Grondig 10 - 2022

KERSTTHEMA: BIJSTUREN

MACHINES IMPORTEREN

...en zo help je de maïsopbrengsten te verhogen

Met LG haal je het maximale uit maïs

Haal nóg meer uit LG-maïsrassen met de digitale teeltondersteuning Agrility. Jouw telers hebben dan toegang tot alle actuele data van hun maïsveld. Daarmee verbeter je samen de teelt en oogst en haal je meer rendement uit maïs.

AGRILITY VAN LG:

• Monitort groei

• Toont afrijpingsverloop en voorspelt ideale oogstmoment

• Geeft opbrengstspreiding binnen perceel weer

Agrility is beschikbaar voor alle snijmaïsrassen van LG. Telers kunnen zich aanmelden op lgseeds.nl/agrility

Scan de code waarmee jouw klanten digitale teeltbegeleiding kunnen aanvragen.

COLOFON

Grondig is de bron voor vakinformatie voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infrastructuur. Je kunt je aanmelden voor de gratis nieuwsbrief door een e-mail te sturen naar grondig@cumela.nl.

Adres Cumela

Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl

Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl

Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig

Redactie

Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur)

Voorplaat

Anjo de Haan

Advertentiewerving

Lisette Kerkhof, grondig@cumela.nl

Art Direction, Grafische vormgeving en druk Elma Media B.V. www.elma.nl

Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Abonnementen

Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Kosten abonnement

Nederland 103 per jaar

Buitenland 158 per jaar.

Collectieve abonnementen: op aanvraag

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk

Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260

Lidmaatschap Cumela

Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela in Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

Ondernemen is… gas geven en bijsturen

Nog een echte auto met achterwielaandrijving onder de kont. Eindelijk sneeuw en dan - je raadt het al - even heerlijk aan de handrem trekken of extra gassen en vervolgens lekker bijsturen om op koers te blijven. Soms levert het nieuwe inzichten of, zoals die keer met de passagier met wat minder avontuurlijk bloed in de aderen, de klemmende vraag om dat nooit meer te doen. Het is iets wat op verschillende manieren kan uitpakken.

Bijsturen, het thema voor deze Grondig, is hard nodig om de ondernemingen op koers te houden. Net als bij het ritje in de sneeuw moet je wel eens even aan de handrem trekken of flink tegensturen, of zoals we het liever noemen: bijsturen. Daarbij heb je vaak onvoldoende zicht op wat er na de bocht op je afkomt. En er komt heel wat op ons af, zoals het beleid rondom stikstof en stijgende kosten voor grondstoffen en energie. Je zult bijvoorbeeld maar PAS-melders als klant hebben of te maken hebben met een project dat op springen staat vanwege de stikstofstop. En dan zijn er nog de problemen van alledag, zoals het vinden van voldoende goed geschoold personeel.

Wie alleen maar de bedreigingen ziet, zoals de passagier, vergeet te genieten en wil misschien zelfs graag uitstappen. Juist daarom is het zaak om je in deze lastige tijden meer te richten op kansen, daarop bij te sturen en dit alles vooral als een uitdaging te zien. Dat dit kan, laten we in deze special in een aantal verhalen zien. Dit is

ook waar ondernemerschap over gaat. Juist in deze uitdagende tijden ontstaan kansen en het is dan aan de ondernemer om die te zien en te benutten. Dat doe je door erbij te zijn (eveneens een terugkerend thema in de verhalen), te weten wat er speelt en op tijd in beweging te komen.

De vraag hoe je precies bij moet sturen, is aan jou om te beantwoorden. Met name in onze sector is elk bedrijf immer heel anders, met zijn eigen krachten en zwakheden. Wie nu kan voorspellen hoe hoog de inflatie en de energieprijzen over een jaar zijn, is een knappe vent. Dat maakt het ondernemen extra dynamisch en bepaald niet iets voor watjes. Een zekerheid is dat we in Nederland nog duizenden kilometers stroomkabels moeten leggen, bijna een miljoen woningen moeten bouwen, de landbouw moeten herstructureren, dijken moeten versterken en duizenden hectares natuur moeten aanleggen of verbeteren. Het is niet altijd werk waar je op voorhand enthousiast van wordt, zoals het omzetten van landbouwgrond in natuur, maar wel heel veel werk waarbij onze sector betrokken is. Het zijn uiteindelijk ook kansen die vragen om creatief bijsturen om als bedrijf sterker uit de strijd te komen.

Geef gas, stuur bij en trek gerust aan de handrem wanneer het nodig is. We wensen je als redactie een dynamisch en succesvol 2023!

Team Grondig Gert, Marijke, Toon, Herma en Lisette

5 REDACTIONEEL

6 IN ACTIE: Allgroen BV, Dordrecht

9 COMMENTAAR

In dit nummer

GRONDIG 10 2022

Op de Cumela Inspiratiedagen staat het thema ‘We zijn er weer bij’ centraal. Door erbij te zijn, weet je wat er speelt en kun je bijsturen. Met dit laatste zijn we in deze Grondig aan de slag gegaan en dat leverde verhalen op die inspireren en soms zelfs ontroeren. Het kerstthema is dan ook ‘Bijsturen’. Geniet van de verhalen en tot volgend jaar.

10 Introductie ‘Bijsturen’

14 Jaco Gerritsen aan de slag als directeur bij UniCom Oost BV

18 H. Kuijpers BV neemt Kapteijns BV over

22 Sociaal ondernemen is de basis van Kees Huiberts BV

26 Van Beers Hoogeloon komt met eigen Custagraafmachine op waterstof

30 Familie Rauw over bedrijf na overlijden

34 Van studieclub naar ondernemersclub

38 Gebr. Reintjes in Veulen scoort met Slootsmidprecisiebemester

54 TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

58 Autonoom werken centraal op Sima 2022

60 Update Claas Xerion voor modeljaar 2023

63 ECONOMIE

63 IN KORT BESTEK

62 Alles over de bodem vind je op internet

64 CUMELARIA

65 CAO & ZO

66 CUMELA.NL

67 VOORZITTER

68 TOOLBOX: voorkom vallen, struikelen en uitglijden

70 Herken ondermijning en voorkom betrokkenheid

72 Overbruggingsfonds stopt op 1 januari

74 De koers bepalen in onzekere tijden

76 (Land)bouwvoertuigen importeren uit het buitenland?

78 Veiligheid en vertrouwen

80 Vervolg op campagne

‘De échte grondleggers van Nederland’

82 BEDRIJVIG

Grondig 1 ontvang je op vrijdag 27 januari.

ONDERNEMEN MET MENSEN KERSTTHEMA: ‘BIJSTUREN’ ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK ONDERNEMEN MET CUMELA

Circulair blad kneuzen

ALLGROEN BV, DORDRECHT

Een

Het is een dikke laag bladeren midden tussen twee rijbanen waar machinist Joris Vroom van Allgroen vandaag aan de slag gaat. Snel gaat het niet, want door een mistige nacht en ochtend is alles nat en vergt het veel energie om het blad te versnipperen. Een paar dagen eerder was dat wel anders, vertelt Joris. “Vorige week waren we in Breda bezig en toen waren het gras en het blad bijna droog. Dan werkt de machine veel gemakkelijker en kun je op een hogere snelheid werken”, legt hij uit. Toch gaat het hier in Zwijndrecht ook, maar is de rijsnelheid met ongeveer anderhalve kilometer per uur een stuk lager. Aan het resultaat is het niet te zien, want de Leaf Reducer veegt het bladtapijt op, slaat het stuk in de hamermolen en verspreidt het daarna netjes over de baan. De machine is ontwikkeld door GKB in Barendrecht, dat er een manier in zag om het bladruimen veel efficiënter en met veel minder CO2-uitstoot te kunnen doen. Allgroen uit Dordrecht is een van de bedrijven die er wel wat in zag en dat heeft een van de eerste machines aangeschaft en is er nu mee aan het werk. Een rondje bellen leverde de nodige belangstelling op van gemeenten die wel wilden testen. Bij allemaal speelt vooral het kunnen besparen op de kosten en de CO2-uitstoot een rol, vertelt Mario van Hassel van Allgroen. “Normaal zijn er toch twee of drie vervoersbewegingen nodig om het blad af te voeren. Vaak is het eerst vegen en naar een verzamelpunt brengen,

waarna het of naar de gemeentelijke opslag of direct naar de verwerking gaat.”

De gemeenten slaan volgens hem vooral aan op het feit dat je het blad in de kringloop houdt en dat dit echt circulair werken is, waarbij ook de CO2-uitstoot wordt verminderd. “Het grote voordeel van deze methode is dat je het blad direct in de omgeving van de boom houdt. Net zoals in de natuur komt het terug in de bodem en dient het als meststof voor de bodem”, zegt Van Hassel. Minstens zo belangrijk zijn volgens hem echter de kosten. “Veel gemeenten geven aan toch te willen rekenen of het financieel aantrekkelijk is”, vertelt hij. Allgroen rekent dit jaar een vast bedrag per dag voor de inzet van de machine, inclusief man, trekker en brandstof. Daar komen dan nog de eenmalige voorrijkosten bij.

Bij deze grasstrook in Zwijndrecht zijn ook twee medewerkers van de gemeente aanwezig voor het aanvullende werk. Zij blazen met de bladblazer het blad van de stoeprand en het blad tussen de bomenrijen weer terug op een soort wiers. Joris Vroom maakt dan een tweede ronde om ook het andere blad te versnipperen. Elders op grote grasvelden en in parken is dat niet nodig en maakt hij alleen zijn rondjes. Even is het grasveld dan helemaal schoon en liggen achter de machine alleen bruine snippers tussen het groene gras. Tot de laatste blaadjes van de bomen dwarrelen, goed voor een volgende laatste ronde.

Het is feitelijk de natuur een handje helpen: het versnipperen van het net afgevallen blad recht onder de boom.

GKB ontwikkelde er vorig jaar een machine voor en Allgroen uit Dordrecht zag er wel een markt voor.

rondje met de Leaf Reducer is voldoende om het blad weer tussen het gras te laten verdwijnen.

Jindra Bausewein-Sekeris medewerker polisadministratie

Verzekeringsspecialist in de cumelasector

Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat.

Onze voordelen

• Persoonlijk contact met specialisten

• Gemak en uitgebreide service

• Kennis van de cumelasector

• Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding

• Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren!

www.cumela.nl

(033) 247 49 60

“Wij verzorgen de polisadministratie tot in detail voor onze klanten”

Hoe blijf je erbij?

Het is alweer december, het jaar is omgevlogen. Het was een raar jaar, met grote uitdagingen, ook op financieel vlak. Wie het nieuws heeft gevolgd, maar ook wie de facturen van zijn leveranciers heeft bekeken, zal zich regelmatig hoofdschuddend hebben afgevraagd waar dit allemaal heen moet. Wordt het niet eens tijd om wat bij te sturen in Den Haag? Daar bieden de verkiezingen voor de Provinciale Staten in maart wellicht een goede graadmeter voor.

Veel van onze bedrijven hebben begin dit jaar de tarieven flink verhoogd en dat was ook nodig om niet in eigen vlees te snijden. Daarnaast hebben velen voor het eerst ervaring opgedaan met het werken met een variabele prijsopbouw, waarbij er naast een vast prijsdeel ook een variabel deel was op basis van de dieselprijsnotering die wij elke week publiceerden. Ook volgend jaar zal de brandstofprijs waarschijnlijk heel variabel blijven. Dat pleit ervoor om door te gaan met een variabele prijsopbouw.

Het is nu ook weer tijd om over de tarieven van volgend jaar na te denken. Hoe zorg je dat je erbij blijft? Wat kunnen opdrachtgevers en klanten nog aan? Zorg dat je je kostprijs kent. Gebruik hiervoor het kostprijsmodel dat wij aan onze leden ter beschikking stellen. Dan weet je wat je echt nodig hebt. Ook voor het nieuwe jaar zal weer een forse stap in de tarieven nodig zijn. Alle kostprijsonderdelen zijn het afgelopen jaar immers flink in prijs gestegen. En wil je ruimte overhouden om te blijven ondernemen, dan zul je je tarieven aan de stijgende kostprijs moeten aanpassen.

Je kunt je afvragen of de kostprijs ook nog ooit weer zal gaan dalen. Die kans is niet heel groot. Alleen in een situatie waarin er sprake zou zijn van een grote en langdurige deflatie (het omgekeerde van inflatie) kun je verwachten dat kostprijzen nog weer dalen. Daar ziet het op dit moment totaal niet naar uit. Het meest voor de hand liggend is dat de kosten ook de komende jaren zullen blijven stijgen en daar zal de hele maatschappij in mee moeten. Ook je opdrachtgevers en klanten zullen mee moeten in steeds verder stijgende tarieven. Veel sterkte bij het overdenken van de tarieven en het uitleggen van je keuzes aan de klanten.

Ik wens je goede, gezegende of zalige kerstdagen, een goede afronding van het jaar 2022 en zowel privé als zakelijk een voorspoedig 2023!

Hans Verkerk, Teamleider beleid

Blijf bijsturen

Als er iets is wat onze cumelaondernemers doen, is het continu bijsturen. Letterlijk natuurlijk in het veld en op de machine, maar nog veel meer in hun bedrijfsvoering. Stuk voor stuk hebben we te maken met creatieve ondernemers die niet bij de pakken neer gaan zitten, maar nieuwe kansen zoeken, al was het maar om het personeel te behouden en te kunnen betalen. Als er namelijk iets is wat de sector kenmerkt, dan is het dat we liever de schuur laten vegen dan dat we personeel naar huis sturen. Het resultaat van die houding zien we nu in de bedrijfstak. Van agrarisch loonwerk heeft de sector zich ontwikkeld naar de specialist in groen, grond en infrastructuur. Het veranderen en bijsturen zit echt in het DNA van de sector. Vandaar dat we het dit jaar als thema van onze kerstuitgave hebben gekozen. Aan het woord laten we ondernemers die bijsturen in hun onderneming. Soms noodgedwongen, zoals bij Margot Rauw, maar ook om de overheid te volgen in hun eisen, zoals bij Zwiep Vermeulen. Daarbij merkt hij direct dat bijsturen voor de overheid een stuk moeilijker is. Met deze verhalen willen we je inspireren in deze periode van overdenking en nieuwe plannen maken. We starten met slimme tips van onze eigen medewerkers over kleine stuurcorrecties. Daarna komen de verhalen van collega-ondernemers over hoe zij hun koers verleggen of hebben verlegd. Een kompas kunnen we je daarvoor niet aanreiken, maar wie zijn eigen koers bepaalt, komt ook bij het doel. Als je maar blijft sturen.

ZET SOCRATES IN

Faalkosten ontstaan vaak door een gebrek aan communicatie. Onvoldoende begrip voor elkaar, denken te weten wat een ander zegt of gewoon niet horen wat een ander zegt. Voorkom faalkosten door je communicatie aan te passen. Gebruik de leer van Socrates, een filosoof die mensen wijzer wilde maken. Dit deed hij door vragen te stellen. Daarbij maakte hij duidelijk dat hij zelf niets wist, maar dat hij hoopte een antwoord te vinden door er samen over na te denken. Stuur bij door een vragende houding te hanteren, richting je partner, werknemers en opdrachtgevers. Stel vragen. Wat is de situatie? Hoe zie je dat voor je? Wat kan hierbij helpen? Vertel eens waarom? Wat kan ik in 2023 voor jou betekenen? Ik wens je veel verrassende, inspirerende antwoorden en minder faalkosten.

Erna Berends manager ledenorganisatie

NEEM CONTACT OP MET REGIONALE OPLEIDINGEN

Goede en veilige stageplaatsen, het verzorgen van praktijkdagen en deelname aan bijvoorbeeld sectoradviesraden dragen bij aan voldoende vakmensen in de sector groen, grond en infrastructuur. Goed contact met je regionale opleider en uitstralen in woord en daad dat je binnen je bedrijf hart hebt voor opleiden helpt bij het personeelsvraagstuk. Niet alleen in jouw bedrijf, maar ook in de sector! Stuur daarom bij in het contact met regionale opleidingen.

Marije van Beurden beleidsmedewerker onderwijs

PROFITEER VAN HET RVDM

Met het rVDM gaan we een nieuwe fase van digitalisering in. Natuurlijk vergt dit een investering en moeten we omschakelen. Daar hebben we in de lobby ook twee maanden voor weten te regelen. Aan de nadere kant geeft het rVDM ook kansen om je administratie te vereenvoudigen. Dat was een belangrijk doel in onze lobby. Nu het systeem eindelijk klaar is, moet je daarvan profiteren. Ga ermee aan de gang! Wij hebben ervoor gezorgd dat je altijd kunt rijden, ook als systemen het niet doen. Daarmee kan het praktische werk dus altijd doorgaan. Samen met de overheid zullen wij in de eerste helft van 2023 heel nauwkeurig de vinger aan de pols houden. Lopen er toch dingen mis, dan hebben we goede afspraken gemaakt over het bijsturen. Heb je vragen of zijn er problemen? Mail dan naar rvdm@cumela.nl.

Hans Verkerk, manager beleid en secretaris sectie Meststoffendistributie

Toon van der Stok Hoofdredacteur Grondig

STUREN OP VERTROUWEN

Houd de langere termijn voor ogen. Voor iedereen is het toekomstperspectief van het bedrijf een belangrijke drijvende factor. Daar willen mensen aan bijdragen en zich voor inzetten. Communiceer niet alleen in één richting, maar ga ook over je toekomstplannen regelmatig in gesprek met je medewerkers. Blijf sturen op vertrouwen. Vaak is de reflex in crisistijd om meer te gaan sturen vanuit controle en wantrouwen. Daarmee ondermijn je het initiatief van en vertrouwen bij de medewerkers. Niet alles kun je communiceren, wees daar helder in. Communiceer zo snel het kan over veranderplannen. Zorg dat je zichtbaar bent en in gesprek blijft. Put positieve energie uit de zaken die goed gaan en uit gerealiseerde doelen.

Ada Kieft, bedrijvenadviseur Noord-Holland en Flevoland

VRAAG JE OPDRACHTGEVER NAAR ZIJN EMISSIEREDUCTIE-AMBITIES

De grootste transitie ooit voor de cumelasector staat voor de deur. Overheid en opdrachtgevers verlangen dat machines schoner worden. Cumelaondernemers die aannemer zijn, merken dit steeds vaker. Onze leden met een verhuurbedrijf krijgen deze vraag echter nog zelden tot nooit. Met de nog beperkte beschikbaarheid en fors hogere prijzen van zero-emissie-machines is overstappen naar deze machines alleen mogelijk met een fatsoenlijk financieel perspectief. Een voldoende langdurig contract of een gezonde raamovereenkomst met een gegarandeerd aantal uren en een gezonde uurprijs horen daarbij. Dat komt niet vanzelf naar je toe. Wacht niet af, stap op je opdrachtgever af en leg uit dat je graag meehelpt en wilt doen wat ervoor nodig is om deze grootste uitdaging ooit tot een succes te maken. Daarmee creëer je een basis om een dergelijke forse investering te doen.

Nico Willemsen, beleidsmedewerker grondverzet en cultuurtechniek

WEK JE EIGEN ENERGIE OP

Steeds meer leden investeren in het opwekken van hun eigen duurzame energie. In 2022 bracht dit door de turbulente energiemarkt financieel heel veel op. Aan de andere kant kan met het opwekken van eigen stroom de energienota worden verlaagd. Naast de hoge financiële opbrengsten was dit aanleiding voor bedrijven om met opdrachtgevers in gesprek te gaan over de inzet van emissieloze machines, al valt het nog niet mee om kostendekkende tarieven en meerjarige contracten te krijgen. Toch was de beschikbare subsidie voor een aantal bedrijven reden om toch over te gaan tot het versneld aanschaffen van elektrisch materiaal. Als gevolg daarvan waren de beschikbare subsidiepotjes binnen enkele dagen uitgeput. Ook komend jaar komen deze subsidies weer beschikbaar. Wil je wat op dit gebied, bereid je dan goed voor, zodat je op tijd mee kunt doen. Ook hier is het namelijk net als bij het opwekken van eigen energie: wie er het eerst bij is, profiteert het meest. Kijk maar naar de bedrijven die als eerste hun dak hebben volgelegd met zonnepanelen. Zij hebben nu de ruimte op het elektriciteitsnet voor de komende jaren veiliggesteld en die pakt niemand hen meer af. Wacht dus niet te lang en zet de stap als het kan.

André de Swart, adviseur belastingen, financiën en subsidies

ZOEK EEN OPLOSSING

De cao Groen, Grond en Infrastructuur heeft op dit moment een looptijd tot en met 31 december 2023. Hierin staan de afgesproken loonsverhogingen voor 2022 en 2023. Deze afspraken zijn tot stand gekomen in het najaar van 2021, toen de wereld er nog net iets anders uitzag. Heeft een werknemer het financieel zwaar of maakt hij zich zorgen? Zorg dat de deur openstaat en ga hierover in gesprek met elkaar. Je kunt bijvoorbeeld kijken of en wat er op individuele basis of op bedrijfsniveau mogelijk is.

MAAK HET KLEIN

In de eerste gesprekken die ik had met cumelaondernemers ging het al snel ook over de tarieven. Vanuit mijn oude werk in de landbouwmechanisatie weet ik hoe moeilijk dat is, zeker als je met forse stappen het tarief moet aanpassen. Ik merk dat het voor veel ondernemers in onze sector toch iets spannends is, bang voor de reactie. Een tip kan zijn om het kleiner te maken. Verhogen van de tarieven met bijvoorbeeld tien procent klinkt fors, maar gewoon melden dat het tarief met zeven euro per uur omhooggaat op een bedrag van zeventig euro lijkt mee te vallen. Bij grotere bedragen, zoals voor het bieten-

rooien, is dat natuurlijk weer anders, maar ook dan kun je het opdelen, bijvoorbeeld door de dieseltoeslag apart te vermelden. Dan creëer je begrip en kan het voor het gevoel ook meevallen als de dieselprijs daalt. Denk er goed over na, maar maak in elk geval een complete kostprijsberekening.

Arjan Reitsma, bedrijvenadviseur Drenthe en Overijssel

Alie Dijkstra, beleidsmedewerker arbeidsmarkt

BIJSTUREN IN DE VERANDERENDE ARBEIDSMARKT

Net als dit jaar zal in 2023 de veranderende (arbeids)markt veel aandacht vragen. Ook dan zal het veel meer energie kosten om nieuwe werknemers aan te trekken dan om je werknemers te behouden. Goed werkgeverschap, het houden van jaargesprekken, het bieden van voldoende uitdaging en goede arbeidsomstandigheden zijn van essentieel belang. Alleen een goede beloning (primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden) is zeker niet zaligmakend, al is daar in deze tijd wel een verandering in gekomen. Werknemers staan net als wij als werkgevers voor hogere kosten om het gezin te onderhouden en het huis warm te houden. Beloning speelt dan weer een belangrijkere rol. Zo tegen het einde van het jaar is het een goed moment om hier aandacht voor te hebben en bij te sturen. Ook binnen de cao is daarvoor ruimte. Doe de Cao-Check via Cumela Advies. We denken graag mee in de mogelijkheden van het belonen van werknemers.

Marie-Jose Lamers adviseur personeelsmanagement

DENK IN MOGELIJKHEDEN, ZOEK NAAR KANSEN

Om het bedrijf toekomstgericht te maken en te houden, is denken in mogelijkheden van belang. Blijf niet hangen in zaken waar je geen invloed op hebt, zoals wetgeving, overheidsbeleid, politieke keuzes of onwerkbaar weer. Doe je dat wel, dan worden dit energieslurpers. Natuurlijk is het begrijpelijk dat je bijvoorbeeld zorgen hebt over het stikstofbeleid. Uiteraard denk je na over wat dit betekent voor de toekomst van je bedrijf, maar denk verder of kijk eens op een andere manier naar je bedrijf. Doe dat ook samen met je personeel. Wat zijn je specialiteiten, waar is behoefte aan? Vaak komen er leuke ideeën naar boven en is het probleem of de zorg ineens een mogelijkheid of een nieuwe uitdaging.

Cumelabedrijven zijn over het algemeen flexibele ondernemingen, met een innovatieve blik en met vakkundig personeel, dus ons advies is: zoek naar kansen!

Irma Gottenbos, bedrijvenadviseur Limburg

Wandel regelmatig. Ga alleen, zonder partner en laat de hond thuis. Ga alleen. Je zult zien dat tijdens de wandeling oplossingen oppoppen en ideeën ontstaan.

Sluit de werkdag af. Maak aan het einde van de dag je bureau of je werkbank leeg of haal een bezem of doek door de cabine van je machine. Bedenk wat je die dag allemaal hebt kunnen doen. Begin de nieuwe dag met een opgeruimde werkplek.

Heb je een intensief (telefoon)gesprek gevoerd? Kijk een poos uit het raam. Kom tot rust.

Stel je dezelfde taken steeds opnieuw uit? Delegeer. Huur een (parttime) medewerker in. Een ander kan die klussen waarschijnlijk ook, misschien zelfs beter. Echt waar. Ik wens je gedelegeerde taken, een overzichtelijke werkplek, inspirerende wandelingen en een raam met uitzicht.

Theo Felten bedrijvenadviseur en ledencommunicatie

Stel je zelf af en toe de vraag: wat is voor mij belangrijk en welke richting wil ik op? Het gaat hierbij om vragen als: heb ik plezier in wat ik doe, ben ik met de juiste dingen bezig en waar liggen kansen voor mijn bedrijf? Ga over dergelijke onderwerpen echt in gesprek met mensen in je omgeving, bijvoorbeeld met je familie. Bespreek open hoe het gaat met het bedrijf, wat er anders kan en of iedereen gelukkig is in het werk en wat hij of zij wil richting de toekomst. Het zijn lastige onderwerpen, die niet altijd voldoende aandacht krijgen. We merken dat het helpt om de gesprekken onder begeleiding van een van de bedrijfskundig adviseurs te houden. De adviseur zorgt er met zijn kennis en ervaring voor dat alle onderwerpen die een rol spelen voldoende worden belicht. Dat kan dan helpen om echte keuzes te maken.

Dieuwer Heins, adviseur financiën en bedrijfsontwikkeling

BIJSTUREN IS NOODZAKELIJK

Je kent vast wel de AB-lijn die je uitrijdt wanneer je aan de slag gaat op een nieuw perceel. Deze AB-lijn vormt de basis voor een veelvoud aan werkgangen die hierna worden verreden. Als ondernemer zul je deze AB-lijn ook wel eens hebben uitgezet. Misschien op papier of misschien zit die wel in je hoofd. Deze lijn bepaalt de koers en is in elk geval de richting waar je naar toe wilt werken. De lijn heeft een begin- en een eindpunt. Wat volgt zijn vele nieuwe lijnen. Met elke gang en elke stap wordt het plan verder ingekleurd. De praktijk is echter weerbarstig. Zo lopen dingen soms anders dan

gepland en dreig je misschien uit koers te raken, wanneer bijvoorbeeld je GPS-systeem geen ontvangst meer heeft of wanneer die ene kraanmachinist vertrekt. Wat doe je dan? Sta je dan stil of stuur je bij? Stil staan, even nadenken en de koers zoeken is de oplossing, want alleen wie stuurt, komt waar hij wezen moet.

Tobias Barth bedrijvenadviseur Zeeland en Utrecht

GA IN GESPREK: WAT IS BELANGRIJK, WELKE KANT WIL IK OP?

PAK JE RUST, DAN DOE JE MEER

ONGEMERKTE ONTWIKKELINGEN

Je hebt verschillende soorten ontwikkelingen in het bedrijf. Soms ontstaan ze langzaam en bijna ongemerkt, bijvoorbeeld het geleidelijk overgaan naar cultuurtechnisch werk in plaats van agrarisch loonwerk als hoofdactiviteit. De andere keer gaat het juist snel en onverwacht, als bijvoorbeeld een locatie wordt aangetrokken of een grote nieuwe klant andere werkzaamheden vraagt.

In beide situaties verandert de bedrijfssituatie. Hierbij kunnen zich verschillende zaken voordoen. Andere machines, een groter bedrijfsterrein, verhuizen naar een andere locatie en/of andere soorten stoffen die worden opgeslagen op het bedrijfsterrein en de bewerkingen die daarmee worden uitgevoerd. Hartstikke mooi natuurlijk, deze ontwikkelingen, maar vaak is het een hectische periode, waarin van alles moet worden geregeld. Wat dan nog wel eens wordt vergeten, zijn de eisen ten aanzien van het bestemmingsplan en de milieuregels. Deze zijn specifiek afgestemd op de locatie en op de eerder aangevraagde activiteiten. Het kan meestal wel achteraf worden geregeld, maar beter is het om vooraf bij te sturen. Dit kan een hoop discussie en wrijving met de gemeente voorkomen en geeft met de blijvende wijzigingen in het omgevingsrecht meer zekerheid om je activiteiten te kunnen blijven uitvoeren. Kijk de komende weken daarom eens terug in je vergunning en kijk of die aansluit bij je huidige activiteiten. En doe er daarna natuurlijk wat mee.

Tom Luttikhold, adviseur omgevingsrecht en vergunningen

SAMEN BEREIK JE MEER

Elk jaar is voor een ondernemer uitdagend. Het afgelopen jaar draaiden deze uitdagingen om prijsstijgingen, personeelskrapte, inflatie en veranderende wet- en regelgeving. Om hier goed mee om te gaan, moet je meebewegen. Maar, hoe doe je dat? Dit zijn mijn drie beste ondernemerstips:

1. Stel doelen, hoe klein ook. Het stellen van doelen creëert een visie en zorgt ervoor dat je in beweging blijft. Zit je even vast? Schrijf voor jezelf een drietal kleine, haalbare doelen op. Die zullen ervoor zorgen dat je weer in een goede flow komt.

