nog alle tijd om nieuw zaad aan te voeren, want het bleef koud. De komende tijd zal blijken of het nieuwe mengsel van Barenbrug daarin doet wat het belooft. Deze fabrikant heeft een lijn geselecteerd van rassen die al bij lage temperaturen kiemen en zich vestigen. Bij doorzaaien in het voorjaar kunnen deze volgens productmanager Edward Ensing toch snel kiemen en meegroeien met het gras uit de bestaande grasmat. “Zodra de bodemtemperatuur vijf graden is, kun je dit mengsel zaaien en zal het zaad bij voldoende vocht ook kiemen”, aldus Ensing. Benieuwd of dat in dit koude voorjaar ook werkt.

Samenwerking in social return De overheid moet meer duidelijkheid geven rondom de social return-eisen die tegenwoordig worden gesteld, vooral nu die bij aanbestedingen vanaf € 250.000,- expliciet in het bestek worden opgenomen. Dit was één van de duidelijke conclusies die kon worden getrokken aan het eind van een zogenaamde marktontmoeting tussen overheid en leveranciers. Jan van der Leij, die namens CUMELA Nederland aan de ontmoeting deelnam, vindt dat er vooral behoefte is aan concrete aanwijzingen. “Moet bijvoorbeeld de vijf-procentseis van social return strak worden gehanteerd of mag een leverancier creativiteit aan de dag leggen”, zo vraagt hij zich af. Belangrijk was ook de discussie of de eis alleen geldt bij aanbestedingen of dat ook de tijd en moeite die een opdrachtnemer in de uitvoering van social return steekt mag worden meegerekend. “Het zou helpen wanneer de opdrachtgever deze moeite ook beloont, bijvoorbeeld via een fictieve korting bij de EMVI.”

Drukregistratiemeter pas in 2017 Sinds begin dit jaar is het Activiteitenbesluit van kracht. Hierin zijn ook de bekende eisen ten aanzien het spuiten in de 14 meter strook langs watergangen opgenomen. Voor nieuwe en reeds in gebruik zijnde spuiten, gebruikt in de 14 meter strook, geldt vanaf 1 januari 2017 de verplichting tot het hebben van een drukregistratiesysteem. De verplichting geldt overigens niet als uitsluitend gebruik gemaakt wordt van venturidoppen uit de 50% driftreductieklasse. Daarmee krijgt het bevoegd gezag de mogelijkheid om te controleren of het spuitsysteem met de juiste druk- (en lucht)instelling is gebruikt langs watergangen.

In de huidige tekst van het Activiteitenbesluit is opgenomen dat de verplichting voor nieuwe spuiten per januari 2013 ingaat. Bedrijfsleven, overheid en waterpartijen hebben in maart bekrachtigd dat de ingangsdatum 1 januari 2017 blijft zoals eerder de bedoeling was. Reparatie van de tekst van het activiteitenbesluit volgt. Nodig ook, want deze drukregistratiesystemen zijn helemaal nog niet beschikbaar.

Meer arrestaties in fraudezaak In het onderzoek naar de mestfraude waarvan handelaar v.d. B. uit Lierop wordt verdacht, zijn de afgelopen weken nog een aantal arrestaties gedaan. Naast de handelaar zelf zijn nog negen mensen tijdelijk of langere tijd vastgezet. Zij worden ervan verdacht om in eerste instantie bij de fraude betrokken te zijn en later na de arrestatie van de handelaar de fraude te hebben voortgezet. Bij het onderzoek worden ook in het buitenland de meststromen vanaf dit bedrijf onderzocht. De verdachte handelaar zelf is in elk geval voor 59 dagen in voorarrest gezet.

Nieuwe leden Een mooie oogst afgelopen maand bij de ledenwerving. 12 bedrijven hebben zich aangemeld als lid van de organisatie. Wij heten deze bedrijven hartelijk welkom bij CUMELA Nederland.

J. van Tiggelen Moerstraten Van Oorschot Rijsbergen CCW De Gier BV Lopik Steenheul Kruisland Hoekstra Flowers Tytsjerk E.J.V. Hardenberg Hardenberg D. van Vulpen Transport en Handelsonderneming Westbroek BMV Escharen Escharen Handelsonderneming Reinders VOF T Haantje Aannemingsbedrijf Zielman Hasselt Loonbedrijf en Groenvoorziening Fa. van Bezooijen Lexmond Service Dienst Reeuwijk BV Reeuwijk

Agenda algemeen 15-21 april.......................

20 april............................

23-24 april.......................

25 april............................

5-8 juni............................

Bauma, Munchen Open dag Jansen Wijhe Holder maairoadshow, Lelystad, Veenendaal Demodag sportveldonderhoud, Amsterdam Elmia Wood, Zweden

COMMENTAAR Goudschaaltje “Hij had helemaal gelijk, maar hij had het niet mogen zeggen.” Op deze wijze viel de politiek over minister Dijsselbloem heen na diens uitspraken over Cyprus. De hele wereld was in rep en roer. Niet over het wanbeleid van de financiële sector op Cyprus, maar over de waarheid, die ons klaarblijkelijk niet bevalt. Is dat de politieke (en maatschappelijke) cultuur van deze eeuw? Liever verstoppertje spelen dan de werkelijkheid onder ogen zien.

Te vaak hebben we daarmee te maken. Een actueel voorbeeld: het nieuwe landbouwbeleid van Europa. Enkele weken geleden konden de ministers van landbouw eindelijk het glas heffen op een nieuw akkoord. Centrale thema’s zijn innovatie, doelmatigheid en vergroening. Daar zou je tranen van in je ogen moeten krijgen, maar helaas: het zijn grote clichés, lege hulzen. Opnieuw komen er bakken subsidiegeld voor precisielandbouw, energiebesparing en vergroening, ook nog eens alléén bestemd voor investeringen door de boeren zelf. Hebben ze in Brussel (en Den Haag) wel voldoende gevoel voor realiteit. Zouden ze daar dan niet weten dat de meeste veldwerkzaamheden door boeren gewoon worden uitbesteed aan de cumelabedrijven? Waarom worden die dan buitengesloten?

Kent u dat? Je partner vraagt je wat te doen na alweer zo’n hectische dag. En onbewust reageer je met ‘ja’, maar er komt natuurlijk geen fluit van terecht, want je zat met je gedachten bij de zaken die je wel interessant vond. Dat mag je een aantal keren in je leven overkomen, maar zodra dat structureel wordt, is dat zorgelijk.

Ik ben dus ook bezorgd over dat nieuwe landbouwbeleid, waarin boeren onderling opnieuw worden gediscrimineerd. De ministers vinden het prima en de landbouworganisaties geweldig. Gewoon omdat ze de werkelijkheid niet onder ogen willen zien.

Hetzelfde geldt voor de dure dieselolie in de grensstreek met België.

Ineens vindt de politiek dat Nederland een eiland is waarbinnen we de zaken ‘netjes’ hebben geregeld. Alsof er even geen open grenzen zijn en een deel van de ondernemers en werknemers dus fors wordt gedupeerd door een inconsequent accijnsbeleid binnen de ‘groep van eilanden’ die we Europa noemen.

Politiek is best moeilijk. Belangenbehartiging ook. Soms lijkt het je bij de handen af te breken. En toch, we geven niet op. De waarheid is meer dan de moeite waard. Linksom of rechtsom zullen we de politiek daarbij bepalen.

Jan Maris Algemeen directeur CUMELA Nederland

GRONDIG - April 2013

7

Kentekens op landbouwtrekkers Een historisch overzicht van het (trekker)kenteken Verkeer

De Tweede Kamer heeft eind februari gestemd voor invoering van kentekens voor landbouwvoertuigen. Het trekkerkenteken kent echter een lange historie. Al in 1898 was sprake van een registratiesysteem. Rond 1950 verdween het kenteken, om lang uit beeld te blijven. Nu, 115 jaar na het eerste kenteken, komt er eindelijk een betere regulering van het landbouwverkeer. We duiken in de historie

1951

1906

1898

om de rol van verschillende partijen duidelijk te maken en de echte mijlpalen te benoemen.

8

1898: kenteken nummer 1 Invoering van het Rijksnummerbewijs voor mechanisch voortbewogen voertuigen zwaarder dan 150 kilogram, bedoeld voor het rijden op rijkswegen en rijkspaden. Het volgnummer van het vergunningsbewijs moest duidelijk zichtbaar aan de voorkant van het voertuig worden aangebracht. Er was keus tussen zwarte letters op een witte achtergrond of witte letters op een zwarte ondergrond. Op 26 april 1898 werd het eerste Rijksnummerbewijs met nummer 1 uitgegeven. Deze landelijke kentekens hebben tot 1906 bestaan.

1906: provinciaal Door de invoering van de Motor- en Rijwielwet 1905 ging de uitgifte van kentekens over naar de provincies. Alle motorvoertuigen die op de openbare weg reden, kregen vanaf 1906 een provinciaal nummerbewijs. Elke provincie had zijn eigen letter waarmee het kenteken begon. Zo begonnen alle kentekens van de provincie Groningen met een A en die van de provincie Gelderland met een M. Naast auto’s, motoren, vrachtauto’s en bussen vielen ook trekkers onder de provinciale kentekenplicht. Deze kentekens waren persoonsgebonden en bij verkoop van het voertuig niet overdraagbaar. De nieuwe eigenaar moest dan een nieuw kenteken aanvragen. Ditzelfde persoonsgebonden kentekensysteem geldt nu nog voor het GV-kenteken, alleen worden deze landelijk door de RDW uitgegeven.

1951: trekkers vrijgesteld Vanaf 1 januari 1951 worden de kentekens weer landelijk uitgegeven door de RDW. Het worden ook wel de ‘blauwe kentekenplaten’ genoemd vanwege de blauwe ondergrond en witte letters. Dit kentekensysteem bestaat tot op de dag van vandaag. In 1956 zijn de laatste provinciale kentekens vervangen door de blauwe kentekenplaten. Het zijn nu voertuiggebonden kentekens. Tegelijkertijd met de invoering van de landelijke kentekenuitgifte is besloten om geen kentekens voor trekkers meer in te voeren. In de naoorlogse periode was er voedselschaarste, dus had goedkope en efficiënte voedselproductie hoge prioriteit. De landbouw moest onbelemmerd en zo goedkoop mogelijk voedsel produceren.

Vandaar geen trekkerkenteken en rode diesel zonder accijns.

GRONDIG - April 2013

1968 1991 1995 2001

1968: internationale afspraken De eigen kentekening en registratie van voertuigen (zowel voertuigen als daardoor voortbewogen aanhangwagens) is internationaal vastgelegd in het Verdrag inzake het wegverkeer van Wenen van 8 november 1968. Hierin is bepaald dat alle motorvoertuigen en daardoor voortbewogen aanhangwagens een eigen kenteken krijgen. Dit is wereldwijd voor veel landen de basis om trekkers, landbouwmachines en hun aanhangwagens van een eigen kenteken te voorzien. Dit ondanks een bepaling, die het mogelijk maakt landbouwtrekkers uit te zonderen van de regeling, omdat zij slechts in geringe mate gebruik maken van de openbare weg. De identificatie van de eigenaar van het voertuig, de registratie van de technische gegevens van het voertuig, het opsporen van gestolen voertuigen, het voorkomen van fraude en een beter zicht op aansprakelijkheid hebben voor deze landen daarbij een rol gespeeld. Nederland heeft het verdrag van Wenen pas veel later ondertekend, omdat het anders de verkeerswetgeving direct moest aanpassen.

1991: nieuw reglement Op 1 november 1991 wordt het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990) van kracht. Het RVV 1990 regelt het verkeersgedrag van bestuurders van voertuigen. De belangrijkste bepaling is dat voor landbouwtrekkers en zelfrijdende werktuigen de maximumsnelheid wordt verhoogd van 16 km/u naar 25 km/u. De maximumsnelheid voor landbouwtrekkers en motorrijtuigen met beperkte snelheid blijft zo laag, omdat er voor de bestuurders geen rijbewijsplicht is en er geen kentekenplicht is.

1995: Wegenverkeerswet 1994 van kracht Op 1 januari 1995 wordt de Wegenverkeerswet 1994 van kracht, ter vervanging van de Wegenverkeerswet 1935. Tegelijkertijd wordt ook het Voertuigreglement ingevoerd ter vervanging van het Wegenverkeersreglement. Hiermee vervalt de bepaling dat landbouwvoertuigen zich alleen op de openbare weg mogen bevinden voor gebruik buiten de weg (ten behoeve van de landbouw). Volgens het Voertuigreglement mag een voertuig dat voldoet aan de definitie van landbouwtrekker zich altijd op de openbare weg bevinden.

Verder blijven landbouwtrekkers en zelfrijdende werktuigen gevrijwaard van een typegoedkeuring en komt er geen kentekenplicht.

2001: LTO verzoekt om kentekens Op 14 mei 2001 verstuurt LTO Nederland een brief aan minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaat met een voorstel voor kentekening van landbouwtrekkers en motorrijtuigen met beperkte snelheid. De brief is een gezamenlijk initiatief van CUMELA Nederland, Federatie Agrotechniek, LTO, VHG, BMWT en VIANED (onderdeel van Bouwend Nederland) en ondersteund door EVO en IMAG. De brief was de uitkomst van jarenlang overleg tussen de diverse betrokken partijen, waarbij aanvankelijk ook twee dames van TLN betrokken waren. Men was het er met elkaar over eens dat na de WVW 1994 de invoering van kentekens de volgende stap zou zijn.

Uitgangspunt van het voorstel van LTO Nederland c.s. was een verhoging van de maximumsnelheid van 25 km/u naar 40 km/u.

Voor landbouwtrekkers (LBT) werden twee categorieĂŤn onderscheiden: - LBT met een maximum constructiesnelheid van 40 km/u.

- LBT met een maximum constructiesnelheid van meer dan 40 km/u, maar niet meer dan 60 km/u.

In de brief werd voorgesteld om alle landbouwtrekkers, motorrijtuigen met beperkte snelheid, aanhangwagens en verwisselbare getrokken machines te kentekenen als zij sneller dan 25 km/u kunnen en mogen rijden. Oftewel nagenoeg alle trekkers op de openbare weg zouden een kenteken krijgen. Verder werd gepleit voor invoering van een rijbewijs voor bestuurders van landbouwtrekkers en zelfrijdende werktuigen. Verder werd voorgesteld om de afgifte van breedteontheffingen voor landbouwvoertuigen met een kenteken te centraliseren bij de RDW TET. Voorwaarde was dan wel dat alle wegbeheerders een landbouwmandaat aan de RW TET zouden verstrekken. Feitelijk is met het verzoek in 2001 een serieuze poging gedaan door LTO Nederland, CUMELA Nederland en andere partijen om de snelheid naar 40 km/u te verhogen, waarbij het kenteken de waarborg is waardoor de overheid c.q. wegbeheerder grip heeft op de voertuigen en hun eigenschappen.

GRONDIG - April 2013

9

2005 2006 2006 2008 2013

Verkeer 10

2005: extra onderzoek Toenmalig minister Carla Peijs van Verkeer en Waterstaat had als doel om alle motorvoertuigen op de weg te kentekenen. Nadat de brom- en snorfietsen gekentekend waren, zouden landbouwtrekkers en zelfrijdende werktuigen de laatste tweevoertuigcategorieĂŤn zijn die een kenteken kregen. Naar aanleiding van de brief uit mei 2001 laat minister Peijs eerst onderzoek doen of het veilig is om de snelheid naar 40 km/u te verhogen en op welke wijze en tegen zo laag mogelijke kosten de RDW het kenteken kan invoeren.

2006: voorstel voor invoering Op 20 november 2006 stuurt minister Peijs van Verkeer en Waterstaat een brief naar de Tweede Kamer met het volgende voornemen: - Invoering van een kentekenplicht voor alle landbouwtrekkers en hun aanhangwagens die gebruik maken van de openbare weg.

- Een verhoging van de maximumsnelheid naar 40 km/u voor land- en bosbouwtrekkers die voldoen aan belangrijke verkeersveiligheidseisen en alleen op wegen waar voor het andere gemotoriseerde verkeer een maximumsnelheid van hoger dan 50 km/u geldt.

- Invoering van een rijbewijsplicht voor alle bestuurders van landbouwtrekkers van zestien jaar en ouder.

Haar beleidsvoornemen wordt ondersteund door de positieve uitkomsten van de eerder uitgevoerde onderzoeken. De minister motiveert dat Nederland met de invoering van een trekkerkenteken uitvoering geeft aan de Europese richtlijn 2003/37/EG. Deze richtlijn vereist registratie van landbouwtrekkers die aan de Europese typegoedkeuring voldoen. Een kentekenplicht is hiervoor een voor de hand liggend systeem.

Verhoging van de maximumsnelheid vindt de minister positief voor de verkeersafwikkeling en doorstroming.

7 december 2006: motie Atsma Het voornemen van minister Peijs wordt, ondanks zorgvuldige voorbereiding, niet door de Tweede Kamer omarmd. Op 7 december 2006 dient Joop Atsma een motie in waarbij de Kamer de regering verzoekt om geen voorstellen te doen aangaande de invoering van een kenteken voor trekkers, aanhangers en machines. Argumentatie is dat het kenteken leidt tot extra regel- en werkdruk en kosten en op praktische bezwaren, zoals het schoonhouden van de kentekenplaat. Hiermee is het voornemen van de kentekening van de baan en beslist de Tweede Kamer over een eventuele snelheidsverhoging naar 40 km/u en kentekening van landbouwtrekkers.

2008: instellen Initiatiefgroep landbouwvoertuigen Veilig Verkeer Nederland (VVN) betreurt het uit oogpunt van de verkeersveiligheid dat er geen trekkerkentekens komen. Daarom wordt de Initiatiefgroep landbouwvoertuigen van VVN in het leven geroepen, onder voorzitterschap van Carla Peijs, de toenmalige voorzitter van VVN. In de initiatiefgroep zitten VVN, LTO Nederland, CUMELA Nederland en ROV Zeeland en als adviseurs het LPTV, het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de RDW. Kern van het advies is om de snelheid te verhogen naar 40 km/u, opdat de voertuigen meer gebruik kunnen maken van aangewezen 80 km/u-wegen. Hierdoor kan het zware landbouwverkeer worden gescheiden van de fietsers. Bestuurders kunnen daarvoor op vrijwillige basis een zogenaamde herkenningsplaat aanvragen voor landbouwtrekkers met een constructiesnelheid van 40 km/u. Zonder herkenningsplaat mag een trekker nog steeds maar 25 km/u en niet op de doorgaande weg of de rondweg. Dit advies van VVN gaat op 18 december 2008 naar de Tweede Kamer. Helaas blijft de Kamer stil.

2013: motie Kuiken Tussen de 2008 en 2013 blijft het in politiek Den Haag betrekkelijk stil rondom het trekkerkenteken. Duidelijk wordt dat voor een vrijwillige herkenningsplaat geen wetgeving zal worden geschreven. Wetgeving heeft altijd iets verplichtends in zich en kent geen vrijwilligheid. Duidelijk wordt ook dat een verhoging van de maximumsnelheid naar 40 km/u alleen kan in combinatie met een kenteken. Met een kenteken hebben wegbeheerders de zekerheid dat een trekker ook echt 40 km/u kan rijden en op de doorgaande weg of rondweg kan worden toegelaten.

Op 13 februari 2013 dient Attje Kuiken een motie in waarin de regering wordt verzocht om in het belang van de verkeersveiligheid en gelijke concurrentieverhoudingen over te gaan tot kentekening van te benoemen categorieĂŤn trekkers en landbouwvoertuigen. Deze motie wordt op 27 februari nu wel door de Tweede Kamer aangenomen. Daarmee is de weg vrij voor het ministerie van Infrastructuur en Milieu om actief te gaan werken aan de invoering van een kenteken voor landbouwtrekkers.

GRONDIG - April 2013

LTO hekelt kosten LTO Nederland is helemaal tegen invoering van het trekkerkenteken vanwege de enorme kosten die er volgens haar mee gemoeid zijn.

Invoering van het trekkerkenteken zou volgens de boerenorganisatie 49 miljoen euro kosten. Zij gaat daarbij uit van 200.000 trekkers en 50.000 aanhangwagens. Het kentekenbewijs kost € 38,- en de kentekenplaat € 12,50; totaal is dat ruim 12,6 miljoen euro aan kosten voor het kentekenbewijs en de kentekenplaat als er werkelijk zoveel zouden worden gekentekend. Daar bovenop rekent de minister met ruim € 147,- aan zogenaamde administratieve lasten per voertuig, totaal zo’n 36,8 miljoen euro. Het gaat hier om de tijd die de aanvraag van een kenteken kost, uitgedrukt in geld. Dit zijn echter geen kosten die uit de portemonnee gaan. CUMELA Nederland vindt het aantal voertuigen van 200.000 trekkers te hoog geschat.

De loonwerkersorganisatie denkt dat er maximaal 100.000 trekkers een kenteken krijgen, met elk een volgplaat voor de aanhangwagen. Daarmee komen de kosten van een trekkerkenteken en volgplaat op € 63,- per trekker, oftewel 6,3 miljoen euro.

CUMELA Nederland wil veilig landbouwverkeer De kentekening van trekkers ziet CUMELA Nederland als een belangrijk middel om: • de maximum toegestane snelheid van 25 kilometer/uur naar 40 kilometer/uur te krijgen; • toegang tot doorgaande wegen of rondwegen te krijgen; • te voorkomen dat trekkers op parallelwegen en dorpskernen tussen de fietsers terecht komen; • de handhaving eenduidiger te maken; • de trekker een formele status te geven, zodanig dat wegbeheerders serieus rekening houden met de aanwezigheid van trekkers en landbouwvoertuigen.

Kentekening is dus geen doel op zich. Met deze kentekening hoopt de organisatie met bovengenoemde maatregelen de verkeersveiligheid te verbeteren.

Hoe de invoering gaat en op welke termijn dat zal gebeuren, is op dit moment niet duidelijk. Wel is het ministerie van Infrastructuur en Milieu inmiddels begonnen met een plan van aanpak waarin staat welke zaken wanneer moeten worden geregeld. Naar verwachting zal er een werkgroep met alle belanghebbende partijen worden ingesteld om tot een definitieve uitwerking te komen. Wellicht dat dan in 2014 het dossier langzaam kan worden afgesloten.

In deze rubriek behandelen we iedere maand een onderwerp op het gebied van aanbestedingen en het aannemen van werken. Heeft u ook een vraagstuk, laat het CUMELA Nederland weten.

in kort bestek Geen vragen? Verspeelde kansen!

Beste lezer, Dit keer geen behandeling van een vraag of bespreking van een recente interessante gerechtelijke uitspraak, maar een vraag van ons aan u als lezer en inschrijver: waarom stelt u geen vragen?

Ter verduidelijking, Aanbestedingstukken horen duidelijk te zijn en voor één uitleg vatbaar. Dat geldt voor het bestek, maar ook voor de eisen die worden gesteld aan de inschrijver en de gunning. Van een inschrijver mag worden verwacht dat hij onduidelijkheden of onvolkomenheden in de aanbestedingsstukken tijdig aan de kaak stelt.

Daarom worden inschrijvers in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen, die worden beantwoord in de nota van inlichtingen.

Met regelmaat krijgen wij telefoontjes van inschrijvers die ons vragen wat ze kunnen doen nu zij zijn afgewezen omdat zij niet voldoen aan de eisen. Heel vaak - veel te vaak - blijkt dat ze over die eisen geen vragen hebben gesteld. De kans van slagen van een bezwaar is dan erg klein. Aanbesteders beroepen zich, met het Grossmann-arrest van het Hof van Justitie in de hand, op het feit dat deze bezwaren niet tijdig zijn gemeld. Het bezwaar wordt dan door de rechter afgewezen, ook al is dat terecht. Wat een gemiste kans!

Helaas komt het ook met regelmaat voor dat op een vraag een nietszeggend antwoord wordt gegeven. In twee recente uitspraken is uitgemaakt dat er, als er na de vragenronde nog onduidelijkheden of onvolkomenheden resteren, nogmaals vragen moeten worden gesteld. Doet een inschrijver dat niet, dan is ook hier de kans aanwezig dat hij zich daarop niet meer kan beroepen. Ook dan zullen bezwaren dus worden afgewezen.

Daarom ons dringende advies: stel vragen. Maar ook: bel eerst eens met CUMELA Nederland. Vaak kunnen wij één en ander aan u verduidelijken of helpen de goede vragen te stellen aan de aanbestedende dienst. En in die gevallen die van belang zijn voor de hele sector maakt CUMELA Nederland zelf bezwaar en vaak met succes. Zo kunnen we voorkomen dat vooral het midden- en kleinbedrijf bij veel aanbestedingen buitenspel wordt gezet.

Jan van der Leij Tekst: Hero Dijkema en Wim Fournier Illustraties: CUMELA Communicatie

Beleidsmedewerker GWW

GRONDIG - April 2013

11

Bortrac 150 Breedst tankmengbare borium-bladmeststof Bortrac 150

Deze borium bladmeststof is geformuleerd waardoor opname, de tankmengbaarheid en de gewasveiligheid sterk worden verbeterd. Omdat borium makkelijk uitspoelt en bij droogte niet wordt opgenomen is toevoeging aan gewasbeschermingsmiddelen de beste en meest betrouwbare manier om borium te bemesten. Het meeste effect heeft een bemesting vroeg in het groeiseizoen.

Voor maximaal rendement en bij gebreksymptomen is een bladbemesting in een hoge dosering noodzakelijk. Zorg altijd voor een bodem- of bladanalyse voor het juiste advies en optimaal rendement.

Ongewijzigde kwaliteit

Sinds 1968 wordt in Pocklington onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor verbetering van de producten en adviezen. Belangrijk daarbij is het gebruikersgemak, wat zich uit in vloeibare producten die eenvoudig te mengen zijn met gewasbeschermingsmiddelen. Ook kwaliteit is belangrijk. Dat komt naar voren in gewasveiligheid en opname, maar ook in de houdbaarheid van de producten. Op deze wijze blijft Yara Phosyn een marktleider in de markt van bladmeststoffen en spoorelementen.

AgroCentrum crop nutrients & adjuvants

Importeur: AgroCentrum B.V., Postbus 76, 4650 AB Steenbergen, Nederland Tel.: +31 (0)167–563 150, Fax: +31 (0)167–563 983, info@agrocentrum.nl, www.agrocentrum.nl

AGROCEN-1011.indd 1

18-02-11 14:52

Tijd voor de volgende stap!

Vicon RF vaste kamer persen Vicon RV variabele kamer persen Vicon RF 3325 FlexiWrap perswikkel combinatie

Kverneland Group Benelux BV - De Dommel 38-40 - 8250 AD Dronten - T +31 321 387 110

Bomford armmaaiers a Bomford levert een compleet programma van armmaaiers met keuze uit achter- of frontaanbouw aReikwijdten van 3,1 tot 9 meter a Vele uitvoeringen leverbaar, o.a. met telescopische armen of naar voren geplaatste armen a Aanbouwwerktuigen zoals klepelmaaiers, heggensnoeiers, zaagbladen en veegmachine

Van der Haeghe bv De Elzenhof 7G 4191 PA Geldermalsen T 0345 – 788 104 info@vanderhaeghe.nl

www.vanderhaeghe.nl

Erfahren. innovativ. futtererntespezialist.

Vicon Trommel- und Scheibenmähwerke

Vicon Wender und Schwader Vicon Rotex 550 opraapwagen

IsoMatch Tellus ISOBUS terminal met automatische laadVicon variable und Festk en losfunctie

Vicon Rotex Combi 800 dubbeldoel opraapwagen

Het professionele pakket van Vicon bestaat uit innovatieve producten met onderhouds- en gebruiksvriendelijke eigenschappen waarmee lange werkdagen perfect worden ondersteund. Neem bijv. de onderhoudsvrije, hydraulisch Group Deutschland GmbH, Coesterweg 25, 59494 Soest, Telefon 02921 3699-0, Telefax 02921 3699-408 aangedreven pick-up Kverneland en automatische laadlosfunctie.

www.vicon.nl

Werknemer in de schulden Deel 2: hoe te handelen bij beslaglegging De kredietcrisis kan iedereen raken, dus kan ook een werknemer in financiële problemen komen. Dat kan grote gevolgen hebben voor hemzelf, maar ook voor het bedrijf. Ongewild kunt u worden meegesleept in ingewikkelde regelgeving omtrent beslaglegging op loon en krijgt u te maken met forse administratieve lasten en zelfs financiële risico’s.

sociale zaken

men die, na toestemming van een rechter, uit naam van de schuldeiserbeslag legt.

Een aantal overheidsinstanties kan echter direct beslag leggen zonder inschakeling van een deurwaarder. Zij doen dit via een zogenoemde invorderingsambtenaar. Zij zijn de zogenoemde preferente schuldeisers en zullen voorrang hebben op de schuldeisers via een deurwaarder.

