Grondig 7 - 2020 by Vakblad Grondig

DAGBOEK PFAS

JAGUAR DOORGEREKEND

KWALITEITSSLAG OPLEIDINGEN

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 7 2020

DE 4 ZEKERHEDEN VAN HAVERA-GRAS 1

LG ANIMAL NUTRITION VOEDERKWALITEIT

Toegespitst op de energie- en dve-behoefte van hoogproductief melkvee



Geselecteerd op melkdrijvende parameters zoals de verteringscoëfficiënt van de celwanden, eiwit- en suikergehalte



Voederproeven van Schothorst Feed Research leveren het bewijs: tot wel 1,4 liter méér melk/koe/dag

HET SMAKELIJKSTE GRAS VAN NEDERLAND



Koeien profiteren van de smaak en vele extra’s van tetraploïd gras



Betere opname, roestresistentie, wintervastheid, (her)groei en productievermogen



Topfokkers zoals Jan Nieuwenhuizen (Newhouse Farm) kiezen daarom steevast voor Havera:‘ruwvoerteelt is topsport’

ALTIJD HET NIEUWSTE UIT DE RASSENLIJST

 Zo

blijft de genetische vooruitgang in ds-opbrengst (0,5%/jaar) gewaarborgd

 Nieuwe

rassen produceren bij gelijke N-bemesting méér of hetzelfde bij een lagere gift

 Door

hun betere N-efficiëntie wordt plantaardig eiwit effectief omgezet in dierlijk (melk)eiwit met zo min mogelijk uitstoot

4 MET HEADSTART GOLD-STARTVOORSPRONG 

Deze 100% organische zaadcoating geeft kieming en vestiging een enorme boost



Biostimulatoren zetten aan tot een efficiëntere opname van vocht en voedingsstoffen



Enzymen stimuleren spruit- en wortelgroei, planthormonen bevorderen stofwisseling



Essentiële (sporen)elementen vanuit coating direct beschikbaar voor jonge plant

07/2020

Verkrijgbaar in 7 verschillende samenstellingen, voor elk gebruiksdoel! Kijk op www.graslandadvies.nl welk mengsel bij jou past.

INHOUD

In dit nummer

GRONDIG 7 2020

Dit had het nummer moeten zijn met al het nieuws van AgroTechniek Holland. Door corona is de beurs uitgesteld en dus is er geen beursspecial. Omdat de ontwikkelingen echter doorgaan, zetten we toch op een rij wat in Biddinghuizen het belangrijkste nieuws zou zijn geweest. We koppelen daar een eigen verkiezing aan voor het Gouden Cumelawiel. Daarnaast vind je in deze editie weer alles over ondernemen en regelgeving.

ONDERNEMEN MET MENSEN

6 5 REDACTIONEEL 6 IN ACTIE: Everts Grond Weg & Waterbouw 9 COMMENTAAR 10 TERUGBLIK OP HET PFAS-DOSSIER 14 ONDERNEMERSLESSEN: Herbert Hofmeijer 18 STERK WERK: Gebroeders De Lange, Swifterbant

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

22 22 PROFILEREN: Oosterhuis BV, Nijeveen 26 ATH THUIS: het Gouden Cumelawiel 32 Kuhn VBP 3100-persen nu met foliebinding 34 Massey Ferguson 8S-tractoren 36 Claas Jaguar 940 ingeplugd, uitgelezen en geanalyseerd 40 TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL 42 Kröger Agroliner TAW 20-schuifwagen 44 Ahlmann AZ 95 Electriczwenklader 47 ECONOMIE 47 IN KORT BESTEK 48 SLIM EN DIGITAAL: Agro IT

ONDERNEMEN MET CUMELA

52 50 CUMELARIA 51 GEKRUID 52 MACHTIG MOOI: Peter van Wijk 54 CUMELA.NL 55 VOORZITTER 56 TOOLBOX: veilig lostrekken van machines 57 CAO & ZO 60 BEDRIJFSOVERDRACHT: in gesprek blijven 62 Kwaliteitsslag Cumela Opleidingen 64 Cybercrime heeft grote gevolgen 65 Veilig met (land)bouwverkeer 66 BEDRIJVIG

Grondig 8 ontvang je op vrijdag 2 oktober GRONDIG 7 2020

De vooruitgang ervaren.

Rupsbulldozers van Liebherr overtuigen door: Krachtige motoren en traploze hydrostatische rijaandrijvingen Zuinig in het verbruik dankzij constant motortoerental en ECO-modus Uitmuntend operatorcomfort en perfect zicht rondom voor optimale productiviteit

Wynmalen & Hausmann Import N.V. Ressenerbroek 7 6666 MP Heteren Tel.: +31 26 47 90 531 E-mail: info@wynmalenhausmann.nl www.facebook.com/LiebherrConstruction www.wynmalenhausmann.nl

REDACTIONEEL

COLOFON Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Je kunt je via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel.

Adres Cumela Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl

Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl

Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur)

Voorplaat Cumela Communicatie

Teamwerk in de keten Hij deed het geweldig in Spanje, onze Max: geen slippartijen, een foutloze wedstrijd en een mooie tweede plaats. Het is echter illustratief om te zien wat er in de media gebeurt als Max Verstappen tijdens de race via de boordradio klaagt dat zijn banden op zijn en direct naar binnen wil, terwijl de crew het in het belang van de wedstrijd belangrijker vindt dat hij nog een paar ronden doorrijdt. Het wordt er feilloos uitgepikt en opgeblazen in de verhalen over een voor hem verder vlekkeloze race. Het is een bekende reflex in veel media. Niet wat goed gaat, wordt belicht, maar datgene wat mis gaat. De landbouwsector weet daar alles van. Geen mooie verhalen over hoeveel de stikstofuitstoot al is verminderd, maar alleen maar verhalen over de weerstand tegen de voermaatregel. Niets over de ruime voedselvoorziening of de bijdrage aan de export, maar verhalen over mestoverschotten en fraude met mest, ook al gaat het in dat laatste geval om een enkele verkeerd ingevulde bon.

