Grondig 6 - 2019 by Vakblad Grondig

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

26 - CLAAS SHOVEL DEBUTEERT 14 - LODDER HOUDT AMSTERDAM HOOG 32 - MAATWERK OP BVOR DAG 36 - FENDT 900 IN HET NIEUW 58 - OMGAAN MET SCHADECLAIMS 64 - PREMIE EN PENSIOENOPBOUW

6 2019

1,4 LITER MEER MELK PER KOE/DAG HAVERA

HET MEEST VOEDZAME GRAS VAN NEDERLAND Geen grasmengsel is zó smakelijk en voedzaam als Havera. En dat zien veehouders terug in hun produc�ecijfers: tot 1,4 liter méér melk per koe/dag! Voederproeven van Schothorst Feed Research beves�gen dat door het lagere gehalte onverteerbare vezels iedere hap Havera-gras veel beter wordt benut. Voereﬃciën�e heet dat! Havera is gras met inhoud, geselecteerd op de belangrijkste voederwaardeparameters. Door de combi van diploïd met tetraploïd Engels raaigras plussen uw klanten direct in kVEM/ha en proﬁteren ze van een betere wintervastheid, (her)groei en roestresisten�e.

KIJK OP GRASLANDADVIES.NL VOOR ALLE 7 HAVERA TOEPASSINGEN

Colofon Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Grondig wordt uitgegeven door CUMELA Communicatie in opdracht van CUMELA Nederland. U kunt zich via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel. Adres CUMELA Nederland Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl CUMELA Ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl Grondig / CUMELA Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig Bladmanager Michiel Pouwels Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur) Vormgeving Practicum Print Management BV, Soest Voorplaat CUMELA Communicatie Advertentiewerving Lisette Kerkhof, lkerkhof@cumela.nl Druk SMGB, Doetinchem Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Een opzegging van het abonnement dient schriftelijk, vóór 1 november door ons ontvangen te zijn.

REDACTIONEEL Media aan de lijn Nederland is er dit jaar letterlijk vol van: de eikenprocessierups. Alweer zo’n exoot die oprukt in ons kikkerlandje en dus een hot item in de landelijke media. Hot omdat ze weten dat elk woord dat ze er over schijven hot is. Wij volgen het uiteraard ook, privé en via CUMELA, omdat onze sector ook daarin actief is. En dus wisten we een paar weken geleden, toen we in onze nieuwsbrief het bericht publiceerden dat de afvalverwerkers de zakken met opgezogen eikenprocessierupsen niet meer wilden accepteren, dat dit wel eens breder kon worden opgepakt. Een bericht dat we konden maken omdat we dicht bij de mensen van onze organisatie werken. Kwam het eerst al bij het verenigingsbestuur van CUMELA Nederland ter sprake, een uur later stond ook Gerwin Otten aan ons bureau om de problemen te duiden van de bedrijven in zijn werkgebied die plotseling hun afval niet meer kwijt konden. Al snel na het verschijnen van de Grondig-nieuwsbrief bleek ons voorgevoel te kloppen. Binnen een uur hing zowel de Stentor, Hart van Nederland als het Radio 1-journaal aan de lijn: wat er aan de hand was en of we dat konden toelichten. Nog voor zes uur was de verantwoordelijk beleidsmedewerker Nico Willemsen op het Radio 1-journaal. De volgende dag stond het voorop de Stentor en waren een aantal mensen bezig met de tv-opname voor Hart van Nederland. Ineens was CUMELA de partij van de groenbedrijven die Nederland vrij maken van de eikenprocessierups. Het laat zien hoe je als bedrijf of organisatie door een simpel bericht of actie plotseling het middelpunt van het nieuws kunt zijn. En nu eens een keer op een positieve manier en niet als organisatie van mogelijke fraudeurs in de mest. Wat het in elk geval bewijst, is dat de cumelabedrijven heel breed aan het werk zijn. Geen probleem of onze ondernemers vinden er wel een oplossing voor. Natuurlijk is er in dit nummer ook een onderwerp over de eikenprocessierups, met de nodige relativering van Jos Kromwijk. Hij stelt vast dat het probleem vooral te wijten is aan gemeenten die laks zijn geweest met de bestrijding. Je hoort later ook dat er gemeenten zijn die een goed preventief plan hebben en dat er zijn die extra moeten bestrijden omdat ze vooraf minder hebben gedaan. Helaas is dat nieuws dat de kolommen van andere media weer niet haalt. Het is echter wel belangrijk om te lezen en te delen met opdrachtgevers. Daar zit de kracht van onze sector. Om te laten zien dat wie tijdig een cumelabedrijf inschakelt ook als gemeente niet negatief in het nieuws zal komen.

Kosten abonnement Nederland € 90,- per jaar / Buitenland € 125,- per jaar. Collectieve abonnementen: op aanvraag © Stichting CUMELA Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving. ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap CUMELA Nederland Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wilt u het lidmaatschap van CUMELA Nederland beëindigen, dan dient u voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van CUMELA Nederland te Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

Team Grondig Gert, Marijke,Toon, Herma en Lisette

GRONDIG 6 2019

KIES UW EIGEN 6-SERIE EN BESPAAR DUIZENDEN EURO‘S.

KIES UW TREKKER HIER: Agrotron 6155.4

Agrotron 6165

Agrotron 6185

Agrotron 6215

• DEUTZ 4 cil. 156 pk max. • 30/15 6 traps powershift • 420/85R28 520/85R38 banden • Maxivision cabine met airconditioning • hydraulische installatie 84 + 42 l/min

• DEUTZ 6 cil. 164 pk max. • 30/15 6 traps powershift • 420/85R28 520/85R38 banden • Maxivision cabine met airconditioning • hydraulische installatie 84 + 42 l/min.

• DEUTZ 6 cil. 188 pk max. • 30/15 6 traps powershift • 540/65R28, 650/65R38 banden • Maxivision cabine met airconditioning • Load Sensing pomp 120 l/min + 42 l/min.

• DEUTZ 6 cil. 226 pk max. • 30/15 6 traps powershift • 540/65R28, 650/65R38 banden • Maxivision cabine met airconditioning • Load Sensing pomp 120 l/min + 42 l/min.

netto prijs vanaf € 64.900 excl. BTW

netto prijs vanaf € 74.000,00 excl. BTW

netto prijs vanaf € 82.750,00 excl. BTW

netto prijs vanaf € 91.500,00 excl. BTW

Kijk voor de speciaal geprijsde actiepakketten op www.deutz-fahr.com Naast de standaard uitvoeringen bieden wij u speciaal netto geprijsde actiepakketten. Kijk hiervoor op www.deutz-fahr.com Farm-pakket met o.a. geveerde vooras, mech. cabinevering etc. Eco-pakket met o.a. Farm pakket + Automatisch RCshift transmissie etc. Eco Deluxe-pakket met o.a. Eco-pakket + elektrische hulpventielen en armleuningbediening etc. Profi-pakket met o.a. Eco Deluxe-pakket + traploze transmissie etc. Kijk op www.deutz-fahr.com voor uitgebreide informatie omtrent de actiepakketten of informeer bij uw dealer. Financiering vanaf 0% met looptijd van 48 maanden* actie is geldig tot en met 31 juli 2019 *mits goedkeuring SDF Financial services

DEUTZ-FAHR is een merk van

INHOUD 3 Redactioneel 6 In Actie: Eikenprocessierups zuigen 9 Commentaar 10 Integriteit op de agenda 14 Sterk Werk: C. Lodder BV

Ondernemen met

mensen 18 22 26 28 30 32 36 40 42 47 47 48

Profileren: Vos Ruinerwold Golf BV Grondig.com Eerste Claas Torion Sinus 956 in gebruik Staad: compleet pakket bij minigravers Veel noviteiten bij JCB BVOR Demodagen: individueel maatwerk Nieuwe Fendt 900-serie Kostprijs domineert bij noviteiten van Kuhn Onderzaai snijmaïs: één grote praktijkproef Economie In kort bestek Slim en digitaal: Cleverdesk

50 51 52 54 55 56 57 58 61 62 64 66

Cumelaria Gekruid Rustpunt: Peter Mul Boomverzorging BV Cumela.nl Voorzitter Toolbox: werken met de grashakselaar CAO & Zo Schadeclaims van netbeheerders Kijk serieus naar ingebrekestelling Vijf keer emissiebeperking stimuleren Acht misverstanden over het pensioen Bedrijvig

Ondernemen met

vaktechniek

Ondernemen met

cumela

Grondig 7 ontvangt u op vrijdag 30 augustus

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

mensen

GRONDIG 6 2019

BEDRIJF IN ACTIE

Werken op uurbasis De afgelopen weken beheerste de eikenprocessierups het natuurnieuws. Van oude dames die de rups met een brander te lijf gingen tot paniek omdat vuilverwerkers de rupsen niet meer wilden accepteren. In Woerden, waar Jos Kromwijk bezig is met het verwijderen van de laatste nesten, hebben ze daar geen last van. Hij doet het werk voor de gemeente al zeven jaar. “Dat scheelt volgens ons een heleboel. Doordat wij vroegtijdig zijn ingeschakeld, is het nooit uit de hand gelopen, zoals in gemeenten waar ze er jaren niets aan hebben gedaan. Hier zie je eigenlijk nooit stammen, zoals op de foto, die helemaal vol zitten.” Kromwijk doet het meeste zuigwerk met een dertig meter hoge hoogwerker die op een Valtra is gebouwd. Deze wordt het meest ingezet voor het snoeiwerk, maar in het voorjaar de laatste jaren dus ook veel voor het verwijderen van de eikenprocessierups. Het voordeel van de trekkerhoogwerker is dat hij gemakkelijk overal naar toe kan rijden en ook op onverhard terrein nog goed uit de voeten kan. Door de grote horizontale reikwijdte kan hij ook op veel manieren een boom in. “We werken als het druk is ook met een gewone wielhoogwerker, maar daarmee ben je lang niet zo flexibel. Vaak beschadig je dan veel meer takken, omdat je er niet zoals met deze giek omheen kunt draaien.” In Woerden en omliggende gemeenten moet hij elk jaar ongeveer 400 eiken bijhouden. Daarnaast werkt hij nog in een groot aantal gemeenten die wat verder liggen, zoals Abcoude en Loosdrecht. Al dat werk doet hij op uurbasis. “Aannemen en vechten om werk is niet meer van deze tijd”, vindt Kromwijk. “Er zijn zo weinig mensen om het werk uit te voeren dat je het toch niet kunt aannemen.” Inschrijven op bestekken doet hij sowieso niet. “Dat kan niet bij dit werk, want een inspecteur van de gemeente kan wel aangeven dat er drie nesten in een boom zitten, in de praktijk kom je op hoogte vaak weer nieuwe tegen. Dan krijg je discussie of je er drie of vijf hebt weggezogen en waarom dat zoveel kost. Het gebeurt ook dat wij in een boom die vlakbij staat van boven een nest zien, terwijl hij volgens de opdracht vrij is. Dan heb je dus weer discussie. Daarom nemen we dit werk nooit meer aan. Wij werken op basis van vertrouwen en laten ons per dag of per uur inhuren. Op kaarten geven we dan precies aan welke bomen we hebben gedaan en hoeveel nesten we hebben verwijderd.” Problemen met het afvoeren van de opgezogen eikenprocessierups heeft hij niet. “Wij leveren in plastic boxen aan bij Cyclus en dat verwerkt ze. Ik denk wel dat ze de hele box verbranden, want we krijgen steeds nieuwe aangeleverd.” Opvallend vindt hij dat steeds meer natuurlijke vijanden de rupsen beginnen te ontdekken. “We zien steeds meer nesten die opengetrokken zijn. Je merkt dat mezen en merels de rupsen als voedselbron hebben ontdekt. Mooi, maar het is voorlopig nog niet afdoende. Met een paar rupsen zitten ze vol, terwijl er honderden in een nest zitten. Maar het begin is er. Als wij het dan ook bijhouden, kun je het als gemeente prima onder controle houden. Dan is paniek zoals elders nergens voor nodig.”

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stock

GRONDIG 6 2019

“Schade is al vervelend genoeg. Wij nemen daarom zoveel mogelijk regelwerk uit handen.” Enrico Vos, schadebehandelaar

Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij CUMELA als geen ander waar u als ondernemer mee te maken heeft, met welk materieel u werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Hier hebben we onze polisvoorwaarden volledig op afgestemd.

Onze voordelen ü Persoonlijk contact met specialisten ü Gemak en uitgebreide service ü Kennis van de cumelasector ü Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding ü Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! VERZEKERINGEN BV

www.cumelaverzekeringen.nl • (033) 247 49 60

ondernemen met

mensen

COMMENTAAR Verboden toegang Je kent het wel: het bekende blauwe bordje met ‘Verboden toegang’ met een verwijzing naar artikel 461 van het Wetboek van Strafrecht. Als kind had ik hier groot respect voor. Inmiddels heeft elk bedrijf wel zo’n bordje bij de ingang staan, maar beschermt het ook? De volledige tekst van het wetsartikel luidt: “Hij die, zonder daartoe gerechtigd te zijn, zich op eens anders grond waarvan de toegang op een voor hem blijkbare wijze door de rechthebbende is verboden, bevindt of daar vee laat lopen, wordt gestraft met een geldboete van de eerste categorie.” Ik heb hier wel eens een beroep op gedaan. Bij het doen van aangifte bleek dat ik de desbetreffende persoon eerst driemaal had moeten vragen om weg te gaan. Ik was teleurgesteld, maar kreeg wel de opdracht mee om een volgende keer eerst 112 te bellen en vervolgens heel snel drie keer “Wilt u weggaan?” te zeggen. Het bekende blauwe bordje biedt dus minder bescherming dan verwacht. Tegen het dievengilde dat de afgelopen maanden actief is met het stelen van GPS-apparatuur helpt het bordje ook niet. Deze lieden tonen in elk geval totaal geen respect voor het bordje. Een meertalige versie zal hen ook niet tegenhouden, vermoed ik. De brutaliteit waarmee ze het bedrijfserf van onze ondernemers betreden, lijkt grenzeloos. In veel gevallen wordt het camerasysteem onklaar gemaakt en waar dat niet gebeurt, is te zien dat de dieven heel rustig het erf op lopen en vervolgens een poosje erna met de gestolen waar ook weer verlaten. Op één van de camerabeelden kijken ze zelfs nog even naar de camera. Ze zwaaien nog net niet.

Janneke Wijnia-Lemstra Algemeen directeur

Veel ondernemers hebben hun materieel achter slot en grendel, een goede waakhond en een videocamerasysteem. Toch laat het dievengilde zich daar ook niet door weerhouden. Deze week werd bij een trekker, die in een afgesloten schuur stond, gewoon een ruit aan diggelen geslagen en de apparatuur meegenomen. Het lijkt erop dat de dieven ook precies weten waar ze moeten zijn. Kortom, het is een professionele en goed voorbereide bende. Weliswaar is de materiële schade in de meeste gevallen verzekerd, maar de schade van tijdelijk niet over het juiste materieel beschikken voor precisielandbouw en schade omdat het materieel moet worden omgebouwd naar een nieuwe versie van de GPS-apparatuur worden weer niet vergoed. Kortom, ongewenste hoge kosten en een enorme frustratie, vooral voor de ondernemers die hiermee al meerdere keren zijn geconfronteerd. Ondanks alle preventieve maatregelen moeten wij dus nog alerter zijn op verdachte situaties en deze ook melden bij de politie. Alleen dan kan er hopelijk een einde worden gemaakt aan deze diefstallen!

GRONDIG 6 2019

HOOFDARTIKEL Integriteit op de agenda zetten

ondernemen met

vaktechniek mensen

Werken aan een eerlijke sector Het faciliteren van integriteit en zo de sector ondersteunen in het toewerken naar een eerlijke sector. Die opdracht heeft de integriteitscommissie van de brancheorganisatie CUMELA Nederland zichzelf gegeven. “Integriteit moet net zo gewoon worden als duurzaamheid”, aldus Erna Berends, namens CUMELA Nederland lid van de commissie.

“Integriteit zou op elke vergadering een verplicht agendapunt moeten worden”, zegt Erna Berends, teamleider bedrijvenadviseurs bij CUMELA Nederland. Samen met Nanda Boven van Boven Loonwerk BV, Corné Vinke van Corné Vinke Dienstverlening en Wim van Mourik van Van Mourik Grondverzet BV vormt zij de integriteitscommissie. Daar is begin juli nog een vijfde lid aan toegevoegd: Maaike GrootCaton van Fa. J.G. Groot & Zn. Sinds begin maart ondersteunt deze commissie de brancheorganisatie CUMELA Nederland. Als leidraad is het boek ‘Professionaliteit in governance gebruikt’, verplichte literatuur voor commissarissen en bestuurders.

GRONDIG 6 2019

De leden van de commissie gaan zich sterk maken om een bijdrage te leveren aan het neerzetten van een eerlijke, gelijke keten en sector. Om dit tot stand te brengen, zien de leden het in de eerste plaats als hun taak het onderwerp op de agenda te zetten, te blijven zetten en hierbij te helpen als hun hulp wordt gevraagd. De aanleiding om hier daadwerkelijk handen en voeten aan te gaan geven, was de manier waarop door sommige bedrijven met mest werd omgegaan, wat later uitmondde in ‘de mestfraude’. Het maakte duidelijk dat de dienstverleners in de cumelasector behoefte hebben aan een soort geweten dat aangeeft wat wordt geaccepteerd en wat niet.

Laagdrempelig contact Er kan op meerdere manieren contact worden gezocht met de integriteitscommissie. Zo kan er contact opgenomen worden met de Ondernemerslijn via (033) 247 49 99 of ondernemerslijn@cumela.nl. De andere, meer directe manier is bellen met de commissieleden. Dat zijn Erna Berends op 06-51 17 76 43, Wim van Mourik op 06-53 67 13 34, Corné Vinke op 06-52 03 69 65, Nanda Boven op 06-46 60 57 86 en Maaike Groot-Caton op 06-30 25 76 14. “Over vijf jaar hopen we dat een lid net zo gemakkelijk ons belt als de Ondernemerslijn”, spreekt Van Mourik uit.

“Toen stelden we onszelf de vraag: wanneer schrik je wakker en ga je wat doen?”, zegt Van Mourik. Als gevolg van de ontwikkelingen in mest drong ook de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit erop aan dat de sector zijn verantwoordelijkheid ging nemen. “De eerste aanzet hiervoor was de integriteitsverklaring die aan onze bestuurders is voorgelegd”, zegt Van Mourik. In navolging daarop kwam er zoveel dynamiek uit de bestuurders dat werd besloten een integriteitscommissie op te richten.

dat eerlijk te vertellen. “Maar ook je binnen de bebouwde kom aan de snelheid houden, is er een voorbeeld van.” Nanda Boven vat de normen en waarden die voor haar belangrijk zijn heel concreet samen in een aantal componenten. Dat zijn betrouwbaarheid, deugdzaamheid, authenticiteit, zelfreflectie en transparantie. “Met authenticiteit bedoel ik echt zijn en durven uit te spreken waar je voor staat. Integriteit is voor mij een woord met veel inhoud.”

Iets toevoegen

Boven probeert voor alles dicht bij zichzelf te blijven en in het bedrijf voor een open cultuur te zorgen. “Dat houdt in transparant zijn en dat ook durven te zijn. Richting het personeel draag ik uit dat dingen bespreekbaar zijn en dat zaken bij elkaar kunnen worden gemeld.” “Integriteit staat voor mij voor open, eerlijk, transparant en zo dicht mogelijk bij de letter van de wet blijven”, zegt Van Mourik. “Sociaal zaken doen, waarbij we meer collega’s zijn dan concurrenten. Het gaat eigenlijk om drie woorden: puur, trouw en betrouwbaar.”

Voor de samenstelling van de commissie werd vooral gekeken naar de manier waarop de persoon naar zaken kijkt. “Iedereen in de commissie voegt iets toe aan de dynamiek”, zegt Van Mourik. Er werd een bewuste keus gemaakt om niet alleen maar personen in de commissie op te nemen die op één lijn liggen, iets wat in de toekomst een belangrijke vereiste blijft voor verdere uitbreidingen van de commissie. “Wij kunnen bijvoorbeeld advies aan de directie of het dagelijks bestuur geven”, zegt Corné Vinke. Door een diversiteit aan denkwijzen te gebruiken, wordt getracht een weloverwogen advies te geven. Het betekent dat in de adviezen en de handvatten die de commissie gaat bieden ook iets gaat doorklinken van de ondernemers uit de commissie. Daarom is het goed om meer te weten te komen over de normen en waarden van degene uit de commissie. Zo spreekt Berends namens CUMELA Nederland. “Voor mij is het vooral belangrijk dat zaken worden benoemd en dat je voldoende lef hebt om de dialoog aan te gaan. Waar het dan om gaat en hoe groot het onderwerp is, maakt niet uit, maar wel dat stemmetje dat zegt: zeg er iets van”, aldus Berends. Zelf haalt ze als voorbeeld een fout geparkeerde auto aan. “Die stond op een invalidenplaats zonder invalidenkaart. Ik besloot na een discussie met mezelf het gesprek met de bestuurder aan te gaan.”

Wekelijks mee te maken De andere vertegenwoordigers in de commissie zijn medeondernemers. Zij komen dan ook bijna wekelijks zaken tegen waar andere ondernemers ook tegenaan lopen. Vinke stelt dat voor hem bovenaan staat dat hij niet “moedwillig derden wil beschadigen, oplichten en bedriegen”. Hij vult dit aan met de woorden dat er altijd moet worden gekeken naar de context waarin iets zich afspeelt. Als voorbeeld noemt hij een personeelslid dat bij een fout teruggaat naar de klant om

“Wanneer schrik je wakker en ga je wat doen?”

Van Mourik geeft als voorbeeld van wat hij in de praktijk tegenkomt de vrachten grond waarvan wordt gevraagd ze zonder verklaring weg te werken. Ook op andere manieren krijgt hij te maken met het integriteitsvraagstuk. “Het gebeurt bijna wekelijks wel een keer dat er een beroep op je integriteit wordt gedaan.”

Breed begrip Uit de woorden van Berends, Boven, Vinke en Van Mourik blijkt dat integriteit op veel manieren kan worden geïnterpreteerd. Daarom de vraag: wat is integriteit eigenlijk? “Anders dan bij regels waar duidelijk sancties kunnen worden gesteld, gaat het hier om een grijs gebied”, geeft Boven aan. Van Mourik komt met een scherpere afbakening van integriteit. “Integer gedrag is gedrag dat in overeenstemming is met de normen en waarden van de organisatie en/ of algemeen aanvaarde fatsoensnormen, de context in aanmerking nemende.”

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

mensen

Ook deze definitie laat veel ruimte over voor vrije interpretatie, maar tegelijk geeft het aan dat niet alles meer kan en mag. De normen en waarden van de organisatie, in combinatie met de algemeen aanvaarde fatsoennormen, gaan bepalen wanneer iets wordt geaccepteerd en wanneer niet. De commissie gaat zich bezighouden met de leden en de medewerkers van CUMELA Nederland. “Het past bij de kernwaarden die we als organisatie hebben geformuleerd: Verbonden, Integer, Professioneel en Praktisch, oftewel VIPP. Integriteit is iets wat we als brancheorganisatie onderschrijven. Tegelijkertijd kun je het niet in een kader vatten. Het is daarom niet zo dat we leden langs een meetlat gaan leggen”, zegt Berends. Ze verduidelijkt zo hoe de commissie zich verhoudt tot de organisatie CUMELA. “Integriteit als een waarde heeft goede raakvlakken met de integriteitscommissie en de integriteitsverklaring”, vervolgt Van Mourik. “Uiteindelijk is de commissie er ook gekomen in navolging van de integriteitsverklaring. Die zette het onderwerp op de agenda en onthulde dat het een onderwerp is dat bij bestuurders leeft.” Zo bleek het integer zijn en integer handelen al voldoende stof te geven voor discussie. De integriteitscommissie streeft ernaar de komende tijd integriteit te faciliteren. Dit gaat gebeuren door handvatten aan te reiken en het gesprek aan te gaan over handelwijze en gedrag. Ook gaat ze tijdens bijeenkomsten het onderwerp op de agenda zetten. “De integriteitscommissie is er en nu gaan we er bekendheid aan geven”, zegt Berends, die hoopt dat integriteit hierdoor net zo gewoon wordt als duurzaamheid.

Wanneer een beroep doen op de commissie? Leden, bestuursleden en medewerkers van CUMELA Nederland kunnen de integriteitscommissie benaderen voor uiteenlopende zaken. Zoals bijvoorbeeld: • Op het gebied van rolbesef. Welk belang dient de bestuurder en ondernemer in welke situatie? Soms voel je een worsteling op het gebied van belangenverstrengeling. Bestuurders zijn ook ondernemers en hebben te maken met verschillende belangen. Hoe ga je daarmee om? Voel je een worsteling, klop bij commissie aan. • Bij een dilemma. Je hebt een collega iets zien doen wat niet door de beugel kan en je wilt het bespreken. Maar hoe? Integer handelen vergt moed om zaken bespreekbaar te maken en vergt de juist woorden om het te zeggen. Om te sparren over hoe je integer handelen bespreekbaar maakt, kun je de Integriteitscommissie benaderen. • Bij een gewetensvraag. De kracht van onze sector is oplossend handelen, snel reageren en altijd een oplossing bedenken. Achteraf komt soms het besef waardoor het vertoonde gedrag ervoor zorgt dat het geweten opspeelt. Bespreek ook dit met de Integriteitscommissie. Het bespreekbaar maken en in gesprek te zijn over deze situatie kan hetzelfde gedrag in de toekomst voorkomen. • Een behoefte om meer te weten te komen over integer gedrag of integer handelen. De integriteitscommissie staan voor een eerlijke sector. Elkaar aanspreken, motiveren en inspireren om integer handelen te stimuleren, hoort daarbij. De leden van de commissie blijven daarbij dicht bij zichzelf. Klop bij ons aan.

TEKST & FOTO’S: Herma van den Pol

Als leidraad is het boek ‘Professionaliteit in governance gebruikt’, verplichte literatuur voor commissarissen en bestuurders. Dit boek geeft op basis van een analyse van cases en interviews antwoord op de vraag waarom het toezicht zo vaak tekortschiet en geeft adviezen om dit te vermijden. De auteurs analyseren en beschrijven dilemma’s en geven oplossingen voor de dimensie van integriteit in besturen en toezicht. Integriteit is meer dan zich aan regels houden, het gaat ook over het doorzetten van noodzakelijke innovatie en transformatie van organisaties in de moderne economie. Integriteit heeft niet alleen betrekking op het handelen of niet-handelen van concrete personen, integriteit gaat ook over de opzet en werking van organisaties. In die context gaat het boek ook in op de psychologische aspecten van integer gedrag. ‘Verplichte literatuur voor commissarissen en bestuurders’ bevat een groot aantal praktische tips, maar indachtig de idee van integriteit, laat het ook zien wat daarvan beperkingen zijn en wanneer overgeschakeld moet worden op meer fundamentele principes.