Deze overheidsinstanties zijn: - overheden, zoals gemeentes en dergelijke (bijvoorbeeld voor gemeentelijke belastingen); - Belastingdienst (bijvoorbeeld belastingschuld of toeslagen); -C entraal Justitieel Incassobureau (openstaande boetes); - I B-groep (studieschulden); - Sociale Verzekeringsbank en UWV (terug te vorderen uitkeringen); - Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO, alimentatieschuld); - College van Zorgverzekeringen (bij wanbetaling zorgverzekeringspremie).

Meerdere loonbeslagleggers tegelijk Nu bedrijven onder druk staan, is er bij schulden vaak weinig clementie meer. Al snel gaan ze over tot maatregelen om hun geld binnen te krijgen. Wanneer de schuldenaar nog een baan heeft, zal de schuldeiser via loonbeslag een deel van dit inkomen willen hebben om de schuld mee af te lossen.

Een schuldeiser van een werknemer kan echter niet zo maar bij de werkgever een deel van het loon opeisen. Hiervoor moet de schuldeiser een gerechtsdeurwaarder in de arm ne-

Handige internetadressen • www.wijzeringeldzaken.nl • www.nibud.nl • www.zelfjeschuldenregelen.nl • www.wsnp.rvr.org • www.kbvg.nl • www.schuldinfo.nl/beslagvrijevoet • www.nvvk.eu

14

GRONDIG - April 2013

Helaas is er geen regie of onderlinge afstemming vooraf tussen verschillende beslagleggers die achtereenvolgens op eenzelfde loon of inkomen beslag willen leggen. Dit is een groot probleem, dat onder andere onlangs door de Nationale Ombudsman is gesignaleerd en onder de aandacht van de Tweede Kamer is gebracht. Zolang hier nog geen oplossing voor bestaat, moeten werkgevers en werknemers zelf op hun tellen passen!

Wanneer een deurwaarder loonbeslag heeft gelegd en zich na hem andere deurwaarders melden om beslag te leggen, moet werkgever nooit zelf de keuze gaan maken welke schuld hij zal afbetalen. Nee, er is bij wet vastgelegd dat in zo’n geval de deurwaarder van de oudste beslaglegging het beslag afhandelt. Hij int het beslagen loon bij werkgever en hij verdeelt dit onder de andere beslagleggers. Krijgt u dus te maken met een tweede of meer beslagen, verwijs deze dan onmiddellijk door naar de oudste beslaglegger.

De bovenstaande regel geldt echter niet wanneer zich een overheidsinstantie (preferente schuldeiser) meldt. Als die

zich meldt, moeten de vorderingen worden ingebracht bij de preferente schuldeiser en moet u deze overheidsinstantie gaan betalen. Breng de andere beslagleggers direct op de hoogte van de melding van een preferente schuldeiser en verwijs deze daar naartoe voor de voldoening van de resterende schuld. Stem uw handelwijze goed af met alle loonbeslagleggers en bevestig schriftelijk aan hen uw handelen met uw argumentatie daarvoor.

Blijf altijd met de beslagleggers communiceren over de situatie en aan wie nu wat moet worden betaald. Denk niet dat, wanneer u een poosje niets hoort, het wel goed is en de vordering misschien ‘overwaait’. Zorg dat antwoorden op vragen en gemaakte afspraken altijd schriftelijk door de betrokken instanties worden bevestigd of bevestig gesprekken met beslagleggers zelf schriftelijk (aangetekend) aan alle betrokken partijen.

Loonbeslag Het loonbeslag wordt zowel bij de werknemer als bij de werkgever betekend. De werkgever is verplicht om aan het beslag mee te werken. Is er beslag gelegd, dan mag de werkgever het beslagen deel van het loon niet meer aan de werknemer uitkeren, maar moet het naar de beslagleggende instantie. Deze instantie stelt de werkgever op de hoogte van de aard en omvang van de schuld. De werkgever moet melden op welk loon en andere geldelijke beloningen de werknemer recht heeft. Het loon waarop beslag kan worden gelegd, betreft elke geldelijke beloning voortvloeiende uit de arbeidsovereenkomst (behalve onkostenvergoedingen) voor zover die hoger is dan de zogenoemde toepasselijke beslagvrije voet. Houd er rekening mee dat u ten opzichte van de loonbeslaglegger een eigen positie hebt gekregen.

De beslaglegger kan de vordering rechtstreeks bij u innen en bij helemaal niet of te weinig betalen aan de beslaglegger kunt u mogelijk aan een vordering vast zitten die misschien wel niet meer te verhalen valt op bijvoorbeeld een inmiddels ex-werknemer die de schuld heeft veroorzaakt.

Beslagvrije voet Het bedrag van de beslagvrije voet moet de werknemer zelf blijven ontvangen om van te kunnen leven. De hoogte hangt af van de persoonlijke omstandigheden van de werknemer, maar is doorgaans circa 90 procent (als de werknemer alleenverdiener is) of 45 procent (bij tweeverdieners) van de voor de werknemer geldende bijstandsnorm. Bij de berekening van de beslagvrije voet moet ook rekening worden gehouden met de eventuele aanvullende zorgverzekering en woonkosten, maar ook bijvoorbeeld (en dat wordt vaak vergeten!) al gelegd beslag op zorg- en huurtoeslagen alsmede op het inkomen van een partner. De momenteel geldende beslagvrije voeten (afhankelijk van feitelijke situaties) zijn te vinden via de website van de Koninklijke Beroepsorganisatie

van Gerechtsdeurwaarders (www.kbvg.nl), via www.schuldinfo.nl (onder ‘Beslagvrije voet’) of via het Nibud (Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting).

Per geval moet dus eerst deze beslagvrije voet worden vastgesteld. De beslagleggende instantie deelt de werkgever de beslagvrije voet mee. De werkgever weet dan welk bedrag hij nog mag blijven doorbetalen aan de werknemer en welk bedrag er naar de beslagleggende instantie moet.

Het is verstandig het bedrag van de beslaglegging en de berekende beslagvrije voet te controleren, want hierbij gaat vaak iets mis. Is de werknemer van mening dat er dan te weinig inkomen voor hem overblijft, dan moet hij zelf bij de beslagleggende instantie bezwaar maken tegen de berekende beslagvrije voet. Ziet u echter zelf ook al dat de beslagvrije voet te laag is vastgesteld, waardoor de werknemer te weinig inkomen overhoudt en mogelijk nog verder in de financiële problemen komt, dan kunt u de werknemer hierbij helpen of hem wijzen op instanties die hem hierbij kunnen helpen.

Let op: als u ondanks het beslag toch loon boven de toepasselijke beslagvrije voet aan de werknemer uitbetaalt, blijft de aanspraak van de beslaglegger op het door u te betalen loon bestaan. Deze kan het deel dat aan de beslaglegger had moeten worden betaald daardoor alsnog op u verhalen!

Het geld dat u aan de beslaglegger moet betalen, alsmede de beslagvrije voet die wordt betaald aan de werknemer, moet voor de loonadministratie gewoon als normaal loon worden behandeld. Premies en loonheffing moeten over alle bedragen worden berekend, ingehouden en afgedragen.

Afwikkeling van het loonbeslag Zodra de te vorderen schuld (mede) door het loonbeslag is voldaan, volgt er een bericht van de beslaglegger per wanneer u kunt stoppen met betalen aan deze instantie. Vanaf dat moment kunt u het loon weer volledig aan de werknemer betalen. Pas wel op als er meerdere loonbeslagleggers waren. Ga bij de oudste loonbeslaglegger na of er nog loonbeslagen over zijn van de andere beslagleggers en hoe dat nu dan moet.

Als er echter tijdens het loonbeslag veranderingen ontstaan in het dienstverband en/of het loon van de werknemer, moet u dit direct actief melden aan de loonbeslaglegger. Gaat de werknemer een ander loon verdienen of bijvoorbeeld uit dienst, dan dient de beslaglegger per omgaande te weten wat er gaat gebeuren en per wanneer, zodat dit tot eventuele wijziging van de beslaglegging kan leiden. Meldt u dergelijke omstandigheden niet of niet op tijd, dan bestaat het risico dat er een vordering op u overblijft en is het maar de vraag of u deze nog kunt verrekenen met de (ex-)werknemer.

Tekst: Riet Zweistra adviseur personeelsmanagement Illustratie:: CUMELA Communicatie

GRONDIG - April 2013

15

Goed geraakt!

De juiste chemie voor contact- en bodemwerking BASF Nederland B.V., Divisie Agro, Postbus 1019, 6801 MC Arnhem. Telefoon (026) 371 72 71, www.agro.basf.nl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

De combine telkens opnieuw uitgevonden

www.kampsdewild.nl

economie

Exel lijft ook Holmer in Analyse van de markt voor bietenrooiers De Franse Exel-groep bouwt flink verder aan zijn landbouwdivisiepoot. Na Agrifac vorig jaar zomer, heeft het bedrijf nu Holmer overgenomen. Daarmee krijgt het bedrijf een sterke positie op de markt voor bietenrooiers. Een markt waar nog maar weinig spelers overblijven.

De markt voor bietenrooierfabrikanten krijgt een sterke tweedeling door de overname van Holmer door Exel. Aan de ene kant komen de twee grootmachten Exel en Ropa, die samen tachtig procent van de wereldmarkt beleveren. Aan de andere kant blijft een aantal relatief kleine fabrikanten over. In Nederland hebben we met Vervaet nog een echte specialist, in Duitsland is Grimme de relatief kleine speler, al heeft deze van oorsprong op de aardappelen gerichte fabrikant het afgelopen najaar zijn positie versterkt door het failliete Kleine over te nemen.

De overname van Holmer komt op een bijzonder moment, namelijk net na de presentatie van de nieuwe lijn Agrifac Exxact-bietenrooiers op de Sima. Die is het resultaat van het samenvoegen van de activiteiten van Agrifac en de bietenrooieractiviteiten van Moreau en Matrot.

Hoe Holmer in deze lijn gaat passen, is nog onduidelijk, al liet Exel bij de presentatie al ruimte voor een nieuw model bunkerrooier in de Exxact-lijn. Het is voorstelbaar dat daarin de Holmerbunkerrooier past, zo liet Agrifac-directeur Peter Millenaar al weten. Tegelijkertijd heeft Exel een reputatie om verschillende merken naast elkaar te laten bestaan. Dat gebeurt met name bij de landbouwspuiten, waar Exel met dertien merken - waaronder Hardi, Berthoud, Evrard en Tecnoma - de markt bewerkt. Twee lijnen bietenrooiers zou dus niet vreemd zijn. In dat geval houden Agrifac en Holmer hun eigen positie. Gezien de goede reputatie van Holmer in Duitsland en de rest van de wereld zou dat niet vreemd zijn.

Hoeveel Exel voor Holmer betaalt, is niet bekend gemaakt. Wel was al een tijd duidelijk dat Holmer te koop stond. Al op Beet Europe gonsde het afgelopen najaar van de geruchten over een mogelijke overname. Toen al was duidelijk dat de investeringsmaatschappij die eigenaar was van Holmer van het bedrijf af wilde. Met de presentatie van een nieuwe bunkerrooier maakte Holmer dit najaar al duidelijk agressief de strijd met Ropa aan te willen blijven gaan.

Een strijd die de komende jaren ongetwijfeld een scherp vervolg zal krijgen. Het legt nog meer druk op de twee resterende kleine spelers om via maatwerk hun eigen speciale rol te kunnen behouden en te zorgen voor voldoende keuzemogelijkheden voor de klanten.

Agrarische marktplaats DCA is een nieuw handelsplatform voor de agrarische sector begonnen. Via de website www.dca-markt. nl kunnen nu allerlei agrarische producten direct worden verhandeld.

Het is een gratis platform, waarop iedereen zijn producten kan aanbieden. Nu al is er een aardig aanbod van mest, aardappelen, uien, gras en andere producten. De site werkt als het bekende Marktplaats, waar iedereen zelf zijn te verkopen product kan aanbieden. Kopers kunnen een bod plaatsen of direct contact opnemen met de verkoper.

Inmiddels staat er al een behoorlijk aantal advertenties op de site.

Toon van der Stok

Ophaalbijdrage Deurne, Tilburg, Uden en Lichtenvoorde

€ 26,00

€ 30,00

€ 24,00

€ 28,00

€ 22,00

In euro per ton

In euro per ton

Ophaalbijdrage Barneveld en Markelo

€ 20,00 € 18,00 € 16,00 € 14,00

€ 26,00 € 24,00 € 22,00 € 20,00 € 18,00 € 16,00 € 14,00

€ 12,00

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Dankzij het koude en droge voorjaar is er weer veel ruimte om mest uit te rijden. De prijs lijkt zich echter te stabiliseren op het niveau van vorig jaar, want die is al een paar weken redelijk stabiel. (Bron: DCA-markt)

18

GRONDIG - April 2013

2008

2009

2010

2011

2012

2013

In Zuid-Nederland ligt de ophaalbijdrage momenteel nog iets onder die van vorig jaar. Door de goede mogelijkheden om mest uit te rijden, is de verwachting dat deze zelfs nog iets verder kan dalen. (Bron: DCA-markt)

CUMELA-Kompas Analyse: Brandstofkosten fors hoger De gehele cumelasctor heeft afgelopen jaar last gehad van de stijgende brandstofkosten. Dit blijkt uit de analyse van de resultaten van de eerste vijftig bedrijven die hun jaarrekening over 2012 klaar hadden. Zowel bij de grondverzetbedrijven als bij de bedrijven met veel agrarisch loonwerk en de gemengde bedrijven zien we dat de brandstofkosten weer een groter aandeel in de kostprijs hebben gekregen. Bij de eerste vijftig deelnemende bedrijven bedragen de brandstofkosten in 2012 gemiddeld 15,1 procent van de bruto marge. Met andere woorden ruim â‚Ź 15,- per gefactureerde â‚Ź 100,- gaat naar de brandstofleverancier.

kORT NIEUWs

Volledige overname Asa-Lift

Grimme heeft met terugwerkende kracht per 1 januari een meerderheidsbelang in het Deense Asa-Lift verworven. Vorig jaar hadden de bedrijven al bekend gemaakt een strategische samenwerking aan te gaan. Door de overname krijgt Grimme de mogelijkheid om deze oogstmachines voor groentegewassen via zijn complete dealernetwerk te verkopen. Asa-Lift maakt machines voor de oogst van meer dan twintig verschillende gewassen. Voorlopig zullen deze machines nog onder de eigen merknaam op de markt worden gebracht. De productie blijft ook voor een groot deel in het Deense Sorø.

Bij de grondverzetbedrijven en gemengde bedrijven stegen de brandstofkosten ten opzichte van de bruto marge met 0,9 procentpunt. Opvallend is dat deze stijging bij de agrarische loonbedrijven lager is, namelijk 0,7 procentpunt. Een mogelijke verklaring kan zijn dat de agrarische loonbedrijven beter in staat zijn geweest om de stijging van de brandstofkosten door te belasten. Wanneer meer bedrijven hun resultaten hebben aangeleverd, hopen we een definitieve conclusie te kunnen trekken.

Goed jaar Kuiken

Wilt u weten hoe uw kengetallen zijn, doe dan mee aan CUMELA-Kompas Analyse.

Neem hiervoor contact op met uw bedrijvenadviseur, de CUMELA-infolijn of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

De Kuiken-groep, in de Benelux onder andere importeur van de Volvo-grondverzetmachines, heeft een relatief goed jaar achter de rug. Het bedrijf haalde een omzet van 182 miljoen euro en boekte daarbij een winst van 10 miljoen euro. Hoewel de markt onder druk staat, verwacht Kuiken ook dit jaar een goed resultaat door te investeren in nieuwe concepten om aan te sluiten bij de behoeften van de markt. Zo wil Kuiken meer investeren in het verhuren van machines voor kortere termijn.

Brandstofkosten ten opzichte van de bruto marge in 2012 !% ( !$ ( !# ( !" (

Recordwinst voor Basf

! ( % (

Het Duitse chemieconcern Basf heeft over heel 2012 de omzet met zeven procent zien stijgen tot 78,7 miljard euro en de operationele winst groeide met vijf procent tot 8,9 miljard euro.

De divisie Agricultural Solutions zorgde over heel 2012 voor een omzet van 4,7 miljard euro, twaalf procent meer dan in 2011. De operationele winst lag 28 procent hoger en bedroeg 1,03 miljard euro. Daarmee is de landbouwdivisie ĂŠĂŠn van de aanjagers van het goede resultaat van deze chemiegigant.

$ ( # ( " ( (

" !!

" !"

Licht dalende trend

De waarde van mest: pluimveemest +# ##

*# ##

)# ##

(# ##

'# ##

&# ##

%# ##

$# ##

# ## %##,

%#$#

%#$$

%#$%

De bemestende waarde van een ton pluimveemest is in het vierde kwartaal van 2012 stabiel net boven de â‚Ź 53,-. Prijs berekend op mest met 26,8 kg N (40 procent werkzaam), 21,8 kg fosfaat, 18 kg kali en 6 kg magnesium per ton. Basis prijs kunstmest. (Bron: LEI)

Door de ontwikkelingen op de internationale oliemarkt daalt de dieselprijs momenteel weer enigszins. De verwachtingen zijn dat dit nog even doorzet.

Momenteel ligt de prijs ruim 17 euro boven die van de rode diesel vorig jaar.

GRONDIG - April 2013

19

meststoffen

groei door kennis Vloeibare basismeststoffen: de basis voor een topopbrengst!

Growsol meststoffen is een range van vloeibare meststoffen voor de basisbemesting voorafgaand aan een teelt. Growsol meststoffen bevatten één of meerdere van de elementen stikstof (N), fosfaat (P2O5) of zwavel (S of SO3). Op verzoek kunnen ook sporenelementen worden toegevoegd.

Toepassing vind plaats op of in de grond. Growsol vloeibare basismeststoffen zijn verkrijgbaar bij de CropSolutions aangesloten bedrijven.

Inlichtingen en bestellingen: www.growsol.eu

• Vloeibare basismeststof met N, P en S • Speciaal voor akkerbouw en vollegrond • Uitermate effectief dankzij betere stikstof-, fosfaat- en zwavelbenutting dan andere vloeibare meststoffen • Nauwkeurige dosering met veldspuit of pomp • Verkrijgbaar in multibox (1000 l) of bulk

CropSolutions is een kwaliteitskeurmerk voor de plantaardige sector waarbij onderstaande bedrijven kennis delen, inkoop bundelen en groeiproducten leveren:

De BMWT heeft de cursus Het Nieuwe Draaien voor grondverzetmachinisten ontwikkeld. Deze cursus is nu helemaal klaar en is beschikbaar voor bedrijven. In veel gevallen wordt deze training gegeven door de leverancier van de machines, maar ook PTC+ kan een training verzorgen. In veel gevallen is het mogelijk om deze training op het bedrijf te laten geven, waarbij de machinist op de machines van het eigen bedrijf kan werken. Voor bedrijven die onder de CAO Bouw vallen, is het mogelijk een bijdrage uit het Scholingsfonds voor de bouw te krijgen.

Per werknemer is dan een subsidie van € 273,- mogelijk voor een eendaagse opleiding.

Bestemmingsplannen ter inzage De komende weken liggen de onderstaande bestemmingsplannen ter inzage. Heeft dit betrekking op het gebied waarin u werkzaam bent, neem er dan kennis van. Nu reageren kan veel geld besparen, omdat u nu kosteloos een plan kunt bijsturen. Eventueel kunt u de deskundigen van CUMELA Nederland vragen om een reactie te geven. Zij kennen de wet en kunnen aangeven wat de wettelijke rechten van een bedrijf zijn.

Gemeente

Naam plan

Planstatus

Ter inzage t/m

Zaltbommel

BP Buitengebied Zaltbommel

Ontwerp

10 april 2013

Alphen aan den Rijn

BP Buitengebied Alphen Zuid

Ontwerp

10 april 2013

Alphen aan den Rijn

BP Buitengebied Alphen Noord

Ontwerp

10 april 2013

Venray

BP Buitengebied Venray Oost

Ontwerp

11 april 2013

Midden Delfland

BP Buitengebied Gras

Ontwerp

11 april 2013

Oud-Beijerland

BP Buitengebied Oud-Beijerland

Ontwerp

12 april 2013

Staphorst

BP Buitengebied Staphorst

Ontwerp

16 april 2013

Bergen (NH)

BP Landelijk Gebied Zuid

Ontwerp

17 april 2013

Tytsjerksteradiel

BP Buitengebied Tytsjerksteradiel

Ontwerp

17 april 2013

Voerendaal

BP Kernen Klimmen, Ransdaal, Ubachsberg e.o.

Ontwerp

17 april 2013

Weert

BP Buitengebied Weert 2011

Ontwerp

17 april 2013

Sittard Geleen

BP Buitengebied Born-Geleen

Ontwerp

17 april 2013

Goeree Overflakkee

BP Landelijk Gebied Dirksland

Ontwerp

17 april 2013

Nuth

BP Buitengebied Nuth

Ontwerp

17 april 2013

Terneuzen

BP Buitengebied Terneuzen

Ontwerp

24 april 2013

Zaanstad

BP Landelijk Gebied Assendelft

Ontwerp

24 april 2013

Waalre

BP Buitengebied Waalre

Ontwerp

24 april 2013

Sliedrecht

BP Buitengebied Sliedrecht

Ontwerp

25 april 2013

Steenbergen

BP Buitengebied Dinteloord en Prinsenland

Ontwerp

26 april 2013

wetten en regels

Subsidie voor Het Nieuwe Draaien

CAO & zo

Start cao-onderhandelingen De looptijd van de huidige cao eindigt in het midden van dit jaar. De sociale partners hebben besloten in juni te starten met het overleg over een nieuwe cao. Het uitblijven van herstel van de economie zal naar verwachting een zware stempel drukken op de onderhandelingen.

De leden van de Commissie Sociale Zaken van CUMELA Nederland, één vertegenwoordiger uit iedere provincie, brainstormen met elkaar over de inzet voor de onderhandelingen. Eén onderwerp komt al jarenlang als belangrijkste wens naar voren: meer maatwerk om op bedrijfsniveau in goed overleg met elkaar de juiste afspraken te kunnen maken. Vooral meer en eenvoudiger flexibiliteit wat betreft de uren. Het werkaanbod is schaarser en er zijn weinig ondernemingen die maanden werk in portefeuille hebben. Meer en eenvoudiger flexibiliteit geeft de ruimte om zo lang mogelijk werkzekerheid te kunnen bieden door periodes van leegloop te kunnen opvangen.

We horen de verhalen dat door de slechte economische situatie werknemers (in andere sectoren) worden gedwongen af te zien van rechten die voortkomen uit cao-afspraken, zoals reistijden, reiskostenvergoedingen et cetera. Misschien begrijpelijk, maar in mijn ogen niet de juiste weg. Dit leidt tot onderlinge concurrentie binnen de sector. En opdrachtgevers profiteren van deze onderlinge strijd om de gunst van de klant. De neerwaartse prijsspiraal die hierdoor ontstaat - en daardoor ook voor andere opdrachtnemers de druk om de cao niet na te leven - past in mijn ogen niet binnen het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Vooral overheidsinstanties zouden zich hiervan beter bewust moeten zijn.

De eerste bedrijfsresultaten over 2012 tonen aan dat ondernemingen in staat zijn geweest de kostenstijgingen van arbeid en brandstofkosten voor vijftig procent door te berekenen. Het gevolg is dat nog slechts dertig procent van de ondernemingen een positief resultaat draait.

In 2013 en volgende jaren zullen we met elkaar moeten investeren in levensfasebeleid. Hoe zorgen we ervoor dat werkgever en werknemer gezond de hogere pensioenleeftijd kunnen halen. De termen goed werkgeverschap en goed werknemerschap zullen we van de juiste inhoud moeten voorzien. Als werkgevers en werknemers in een volwassen en gezonde arbeidsverhouding met elkaar de onderwerpen bespreken en de ruimte hebben voor eigen invulling, kan het cao-boekje ook een stuk dunner zijn. Dat zou een perfecte uitkomst zijn.

Uw suggesties voor de cao-onderhandelingen ontvangen we graag via info@cumela.nl.

Hannie Zweverink Directeur belangenbehartiging CUMELA Nederland

GRONDIG - April 2013

21

Van ‘Ja, maar’ naar ‘Ja, en’…

Terugblik algemene ledenvergadering CUMELA Nederland, Hart van Holland in Nijkerk ‘Ja, maar’ kennen we niet meer na de geslaagde algemene ledenvergadering van CUMELA Nederland.

Het is ‘Ja, en’. De ‘en’ van geen ge-maar, van doen, van problemen omzetten in kansen, van netwerken en marktverkenning. Als het kan met een glimlach. Ruim 400 leden maakten de ledenvergadering van 2013 tot een groot succes. Een korte terugblik vol kansrijke hoogtepunten.

Bij het ‘Ja, maar’ in de eerste zin van voorzitter Wim van Mourik na de omdenkshow schoot het publiek in de lach. Is het dan vreemd om ‘Ja, maar’ te zeggen? Op zich niet en in de uitgesproken zin ook niet, maar na de omdenkshow lag dat even anders. Wie in ‘Ja, en’ omdenkt, denkt in oplossingen. De omdenkshow was één van de vele ingrediënten van de algemene ledenvergadering 2013, maar wel een heel spekende. De sprekers hielden een boeiend betoog over hoe je via het omdenken problemen (‘Ja, maar’) omzet in kansen (‘Ja, en’). Niet denken in het glas halfvol of halfleeg, maar de kraan openzetten, is hun motto.

Passende bijeenkomst Daarmee komen we meteen bij de kern van de dag: het met elkaar denken in kansen en oplossingen, niet alleen door CUMELA-bestuursleden, maar samen met zo veel mogelijk betrokken ondernemers. Dat niet alleen serieus, maar ook plezierig, met een lach en als het moet met een traan. Dat was ook precies de reden dat CUMELA Nederland de algemene ledenvergadering dit jaar in een nieuwe vorm had gegoten:

22

GRONDIG - April 2013

een eendagsevenement met een aantal workshops, een aantal sprekers, wat entertainment, een innovatief techniekpark buiten en een feestavond voor iedereen. Daarom is ook het jeugdbestuur nauw betrokken bij de opzet van de dag. CUMELA Nederland wil zoveel mogelijk leden op de ledenvergadering bijeen hebben om zo breed mogelijk gedragen standpunten te verzamelen en om samen in oplossingen te denken. Dat is even anders dan achter gesloten deuren met zo weinig mogelijk leden zaken beslissen.

Die houding was er nadrukkelijk tijdens het hart van het evenement, de jaarlijkse algemene ledenvergadering. Naast de bekende mededelingen over allerhande zaken was er ruimte voor opmerkingen en dialoog. Er was geen sprake van een aanvals- en verdedigingshouding, maar van een ‘Ja, en’. Daarbij was de houding: luisteren en meenemen als het relevant is. Dat leden die houding wensen en oppakken, was te merken aan de gretigheid tijdens de rondvraag. De notulen vindt u in het ledenkatern.

Van ‘Ja, maar’ naar ‘Ja, en’. Een treffende case in de omdenkshow was het oplossen van het tekort aan goede taxichauffeurs in Londen door het opzetten van een goedkope taxidienst voor mensen die de weg zelf kennen.

Verrassend zijn de creaties die Klaske Miedema op basis van oude trekkerbinnenbanden toonde. Van prachtige leren tasjes en vlechtjes tot de ringvinger ringeloren met rubber.

Cumela Nederland benutte de jaarvergadering om haar nieuwe website te laten zien en discussieerde met het publiek over de opzet en mogelijke verbeterpunten.

Ook op de jaarvergadering is bijpraten en (achterkamer)overleg natuurlijk belangrijk. Hart van Holland heeft ook daar prima plekken voor.

Regendruppels Op zaterdag 9 maart viel er een recordhoeveelheid regen voor maart en mede daardoor viel het buitentechniekpark letterlijk wat in het water. Binnen was het warm en mede vanwege het volle programma kozen veel leden ervoor om binnen te blijven en de schaarse overige tijd te benutten om met collega’s te netwerken. Daar zijn verbeterpunten nodig, waarvoor de betrokkenen is gevraagd om mee te denken. ’s avonds was er volop tijd om te netwerken, die ook werd benut. Wie dacht dat het na het optreden van de good looking zangeres Glennis Grace over was, had het mis. Het was daarna nog tot in de kleine uurtjes aangenaam onrustig in Nijkerk dankzij onze dj’s Theo Felten en Lajos Bax, of eigenlijk meer dankzij u. Voor wie er niet was even een korte terugblik en voor wie er niet was een opwarmer voor volgend jaar. Fijn dat u er was. Tips ter verbetering zijn altijd welkom. We zien u volgend jaar ook graag.

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: CUMELA Communicatie

Optreden voor een zaal vol cumelaondernemers is een bijzondere ervaring voor zangeres Glennis Grace.

Het publiek deed enthousiast mee en maakte gretig opnamen voor het ‘thuisalbum’

Onze CUMELAdj’s Lajos Bax en Theo Felten wisten het feest nog tot in de kleine uurtje te verlengen. De feestavond lijkt zich zo definitief een plek verworven te hebben .

GRONDIG - April 2013

23

Kennis shoppen Op de algemene ledenvergadering konden ondernemers volop kennis shoppen tijdens de workshops.