2. Focus op waar je goed in bent. Soms verlies je de focus op datgene waar jij goed in bent. Je neemt bijvoorbeeld klussen aan die ergens-wel-maar-niet-helemaal in je straatje passen. Tijd om jezelf dan even terug te roepen en de focus weer te leggen op waar jij goed in bent en gelukkig van wordt.

3. Samen bereik je meer. Je hoeft niet alles te kunnen. Focus op waar je goed in bent en leg dingen waar je minder goed in bent bij anderen neer. Samen bereik je immers meer.

Een succesvol en gelukkig 2023 gewenst!

Kim van der Gaag bedrijvenadviseur Zuid-Holland

GRAAF EEN KUIL

Hoe maak je van je werk je hobby? Verdiep je eens in de bodem! Graaf regelmatig een profielkuil om met eigen ogen de bodem te beoordelen. Het is verbazingwekkend hoeveel waardevolle informatie dit oplevert. Structuur, beworteling en bodemleven zijn goede aanwijzingen voor de bodemkwaliteit en vormen een mooi gespreksonderwerp met je opdrachtgever. Wist je bijvoorbeeld dat er gemiddeld zo’n 25.000 kilo aan bodemleven in elke hectare grond leeft? Die biodiversiteit vormt een uitgebreid voedselweb dat zorgt voor het recyclen van nutriënten. Dat voedselweb kan alleen goed functioneren als de omstandigheden in de bodem op orde zijn. Dus voldoende structuur, vocht, lucht en organische stof. Problemen boven het maaiveld zijn bijna altijd te herleiden tot een slecht functionerende bodem.

Als je niet zoveel bodemkennis hebt, biedt Cumela een aantal trainingen aan om je een goede basis mee te geven om hier actief mee aan deslagtegaan.Ziewww.cumela.nl/trainingenen-bijeenkomsten/basis-bodemkunde en www.cumela.nl/trainingen-en-bijeenkomsten/ bodemadviseur-de-praktijk-een-spade-dieper.

VERZEKER JE KWETSBAARHEDEN

Veel ondernemers hebben zeer specifieke machines of werkzaamheden. Daar zit vaak ook een groot bedrijfsrisico aan vast, want wat als die machine of dat bedrijfsonderdeel afbrandt? Een gewone kraan of trekker is altijd wel te vervangen, maar wat als juist die bijzondere machine wegvalt. Welke extra kosten ontstaan er na schade of welk bedrijfsinkomen valt weg? Krijg je te maken met lange stilstand vanwege een lange levertijd van die bijzondere machine. Of welke extra huurkosten heb je om machines of collega-ondernemers in te schakelen, een tijdelijke bedrijfslocatie te huren of om bedrijfsschade tegen te gaan. In de praktijk zijn dit kosten die niet direct inzichtelijk zijn, maar door een langere periode tot herstel aanzienlijk in de papieren kunnen lopen. Denk eens na over deze gevolgen van een calamiteit en bespreek ze bijvoorbeeld met je verzekeringsadviseur. Kwetsbaarheden verzekeren geeft namelijk rust.

Manfred Huizinga verzekeringsadviseur

Gerben Zijlstra beleidsmedewerker bodem

JACO GERRITSEN AAN DE SLAG ALS DIRECTEUR BIJ UNICOM OOST BV

‘Blijf verder vooruitkijken’

Tekst: Gert Vreemann

Foto’s: Anjo de Haan, Gerritsen

“Je moet vooruit durven en blijven kijken om de organisatie fris en fit te houden.” Jaco Gerritsen ziet dat als zelfstandig adviseur niet altijd gebeuren.

“Dat maakt overnames of voortzetting door de volgende generaties lastiger”, zegt hij. Zijn nieuwe uitdaging is UniCom Oost BV toekomstperspectief te bieden voor de komende twintig jaar en te zorgen voor een vloeiende overname.

Het is heel herkenbaar. Na het gesprek neemt Jaco Gerritsen als kersverse directeur bij UniCom Oost BV in Lettele de planning door met Jos Bloemenkamp. Jos is druk om alles weer rond te krijgen. “Alles is nog weg, we hebben zelfs nog geen tijd gehad om met het schoonmaken en onderhoud van ons agrarisch materieel te beginnen”, zegt hij. Het grondverzet slokt alle tijd op en zo zit Jaco even later alweer vol in de rijdende trein die UniCom Oost BV heet en doordendert. “Ik werk hier nu twee dagen per week om juist aan de toekomst te werken. Het operationele werk hoort er ook bij, maar ik laat dat zoveel mogelijk aan anderen over”, zegt Jaco. Hij heeft in zijn loopbaan geleerd om los te laten en uit te besteden. “Bedrijfsleiders die te krampachtig alles zelf willen doen, maken zich afhankelijk. Dat kan zwaar zijn en dan is de organisatie vaak niet zelfstandig genoeg om eventuele uitval op te vangen.”

GEVRAAGD

Dat is niet aan de orde bij UniCom Oost BV. Bij de huidige directie, Nico en Jos Bloemenkamp, is het de vraag of de volgende generatie het bedrijf op termijn wil voortzetten. De familie Bloemenkamp zocht daarom iemand die op termijn het bedrijf zo kan inrichten dat het toekomstbestendig verder kan. Onder wiens leiding is nog een open vraag. Daar heeft de familie tweeënhalf jaar voor uitgetrokken. Ze benaderde daarvoor Jaco, toen parttime bedrijfsleider van CWV Barlo BV en van Elweco-Medo BV. Jaco runt daarnaast ook nog zijn eigen bedrijf Gerritsen Advies en Handel, dat is gespecialiseerd in bedrijfskundig advies en interim-werkzaamheden bij loonbedrijven en MKB-bedrijven en daarnaast is gespecialiseerd in omgevingsmanagement voor projecten in de grond-, weg- en waterbouw. Jaco zag deze nieuwe

uitdaging wel zitten, omdat UniCom Oost BV in zijn ogen een gezond bedrijf. “Natuurlijk moeten er wat zaken worden gemoderniseerd, maar het is een bedrijf met een mooie klantenkring in de agrarische en de GWW-sector en een bedrijf met potentie.”

Het doel van Jaco is om samen met de familie Bloemenkamp en de medewerkers de komende tweeënhalf jaar de palen voor de toekomst te slaan, zodat het bedrijf kan worden voortgezet. “Na tweeënhalf jaar evalueren we en dan zullen er vervolgstappen volgen”, zegt Jaco. Met de aanvaarding van deze functie heeft hij afscheid genomen van Elweco-Medo BV. Bij CWV Barlo BV blijft hij actief als bedrijfsleider. “Daar hebben we al veel bereikt, maar ook daar liggen nog uitdagingen.”

UIT DE SECTOR

Jaco komt als boerenzoon uit de sector, kent vanuit die hoedanigheid het werk en de machines en heeft zich daarnaast gespecialiseerd in de GWW-sector. Hij heeft de opleiding voor uitvoerder GWW aan het Fundeon gevolgd en heeft van daaruit kennis van en passie voor de GWW-sector. Hij vindt dat een belangrijk uitgangspunt voor bedrijfsleiders. “In de sector heb je van oudsher te maken met eigenaren en bedrijfsleiders die vanuit de passie voor de techniek vaak op machines zijn begonnen”, zegt hij. Die kennis acht hij van levensbelang voor de organisatie. “Je moet weten waar het echt over gaat, anders kun je niet goed aansturen". Tegelijk ziet hij het als een valkuil. “Je kunt ook te betrokken zijn bij het werk en het materieel, waardoor je er te veel tijd in stopt of het niet goed uit handen kunt geven”, aldus Jaco. Hij ziet dat dit ten koste gaat van het beheersen van de hoofdlijnen en het toekomstperspectief. “Veel eigenaren of bedrijfsleiders

‘STILSTAND IS ALTIJD ACHTERUITGANG, DIE BIJ EEN OVERNAME OF BEDRIJFSOPVOLGING WEER MOET WORDEN INGEHAALD’

zijn vaak te veel bezig met de drukte van de dag en komen onvoldoende toe aan afstand nemen om het geheel goed te overzien en te werken aan de langere termijn.”

OP TIJD BEGINNEN

Jaco wijst er vanuit zijn functie als gespecialiseerd adviseur MKB-bedrijven met klem op om op tijd te beginnen met overname- en bedrijfsfusietrajecten. “Vaak zie je dat daar veel te laat mee wordt begonnen, pas als de fut eruit is en het bedrijf letterlijk wat is verlopen of heeft stilgestaan. Dan wordt de volgende stap extra moeilijk”, stelt hij vast. Jaco ziet dan vaak dat er al ‘gevolgschade is’. “In feite is er sprake van stilstand. Maar stilstand is altijd achteruitgang, die bij een overname of bedrijfsopvolging weer moet worden ingehaald. Dat geeft extra kosten.”

Daarbij wijst hij ook op de mogelijk personele gevolgen. “Het personeel ziet dat ook”, zegt hij. “Conservatieve werknemers zullen het bedrijf wel trouw blijven, maar goed personeel dat verder wil, kun je kwijtraken”, legt hij uit. Hij geeft aan dat je als bedrijfsleider er voor je zestigste tijd voor moet uittrekken om te bepalen op welke manier het bedrijf moet en kan worden voortgezet. “Trek er vijf tot tien jaar voor uit om jezelf te dwingen het bedrijf gezond en bij de tijd te houden. Dat maakt het voor de opvolging financieel en operationeel gemakkelijker.”

Hij voegt eraan toe dat afbouwen ook kan, maar laat dat dan een heldere keuze voor jezelf en je medewerkers zijn. Jaco is ervan overtuigd dat elke cumelaondernemer met regelmaat moet onderzoeken hoe het bedrijf toekomstgericht kan blijven werken. Je zou met jezelf moeten afspreken dat je stippen blijft zetten hoe het bedrijf er over tien jaar uit zou moeten zien en dat je deze stippen continu blijft bijsturen, afhankelijk van veranderende omstandigheden”, zegt hij. Die veranderende omstandigheden zijn er nu genoeg. “Het is in deze tijd met veel onzekerheden niet gemakkelijk, maar toch moet je het doen en jezelf afvragen waar je met de mensen en het materieel staat in de veranderende markt.”

AANPAKKEN

Jaco is bij UniCom Oost BV al volop bezig met de contouren en het zetten van de eerste stappen. “Hier liggen belangrijke vragen, zoals of we vanuit de drie vestigingen blijven werken of naar één vestiging gaan”, vertelt hij. “Daarbij spelen ook keuzes of mogelijke gevolgen voor dealerschappen (het bedrijf heeft ook een mechanisatietak; red.) en personeel”, voegt hij eraan toe. Jaco is zelf voorstander van concentratie op één

DYNAMISCH COMMUNICEREN

Voordat Jaco actief was bij de cumelabedrijven werkte hij als projectleider bij Van Gelder BV. Hij werkte volop mee aan grote projecten, zoals de aanleg van de rotonde bij Weesp, het groot onderhoud in Betondorp in Amsterdam en herinrichting van de Javastraat in Den Haag. “Dat was een dynamische periode”, zegt hij daarover. “De lijnen waren kort en er werd heel direct gecommuniceerd. Dat ligt mij wel”, aldus Jaco. Hij geeft aan dat de directheid die in bijvoorbeeld Amsterdam kan in het Oosten minder goed past. Toch mag iets van die directheid van hem wel wat groeien. “Het is belangrijk dat je in gesprek blijft met je mensen en dat ze je ook zeggen waar het op staat. Dat is een cultuur waaraan je kunt werken”, weet hij. De dialoog vindt hij erg belangrijk. “De waarde ervan heb ik zeker bij die projecten geleerd. Je moet het samen met je team doen en daarvoor heb je iedereen nodig. Dat begint met goede en heldere gesprekken.”

plek. “Eén vestiging werkt in mijn ogen het beste, omdat je dan alles bij elkaar hebt, minder overhead hebt en efficiënter werkt.”

Dat betekent dan nieuwbouw. “Iets wat extra aandacht zal vergen om het financieel en qua vergunningen rond te krijgen”, weet hij. Daarnaast wijst hij op mogelijke personele gevolgen.

“De praktijk is dat bij fusies of overnames tachtig procent van het personeel wel meegaat en twintig procent het lastig vindt om te veranderen”, zegt hij. Dat ziet hij als een belangrijk punt in deze tijd met steeds beperkter beschikbaar personeel.

“Daarom ga ik bij UniCom Oost BV nu eerst gesprekken voeren met alle medewerkers om goed te weten wat ze willen en hoe ze de toekomst zien. Het is belangrijk om de stappen gezamenlijk te nemen. We moeten het samen doen.”

‘TACHTIG PROCENT VAN HET PERSONEEL GAAT MEE, TWINTIG PROCENT VINDT HET LASTIG VINDT OM TE VERANDEREN’

Machi i nees vooor Prof essionals!

Opklapbare frezen

Beide freeshelften zonder tussenruimte

Hefcilinders op het zwaartepunt

Zware tussen-versnellingsbakken

Ook in overtop of BIO-uitvoering

Walterscheid aftakassen

Zij-aftakassen met nokkenschakelkoppelingen

Agricola Italiana groe nten zaaimachines

Marktleider in groenten zaaitechniek

Verstelbare vacuümventilator

Aparte compressor

Nortonkast versnellingsbak

Optie: elektrische- of hydraulische aandrijving Spelingsvrije parallellogrammen

Super T ig er 450P/600

SN-1- 130

H. KUIJPERS BV EN KAPTEIJNS BV, SINT-MICHIELSGESTEL

Stoppen van het ene bedrijf helpt het andere

Tekst: Herma van den Pol

Foto: Anjo de Haan

Het was relatiebemiddeling in optima forma, het samenbrengen via Cumela-‘dating’ van de bedrijven van de familie Kuijpers en Raymond Kapteijns. Kapteijns werd ongelukkig op kantoor en wilde meer het veld in. Hij besloot tot een grote koerswijziging en ging op zoek naar een partner die wel gelukkig werd van kantoorwerk. Kuijpers zocht juist mensen om alle werkzaamheden in de buitenruimte te kunnen aanbieden. Inmiddels zijn ze samen en helemaal gelukkig.

‘WIJ WILLEN GRAAG ALLES IN DE BUITENRUIMTE KUNNEN

DOEN EN AANBIEDEN

AAN ONZE KLANTEN’

“Vanaf 1 oktober 2022 is Kapteijns BV gesplitst en zijn bijna alle werkzaamheden (sloop-, gronden straatwerken, containerverhuur, terreininrichting en gladheidsbestrijding) overgenomen door H. Kuijpers BV.” Met dat bericht op de website en de Facebook-pagina maakten de twee bedrijven bekend wat er ging gebeuren. Bijna anderhalve maand later zitten Raymond Kapteijns en Harm en Koen Kuijpers tevreden bij elkaar op het kantoor van wat vroeger Kapteijns BV was. “De naam houden we nu nog aan. Kapteijns BV is een bekende naam hier in de regio en dat willen we niet zomaar weggooien”, zegt Harm. Op de langere termijn verdwijnt de naam en gaat het bedrijf alleen nog door met de naam H. Kuijpers BV.

TOEKOMSTVISIE

Het past bij de toekomstvisie van Kuijpers. “Wij willen graag alles in de buitenruimte kunnen doen en aanbieden aan onze klanten, van slopen en grondverzet tot aan de aanleg van infrastruc-

H. KUIJPERS BV

Harm en Koen Kuijpers BV namen in 2018 het bedrijf over van hun moeder. Die had tot dan toe met behulp van een bedrijfsleider het bedrijf gerund na het overlijden van hun vader. Koen specialiseerde zich binnen het bedrijf in het straatwerk, terwijl Harm zich meer met de projecten bezighoudt. In 2019 verdubbelde het bedrijf in omvang na de overname van Beerens Grondverzet BV. Sinds die tijd hebben Harm en Koen zich steeds meer gespecialiseerd in het werk in de buitenruimte, iets waar ze ook in de toekomst in willen blijven uitblinken.

tuur”, doet Harm uit de doeken. Dat was een koers die Kuijpers al had ingezet voordat het bedrijf Kapteijns BV overgenomen werd. “We richten ons al langere tijd op het totaal ontzorgen van onze opdrachtgevers en zien gewoon dat er veel te winnen is als je zaken goed aanpakt. Dat gaat dan om tijd en geld. We worden daarom graag al in een vroeg stadium in het proces betrokken om tot het beste resultaat te komen.”

Hoewel het doel duidelijk was, liepen ze nog wel tegen een uitdaging aan om bij dat doel te komen. “Personeel”, zegt Koen als antwoord op de vraag waar het knelde. “Vooral bij de sloopwerkzaamheden en de infra kwamen we handen te kort. Je kunt dan wel zo maar iemand aan het werk zetten, maar er is wel kennis en ervaring nodig om tot een goed resultaat te komen.”

Tegen die achtergrond vinden de mannen dat er ook meer waardering mag komen voor de vakmensen die de werkzaamheden buiten uitvoeren. “Het is echt vakwerk. Zonder de juiste mensen komen de machines stil te staan”, schetst Koen.

KEUZE MAKEN

Zo kan het dat ze bij H. Kuijpers BV tegen de uitdaging aanliepen om de juiste handen te vinden om door te kunnen pakken, terwijl bij Kapteijns BV heel andere zaken speelden. Zo maakt Kapteijns helder dat hij terug het veld in wilde. “Alleen was onze bedrijfsvoering zo ingericht dat ik op kantoor nodig was. In totaal werkten er vijftien medewerkers voor ons en dat waren er te weinig voor een extra fulltime medewerker op kantoor”, legt hij uit. Dat betekende dat Kapteijns een keuze moest gaan maken, voor hemzelf én voor het bedrijf.

‘SPECIAAL HIERVOOR HEEFT CUMELA EEN CONTACTPUNT VOOR DE AANEN VERKOOP VAN BEDRIJVEN’

Toen die keus was gemaakt, zocht hij contact met Cumela om op zoek te gaan naar iemand om Kapteijns BV over te nemen. “Via Cumela kwam ik in contact met H. Kuijpers BV, een bedrijf dat in hetzelfde vakgebied opereerde als wij en waarmee er na het eerste gesprek in augustus een goede klik bleek te zijn. Dat was het begin van het overnameproces”, vertelt Kapteijns.

ELKAAR LEREN KENNEN

‘ZELF STRAALT RAYMOND

KAPTEIJNS

WEER NU HIJ KAN

DOEN WAT HIJ HET

LIEFST DOET: HET VELD IN GAAN’

Dat Cumela de bedrijven met elkaar in contact bracht, kwam ook omdat Kuijpers had aangegeven open te staan voor een overname. Speciaal hiervoor heeft Cumela een contactpunt voor de aan- en verkoop van bedrijven. “Toen de vraag kwam of we er nog steeds voor open stonden, was het antwoord ja”, zegt Harm. Voor deze overname konden Harm en Koen terugvallen op de lessen die ze leerden van de eerdere overname in 2019. “Toen namen we Beerens Grondverzet BV over. Dat betekende voor ons destijds een verdubbeling in het aantal medewerkers en machines. Toen gingen we van ongeveer negen medewerkers in 2018 naar achttien in 2019”, zegt Koen. “Wat we willen is één team”, zegt Harm. “Daarom is het voor ons belangrijk dat het nieuwe team klikt met het oude. Het moet zo snel mogelijk één geheel worden”, legt hij uit over wat hij wilde na de overname van Kapteijns. Die klik was er. “Uiteindelijk hebben onze werknemers allemaal diesel in de aderen en passen onze bedrijven vaak goed bij elkaar. We hebben bij de

WANNEER STUUR JE BIJ?

Koen Kuijpers: “Wanneer je denkt dat het nodig is om het proces goed te laten lopen. Of dat nu op het werk is of op kantoor maakt niet uit. Dat kan ook voor een persoon zelf zijn, omdat bijvoorbeeld thuis iets niet goed zit. Vaak zie je wel wanneer er iets aan de hand is. Het helpt dat ik veel op het werk zit en veel opvang en dat kan ik dan weer aan Harm doorgeven, die er veel meekrijg van wat er speelt, in sommige situaties betrek ik Harm erbij.”

BEREID JE JE ALWEER VOOR OP DE VOLGENDE KOERSBIJSTELLING?

Raymond Kapteijns: “Ik wil een tijdje op deze koers blijven varen en ik hoop daar de rust in te vinden. Alles moet nog op zijn plek komen en in detail vorm krijgen, maar de eerste ervaring is goed.”

WAT IS ONDERNEMEN?

Harm Kuijpers: “Continu bijsturen om jouw onderneming op koers te houden, de stip aan de horizon waar je naartoe wil. Dat heb je niet altijd voor het zeggen, maar daar moet je op sturen: kansen grijpen die voorbijkomen en risico’s beperken. Dat is ondernemen.”

vorige en deze overname ook zo snel mogelijk een bijeenkomst georganiseerd voor iedereen met een bar erbij om dat teamgevoel te creëren”, aldus Harm. Koen vult aan dat hij en Harm er ook voor zorgen regelmatig op het werk zichtbaar te zijn en waar nodig bijspringen. “We zijn niet bang om minder leuk werk te doen als het nodig is.” Iets anders wat de mannen doen, is zaken goed uitleggen. “Zo werken wij met een maandloon, waar Kapteijns BV werkte met vierwekenloon. Dat soort veranderingen moet je goed uitleggen. Een andere was de invoering van een digitale werkbon”, vertelt Harm. Raymond begint te lachen. “Wij hadden al een keer geprobeerd naar een digitale bon over te stappen, alleen was dat geen succes”, zegt hij. De medewerkers bleken het deze keer goed op te pakken. “Zelfs een 63-jarige medewerker van wie niemand het had verwacht, vult nu via de telefoon zijn uren in”, zegt Harm.

PERSONEEL BEHOUDEN

Door de overname krijgen de medewerkers weer nieuwe kansen en blijft het werk voor hen ook leuk. Zelf straalt Raymond ook weer nu hij kan doen wat hij het liefst doet: het veld in gaan en daar samen met de jongens het werk doen. “En wij krijgen de kans om al het werk in en op de bodem aan te bieden”, zegt Harm. Dat werpt zijn vruchten af. Zo konden ze recent, omdat ze toch al de infrastructuur in de wijk aan het aanleggen waren, ook een tuin klaarmaken voor gebruik.

“Dat heeft ook voordelen voor een nieuwe bewoner, die vaak niet wil wachten tot alles klaar is. Wij weten precies hoe het zit.”

Staat de koers nu vast? Ze werken er in elk geval hard aan. “Zo investeren we bijvoorbeeld tijd door ook op zaterdag als bedrijf open te zijn”, vertelt Harm. “Juist dan komen er jongens bij je werken om te proeven aan de sector. Ook nemen we alle tijd voor vier BBL’ers en hebben we nu een stagiair. Het gebeurt zelfs dat we zelf jongens naar school hebben gestuurd”, zegt hij. Bij Kuijpers zijn ze ervan overtuigd dat het niet meer alleen om de machine gaat, maar om degene die hem gaat besturen. Wie de medewerkers heeft, heeft het werk.

WIE DE MEDEWERKERS

HEEFT, HEEFT HET WERK

EEN WERELD VAN EFFICIËNTIE

KOOP EEN NIEUWE

UNIEK EN GEPATENTEERD

BIGBALER VOOR 31/12/22 EN KRIJG EEN NEW HOLLAND BLUE KAMADO BBQ

BIGBALER VOOR

100.000 pakken garantie incl. Casco+

Max. 3 jaar, zonder slijtageaftrek! Optioneel tot 7 jaar*

STERKERE KNOOP, VERHOOGDE TOUWSPANNING EN GEEN TOUWRESTEN MEER

Afgebeelde foto kan afwijken van het actiemodel.

‘Dankzij vertrouwen kan ik sturen’

Tekst: Marjolein van Woerkom

Foto’s: Anjo de Haan

SOCIAAL ONDERNEMEN IS DE BASIS VAN KEES HUIBERTS BV

Wanneer een medewerker 25 jaar in dienst is, krijgt hij of zij een glasgeblazen kunstwerk van zijn of haar machine. Zo ook zijn vrouw Anja dit jaar. Het is voor Kees Huiberts uit Katwoude de manier om waardering uit te spreken. Sociaal ondernemen staat aan de basis van zijn bedrijf. Het leidt tot vertrouwen, waardoor hij kan bijsturen of kan worden bijgestuurd, wanneer dat nodig is.

Het gebeurt niet vaak dat ze van niks weet, maar dit was een volslagen verrassing voor Anja Huiberts. Ze wijst op het glasgeblazen kunstwerk dat op tafel staat. Ze kreeg het afgelopen voorjaar, omdat ze 25 jaar in dienst was bij het cumelabedrijf van haar man Kees. Een vrouw staat fier op een sokkel, met in haar ene hand het logo van het bedrijf en een vinkje erbij. In haar andere hand een veiligheidsspeld met certificaten eraan geregen. “Toen ik hier 25 jaar geleden kwam werken, was de VCA-certificering het eerste waar ik mee aan de slag ging”, vertelt ze. “Omdat mijn meisjesnaam Spelt is, werd ik vanaf toen ‘Veiligheidsspeld’ genoemd”, zegt ze lachend. “Daarnaast is zij het die ervoor zorgt dat alles op kantoor bij Huiberts oké is”, voegt Kees eraan toe. Vandaar dat vinkje dus. Anja is niet de enige. Elke medewerker die 25 jaar in dienst is, krijgt een glasgeblazen kunstwerk: de shovelmachinist een shovel, de rupskraanmachinist een rupskraan. Voor Anja was het even zoeken, maar samen met de glasblazer is Kees eruit gekomen. “Het is een stukje waardering dat de medewerker krijgt. Dat je op een bepaald moment even stilstaat bij de rol die die persoon speelt binnen het bedrijf en dat je dankbaar bent dat hij of zij al zo lang achter het bedrijf staat.”

ONDERSTEUNEN

Anja staat al ruim een kwart eeuw achter Kees. Ze leerden elkaar kennen in 1996. Een jaar later kwam ze op de zaak werken. Hoewel ze een goede baan bij een draaideurenfabrikant had, verkoos ze toentertijd toch een kantoortje achter op een erf. “Je wilt samen verder en er was iemand nodig op kantoor. Je bent smoorverliefd dus ja, dan zet je zulke stappen”, zegt ze. Een jaar later trouwden ze. Samen hebben ze het bedrijf, dat Kees’ vader in 1960 was begonnen, verder

uitgebouwd. “We vullen elkaar supergoed aan”, zegt Kees. “Geregeld gooi ik wat bij haar over de schutting, dan bromt ze wat, maar uiteindelijk wordt het iets moois.”

Hoe ze elkaar ondersteunen? Kees lacht. “Eigenlijk ondersteunt Anja mij alleen maar”, zegt hij. “Kees is een sterke leider en heeft zijn eigen visie”, zegt Anja. “Dat laat ik zo, dat vind ik prima. Ik stuur bij waar nodig. Ik ben graag op de achtergrond.”

SOCIAAL ONDERNEMEN

Die visie is sociaal. In het bedrijf staat alles in het teken van goede relaties en samenwerken. “Alles draait om vertrouwen”, zegt Kees. “Dat vind ik erg belangrijk, maar dat krijg je alleen als je het geeft”, legt hij uit. Hij geeft een voorbeeld. “Ik vind het belangrijk dat mijn medewerkers het naar hun zin hebben en houd daarom rekening met hen. Zelf ben ik een Fendt-man, maar als een medewerker een ander trekkermerk verkiest, vind ik dat prima. Het gaat mij erom dat ik mijn medewerkers een goede, ergonomische werkplek bied, waar ze met goede zin aan het werk gaan. Dat rendeert en verbetert de oogst.”

Dat geldt niet alleen voor medewerkers, maar ook voor collega-cumelabedrijven, opdrachtgevers en andere werkrelaties. Zo kreeg hij drie jaar geleden met ziekte te maken. “Het probleem is dat ik altijd alles zelf aanstuur, maar nu kon ik dat ineens niet meer”, vertelt hij. “Collega Wouters uit Zuidoostbeemster belde hem op en stelde zijn planner beschikbaar”, gaat Anja verder. “Dat was geen duveltje, maar een engeltje uit een doosje”, zegt ze. “Toen ik later Wouters vroeg waarom hij me had geholpen, beschreef hij hoe ik hem vroeger had geholpen op een moment dat hij het moeilijk had”, vertelt Kees. “Zo werkt dat dus blijkbaar. We hebben nu een nog betere band.”

JE ZELF

‘RELATIES KOMEN NU PAKKETJES VOOR DE VOEDSELBANK BRENGEN, OOK AL ZIJN ZE NIET OP DE STAMPPOTTENAVOND.

SAMEN MEER

De voorbeelden laten zien dat juist het sociale aspect binnen het bedrijf leidt tot vertrouwen, waardoor Kees wanneer nodig kan bijsturen of, zoals in het laatste geval, kan worden bijgestuurd. “Het is hoe wij erin staat, in vertrouwen met elkaar”, zegt hij. “Als je zelf vertrouwen en waardering uitspreekt, komen mensen naar je toe en kun je meer bereiken.”

Zo begonnen ze in 2013 met een zogeheten stamppotavond. In plaats van kerstpakketten leek het hen leuk een gezellige avond te organiseren met Hollandse stamppot. Niet alleen voor de medewerkers, maar voor alle relaties. “Een manier om onze waardering uit te spreken”, zegt Kees. Anja waarschuwde hem van tevoren al dat mensen wel eens een cadeautje mee zouden kunnen nemen. Hoewel Kees dat idee wegwuifde, bleek Anja gelijk te krijgen. “Aan het eind van de avond waren we overspoeld met flessen wijn, kaasjes, noten, noem maar op”, zegt Kees. “Dat was helemaal niet mijn bedoeling geweest.”

Het jaar erop kwam Anja met het idee om er een goed doel aan te verbinden. “De Voedselbank leek me mooi, maar Kees schreef dat idee meteen af”, vertelt ze. “Dan nodig je mensen uit om te komen eten en dan vraag je of ze eten mee willen nemen voor de Voedselbank”, zegt Kees. “In onze branche zou je dan voor schut staan, dacht ik.”