GRONDIG 6 2019

ULTIEME PRODUCTIVITEIT MET DIGITALE OPLOSSINGEN VAN JOHN DEERE Wilt u een betere inzetbaarheid van uw machines? Profiteer dan van maximale productiviteit met de digitale oplossingen van John Deere. Naast MyJohnDeere.com, JDLinkTM, Remote Display Access en Service ADVISORTM Remote hebben we nu twee nieuwe tools:

NIEUW

Expert Alerts - Preventief vroegtijdig storingen detecteren op basis van algoritmes Machine Dashboard - Machine conditie online monitoren Vraag uw dealer naar meer informatie over deze digitale oplossingen.

NOTHING RUNS LIKE A DEERE

STERK WERK Amsterdam hoog houden

ondernemen met

mensen

Sloop- en Grondwerkbedrijf C. Lodder BV, Zuiderwoude Zich verder specialiseren in waar hij goed in is, is wat Cor Lodder de afgelopen jaren heeft gedaan. Zijn bedrijf heeft zich gespecialiseerd in sloop- en grondwerkzaamheden in en rondom Amsterdam, en dan met name voor funderingsherstel. Met dertig jaar ervaring voelen de mensen van Lodder zich als een vis in het water in het dynamische Amsterdam, met zijn eigen economie en spelregels.

We gaan vanaf de landelijk gelegen thuisbasis bij Zuider woude naar de Kerkstraat in Amsterdam, in de grachten gordel. Cor Lodder kent met circa dertig jaar werkervaring in en rondom Amsterdam de weg op zijn duimpje en wijst en passant nog op een mooi restaurantje. “Als je een keer echt lekker uit eten wilt met je vrouw, moet je daar zijn”, zegt hij. Lodder voelt zich duidelijk thuis in de drukte van de stad, waar je struikelt over toeristen en fietsers. Zoals bekend is

GRONDIG 6 2019

Amsterdam een stad met een eigen economie. Het pitto reske, eeuwenoude tussenpandje dat we bezoeken, gaat niet weg onder de miljoen euro. “In dat kader moet je onze werkzaamheden voor het funderingsherstel ook zien”, zegt Cor. “Amsterdam is bovengronds één van de mooiste steden op deze aarde, maar onder de grond is het verrot. Er is nog heel veel werk te verzetten. En het moet goed, want de panden zijn waardevast.”

Sloop- en Grondwerkbedrijf C. Lodder BV Cor en Yvonne Lodder runnen samen het gespecialiseerde sloop-en grondwerkbedrijf, dat met name werken uitvoert voor funderingsherstel en renovatiesloop en bodemsanering in en rondom Amsterdam. Cor is in 1988 begonnen met baggerwerk en agrarisch loonwerk in de omgeving en heeft later ook een verhuurtak in het grondverzet, GWW en infra opgezet. In de afgelopen crisisjaren is afscheid genomen van de verhuurtak. C. Lodder BV neemt de meeste werken aan en draait incidenteel op huurbasis. Het bedrijf telt vijftien vaste medewerkers en huurt met regelmaat extra personeel en diensten in. Het bedrijf is ISO 9001-, VCA**- en BRL SIKB 7000-7001/7004-gecertificeerd. Meer informatie: www.lodderbv.nl.

Gezonde basis

Geoliede trein

De gemeente Amsterdam monitort de huizen en als de verzakking te groot is, volgt er een verplicht funderingsherstel. Besef wel dat een kuub inhoud in de binnenstad een waarde van zo’n € 7000,- vertegenwoordigt. Als je in de dure winkelstraten komt, ga je over de € 10.000,- per kuub inhoud heen. Hoewel de kosten van funderingsherstel hoog zijn, vallen ze in het niet bij deze prijzen. Bij het historische pandje aan de Kerkstraat wordt volgens de veel toegepaste tafelfunderingmethode gerenoveerd. De oude vloer wordt verwijderd en er worden stalen holle schroefpalen geboord die worden volgegoten met speciaal grindloos beton. Daarna komt er een 35 centimeter dikke gewapende betonvloer op, waarop de oude muren via vooraf aangebrachte inkassingen rusten. Binnen zijn medewerkers van Lodder met minigraafmachines van verschillende groottes bezig de betonvloer te slopen. Cor overlegt even over de beste werkwijze voor het afvoeren van het puin en de nog af te graven onderlaag voor de dikkere vloer met extra isolatielaag. In dit geval kunnen ze uit de voeten met een minidumper en een container bij de ingang, die daarna met een ‘knijpervrachtwagen’ periodiek wordt leeggetrokken. Het komt echter ook voor dat puin of afval via meerdere minigraafmachines wordt omgeslagen. Cor: “Elke situatie is weer anders en dat maakt dit werk zo leuk. Er zijn altijd verrassingen en het is altijd improviseren geblazen.”

Cor neemt de werken vooraf aan, maar doet dat altijd in combinatie met een aannemer en andere specialisten met wie hij samenwerkt. “Wij zitten in een geoliede trein, waarin iedereen het spel kent en waarin we goed overleggen. Ik neem echter altijd aan, en dan afgebakend het sloop- en graafwerk. Elk werk is daarin anders. Algemene prijzen geef ik daarom niet af.” Cor geeft aan dat hij zelf niets te maken heeft met de bouw en al het regelwerk rondom sloopinspectie en vergunningen - dat ligt bij de aannemer - maar dat hij toch genoeg aan zijn hoofd heeft. “Je moet van tevoren alles goed regelen, zoals het parkeren van vrachtwagens, laadmomenten, werktijden, afzet van vervuilde grond en asbestvrijverklaringen. Altijd is het zaak in samenspel met de aannemer vooraf zaken voor elkaar te hebben, anders heb je mogelijk trammelant, oponthoud en dus extra kosten. Voor acht uur hoef je hier echt de sloophamer niet in de vloer te zetten. Wie hier niet tegen kan, moet Amsterdam niet in gaan”, waarschuwt Cor. Hij geeft aan dat hij wel eens te maken heeft met vrachtwagenchauffeurs die Amsterdam niet kennen. “Je weet dan dat ze zenuwachtig worden. Wie het spel en de weg kent, laadt zonder problemen”, legt Cor uit. Zo wordt hier ook ter plekke in overleg met de medewerkers in een oogwenk de logistiek voor de afvoer van het puin geregeld.

Lodder werkt met een breed scala mini- en midigraafmachines. Elektrisch is bij hem niet in beeld, omdat deze machines volgens Lodder nog niet rijp zijn voor dit werk. Het werken met een diesel in combinatie met afzuiging is volgens hem nog altijd beter dan elektrisch met een aggregaat (buiten).

Krappe ruimtes en passende oplossingen zoeken voor parkeren, afvoer en transport, zoals hier, is normaal bij dit werk. In dit geval wordt er een container bij de ingang geplaatst, die periodiek wordt geleegd met een knijpervrachtwagen.

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

mensen

Nieuw onderkomen Lodder BV was tot voor enkele jaren geleden gevestigd in een oude loopstal. Aangezien deze aan vervanging toe was en het bedrijf ook toe was aan een volwaardig bedrijfspand met een goede kantoorruimte, kantine, werkplaats en stalling is dit nieuwe pand opgetrokken achter de karakteristieke stolpboerderij. Cor en Yvonne ervaren het als een genot, waarbij het comfort en vooral de verkregen ruimte zeker meerwaarde bieden voor het bedrijf, ook al zijn de mensen en het materieel doorgaans op locatie.

Aan alles merk je dat de medewerkers kennis van zaken hebben, meedenken en hun rol pakken. “Toch bezoek ik om de paar dagen alle werken om de voortgang te volgen”, zegt Cor. “Je moet alles altijd voor zijn. Zij geven het aan, we komen tot een oplossing en ik mag het dan regelen.”

Groter We bekijken ook een project aan de Koningslaan, net achter het Vondelpark, waar panden meer dan vijf miljoen euro doen. Hier werken de medewerkers volop aan het ontgraven van de extra kelderruimte die wordt aangebracht. Binnen worden steun- en draagconstructies aangebracht. Deels buitenom en deels inpandig is damwand geslagen om de slappe grond op de plaats te houden. Cor: “Vaak wordt er bij een complete funderingsrenovatie meteen een kelder aangebracht om zo een extra ruimte te creëren. De meerwaarde hiervan vergoedt de kosten van kelder en renovatie ruimschoots.” Hier moet het totale vloeroppervlak circa drie meter worden afgegraven en als vervuilde grond worden afgevoerd. Amsterdam stelt namelijk dat alle grond binnen de gordel is vervuild en controleert streng op het naleven van de bijbehorende richtlijnen. Je ziet meteen hoe slap de grond in de kelder is en dat van de manschappen kennis en beleid worden gevraagd. De medewerkers graven altijd volgens vaste werkwijzen getrapt de kelder uit en stutten de wanden samen met die specialisten ook getrapt mee. Ook hier wordt gewerkt volgens de tafelfunderingsmethode. “Een flink pand hier, waar we goed moeten ondersteunen, maar gelukkig heb ik het nog niet meegemaakt dat er een wand is verzakt vanwege fouten”, zegt Cor. Dat zou ook

Naast inpandig verricht Lodder ook graafwerkzaamheden rondom gebouwen, in dit geval nodig voor de onderkeldering van het gebouw. Grond binnen de ring wordt standaard aangemerkt als vervuild.

GRONDIG 6 2019

niet fijn zijn, want je hebt het hier over een pand dat zo zes miljoen euro opbrengt en waar deze renovatie en kelderbouw alleen al een paar ton kost.”

Keuzes maken De hoofdlijnen van de werkzaamheden waarin Cor Lodder zich heeft gespecialiseerd, zijn hiermee wel helder. “We zijn altijd al gespecialiseerd geweest in dergelijke werken in Amsterdam, aangevuld met grond- en beschoeiingswerkzaamheden”, vertelt Cor. “We hebben er in de crisis voor gekozen om ons hier volledig in te specialiseren.” Cor geeft aan dat gezien de omvang van het fundatieprobleem in Amsterdam en vooral het zelf opgebouwde specialisme hij nog wel even vooruit kan. “We hebben momenteel altijd een flink aantal orders in portefeuille, kunnen een faire prijs maken, waarbij we, als we ons werk goed en efficiënt doen, er ook nog een gezonde cent aan kunnen overhouden”, legt hij uit. Bang voor concurrentie is hij niet. “Je kunt het aantal bedrijven dat dit ook kan en doet op één hand tellen en die hebben allemaal werk genoeg”, aldus Cor. Bang voor instap is hij niet. “Het is te complex en vraagt dermate veel vakmanschap en ervaring dat er weinigen zullen instappen. En dan moet je ook met de dynamiek van Amsterdam kunnen omgaan.” Hem ligt dat wel, al glimlachen Cor en Yvonne wel als we weer op hun thuisstek in Zuiderwoude zijn. “Prachtig, de hectiek van Amsterdam, maar het is dan ook heerlijk hier ‘s avonds weer in de rust van het landelijke te zijn.” TEKST EN FOTO’S: Gert Vreemann

Naast het specialisme runt C. Lodder BV nog een transporttak. Die is gespecialiseerd in containertransport in stedelijke gebieden voor derden, waarbij de medewerkers goed zijn in het vinden van passende oplossingen in krappe ruimtes.

De vooruitgang ervaren.

R 920 Compact Litronic: een nieuwe eďŹ&#x192;ciĂŤnte en compacte graafmachine Speciaal ontworpen voor stedelijk gebied en voor locaties waar weinig ruimte beschikbaar is Vele uitrustingsvarianten en opties geschikt voor elke inzet Eenvoudig te transporteren Hoge prestaties voor meer productiviteit

Wynmalen & Hausmann Import N.V. Ressenerbroek 7 6666 MP Heteren Tel.: +31 26 47 90 531 E-mail: info@wynmalenhausmann.nl www.facebook.com/LiebherrConstruction www.wynmalenhausmann.nl

ondernemen met

vaktechniek

PROFILEREN

Kennis van de bodem en het spel als basis Vos Ruinerwold Golf BV verbetert golfterrein van Leeuwarder Golfclub De Groene Ster

GRONDIG 6 2019

Project: verbetering terrein Leeuwarder Golfclub De Groene Ster, Leeuwarden Opdrachtgever: Leeuwarder Golfclub De Groene Ster Aannemer: Vos Golf Ruinerwold BV Aanneemsom: circa € 200.000,Looptijd: 2018-2020 Werkzaamheden: verbeteren waterhuishouding terrein en banen, aanleg- en renovatie rijen wandelpaden, baggeren en opknappen waterpartijen en watergangen. Albert Timmerman: “Communicatie is heel belangrijk bij dit werk. Daarom kom ik zelf regelmatig langs om bij te praten en zaken uit te leggen, zodat de aanwezigen begrijpen wat we doen en waarom we het zo doen. Het is daarbij belangrijk dat ik de taal van de golfers spreek. Dat geeft vertrouwen.”

In het natuur- en recreatiegebied De Groene Ster, tegen de stad Leeuwarden aan, ligt de achttien holes (par 72) golfbaan van de Leeuwarder Golfclub De Groene Ster. Dat is een topbaan, die is aangelegd door golfarchitect Gerard Jol en die mooi is geïntegreerd in het Friese waterrijke landschap aldaar en vanwege de uitdaging voor de sportieve golfer. Deze baan is mede vanwege veel water beoordeeld als de op drie na ‘moeilijkste’ baan van Nederland. Dat brengt ons meteen bij de kern. De golfbaan ligt in een waterrijk veengebied, waar de bodem bestaat uit een heel dun zandpakket van circa tien centimeter op nat veen. Dat geeft beperkingen om de baan in goede conditie te houden. In natte perioden moet hij dicht om de fairs niet te beschadigen. Je loopt immers op een ‘veenspons’. Bovendien was de accommodatie aan een opknapbeurt toe. Vos Ruinerwold Golf was al in beeld, omdat het bedrijf de greens al succesvol had opgeknapt en een meerjarig onderhoudscontract heeft, waarin het ook vanuit zijn kennis van grassen en grasverzorging ervoor zorgt dat de begroeiing op orde is. Dat is belangrijk in het totale plaatje en kan niet los worden gezien van het verbeteringsplan.

Drie fasen De op drie na ‘moeilijkste’ baan van Nederland is te vinden bij Leeuwarder Golfclub De Groene Ster. De leden willen deze graag op niveau houden en hebben een driejarenplan om het terrein te verbeteren. Vos Ruinerwold Golf voert deze opdracht uit vanwege zijn specifieke kennis en omdat het bedrijf de golftaal spreekt.

Dat verbeteringsplan omvat het verbeteren van de waterhuishouding om meer speelbare uren te creëren, het opknappen van de paden en het uitbaggeren en opknappen van de waterpartijen en -gangen. Daarbij wil de vereniging de stappen over drie jaar hebben uitgevoerd, met elk jaar een stap. Vos Ruinerwold Golf was uitgenodigd in te schrijven met een plan om de verbeteringen zodanig te realiseren dat de gestelde doelstellingen worden gehaald zonder dat er in het seizoen (te) veel hinder zou zijn. Tijdens werkzaamheden moeten de golfers immers ongestoord door kunnen golfen met de bekende afzettingen waar ze omheen kunnen spelen. Vos Ruinerwold Golf kwam in beeld vanwege zijn specifieke kennis van de bodem en vanwege de daaruit opgebouwde referenties in de golfwereld. Dat is te verklaren doordat Vos Ruinerwold Golf van oudsher een agrarisch loonbedrijf is met daardoor veel kennis van de bodemgesteldheid en de grasmat. Vos Ruinerwold is in de golfwereld terecht gekomen doordat bedrijfsleider Albert Timmerman zelf golft. Met zijn achtergrond lette hij automatisch op bodem-, terreinen grasgesteldheid en zag hij verbeterpunten. Van daaruit is de tak Vos Ruinerwold Golf ontstaan en dat is inmiddels een sterke tak van het bedrijf. Die heeft al diverse golfbanen gerenoveerd, uitgebreid en opgeknapt en voert voor een aantal golfbanen het reguliere onderhoud uit.

Extra draineren Terug naar Leeuwarden. Om een betere waterafvoer te garanderen, is het volgens Albert zaak dat de ondergrond, het veen, nat blijft, zodat die niet inklinkt en de draagkracht behouden blijft , maar er tegelijk voor te zorgen dat het water in de dunne bovenlaag wel beter weg kan. Daarvoor is er drainage uitgebreid met dwars hierop

GRONDIG 6 2019

1 Het terrein was al ondernemen gedraineerd, maarmet voor een betere afvoer van het water is extra drainage aangelegd. Uiteraard wordt hier ook met compact materieel gewerkt.

vaktechniek

2 Inmeten op GPS is al standaard. De laatste innovatie waarmee Timmermans proefdraait, is het via de satellieten scannen van het terrein om zo de veldtoestand te monitoren, om van daaruit het onderhoud gericht en beter te kunnen uitvoeren.

3 Met de Graden is er extra bezand om de waterafvoer naar de dwarslamellen te vergroten. Deze machine wordt door Vos graag ingezet vanwege de goede werking op dergelijke golfterreinen. 4 Voor het verbeteren van de waterafvoer zijn op twintig centimeter afstand twee centimeter brede, twintig centimeter diepe sleuven voor dwarslamellen getrokken die zijn gevuld met drainagezand.

elke twintig centimeter zogenaamde zandlamellen. Het gaat hier om circa twee centimeter brede en twintig centimeter diepe geulen die worden gevuld met drainagezand om zo het water sneller af te voeren naar de drains. Daarnaast voegde Vos Ruinerwold Golf nog extra ‘prikgaten’ toe door te vertidrainen met dikke dichte pennen en deze te vullen met drainagezand. “Het totaal van deze werkzaamheden zorgt ervoor dat overtollig water veel sneller en beter wordt afgevoerd en zo de draagkracht van de fairways en semi roughs in natte perioden langer op orde blijft, terwijl de veenlaag voldoende vochtig blijft”, vertelt Albert. Daarmee bereikte hij de doelstelling, meer speelbare uren op de banen. Deze werkzaamheden zijn vorig jaar succesvol uitgevoerd. Albert ziet deze verbetering wel in relatie met het reguliere onderhoud. “Tegelijk werken wij aan verbetering van de fairways en greens door heel gericht te bemesten, te beluchten en te beregenen en verbeteringen aan te brengen aan de grasmat door gericht in te zaaien en onkruid te bestrijden. Het gaat om het totaal, waarbij de verbetering van de waterafvoer wordt gekoppeld aan het reguliere onderhoud.”

Vanaf de zijkanten Dit voorjaar zijn alle paden vernieuwd. De moeilijkheid zat hier in de aan- en afvoer van het materieel en het tijdens de werkzaamheden

GRONDIG 6 2019

zo goed mogelijk bespeelbaar houden van de banen. Vos Ruinerwold Golf heeft de oude paden met een Planierhobel PH 15 in één keer op de juiste hoogte de toplaag verwijderd en in profiel gelegd. Deels zijn paden verlengd. Daar is met de mobiele graafmachine op de bekende manier het pad uitgegraven, voorzien van betongranulaat en ten slotte is er over het geheel met een asfaltspreidmachine (1,50 tot 3,00 meter) Noors graniet (0-8 millimeter) aangebracht en aangewalst. Met deze halfverharding zijn al goede ervaringen opgedaan op golfterreinen. Het Noorse gravel blijft mooi stabiel liggen en geeft gladde paden, zodat de golfers zich comfortabel met hun materieel kunnen verplaatsen. De grond en de oude toplaag zijn afgevoerd met een lichte tientons kipper met tandemstel in combinatie met een trekker op gazonbanden. Hierbij is er op de uiteinden bij de verschillende holes begonnen en naar de hoofdpaden toe gewerkt. Door bij deze werkzaamheden de afslag te verplaatsen, kon op de desbetreffende baan gewoon worden doorgespeeld. Voor de aan- en afvoer van materieel is vanaf verschillende zijkanten gewerkt om zo de routes op het terrein zo kort mogelijk te houden. Albert: “Het was even puzzelen en overleggen voor de beste routing, maar uiteindelijk konden we dit zo realiseren dat de paden zonder noemenswaardig oponthoud konden worden aangelegd.”

5 Om het terrein zo min mogelijk te beschadigen, is voor de aan- en afvoer gewerkt met deze combinatie van een tientons kipper en een trekker op gazonbanden. De routing is zo kort mogelijk bij de zijkanten van het golfterrein gehouden.

6 Met de Planierhobel is de toplaag van de oude paden in één werkgang verwijderd en in profiel gelegd. Deze paste precies op de paden en legt ze in één keer iets rond in profiel, zodat de kanten minimaal hoefden te worden bijgewerkt.

7 De toplaag met Noors gravel is met een asfaltspreidmachine aangebracht en verdicht met een walsmachine. Noors gravel 0-8 millimeter opwaarts geeft een mooi strak en vast pad.

8 Volgend jaar zal het uitbaggeren en opknappen van waterpartijen en watergangen worden uitgevoerd. Ook een klus die hoge eisen stelt aan de afvoer om zo weinig mogelijk terrein te beschadigen en het spel zo weinig mogelijk te beperken.

8 Goed doorspreken Volgend jaar is er een volgende klus, het uitbaggeren en herstellen van waterpartijen en watergangen. Albert: “Je zult begrijpen dat we daar echt niet kunnen gaan werken met flinke graafmachines en dito baggerkippers. We hebben hiervoor een duidelijk plan, waarmee we de schade en overlast kunnen beperken volgens de wensen die de golfvereniging in de gunning stelde. De grote lijnen zijn rond, maar we moeten dit uitgewerkte plan goed doorspreken voordat we ermee aan de slag kunnen.” Dat brengt ons bij een volgens Albert heel belangrijk punt. “Golfbanen zijn meestal van verenigingen. Alles wat er gebeurt, ligt onder een vergrootglas van de bezoekers en de leden. Dat betekent dus dat communicatie heel belangrijk is. Ze moeten weten wat je doet, waarom je het doet en je moet het kunnen uitleggen”, aldus Albert. Hij geeft aan dat hij, ook al weet hij dat zaken echt wel goed worden uitgevoerd door de medewerkers, toch periodiek langs komt om de voortgang te bekijken en vooral ook even bij te praten. Dat is ook de reden dat hij nog niet aangeeft hoe ze het baggeren precies gaan uitvoeren. “Het moet eerst helemaal rond en doorgesproken zijn

voordat ik definitief onze oplossing vrijgeef”, zegt hij. Bij de gunning stonden de hooflijnen wel vast. “Dat is met zo weinig mogelijk hinder en uitval van speelbanen en met minimale bodembeschadiging de waterwerken op orde brengen. Dat gaan we realiseren.”

Op vertrouwen Albert geeft aan dat het verder dan toch ook vooral een kwestie van onderling vertrouwen is. “Net zoals bij de aanleg van de paden we op dezelfde basis tot oplossingen zijn gekomen, zal dat volgend jaar bij het baggeren en herstellen van watergangen en waterpartijen gaan. “Onderling vertrouwen is in dezen heel belangrijk. Wij zijn de specialist, dus als wij aangeven dat het goed komt, moeten ze daarop kunnen vertrouwen en dat doen ze dan ook. Dat maakt dit werk extra boeiend”, stelt hij vast. En dan heeft hij mee dat hij zelf actief golfer is. “Je herkent de argumenten en kunt vanuit de actieve spelers meedenken en meepraten. Golf is immers het enige spel waarbij tegelijkertijd het onderhoud doorgaat. Dat maakt de cirkel rond.” TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: Anjo de Haan, Vos Ruinerwold Golf BV, Vreemann

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

GRONDIG.COM

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Grondig.com zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Grondig.com. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

DEMOPARK EISENACH: VEEL ELEKTRISCH, WEINIG AUTONOOM

KEMPER GAAT KORRELKNEUZERS LEVEREN

Elektrisch aangedreven machines stonden op de snikhete, maar met 37.000 bezoekers toch goed bezochte buitenbeurs Demopark te Eisenach wederom sterk in de belangstelling. Daarbij waren er ook de nodige noviteiten, zonder dat er heel grote doorbraken op het gebied van elektrisch te zien waren. Die doorbraken waren er ook niet op het gebied van autonome voertuigen. Slechts één keer goud was er in deze rubrieken, namelijk voor de Husqvarna Automower 525 AWD. Stihl won met de MS 500i-motorkettingzaag goud, evenals de werktuigendragers van Sauerburger en Syntrac.

SDF VERNIEUWT DE DEUTZ-FAHR 5D-SERIE De bekende nieuwe styling van de grotere modellen in combinatie met een ruime vierstijlencabine geeft de 5D-serie een fris en vriendelijk uiterlijk. Deze compacttrekkerserie heeft vier modellen, met vermogens van 54 tot 74 kW (74 tot 101 pk). De LS-uitvoering wordt geleverd met een mechanische Shuttletransmissie met 30/15 transmissie of met 45 versnellingen voor- en achteruit. De luxere GSuitvoering heeft een vijftraps Powershuttle-bak, een comfort-koppeling en stop & go. Verder hebben ze een 2,8- of 3,8-Farmotion-Stage IIIbkrachtbron uit eigen huis.

Maschinenfabrik Kemper gaat voortaan korrelkneuzers en -rollen voor diverse merken zelfrijdende hakselaars aanbieden. De Duitse fabrikant heeft hiervoor een strategische overeenkomst met het Amerikaanse bedrijf Scherer Inc. gesloten. John Deere bouwt al sinds een jaar Scherer-korrelkneuzers af-fabriek in de eigen hakselaars in. Kemper neemt per direct de verkooprechten voor Scherer-korrelkneuzers en reserverollen voor hakselaars van andere merken in Europa, in het Nabije en MiddenOosten en in de CIS-staten, Azië en Zuid-Amerika over. Scherer gaat de nieuwe kneuzers volgens specificaties van Kemper in metrische maten produceren.

advertentie

ARION 660 v.a. € 99.950,-

Gulden tijden herbeleven 2019 is het jaar van de historie van Kamps de Wild. Tijd om oude begrippen nieuw leven in te blazen: ƒ1.000,- / pk

Profiteer van een moderne CLAAS voor nog geen € 500,- / pk. Traploze CMATIC transmissie, 205 pk*, hoog comfort niveau, excellente gewichtsverdeling en een opgeruimde bediening.

Dat is oude tijden opnieuw beleven. Dat is CLAAS.

kampsdewild.nl Bovenstaande prijs is excl. afleveringskosten en btw, afhankelijk van de uitvoering. Actieprijs geldig t/m 30-06-2019. Uitvoeringen kunnen afwijken van bovenstaande afbeeldingen. Drukfouten onder voorbehoud.