Het buitenterrein met innovatieve techniek bevatte ook volop boodschappen voor de ondernemers.

Even kort een rondgang langs de workshops en de machines met de bijbehorende boodschap voor de ondernemers in een notendop.

Inhaalslag automatisering nodig Stagiair Peter Verweij zocht in opdracht van de sectie Cultuurtechniek en grondverzet uit hoe de stand van de automatisering in de sector is en welke softwarepakketten er worden gebruikt. Tijdens de algemene ledenvergadering presenteerde hij de cijfers van 570 bedrijven. Maar liefst negentien procent daarvan - voornamelijk kleinere bedrijven - doen voor hun bedrijfsvoering nauwelijks iets met behulp van de computer. Slechts 47 procent van de ondernemers in de sector gebruikt automatisering om processen aan te sturen. “Dat moet écht meer worden”, aldus Verweij, doelend op ontwikkelingen op het gebied van de digitale bouwplaats.

“Laat automatisering voor uw bedrijf werken”, meldde Verweij.

Hij adviseert ondernemers om verder te kijken dan alleen naar digitale werkbonnen.

Nieuwe website biedt kansen Begin april gaat de nieuwe website van CUMELA de lucht in.

Bertine Overeem, lid van de website-projectgroep, lichtte alvast wat tipjes van sluiers op op het gebied van de indeling, de zoekmogelijkheden, de vormgeving en de mogelijkheden voor bedrijven zelf foto’s en info aan te leveren. Dat leverde al snel goede interactie op met de zaal met daarin volop kansen. “Kun je vragen voor de infolijn ook per mail stellen? Kan ik me via de website aanmelden voor een bijeenkomst van CUMELA of voor een cursus?” Van haar publiek kreeg Bertine diverse goede tips mee voor de digitale bedrijvengids (met materieeloverzicht en certificaten) en ook kwam de vraag of er een zwarte lijst van slecht betalende klanten kan worden gepubliceerd.

Mest bemonsteren digitaal Tijdens het vullen van de tank met infraroodlicht (NIRS Scan) direct de gehaltes van de mest meten en deze waarden samen met de gegevens van het wegen direct draadloos doorseinen is wat de sectie Mestdistributie tijdens haar workshop presenteerde. Onze sector bespaart dat een berg papier, monsterzakjeswerk en voor de klant plus overheid zijn de aan/afgevoerde waarden direct digitaal beschikbaar. Veenhuis Machines Raalte is druk bezig deze techniek met partners B&N ProScan (infraroodmeting) te ontwikkelen. Walter Veenhuis gaf tijdens de workshop aan dat er nog wel enkele jaren onderzoek nodig is om deze techniek geaccepteerd te krijgen als vervanger voor de huidige bemonsteringstechniek

Aantal overtredingen afgenomen Verkeersagent Fred Piel is de initiatiefnemer van een omvangrijk pilotproject verkeersveiligheid landbouwverkeer in de Flevopolder.

De pilot startte verleden jaar met een omvangrijke voorlichting aan boeren en loonwerkers om zoveel mogelijk gevaarlijke situaties te voorkomen. Daarna volgden controles, maar zonder al te veel direct te verbaliseren (eerste keer waarschuwen), waarna de resultaten werden gevolgd. Piel is enthousiast over de uitkomsten.

“Stelden we in het begin per voertuig tot wel zeventien mankementen vast, op het eind van de pilot zaten we op hooguit vier mankementen, vaak kleine details. En dat betekent een enorme vooruitgang op het gebied van de verkeersveiligheid”, aldus Piel. De eerste keer waarschuwen, registreren van delicten en daarna wel optreden, blijkt goed te werken.

Brede aandacht voor brandstofbesparing Boeiend was de discussie over brandstofbesparing bij de sectie Agrarisch Loonwerk met de massaal opgekomen aanwezigen. Het bleek dat veel ondernemers actief bezig zijn met dit onderwerp; niet alleen met de registratie van de hoeveelheden brandstof, maar ook in mogelijkheden om het brandstofverbruik te beperken. De stelling was dat in onze sector zeker tien tot vijftien procent brandstof te besparen moet zijn. Leuke voorbeelden zijn zes liter per uur brandstofbesparing per trekker door die op 40 km/u te zetten zonder noemenswaardige teruggang in capaciteit, een serieuze brandstofbesparing dankzij een stop and go-systeem op graafmachines om stationair draaien te voorkomen tot zonnecellen op het dak.

24

GRONDIG - April 2013

Hybride is flink zuiniger Een van de eerste hybride graafmachines van Komatsu draait al volop bij cumelabedrijf Vogelzang. Het hybride gedeelte van deze HB 215 slaat energie op tijdens het afremmen bij het zwenken en gebruikt deze via een elektromotormodule achter de motor als er door de pompen piekdruk (vermogen) wordt gevraagd. Deze techniek moet vlot vijf liter dieselolie per uur besparen ten opzichte van een gewone rupsgraafmachine.

Veel belangstelling voor Cleanmower Verhart had de unit van de nieuwe Cleanmower inmiddels al weer wat vereenvoudigd en verbeterd Zo zijn de maaiunits flexibeler en hufterproof opgehangen en is de constructie vereenvoudigd. Er is na de publicatie in Grondig al dusdanig veel belangstelling dat Verhart enkele demodagen gaat organiseren voor klanten en geïnteresseerden. “De bekende spelers in het wegbermsegment hebben zich al gemeld”, aldus Peter Verhart.

Stage IIIb zonder roetfilter Van een andere orde, maar ook hier wordt een heikel item opgelost. De nieuwe Liebherr A 916 -graafmachine met Stage IIIb-motor haalt de emissie-eisen zonder AdBlue, maar ook zonder roetfilter. Dat bespaart ten opzichte van de vele ‘roetfiltergangers’ in onze sector het tussentijds schoonbranden en het periodiek (zeg maar elke 5000 uur) moeten vervangen van de dure roetfilters. De machine heeft wel een oxidatiekatalysator in de uitlaat.

Eenvoudiger Alasco-botsabsorber Een heuse primeur betrof de Alasco-botsabsorber. Het gaat om een eenvoudige en goedkopere (€ 1750,-) botsbumper met voor de absorptie een dubbele bladveer tussen de ophangtriangel en de botsbumper.

Fabrikant Poppink werkt nog aan een versie om rechtstreeks aan de frontgewichten te bevestigen en aan een variant voor montage aan de opgeklapte fronthef voor minder oversteek.

Direct inbellen bij Leica Een belangrijke veelgevraagde ontwikkeling in 3D-machinebesturing is de mogelijkheid direct te communiceren met de machinist. Bij Leica Geosystems heeft het scherm in de machine hiervoor een eigen inbeladres, waarmee direct kan worden gecommuniceerd. De machinist kan zo bijvoorbeeld informatie opvragen over de machinebesturing. Dat wordt zeer gewaardeerd, omdat veel machinisten na een werk niet altijd precies weten hoe ze één en ander moeten instellen.

Flexibiliteit in kipperopbouw gewenst Een vette MAN 10x4 met Jan Veenhuis-kipperopbouw. “Er wordt aangegeven dat de vrachtwagen vanwege een hogere efficiëntie, een scherpe aanschafprijs en lage onderhoudskosten steeds meer zal worden gebruikt bij cumelabedrijven”, zegt Marc Veenhuis. Hij vertelt dat klanten daarbij vragen om een hoge mate van flexibiliteit in opbouwmogelijkheden op maat. Zoals bij deze combinatie van Jan Bakker.

John Deere promoot JD Link John Deere presenteerde JD Link op de 6R. JD Link is een volwaardig voertuigvolgsysteem dat net als bij vrachtwagens allerlei data registreert. Denk aan de belasting van de trekker, het aantal uren, het brandstofverbruik en de positie. Het voordeel van JD Link is dat je precies de data van trekker of oogstwerktuig kunt uitlezen en onderling kunt vergelijken. Ook hier kun je inbellen en meekijken om zaken te regelen.

John Deere promoot JD Link nu volop via zijn dealernetwerk.

GRONDIG - April 2013

25

“samen met de loonwerker werken aan een optimale ruwvoerproductie”

De loonwerker is de verbindende factor tussen ForFarmers Hendrix en de rundveehouder wanneer het gaat om de ruwvoerproductie. Zaaizaad, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen; ze vragen allemaal om een goede afstemming met de bodem.

ForFarmers Hendrix is de vertrouwde partner die kennis, ervaring en producten bundelt, zodat het hoogste rendement van het land wordt gehaald. Het doel van onze activiteiten is het delen van onze kennis met de loonwerkers en rundveehouders. Onze ambitie is om samen met de loonwerker te streven naar een optimale ruwvoerproductie.

ForFarmers Hendrix Postbus 91 • 7240 AB Lochem • T +31 (0)573 28 88 00 • www.forfarmershendrix.nl

Boeren met ambitie

Lastige onkruiden vragen om de kracht van Peak of Casper ®

Peak, tegen lastige breedbladige onkruiden • IJzersterk op o.a. kamille en zwaluwtong • Goede werking op haagwinde • Zeer veilig voor de maïs • Flexibel en makkelijk in het gebruik

®

Casper, de oplossing tegen haagwinde • Sterk op haagwinde en lastige breedbladige onkruiden • Werkt tot diep in de onkruidwortels • Veilig voor de maïs • Draagt bij aan een snelle onkruidbestrijding

Peak en Casper zijn ideaal te combineren met o.a. Calaris®, Callisto®, Milagro® en Gardo® Gold.

Syngenta Crop Protection B.V., Postbus 512, 4600 AM Bergen op Zoom.

Tel. 0164 225 500, Fax 0164 225 502, www.syngenta.nl.

Syngenta stimuleert de aanleg van biodiversiteitsstroken.

Zie www.syngenta.nl/operationpollinator (of scan de QR code).

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor het gebruik eerst het etiket en de productinformatie. ®/ TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company.

TM

Bij het spuiten van gewassen kunnen kleine fouten veel ellende veroorzaken. Als schade-expert ziet Sam Veldboer de

vent venten & visie visie

gevolgen wanneer het goed mis is gegaan. “Maak heldere afspraken met de middelenadviseur en laat je niet afleiden bij het werk. Ook echte spuitspecialisten gaan de mist in bij een onverwacht telefoontje.”

“Spuit met dubbele aandacht voor het werk” Sam Veldboer, onafhankelijk gewasschadetaxateur De wereld is het werkterrein van Sam Veldboer. Al meer dan twintig jaar reist hij niet alleen heel Nederland rond voor spuit-, storm-, brand- en transportschades, maar vliegt hij ook naar alle uithoeken van de wereld om bijvoorbeeld vast te stellen hoeveel schade bloembollen hebben opgelopen in onvoldoende gekoelde zeecontainers. Deze winter houdt hij tijdelijk kantoor bij de grondwerkers en leidingenspecialisten van A. Hak, die vanuit Alkmaar werken aan de ondergrondse gasopslag bij Bergen. In opdracht van eigenaar TAQA, de van oorsprong Arabische energiemaatschappij, regelt hij de afhandeling van de schade met de boeren bij wie de leidingen door het land gaan.

“Neem geen mobiele telefoon mee op de spuit” Veldboer is ook een bekende bij CUMELA. Hij wordt ingehuurd om schades te taxeren en denkt mee over de invulling van de nieuwe spuitpolis die CUMELA samen met verzekeraar ASR in de maak heeft. De ideale persoon dus om eens te laten uitleggen welke zaken er mis gaan bij spuitwerk en hoe je fouten voorkomt.

Doodziek Eerst het goede nieuws: er gaat steeds minder mis. Veldboer: “De apparatuur is de laatste jaren veel beter geworden en de spuiters zijn steeds beter opgeleid. Spuitschade is tegenwoordig nog maar een klein deel van mijn werk. Maar als het misgaat, dan gaat het met die grote tankvolumes meteen ook goed mis.”

De grootste problemen ontstaan volgens hem door een gebrek aan aandacht bij het werk. “Vooral bij de jonge gasten moet het allemaal snel, snel, snel. Dat kan ook, als je je maar niet laat afleiden, zoals door een onverwachts telefoontje. We zijn eraan gewend geraakt om altijd maar bereikbaar te zijn, maar laat die mobiele telefoon alsjeblieft thuis wanneer je gaat spuiten. Het overkomt trouwens ook de meest doorgewinterde spuiters. En geloof me, die echte specialist is er echt dood- en doodziek van als hij een spuitfout maakt.”

Vooral bij het vullen en reinigen gaat het mis, zegt Veldboer.

28

GRONDIG - April 2013

“Ik herinner me een geval waarbij een loonwerker een perceel uien met een grassenmiddel had behandeld. De tank werd niet goed schoongemaakt, waarna er acht hectare maïs kapot werd gespoten. Een klein beetje residu, ondanks de gigantische verdunning, kan heel veel schade doen. Ook klinkklare rekenfouten komen voor. Zoals een dosering die een factor tien te hoog of te laag is. Het kan ons allemaal overkomen, maar probeer in elk geval een situatie te creëren waarin je je goed kunt concentreren.”

Schriftelijk advies Ook in de communicatie tussen middelenadviseur en loonwerker gaat het wel eens mis. “In de nieuwe polis wordt als voorwaarde opgenomen dat wordt gespoten op basis van een schriftelijk advies. Wanneer je namelijk in het veld loopt en iemand zegt ‘doe maar 0,2 liter dit en twee liter dat’ en er volgt nog een rijtje middelen, dan kan dat snel fout gaan. Bovendien heb je achteraf bij schade iets in handen, al blijft het natuurlijk lastig om te bewijzen dat je je aan het advies hebt gehouden.”

“Spuiten is net als inhalen; bij twijfel niet doen.”

Veel beslissingen zal een loonspuiter nemen op basis van zijn ervaring. Hij weet vaak goed wat wel en niet kan. Het is echter niet verstandig om blind te varen op je gevoel, vindt Veldboer.

Zeker als je zelf al aanvoelt dat je een gok neemt. “Net als bij inhalen geldt: bij twijfel niet spuiten. Spuit niet, of ga sparren met je adviseur. Ik herinner me een voorbeeld van een perceel maïs naast een perceel pootaardappelen, waarbij de maïs al hoger stond dan het aardappelloof. Toch werd de maïs met herbiciden gespoten. De keurmeester van de NAK heeft het hele perceel hoogwaardig pootgoed moeten afkeuren. Er was nauwelijks drift geweest, maar wel genoeg om voor lichte vergroeiingen te zorgen in de aardappelplanten. Een schadepost van tienduizenden euro’s.”

Luchtondersteuning Wellicht dat schijnveiligheid een rol heeft gespeeld bij dit laatste voorbeeld. Er wordt soms te veel vertrouwd op de techniek,

constateert Veldboer. Luchtondersteuning vindt hij een goed voorbeeld. “Als er wind staat, helpt die techniek uitstekend om het verwaaien van spuitnevel te voorkomen, maar bij windstil weer blaas je de nevel de wijde wereld in en lopen de omringende percelen juist meer gevaar dan met een normale spuit. Realiseer je dat je wind aan het maken bent.”

Ook voor groeistoffen geldt dat er in zijn ogen beter kan worden gespoten bij enige wind dan met windstil weer. “In de zomer wordt na de oogst van granen vaak met groeistoffen gespoten om onkruid in de stoppels dood te spuiten. Spuiters doen dat bij voorkeur op een windstille avond. Groeistoffen werken lang na en zwevende deeltjes kunnen in de loop van de avond alsnog naar belendende percelen overdrijven. Ik heb wel eens meegemaakt dat over een afstand van 200 meter vanaf het gespoten gewas schade was ontstaan. Vooral in de buurt van water kunnen plaatselijk luchtstromingen ontstaan omdat de luchttemperatuur boven het water anders is. Het kan gebeuren dat schade pas in een later stadium aan het licht komt. Bij wortelen hoef je aan het loof niets te zien, maar blijken er bij de oogst plotseling wratten of witte punten aan de peen te zitten. Dergelijke schades vergen vaak uitgebreid onderzoek, omdat je het pas laat opmerkt en er geen residuen meer te vinden zijn.”

Verwijtbaar In sommige gevallen heeft de spuiter geen andere keuze dan schade spuiten. “Wanneer je een perceel maïs moet spuiten waar de planten ongelijkmatig zijn opgekomen, kies je een zo goed mogelijke middenweg. En dan vallen er planten weg. Ik ben wel eens bij een geschil gehaald tussen een veehouder en een loonspuiter. ‘Ik heb schade’, zei de veehouder.

‘Tja’, zei ik. ‘Stel, de loonwerker had zijn spuit bij jou op het erf gezet, hoe had jij het gedaan?’ Daar had hij geen antwoord op. Het draait altijd om de vraag: is er sprake van verwijtbare schade? Ook in het geval dat de schade beneden het eigen risico van de spuiter is, word ik er wel eens bij gehaald om de hoogte van het schadebedrag vast te stellen. Soms is het oog van een derde partij nodig om de relatie met de klant goed te houden.”

Tekst en foto: Egbert Jonkheer

GRONDIG - April 2013

29

Financiële risico’s van spuitwerk Goede algemene voorwaarden zijn onmisbaar Wie spuitwerk doet, loopt ongemerkt grote financiële risico’s. Bespoten gewassen kunnen beschadigd raken, maar spuitmiddelen kunnen ook overwaaien naar belendende percelen. Daar kunnen ze schade toebrengen aan gewassen en bomen, maar ook aan dieren en mensen. Schadebedragen van enkele tienduizenden euro’s en meer komen in de praktijk regelmatig voor.

verzekeringen 30

De basis om spuitschade te voorkomen, is natuurlijk op een correcte en veilige manier werkzaamheden uitvoeren. Uiteraard is dat de basis, maar elk jaar worden we bij CUMELA Verzekeringen toch geconfronteerd met vooral onverwachte schades. Vaak zijn die het gevolg van kleine missers, want een fout is snel gemaakt. Wat we meemaken?

Een onverwacht lastig telefoontje tijdens de voorbereiding van de werkzaamheden, een verkeerde inschatting van de (weers)omstandigheden of onduidelijke communicatie tussen partijen. Het kan allemaal de aanleiding zijn voor het ontstaan van een schade.

Goede (CUMELA-)voorwaarden Een belangrijk middel om het risico van het ontstaan van een schade af te wentelen op de opdrachtgever is het gebruik van goede werkvoorwaarden. In onze branche zijn de meest gebruikte voorwaarden de CUMELA-voorwaarden.

Deze voorwaarden regelen de (juridische) verhouding tussen u en uw opdrachtgever en kunnen dus nooit werking hebben ten opzichte van andere partijen. De CUMELAvoorwaarden zijn zodanig opgesteld dat uw opdrachtgever u niet aansprakelijk kan houden voor schade aan zijn door u bespoten gewassen en percelen als het spuitwerk correct is uitgevoerd. Bovendien zijn er vrijwaringsbedingen ten opzichte van de opdrachtgever opgenomen. Dat wil zeggen dat u, mits aan een aantal voorwaarden is voldaan, de gevolgen van de schade van andere partijen kunt doorspelen aan uw opdrachtgever. Als uw opdrachtgever bijvoorbeeld één of meer genoemde verplichtingen niet is nagekomen, zal hij de schade als gevolg hiervan voor zijn rekening moeten nemen.

U dient de CUMELA-voorwaarden van toepassing te verklaren op de door u uit te voeren werkzaamheden. Voeg al bij uw offerte de voorwaarden en maak duidelijk dat deze van toepassing zijn op de spuitovereenkomst. Verstrek bestaande klanten een schriftelijk exemplaar van de voorwaarden als u dit nog niet heeft gedaan. Daarnaast adviseren wij u om de voorwaarden op de achterzijde van uw briefpapier af te drukken met een verwijzing daarnaar in een voetnoot op de voorzijde.

Uw opdrachtgever kan vooraf aangeven dat hij niet bereid is uw voorwaarden te accepteren. Dat kan zowel mondeling als schriftelijk gebeuren. Daarnaast kan het zo zijn dat uw opdrachtgever u zijn eigen voorwaarden wil opleggen. Dat GRONDIG - April 2013

kan alleen als uw opdrachtgever uw voorwaarden nadrukkelijk van de hand wijst. In beide gevallen zult u in overleg moeten gaan met uw opdrachtgever nog voordat de werkzaamheden worden uitgevoerd, om zo tot overeenstemming te komen.

Op het moment dat u aansprakelijk bent gesteld, kunt u zich beroepen op de toepasselijkheid van de voorwaarden.

Eventueel kunt u de hulp inroepen van de advocaat van CUMELA Nederland, mocht uw tegenpartij zich hiertegen verzetten.

Overigens zal ook uw verzekeraar zich beroepen op de voorwaarden als daartoe de mogelijkheid bestaat. Dat betekent dat uw verzekeraar de schade in behandeling neemt en namens u tracht de schadeclaim af te wijzen. Waar u zelf commerciële belangen kunt laten meewegen, zal dit normaal gesproken voor uw verzekeraar geen rol spelen.

Het spuitrisico verzekeren Nadat u het risico bij spuitwerkzaamheden zoveel mogelijk hebt verminderd door uw manier van werken en door het toepassen van (CUMELA-)voorwaarden kunt u een verzekering afsluiten om de financiële gevolgen van een spuitschade af te dekken. Het is van groot belang dat u zich hierover goed laat informeren door een deskundig adviseur, bijvoorbeeld van CUMELA Verzekeringen.

De werkmateriaalverzekering biedt normaal gesproken geen dekking in verband met een uitsluiting voor de directe of indirecte werking van het werken met biologische en/of chemische middelen. Op de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering is de schade evenmin gedekt. Schade aan gewassen en percelen die u bewerkt, is uitgesloten en bovendien is schade veroorzaakt met of door motorrijtuigen niet meeverzekerd.

Het spuitrisico wordt verzekerd op de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering en u betaalt daarvoor een premie, vaak afhankelijk van de omzet van de spuitwerkzaamheden. De dekking is meestal vastgelegd in een clausule en anders is de omschrijving ervan te vinden in de polisvoorwaarden.

De dekking voor spuitschade valt uiteen in schade aan gewassen van de opdrachtgever en schade van andere partijen. In het laatste geval moet u denken aan het overwaaien van spuitmiddelen naar belendende percelen, waar schade wordt toegebracht aan andere gewassen, maar ook aan dieren en zelfs aan mensen.

Verzekerd bedrag Het belangrijkste in een spuitverzekering is het verzekerd bedrag, ofwel: tot welk bedrag wordt de schade vergoed door de verzekeraar als zich een schade voordoet? Hoe hoger het verzekerd bedrag, hoe minder risico, maar uiteraard ook hoe hoger de premie. De schade boven het verzekerd bedrag moet u zelf dragen.

Het verzekerd bedrag voor overwaaischade moet (veel) hoger zijn dan dat voor schade aan de gewassen van de opdrachtgever. Laatstgenoemde schade is beperkt en van tevoren goed in te schatten. Bepalende factoren zijn het soort gewassen dat u spuit (waarde en kwetsbaarheid) en de omvang van de percelen. De mogelijke omvang van de overwaaischade is in feite van tevoren niet te bepalen en daarom loopt het verzekerd bedrag hiervoor op tot wel â‚Ź 500.000,-.

Een aantal verzekeraars verleent enkel dekking als de spuitovereenkomst is aangegaan volgens bepaalde voorwaarden. Meestal worden dan de CUMELA-voorwaarden of de Algemene Spuitvoorwaarden genoemd. In deze gevallen

Veilig werken Veilig spuitwerk begint bij het in acht nemen van een aantal basisregels. Leden van CUMELA Nederland die agrarisch loonwerk doen, krijgen bij deze uitgave twee exemplaren van de Veilig spuiten-kaart. EĂŠn ervan kan op kantoor worden gebruikt, de andere hoort in de trekker of spuit. Regelmatig even de regels doornemen en die toepassen, kan veel problemen voorkomen. Heeft u de kaart niet ontvangen, dan is deze nog te bestellen bij CUMELA Nederland, tel. (033) 247 49 00.

kan discussie met de verzekeraar ontstaan als achteraf blijkt dat de genoemde voorwaarden niet van toepassing waren.

Heeft u dan in de ogen van uw verzekeraar voldoende gedaan om de voorwaarden in te brengen en is de schade dan gedekt?

Daarnaast is het van groot belang om te letten op andere beperkingen die aan de spuitdekking worden gesteld.

Voorbeelden van dergelijke beperkingen zijn: - Het gebruikte middel moet wettelijk toegelaten zijn en op toegestane wijze worden gebruikt.

- De spuiter moet beschikken over het vereiste bewijs van vakbekwaamheid en/of handelen overeenkomstig de voorschriften verbonden aan die vakbekwaamheid.

- De opslag van spuitmiddelen en met name herbiciden moet aan bepaalde eisen voldoen.

Ten slotte is het verstandig om te letten op het eigen risico dat geldt in geval van een spuitschade. Hoe hoger het eigen risico, hoe eerder en hoe meer financieel risico u loopt. Hierbij is het de vraag in hoeverre u het risico zelf kunt dragen als zich een schade voordoet.

Het is belangrijk bij een spuitverzekering goed te letten op de dekking. Het gaat er om fouten te verzekeren. Die moeten dus niet op voorhand uitgesloten zijn.

Goed advies Gezien de complexiteit van de materie en de omvangrijke schades die kunnen ontstaan, adviseren wij u de hulp in te roepen van een deskundige adviseur, bijvoorbeeld van CUMELA Verzekeringen. Inzicht in uw bedrijf en de door u uitgevoerde spuitwerkzaamheden, kennis van en ervaring met de branche en verstand van contracten en verzekeringen zijn nodig om u van een goed advies te kunnen voorzien.

Tekst: Herman Arissen schadebehandelaar CUMELA Verzekeringen Foto: CUMELA Communicatie

GRONDIG - April 2013

31

Onkruid op verhardingen?

Breedwerkend onkruidbestrijdingsmiddel met superieure onkruidcontrole Toepassing in openbaar groen, land-, tuin- en bosbouw Minimale milieubelasting; géén Andreaskruis Verkrijgbaar in 1, 5 en 20 liter verpakking Hanteer DOB richtlijnen (www.dob-verhardingen.nl) Roundup® Evolution is een gedeponeerd handelsmerk van Monsanto. Gebruik onkruidbestrijdingsmiddelen veilig.

Volg bij toepassing de gebruiksaanwijzing op het etiket.

Raadpleeg actuele informatie: www.roundup.nl Expiratiedatum: 31 december 2015

T. 0800 023 41 65 www.roundup.nl

DELVANO veldspuiten

Gemaakt vóór en door professionals Bel ons voor de dichtstbijzijnde dealer.

NV-SA

Informeer ook naar ons ruime aanbod gebruikte veldspuiten!

Zelfrijdende, getrokken en gedragen veldspuiten

Zuidweg 13-15 • Postbus 52 • 4413 ZH Krabbendijke T 0113 - 50 26 10 • F 0113 - 50 61 46 I www.gebrweststrate.nl • E info@gebrweststrate.nl Verkoper: Ko Smalheer, 06 - 53 24 90 27

Uw spuitrisico goed verzekerd!

Als u spuitwerkzaamheden uitvoert loopt u grote financiÍle risico’s:

schade aan de gewassen die u spuit schade door het overwaaien van spuitmiddelen naar andere gewassen Onze spuitdekking maakt deel uit van een goede en betaalbare aansprakelijkheidsverzekering:

een scherpe premie op basis van jaaromzet zeer ruime dekking beperkte uitsluitingen verzekerd bedrag naar wens aan te passen schadebehandelaars met kennis van zaken Vraag onze adviseurs naar de spuitdekking en profiteer van de vele voordelen. Want voor CUMELA Verzekeringen kent als hetzelfde geld bent u gewoon beter verzekerd bij CUMELA Verzekeringen. geen ander de wereld van agrarisch loonwerk, grondverzet, infra- en cultuurtechnische werken.

Doorgewinterd in de praktijk, wijs CUMELA Verzekeringen: door schade en schande en uitstede beste keuze! kend op de hoogte van wetgeving en modern risicomanagement. Daarom is CUMELA Verzekeringen bij uitstek in staat om verzekeringen te ontwikkelen voor u en uw onderneming, uw mensen, middelen en materieel.

Meer weten? Bel (0)33 247 49 60 of mail naar verzekeringen@cumela.nl. www.cumela.nl/verzekeringen

CUMELA Verzekeringen. Al uw belangen goed verzekerd!

VERZEKERINGEN BV

sten in i l a i c e p n infra e Vo o r s d n o r groen, g Bezoekadres: Nijverheidsstraat 13 te Nijkerk E-mail verzekeringen@cumela.nl Website www.cumela.nl AFM vergunningsnummer 12004236

Correspondentieadres: Postbus 1156 3860 BD Nijkerk Tel. (033) 247 49 60 Fax (033) 247 49 61

Gebruik terbuthylazine blijft groeien Onkruidbestrijding in de maïs kent weinig wijzigingen De onkruidbestrijding in de maïs is dit jaar feitelijk gelijk aan afgelopen jaar. Er zijn geen nieuwe middelen toegelaten en er is ook niets verdwenen. Het betekent in veel gevallen voortborduren op bestaande systemen. Een update.

gewasbescherming

Vorig jaar kwamen er drie nieuwe middelen of middelcombinaties beschikbaar. Dat waren Akris, een combinatie van terbutylazine (tba) en Frontier Optima, van Basf en Peak en Casper van Syngenta. Deze laatste twee middelen zijn toevoegmiddelen die kunnen worden gebruikt als alternatief voor het veelgebruikte Kart. Vorig jaar waren deze middelen beperkt beschikbaar door de late toelating, maar zijn ze wel uitgebreid en met volgens Syngenta uitstekende resultaten getest. Dit jaar zijn beide volop beschikbaar.