Anja zette echter door en het werd een enorm succes. Nu, na acht jaar, is de stamppotavond een begrip geworden onder hun relaties. Zelfs mensen die niet kunnen komen, leveren een pakketje af voor de Voedselbank. “Zo zie je dat je samen veel kunt bereiken.”

LASTIG

Hoe gaat het bedrijf met zo’n sociale identiteit dan om met een wereld die verhardt en digitaliseert, waar het persoonlijk contact soms ver weg lijkt, waar bij aanbestedingen Europees mag worden ingeschreven? “Dat is inderdaad soms moeilijk”, beaamt Kees, maar ook dit kun je bijsturen, is zijn ervaring. “We hebben dertig jaar lang voor het hoogheemraadschap gewerkt, maar sinds vorig jaar bij een nieuwe aanbesteding heeft een partij uit Overijssel het werk in handen gekregen. Dan kun je bij de pakken neer gaan zitten, maar het is wat het is. Ik ben naar die partij toegegaan, heb uitgelegd wat wij doen en nu huren ze ons in voor specifieke werkzaamheden in dit gebied, waarvoor zij de juiste machines niet hebben. Ik zit nu misschien op de tweede rang, maar ik hoef de kastanjes ook niet meer uit het vuur te halen. Dat doen zij. Ik heb liever een half ei dan een lege dop.”

Toch levert sociaal ondernemen ook ongemakke-

lijke situaties op. Zo is het bedrijf sinds 2020 PSO trede 2 gecertificeerd. “Dit vind ik de minst leuke certificering”, stelt Anja. “Kijk, als het gaat om de CO2-Prestatieladder of VCA, dan doe je dingen om een veiliger werkomgeving te creëren of minder vervuilende stoffen uit te stoten, maar dit certificaat krijgen we door de ellende van een ander. Omdat wij bijvoorbeeld een Wajonger in dienst hebben, voldoen we aan de criteria. Het klopt dat je mensen ook een kans geeft, maar ik vind dat lastig. Het geeft me een dubbel gevoel.” Het glazen kunstwerk heeft inmiddels een mooie plek in hun huis gekregen. Ook bij menig medewerker staat de glazen shovel, rupskraan dan wel mobiele kraan onder een lampje in een glazen kast. “Je werk is ook je identiteit, hè”, besluit Kees. “Voor veel medewerkers zijn hun machines echt hun kindjes. Daar zijn mensen trots op. Zo’n beeldje spreekt dat uit. Het is een persoonlijk, maar toch ook zakelijk cadeau. Dit is hoe het het best bij ons past.”

‘VOOR VEEL MEDEWERKERS ZIJN HUN MACHINES ECHT HUN KINDJES, WAAR ZE TROTS OP ZIJN’

CURACAO: de meest multifunctionele maïs

Curacao is een nieuw zeer vroeg kwaliteitsmaïsras voor zaai in de gehele Benelux. Curacao is een absoluut top maïsras, afkomstig uit de veredeling van KWS. Het past perfect binnen de visie waarin vroegrijpheid, voederwaardeopbrengst en oogstbaarheid centraal staan. Het beschikt over een zeer goede jeugdgroei en een zeer hoge drogestofen voederwaardeopbrengst.

Waarom kiezen voor Curacao?

Het ras is omwille van haar vroegrijpheid zeer geschikt om als silomaïs vroeg (voor 1 oktober) te oogsten. Curacao is daarom zeer geschikt voor de teelt in combinatie met Snelle Lente Rogge. Ook kan Curacao dankzij de uitstekende landbouwkundige eigenschappen als MKS, CCM of als korrelmaïs geoogst worden.

Praktijkervaring

Curacao wordt met name geteeld op bedrijven die vroeg veel maïs willen oogsten. Dit geeft hen de zekerheid van een hoge drogestof- en voederwaardeopbrengst. Daarnaast wordt structuurschade voorkomen, wat ten goede komt aan de teelt van het volgende jaar.

Zaadbehandeling

Curacao is standaard tegen kiem- en bodemschimmels behandeld met REDIGO M. Om vogelvraat te voorkomen en als extra stimulans van de jeugdgroei kan Curacao met de innovatieve INITIO BirdPROTECTbehandeling geleverd worden. En tegen ritnaalden met FORCE 20 CS (op aanvraag).

n Zeer vroeg (FAO 210)

n CSAR Aanbevelende Rassenlijst 2022 snijmaïs zeer vroeg - vroeg (meerjarig onderzocht), korrelmaïs en CCM (aanbevolen) / ILVO Beschrijvende Rassenlijst 2022 silomaïs

n Zeer hoge drogestof- en voederwaardeopbrengst

n Zeer goede jeugdgroei / snelheid grondbedekking

n Goede stevigheid / legervastheid

Voederwaardeopbrengst (= korrelopbrengst) van korrel- en silomaïsrassen in relatie tot korrelrijpheid

100 = 13,02 ton/ha (15% vocht)

100 = 71,8%

100 = Gemiddelde Rassenlijst

Bron: ILVO Rassenlijst Korrelmaïs 2022 (Beschrijvende Rassenlijst)

/

productinformatie: België: www.kws.com/be

Voor meer

Nederland: www.kws.com/nl

Bronnen: KWS

CSAR Aanbevelende Rassenlijst 2022 / ILVO Aanbevelende Rassenlijst 2022

VAN BEERS HOOGELOON KOMT MET EIGEN CUSTA-GRAAFMACHINE OP WATERSTOF

Tekst: Gert Vreemann

Foto’s: Anjo de Haan, Van Beers

Vraaggestuurd doorontwikkelen

Onderzoeken wat de klanten echt nodig hebben en daarvoor zo nodig oplossingen ontwikkelen, is de insteek van Van Beers in Hoogeloon. Het jongste project, de Custa-graafmachine op waterstof, past daar naadloos bij. Hiermee wil Van Beers volgend jaar zero-emissie werken op natuurprojecten, waarbij er voor een week brandstof op locatie beschikbaar is.

Meanderende watergangen aanleggen bij de Kleine Beerze in Middelbeers voor natuurontwikkeling. Herstellen van de hoogwaterschade op diverse locaties in Limburg. Het plaatsen van stapelstenen in het beekje de Ur bij het Limburgse Stein om de beek zo beter bestendig te maken tegen bever graafschade. Of het hermeanderen van de Warmbeek in het Belgische Hamont-Achel als herstelproject voor de natuurlijke waterberging in de vallei. Het zijn allemaal projecten die dit najaar lopen op deels lastig bereikbare plekken. En dan speelt er ook nog een project in de Peel met natte omstandigheden waar je echt niet even met een vrachtwagen of bestelbus naar toe rijdt. Het zijn typisch projecten waarin Van Beers zich heeft gespecialiseerd en waarvoor het bedrijf desgewenst maatwerkoplossingen zoekt. Het zijn meteen ook projecten die passen bij het jongste project, de Custa-graafmachine op waterstof.

ZELF BOUWEN

Martijn Sanders, directeur van Van Beers Hoogeloon, is daar helder in. “Wij hebben als bedrijf altijd de insteek gehad dat je eerst heel goed moet kijken wat het echte vraagstuk bij een opdrachtgever is en daar oplossingen voor moet zoeken om zo de werken op de juiste manier goed en duurzaam uit te voeren.” Dat is dus wat anders dan op basis van het beschikbare eigen materieel op prijs inschrijven en dan eventueel concessies doen in oplossingen als je niet de juiste machines of werkmethodes hebt. Die oplossingen variëren van kleine aanpassingen tot grote oplossingen, zoals de op stapel staande Custa. Zo ontwikkelde Van Beers zelf al vroeg een lange lepelsteel voor zijn semi-long-reach. Een kabelsysteem om toch onder bruggen of doorgangen sleuven te kunnen trekken, is ook een

typerend voorbeeld. “We zien het altijd als een uitdaging om maatoplossingen te ontwikkelen en onze werkplaats is daarop ingericht.”

‘MET DE CUSTA KUNNEN WE MET EEN CLUSTER BRANDSTOF EEN

WEEK ZERO-EMISSIE WERKEN IN NATUURGEBIEDEN’

STIKSTOF KWAM EERST

Voor natuurgebieden zag Van Beers enkele jaren geleden vooral het stikstofprobleem spelen. “We hebben toen geïnvesteerd in hybride Komatsu-graafmachines en in retrofit-stikstoffilters”, legt Martijn uit. “We hebben de hybrides vooraf goed getest. Het bleek dat het dieselverbruik terugliep van ruwweg achttien naar tien liter per uur en dat er met de machine fijner te werken was omdat het elektrisch zwenken gevoeliger en nauwkeuriger gaat, plus dat je er geen werkhydrauliek voor nodig hebt.”

Het bedrijf zag in dat het met deze investering niet ver genoeg kwam om de stikstofuitstoot te reduceren. “We zijn met Mourik EGP in zee gegaan om de stikstof via zijn EGP-nabehandelingssysteem met 98 procent terug te dringen”, vertelt Martijn. Dit werkt goed en bij Van Beers zouden ze dat graag officieel erkend zien worden voor projecten in combinatie met B100 (blauwe diesel). “Wij zien voorlopig nog noodzaak voor de dieselmotor, maar op deze manier kunnen we dieselaangedreven machines schoon en emissiearm inzetten”, legt Martijn uit. Wellicht zijn die in het totale plaatje nog wel schoner dan machines die draaien op grijs opgewekte elektriciteit.

‘VOLLEDIG

ELEKTRISCH

WERKT GOED IN EEN OMGEVING MET EEN GOEDE INFRASTRUCTUUR VOOR HET OPLADEN EN VERVOEREN VAN BATTERIJEN’

OOK ELEKTRISCH

Bij Van Beers zagen ze de afgelopen jaren ook de trend richting volledig emissieloos werken voor diverse opdrachtgevers, zeker in natuurgebieden en bij dijkversterkingen. “Wij willen vooroplopen en dus hebben ook wij een volledig elektrische mobiele Doosan DX 165 Electric-graafmachine aangeschaft.”

Mies Melotte, uitvoerder en projectleider van de Custa, is helder over deze elektrische mobiele graafmachine. “Hij werkt prima, maar het is een machine die past in een omgeving met een goede infrastructuur voor het opladen en vervoeren van batterijen”, zegt hij. Hij voegt eraan toe dat de eerste ervaringen zijn dat je voluit draaiend geen

hele dag op de acculading van de twee accupakketten kunt werken. “Wij willen dat wel kunnen, zeker bij rupsgraafmachines, dus dat is de reden dat we verder zijn gaan zoeken.”

Mies en Martijn geven aan dat ze vanuit dat oogpunt elektrisch niet als oplossing zien voor het werken met machines op natuurprojecten. “Als wij ergens met onze rupsmachine in een moeilijk toegankelijk gebied draaien, moet je de hele dag op één vulling door kunnen werken”, zegt Martijn. “En dan moet er óf een oplaadvoorziening, óf een goede mogelijkheid zijn om de accupakketten te wisselen. Dat zal lang niet overal gaan.”

GEBOORTE CUSTA

DE CUSTA

De Custa-rupsgraafmachine is ontwikkeld door het consortium Aannemingsbedrijf Van Beers Hoogeloon, HFX Research en H2Storage. De basis is een gebruikte twintigtons rupsgraafmachine van Van Beers. De machine is uitgerust met 45 kW-HyMovebrandstofceltechniek. HyMove heeft de nodige ervaring met de inbouw van brandstofceltechniek in stadsbussen. Er zijn drie 700-bar-waterstoftanks geplaatst, elk goed voor veertien kilo waterstof. Dat moet ruim voldoende zijn voor het ingeschatte verbruik van circa dertig kilo waterstof per dag. Het zou theoretisch met twee tanks kunnen. De derde is mede geplaatst omdat er wordt afgetankt met het cascade-vulsysteem op basis van drukverschillen. De brandstofcel voedt een 67 kWh-Intercelaccupakket dat is gemaakt voor deze machine. Deze accu vangt de pieken op en zorgt dat de brandstofcel continu als ‘aggregaat’ draait. Deze in het contragewicht geplaatste accu voedt de speciale elektromotor, die bestand is tegen de omstandigheden waarin hij moet werken. Het hybride-systeem op het zwenken van de gebruikte machinebediening is geïntegreerd in de machineregeling. De machine heeft een speciaal luchtfilter om de brandstofcel te voorzien van echt schone lucht en een extra groot gedimensioneerde koelunit. Uitgebreide informatie kun je vinden op www.ecoexcavator.nl.

Zo ontstond twee jaar geleden al het idee om zelf een eigen rupsgraafmachine om te bouwen op waterstof. “Op waterstof kun je een hele dag draaien en de logistiek van de waterstof zo inregelen dat je minder vaak brandstof hoeft aan te voeren”, vertelt Martijn. “Het is een prestigieus project, dat wel dermate omvangrijk is dat we hebben gezocht naar goede partners, die allemaal hun expertise inbrengen”, vertelt Mies. Dat geldt niet alleen voor de ombouw naar waterstof en voor de logistiek eromheen. “We hebben ook een oplossing ontwikkeld om op projecten een groot cluster waterstof op voorraad te hebben voor een week lang draaien”, vertelt de projectleider. Het project is opgestart op basis van een eigen gebruikte hybride graafmachine en gebouwd in de eigen werkplaats. De machine is in concept klaar en ligt tijdens ons bezoek weer helemaal uit elkaar om de laatste kleine aanpassingen te doen. “We hebben de techniek rond”, vertelt Mies. “Het grootste werk zit hem nu in het programmeren van de elektronica om alles goed in te regelen.”

Begin volgend jaar hoopt Van Beers al de eerste meters te kunnen maken met de Custa. Er is inmiddels ook een Iveco Daily 4x4 op waterstof besteld waarop de afvulunit komt. “Dat wordt een losse unit van drie bij twee meter die we bij een project kunnen plaatsen”, vertelt Mies. “In totaal zal deze genoeg waterstof bevatten voor een week werken. We tanken af met het cascade-vulsysteem op basis van druknivellering. We hebben daarom ruim bemeten waterstoftanks op de Custa geplaatst en gekozen voor het 700-bar-systeem.”

MEER OP KOMST

Van Beers beseft dat er vast nog wel aanloopproblemen komen. “Daar zijn we niet bang voor,

omdat we werken met ervaren participanten”, zegt Mies. Martijn denkt juist al verder. “Als de markt zich doorontwikkelt zoals het nu lijkt, gaan we ervoor onszelf nog een paar bouwen”, zegt hij. Hij voegt eraan toe dat het concept zo is ontwikkeld dat het in principe op elke vergelijkbare rupsgraafmachine toepasbaar is. “Wij zijn geen fabrikant en willen dat ook niet worden, maar als er meer belangstelling is, dan is het een project dat breder kan worden doorgetrokken”, aldus Martijn. De eerste machine vergt natuurlijke extra investeringen in ontwikkelingswerk, maar bij Van Beers schatten ze in dat een vervolgombouw in prijs vergelijkbaar zal zijn met elektrische oplossingen. Martijn weet dat er veel meer ondernemingen zijn die moeten bijsturen op dergelijke zero-emissietechnieken. “Wij hopen de waterstofmachine komend seizoen al volop te kunnen inzetten. Daarmee voldoen we aan onze doelstellingen: vooroplopen en diensten aanbieden die de vragen van onze opdrachtgevers volledig afdekken. In dit geval zero-emissie werken in natuurgebieden zonder veel bijkomende logistieke bewegingen.”

Mies Melotte, projectleider van de Custa, werkt nu volop aan de opbouw van de machine. Hij verwacht dat de Custa in januari 2023 al zijn eerste meters gaat maken.

MARGO RAUW MOEST PLOTSELING ALLEEN VERDER

‘Ontzettend dankbaar dat het bedrijf er nog is’

Wanneer plotseling de ondernemer wegvalt, is het op alle fronten bijsturen. Dat overkwam loon- en grondverzetbedrijf Jan Rauw & Zn BV uit het Utrechtse Achterberg. “Hier is geen draaiboek voor. We moesten door.”

Opeens moest zij de beslissingen nemen. Jarenlang had Margo Rauw-van Hoven aan de zijlijn gestaan. In 1994 was ze getrouwd met loonwerker Gerard Rauw en daarna had zij voornamelijk de zorg voor de kinderen op zich genomen. Binnen het bedrijf had ze het VCA-, ISO 9001- en ISO 14001-systeem opgezet en bijgehouden. Verder was het binnen het bedrijf haar man die alles regelde. Hij deed de planning en het klantencontact, zorgde voor nieuw werk en werkte ook mee in het veld. Op 2 oktober 2014 kwam hij echter niet meer thuis. Een ongeval met de maïshakselaar maakte een einde aan zijn leven. Het bedrijf, het leven, alles stond ineens op z’n kop. “Je gaat door op de automatische piloot”, zegt Margo, nu acht jaar later, in het kantoor. Haar zoon en bedrijfsopvolger Geert-Jan (21) en bedrijfsleider Jan Dorresteijn zijn ook aangeschoven bij het gesprek. “We zaten midden in de maisoogst”, gaat ze verder. “Je hebt heel veel ballen hoog te houden. Ik beet me erin vast om te overleven. We zijn twee dagen na het ongeval weer begonnen. We moesten onze klanten helpen, we moesten door, al weet je niet waar je aan begint.” In eerste instantie riep ze dat uit emotie, maar later besefte ze ook dat ze door moest. “Het gaf ons houvast. En daarbij, het loonbedrijf was Gerards leven, zijn passie. Dat gooi je niet zomaar weg. Ook hebben we twee zoons, die ik de kans wilde bieden het bedrijf op termijn over te nemen. Verder hadden we twaalf medewerkers in dienst, dus twaalf gezinnen te voeden. Ook daarom wilde ik het niet zomaar opgeven.”

OP ALLE FRONTEN BIJSTUREN

Haar man Gerard had altijd al loonwerker willen worden. Zijn vader Jan Rauw was in 1974 het loonbedrijf begonnen naast zijn boerderij. Met een getrokken maïshakselaar reed hij zijn klanten af. Samen met zijn vrouw Joke Rauw-van de Vendel bouwde hij het bedrijf op. Ze hadden

twee zoons. Gerard werkte van jongs af aan mee. Hij nam in 2005 het loonbedrijf over en zijn broer Gerrit ging verder op de boerderij. Gerards ouders bleven betrokken bij het bedrijf. Zijn moeder deed zelfs nog tot 2008 de planning. Geert-Jan nam die passie al op jonge leeftijd over. Ook hij wil loonwerker worden.

Die dag in oktober werd de wereld echter ineens heel anders. Het fatale ongeval maakte een einde aan het loonwerkersleven dat ze kenden. “De motor, het hart van het bedrijf, viel weg”, vertelt Margo. “Daar is geen draaiboek voor”, stelt ze vast. Ineens had zij de verantwoording over het bedrijf en twaalf man personeel, terwijl ook de kinderen thuis moesten worden opgevangen. Geert-Jan was toen dertien jaar oud. “Het was moeilijk”, zegt hij. “Ineens valt alles onder je vandaan.”

Op alle fronten moest Margo bijsturen, zowel op het bedrijf als privé. “Ik was altijd op de achtergrond aanwezig geweest”, vertelt ze. “Ik had de kennis en kunde niet die Gerard had, zeker niet op technisch gebied, dus ik ben mij gaan omringen met mensen die die kennis en kunde wel hadden.”

DE JUISTE MENSEN OM JE HEEN

Haar schoonouders waren al op leeftijd, maar stonden haar met raad en daad terzijde. Daarnaast waren er de medewerkers. “We hadden toentertijd vooral oudere, ervaren medewerkers in dienst, dat scheelde veel. Daar kon ik op bouwen”, aldus Margo. Ze vroeg een zzp’er die voorheen ruim acht jaar in dienst was geweest of hij de planning op zich wilde nemen. Deze Jan van de Westeringh nam het voortouw en zou uiteindelijk zeven jaar planner blijven. “Samen met de medewerkers heeft hij de kar getrokken. Iedereen heeft de schouders eronder gezet. Dat was enorm fijn.” Verder verzamelde Margo mensen om zich heen die advies konden geven. “Ik was degene die uiteindelijk de beslissingen moest nemen, maar door de juiste mensen om je heen te verzamelen, maak

Tekst: Marjolein van Woerkom Beeld: Anjo de Haan

‘DOOR DE JUISTE MENSEN OM JE HEEN TE VERZAMELEN, MAAK JE JE KENNIS EN KUNDE EIGEN EN KUN JE BETER BESLISSINGEN NEMEN’

HART

je je kennis en kunde eigen, waardoor je beslissingen beter kunt nemen”, legt ze uit. “Het is onverstandig om te denken dat je het zelf allemaal weet. Ik heb zoveel geluisterd. Het enige is dat je moet hopen dat al die informatie in je hoofd past.”

CONTACT ZOEKEN EN PRATEN

Naast Jan namen ze nog een allround medewerker aan om al Gerards werk over te kunnen nemen. “Daarnaast hebben we veel met de medewerkers gepraat”, vertelt Margo. “We zijn elke maand gaan vergaderen, gewoon om samen te zijn, het erover te hebben, maar ook om hun ambities te bespreken, en na verloop van tijd weer te evalueren”, zegt ze. “Je moet blijven praten en praten. Dat is heel belangrijk om dingen duidelijk te krijgen.” Ze glimlacht: “Pas toen iemand op een gegeven moment zei: ‘Margo, we zijn aan het vergaderen om te vergaderen’, zijn we minder gaan overleggen.”

Ook hebben ze meteen contact gezocht met de klanten. “We wilden iedereen duidelijkheid verschaffen, zowel medewerkers als klanten. Mensen om ons heen moesten weten dat we met het bedrijf verder gingen en hoe. We wilden hen niet in onzekerheid laten zitten”, zegt Margo. “Gelukkig zijn alle klanten ons trouw gebleven. Voor hen waren het ook onzekere tijden, maar ik ben ontzettend blij en dankbaar dat ze zijn gebleven.”

NIEUWE BEDRIJFSLEIDER

Na zeven jaar vertrok Jan van de Westeringh, maar na een lange zoektocht vonden ze een nieuwe Jan, Jan Dorresteijn. “Het bedrijf heeft aan een zijden draadje gehangen, want vervanging vinden was niet gemakkelijk”, vertelt Margo. “Ik had mijn eisen. Ik wilde geen nieuwe planner, maar iemand met frisse ideeën en iemand die anders dacht, iemand om mee te sparren. Ik wilde een bedrijfsleider. Iemand van wie Geert-Jan nog veel zou kunnen leren, iemand met wie hij samen het veld in zou kunnen gaan. Er moest een klik zijn.”

En daar was Jan. Hij reageerde op een Facebook-vacature. Hij had al ruim 25 jaar ervaring in de sector, op allerlei gebieden, van kraanmachinist tot planner en calculator. “Dit verhaal prikkelde me en ik had zin om het aan te pakken”, zegt hij. Hij was op 1 december precies een jaar in dienst.

“Het is bijzonder en mooi om te zien dat Jan en Geert-Jan nu samen optrekken”, zegt Margo.

DANKBAAR

Acht jaar later zit het bedrijf in rustiger vaarwater. Terugkijkend op die periode zegt Margo: “Alles moet meewerken, anders red je het gewoon niet. De medewerkers, de klanten, iedereen moet zich weer vinden in een nieuwe situatie. Zo had Gerard zijn eigen manier van werken, maar iemand

anders heeft ook weer zijn eigen manier. Daar zitten verschillen tussen. Soms was het lastig dat te accepteren - wij zijn van huis uit nogal perfectionistisch - maar ik heb altijd gezegd: zo kan het ook. Ik vind het zo bijzonder dat ons bedrijf er nog is. Daar ben ik echt heel dankbaar voor.”

Verdriet en rouw duren jaren. “Je moet doorzetten en blijven praten”, heeft Geert-Jan geleerd. “Het bedrijf stond op z’n kop en ons gezin lag ondersteboven”, voegt Margo eraan toe. “Zelf kom je als laatste aan de beurt.”

Ze is in acht jaar twaalf jaar ouder geworden, stelt ze. “Het doet wat met je geheugen. Het is enorm moeilijk, maar ik ben dankbaar dat we er nog zijn. Ik heb altijd gezegd: we moeten kijken naar wat we hebben en niet kijken naar wat we kwijt zijn, anders kom je niet verder.”

DOORGAAN

Een nieuwe koers zijn ze niet gaan varen. “Nee, we zijn in grote lijnen doorgegaan op dezelfde weg als Gerard”, vertelt Margo. “We zijn naast het grondverzet nog steeds grotendeels een agrarisch loonbedrijf. We gaan mee met de tijd. We zijn inmiddels gegroeid van twaalf naar zeventien medewerkers, van wie er twee op kantoor zitten. Ook het aantrekken van jonge medewerkers binnen het bedrijf vinden we erg belangrijk”, zegt ze. “Met al het werk dat we nu hebben, loopt het prima”, vult Jan aan. “We krijgen de planning mooi vol.”

Het bedrijf op niveau houden, dat is het plan. “We willen de vragen van onze klanten kunnen beantwoorden, net werk leveren en onze afspraken nakomen”, zegt Margo. “Daarmee onderscheiden we ons. We willen een stabiele, betrouwbare factor zijn voor onze klanten. Dat is al een groot doel in deze onzekere tijden.”

Geert-Jan wil op de langere termijn nog steeds maar wat graag het loonbedrijf overnemen. Zijn broer is twaalf en weet nu al dat hij monteur wil worden. “Wie weet gaan we later samen verder”, lacht hij. “Maar vooralsnog gaan we dit samen met z’n drieën opbouwen, want samen sta je sterker.”

GAAN DIT SAMEN MET Z’N DRIEËN OPBOUWEN, WANT SAMEN STA JE STERKER’

STUDIECLUB LAND VAN CUIJK EN MAASDUINEN STUURT BIJ VIA VERANDERING

Tekst: Herma van den Pol

Foto: Anjo de Haan

Van studieclub naar ondernemersclub

Meegaan met de tijd en durven veranderen als je moet bijsturen. Dat was voor de studieclub Land van Cuijk en Maasduinen reden om de naam te veranderen in ondernemersclub. Ze verwacht zo gemakkelijker aan tafel te komen bij bijvoorbeeld gemeenten, omdat een studieclub onbekend is en gemeenten wel graag praten met ondernemers. “Het veranderen van de naam was mede door de campagne ‘Cumela gaat lokaal’ een logische stap”, zegt voorzitter Jan van Gelder van loonbedrijf Gebr. Van Gelder uit Oeffelt.

De eerste bijeenkomst als ondernemersclub is half november alweer achter de rug. Een groot succes, want de zaal zat met meer dan 120 mensen vol. Met Caroline van der Plas, fractievoorzitter van BoerBurgerBeweging, en Antoon Smits, die vertelde over zijn boerderij in Oekraïne, had de club dan ook echte publiekstrekkers. Jan van Gelder, Gerwin Peters en Jos van Kempen, de bestuursleden van de ondernemersclub, kijken hier positief op terug.

OPKOMST VERGROTEN

Gelder. Toch konden ze ook niet op de oude voet blijven doorgaan.

CUMELA GAAT LOKAAL

VRAAG HOE WE

OPKOMST OP

BIJEENKOMSTEN KONDEN VERGROTEN’

Eerder vielen de opkomsten tegen en Juist de gebrekkige opkomst was de motivatie om te onderzoeken of de studieclub toe was aan een update. ”Voordat we door de coronamaatregelen werden gedwongen de bijeenkomsten te stoppen, was de opkomst goed”, schetst Van Gelder. “Tijdens de periode van maatregelen kozen we er bewust voor om niets te doen.” Ook geen digitale bijeenkomsten. “Het doel van een studieclub is om bij elkaar te komen en dan van gedachten te wisselen”, zegt Van Gelder. Dat is iets wat in de beleving van het bestuur digitaal niet lukt. Alleen duurden de maatregelen uiteindelijk bijna twee jaar. Ondertussen liep de agenda van de leden vol. “En dan mag je weer bij elkaar komen en dat was heel fijn alleen de opkomst viel tegen”, zegt Gerwin Peters van loonbedrijf Peters uit Odiliapeel.

De mannen begonnen met kijken wat er aan de hand was. “We wilden een antwoord op de vraag hoe we de opkomst konden vergroten”, zegt Van Gelder. “We zagen en zien namelijk nog steeds de meerwaarde van het samenkomen. Ondernemen doe je vaak alleen en dan is juist het praten met andere ondernemers waardevol”, aldus Van

Terwijl de studieclub worstelde met de vraag wat te doen, introduceerde Cumela de campagne ‘Cumela gaat lokaal’. Voor deze campagne stelde Cumela zich ten doel om bij 345 gemeenten een cumelaondernemer aan tafel te krijgen. “Een goed doel”, zeggen de mannen. “Wij willen ook heel graag bij de gemeenten aan tafel”, zegt Jos van Kempen van loonbedrijf Van Kempen uit Vierlingsbeek.

Het gaat hier om vier of vijf gemeenten, vertelt Wilco Emons, de bedrijvenadviseur die de mannen ondersteunt. “Dat zijn onder meer de gemeenten Land van Cuijk, Gennep, Bergen, Boekel en Maashorst.” Iets wat veel tijd gaat kosten. “Ondertussen had de gemeente Land van Cuijk zelf contact met ons gezocht vanwege de gemeentelijke herindeling”, zegt Van Kempen. “We zijn ter kennismaking met de gemeente Land van Cuijk al twee keer bij elkaar geweest.”