Advertentiewerving Lisette Kerkhof, grondig@cumela.nl

Art Direction, Grafische vormgeving en druk Elma Media B.V. www.elma.nl Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Kosten abonnement Nederland € 95,- per jaar / Buitenland € 145,- per jaar. Collectieve abonnementen: op aanvraag

Sinds de demonstraties op het Malieveld en alles wat daaruit is voortgekomen, ligt de gehele sector onder een vergrootglas en pikken de media er graag sensatienieuws uit. Het is dus de kunst om zo min mogelijk aanleiding te geven voor dit soort verhalen. Daar zal iedereen die binnen het ‘team’ landbouw actief is rekening mee moeten houden. Elk onderdeel is daarin belangrijk: fabrikanten van machines, leveranciers van zaden, gewasbescherming of kunstmest, boeren, cumelabedrijven en verwerkende industrie. Daarom werken we aan veilige machines, zetten we in op het transparant vervoeren en toedienen van mest, vullen we tot in den

treure formulieren in en doen we mee aan acties als Koe in de wei of Mineralen op Maat. Als sector profiteren we als eerste van de nieuwe ontwikkelingen van fabrikanten. Voor ons reden om daar wat positieve publiciteit omheen te maken. Dat is nu eenmaal leuker dan het zoveelste sensatiebericht over een trekkeroptocht door Den Haag of een fout ingevulde mestbon. Daarom is het zo belangrijk dat alles altijd op orde is. Waarbij we niet naar de andere schakels in de keten wijzen, maar gezamenlijk werken aan goede oplossingen. Het is net als bij Max: met alleen goed rijden en hard werken red je het niet. Iedereen in het team moet foutloos zijn. Denk daaraan in de oogsttijd. Doe het rustig aan, maak de weg schoon en overleg met de opdrachtgever hoe het beter kan. Daar begint namelijk de waardering voor ons werk. Als we dat samen met de boeren en de industrie oppakken, houden we daar ons straatje schoon en voorkomen we als team landbouw negatieve publiciteit. Team Grondig, Gert, Marijke, Toon, Herma en Lisette

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap Cumela Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela in Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - BEDRIJF IN ACTIE

Lekker stil

Tekst en foto’s: Sil Biesbroek

EVERTS GROND WEG & WATERBOUW, LOOSDRECHT

Het is lekker stil op het werk van Evert van Zijtveld van Everts Grond Weg & Waterbouw bij jachthaven de Wetterwille in Loosdrecht. Recent kocht het bedrijf een aantal kleine elektrische machines en opdrachtgevers weten die inmiddels te vinden. Ze vragen voor klussen als deze zelfs specifiek naar deze stille machines om de recreanten ongestoord van de rust te laten genieten.

GRONDIG 7 2020

BEDRIJF IN ACTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Achter het restaurant van de jachthaven is Everts Grond Weg & Waterbouw bezig met het verlagen van het terrein. Bij de graafmachine en de shovel is het verrassend stil. Een medewerker van het bedrijf kan vanaf zijn elektrische graafmachine, een JCB 19C-1E, zelfs op zachte toon communiceren met zijn collega op de Giant G2200E X-tra. Er is geen ronkende motor die hem overstemt en er komen alleen mechanische geluiden vrij. Volgens ondernemer Evert van Zijtveld is deze stilte één van de grote voordelen van het werken met elektrische apparatuur. “We werken veel op campings en jachthavens en die vinden het fijn als we stil kunnen werken, zodat recreanten en bezoekers geen last van ons hebben.” De afgelopen jaren heeft hij samen met mede ondernemer Daan Pieper zes kleine volledig elektrische machines aangeschaft, zoals de JCB 19C-1E, en een aantal hybride machines. Tot het elektrischemachineparkbehorentweehybrideTakeuchigraafmachines, de elektrische Messersi TC120-erups-dumper, de Weidemann 1160 E-Hoftrac en de eerder genoemde Giant G2200E X-tra. Van deze elektrische Giant-shovel kochten ze de 25.000e machine. Daardoor hebben ze nu een unieke uitvoering met groene bliksemschichten op de beplating. Op deze zonovergoten dag zijn de jongens van Everts bezig met het verlagen van het terrein achter het havenrestaurant. Dat doen ze om ruimte te maken voor een stalling en om te voorkomen dat er vocht door de aangrenzende muur komt. Dit was namelijk een probleem, omdat de muur voor aanvang van de werkzaamheden zo’n dertig centimeter in de grond stak. Met de elektrische machines kan Van Zijtveld opdrachtgevers een milieuvriendelijk en stil alternatief bieden voor gemotoriseerde voertuigen. “Soms is dit een vereiste, bijvoorbeeld bij opdrachten van de overheid, omdat er dan maar een

minimale hoeveelheid CO2 mag worden uitgestoten”, legt Van Zijtveld uit. “Ook voor inpandig werk is het grote voordeel dat je met deze machines schoon kunt werken. Je hebt namelijk geen uitlaatgassen”, aldus de ondernemer. Anderen vragen weer specifiek naar de elektrische machines omdat ze zo stil zijn. Een normale grondwerkdag kun je met de kraan wel volmaken, blijkt uit de ervaring die Van Zijtveld heeft opgedaan met zijn nieuwe JCB. “Het ligt er een beetje aan hoe de omstandigheden zijn. Met de shovels is het meestal na een uur of vijf wel bekeken, maar in de praktijk is dat ook wel genoeg”, stelt hij vast. Bij de Giant en de JCB heeft hij nog twee snelladers. “Dus mocht je in omstandigheden zitten dat je langer moet werken, dan kun je ze in de pauzes nog bijladen.” Een snelle groei van het aandeel elektrische machines verwacht hij niet. “Ik zie het nog niet gebeuren dat grote elektrische machines het gehele wagenpark gaan overnemen”, stelt Van Zijtveld. Het zal volgens hem voor specifieke klussen een optie zijn. “Op dit moment zitten er nog te veel haken en ogen aan. Er zijn te veel kosten aan verbonden voor het reguliere werk.” Rond twee uur leggen de jongens hun machines aan de stekker. Het is inmiddels dertig graden en met de rest van hun collega’s gaan ze varen op de Loosdrechtse Plassen, op zoek naar verkoeling.