In de aanpak van de onkruidbestrijding zal de komst van deze middelen niet veel veranderen, zo verwachten alle technisch specialisten van de verschillende firma’s. Ook dit jaar zal de basis een contactmiddel zijn uit de groep van de triketonen. Hieronder vallen Callisto, Clio, Calaris en Laudis. Nummer twee in de mix is het grassenmiddel. Het meest gebruikte hierin is nicosulferon in de vorm van Samson of Milagro. Een alternatief is MaisTer, dat een wat bredere werking heeft en ook wat breedbladigen meepakt.

Deel drie in de mix is de bodemherbicide om na de bespuiting het perceel voldoende lang schoon te houden.

Al jaren geldt hier Frontier Optima als basis, met op grote afstand als tweede mogelijkheid Dual Gold. De laatste jaren is daar als alternatief Gardo Gold bij gekomen. Dat heeft vooral opgang gemaakt door de combinatie van Dual met terbuthylazine. Vooral door de werking van de terbuthylazine heeft dit middel een deel van de Frontier-markt overgenomen. De tegenzet kwam afgelopen jaar van Basf door de komst van Akris, de combinatie van Frontier met terbuthylazine. Afgelopen jaar

34

GRONDIG - April 2013

Keuzemogeijkheden In onderstaand schema een overzicht van de vele keuzemogelijkheden in de meeste groepen waaruit wordt gekozen bij de onkruidbestrijding.

contactmiddel • Callisto • Clio • Calaris • Laudis

bodemherbicide

+

• Frontier • Dual • Gardogold • Akris

grassenmiddel

+

• Samson • Milagro • Maister

toevoegmiddel

+

• Kart • Casper • Peak • Biathlon • Starane

had Akris nog een beperking op het gebruik langs slootkanten en was een spuitboomhoogte van max 30 cm boven het gewas verplicht, maar dat is inmiddels teruggedraaid. Bij gebruik van negentig procent driftreducerende spuitdoppen mag het middel overal op het perceel worden gebruikt met een normale spuitboomhoogte van 50 cm boven het gewas..

Uit marktcijfers blijkt dat door de uitgebreide toevoeging van terbuthylazine aan de mix in de verschillende combinaties vooral het gebruik van terbuthylazine fors is gestegen. Niet alleen om de ooievaarsbek en lastige veelknopigen als perzikkruid en zwaluwtong beter te bestrijden, maar ook omdat dit de bodemwerking versterkt.

Het meest gebruikte basismiddel is nog steeds Calaris, omdat dit de eerste combinatie was van een basismiddel met terbuthylazine erin. Als alternatief is daar nu de combinatie van bijvoorbeeld Callisto met Gardo Gold of Akris. Combinatie drie is Laudis of Clio met Akris of Gardo Gold. Het afgelopen jaar werd ook regelmatig een verlaagde dosering Clio toegevoegd aan een eveneens verlaagde dosering Laudis of Calaris. Deze combinaties werken perfect op het hele spectrum van zaakonkruiden inclusief de moeilijke grassen zoals de vingergrassen.

Het verschil tussen terbuthylazine uit Calaris of uit de combi in Gardo Gold of Akris is dat hierin wat meer terbuthylazine zit. Aangezien terbuthylazine één van de stoffen is die nogal eens in het water wordt teruggevonden is het noodzakelijk om in deze markt hier zeer zorgvuldig mee om te gaan en niet meer te gebruiken dan strikt noodzakelijk.

Haagwinde Het laatste element in de cocktail is de afgelopen jaren een toevoegmiddel voor de onkruiden die ontsnappen aan de basiscombinatie. De belangrijkste daarvan is al enkele jaren de haagwinde. Een lastige, omdat deze laat kiemt en veel kiemmateriaal in de bodem achterlaat door wortelresten die bij de grondbewerking tot kleine stukjes worden gemaakt.

Een nadeel is ook dat juist om schadevrij te kunnen spuiten met weinig middel er steeds vroeger wordt gespoten. Ideaal is wat dat betreft het twee- tot zesbladstadium. De haagwinde is echter een late kiemer en komt na de eerste bespuiting nog volop naar boven, waarbij ook de gebruikte bodemherbiciden het juist hier laten liggen. In veel gevallen betekent haagwinde dat een tweede bespuiting nodig is.

Tot afgelopen jaar was Kart veruit het meest gebruikte middel om haagwinde aan te pakken. Kart is ook het middel dat kan worden gebruikt om in een tweede bespuiting definitief af te rekenen met dit wortelonkruid. Wel is daarin het advies van Dow wat veranderd. Door het vele gebruik van terbuthylazine merkt Dow dat de vroege haagwinde wel wat meer wordt afgebrand. Daarom heeft het bedrijf de termijn waarop een tweede bespuiting zou moeten plaatsvinden met een week verlengd naar tweeënhalf tot drie weken in plaats van twee weken. Dan zijn de nakiemers pas weer voldoende ontwikkeld voor een tweede genadeslag.

Als alternatief in deze markt zijn afgelopen jaar Peak en Casper aan het pakket toegevoegd. Peak is een wateroplosbaar granulaat dat aan de basismix kan worden toegevoegd voor de aanpak van GRONDIG - April 2013

35

Haagwinde kan omzet genereren Enigszins verbaasd constateert Wim Boudeling van Dow AgroSciences, de producent van het veelgebruikte Kart tegen haagwinde, dat loonwerkers het vaak vervelend vinden om in maïs een tweede bespuiting uit te voeren. “Natuurlijk, het is mooi als je in één keer een geslaagde bespuiting hebt, maar als loonwerker is dat toch ook een kans. Het geeft je de kans om meer rendement uit je spuitwerk te halen. Natuurlijk kun je het vervelend vinden om voor twee keer spuiten een rekening te moeten sturen, maar uiteindelijk is dat toch waar je voor bezig bent. Goed werk leveren, maar ook geld verdienen aan je mensen en machines.”

Het is een gevoel dat ook leeft bij Marcel d’Hondt van Syngenta. “Het lijkt soms wel of ze niet willen, omdat het lijkt alsof je dan faalt. Maar als loonwerker moet je toch kunnen uitleggen wat het probleem is: dat de haagwinde nu eenmaal niet vroeg aan te pakken is, maar dat

vroeg spuiten wel nodig is om gewasschade te voorkomen. Bij de tweede bespuiting kun je dan met een lage dosering werken en heb je daar ook geen last van gewasschade. Bovendien kun je dan kiezen voor een meer plaatselijke bestrijding, bijvoorbeeld door alleen de buitenkant van het perceel te spuiten. De haagwinde komt feitelijk namelijk altijd uit de slootkant.”

Een tweede bespuiting is niet alleen goed voor de omzet, ook de man op de hakselaar zal het in het najaar waarderen, want vooral dan heb je er als loonwerker ook last van. Los van het feit dat op deze stroken direct zichtbaar is dat hier de maximale opbrengst zeker niet wordt gehaald. Dat is ook de reden dat sommige loonwerkers juist hier al in het najaar aantekeningen van maken, om daarmee in het volgende voorjaar de klanten een onkruidbestrijding op maat aan te kunnen bieden.

lastige eenjarige en overblijvende breedbladige onkruiden. Peak heeft als één van de voordelen een sterke werking op kamille. Peak kan ook goed worden ingezet in een tweede bespuiting, want het mag tot het negenbladstadium worden gebruikt.

De werking is dan minimaal gelijk aan Kart blijkt uit Syngenta proeven. Wie een nog sterker middel wel kan ook kiezen voor Casper. Dit is de combinatie van Peak met de werkzame stof van Banvel. Casper mag echter tot maximaal het zesbladstadium worden gebruikt en moet bij sologebruik in een tweede bespuiting tegen haagwinde worden gemengd met een uitvloeier. Per seizoen mag maximaal 300 gram worden gebruikt. Wie het twee keer toevoegt, moet dus in doseringen van twee keer 150 gram werken.

Een alternatief in deze markt is Biathlon van Basf.

Goede ervaringen zijn er bij het gebruik van 70 gram

Door in een vroeg stadium te spuiten, is de kans op gewas en dus groeischade het kleinst

36

GRONDIG - April 2013

Biathlon met 0,2 liter Banvel en Actirob als uitvloeier in de tweede bespuiting. Voordeel van deze combinatie is dat deze ook effectief is tegen verschillende andere onkruiden zoals (melk)distels en kamille.

Al met al is de conclusie dat het dit jaar sterk voortborduren zal zijn op resultaten uit het verleden.

Omdat die geen garantie bieden, blijft het opletten en kijken waar met wat aanpassingen het resultaat te verbeteren is. Met als uitdaging vooral schoon en veilig werken om zo ook in de maïsteelt het middelenpakket lekker ruim te kunnen houden. Hou er verder rekening mee dat Kart wel is toegelaten in grondwaterbeschermingsgebieden en sommige andere toevoegmiddelen niet.

Tekst: Toon van der Stok Foto’s: CUMELA Communicatie, fabrikanten

Let op schoonmaken

Handige websites

Uit metingen blijkt dat tegenwoordig de meeste restanten van spuitmiddelen die in het water worden gevonden niet afkomstig zijn van de directe bespuiting, maar van fouten elders in het proces. Gemiddeld blijkt vijftig tot zeventig procent van de vervuiling afkomstig van onnodige fouten. Eén daarvan is het wegwaaien van het sealtje dat op de verpakking zit. Inmiddels gebruikt een aantal fabrikanten al nieuwe verpakkingen die geen seal meer bevatten of wordt daaraan gewerkt. Syngenta nam twee jaar geleden het voortouw met zijn S-pac-verpakkingen en wordt dit jaar gevolgd door Bayer, dat nu nagenoeg volledig is overgeschakeld op de Smartline. Dit zijn ook verpakkingen met een grotere vulopening, een betere schaalverdeling op de can en sealloze doppen. Dow heeft inmiddels aangekondigd volgend jaar ook met nieuwe verpakkingen te komen.

Een andere vervuilingsroute zijn de fouten bij het vullen, zoals overstromende tanks, spuitvloeistof die terugvloeit en verpakkingen die blijven slingeren. Het zijn zaken die met voldoende aandacht gemakkelijk zijn te voorkomen. Belangrijk is in elk geval om op voldoende afstand van de sloot te vullen.

Een aandachtspunt moet ook zijn het aanmaken van de juiste hoeveelheid. Natuurlijk wordt het overschot netjes uitgespoten over de rest van het perceel, maar door zo nauwkeurig mogelijk aan te maken, kan ook die lichte overdosering worden voorkomen.

Bij het schoonmaken van de spuit is het belangrijk dat dit gebeurt op een niet verharde ondergrond en juist niet op de wasplaats (tenzij het water hiervan seperaat wordt opgevangen en gereinigd). Restwater dat daar afspoelt, komt met middel in het riool of het oppervlaktewater. Daarom is het verplicht om bij het schoonmaken de spuit juist op een stuk weiland of een akker te plaatsen.

Op verschillende websites is veel aanvullende informatie te vinden voor goed en veilig spuiten. Een kort overzicht.

Op www.agro.basf.nl is op de homepage een verwijzing naar een gedetailleerd weerbericht te vinden. Per provincie wordt voor een aantal plaatsen de verwachting voor de komende dagen gegeven, inclusief de kans op neerslag, de relatieve luchtvochtigheid, de gewasverdamping en de verwachte bodemtemperatuur.

Ook op www.syngenta.nl is een weerbericht te vinden. Bij Syngenta is dat nog iets uitgebreider, met per dag een overzicht van de meest geschikte uren om te spuiten. Dat wordt voor relatief kleine regio’s al opgesteld, met daarin als extra ook de verwachte windrichting en windsnelheid. Absoluut iets om onder de favorieten op te nemen. Op deze site verder een aantal handige tools, zoals een systeem om onkruiden te determineren (WeedID), een tool om de schade door graanziekte te berekenen (graanziektemeter) en een verwijzing naar www.schonemais.nl . In dit programma krijgt u op basis van de aanwezige onkruiden een advies over de beste middelcombinatie. Een nadeel is wel dat alleen Syngenta-middelen in het overzicht voorkomen.

Bij Bayer (www.bayercropscience.nl) is het even zoeken naar de extra’s. Die bevinden zich onder de tab ‘BayYou Services’.

Daar vindt u een minder specifieke weersverwachting, maar wel DressCode. Dit is een handig hulpmiddel waarmee eenvoudig is te bepalen welke persoonlijke beschermingsmiddelen er nodig zijn bij de gebruikte middelen. Nu nog alleen op de website, maar binnenkort is DressCode er ook als app voor de telefoon. Jammer is dat het alleen voor Bayer-middelen beschikbaar is.

advertentie

s

dag r a ja

Ver

g

tin r o k r voo

u!

A ing ELE GAinM.cMom t r ko EH osk

% OP ONnSoGp www.j 5 .

4 CTIE tdekke A

n

te o

Voorbeeld: X-Trem WPX 18511 + XXL 7600/19SHK/2 korting Versmald chassis Maximale stuuruitslag 2,90 m totale breedte

- 6916€ -

Korting toegepast op de bruto basisprijs (Beperkte aanbieding)

Tel: 0032 43 77 35 45 – www.joskin.com

GRONDIG - April 2013

37

GEEN COMPROMIS

MAAI-ROADSHOW Tijdens de Holder Maai-Roadshow 2013 kunt u de kwaliteit van ‘alleskunner‘ Holder met eigen ogen aanschouwen.

Wij nodigen u van harte uit voor een bezoek op 23, 24 en 25 april a.s.

NIEUW: C270 met 5-kooimaaier.

Meer info: www.devor.nl/holder

Gebr. De Vor Achterveld BV Hessenweg 164 • Postbus 2 • 3790 CA ACHTERVELD Tel. 0342 45 95 41 • info@devor.nl • www.devor.nl Zoek en vind: Holder Nederland

Onder druk toch presteren... ...dankzij een perfect overdrukfiltersysteem Om als grondverzetmachinist optimaal te kunnen werken, moet je onder alle omstandigheden volledig op je materieel kunnen vertrouwen. Zo is bij graafwerk in vervuilde grond, het goed functioneren van het overdrukfiltersysteem van cruciaal belang. Net als voor de hijsfunctie en voor diefstalpreventie al het geval is, heeft

het BMWT-Keur nu ook een additionele keuring voor het overdrukfiltersysteem ontwikkeld. Met deze toevoeging kan elk BMWT gecertficeerd keuringsbedrijf een integraal veiligheidspakket aanbieden.

Meer weten, kijk op www.bmwt.nl BMWT-KEUR

www.bmwt.nl

gewasbescherming

Spuitcabinenorm 4 moeilijk haalbaar Cabine Challenger RoGator 600B haalt als eerste de nieuwe Europese norm Challenger scoorde op de Sima de award ‘Goede praktijk’ voor de eerste klasse 4-cabine volgens de strenge nieuwe Europese EN 15695-2-norm. De meeste spuitfabrikanten zullen op de Agritechnica hun oplossingen tonen. Trekkerfabrikanten zetten vooralsnog in op persoonsgebonden oplossingen.

Tot september vorig jaar ontbrak het aan goede regelgeving voor de bescherming van de spuitmachinist in de cabine.

Daarna was het ineens bingo met de nieuwe Europese norm EN 15695-2. Daarin staat dat cabines van spuitcombinaties (zelfrijders en trekkers met spuit) verkocht na september 2012 moeten voldoen aan de eisen van categorie 4. Dat is de zwaarste norm, waarbij naast stof en nevel ook giftige gassen moeten worden afgevangen in combinatie met een overdrukregeling. Gemakkelijker gezegd dan gedaan, zo blijkt op een rondje Sima. Fabrikant Challenger heeft het (gecontroleerd en getest) voor elkaar, Damman claimt dit ook, maar de rest is nog bezig. De trekkerfabrikanten zijn nog

40

GRONDIG - April 2013

niet zo ver en de meeste geven aan dit ook niet te zullen en willen realiseren. Deze fabrikanten, verenigd in CEMA, hebben onlangs op een Europese meeting aangegeven meer te zien in persoonsgebonden oplossingen. Wie de trekker inzet voor spuiten, zal wanneer hij of zij middelen spuit die klasse 4-bescherming vereisen dat zelf moeten regelen. Dat kan via (het opwaarderen van) de filtratie van de trekkercabine, maar ook door bijvoorbeeld extra passende persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen.

Lastig in te bouwen Trekker- en werktuigfabrikanten monteren cabines die pri-

mair zijn ontwikkeld voor klasse 2-filtratie, Daarbij gaat het om het tegenhouden van stof. Deze filters hebben weinig luchtweerstand en zijn beperkt in afmeting. Voor klasse 3 en 4 ligt dit even anders. In klasse 3 moet ook fijn vocht worden afgevangen. Dat kan met het bijplaatsen van een actieve-koolfilter. In de zwaarste klasse, klasse 4, moeten naast stof en vocht ook giftige gassen worden afgevangen. Dat vraagt om extra fijne filters met absorbtiestoffen voor de schadelijke gassen. Daarbij gaat het om grotere filters met een hogere weerstand. Standaard trekkercabines zijn niet berekend op grotere filters. De meeste spuitcabines van zelfrijders ook niet, omdat die primair zijn ontwikkeld voor hakselaars en maaidorsers.

Klasse 2 is voor deze categorie machines afdoende. Gevoelsmatig moet dit nog wel op te lossen zijn, omdat dergelijke cabines één portier hebben en verder hermetisch gesloten zijn.

Dat brengt ons bij het grootste knelpunt voor de trekkercabines: het handhaven van de in de Europese richtlijn vereiste overdruk van 20 pascal voor klasse 3 en 4 met een indicator daarvan in de cabine. Trekkercabines hebben standaard twee portieren, een te openen achterruit en eventueel nog een dakluik en zijruitjes die open kunnen. Elke spleet is funest. In de praktijk is deze overdrukwaarde alleen te halen met een sterk(er) ventilatiesysteem in combinatie met het hermetisch afsluiten van ruiten en portieren. Lees: één portier en voor de rest alleen dichte ruiten. Het is vanuit dit oogpunt denkbaar dat er voor trekkers een speciale spuitversie zal komen. John Deere heeft al aangegeven dit te kunnen realiseren. Standaard de cabinefiltering voor alle trekkers op klasse 4 zetten, verhoogt volgens de trekkerfabrikanten de kosten te veel voor het beperkte marktsegment waarover we spreken.

Andere maatregelen De klasse 4-cabine is bij Challenger onderdeel van een totaalpakket aan beschermingsmaatregelen. Zo is er een afgesloten opbergruimte buiten de cabine voor persoonlijke beschermingsmiddelen, is er een afgesloten middelenkast die voorkomt dat middel boven op het rek wordt meegenomen, is er een grote fustreiniger voor het vullen op de grond in plaats van boven bij de tank en zit het vulpunt schoon opzij bij de fustreiniger. Ook zijn er een kraantje om de handen te wassen en spuitboomreinigers Ten slotte wordt bij elke nieuw verkochte machine een tweedaagse cursus - in kleine groepen - aan de machinisten gegeven, waarbij ook veel aandacht is voor persoonlijke bescherming.

Noodzaak is er Voor spuitwerkzaamheden is een goede filtratie echt nodig. Wie een beetje ventileert, trekt met het ventilatiesysteem in klasse 4 minimaal dertig kuub lucht per uur de cabine in. De grootste opname van spuitmiddel vindt plaats via contact met de huid. In de trekker waant menig chauffeur zich beschermd, maar bij niet goed beschermde cabines wordt dus continu verse spuitnevel aangevoerd.

Dan kom je meteen bij het volgende punt. Als de fabrikant - onder al dan niet tamelijk geconditioneerde omstandigheden - categorie 4 haalt, komt daarna de praktijk. Die filters zullen ongeveer elke 250 uur moeten worden verwisseld om te voorkomen dat het gefilterde middel niet alsnog continu vrijkomt en de cabine instroomt. Dat is te zien aan het teruglopen van de overdrukwaarde. Mede daarom is die overdrukindicator verplicht. Je hebt het over tamelijk dure filters van om en nabij de € 250,- per stuk. U zult die dan wel netjes periodiek moeten vervangen. Tot dusver is er voor zover ons bekend nog geen handhaving geweest op de (N)EN 15695-2-norm.

Moeilijk is dat niet, want fabrikanten zijn verplicht in de cabine (via een sticker) te vermelden welke klasse het betreft. Het is dus heel eenvoudig te controleren. Dat dit nog niet is gedaan, komt wellicht mede ook omdat de fabrikanten op Europees niveau nog in overleg zijn over de gestelde EN 15695-2-regel. Die gesprekken lopen nog. De teneur is dat fabrikanten van zelfrijders richting het halen van de klasse 4-norm gaan en dat trekkerfabrikanten deze verplichting bij de klant gaan neerleggen of met een speciale spuitoptie komen. De verwachting is dat er op de Agritechnica meer duidelijkheid zal komen over dit onderwerp. Mocht er strenger worden gehandhaafd op dit fenomeen, dan is dit voor de boer wellicht weer een reden om de loonspuiter als specialist in te schakelen.

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Vreemann, Challenger

Onderdeel van klasse 4 is een overdrukweergave in de cabine. Als deze te ver terugloopt, moet het filter worden vervangen of sluiten afdichtingen niet goed genoeg meer af.

Het voor Challenger ontwikkelde klasse 4-filter is net zo groot als de filters van een lagere klasse voor trekkers. Op het filter staat de categorie aangegeven.

GRONDIG - April 2013

41

Groen, grond en infra producten

NIEUW!

NU IN SLEEVE VERPAKKING Voordelen van de innovatieve SilotitePro sleeve: • Verhoogde stabiliteit van de pallet • Stabiele pallet ook na het openen • Innovatieve sleeve verpakking per rol • Bijkomende bescherming van de rolrand d.m.v.

2 kartonnen schijven • 100% traceerbaar: kokeretiket, sleeve etiket, palletetiket • Gemakkelijk te plaatsen op de machine door de rode pijl, die de wikkelrichting aangeeft • Makkelijk te openen en minder afval

33% MEER BALEN PER ROL

Nijemirdum

|

33% MEER FOLIE PER ROL L

Tel.: 0514 - 57 18 26

|

www.buma.com

|

info@buma.com

“Afstemming voorkomt bijensterfte” Gerrit Volkerink uit Heino roept loonwerkers en imkers op om elkaar op te zoeken Imkers en gewasbescherming verdragen elkaar niet. Strijden is volgens loonwerker en imker Gerrit Volkerink uit Heino niet de oplossing. Met elkaar om tafel om af te stemmen wanneer en waar wordt gespoten, is volgens hem de beste weg. Hij heeft daar zelf in Heino goede resultaten mee geboekt en is bezig om landelijk draagvlak voor deze aanpak te bewerkstelligen.

gewasbescherming 44

Achter in de tuin staat als levend bewijs het onderkomen van zijn bijenvolken. “Kijk, ook met dit weer vliegen ze alweer uit”, zegt Gerrit Volkerink. Hij controleert de kasten en knikt tevreden. “Het voorjaar komt er weer aan, een mooie, nuttige tijd”, stelt hij vast.

Hij voegt eraan toe dat we niet kunnen leven zonder de bestuiving van planten door bijen. “Dat moet bij mensen wat meer tussen de oren komen.”

Enig besef is er natuurlijk al wel, mede door de media-aandacht voor de massale bijensterfte als gevolg van landbouwbestrijdingsmiddelen. Met name een geval in Duitsland bij een naastgelegen perceel koolzaad, waar de bijen net zo druk waren als op deze openingsplaat die Sophia Mook schoot in Groningen. “De mediareacties zijn hier en daar ongenuanceerd, maar er zit zeker een kern van waarheid in”, aldus Volkerink. Hij geeft aan dat het allemaal niet zo zwart-wit is als wel eens wordt gesteld. “Daar is de regelgeving voor. De overheden moeten zorgen voor de juiste toelatingen, voorschriften en verboden op bestrijdingsmiddelen. Binnen die marges moeten imkers en loonbedrijven kunnen opereren. Met

GRONDIG - April 2013

wat overleg is binnen die marges een waardevolle teruggang in bijensterfte te realiseren. Dat is onze ervaring hier in Heino.”

De problemen Gerrit Volkerink runde tot een paar jaar geleden Loonbedrijf Volkerink Heino. Daarnaast is hij in zijn vrije tijd imker. Momenteel is hij voorzitter van de Nederlandse Bijenhoudersvereniging afdeling Heino en omstreken. Volkerink geeft aan dat meerdere gewasbeschermingsmiddelen schadelijk zijn voor bijen. “Het bekendst is de zaadbehandeling met neonicotinoïden. In principe is deze methode onschadelijk voor bijen, omdat het middel niet wordt verspoten en met circa tien weken - dus voor de bloei van de mais - is uitgewerkt. Het zou wel eens kunnen dat er tijdens gunstige groeidagen ’s nachts ook enig middel vrijkomt via de bladeren (uitademen).

Wanneer de bijen dit vocht drinken, zal dat mogelijk schadelijk kunnen zijn. Onderzoek zal dat moeten aantonen.”

Volkerink relativeert de schadelijke werking van neonicotinoïden behoorlijk. “Maïszaad met neonicotinoïden wordt alleen op scheur-

land toegepast ter bestrijding van ritnaalden. Slechts circa tien procent van de maïs wordt met dit middel gezaaid”, stelt Volkerink vast. Hij geeft aan dat dit middel officieel nog niet verboden is en vindt dat de imker dus zal moeten omgaan met de regelgeving. “Het spuiten van neonicotinoïden is veel schadelijker. Het aantal grammen werkzame stof is dan een factor tien hoger, er is meer kans op contact met bijen en de emissiekans is ook groter.”

Volkerink ziet voor de bijenstand ook een risico in het spuiten van diverse andere middelen, zoals bijvoorbeeld de groeistoffen MCPA en MCPP. “Deze middelen worden vaak gespoten wanneer er bloeiende planten zijn. De aanwezige bijen worden dan automatisch ‘meegespoten’. De bijen gaan niet dood aan het middel zelf, maar dragen dan wel de geur bij zich. Bijen met een andere geur worden door de bijenwachters bij de kas gedood. Dan heb je als imker een serieus probleem.”

Ook hier benadrukt Volkerink dat de kans hierop gering is als de spuiter met verstand en volgens de regels werkt. “Je mag bij veel middelen niet spuiten bij bloeiende planten. Dat betekent dus ’s avonds laat of ‘s morgens heel vroeg spuiten wanneer de knoppen dicht zitten, of eerder in het seizoen, voordat ze bloeien. “Dat laatste is niet gemakkelijk, omdat er steeds meer bloeiende kruiden in grassen verschijnen. Een kwestie van het etiket met de voorschriften over bijen goed lezen, je als spuiter daaraan houden en de klant voorlichten over het beste moment van spuiten.”

Goede resultaten Onder het motto ‘voorkomen is beter’ organiseerde Gerrit Volkerink als voorzitter van de Nederlandse Bijenhoudersvereniging afdeling Heino en omstreken en als landbouwloonwerker begin vorig jaar een informatie-uitwisseling tussen loonbedrijven in de regio en de lokale bijenvereniging. “De loonbedrijven en zelfspuitende boeren kregen alle telefoonnummer en e-mailadressen van de regionale imkers. Wanneer de loonwerker weet dat hij de volgende dag ergens gaat spuiten, stuurt hij de dag ervoor de desbetreffende imker(s) een mail of belt hem of haar. De imker kan dan ’s avonds of ’s morgens vroeg voordat de bijen

uitvliegen de bijenkast afsluiten. Dit heeft afgelopen jaar bij ons goed gefunctioneerd.”

Wil dat zeggen dat het systeem honderd procent waterdicht functioneert? “Nee, dat niet. We hebben één geval gehad dat ’s morgens de bespuiting met groeimiddelen werd gedaan, maar dat in de loop van de dag ook met Roundup werd gespoten, op het moment dat de bijen alweer waren losgelaten. De imker was - in zijn beleving terecht - behoorlijk gepikeerd. Officieel mag je echter overdag bij bloeiende planten Roundup toepassen, omdat dit middel niet schadelijk is voor bijen en weinig geur overdraagt. Feitelijk was hier geen sprake van een overtreding, maar de imker had de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit al ingeseind.”