Zo kwamen er twee zaken bij elkaar: leden naar de bijeenkomsten zien te krijgen en ‘Cumela gaat lokaal’ oppakken. “Dat kunnen we niet allemaal zelf doen”, zegt Van Kempen. Al pratende kwamen ze op het idee om met ambassadeurs te gaan werken. Die gaan dan met de gemeenten praten. “Ze zitten daar dan echt namens de sector aan tafel”, gaat Van Kempen verder. “Ze vertegenwoordigen onze sector; denken mee over ideeën uit de praktijk en geven lokale ondernemers meer kansen.”

Het idee viel in de smaak. De keuze voor een ambassadeur maakt het bestuur. Of een ondernemer het gaat doen, bepaalt hij zelf. “Alleen een ambas-

‘WE WILDEN EEN ANTWOORD OP DE

DE

DE

CAROLINE VAN DER PLAS ADVISEERT, ANTOON SMITS INSPIREERT

Er klonk een luid applaus toen Caroline van der Plas, fractievoorzitter van BoerBurgerBeweging, in Oeffelt de zaal binnenkwam. Het bleek een schot in de roos om haar uit te nodigen. Ongeveer 120 ondernemers kwamen af op de avond en hoorden het advies aan de sector om zich beter te gaan presenteren. “Ga lobbyen in Den Haag”, zei Van der Plas. Een duidelijke tip aan onze sector. “Cumelaondernemers zijn harde werkers, maar in Den Haag zitten te weinig ambtenaren die onze sector goed kennen”, legde ze uit. Andere onderwerpen die voorbijkwamen, waren onder andere stikstof, klimaat, CO2, derogatie en vergunningen. Het gesprek en de discussies waren waardevol voor zowel de personen in de zaal als voor Van der Plas, zo gaf ze na afloop aan.

pen dat zo de vrijblijvendheid er een beetje af gaat en dat het de opkomst ten goede komt”, aldus Van Kempen.

Het voordeel voor de leden die meer op zich gaan nemen, is dat ze er veel van leren. “De ondernemer bijvoorbeeld die nu al een gesprek met de gemeente heeft gevoerd, zei tegen mij: dat is niets voor mij”, zegt Van Gelder. “Maar ik zei toen: daarom is het juist wel iets voor jou. Je leert er heel veel van voor je toekomst.”

Het gaat hier dan specifiek om een ambassadeur. Peters legt uit dat ze ervoor hebben gekozen om per gemeente twee à drie jonge ondernemers te vragen als ambassadeurs en die onderling te laten samenwerken. “Met ondersteuning van het bestuur van de ondernemersclub en Cumela aan de zijlijn. Je hebt elkaar allemaal nodig”, zegt Emons. “Als ondernemer weet je wat er lokaal speelt en kun je dat vertellen”, weet hij.

HOE NU VERDER?

De komende tijd gaan de mannen aan de slag om de ondernemersclub verder vorm te geven. Daarbij behouden ze de goede onderdelen uit de studieclub, zoals de avond voor het personeel. Bij die omvorming worden ze geholpen door de stappen die ze zetten voor ‘Cumela gaat lokaal’. De volgende afspraak daarvoor staat inmiddels al in de agenda. Dan gaan ze in gesprek met de gemeente Gennep. “We hopen de loonwerkersavonden vol te krijgen, waarbij alle collega’s weer bij elkaar om de tafel komen zitten met een kop koffie en na afloop een biertje”, zegt Van Gelder. “Om als ondernemers elkaar te helpen en te vinden. Wij hebben er veel zin in.”

‘DE KOMENDE TIJD GAAN DE MANNEN AAN DE SLAG OM DE ONDERNEMERSCLUB VERDER VORM TE GEVEN’

‘ER KWAMEN TWEE

ZAKEN BIJ ELKAAR:

LEDEN NAAR DE BIJEENKOMSTEN

KRIJGEN EN ‘CUMELA GAAT

LOKAAL’ OPPAKKEN’

sadeur van een studieclub dat komt niet over als een vertegenwoordiger van ondernemers, terwijl gemeenten vaak praten met ondernemersverenigingen. Vanuit die wetenschap ontstond het idee om de club te veranderen in een ondernemersclub”, zegt Peters. “Dit geeft ons de kans om onszelf bij gemeenten goed te presenteren en tegelijkertijd de dynamiek in de organisatie aan te pakken en meer betrokkenheid te creëren.”

VERANDERINGEN

Emons, betrokken bij de gesprekken, juichte het idee van de mannen toe. “Iets wat we de komende tijd gaan doen, is bijvoorbeeld de organisatie van de bijeenkomsten verdelen over de leden”, zegt Van Kempen. “Onze rol verandert dan meer in ondersteunen en motiveren. Wij ho-

ERNA BERENDS: “STUDIECLUBS

OMVORMEN?”

Na de pauze kwam Antoon Smits aan het woord. Antoon en zijn familie zijn bekenden binnen de Ondernemersclub Land van Cuijk en Maasduinen. Zij runnen diverse bedrijven in de agrarische sector in Nederland en in Oekraïne. Antoon was uitgenodigd om een presentatie over zijn bedrijf te geven en over zijn bedrijfsvoering tijdens deze oorlogstijd. In de Oekraïne runt hij Agrofirma Rozvolozhzhya, een bedrijf met 2.500 melkkoeien en 5.000 hectare akkerbouw. De familie Smits woont zo’n 300 kilometer ten oosten van Kiev, op ongeveer vijftig kilometer van het oorlogsgebied. Smits wist iedereen met zijn verhaal enorm te pakken. “Ik had de eer om erbij te zijn op de bijzondere avond met Van der Plas en Smits. Daar zag ik hoe het deze ondernemersclub bijstuurde na corona: een naamswijziging, jongeren erbij betrekken en inspelen op actualiteiten. Daarmee trek je volle zalen. Cumela faciliteert meer dan dertig studieclubs. Allemaal zorgen ze voor een unieke onderlinge verbinding tussen cumelaondernemers en er zit veel kracht in deze netwerken. Ze helpen ondernemers om elkaar te vinden, kennis te delen, lokale uitdagingen aan de kaak te stellen en samen op te trekken om te werken aan een gezonde cumelasector.

Wat mij betreft past bij alles wat de netwerken brengen een andere naam en daarom stellen we de vraag: dekt het woord ‘studieclub’ vandaag de dag de lading nog? Dit gaan we komend jaar uitvragen aan de bestuurders van de studieclubs. Een mooie uitdaging voor 2023 om hier samen met de besturen van de studieclubs over in gesprek te gaan.”

VT4556

PROFI SERIES ZODENBEMESTERS

UW SPECIALIST IN BEWARINGEN EN LOODSEN

SPECIALISATIES:

▪ Bewaringen

▪ Agrarische & Industriële bedrijfsgebouwen

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

T 073 503 25 27

E info@steenbergen-bouw.nl

WWW.STEENBERGEN-BOUW.NL

Neem contact met ons op voor uw investering in het mestseizoen 2023

Zodenbemesters: Rens van Rossum Tel: 06-30901611 - rvrossum@vredo.nl

Tracs Benelux: Martijn Kroeze Tel: 06-53437311 - mkroeze@vredo.nl

+31 (0) 488 411 254 info@vredo.com www.vredo.com

De volgende snede

The fieldcare company

9,90 m werkbreedte en 449 PK voor een ongekend hoge capaciteit

Heavy Duty maaibalk met SafeCut maaischijfbeveiliging

Optimale gewichtsverdeling en zeer wendbaar dankzij achterwielbesturing

De KRONE BiG M 450 – Staat altijd in de startblokken voor het volgende perceel.

Noord-Nederland: Marc Berghuis – 06 51 34 68 41

Zuid-Nederland: Ad van den Hurk – 06 53 24 19 18

www.krone-nederland.nl

GEBR. REINTJES IN VEULEN SCOORT

MET SLOOTSMID-PRECISIEBEMESTER

Tekst: Gert Vreemann

Foto’s: Anjo de Haan, Slootsmid

Precisiebemester voor mineralenconcentraat

Duurder wordende kunstmest én mestverwerkers die meer afzet voor mineralenconcentraten zochten, waren voor Gebr. Reintjes aanleiding om een eigen bemester te lanceren. Deze kan mineralenconcentraat in heel lage giften en gemengd met drijfmest uitrijden. Reintjes stuurt hiermee op de mogelijke toelating van mineralenconcentraat als kunstmestvervanger en speelt zo in op de kringlooplandbouw.

Op de Facebook-pagina van Gebr. Reintjes staat een mooi filmpje over de presentatie dit voorjaar van zijn nieuwe Slootsmid-precisiebemester. Het bedrijf heeft daarvoor samen met Slootsmid en mestverwerker Vlako BV een demodag georganiseerd. Op het perceel werd zeven kuub mineralenconcentraat uitgereden met dertien kilo stikstof per kuub. Een paar weken later zag je aan het mooie egaal relatief donkergroene gras de goede verdeling en de naadloze start en stop.

OPTELSOM

‘WE WAREN AANGENAAM VERRAST OVER DE KWALITEIT

VAN HET VERDELEN BIJ

LAGE GIFTEN EN DAN VOORAL OOK OVER DE START EN STOP’

Gebr. Reintjes verzorgt de mestaanvoer en de afvoer van mestverwerkingsproducten voor drie regionale mestverwerkers, waaronder Vlako BV in Overloon. Het bedrijf draait ook mee in een landelijk pilotproject mestverwerking, waarin het uitrijden van mineralenconcentraat als stikstofvervanger is vrijgegeven. Wel met strenge regels voor de registratie. Vanuit de mestverwerkers kreeg Gebr. Reintjes de vraag voor meer afzet onder de eigen klanten voor het mineralenconcentraat. Tegelijk zag het bedrijf vorig najaar de kunstmestprijzen sterk stijgen. “Dat was voor ons het moment om meer werk te gaan maken van de afzet van mineralenconcentraat onder onze klanten”, vertelt Henri Reintjes. “Het moet per kilo stikstof goedkoper zijn dan kunstmest en we schatten in dat dit het geval zou worden voor 2022.”

Daar komen dan nog de voordelen bij van de aanwezigheid van kali en sporenelementen als zwavel, magnesium, natrium, kobalt en selenium, plus dat de stikstof (in ammoniumvorm) sneller beschikbaar is en minder uitspoelt. “Dat zijn toch belangrijke voordelen”, stelt Henri vast. Door het concentraat in één werkgang uit te rijden met de drijfmest scheelt het bovendien een werkgang. Voor de tweede snede kan dan bij-

voorbeeld puur concentraat als stikstofvervanger worden uitgereden.

EIGEN MACHINE NODIG

Voor het uitrijden lag er voor Gebr. Reintjes wel een uitdaging. Een spaakwielbemester of een spuit met vloeistofdoppen vielen af, omdat het concentraat te veel verontreinigingen bevat. “Dan moeten we het product filteren en dat zien we niet zitten”, zegt Henri. Een tweede beperking zat in de capaciteit. “Bij dunne slangen, zoals die worden toegepast voor het puur uitrijden van concentraat, komen we bij het gecombineerd uitrijden met drijfmest in de capaciteitsproblemen”. Uitrijden met de zodenbemester is dan de meest voor de hand liggende optie. De machine moet echter ook goed werken bij het alleen uitrijden van lage giften mineralenconcentraat. “De huidige ge-

neratie bemesters is gebouwd voor bemesten bij giften vanaf circa tien tot vijftien kuub per hectare”, constateert de ondernemer.

Gebr. Reintjes kwam tot de slotsom dat het een zodenbemester moest worden met meerdere verdelers met even lange slangen voor een preciezere start en stop. “De huidige bemesters hebben een V-vormige start en dat zie je altijd terug in het gras”, zegt Henri. “Daar hoefden we niet mee aan te komen. Het moest meteen goed, anders zouden we dit niet van de grond krijgen.”

LATEN BOUWEN

Bij Reintjes zijn ze al wel wat gewend als het aankomt om zelf het bedenken, ontwikkelen en bouwen van machines. Zo’n precisiebemester helemaal zelf bouwen, zagen ze echter niet zitten. “Liever doen we dat samen met een fabri-

‘VANWEGE DE BLIJVEND HOGE KUNSTMESTPRIJZEN VERWACHTEN WE DAT MINERALENCONCENTRAAT ALS KUNSTMESTVERVANGER AANTREKKELIJK ZAL BLIJVEN’

kant, zodat die zijn expertise en kundigheid inbrengt en wij ons kunnen concentreren op ons bedrijf”, vertelt Henri daarover. Uiteindelijk kwam Reintjes bij fabrikant Slootsmid uit. “Slootsmid heeft zijn nek al uitgestoken voor het puur uitrijden van concentraat bij collega Groot Zevert in Beltrum en heeft nauwe lijntjes met Wageningen University & Research, omdat het bedrijf ook al heeft meegedaan aan enkele praktijkonderzoeken.”

Reintjes is samen met Slootsmid om tafel gaan zitten om te zien hoe de ideeën en wensen konden worden omgezet in een machine. “Een harde eis voor ons was dat de start en stop naadloos goed zou zijn. Daarnaast moest de machine geschikt zijn voor een goede verdeling van lage giften van rond de vijf kuub per hectare, maar ook richting de dertig kuub per hectare voor het normale uitrijden bij normale rijsnelheden met een fatsoenlijke werkbreedte”, aldus Henri. Uit de gesprekken ontstond de twaalf meter brede Slootsmid SGWM-PB, met als meest opvallende noviteit de zes op de kop liggende Slootsmid Exact-snijverdelers (zie kader).

DE EERSTE KLAP

Deze machine verscheen afgelopen voorjaar op het erf bij Gebr. Reintjes. “Het is altijd spannend of de verdeling en vooral de start en stop zo zijn als wij met z’n allen hadden bedacht”, zegt Henri. Dat bleek meteen raak. “We waren aangenaam verrast over de kwaliteit van het verdelen en vooral over de start en stop. Dat zien de boeren heel duidelijk als het gras een paar weken later er mooi egaal donkergroen bij staat”, aldus Henri. Volgens hem is dat een logisch gevolg van het constant gevuld zijn en onder druk staan van de op de kop geplaatste verdelers. “Het ging meteen goed en de machine heeft het hele seizoen gedaan wat hij moet doen: goed werk afleveren bij lage en hoge giften. De veertig millimeter dikke slangen zijn een slag dunner dan we gewend zijn voor het normale uitrijden, maar we kunnen er met onze Vervaet toch goed giften van 30 kuub per hectare mee uitrijden bij een rijsnelheid van rond de 12 à 13 km/u. We gaan dan wel uit van goed gemengde rundveedrijfmest”, zegt Henri. Daarmee zijn de doelstellingen van het eerste jaar bereikt.

Daarnaast wijst Gebr. Reintjes nog op de mogelijkheden voor de akkerbouw. “Nu we nog maar veertig kilo fosfaat per hectare kunnen aanwenden in plaats van vijftig kilo geeft dat stikstofruimte. Die kunnen we met mineralenconcentraat mooi afdekken, met daarbij ook het voordeel van mineralen en extra kali”, aldus Henri. Hij geeft aan dat dan nog wel de nodige klandizie moet worden ge-

DE SLOOTSMID SGWM-PB-PRECISIEBEMESTER

De Slootsmid SGWM-PB is gebaseerd op de normale Slootsmidzodenbemester. Voor het precisiebemesten is deze twaalf meter brede machine met 33 elementen uitgerust met zes Slootsmid Exact-miniverdelers. Om een goede start en stop te garanderen, zijn deze op de kop gemonteerd, met de uiteinden naar boven dus. Daardoor kunnen de verdelers niet leeglopen en zijn ze dus altijd gevuld. De hydraulische verdelers zijn uitgerust met speciale lagering en afdichting. Verder hebben ze drie snijmessen van honderd millimeter. De uitloopslangen zijn veertig millimeter dik en allemaal even lang. De bemester is hydraulisch afsluitbaar in zes GPS-secties en wordt via Isobus aangestuurd.

vonden. “Bij gras zie je het resultaat sneller en dus ook meteen het verschil, maar bij maïs en akkerbouwgewassen is dat minder.”

TOEKOMST ONGEWIS

Hoe verder is nog een open vraag. Het lijkt er nog niet op dat de kunstmestprijzen snel ver zullen dalen. “Vanuit dat perspectief verwachten we mineralenconcentraat als kunstmestvervanger aantrekkelijk zal blijven”, vertelt Henri. Een belangrijke voorwaarde voor Gebr. Reintjes en de gehele mestafzet is dat mineralenconcentraat wettelijk wordt gezien als kunstmestvervanger.

“Onze klanten hebben als participant in de pilotprojectgroep nu nog een uitzonderingspositie. We hopen en verwachten op basis van argumenten dat dit op termijn Europees zal worden gelegaliseerd.” Dit najaar leken er vanuit Brussel openingen te komen, maar daar is het onderwerp alweer doorgeschoven naar 2024. Een tweede argument is de afbouw van de derogatie.

“Mineralenconcentraat past heel goed in de kringlooplandbouw, samen met lokale mestverwerking en vermarkting. Dat is veel beter dan meer mest afzetten en extra kunstmest aankopen als vervanger”, aldus de ondernemer. Het is een politiek spel dat Gebr. Reintjes natuurlijk niet in de hand heeft. Als Europa de waarde ook gaat inzien, zal er voor deze precisiebemesters zeker een markt ontstaan en kan Gebr. Reintjes met een vliegende start door.

‘ONZE KLANTEN HEBBEN IN DE PILOTPROJECTGROEP

NU NOG EEN UITZONDERINGSPOSITIE’

D e p er fe c te d e al voor u w ha ks elaa r

Haal het MAXIMUM uit uw hakselaar met de Kemper:

 Pick-up

N3003 MAXIMUM New Holland

C3003 MAXIMUM Claas

 ProfiCracker™

 Maïsbek

Bestel nu met voorverkoop korting en leverzekerheid: Fred van der Eijk 06 10 93 43 53 www.kemper-stadtlohn.de

Slimmer boeren door nauwkeurige plaatsbepaling van MoveRTK

a Min. 2 cm nauwkeurig

a Jaar op jaar herhaalbaar

a Overal 24/7 beschikbaar

a TüV-gecertificeerd

a Merkonafhankelijk

Meer informatie op movertk.nl

VERMEULEN GROEP, HAZERSWOUDE-DORP

Emissievrij verwerken van bermgras

De Vermeulen Groep in Hazerswoude-Dorp heeft dagelijks te maken met natuur- en duurzaamheidsdoelen. De aannemer pakt via diverse projecten zijn kansen aan, maar ziet ook waar het stroopt. Niet zelden is dat bij de opdrachtgever of de overheid zelf. In het meest recente project zet Vermeulen bermgras om in waterstof en biochar.

Op het terrein van de Vermeulen Groep in Hazerswoude-Dorp verraden borden van een bouwaannemer de nodige activiteit. Er wordt namelijk de laatste hand gelegd aan een nieuwe loods. Begin 2021 werd het bedrijf getroffen door een brand, waarbij de schade in de miljoenen liep. Directeur en COO Zwiep Vermeulen staat het ingrijpende moment, waarbij gelukkig niemand gewond raakte, nog helder voor de geest. “Gelukkig kon het werk gewoon doorgaan, want veel materieel was verhuurd of stond buiten en dus kwam de bedrijfsvoering niet in gevaar”, vertelt hij. Behalve de ellende constateert hij dat het uiteindelijk ook weer een kans gaf om een slag in duurzaamheid te maken. “Nieuwbouw geeft de mogelijkheid om duurzaam te bouwen, maar anders was er nu nog geen nieuw pand neergezet”, zegt hij. Die factor duurzaamheid komt terug in vrijwel al het werk waarmee Vermeulen te maken heeft.

ASSETMANAGEMENT

De Vermeulen Groep, begonnen in 1974 als groen- en onderhoudsaannemer van de A12, is nu gespecialiseerd in alle groen- en infrawerk voor met name Rijkswaterstaat, gemeenten en overheden. “De helft van werk beslaat het groenonderhoud”, schat Vermeulen. “Daarnaast werken we met in totaal 270 mensen in verkeerstechniek, incidentmanagement, markeringen en zaagtechniek, maar ook bijvoorbeeld in het onderhoud aan de geleiderails en geluidsschermen.”

“Sinds 2021 is een onafhankelijk asset-data-analysebedrijf met de naam Datast opgericht, het ‘assetmanagement”, vult Vermeulens zwager en collega in business development Eelke Siersema aan.

“Daarbij wordt data van bijvoorbeeld groen- of asfaltschade verzameld, opgeslagen en geanalyseerd. Hiermee is weer een advies uit te brengen aan opdrachtgevers over onderhoud of vervanging.”

Tekst: Frits Huiden

Foto: Anjo de Haan, Vermeulen Groep

‘ALS JE DOET WAT JE ALTIJD DEED, KOM JE OOK NIET VERDER’

Vooral de laatste jaren is de uitbreiding van de Vermeulen Groep hard gegaan en zijn er veel veranderingen doorgevoerd. Sinds 2016 werkt Vermeulen via de Best Value Aanpak (BVA) en heeft het bedrijf een aparte afdeling voor elektro en mechanica. In 2018 zijn ook aannemer Brabotech in Etten-Leur (voegovergangen en betonreparatie) en aannemingsbedrijf Tijssen Groen (bermen maaien en grondverzet) overgenomen.

STEEDS MEER DUURZAME PROJECTEN

“Als je doet wat je altijd deed, kom je ook niet verder”, stelt Siersema. “Opdrachtgevers vragen eigenlijk constant naar ideeën om een bijdrage te leveren aan duurzaamheidsdoelen en toch effici-

ent te blijven werken binnen een budget”, legt hij uit. Vermeulen is daarom steeds vaker betrokken bij projecten die daarbij passen. Zo bedacht het bedrijf de Jumping Green-maaitechniek, waarbij steeds een andere strook van de berm wordt gemaaid om de biodiversiteit te stimuleren en insecten te sparen. “Inmiddels wordt er niet meer naar gevraagd en willen ze het gewoon weer in één keer glad hebben”, zegt Vermeulen. Op het Rijkswaterstaat-areaal Zee en Delta plaatst het bedrijf verkeersborden van bamboe. Ook met het zogenoemde Harsfalt is de Vermeulen Groep aan de slag gegaan. Het is bio-asfalt waarbij het bitumen is vervangen door natuurlijke lignine uit bomen en planten als bindmiddel. “We hebben een

‘ALS JE DE HOGERE AANNEEMSOM VAN EMISSIELOOS WERKEN VOORREKENT, HOEFT HET VAAK AL NIET MEER’

stuk in Assen gelegd en gaan nu kijken hoe het asfalt zich houdt.”

DUURZAAMHEID SCHUURT MET PORTEMONNEE

“Het zijn allemaal mooie en duurzame alternatieven, maar het is natuurlijk ook duurder”, weet Vermeulen. Daar schuurt het vaak bij opdrachtgevers, ervaren beide heren. “Mooie duurzaamheidsdoelen komen met een investering. Inmiddels hebben we heel wat machines omgebouwd naar elektrische aandrijving”, vertelt Vermeulen. “Vooral hier in de Randstad is daarnaar veel vraag. Onlangs hebben we bijvoorbeeld een elektrische maaier van € 180.000,- gekocht. Daarvan hadden we er drie kunnen kopen die op fossiele brandstof draaien. De techniek is heel veel duurder én zo’n machine heeft een kleinere actieradius. Bij veel opdrachten wordt gevraagd om zonder uitstoot te werken. Als je die vraag dan spiegelt en de hogere aanneemsom voorrekent, hoeft het vaak al niet meer.”

Daarbij kunnen opdrachtgevers de elektrificatie nog amper faciliteren. “Denk niet dat je een elektrisch aangedreven machine of voertuig gemakkelijk kunt opladen op een werk of klus”, zegt Siersema. “Ja, bij sommige oplaadpunten langs de snelweg, maar daar heb je midden in het veld weinig aan. Opdrachtgevers zouden zich daar ook bewust van moeten zijn.”

Zelfs thuis opladen op de zaak is niet zomaar gedaan. “Je moet lang wachten op een verdeelstation van Stedin en dan, als alles functioneert, is het nog maar de vraag of er wel genoeg stroom is op het netwerk”, zegt Vermeulen. Het zijn zaken waar ook hij zijn twijfels over heeft.

WATERSTOF IS DE OPLOSSING

Een oplossing voor deze veel voorkomende problematiek kan waterstof zijn. “Met ons zware materieel zal waterstof toch meer voor de hand liggen dan elektrische aandrijving”, zegt Vermeulen. Het is een van de redenen dat de Vermeulen Groep aan een bijzonder project is begonnen: bermgras omzetten naar elektriciteit, GH2-biochar en uiteindelijk naar waterstof.

Normaal wordt het bermgras op diverse plekken, soms ook buiten de regio, verzameld en gecomposteerd, waarbij ook CO2 vrijkomt. Op de locatie in Hazerswoude bouwde Vermeulen een installatie die het gras droogt, hakselt, pelletiseert en vervolgens vergast. Hierbij ontstaat synthesegas en biochar. Biochar is een halffabricaat en bruikbaar voor CO2-vastlegging en als bodemverbeteraar, maar kan, in een regio waar veel boomkwekers en tuinders zitten, ook veen vervangen in potgrond. Het synthesegas wordt via een thermisch proces omgezet in waterstof.

IN ÉÉN KEER: WATERSTOF MAKEN EN CO2 VASTLEGGEN

Zo’n vijf procent van Nederland zou bestaan uit bermen met gras, oftewel de grootte van de provincie Utrecht. Nettenergy uit Boskoop ontwikkelt installaties die op basis van zijn PyroGasifier en Syn2H-techniek hernieuwbare energie haalt uit de biomassa van planten door vergassing. Dat is de basis van het Groene Hart Waterstof-project (GH2), waarin de Vermeulen Groep, Nettenergy uit Boskoop en Delphy samenwerken.

De vergassing van gras onder hoge temperatuur met lucht levert sythesegas (CO + H2) op en biochar. In het biochar is CO2 vastgelegd. Uit het synthesegas wordt ‘groene’ waterstof (H2) geproduceerd via de Syn2H-centrale. Overtollig gas wordt via gasmotoren omgezet in elektriciteit en warmte. De combinatie van waterstof en CO2-vastlegging is uniek. Voor het project, dat al twee jaar draait en nog eens twee jaar zal doorlopen, verstrekte Holland Rijnland de subsidie. Het is nog onbekend hoeveelheid biomassa er nodig is om één kilo waterstof of biochar te maken.

“Het is nog een pilot, maar we hopen natuurlijk dat we dit kunnen opschalen”, vertelt Siersema.

“Dan kan er echt een nieuwe circulaire economie in energie en CO2-vastlegging ontstaan. Het heeft ook veel deuren geopend. We worden regelmatig gebeld door bedrijven die willen deelnemen, bijvoorbeeld door een mechanisatiebedrijf uit de buurt dat wil mee-investeren en een machine beschikbaar stelt.”

MILIEUDOELEN TEGENGEWERKT

Opmerkelijk is dat ondanks de duurzame grondslag ook bij dit project de vergunningverlening van overheden een hindernis is. Er is nu een vergunning voor twee jaar, waarbij er negen ton bermgras en negen ton snoeiafval mag worden verwerkt. Dan moet blijken hoe zuiver de waterstof is en van welke kwaliteit de biochar. “Voor opschaling moet de milieudienst een vergunning afgeven”, vertelt Vermeulen. “Dan kom je bijvoorbeeld in de discussie of dit industrie is en of het

‘MOOIE DUURZAAMHEIDSDOELEN KOMEN MET EEN INVESTERING’

‘ER KAN ECHT EEN NIEUWE CIRCULAIRE ECONOMIE IN ENERGIE EN CO2-VASTLEGGING ONTSTAAN’

wel op ons terrein mag worden uitgevoerd. Je zou zeggen dat dit juíst een groene activiteit is en gewoon in landbouwgebied thuishoort.”

Ook het product dat in de installatie mag worden verwerkt, is niet vrijblijvend. “Wij hebben alleen een vergunning voor het verwerken van gras, maar wat wij allemaal kunnen gebruiken als reststroom, zien anderen als afval en is dus niet vergund”, vertelt Vermeulen. “Bladval of houtsoorten worden bijvoorbeeld aangemerkt als afvalstof en mag je dus niet gebruiken. Zo werken milieudoelen en overheden elkaar tegen.”

CIRKEL ROND

Als het project doorgang vindt, wil Vermeulen met andere MKB-ondernemers gaan samenwerken via een soort gebiedsgerichte aanpak. “Het mooiste is als we op een bepaald moment in coöperatief verband gras inzamelen, waarbij de inname goed is te controleren op vervuiling als blikjes en flesjes”, zegt Siersema. Op termijn wil Vermeulen het gras volledig transporteren met waterstof-elektrisch aangedreven trekkers en vrachtwagens, waarbij de waterstof is gewonnen uit het bermgras. Dan is de cirkel weer rond.

Advertentie

DIRECT BESCHIKBAAR

Hitachi Construction Machinery Nederland is importeur van Bell knikdumpers voor Nederland. Momenteel hebben we de B30E (6x6) direct beschikbaar voor verhuur of verkoop en zijn er meerdere machines op korte termijn leverbaar.

LOONBEDRIJF HOEKSTRA OOSTERZEE

Agricycling levert nieuwe route op

Tekst: Herma van den Pol

Foto’s: Anjo de Haan en Agricycling

Via zijn deelname aan Agricycling stuurt Erik van der Veen bij. “Ik verwacht dat het boerenwerk in de toekomst iets minder wordt.” Gebeurt dat dan heeft dat gevolgen voor Loonbedrijf Hoekstra Oosterzee. “Daarom kijk ik ook breder om me heen en zo ben ik bij Agricycling terechtgekomen.” Van der Veen neemt ons mee in zijn koersbijstelling.

Half november kijkt Van der Veen tevreden terug op een eerste jaar Agricycling. Een initiatief waarin boeren en overheden via een gezamenlijke coöperatie verantwoordelijkheid nemen voor een duurzame bodem. Dit gebeurt onder leiding van de Federatie BV Agricycling, waaronder ook de BV Agricycling Fryslan valt. Het proces zelf bestaat uit drie stappen: levering en opzet, controlled microbiological composting (CMC) composteren en uitrijden.