GRONDIG 6 2019

Vraag uw CLAAS dealer voor meer informatie m.b.t. de gunstige financieringsmogelijkheden. *Vermogen aangegeven volgens max. vermogen (ECE R 120), incl. CLAAS CPM.

CASE IH VERSUM WORDT CASE IH VESTRUM

BLINDGUIDE: ONDER DE GROND KIJKEN Aan de gratis Klic-app van Blindguide is een augmented reality-functie toegevoegd. Hiermee kun je op het scherm van je telefoon de kabels en leidingen projecteren die onder de grond liggen als je daar je camera op richt. Op basis van deze gegevens legt de telefoon dan een extra laag over het beeld dat je op je scherm ziet. Voor het mechanisch graven moet je conform de WIBON nog altijd de kabels en leidingen handmatig opsporen. Een andere nieuwe mogelijkheid is om direct vanuit de app met de netbeheerders van de desbetreffende kabel of leiding te communiceren.

Case IH heeft besloten om zijn nieuwe serie trekkers van 74 tot 97 kW (100 tot 130 pk) met CVXDrive-transmissie een nieuwe naam te geven: Vestrum. Case IH geeft in de communicatie geen officiële reden op, maar het lijkt voor de hand liggend dat de naam Versum te veel lijkt op de benaming van een andere fabrikant. De nieuwe benaming heeft geen invloed op de specificaties van de Case IH Vestrum-modellen van 74 tot 97 kW (100-130 pk), die standaard zijn uitgerust met Case IH’s continu variabele transmissie CVXDrive.

HUSQVARNA CARBON FOOTPRINT CALCULATOR Husqvarna heeft een nieuwe Carbon Footprint Calculator gelanceerd, die helpt om de CO2voetafdruk van hun machinepark nauwkeurig in kaart te brengen. De Carbon Footprint Calculator is nu beschikbaar in Husqvarna Fleet Services, de software voor machineparkbeheer. Via machinesensoren of ingebouwde connectiviteit berekent de Carbon Footprint Calculator de CO2voetafdruk van het gehele machinepark en geeft hij de gebruiker de tools om trends en gebruik te analyseren om zo verbeteringsmogelijkheden te kunnen aangeven.

advertentie

SQ Auto Connection systeem

Snelwisselen in seconden Hogere flow – Meer rendement Makkelijker te servicen! Uitwisselbaar met Oilquick

CONNECTI TO

E E LW R I S T

Jürgen Dietrich +43 (660) 4463493

Tom van Baars +31 6 53 12 25 17 tom.vanbaars@steelwrist.com

www.steelwrist.com

GRONDIG 6 2019

VERHOEVEN LANCEERT GRATIS ZOMERRIJWERKCHECK

NXT: STEDELIJK CONCEPT VAN SCANIA

De zomermaanden zijn een moment waarop er voor velen tijd is om groter onderhoud te laten uitvoeren. Verhoeven in Maarheeze speelt daarop in met een gratis rijwerkcheck. Door middel van een rijwerkinspectie krijg je inzicht in de actuele staat van het rijwerk en volgt er eventueel een offerte voor reparatie of revisie in de bouwvakperiode. Verhoeven biedt de rijwerkinspectie al geruime tijd gratis aan in de Benelux. Op de nieuwe website (www.verhoevenbv.com) kunt u meer lezen over Verhoeven Rijwerk, de merken Berco en VemaTrack en hoe u een afspraak kunt maken.

De NXT, Scania’s nieuwe elektrische zelfrijdende conceptvoertuig voor de stad, is ontworpen met de flexibiliteit om forensen naar hun werk en weer naar huis te brengen, overdag goederen rond te brengen en ’s nachts afval op te halen. Hij is ontwikkeld voor 2030 en de jaren daarna en bevat verschillende geavanceerde functies die nu al beschikbaar zijn. In het NXT-concept kunnen de voor- en achteraandrijfmodules worden aangebracht op de carrosserie van een bus, een distributievrachtwagen of een vuilniswagen.

BAU-PRIJS VOOR DETECTIE OP LIEBHERR-WIELLADER Liebherr heeft de BG Bau 2019-prijs gewonnen voor het nieuwe detectiesysteem om machinisten te waarschuwen voor personen achter de wiellader. Het door Liebherr ontwikkelde interactieve systeem maakt onderscheid tussen personen en andere objecten die door een camera achter een wiellader worden gesignaleerd. Dit gebeurt op basis van de bewegingen van personen die zich achter de machine bevinden. Het voordeel is dat de machinist bij het nieuwe systeem eerder zal reageren op een waarschuwingssignaal, omdat hij dat veel minder vaak krijgt. advertentie

ZAND- OF GRONDPRODUCTEN NODIG? UW AFVAL WEGBRENGEN WANNEER HET U UITKOMT? AFVALZORG BIEDT DE OPLOSSING Afhalen van

Brengen van

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

■ ■ ■ ■ ■ ■

Straatzand Vulzand Metselzand Brekerzand Teelaarde Bomengrond Zwarte grond Compost Menggranulaat

Restafval Hout Grond Puin Groen Bouw- en sloopafval

Zes dagen geopend, ook tijdens vakanties

Pinautomaat aanwezig

Gemakkelijk bereikbaar

Zonder afspraak en zonder wachttijden

AFVALZORG GRONDSTROMEN LIMBURG

Locatie Belvédère Maastricht Industrieweg 4 6219 NR Maastricht T 088 - 801 07 72

GRONDIG 6 2019

E maastricht@afvalzorg.nl

www.afvalzorg.nl

Volg ons op Twitter: www.twitter.com/afvalzorg

CO2-BESPARING MET VOLVO LNG-TRUCKS

ZELFRIJDENDE PLOEGER BANDHARK Ploeger heeft met de CM4240 Merger een nieuw concept zelfrijdende bandhark ontwikkeld. Deze heeft een werkbreedte afhankelijk van instelling en afleg van 10 tot ruim 12 meter en volgens de fabrikant een maximale rijsnelheid van 20 km/h. Ploeger gebruikt de opraaptechniek van de Oostenrijkse fabrikant Reiter. De eerste drie prototypes draaien nu bij loonwerkers. Ploeger gaat de zelfrijder op de komende Agritechnika introduceren. Volgens Ploeger past deze loonwerkersoplossing in de toenemende internationale interesse voor bandharken.

In het kader van het ‘Steekproef controle programma voor vrachtwagens en bussen’ voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zijn door TNO praktijkemissietesten uitgevoerd met verschillende langeafstandstrucks met Euro 6-dieselmotor en alternatieven, waaronder de nieuwste Volvo FH LNG. Doel van de testen was om het niveau van de uitstoot van schadelijke stoffen en de uitstoot van broeikasgassen vast te stellen. De Volvo FH LNG leverde een CO2-reductie van 23 procent op bij het rijden over de snelweg ten opzichte van onder vergelijkbare omstandigheden geteste trucks op dieselbrandstof.

MOOIE TIMING STAAD-IJSJESACTIE Naast al het serieuze nieuws zijn er ook nog gewoon leuke vermeldingswaardige zaken. Zo organiseerde Doosan-importeur Staad ook dit jaar weer een ijsjesactie. Het bedrijf prikte de actie toevallig precies in de bekende snikhete juni-week. In vijf dagen tijd bezochten de prdames van Staad maar liefst zes provincies en deelden ze 460 ijsjes uit - en nuttigden ze er waarschijnlijk zelf ook een paar - aan evenveel blije machinisten. We hoeven niet uit te leggen dat het met de extreme warmte een schot in de roos was.

advertentie

De innovatie op het gebied van precisiezaaitechniek:

LEMKEN AZURIT. AL HET GOEDE KOMT IN DRIEËN.

10%

Een tot

hogere opbrengst

Meer ruimte voor elke plant in de DeltaRow betekent betere groei en hogere opbrengsten in vergelijking met traditionele rijenzaai.

Rijpadschakeling zonder verlies Bij het automatisch aanleggen van de rijpaden wordt een deelrij uitgeschakeld en wordt de inzaaihoeveelheid van de tweede deelrij verdubbeld. Zo ontstaat een rijpadbreedte waardoor men ook met bodemvriendelijke banden kan rijden zonder de zaaidichtheid te verminderen.

Centrale plaatsing kunstmest. Door kunstmestplaatsing tussen de deelrijen met DeltaRow zorgt dit voor optimale bereikbaarheid van meststoffen voor de wortels van de plant.

70%

meer ruimte voor de plant door het zaaien in DeltaRow-verband Door een betere spreiding van het zaaizaad worden de groeiomstandigheden duidelijk verbeterd: de planten krijgen meer voedingsstoffen, meer water en meer licht. Bij een gelijke bestandsdichtheid biedt de

DeltaRow elke maïsplant meer ruimte.

azurit.lemken.com

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

Efficiëntieslag J. Hesp & Zn in Middenmeer neemt eerste Claas Torion Sinus 956 in gebruik De eerste afgeleverde Claas-wiellader in Nederland is puur bestemd voor het grondverzet en dan met name het grond- en levelwerk waarin Hesp gespecialiseerd is. Dealer De Kruyf in Nijkerk voorzag de wiellader op wens van, voor deze klasse, bijzondere opties, zodat Hesp een flinke efficiëntieslag maakt. We zagen de machine aan het werk met de eigen 2,70 meter Hesp-leveller op een werk in Alkmaar. Onder de rook van het AZ-stadion wordt op het nabijgelegen industrieterrein een nieuw pand neergezet. Hesp heeft hiervoor in samenwerking met een aannemingsbedrijf het grond- en bestratingswerk aangenomen. Tijdens ons bezoek is Jelle Hesp bezig met zijn Kubota om de kanten van de watergang met zwarte grond af te werken. Arjen Hesp is zelf bezig met wat voorbereidend grondwerk voor het levellen, om de volgende dag Stelcon-platen te kunnen leggen. Op het terrein tegenover demonstreren ze even de door henzelf ontworpen en gebouwde eigen leveller, die ze binnenkort in productie gaan nemen voor derden. Even een paar baantjes trekken om ook te laten zien waarom ze hebben gekozen voor de (in de praktijk) circa 10,5-tons Claas Torion Sinus 956-wiellader. Het is de grootste uit de kleine serie van Claaswielladers en was vorige maand de eerste Claas-wiellader die in Nederland werd afgeleverd.

GRONDIG 6 2019

Maatwerk moet Bij het afkoppelen van de ook al zelfgemaakte tweekuubs grondbak is de toon meteen gezet. Toch ook een flinke jongen voor zo’n wiellader, maar de Claas kan deze volgens Arjen goed aan zonder contragewichten. Dat klopt ook met de fabrieksopgave van 4,5 ton kiplast recht en 4,2 ton geknikt. Bij het aankoppelen van de leveller zien we meteen de eerste belangrijke optie. Er zitten snelkoppelingen voor de hydrauliek aan de snelwissel. Speciale CEJN Multi-X Duo-koppelingen, die berekend zijn op de 350 bar werkdruk en onder druk kunnen worden gekoppeld. Ze zijn door dealer De Kruyf in Nijkerk zelf opgespoord en gemonteerd. Volgens Arjen was dit een belangrijke wens, omdat ze vaak switchen. “Dat scheelt veel tijd en je zit niet met hete koppelingen. Bovendien remt het je niet af om even een stenentrommel, palletvork, bezem of wat dan ook aan te pikken”, zegt hij. De eigen

1 leveller heeft hij voorzien van deze snelkoppelingen, maar dat is niet voor alle aanbouwdelen zo. Daarom heeft hij enkele snelkoppelingen voorzien van de bekende standaard hydrauliekkoppelingen, zodat hij die toch kan aansluiten met de snelkoppelingen. De leveller werkt hier op total station. Hesp heeft de uitrusting samen met Leica zo voor elkaar dat hij ook op 2D- en 3D-GPS kan werken. Alle elektronica heeft hij ook netjes gebundeld in een kabel met snelsluitstekkers. Hier is duidelijk niet over één nacht ijs gegaan.

Joystickbesturing Even een stukje uitvlakken met de eigen leveller laat zien dat met de drukplaat met proportionele bediening in combinatie met zweefstand een heel mooi spoorloos en egaal verdicht bed achterblijft, desgewenst op de slope-sensor op afschot. Ook zie je dat de voorwielen van de wiellader niet extra insporen. Dat spreekt Arjen weer aan. “De gewichtsverdeling is zodanig dat je extra druk op de achteras hebt en de machine in het werk dus goed in balans is. Op deze 550/65R25-Michelins hebben we geen te diepe insporing voor.” Bij het manoeuvreren zie je het voordeel van de gecombineerde knik- en fuseebesturing. Met 30 graden knik hou je de kiplast op orde en dankzij de extra fuseebesturing draait de wiellader toch zo’n tien procent scherper dan met gewone knikbesturing. Ook is de machine mooi spoorvolgend en is hij rustiger bij scherp sturen. Een belangrijke wens van Hesp was de joystickbesturing op de linker armleuning. Dat is normaal gesproken op deze klasse niet leverbaar, maar werd door dealer De Kruyf opgebouwd. “Je bent met dit werk constant aan het sturen, zeker als je Stelcon-platen legt. Deze joystickbesturing maakt het werken veel ontspannener en je kunt je dan beter concentreren op het werk zelf”, aldus Arjen. Dat Stelcon-platen leggen is belangrijk voor Hesp. “We leggen veel Stelcon-platen en kunnen met deze wiellader zonder extra contragewichten ook grote platen tot 3500 kilo leggen met onze eigen vacuüm-unit, die daarvoor extra kort op de voorwielen zit.” Dat brengt ons bij de derde optie, de door de Kruyf opgebouwde hydraulisch aangedreven vacuüm-unit met een capaciteit van 100 liter per minuut achter op de motorkap. “Op deze manier hebben we geen gedoe met een aparte motor die je apart moet starten, servicen en bijtanken en die constant loeit. Het is nu aanpikken, aansluiten en gaan”, aldus Arjen. Om nog even het lijstje compleet te maken: de wiellader is verder nog voorzien van extra werklampen, een extra zware dynamo om niets aan het toeval over te laten en een centraal smeersysteem.

2 Compacte krachtpatser Claas is officieel een nieuwkomer op de markt met zijn wielladers. Zoals bekend worden ze door Liebherr gebouwd. Voor het grondverzetbedrijf Hesp kent de machine daardoor geen verrassingen. “We hadden hiervoor een Liebherr 514. Die machine is vrijwel gelijk aan deze en dus was de overstap voor ons niet moeilijk”, vertelt Arjen. Dat Claas een landbouwmerk is, zien ze niet als bezwaar. “De Kruyf wilde en kon de machine zo leveren als wij dat wensten. We hadden al wat lijntjes met De Kruyf en zo kwamen we op deze Claas uit.” De keuze voor deze machine heeft ook te maken met de goede ervaringen in het werk die ze hebben met de Liebherr 514. “Het is een compacte, lichte en wendbare krachtpatser, die meer aankan dan je op basis van het eigen gewicht en de grootte zou verwachten. Verder is hij dankzij de hydrostatische aandrijving sterk en vlot op de wielen en is hij dat ook op zijn werkhydrauliek”, vertelt Arjen. Hij voegt daar ten slotte nog aan toe dat het bovendien een machine is waar je ook andere machinisten zo op kunt zetten. “Ik zit er meestal zelf op, maar hier kan een andere machinist ook mee werken”, zegt Arjen. “Dat ligt bij een zwenklader toch even anders.” Met die heldere boodschap nemen we afscheid. Er is die middag nog veel werk te doen om de volgende dag de Stelconplaten te kunnen leggen.

1 De CEJN Multi-X Duo-snelkoppelingen voor de hydrauliek. Voor werktuigen die niet met een passende snelkoppeling zijn uitgerust, zijn, zoals op de andere snelkoppeling te zien, de koppelstukken voorzien van de bekende hydrauliekkoppelingen. 2 Achterop zit de hydraulisch aangedreven vacuümpomp. Deze werkt onafhankelijk van het motortoerental. De filters en de aansluiting zitten vooraan aan een hefarm. Er is ook een snelkoppeling voor elektra aanwezig.

TEKST EN FOTO’S: Gert Vreemann

Arjen Hesp is goed te spreken over de wendbaarheid en de kracht van de machine in combinatie met een goede gewichtsverdeling.

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

Aanhaken en aan het werk Staad zet in op een compleet pakket diensten bij de minigravers De foto op deze pagina zegt heel veel over de aanpak van Staad voor de Doosan-minigraafmachines. De importeur levert ze desgewenst met een passende aanhanger, gezekerd en al, inclusief een uitgebreid garantie- en servicepakket. Je kunt zo aanhaken en aan het werk. De nieuwe verkoopspecialist Lieke van der Zanden staat voor deze aanpak. We bekeken de modellen en bespraken met Lieke de nieuwe mini’s van Doosan plus de visie en aanpak van Staad. Zoals bekend worden de minigravers voor de Europese markt tegenwoordig in het Tsjechische Dobris ontwikkeld en geproduceerd voor Bobcat en Doosan. Dat heeft de afgelopen jaren geleid tot de introductie van een geheel nieuwe reeks minigravers, die volledig volgens de Europese kwaliteitseisen en de wensen van onder meer de veeleisende Nederlandse minigraafmachinisten worden gebouwd. Denk hier met name aan een veel betere en fijngevoeliger proportionele joystickbediening, een grotere, comfortabeler en stillere cabine die ook geschikt is voor lange mensen, betere toegang

GRONDIG 6 2019

voor onderhoud, en prestaties afgestemd op wat wij er in onze sector bij het graven, afwerken en slopen mee doen. Als resultaat van de strategische keuze die twee jaar geleden binnen het Doosan-concern werd gemaakt, trekken Doosan en Bobcat nu meer gescheiden van elkaar op. Dit betekent dat er keuzes worden gemaakt en dat de merken de platformmachines volgens eigen specificaties kunnen uitrusten. Beide betrekken hun mini’s uit de fabriek in Dobris. De producten zijn op de kleurstelling na (nog) vrijwel identiek, maar Bobcat voert meer modellen.

Getest op de Grondverzetdagen Een opmerkelijk initiatief van Staad was de testdag die het bedrijf op de afgelopen Grondverzetdagen voor machinisten organiseerde en hen om een onafhankelijk oordeel vroeg. Uiteraard betrof het niet alleen Doosan-machinisten, maar juist ook die van andere merken. De machinisten kregen de opdracht mee om op elke demomachine te draaien en hun bevindingen te noteren. Daaronder ook een DX10z en een DX19. De DX10z scoorde een totaalrapportcijfer van 7,8. De machinisten vonden het een fijne, goed draaiende, sterke, snelle en mooi compacte machine, met nette en snel weggewerkte rolbeugels. Als minpunt merkten ze op dat het pedaal van de knikgiek dicht tegen de middenconsole staat. Staad geeft aan dat dit door een kleine modificatie prima te verhelpen is. De DX19 scoorde een 8,2. De machinisten vonden het een vlot draaiende, goed in controle te houden, goed afgestelde en sterke supermachine. Een enkeling vond het van zich af drukken met een volle bak grond wat moeizaam verlopen. De nieuwe DX35z was er ook, maar daar mocht nog niet mee worden gedraaid, omdat deze op Europese demotour was.

Ook mini’s bij Doosan De minigraafmachines blijven bij Doosan nadrukkelijk in beeld. Het is dus geen verrassing dat het merk op de Bauma de nieuwe DX 27z en DX35z introduceerde met hun opvallende nieuwe, moderne uiterlijk. Voor Staad zijn dit twee belangrijke modellen, omdat de DX27z het model is dat nog net binnen de transportnormen van de BE-aanhanger van 3,5 ton valt en de DX35z omdat dit het lichtste model is dat af-fabriek leverbaar is met een volwaardige airco. Beide machines zijn echte binnendraaiers, ook bij een geopend portier. Daarnaast heeft Doosan de belangrijke DX10z met machine-servobediening in de armleuning in het programma. Deze is geschikt voor doorgangen vanaf 71 centimeter. Staad heeft dat allemaal op het netvlies en schakelt in dit segment daarom ook op. Dit doet het mede gesteund door een in de afgelopen jaren groeiende afzet van compact materieel onder zijn klanten. Staad wil zich net als bij de rupsen mobiele kranen onderscheiden door in te zetten op het leveren van een totaalpakket met een hoge servicegraad. Dat toonde het bedrijf op de afgelopen Grondverzetdagen voor de minigraafmachines met een drie-jarengarantieplan, maar ook door kersvers het eerste exemplaar van de nieuwkomers te tonen. Staad heeft hiervoor dit jaar Lieke van der Zanden als verkoopspecialist voor de mini’s aangesteld, om zo dit segment een extra boost te geven.

Compleet pakket Lieke, afkomstig van aannemingsbedrijf Van der Zanden in Moergestel, weet waar ze het over heeft. Ze benadrukt de brede aanpak van Staad. “Ondernemers willen volledig worden ontzorgd. Dat doen we door desgewenst de minigraver met een compleet pakket bijbehoren rijklaar én met passende aanhanger aan te bieden. Ze kunnen in principe zo aanhaken en wegrijden”, aldus Lieke. Ze geeft aan dat Staad daarvoor zijn partners heeft. De aanhangers worden door een lokale aanhangwagenbouwer op wens gebouwd, met extra sjorogen en eventueel bakken voor toebehoren en zelfs de bijbehorende sjorbanden. “De ondernemer heeft het dan helemaal voor elkaar en het scheelt hem tijd en aanschaf kosten, omdat het bij ons in de deal meegaat”, vertelt ze. Dat geldt volgens haar ook voor de graafbakken en ander toe behoren. “Wij leveren ze in de grootte die de klant wil en hebben altijd bakken op voorraad liggen.”

Staad benadrukt dat het bedrijf merkonafhankelijk bakken levert, maar het is natuurlijk wel zo dat klanten als ze bakken kopen die op voorraad zijn en die in de verhuurvloot worden gevoerd gemakkelijker kunnen wisselen of bijkopen. Ook benadrukt Van der Zande de meerwaarde van het altijd beschikken over een aantal modellen minigravers in de Staadverhuurvloot, zodat een klant bij storing of iets dergelijks snel verder kan worden geholpen en er in het werk gemakkelijk aanbouwdelen kunnen worden gewisseld, omdat die dan immers ook hetzelfde zijn. Last but not least zijn er nog de financieringsvoorwaarden: 36 maanden tegen nul procent rente en de nu geldende actie van drie jaar fabrieksgarantie in plaats van twee jaar. “Staad ziet de minigraafmachine als onderdeel van een totaalservice waarbij de klant altijd door kan”, vertelt Van der Zande. Dat de serie minigraafmachines nog beperkt is tot vijf modellen (DX10z, DX17z, DX19, DX27z en DX 35z) ziet ze niet als een beperking. “Met deze modellen hebben we de belangrijkste modellen in ons portfolio. Daar gaat het om.” Ze verwacht dat de Doosan-compactlijn de komende jaren nog verder zal worden uitgebreid. Wat haar betreft mogen de klanten een bakkie komen doen om de modellen door te praten, even proef te draaien en vooral de servicegedachte door te spreken. “Daarna zorgen wij dat de gekozen machine op maat klaarstaat, desgewenst op een passende aanhanger om die compleet rijklaar aan te haken met alles erop en eraan.” TEKST: Gert Vreemann

Doosan heeft dit voor jaar den nieuwe DX27z en DX35z toegevoegd aan het programma. Beide zijn echte binnendraaiers, waarbij de 27 nog net geschikt is voor BE-aanhanger en de 35 af-fabriek met een airco kan worden uitgerust.