Volkerink geeft met dit voorbeeld aan hoe gevoelig het spuiten voor imkers ligt. “Van afstand zie je niet welk middel er wordt gespoten. Je kunt imkers dus niet kwalijk nemen dat ze fel reageren. Daarom is het beter dat loonwerkers alle bespuitingen - dus ook die met Roundup vooraf melden. Vooraf is dan echt de dag ervoor”, aldus Volkerink. Hij benadrukt dat hij vanuit loon- en zelfspuitende agrarische bedrijven ook heel positieve reacties heeft gehad. “Nu weten we eindelijk waar de bijenkasten staan. Dat bespaart ons een hoop ellende.”

Patstelling opheffen Gezien de goede resultaten in Heino is Volkerink ook al verder getrokken met dit plan. Hij merkt echter nog de nodige weerstand. “Een deel van de imkers is tegen elke vorm van chemische bestrijding. Deze groep ziet het als een kans om de loonwerkers zo gericht aan te pakken. Aan de andere kant zijn er loonwerkers die vanuit dit oogpunt liever de bespuitingen niet melden. Dat levert een ongewenste patstelling op, waarbij de bij per saldo de verliezer is, stelt Volkerink vast. “Het gezamenlijk belang van het zoveel mogelijk voorkomen van bijensterfte staat voorop. De imker zal moeten accepteren dat loonwerkers binnen de grenzen van de wettelijke toelatingen bestrijdingsmiddelen toepassen en de loonwerkers zullen moeten zorgen dat ze zich aan wettelijke voorschriften houden. Wanneer er zo met enig begrip en respect met elkaar wordt omgegaan, functioneert het vooraf door de loonwerker informeren van de imker prima.”

Volkerink heeft in het blad van de Nederlandse Bijenhoudersvereniging een ingezonden brief gestuurd met dezelfde boodschap om meer begrip te creëren onder bijenhouders.

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Sophia Mook, Gert Vreemann

GRONDIG - April 2013

45

Retengo Plus

NIEUW  Effectief tegen vele schimmels  Vitaler gewas  Meer zetmeel

De juiste chemie voor gezonde maïs BASF Nederland B.V., Divisie Agro, Postbus 1019, 6801 MC Arnhem. Telefoon (026) 371 72 71, www.agro.basf.nl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

voorkom slachtoffers Tips voor het sparen van wild tijdens het maaien Elk maaiseizoen vallen er in graspercelen veel slachtoffers onder het wild. Vele duizenden jonge dieren, zoals vogels, hazen en reeën, worden gedood of raken zwaar gewond bij het maaien. De Vereniging

Hoeveel slachtoffers er per jaar in het maaiseizoen vallen, is onbekend, maar gezien de honderdduizenden hectares die er jaarlijks worden gemaaid, moeten het vele honderden zijn.

Sommige daarvan zijn onvermijdelijk, want je merkt nooit alles op, maar door een aangepaste werkwijze kan de schade wel worden beperkt. Door bijtijds maatregelen te nemen, kan dit dierenleed worden voorkomen en - misschien nog wel belangrijker - kunnen problemen met de kuilkwaliteit worden vermeden. Juist resten van dode dieren kunnen namelijk schadelijke bacteriën in de kuil opleveren.

Voor het voorkomen van maaislachtoffers is een goede communicatie heel belangrijk.

Tijdig contact met wildbeheerder De eerste stap bij het lokaliseren van wild is het tijdig doorgeven door de agrariër of terreinbeheerder aan de wildbeheerder dat er zal worden gemaaid. De wildbeheerder kan dan een dag van tevoren zorgen dat er geen reeën meer aanwezig zijn, bijvoorbeeld door het ophangen van papieren of plastic zakken of plastic linten of door bonenstokken te plaatsen met daaraan een opvallende en grote lichte zak die net boven het gras wappert. Als dat de avond voor het maaien wordt gedaan, zal de reegeit met haar reekalveren het weiland mijden of verlaten. Na het maaien kunnen die vreemde voorwerpen weer worden weggehaald.

De loonwerker zal ook informatie moeten krijgen over de aanwezigheid van jonge dieren in het veld. Hij kan dit ook zelf vragen aan de agrariërs.

Een goed hulpmiddel om wild op te

jagen, is het monteren van een wildredder aan de trekker. Een wildredder alleen is echter niet voldoende. Ook de wildbeheerder kan u benaderen om te vernemen waar er die week wordt gemaaid. Werk hieraan mee.

Reekalveren drukken zich namelijk bij gevaar en blijven dan roerloos liggen, want dat is hun instinctieve reactie op gevaar. Daarom zal het perceel de dag tevoren door de wildbeheerder moeten worden afgezocht op reekalveren.

Voorbeelden van een maaiwijze middenuit waarbij het wild de gelegenheid krijgt om te vluchten.

Zetje geven Wat als u een reekalf ontdekt tijdens het maaien? Door een kalf niet met blote handen op te pakken en weg te zetten, maar bijvoorbeeld met een pluk gras, wordt de menselijke geur niet doorgegeven en zal het kalf door de moedergeit worden meegenomen.

Beter is nog om het reekalf te laten vluchten door het bijvoorbeeld een zetje te geven.

Tijdens het werk krijgt het wild meer kans door een andere werkwijze te kiezen en van binnen naar buiten te maaien. Daardoor worden de dieren juist naar de buitenkant van het perceel gedrongen en hebben ze een betere kans om het perceel te ontvluchten. Dit geldt dan vooral voor de volwassen dieren. Probeer ook in het geval van grasland met een bolle ligging en greppels zoveel mogelijk van binnen naar buiten te maaien. Hoewel ook hier het gezegde ‘tijd is geld’ van toepassing is, betekent deze andere werkwijze en een iets aangepaste snelheid wel dat al veel maaislachtoffers kunnen worden voorkomen.

Tekst en illustratie: Vereniging Het Reewild

vakinForMatie

Het Reewild en de sectie Agrarisch loonwerk vragen aandacht voor dit probleem.

Maaimodel van een langwerpig stuk land met greppels, Steeds maaien van de ene greppel naar de andere

Meer informatie Mocht u meer informatie willen, dan kunt u daarvoor terecht op de website van de Vereniging Het Reewild: www.reewild.nl (ga via ‘Vereniging’ naar ‘Media’). De vereniging heeft in 2012 ook de folder ‘Maaien, voorkom onnodig dierenleed’ uitgegeven, die is bijgesloten bij dit nummer van Grondig. Natuurlijk kunt u ook terecht bij uw eigen CUMELA-infolijn.

GRONDIG - April 2013

47

Oprijvrachtwagens van 7 - 22 ton Oprij LF45 16 L21 210 PK E.E.V. 10,4 ton laadvermogen

huurprijs â‚Ź 1.625,=/maand

ook VERHUUR vanuit onze vestiging ZWOLLE Hermelenweg 158, 8028 PL Tel. 0529 46 94 00

Kon. Wilhelminaweg 259 | 3737 BA Groenekan | T. 0346 25 96 00 | www.veldhuizen.eu | info@veldhuizen.eu OprijLFbronGrondig.indd 1

12-3-2013 13:18:23

Precies zoals u wilt: Kverneland GE

Flexibel: iXter Compact: Ikarus S

Kverneland Group Benelux BV - De Dommel 40 - 8253 PL Dronten - T +31 321 387 110

Mekos machinebouw brengt u op grote voorsprong Graderwerk met de unieke Mekos frontschuif voor uw wiellader: met een enorme capaciteit.

Sitech-Trimble automatisering 2D of 3D. Laser, GPS, Total station.

Mekos rondlegleveler: vlak en tonrond leggen met 1 machine, traploos instelbare ronde vorm in het afstrijkmes +verdichten.

Mekos zelfrijdende machines voor iedere toepassing zoals koppen, wieden, spuiten, ziekzoeken enz.

Mekos voor topsport in machinebouw, ruim 25 jaar de fabrikant van het origineel de “Mekos Kilver.�

Precisie egaliseermachines voor de professionele gebruiker. (op getoonde producten zijn individueel patenten van toepassing)

Partners:

Mekos Schagerbrug BV Tel. 0224-571555 www.mekos.nl

EOcontrol!

IsoMatch Tellus met GEOcontrol Kleine zelfrijder: iXtra fronttank Capaciteit: iXtrack

Met drie modellen - vanaf 1000 liter gedragen veldspuit - tot 5000 liter in getrokken uitvoeringen, biedt Kverneland een complete lijn veldspuiten voor elke toepassing. Dankzij de standaard ISOBUS bediening zijn de veldspuiten voorbereid op de toekomst.

www.kverneland.nl

Stem af op FM Nieuwe middelzware Volvo FM eind 2013 op de markt Half maart introduceerde Volvo de nieuwe FM, de middelzware trucklijn. Opvallend zijn de nieuwe cabine en het Dynamic Steering-systeem, dat door de fabrikant ‘baanbrekend’ wordt genoemd. Voor de bouw komt een terreinwaardige FMX en die staat op Bauma.

Volgens Volvo is de middelzware klasse de allroundklasse en daarin probeert de fabrikant voor zoveel mogelijk klanten en toepassingen de ideale oplossing te bieden. Het Dynamic Steering-stuursysteem is een technische innovatie die voor de chauffeur zorgt voor meer veiligheid en comfort. Op de snelweg biedt het systeem richtingsstabiliteit, maar bij lagere rijsnelheden maakt het het manoeuvreren met een zwaar beladen truck stukken lichter en gemakkelijker. Sturen gaat zelfs moeiteloos. Het I-See-systeem - dat bijdraagt aan een lager dieselverbruik (vijf procent minder) - is nu ook voor de FM-trucks leverbaar. De nieuwe truck is lichter, er komt meer flexibiliteit in asconfiguraties en qua opbouw biedt het nieuwe chassis meer mogelijkheden. De FM-cabine heeft meer dan alleen een nieuw front met

een mooie lampenpartij. De chauffeur zal het interieur ervaren als veilig, ergonomisch en efficiënt, met veel opberg- en leefruimte. De

Nieuwste Case

grondverzetnieiuws 50

Loonbedrijf K. Zwikker uit Westzaan is één van de eerste cumelabedrijven die de nieuwe Case 721F-wiellader in bedrijf heeft genomen.

Het bedrijf kocht de nieuwe 14,5-tonner bij Troost Machinehandel in Numansdorp. Loonbedrijf K. Zwikker is in de regio’s Amsterdam en Noord-Holland actief in de verhuur aan GWWbedrijven en dit is de vierde Case die het bedrijf koopt; na een Case W20C in het beginjaar 1987, een 721B, daarna een 721C nu dus de 721F. De nieuwste Case heeft een 6,7-liter-zescilinder-dieselmotor, een Fiat Powertrain Technologies-motor die met behulp van AdBlue-inspuiting voldoet aan de Stage IIIbeisen. De laadschop staat op brede Goodyear-banden in de maat 650-65R25 en is geleverd met kuilbeplating aan de onderzijde. De nieuwe F-wiellader heeft een vijfversnellingsbak met automatische vergrendeling van de koppelomvormer.

Daarmee rijdt de machine tot 52 km/u, maar deze transmissie zorgt ook voor nogal wat brandstofbesparing. Op de komende Bauma wordt de 721F als één van de primeurs voorgesteld.

GRONDIG - April 2013

FM-reeks krijgt elf- en dertienliter-Euro 6-motoren. De productie start in september. www. volvo.com

Baansculptuur Met een lasergestuurde leveller op de wiellader kun je zand- en korrelbanen in één werkgang zowel verdichten als afstrijken voordat er wordt bestraat, geasfalteerd of platenbanen worden gelegd. Doordat tijdens het baanmaken de hefarmen in de zweefstand staan, heeft de wiellader geen invloed op het egaliseerwerk, zelfs niet wanneer je bijvoorbeeld met één wiel over een steen zou rijden. Op verzoek van cumelabedrijf Geurs in Hengevelde ontwikkelden Mekos en Sitetech (Trimble) nu een leveller die het mogelijk maakt om banen onder een gewenst profiel te egaliseren, bijvoorbeeld een ronde vorm, een dakprofiel of anders. Omdat alles afhankelijk is van de wegbreedte en het gewenste afschot, heb je dan niets aan een voorgeprofileerde leveller, dus hebben ze bij Mekos gekozen voor een versie met segmenten die op het gewenste profiel en op breedte van de baan kunnen worden ingesteld.

Deze nieuwe Mekos-leveller kan met twee of drie Trimble-ontvangers tegelijkertijd werken en ook uitbreidingen met ultrasoontasters zijn mogelijk. www.mekos.nl, www.sitechnederland.com

300 kilo sterker

Draaicirkel

Met de roterende TR38160 zet Bobcat een sterkere opvolger in de markt voor de verreiker die een maximale hefcapaciteit van 3,5 ton had. De nieuweling biedt een hefhoogte van 15,7 meter en pakt 300 kilo meer op korte giek: maximaal 3,8 ton. Deze TR is de kleinste roto in het Bobcat-programma, dat verder bestaat uit de TR45190 (4,5 ton en 18,7 meter), de TR50210 (5,0 ton en 20,5 meter) en de TR40250 (4,0 ton en 24,5 meter). De grotere modellen hebben driedelige gieken, de nieuweling krijgt een tweedelige mast. Bobcat maakt de TR38160 geschikt voor het aankoppelen van tien verschillende werkplatforms en manbakken, omdat machines in deze klasse nog wel eens worden ingezet bij de montage van gevelpanelen, kozijnen en lichtreclames. Daarnaast zijn er de nodige bakken, gieken en giekverlengingen, vorkenborden en een kraangiek met 3,8-tons lier. De zwenkhoek van de machine is beperkt tot 400 graden. Nog even wat gegevens: het werkklaar gewicht van de TR38160 is 13,1 ton.

De machine is in transport 6,53 meter lang, 2,38 meter breed en 3,00 meter hoog. De maximale hefhoogte op banden is 13,80 meter en het horizontale bereik komt op 13,40 meter. De TR38160 komt op een rijsnelheid van 30 km/u. Bobcat bouwt ook dertien modellen starre verreikers met hefhoogtes tot 17,40 meter. www.bobcat.eu

KORT NIEUWS

Een 14,99 meter lang, ongedeeld chassis met maar liefst zeven assen. Het Duitse Paul Nutzfahrzeuge bouwde in twaalf weken op basis van een 449 kW (610 pk) sterke Mercedes Actros 4160 K 8x6 met vier aslijnen een passend chassis voor een Cifa KH80betonpomp met 80 meter lange verdeelmast. Het is de grootste betonpomp die op een enkel chassis kan worden gemonteerd. De combinatie heeft een totaal toegestaan gewicht van 75 ton en het chassis is geschikt voor opbouwen met een gewicht tot 58 ton. De draaicirkel bedraagt‌ 33 meter!

ven met deze machines. Elke ondernemer die een demo aanvraagt, ontvangt bovendien een mooi jack. Aanmelden gaat via www.testtogetdressed.com.

Demotour Telestack HF518 Marijs Recyclingtechniek organiseert bij een aantal overslag- en recyclingbedrijven een demotour met de rupsmobiele HF518transportband van Telestack. Daarmee belaad je schepen, trucks of containers, maar de Telestack kan ook achter een puinbreker of zeefmachine worden ingezet om te stockeren: tot 1500 ton onder de uitvoerband. De overslagmachine is voorzien van een bunker met een inhoud van twaalf kubieke meter (vier meter breed) en die kan gemakkelijk door een shovel of overslagkraan worden beladen. Met de inzet van een Telestack beperk je het aantal ‘bewegingen’ met de laadschop.

In de afgelopen jaren zijn er in Europa al meer dan 150 rupsmobiele Telestacks in gebruik genomen. www.marijs.nl

Aangekleed Vermeer Benelux heeft momenteel diverse stobbenfrezen en hakselaars beschikbaar om bij klanten in het werk demonstraties te ge-

Tijdens de klantendagen wordt ook de kwalificatietest gehouden voor de Operators Club.

Daaruit komen drie machinisten voort die later dit jaar de Nederlandse driekleur mogen verdedigen tijdens de Europese finale in Duitsland. www.kuiken.nl

Rotolaser

Klantendagen bij Kuiken Niet de machines, maar de klant staat centraal tijdens de Kuiken-klantendagen die op vrijdag 31 mei en zaterdag 1 juni worden gehouden in Emmeloord. De importeur van Volvo en Sennebogen zet nadrukkelijker in op services rondom het materieel: Total Solutions, oftewel allerhande zaken op gebied van onderhoud, vlootmanagement, financiering, verhuur en trainingen voor machinisten en monteurs, met kostenbeheersing en rentabiliteit op het netvlies. Waarschijnlijk komt er eind mei ook een aantal Bauma-primeurs naar Emmeloord.

TopconSokkia presenteert de roterende laser RL200, leverbaar als uitvoeringen met enkel en dubbel afschot en geschikt voor hellingen tot 25 procent. De RL500 met enkel afschot pakt hellingen van min vijf tot plus 25 procent, het model met dubbel afschot werkt onder hoeken van plus of min tien procent op de tweede as. In beide modellen plaatst TopconSokkia de LS-80L-laserontvanger. www.sokkia.nl

GRONDIG - April 2013

51

Big business Bagger, Bratwurst, Bier: van 15 tot en met 21 april is het ‘Bauma-time’ in München.

Met de grootste materieelvakbeurs ter wereld in het verschiet blikken we vooruit op hetgeen de machinefabrikanten al aan primeurs hebben verklapt. Ook waarschijnlijke primeurs en enkele noviteiten uit ons land nemen we graag mee in deze voorbeschouwing.

gen voor een kaartje, een vliegticket of een parkeerkaart, een (te) dure hotelkamer en wellicht een biertje en een Bratwurst in het centrum van de stad. Bauma is namelijk big business.

De Bauma 2013 lijkt nauwelijks last te hebben van de crisis in de bouw, overslag en industrie. In München staan immers nog meer standhouders met nog meer machines op nog meer vierkante meters beursterrein. En als aswolken of erger ons bespaard blijven, zullen er meer dan een half miljoen bezoekers worden geregistreerd. Die zullen allemaal grof geld neerleg-

De editie van 2013 zal in het teken staan van de Stage IVemissie-eisen en daarmee van de dieseloxidatiekatalysator die bij diverse fabrikanten opduikt. Ook het nieuwe denken over hybride aandrijving - of slim opslaan en hergebruiken van energie - heeft de aandacht. De hype rond hybride machines met grote accupakketten lijkt over nu de stap naar en van elektriciteit wordt overgeslagen. Desondanks: de hoge brandstofprijzen maken het interessant om voorafgaand aan de koop goed te kijken naar het verbruik. In het kader van machinemanagement, de digitale bouwplaats en beheersingselektronica zal er veel aandacht uitgaan naar het koppelen van gegevensstromen met betrekking tot het verrichte werk, tonnen, meters, hoogtes, afstanden en de daarbij behorende machinekosten. Mocht u afreizen naar München - je moet het toch meegemaakt hebben - dan bij deze een waarschuwing vooraf: neem comfortabele wandelschoenen mee en stippel voorafgaand een goede route uit die u langs de meest interessante stands leidt.

Tekst: Michiel Pouwels Foto’s: fabrikanten

Hybride 336E

techniek 52

Aan hybride machines moet je volgens Caterpillar hogere eisen stellen dan alleen een lagere CO2-uitstoot. De nieuwe veertigtons hybride graafmachine van het merk - die op de Bauma zijn première beleeft borduurt voort op de bestaande 336E uit 2010, die overigens in het programma blijft. Bij de 336H hebben de constructeurs het begrip hybride kritisch tegen het licht gehouden. Het hoeft niet per se elektrisch of dieselelektrisch te zijn, zegt Cat, want er zijn veel mogelijkheden om energie op te wekken, op te slaan en te hergebruiken. Daarom ontwikkelde Cat een technologie voor grotere rupsgraafmachines voor productiewerk in overslag en industrie. Die bestaat uit een combinatie van het extreem nauwkeurig ‘managen’ van het motorvermogen en het optimaliseren van het hydraulische systeem. Het hybride-aspect - hergebruiken van energie - wordt verkregen uit het afremmen van de zwenkbeweging.

Door gebruik van een accumulator kun je die energie (druk) direct hergebruiken in het vervolgens weer opstarten van de zwenkbeweging.

GRONDIG - April 2013

Op de Bauma zul je meer van deze voorbeelden van deze hybridetechniek ontdekken. Cat wil al wel kwijt dat door deze maatregelen voor de hybride 336E H - voorzien van een Stage IIIb-C9-motor met 217 kW (291 pk) - de bedrijfskosten lager zijn dan voor de standard 336E. De fabrikant spreekt over vijftig procent meer productie per liter diesel en over een brandstofverbruik dat 25 procent lager is dan dat van een standaard 336E. Waarschijnlijk blijft het bij Cat niet bij één model hybride graafmachine.

Gaatje vullen Met de R25Z-9A zet Hyundai in het miniprogramma een binnendraaiende 2,6-tonner tussen de modellen R16-9 en R27Z-9. De nieuweling krijg een Stage IV-motor van Mitsubishi en in de dichte cabine vinden we een goed geveerde stoel, wegklapbare rijpedalen en joysticks waarmee je goed kunt doseren. Bijzonder zijn de lange standtijden van de filters en olie (respectievelijk 1000 en 5000 uur) voor de hydrauliek en ook hoeft het smeren van pennen en bussen voortaan maar om de 250 uur te worden gedaan. De maximale graafdiepte is bijna 4,50 meter en de machine rijdt in de tweede versnelling tot 4,5 km/u. De R25Z-9A staat op 25 centimeter brede rubber rupsen.

Nieuwe binnendraaiers Volvo verklapt het echte nieuws pas in München, maar de nieuwe binnendraaiers werden vooraf gemeld. Het betreft de 2,5-, 6,0- en 9,0 tonners, respectievelijk de ECR25D, de ECR58D en de ECR88D. De kleine ECR25D weegt inclusief drie bakken, een hamertje en de aanhanger voor transport minder dan 3,5 ton. Net als de ECR58D heeft de kleinste een monogiek, terwijl de grote ECR88D ook leverbaar is met tweedelige giek.

De twee grootste ECR’s krijgen viercilindermotoren die respectievelijk 36 en 43 kW (50 en 58 pk) leveren. Deze machines voldoen aan de Stage IIIb-eisen dankzij een uitlaatgasnabehandelingssysteem. In de ECR25D ligt een 15,5 kW (21 pk) dieselmotor en kopers hebben bij de 2,5-tonner de keuze uit een korte of een lange lepelsteel.

Kobelco returns Nu Kobelco en New Holland hun joint-venture hebben opgebroken en ze voorlopig alleen nog elkaar beleveren, vindt de Japanse constructeur het tijd om met graafmachines met eigen naam en in de eigen blauwe kleur naar de beurs in München te komen.

Tussen de minigravers en de rupsgravers van twaalf tot vijftig ton ontdekten we de hybride SK80H-2achttonner, die veertig procent minder CO2 uitstoot en ook twintig procent minder brandstof verstookt. De machine is overigens in Japan al vier jaar op de markt en wij gaan op de Bauma eens kijken hoe je zo’n compacte machine hybride maakt.

Op de foto de ruim 26-tons SK260SR-LC met dozerblad.

Juist dat laatste maakt hem een succesnummer in de Verenigde Staten. Niet voor niets noemen ze de machine daar Bladerunner.

Bijdehand mobieltje De PW118MR-8-bandenkraan van Komatsu is een 12,3-tonner waarvan de giekbasis vóór de machine zit. Daarom kan de graafuitrusting links- en rechtsom zwenken en dat maakt de machine - met gedeelde giek - erg geschikt voor allerhande werk in binnensteden en op krappe bouwplaatsen, zeker met een draaikantelstuk. De PW118MR-8 wordt gebouwd in Italië. De motor levert een vermogen van 72 kW (98 pk).

De 12,3-tonner combineert functies en uitrustingen van grote en kleine mobiele machines, zoals het slimme CLSS-hydraulieksysteem, een ruime cabine met goed zicht rondom en een goede instap, drie voorgeprogrammeerde werkstanden en het Komtrax-monitoringsysteem. De maximale graafdiepte is ruim 4,30 meter en de opbreekkracht is 73,5 kN.

GRONDIG - April 2013

53

Driemaal Case

Eind vorig jaar stelde Case de nieuwe mobiele graafmachines voor. De WX148 (15,0 ton), de WX168 (17,5 ton) en de WX188 (19,0 ton) worden - samen met de New Holland-machines - in Italië gebouwd. De twee

Nieuwe SV

grootste bandenkranen krijgen een zescilinder, in de kleinere vijftientonner ligt een viercilindermotor van FPT (Fiat Powertrain Technologies) die 90 kW (123 pk) levert. Dat zijn Stage IIIa-motoren, zonder EGR of AdBlue, want CNH ‘flext’ van Stage IIIa naar straks de Stage IV-norm en slaat Stage IIIb over. De eerste berichten uit de markt over de nieuwelingen zijn positief. Case was ook wel toe aan een machine die goed wordt beoordeeld en daar heeft de fabrikant bij de ontwikkeling veel tijd aan besteed, vandaar de keuze voor het getal 88 in de typenummers. Dat staat synoniem voor de kwaliteit van vroeger en voor veel uitrustingsmogelijkheden qua graafuitrusting en onderwagens. Aan boord vinden we een centrale computer, die het monitoren, besturen en instellen een stuk eenvoudiger maakt. Hydraulisch zit het wel snor met het EPM Electronic Pump Management, dat veel liters biedt (250 liter per minuut, plus 100 van de zwenkpomp) en dat ervoor zorgt dat synchrone werkbewegingen prima tegelijkertijd kunnen worden uitgevoerd.

Ecomax luidt de klok

Met een gewicht van rond de 2,6 ton en zijn compacte afmetingen is Yanmars nieuwe SV26-minigraver gemakkelijk te transporteren.

Transport van compact bouwmaterieel is een actueel thema op de Bauma, want er verandert her en der wat in de verkeerswetgeving en daarmee worden de mogelijkheden beperkt. De nieuwe Yanmar krijgt een eigen 1,3-liter- driecilindermotor met 17,4 kW (23 pk) mee en de fabrikant spreekt over een brandstofverbruik van ten hoogste vier liter per uur. Een automatisch toerenterugvalsysteem is optioneel leverbaar.

Yanmar kiest voor een VIPPS-driepompensysteem (90 liter per minuut, inclusief zwenkpomp) als hart van de hydrauliek en dat garandeert een soepele werking bij tegelijkertijd uitgevoerde functies. De rechter joystick krijgt een duimwiel voor proportionele bediening. De maximale rijsnelheid is 4,9 km/u en binnen de minuut zwenkt de SV26 exact 9,9 volle rondjes. De uitbreekkracht aan de bak is 2,5 ton.

techniek

Op de JCB-stand vervult de eigen Ecomax-Stage IV-motor een hoofdrol, al ligt de viercilinder braaf onder het plaatwerk van graaflaadcombinaties, wielladers, verreikers en nu ook graafmachines. En - we achten het niet onmogelijk - roterende (Magni-)verreikers, die ook wel eens vermomd als JCB’s op de stand van de Engelse fabrikant kunnen staan. De Ecomax-viercilinder voldoet aan de Stage IIIb- en Stage IV-eisen dankzij een dieseloxidatiekatalysator, waardoor er geen EGR-technologie (met roetfilter) of nabehandeling van uitlaatgassen met AdBlue nodig is.

Daar hebben ondernemers in het kader van gebruiksgemak en (motorolie)kosten wel oren naar, temeer omdat de motor bij lage toerentallen een hoog koppel biedt en dat scheelt brandstof. Een machine met zo’n motor ligt na verloop van tijd beter in de markt in exportlanden waar de emissienormen minder streng zijn en ook dat is een pre. JCB hoeft bovendien geen grotere motorruimte te creëren om extra filters of leidingen weg te stouwen en dat zorgt er bijvoorbeeld bij de graafmachines voor dat de achterzijde niet hoefde te worden verhoogd. De reeks viercilinders heeft vermogens van 54 tot 127 kW (74 tot 173 pk).

In de JS115-, de JS130- en de JS145-modellen - 12,0, 13,5 en 15,0 ton ligt nu ook de Ecomax-motor en JCB paste bij deze machines meteen de hydraulische systemen aan op de viercilinder. Dat moet leiden tot brandstofbesparingen tot tien procent en een lager interieurgeluid.

54

GRONDIG - April 2013

Tientonner op banden

SR en MSR

Weinig fabrikanten vinden de acht- tot tientons klasse interessant genoeg om er specifieke machines voor te ontwikkelen. Liebherr daarentegen zet door en komt nu met de mobiele A910 Compact, met een kort gebouwde bovenwagen met een zwenkradius van 1,60 meter. Dat maakt de 11,5-tonner - want dat weegt hij - geschikt voor inzet bij stadswerk, in parken en in de natuurbouw. De A910 Compact krijgt een 75 kW (102 pk) Deutz-viercilinder en voldoet aan de Stage IIIb-emissie-eisen.

Zowel Case als New Holland komt op de Bauma met een 7,5- en een 8,3-tons (bijna) binnendraaiende rupsgraafmachine, bij New Holland de E75C SR en E85C MSR (foto) genoemd en bij Case CX75SR en CX80C gedoopt. We spreken over machines met hoegenaamd dezelfde aandrijving en hydraulische vermogens, want de 42 kW (56 pk) sterke, Stage IV-turbodiesel ligt in beide modellen. Die is voorzien van een dieseloxidatiekatalysator, omdat er op de compacte kranen weinig ruimte is voor nabehandelingssystemen. De machines hebben drie werkstanden (HD, standaard en eco) en ook hier kiezen de merken van CNH voor driepompensystemen voor meer opbrengst.