De hopen van de diverse veehouders die meedoen bevinden zich in fase twee: composteren. Via een app-groep houden de deelnemers elkaar en Van der Veen op de hoogte van de temperatuur in de ril, compostwiers. “Ik heb één medewerker die wekelijks op pad gaat met de getrokken omzetter om de diverse rillen los te woelen en eventueel water toe te voegen aan de hoop”, zegt de ondernemer.

VERBREDING DOOR ERBIJ TE ZIJN

Via een omweg raakte Van der Veen betrokken bij Agricycling. “Het begon met een werkgroep van de Club van Aanjagers met de naam: ‘Buorkjen mei Wearde’.”Jan Holtrop, voorzitter van de werkgroep, neemt het gesprek over. “Wij kregen de vraag hoe jonge boeren voor meerwaarde in het gebied kunnen zorgen. Nog concreter was de vraag: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we over dertig jaar nog boer kunnen zijn?

“Om meer waardering vanuit de maatschappij te krijgen besloten we te beginnen met het inzaaien van bloemenranden. Voor dat werk benaderden ze mij. Dat was ongeveer vier jaar geleden. Ik zei ja en zo begon de samenwerking”, vertelt Van der Veen.

Toen besloot Holtrop om Agricycling naar de Fryske Marren te halen. “Ik zag wat de Friese boerencoöperatie Agricycling aan het doen was

in Súdwest Fryslan. Dat maakte ons zo enthousiast dat we dat ook naar ons gebied toe wilden halen en dat lukte”, zegt Holtrop. Van der Veen is blij dat hij door zijn betrokkenheid bij de eerdere projecten de kans kreeg om mee te doen. “Daarom doe ik vaker mee aan proeven en dit soort projecten. Het geeft mij de kans om vroeg in te stappen en mijn blik te verbreden.”

‘EERDER PROBEERDE VAN DER VEEN ZIJN WERKZAAMHEDEN

ROUTES UITPROBEREN

Zo probeerde Van der Veen al een keer zijn werkzaamheden te verbreden met een mestscheider.

“Dat leek me toen een goed idee en iets waar vraag naar zou komen. Echter de vraag naar mestscheiding bleef uit, dus heb ik de mestscheider weer verkocht.”

Voorzichtig noemen Holtrop en Van der Veen Agricycling een succes, omdat steeds meer veehouders mee willen doen. “Dit is pas het eerste jaar en daarmee is het nog te vroeg voor een echte beoordeling.” Zet de huidige trend door dan heeft Van der Veen een stukje verbreding gevonden, die ook nog eens goed werkt voor veehouders. De sector waar uiteindelijk zijn hart ligt. “Wat we nu doen dient als een opstapje naar het echt benutten van alle nutriënten uit de voedselkringloop en uiteindelijk ook de menselijke excretie (poep) gaan benutten,” doet Holtrop uit de doeken over zijn filosofie achter het project. De komende tijd werken ze aan het verder uitbou-

‘IK WERKTE AL MET ZE SAMEN EN WAS DAARDOOR EEN LOGISCHE KANDIDAAT’

OVER LOONBEDRIJF HOEKSTRA OOSTERZEE

Erik van der Veen kwam in 2001 op het bedrijf via een werken en lerentraject. Door de jaren heen ontwikkelde hij zich en in 2007 stapte hij in het bedrijf. In 2015 nam hij alles over en kreeg hij het loonbedrijf in bezit. Zijn hart ligt vooral bij het boerenwerk en daaruit bestaan ook de meeste werkzaamheden die ze nu verrichten. Van de 80 tot 85 procent agrarisch loonwerk bestaat het meeste uit werkzaamheden voor de veehouderij. Hij ziet nog goede kansen, alleen is het nu wel even spannend wat er gaat gebeuren.

wen van het netwerk en het oppervlakte aan grond waarop ze kunnen composteren.

PROCES EIGEN MAKEN

De afgelopen maanden gebruikten de ondernemers om alles te regelen wat nodig is voor Agricycling en maakten ze zich het proces eigen. “Eerst moesten we voldoende bermgras, de grondstof voor compost, vinden”, zegt Holtrop. Daarvoor was het netwerk wat Van der Veen via zijn werk had heel handig. Dat lukte. Ook vonden ze voldoende veehouders, waaronder Holtrop zelf, die mee wilden doen. “Toen verklaarden sommigen ons voor gek en nu zien ze het eindresultaat en willen ze meedoen”, schetst de loonwerker. Het bermgras kregen ze uit bermen die op aanbestedingen aangemerkt zijn als veilig. “Dat wil zeggen bermen met weinig verontreiniging”, gaat Van der Veen verder. “Wij weten precies welke berm bij welke boer ligt.” Mocht er toch vervuiling in zitten dan kunnen ze daar volgend jaar rekening mee houden. Alles samen heeft resultaat. “Heel af en toe vind ik nog rommel tussen het gras. Toch gebeurt dit heel minimaal”, zegt Holtrop. Hij schat in totaal tien blikjes vond op 18 vrachten. Over het proces vertelt de loonwerker: “Wij passen de CMC-methode toe. Dat staat voor gecontroleerd en gestuurd composteren. De omzetter die ik aanschafte en ongeveer 70.000 euro kostte voldoet aan de eisen daarvoor. Van te voren kregen we vanuit Súdwest Fryslan het advies om de hoop luchtig te houden, want anders kom je er met de omzetter niet doorheen”, legt Van der Veen uit. “Zet je het stijf weg dan ben je aan de beurt. Dan wil de machine er niet door en vliegen de breekbouten eruit.”

HELE DROGE ZOMER

“En toen kregen we de eerste vijf ton grondstof geleverd om een ril van te maken”, zegt Holtrop. “Het was door het warme, droge weer gewoon hooi. Wel volume, geen gewicht. En dan is vijf ton, zeven vrachten bermgras, opeens heel veel. Je krijgt het er benauwd van als ze dat komen

brengen.” Dus wat deden de boeren om de hopen passend te maken. “Ze zetten de voorlader erop en drukken het gras bij elkaar en dan past het wel”, gaat Holtrop verder. De mannen beginnen te lachen als ze terugdenken aan het resultaat. Ze waren daarna inderdaad aan de beurt. Ook dat is bijsturen.

ROUTE VERDER VERKENNEN

In totaal maakten ze in 2022 elf tot twaalf rillen. Na tien weken is de compost klaar. Dan komt er een gecertificeerd bedrijf om monsters te nemen voor een kiemproef en de bepaling van de waardes. “Uit de keuring blijkt wat de waardes zijn, of er geen vervuiling is met zware metalen en alle zaden dood zijn. Pas na de keuring wordt de boer eigenaar van de compost en kan hij de compost gebruiken voor het bemesten van zijn grond”, zegt Van der Veen. “Is de hoop niet goed dan zorgt Agricycling ervoor dat hij weggaat.” De hoop van Holtrop is alweer even klaar en nog steeds zwart. Een goed teken.

Erik van der Veen:

BIJSTUREN

WANNEER STUUR JE BIJ?

“Eigenlijk is dit project al bijsturen. Je begint wat breder om je heen te kijken voor stel dat en te kijken wat voor uitwegen je hebt. Ik denk dat het boerenwerk iets minder gaat worden. Actuele onderwerpen zijn ook de dieselprijzen en inflatie. Dat zijn zaken waar je op bij moet sturen. Dat doe je dan via prijzen of door kritisch naar een machine te kijken. Elektrisch is nog niet bij ons aan de orde.”

Jan Holtrop:

“Je stuurt constant bij op basis van bepaalde kenmerken waarbij je de vinger aan de pols hebt. In ons geval is dat bijvoorbeeld dat wanneer de koeien zakken in productie dat je bijstuurt. Agricycling is een stukje toekomstvisie”

met

Meer

AZURIT 10 MET DELTAROW –ELK MAÏSZAADJE HAARSCHERP OP ZIJN PLAATS

Met de Azurit 10 zet LEMKEN een nieuwe maatstaf in de precisiezaai. Gun de mäïsplanten meer ruimte met LEMKEN DeltaRow. Het driehoeksverband geeft elke maïsplant meer toegang tot water, voedingsto en en licht.

■ 70 % meer ruimte per maïsplant

■ Tot 8,2% meer NEL in MJ per hectare *

■ De startmeststo en liggen optimaal bereikbaar tussen de twee maïsrijen

MARTIN KOREVAART VERHUISDE NAAR EEN ANDERE PROVINCIE

Een volledig nieuwe start

Tekst en foto’s: Egbert Jonkheer

Martin Korevaart (41) en zijn vrouw Shirley (40) namen vijf jaar geleden een rigoureuze beslissing. Ze verlieten het familiebedrijf in Rockanje en vertrokken met hun beide kinderen, een grondzuigwagen en hun hele huishouden naar Drenthe. “Ondanks de breuk met mijn vader voelt het nog steeds als de juiste stap.”

“Het ging niet meer”, zegt Martin Korevaart over de dag dat hij besloot om het familiebedrijf in Rockanje te verlaten. Al vanaf dat hij een klein ventje was, wist hij dat hij in de voetsporen van zijn vader wilde treden: hard werken en met machines de boer op. Prachtig. En zo is het ook gegaan. Al jong kwam hij in het bedrijf, later gevolgd door zijn jongere broer. Van lieverlee groeide de onderneming verder in omvang en werden er nieuwe diensten opgepakt.

Een van de nieuwe poten onder het bedrijf was grondzuigen. “In 2012 kwam de nieuwe importeur van RSP bij ons met de vraag of we belangstelling hadden voor een machine. Wij zagen daar wel brood in. We hebben een machinist aangenomen en zijn aan de slag gegaan. Omdat de machinist liever op de kraan zat, heb ik het werk echter al snel van hem overgenomen. Van af en toe een klus liep dat op naar vijftig tot zestig uur in de week en als ik dan aan het eind van de dag thuiskwam, ging ik ’s avonds vaak nog even mee in het agrarisch loonwerk. Ook vond ik het leuk om andere nieuwe dingen op poten te zetten.”

Kortom, er gebeurde van alles. Toch knaagde er wat aan hem, omdat hij voor zijn gevoel onevenredig hard aan het uitbouwen van het bedrijf trok. Het leidde tot strubbelingen en irritaties. Hulp van een mediator om te kijken of de bedrijfsvoering ook anders zou kunnen, om de verwachtingen af te stemmen of om bedrijfsonderdelen te splitsen, het mocht allemaal niet baten. “We kwamen er niet uit. Toen we voor de zoveelste keer vastliepen, heb ik de knoop doorgehakt en hebben we onze spullen gepakt.”

NAAR DRENTHE

Na een zoekronde op Funda kwamen de Korevaarts uit bij de plek waar ze nu wonen: een vrijstaande woning met bedrijfsgebouwen in Kerkenveld, vlak onder Hoogeveen in Drenthe. “Ik

‘VAN AF EN TOE EEN KLUS LIEP DAT ZANDZUIGEN OP NAAR VIJFTIG TOT ZESTIG UUR IN DE WEEK’

had nog nooit van de plaats gehoord”, vertelt Martin. “We zochten iets in een agrarisch gebied, met een werkplaats en een loods en niet te dicht bij Zuid-Holland, anders kom je niet los van het oude bedrijf. Het is Drenthe geworden, maar het had evengoed Brabant kunnen zijn, of Limburg.” De nog vrij jonge woning en bedrijfsgebouwen zijn keurig onderhouden en er spreekt trots uit de plek. Zijn vrouw Shirley heeft de stap naar het Drentse platteland van begin af aan gesteund. “We kennen elkaar sinds onze vijftiende”, vertelt ze. “We waren in Rockanje helemaal gesetteld en onze kinderen waren nog maar net tieners. Toch voelde het als de juiste beslissing. En helemaal onverwacht gebeurt zoiets natuurlijk niet. Het speelde al jaren, dus je hebt er al lang samen over nagedacht. Toch blijft het een hele stap, voor het hele gezin. Gelukkig voelden we ons hier al vrij

snel thuis en maakten de kinderen snel nieuwe vrienden”, aldus Shirley. “Het duurde even voordat ik het bedrijf los kon laten en in het begin heb ik Rockanje ook wel gemist”, vult Martin aan. “We gaan nog regelmatig terug. Ik zit ook nog altijd in het bestuur van de Stichting Historische Motorraces Rockanje. Getwijfeld of we de juiste keuze hadden gemaakt, hebben we niet.”

Qua werk liep de overgang vrij soepel. Met de grondzuigwagen nam hij ook enkele lopende klussen en opdrachtgevers mee. “Ik had in België een vaste klus die nog jarenlang doorliep. Dan zat ik daar meerdere weken achter elkaar. Verder vragen mensen toch naar je. En sowieso: als je wilt werken, is er altijd werk.”

Wat ook scheelt, is dat de wereld van het zandzuigen klein is en de bedrijven die erin actief zijn elkaar goed weten te vinden. “Is er een klus vroeg

‘IK HEB SINDS HET

VERTREK NAAR

DRENTHE MIJN

VADER NIET MEER GESPROKEN’

afgelopen of zit je zelf om iemand verlegen, dan is er gauw wat te regelen”, weet Martin. Hij heeft zelf geen mensen in dienst, maar kan wel bouwen op enkele vaste zzp’ers.

GEEN CONTACT MEER

Na vijf jaar hebben ze hun draai helemaal gevonden en overheerst tevredenheid over hun nieuwe situatie, maar het heeft een prijs. Het vertrek heeft geleid tot een breuk met de familie en dat is niet meer goed gekomen. Meest pijnlijk is dat Martin zijn vader sinds het vertrek niet meer heeft gesproken. “Ik heb twee keer geprobeerd om weer contact met hem te krijgen. Ik had de hoop dat dat zou lukken, maar helaas, hij wilde er niets van weten. Inmiddels heb ik me erbij neergelegd. Ik kan het niet veranderen.”

Of de breuk had kunnen worden voorkomen, door bijvoorbeeld in een eerder stadium beter de verwachtingen uit te spreken, weet hij niet. “We waren altijd aan het werk. We hadden op zich wel goed en vaak contact, maar het was niet zo dat we regelmatig bij elkaar gingen zitten om over de koers van het bedrijf te praten. Dat was denk ik wel beter geweest. Het zit hem ook in karakterverschillen. Hoe dan ook: het is gebeurd.”

Gek genoeg heeft de stap hem zelf meer rust gebracht. Af en toe was hij weken achter elkaar van huis, maar er waren ook genoeg periodes dat hij om zes uur thuis was en ’s avonds tijd had voor het gezin. “Dat was fijn, en dan merk je ook dat je dat eerder hebt gemist”, zegt hij. Aan de andere kant kan hij nog steeds niet lang zonder de hectiek.

“Meestal kan ik slecht ‘nee’ zeggen als er iemand belt. Hoe drukker ik het heb, hoe fijner ik het vind.”

Hoe vaak mist hij Rockanje nog? “We hebben er nog steeds veel vrienden en ik heb er net nog weer Zwarte Piet gespeeld. Er zijn nog genoeg lijntjes. Wat ik wel mis, is het werk in de kassen. Dat vond ik altijd prachtig werk; oude teelten opruimen, grond frezen voor de nieuwe teelt. Zo is

ZANDHAPPEN IN DE DAKAR RALLY

Eind dit jaar verruilt Martin Korevaart het zandzuigen tijdelijk voor zandhappen. Dan vertrekt hij als lid van het Team Spierings namelijk naar Saoedi-Arabië voor de Dakar Rally. Samen met een compagnon bestuurt hij de vrachtwagen met onderdelen, gereedschap en kampeerbenodigdheden. Ze rijden ermee van bivak tot bivak in het gebied tussen de Rode Zee en de Arabische Golf, waar Dakar Team Spierings een 5.000 kilometer zwaar zandparcours aflegt. Het is voor Korevaart een jongensdroom die uitkomt. “Met onze vriendengroep volgen we de Dakar Rally al jaren en het leek me prachtig om dat een keer mee te maken. Nu werd ik gebeld of ik mee wilde. En of ik dat binnen een dag wilde beslissen”, aldus Martin. Hij kijkt zijn vrouw aan. Shirley: “Hij kwam naar me toe: ‘Wat moet ik doen?’ Ik zei: ‘Gaan! Het is je droom!’”

Tussen 31 december en 15 januari wordt deze 45e editie van de Dakar Rally verreden.

mijn vader begonnen: met één freesje.”

Of het contact met zijn vader ooit weer goed komt, weet hij niet. “Als het aan mij ligt wel. Ik heb respect voor wat hij heeft bereikt en ik hoop vooral dat hij daar rustig van kan gaan genieten.”

VOORUITKIJKEN

Waar staat Martin Korevaart over vijf jaar? Heeft hij dan personeel en draait er dan een tweede zuigwagen? “Dat sluit ik zeker niet uit. De markt is er op zich wel naar; er is werk genoeg. Er wordt zoveel nieuwe infrastructuur gelegd, kijk alleen al naar glasvezel. Toch is het lastig om vooruit te kijken. Welke eisen worden er over vijf jaar gesteld aan de apparatuur? We hadden laatst een sessie over elektrisch draaien. Dat valt nog niet mee als je zeven uur achter elkaar 500 pk moet leveren. Bovendien: bestel maar eens een nieuwe auto; de levertijd is tweeënhalf jaar. Hoe ziet de wereld er dan uit? Voorlopig kan ik vooruit. Ook ben ik benieuwd wat mijn zoon gaat doen. Die volgt momenteel de opleiding GWW aan het Soma. Voor hem is het ook zijn lust en zijn leven.”

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Het beste van Cumela.nl/nieuws

JCB TOONT MOBIEL WATERSTOF-AFVULVOERTUIG

Ingenieurs van de JCB Power Systems-fabriek in Foston, in het Engelse Derbyshire, hebben een waterstofmotor op basis van een dieselmotor ontwikkeld. Deze werd voor het eerst getoond in een graaflaadcombinatie en later in een Loadall-verreiker. JCB heeft vanuit de markt de wens gekregen voor oplossingen om dergelijke machines op locatie relatief gemakkelijk te kunnen afvullen. Daarop inspelend toont de fabrikant nu deze waterstof-afvulunit, die is gemonteerd op een JCB Fastrac. Deze is uitgerust met waterstoftanks en een pompunit om waterstofsystemen volledig af te vullen.

6280 ABSOLUT CVT IS HET TOPMODEL VAN STEYR

Goweil heeft de perswikkelcombinatie

LT-Master F115 flink onder handen genomen. Meest opvallend is dat de perskamer nu hydraulisch wordt aangedreven. Hierdoor kan de gebruiker kiezen tussen verschillende snelheden voor persen en binden (elk vier niveaus). Om de vele verschillende materialen beter te kunnen verwerken, is de stortbak uitgerust met een doseertrommel. Deze zorgt voor een gelijkmatiger invoer. Op het bedieningspaneel zijn het volledige werkproces en de machine-instellingen weergegeven. Via de usb-poort kunnen gegevens in CSV-formaat worden geëxporteerd.

Ook Steyr introduceert een nieuwe trekker in de 300 pk-klasse uit de CNH-stal. Deze 6280 Absolut CVT heeft een nominaal vermogen van 206 kW (280 pk). De trekker is relatief licht en heeft de nieuwe ruime cabine die met 66 dB(A) extra stil is. De stoel bevat ingebouwde zijdelingse vering, koeling en verwarming, plus een draaiende rugleuning. Er is meer opbergruimte, inclusief een ingebouwde koelbak. De nieuwe klimaatregeling met automatische zoneregeling bevat meer ventilatieopeningen. Verder is er een nieuw tablet-achtig display in de A-stijl. De 6280 heeft aanpasbare instellingen van de CVT-transmissie. De voorasophanging is vernieuwd, de brandstoftank is vijftien procent groter en er is ruimte voor een gereedschapskist. Hij kan op 2,05 meter hoge 710/70R42-banden worden gezet en is leverbaar met Tractor Implement Management.

Weidemann lanceert met de Hoftrac 1190e de tweede generatie van zijn elektrische wiellader. Deze heeft twee elektromotoren: één voor het aandrijfsysteem (6,5 kW) en één voor de aandrijving van de werkhydrauliek (8,5 kW). Er is keuze uit lithium-ionaccupakketten van 14,1 kWh, 18,7 kWh en 23,4 kWh met batterijmanagementsysteem. Standaard is er een 3 kW-boordlader met overbelastingsregeling, maar als optie is er een dubbele lader. De nieuwe cabine heeft diep doorgetrokken ruiten, een luxe luchtgeveerde stoel met een verstelbare armsteun, een kleurgeoriënteerd bedieningsconcept, een multifunctionele joystick en een ergonomisch ingedeeld display.

Agco Power introduceert de compleet nieuw ontwikkelde Agco Power Core-motor. Dit is een nieuwe generatie dieselmotoren met verbeterde prestaties die vrijgegeven is voor HVO 100 en geschikt is voor het draaien op alternatieve brandstoffen, zoals waterstof, ethanol, methanol en biogas. Het eerste tastbare resultaat is deze Core75, een 7,5-liter-zescilinder met een vermogen van 223 kW (303 pk) bij 1500 tot 1700 motortoeren. Het maximumkoppel van 1450 Nm wordt bereikt tussen 1200 en 1400 toeren. Agco Power werkt nu druk aan een viercilindervariant en geeft aan dat er in 2023 meer versies van de Core-motor zullen komen.

ANTONIO CARRARO ESP-WERKTUIGENDRAGER

Op de Eima heeft Antonio Carraro de elektrische eSP-werktuigendrager onthuld. Een verrassing, omdat de fabrikant hiermee de SP weer op de markt zet en die als eSP meteen volledig elektrisch heeft gemaakt. De eSP is uitgerust met een 25 kW (33 pk) elektromotor in combinatie met een

ELEKTRISCHE T- EN C-MODELLEN VAN RENAULT TRUCKS

32-kWh-accupakket. De aandrijflijn is niet gewijzigd. Het is dezelfde knikgestuurde werktuigendrager met het bekende Actio-chassis. Naast de normale hydraulische uitrusting is de werktuigendrager ook uitgerust met aansluitingen om elektrische aan- en opbouwmachines te voeden.

DEUTZ-FAHR 6.4-MODELLEN

Deutz-Fahr introduceerde op de Eima de 6.4-serie. Het gaat om drie modellen met Stage V-SDF Farmmotion 45-viercilindermotoren met vermogens van 100, 108 en 116 kW (136, 147 en 156 pk). Ze zijn leverbaar met een traploze TTV-transmissie of met de nieuwe RVShift-transmissie. De RVShift schakelt zonder vermogensonderbreking tussen de twintig versnellingen vooruit en tussen de zestien versnellingen achteruit. Het hydraulische systeem levert standaard 90 liter per minuut of optioneel 120 liter. De hefkracht achter is 5870 kilo of optioneel 9170 kilo en de tractor heeft een drietoerige aftakas. De drie modellen hebben dezelfde ruimte MaxiVision+-cabine als de 6-serie.

Renault Trucks heeft de modellen van zijn honderd procent elektrische heavy duty-range onthuld. De E-Tech T en C, die als eerste het nieuwe logo van de fabrikant dragen, zullen vanaf 2023 in serie worden geproduceerd in de fabriek van Renault Trucks in het Franse Bourg en Bresse. Ze zijn per direct beschikbaar voor pre-ordering. Renault claimt nu de enige te zijn met een aanbod van elektrische mobiliteit variërend van stadslogistiek met een 650 kilo cargo bike tot een 44-tons bouwvrachtwagen.

Onlangs is de eerste RDW-gekeurde Hooby MH115 Gradertronic voor inzet op het spoor afgeleverd. Deze is voorzien van een spoorwegonderstel en noodprocedure-voorzieningen. Bijzonder is dat alle extra systemen geïntegreerd zijn in de machine. Denk onder andere aan lastmomentbeveiliging, hoogtebegrenzing, zwenkbegrenzing en snelheidsbegrenzing. De specifieke spoorwegfuncties zijn zichtbaar en instelbaar op het standaard Hooby-display. De machine is TÜV-gekeurd voor diverse spoor- en tramlijnen en heeft de keuringsschema’s voor Railinframachine (W5) en Hijskraan (W3). Door het geringe eigengewicht van de machine is deze ook inzetbaar bij werkzaamheden langs de weg.

HOOBY MH115

GRADERTRONIC OP SPOOR

AGCO POWER CORE-MOTOR

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Vervolg

SAMASZ-MACHINES VOOR BERM- EN GROENONDERHOUD

UPDATES CLAAS JAGUAR-HAKSELAARS

Voor modeljaar 2023 is voor de Claas Jaguar-hakselaars de aandrijving van de pick-up in combinatie met de Jaguar 900 doorontwikkeld. Zodra de rijsnelheid of de haksellengte wordt aangepast, worden de toerentallen van de opraper en de invoervijzel hierop automatisch afgestemd. De Jaguar 840 wordt uitgerust met de grotere,

COMBI CAM MODE-CAMERAFUNCTIES OP STEKETEE

De Combi Cam Mode-functies op de Steketee-schoffelmachines combineren de beelden van beide camera’s voor een betere rijherkenning en machineaansturing. De bestuurder hoeft zo niet tussen de twee camera’s schakelen. In Combi Cam Mode is er één samengesteld beeld, gebaseerd op de beelden van beide camera’s. Deze verdubbelde beeldinformatie vergroot de nauwkeurigheid bij het herkennen van de rijen. In de AutoSwitch Cam Mode-instelling volgt de besturing automatisch de camera die het beste beeld geeft. Via een software-update zijn de functies ook voor bestaande schoffelmachines beschikbaar.

van de Jaguar 850 bekende 320 kW (435 pk) Mercedes OM 471 LA-Stage V-zescilinder. De Jaguar 800- en 900 serie zijn leverbaar met de nieuwe Cemis 1200-terminal met de nieuw ontwikkelde GPS Pilot met tweetrapsinschakeling van de Auto Pilot of GPS Pilot en Cemos Auto Performance of Cruise Pilot.

CAT COMMAND REMOTE CONTROL

De zware Cat-rupsgraafmachines 349, 352, 374 en 395 kunnen worden uitgerust met het Cat Command for Excavating RC-afstandsbedieningssysteem. Met dit systeem kunnen per machinist tot vijf rupsgraafmachines op afstand worden bediend, zoals in de sloop en recycling.

Cat Command Ready voor de zware graafmachines is een uitbreiding van het Cat Command Ready voor de lichtere 320-340-graafmachines en D5-D7-bulldozers. Die kunnen vanuit hetzelfde station worden bediend. Met het

Cat Command-station kunnen alle machinefuncties comfortabel vanuit de stoel op kantoor of vanuit de bedieningsruimte op locatie worden bediend.

Samasz BV lanceert bij ons nu de bestaande oranje lijn Samasz-machines voor berm- en groenonderhoud. Daarbij zijn de klepelmaaiers een belangrijk product, aangevuld met maaiarmen met diverse aanbouwdelen, zoals heggenscharen en cirkelzagen. De klepelmaaiers van Samasz zijn gebouwd voor de professionele markt en onderscheiden zich volgens de fabrikant door de kwaliteit van de lagering, de aanwezigheid van meer klepels en de toepassing van hoogwaardig staal. Er zijn negen verschillende varianten klepelmaaiers. Samasz levert ook maaiarmoplossingen van 4,50 tot 9,00 meter.

DRIEPUNTS-AMAZONE PRECEA 6000-2AFCC

Met de nieuwe Precea 6000-2AFCC breidt Amazone zijn assortiment precisiezaaimachines met driepuntsophanging uit. Amazone levert hem in combinatie met de KG-rotorkopeg en met de nieuwe FTender-fronttank. Afhankelijk van de grondsoort en de werkdiepte kunnen met de Precia in combinatie met de KG-rotorkopeg rijsnelheden tot 12 km/u worden bereikt. Het wisselsysteem maakt een tijdelijke ombouw van de Precea-precisiezaaimachine op de Avant-zaaibalk met RoTeC- of TwinTeC-zaaikouters mogelijk. De nieuwe FTender-fronttank heeft een inhoud van 1600 of 2200 liter.

VOLVO INVESTEERT FORS

Volvo Construction Equipment investeert ruim 33 miljoen euro in zijn dumperfabriek in het Zweedse Braås. De fabriek zal worden aangepast om knikdumpers met verschillende soorten aandrijflijnen te kunnen produceren, inspelend op verschuivingen in de vraag naar materieel dat gebruik maakt van duurzamere energiebronnen. Volvo heeft al een voorzet gegeven met het prototype van de Volvo HX04-dumper, dat momenteel wordt getest om de mogelijkheden van de inzet van brandstofcellen voor toekomstige waterstofoplossingen te onderzoeken. De fabriek was de eerste die fossielvrij staal toepaste.

HITACHI ZX95W-7

De nu officieel gelanceerde Hitachi ZW95W-7 is een 9,5-tons machine met een zwenkgiek. Hij is uitgerust met de 55,4 kW (75 pk) Deutz-2,9-literStage V-viercilindermotor in combinatie met twee verstelpompen met opbrengsten van 145 liter per minuut voor het rijwerk en 117 liter per minuut voor de graaffuncties. De tweedelige giek heeft een

graafbereik van 7,75 meter en een graafdiepte van 3,78 meter en kan ruim 7,50 meter hoog lossen. De machine is opgegeven voor drie ton kracht aan de giek en 500 kilo aan de bak. De machine heeft vierwielbesturing en is leverbaar met S-type-snelwissel in combinatie met een draaikantelstuk. De cabine is bekend van de Zaxis-7-machines.