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

Veel noviteiten bij JCB Britse fabrikant blijft dieselen, maar gaat ook naar stroom JCB introduceerde vorig jaar maar liefst 25 nieuwe machines. Dit jaar wil de Engelse fabrikant maar liefst 35 noviteiten tonen. Tijdens een persbijeenkomst rond het hoofdkwartier in Rocester maakte het daarmee een fors begin. Hoogtepunt van die noviteitenshow was de roterende verreiker. JCB heeft als gerenommeerd fabrikant van verreikers de markt voor roterende verreikers lang gelaten voor wat die was, maar komt nu voor het eerst toch met een dergelijke machine. Klanten hebben daar lang om gevraagd. Hydraload, zo heeft JCB de nieuweling genoemd. De eerste machine heeft de typeaanduiding 555-210. Daarbij staat 555 voor 5,5 ton maximaal hefvermogen en 210 voor 21 meter hefhoogte. Op de maximale hoogte tilt de machine nog 2500 kilo en bij maximale horizontale reach nog 850 kilo. Om dit te kunnen bereiken, heeft JCB een intelligente afstempeling bedacht. De kruislings aangebrachte stempels kunnen met één druk op de knop worden uitgeschoven. Dat gebeurt binnen dertig seconden. Het is ook mogelijk de stempels binnen de breedte van de machine neer te zetten. Ook kunnen alle stempels individueel worden neergezet. Daarbij heeft de machine een automatische vlakstelling. JCB heeft een EcoMax-motor uit eigen huis ingebouwd. Die is diep in de

GRONDIG 6 2019

onderwagen verzonken, voor een goede toegankelijkheid. De hydrauliek komt van Kawasaki. Met RFID herkent de machine de aangebouwde hulpstukken door middel van een radiosignaal. Het past daarop automatisch het lastdiagram aan dat bij dit hulpstuk hoort. Voor de hulpstukken is ruimschoots hydrauliekolie voorhanden voor het uitvoeren van meerdere functies tegelijk, ook bij een laag toerental. Tot de hulpstukken behoort ook een werkplatform, inclusief afstandsbediening evenals een lier van 5,5 ton. De machine heeft een transmissie met twee versnellingen. De machinist kan beschikken over drie stuurmodi, waaronder automatische vierwielbesturing. De boom heeft een laag draaipunt, waardoor het zicht over de liggende boom goed is. Dat wordt nog eens versterkt doordat alle kabels en leidingen door de boom lopen. Dit geeft bovendien minder slijtage. TEKST EN FOTO’S: Arend Jan Blomsma

Nieuwe diesels Tegen de trend in stelde eigenaar Sir Anthony Bamford dat hij en het bedrijf het volste vertrouwen houden in de toekomst van de verbrandingsmotor in het bouwmachinesegment. “Het is een deel van de oplossing, niet een deel van het probleem”, zegt hij daarover. Het bedrijf toonde twee nieuwe Stage V-motoren. De fabrikant bouwt sinds 2005 de DieselMax-motoren en heeft er sinds die tijd 750.000 van geproduceerd. Het bedrijf heeft dus een reputatie hoog te houden. De eerste nieuwe motor is de 430 DieselMax, als opvolger van de 440 DieselMax. In plaats van een 4,4-liter is het nu een 3,0-liter, maar wel met hogere prestaties. JCB claimt dat de motor vijf procent minder brandstof verbruikt en daarmee ook vijf procent minder CO2-uitstoot geeft. Het vermogen van de motor bedraagt 55 kW (74 pk). Het koppel bedraagt maar liefst 440 Nm en dat is hoog voor een drielitermotor. De krachtbron bouwt voort op de Stage

Elektrische mini JCB zet ook in op de elektrificatie van machines. Het merk toonde twee machines met een accu. Dat was in de eerste plaats de vorig jaar al aangekondigde minigraver, de 19C-1E. Deze gaat nu in productie. Hij heeft een lithiumionaccupakket in plaats van de dieselmotor. De machine is hierdoor vijf keer zo stil dan een door een diesel aangedreven machine. Hij geeft bovendien geen uitstoot, zodat het een perfecte machine is om te werken in afgesloten ruimtes en op plaatsen waar je anderen niet tot last wilt zijn. Met drie accupakketten kan iemand de hele dag werken. Ook zwaar werk, zoals een sloophamer, kan de machine aan. De 19C-1E kan op drie verschillende modi draaien. In eco draait de elektromotor op 1200 toeren per minuut, bij algemeen werk is dat 1600 toeren en

IV-motor en gebruikt grotendeels dezelfde technieken om de lage uitstoot te realiseren. JCB gelooft er meer in om de uitstoot in de verbrandingskamer te minimaliseren dan tijdens de uitlaatgasnabehandeling. De motor gebruikt een dieseloxidatiekatalysator en een partikelfilter, maar geen SCR en heeft zo dus geen AdBlue nodig. Hij ging van Stage IV naar Stage V door onder meer een hogere druk van de brandstofpomp en daarmee ook van het inspuitsysteem. Het partikelfilter heeft een automatisch regeneratiesysteem. Voordat de motor daarmee begint, door middel van het inspuiten van meer brandstof, krijgt de machinist een waarschuwing. Door het gebruik van lichtere materialen is de motor 30 procent lichter en hij is ook 30 procent kleiner. De onderhoudsbehoefte is gering, onder meer door het gebruik van hydraulische klepstoters. Deze motor wordt onder meer toegepast in de verreikers van de typen 531, 535 en 540. Ondanks de extra ruimte die het partikelfilter

nodig heeft, kon JCB de motorkap gelijk houden. Wel is die nu helemaal geel in plaats van geel-zwart en staat de naam JCB groot op de beplating beneden de kap. JCB toonde ook een nieuwe 4,8-liter-EcoMaxStage V-motor. In tegenstelling tot de kleine motor heeft die wel SCR. De 4,8-liter levert een vermogen van tussen 81 en 130 kW (108 en 174 pk) en een koppel van tussen 516 en 690 Nm. Beide motoren hebben een autostopsysteem, dat de motor uitschakelt als hij langere tijd stationair loopt. Hoe lang die periode is, kan de machinist zelf bepalen. Voordat de motor zichzelf uitschakelt, krijgt hij een signaal, zodat hij eventueel kan ingrijpen. In tegenstelling tot het startstopsysteem bij auto’s schakelt het systeem niet weer in door het intrappen van het gaspedaal. Uit veiligheidsoverwegingen moet de chauffeur de sleutel omdraaien. De motoren hebben een olieverversingsinterval van 500 uur.

bij zwaar werk is het 1800 toeren. Daarnaast is er Auto Kick Up, dat de motor kortstondig laat draaien op 2300 toeren. De samenwerking tussen elektromotor en hydrauliek is beter dan die tussen een diesel en de hydrauliek. Hierdoor haalt de elektrische uitvoering een hogere efficiëntie. De basis is een traditionele 1,9 ton zware mini, met dezelfde geometrie en onderwagen. Met drie cellen heeft de accu een capaciteit van 15 kWh, met vier van 20 kWh. Hij heeft rechthoekig gestapelde cellen, waardoor geforceerde koeling niet nodig is, zoals bij cellen in honingraat. Daarnaast heeft de accu een geavanceerd accumanagement, voor een langere capaciteit en levensduur. Met een 220V-laadapparaat kun je in acht uur laden. Met 480V is dat in twee uur. Het

wisselen van de pakketten is nog wel even een klusje, met een gewicht van elk pakket van ongeveer 30 kilo. Hier broedt JCB nog op een betere oplossing. Bij het wisselen moeten de cellen worden gereset, om ze onderling beter te matchen. Eigenlijk geeft JCB de voorkeur aan het laden tijdens de pauzes, om de accu’s zodoende ook niet helemaal leeg te trekken, wat beter is voor de levensduur van de accu’s. Na 2000 laadcycli hebben de accu’s volgens JCB nog een resterende capaciteit van 85 procent, dus dat lijkt wel goed te zitten. De machine werkt op een veilig stroomniveau van 48 volt. De machine is ongeveer 70 procent duurder dan een traditionele machine, maar daar staan lagere brandstofen onderhoudskosten tegenover.

GRONDIG 6 2019

TECHNIEK Het blijft individueel maatwerk

ondernemen met

vaktechniek

Terugblik op de BVOR Demodagen in Goor Ondanks alle verhalen over nieuwe mogelijkheden van biomassa ziet de BVOR voorlopig nog geen grote verschuivingen in die richting. Compost wordt steeds belangrijker terwijl de vraag naar biomassa stabiliseert. In alle gevallen stellen afnemers steeds hogere eisen aan het eindproduct als het gaat om fractie en reinheid. Het blijft maatwerk, waarbij elke ondernemer zijn eigen route kiest. De ene machine die alles kan voor elk bedrijf is er niet en dus blijft er een grote range machines beschikbaar. Deze horizontale shredder, een Morbark 3400 XT Wood Hog, mocht het bal openen. Het is een machine die past in het totaalbeeld. Goud van oud als concept en machine, maar wel de doorontwikkelde laatste versie met het Morbark Integrated Control System (MICS) en met een snelwisselsysteem van shredder naar versnipperaar. Voor de ondernemers is het toch een feestje als je de verschillende machines, zoals langzaamdraaiers, sneldraaiers, omzetters en zeven, zo naast e lkaar ziet draaien. Je ziet de bezoekers met name heel gericht naar het eindproduct kijken: mooi op maat, niet te veel lange delen, geen verontreinigingen en niet te veel stof. Natuurlijk wordt er daarbij ook capaciteit gevraagd. De Morbark stond niet op

zich. Je zag duidelijk dat de leveranciers heel gericht hun machines kozen om te scoren. Dat v arieerde van primeurs tot de meest actuele machines met de laatste snufjes om het verschil te maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het nieuwe instapmodel van Doppstadt, de compacte AK 310-sneldraaier, het kersverse importeurschap van de Neuenhauser-lijn bij Stoevelaar Recycling, de nieuwe enkelassige langzaamdraaiers van onder meer Pronar en Teuton, de nieuwe naam Axsel voor de Dutch Dragon-chippers, de imposante Terex Ecotec 630 TBG-high-speed-shredder die voor het eerst in Nederland was en de getrokken M enart SP 60-omzetmachine voor cumelabedrijven die hem op locatie inzetten.

Er worden steeds hogere eisen gesteld aan het eindproduct, dat uniform en schoon moet zijn voor zowel compost als biomassacentrales.

GRONDIG 6 2019

Sterkere vraag Arjen Brinkmann, directeur van de BVOR, geeft aan dat hij een sterkere vraag ziet naar kwaliteitscompost. Die wordt aangewakkerd door de duurzame kringloop en het sterk groeiende besef onder beleidsmakers en agrariërs naar meer zorg voor een goede, duurzame bodemkwaliteit. “Het afgelo pen droge jaar heeft dit besef doen groeien, omdat agrariërs werden geconfronteerd met de gevolgen van minder humus in de bodem en verschillen waarnamen in percelen met ver schillende gehalten aan organische stof”, vertelt Brinkmann. Dat stelt steeds hogere eisen aan het verwijderen van veront reinigingen en het op maat leveren van het gewenste eind resultaat. Een blijvende, grote vraag naar biomassa voor centrales en kachels is wat Brinkmann ook voorziet. “Hoewel je vanuit de CO2-reductie verwacht dat de markt op termijn mogelijk zal verschuiven naar alternatieve energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie, worden er nog steeds bio massacentrales bijgebouwd en dus blijft de vraag voor dit segment onveranderd groot.” Een verwachte switch naar grondstoffen voor biobased pro ducten, bijvoorbeeld vezels en verpakkingsmateriaal, wordt volgens hem in de media wel veel genoemd, maar hij ziet die markt in de praktijk nog gering blijven, omdat dergelijke initiatieven nog veel in het onderzoeks-, projectmatige of laboratoriumstadium zitten. “Op langere termijn kan het een boost geven, maar voorlopig zitten de verdienmodellen nog in het maken van compost en biomassa voor centrales en vanuit sloophout ook grondstoffen voor de spaanplaatindus trie”, aldus Brinkmann. Daarbij spelen CO2-voetprint en ge luid volgens hem natuurlijk ook een rol, maar afgaande op reacties van leveranciers is dat minder sterk dan bijvoorbeeld in de GWW. Dat komt mede doordat de bedrijven vaak op een eigen locatie werken. De wensen en eisen spitsen zich toe op de laatste generatie Stage IV- of Stage V-dieselmoto ren en geluidsreductie om binnen de gestelde vergunnings eisen te blijven. Brinkmann geeft aan dat ondernemers zich vooral richten op het kostenplaatje van de machine. “Het zijn vrijwel altijd kapitaalintensieve investeringen met een flink kostenplaatje in afschrijving, onderhoud en brandstof verbruik, waarbij de ondernemer de tijd neemt zich goed te oriënteren.”

E en opvallende innovatie is deze Doppstadt Inventhor 9-langzaamdraaier met af-fabriek opgebouwde HS 814-sterrenzeef om met behoud van een grote capaciteit in één keer op maat eindproduct te realiseren.

Voor het eerst in Nederland en na de BVOR Demodagen als demomachine inzetbaar was deze Pronar MRW 1300, een enkelassige langzaamdraaier met een drie meter lange as. Binnenkort is hij desgewenst leverbaar met meerdere opties voor beitels, tegenkammen en korven.

Naar elkaar toe In dit kader is het logisch dat de BVOR Demodagen geen grote veranderingen te zien gaven in soorten machines. De BVOR stelt wel dat de fabrikanten flinke stappen hebben gemaakt door zuiniger en schonere Stage IV- en Stage V- motoren te monteren. Deze hebben een lagere CO2-uitstoot en zijn voor een deel leverbaar met hybride en batterij- elektrische aandrijving of kunnen direct aan het net worden gekoppeld. Deze machines zijn ook geluidsvriendelijker en hebben lagere onderhoudskosten en minder slijtage dan

De McCloskey R155-schudzeef was een opvallende machine op de demo. Pon wilde laten zien dat deze schudzeef ook in het groen goede prestaties kan laten zien. De R155 is uitgerust met een 4,88 meter topdek en een 4,58 meter onderdek.

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

encon Forestry benutte de BVOR Demodagen om de naamswijziging van Dutch H Dragon in Axsel te laten zien. Tegelijkertijd met de nieuwe naam krijgen de bosbouwmachines een nieuwe kleurstelling en typeaanduiding. Technisch zijn het de bekende Dutch Dragons

Van Bemmel toonde deze enkelassige Eggersmann Teuton 55-langzaamdraaier met een tegenkam met negentien V-vormige snijkammen die op tien verschillende posities ten opzichte van de rotor kunnen worden gezet. In combinatie met het toerental en de zeefkorf is de machine geschikt voor verschillende soorten materialen.

voorheen. Bij de snel draaiende verkleiningsmachines ziet de organisatie duidelijk een trend naar multitasking: groenmateriaal verkleinen en chippen door de machine om te bouwen met een chip-messenrotor met een lager rotortoerental. De langzaam draaiende verkleiningsmachines maken steeds betere en fijnere (eind)producten. Afgaande op wat we zagen en de geluiden van bezoekers en leveranciers betreft dat vooral de langzaamdraaiers met een enkele as. Deze zijn daarvoor voorzien van extra werktuigen en/of verwisselbare zeefkorven en tegenkammen. In zijn algemeenheid wint de enkelassige langzaamdraaier het in compost steeds meer van de langzaamdraaiers met dubbele as, omdat ze volgens een aantal woordvoerders een constanter en fijner eindproduct maken in combinatie met een hoge capaciteit en een constante(re) materiaalstroom. In zijn algemeenheid geldt voor de langzaamdraaiers het argument dat er groter materiaal in kan (stobben) ten opzichte van de meeste sneldraaiers. De langzaamdraaiers behouden zo markt, zeker voor bedrijven die de machines breder inzetten in andere producten en onder andere in met metaal verontreinigd sloophout. Dat verklaart ook waarom we hier ook veel vernieuwingen zagen. Zeven blijft een issue, omdat de verkleiningsmachines niet in één keer het gewenste eindproduct kunnen produceren. In de compost is met name de sterrenzeef populair, omdat deze goed zeeft en in verhouding tot de grootte een grote capaciteit heeft. De trommelzeef blijft echter ook hier voor het fijne afzeven en de schijven en schudzeven proberen ook hun deel mee te pakken. Zo zagen we ook hier een breed aanbod machines met allemaal zo hun eigen argumenten. Er was letterlijk genoeg stof om over na te praten.

Gerichte keuzes

Een machine voor de cumelaondernemer die kleinere eenheden (eventueel op locatie) omzet, is deze getrokken Menart SP 60. Die is met 2,70 meter tunnelbreedte en 2,20 meter hoogte de grootste getrokken versie.

GRONDIG 6 2019

De BVOR ziet de Demodagen vooral als netwerkdagen, waar de ondernemers de kans hebben de verschillende machines en systemen vrijblijvend naast elkaar te bekijken en te zien draaien en vooral om met elkaar en met diverse vertegenwoordigers over de marktontwikkelingen, machines en ervaringen bij te praten. Vooral dat laatste is de reden dat ook deze editie met rond de 1200 serieuze vakbezoekers en 44 draaiende machines wederom goed werd bezocht. Zo werd BVOR weer bevestigd in de keuze voor deze formule: in de praktijk op locatie bij een BVOR-lidbedrijf draaien in combinatie met een netwerkbeurs. Het is en blijft een momentopname, maar bezoekers zien dan vanuit hun eigen ervaring genoeg om de vertaalslag naar de eigen bedrijfssituatie te maken. We hebben er nog enkele foto’s van de Demodagen voor u uitgepikt. Op naar de volgende editie. TEKST & FOTO’S: Gert Vreemann

Die wil alleen maar persen

KRONE BiG Pack HighSpeed

www.krone-nederland.nl

Maximale capaciteit door ongestuurde Active Pick-up met actief aangedreven gewasrol HighSpeed = meer persslagen = meer capaciteit Goed gevormde en keiharde balen door de roterende voorkamer VFS en HDP technologie Dubbele knopers; dus geen belasting van het touw en de knoper tijdens het persen

Zuid-Nederland: Ad van den Hurk 0653-241918

Noord-Nederland: Marc Berghuis 0651-346841

Importeur voor de Benelux

EUROSTEEL BV VAN HEEMSKERCKWEG 10 5928 LL VENLO NEDERLAND WWW.EUROSTEEL.NL

ondernemen met

vaktechniek

NAAM RUBRIEK

Het is de Fendt 900 (en meer) Fendt toont nu al Agritechnica-nieuws Met een compleet vernieuwde 900-serie, een integratie van kantoor- en trekkersoftware en diverse nieuwe machines hoopt Fendt opnieuw de show te stelen op de Agritechnica. Aan zelfbewustzijn geen gebrek, want er is ook een nieuwe slogan: ‘Het is Fendt’. Helemaal nieuw is de Fendt 900-serie niet meer als die straks op de Agritechnica staat. Nu al rollen namelijk de eerste modellen van de band. Nog tijdens de perspresentatie gingen ze in een groot konvooi Europa in. Als stunt had Fendt bedacht om ze in een grote karavaan vrachtwagens van het terrein te laten rijden met op elke vrachtwagen de vlag van het land waar ze naar toe gingen. Het gaat om de demomodellen die inmiddels overal rond rijden. Wellicht inmiddels ook in Nederland, want onze importeurs moesten wat langer wachten. Dat de 900 nu al het veld in gaat, komt doordat de oude voorraad op is. De modellen die op de Agritechnica officieel worden gepresenteerd, zijn dan al volop leverbaar. Dat is bij nieuwe typen ook wel eens anders.

1000-serie als basis Het is niet zomaar een update die Fendt presenteert. De nieuwe 900 is compleet opnieuw ontwikkeld, maar niet zo nieuw dat hij vol nieuwe technieken zit. De trekker is namelijk gebaseerd op de 1000-serie. Daar heeft het concept van de lage-toerenmotor met de nieuwe transmissie zich bewezen en dus wordt dat nu doorgetrokken naar deze serie. Dat betekent dat de 7,8-liter-Deutz-motor is vervangen door een 9,0-liter-MAN-krachtbron. Die motor maakt het mogelijk om met 1050 toeren toch 40 km/u te rijden. Achter de krachtbron ligt daarvoor exact dezelfde transmissie als in de 1000-serie.

GRONDIG 6 2019

Het verschil is dat de behuizing en de assen wat lichter zijn, omdat er wat minder pk’s worden ontwikkeld. Voor de vierwielaandrijving is het Variodrive-concept van de grotere broer overgenomen. Hierbij is de aandrijving van voor- en achteras volledig onafhankelijk en wordt via een soort CVT ook de kracht verdeeld over voor- en achteras om slip zoveel mogelijk te voorkomen. Het is een techniek die zich inmiddels heeft bewezen en die Fendt dus zonder schroom durft in te bouwen. Een verschil met de 1000-serie is de cabine. Deze is van een nieuwere generatie en heeft modernere voorzieningen, zoals een betere geluidsinstallatie, waarvan de bediening is geïntegreerd in het bedieningsscherm, en elektrisch uitklap- en instelbare spiegels. De bediening en schermen zijn wel gelijk aan die van de oude serie. De nieuwe console met hendels en extra schermen (zie kader) komt pas later beschikbaar. Dat systeem was nog niet uitgerijpt op het moment dat de voorbereiding van de productie van de 900 begon.

Frontaftakas De wat lichtere motor zorgt ervoor dat de koeling anders is dan bij de grotere serie. Daar is de aandrijving van de frontaftakas nodig om de koeler op gang te houden. Dat is bij de 900 niet nodig en dit geschiedt nu gewoon

Nieuw bedieningsconcept FendtOne Om de toenemende digitalisering optimaal te kunnen gebruiken, werkt Fendt aan een complete integratie van kantoor- en trekkersoftware, FendtOne genaamd. Binnen dit systeem ga je op het scherm in de trekker nagenoeg hetzelfde zien als op kantoor en is de informatie gemakkelijker uit te wisselen. Basis daarvoor is een heel nieuwe opzet van de uitvoering van de beeldschermen in de trekker. Standaard zijn er straks twee aanwezig: één achter het stuurwiel en één op de bedieningsconsole. Bijzonder is het optionele derde scherm dat in het plafond hangt. Wanneer dit deels in het plafond hangt, heb je een smal beeldscherm net onder het plafond. Laat je hem naar beneden zakken, dan heb je een tweede 12-inch-monitor. Handig als je af en toe hier een Isobus-machine wilt aansluiten of bijvoorbeeld extra informatie over bewerkingen mee wilt laten lopen. Elk scherm is volledig zelf instelbaar, zodat je telkens kunt kiezen welke informatie je overal in beeld wilt hebben. Op kantoor kun je zaken voorbereiden, die dan direct kunnen worden overgezet. Zoals het juiste perceel, de aanwezige A-B-lijnen en bijvoorbeeld een toepassingskaart. Mooi is dat je op de thuiscomputer al kunt aangeven met welke trekker je het werk gaat doen, welk werktuig er aan is gekoppeld en welke machinist het gaat doen. Dat zijn gegevens die je heel intuïtief uit een bestand kunt halen, met daarbij ook de kenmerken, zoals het telefoonnummer van een personeelslid. Informatie kun je via de mobiele telefoon doorsturen en zo krijg je er een gratis planningsprogramma bij. Door de koppeling aan de perceelsregistratie kun je ook direct zien hoe lang iemand bijvoorbeeld bezig is geweest, hoeveel brandstof er is verbruikt en welke oppervlakte er is bewerkt. Het zou dus,

Bedieningsscherm met schuifbalken voor instelling. Verschuiven en klaar.

De nieuwe bedieningsconsole met 43 deels vrij instelbare knoppen.

wanneer alle trekkers in het systeem zitten, kunnen dienen als basis voor de urenregistratie. Aan de nieuwe bediening is ook een geheel nieuwe bedieningsconsole gekoppeld, met een bedieningshendel waarop al een groot aantal knoppen is aangebracht, zowel op de hendel zelf als op de zijkant en de rand eronder. In totaal zijn daar nu 44 knoppen beschikbaar, die grotendeels naar wens zijn in te richten. Als hulpmiddel werkt Fendt wel met vaste kleuren op knoppen die bij een onderdeel horen, zoals oranje voor motorinstellingen en geel voor hydraulische aansluitingen.

Wie de weg kwijt raakt, kan altijd terug naar de standaard beeldscherminstelling. Mooi is ook de mogelijkheid om met een soort schuifbalk heel snel op de juiste instelling te komen, zoals bij de twee tempomat-instellingen. Je zet de balk op 30 km/u en het is klaar. Bevestigen is niet nodig, de computer onthoudt gewoon de laatste instelling.

Cabine met de vier schermen en nieuwe bedieningsconsole.

Het scherm van een tablet en het scherm in de trekker komen bijna naadloos overeen.

weer rechtstreeks op de motor als er wordt gewerkt met verstelbare ventilatorbladen of gewoon hydraulisch als er een gewone fan is gebleven. Deze oplossingen betekenen dat er gewoon weer een frontaftakas en fronthef mogelijk zijn op deze trekker, met voorop ook een Isobus-aansluiting om machines voorop aan te sturen. Wie dat wil combineren met iets achterop zal wel een extra scherm moeten hebben, want het standaardscherm kan er maar één tegelijk verwerken. Achterop is het hydraulisch systeem van de 1000-serie overgenomen. Dat wil zeggen dat je de keus hebt uit een enkele of een dubbele pomp. Bij de enkele pomp is de olieopbrengst 165 of 220 liter per minuut, bij de dubbele maximaal 430 liter. Het mooie daarvan is dat je elke pomp afzonderlijk kunt instellen. Dat geeft de mogelijkheid om op een deel van de ventielen te werken met een lage druk en een hoge opbrengst, bijvoorbeeld voor de ventilator van de zaaimachine, en op een ander deel met een hoge druk en een

Voorlopig is deze tool alleen beschikbaar op de 700-serie en voor Duitsland, Frankrijk en Engeland. Rond de Agritechnica hoopt Fendt duidelijk te hebben wanneer die ook op andere series en voor andere landen leverbaar is.

lage opbrengst, voor het aandrukken van de zaaielementen. In vergelijking met zijn voorganger kan de nieuwe 900 met grotere wielen en banden worden uitgerust. Nu is maximaal 2,20 meter mogelijk via de nieuwe bandenmaat 750/70R44. Alle extra voorzieningen en de grotere motor betekenen wel dat de trekker iets zwaarder wordt. In vergelijking met een model met dezelfde pk’s scheelt dat ongeveer 1000 kilo. In de 40 km/u-uitvoering betekent het wel dat hij met aangekoppelde werktuigen twintig ton mag wegen. Wat het verschil in prijs is met de oude uitvoering is wat afhankelijk van de uitvoering. De verwachting is dat dit rond de € 4000,- à € 5000,- extra zal zijn. Daarvoor heb je dan weer een trekker die is uitgerust met de modernste technieken. Op de beeldschermen en bediening na dan… TEKST: Toon van der Stok FOTO’S: Toon van der Stok, Fendt

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

Ook aangepast Frontmaaier: bij de maaiers heeft Fendt de frontmaaier vernieuwd. Aangepast is vooral de ophanging met een bok die de maaier over elke hoek laat draaien voor een betere bodemaanpassing. Om goed aan te sluiten op zijmaaiers heeft deze een sideshift van twintig centimeter.

De schudder is niet veranderd, alleen zijn de aandrijfkoppelingen aangepast en onderhoudsvrij gemaakt. Voor het overige is deze geheel op dezelfde wijze gebouwd als de vroegere Lely-schudder. Ideal 10: bij de combines wordt de Ideal-serie uitgebreid met een nieuw topmodel, de Ideal 10. Hij is uitgerust met een nieuwe MAN-16,2litermotor met een vermogen van 589 kW (790 pk). Het reinigingssysteem is vernieuwd en vergroot. Bijzonder is het standaard ontbreken van een stuurwiel. De combine wordt geheel met joysticks bediend.

Lotus-schudder: vanaf volgend jaar keert de Lely Lotus-schudder terug, maar dan in Fendt- en Massey Ferguson-kleuren.

vering neemt de boomstabiliteit toe en is op de weg de belasting op de trekkerdissel lager. Tigo met TIM: op de grootste modellen van de Tigo-opraapwagens is vanaf volgend jaar een TIM- systeem (tractor implement management) leverbaar. Dat wil zeggen dat de sensors in de opraapwagen signaleren hoe groot de belasting is op het invoersysteem en op basis daarvan de snelheid van de trekker wordt bepaald.

Bredere spuitbomen: de getrokken spuiten van Fendt zijn vanaf volgend jaar ook uit te rusten met 36-meter-spuitbomen. Nieuw is ook een hydropneumatisch veersysteem dat onafhankelijk per wiel werkt. Door de betere

advertentie

Europa’s specialist in zadeldak hallen, stallen & loodsen • In 30 min. uw eigen ontwerp & bouwtekening • Unieke staalconstructie & ontwerpmethodiek voor de beste prijs/kwaliteit verhouding • Energie neutraal dus klaar voor de toekomst

Ontdek al uw voordelen en/of scherpe offerte op: www.conexx.nl

GRONDIG 6 2019

NIEUW

EfficiĂŤnt toolboxen en werkplekinspecties uitvoeren

Nu in de store s beschikbaar

Veilig Vakwerk maakt het uitvoeren van werkplekinspecties en toolboxen veel eenvoudiger. Medewerkers ontvangen de juiste informatie op hun telefoon en kunnen direct aan de slag. Dit kan volledig digitaal, maar het is ook mogelijk om de geprinte versie te bewaren.

Direct toepasbaar, overal beschikbaar

Digitale werkplekinspectie

Veilig vakwerk zorgt voor tijdsbesparing en verbetering van het veiligheidsbewustzijn bij medewerkers.

Dashbord op de pc met overzicht van uitgestuurde toolboxen en werkplekinspecties

rd Gereducee r tarief voo A L CUME ederland N https://veiligvakwerk.nl/aanvragen-maand-gratis leden

Probeer Veilig Vakwerk een maand gratis:

Automatisch archief en Rapportage

In samenwerking met CUMELA Nederland, bedrijven uit de sector en Stigas.