Generatie 4 uitgebreid Marktleider Kubota zal op de Bauma een aantal nieuwe mini- en midigraafmachines uit de generatie 4 voorstellen. Ook van de binnendraaiende U-serie komen nieuwe ‘streep-4’-modellen, zoals de U48-4 (4775 kilo) en de U55-4 (5400 kilo), die volgens Kubota met hun achterzijdes niet of nauwelijks buiten de rupsbreedte uitsteken. De binnendraaiers passen naadloos naast de conventionele KX-machines als de KX057-4, die 5445 kilo op de schaal brengt. Ook een belangrijke troef is de KX080-4, die - afhankelijk van de uitrusting - tot 8,7 ton weegt. Deze machine is standaard rijk uitgerust, onder andere met proportionele bediening.

Afval en recycling Specifiek voor inzet in de recycling en de overslag van huisvuil- en groenafval ontwikkelde JCB de JS20MH ‘MaterialHandler’, die op de Bauma in première gaat. De twintigtonner is gebaseerd op de mobiele JS160W-zeventientonner - met dezelfde 97 kW (130 pk) motor en hydrauliek - maar de onderwagen is opnieuw ontwikkeld. Die is behoorlijk versterkt en voorzien van een centraal geplaatste draaikrans voor meer stabiliteit over het volle zwenkbereik. De JS20MH krijgt een 5,70 meter lange, gerechte giek en een industrielepelsteel met een lengte van vier meter. Daarmee reikt de overslagmachine tot 9,50 meter. Ook specifiek voor deze machine zijn de omkeerbare luchtkoelers en -filters en extra roosters. Een airco is standaard, maar voor roosters over de cabine moet de knip worden getrokken.

GRONDIG - April 2013

55

In de details…

Atlas GmbH fabrikant van graaf- en overslagmachines en autolaadkranen - grijpt terug in zijn historie nu de mobiele 804M- graafmachine met een werkgewicht van 6,5 ton weer in productie is genomen. Het merk ziet in de cultuurtechniek en bij hoveniers vraag ontstaan en speelt daar op in. Voor de mobiele kranen 140W, 150W en 160W zijn er ook wat zaken nieuw, al doet de fabrikant dat af als ‘details’. De compacte 160W SR wordt nu geleverd met een 80 kW (109 pk) Deutz-motor en een grotere rijmotor. In de 180W SR ligt voortaan een 115 kW (156 pk) sterke Deutz en dankzij de grotere hoofdpomp pakken de machinekarakteristieken beter uit. Door het dalen van het toerental vermindert het brandstofverbruik. Ook optisch verandert er één en ander, want de 140W, 160W en 180W krijgen een nieuw gevormd ballastgewicht, dat bovendien 300 kilogram zwaarder is en is voorzien van een camera.

Vijftigtonners

techniek 56

Doosan heeft twee nieuwe graafmachines in de vijftigtons klasse in petto.

Het zijn de 49-tons DX490LC-3 en de 52-tons DX530LC-3, die we vooral zullen tegenkomen in overslag, groot grondverzet, steenwinning en als dragermachines voor sloop-, recycling- en funderingsuitrustingen. De fabrikant legt de nadruk op productiviteit en op de prestaties en het moet gezegd dat Doosan internationaal goede zaken doet met zijn grote graafmachines. Onder het oranje plaatwerk van beide machines ligt een Isuzucommonrail-zescilinder, die EGR-techniek gebruikt om te voldoen aan de Stage IIIb-uitstootnormen. De grotere motor levert 290 kW (394 pk) en dat betekent ten opzichte van de voorgaande modellen zo’n zestien procent meer vermogen en tot vijftig procent meer koppel. Beide machines zijn beduidend sterker qua trek- en uitbreekkracht (de DX490LC-3 heeft 29 ton aan de bak) en hefcapaciteit en ook rijden ze sneller (5,8 km/u). Doosan verbeterde de loopwerken, terwijl de inwendige organen van de vijftigtonners nu beter bereikbaar zijn voor onderhoud en controle. Ook de onderhoudsintervallen zijn opgerekt naar bijvoorbeeld 5000 uur voor de hydrauliekolie.

GRONDIG - April 2013

Dertigtons 4x4-dumper Ook voor ‘specials’ draaien ze bij Bell hun handen niet om, zo blijkt uit de B30D Versalift met 4x4-aandrijving. Die is geschikt voor de tunnelbouw en voor gebruik in steengroeves, dus niet direct voor de Nederlandse markt, al weet je het hier maar nooit. De B30D 4x4 is namelijk kort gebouwd en het laadvermogen ligt op 27 Europese tonnen (30 shorttons), vandaar de grotere achterwielen. De knikdumper weegt leeg 17,3 ton en de bakinhoud is zeventien kubieke meter.

De Mercedes-Benz-motor levert een vermogen van 240 kW (326 pk).

Duidelijkheid Nu Liebherr de opvolger van de R906-graafmachine op rupsen omdoopt in een R922 weet je weer een beetje waar het werkgewicht zal liggen: inderdaad, 22 ton. Op de Bauma presenteert Liebherr meteen de R918 en de R926 en daarmee heeft de fabrikant zijn zaakjes op orde qua emissies. De machines krijgen alledrie de eigen dieselmotor met oxidatiekatalysator.

De viercilinder in de R922 levert 105 kW (143 pk).

KORT NIEUWS Komatsu’s bladerunner De bijna veertientons PC138-10graafmachine op rupsen luidt bij Komatsu de komst van meer compacte graafmachines van de tiende generatie in. De PC138-10 zal leverbaar worden met een dozerblad.

Mecalac MCR’s compleet Na de 8MCR en de vorig jaar geïntroduceerde 10MCR brengt Mecalac nu ook definitief de multifunctionele midigraver 6MCR. Vorig jaar werd op de Intermat al een prototype getoond.

Ahlmann (Mecalac) In Nederland en België heten ze nog Ahlmann, elders in Europa zijn de (zwenk) laders al omgedoopt tot Mecalac. Nieuw bij deze Mecalac-dochter zijn de AT900 en de AT1050, twee telescoperende zwenkladers met Z-Plus-kinematiek.

chines (dertig- en veertigtonners) voor overslag, massagraafwerk en de sloop. De 903E en 945E krijgen vooralsnog Stage IIIb-motoren.

Atlas Weyhausen Foto’s ontbreken nog, maar knikladerfabrikant Atlas Weyhausen komt met een nieuwe AR65-kniklader met de nieuwe Deutz TCD-motor. Die levert twaalf procent meer vermogen, is zuiniger en voldoet aan de uitstootnormen dankzij een dieseloxidatiekatalysator. De machine heeft een nieuwe cabine, een andere belijning en volgens insiders rijdt hij beter: door het hoge koppel pakt hij soepeler op.

Bell min Deere De alliantie tussen Bell en John Deere voor het leveren van 6x6-dumpers onder de naam John Deere in de Verenigde Staten is voorbij. Bell gaat nu zelf de Amerikaanse markt bewerken.

Atlas-overslag Atlas GmbH komt naar München met twee nieuwe overslagmachines, de 400MH en de 800MH, respectievelijk een veertig- en een tachtigtonner.

Nieuwe MRT’s van Manitou De Franse fabrikant Manitou laat op de Bauma een aantal nieuwe en vernieuwde roterende MRT-verreikers zien: de MRT1440, MRT1640 en MRT1840 in de Easy-versie (voor verhuurbedrijven) en de Privilège Plus-uitvoeringen van de MRT1850, de MRT2150, de MRT2540 en de tot dertig meter reikende MRT3050.

Topics bij de laatstgenoemde Plus-modellen: de eco-rijstand, automatische herkenning van uitrustingsstukken, uitgebreidere lasttabellen, een nieuwe kleurendisplay aan boord en een automatische parkeerrem.

Bijzonderheden: proportionele bediening van de hydrauliek, af-fabriek extra hydraulische functies, automatische toerenterugval, opgerekte onderhoudsintervallen (motorolie na 500 uur) en monitoring via het Komtrax-systeem.

Volvo sloopt hoog Volvo komt op basis van de EC360D-, de EC480D- en de EC700C-rupsgraafmachines met Ultra Reach Demolition-versies. Die zijn uitgerust met snel te koppelen lange sloopgieken van respectievelijk 21, 27 en 32 meter.

De machines kunnen snel worden teruggebouwd naar graafuitrustingen, zodat ze eventueel langer op dezelfde locatie kunnen worden ingezet.

Merlo: core business Het Italiaanse Merlo wil zich sterker concentreren op zijn core-business, starre en telescoperende verreikers, en dus minder op hoogwerkers. Op de beurs toont het merk de nieuwe roterende verreikers 4518 en 5018, die maximaal 4,5 of 5,0 ton pakken en hoogtes bereiken tot ongeveer achttien meter. Ze zijn gedacht voor de verhuurmarkt en daarom beperkt in het zwenkbereik (400 graden).

Langer en zwaarder 5,3-tons PC De PC55MR-3-minigraver op rupsen past naadloos in het programma mini’s en midi’s van Komatsu. De 5,3-tonner is een binnendraaier, uitgerust met een Stage IIIb-viercilindermotor met 28,5 kW (39 pk).

Het Turkse Hidromek - in Nederland vertegenwoordigd door H.J. van Vliet in Waddinxveen - meldt voor dit jaar de komst van een bijna veertigtons long-reach-werktuigdrager op rupsen voor de inzet bij slopen op hoogte. Het bereik van de HMK370LCD komt op 21 meter.

Hidromek wil in 2013 ook een 48- en een 52tons graafmachine op de markt brengen.

+E +E +E… LiuGong presenteert op de Bauma de nieuwe 925E-, 930E- en 945E-graafmachines, nadat vorig jaar de 22-tons 922E werd voorgesteld op de beurs Intermat. De machines krijgen dezelfde cabines. De Europese importeurs hebben veel belangstelling voor grotere ma-

GRONDIG - April 2013

57

meststoffen

groei door kennis Kiemvoeding voor een vlotte start Quickstart meststoffen zijn speciaal ontwikkeld voor de kiemvoeding van fijnzadige gewassen. Fijnzadige gewassen hebben weinig voedsel bij zich en moeten relatief kort na de kieming al grote hoeveelheden mineralen uit de grond halen om te kunnen groeien. Quickstart kiemmeststoffen zorgen ervoor dat fijne zaden direct beschikken over opneembare voeding. Quickstart kiemmeststoffen zijn verkrijgbaar bij de CropSolutions aangesloten bedrijven.

Inlichtingen en bestellingen: www.cropsolutions.eu

• Speciaal ontwikkeld voor fijnzadige gewassen: zaaiuien, peen én mais (quickstart mais) • Dosering direct op het zaad bij het zaaien • Vlotte start van gewassen dankzij direct opneembare voedingsstoffen • Hoger opkomstpercentage resulterend in een homogeen, hoogproductief gewas • Bewezen in proeven in binnen- en buitenland

CropSolutions is een kwaliteitskeurmerk voor de plantaardige sector waarbij onderstaande bedrijven kennis delen, inkoop bundelen en groeiproducten leveren:

Techniek

Hitachi packt aus...

Op Bauma staan eindelijk de graafmachines voor de volumemarkt Een jaar na de introductie van de rupsgraafmachines van 25 tot 36 ton trekt Hitachi de nieuwe generatie 5 door naar lichtere gewichtsklassen. Nu ook met mobiele graafmachines, minigravers en wielladers en allemaal met Stage IIIb-motoren. nendraaiers. Hitachi heeft brandstofbesparing als speerpunt genomen en dus vinden we een automatische toerenterugval en zelfs een automaat die de motor kan uitschakelen bij langdurig stationair draaien. Hulde! Nieuw is ook het Trias-hydraulieksysteem met een automatische powerboost en dat zorgt voor tien procent extra vermogen op piekmomenten. In het voorkeuzesysteem kunnen de drukken en liters van tot elf uitrustingsstukken worden opgeslagen. Ook deze machine biedt beter zicht over rechts. Het graafbereik is bijna tien meter - met de lepelsteel van drie meter - en de graafdiepte komt op 6,70 meter.

Ander nieuws komt van de ZX250-5, de ZX290-5 en de ZX350-5, die nu af-fabriek ook kunnen worden geleverd met extra lange gieken, op de ZX290LC-5 bijvoorbeeld met een bereik van achttien meter op het maaiveld. In transport is deze 31,2-tonner exact 14,60 meter lang.

De Europese markt vraagt om comfortabele, efficiënte en (op afstand) beter te monitoren machines. Verhuurders, planners, materieelbeheerders en werkgevers willen weten waar de machine is, of er wordt gewerkt, onder welke condities (toerentallen, drukken, storingen) en hoeveel brandstof er wordt verbruikt. Hitachi denkt dat het daar met zijn nieuwe generatie een beter antwoord op kan geven dan met generatie 3. Heel concreet gaat het bij de graafmachines om de mobiele ZX140W-5 (zie Grondig 3/2013), die alles in zich heeft om weer een succesnummer te worden op de Nederlandse markt, vooral vanwege goed zicht over rechts vanuit de cabine. Bij de machines op rupsen gaat het om de conventionele ZX210LC-5, de 21-tons graafmachine. Hitachi zet daar meteen twee Japanse machines naast met de ZX225US- en ZX225USRbinnendraaiers en daarvan heeft de ZX225US een zwenkradius van bijna 1,70 meter en de USR komt op 2,00 meter. In beide binnendraaiers ligt dezelfde Isuzu AM-4HK1X-viercilinder met 122 kW (164 pk). Het programma wordt naar onderen afgerond met de achttientons ZX180LC-5 en de zestientons ZX160LC-5 op rupsplaten.

Vorige maand vierde Hitachi overigens dat het merk in Oosterhout 50.000 minigravers heeft gebouwd. Uit die fabriek rupsen nu ook de nieuwe ZX33U-5, de ZX38U-5, de ZX48U-5, de ZX55U-5 en de ZW65U-5, die je mag klasseren als binnendraaiers in de gewichtsklasse van 3,3 tot 6,4 ton.

Tekst: Michiel Pouwels Foto’s: Hitachi

Brandstofbesparing De waarschijnlijk meestverkochte rupsgraver in de lage landen wordt de nieuwe ZX210LC-5, ontwikkeld in Japan, maar gebouwd in de fabriek in Amsterdam. De 21,5-tonner - op brede rupsplaten - krijgt dezelfde Isuzu-viercilinder als in de bovengenoemde bin-

De 14-tons ZX140W-5 op banden gaat Hitachi’s marktaandeel in Nederland een positieve boost geven.

GRONDIG - April 2013

59

Mijlpalen Twee nieuwe Liebherr-dumpers gaan bij Gebr. Kok direct aan het werk “We willen er niet alleen bij zijn, maar graag ook voorin zitten. Meebepalen, onze sterke punten voor ons laten spreken. Door bijvoorbeeld snel in te springen op nieuwe ontwikkelingen. Zaken oppakken en ermee werken...” Gerard en Wim Kok van Gebr. Kok in Bakkeveen brengen op nuchtere wijze onder woorden wat de troeven van hun bedrijf zijn.

techniek 60

We ontmoeten de broers Gerard en Wim Kok ten westen van Leeuwarden ter hoogte van Deinum, waar Gebr. Kok in opdracht van Boskalis-dochter MNO Vervat is gestart met het grondwerk voor de aanleg van een aquaduct in rijksweg N31.

De provincie Friesland is de opdrachtgever. Het werk maakt onderdeel uit van het plan voor een nieuwe rondweg - De Haak om Leeuwarden - en voor het westelijke deel is MNO Vervat hoofdaannemer. De Haak vormt straks een nieuwe verbinding tussen de huidige A31 (richting Franeker) en de N31 bij Hemriksein. Het doel ervan is een betere doorstroming, minder sluipverkeer op regionale wegen en ruimte voor economische ontwikkelingen. De complete ‘Haak om Ljouwert’ - met straks ook nog een noordvariant in de richting Giekerk - omvat allerlei kunstwerken als aquaducten, een spoorbrug, diverse afritten en een verdiepte aanleg van wegvakken om geluidsoverlast tegen te gaan. In december 2014 moet alles worden opgeleverd.

GRONDIG - April 2013

In één keer goed Uitvoerder Jan Marinus van MNO Vervat vertelt over de werkzaamheden bij de aanleg van het aquaduct. Hij noemt een totaal van 235.000 kubieke meter grond die moet worden verzet. Bij de voorbouwlocatie polder 1 - aan de zuidzijde wordt straks 70.000 kuub klei afgegraven zodra de tweeëndertig meter diepe cement-bentonietwanden zijn geplaatst.

In juni 2014 wordt dan de aquaductbak op de definitieve locatie afgezonken en vervolgens wordt weer 20.000 kuub klei teruggebracht. Het gaat erom het werk efficiënt aan te pakken: zo min mogelijks kuubs verplaatsen, liefst in één handeling, en de depots en aanvoerroutes zo slim mogelijk situeren. Dat vraagt om een volledige gedigitaliseerde en strakke bouwplaatsplanning, waarin 3D-GPS-systemen onmisbaar zijn. Jan Marinus: “De tijdsplanning en nauwkeurigheid zijn heel belangrijk. Alles is gedegen voorbereid en nu moet de uitvoering in een zo kort mogelijke tijd in één keer

goed worden gedaan”, vertelt Marinus. Hij maakt het liefst gebruik van lokale partners die zo’n werk tot in de puntjes beheersen en die kunnen ontzorgen. Het bedrijf van Gerard en Wim Kok vindt hij zo’n partij, want dat beschikt over ervaren machinisten en het benodigde materieel (met GPS).

Ook wanneer er extra machines bij moeten of er door omstandigheden andere machines nodig zijn, wil hij bij dezelfde partner terecht kunnen. “We weten van vorige werken wat we aan elkaar hebben. Kok moet op korte momenten - net als wij - kunnen pieken en ik wil daar op kunnen vertrouwen”, zegt hij. En dan ter onderstreping van het vertrouwen in Kok: “Ik hoef er bijna niet over in te zitten dat er hier ergens een kuub zand verkeerd ligt…”

Gerard (links) en Wim Kok vinden de 150e en 151e Liebherr wel een fotomoment waard.

De trekkracht en het brandstofverbruik van de TA230dumpers sluiten goed aan op de wensen en verwachtingen van de chauffeurs en de heren Kok.

150 en 151 De twee nieuwe dumpers zijn ook bijzonder. Niet alleen zijn het de eerste Liebherrs TA die in Nederland zijn verkocht, het zijn ook de eerste knikgelede dumpers bij Gebr. Kok. Bovendien leveren ze een mijlpaal op in de historie van Kok en van Wynmalen & Hausmann, de Nederlandse Liebherrimporteur. Sinds 1968 tot heden zijn er namelijk meer dan 150 Liebherr-machines gekocht door het bedrijf. Op het moment dat loonbedrijf Kok zich ontwikkelde naar grondverzetactiviteiten werd de eerste Liebherr-graafmachine gekocht en in de loop der jaren is de band met het merk en importeur telkens hechter geworden. De Liebherr-vloot bestaat uit wielladers (18), graafmachines op banden (34) en rupsen (30), vijf bulldozers en overslagkranen. En nu dus ook twee dertigtons knikdumpers. Wim Kok: “We kiezen ervoor om onze lijnen qua merken beperkt te houden, dat schept duidelijkheid. Met Liebherr kopen we een Europese machine van goede kwaliteit en omdat we zelf al het onderhoud uitvoeren en repareren, kennen we de machines, de hydrauliek en de motoren door en door”, legt hij uit. Dat het aantal machinemerken wordt beperkt, zie je ook terug in de vloot van vijftig trekkers, waarin het merk John Deere domineert.

Gerard Kok vult aan: “Door de eenheid in het machinepark is de uitwisselbaarheid van machinisten eenvoudiger. Zo draait hier - bij het laden van de dumpers - een machinist op een rupsgraafmachine die bedreven is in het werken met machines met lange gieken. De bediening is immers gelijk.”

Binnen en buiten Wim Kok is de ‘binnenman’, verantwoordelijk voor de organisatie: de administratie, financiën en personeelszaken. Gerard Kok is ‘buiten’ actief in de aanneming en de uitvoering en samen voeren ze het materieelbeheer. “We beschikken over vakmensen waarmee het prettig werken is. In ons ons gevarieerde en uitgebreide materieelpark vindt je machines van 800 kilo tot 50 ton. Veel daarvan zijn uitgerust voor speciale toepassingen want ook in het grondwerk grijpen we niet graag mis. We hebben meer machines dan machinisten en chauffeurs en dat heeft alles te maken met het feit dat we ook volop actief zijn in agrarisch loonwerk. Als het werk moet gebeuren, dan moet je er zijn!”

Op deze locatie zet Kok - aan beide kanten van het water - momenteel twee bulldozers, een wiellader, vier rupskranen en twee dumpers in.

Dertig échte tonnen Nu er in het noorden van Nederland nieuwe en grote projecten op stapel staan, achtte Kok de tijd rijp voor dumpers. En Liebherr kreeg ook hier de voorkeur. De TA230-dumper is een dertigtonner en dat zijn échte Europese tonnen, in tegenstelling tot sommige andere merken dumpers, die Amerikaanse shorttons verwarren met Europese tonnen. Toch snel drie ton minder. De dumper weegt leeg 24,3 ton en de verwarmde bak is met negentien kubieke meter bovenmodaal groot.

Desondanks is de voertuigbreedte drie meter, ook met de bredere banden die erop liggen. Liebherr monteert de eigen 10,5-liter-D936L-zescilindermotor (Stage III-B), die zijn vermogen van 270 kW (367 pk) via een achttraps ZF-transmissie overzet naar de HD-assen. De maximale rijsnelheid van de dumpers is 57 km/u. Door de gunstige vermogenscurve - het koppel ligt op 1800 Nm bij een breed gebied rond de 1400 toeren per minuut - sluit de motor goed aan op terreininzet.

Tekst en foto’s: Michiel Pouwels

GRONDIG - April 2013

61

Vele banden maken licht werk, dat is het motto van de KAWECO DOUBLE TWIN Shift.

De 4 wielen van het onderstel lopen naast elkaar en maken daarbij ruimte voor het spoor van de tractor. Zo ontstaat één aaneengesloten spoor, waarbij de bodem slechts één keer bereden wordt. De DOUBLE TWIN Shift combineert het draagvermogen van een tandemasser met de wendbaarheid van een enkelasser. De RADIUM silagewagen is niet meer weg te denken bij de hakselaar.

Dankzij de conische bak lost hij altijd, ook na langere transportafstanden. De THORIUM dubbeldoelwagen, herbergt alle eigenschappen van de RADIUM en combineert die met een efficiënt invoeraggregaat. Wist u dat KAWECO ook een perfecte dumper bouwt?

www.kampsdewild.nl Productfilm: scan de QR-code of ga naar youtube.com/user/KawecoBV 2080 Kaweco DoubleTwin_Grondig_230x149.indd 1

ONLINE VERKOPING in opdracht van belanghebbenden,

Loon- en grondverzetbedrijven ter overname aangeboden en gezocht.

Kijk voor ons actuele aanbod op onze website.

Graag je aandacht!

Veel schoolverlatende “loonwerkzonen” gaan rechtstreeks naar het eigen bedrijf. Ze vinden geen geschikte plaats en zijn thuis nodig. Dat vinden wij een gemiste kans.

Daarom gaan wij gratis bemiddelen in een uitwisseling van “loonwerkzonen” tussen bedrijven. Ben je zo’n zoon/dochter (of de ouder van) geef je dan op voor dit uitwisselingsprogramma.

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Monique Voerknecht of Lucas Meertens.

Hartig advies voor Loonbedrijven.

Grondverzet- & Landbouwmachines Riyadhstraat 7 - 2321 Meer (België)

ASFALTRECYCLEER- & GRANULEERMACHINE “Benninghoven” met vultrechter, cap. 4 m³, rolsbreker (‘09), breekrol L 2 m, cap. 30-40 rpm, afvoerband naar zeefmachine, sorteerzeef, magneetband "Steinert" (‘08), transportband naar opvoerrad, 2-rols fijnbreker (‘09); GRAAFMACHINES “Volvo” EC240 BLC (‘04), “Caterpillar” 318C (‘07), “Case” CX 210 (‘05) en CX 130“O&K” RH6, “Komatsu” PC 240 LC-7 (‘05), “Hitachi” ZX 135 US; WIELLADERS “Hitachi” LX 210 (‘03), “Fiat-Hitachi” FR130 en W190, “Fiat Allis” 605B, “Volvo” L70 en L90, “Wiedemann” 1370, “O&K” L15, “Schaffer” 2024 (‘02) en 860; BANDENGRAAFMACHINES “Volvo” EW160B (‘05), “Caterpillar” M316C, “Liebherr” A316 Litronic, “Fiat-Hitachi” EX 165W en EX 135W; TRACTOREN “NewHolland” T5050 (‘11) en TM 190 (‘07), “MF” 260 Turbo (ongebruikt), “Fiat” Agri F 130, “Fendt” F380 GT en 611 LSA, “Case” 5150; VERREIKERS “Genie” GTH 2506 (‘07), cap.

2,5t; ROLLENWALSEN “Vibromax” W854, “Kenco” W290, “Ammann” AV26; brandweerauto “Magirus”; OPTREKCONTAINER met kraan “Atlas”; etc.

BIEDEN ENKEL VIA INTERNET SLUITING: donderdag 18 APRIL vanaf 14u00 BEZICHTIGING: zaterdag 13 april van 10u00 tot 13u00 woensdag 17 april van 09u00 tot 16u00

FOTO’S / CATALOGUS / INFO beschikbaar op onze website

www.TroostwijkAuctions.com

21-03-12 14:15

New Holland verkiest

-smeermiddelen

EEN SUCCESVOL HAKSELSEIZOEN BEGINT BIJ NEW HOLLAND. DANK VOOR UW VERTROUWEN!

De FR hakselaars staan op de positieve lijst MIA\Vamil

E

MEER CAPACITEIT

HAKSELKWALITEIT NAAR WENS

COMFORTABEL RIJDEN

MEER HAKSELEN MET MINDER KOSTEN

De breedste messentrommel en gewaskneuzer met de grootste diameter op de markt staan garant voor een maximale productiviteit en perfecte hakselkwaliteit.

Met het Hydrolock™-aandrijfsysteem van de invoerrollen kan de snijlengte traploos, tijdens het rijden direct worden aangepast aan uw wensen. De nieuwe FR heeft de beste snijlengte / kwaliteitsverhouding van het gewas.

Een nieuw rijconcept met een zeer ergonomische bedieningsconsole in de speciaal ontwikkelde cabine met panoramisch zicht van 360° zorgt bij de FR voor uitzonderlijk rijplezier. Met de nieuwe 3D camera regelt de spout volledig automatisch het vullen van de wagen, zonder dat u aanpassingen aan de wagen hoeft aan te brengen.

Dankzij het Variflow™-systeem vermindert u het energieverbruik met ongeveer 30 kW bij het werken in gras gewassen.

Met het Power Cruise™-systeem kunt u gemiddeld tot 10 % brandstof besparen.

Uw New Holland dealer toont u graag alle innovaties op de FR450, FR500, FR600, FR700 en FR850

DE SPECIALIST VOOR UW SUCCES

alert inspelen op het ritme van de klok Hopmans Agrarisch loonwerk en grondverzet, Wieringerwerf Het spel van markt en marktwerking, samenwerking en bemiddelen leerde Ramon Veldboer als bloemenonderhandelaar in Aalsmeer. Voor een nieuwe prikkel nam hij met een partner loonbedrijf Hopmans over. Een nieuwe start, waarin alertheid en keuzes maken op basis van het grillige ritme van de huidige markt centraal staan.

sterk werk 64

GRONDIG - April 2013

De Enercon E 126. Wanneer je vanaf de A7 naar Medemblik rijdt, zie je hem staan. Zo op het eerste gezicht lijkt het één van de vele windmolens in die streek, maar wat dichterbij gekomen zie je pas hoe groot hij is. De generatorkop zit op maar liefst 135 meter hoogte en de wieken hebben een diameter van 127 meter. Het is met een vermogen van 7500 kW meteen de grootste Enercon die er leverbaar is. Daarvan zijn er maar een paar geplaatst in Europa. En dat brengt ons bij Loon- en Grondverzetbedrijf Hopmans.

Ramon Veldboer: “Wij hebben ondersteunend werk verricht bij de bouw van deze molen.

Een mooie klus voor onze aannemerijtak”, zegt hij. Ramon heeft een uitvoerder voor de aannemerij aangesteld die alles regelt.

“Opdrachtgevers verwachten hier van ons dat we meedenken en dat we alles wat er komt kijken bij de aanleg van de toegangswegen, het hijsplatform en dergelijke compleet regelen. Wij hebben hier in de streek al bij heel wat windmolens het werk gedaan en daarin een mooi specialisme opgebouwd. Mede dankzij dit specialisme is onze aannemerijtak de laatste jaren gegroeid.”