NIEUWE JOSKIN TORNADO

DUPORT SMART 430-TERMINAL

Voor de Duport-pomptankwagens - enkelas, tandemas en 4-in-Line - introduceert Duport een nieuwe Smart 430-bediening. Dit is een eenvoudige 4,3-inch-Isobus-terminal met softkey-knoppen. Hiermee vergroot Duport het bedieningsgemak van de pomptankwagens, terwijl de bediening toch eenvoudig en overzichtelijk is. Tot op dit moment was er bij Duport-pomptankwagens de keuze tussen directe bediening via de stuurventielen van de trekker of via de DHE-bedieningskast. De bemesterfuncties worden nog steeds met het bekende Duport-volgordeblok aangestuurd.

Joskin heeft de populaire Tornado-meststrooier een flinke update gegeven. In vergelijking met de vorige uitvoering is de laadbak meer conisch en zijn de zijwanden gladder uitgevoerd. De achterzijde is verbreed voor een nog regelmatiger strooibeeld. De hydraulische leidingen zijn nu in de bovenrand van de laadbak geïntegreerd en zijn zo beschermd tegen elk contact. Ten slotte zijn de spatborden nieuw vormgegeven, met een helling van 45 graden om ophoping van materiaal te voorkomen.

SCANIA STUDENT MENTORS

Scania brengt met Student Mentors alle systemen ‘werken en leren’ die die in de afzonderlijke werkplaatsen in de Benelux zijn ontwikkeld onder één paraplu. Scania Nederland heeft vier mensen vrijgemaakt om deze planmatige begeleiding op te pakken. Deze Student Mentors worden binnen Scania Benelux ondersteund door de interne technische trainers van de afdeling Training Support. Voortdurend worden alle monteurs binnen Scania bijgeschoold met de nieuwste technologie. Daarnaast is er voor alle monteurs een persoonlijk leerplan, waarin deze trainers ook een belangrijke rol spelen.

BELANGRIJKSTE ONDERWERP OP SIMA 2022

Elektrificatie maakt autonoom werken weer actueel

Er vindt nog amper elektrificatie plaats in de agrarische sector. Toch praten fabrikanten er wel degelijk over, zo bleek op de Sima 2022. Praat je namelijk over stroom, dan gaat het ook over de kansen die het biedt voor autonoom werken. Hiermee spelen de fabrikanten in op de schaarste aan goede medewerkers.

In Nederland zoeken we naar het alternatief voor diesel, een thema waar ook de landen om ons heen interesse in beginnen te krijgen vanwege de roep om minder afhankelijk van Rusland te worden. Toch staan de ontwikkelingen, afgezet tegen wat er in Nederland gebeurt, nog in de kinderschoenen. Dat was terug te zien op de Sima, de grote internationale agrarische vakbeurs in Parijs. Daar won de uitdaging om goed personeel te vinden het van het vinden van een alternatief voor diesel.

MEER MASSA NODIG

Zo kon het zijn dat de publiekstrekkers van de Sima bestonden uit de diverse autonome trek-

kers, oftewel trekkers zonder bestuurder. Die kregen hier echt een podium. In 2019, tijdens de vorige aflevering, was dat nog anders. Toen lag de focus even op alternatieve brandstoffen, maar dat bleek dit jaar dus van korte duur. Opmerkelijk, want fabrikanten van trekkers verwachten wel dat diesel uiteindelijk geen toekomst heeft. Diverse keren gaven ze aan er rekening mee te houden dat er een dag komt waarop er wordt gezegd: vanaf deze datum mag diesel niet meer. Die deadline verwachten ze dan vanuit Europa. Voorlopig heeft de Europese Unie hier nog geen datum voor vastgesteld en speelt elektrificatie in een kleine regio en vooral bij het transport en grondverzet. Daarmee ontbreekt de noodzaak om het onderwerp op te pakken en dat zie je terug in de ontwikkelingen. Zo zegt Fendt, net als in 2019, nog steeds te werken aan een elektrische trekker. Andere fabrikanten, zoals Massey Ferguson, geven aan dat ze wachten tot ze een goede strategie hebben en alles is geregeld voordat ze met een concept komen. Vaak nemen ze de Nederlandse waterstoftrekker van New Holland als voorbeeld om aan te geven dat ze niet gaan voor individuele projecten.

METHAAN OP ÉÉN

Ongeacht wat je van de waterstoftrekker vindt, is het New Holland dat de meeste concrete strategie heeft over de inzet van alternatieve brandstoffen. Allereerst zet het merk in op methaan, op twee komt de elektrificatie van trekkers, en waterstof volgt op drie. “Door de kostprijs en het volume dat je nodig hebt, komt waterstof op de derde plaats. Nu nog heb je zes keer het volume van diesel nodig om een trekker te laten werken”, vertelt Egide Vandevelde, directeur alternatieve brandstoffen bij CNH Europa. Ook ziet hij in het aanbod van waterstof een beperkende factor.

Tekst en foto’s: Herma van den Pol

‘DE PUBLIEKSTREKKERS VAN DE SIMA WAREN DE DIVERSE AUTONOME TREKKERS’

Claas nam een groot aandeel in AgXeed. Samenwerking is de manier waarmee volgens het merk de sector verder kan komen.

Heel anders is dat voor methaan, dat bij de boer kan worden geproduceerd. “Het is afval dat je weer gaat gebruiken als brandstof”, zegt Vandevelde. Dat levert meteen emissiewinst op. Het is een denkrichting waar bijvoorbeeld ook een bedrijf als TotalEnergies aan denkt: energie produceren en een verdienmodel voor de boer neerzetten. Ook elektrificatie noemt Vandevelde haalbaar. “Heel binnenkort, niet op de Eima, komen wij met een 120 pk oplossing”, zegt hij. Daarbij hint hij op een volledig elektrische trekker met modules die je aan en af kunt koppelen. Om het plaatje compleet te maken, kan de trekker ook nog stroom terugleveren. Alleen de concrete datum waarop CNH hem laat zien, ontbreekt nog.

SLIMMER WERKEN

Hoewel de trekker nog ontbreekt, liet CNH zien wel diverse ideeën te hebben over de mogelijkheden die elektriciteit biedt. Dan gaat het over slimmer en efficiënter werken en ook over autonomie. Daar sorteert het concern met de Raven Autonomy op voor. Die kan er als het ware voor zorgen dat de chauffeur alleen nog op de knop hoeft te drukken en dat de software de rest doet.

Het begint met recht rijden en adviezen over de instelling van de machine, met als doel om uiteindelijk het stuur geheel over te nemen. Door het werken met elektriciteit kan dit volgens CNH straks gemakkelijker en beter.

Hoe realistisch dit is? Behoorlijk, zo blijkt bij Claas. Dat maakt bekend meer vanuit het werktuig te willen gaan denken. Je hebt de trekker nog steeds nodig, alleen speelt deze niet meer de hoofdrol bij de verdere doorontwikkelingen. Die rol gaat in de toekomst naar het werktuig.

menwerking. Het probleem is niet de trekker, maar de koppeling tussen de machines.”

Joris Hiddema van AgXeed is blij met de stappen die Claas en Amazone zetten. “Je moet heel anders gaan denken bij het werken met software”, zegt hij over de Agbot, een machine die je nu al tegen kunt komen in Australië en Oost-Duitsland. “Het gaat om het implementeren van nieuwe processen. Het draait daarbij om het werktuig, waar de robot op reageert.”

Ook bij Krone en Lemken zien ze de mogelijkheden van autonoom werken en ook daar zien ze ruimte voor samenwerking. Zo toonde Krone een groene variant van de autonome trekker en liet Lemken hem in het blauw zien. De 5,50 meter lange machine is nog wel voorzien van een dieselmotor en een elektrische generator.

De autonome trekker die je zowel op de stand van Lemken als Krone kon bewonderen vanaf de achterkant. Die ziet er net zo uit als die van een traditionele variant. Wat hij biedt en wat je niet kunt zien, is een continue controle van de werkkwaliteit, een proces dat zich tijdens het rijden verder optimaliseert.

KANSEN GRIJPEN

Een andere variant op de autonome machine was een prototype van een elektrisch Loadix-verreiker, gemaakt door ManuRob, een start-up. De verreiker kan tot ongeveer vier uur werken en zelfstandig uitrustingsstukken wisselen. Daardoor kan hij verschillende werkzaamheden doen. Ook hier wordt een koppeling gemaakt tussen elektrisch en autonoom.

Dezelfde autonome trekker als bij Krone, nu in het blauw. Van de voorkant is hij een stuk spectaculairder. De trekker is 5,50 meter lang, 2,70 meter breed en 2,60 meter hoog. De cabine is hier helemaal verdwenen. Hij wordt dieselelektrisch aangedreven.

SAMENWERKINGEN AANGAAN

Claas slaat zo een nieuwe weg in. Ook maakt de fabrikant meteen klip en klaar dat het zelf geen autonome trekker zal bouwen. Wat dat aangaat blijft Claas geloven in een model met daarop een cabine, ook al is de bestuurder nagenoeg werkloos. Wat het merk wel deed, was een groot aandeel nemen in het Nederlandse AgXeed. Diens Agbot-stond aan de rand van de stand van Claas en tegenover Amazone. Het heeft een mooie symboliek, want AgXeed werkt ook samen met Amazone. Dat is precies hoe Claas de toekomst ziet. “Volledige autonomie lukt alleen door sa-

De machines op de Sima laten interessante denkrichtingen zien en soms zelfs al een mooie stap vooruit. Voorlopig ligt de nadruk op het ondersteunen van machinisten om ook minder ervaren mensen het werk te kunnen laten uitvoeren en zo ook bij personeelskrapte toch met complexe machines het werk te kunnen doen. Holmer doet dat bijvoorbeeld door in de Terra Dos 5 slimmere software aan te bieden, waardoor ook een minder ervaren machinist gemakkelijker met de machine kan werken.

Andere fabrikanten, zoals New Holland en Case IH, gaan samen met Raven alweer verder en proberen al het werk te automatiseren, zodat de chauffeur alleen toezicht houdt. De overtreffende trap komt echter van Krone en Lemken en zeker AgXeed, dat een machinist straks drie werktuigen tegelijk ziet ‘bedienen’. Dan is er echt een antwoord op het personeelsprobleem. Het is mooi om te zien dat de beurs toont dat autonoom werken weer stapjes dichterbij komt. We zijn benieuwd hoe het er over twee jaar op de volgende Sima voor staat.

Case IH maakt goede sier met de Raven-technologie. Die wordt ook gezien als de weg naar een autonome trekker. Het begint bij recht rijden en uiteindelijk hoeft de machinist alleen nog maar vanaf het hek te controleren of het goed gaat.

‘AGXEED ZIET EEN MACHINIST STRAKS DRIE WERKTUIGEN

‘BEDIENEN’’

‘NEW HOLLAND HEEFT AL DIVERSE IDEEËN OVER DE MOGELIJKHEDEN

BIEDT’

‘DOOR

Nieuwe transmissie en meer olie

UPDATE CLAAS XERION

VOOR MODELJAAR 2023

Claas geeft zijn Xerion, die dit jaar vijfentwintig jaar bestaat, enkele updates voor modeljaar 2023. De systeemtrekker van Claas kreeg onder meer een nieuwe transmissie en een sterker hydraulisch systeem. Tijdens een persbijeenkomst zagen we de trekker in actie in de omgeving van Paderborn.

DOEN TUSSEN DE 1150 EN 1300 TOEREN’

In 2019 bracht Claas de Xerion op Stage V-niveau. Nu komt het merk voor modeljaar 2023 met de volgende update. De belangrijkste vernieuwing is de nieuwe transmissie. De Xerion 4200, de Xerion 4500 en de Xerion 5000 hadden een ZF-bak. In de 4200 en 4500 lag standaard de Eccom 5.0. Als optie kon daar de Eccom 4.5 in. Deze heeft meer mogelijkheden, onder meer de volle snelheid achteruit. De 5000 had standaard de Eccom 4.5. In alle drie de modellen ligt nu de ruimer bemeten

Eccom 5.5. Deze kan bij lage toerentallen een hoog koppel overbrengen. Het maximumkoppel loopt van 2200 Nm bij de Xerion 4200 tot 2600 Nm bij de Xerion 5000. Dat komt vrij bij 1300 toeren, maar door het lagetoerenconcept kan de Xerion het meeste werk doen tussen de 1150 en 1300 toeren. Verder is bij de nieuwe transmissie het aandeel van de mechanische overbrenging geoptimaliseerd en daarmee de efficiëntie van de transmissie. Die heeft vier automatisch schake-

Tekst en foto’s: Arend Jan Blomsma

HET LAGETOERENCONCEPT KAN DE XERION HET MEESTE WERK

lende groepen. De koper kan kiezen uit maximale eindsnelheden van 40 of 50 km/u. Die worden nu dankzij een andere overbrenging al bereikt bij toerentallen van 1246 of 1558 toeren per minuut. Achteruit heeft de trekker drie groepen en daarbij is de maximale snelheid beperkt tot 30 km/u. Ook de nieuwe modellen putten hun kracht uit een Mercedes-zescilindermotor. In de 4200 is dat de OM 470 LA van 10,7 liter. Deze is goed voor een nominaal vermogen van 337 kW (458 pk) en een maximaal vermogen van 340 kW (462 pk). De 4500 en 5000 hebben de OM 471 LA aan boord. Deze heeft een inhoud van 12,8 liter en nominale vermogens van 353 en 374 kW (480 en 509 pk). De maximale vermogens zijn 360 en 390 kW (490 en 530 pk).

KRACHTIGER HYDRAULIEK

Een andere belangrijke vernieuwing is de nieuwe hydrauliek. Dankzij een betere plaatsing en een nieuwe aandrijving van de pompen is nu een maximale hydrauliekopbrengst mogelijk van 422 liter per minuut. Dit is dan wel met een optionele tandempomp. Deze pompen zijn via de Cebis-terminal in de cabine in te stellen. Met de standaard 250-liter-pomp kunnen twee ventielen prioriteit krijgen, met de tandempomp zijn dit er drie van de maximaal zes aan de achterkant. Die zes ventielen zijn nu iets verder naar achteren geplaatst, zodat het aansluiten gemakkelijker is geworden. De ventielen hebben een maximale doorstroomhoeveelheid van 105 liter per minuut, maar optioneel kunnen één of twee ventielen een doorstroom leveren van 140 liter per minuut. Deze ventielen hebben ook een hendeltje voor het drukloos aan- en afkoppelen. Voor opbouwmachines of voor werktuigen in de fronthef is een separaat hydrauliekcircuit mogelijk, met maximaal 250 liter per minuut. De trekker heeft aan de voorzijde een doorgaande hefkracht van 8,1 ton en achter van 10,0 ton.

In de cabine is niet veel veranderd. In 2019 kreeg de trekker dezelfde bediening die ook in de andere Claas-trekkers zit, dus ook met de CMotion-multifunctiehendel. Het enige nieuwe is nu de Cemis 1200-terminal. Die is vorig jaar geïntroduceerd in de Trion-maaidorser en wordt nu ook gebruikt in trekkers, maaidorsers en hakselaars. De terminal heeft een deelbaar 12-inch-beeldscherm, geschikt voor weergave in 2D of 3D. Taakmanagement en documentatie kan via usb of draadloos via Telematics. Het kan ook overweg met online-datatransfer met 365FarmNet, xFarm, taakkaart.nl en Dacom-registratieprogramma’s.

Het systeem is bruikbaar voor sectieregeling met maximaal tachtig secties en voor VRA, plaatsspecifieke en variabele toediening. De terminal heeft de nieuwste generatie GPS Pilot, die Claas samen met Trimble ontwikkelde. Deze gebruikt een SAT 900-ontvanger, geschikt voor GPS-, Glonass-, Galileo- en Beidou-satellietnetwerken. Egnos- en Satcor-correctiesignalen zijn te gebruiken voor nauwkeurig automatisch sturen. De trekker is voorbereid op het gebruik van RTK-correctie.

‘HET SYSTEEM IS BRUIKBAAR VOOR SECTIEREGELING MET MAXIMAAL TACHTIG SECTIES EN VOOR PLAATSSPECIFIEKE EN VARIABELE TOEDIENING’

NIEUWE OP KOMST

De Xerion weegt standaard ongeveer zestien ton. Met extra gewichten is hij te verzwaren tot 24 ton. Hiervoor heeft de trekker een nieuwe gewichtsplaat van 1000 kilo voor de ruimte achter de cabine. Zo kan Claas een 50:50-gewichtsverdeling bereiken, goed bij zwaar trekwerk. De gekoelde Raba-assen hebben een technische toelating van 22 ton. De koeler hiervoor kreeg een plaatsje voor in de neus van de trekker, bij de andere koelers. In die neus is ook plaats voor twee camera’s, die de omgeving voor de trekker in beeld brengen, voor het veilig opdraaien van een weg. De update van de Xerion op dit moment wekt een beetje verbazing. De verwachting is namelijk dat er volgend jaar een nieuwe versie van de Xerion wordt voorgesteld. Spionagefoto’s circuleren al op het internet. De nieuwe versie krijgt hogere vermogens. Dat is voornamelijk vanwege de vraag vanuit de Amerikaanse markt. De nieuwe Xerion zal leverbaar zijn op enkellucht, dubbellucht en op rupsen. De in 2019 voorgestelde Trac TS op Zuidberg-rupsen is inmiddels alweer uit productie. Een tegenvallende vraag en het op een lager pitje zetten van de Trac-techniek door Zuidberg liggen hieraan ten grondslag. Welke rupsen Claas gaat gebruiken voor de nieuwe Xerion is nog niet bekend. Het zou kunnen dat het merk zelf iets aan het ontwikkelen is. Bij een rondleiding door de fabriek van Claas Industrie Technik in Paderborn, waar de TerraTrac-onderstellen worden gemaakt, was de afdeling rupsen voor ons verboden gebied. Blijkbaar was hier iets te zien wat nog niet voor onze ogen bestemd was.

De neus van de Xerion is voorbereid op de inbouw van twee camera’s die om het hoekje kunnen kijken. De koper van deze Xerion had daar geen behoefte aan.

De Xerion heeft standaard een omkeerbare ventilator die de koelers schoonhoudt. In de neus zitten ook de koelers van de Raba-assen.

Van 92 kW (125 pk) tot meer dan 368 kW (500 pk) hebben de Claas-trekkers dezelfde bediening, met de CMotion -hendel en de Cemis 1200-terminal.

De hydrauliek levert meer olie. Het ventiel rechts van de topstang heeft een doorstroomhoeveelheid van 140 liter per minuut, de andere komen tot 105 liter per minuut.

MAAK VAN D EZE WINTER EEN SUC CES

MET HET UITGEBREIDE

ASSORTIMENT VAN KRAMP !

Met meer dan 500.000 artikelen, waaronder maaidraad, kettingzagen & grasmaaier onderdelen, is Kramp dé geschikte onderdelenleverancier voor groenonderhoud. www.kramp.com

TOENAME SCHULDEN

De schulden van een gemiddeld cumelabedrijf zijn in 2021 licht toegenomen. De totale hoeveelheid geleend geld steeg met ruim € 51.000,- naar gemiddeld € 1.288.000,-. Het meeste geld wordt geleend op de agrarische loonbedrijven. Logisch, vindt Dieuwer Heins, adviseur financiën en bedrijfsontwikkeling. “Deze bedrijven moeten veel meer investeren in machines dan met name grondverzetbedrijven.”

De toename van de schulden komt volgens Heins door toegenomen investeringen in ook duurdere machines. “In de ontwikkeling van de schuldenstand zien we geen grote verschillen tussen grondverzetbedrijven, gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven”, vertelt hij. De stand rekening courant daalde enigszins van € 77.337,- in 2020 naar € 69.855,- in 2021. De totale schulden aan financiers bedroegen eind 2021 € 1.358.000,-.

Grondig 10

Dossier: R21

Rubriek: In kort bestek

Bijzonderheden: Vaste opmaak.

De schulden zijn bij de agrarische loonbedrijven duidelijk hoger dan bij de andere typen bedrijven. Heins ziet twee oorzaken. “Enerzijds zijn de agrarische loonbedrijven kapitaalintensiever en hebben ze daarmee een grote financieringsbehoefte”, vertelt hij. “Daarnaast zien de we dat de agrarische loonbedrijven een lagere solvabiliteit hebben, wat betekent dat de activa met minder eigen vermogen is gefinancierd.”

Schulden cumelabedrijven 2020 en 2021 (euro's) Langlopende

ANONIEM PLAN VAN AANPAK

Beste Geralde, Ik ben mijn plan van aanpak aan het schrijven voor een aanbesteding. Dat moet anoniem zijn. Ik wil graag aangeven dat ik een lokaal bedrijf ben, omdat ik dat een sterk punt vind. Er zijn alleen maar twee lokale bedrijven, waardoor de opdrachtgever mogelijk kan achterhalen om welk bedrijf het gaat. Is het verstandig om in de stukken op te nemen dat ik een lokaal bedrijf ben?

Beste aannemer,

Om zeker te stellen dat documenten objectief en onbevooroordeeld worden getoetst, wordt nogal eens de eis gesteld dat het plan van aanpak anoniem moet zijn. Dit betekent dat er geen naar het bedrijf herleidbare gegevens in mogen staan, zoals bedrijfsnamen, logo’s, productnamen, technische termen, materiaalbeschrijvingen, namen van personen, namen van referenties, enzovoorts. Het kan best wel een uitdaging zijn om je sterke punten naar voren te brengen zonder al deze informatie te vermelden.

Toename schulden

In de praktijk ziet Heins dat de rente voor financieringen in 2022 flink is toegenomen. “We zien al bedrijven waar dit met zo’n drie tot vier procent is gestegen. Wanneer de rente op dit niveau blijft, betekent dat voor een gemiddeld cumelabedrijf dat de rentekosten met € 47.500,- toenemen bij een gelijkblijvende schuldenstand. Doordat bij veel bedrijven de rente voor meerdere jaren vaststaat, zal het effect echter pas geleidelijk aan zichtbaar worden.

De schulden van een gemiddeld cumelabedrijf zijn in 2021 licht toegenomen. De totale hoeveelheid geleend geld steeg met ruim € 51.000,- naar gemiddeld € 1.288.000,-. Het meeste geld wordt geleend op de agrarische loonbedrijven. Logisch, vindt Dieuwer Heins, adviseur financiën en bedrijfsontwikkeling. “Deze bedrijven moeten veel meer investeren in machines dan met name grondverzetbedrijven.”

De toename van de schulden komt volgens Heins door toegenomen investeringen in ook duurdere machines. “In de ontwikkeling van de schuldenstand zien we geen grote verschillen tussen grondverzetbedrijven, gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven”, vertelt hij. De stand rekening courant daalde enigszins van € 77.337,- in 2020 naar € 69.855,- in 2021. De totale schulden aan financiers bedroegen eind 2021 € 1.358 000,-

Wil je meer weten over de kengetallen van jouw bedrijf, doe dan mee aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas. Neem hiervoor contact op met de Ondernemerslijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

De schulden zijn bij de agrarische loonbedrijven duidelijk hoger dan bij de andere type n bedrijven. Heins ziet twee oorzaken “Enerzijds zijn de agrarische loonbedrijven kapitaalintensiever en hebben ze daarmee een grote financieringsbehoefte”, vertelt hij. “Daarnaast zien de we dat de agrarische loonbedrijven een lagere solvabiliteit hebben, wat betekent dat de activa met minder eigen vermogen is gefinancierd.”

In de praktijk ziet Heins dat de rente voor financieringen in 2022 flink is toegenomen. “We zien al bedrijven waar dit met zo’n drie tot vier procent is gestegen Wanneer de rente op dit niveau blijft,

Zoals meestal in het aanbestedingsrecht worden kleine fouten keihard afgestraft. Zo ook bij het ICT-bedrijf SLTN. In een aanbesteding door het ministerie van Defensie was duidelijk bepaald dat de bedrijfsnaam niet mocht voorkomen. Door een kleine vergissing werd echter in de stukken wel verwezen naar een tabel met de naam ‘SLTN-SDD 2.1.1 Meldingen per soort per m (Tabel)’. De inschrijving van SLTN werd daarop ongeldig verklaard. De zaak werd aan de rechter voorgelegd en die oordeelde dat deze uitsluiting terecht was. Kortom, als anonimiteit een knock-out-criterium betreft en (via een bijlage) de naam van een achterliggend bedrijf kan worden achterhaald, loop je een groot risico om te worden uitgesloten. Wanneer er maar weinig lokale bedrijven zijn die kunnen inschrijven, zou ik dus adviseren om de gok niet te nemen en in het plan van aanpak andere sterke punten te benoemen. En nog een tip: zoek met Ctrl+F naar je bedrijfsnaam voor je de stukken gaat indienen!

Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken

‘ZOALS MEESTAL IN HET AANBESTEDINGSRECHT WORDEN KLEINE FOUTEN KEIHARD AFGESTRAFT’

Zestig jaar Fa. Kamphorst in Ermelo

GROENE KOERS IN CAFÉ HKA

Het nuttige en het aangename werden verenigd in het sfeervolle ‘Café HKA’. Bij gastbedrijf HKA Nieuwkoop werd hier door de leden nog ruime tijd nagepraat over de goed bezochte studieavond van de GVZHN. Nico Willemsen van Cumela nam de leden tijdens deze studieavond op een interactieve manier mee in de ontwikkelingen rondom DeGroeneKoers. Voor veel verhuurbedrijven liggen hier de nodige uitdagingen en zijn er nog de nodige vragen en dus was er na afloop gespreksstof genoeg. Ook was er meteen de gelegenheid te netwerken en afscheid te nemen van Kim van der Gaag, die Cumela gaat verlaten.

Zaterdag 1 oktober was het groot feest bij Fa. Kamphorst te Ermelo. Rond de 1200 bezoekers bezochten het jubileumfeest, met diverse activiteiten, demo’s en stands. Het familiebedrijf van Jan en Leendert Kamphorst is van het agrarische loonbedrijf van oprichter Jan Kamphorst uitgegroeid tot een multifunctioneel cumelabedrijf met negen pijlers: grondwerk, bodemsanering,

rioolwerk, transport, sloopwerk en recycling, straat- en asfaltwerk, afvalbrengstation, containerverhuur en agrarisch loonbedrijf. Kamphorst had klanten en andere relaties gevraagd om geen cadeau mee te nemen, maar een gift te storten voor het goede doel. In totaal is er een mooie € 9000,- opgehaald voor Alzheimer Nederland en de Stichting Vrienden van Sonnevanck.

Volle bak bij studieclub Zuidoost-Brabant

Volle bak bij het gastbedrijf Van Kessel Olie in Milheeze. Vijftig leden van de studieclub Zuidoost-Brabant werden daar door Nico Willemsen bijgepraat over emissiereductie en het elektrificeren van het materieel. Opvallend was dat de diversiteit tussen jong en oud groot was, maar ook dat een flink aantal nieuwe gezichten elkaar willen ontmoeten om te netwerken. Tijdens de bijeenkomst werd afscheid genomen van gespreksleider Pieter Sonnemans uit Someren, die jarenlang het voortouw heeft genomen binnen de studieclub. Koen van Stekelenburg neemt het stokje van hem over.

IJzer en banden bij studieclub Zuid-Holland Zuid

Studieclub Zuid-Holland Zuid was te gast bij ZHE Maasdam. Hans van der Hoek vertelde over het samenwerkingsverband ZuidTec BV en Jan-Dirk Wolsheimer praatte de bezoekers bij over trekkers die geschikt zijn om te draaien op alternatieve brandstoffen. Zuid West Banden uit Klaaswaal was ook aanwezig, waarbij Jaap Vollaard en Renaldo Troost de ontwikkelingen op het gebied van VF-banden en luchtdrukwisselsystemen bespraken. Na bijna twintig jaar lang betrokken te zijn geweest als bestuurder c.q. voorzitter nam Maurice van Chastelet afscheid van het bestuur.

SINT VERVAET BIJ GEBR. FRERIKS

Vervaet die voor Sinterklaas speelt. De echte Sinterklaas wilde eens wat anders dan zijn schimmel Ozosnel voor zijn jaarlijkse bezoek aan de plaatselijke basisschool De Meander. Gebroeders Freriks in Heelweg besloot een flink paard uit de stal te halen en vervoerde Sint en zijn pieten met de Vervaet. De passagiers vonden het best wel spannend, maar ook heel leuk. Mooi om te zien dat de kinderen vol verbazing vooral naar de Vervaet stonden te kijken. Menig kind had zelfs meer belangstelling voor de Vervaet dan voor de Sint. Het gaf weer de bekende discussies onder de plattelandsjeugd welk merk het beste is. En vooral dat ze later allemaal bij Freriks willen werken. Daar kun je als Sinterklaas mee thuiskomen.

VAN EIJCKS MUD PATROL OP KALENDER

Decembertijd, kalendertijd. Vaak resulteert dat in een overaanbod aan kalenders, waarvan slechts enkele ‘de muur’ halen. Een populaire is de FullPull Kalender, een initiatief waarbij de opbrengst geheel naar KWF Kankerbestrijding gaat. Cumelabedrijf Van Eijck in Alphen was ook benaderd en beleefde een fotoshoot in zijn werkplaats. Natuurlijk werd Mud Patrol hiervoor even blinkend opgepoetst. Van Eijck werkte als team en bedrijf graag mee aan dit goede doel. Teamcaptain Ton van Eijck ziet het als een mooi initiatief, waar vele mensen belangeloos hun tijd in investeren, en als mooi stukje reclame voor de sport. Het team heeft met zijn pro stock Mud Patrol het jaar afgesloten met een mooie tweede plek in de Grand National-competitie.

WERKEN

MOET LONEN

Al lange tijd voeren we in ons lobbywerk de campagne ‘Werken moet lonen’. Daarbij hebben we het niet alleen over de gewone uren, maar wel vooral ook over de overuren. Wij hebben gelukkig nog wel werknemers die meer uren willen maken, ook al wordt dat steeds minder. Een reden die we daarvoor steeds meer horen, is de slechte beloning van de overuren. Ondanks de overurentoeslag brengt het netto voor de werknemers namelijk weinig op door de hogere heffingen.