GRONDIG 7 2020

“Schade is al vervelend genoeg. Wij nemen graag zoveel mogelijk regelwerk uit handen!” Jeannette van Holland teamleider schadebehandeling

Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat. Onze voordelen • Persoonlijk contact met specialisten • Gemak en uitgebreide service • Kennis van de cumelasector • Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding • Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! www.cumela.nl (033) 247 49 60

COMMENTAAR DIRECTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Verbonden blijven, weer of geen weer Veel mensen zijn deze zomer vanwege corona in Nederland gebleven. Zelf zijn we in juli ook een paar dagjes hier en een paar dagjes daar geweest. Zo gaat dat met een man die tussendoor toch ook even bij de aardappels moet kijken, moet spuiten of al het andere moet doen wat in de zomer feitelijk dagelijks voorbij komt op een akkerbouwbedrijf.

‘DE KOMENDE TIJD ZULLEN WE NOG MET ALLERLEI BEPERKINGEN TE MAKEN HEBBEN’

Een weekendje naar familie in Frankrijk, dat ook op de planning stond, zagen we niet zitten, maar in Groesbeek, dat we als alternatief kozen, was het ook prachtig. Het weer was lekker wisselvallig, maar over het algemeen prima. Beter dan de afgelopen week met de enorme hitte en de onweersbuien die erop volgden. Buien waar je geen peil op kunt trekken. Je weet nooit of je ze krijgt en hoeveel water ze dan brengen. Met een buitje van zo’n twintig millimeter is de oogst van het pootgoed nu gelukkig van start gegaan, maar terwijl ik dit schrijf, hoost en bliksemt het hier enorm. Het is altijd weer spannend hoe in de agrarische sector een jaar verloopt, omdat het voor een groot deel weersafhankelijk is. Te droog is niet goed, te nat is niet goed en ziekten, virussen en bacteriën kunnen de oogst bederven. Zeker dit jaar, waarin het coronavirus niet alleen ons als mensen zwaar raakt, maar ook de economie het op vele fronten zwaar heeft, is er onzekerheid voor vele sectoren.

‘WE WILLEN HET CONTACT MET ONZE LEDEN EN TUSSEN ONZE LEDEN BEHOUDEN EN WAAR MOGELIJK VERSTERKEN’ Aan het begin van de zomer leek het nog zo de goede kant op te gaan, maar helaas laait het virus nu weer op. Dit betekent dat we op z’n minst de komende tijd nog met allerlei beperkingen te maken zullen hebben. Het is goed om daar op het bedrijf rekening mee te houden en er ook bij de medewerkers op aan te dringen dat ze de maatregelen serieus blijven nemen. Alleen zo komen we weer snel in een zo normaal mogelijke situatie.

Ondertussen zijn we binnen Cumela druk bezig om te kijken hoe we op een goede manier invulling kunnen geven aan onze rol van sociëteit. Dat past bij verbinding, één van de kernwaarden van Cumela. Op creatieve wijze willen we de komende winter het contact met onze leden en tussen onze leden behouden en waar mogelijk ook in deze bijzondere tijd versterken. Het is nu even ‘geen weer’, maar het zonnetje zal zeker weer gaan schijnen!

Directeur Cumela GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - DAGBOEK PFAS

Bewogen jaar

Tekst: Sil Biesbroek Foto’s: Cumela Communicatie

EEN TERUGBLIK OP HET PFAS-DOSSIER

Het tijdelijk handelingskader PFAS-houdende grond en baggerspecie heeft cumelabedrijven het afgelopen jaar flink dwars gezeten. Inmiddels is er meer speelruimte, maar het realiseren daarvan had nogal wat voeten in de aarde. Gerben Zijlstra, beleidsmedewerker bodem, en Jan Vrij, voorzitter van de sectie Grondverzet en cultuurtechniek, blikken terug op een bewogen jaar. 08-07 2019

HET TIJDELIJK HANDELINGSKADER WORDT GEÏNTRODUCEERD

Op de valreep van het zomerreces introduceert staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven geheel onverwacht het tijdelijk handelingskader PFAS. Hierin is vastgelegd dat je vanaf 8 juli de grond moet onderzoeken op PFAS. In de toepassingsnormen staat dat in

‘ALS VOORZORGSMAATREGEL HIELD HET MINISTERIE DE STRENGSTE NORMEN AAN’ landbouw- en natuurgebieden grond met daarin meer dan 0,1 microgram PFAS niet mag worden verplaatst. In woon- en industriegebieden ligt dat gehalte hoger, namelijk op 3,0 microgram. Het handelingskader veroorzaakt veel onduidelijkheid bij cumelabedrijven.

GRONDIG 7 2020

Het handelingskader werd geïntroduceerd naar aanleiding van een rapport van het RIVM dat in maart 2019 verscheen, legt Gerben Zijlstra uit. “In dat rapport staat een zin waarin het RIVM aangeeft niet te weten hoe PFAS-houdende grond zich in water gedraagt en dat daar nader onderzoek naar moet worden gedaan”. Hij vermoedt dat die zin de trigger was voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om zulke strenge PFAS-normen te formuleren. “Er was te weinig bekend over de schadelijkheid van PFAS, dus als voorzorgsmaatregel hield het ministerie de strengste normen aan”, aldus Zijlstra. Volgens hem is er in de formulering van het tijdelijk handelingskader veel te weinig rekening gehouden met het feit dat PFAS zich bijna overal in de Nederlandse bodem bevindt. “Het ministerie heeft verzuimd om een impactanalyse uit te voeren, dus wist het niet wat voor gevolgen de maatregelen hadden voor het grondverzet en -beheer.”