NEDERLAND

Machines voor professionals ! Balenpersen Werbreedte pick-up 195 cm. Zwaar gelagerde perswagen. Knoperaandrijving met tandwielen. Centrale knoper smering. Dubbele fan op de knopers. De enige pers gemaakt in West Europa!

6000

Spitmachines Alle lagers met oliebadsmering. Nieuw: HD oliekeerringen. Krukas deelbaar bij iedere spade. Optie: hefinrichting voor kopeg of frees.

G190

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

ondernemen met

vaktechniek

Kostprijs domineert bij Kuhn Franse fabrikant presenteert 25 innovaties Meer voedsel produceren gaat alleen lukken als de productie per hectare toeneemt. Tegelijkertijd is er de uitdaging om de kostprijs laag te houden. Dit alles heeft direct effect op de ontwikkelingen bij Kuhn. Kostprijsbesparingen en gebruiksgemak waren dan ook sleutelwoorden in de innovaties die Kuhn begin juli presenteerde.

De Optidisc Elite weet met grote volumes, eventueel plakkerig gras goed raad. Een kleinere hoek voorkomt een golf in het land. De Elite komt tegelijkertijd met de introductie van verschillende nieuwe modellen schijvenmaaiers. Daaronder bevinden zich de GMD 285, de GMD 315 en de GMD 355. Alle kunnen ze goed onder hoge snelheid maaien.

GRONDIG 6 2019

Grote stofwolken hulden zich rondom de trekkers en de machines die Kuhn begin juli demonstreerde. In het Franse Monswiller, waar de fabriek van Kuhn is gevestigd, heerste een week eerder nog een hittegolf. Waarmee één van de belangrijke ontwikkelingen waarmee de machinefabrikant te maken heeft meteen wordt onderstreept: klimaat verandering. Langere periodes van warm weer, een seizoen dat eerder begint en langer doorgaat, maar waarin ook vaker moet worden geworsteld met de gevolgen van droogte of juist extreme regenval, het zijn zaken die vragen om innovaties die hierop inspelen.

Meer met minder Een andere trend die door Kuhn-topman Thierry Krier werd genoemd, is de groeiende vraag naar voedsel, terwijl er volgens de voorspelling maar een beperkt areaal aan landbouwgrond bij komt. “Het betekent dat een verhoging van de productie per hectare noodzakelijk is”, aldus Krier. Dit alles valt samen met een grillig prijsverloop voor agrarische producten. Dat houdt in dat niet alleen een productieverhoging noodzakelijk is, maar dat ook de beheersing van de kostprijs steeds belangrijker wordt. Het zijn zaken die bij Kuhn steeds meer op de voorgrond komen te staan door de vragen die het merk krijgt. Een derde aspect waarop de focus steeds meer komt te liggen, is gebruiksgemak. Je moet alles vanuit de cabine van de trekker kunnen aansturen en zo comfortabel mogelijk kunnen werken. Daarbij hoort ook het onderhoud aan de machines. Sowieso is het streven naar zoveel mogelijk onderdelen die een leven lang meegaan.

Waar dat niet kan, streeft Kuhn ernaar de onderdelen zo goed mogelijk bereikbaar te maken en zo onderhoudsvriendelijk mogelijk te maken.

Fast-Fit-rotor Alles bij elkaar resulteert het in de presentatie van 25 innovaties op de persbijeenkomst in Saverne. Daaronder bevonden zich onder meer de Autospray, die al op de Sima werd getoond, en de Vari Master-ploeg met Smarthploughing Line of Lift, die ook al eerder aan het publiek werd voorgesteld. Compleet nieuwe zaken waren er ook in de vorm van de Fast-Fit-rotor voor bermen slootonderhoud en de Optidisc Elite, een nieuwe maaibalk. De Fast-Fit-rotor was de meest opvallende innovatie. De 1,20 meter brede klepelmaaier biedt de mogelijkheid om snel en eenvoudig de klepels en de hamers te verwisselen. Dat komt ongeveer neer op het loshalen van een pin, een andere klepel eraan hangen en de pin weer terugduwen. Een innovatie die in het oog sprong. Nog een andere verandering is dat de Agri-Longer GIIarmklepelmaaier alle modellen uit de huidige range van de eerste generatie gaat vervangen. Dit gebeurt omdat de armen sterker moeten worden, want Kuhn merkt dat ze op trekkers met meer vermogen worden gebruikt. De machine komt er in twee modellen: een reikwijdte van 4,20 meter voor het 4245 M-model en een reikwijdte van 4,70 meter voor de 4745 M-versie, als aanvulling op de reeds geïntroduceerde 5045 en 6045.

Opvallende kenmerken van de Agri-Longer GII zijn de 220 graden draaiende kop en de plaatsing van de cilinder. Hierdoor is de machine uitermate geschikt voor het werken op smalle paden en over omheiningen en hagen. De hydraulisch aangedreven klepelmaaier verbetert het gebruiksgemak, terwijl een koeler op de machine ervoor zorgt dat de machine optimaal blijft functioneren na een dag werken of bij hogere temperaturen. De aandrijving van de één meter brede klepelmaaier levert een mechanisch vermogen van 33 kW (45 pk) aan de rotor. De machine is zelfs geschikt voor het werken op terreinen met de zwaarste begroeiing. Nog een hulp in het beheer van bermen en slootkanten is de uitbreiding van de BV 10- en BV 100-serie. Daar komt de BVR 100 bij. Deze zware klepelmaaiers, met een werkbreedte van tussen de 1,53 en 1,91 meter, kunnen zowel aan de voor- als aan de achterkant van de trekker worden gekoppeld. Daarvoor kan worden gekozen tussen een vaste koppeling voor gebruik aan de voorkant of voor een hydraulische side-shift en koppeling aan zowel de voor- als de achterzijde van de trekker. De klepelmaaier kan begroeiing aan tot een diameter van wel acht centimeter. Een grote aanpassing is de nieuwe overbrenging, waardoor er minder V-snaren nodig zijn. Dit vergroot de betrouwbaarheid en vermindert het onderhoud. Het is iets waar volgens Kuhn steeds meer vraag naar komt. In Nederland komt die vraag vanuit terreinbeheerders, maar ook van loonwerkers.

Optidisc Elite Nog een noviteit die Kuhn toonde, was de opvolger van de Optidisc, de Optidisc Elite. Met de schijvenmaaier haakt Kuhn in op de veranderende omstandigheden in de oogst. Zo gaat het seizoen langer door en wordt op sommige plaatsen een langer gewas geoogst. Voor de nieuwe schijvenmaaiers zijn grote volumes en plakkerig gras geen probleem meer, aldus Kuhn. Dit kan doordat de overlap tussen de messen bijna is verdubbeld. Een kleinere hoek voorkomt dat er een soort golf in het land ontstaat, wat zorgt voor een homogenere en snellere grasgroei. Twee andere opvallende kenmerken hebben invloed op het onderhoud en de levensduur van de maaibalk. Zo zorgen de nieuwe behuizingen voor de messen ervoor dat de messen goed vast zitten. Desondanks hebben de messen nog steeds de vrijheid om 360 graden te draaien. De discs kunnen worden afgewerkt met platen en anti-slijtageplaten beschermen de onderkant van de maaibalk nog beter. De Elite sluit naadloos aan op de vraag om onderhoudsvriendelijk materiaal. Tegelijkertijd maken de vragen van klanten duidelijk dat het materiaal niet te duur moet worden. Dit komt tot uiting in de nieuwe GA 13031-vierelementshark. In tegenstelling tot de GA 13131 werkt deze niet met Isobus, maar wordt die alleen maar aangestuurd door de trekkerhydrauliek. Het belangrijkste voordeel is dat de hark aanmerkelijk goedkoper is dan de door Isobus aangestuurde voorganger en in combinatie met oudere trekkers kan worden gebruikt. Deze is vanaf september 2019 beschikbaar.

De persen zijn zo aangepast dat ze gerant staan voor een hoge capaciteit, meer gewicht per baal, maar ook meer gemak voor de chauffeur. Zo kennen de persen een verbeterd systeem voor de gewasinname.

Het vliegwiel werd verzwaard van 285 naar 485 kilo. Hierdoor gaat de machine voor de chauffeur fijner aanvoelen.

Nieuwe persen Eenvoud en gebruiksgemak resulteerden ook in aanpassingen aan de vierkantebalenpersen in de SB 1200-serie. De belangrijkste: het vliegwiel is verzwaard tot 485 kilo; dit was 285 kilo. Vooral de chauffeur zal dat gaan merken, omdat de machine nu fijner gaat aanvoelen achter de trekker. Ook kan bij een lagere snelheid meer gewicht in de baal worden gestopt. Een aantal andere aanpassingen moeten eraan bijdragen dat ook het onderhoud aan de persen eenvoudiger wordt en minder tijd gaat kosten. Bij de rondebalenpersen komen er twee nieuwe modellen: de 7160 en de 7190, die balen met diameters van 1,60 en 1,85 meter produceren. Allebei zijn ze volledig geschikt voor Isobus. Voor elke baal geldt een uitwerpsnelheid van vier seconden. Het is daarmee de snelste op de markt, aldus Kuhn.

Groeien Minder actueel, maar een ontwikkeling die het bedrijf wel heeft aangezet tot uitbreiding, is de vraag naar machines op maat. Geen lopendebandwerk, maar voor elk bedrijf een machine die aan de specifieke vragen voldoet. Om dit te kunnen doen, investeert het bedrijf 23 miljoen euro om de fabriek in Monswiller te vergroten. “Dit zal de productiecapaciteit meer dan verdubbelen”, zegt Rolf Schneider, verkoopdirecteur bij Kuhn. “Ook levert de nieuwbouw ruimte op voor de grote machines”, aldus Schneider. In de loop van 2020 hoopt Kuhn de uitbreiding klaar te hebben. Het streven voor de komende jaren is om te komen tot effectievere meststoffen, effectievere middelen en een effectievere technologie. “Of die er nu komt in de vorm van landbouwrobots of op een andere manier”, sluit Krier af. TEKST & FOTO’S: Herma van den Pol

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

Eén grote nationale praktijkproef Onderzaai van een vanggewas in snijmaïs op zandgrond Na een koude start van het groeiseizoen, gevolgd door een groeispurt, was het voor loonwerkers op het zand aanpoten geblazen om op tijd gras onder de maïs te zaaien. Ook de drie bedrijven die we dit jaar volgen, zijn benieuwd naar het resultaat. Gras telen na een vroeg maïsras, gras zaaien gelijktijdig met de maïs of gras onderzaaien wanneer de maïs kniehoog is. Dat waren ongeveer de drie mogelijkheden waaruit veehouders op zand dit jaar konden kiezen om te voldoen aan de verplichte nateelt van een vanggewas. Precieze cijfers ontbreken, maar onderzaai lijkt het meest populair. Vooral in de noordelijke helft van het land is het een voor de hand liggende keus. Bij de loonbedrijven Koonstra uit Balkbrug en Huiskamp in Winterswijk gaat het zelfs om meer dan tachtig procent van het areaal. Bij Ploegmakers in het Brabantse De

HARRY KOONSTRA

Maïsgroei haalt planning in

Pal naast het bedrijf van Harry Koonstra ligt een perceel snijmaïs dat een week geleden is doorgezaaid met 25 kilogram Italiaans raaigras per hectare. Tot zijn eigen verbazing is er al een mooie groene waas te zien tussen de rijen. “Dit is er één uit het boekje: weinig onkruid, de maïs een klein beetje aangeaard en gras dat begint te groeien terwijl de maïs gaat strekken”, zegt Koonstra. De twee schoffel-zaaicombinaties van het bedrijf draaien momenteel overuren vanwege de plotselinge snelle groei van de maïs. “Vorige week zat ik nog klanten te bellen of ik al kon komen, maar vanwege het koude weer had niemand haast. Nu bellen ze mij of ik alsjeblieft snel wil komen.” De komende weken zullen de machines volle bak door moeten draaien, want op 88 procent van het door Koonstra gezaaide maïsareaal komt gras in onderzaai. Klanten voor gelijkzaai heeft hij niet. Gelukkig niet, vindt hij. “Het zou dit jaar faliekant zijn misgegaan. Door de trage beginontwikkeling van de maïs is het gras naar verhouding veel te hard gegroeid. Dat kost opbrengst en de kans is groot dat je in zo’n geval naar een zware herbicidedosering moet grijpen om het gras af te remmen. Terwijl we juist op middelen willen besparen.” De basis voor de gewasbescherming bestaat bij Koonstra uit een combinatie van Calaris, Samson en Kart, soms aangevuld met Laudis. Gladvingergras bestrijdt

GRONDIG 6 2019

Rips koos ongeveer de helft van de klanten voor een vroeg ras, al belden er na de trage beginontwikkeling van de maïs alsnog klanten om gras te laten onderzaaien. “Mikken op oogsten voor 1 oktober is en blijft een risico”, zegt Martien Ploegmakers. “Ook aan het onderzaaien zitten nog wel haken en ogen. Eigenlijk is het dit jaar één grote nationale praktijkproef.” TEKST & FOTO'S: Egbert Jonkheer

hij in sommige gevallen voor opkomst met Merlin of Frontier, al is hij er voorzichtig mee. “Op een proefveld van Vruchtbare Kringloop Overijssel zagen we zelfs nog schade van een toepassing vorig jaar. Het liefst gebruik ik daarom helemaal geen bodemherbicide”, zegt Koonstra. Op de wat vuilere percelen zet hij de (aangedreven) rolschoffel in, die aardig wat onkruid de baas kan. “Toch ben ik b enieuwd wat er de komende jaren gaat gebeuren: gaan percelen verder veronkruiden? We hebben percelen ingezaaid die niet goed waren klaargelegd, met graspollen die niet goed waren kleingemaakt en land dat niet goed was aangedrukt. Dat zijn wel percelen waar ik zorgen over heb.”

SANDER HUISKAMP

Achttien meter breed gras en kunstmest strooien

Net als Koonstra heeft ook Sander Huiskamp in Winterswijk al tientallen jaren ervaring met onderzaai. Bij hem is dezelfde verschuiving te zien. Van enkele klanten stijgt het percentage dit jaar plotseling naar tachtig procent deelname. De aanvankelijke scepsis onder de veehouders hebben ze via de Groeikracht-lezingen proberen weg te nemen door de koele cijfers te tonen: wie een vroeg maïsras zaait, laat al gauw € 500,- aan zetmeelopbrengst per hectare liggen. “Dat heeft de meesten wel over de streep getrokken. Alleen klanten die nieuw grasland willen inzaaien, kiezen voor vroege maïs”, zegt Huiskamp. Huiskamp zaait met twee machines: een rolschoffel, bedoeld voor de wat vuilere percelen, en een heel opvallende machine, namelijk een rijenstrooier, die hij gebruikt voor overbemesting en waarmee hij nu gelijktijdig graszaad strooit. “We zijn al een aantal jaren bezig om een gedeelde gift te introduceren. Dat levert gemiddeld genomen vijftien procent meer zetmeel op, blijkt uit onze cijfers. We kregen al steeds meer klanten mee, maar dit jaar kiezen nog veel meer klanten ervoor. Als je toch door het gewas rijdt om gras te zaaien, kun je meteen ook een overbemesting meenemen.” Op een groot maïsperceel laat Huiskamp zien hoe dat eruit ziet. Een trekker met een zaaibak voorop en een rijenstrooier met achttien meter brede bomen achterop trekt er rustig zijn baantjes. Zaad en kunstmest komen via slangen bij een verdeelplaatje, waar ze tussen de rijen worden geblazen. De mais krijgt één derde van de stikstof

bij de zaai en nu de overige twee derde van de stikstof in de vorm van een NK-meststof (160 kilo 16-32). Het graszaad (30 kilo Italiaans raaigras per hectare) valt tussen de rijen en is afhankelijk van een buitje om aan te slaan. Op deze manier hoopt Huiskamp dit jaar 500 hectare te doen. Hoewel het zaad niet wordt ingewerkt, is de ervaring van Huiskamp dat het wel goed komt. “Het perceel moet vrij schoon zijn, maar dan lukt het prima”, zegt hij. Bodemherbiciden komen er niet meer in bij Huiskamp. “Heel veel teleurstellende ervaringen met onderzaai zijn terug te voeren op het gebruik van bodemherbiciden”, stelt hij vast. De meest gebruikte spuitcocktail op het bedrijf is 1,2 liter Calaris, 0,6 liter Laudis, 0,4 liter Milagro en 0,5 liter Kart. Dit jaar verwacht Huiskamp goede resultaten, maar hij is wel benieuwd naar de onkruiddruk op de langere termijn. “Een goed resultaat hangt ook af van de grond bewerking. Het liefst zouden we alles in eigen b eheer doen, van ploegen tot oogsten.”

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

MARTIN PLOEGMAKERS

“Wij verwachten een tijdelijke plicht”

Bij Ploegmakers in De Rips zijn ze nog niet geneigd om veel te investeren in onder zaai. “De verplichtingen zijn niet prak tisch: geen jaar is gelijk en geen perceel is gelijk. We kunnen niet vanaf de kalen der naar onze teelten gaan kijken en daar zijn we met deze maatregel wel mee bezig. Onze teelten worden geregeerd door het weer. En het optimale oogstmoment is bij aan vang van de teelt lastig te bepalen. Ook in het najaar, bij de oogst van de maïs, zullen we nog tegen verrassingen aanlopen. Wij verwachten dat de maatregelen niet werk baar zullen blijken en dat de regels weer worden aan gepast”, zegt Martien Ploegmakers. Om straks geen zaai machine op zolder te hoeven zetten, zocht Ploegmakers de samenwerking met akkerbouw- en loonspuitbedrijf Bouwer uit Vinkel, die er voor de eigen maïsteelt eentje aanschafte. Samen hebben ze dit jaar 450 hectare werk voor de machine. Ongeveer de helft van de klanten van Ploegmakers koos voor het telen van een vroeg ras, de andere helft laat gras onderzaaien. De omstandigheden voor de zaai w aren gunstig en de Brabantse loonwerker verwacht dan ook dat de onderzaai dit jaar een redelijke kans van slagen heeft. “Concurreren met de maïs zal het in elk geval niet, want die groeit nu mooi door. Het is eerder de vraag of het gras zich nog voldoende kan ontwikkelen. We zaai en twintig kilo Engels raaigras per hectare en de eerst gezaaide percelen staan er in elk geval mooi op. Bij het uitkiezen van maïsrassen houden we er ook enigszins rekening mee. De LG-rassen, bijvoorbeeld, groeien wat opener, waardoor er meer licht in valt.”

GRONDIG 6 2019

Gelijkzaai vindt Ploegmakers geen optie. “Het wordt hier wel gedaan in deze streek, maar wat ons betreft zet je het gras dan te ver terug met spuiten. Onderzaai is kansrij ker. Bovendien kun je van tevoren nog wat grasachtige onkruiden opruimen”, aldus Ploegmakers. Bodemherbici den gebruikt hij alleen op de percelen die voor 1 oktober worden geoogst. Net als de twee collega-bedrijven wijst Ploegmakers op het belang van een goede uitgangssituatie in het voor jaar. Een goed ontwikkelde grasgroenbemester is een heel mooi resultaat, maar kan wel voor problemen zor gen bij de overgang naar de nieuwe teelt. “We hebben sommige percelen meerdere keren moeten bewerken om de oude zode goed te vernietigen. Dat geeft extra werk, extra kosten en extra milieubelasting. Je merkt dat het lastig is om dit soort nieuwe diensten aan te bieden bij klanten. Omdat de marges klein zijn, kiezen de telers vaak voor een economisch voordelige optie.”

• ruim 450 merken op 125.000 m2 beursterrein • groot aanbod exposities én demonstraties van machines en gereedschappen • op centrale locatie, goed bereikbaar en dichtbij parkeren

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

Adverteren in Vakblad Grondig? uw specialisT in bewaringen en loodsen Kistenbewaring

Voor meer informatie: Lisette Kerkhof T 033 - 247 49 50 E lkerkhof@cumela.nl

Adverteren in Grondig is scoren, met hét best gewaardeerde vakblad in de cumelasector!

bulkopslag

Hout en beton

T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

ARION 510 v.a. € 62.950,-

Kies voor TREND voordeel Geveerde cabine De ARION heeft een zeer ruime en 4-punts geveerde cabine. COMFORT

Krachtige motor De 4-cilinder motor met dubbele turbolader levert 125 pk*.

Efficiënte transmissie 40 km/u automatische ECO transmissie voor brandstof besparing.

POWER

EFFICIËNT

Dat is TREND voordeel. Dat is CLAAS.

Vraag uw CLAAS dealer voor meer informatie m.b.t. de gunstige financieringsmogelijkheden. *Vermogen aangegeven volgens max. vermogen (ECE R 120).

Grondig 6

Pagina 45 ondernemen met

ECONOMIE

IN KORT BESTEK

Rubriek: Cumela Kompas Analyse vaktechniek

CUMELA Kompas Analyse Bruto marge per boekwaarde 2017 en 2018

Beste Geralde,

210%

Vorig jaar hebben we een raamovereenkomst voor het onderhoud van waterkeringen afgesloten met een waterschap. Het is een groot werk met diverse deelovereenkomsten. Via via hebben we echter vernomen dat het waterschap een derde heeft ingeschakeld voor een behoorlijk onderdeel van het werk, terwijl wij ervan waren uitgegaan dat wij dat werk mochten uitvoeren vanwege de raamovereenkomst. Mag dat zomaar?

190% 170% 150% 130% 110% 90% 70% 50%

Delen uit raamovereenkomst aan derden gunnen

Grondverzet

Gemengd

Agrarisch

Cumelasector

Beste aannemer,

Het gebruik van raamovereenkomsten komt steeds meer voor. Het is erg geschikt voor onderhoudswerkzaamheden die steeds in vergelijkbare omvang terugkeren en het is dus niet verrassend Hoge bruto marge per euro boekwaarde bij grondverzetbedrijven Hoge bruto marge per euro boekwaarde bij grondverzetbedrijven dat het desbetreffende waterschap hiervoor heeft gekozen. De bruto marge van grondverzetbedrijven is 1,8 maal de boekwaarde van de De bruto marge van grondverzetbedrijven is 1,8 maal de boekwaarde van de machines. Een heel Kenmerkend voor een raamovereenkomst is dat er vooraf nog machines. Een heel verschil met de agrarische loonbedrijven, want hier is de bruto verschil met de agrarische loonbedrijven, want hier is de bruto marge ongeveer gelijk aan de geen duidelijkheid bestaat over de tijd, locatie, aard en omvang marge ongeveer gelijk aan de boekwaarde. Voor de cumelasector als geheel is de boekwaarde. Voor de cumelasector als geheel is de bruto marge ongeveer 1,3 keer de boekwaarde. van de werkzaamheden. Er bestaat geen afnameplicht en de brutoHet grote verschil tussen de gespecialiseerde grondverzetbedrijven en de agrarische loonbedrijven marge ongeveer 1,3 keer de boekwaarde. opdrachtgever is daardoor ook niet verplicht om u als aannemer ontstaat doordat de agrarische sector duidelijk kapitaalintensiever is. Enerzijds doordat de werk te geven. Een raamovereenkomst is echter niet vrijblijvend! aanschafwaarde van de machines vaak hoger is, maar ook doordat machines vaak maar beperkt Het grote verschil tussen de gespecialiseerde grondverzetbedrijven en de agraAls er wel werkzaamheden voorhanden zijn die passen binnen de inzetbaar zijn. Waar een graafmachine makkelijk 1400 uur kan maken, is bij een hakselaar 500 uur al rische loonbedrijven ontstaat doordat de agrarische sector duidelijk kapitaal reikwijdte van de raamovereenkomst(en) moet de opdrachtgever een goede score. intensiever is. Enerzijds doordat de aanschafwaarde van de machines vaak hoger deze ook aan de raamcontractant aanbieden. Het verschil is groot, constateert bedrijfskundig adviseur Dieuwer Heins. “Bij een grondverzetbedrijf Helaas zien we in de praktijk dat veel opdrachtgevers toch is, maar ook doordat machines vaak maar beperkt inzetbaar zijn. Waar een graafis de bruto marge bij een boekwaarde van € 100.000,- meer dan € 180.000,-, terwijl dit bij een derden inschakelen, maar dat is onlangs een halt toegeroepen agrarisch loonbedrijf net iets meer dan € 100.000,- is”, aldus Heins. De gemengde bedrijven en de machine makkelijk 1400 uur kan maken, is bij een hakselaar 500 uur al een goede gehele sector zitten daar iets tussenin. Een gemiddeld bedrijf moet rekenen op een bruto marge die door de voorzieningenrechter in Haarlem. Een cumelabedrijf score. ongeveer 1,2 tot 1,3 keer de boekwaarde is. “Het is goed om daar als bedrijf naar te kijken en te had voor een bedrag van € 200.000,- een raamovereenkomst Het verschil is groot, constateert bedrijfskundig adviseur Dieuwer Heins. “Bij een bedenken of je bruto marge past bij de boekwaarde van de machines. Uiteindelijk is meer omzet per gesloten met een gemeente. Helaas kwam het bedrijf ter grondverzetbedrijf is de bruto marge bij een boekwaarde van € 100.000,- meer dan geïnvesteerde euro immers altijd goed voor het rendement.” ore dat een groot onderdeel ter waarde van € 80.000,- uit de € 180.000,-, terwijl dit bij een agrarisch loonbedrijf net iets meer dan € 100.000,- is”, Opvallend vindt Heins dat er nauwelijks verschil is tussen de jaren. “Bij de grondverzetbedrijven zien raamovereenkomst zou worden gehaald en dat de gemeente alduswe dat de verhouding bruto marge per boekwaarde in 2018 iets lager uit komt dan in 2017. De Heins. De gemengde bedrijven en de gehele sector zitten daar iets tussenin. van plan was een (goedkopere) derde in te schakelen. Het Een belangrijkste verklaring hiervoor zijn de hogere investeringen in het grondverzet in de aflopen jaren. gemiddeld bedrijf moet rekenen op een bruto marge die ongeveer 1,2 tot bedrijf spande een kort geding aan en met succes. De rechter Bij de grondverzetbedrijven zien we dat investeringen de afgelopen twee jaar op ongeveer 140 1,3 keer de boekwaarde is. “Het is goed om daar als bedrijf naar te kijken en te procent van de afschrijvingen liggen, terwijl dit voor de gemengde bedrijven en agrarische oordeelde dat de deelovereenkomst binnen de reikwijdte van bedenken of je bruto marge past bij de boekwaarde van de machines. Uiteindelijk de raamovereenkomst viel en daarom aan de contractant moest loonbedrijven uitkomt op respectievelijk 130 en 120 procent.” is meer omzet per geïnvesteerde euro immers altijd goed voor het rendement.” worden aangeboden. Deze uitspraak is goed te begrijpen. Een Als de netto investeringen groter zijn dan de afschrijvingen betekent dit een uitbreiding of verjonging Opvallend vindt Heins dat er nauwelijks verschil is tussen de jaren. “Bij de grondinschrijver schrijft zich in voor het totaalplaatje. Het is oneerlijk van het machinepark. Dit is terug te zien in de verhouding van de boekwaarde tot de aanschafwaarde. Deze is bij de eerste deelnemers aan CUMELA Kompas Analyse 2018 met één als opdrachtgevers daar de lucratieve delen uit vissen en voor de verzetbedrijven zien we dat de verhouding bruto marge per boekwaarde in 2018 procentpunt gestegen naar 37 procent. hogere deelbedragen op zoek gaan naar goedkopere opties. iets lager uit komt dan in 2017. De belangrijkste verklaring hiervoor zijn de hogere Essentieel is de reikwijdte ofwel de scope van de overeenkomst. investeringen in het grondverzet in de aflopen jaren. Bij de grondverzetbedrijven Die bepaalt immers of een deelopdracht wel of niet aan u moet zien we dat investeringen de afgelopen twee jaar op ongeveer 140 procent van de worden verstrekt. Het is daarom belangrijk om vooraf aandacht afschrijvingen liggen, terwijl dit voor de gemengde bedrijven en agrarische loonte hebben voor de wijze waarop de opdracht is geformuleerd bedrijven uitkomt op respectievelijk 130 en 120 procent.” (zie bijvoorbeeld de naam van de overeenkomst of deel 1 van Als de netto investeringen groter zijn dan de afschrijvingen betekent dit een uitparagraaf 04 bij RAW-bestekken). breiding of verjonging van het machinepark. Dit is terug te zien in de verhouding De conclusie is dus dat deelopdrachten van de boekwaarde tot de aanschafwaarde. Deze is bij de eerste deelnemers aan die binnen uw raamovereenkomst CUMELA Kompas Analyse 2018 met één procentpunt gestegen naar 37 procent. vallen niet aan derden mogen worden De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van 80 bedrijven die voor de jaren 2017 gegund. Spreek uw opdrachtgever en 2018 hebben deelgenomen aan de kengetallenvergelijking CUMELA Kompas hierop aan! Analyse. Daarin worden tot de boekwaarde de machines, transportmiddelen en inventaris gerekend. 2017

2018

Wilt u weten hoe uw kengetallen 2018 zijn, doe dan mee aan de kengetallenver gelijking CUMELA Kompas Analyse. Neem hiervoor contact op via de Ondernemers lijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Geralde van de Bunt Adviseur juridische & GWW-zaken

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

vaktechniek

Dit is de eerste aflevering in de serie Slim en digitaal. Na deel twee komt er op de website een vergelijking van de bedrijven op een aantal belangrijke punten beschikbaar.