Het is een probleem dat we al in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen onder de aandacht van de politiek hebben gebracht. Dat heeft er (mede) toe geleid dat dit is opgenomen in het regeerakkoord, maar blijkbaar heeft deze kreet voor het kabinet een andere lading dan voor ons.

Als reactie hebben we nu een memo geschreven met daarin een oplossing voor de korte en een oplossing voor de lange termijn. Voor de korte termijn stellen wij voor om de tabel voor bijzondere beloningen voor de loonheffing op nihil te stellen. Voor de lange termijn stellen wij voor om de toeslagen te hervormen en te koppelen aan het werken van minimaal 36 uur. De behandeling van de begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op 29 november was voor ons reden om voorafgaand aan dit overleg alle Kamerleden over deze voorstellen te informeren. Ook hebben we hen uitgenodigd hiermee aan de slag te gaan. Dit heeft een aantal mooie reacties opgeleverd, waardoor we over deze voorstellen in contact zijn met de VVD, SGP en GroenLinks en zeer uitgebreid met het CDA. Het blijkt dat de voorstellen hen aanspreken en dat ze willen kijken of we op deze manier wat kunnen doen voor de werknemers. Eerder hebben we dit al onder de aandacht gebracht van de SER en is daar besproken wat er mogelijk is. Daarmee rolt het balletje en werken we aan het politiek draagvlak voor onze voorstellen. Nu nog zien te scoren.

Jacqueline Tuinenga beleidsmedewerker sociale zaken

‘ONDANKS DE OVERURENTOESLAG BRENGT HET NETTO VOOR DE WERKNEMERS WEINIG OP DOOR DE HOGERE HEFFINGEN’

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

KOM NAAR DE JONGERENEN INSPIRATIEDAGEN

Met enige regelmaat zien we dat leden na afloop van een bijeenkomst met nieuw werk naar huis gaan. Ondernemers die daar spontaan aan de praat raakten met een nog onbekende collega of een oude bekende en er al pratend achter kwamen dat ze iets voor elkaar konden betekenen. Dit is precies een van de ideeën achter de bijeenkomsten van Cumela. Naast het ophalen van informatie is kennismaken met collega’s en het met elkaar bijpraten een belangrijk doel en regelmatig leveren deze gesprekken werk op. Dat is goed voor de betrokken bedrijven en goed voor de sector. Zo klinkt de term netwerken ineens interessant en wordt het ook nog leuk.

Bijpraatmomenten zijn er ook volop tijdens de Jongeren- en Inspiratiedagen op 11 en 12 januari aanstaande. Behalve dat je collega’s ontmoet, zijn er leuke en interessante activiteiten, zoals de bedrijfsbezoeken bij drie cumelabedrijven. Je kunt naar workshops en luisteren naar sprekers die je absoluut een keer wilt hebben gehoord en je steekt wat op van een hacker die uitlegt hoe hij via een bewakingscamera of digitale deurbel digitaal kan inbreken. En ja, hij vertelt ook nog eens wat jij daartegen kunt doen. Ook Ronnie Degen is erbij, de man achter de Zwarte Cross. Dat is nog eens een feestje om te organiseren. Hoe doet hij dat en welke ondernemerslessen heeft hij geleerd?

De Cumela Jongeren- en Inspiratiedagen op 11 en 12 januari 2023 vinden plaats in Hotel Lumen in Zwolle. Meld je aan op cumela.nl/ inspiratiedagen of op cumela.nl/jongerendagen. Meer weten? Vraag je bedrijvenadviseur om meer informatie. Ben je erbij? Leuk! Enkele honderden van je collega’s zijn er ook. Genoeg mensen dus om even mee bij te praten.

Hoogtepunten van Cumela.nl/nieuws

Een van de positieve punten in de onlangs verschenen voorstellen voor aanpak van de stikstofcrisis is de aankondiging dat er 400 miljoen euro extra beschikbaar komt voor het project Schoon en Emissieloos Bouwen. Dit betekent meer subsidiemogelijkheden voor investeringen in materieel met een lage stikstofuitstoot. Een mooi succes van de inzet van Cumela, dat de overheid heeft gevraagd hier meer geld voor beschikbaar te stellen.

Het voornemen staat in een van de stikstofbrieven die het kabinet eind november naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. De urgentie om

oplossingen te vinden, is afgelopen maand toegenomen door de zogenaamde Porthos-uitspraak, die bepaalt dat ook voor de bouwfase van een project een berekening van de stikstofuitstoot nodig is. Een snelle oplossing lijkt dan schoon en emissieloos bouwen. Het probleem is alleen dat er nauwelijks machines zijn en dat de ontwikkeling en productie ervan nog maar net op gang komen. Toch hoopt minister Van der Wal dat hier een oplossing te vinden is. Daarom komt er naast de extra subsidie ook een taskforce Schoon en Emissieloos Bouwen die dit verder moet gaan stimuleren en mogelijkheden voor versnelling gaat onderzoeken.

SUBSIDIE VOOR WATERSTOFTANKSTATIONS

Het kabinet trekt 22 miljoen euro uit voor investeringen in waterstoftankstations. Waarschijnlijk komt de subsidie begin 2024 beschikbaar. De hoop is dat daarmee, naast de nu al veertien bestaande waterstoftankstations, op nog vijf tot tien plaatsen tankstations kunnen worden opgezet.

In Nederland tellen we nu veertien waterstoftankstations. Te weinig, zo stelt staatssecretaris Heijnen. “Dat er weinig van die stations zijn, vormt een drempel om te investeren in waterstofvrachtwagens. En omdat er weinig vrachtwagens rijden, is het niet aantrekkelijk een waterstoftankstation te openen. Dit kip-en-ei-probleem wil ik doorbreken met een subsidieregeling.”

EXTRA GELD VOOR SCHOON EN EMISSIELOOS BOUWEN

750 BEZOEKERS VOOR RVDM-BIJEENKOMSTEN

Massaal kwamen de mesttransporteurs en loonwerkers naar de bijeenkomsten over de invoering van het rVDM. In totaal meer dan 750 bezoekers kregen uitleg en konden vragen stellen. Opvallend was dat er weinig wanklanken waren en vooral veel detailvragen.

“We hebben te maken met kenners en professionals”, constateerde een van de communicatiemedewerkers die de bijeenkomsten begeleidde. De voorlichtingsbijeenkomsten waren een van de stappen in het proces naar het volledig digitale systeem voor het opmaken van vervoersdocumenten voor mest. Voorafgaand aan de bijeenkomst was al naar 60.000 bedrijven informatie verstuurd over de veranderingen bij het transport van mest.

CUMELA: PAS DREMPELWAARDE AAN OM VERVALLEN BOUWVRIJSTELLING

Het ongeldig verklaren van de bouwvrijstelling door de Raad van State is een tegenslag voor bouwbedrijven en projecten. Cumela doet een dringend beroep op minister Van der Wal om de drempelwaarde te verhogen nu voor elk project weer een berekening van de stikstofemissie nodig is. De organisatie vindt het onverkoopbaar dat projecten stilvallen voor hoeveelheden stikstof die minder zijn dan die van één hondendrol. Het wrange van deze uitspraak is dat dit naast het Porthos-project (een project van de Rotterdamse haven om CO2 op te slaan in lege gasvelden onder de zeebodem) ook gevolgen kan hebben voor woningbouwprojecten en bijvoorbeeld de aanleg van wind- en zonneparken.

INSPIRATIE

Steeds vaker word ik uitgenodigd om een stuk te schrijven en soms vraag me ik dan af waar ik het over zal hebben. Dan ontbreekt even de inspiratie. Dan pak ik soms de krant of een vakblad en ga ik lezen en snuffel ik wat op het internet. In de loop van de dag komt er dan toch vaak een onderwerp om de hoek. Gewoon aan iemand vragen ‘Waar zal ik het eens over hebben?’ werkt echter ook prima, want vaak word ik dan uitgedaagd om mijn mening te geven over iets. En als ik dan een goed onderwerp heb, vind ik er ook meestal wel iets van en kan het schrijven beginnen.

Op dat moment heb ik dus inspiratie opgedaan om verder te kunnen. En je snapt al waar ik naar toe wil: de Inspiratiedagen 2023. Er staat ons een interessante toekomst te wachten met alle grote opgaven die we als BV Nederland het hoofd moeten bieden. Tegelijk is de vraag wat onze rol als cumelaondernemer hierin is. Wat brengt die grote verandering op het platteland voor ons als alle grote stikstofplannen doorgaan? Hoe gaan we die grote omslag naar emissieloze machines maken? Hoe gaan we om met de krapte op de arbeidsmarkt?

Na twee coronajaren kunnen we gelukkig weer eens in groten getale afspreken om hierover met elkaar in formele en informele sferen van gedachten te wisselen. Elkaar te inspireren om bij te sturen of nieuwe wegen in te slaan, maar natuurlijk is hetzelfde blijven doen ook prima. Ook als organisatie gaan we je proberen te inspireren en bij te praten over de laatste trends en ontwikkelingen. Alleen al twee dagen weg van je bedrijf en in een andere omgeving zijn, werkt inspirerend en verruimt je blik op de toekomst. Dus kom met gezwinde spoed naar Zwolle. Dan kunnen we elkaar ook persoonlijk het allerbeste wensen voor het nieuwe jaar.

ANDER BELANGRIJK NIEUWS

• PO-scan wordt Cao-Check

• Ga in gesprek over natuurinclusief loonwerk

• Caroline van der Plas: “Ga lobbyen in Den Haag.”

Wim van Mourik Voorzitter Cumela

Tekst: Corina van Zoest-Meester, beleidsmedewerker arbo

Foto’s: Cumela Communicatie

TIPS EN VUISTREGELS VOOR DE TOOLBOXMEETING

Blij overeind. Voorkom vallen

Deze toolbox is een oproep om goed om je heen te kijken en valgevaar op te lossen. Struikelen en vallen kan zorgen voor nare pijnklachten of zelfs ziekteverzuim. Let er daarom op dat jij en je collega’s niet kunnen struikelen, uitglijden of vallen. Om dat te doen, heb je vooral je gezonde verstand nodig.

OPGERUIMD IS VEILIG: VAN WETEN NAAR DOEN EN VOORDOEN

Beoordeel elke werkdag of je kunt vallen. Wat staat er op een handige plaats en wat staat er onhandig? Ruim rondslingerende materialen op. Zorg dat je genoeg werkruimte en bewegingsvrijheid hebt. Denk goed na over de plaats waar je iets neerzet. Zorg dat anderen niet vallen door slangen en snoeren. Als een werkvloer opgeruimd is, kun je moeilijk ergens over struikelen of achter blijven haken. Looppaden en nooduitgangen moeten altijd vrij blijven. Ruim alles direct op als je klaar bent met een klus. Als iets moet worden weggegooid, doe dat dan ook meteen.

UITGLIJDERS VOORKOMEN

• Draag veiligheidsschoenen met een goed profiel. Maak dat profiel elke dag schoon.

• Zorg dat je een bezem, stoffer en blik bij de hand hebt.

• Voorkom gladde plekken op de vloer en ruim vet of vuil dat gladheid veroorzaakt gelijk op.

• Zorg dat de treden van de machine, trap of ladder schoon zijn. Houd jezelf met twee handen vast bij het beklimmen of afstappen. Wees extra voorzichtig bij nattigheid of vorst.

GEVAARLIJKE PLAATSEN LATEN ZIEN

Gebruik goed zichtbare waarschuwingsborden of markeringen. Laat zien dat er iets aan de hand is, bijvoorbeeld bij een gladde vloer of de aanwezigheid van een sleuf. Zet de borden zo neer dat ze worden gezien door degenen die het moeten zien. Verplaats je in die persoon.

HAASTIG OPLETTEN?

Voorkom haast en stress. Laat je niet opjagen. Blijf scherp en alert en laat je eigen veiligheid en die van anderen voorgaan.

VERLICHTING

Zorg voor goede verlichting.

WEETJE

Als het eenmaal een klein beetje rommelig is, wordt het heel snel nog rommeliger. Geef daarom het goede voorbeeld. Dan is de kans groot dat anderen jou nadoen.

HERKEN ONDERMIJNING EN VOORKOM BETROKKENHEID

Nee is nee

Wanneer criminelen gebruik maken van jouw bedrijf is er sprake van ondermijning. Hierdoor raakt de bovenwereld verstrikt met de onderwereld en ben jij overgeleverd aan de genade van de criminelen. Vooral drugsgerelateerde ondermijning komt in het buitengebied voor. Hoe voorkom je dat je hier mee te maken krijgt, hoe herken je het en wat kun je veilig doen als je wordt benaderd. Eruit stappen zonder verregaande consequenties lukt niet. Je kunt dus maar één keer nee zeggen.

VERTROUWENSLIJN AFPERSING

Word je afgeperst? Zoek hulp bij de Vertrouwenslijn Afpersing. Hier zitten speciaal opgeleide mensen klaar om jou - desnoods anoniemhulp, advies en handelingsperspectief te bieden, zowel bij fysieke als digitale vormen van afpersing. De lijn is primair bedoeld om jou goede ondersteuning te bieden, maar ook jouw medewerkers kunnen via deze lijn contact leggen met politie en justitie. De Vertrouwenslijn Afpersing is zeven dagen per week van 10.00 tot 17.00 uur te bereiken op nummer 0800-2800 200.

Criminelen werken het liefst onzichtbaar, maar hebben de gewone bedrijven, zeg maar de bovenwereld, nodig om te functioneren en soms om geld wit te wassen. In de cumelasector leveren we diensten zoals grondverzet, de inzet van materieel of de afvoer van grond. Zaken waar in het bijzonder drugscriminelen interesse in kunnen hebben. Denk bijvoorbeeld aan het uitgraven van ‘bijzondere’ locaties waarin uiteindelijk een drugslab of hennepplantage wordt gevestigd. Ook via de verhuur van een bedrijfsruimte ben je kwetsbaar. De criminelen gaan uiterst geraffineerd te werk. Ze winnen je vertrouwen en hierdoor kun je dus onbewust diensten leveren aan deze criminelen. Goed opletten en op je intuïtie vertrouwen, maakt het verschil.

VERWACHTINGEN

De agrarische sector kampt met grote problemen, waardoor de verdiencapaciteit afneemt. Dit is een voedingsbodem voor criminelen, die voor hun activiteiten ruimte en anonimiteit nodig hebben. Deze ruimte vinden ze vaak in leegstaande agrarische gebouwen in ons werkgebied, het buitengebied. De geuroverlast van een drugslab is natuurlijk beter te verbergen bij een mestkelder dan op een bedrijventerrein. Het buitengebied biedt de mogelijkheid om zonder naaste buren te werken en er is minder toezicht van de politie. Ook de gesloten cultuur - we verraden niemand -

is koren op de molen van de criminelen. Je kunt dus op je vingers natellen dat de komende jaren de trek van criminelen naar het buitengebied nog verder zal toenemen. De kans dat jij en jouw medewerkers hier ongewild mee in aanraking komen, neemt hierdoor ook toe. Het is voor de veiligheid van jou, jouw familie en jouw medewerkers dan ook van groot belang om alert te zijn.

HERKEN DE SIGNALEN

Jij kent de omgeving als geen ander en weet dus ook wanneer er sprake is van afwijkend gedrag of bedrijvigheid. Gebruik jouw intuïtie en vraag je zeker bij onbekende klanten continu af waarom ze bepaalde zaken van je vragen. Denk aan de volgende zaken:

• Tarief van de dienst is geen probleem.

• Contante betaling.

• Afspraken worden niet schriftelijk vastgelegd.

• Werkzaamheden op onlogische locaties en tijdstippen.

• Klic-meldingen worden niet gedaan.

• Het is onduidelijk wie nu de echte opdrachtgever is.

• Auto’s en busjes staan dicht tegen het gebouw bij het uitladen.

• Bijzonder materiaal voor de locatie: magnetrons, centrifuges, gasflessen, gasbranders.

• Penetrante ‘anijs’- of hennepgeur.

MELD MISDAAD ANONIEM

Je belt met 112 voor acute noodgevallen, geweld, heterdaad, enzovoort, maar wat doe je als je de dader of het ‘slachtoffer’ kent of represailles vreest. Dan kun je jouw waarneming anoniem melden via Meld Misdaad Anoniem (0800-7000) of via www.meldmisdaadanoniem.nl. Vervolgens wordt de melding beoordeeld, anoniem gemaakt en doorgezet naar de juiste instantie. Meld Misdaad Anoniem is niet van de politie, dus je anonimiteit is gewaarborgd. Sterker nog, als jouw melding niet kan worden geanonimiseerd, wordt jouw melding niet aan de politie doorgegeven.

DRIE VOORBEELDEN WAAR WERK IS VERZET

Hennepplantage ingraven

De politie trof in 2022 in de gemeente Olst-Wijhe ingegraven zeecontainers aan waarin een drugslab was ondergebracht. Deze waren uitermate goed gecamoufleerd. Het is duidelijk dat voor deze werkzaamheden materieel is ingezet. Er is namelijk gegraven en grond afgevoerd.

Drugslab onder partij schroot inTerborg

Onder een partij schroot in een bedrijfshal bleek een compleet gangenstelsel dat zeecontainers met elkaar verbond schuil te gaan. In de containers zat een groot drugslab, waar dagelijks synthetische drugs ter waarde van ruim € 100.000,- werden geproduceerd. De verhuurder van de loods had niets in de gaten. De keren dat hij de locatie bezocht, werd er daadwerkelijk oud ijzer gesorteerd. De huur kwam ook netjes op tijd binnen. Niemand had echter gezien dat er een ruimte was uitgegraven.

Paardenbak boven op een hennepplantage in Oost-Nederland

Een heel kunstig weggewerkte locatie was de hennepplantage onder een paardenstal. Zeker is dat hiervoor veel grond verzet is en dat er veel bouwkundige kennis was vereist. Gezien de omvang moet er zwaar materieel zijn ingezet. Vanaf een woning zijn er ook sleuven voor water en elektriciteit gegraven, al kan dat logisch zijn voor de stal. Opvallender is dat er een groot gat is gegraven waar later wanden in zijn geplaatst, waar vervolgens kanaalplaten op zijn gelegd. Boven op de ontstane ruimte is een paardenstal gebouwd. De vrijgekomen grond is niet aangetroffen op de locatie.

Volgens de politie gaan achter elke plantage wel zestig professionele facilitators schuil. Dat gaat van grondwerk, installatiewerk, bouwkundige werkzaamheden, stekken en oogsten en distributie. Uiteindelijk werken ze allemaal bedoeld of onbedoeld mee met ondermijning. Blijf dus alert.

• Afgeplakte ramen, kieren dichtgepurd.

• Vervoersbewegingen tijdens de avond of in donkere perioden.

• Vaten of zakken met chemische producten.

• Camerabeveiliging op gebouwen en/of het erf.

• Dakplaten die niet nauw sluiten, in verband met ventilatie.

• Nieuwe schoorstenen.

• Nieuwe sloten op deuren.

JIJ STAAT MET LEGE HANDEN

Ga je toch in zee met criminelen, dan loop je grote risico’s, want criminelen willen niet in beeld komen. Dat merk je als je werkzaamheden uitvoert voor criminelen en er ontstaat bijvoorbeeld schade aan gebouwen, kabels of installaties of hun bedrijfsproces. De crimineel wil natuurlijk niet dat dit via de gebruikelijke kanalen - jouw verzekeraar of de netbeheerder - wordt afgewikkeld. Hij zal de schade en eventuele bedrijfsschade verholpen en vergoed willen hebben en

LEER AFWIJKEND GEDRAG EN ACTIVITEITEN HERKENNEN

Op regionale en lokale bijeenkomsten van het Platform Veilig Ondernemen leer je signalen herkennen die wijzen op criminele activiteiten. Je komt te weten wat er bij jou in de regio speelt en je krijgt veilig handelingsperspectief aangereikt. Kijk op hetccv.nl (ga onder ‘Onderwerpen’ naar ‘Platform Veilig Ondernemen’) voor een bijeenkomst in jouw regio.

zo snel mogelijk. En hoe? Dat is jouw probleem. Bij de verhuur van ruimtes is het belangrijk om goede afspraken te maken (maak daarbij gebruik van de Cumela-modelovereenkomst verhuur) en altijd te eisen dat je de ruimte regelmatig mag controleren en dat sloten niet mogen worden vervangen. Jij loopt namelijk de risico’s. Verhuur je jouw loods en brandt deze bijvoorbeeld af en er blijkt een hennepplantage of drugslab in te zitten, dan vergoedt jouw verzekeraar de schade niet. Het gebouw mag namelijk niet voor illegale activiteiten worden gebruikt. Jij blijft dus met de gehele schadepost en een grote kater achter. Als blijkt dat jij betrokken bent bij criminele activiteiten, dan is het nog maar de vraag of verzekeraars jou in de toekomst nog als klant willen hebben. Pas dus drommelsgoed op je tellen en houd je rug recht. Wees alert, vraag door en als een aanbieding te mooi is om waar te zijn, dan is dat ook zo. Maak je je zorgen? Bel dan met je bedrijvenadviseur, de Ondernemerslijn of Gerwin Otten. Binnen Cumela hebben we contacten met diverse organisaties, waar ze jou op verzoek verder kunnen helpen.

‘VRAAG JE BIJ ONBEKENDE KLANTEN STEEDS AF WAAROM ZE IETS VAN JE VRAGEN’

Tekst: Gerwin Otten, adviseur preventie Cumela Verzekeringen

UWV BIEDT ALTERNATIEF VIA WW-UITKERING ONWERKBAAR WEER

Overbruggingsfonds stopt op 1 januari

Op 1 januari 2023 verdwijnt het Overbruggingsfonds. Vanaf dan kunnen werkgevers alleen nog een beroep doen op de WW-uitkering onwerkbaar weer. Dit betekent dat, als er werk wegvalt door extreem weer, het UWV regelt dat je medewerkers een uitkering krijgen.

ONWERKBAAR WEER

‘WERKNEMERS KONDEN

DANKZIJ HET FONDS

VANAF DAT MOMENT EEN

ARBEIDSOVEREENKOMST MET OVERBRUGGING KRIJGEN’

Het bestuur van het Overbruggingsfonds (OBF) heeft besloten het fonds op te heffen. Dat gebeurt op 1 januari 2023. Voor het fonds een natuurlijk moment, omdat de subsidieregeling Overbruggingsfonds liep tot en met december 2022.

De oprichting van het OBF vond plaats op 29 december 1995. Dat was nodig omdat je toen geen WW-uitkering meer kon krijgen voor de winterperiode. Het woord cyclische werkloosheid zegt je misschien nog iets. De overheid wilde dat risico niet langer op zich nemen. De agrarisch en groene sectoren besloten na dat besluit de handen ineen te slaan en een fonds op te zetten. Werknemers konden dankzij het fonds vanaf dat moment een arbeidsovereenkomst met overbrugging krijgen. In plaats van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kwamen ze in dienst voor onbepaalde tijd. Voor de werknemer en ook de werkgever bood dat voordelen.

Sinds 1995 veranderde er veel in de sociale verzekeringen. Door alle veranderingen verdween de noodzaak om het fonds te behouden. Vandaag de dag zijn er nog 878 werknemers, bij 174 bedrijven, over met een arbeidsovereenkomst met overbrugging. Dat in combinatie met een wettelijk alternatief gaf het bestuur voldoende redenen om dit besluit te nemen en het Overbruggingsfonds te liquideren.

Het alternatief dat het UWV je biedt, is de WW-uitkering onwerkbaar weer. Die bestaat sinds 1 januari 2020. Alleen, wat is onwerkbaar weer? Wij stelden daarvoor een definitie op. Het is een van de voorwaarden om gebruik te mogen maken van de WW-uitkering. In de cao Groen, Grond en Infrastructuur is die omschrijving opgenomen in artikel 31 (zie kader). Kan de werknemer zijn werk door weeromstandigheden niet verrichten, dan moet je als werkgever het loon doorbetalen. De werknemer is verplicht om, voor zover aanwezig, andere werkzaamheden te doen. Als hiervoor aangepaste werktijden gelden, zoals bij hitte, kan de werknemer geen aanspraak maken op een toeslag voor onaangename uren.

ONWERKBAAR WEER WW

Is er sprake van omstandigheden zoals genoemd in artikel 31 van de cao Groen Grond en Infrastructuur? Dan kun je als werkgever een WW-uitkering aanvragen bij het UWV. Er is wel sprake van een aantal wachtdagen. In het winterseizoen tussen 1 november en 31 maart gelden er twee wachtdagen voor vorst, ijzel en sneeuw. Bij langdurige regenval gelden er negentien wachtdagen per kalenderjaar.

Het werkt als volgt:

‘KAN DE WERKNEMER ZIJN WERK NIET VERRICHTEN DOOR WEEROMSTANDIGHEDEN, DAN MOET JE ALS WERKGEVER HET LOON DOORBETALEN’

INTRODUCTIE DEFINITIE ONWERKBAAR WEER

Er is sprake van onwerkbaar weer als de (gebruikelijke) werkzaamheden als gevolg van buitengewone natuurlijke omstandigheden niet verantwoord en/of veilig door de werknemer kunnen worden uitgevoerd of als de kwaliteit van de (gebruikelijke) werkzaamheden als gevolg van de hiervoor bedoelde omstandigheden niet kan worden geborgd. De leidinggevende beoordeelt in overleg met de betrokken werknemer(s) of er sprake is van onwerkbaar weer en wanneer en hoe lang als gevolg hiervan er niet kan worden gewerkt. Hiervan is in elk geval sprake als de opdrachtgever de werkzaamheden stillegt. Dit is nog maar de inleiding. Bekijk het complete cao-artikel via www.caogroengrondinfrastructuur.nl.

1. Melding verzuim wegens onwerkbaar weer; deze melding doe je digitaal. Het formulier staat op de website van UWV, www.uwv.nl (ga via ‘Werkgevers’, ‘Formulieren’ en ‘WW’ naar ‘Melden verzuim door onwerkbaar weer’). Je hebt hiervoor e-Herkenning nodig, minimaal niveau 3.

2. Je moet elke dag dat er sprake is van onwerkbaar weer de melding herhalen, ook tijdens de wachtdagen. Een melding geldt voor de gehele dag. Werknemers die gemeld zijn, mogen die dag niet werken. Meldingen voor vorst, ijzel en sneeuw moeten voor 10.00 uur bij UWV binnen zijn. Bij de melding onwerkbaar weer geef je de locatie (postcode) op waar de werknemer zou gaan werken. Voor je medewerker geef je naast zijn naam ook het BSN en de functie door.

3. Aanvraag WW wegens onwerkbaar weer. Achteraf doe je als werkgever, voor iedere werknemer apart, een aanvraag. Dit gaat met een papieren formulier. Werkgever en werknemer ondertekenen dit formulier. Het formulier stuur je via de post naar UWV, dus níet mailen.

4. De formulieren moeten uiterlijk 26 weken na de eerste melding binnen zijn bij UWV. Bij de uitkering wordt rekening gehouden met het aantal wachtdagen.

‘JE KRIJGT VAN UWV 75 PROCENT VAN HET MAXIMALE DAGLOON’

KOSTENNEUTRAAL?

Als werkgever doe je er natuurlijk alles aan om de werknemer zijn werk of alternatief werk te laten doen. Lukt dat niet, dan kun je een WW-uitkering aanvragen. Je betaalt de werknemer zijn loon voor honderd procent door. Je krijgt van UWV 75 procent van het maximale dagloon. De regeling is dus niet kostenneutraal.

Advertentie

Tekst: Jacqueline Tuinenga, beleidsmedewerker sociale zaken

Foto’s: Cumela Communicatie

ZET DE ONTWIKKELINGEN OP EEN RIJ

De koers bepalen in onzekere tijden

Regeren is vooruitzien. Dat is een mooie uitspraak, die wil zeggen dat je het best kunt inspelen op verwachte toekomstige ontwikkelingen. Voor een ondernemer, vooral in de cumelasector, is dat ook belangrijk. Kijk maar eens naar alle langetermijnverplichtingen die je aangaat. Alleen: wie kan er nog chocola maken van alles wat er op ons afkomt? De vijf grootste ontwikkelingen op een rij.

‘ALS SECTOR HEBBEN WE TE

MAKEN MET EEN TOENEMENDE

INVLOED VAN DE SAMENLEVING EN BELANGENGROEPEN’

We hebben te maken met een toenemende invloed van de samenleving en belangengroepen. Het gevolg zijn soms onvoorspelbare (overheids) maatregelen. We krijgen daardoor te maken met een breed scala aan wet- en regelgeving vanuit overheden en toenemende verplichte registraties en protocollen verbonden aan erkenningen en certificeringen. Termen als flora en fauna, ecolo-

gie, circulariteit, emissie van ongewenste stoffen, geluid, verkeer en bestemming vallen steeds vaker. Er zijn maar weinig cumelabedrijven die hier niet mee te maken krijgen en ik denk dat er niet veel ondernemers zijn die warmlopen voor deze onderwerpen. Toch bepalen ze in grote mate het speelveld van de huidige cumelaonderneming.

1. INKOOP MATERIEEL EN MATERIALEN

Vrijwel elke cumelaonderneming heeft inmiddels ervaring met leveringsproblemen of enorm gestegen prijzen van materialen, machines en brandstoffen. Het heeft geen verdere uitleg nodig dat dit de nodige hoofdbrekens kost en voor bedrijven onoverzichtelijke risico’s oplevert. Daarbij komt dat we met z’n allen ambitieuze emissiedoelstellingen moeten waarmaken voor onder andere stikstof, fijnstof en CO2. En dat terwijl nog veel onzeker is over de beschikbaarheid van materieel, de infrastructuur en de terugverdiencapaciteit. Breed leeft in onze sector de gedachte dat de ambitie goed is, maar dat de risico’s ergens anders horen dan bij (MKB-)bedrijven. Ook hier geldt dat, wat we er ook van vinden, de ontwikkeling van grote invloed is op de cumelabedrijven.