DAGBOEK PFAS - ONDERNEMEN MET MENSEN

De gevolgen van die strenge normering en de verplichting om grond te onderzoeken op PFAS worden al snel duidelijk. Grondbanken nemen geen grond meer aan en aannemers kunnen geen nieuwe opdrachtgevers vinden. Bij Cumela melden zich veel ondernemers die in de problemen komen vanwege de strenge normering, onder andere doordat er in het begin van het tijdelijk handelingskader nog geen laboratoria zijn die grond op PFAS kunnen onderzoeken.

27-08 2019

BRANDBRIEF WORDT VERSTUURD NAAR STAATSSECRETARIS VAN VELDHOVEN

Cumela besluit niet bij de pakken neer te gaan zitten. Al snel vormt zich een alliantie van organisaties die belang hebben bij ruimere PFAS-normen. “Wat de PFAS-problematiek teweeg heeft gebracht, is dat er veel meer wordt samengewerkt tussen brancheverenigingen”, geeft Jan Vrij aan. “Een paar jaar geleden waren het gewoon concurrenten, maar nu wordt er samen naar één doel gestreefd.” Samen met Bouwend Nederland, Cascade en de Vereniging van Waterbouwers stuurt Cumela een brief aan staatssecretaris Van Veldhoven. Hierin zetten de organisaties de problemen uiteen die voortkomen uit het tijdelijk handelingskader. Ze geven aan graag met Van Veldhoven in gesprek te gaan om een werkbare vorm te vinden om om te gaan met de PFAS normering.

ER WORDT NU VEEL MEER SAMENGEWERKT TUSSEN DE BRANCHEVERENIGINGEN

ministerie. “Ook omdat we als brancheverenigingen samen optrokken, heeft het ons uiteindelijk serieus genomen. Anders was het een kansloze missie geweest.”

04-10 2019

CONTACT MET KAMERLEDEN

Het ministerie blijft nog lang na de brandbrief afhoudend in het contact met onder andere Cumela. Ondertussen probeert Gerben Zijlstra voet aan de grond te krijgen in politiek Den Haag. Via Cumela-lid Jan Kamphorst komt hij in contact met Erik Ziengs (VVD) en later ook met Maurits von Martels (CDA). Zij zijn beide lid van de vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Waterstaat, waarin het PFAS-dossier wordt behandeld. “In het parlement hebben we toen met Ziengs gesproken. Voor die afspraak hadden we een half uur, maar we hebben uiteindelijk een uur daar gezeten”, zegt Zijlstra. Hij heeft toen uitgelegd op welke manier de PFAS-normen gevolgen hebben voor ondernemers. Het gesprek was vruchtbaar. “Naar aanleiding van dit gesprek heeft Ziengs andere Kamerleden benaderd om met Cumela in gesprek te gaan. Hierdoor ontstond er ook contact met Von Martels van het CDA.”

MET DE ACTIE WORDT ER EEN KRACHTIGE BOODSCHAP AFGEGEVEN AAN HET KABINET

Deze gesprekken resulteren er uiteindelijk in dat Ziengs en Von Martels gezamenlijk enkele moties indienen, waaronder een motie voor het instellen van een taskforce voor het PFAS-dossier. Deze motie wordt aangenomen. Zijlstra is nauw betrokken bij de formulering van deze moties. “Tijdens de plenaire kamerbehandeling van het PFAS-dossier hadden Ziengs en ik continu e-mailen appcontact over de inhoud van het debat.”

Wat volgt is een radiostilte vanuit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. “Nul-kommanul reactie”, zegt Zijlstra. In de media werd de brandbrief wel opgepakt. Het Financiele Dagblad begon over het PFAS-dossier te schrijven en Zijlstra werd uitgenodigd voor een interview bij BNR Nieuwsradio. “Het ministerie vond contact eng”, denkt Vrij. Hij legt uit dat er een paar partijen zijn die nauw contact onderhouden met het ministerie, zoals Bouwend Nederland. “Dat hebben wij niet en dan zie je dat het ministerie contact eng vindt”, aldus Vrij. Hij benadrukt dat de samenwerking tussen verschillende brancheorganisaties een doorslaggevende factor is geweest in het contact met het GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - DAGBOEK PFAS

28-10 2019

STAATSSECRETARIS VAN VELDHOVEN KOMT OP WERKBEZOEK

“Toen er werd aangekondigd dat er op 30 oktober op het Malieveld een demonstratie was van Grond in Verzet werd ik opeens door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat benaderd met de boodschap dat de staatssecretaris op werkbezoek wilde komen”, zegt Zijlstra. Zijn eerste reactie was: “Natuurlijk, dat kunnen we regelen.”

‘ER ZIJN VEEL OVERHEIDSPARTIJEN DIE GEWOON HUN EIGEN GANG GAAN’ Op 28 oktober bezoekt staatssecretaris Van Veldhoven met een delegatie twee cumelabedrijven, waaronder het bedrijf van Jan Vrij, en het hoogheemraadschap Delfland. “We hebben toen aangegeven wat wij als problemen zien en we hebben ook aangegeven hoe groot het probleem zou worden”, zegt Vrij over het werkbezoek. Volgens hem is de staatssecretaris dan nog steeds in de veronderstelling dat het met goede voorlichting gewoon goed zal komen. “Ze zei het te snappen, maar gaf aan dat ze ook de regelgeving moest volgen”, legt Vrij uit. “Wij stelden voor: waarom niet eerst monitoren en dan pas een handelingskader stellen. Dan kun je kijken wat de effecten zijn”, aldus Vrij. Staatssecretaris Van Veldhoven wilde daar niet in meegaan, omdat de omvang van het gevaar van PFAS-houdende grond nog niet duidelijk was. Zijlstra vond het werkbezoek heel nuttig. “Het was heel intensief. We hebben ons vooral gefocust op het uitwisselen van feiten en kennis”, zegt hij daarover. Hij geeft aan dat er toen wat afspra-

ken zijn gemaakt met de staatssecretaris waarmee op het ministerie ook echt wat is gedaan.