SLIM EN DIGITAAL Planning digitaliseren voor het mis gaat Cleverdesk stelt klant centraal Automatisering van de planning van GWW-bedrijven, daar zet Cleverdesk op in. Steeds meer groeiende bedrijven vinden zo de weg naar het online-platform. “Het zijn de ondernemers die zien dat het mis dreigt te gaan die een beroep op ons doen.” Idee101 begon een aantal jaar geleden met het digitaliseren van de urenregistratie van twee bedrijven die actief waren in de GWW. Dat pakte zo goed uit dat het bedrijf Cleverdesk bedacht. Met het product in handen kon het op zoek naar een markt. “We zijn eigenlijk verkeerdom begonnen”, zegt Maarten Overeem, één van drie eigenaren van Idee101. “We begonnen met het product en gingen daarna op zoek naar de markt”, zegt hij. De focus kwam te liggen op mensen en materieel. Dat bleek nog een uitdaging te zijn. “Uiteindelijk zijn we door schade en schande wijs geworden”, zegt Overeem. Het is dan ook een bedrijf dat leert door de ervaring die het opdoet. ”Het team van Idee101 heeft een wendbare instelling, waardoor het snel met veranderingen kan omgaan”, aldus de ondernemer. Die ontwikkeling gaat nog steeds door, omdat Idee101 regelmatig bij een nieuwe klant komt die het bedrijf weer nieuwe ideeën geeft om het systeem verder te verbeteren.

Zelf meedraaien

Maarten Overeem en Stephan Haalboom ontwikkelen Cleverdesk verder

Iets anders wat voor de mannen achter Cleverdesk meteen duidelijk was, is dat de klant centraal staat. “Wij hebben geen tool die je bij wijze van proef kunt uitproberen en daarna gaat gebruiken. We gaan echt naar het bedrijf toe en maken kennis”, zegt Stephan Haalboom, verantwoordelijk voor de marketing bij Cleverdesk. “We komen soms zelfs een dag meedraaien”, geeft Haalboom aan.

Dat is nodig om te weten te komen wat de klant precies wil, maar ook om er achter te komen hoe de gebruiker, de medewerker in het veld, tegen de zaken aankijkt. “Het zijn veelal de financiële directeuren of controllers die de vraag bij ons neerleggen en dus de klant zijn”, legt Haalboom uit. “Maar het zijn bijvoorbeeld de kraanmachinisten die het gaan gebruiken. Daarmee wordt soms best wat van hen gevraagd, omdat ze voorheen bij wijze van spreken alleen hun biertje openmaakten met de telefoon.” Cleverdesk is dan ook niet voor elk bedrijf geschikt. Haalboom: “Zo moeten er minimaal tien tot twintig mensen bij een bedrijf werken om het leuk genoeg te maken, moet het bedrijf bereid zijn te investeren en is er ook de vraag wie het gaat inzetten.”

Snel terugverdienen “Wij streven er naar om acht uur werk in acht minuten te laten gebeuren”, gaat Overeem verder. Om dat doel te bereiken, moeten de mensen binnen het bedrijf bereid zijn met het systeem aan het werk te gaan. “Zonder tijd en focus gaat het niet werken.” Het digitaliseren van de planning is voor veel bedrijven de reden om contact te zoeken met Cleverdesk. “We hebben bewust gekozen om vooral het digitaliseren van de planning te promoten, omdat daar veel vraag naar is vanuit de ondernemers”, zegt Overeem. Het bedrijf doet echter veel meer. De voorraad, de werkplaats, het onderhoud, het keuringsregime van materieel en mensen, projecten, een servicedesk en de inkoop zijn een aantal andere zaken waar dit bedrijf ook mee uit de voeten kan. “Bij een cumelabedrijf rekenen we een paar maanden voor de implementatie”, zegt Haalboom. De terugverdientijd schatten ze op één tot twee jaar. Die wordt berekend aan de hand van de besparing op personeelskosten, maar ook doordat fouten worden voorkomen en er vaak veel meer factureerbare zaken blijken te zijn. De tip die Overeem de ondernemers vooral wil meegeven: “Begin met lezen en laat je informeren. Maak tijd om na te denken over de toekomst en om aan je bedrijf te werken.” TEKST: Herma van den Pol & Sabine Zweverink FOTO’S: Herma van den Pol, Zuidema

GRONDIG 6 2019

VOORAAN VOOR EEN NIEUWE TELEFOON De vraag om een moderner systeem en de behoefte om zaken aan elkaar te koppelen, waren voor de Zuidema Groep (infra, recycling en grondstoffen) reden om met Cleverdesk in zee te gaan. Daarvoor gebeurde alles nog via papier, met behulp van een agenda, Excel en papieren werkbonnen. Harrold Dusseljee, projectleider bij de Zuidema Groep, zegt dat ze vanaf het voorjaar echt met het systeem zijn gaan werken. Het gaat dan om in totaal dertig mensen, van wie twintig in de buitendienst. Om dit te kunnen doen, werd achter de schermen na de zomer van 2018 begonnen met de voorbereidingen. “Zelfs de hele kritische medewerkers zijn heel positief”, zegt

Dusseljee. “Ze stonden vooraan voor een nieuwe telefoon”, lacht hij. Via de mobiele app komen de medewerkers snel te weten wat ze moeten doen en kunnen ze snel de uren doorgeven. Een blijvend aandachtspunt is wel dat medewerkers het ook moeten melden als ze andere werkzaamheden hebben gedaan en dat gebeurt nog niet altijd. Toch is de projectleider vooral heel positief en hij vertelt dat ze nu elk moment een update krijgen, waardoor Zuidema ook kan gaan factureren via het systeem. Een praktisch advies aan andere ondernemers is om vooraf door Cleverdesk een inventarisatie te laten maken. “Dat verdien je terug in de ontwikkeling. Kritisch meekijken is dan belangrijk, maar dit werkt beter dan dat je ontdekt dat iets wat je graag wilt er niet bij zit.”

OOK UREN VAN DE MACHINE VASTLEGGEN Een positieve verrassing was de overgang op Cleverdesk, zegt Peter Kurvers, financieel controller bij Laarakkers BV. De grote aannemerij in sloopwerken implementeerde het systeem tweeënhalf jaar geleden. “De medewerkers zijn er heel positief over dat ze het papier kwijt zijn.” “Toe we het systeem aankochten, was het voor ons al duidelijk dat het noodzakelijk was om de werkbonnen te digitaliseren”, zegt Kurvers. Door die stap te zetten, hoopte het bedrijf projecten sneller en beter kunnen analyseren. Ook zouden werkbonnen sneller kunnen worden goedgekeurd. “Het scheelt veel tijd en fouten bij de uitvoerders”, aldus Kurvers. Cleverdesk heeft als voordeel dat ook uren van machines kunnen worden vastgelegd, iets wat met Exact niet kan. “We hebben ervoor gekozen om groepsgewijs over te stappen van papier op het digitale systeem. Die overstap

ging zonder problemen, ook bij de oudere generatie. Er is maar één medewerker die er niet mee om kan gaan”, zegt Kurvers. Via een druk op de knop op de smartphone kunnen de medewerkers laten weten dat ze bezig zijn geweest en kan er meteen een onderscheid worden gemaakt tussen de reis- en werkuren. Over de terugverdientijd zegt Kurvers: “Het ligt eraan of er nog helemaal vanaf papier wordt gewerkt. Bij ons scheelt het voor de administratie anderhalve werkdag per maand. Dan hebben we nog geen rekening gehouden met de werkbesparing voor de uitvoerder.” Nog een plus vindt de controller het dat Cleverdesk vaak op bezoek komt met twee mannen: de één kijkt naar het hoofdverhaal, de ander naar de technische vertaling. “Daardoor is het ook voor bedrijven die nog weinig ervaring hebben met digitaliseren een aanrader.”

WAAROM ZOU IK DIGITALISEREN? Apps, laptops, tablets en mobiele telefoons zijn niet weg te denken uit onze maatschappij. Toch ziet Sabine Zweverink, adviseur digitalisering bij CUMELA Advies, dat deze middelen in de cumelasector soms nog vraagtekens oproepen. Waarom digitaliseren als het met de papieren bonnen en Excel-bestanden ook goed gaat? Een systeem aanschaffen of uitbreiden is vaak een grote investering, waar niet direct de vruchten van worden geplukt. “Kijk dan eens naar de detailhandel in ons land en bedenk wat er met grote ketens als Blokker en V&D is gebeurd en hoe Bol.com en Cool Blue zich op

de markt hebben gemanifesteerd. Niet alleen omdat ze digitaal werken, maar vooral omdat zij goed hebben ingeschat dat online de nieuwe winkelstraat zou worden, zijn dit de bedrijven die succesvol zijn.” Door nu steeds kleine stappen te zetten in het digitaliseren van de processen zijn bedrijven in de toekomst voorbereid en wendbaar om mee te gaan in de digitalisering. “We kunnen blijven vasthouden aan onze huidige werkwijze, omdat dat is wat nu werkt, maar om zo succesvol te blijven, is het belangrijk nu al stappen richting de

toekomst te zetten. Door nu de werkprocessen, middelen en mensen stap voor stap te digitaliseren, raakt onze sector klaar om in de toekomst bij te blijven. U kent toch de filmpjes van John Deere of… Dat is dichterbij dan we denken.” Weet u niet waar u moet beginnen of waar u nu staat in dit proces? Valt u in de categorie Intertoys of Zalando? CUMELA Advies kan u helpen in dit traject, zodat u op de tijd de stappen zet om bij te blijven. Neem contact op met de Ondernemerslijn op (033)247 49 99 voor meer informatie.

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

cumela

CUMELARIA

TREKKERTREK KAATSHEUVEL CO2-NEUTRAAL Trekkertrek Kaatsheuvel is in zeven jaar tijd uitgegroeid tot een evenement met 200 deelnemers en circa 2000 aanwezigen. Voor het eerst in Nederland wordt er dit jaar op 30 en 31 augustus met behulp van Aannemersbedrijf Van Wijlen BV een CO2-neutrale wedstrijd georganiseerd. Daarvoor is de totale CO2-footprint van het evenement in kaart gebracht. Het verduurzamen van een dergelijk evenement is een grote uitdaging. Bart van Wijlen geeft aan dat de eerste stap is het reduceren van de uitstoot via HVO-brandstof. De resterende CO2-uitstoot compenseert Van Wijlen door te investeren in ‘efficiënte cookstoves’, een gecertificeerd klimaatproject in Oeganda. De organisatoren claimen de eerste te zijn die dit initiatief neemt.

VERKOELING OP CONCERT AT SEA Nu eens geen ongeduldige auto’s, zenuwachtig rijgedrag, roekeloze inhaalacties of boze gezichten. Juist het tegendeel was het geval op Concert At Sea, waar cumelabedrijf Loonbedrijf Louwerse uit Serooskerke tijdens de hitte tussen de optredens door de nodige verkoeling bracht. Dankzij dit optreden hielden de bezoekers letterlijk koude voeten tijdens de optredens. Dat er nog een klein agrarisch luchtje aan het water kleefde, werd graag voor lief genomen. Het was één van de vele geslaagde acties van cumelabedrijven die ook deze zomer op allerlei manieren weer positieve handen spandiensten leveren op diverse lokale evenementen.

FEEST BIJ VERCOULEN, VENLO 55 jaar Vercoulen in Venlo: een mooie gelegenheid voor een groots feest. De loods werd omgetoverd tot een sfeervolle feestzaal. De ‘kleine maar fijne’ machines werden keurig in het gelid buiten opgesteld. Met ook nog een springkussen voor de kinderen kon het los gaan. Het werd een mooi feest, waar de familie Vercoulen met plezier op terugkijkt. Inmiddels staat de derde generatie aan het roer en werd in de tijd geswitcht van de good old Eichers naar de compacte New Hollandtrekkers. Het aandeel grondverzet is inmiddels sterk gegroeid. Ook hier geldt echter dat Vercoulen specialist is en blijft in het werken in kleine ruimtes. Daar past een groots feest bij, met uiteraard de bijpassende gelukwensen van kennissen, vrienden, relaties en gouden spelden en hangers van CUMELA.

THEORIE EN PRAKTIJK BIJ HOBELMAN Opleidingscentrum ‘IPC werkt’ in Arnhem heeft een Hooby MH115 Gradertronic gehuurd om de leerlingen met een mobiele graafmachine te leren werken en de finale proeve van bekwaamheid voor hun diploma af te laten leggen. Met deze machine konden de leerlingen ook kennis maken met de automatische functies van Gradertronic. Daarnaast hebben ze de Hooby-fabriek bezocht en een presentatie met rondleiding gekregen, waarin ook weer praktijkervaring kon worden opgedaan bij de grondopslag van Hobelman. Deze leerlingen doen de opleiding Cultuurtechniek bij IPC en haalden allemaal hun certificaat Specialisatie Cultuurtechniek. Het bezoek was ook meteen een mooie combi van het cumelabedrijf van Hobelman en de machinebouwtak.

GRONDIG 6 2019

GVZHN AANWEZIG OP TREKKERTREK KOUDEKERK Ook dit jaar is de studiekring GVZHN aanwezig op de trekkertrek in Koudekerk aan den Rijn op 3 augustus met als doel onze mooie sector te promoten. De GVZHN zorgt weer voor vermaak voor de allerkleinsten door middel van minigraafmachines, looptrekkers en een zandbak. Ook zal de studiekring proberen om met een simulator aanwezig te zijn en een VOMOL light te houden. Het doel is om de jeugd te enthousiasmeren om te komen werken in onze branche. De GVZHN richt zich ook op het aantrekken van nieuwe leerlingen voor opleidingen richting onze sector. Ze zoeken nog de nodige vrijwilligers en bedrijven die materieel beschikbaar willen stellen Hiervoor kunt u zich aanmelden bij Kim van der Gaag, kvdgaag@cumela.nl.

GEKRUID Nieuwe website Ik moet het eerlijk bekennen: ik liet haar al een poosje aan haar lot over. Ik was eigenlijk ook niet meer zo in haar geïnteresseerd, vond haar saai en neigend naar vergane glorie. Kortom, ik had gewoon niet zoveel zin meer in haar. Toen ik op een dag toch weer eens naar haar keek, zag ik dat dit ook niet zo heel erg vreemd was, want ze dateerde al uit 2012. Af en toe wat bijgehouden, maar zeker niet up-to-date, zoals eigenlijk zou moeten. Ze was afgedankt, onze website! Van de gospelgroep waar ik in mijn vrije tijd bij zing, beheer ik ook de website. Deze was ook nodig aan vervanging toe. Omdat het met de financiën bij zo’n groep altijd lastig is, wilde mijn zoon pro deo wel een nieuwe website bouwen. Uiteraard waren wij daar als groep erg blij mee. Ik zou vanzelfsprekend helpen met het aanleveren van de juiste informatie.

SNELHEIDSRECORD JCB FASTRAC 28 jaar na de officiële lancering van de snelle JCB Fastrac-trekker vestigde JCB met een topsnelheid van 166,7 km/u een officieel Brits record. Deze recordpoging werd gedaan op het vliegveld Elvington bij York. Een eigen team engineers bouwde met behulp van Williams Advanced Engineering deze speciale sprinttrekker. Hiervoor is een Fastrac flink op dieet gegaan en zijn er aerodynamische aanpassingen gedaan. Verder is de Fastrac voorzien van een tot circa 1000 pk getunede 7,2-liter-JCB DieselMax-zescilinderkrachtbron en uiteraard een aangepaste gearing van de ZF-zesversnellingsbak. Hij staat op BKT Ridemax 400/80R28banden. De recordpoging is geen officieel wereldsnelheidsrecord voor trekkers, maar JCB denkt dit nu wel officieus in handen te hebben.

Zo kwam het dat zoonlief en ik onlangs in een weekend achter de laptop druk aan het bouwen waren met een website. Gaandeweg het proces werd ik steeds enthousiaster, want zo naast mijn zoon zittend leerde ik steeds meer over het systeem van WordPress. Zo kwam het dat wij bedachten om ook voor ons eigen bedrijf een geheel nieuwe website te ontwerpen. De website van de gospelgroep schoof zo naar een tweede plek. Onze eigen website kwam nu met stip op nummer één. Dagenlang waren we aan het werk. Mijn zoon had de basis opgezet en zelf vulde ik deze met gegevens. Wat werd ik hier handig mee en wat was het verslavend! Elke vrije minuut was ik bezig met de website. Nu is het project bijna afgerond. Er moeten nog een paar kleine zaken worden aangevuld, maar hij is al vele malen beter dan de website die nu in de lucht is. Het wachten is nog op de voltooiing van de domeinovername. Zodra dit rond is, gaat de nieuwe website online. Wat ben ik blij met het resultaat. Wij zijn weer helemaal up-to-date! Nu snel de website van de gospelgroep nog afbouwen...

Gretha Toering Toering Loon- en Grondverzetbedrijf

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

cumela

RUSTPUNT

“Als je het goed hebt geregeld, loopt het” Rust is in zijn werk noodzakelijk om zijn klussen als boomverzorger secuur en veilig te kunnen uitvoeren. “Rust zit in me, maar ik weet ook: als ik het niet goed organiseer, loopt het spaak”, stelt Peter Mul van Peter Mul Boomverzorging BV uit Hoogwoud.

Om zeven uur ’s ochtends staan ze klaar om te beginnen. De kraanmachinist heeft zijn Liebherr geïnstalleerd. De torenkraan staat gezekerd op de vier stempels. De trekkerchauffeur is met zijn versnipperaar aanwezig. De Dorpsstraat is gedeeltelijk afgezet en een rood-wit gekleurd lint bakent de parkeerplaats van het kinderdagverblijf af. Peter Mul zelf bungelt inmiddels aan de haak van de torenkraan aan de achterkant van de kinderopvang. Met zijn helm op en de kettingzaag vastgegespt aan zijn klimgordel wordt hij de lucht in gehesen. De machinist van de torenkraan zet hem in de top van de metershoge Italiaanse populier, die over een kleine twee uur zal zijn verworden tot een afgezaagde stronk. “Zoals je ziet, is dit niet even een boompje kappen en klaar”,

vertelt de boomverzorger naderhand. “Ik moet eerst gaan kijken om de klus te kunnen inschatten en om een offerte te kunnen maken. Daarna moet ik in overeenstemming met het kinderdagverblijf een geschikte datum vinden. Ik moet ervoor zorgen dat er een verkeersbord aan de weg komt, dat er rijplaten liggen en dat er een torenkraan aanwezig is die de juiste lasten kan hijsen. De mobiele kraan moet er zijn en de trekker met versnipperaar moet worden geregeld. Het is een grote organisatie, waarbij ik geen steken mag laten vallen”, aldus Peter. Toch krijgt hij er geen stress van. “Het is deels een kwestie van ervaring. Anderzijds zit de rust gewoon in me. Dat zit nu eenmaal in je of niet. Het maakt mij niet uit als een klus een uurtje langer duurt dan gepland. Die tijd is er, daar houd ik rekening mee. Ik maak me daar dan ook niet druk om. Als alles goed is geregeld, loopt het.” Peter Mul begon 21 jaar geleden als zzp’er met een eigen bedrijf in de boomverzorging. Nu heeft hij zes medewerkers in vaste dienst en huurt hij geregeld zzp’ers in. Jaarrond werkt hij gemiddeld met zo’n tien tot twaalf man. “Ik ben gestaag gegroeid. Als je te hard groeit, krijg je problemen. Op deze manier kan ik de groei behappen en daar op tijd op inspelen, zonder ervan in de stress te raken. Het blijft zo te overzien.”

Tweedeling geeft verlichting De boomverzorgingstak van het bedrijf betreft het snoeien, kappen, rooien en planten van bomen. Dat doet Mul vooral voor overheidsinstellingen. Dit kinderdagverblijf is een uitzondering. Daarnaast zit hij in de aanleg en het onderhoud van groenvoorzieningen. “Vorig jaar hebben we een tweedeling in het bedrijf gemaakt. Het is nog wel één bedrijf gebleven, maar ik heb mezelf verantwoordelijk gesteld voor de boomverzorgingstak en ik heb een collega aangesteld die de groenvoorziening regelt.”

Aantal burn-outs neemt toe Burn-outs komen steeds vaker voor. Vrije tijd, ontspanning en rust worden daardoor steeds belangrijkere aandachtspunten op de agenda, niet alleen naast, maar ook tijdens het werk. In deze serie laten we cumelaondernemers aan het woord die bewust de ontspanning opzoeken in de hectiek van alle dag. Misschien kunt u er nog wat van leren.

GRONDIG 6 2019

Dat was hoognodig, besefte hij toentertijd. “Ik kon het allemaal niet meer alleen belopen. Als je ziet hoeveel je moet organiseren voor één zo’n klus, moet je nagaan hoeveel werk dat is voor alle andere boomverzorgingsgerelateerde klussen. Als je dan ook nog alle groenvoorzieningsprojecten moet organiseren, wordt het te veel. Wanneer je bijvoorbeeld wilt aanplanten, moet je die planten zeker anderhalve week van tevoren bestellen. Als je dat niet goed hebt georganiseerd, loopt het spaak. Deze tweedeling geeft de verlichting die ik nodig had.” Zijn drukke periodes liggen vooral tussen november en kerst - “Dan moeten blijkbaar alle budgetten van de gemeenten nog even worden opgemaakt...” - en tussen half januari en eind maart, gezien de beperkingen door de Flora- en faunawet, die op 15 maart ingaan en tot 15 juli duren. “Dat zijn de perioden waarin het werk moet worden gedaan. Om de druk te verlagen, huur ik extra mensen in, formeer ik meerdere clubjes en op zijn tijd maken we langere dagen om het werk af te krijgen. Dat moet gewoonweg in die periodes. Ook hierbij geldt: als het goed is geregeld, loopt het.”

Goede samenwerking In zijn werk is niet alleen de organisatie van groot belang om rust te generen, maar ook een goede samenwerking tussen de collega’s en de ingehuurde arbeidskrachten is essentieel. “Je moet elkaar kunnen aanvoelen, weten wat je aan elkaar hebt”, zegt Mul. “Tijdens zo’n klus als deze ben je gewoonweg van elkaar afhankelijk. Ik hang in die boom en communiceer met de grondman die de haak aanstuurt. Die communicatie moet heel duidelijk op elkaar zijn afgestemd. Als ik zeg dat hij vier centimeter naar beneden moet, moet ik ervan op aankunnen dat hij dat nauwkeurig doet. Tegelijkertijd moeten zij er bij mij van op aankunnen dat ik het gewicht van de te heffen tak goed inschat. Als hij in werkelijkheid te licht is, kan de torenkraan te veel kracht zetten, waardoor de boomstronk de lucht in schiet. Als hij te zwaar is, kan het zo’n hefboomwerking hebben op de kraan dat de machine zelfs omvalt.” Hij heeft er een paar mooie filmpjes van op zijn telefoon staan. “De risico’s zijn groot. Bij dit werk staat veiligheid voorop. Je moet elkaar kunnen vertrouwen. Ik werk dan ook altijd samen met dezelfde bedrijven en dezelfde mensen. Doordat je weet wat je aan elkaar hebt, hoef je je daar niet druk over te maken. Dat geeft rust.” Eigenlijk is het enige waar hij van in de stress schiet als machines of materieel stuk gaat. “Daar kan ik slecht mee omgaan. De planning loopt dan in de soep en je hebt het niet meer in je macht. Het beste is dan maar te denken: het is zo en ik ga het oplossen. De ervaring leert je op deze situaties inspelen, maar het blijft altijd spannend.”