Ramon geeft aan dat zijn bedrijf met grondverzetwerkzaamheden voor het aanleggen van de gasopslag in Bergermeer ook een leuke slag heeft geslagen. “We verwachten dat er meer van dit soort gasopslagprojecten zullen volgen. Men kent ons dan en daarmee is een mooi fundament gelegd.”

Overgangsperiode Ramon Veldboer werkte na zijn studie voor Aalsmeer als in- en verkoper van bloemen die niet onder de veilingklok gingen. Het gaat dan om de grote vaste afnemers uit binnenen buitenland. Hij bemiddelde voor de juiste sortering en stelde de prijs vast. “Klinkt simpel, maar naast vraag en aanbod werk je dan altijd onder de dreiging van de veilingklok. Die bepaalt het ritme. Je kunt niet te hoog en te laag zitten, maar gaat met de grote partijen wel voor de klok uit”, legt hij uit. Ramon vertelt dat hij in die periode veel heeft geleerd over onderhandelen, bemiddelen, inspelen op schommelingen in de markt, marktwerking en dergelijke. “Maar op een gegeven moment was de prikkel verdwenen, ik wilde iets anders.”

Loonbedrijf Hopmans in Wieringerwerf was voor hem al bekend. Als boerenzoon uit die omgeving werkte hij er in de vrije tijd al veel.

“Drie jaar geleden kreeg ik de kans het loonbedrijf over te nemen. Samen met een partner (een akkerbouwer) is de overname in gang gezet. Als alles volgens plan verloopt, is de

overname op het moment dat dit blad verschijnt officieel afgerond. “Een hele stap, maar het scheelt natuurlijk wel dat hier sprake is van een gezond bedrijf met een vaste klantenkring en gemotiveerde, deskundige medewerkers.

Je stapt op een goed rijdende trein.”

Ramon vertelt dat er natuurlijk vooraf flinke gesprekken zijn geweest met vriendin Chantal van den Heuvel. “Zij moet erachter staan, anders gaat het niet. We moeten het samen doen”, zegt hij. Dat kwam helemaal goed.

Chantal: “Van een vaste baan en een bescheiden woning naar het bedrijf verkassen en daar samen verantwoordelijk zijn voor twintig huishoudens en daar het administratieve werk doen, is een grote stap, maar ik vind het leuk om te doen.”

Veranderen Wim Hopmans had het bedrijf goed op orde.

Het is van oudsher vooral een akkerbouwloonbedrijf met een sterke tak in de bollensector (planten en rooien). Vanuit diverse graafwerkzaamheden voor klanten (waterbassins, bouwwerkzaamheden en dergelijke) is de tak grondverzet ontstaan. Of beter gezegd aannemerij, want grondverzet betekent in het jargon van loonbedrijf Hopmans eerder het kilveren en dozeren, dat van oudsher ook een belangrijke tak is binnen de akkerbouw.

Wims zoon André koos ervoor het bedrijf niet over te nemen. Zo is het vanuit een gezonde situatie overgegaan op Ramon en Chantal.

Hopmans heeft snel elders een woning gezocht om zo afstand te nemen, maar hij is nog altijd actief op het bedrijf. Ramon en Chantal hebben inmiddels al een behoorlijke nieuwe wind door het bedrijf laten waaien. De oude werkplaats is verplaatst vanwege nieuwbouw van het kantoorgedeelte. “We hebben meteen het magazijn vergroot en beter op orde gebracht”, vertelt Ramon. Het nieuwe kantoor was voor hem een must. ”Als ondernemer moet je met klanten in alle rust om tafel kunnen. Binnenkort hebben we in ons nieuwe kantoor daarvoor een aparte vergaderruimte.

Ook zijn er aparte werkplekken ingeruimd voor de nieuwe planner en voor de uitvoerder.

Deze mensen zijn nu aangesteld, zodat ik de handen meer vrij heb om overkoepelend werk te verrichten.”

Hopmans Wieringerwerf Hopmans Agrarisch loonwerk en grondverzet bestaat uit de takken agrarisch loonwerk, aannemerij en handel. De agrarische tak, vooral akkerbouw en bollenteelt, is de grootste tak. De aannemerij is de laatste jaren flink gegroeid. De tak handel betreft de handel in grond, steenkorrel, betonplaten en foerage. Ramon en Chantal hebben het bedrijf sinds april officieel overgenomen.

De naam Hopmans wordt na de overname gehandhaafd vanwege de naam en faam en uit respect voor de grondleggers van het bedrijf. Wim Hopmans werkt nog volop mee.

Het bedrijf heeft circa twintig vaste medewerkers in dienst, plus nog wat parttimers in piektijden. Het bedrijf is VCA-, GMP- en VKL-gecertificeerd. Meer informatie: www. loonbedrijfhopmans.nl.

Met de wind mee Terugkomend op de veilingklok is Ramon vrij helder over het toekomstperspectief. “De wereld is dynamisch en verandert snel. Net als in de bloemenhandel moet je in de loonwerken grondverzetsector de markt nauwgezet GRONDIG - April 2013

65

volgen. Ik ga dus niet zeggen dat onze aannemerijtak over drie jaar flink groter is of juist kleiner, of we gaan groeien of gaan krimpen in het agrarische werk. Dat weet je niet. Ik weet wel dat we alert moeten zijn en vroegtijdig adequaat in prijs en prestatie moeten inspelen op de markt.”

Ramon geeft aan dat hij vanuit dat perspectief als bedrijfsleider zaken aanpakt. Als voorbeelden noemt hij de aanschaf van zelfrijdende Grimme- en Dewulf-aardappelrooiers om concurrerender en slagvaardiger te zijn, de aanschaf van een grotere Vervaet-bietenrooier voor beter rooiwerk en trekkers op rupsen voor de nettenteelt en in het zachte voorjaarsland. “Deze loods was onze strohal voor het stro dat we verhandelen. De trend is dat boeren het verhakselen als de prijs te laag is. Te veel stro inkopen moet je niet doen, omdat de inkoopprijs altijd hoog zal blijven. Onze tussenfunctie wordt dan minder aantrekkelijk. Daarom wordt deze hal nu dus werktuigenberging.”

Er wordt volop gewerkt aan het nieuwe kantorencomplex voor personeel, klanten, opslag en ontvangst van relaties. De afronding heeft wel hoge prioriteit, maar het werk gaat altijd voor.

Prikkelender

Specialisatie, mede in de bollenteelt.

Dus ook trekkers op rupsen voor meer werkbare uren en bodemvriendelijkheid.

Het past in de filosofie van Hopmans.

“Markten veranderen en daar zullen we alert en snel op moeten inspelen. Deels alleen en deels samen met partners in de keten en met collega’s. Dat is de kern van mijn taak”, aldus Ramon. Hij voegt eraan toe dat de marges desondanks altijd scherp zullen blijven. “We zullen het aan de kostenkant en in efficiëntie moeten zoeken. Met de bijbehorende keuzes in wat je wel doet, niet doet of samen met collega’s doet.”

Daarna excuseert Ramon zich voor een volgende afspraak. Chantal laat daarna nog even het nieuwe kantoor in aanbouw vanbinnen zien en vertelt vol vuur hoe het eruit komt te zien en vooral waarom.

Chantal: “Een open dag is voorlopig niet aan de orde. Het voorjaar staat voor de deur, dat gaat voor”, zegt ze resoluut. Een vaste baan was zekerder, maar voor Ramon en Chantal is het runnen van loonbedrijf Hopmans ondanks de werkdruk en de smalle marges uitdagender.

In het kader keuzes maken en samenwerken met collega’s waar dat past zit er op bijvoorbeeld deze persen en de zelfrijdende maaiers ook een sticker van collega Danenberg.

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Hopmans Wieringerwerf, Vreemann

Naar Parijs Twintig jaar geleden organiseerde loonbedrijf Hak het eerste reisje voor zijn bietenrooiklanten. Hopmans heeft de bietenrooiactiviteiten van dit bedrijf voortgezet en daarbij ook het jaarlijkse klantenreisje. Dit jaar stond de Sima op het programma, met op de terugweg een bezoek aan Vervaet. Alle klanten worden aangeschreven. Ramon: “We hebben een redelijk vaste club die meegaat. Dit jaar waren we met 35 personen. Natuurlijk hebben we even machines bekeken op de Sima, maar de hoofdzaak was toch gezellig met z’n allen Parijs in, met alles wat daarbij hoort. Dat versterkt de onderlinge band. Wat goed is, moet je behouden. ”

GRONDIG - April 2013

67

Maximale capaciteit... ...DANKZIJ UNIEKE HAAKTANDEN De unieke stand en de haakvorm van de haaktanden van de Lely Lotus zorgen voor meer grip op het gewas. Hierdoor heeft u een uitzonderlijk grote capaciteit. De stabiliteit van de schudder maakt het vervolgens mogelijk deze capaciteitswinst om te zetten in snelheid.

Interesse? Kijk voor een dealer in de buurt op www.lely.com of mail naar nederland@lely.com.

HARVEST RESULTS. www.lely.com

innovators in agriculture

Super snelle Rapide-oplegger De aandachttrekker op de komende Schuitemaker Loonwerkvelddagen wordt ongetwijfeld deze high-speedSchuitemaker Rapide met Veldhuizens nieuwste telg uit de HoverTrack-familie ervoor. Alle details zijn nog niet bekend, maar de grote lijnen zijn helder.

agrarisch nieuws

De beslissing over de kentekening van trekkers is nog maar amper gevallen of is een persbericht over de high-speedSchuitemaker Rapid-opraapwagen, vrijgegeven voor 80 km/u.

Die heeft een unieke zwanenhalsopbouw - met doorkijk op de pickup - en daarvoor een Veldhuizen-trekker in aanbouw.

Veldhuizen wil over zijn nieuwe telg in de HoverTrack-familie eigenlijk nog niets kwijt. Ja, dat er een zescilinder-in-lijn Iveco

Introductie vijfdelige Holder FL350-kooimaaier

Tijdens de komende Holder Maai-Roadshowdagen introduceert Gebr. De Vor Achterveld de vijfdelige Holder FL350-kooimaaier met een werkbreedte van 3,50 meter. Opvallend kenmerk is het lage toerental van de maaimessen. Holder werkt met een toerental van 1700 toeren per minuut, waar in de praktijk 2500 toeren gangbaar is. Dat geeft een lager geluidsniveau en moet brandstof besparen. Op de Roadshow zal ook de nieuwe Holder X30 met de nieuwe roestvrijstalen opvangbak worden getoond. .

68

GRONDIG - April 2013

in ligt, dat we rond de 194 kW (400 pk) moeten denken en dat deze achter op 800/70R38-banden staat in combinatie met een beperkt sturende achteras. Wie de huidige HoverTracks kent en de cabine wat naar achteren plaatst, is al een heel eind.

De Super Rapide is afgestemd op de wetgeving voor een snelheid van 80 km/u. Daarvoor wordt de Rapide uitgevoerd met stootbalk, zijgeleiding, luchtremmen, ABS en ESP. Er is voor een opleggervorm gekozen omdat de middenas-aanhangers voor snelverkeer niet meer mogen wegen dan anderhalf keer het gewicht van de voorwagen. De Rapide wordt uitgerust met drie tientons assen, waarvan de eerste vaste as wordt aangedreven met hydromotoren voor extra tractie in het veld.

De tweede en derde as zijn beide fuseegestuurd via een gedwongen stuursysteem. Als koppeling is gekozen voor een Scharmüller tien ton s versie. Het netto laadvermogen komt daarbij uit op 27 ton (40 ton combinatiegewicht). De oplegger wordt uitgevoerd met banden van 1,35 meter hoog.

Naast de nieuwe Veldhuizen-trekker zal deze Schuitemakeroplegger ook te koppelen zijn aan bijvoorbeeld de JCB Fastrac, de Mercedes Unimog of de bestaande Vredo Trac Highspeed.

Veldhuizen Wagenbouw en Schuitemaker hopen de combinatie begin mei klaar te hebben.

Freshfilter-opbouwunit Freshfilter in Geertruidenberg levert de FF Multibox-opbouwunit desgewenst conform klasse 4-voorschriften op (spuit)trekkers of zelfrijdende spuiten. Deze filterspecialist werkt met speciale grotere filters met een langere standtijd, afgestemd op de gassen die een rol spelen. De ventilator in de multibox wordt automatisch aangestuurd, afgestemd op de overdrukwaarde in de cabine. Deze units worden aangesloten op het bestaande ventilatiesysteem. Desgewenst worden de cabines voorzien van gassensoren die het gehalte aan gassen in de cabine meten, zodat de gebruiker precies weet wanneer het filter aan vervanging toe is. Freshfilter bouwt de units zelf op en controleert en verbetert de afdichtingen bij ramen en portieren. Een FF Multibox-unit kost circa € 2250,-. Voor de opbouw moet je globaal op zo’n € 1000,- rekenen. Naast de bestaande Multibox is er nu ook een speciaal dakmodel ontwikkeld.

Brandstofbesparing op Vredo-chauffeursdag Op de jaarlijkse chauffeurstrainingsdag van Vredo in Dodewaard is er veel aandacht aan besteed om chauffeurs te leren zo efficiënt mogelijk te werken. De Vredo Tracs hebben daarvoor standaard een negenkuubs mestpomp die bij stationair motortoerental de maximale capaciteit kan leveren en de Trac is zo gemaakt dat de motor bij sneltransport niet boven de 1500 toeren (maximum koppel, minimum brandstofverbruik) hoeft te draaien.

De chauffeur heeft veel invloed op deze zaken en kan door zijn rijgedrag en kennis van de machine veel kosten besparen. Naast het educatieve gedeelte van deze dag is er tijd ingeruimd voor de chauffeurs om onderling ervaringen te kunnen delen.

Compacte Lely Aebi-frontmaaiers Lely introduceert de Lely Aebi 260 FA- en de Lely Aebi 300 FS-frontmaaiers met een aangepaste pendelbok voor Aebi Terratrac-trekkers.

Deze schijvenmaaiers, met een werkbreedte van respectievelijk 2,60 en 3,00 meter, hebben een voor de Aebi ontwikkelde pendelende bok met voldoende bewegingsruimte in horizontale en verticale richting. In combinatie met de instelbare druk van de Terratrac-hefinrichting zorgt dit voor de gewenste bodemvolging. Met het oog op een smalle zwadafleg zijn de maaiers voorzien van de modulaire Splendimo-maaibalk in een configuratie met zes of zeven maaischijven die naar het midden draaien met trommels op de buitenste twee maaischijven. Voor de Lely Aebi 300 zijn extra zwadgeleiders en zwadschijven beschikbaar. Deze frontmaaiers worden exclusief aan Aebi geleverd en zijn vanaf komend seizoen leverbaar via de Aebi-dealer.

Isobus-certificering De Agricultural Industry Electronics Foundation test of Isobus-systemen in de praktijk goed werken en voldoen aan de gestelde criteria. Er zijn diverse instituten in Europa die deze tests afnemen. Krone heeft de Isobus-uitvoeringen van zijn opraapwagen en maaierprogramma laten testen en deze zijn zonder problemen goedgekeurd.

KORT NIEUWS Fendt- en MF-olie Agco, producent van Massey Ferguson en Fendt, heeft met BP een Europees contract afgesloten waarbij BP-olie wordt geleverd aan onder andere de Agco-merken Fendt en Massey Ferguson. Vanaf 1 maart zijn de oliën verkrijgbaar op de Nederlandse markt. Naast een stukje merkbeleving speelt in deze strategie mee dat oliën van moderne motoren aan strikte specificaties dienen te voldoen.

Gangl-snelkoppelsysteem Het open huis van De Factorij stond in het teken van veiliger landbouw. Opvallend was de presentatie van het Ganglsnelkoppelsysteem. In de luxe versie daarvan zijn de hydrauliek en de aftakas ook aan te koppelen zonder dat de chauffeur uit de cabine hoeft.

Gator 4x4 John Deere heeft zijn XUV 855D Gator 4x4 verbeterd. Meest opvallende verandering betreft de nieuwe stuurbekrachtiging. Het elektrisch ondersteunde stuursysteem (EPAS-systeem) heeft een antiterugslagfunctie en snelheidsdetectie. Hoe sneller u rijdt, des te sneller reageert het stuur. Met een

SMP Swingotilts topsnelheid van 52 km/u is de XUV 855D Gator van 18 kW (25 pk) de snelste en krachtigste dieseltransporter van John Deere.

Berner-diamantschijven Berner lanceert de Matrix-diamantschijven, een nieuwe serie hoogwaardige schijven waarin door een nieuwe technologie de diamantdelen gelijkwaardiger verdeeld zijn.

Samen met een segmenthoogte van 14 millimeter geeft dit een langere levensduur en een hogere zaagsnelheid.

De SMP Swingotilts van Pladdet zijn natuurlijk bekend van het grondverzet, maar er blijkt vanwege de compacte bouw en de kracht steeds meer belangstelling te zijn voor opbouw aan (mobiele) kranen die voor agrarische werkzaamheden worden ingezet. Denk aan het laden van vaste mest uit krappe ruimtes en het strak afdekken van kuilhopen.

Amatron 3 Amazone vervangt de Amatron+-terminal door de Amatron 3. Naast GPS-Switch en GPSTrack is de nieuwe functie GPS-Maps toegevoegd. Dankzij de Isobus-standaard kunnen ook alle Isobus-compatibele machines van andere fabrikanten met de Amatron 3 worden bediend. Bovendien is hij compatibel met alle Amatron+-systemen op de markt.

GRONDIG -April 2013

69

Boomer 3000-II gelanceerd New Holland introduceert complete range Boomers voor de groensector New Holland presenteerde onlangs aan de Europese dealers een complete range Boomers, waaronder de Boomer 3000 CVTmodellen van generatie II. Het is de opstap naar een volwaardige range voor de groensector, waarbij New Holland een partner heeft gevonden voor bijpassende werktuigen. New Holland praatte ons bij en we reden met de nieuwe Boomer 3050 CVT II.

Golf Club Mont Garni in het Belgische Baudour was samen met dealer Thomas een prima gastheer voor de Europese introductie van een geheel nieuwe serie Boomers, met daarbij generatie II van de Boomer 3000 CVT-serie. In het prachtige landhuis van de golfclub bleek tijdens de presentatie al snel dat New Holland de succesformule met één sterke keydealer voor het compacte segment voor de groensector die samenwerkt met alle andere New Holland-dealers, zoals we die in Nederland met Voets en in België met Thomas al kennen, gaat doorzetten in heel Europa. Deze formule is voor het grootste deel van Europa nieuw. New Holland verwacht mede door deze stap flink marktaandeel te winnen in Europa.

Uitbreiding programma De grootste uitbreiding in het Boomer-programma zit hem in de introductie van de eenvoudige Boomer 20-, 25-, 30-, 35-, 40- en 50-modellen met nagenoeg het typenummer als motorvermogen. Het betreft hier een range in Korea vervaardigde trekkers die al twee jaar in de Verenigde Staten worden verkocht. De kleinste twee modellen, de Boomer 20 en 25, hebben een Mitsubishi-driecilinderkrachtbron in combinatie met een hydrostatische aandrijving met twee bereiken. De zwaardere

70

GRONDIG - April 2013

modellen hebben een Mitsubishi-viercilinderkrachtbron en zijn beschikbaar met naar keuze een hydrostaat met drie bereiken of met een schakelbak. De Boomer 30 en 35 zijn leverbaar met een gesynchroniseerde 12/12-bak, de 40 en de 50 met een 16/16-bak. Het zijn eenvoudige trekkers, die vooral hun weg zullen vinden naar werkvoorzieningschappen en gemeenten.

Ze zijn echt hufterproof uitgevoerd, met een zo klein mogelijke kans op bedieningsfouten. Natuurlijk hebben we even met deze trekkers gereden. Het blijken inderdaad simpele trekkers te zijn met een relatief stille hydrostaat, waar je vrijwel iedereen zo op kunt zetten.

Verbeterde Boomer II Onze aandacht ging vooral uit naar de nieuw geïntroduceerde Boomer 3000-serie II. Het gaat hier om de 3040, 3045 en 3050, met vermogens van respectievelijk 30, 34 en 37 kW (41, 46 en 51 pk). Deze worden gebouwd in Mexico. Ook deze trekkers hebben een viercilinderkrachtbron van ISM (een Japanse Perkins) met een mechanische motortoerenregeling in combinatie met een traploze CVT op basis van het duwbandprincipe zoals Van Doorne dat ooit heeft bedacht. Fabrikant Graziano Oerlikon levert deze CVT-vorm nu met stalen duwband in

combinatie met hydraulische poelie-regeling exclusief aan New Holland. In feite net als de eerste generatie Boomer 3000-modellen zoals die in 2009 werden geïntroduceerd, met dezelfde argumenten: compacte transmissie met weinig verliezen en dus meer aftakasvermogen beschikbaar dan bij een hydrostaat. Deze trekker moet het gaan doen in onze professionele sector. Dat lukte met de vorige modellen wat minder, omdat - zoals insiders zullen weten - de transmissieregeling voor verbetering vatbaar was. De cruisecontrol bleef niet op een vaste snelheid, uitrollen kende de regeling niet goed en de vooruit-achteruitschakeling duurde te lang.

De vernieuwde Boomer 3050 II met een CVT-transmissie met verbeterde bediening, een opvallend ruime cabine en supersteer.

Spelenderwijs Echt werken kon niet op het deels met sneeuw bedekte golfterrein, maar even rijden over de paden natuurlijk wel. We pakten daarvoor de meest uitgebreide versie van de Boomer 3050, dus met CVT, het uitgebreide uitrustingspakket en een New Holland Stoll-voorlader. De omkeerhendel kun je nu in één keer omhalen. De trekker remt rustig af en verandert van rijrichting zonder dat er zoden worden verplaatst. Laat je het rijpedaal los, dan rolt hij gevoelsmatig neutraal uit. Bij het remmen regelt de CVT automatisch goed mee terug. De transmissie stond hiervoor in de soepele stand. Kies je voor de hoge agressiviteit, dan reageert de CVT abrupter, maar ook dan geen onverwachte naijlregelingen. De cruisecontrolsnelheid houdt hij nu meteen goed vast. Fijn is (in de uitgebreidere variant) de derde cruisecontrolstand, waarin je zelf tussen vijf en tachtig procent van het snelheidsbereik de gewenste snelheid kunt vastleggen voor bijvoorbeeld beluchtingswerk. In de normale uitvoering houdt hij alleen de overbrengingsverhouding vast. In de luxe variant regelt hij de transmissie bij als het motortoerental daalt. Deze regeling werkt in combinatie met een snelheidsradar. Naast de instelbare cruisecontrol kun je ook nog de standen hoog (nul tot honderd procent, lees 300 m/u tot 30 km/u) en laag (nul tot vijftig procent) kiezen. De overbrengingsverhouding in de bak ligt dan vast.

De cabine is voor zo’n compacte trekker lekker ruim en dankzij een glazen uitsparing vooraan in het dak heb je goed zicht op de frontlader. Het bedieningspaneel voor rijstrategieën zit links naast de stoel. Dat verwacht je rechts. De trekker heeft ook supersteer voor een wieluitslag tot 75 graden. Om tegenwerking van de voorwielaandrijving te voorkomen, schakelt de vierwielaandrijving dan automatisch uit bij scherp draaien. Even oppassen voor wringen bij scherp draaien natuurlijk. Er is een afwurgregeling die de bak automatisch terugregelt wanneer de motor wordt overbelast en de vierwielaandrijving wordt automatisch ingeschakeld wanneer de achterwielen slippen. De trekkers zijn met 1,6 ton hefkracht en een hydrauliekopbrengst van 37 liter per minuut flink wat mans voor dit segment.

Partner Heel belangrijk in dit verhaal is dat New Holland met de Duitse fabrikant Matev een overeenkomst heeft gesloten voor het leveren van machines voor het tuin- en parksegment. Matev gaat de producten in New Holland-kleuren leveren volgens (exclusieve) New Holland-wensen. Nu zal dat nog vooral het

De Boomer 20-50-serie is voor Europa nieuw, maar in de Verenigde Staten al twee jaar bekend. Het zijn eenvoudige trekkers met een relatief stille hydrostaat met dubbele pedaalbediening.

Een belangrijke strategische stap is de overeenkomst met de Duitse fabrikant Matev. Die gaat machines voor het tuin- en parksegment leveren volgens de wensen van New Holland.

blauw spuiten van de eigen producten zijn, maar op termijn zullen die meer worden ‘vernewhollandst’, omdat ingenieurs van New Holland zich gaan bemoeien met de doorontwikkeling van de blauwe lijn. Voeg bij dit programma Boomers nog de T4- en T5-trekkers en het is duidelijk dat New Holland zijn positie in het compacte segment behoorlijk versterkt. Wordt ongetwijfeld vervolgd, want New Holland liet al doorschemeren dat er op termijn een 44 kW (60 pk) sterke Boomer 3060-II in combinatie met een elektronische koppeling van motor en transmissie aan zit te komen.

Tekst en foto’s: Gert Vreemann GRONDIG - April 2013

71

fendt.com Met de 200 Vario pittig in 7,2 seconden versnellen van 0 naar 40 km/u.

Om nauwkeurig te werken, de rijsnelheid exact instellen via de cruise control, opslaan en altijd zichtbaar.

7,2 sec

20m

24

Voor werkzaamheden het klokje rond bieden de compacte Fendt tractoren optimale verlichtingsconcepten. Zelfs het rechter zijpaneel in de cabine heeft nachtverlichting.

Met de traploze Vario transmissie standaard vanaf 20 m/u extreem langzaam en nauwkeurig rijden, bijvoorbeeld bij speciale gewassen.

1

Voorladeraanbouw met één handeling dankzij de multikoppeling en Cargo Lock.

398

Hoe veelzijdig moet u elke dag zijn?

Dagelijks dienen verschillende werkzaamheden uitgevoerd te worden, of op de boerderij of in het veld. De compacte Fendt tractoren bieden u al in standaard uitvoering de hoogste flexibiliteit en veelzijdigheid. Zo werkt u snel, nauwkeurig en natuurlijk traploos, ongeacht wat er te doen is. Veelzijdig is ook de Fendt financiering - altijd op uw wensen afgestemd.

Informeer naar de aanbiedingen van Agco Finance bij uw Fendt dealer.

Fendt is een wereldwijd merk van AGCO.

De kleinste draairadius van de 200 Vario met slechts 398 cm zorgt voor optimale wendbaarheid, bijvoorbeeld bij werkzaamheden op de boerderij.

Compacte tractoren Sterke argumenten

200 Vario | 70 - 110 pk

300 Vario | 95 - 135 pk

Met de compacte Fendt tractoren van de 200 en 300 Vario biedt Fendt u onbeperkt rij- en bediencomfort, die u plezier geeft. Verzeker u met de veelzijdige en economische Fendt Vario van de juiste investering voor de toekomst – gegarandeerd langdurig waardevast.

Importeur Importeur Importeur voorvoor voor Limburg, Limburg, Limburg, NoordNoorden NoordMidden en Midden en Nederland: Midden Nederland: Gebr.

Nederland: Gebr.

De Vor De Achterveld VorGebr Achterveld . De b.v.,Vor b.v., tel.:Achterveld tel.: 0342-459 0342-459 541, b.v., 541, www.devor.nl tel.: www.devor.nl 0342-459 541, www.devor.nl Importeur Importeur Importeur voorvoor voor Noord-Brabant, Noord-Brabant, Noord-Brabant, Zeeland, Zeeland, Het Zeeland, Rijk Het Rijk van Het van Nijmegen, Nijmegen, Rijk van Het Land Het Nijmegen, Land van van MaasMaas Het & Waal: & Land Waal: Abemec van Abemec Maas b.v.,b.v., tel.: & tel.: Waal: 0413-382 0413-382 Abemec 465,465, www.abemec.nl b.v., www.abemec.nl tel.: 0413-382 465, www.abemec.nl

Proterra onder de maïs Groenbemester kan gelijktijdig met de maïs worden gezaaid Barenbrug komt dit voorjaar met een heel nieuw concept voor het zaaien van de verplichte groenbemesters na de mais. Het bedrijf heeft een speciaal mengsel samengesteld dat gelijktijdig met de maïs kan worden gezaaid.

Barenbrug zag dat probleem ook en heeft nu een mengsel samengesteld dat gelijktijdig met de maïs kan worden gezaaid. De basis van de Proterra Maize wordt gevormd door festuca’s. Dit zijn rassen uit de groep zwenkgrassen. Deze soorten zijn goed bestand tegen een langere periode in relatief sterke schaduw. Daardoor overleeft het gras de periode tussen juni en augustus, wanneer de maïs nauwelijks licht doorlaat. Pas op het moment dat het gewas bij het afrijpen weer wat opener wordt, gaat het gras echt groeien, zo vertelt productmanager Leen Struik van Barenbrug.

Doordat het gras zich trager ontwikkelt dan de maïs is deze geen concurrent voor de groei van de maïs.