30-10 2019

DEMONSTRATIE GROND IN VERZET OP HET MALIEVELD

Om duidelijk te maken welke desastreuze gevolgen het tijdelijk handelingskader heeft, wordt er op 30 oktober gedemonstreerd op het Malieveld in Den Haag. Er komen duizenden demonstranten op het protest af en met de duizend machines die er op die dag op het Malieveld staan, wordt er een krachtige boodschap afgegeven aan het kabinet. Cumela steunt deze actie en roept haar leden op mee te demonstreren. “We hebben toen gezegd: we willen als Cumela meedoen, maar dan willen we wel dat het een publieksvriendelijke actie wordt”, legt Zijlstra uit. “Dus we wilden niet heel Nederland dichtgooien of zo”, zegt hij. Zijlstra blikt tevreden terug op de demonstratie “Vanaf eind oktober was het gesprek gaande en de urgentie helder, ook bij Kamerleden en het ministerie.” “Op die dag ging ik van interview naar interview”, vertelt Vrij over de dag van de demonstratie. “Daarmee hebben we ook heel veel publiciteit getrokken”, stelt hij vast. Hij vindt dat de demonstratie zelf keurig is verlopen. “Alle credits naar de organisatoren, wat dat betreft. We hebben op die dag met z’n allen goede zaken kunnen doen.”

20-11 2019

CUMELA SLUIT ZICH AAN BIJ DE TASKFORCE PFAS

In de taskforce PFAS werken de overheden en het bedrijfsleven op landelijk niveau samen om knelpunten in het grondverzet en baggerwerk die zijn

Tijdens het werkbezoek overhandigd Gerben Zijlstra een bord aan staatssecretaris Van Veldhoven waarop een berg van onwerkbare grond op het Malieveld te zien is.

GRONDIG 7 2020

DAGBOEK PFAS - ONDERNEMEN MET MENSEN

ontstaan vanwege het tijdelijk handelingskader op te lossen. Op 20 november sluit Jan Vrij zich namens Cumela aan bij de vergaderingen van deze taskforce. “De opdracht was het in kaart brengen van de praktische problemen en daar een mogelijke oplossing voor vinden en die direct communiceren met de staatssecretaris”, legt Vrij uit. “Op gegeven moment had het ministerie verzonnen dat grondbanken en gronddepots allemaal hun afvalwater moesten gaan bemonsteren op PFAS. Dat zou een hele administratieve rompslomp met zich mee gaan brengen”, vertelt Vrij. Deze maatregel heeft de taskforce weten te voorkomen. Volgens Vrij is dit één van de hoogtepunten van de taskforce. “We hebben er echt heel hard voor moeten vechten om dat plan van tafel te krijgen en dat is ons uiteindelijk gelukt. Daar hebben eigenlijk alle Cumela-leden die een grondbank of gronddepots hebben voordeel bij”, aldus Vrij. Hij legt uit dat het meeste water in Nederland verhoogde PFAS-waarden heeft. “Als wij dat dan gaan gebruiken als sproeiwater en we het gaan bemonsteren, zit er ook een verhoogd aandeel PFAS in en als dat eenmaal verhoogd is, kunnen de waterschappen daar weer wat van gaan vinden.” Vrij denkt met dubbele gevoelens terug aan de inmiddels weer opgeheven taskforce PFAS. “In het begin dacht ik dat we wel wat te vertellen hadden, maar later kwam ik er toch ook wel achter dat er veel overheidspartijen zijn die gewoon hun eigen gang gaan”, vertelt hij. Hij legt uit dat dit kan omdat veel zaken gedecentraliseerd zijn. “Als de bevoegdheid om PFAS-normen te hanteren is gedecentraliseerd, kun je daar op landelijk niveau wel wat van vinden, maar lokale en regionale overheden mogen daar dan zelf over beslissen.”

01-12 2019

STAATSSECRETARIS BIEDT ONDERNEMERS MEER SPEELRUIMTE

Op 1 december treedt er een kleine verruiming van de PFAS-normen in werking, mede dankzij

de inzet van Cumela. Deze verruiming haalde nog lang niet alle cumelabedrijven uit de problemen. Het ministerie wilde wachten op meer onderzoek van het RIVM voordat ze een ruimere normering instellen.

01-07 2020

HET TIJDELIJK HANDELINGSKADER KRIJGT WERKBARE NORMEN

Ongeveer een jaar na de aankondiging van het tijdelijk handelingskader PFAS, word op 1 juli door de staatssecretaris een nieuwe verruiming van de normen aangekondigd die meer handelingsperspectief biedt. De onwerkbare norm van 0,1 microgram onder oppervlaktewater verandert in 0,8 microgram, waardoor de meeste bedrijven gewoon weer aan de slag kunnen.

‘HET MINISTERIE DOET NU NIETS MEER ZONDER AFSTEMMING MET HET BEDRIJFSLEVEN’

“Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat doet nu niets meer zonder afstemming met het bedrijfsleven”, zegt Zijlstra. Voor hem is dat de winst die er het afgelopen jaar is geboekt. “Het definitieve handelingskader komt eraan. Daarover stemmen we dingen af met het ministerie, samen met allemaal andere belanghebbenden”, zegt Zijlstra. Hij geeft aan dat het nu wachten is op het nieuwe rapport van het RIVM. Hierop zal het definitieve handelingskader namelijk worden gebaseerd. Jan Vrij heeft er vertrouwen in dat de opgebouwde relatie met het ministerie toekomstige crises kan voorkomen. “Iedereen heeft elkaars telefoonnummer nu en als er wat is, kun je elkaar bellen en vragen: ‘Hoe zie jij dat?’” GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - ONDERNEMERSLESSEN

‘Geef anderen een kans te doen wat ze goed kunnen’ Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Herma van den Pol, Hofmeijer