‘RICHT JE AANDACHT OP ZAKEN DIE JE KUNT BEÏNVLOEDEN EN OP MOGELIJKHEDEN WAAR JE WEL VAT OP HEBT.’

2. PERSONEEL

Iedereen heeft het erover. Het is lastig om voldoende en passende medewerkers te vinden en te houden. Dan is er ook nog genoeg te mopperen over de mentaliteit van de medewerkers. We leven in een andere wereld dan vroeger. Toen was het stoer om veel te werken, maar dat is nu anders. Medewerkers willen meer van de thuissituatie meemaken en de partner de ruimte geven om

zich te ontwikkelen en te ontplooien. Veel bedrijven worstelen hiermee. Ze kunnen moeilijk wennen aan het idee dat er soms creatieve oplossingen nodig zijn om een goede medewerker een papadag te gunnen. Het is een realiteit die veel bedrijven onder ogen beginnen te zien. De bedrijven die hier creatief op inspelen, hebben vaak succes.

3. DIGITALISERING

Veel bedrijven in onze sector hebben de digitale stroomversnelling al meegemaakt. Vaak met ups en downs, want de beloftes en verwachtingen komen niet altijd uit. Toch is het duidelijk dat er veel tijd te winnen is en dat er kosten te besparen zijn, naast de kostentoename die er natuurlijk ook is. We zien een breed spectrum aan digitale toepassingen, zowel administratief (digitale werkbonnen, projectadministratie) als in productie (GPS, opbrengstmeting). De boot missen betekent in veel gevallen achterlopen, minder grip en een te hoge kostprijs.

4. JURIDISERING EN RISICO’S DOORSCHUIVEN

De wereld is ingewikkelder geworden en de kennis van de praktijk bij veel opdrachtgevers is afgenomen. Als gevolg daarvan zie je dat opdrachtgevers risico’s afwentelen op de volgende schakel in de keten. Dit gebeurt door eisen aan het eindresultaat, zonder garanties te geven over de voorbereiding en wat we in de bodem kunnen aantreffen. Verder zien we zwaardere en complexere inschrijfeisen, terwijl de gunfactor plaats maakt voor juridisering. De klant is opdrachtgever geworden.

5. OPVOLGING EN BEDRIJFSOVERDRACHT

Diverse familiebedrijven komen binnen vijf à tien jaar in de fase waarin opvolging of beëindiging aan de orde is. Deze materie is complex. Je krijgt te maken met vraagstukken over de waarde, de juridische ondernemingsvorm, aansprakelijkheden, de fiscaliteit, het toekomstperspectief, de familiebelangen en de verhoudingen. Deze onderwerpen verdienen aandacht en vaak ook onderzoek. Daarnaast raakt het ook de kern van je bestaan. Als je leven lang alles in het teken heeft gestaan van (de groei van) je bedrijf is het lastig om je voor te stellen hoe een andere bubbel eruitziet.

WELKE KOERS KIEST DE CUMELAONDERNEMER?

Met de hiervoor beschreven onderwerpen laat ik zien dat de context waarin de cumelabedrijven werken volop in beweging is. Sommige ontwikkelingen komen voor een bedrijf als geroepen en er zijn zaken die je als een bedreiging ervaart. De kunst is om je er niet door te laten ontmoedigen, maar om zo goed mogelijk op de ontwikkelingen in te spelen. Het heeft geen zin om ontwikkelin-

KANSEN BEDREIGINGEN

Bouwambitie overheid

Mogelijk dalende overheidsbestedingen

Vakmanschap opdrachtgevers verwatert Concurrentie in de regio

Digitale oplossingen Krappe arbeidsmarkt Hoge grondstofprijzen

Stikstofmaatregelen

STERKTE ZWAKTE

Goede, degelijke reputatie Te laag rendement

Teamspirit

Investeringsdruk

Kennis van het vak en de klantwens Te breed aanbod, te weinig focus Regiobekendheid Werkdruk administratie

Ontzorgen opdrachtgevers Vervangbaarheid leiding

gen te ontkennen of erover te klagen. Richt je aandacht op zaken die je kunt beïnvloeden en op mogelijkheden waar je wel vat op hebt. De cumelasector staat bekend als een zeer creatieve sector, die al op heel veel ontwikkelingen heeft ingespeeld. Kijk naar de schaalvergroting in de landbouw, de diverse specialisaties in de infrasector en de flexibiliteit bij calamiteiten. Het is wel goed om bij jezelf te rade te gaan waar je goed in bent en waar je minder sterk in bent. Dat geeft inzicht in de mate van te verwachten succes bij de koers die je kiest. Hieronder geef ik een voorbeeld van een eenvoudig hulpmiddel om je gedachten te ordenen voordat je een koers gaat bepalen.

MOMENT VAN BEZINNING

De feestdagen komen eraan. Dat is een goede periode voor bezinning en kan helpen om alles eens op een rijtje te zetten. Welke ontwikkelingen komen eraan die ons bedrijf gaan raken? Waar zijn we met ons bedrijf sterk in en zijn er ook aspecten die we moeten verbeteren om de boot niet te missen? Zeker bij het nemen van lange-termijnbeslissingen over investeringen of het aannemen van personeel is het goed om je eigen sterkte-zwakteanalyse (SWOT) in het achterhoofd te hebben. Daarnaast is het ook verstandig om over dit onderwerp te sparren met andere betrokkenen en eventueel een externe adviseur, zoals een adviseur van Cumela Advies (zie kader). Die kan meedenken en inspiratie bieden.

‘BIJ HET NEMEN VAN

LANGE-TERMIJNBESLISSINGEN IS HET GOED OM JE EIGEN

STERKTE-ZWAKTEANALYSE IN HET ACHTERHOOFD TE HEBBEN’

Tekst: Ad Karelse, adviseur bedrijfskundige zaken

Foto’s: Cumela Communicatie

CUMELA ADVIES

De adviseurs van Cumela Advies zijn gewend om mee te denken en door te vragen. Ze kennen de sector en dat kan helpen in een steeds ingewikkelder wereld. Zo ga je sommige bedreigingen weer als uitdagingen zien.

Heb je daar behoefte aan of heb je specifieke vragen? Neem dan contact met ons op.

T. 033 247 49 40

E. advies@cumela.nl

Figuur 1. SWOT-analyse

(LAND)BOUWVOERTUIGEN IMPORTEREN UIT HET BUITENLAND

Eerst laten beoordelen en registreren

Door de goedkeurings- en registratieplicht komt er bij het importeren en exporteren van (land)bouwvoertuigen veel meer kijken dan voorheen. Importeer je nu een voertuig, dan moet dat eerst naar het RDW voor een beoordeling. Pas als dat is geregeld, mag je er in Nederland mee op de weg rijden.

Vanaf 2022 mag je in Nederland alleen op de weg rijden met geregistreerde landbouwtrekkers, motorrijtuigen met beperkte snelheid en mobiele machines. Dat geldt ook voor geïmporteerde voertuigen. Er direct mee rijden, is er nu niet meer bij en is zelfs verboden. Het rijden met (land)bouwvoertuig zonder kentekenbewijs levert een boete op van € 410,-.

Een kentekenbewijs krijg je pas na beoordeling door de RDW. Dat is nodig om te bepalen of het voertuig daadwerkelijk in Nederland aanwezig is, er geen fraude in het spel is en of het voertuig aan de voertuigeisen voldoet. Tijdens deze beoordeling worden de voertuiggegevens vastgelegd die noodzakelijk zijn voor registratie. Daarna vindt registratie plaats.

AFSPRAAK MAKEN MET RDW

Via de website van de RDW maak je een afspraak voor een ingevoerd (land)bouwvoertuig. Daarvoor ga je naar de homepage van RDW, klik je op ‘Kies uw voertuig’ en kies dan voor ‘(Land)bouwvoertuig, categorieën T, C, R en S’ of voor’ Mobiele machine en MMBS’. Vervolgens klik je op ‘Invoeren en exporteren’.

Zorg ervoor dat:

• het voertuig tijdens de beoordeling voldoet aan de eisen van de Regeling voertuigen en dat bijvoorbeeld de remmen en verlichting goed functioneren. Zeker bij gebruikte voertuigen moet er nog wel eens wat aan worden gesleuteld;

VOERTUIGPAPIEREN

De meeste nieuwe voertuigen komen via een importeur of dealer binnen. Die zorgt voor de goedkeuring en het kenteken. Zelf een (land)bouwvoertuig in het buitenland kopen en naar Nederland halen, kan ook. Dan regel je alles zelf en zorg je zelf voor voertuig-, goedkeuringspapieren en eventuele andere documenten.

De voertuigpapieren regel je door ernaar te vragen bij de import van het (land)bouwvoertuig. Is het voertuig eerder geregistreerd in het buitenland, dan moet je het volledige originele buitenlandse kentekenbewijs krijgen. Let daarbij op dat je alle delen krijgt als het kentekenbewijs uit meerdere delen bestaat. De RDW moet het buitenlandse kentekenbewijs innemen en zes maanden bewaren voor het land van herkomst. Vraag verder ook altijd om de goedkeuringspapieren van het voertuig en eventuele andere documenten die bij het voertuig horen. Bij de aanvraag van een keuringsafspraak met de RDW lever je alle beschikbare voertuigpapieren aan.

• je beschikt over voertuig-, goedkeuringspapieren en eventuele andere documenten;

• je weet of er een Europese typegoedkeuring is voor het voertuig. Zo ja, controleer dan of je het certificaat in je bezit hebt.

Voor het maken van de keuringsafspraak voor een (land)bouwvoertuig kun je kiezen uit verschillende opties:

• Landbouwtrekkers (T en C) en getrokken materieel (R en S) met Europese typegoedkeuring (met CvO): in principe geen technische keuring door de RDW nodig.

• Landbouwtrekkers van voor 1 januari 2018 en getrokken materieel zonder Europese typegoedkeuring (zonder CvO) of mobiele machine ongeacht het bouwjaar: wel een technische keuring door de RDW.

EUROPESE TYPEGOEDKEURING

Beschikt de landbouwtrekker over een Europese typegoedkeuring, dan is er een Certificaat van Overeenstemming (CvO), Certificate of Conformity (CoC). Dit kun je vinden op de constructieplaat. Ontbreekt het CvO, dan is het soms mogelijk om dit op te vragen via de (buitenlandse) importeur of de fabrikant. Daar horen extra kosten bij. Met een CvO hoeft de RDW het voertuig niet meer technisch te keuren, tenzij het voertuig is gewijzigd. Wanneer de Europese typegoedkeuring (K.), variant (D.2.) en uitvoering (D.2) op een kentekenbewijs van de EU staan, heeft de RDW het CvO niet per se nodig. Die dienst kan dan de noodzakelijke gegevens achterhalen.

VOERTUIGEN NA 31 DECEMBER 2017

Pas op met het kopen van buitenlandse (land)bouwvoertuigen die in gebruik zijn genomen na 31 december 2017. Deze voertuigen moeten aantoonbaar voldoen aan de Europese of Nederlandse voorschriften. Doen ze dat niet, dan zijn een keuring en mogelijk dure testen verplicht. Zonder ondersteuning van de fabrikant is dit in de meeste gevallen niet haalbaar.

ZELFRIJDENDE WERKTUIGEN

Zelfrijdende werktuigen hebben nooit een Europese typegoedkeuring. Een buitenlandse goedkeuring is niet geldig in Nederland. De RDW keurt daarom altijd geïmporteerde zelfrijdende werktuigen. Daarna komen ze in het kentekenregister als mobiele machine (nationale categorie U). Controleer ook goed dat de hele machine voldoet aan de Machinerichtlijn 2006/42/EG. Of dat zo is, blijkt uit de CE-markering op de constructieplaat en de EG-verklaring van overeenstemming. Deze verklaring heeft de RDW ook nodig bij de beoordeling van het voertuig en moet bij het voertuig aanwezig zijn vanuit het Arbeidsmiddelenbesluit.

Landbouwtrekkers van na 31 december 2017 zonder Europese typegoedkeuring (zonder CvO): wel een technische keuring door de RDW. Dit gebeurt alleen door inspecteurs van de RDW uit Lelystad.

NAAR KEURINGSSTATION OF AAN HUIS

Je mag alleen met een voertuig naar een keuringsstation rijden als het voertuig een geldig kenteken heeft of een handelaarskenteken. Heb je geen handelaarskenteken, vraag dan een eendagskenteken aan. Je rijdt of rolt het voertuig zelf naar binnen bij het keuringsstation.

Let op dat je een WA-verzekering regelt. Daarvoor moet het motorvoertuig een chassisnummer hebben; dit in verband met een eventuele testrit op de openbare weg.

Er bestaat de mogelijkheid om de beoordeling van geïmporteerde (land)bouwvoertuigen aan

huis te laten doen. Dan komt een medewerker van de RDW naar jouw bedrijfslocatie. Daar zijn extra voorrijkosten van € 114,- aan verbonden. Keuren aan huis gebeurt bij mechanisatiebedrijven; alleen in overleg met de keurmeester van een keuringsstation kan dat ook bij cumelabedrijven. Je hoort dan onder andere te beschikken over een overdekte werkplaats en een internetverbinding.

LEGITIMEREN VOOR REGISTRATIE

Zowel bij een keuringstation als bij keuren aan huis moet je je kunnen legitimeren. Registreer je het voertuig op een rechtspersoon (VOF, BV of NV), dan ben je verplicht een uittreksel van de Kamer van Koophandel van maximaal één jaar oud te laten zien. Op het uittreksel moet de naam van de tekenbevoegde persoon staan.

KOSTEN

Het identificeren en inschrijven van een ongewijzigd landbouwvoertuig van de categorie T, C, R of S met Europese typegoedkeuring (met CvO) kost

€ 143,55. Identificatie, technische beoordeling en inschrijven voor landbouwvoertuig van de categorie R of S zonder Europese typegoedkeuring of mobiele machines begint bij € 229,05. Na goedkeuring en registratie ontvang je binnen vijf werkdagen het kentekenbewijs en kun je de kentekenplaat laten maken.

FYTOSANITAIRE VERKLARING

Vanaf 1 december 2019 mag je alleen gebruikte landbouwmachines van buiten de Europese Unie importeren met een fytosanitaire verklaring. Dit is een officiële verklaring dat machines of voertuigen zijn schoongemaakt en vrij zijn van grond en plantenresten. Doel is om insleep van plantenziekten te voorkomen. Voor import van landbouwmachines uit bijvoorbeeld Groot-Brittannië geldt dit ook! Bedrijven moeten hiervoor aangifte doen in het nationale NVWA-systeem Client-import. De importen worden steekproefsgewijs geïnspecteerd door het Kwaliteits-Controle-Bureau (KCB). Dat mag alleen op een door de NVWA erkende import-inspectielocatie. Meer informatie vind je op de website www.nvwa.nl. Gebruik in het zoekvenster de term ‘Landbouwmachines’.

Tekst: Hero Dijkema, beleidsmedewerker (land)bouwverkeer en vervoer

Foto’s: Cumela Communicatie

Veiligheid en vertrouwen

WEES JE BEWUST VAN JE VOORBEELDGEDRAG

Veilig werken, veilig samenwerken, je veilig voelen om dingen aan de orde te stellen of een medewerker of collega aan te spreken. Veiligheid is een van de pijlers om het personeel dat momenteel schaars is te binden aan je bedrijf. Door jezelf bewust te maken van je eigen voorbeeldgedrag en door de juiste signalen op te pikken, kun je hier sturing aan geven.

Hoe creëer je als ondernemer een veilige werksfeer? Dat was een van de vragen op de recente Vrouwen-VIP-dagen van Cumela. Uitgebreid werd daar ingegaan op de vraag hoe je een veilige en vertrouwde werksfeer creëert. Interessante vragen daarbij zijn welk voorbeeldgedrag je zelf laat zien en of je je überhaupt bewust bent van je voorbeeldgedrag als het om een veilige werksfeer gaat? En hoe veilig is de werksfeer dan daadwerkelijk bij jou op het bedrijf? Een misverstand is dat een goede, fijne werksfeer zich kenmerkt door gezelligheidspraatjes en gezelligheidsbijeenkomsten. Ook daar kan het namelijk misgaan als je niet oplet. Als ondernemer kun je zorgdragen voor een gewenste veilige situatie door het tijdig oppikken van signalen en jezelf afvragen of deze signalen alarmerend zijn. Denk bijvoorbeeld aan het signaleren van pesten. Je kunt een heel reglement hebben met do’s en don’ts, maar als je er vervolgens niets mee doet, komt er ook geen gedragsverandering, geeft Ellen Lesscher aan tijdens haar workshop op de Vrouwen-VIP-dagen. “Stel, er is nog geen sprake van ongepast gedrag of dit is nog niet gesignaleerd en je wilt het wel aankaarten in het kader van bewustwording, hoe kun je dat doen? Gebruik dan bijvoorbeeld een video met voorbeelden van ongewenst gedrag, zoals discriminatie, pesten of (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Geef aan dat wanneer iemand zich hierin herkent hij of zij dit dan meldt”, aldus Lesscher. Een advies van haar is ook om het onderwerp ongepast gedrag als bespreekpunt in de jaargesprekken op te nemen. “Een actieve houding van de werkgever draagt bij aan een veilige werkomgeving.”

SPANNING, EMOTIE EN AGRESSIE

Spanning, emotie en agressie. We hebben er allemaal wel eens mee te maken. Soms waait het snel weer over, de andere keer zou je wel wat

handvatten kunnen gebruiken om de boel in goede banen te leiden. Het is van belang te herkennen waarmee je precies te maken hebt en hoe je het beste met de situatie om kunt gaan. Als ondernemer creëer je een prettige werksfeer door effectief om te gaan met je eigen spanning en het explosieve gedrag van anderen. Soms kun je beter meeveren met de ander en op een ander moment geef je duidelijk een grens aan.

‘ZORG VOOR EEN VEILIGE SITUATIE DOOR HET TIJDIG

OPPIKKEN VAN SIGNALEN EN JE AF TE VRAGEN OF DEZE SIGNALEN ALARMEREND ZIJN’

Een van de deelnemers van de Cumela Vrouwen-VIP-dagen gaf tijdens de workshop van Annemarie van ‘t Hoff aan te maken te hebben gehad met een niet-betalende agressieve klant. Deze agressie was vooral gericht op een van de medewerkers. De werkgever worstelde met het creëren van een veilige en prettige werksfeer enerzijds en de relatie van de klant en de nog openstaande facturen anderzijds. In plaats van explosief te reageren op deze situatie heeft de werkgever meegeveerd en duidelijk de grens aangegeven. Het gedrag van de klant werd niet getolereerd en nadat de rekeningen waren voldaan, is er ook afscheid genomen van dit bedrijf. De medewerker voelde zich gehoord en kon het handelen van de werkgever enorm waarderen, zo vertelde de deelneemster.

OVERLEGGEN ANDERS INRICHTEN

Gezonde relaties zijn heel belangrijk voor het succes van je bedrijf. Wanneer je goed op elkaar

Bij een rondleiding door de ‘vuurwerkwijk’ Roombeek in Enschede werd ook ingegaan op het verlies van vertrouwen wanneer zich een enorme ramp voltrekt.

Ruim zeventig deelnemers waren er dit jaar op de Vrouwen-VIP-dagen.

Een veilige werksfeer is wat anders dan een fijne werksfeer, vertelde Ellen Lesscher in haar workshop.

afgestemd bent, loopt alles op rolletjes. Maar wat als er geregeld onderlinge spanningen optreden of er steeds weer situaties voorvallen die naar jouw mening niet kunnen? Of dat je het gevoel hebt dat medewerkers niet open en eerlijk zijn? Elk bedrijf wil graag een onderlinge sfeer creëren waarin respectvol gedrag volstrekt normaal is. Het is van belang om je af te vragen wat er nodig is om alle medewerkers het gevoel te geven dat ze erbij horen, hun mening kunnen uiten, gemaakte fouten openlijk kunnen bespreken en veelbelovende ideeën aan kunnen dragen. Een voorbeeld van het creëren van een open sfeer is de manier van overleggen binnen het bedrijf. Wanneer overleggen plaatsvinden met veelal eenrichtingsverkeer vanuit de werkgever en weinig inbreng vanuit het personeel zal dit niet bijdragen aan een gezonde relatie en een open cultuur. Door de workshop van Marlies Kamps van Stigas zijn deelnemers zich hier bewust van geworden, waardoor ze de manier van

vergaderen intern willen bespreken. Voor deze deelnemers zal het een eerste stap zijn om een voorstel te doen bij de beslissers van het bedrijf om op een andere manier te gaan overleggen. Op de Vrouwen-VIP-dagen is er onderling uitgebreid gesproken over deze thema’s. Merk je dat er op je bedrijf ook zaken spelen en dat je iemand mist om daarover te spreken, neem dan contact op met ons via de Cumela Ondernemerslijn. We kunnen je dan op verschillende manier helpen om te komen tot een veilige en vertrouwde werksfeer.

Tekst: Irma Gottenbos, bedrijvenadviseur Foto’s: Cumela Communicatie

VERVOLG OP CAMPAGNE ‘DE ÉCHTE GRONDLEGGERS VAN NEDERLAND’

Maak zichtbaar hoe trots jij bent op de sector

Mooi Vak Man maakt bekend dat er een vervolg komt op de campagne ‘De échte grondleggers van Nederland’. Met deze campagne maken we de sector meer zichtbaar en laten we zien hoe trots we zijn op ons werk. Hiervoor vragen we ook jouw hulp!

draad in de campagne van ‘De échte grondleggers van Nederland’. Samen helpen we zo mee aan onze zichtbaarheid binnen en buiten de sector.

‘JIJ BENT OOK EEN VAN ONZE GRONDLEGGERS’

GRONDLEGGERS VAN NEDERLAND

Wie zijn de grondleggers van Nederland? Dat ben jij. Jij bent ook een van onze grondleggers. Jouw bedrijf, je collega’s en iedereen in de sector Groen, Grond en Infrastructuur. We zijn allemaal bezig met werkzaamheden om Nederland vorm te geven. Hieruit ontstaat dat gezamenlijke gevoel van trots en verbondenheid!

‘OOK JIJ KUNT ONS

HELPEN

DOOR KLUSSEN

DIE JE LEUK

VOND EN

WAAR JIJ TROTS OP BENT TE DELEN’

Vanaf januari 2023 gaan we in de sector Groen, Grond en Infrastructuur van start met het tweede deel van de campagne ‘De échte grondleggers van Nederland’. Deze keer geven we het woord aan de sector. In het eerste deel vertelden wij de verhalen en zochten we je op, nu vragen we om je hulp. Ook jij kunt ons helpen door klussen die je leuk vond en waar jij trots op bent te delen. Maak foto’s, video’s en vertel je verhaal. Laat vooral zien wat jou trots maakt en waar je met een goed gevoel op terugkijkt. Delen gaat heel eenvoudig via Instagram, Facebook, LinkedIn of Twitter. Het enige wat je hoeft te doen, is de verwijzing toevoegen: #GrondleggersvanNederland.

Door dit te doen, maakt een groeiend publiek kennis met ons en bereiken we steeds meer mensen. Gezien én herkend worden, dat is de rode

Werken aan dat gevoel en de verbondenheid is een belangrijk doel van ‘De échte grondleggers van Nederland’. Mooi Vak Man!, het gezamenlijk platform van de sociale partners in de sector Groen Grond en Infrastructuur, organiseert deze campagne. Hiermee vergroten we de verbondenheid van werknemers met de sector. Ook maken we naar de buitenwereld duidelijk wie we zijn en dragen we met deze campagne de trots en het ‘clubgevoel’ van onze sector uit. Vanuit dat ver-

WAT IS MOOI VAK MAN!?

Met Mooi Vak Man! zorgen we ervoor dat werkgevers en werknemers veilig, gezond en met plezier en met de juiste vakkennis in de sector aan de slag kunnen en tot aan hun pensioen kunnen blijven. Dat is precies wat er wordt beoogd met de communicatiecampagne ‘De échte grondleggers van Nederland’, die wordt georganiseerd vanuit Mooi Vak Man!, het gezamenlijk platform van de sociale partners in de sector Groen, Grond en Infrastructuur. Mooi Vak Man! is een initiatief van de vier sociale partners in de sector: Cumela, Vakvereniging Het Zwarte Corps, CNV Vakmensen en FNV Agrarisch Groen. Dit initiatief wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Colland Arbeidsmarkt.

MOOI WERK IS MOOI OM TE DELEN

Jij bent een van de échte grondleggers die bij Mooi Vak Man! hoort. Jij maakt namelijk Nederlandse grond rijp voor de bouw van bijvoorbeeld huizen, snelwegen, sportvelden en parken. Je snoeit, kapt en zaait, waardoor de Nederlandse grond veiliger is voor bijvoorbeeld het verkeer. Of je draagt bij aan het succes van de Nederlandse landbouw. Hoe dit eruit ziet? Dát delen velen al met ons op social media, maar wij zijn benieuwd naar meer moois van jouw werk!

kregen hier vanuit de sector al mooie beelden als antwoord op terug. Tijdens de campagne in 2023 brengen we meer verhalen vanuit de sector zelf: we laten het mooie werk dat jij als grondlegger van Nederland uitvoert zien aan collega’s, vrienden en bekenden.

‘WE LATEN HET MOOIE WERK DAT JIJ ALS GRONDLEGGER VAN NEDERLAND

UITVOERT ZIEN AAN COLLEGA’S, VRIENDEN EN BEKENDEN’

trekpunt informeren wij iedereen over thema’s als opleidingen en gezond en veilig werken.

TROTS OP DE SECTOR EN ONS WERK

Wij zijn de sector van aanpakkers en zijn trots op ons werk als grondleggers. Dit willen we zoveel mogelijk uitdragen. Dit jaar zijn we hiermee gestart door video’s over het werk te delen. We

Meer weten over de campagne of heb jij tips voor ons? Ga naar www.mooivakman.nl. Wij kijken uit naar jouw leuke foto’s en filmpjes over jouw werk als grondlegger!

Advertentie

Tekst: Chaira Klein, juridisch adviseur arbeidsmarkt

Foto’s: Mooi Vak Man

VRAAG AAN DE ONDERNEMERSLIJN

Hoe werkt aanvullend geboorteverlof?

Na de geboorte van een baby mag een medewerker tot vijf weken aanvullend geboorteverlof aanvragen bij het UWV. In die weken betaalt het UWV maximaal 70 procent van het maximale dagloon. Het verlof is mogelijk tot zes maanden na de geboorte van het kind. Aanvullend geboorteverlof kan een medewerker pas opnemen na gebruik van het geboorteverlof van eenmaal het aantal werkuren per week. Ook geldt het alleen voor hele weken. In overleg met de werkgever kan de werknemer het aanvullend verlof over een langere periode dan vijf weken spreiden. Het is ook mogelijk om minder dan vijf weken aanvullend geboorteverlof op te nemen.

Overigens mag de werkgever de spreiding van het aanvullend geboorteverlof weigeren als hij hiervoor een zwaarwegende reden heeft. Wel moet de werkgever er dan voor zorgen dat de werknemer het verlof op een andere manier kan opnemen. Aanvragen van dit verlof kan één keer.

HEB JE OOK EEN VRAAG?

Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

GRENZEN AANGEVEN

Het afgelopen jaar was een raar jaar. We vielen van de ene crisis in de andere: corona, energie, stikstof, klimaat, politiek en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Bij onze bedrijfsbezoeken merken we dat dit onze ondernemers ook niet in de koude kleren is gaan zitten. Dat blijkt ook uit alle vragen die binnenkomen bij de Ondernemerslijn en aan de gesprekken die we als bedrijvenadviseurs voeren. Bijna alle ondernemers hikken aan tegen de onzekerheden die ze ervaren. Wat te doen met investeringen nu de klandizie zo onzeker is? Krijg ik investeringen (nog) wel rendabel? Waar haal ik goed personeel vandaan? En hoe hou ik de medewerkers die ik nu heb?

Lastige vragen, waar ook niet zo één-twee-drie een antwoord op is te geven. Ook wij hebben niet alle antwoorden. Wel merk je dat de klanten en ook het personeel grenzen aangeven. Klanten in de eisen en wensen betreffende het werk, soms opgelegd, soms vanuit eigen noden. Het personeel stelt meer eisen in loon, uren, arbeidsomstandigheden en secundaire arbeidsvoorwaarden. Een voorbeeld hiervan is de toenemende vraag naar parttime werk en het ouderschapsverlof.

Hoe ga je daar als werkgever mee om? In overleg is er vaak veel mogelijk, maar waar stel je zelf je grenzen? Loop je alle gaten zelf dicht, wat ten koste kan gaan van je gezin en hobby’s? Of schaal je wat af en leer je nee te zeggen? Dat zijn uiterst moeilijke beslissingen voor een gedreven ondernemer.

NIEUWE LEDEN

Er zijn zeven bedrijven ingeschreven als nieuw lid:

• Veenstra Grondwerken | Middenmeer

• HB Agri VOF | Oirschot

• Mesthandel Timmer BV | Appelscha

• Verschoor Groen & Recreatie BV | Almkerk

• C.J. Hoekman Loonwerk en Kraanverhuur VOF | Hoedekenskerke

• Mertens Loon- en Aannemingsbedrijf | Kaatsheuvel

• Gerwers Cultuurtechniek | Denekamp

Het zijn vragen die steeds meer bij het ondernemerschap in de sector gaan horen. Gelukkig hoef je dit niet alleen te doen. Je bedrijvenadviseur, de Ondernemerslijn of in voorkomende zaken de specialisten van Cumela Advies kunnen je bijstaan. Denk goed na, spar met de juiste mensen en voorkom dat je keuzes maakt waar je later spijt van krijgt.

Wilco Emons bedrijvenadviseur Noord-Brabant

Vincent Tijms, Ondernemerslijn