Pas wanneer deze gaat afrijpen, begint de Proterra zich te ontwikkelen.

een grasmat met een hoogte van ongeveer tien centimeter.”

De nieuwe Proterra kan gelijktijdig met de maïs worden gezaaid, maar is langzamer dan dit gewas en belemmert dat dan ook niet in de groei, zegt Struik. “Door de onkruidbestrijding en de maïs die er over groeit, wordt de ontwikkeling in de belangrijke groeimaanden van de maïs bijna stilgezet. Pas wanneer de maïs begint af te rijpen, gaat het gras weer groeien. Daardoor concurreert het ook niet met de maïs.”

Ook bij de oogst heeft het gebruik een voordeel, zo merkten de loonbedrijven die de Proterra hebben getest. Door de grasmat heeft de bodem meer draagkracht en is het oogsten eenvoudiger. En onverwacht: door het gras is er veel minder last van vervuiling van de weg. Al zijn er grenzen, weet ook Struik. “Als het te nat is, ga je ook hier doorheen.”

In proeven die de afgelopen twee jaar zijn gedaan, is vastgesteld dat de maïs geen opbrengst- en kwaliteitsverlies heeft door het gebruik van de Proterra Maize. “Dat komt doordat het gras pas echt gaat groeien wanneer de maïs stopt met het opnemen van voedingsstoffen uit de bodem, terwijl dan nog veel stikstof vrijkomt door mineralisatie, die nu onmiddellijk door het gras wordt vastgelegd. Juist daardoor staat er bij de oogst

Blijft de vraag hoe kan het dat onderzaai van gras de onkruidbestrijding overleeft, want daarin zit juist een uitgebreide bestrijding van grassen. “Dat zit in de gekozen rassen”, stelt Struik. “We hebben deze rassen geselecteerd op hun resistentie tegen de onkruidbestrijdingsmiddelen in de maïs. De afgelopen jaren hebben we dat getest met zes verschillende middelencombinaties. Die gaven allemaal een remming van het gras -

Resistentie

Vakinformatie

Al enkele jaren komt er op veel plaatsen weinig terecht van de verplichte groenbemester onder de maïs. Door de late oogst is het vaak onmogelijk om nog een groenbemester te zaaien of gewoon te laat. Dat is jammer, want daardoor gaat de gelegenheid verloren om nog wat mineralen vast te leggen en de bodem te voorzien van extra organische stof.

dat moet ook - maar er bleef meer dan voldoende over. Daarom durven we het nu ook op de markt te brengen.”

Voor het zaaien zijn er verschillende mogelijkheden, zoals door een simpele zaaiopbouw op de maïszaaimachine of door het inzaaien bij het klaarmaken van het zaaibed.

De derde mogelijkheid is het uit de hoek halen van de onkruideg voor de maïs. Daar kun je een eenvoudige zaaiunit opbouwen en dan na het zaaien weer ouderwets eggen en gelijk inzaaien.

De kosten van het zaad zijn met vijftien kilogram à € 5,- ongeveer gelijk aan het inzaaien van bijvoorbeeld Italiaans raaigras na de maïs. Het voordeel is dat er in het najaar geen stoppelbewerking meer nodig is en dat het resultaat beter is.

Tekst: Toon van der Stok Foto: Barenbrug

GRONDIG - April 2013

73

Vooruitgang is beweging

4 Elements hark Swadro 1400 Plus: – Nieuw: hydr. in hoogte verstelbaar onderstel = transporthoogte onder de 400 cm zonder tandarmen af te nemen – Transportas en harkelementen zeer kort op de trekker = Wendbaar in het veld en compact tijdens transport – DuraMax geharde curvebaan + kogelgelagerde tandarmen uit één stuk = 2x zo sterk + langere levensduur (3 jaar garantie) – Electrische hoogteverstelling met hoogteaanduiding in het display = nauwkeurige hoogte instelling en schoon gewas zonder verontreiniging Maschinenfabrik Bernard KRONE GmbH Voor Noord-Nederland Martijn van Middelkoop 0651 346841

Voor Zuid-Nederland Ad vd Hurk 0653 241918

Onderzoek naar voederwaarde grasrassen Nieuwe lijn weidemengsels van Limagrain In tegenstelling tot bijvoorbeeld maïs is er bij gras weinig bekend over de voederwaarde van verschillende mengsels en rassen. Limagrain wil daar dit jaar verandering in brengen door bij de introductie van een compleet nieuwe lijn weidemengsels deze bij Schothorst Feed Research te onderwerpen aan een uitgebreide voederwaardeproef.

In het nieuwe onderzoek dat Limagrain opzet, wil het bedrijf een stap verder gaan. Net als bij de maïs wil het in een voederproef bekijken wat de meeropbrengst aan melk is wanneer je koeien hoogwaardiger gras voorschotelt. In Lelystad zijn daarvoor afgelopen najaar op proefbedrijf De Schothorst een aantal nieuwe weidemengsels van Limagrain ingezaaid. Komende zomer zal van deze percelen de tweede snede worden geoogst en worden vergeleken met de tweede snede van een standaardperceel. Vooraf beseft onderzoeker Bart Tas van de Schothorst dat dit een lastige opgave is. “Om een goede vergelijking te krijgen, zullen we beide percelen op een gelijk moment moeten oogsten”, vertelt hij.

Het is aan Tas om te proberen komende zomer twee gelijke kuilen te krijgen. Geen gemakkelijke opgave als je het vergelijkt met maïs. Waar alle maïs gewoon wordt geoogst als de kolf rijp is, is dat bij gras veel lastiger. Daar bepalen het weer en het oogsttijdstip voor een belangrijk deel mede de kwaliteit. Het vaststellen van de precieze voederwaarde luistert dus nauw.

In het eigen rassenonderzoek werkt Limagrain daarvoor met online NIRS-apparatuur, een mobiel teststation waarmee direct op het veld de voederwaarde kan worden bepaald. Dat gebruikt het bedrijf intern om snel op graskwaliteit te kunnen selecteren. De voederproef op De Schothorst moet duidelijk maken hoe groot de voederwaardeverschillen kunnen zijn door gebruik te maken van betere rassen en mengsels.

Nieuwe grassenlijn Limagrain gebruikt het onderzoek om de nieuwe lijn graszaadmengsels onder de aandacht te brengen. Onder de bekende naam Havera zijn zeven nieuwe samenstellingen ontwikkeld met een hoge voederwaardeopbrengst als belangrijkste uitgangspunt. Ze worden aangeboden in LG-verpakking met het LG Animal Nutrition-kwaliteitskeurmerk dat we al kennen van maïs. Alle mengsels hebben bovendien een volgnummer, waarbij elk cijfer staat voor een bepaald gebruiksdoel. Zo is Havera 1 bestemd voor weiden en maaien voor hoogproductief melkvee. Een variant hierop is Havera 4 met extra timotee. Havera 2 is bedoeld voor inzaai

Vakinformatie

Bij de introductie van de voederwaardeproef kan Jos Groot Koerkamp het niet laten om een kritische opmerking te maken bij de huidige aandacht voor de opbrengst van grasland. “Ik lees overal dat het een probleem is dat we niet weten hoeveel gras er van een perceel komt. Terwijl uit allerlei rassenproeven en veldonderzoek prima bekend is hoeveel een perceel grasland opbrengt. Tussen de tien en twaalf ton droge stof is voor iedereen mogelijk.”

Op de proefvelden gebruikt Limagrain een speciaal oogstapparaat om opbrengst en kwaliteit direct te kunnen meten.

in rotatieschema’s, bijvoorbeeld met maïs. Dit mengsel bevat snel groeiende rassen die een aantal jaren een hoge opbrengst geven.

Havera 3 is het speciale mengsel voor doorzaaien. Dit mengsel bevat een mengsel van verschillende rassen die een sterk concurrentievermogen hebben. De gedachte is dat deze zich snel kunnen handhaven en zich ontwikkelen wanneer de bestaande grasmat hapert. De andere drie mengsels zijn Havera 5 voor een duurzame grasklaverweide op land dat veel wordt beweid, Havera 6 voor juist intensieve maairegimes en Havera 7 voor het brengen van extra structuur in het rantsoen.

Een algemeen kenmerk is dat bewust is gekozen voor de voordelen van tetraploïd Engels raaigras, de hoofdcomponent van de meeste mengsels. Verder is de nieuwe Headstart Gold-coating standaard voor een snelle kieming en extra sporenelementen voor de eerste groei.

Tekst: Toon van der Stok Foto: Limagrain

GRONDIG - April 2013

75

Spioneren bij Claas Noviteiten zijn karig op de Sima in Parijs techniek

Het grote nieuws van de Sima was een trekker die feitelijk op de Agritechnica zijn echte première beleeft, want zoals groot aangekondigd is die pas leverbaar in 2014. Het tekent de positie van de beurs: te laat voor het nieuws van 2013 en feitelijk te vroeg voor dat van 2014. Dat staat namelijk op de Agritechnica.

De armoede aan noviteiten op de Sima was goed te zien aan de gouden medailles die worden verstrekt aan de beste nieuwe ontwikkelingen. Slechts twee zaken kwamen in aanmerking voor een gouden medaille en één daarvan kwam van Claas. Dat betrof een aangekondigde app om machines vanaf je tablet te bedienen en eventueel vooraf thuis in te stellen. Een mooie gedachte, maar nog verre van praktijkrijp. Claas hoopt dat het systeem in 2015 kan worden gebruikt. Niet direct een voorbeeld van een noviteit waar je als bezoeker enthousiast van wordt of die meteen de aanleiding vormt om een investering te doen.

Het is een al jaren bestaand probleem van deze beurs. Eind februari is te laat om op werktuigengebied nog noviteiten voor het nieuwe seizoen te showen. De meeste verkopen zijn gedaan en dan kom je niet graag nog met een nieuw type op de markt. Het is de reden dat najaarsbeurzen als de Agritechnica en ook de Eima meer noviteiten naar zich toe trekken.

Alleen de trekkers onttrekken zich iets aan deze wetmatigheid, vooral omdat die minder een seizoensproduct zijn. Wel zorgen de emissie-eisen en nieuwe stappen daarin wel voor het samenvallen van veel nieuwe series in één seizoen. Deze Sima kwamen veel fabrikanten met een nieuwe traploze serie in de klasse van globaal 74 tot 125 kW (100 tot 170 pk). Een overzicht van de belangrijkste series vindt u op de volgende pagina’s.

De echte show werd gestolen door Claas. Dat merk presenteerde de eerste trekker met Stage IV-motor, voorlopig de laatste stap in het emissiecircus. Veel fabrikanten vrezen wel dat er nu weer

76

GRONDIG - April 2013

nieuwe eisen zullen komen. Op en rond de Agritechnica zullen ongetwijfeld alle andere fabrikanten ook met hun Stage IIIb- of Stage IV-oplossing komen. Op de tweede thuismarkt Frankrijk nam Claas een kleine voorsprong door deze vast te presenteren. Iets waar de collega fabrikanten van profiteerden, want zij kwamen stuk voor stuk op de stand spioneren. Uitgebreide lijsten werden ingevuld door de techneuten van onder meer John Deere, maar ook de mensen van New Holland en Agco kropen erop en eronder.

Behalve de nieuwe Fiat Powertrain Technologies-motor heeft de Claas Axion 800 nog een groot aantal mooie nieuwe kenmerken, zoals een compleet geveerde cabine, geïntegreerde voorasvering en actieve vering voor de fronthef. De Axion 800 is wat betreft de uitvoering te vergelijken met de twee jaar geleden gepresenteerde Axion 900. In eerste instantie komt de trekker met de Hexashifttransmissie, in 2014 komt daar de CVT bij.

Een mooie nieuwe ontwikkeling aan de trekker is de mechanisch afkoppelbare frontaftakas. De ingenieurs van Claas hebben een systeem bedacht waarbij deze mechanisch helemaal is los te koppelen van de aandrijving. Dit systeem is bedacht omdat de frontaftakas vaak maar een beperkte periode wordt gebruikt. Door deze de rest van de tijd af te koppelen, kan volgens Claas 0,4 liter brandstof per uur worden bespaard. Naar verwachting zullen we komende zomer uitgebreid kunnen kennismaken met deze nieuwe trekker; dan meer over deze voorloper op het Agritechnica-nieuws. Op deze pagina’s verder een aantal noviteiten die opvielen op deze bijzondere Franse beurs, die wel veel bezoek uit binnen- en buitenland trok.

Kleine Woodcracker

Noremat-werktuigdrager Op de Sima is veel meer te vinden dan alleen landbouwwerktuigen. Zo is er ook een grote hal met machines voor het onderhoud van openbaar groen. Daar was ook deze zelfrijdende Noremat-werktuigdrager te vinden. Opvallend is de speciaal ontworpen cabine met bolle ramen om ruimte te geven, met toch goed zicht naar onderen. De drager kent veel opbouwpunten om verschillende werktuigen goed te kunnen aanbouwen.

De Noremat komt wellicht volgend jaar naar Nederland. Een kenteken heeft hij nog niet.

Voor het snel oogsten van biomassahout heeft Westtech een nieuw model ontwikkeld voor op minigravers. Deze past op machines van vijf tot acht ton en werkt op een druk van 215 tot 220 bar. De cracker snijdt het hout af en pakt het direct op. Voordeel is dat er geen draaiende delen zijn - met kans op rondvliegende stenen - en dat hij dus ook gemakkelijk in plantsoenen kan worden gebruikt. Westtech wordt in Nederland verkocht door WellinkCaesar.

Claas krijgt gouden aar Werkend was deze app nog niet te zien, maar het staat altijd leuk, een noviteit waar je een prijs voor krijgt.

Verschillende andere werktuigbouwers keken wat zuur, want heel veel bedrijven lieten weten hiermee bezig te zijn. In november meer.

Apollo naar Europa Bij Vredestein op de stand niet alleen nieuwe bandenmaten, maar ook een nieuw product. Moedermaatschappij Apollo gaat het Vredestein-netwerk gebruiken om zijn grondverzetbanden naar de Europese markt te brengen. De eerste serie bestaat uit banden voor graaflaadcombinaties, verreikers en kleinere shovels. Uitbreiding volgt later dit jaar. Onder de eigen Vredestein-naam komt er een serie banden voor de professionele machines voor tuin- en groenonderhoud. De band heeft een speciale versterkte, opstaande rubberrand op de hoeken om hem sterker te maken voor het op- en afrijden van stoepen. Daarnaast is er een breed contactoppervlak om de insporing zoveel mogelijk te beperken.

Elektronische strooiersturing Joskin

Kuhn toont wel noviteiten Bij een Franse fabrikant als Kuhn is altijd wel het nodige nieuws te vinden.

Naast een nieuwe serie driescharige ploegen sprong deze Discolanderschijvencultivator eruit. Door de X-vorm hangt deze stabiel achter de trekker en heeft hij niet de neiging om naar ĂŠĂŠn kant te trekken. Via een cilinder is de machine altijd vlak te stellen en dat maakt hem geschikt voor een zware stoppelbewerking in het najaar of een snelle zaaibedbereiding in het voorjaar.

Joskin heeft een nieuw systeem voor het bedienen van de meststrooier. In de nieuwe versie wordt de snelheid van de bodemketting automatisch aangepast aan de rijsnelheid. Volgens Joskin is dat nu nog de beste manier om zo gelijkmatig mogelijk te strooien.

Het koppelen van de afgifte aan een weegunit heeft nog niet zoveel zin, meent het merk, omdat de afgifte nog te moeilijk te sturen is zo lang er gebruik wordt gemaakt van een klep of deur die verder open of dicht gaat.

GRONDIG - April 2013

77

techniek Veel trekkernieuws Het leek wel afgesproken, maar nagenoeg alle merken kwamen op de Sima met een nieuwe serie in de middenklasse van 74 tot 125 kW (100 tot 170 pk). Deutz-Fahr zet met de 5-serie de lijn door die het merk afgelopen zomer voor de 6- en 7-serie heeft gepresenteerd. Het betekent uiterlijk een geheel nieuwe trekker met vanbuiten veel herkenbare details. Ook in de cabine wordt de lijn van de 6- en 7-serie doorgetrokken. Dit moet ervoor zorgen dat chauffeurs zich onafhankelijk van het model vertrouwd voelen. Opvallend detail zijn de ledlampjes onder de koplampen. Nieuw is ook een voorziening om met ĂŠĂŠn druk op de knop, de uitslag van het stuurwiel twee keer zo groot te maken, zodat je snel kunt keren op de kopakker. Een belangrijk voordeel in deze klasse is het gewicht van slechts 3700 kilogram. De trekker is leverbaar met een drietraps powershift of met een volledig traploze transmissie.

Een min of meer vergelijkbaar model is verkrijgbaar als Same

78

GRONDIG - April 2013

Virtus - maar dan wel met eigen motor - en als Lamborghini Nitro.

Belangrijk verschil blijft de motor. Waar Deutz-Fahr de Deutz-motor houdt, blijven voor de overige merken de eigen Same-motoren beschikbaar.

In dezelfde klasse presenteerde Massey Ferguson de nieuwe 6600-serie. Dit is de nieuwe viercilinderserie van het merk. In het topmodel, de 6616, weet de fabrikant maximaal 136 kW (185 pk) uit de motor te persen. De complete serie bestaat uit vijf modellen, die met een gewone automatische powershift of met een volledig traploze transmissie leverbaar zijn. Een mooie bijzonderheid op deze trekker: op wens is het mogelijk om automatisch te ontkoppelen bij het intrappen van de rem.

New Holland presenteerde de T6 Auto Command-serie. Deze bestaat uit drie modellen van 103 tot 118 kW (140 tot 160 pk) met een FPT-viercilindermotor. De transmissie is afgeleid van de T7-CVT

en komt uit de eigen transmissiefabriek in Antwerpen. Ook New Holland kiest voor ĂŠĂŠn lijn in de bediening van de trekkers. Deze nieuwe T6 heeft de SideWinder II-armleuningbediening die ook op de T7, T8 en T9 is te vinden. Het betekent een zodanig ontworpen transmissie dat op de belangrijkste werksnelheden de aandrijving grotendeels mechanisch is. Voor transportwerk betekent dit dat het mogelijk is om 50 km/u te rijden bij een motortoerental van 1750.

kW (143 tot 212 pk) vernieuwd. De serie bestaat uit drie modellen met een viercilindermotor en ook drie modellen met een zescilinder. Naast de gewone transmissie is er een zestraps powershift die wel geheel automatisch kan schakelen. Uiterlijk heeft de serie ook een grote vernieuwing ondergaan, met als meest opvallende onderdeel de nieuwe cabine. Deze is vergroot en voorzien van ledverlichting om een moderne uitstraling te krijgen.

Bij Case IH is een vergelijkbare ontwikkeling te zien. Deze fabrikant presenteerde de Maxxum CVX-modellen. Het is de uitbreiding van deze serie in de klasse van 81 tot 118 kW (110 tot 140 pk) met een traploze transmissie. Opvallend: deze serie is pas in januari 2014 beschikbaar.

Tussen trekker en verreiker in blijft de Merlo Turbofarmer. De Italiaanse fabrikant blijft vasthouden aan het idee dat hier een markt voor is. Op de Eima presenteerde Merlo al een klein model, op de Sima werd daar de 50.8 aan toegevoegd. Deze heeft een eigen elektronische aansturing van de transmissie om op de weg en in het veld tot een optimale overbrenging te komen. Dat moet een forse besparing op het brandstofverbruik opleveren.

Verrassend was de X70-serie van McCormick, al ontbreekt hier nog de automatische transmissie die de andere wel hebben. Met de X70 heeft McCormick eindelijk zijn aanbod in de klasse van 105 tot 156

Tekst en foto’s: Toon van der Stok

GRONDIG - April 2013

79

Hoe val je op tussen al het ijzer en hoe laat je zien wat elektronica allemaal kan? Het zijn de vragen die fabrikanten

ziJwegen

zich stellen bij de voorbereiding van een beurs. Op autoshows zijn het vooral de beursbabes die de aandacht opeisen. Bij de Sima gooide alleen het Italiaanse Same Deutz-Fahr het over die boeg. Bij de andere fabrikanten was het show en vooral zelf proberen op elektronische modellen.

publiek trekken Show en zelf proberen zijn de nieuwe trends op beurzen

Natuurlijk doen weggeefdingen het altijd goed, dus verzamelden zich om de twee uur grote massa’s bij de BKT-stand. Het nieuwtje dat daar een echte voetbal gratis was af te halen, ging namelijk snel rond. In totaal werden er in vijf dagen meer dan 16.000 weggegeven. Het is een beproefde methode om bezoekers naar je stand te trekken. Ook bij New Holland was het af en toe dringen, zeker toen de min of meer beroemde Italiaanse rugbyspeler Andrea Lo Cicero plaats nam in de speciale Denim-uitvoering van de T5. Tientallen handen gingen de lucht in om uit zijn handen een rugbybal te pakken te krijgen.

Vernieuwender is het interactief uitproberen van innovaties. Op veel stands is het tegenwoordig mogelijk om alle elektronische gadgets uit te proberen op een digitaal testmodel. Zo zit je plotseling in de cabine en kun je zelf de machine besturen, terwijl voor je op het scherm het resultaat te zien is. Het levert op allerlei plaatsen levendigheid op, waarbij vooral de jeugd zich aan de test waagt.

Mooi is het zeker, want het is de beste manier om te laten zien hoe je overlappen voorkomt, hoe je automatisch de strooier uitschakelt op het kopeind of hoe je met een trekker van 0 naar 50 km/u over de weg schiet. Vooral de geprojecteerde beelden die je vanuit de cabine ziet, zijn een mooie ervaring. Al was het maar om vast te stellen hoe ver je kunt gaan voordat je werkelijk crasht.

80

GRONDIG - April 2013

Entertainment Er was echter meer elektronica op de Sima. Zo had Massey Ferguson twee vrouwelijke dj’s uitgenodigd die aan het eind van de middag het publiek in de stemming probeerden te brengen. Draaiend aan de knoppen lieten ze zien dat ze van deze techniek in elk geval ruim verstand hebben. De ene na de andere bekende beat liet het publiek meebewegen, al bleef de dansvloer leeg, maar daarvoor leent de beurs zich dan weer helemaal niet.

Verderop, op de Agco-stand, was het ook muziek die de mensen naar de Challenger-hoek lokte. Daar was drie keer per dag een modeshow op de catwalk, met modellen in de Challenger-kleding.

Natuurlijk werden de shows afgesloten met de grootste hit van de winter, van het Koreaanse Gangnam Style. Na afloop van de beurs was voor Challenger wel duidelijk dat dit soort optredens helpt. De verkoop van merchandise-artikelen was dertig procent hoger dan op andere beurzen.

Denim Een inmiddels ook vaker beproefde methode is het speciale model.

Dat is ook overgenomen uit de autowereld, waar het publiek met behulp van bijzondere uitvoeringen op het merk wordt geattendeerd. Op de Sima stonden er veel, waaronder de metallic uitvoe-

ring van een Massey Ferguson en de Denim-trekker van New Holland, inclusief bekleed stuurwiel, denim stoelbekleding en een complete lijn merchandise-artikelen die eraan komt. Of de McCormick in een speciale grijze weguitvoering en de al van de Agritechnica bekende Challenger met panterprint.

Heel bijzonder was ook de geheel nieuwe kleur van de Hürlimann. In Nederland wordt het merk niet meer verkocht, maar nog wel in het oorspronkelijke thuisland, Zwitserland. De meningen waren zeer verdeeld over deze nieuwe groene kleur. Daar kon een beursbabe in traditionele Zwitserse outfit niets aan doen. Overheersend was toch wel het gevoel dat het vooral lelijk was of wel heel veel op de oude Fendt leek. En dan was er nog de enige echte Italiaan: het merk met de snelle uitstraling en de bekende klank uit de autowereld. Dus deed Lamborghini zijn naam eer aan, met een echte beursbabe die gewillig poseerde voor het nieuwe model. In elk geval goed voor heel veel foto’s voor thuis met twee mooie modellen, maar of het de verkoop echt zal bevorderen? Op de stand bleef het in elk geval heel stil.

Tekst: Toon van der Stok Foto’s: Toon van der Stok, Sima

Met twee livedj’s wist Massey Ferguson aan het eind van de dag een lekker sfeertje op de stand te creëren.

McCormick had ook een speciaal actiemodel, maar dan juist in minder opvallend zwart en grijs.

Bij Vicon stonden schermen en begeleiders klaar voor bezoekers om de mogelijkheden van de elektronica in beeld te brengen.

Een cultuurshock bij Hürlimann met een vreemde groene kleur en traditionele Zwitserse outfit voor de standbemanning.

Met een modeshow en veel muziek wist Challenger de stand elke keer vol te krijgen.

Met succes, want de verkoop van kleding ging fors omhoog.

Bij Lamborghini waren de enige echte beursbabes te vinden.

Een heel andere manier om aandacht te trekken bij Trelleborg. Met licht en water werden boodschappen aan het publiek meegegeven.

Met een schaalmodel en een virtueel perceel liet Amazone zien hoe de automatische sectieafsluiting werkt en zo middel bespaart.

GRONDIG - April 2013

81

Kom op, stop! uitsmijter Een groot gedeelte van de rokers (80 procent) wil eigenlijk wel stoppen met roken. Het percentage rokers dat daadwerkelijk stopt, is helaas een stuk lager. Toch jammer, want roken geeft veel narigheid. Tijd om daar iets aan te veranderen!

Stel uzelf de volgende vragen: • Waarom rookt u eigenlijk?

• Wat zijn de voordelen/nadelen van roken of stoppen met roken?

• Hoeveel kost het roken u per jaar? Elk jaar weer?

• Welke gezondheidseffecten heeft het roken nu op u?

En over tien jaar?

• Hoe schat u uw eigen toekomst in? En die van uw directe omgeving?

• Wilt u hiermee doorgaan?

Wees jezelf, er zijn al zoveel andere n

Als u besluit te stoppen, bereid u dan goed voor: • Waarom gaat u stoppen?

• Wanneer gaat u stoppen?

• Verwijder alles in huis en op het werk wat u aan roken doet denken.

• Wat gaat u doen als u het moeilijk hebt? (U kunt er zeker van zijn dat er moeilijke momenten komen en u kunt er ook zeker van zijn dat die ook weer verdwijnen.)

• Lees de CUMELA-toolbox over stoppen met roken en kijk op www. rokeninfo.nl.

Als u terugvalt: Ga weer heen! Zoek uit waarom het mis ging en doe het niet nog een keer.

Feiten en cijfers In 2012 rookte 26 procent van de Nederlanders van vijftien jaar en ouder. Dat zijn zo’n 3,5 miljoen mensen die gemiddeld veertien sigaretten of shagjes per dag rookten. Het aantal rokers is sinds lange tijd weer gestegen. Nederland valt in het niet bij Griekenland, waar 42 procent rookt. Er zijn ook landen waar het beter gaat. Neem Zweden, dat zestien procent rokers telt.

Voor 2013 heeft de overheid besloten het stoppen-met-rokenprogramma weer te laten vergoeden vanuit de basisverzekering. Van alle rokers overweegt 80 procent om te stoppen. Vijf tot twaalf procent is daarin succesvol (bron: Stivoro).

Tekenbeet en vermoeidheidsklachten Met wat onduidelijke klachten kwam afgelopen zomer een 43-jarige

zogenaamde gespecialiseerde Lyme-poli. De man kon zich niet meer

kraanmachinist op mijn spreekuur. Hij had al enkele maanden last van

herinneren of hij een rode kring had gehad. Een tekenbeet herken je aan

vermoeidheidsklachten. Hij was bij de huisarts geweest, maar verschil-

zo’n rode kring.

lende onderzoeken naar zijn klachten leverden niets op. Daarop besloot

In de poli is onderzoek verricht en al snel kwam daar de ziekte van Lyme

hij mijn spreekuur te bezoeken om na te gaan of er wellicht een relatie

uit. Na behandeling verdwenen de vermoeidheidsklachten gelukkig en

zou kunnen zijn tussen het werk dat hij doet en zijn gezondheid.

kon de man weer aan het werk.

Nadat we een aantal zaken hadden doorgenomen en hadden doorgesproken waar hij zijn werk doet, schoot hem iets te binnen. Hij herin-

Mijn tips:

nerde zich dat hij op een mooie dag, toen hij tijdens de pauze in het

Ben je werkzaam in het groen? Dagelijks tekencontrole doen!

groen lekker in de zon op de grond zat, was gebeten door een beestje,

Een tekenbeet? Verwijder de teek zo snel mogelijk.

misschien wel een teek. Bij nader onderzoek bleek de teek vast te zitten

Schrijf altijd de datum op als je door een teek bent gebeten.

in zijn huid. Omdat hij geen tekentang bij de hand had, probeerde hij

Kijk op www.weekvandeteek.nl voor meer informatie

pas de volgende ochtend onder de douche om de teek te verwijderen.

Die kennis maakte dat ik verder kon doorvragen over de aard van zijn

Marilous Chaillet

klachten. Daaruit bleek al snel dat er mogelijk een relatie was tussen zijn

Arts bij Stigas voor de agrarische en groene sector

klachten en de tekenbeet. Ik heb de man snel doorverwezen naar een