HERBERT HOFMEIJER, MEDE-EIGENAAR EN ADVISEUR BIJ HOFMEIJER VOORST

Herbert Hofmeijer begeleidt alweer bijna 25 jaar leerlingen op zijn bedrijf. Hij leerde in die jaren dat de één het sneller oppakt dan de ander, maar dat het uiteindelijk bijna altijd goed komt. Ook geeft hij praktijklessen, waar hij erg van geniet. De vaardigheden die hiervoor nodig zijn, kan hij weer gebruiken in zijn steeds groter wordende rol als adviseur teelt en gewasbescherming. Kijkend naar de maïs op het veld tegenover het bedrijf suggereert Herbert Hofmeijer dat het onkruid toch wel hard is gegroeid. “Dat zie je ook bij de percelen waar een vanggewas is ondergezaaid. Vorig jaar was het te droog voor het vanggewas, maar nu groeit dit weer net iets te hard”, zegt hij. Hij houdt goed in de gaten wat er gebeurt, want het zijn zaken waar hij in de advisering mee te maken kan krijgen.

‘WANNEER DE INTERESSE ER IS, WORDT ER VEEL MOGELIJK’

Meer en meer houdt Herbert zich bezig met de advisering. Dat de advisering steeds meer de hoofdrol speelt in de werkzaamheden van Herbert komt door het toenemende aantal vragen naar advies vanuit klanten, maar ook door een verandering in de bedrijfsstructuur. “De dagelijkse leiding van de tak agrarisch loonwerk heb ik sinds april overgedragen aan Sjoerd Elgersma.”

‘GEEF ANDEREN DE KANS TE DOEN WAAR ZE GOED IN ZIJN’

LES 1

Het bedrijf van Hofmeijer bestaat uit twee onderdelen: een tak agrarisch loonwerk en een onderdeel civielen cultuurtechniek. Herbert geeft aan beide onderdelen geen leiding meer, maar droeg het over aan anderen die daar goed in zijn. Het is tekenend voor de ondernemer, die graag kansen creëert voor degenen die echt willen. “Zo ontstond uiteindelijk ook de aparte tak civielen cultuurtechniek. Jacco Meijerhof werkte oorspronkelijk als kraanmachinist binnen het bedrijf en na wat omzwervingen bij andere werkgevers in de civielen de sporttechnische branche kreeg hij in 2011 de leiding over de grondverzettak. Hij bouwde die uit tot een volwaardig civielen cultuurtechnisch bedrijf met als specialiteit de

GRONDIG 7 2020

aanleg en het onderhoud van sportvelden. Met succes, want de groei van deze tak overtrof die van het agrarische onderdeel.” Hoewel de civielen cultuurtechnische werken niet bij Herbert passen, zag hij in zijn zoon Chiel wel de eigenschappen die nodig zijn om daarin aan het werk te gaan. “Ik heb het idee geopperd dat hij iets zou gaan doen wat ik niet kan. Het gevolg is dat ik hem in de agrarische tak niet meer terugkrijg, maar dat hij nu in de civielen cultuurtechnische tak werkt, want hij bleek er zelfs heel goed in te zijn”, lacht Herbert. “Zo kon het ook gebeuren dat we ervoor hebben gekozen om Sjoerd Elgersma aan te trekken als directeur van het agrarisch onderdeel”, vertelt hij. Het geeft de ruimte om meer en actiever aan de slag te kunnen gaan met advieswerk. “Je moet doen waar je goed in bent en ook anderen de kans geven datgene te doen wat ze goed kunnen”, aldus Herbert. Overigens is de familie Hofmeijer nog wel eigenaar van het bedrijf.

‘INTERESSE IS HET HALVE WERK’

LES 2

Zowel in zijn werk als adviseur als bij het begeleiden van studenten ziet Herbert dat interesse heel belangrijk is. “Als de interesse er is, ben je al heel ver. Zo merk ik dat er vanuit klanten steeds meer vragen om advies komen.” Ook het aantal bodemmonsters dat Herbert ter beoordeling krijgt aangeboden, neemt gestaag toe. “Ze vragen me wat er met de grond aan de hand is en zoeken naar een oplossing voor bijvoorbeeld problemen in de maïsteelt. Mijn belangrijkste kennisgebieden zijn bodem en teelt”, vertelt

ONDERNEMERSLESSEN - ONDERNEMEN MET MENSEN

WIE IS HERBERT HOFMEIJER? Herbert Hofmeijer genoot een opleiding in de werktuigbouw, maar dat bleek niet te zijn wat hij graag wilde doen. “Ik wilde meer buiten werken, bezig zijn met de gewassen”, zegt hij daar nu over. Daarom ging hij naar de landbouwschool en ging daarna aan de slag bij zijn vader in het loonbedrijf. Die is ondertussen 89, maar komt nog regelmatig langs. Zelf droeg Herbert in april de dagelijkse leiding over aan Sjoerd Elgersma. Nu richt Herbert zich vooral nog op het advieswerk.

Herbert. Hij waakt er bij het geven van advies voor om zich op te dringen. “Wanneer ik een gesprek in ga, doe ik dat vaak op een losse manier door bepaalde dingen voor te stellen en de keus om gebruik te maken van die voorstellen bij de ondernemer te laten liggen. Vervolgens komen ze vaak terug met aanvullende vragen. Daaruit blijkt dat ze aan de slag zijn gegaan met de suggesties die ik heb gedaan en er oprechte interesse is om iets op te pakken.” Wat geldt voor de advisering geldt ook voor de studenten. “Ik heb een stagiair gehad die vanaf het praktijkonderwijs in onze branche aan de slag wilde, maar eigenlijk alles nog moest leren, ook in zijn functioneren binnen een team collega’s. Dankzij zijn interesse en motivatie is hem dat gelukt, ook al had hij een “rugzakje”. Vandaag de dag werkt hij nog steeds bij een bosbouwer in de buurt. Dat geeft aan dat wanneer de interesse er is, er veel mogelijk wordt. Dit uitgangspunt gebruik ik ook voor de praktijklessen die ik geef voor het Zone College. Dat doe ik door de studenten aan het begin van de les bijvoorbeeld te vragen wat ze graag willen leren en daar spring ik dan op in. Dat het werkt, blijkt wanneer je op de evaluatieformulieren terugziet dat ze de dag als heel waardevol hebben beschouwd.”