Hoofd leeg Toch heeft ook hij ontspanning nodig. Daarom gaat hij doordeweeks en in het weekend fietsen. Op een avondje vaak een kilometer of 70, op zondag is 150 kilometer gemiddeld. “Ik heb dat nodig om mijn hoofd leeg te maken, om even nergens aan te hoeven denken.” Vakanties vindt hij daarom ook noodzakelijk. Straks gaat hij eerst met zijn gezin een paar weken weg en later nog een week fietsen in Frankrijk. “Het bedrijf blijft dan wel bereikbaar. Er is altijd iemand op kantoor en ik zorg er altijd voor dat er zowel zagers als klimmers aanwezig zijn om de nodige klussen te klaren. Dat geeft ook rust. Ik kan ervan op aan dat het goed wordt geregeld”, aldus Peter. Wel zorgde een storm drie jaar geleden ervoor dat hij vanuit zijn vakantieadres het nodige moest regelen. “Maar ook dat gaat dan goed. Het is even schakelen, maar ik weet wie ik op zo’n moment moet bellen.” “Wat ook een belangrijk punt is, is dat je het privé goed voor elkaar moet hebben”, voegt hij eraan toe. “Ook dat geeft rust. Wie het thuis niet op orde heeft en de rust in zijn werk probeert te vinden, kan het wel vergeten.” Op de vraag of hij zelf de balans weet te bewaren tussen p rivé en werk schiet hij in de lach. “Dat moet je aan mijn vrouw vragen. Het hebben van een eigen bedrijf vraagt nu eenmaal veel uren. Zij werkt ook mee in het bedrijf.” Om die balans nog beter te krijgen, heeft hij een nieuw pand laten bouwen, waar een opslagruimte van 6000 vierkante meter, een kantine en een kantoor bij elkaar komen. “Tot nu toe was het niet erg dat we kantoor en kantine bij huis hadden, maar je hebt nooit rust. Om kwart voor zes ‘s ochtends zit de eerste medewerker aan de koffie en je bent pas klaar met werk als de laatste weg gaat. Dat gaan we na de bouwvak anders doen.” TEKST & FOTO’S: Marjolein van Woerkom

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

cumela

CUMELA.NL

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Cumela.nl zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Cumela.nl. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

WEBINAR OVER DE WAB TERUGKIJKEN Deze maand organiseerden we het webinar over de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB). Misschien heeft u live meegekeken, misschien paste het tijdstip u niet. In beide gevallen kunt het webinar terugkijken. Ga naar Cumela.nl en zoek naar ‘Webinar WAB’. In het webinar benoemen Chaira Klein en Marie-José Lamers van CUMELA Advies u in 24 minuten welke zaken van belang zijn rond de invoering van deze wet.

START VAN PROJECT ‘MACHINES OP NAT VEEN’ In het Friese veenweidegebied is sprake van veenoxidatie door een lage (grond)waterspiegel. Dit zorgt voor een bodemdaling van circa één centimeter per jaar. Om deze daling af te remmen, beogen het waterschap en de provincie om nieuwe peilbesluiten te nemen, waarbij het waterpeil in de gebieden omhoog wordt gebracht. In het onlangs gestarte project ‘Machines op nat veen’ krijgen cumelabedrijven handvatten aangereikt om in dit gebied innovatief en toekomstbestendig te kunnen ondernemen. Op 28 mei vond de start van het project plaats met de deelnemers van de koplopersgroep. Deze groep bestaat uit vijf cumelabedrijven. De bevindingen worden in een aantal bijeenkomsten gedeeld met alle cumelabedrijven in Friesland. Het project wordt uitgevoerd door CUMELA Nederland en is mede gefinancierd door de provincie Friesland.

ALLEEN BIJ UITZONDERINGEN CHEMIE OP SPORTVELDEN Vanaf volgend jaar mag er op sportvelden alleen in uitzonderingssituaties nog chemie worden gebruikt. Dit heeft staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) in juni bekend gemaakt in een commissievergadering gewasbescherming. Het ‘nee tenzij’-principe is in 2015 afgesproken in de Green Deal Sportvelden en dat wil de staatssecretaris nu ook wettelijk vastleggen. Het betekent dat alleen in probleemsituaties nog chemie mag worden ingezet. Over de uitzondering is nog overleg met de Green Dealpartners. Er wordt rekening gehouden met het beperken van de administratieve lasten.

ARTIKEL VAN DE WEEK

• Wet arbeidsmarkt in balans: transitievergoeding • Vakantiedagen tijdens ziekte

DUIDELIJKHEID OVER VANGGEWASSEN NA (KORREL)MAÏS

VEELGESTELDE VRAGEN

• Waar moet ik aan denken voordat ik een overweg passeer? • Hoe weet ik of de door mij vervoerde mest onwaarschijnlijke gehalten bevatten? Maak gebruik van de lijst met bandbreedtes.

• Waarom zou ik de gedragscode KeurMest ondertekenen?

GRONDIG 6 2019

Op de website van RVO (www.rvo.nl) is de informatie over het inzaaien van een vanggewas onlangs aangevuld nadat CUMELA Nederland hierover vragen had gesteld aan deze organisatie. De uiterste inzaaidatum van het vanggewas na biologische snijmaïs, korrelmaïs, suikermaïs, corn cob mix of maïskolvensilage is 31 oktober. Na snijmaïs is de uiterste inzaaidatum van het vanggewas 1 oktober. Nieuw op de website is de informatie over het toepassen van een mengsel van gewassen als vanggewas. U mag een mengsel van verschillende gewassen als vanggewas telen. Het mengsel bestaat dan wel voor ten minste twee derde deel uit één of meer vanggewassen, zo blijkt uit de tabellen op de website van de RVO. Voorwaarde is dat het ingezaaide mengsel in het najaar tot ontwikkeling is gekomen. Er is sprake van een inspannings verplichting voor de teler. Die moet aantonen dat hij al de nodige moeite heeft gedaan om het vanggewas te laten slagen, bijvoorbeeld voldoende hoeveelheid zaaizaad gebruikt en een geschikte machine heeft ingezet.

KLIC-ACTUALITEITEN: OVERGANGSTERMIJN VOOR VECTORBESTANDEN Niet alle netbeheerders konden vanaf 1 juli alle kaarten in vectorbestanden aanleveren nadat u als grondroerder een Klic-melding heeft gedaan. Deze netbeheerders blijven vooralsnog volgens de oude standaarden informatie leveren, zodat de grondroerders complete leveringen ontvangen. Deze leveringen zijn te bekijken met de huidige viewers. Agentschap Telecom stuurt erop dat deze periode zo kort mogelijk zal zijn. Voor u als grondroerder betekent de komst van het vernieuwde KLIC-WIN-systeem meer gebruiksgemak. De kabel- en leidinginformatie wordt in vectorformaat aangeboden. Dit is onder meer nodig voor mobiele toepassingen, zoals smartphones en tablets. Ook biedt het nieuwe systeem de mogelijkheid om ontvangen netinformatie te combineren met andere bronnen, zoals eigen projectinformatie en teken- en ontwerpprogramma’s.

SUBSIDIE PRAKTIJKLEREN Heeft u afgelopen schooljaar als leerbedrijf een steentje bijgedragen aan het opleiden van een BBL’er tot aankomend vakman of -vrouw? Voor het goed en zorgvuldig begeleiden van een BBL’er is er een tegemoetkoming van maximaal € 2700,- voor de gemaakte kosten in de vorm van de Subsidieregeling Praktijkleren. Vraag uw subsidie vóór 16 september aan! Wacht dus niet tot de leerling de opleiding heeft afgerond, maar vraag elk jaar achteraf deze subsidie aan via www.rvo.nl/praktijkleren. U hoeft slechts één formulier in te vullen om de subsidieaanvraag in te dienen. Voor meer informatie en een handige handleiding gaat u naar Cumela.nl of neemt u contact op met de Ondernemerslijn van CUMELA Nederland.

VOORZITTER Maandelijks op deze plaats een column van één van de voorzitters van CUMELA Nederland. Deze editie Wim van Mourik, voorzitter CUMELA Nederland.

Europese zaken Op het moment dat ik dit schrijf, ben ik net terug van een tweedaagse bijeenkomst van onze Europese koepel CEETTAR. Op het programma stonden het kiezen van een nieuw Management Committee en het vaststellen van de jaarlijkse contributie. Ook kwamen er wat lopende zaken aan de orde. Het waren twee inspirerende dagen en bij thuiskomst zag ik het nieuws van de Europese Commissie, oftewel onze Frans… Hij zou het waarschijnlijk niet gaan worden, uit onverwachte hoek een kandidaat waar we nog nooit van hadden gehoord. Hoe is het mogelijk, zou je zeggen! Voor mij klinkt het niet vreemd, want ik kan me er na twee dagen Europese zaken wel een voorstelling bij maken. Voor ons Management Committee konden alle landen weer een kandidaat aanleveren, maar wel uiterlijk twee weken voor de vergadering! Vanuit de noordelijke landen werd dat ook correct en weloverwogen gedaan en voor Nederland hadden wij Janneke Wijnia voorgesteld. Vanuit twee landen werd kort voor de vergadering ook nog een kandidaat aangeleverd. De één had zich niet gerealiseerd dat je dan ook meerdere keren per jaar In Brussel moet zijn, dat daar de nodige opvolging en huiswerk aan vast zit en dat je je dus wel vrij moet kunnen maken van je dagelijkse werk. De andere partij stelde iemand voor van het secretariaat, omdat Engelstalig een vereiste is. Alleen: deze kandidaat kenden we niet, hebben we nooit gezien en het CV was ook erg kort. Als laatste detail bij deze kandidaat werd genoemd dat ze in blijde verwachting was en het eerste jaar nog niet beschikbaar was, maar dat voor vervanging kon worden gezorgd. Bij sommige landen is de drang om in het Committee te komen dus groter dan de daadkracht en de te leveren manpower. Hier komen de cultuurverschillen tussen de noordelijke en zuidelijke landen goed in beeld. Nu zal het er bij de Europese Commissie en onze Frans wel anders aan toe gaan dan bij CEETTAR, maar dat een uitslag anders kan uitpakken dan verwacht, kan ik sinds vandaag goed begrijpen. Jammer Frans, maar Proficiat Janneke met de benoeming voor het Management Committee!

OOK OP CUMELA.NL

• Landbouw bouwt aan duurzame mestketen • Veel belangstelling voor Veilig Vakwerk • Lonen per 1 juli • Voorkom klachten door eikenprocessierups • Nog geen verbod asbestdaken • Hoge boete voor niet voorkomen letsel bij werknemer

Wim van Mourik Voorzitter CUMELA Nederland

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

cumela

Voor meer info over veilig werken, kijk op www.agroarbo.nl

TOOLBOX Veilig werken met een grashakselaar Tips en vuistregels voor de toolboxmeeting Ongevallen met een hakselaar veroorzaken ernstige verwondingen. Ga daarom nooit aan het werk zonder werkinstructie en zorg dat je de gebruikershandleiding kent. Laat het oplossen van grote storingen over aan een daarvoor opgeleide monteur. Zorg voor de juiste gereedschappen om kleine storingen te kunnen oplossen.

WELKE STORINGEN MAG JE ZELF OPLOSSEN? Storingen door vastlopen of metaaldetectie mag je zelf oplossen, maar dat mag alleen veilig. Veilig wil zeggen: werken volgens de gebruiksaanwijzing. Voordat je een storing gaat oplossen, moet een aantal d ingen duidelijk zijn: • Wie gaat wat doen? • Welke signalen worden gebruikt? • Hoe wordt ervoor gezorgd dat het hakselmechanisme uitgeschakeld blijft? De opraper en invoer moeten uit. • Welke voorwaarden gelden er voor het herstarten van de machine?

WAT MOET JE DOEN BIJ VERSTOPPING IN DE BLAZER?

• Accepteer het tijdsverlies en blijf rustig. Je kunt verloren tijd niet inhalen. Wat je wel kunt doen, is zorgvuldig het probleem oplossen en daarmee ongevallen voorkomen. • Wacht tot de blazer stilstaat voordat je de verstopping gaat verwijderen.

MELDEN

• Geef altijd door dat er een storing is geweest, ook al is deze opgelost.

Alle toolboxen zijn ook digitaal te gebruiken via de Veilig Vakwerk-dienst. Ga voor meer informatie naar www.veiligvakwerk.nl.

GRONDIG 6 2019

CAO & ZO De dynamiek van het cao-overleg In de vorige Grondig concludeerde ik na vier cao-overleggen dat het proces moeizaam liep, voor mijn gevoel moeizamer dan ooit. Nu - weer een aantal weken later - praat ik u weer graag bij. In mijn vorige column vertelde ik u dat elke cao tot stand komt door veel te praten, te luisteren en soms mee te bewegen met de wensen van de ander. En ik zou denken dat luisteren vaak belangrijker is dan praten. Wat beweegt de ander? En waarom? Daardoor leer je ook te reflecteren op je eigen standpunten. Wat beweegt onszelf eigenlijk en waarom?

WAT MOET JE DOEN ALS HET METAALDETECTIESYSTEEM HET INVOERMECHANISME VAN DE OPRAPER HEEFT STOPGEZET?

• Stop met rijden. • Plaats de opraper omhoog. • Rijd een aantal meters achteruit • Keer het invoersysteem om. • Zorg dat de opraper en invoer uit zijn. • Verwijder het metaal. Als iemand anders dan de machinist het metaal verwijdert, mag dat niet gebeuren voordat de machinist het sein geeft dat het metaal veilig kan worden weggehaald. Er mag pas verder worden gewerkt als degene die het metaal heeft weggehaald veilig is. Hij moet zich op minimaal twee meter afstand bevinden én het sein veilig geven.

REPARATIES

• Voer

reparaties uit met stilstaande motor en stilstaand haksel mechanisme. • Zorg dat derden de machine niet kunnen aanzetten. • Plaats na het onderhoud alle afschermingen en beveiligingen weer terug. Schakel beveiligingen nooit definitief uit. Je bent hiervoor aansprakelijk.

De vakbonden zullen daar vermoedelijk niet anders over denken. Het waren dan ook de vakbonden die ons onlangs uitnodigden voor een informeel overleg. Het doel van dat informele overleg was vooral om met elkaar stil te staan bij het proces (hoe loopt het, wat kan beter?) en te verkennen welke ruimte er over en weer was. Het informele overleg heeft op 14 juni plaatsgevonden tussen de woordvoerders namens de bonden, een werkgever en ondergetekende. Het was een open en fijn gesprek. Mijn conclusie was ook dat we eigenlijk best wel dicht bij een akkoord zaten, ook al waren er best nog wel een paar ‘hobbels’ te nemen. Op 24 juni zouden we ons cao-overleg voortzetten. Ik had er zin in. We hadden tot acht uur ’s avonds ons zaaltje gereserveerd, zodat tijd geen belemmerende factor zou zijn. Eigenlijk was ik er bijna zeker van dat we die dag een cao zouden afsluiten voor al onze circa 2100 werkgevers en circa 25.000 werknemers. Helaas bleek het overleg van korte duur. Kort na de opening van de vergadering kreeg ik als voorzitter - ten overstaan van de volledige tafel - de wind van voren, namelijk over mijn column in de vorige Grondig. Met verbazing (en dan druk ik me mild uit) luisterden we naar de kritiek van de bonden. Het leidde er wel toe dat ik die dag geen voorzitter meer wilde zijn van het overleg. Een tafel voorzitten alsof er niets was gebeurd, vond ik niet passend. Omdat de bonden het voorzitterschap die dag niet wilden overnemen, hebben we besloten het gesprek voor die dag te stoppen. In september gaan we weer verder. Wordt vervolgd…

VAN ELKAAR LEREN

• Leer van elkaar door incidenten en problemen met elkaar te b espreken.

Sander van Meer TEKST: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo FOTO: CUMELA Communicatie

teamleider Advies en Arbeidsmarkt

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

cumela

Schadeclaims van netbeheerders Wat moet u wel en wat moet u niet betalen? Bij werkzaamheden heeft u een schade aan een huisaansluiting veroorzaakt en hier melding van gemaakt bij de telefoon maatschappij. De schade is gering en het is niet duidelijk of er een schadeclaim volgt. Weken later krijgt u een brief van Sedgwick, dat namens de telefoonmaatschappij een forse schadeclaim indient. Naast de herstelkosten staan hier ook verhaal- en dossier kosten, administratiekosten en een algemene toeslag op. Wat moet u wel en wat moet u niet betalen? Een beschadigd netwerk moet zoveel mogelijk in oude toestand worden hersteld. Dit herstel moet op de meest efficiënte wijze en tegen de laagst mogelijke kosten plaatsvinden. De netbeheerder heeft de wettelijke plicht om de schade zoveel mogelijk te beperken. Een verbetering van de situatie hoeft degene die de schade heeft veroorzaakt (in beginsel) niet te betalen. In de praktijk ontstaat hier nog weleens discussie over. Soms worden er andere eisen gesteld aan het leggen van netten, waarbij de vraag is wie deze kosten moet dragen. Soms kan het herstellen naar de oude situatie meer kosten dan een alternatieve methode, bijvoorbeeld bij beschadigde netten rondom het water. Boogzinkeren is dan een verbetering en als dat minder kost, hebben beide partijen hier voordeel bij. De schadeclaim van een netbeheerder moet altijd voldoende worden gespecificeerd en onderbouwd. Voor eigen werkzaamheden en werkzaamheden van derden moeten facturen (kunnen) worden overlegd. Is er informatie onduidelijk of ontbreekt er informatie? Dan is het aan te raden om navraag te doen bij de netbeheerder. Hier kunnen ook het schadeformulier en eventuele foto’s worden opgevraagd. Monteursuren en tarieven zijn regelmatig onderwerp van discussie. De interne registratie van uren en het doorberekenen in de praktijk blijken niet altijd zorgvuldig te gebeuren. Voor een succesvol verweer is een goede onderbouwing nodig. Maak bijvoorbeeld foto’s van het beschadigde net en de omgeving en van het uitgevoerde herstel. Waar mogelijk is het ook verstandig om bij te houden wanneer monteurs ter plaatse kwamen, welke werkzaamheden zij hebben uitgevoerd en wanneer ze zijn vertrokken. Daarbij is het goed om de monteurstarieven te toetsen aan tarieven van andere netbeheerders of commerciële organisaties. In sommige gevallen is dit zeker de moeite waard.

Bijkomende kosten Netbeheerders kunnen de kosten voor het herstellen van het netwerk verhalen. Denk hierbij aan bijkomende kosten als opsporingskosten (als een schade niet is gemeld), kosten van interne aansturing van mensen en processen, maatregelen rondom het herstel en de administratiekosten.

GRONDIG 6 2019

Klopt het dat netbeheerders een mantelbeschadiging gratis herstellen? Beheerders van elektriciteit- en gasnetten kennen inderdaad een dergelijke regeling. De schade moet dan wel direct bij de netbeheerder worden gemeld en de levering mag niet onderbroken zijn. Ook moeten er Klic-tekeningen ter plaatse zijn en moet er zorgvuldig zijn gewerkt. Wordt er onterecht een factuur gestuurd, dan mag u de netbeheerder hierop aanspreken. Ontstaat er discussie over het wel of niet zorgvuldig werken? Roep de hulp van CUMELA in. Wij helpen u graag.

Beoordeel de schadeclaim kritisch en verwacht dit ook van uw verzekeraar! • Meld een schade altijd bij de netbeheerder of opdrachtgever. de schade goed vast. Maak foto’s en vul het graafincidentenformulier in. • Meld de schade zo snel mogelijk bij de verzekeraar, zodat die actie kan ondernemen. • Wordt u aansprakelijk gesteld? Treed dan actief op en laat de zaak niet liggen. • Vraag facturen van derden op en vraag uitleg of onderbouwing als deze ontbreekt. • Onderzoek of de gekozen herstelmethode efficiënt is en de monteursuren verklaarbaar zijn. Zo niet, maak beargumenteerd bezwaar! • Controleer of de kostenposten kloppen en kijk of er geen kosten bij zitten die niet (geheel) in aanmerking komen voor vergoeding. • Betaal niet voordat er helemaal duidelijk is waarvoor moet worden betaald. • Treed actief op en laat u niet onder druk zetten door een doorlopend incassoproces.

• Leg

Ook de compensatie die netbeheerders aan klanten moeten betalen, bijvoorbeeld bij stroomuitval of netwerkverlies voor een bepaalde tijd, kunnen worden verhaald. De laatste jaren voeren netbeheerders steeds meer kostenposten op, zeker als er bureaus als Sedgwick, Broadspire of Geko Infraschade BV worden ingeschakeld om de schade te verhalen. In sommige gevallen werden deze kostenposten door de rechter van de hand gewezen, zoals in het verleden de geclaimde degeneratieschade aan glasvezelkabels. In andere gevallen werden kostenposten wel toegekend. De rechter heeft uitgesproken dat kosten voor de gewone bedrijfsvoering van netbeheerders of beheersorganisaties ook in aanmerking komen voor vergoeding. Zij hebben bijvoorbeeld een 24/7-storingsdienst en er worden kosten gemaakt voor de inkoop, logistiek en opslag van materialen. De netbeheerder moet hierbij kunnen aantonen wat de jaarlijkse kosten zijn, welk deel hiervan wordt toegerekend aan derden en hoe dit op een eerlijke manier wordt toebedeeld aan een individueel schadegeval. In de praktijk gebeurt dit lang niet altijd.

Buitengerechtelijke kosten Kosten die netbeheerders maken om de omvang van een schade vast te stellen, de aansprakelijke partij te achterhalen en de schade te verhalen, noemen we buitengerechtelijke kosten. Dit zijn kosten die buiten de rechter om gemaakt worden, zoals: • a dministratieve kosten, zoals het aanleggen en bijhouden van een dossier, het aansturen van medewerkers of het bellen en corresponderen met de betrokkenen; • v erhaalkosten, zoals het verzamelen van bewijs, het inschakelen van een expert, het voeren van een schuldvraagdiscussie of het inwinnen van juridisch advies;

Staffel van Rijkswaterstaat Voor het berekenen van een redelijke vergoeding kan de staffel van Rijkswaterstaat worden gebruikt. Hierin wordt de omvang van de vastgestelde herstelkosten gekoppeld aan een vast bedrag aan administratiekosten. In geval van een prompte betaling, die binnen een termijn van 30 dagen na dagtekening van de schadeclaim en zonder discussie wordt betaald, moet 50 procent van het bedrag worden betaald. In alle andere gevallen gaat het om het volledige bedrag. Schadehoogte (in euro's)

Administratiekosten (in euro's)

Vanaf

Tot en met

Prompte betaling

Discussie

0,00

90,76

11,34

22,69

90,77

453,78

28,36

56,72

453,79

907,56

45,38

90,76

907,57

1.631,34

62,39

124,79

1.361,35

4.537,80

90,76

181,51

4.537,81

11.344,51

170,17

340,34

11.344,52

45.378,02

1,5% v. schadebedr.

3% v. schadebedr.

45.378,03

Pergeval berekenen

• i ncassokosten, zoals het opmaken en versturen van facturen of aanmaningen. Buitengerechtelijke kosten komen in aanmerking voor vergoeding als er wordt voldaan aan de zogenaamde dubbele redelijkheidstoets. Het moet in eerste instantie redelijk zijn geweest om in de gegeven omstandigheden de desbetreffende kosten te maken en in de tweede plaats moeten de kosten binnen redelijke grenzen blijven. Zo mag er zonder aanleiding niet ‘standaard’ een expert worden ingeschakeld, moeten de kosten zijn onderbouwd en gespecificeerd en in verhouding staan tot het financiële belang, aldus de rechter. Kosten mogen zowel door de netbeheerder zelf als door een ingeschakelde partij zijn gemaakt.

Overleg met de verzekeraar Bureaus die worden ingeschakeld voor kabelschades, met name voor datakabelschades, lijken er een sport van te maken om hoge claims te sturen. Dit is hun verdienmodel om zoveel mogelijk geld binnen te halen. Liander heeft er bijvoorbeeld voor gekozen om het verhalen van graafschades te zien als incasso. Ondernemers worden regelmatig onder druk gezet om te betalen. Geef hier niet aan toe en neem altijd eerst contact op met uw verzekeraar. Doet u dit niet, dan wordt de schade vaak niet vergoed. Win desgewenst advies in bij CUMELA. Wij helpen u graag.

TEKST: Herman Arissen, stafmedewerker Verzekeringstechniek CUMELA Verzekeringen FOTO: CUMELA Communicatie

GRONDIG 6 2019

Dé KUHN oplossing • Standaard 750 mm wikkelfolie • Extra zuurstofbarrière • Extra bescherming rond de baal • Minimale baalgroei70% stretch • 30% foliebesparing • Alle handelingen op stahoogte • De beste silage!

Wisselen tussen folie- en netbinding

REESINK Agri

uw partner in agribusiness

Interesse? Neem contact op met uw dealer of productspecialist Paul Ferket via 06-20396535 of paul.ferket@reesinkagri.com www.reesinkagri.com Volg ons ook op social media

Maak van uw wiellader een motorgrader

Mekos dozerbladen: volautomatisch werkende profileer machines, voorzien van automatisering door middel van laser techniek, total station of gps. De Mekos machines zijn uniek, sterk en duurzaam, geschikt voor zand en korrelbanen. Werkbreedte tot 4 mtr.

(op getoonde producten zijn individueel patenten van toepassing)

Partners:

Mekos Schagerbrug BV Tel. 0224-571555 www.mekos.net

Fouten en tweede kansen

ondernemen met

cumela

Kijk serieus naar een ingebrekestelling Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Elke ondernemer heeft wel eens meegemaakt dat een werk net anders uitpakt of een machine toch niet zo functioneert als was verwacht. Veel valt met een goed gesprek op te lossen, maar wat als dat niet lukt? Of wanneer ook de herstelwerkzaamheden het probleem niet oplossen? In dit artikel meer over de belangrijke eerste stap: de ingebrekestelling.

De Nederlandse wet bepaalt dat een opdrachtnemer doorgaans een tweede kans moet krijgen om zijn tekortkoming te herstellen. Met een ingebrekestelling brengt de opdrachtgever de opdrachtnemer op de hoogte dat hij niet tevreden is. Aan zo’n ingebrekestelling worden wel enkele voorwaarden gesteld en wanneer de opdrachtgever daar niet aan voldoet, loopt hij het risico dat hij zijn recht op een schadevergoeding verspeelt. Wanneer u als opdrachtnemer een ingebrekestelling ontvangt, moet u hier serieus naar kijken, omdat u anders mogelijk uw recht op een tweede kans kwijtraakt.

Voorwaarden Een ingebrekestelling is een schriftelijke aanmaning waarbij de opdrachtnemer een redelijke termijn wordt gesteld om alsnog zijn verplichtingen na te komen. Maar hoe stel je iemand in gebreke? • Schriftelijk: een mondelinge ingebrekestelling is niet rechtsgeldig. • Aanmaning: er moet duidelijk worden gemaakt wat de verplichtingen van de opdrachtnemer zijn en waarom hij deze niet is nagekomen. Maak ook duidelijk dat het om een ingebrekestelling gaat: “Ik stel u daarom door middel van deze brief in gebreke.” • Redelijke termijn: er moet een redelijke termijn worden gegeven voor nakoming. Dat is vaak twee weken, maar kan in specifieke gevallen ook enkele maanden of juist enkele dagen zijn. • Gevolg van de niet-nakoming: er moet worden vermeld wat er gebeurt als de opdrachtnemer zijn verplichtingen niet alsnog binnen de gestelde termijn nakomt, bijvoorbeeld ontbinding van de overeenkomst of het vorderen van een schadevergoeding voor alle geleden en te lijden schade als gevolg van de niet-nakoming. • Incassokosten: als daar aanspraak op wordt gemaakt, kan er in de brief worden opgenomen dat buitengerechtelijke incassokosten en wettelijke rente in rekening zullen worden gebracht. Het is niet altijd nodig om eerst een ingebrekestelling te versturen. Wanneer het bijvoorbeeld blijvend onmogelijk is om de overeenkomst na te komen, een bepaalde deadline is verstreken of uit een mededeling van de opdrachtnemer kan worden afgeleid dat hij de overeenkomst niet meer zal nakomen, kan de ingebrekestelling achterwege blijven.