‘BIED KENNIS AAN’

LES 3

Bij het begeleiden van leerlingen komt Herbert grote verschillen per leerling tegen. “De één pakt het sneller op dan de ander, maar uiteindelijk komen ze er allemaal wel. Wij maken ook echt tijd voor het begeleiden en ondersteunen van de leerling, want dat loont ook. Zo blijft er vaak wel een leerling op ons bedrijf hangen, die dan nog jaren voor ons blijft werken. Het is daarom belangrijk dat je blijft uitleggen waarom dingen zo zijn als ze zijn of waarom ze gebeuren zoals ze gebeuren. Een heel enkele keer vraagt een leerling waarom je bijvoorbeeld geen zelfrijder hebt maar een getrokken spuit, maar andere dingen moet je ze echt zelf vertellen, bijvoorbeeld waarom maïs op een bepaalde afstand en diepte wordt gezaaid. Dit zijn dan ook zaken die je ze mee kunt geven; bied de kennis aan. Dat leerlingen zelf niet veel vragen stellen, past wel bij hun leeftijd. Zo merkte ik ook dat ze zichzelf vaak onderschatten, doordat ze zich vergelijken met de andere medewerkers. Dat maakt de drempel om vragen aan hen te stellen nog groter. Ze zouden zich moeten vergelijken met andere studenten en niet met de meer ervaren medewerkers.” Niet alleen leerlingen krijgen kennis aangeboden, ook scholen hebben daar behoefte aan, zo GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - ONDERNEMERSLESSEN

weet de ondernemer ondertussen. “Binnen de adviesraad van Cumela waar ik in zit, zien we dat scholen de adviezen die we ze als raad geven beginnen te benutten. Je moet dan wel geduld hebben en de boodschap blijven herhalen, maar ze doen er dan echt wat mee. Een concreet voorbeeld is het advies dat we hebben gegeven over het behalen van de spuitlicentie voor niveau 1. Dit is echter pas nuttig wanneer je in de buurt van niveau 3 en 4 komt en dat hebben we dan ook aangegeven. Zo hebben we al meer zaken onder de aandacht gebracht waar scholen vervolgens mee aan de slag gaan, al is het dan soms pas het schooljaar erop.”

‘STA OPEN VOOR VERANDERING’

‘DAT LEERLINGEN ZELF NIET VEEL VRAGEN STELLEN, PAST WEL BIJ HUN LEEFTIJD’

LES 4

Open staan voor veranderingen en aanpassingen is sowieso iets wat belangrijk is. Zo verandert er in het veld veel onder invloed van weten regelgeving, maar ook als gevolg van het warmer wordende weer. “Dertig jaar lang was de voederbiet verdwenen uit dit gebied en nu opeens zie je her en der weer ondernemers die aan het uitproberen zijn welke kansen het gewas biedt. Ik kan bij dit gewas gelukkig nog bedenken hoe het was..Dat voordeel heb ik niet bij gewassen als sorghum en veldbonen. Het landschap verandert. Ik leer nu juist weer van ervaringen die boeren opdoen met de gewassen. Bij maïs hebben we juist een andere uitdaging. Zo kon je vroeger in de maïsteelt veel opvangen door meer mest aan te wenden, maar binnen de huidige regelgeving kan dat nu niet meer. Nu moet je zaken anders aanpakken. Vaak kun je aan de maïs zelf al wel zien wat er aan de hand is.” Herbert houdt er wel van om te worden uitgedaagd. “Ik vind het ook leuk als iemand met een vraag bij me komt en ik het antwoord niet weet. Dan ga ik dat opzoeken. Zo kreeg ik de vraag van

een klant over een geel bloemetje in zijn weiland. Omdat de wei op een normale wijze was bemest, komen de planten die ik ken niet in aanmerking. Er komen steeds meer nieuwe planten doordat het klimaat warmer wordt en de zomers droger. De natuur verandert en dat vind ik een mooie uitdaging.”

‘GA HET GESPREK MET ELKAAR AAN’

LES 5

Als loonwerker blijkt Herbert er ook in te slagen om zo nu en dan een brug te vormen tussen de praktijk en het onderzoek om zo te helpen bij een studiegroep kruidenrijk grasland die de discussie op gang te brengen. Iets wat anders niet zou gebeuren, omdat het gat tussen Wageningen - onderzoek - en boeren - de praktijk - heel groot is. “In de wei hebben we de juiste koppen bij elkaar gebracht door bijvoorbeeld de één te vragen naar het seleniumgebrek waarmee hij bij zijn koeien kampt en voor te stellen dat een bepaalde plant hierin kan helpen, waarmee een ander weer ervaring had. Het is mooi om te zien dat het je dan lukt om de discussie op gang te brengen.”

‘IK LEER NU JUIST WEER VAN ERVARINGEN DIE BOEREN OPDOEN MET DE GEWASSEN’

Ook met de leerlingen die hij les geeft of die op het bedrijf komen, gaat Herbert graag het gesprek aan. “Ik ben dan bijvoorbeeld nieuwsgierig naar hoe ze de lessen op school en in de praktijk ervaren. Of hoe het is om planten uit een boekje te leren in plaats van buiten. Ik vind het om dezelfde reden prettig om met een leerling een portfolio door te nemen en te bespreken wat hij heeft gedaan. Je hoort dan wat er speelt en hoe het gaat”, aldus Herbert. Dat past ook bij het bedrijf, waar ze elkaar toch beschouwen als één grote familie. “Ik probeer een omgeving te creëren waarin je gewoon het gesprek met elkaar aan kunt gaan, vragen kunt stellen en het ook durft te zeggen als iets niet goed ging.”