Juridisch kader Wanneer partijen afspraken over en weer maken, komt er een overeenkomst tot stand. Wanneer één van de partijen zijn afspraken niet of onvoldoende nakomt, is er sprake van een wanprestatie, tenzij de tekortkoming niet aan de opdrachtnemer kan worden toegerekend. De schade die voortvloeit uit een wanprestatie moet een opdrachtgever vergoeden aan de opdrachtnemer, mits de opdrachtnemer een tweede kans heeft gekregen via de ingebrekestelling. Wanneer de opdrachtnemer de tekortkoming niet binnen de gestelde termijn herstelt, raakt hij in verzuim en wordt de opdrachtnemer schadeplichtig of kan de overeenkomst worden ontbonden.

Jurisprudentie In april 2019 deed het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden uitspraak in een geschil tussen een opdrachtgever en aannemer A. Die laatste was ingeschakeld voor het heien van heipalen en had onderaannemer B ingeschakeld voor het koppensnellen van de heipalen. Onderaannemer B deed zijn werk niet goed en aannemer A werd hierop door zijn opdrachtgever aangesproken. Aannemer A liet meteen weten er zo spoedig mogelijk op terug te komen. Toch liet de opdrachtgever direct de fouten herstellen door aannemer C en probeerde hij de kosten te verhalen op aannemer A. Het hof oordeelde dat de opdrachtgever aannemer A een redelijke termijn had moeten gunnen om de herstelwerkzaamheden zelf te verrichten, zoals wordt voorgeschreven door de wet. Omdat de opdrachtgever dit naliet, hield hij zich niet aan het systeem van de wet en verspeelde hij zo zijn recht op een schadevergoeding. Let op: ook een opdrachtgever kan zijn afspraken niet nakomen, waardoor een opdrachtnemer een ingebrekestelling naar zijn opdrachtgever zal moeten sturen. Twijfelt u of een ingebrekestelling nodig is, verzend dan voor de zekerheid de ingebrekestelling, zodat u later niet kan worden verweten dat deze niet hebt gestuurd. Heeft u nog vragen of wilt u even sparren? Neem dan contact op met CUMELA Nederland.

TEKST: Geralde van de Bunt, Adviseur Juridische Zaken FOTO: CUMELA Communicatie

GRONDIG 6 2019

REALISTISCHE CO2-EMISSIEREDUCTIE (DEEL 2) Vijf keer emissiebeperking stimuleren

ondernemen met

cumela

Eerlijke certificeringvoorschriften, een gelijk speelveld en gedrag. Daar gaan de volgende vijf tips over. Samen met de tips over haalbare en realistische CO2-reductiemaatregelen met machines en brandstoffen uit Grondig 5 levert het tien tips op voor een goed gesprek met de opdrachtgever over een realistische CO2-emissiereductie.

1. CO2-prestatieladder niveau 3 voor MKB goed genoeg Steeds meer gemeenten en andere aanbestedende diensten schrijven CO2-prestatieladder niveau 5 voor om te mogen inschrijven. Ook wordt niveau 5 steeds vaker met een hogere fictieve korting beloond dan niveau 3. Voor een MKB-bedrijf leveren niveau 4 en 5 echter nauwelijks tot geen milieuwinst op. Het is dan ook onterecht om dit bij een MKB-bedrijf te belonen of te stimuleren. Dit vraagt om enige uitleg: • Cumelabedrijven zijn MKB-bedrijven. Zij staan erom bekend dat ze de meeste werkzaamheden voornamelijk met eigen mensen en machines uitvoeren. • Tot niveau 3 gaat de prestatieladder over te nemen maatregelen die betrekking hebben op de eigen organisatie, dus eigen mensen en machines. • Niveau 4 en 5 van de CO2-prestatieladder hebben vooral betrekking op inkoop en inhuur. Dat doen MKB-bedrijven weinig tot niet. Ze hebben daar dus ook geen invloed op. • Veel MKB-bedrijven vallen onder de categorie ‘klein bedrijf’ in de zin van de CO2-prestatieladder. Voor deze bedrijven gelden een aantal vrijstellingen bij niveau 4 en 5. • Een MKB-bedrijf met niveau 4 of 5 neemt weinig tot geen extra CO2-reducerende maatregelen ten opzichte van niveau 3. Het levert dus geen extra milieuwinst op. • Het bezwaar hiertegen is dan ook louter principieel van aard: met niveau 4 en 5 wordt iets voorgeschreven aan MKB-bedrijven wat alleen lastenverhogend werkt, zonder dat het bijdraagt aan een beter milieu.

Groningen komt CUMELA Nederland tegemoet ‘Er gaat niets boven Groningen’ en dat deze gemeente ambitieus is, laat ze ook zien. Zo streeft ze naar een emissievrije stadslogistiek in 2025. Voor aannemers gold tot voor kort voor iedereen CO2-prestatieladder niveau 5. Na twee goede gesprekken met respectievelijk inkoopadviseurs en de afdeling stadswerk is dit aangepast. Voor bedrijven tot vijftien medewerkers en 2,5 miljoen euro omzet volstaat niveau 3.

GRONDIG 6 2019

• MKB-ondernemers die zeggen dat het halen van niveau 5 geen probleem is, doen dit voornamelijk uit commerciële overwegingen. Er wordt een afweging gemaakt van de kosten en de baten. Er wordt voorbijgegaan aan het feit dat er geen sprake is van milieuwinst. • Hoewel het flink wat moeite en geld kost, is het met een goed en kostbaar adviesbureau in de hand ook voor een MKB-bedrijf inderdaad haalbaar. • Een individuele MKB-ondernemer is echter vaak te bang om dit soort belangrijke opdrachtgevers kwijt te raken. Daarom maken MKB-bedrijven niet snel bezwaar aan het adres van een gemeente. • Het ongenoegen hierover spreken ze echter wel uit aan de brancheorganisatie CUMELA Nederland. Daarom gaan wij namens onze achterban in gesprek met opdrachtgevers die dit soort onrealistische eisen stellen. De consequenties van het voorschrijven of belonen van niveau 5 voor MKB-bedrijven kunnen tweeledig zijn: • MKB-bedrijven behalen niveau 4 of 5, boeken geen extra milieuwinst en berekenen de hogere kosten door aan de gemeente. • MKB-bedrijven behalen geen niveau 4 of 5, het aantal inschrijvers neemt af, waardoor de prijzen stijgen. Aannemers die het werk maken, huren bestaande MKB’ers in tegen scherpe tarieven. Ingehuurde partijen hoeven geen CO2 reductie-inspanningen te leveren, louter inzichtelijk te maken hoeveel brandstof en elektriciteit ze gebruiken. Voor een onderaannemer of ingehuurde partij is de marge kleiner. Die heeft dus minder financiële ruimte om het werk tot in de puntjes te verzorgen. De afstand tussen opdrachtgever en uitvoerende partij wordt groter. Ondanks de kostenverhoging wordt er geen milieuwinst geboekt en staat de kwaliteit van het werk onder druk. CUMELA Nederland adviseert daarom aan aanbestedende diensten om van MKB-bedrijven maximaal CO2prestatieladder niveau 3 te vragen.

CO2-sectorinitiatief bedenkt ‘Het nieuwe stallen’ CUMELA Nederland stimuleert haar leden wel degelijk om mee te bewegen met de duurzaamheidsontwikkelingen. Daarvoor geldt dat het realistisch, haalbaar en betaalbaar is. Zo werd door CUMELA het eerste CO2sectorinitiatief opgezet, waar inmiddels al meer dan 125 bedrijven (landelijk) aan deelnemen. Van deze actieve en ambitieuze bedrijven heeft negentig procent CO2prestatieladder niveau 3. Deze ondernemers bedachten bijvoorbeeld ‘Het nieuwe stallen’: machines bij collega’s nabij werkzaamheden stallen, zodat brandstof wordt bespaard. Dat levert wél direct milieuwinst op! De overige tien procent zijn ondernemingen die zich als groot aannemer manifesteren en doorgaans wel inkoop en inhuur nodig hebben voor hun werken. Alleen voor deze grote bedrijven is een hoger niveau dan 3 wél relevant.

2. Praktijkrijpe maatregelen stimuleren én monitoren Ook zonder certificering kan een bedrijf worden gestimuleerd om emissies te beperken. Het vergt wel meer inspanningen en kennis van een opdrachtgever. Die zal in gesprek moeten gaan met de markt om zich te verdiepen in de mogelijke praktische maatregelen die bijdragen aan milieuwinst. Juist door de ondernemer projectspecifieke maatregelen te laten nemen, wordt échte milieuwinst geboekt. Naast CO2 zijn dan natuurlijk ook NOx en fijnstof belangrijke parameters. Beproefde en bewezen maatregelen zijn onder andere: • alternatieve (projectspecifieke) werktechnieken; • hybride machines (let op verschillende technieken); • elektrisch handgereedschap en groter gereedschap; • volledig elektrische machines, nog beperkt leverbaar; • start-stopsystemen, voorverwarming en standkachels; • bandenspanning en rijplaten; • tijdig onderhoud machines; • training Het Nieuwe Draaien. Bij het maken van afspraken hoort ook het erop toezien dat dit gebeurt. Administratief bewijs en een steekproefsgewijze controle horen daarbij.

3. Hoe snel gaat technologische innovatie? Helaas zijn er ook voorbeelden van heel dure elektrische machines die door grote aannemers werden aangeschaft om een aanbesteding te winnen. Het werk werd binnengehaald en de machines staan weer aan de kant. Dat kan en mag niet de bedoeling zijn. Innovatie stimuleren is heel goed, maar het belonen van eendagsvliegen of prototypen moet worden voorkomen. Voor opdrachtgevers is het niet eenvoudig om van alle noviteiten op de hoogte te zijn. Regelmatige marktconsultatie en het doen van innovatiecalls zijn goede instrumenten voor opdrachtgevers om voortdurend op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen.

4. Uitvraag afstemmen op landelijke aanpak Steeds meer (grote) gemeenten en andere aanbestedende diensten stellen een eigen ambitieniveau vast. Dit terwijl er landelijk, conform het klimaatakkoord, juist wordt gepleit voor standaardisatie. Voor ondernemers is het erg lastig als elke opdrachtgever andere eisen stelt. Daarom adviseren we opdrachtgevers niet zelf het wiel uit te vinden, maar dit samen met hun collega’s af te stemmen op het landelijk beleid.

5. Gedrag is de sleutel tot succes CUMELA neemt actief deel aan de Green Deal Het Nieuwe Draaien. Veel acties in deze Green Deal zijn gefocust op gedrag. Training en educatie van machinisten door trainingen Het Nieuwe Draaien blijken ontzettend effectief en zijn de eerste snelle winst voor het milieu én uw portemonnee. Voorwaarde is wel dat dit gedrag als oprechte cultuur in uw bedrijf wordt verankerd. Dat lukt niet door één keer een cursus te volgen. Dat verdient continue en voortdurende aandacht. Natuurlijk geeft u zelf het goede voorbeeld. Meer informatie: www.greendealhetnieuwedraaien.nl

Utrecht praat éérst met de markt De gemeente Utrecht neemt actief deel aan de Green Deal Het Nieuwe Draaien. Uit een onderzoek dat zij liet uitvoeren, bleek dat mobiele machines op plaats twee staan van veroorzakers van luchtverontreiniging in de binnenstad. Daarom nodigde de gemeente ondernemers uit om met elkaar concrete, realistische en haalbare maatregelen te bespreken vóórdat hierover bestuurlijk besluiten worden genomen. CUMELA was daarbij. Een uitstekend initiatief!

Gemiddelde NOx-emissie ten opzichte van toerental Dit zijn de NOx-uitstootgegevens van een graafmachine met een Stage IV-motor. Meer dan de helft van de NOx wordt uitgestoten bij een laag toerental (stationair draaien). Een startstopsysteem kan dus behalve brandstofbesparing (CO2) ook enorme winst boeken als het gaat om NOxreductie. Bron: TNO 2018 R10465, De inzet van bouwmachines en de bijbehorende NOx- en CO2-emissies.

TEKST EN FOTO: Nico Willemsen, beleidsmedewerker Grondverzet en Cultuurtechniek

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

cumela

Premie en pensioenopbouw Acht misverstanden over het pensioen De aandacht voor de pensioenproblematiek onthulde dat er veel misverstanden leven rondom pensioen. Jacqueline Tuinenga, beleidsmedewerker sociale zaken bij CUMELA Nederland, wil die graag de wereld uit helpen. “Toen kwam daar het pensioenakkoord, dat veel aandacht van de media kreeg, maar de informatie was niet altijd juist”, aldus Tuinenga. Acht voorbeelden toegelicht aan de hand van het BPL-pensioen.

“Iemand bouwt meer pensioen op tijdens de laatste jaren van zijn werkzame leven.” “Doordat de werknemers bij andere fondsen een hogere werknemerspremie betalen, is het pensioen daar veel beter.” “De betaalde premie is je pensioenopbouw.” Dit zijn drie vaker gehoorde uitspraken die niet juist zijn. Hoe zit het nu werkelijk met de pensioenopbouw en de premie? Iedere werknemer vanaf 21 jaar is als deelnemer ingeschreven bij BPL Pensioen. Jongere werknemers staan als aspirantdeelnemer genoteerd. Dit betekent dat zij wel worden opgenomen in de pensioenadministratie, maar geen premie betalen. Dit is relevant als er onverhoopt een beroep moet worden gedaan op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. De werknemer heeft een bepaald periodeloon, dat is óf per vier weken óf per maand. Over het brutoloon minus een franchise wordt premie betaald, zodat via het loon geld voor later apart wordt gezet. In de voorbeelden wordt uitgegaan van een maandloon. Het is maar bij weinigen bekend dat er geen relatie is tussen de betaalde premie en de hoogte van de pensioenopbouw (zie de genoemde misverstanden). Dit is mede één van de redenen om over te gaan naar een ander pensioenstelsel.

GRONDIG 6 2019

“Eerder stoppen met werken is niet meer mogelijk, ik moet door tot mijn 68e.”

“Pensioenfondsen bezitten genoeg geld om ons pensioen te betalen.”

Ook deze gedachte is niet juist. De AOW-leeftijd loopt langzaam op. Een pensioenregeling kan daarin niet meegaan. Dat zou betekenen dat er te veel administratieve handelingen moeten worden verricht, waardoor de kosten oplopen, net als de kans op fouten. BPL Pensioen heeft daarom de pensioenrekenleeftijd op 68 jaar gezet. Als een werknemer eerder met pensioen wil, is dat zeker mogelijk. Hij heeft zelfs vier opties. Een werknemer kan eerder of later met pensioen, hij kan gedeeltelijk met pensioen, hij kan pensioen uitruilen of hij kan eerst een hoger en daarna een lager pensioen kiezen. Wilt u of uw werknemers hierover meer informatie, kijk dan op www.bplpensioen.nl (ga onder ‘Pensioenmogelijkheden’ naar ‘Als u met pensioen gaat’).

De Nederlandse pensioenspaarpot bevat ongeveer 1290 miljard euro. Daar staan ongeveer 1210 miljard euro aan pensioentoezeggingen tegenover. Voor de waardevaste pensioenen die zijn toegezegd, van oud en jong, is echter

Hoe werkt de pensioenopbouw?

meer dan 1600 miljard euro nodig. Er is dus wel genoeg voor nu. Er is echter niet voldoende geld in kas om de pensioenen te blijven betalen en te kunnen blijven indexeren. Daarom gaan bij veel pensioenfondsen de pensioenen niet omhoog. In een aantal gevallen wordt er zelfs gekort of dreigt een korting (verlaging). Het nieuwe stelsel moet hier een antwoord op geven.

“Vooral ouderen worden door korten benadeeld.”

Ouderen voelen nu direct al het effect van het verlagen of het overslaan van indexaties. Korten (verlagen) of niet meegroeien met de inflatie (indexaties overslaan) van de pensioenen tast echter niet alleen de uitkeringen van de gepensioneerden aan. Het verslechtert ook de toekomstige pensioenen van niet-gepensioneerden. Die merken het nu niet in hun portemonnee, maar ze bouwen minder op voor later. Zo verdelen de pensioenfondsen de pijn zo veel mogelijk over de generaties.

“Korten van pensioen treft gepensioneerden met lage

inkomens het hardst.”

Gepensioneerden met alleen AOW hebben geen last van korten. De AOW wordt namelijk geïndexeerd (elk jaar opgehoogd met de inflatie). Ouderen met een klein aanvullend pensioen voelen de korting wel. Bijvoorbeeld: de gepensioneerde ontvangt per jaar € 20.000,- aan AOW en € 5000,- aanvullend pensioen en vervolgens wordt het aanvullend pensioen met tien procent gekort. Dan daalt het bruto jaarinkomen met € 500,-, dus van € 25.000,- naar € 24.500,-. Iemand met een hoog inkomen loopt bij een korting van tien procent logischerwijs een hoger bedrag mis.

”Ik ontvang straks minder pensioen dan ik aan premie heb ingelegd.”

“Pensioenfondsen nemen te grote beleggingsrisico’s met ons pensioen.”

Nee. Voor de werknemers onder BPL Pensioen wordt het grootste deel van de premie betaald door de werkgever. Pensioenfondsen beleggen met de inleg. Hierop ontstaat een (fors) rendement. Grofweg vormt dit rendement twee derde deel van de pensioenuitkering. De uitkering is gemiddeld twee tot drie keer de inleg (betaalde premies).

Dat valt wel mee. Pensioenfondsen beleggen gemiddeld ongeveer een kwart van hun geld in aandelen. Ze spreiden veel risico’s, bijvoorbeeld tussen vastgoed, grondstoffen en obligaties. Dat moet ook wel, omdat we anders veel hogere

Stel dat een werknemer een jaarloon (pensioengevend salaris) heeft van € 40.000,-. De franchise wordt hierop in mindering gebracht, omdat de werknemer als hij gepensioneerd is AOW ontvangt. De franchise is bij BPL Pensioen € 13.785,-. De pensioengrondslag is € 40.000,- minus € 13.785,- is € 26.215,-. De premie wordt door werkgever en werknemer betaald over deze pensioengrondslag. Voor de werkgever is dit 17,09 procent ofwel € 4480,14. De werknemer betaalt 4,61 procent ofwel € 1.208,51. In totaal wordt er dus in dit jaar € 5688,65 aan premie betaald door werkgever en werknemer. Wat is nu de pensioenopbouw? Voor BPL Pensioen geldt een opbouwpercentage van 1,875 procent van de pensioengrondslag. De opbouw is dus € 26.215,- x 1,875 procent is € 491,53. Dit lijkt mogelijk krom. Er wordt € 5688,65 betaald en de opbouw is € 491,53. Dit bedrag van de opbouw wordt echter jaarlijks aan de werknemer betaald, zolang hij leeft. Dus voor de inleg van € 5688,65 kan hij wel een uitkering krijgen van twintig jaar x € 491,53 is € 9830,60. En als hij honderd jaar wordt, is dit meer dan het dubbele. De werknemer werkt op dit moment gemiddeld 45 jaar. Als hij elk jaar deze opbouw zou hebben, is zijn pensioen jaarlijks € 22.118,85, zo lang hij leeft. Hieruit blijkt dat er geen directe relatie is tussen de premie en de opbouw. De parameters die een pensioenfonds gebruikt om de regeling uit te voeren, zijn naast de hoogte van de franchise het opbouwpercentage en de hoogte van de premie. De keuzes die daarin worden gemaakt in combinatie met de pensioengrondslag bepalen hoe goed een pensioenregeling is.

premies moeten betalen om later een fatsoenlijk pensioen te kunnen ontvangen. Pensioenfondsen beleggen op een professionele manier en tegen lagere kosten dan de meeste mensen zelf zouden kunnen. De premies blijven (relatief ) laag dankzij de beleggingsopbrengsten. Deze zijn het ene jaar hoger dan het andere jaar. Pensioenfondsen kijken naar de langere termijn. De afgelopen zes jaar werd door BPL Pensioen een gemiddeld rendement van 6,2 procent gehaald.

“Tegen de tijd dat ik met pensioen ga, is de pensioenpot leeg.”

Veel mensen denken dat van hun pensioenpremie de pensioenen van de huidige gepensioneerden worden betaald. Dat is niet zo. Met de betaalde premies spaart het pensioenfonds voor de op een later moment uit te keren pensioenen. Er staat in feite een pot met geld apart om het pensioen van de medewerkers later te kunnen betalen. Bij de AOW is dat niet zo; daar komt waarschijnlijk dit misverstand vandaan. Voor de houdbaarheid van het stelsel wordt er nu wel gekeken naar een ander systeem. Daarover gaat een volgend artikel.

TEKST: Jacqueline Tuinenga, beleidsmedewerker sociale zaken FOTO: CUMELA Communicatie

GRONDIG 6 2019

ondernemen met

cumela

BEDRIJVIG

De vraag aan de Ondernemerslijn Moet ik mijn werknemers bij zeer warm weer een aangepast rooster aanbieden? In de CAO LEO is niets geregeld over het werken bij warm weer. De Arbowet- en -regelgeving bevat ook geen gedetailleerde regels over het werken onder bijzondere weersomstandigheden. In artikel 6.1 van het Arbobesluit staat alleen dat de temperatuur op de werkplek geen gezondheidsklachten mag veroorzaken. Mocht dit toch een risico zijn, dan moet de werkgever persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking stellen (lid 2). Werkt dit niet voldoende, dan moet de werkgever de schade aan de gezondheid zien te voorkomen door de duur van de arbeid, tijdens bijvoorbeeld extreem warm weer, te beperken. Indien mogelijk kunt u werknemers de arbeid in de warmte laten afwisselen met een tijdelijk verblijf op een plaats met een niet-schadelijke temperatuur.

Heeft u ook een vraag? Stel uw vraag aan de medewerkers van de CUMELA Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl.

NIEUWE LEDEN

De afgelopen periode zijn zes bedrijven ingeschreven als lid van CUMELA Nederland. • Loonbedrijf Ferwerda VOF HOLWERD • Jan van Laar DODEWAARD • J.C.H. Hecker en Zoon BV VENLO • Loonbedrijf Van Loon NIEUWKUIJK • Loon- en Grondverzetbedrijf Groen BV CASTRICUM • Van der Pols Pernis Machineverhuur BV PERNIS ROTTERDAM

U wordt gezocht Nee, niet omdat uw naam op een opsporingslijst van de politie staat. Online zoeken mensen met enige regelmaat op uw naam. Mensen die uw naam hebben gehoord of gezien en meer over u of uw bedrijf willen weten. Die mensen zijn bestuurders in uw regio, klanten, opdrachtgevers en burgers rond het bedrijf. Dan is het mooi als zij op een website terecht komen waar ze informatie vinden die correct en actueel is én die u zelf beheert. Heeft u uw naam wel eens gegoogeld? U zult zien dat uw naam (en wellicht ook foto’s van u) op websites voorkomt waarvan u niet eens weet dat ze bestaan en waar u geen invloed op heeft. Om zichtbaar te zijn op een door u gekozen manier maakt u gebruik van LinkedIn. Dat is een sociale netwerksite die zich richt op professionals. Het is een zakelijk netwerk waar u alles kwijt kunt over uw werk, uw onderneming, projecten en ervaring. LinkedIn biedt ruimte om te laten zien waar u goed in bent en waar u graag meer van doet. Dat kan door zelf berichten te posten, maar dat hoeft niet. Alleen al een goed ingevuld profiel wordt vaker bezocht en scoort daardoor hoger in de zoekresultaten van Google. En wat is een goed ingevuld profiel? Zo volledig mogelijk, met een zakelijke foto van uzelf (dus geen uitsnede uit een vakantiekiekje), een

GRONDIG 6 2019

goede kopregel (dat is de regel direct onder uw naam) en een korte beschrijving van uw ervaring en specialiteiten (liefst in trefwoorden). Word lid van groepen, volg bedrijven en organisaties zoals CUMELA Nederland en maak connecties. Als iemand nuttig is voor uw netwerk, nodig hem of haar uit om te linken. Geef bij uw uitnodiging aan waarom u de connectie wil maken of waar u elkaar misschien al van kent. Een uitnodiging zonder persoonlijke boodschap komt simpelweg onpersoonlijk over. Hoe meer connecties u heeft, hoe beter LinkedIn voor u gaat w erken. Regelmatig even uw tijdlijn doornemen, levert u zo maar ideeën, inspiratie en misschien wel mooie klus op. Bij CUMELA hebben we al verschillende bedrijven als lid mogen bijschrijven nadat het eerste contact via een netwerk zoals LinkedIn ontstond. Vragen? Zoek me op op LinkedIn. Zullen we linken?

Theo Felten bedrijvenadviseur

GAAT U UW MACHINEPARK VERJONGEN? VEILEN IS EEN SNELLE MANIER OM DE WAARDE TE VERZILVEREN VAN UW OUDERE MACHINES

“OP MIJN OUDE TRACTOR RIJDT NU EEN BOER IN LITOUWEN”

GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR:

WWW.TROOSTWIJKAUCTIONS.COM

“ONS MATERIEEL WORDT NOG VOLOP GEBRUIKT IN SPANJE”

JAN VEENHUIS KIPPERS: OERDEGELIJK EN KLANTGERICHT ď &#x201D;

Jan

Veenhuis

Landbouwkipwagens

Jan Veenhuis Machinefabriek bv

Een passende kipwagen om uw product op een snelle en verantwoorde

Heesweg 45, 8102 NB Raalte Nederland

manier met behoud van kwaliteit te vervoeren. Denk bijvoorbeeld aan de hydraulisch schuivende zijwanden om de valhoogte bij het rooien van het product te beperken.

Tel.: 0572 363 629 Mail: info@jan-veenhuis.com

De landbouwkipwagens zijn verkrijgbaar met een technisch laadvermogen vanaf 13 ton tot en met 30 ton. De 20 ton en 23 ton tandemas landbouwkipwagens kunnen ook worden uitgevoerd als 3-assige landbouwkipwagens. De 25 en 30 ton landbouwkipwagens zijn standaard 3-assig en hydraulisch geveerd. De landbouwkippers kunnen worden uitgevoerd met een bijpassende wiel/ bandcombinatie om zo uw kostbare bodem te besparen.

www.jan-veenhuis.com

Raadpleeg onze afdelin g verkoop voo r een goed advies.