Voor het ondersteunen en begeleiden van leerlingen moet je echt tijd vrij maken vindt Hermbert Hofmeijer. “Het is het waard, want het betaalt zich uiteindelijk altijd terug.”

GRONDIG 7 2020

20 jaar KRONE BiG X innovatief & klantgericht.

Unieke maisbek; Easy- en XCollect Unieke invoer met 6 voorperswalsen Unieke MaxFlow hakseltrommel Unieke OptiMaxx 305 mm korrelkneuzer

20 jaar trendsetter voor hakselkwaliteit, capaciteit & degelijkheid.

Unieke onafhankelijke achterasvering

Noord-Nederland: Marc Berghuis – 06 51 34 68 41 Zuid-Nederland: Ad van den Hurk – 06 53 24 19 18

www.krone-nederland.nl

DRAKKAR : DE TOP IN TRANSPORT SILAGE

• Stabiliteit = zekerheid bij het lossen

• Multigebruik voor alle landbouwproducten

• Eenvoudig en efficiënt gebruik

• Een grote achterdeur met een rubberen dichting

DRAKKAR 7600/33D180 42 M3 • Kipt niet, duwt niet, hij vervoert • Industriële productie = garantie van betrouwbaarheid • Gepersonaliseerd onderdelenboek dat op elk moment kan worden gedownload voor nauwkeurige en snelle service • 3 jaar garantie

G N I D BIE

N A A LE

IA C E SP

ADVAN TAGE SER

joskin.com

R EEN ING VOO IE MET COMPLETE UITVOER

S RIJ PE P R E SCH

• Hydraulisch onderstel met grote asafstand voor comfort, veiligheid en tractieverbetering • Luchtremmen • Naloopas • Wielen 710/55R26.5 • Hydr. opzetschot 500 mm

07B

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

GEBROEDERS DE LANGE Rond 2005 begon Edwin de Lange met de eenmanszaak, die uiteindelijk uitgroeide tot de huidige vennootschap onder firma. Het was een bewuste keus om niet in het ouderlijk akkerbouwbedrijf te gaan werken. Veel liever ging Edwin op pad met de machines, die in eerste instantie nog wel van zijn vader werden gehuurd. In 2012 stapte ook Wilmar in het bedrijf van broer Edwin. Hij had toen zijn opleiding afgerond en al wat werkervaring opgedaan binnen

GRONDIG 7 2020

het bedrijf door er eerst als medewerker aan de slag te gaan. Het bedrijf van Edwin en Wilmar groeide en groeit nog steeds. Zo kon er een eigen maaicombinatie worden aangeschaft, gevolgd door trekkers en haspels. Dat de mannen zich uiteindelijk specialiseerden in de bollenteelt is mede gekomen via een aantal bollenboeren uit de regio die hen benaderden. Vervolgens groeide het bedrijf mee met de teelt. Nu doen de broers ongeveer 70 hectare contractteelt.

STERK WERK - ONDERNEMEN MET MENSEN

Specialiseren gaat automatisch Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Gebroeders De Lange

GEBROEDERS DE LANGE SWIFTERBANT

Net voordat in de derde week van juli de buien zich aandienden, werden de laatste tulpenbollen gerooid. Daarmee sloten Edwin en Wilmar de Lange het tulpenseizoen 2019-2020 af. De tulpenteelt is één van de specialiteiten van het relatief jonge agrarisch loonbedrijf. Een andere is het zaaien van pompoenen. “Bij alles staat kwaliteit voorop.” Tulpennetten en haspels vullen de ruimte op het erf achter het bedrijf van Gebroeders De Lange uit Swifterbant. De tulpennetten geven duidelijk aan waar het loonbedrijf goed in is en dat is het verzorgen van de werkzaamheden rondom de tulpenteelt. “Afgelopen donderdag hebben we de laatste tulpenbollen gerooid”, zegt Edwin. “Toen we zagen dat er regen werd voorspeld, hebben we die werkzaamheden versneld uitgevoerd. Je maakt dan lange dagen.”

‘WIJ ZIJN NOG IN DE OPGROEIFASE EN DAN IS DE FLEXIBILITEIT DIE DEZE MANIER VAN WERKEN JE GEEFT WELKOM’

Edwin en Wilmar zijn de eigenaren van het bedrijf en vrijwel de enige vaste medewerkers. “We hebben nog iemand in vaste dienst die voor ons de administratie doet, maar verder werken we alleen met zzp’ers en vakantiekrachten. Daar werken we eigenlijk door het hele jaar heen mee samen en tijdens de pieken zijn dat er een paar meer. Die drukke periodes worden wel steeds langer. Wij zijn nog in de opgroeifase en dan is de flexibiliteit die deze manier van werken je geeft welkom.”

VAN GRONDHUUR TOT ROOIEN Op dit moment beslaat het areaal contractteelt van de mannen 70 hectare. “We doen de complete teelt van A tot Z. Zo huren we de grond, verrichten we de grondbewerking, planten we de bollen, zorgen we voor de bespuitingen, beregenen we de planten en rooien we de bollen”, vertelt Wilmar. Ongeveer twee jaar nadat Edwin als eenmanszaak was begonnen, kwam hij in contact met de bollenboeren, die zelf ook nog aan het opstarten waren in de regio. “Sinds 2008 doen we dit werk, maar wel met wisselende uitvoeringen.” De mannen regelen ook de huur van grond voor de tulpenteelt. Als je kijkt naar waarom Edwin voor dit vak heeft gekozen, past dat ook goed bij hem. “Het mooie van het agrarisch loonwerk ten opzichte van het runnen van een akkerbouwbedrijf vind ik dat je in aanraking komt met veel verschillende bedrijven en mensen. Elk bedrijf heeft daarbij zijn eigen visie en de bedrijfsvoering die daarbij past.”

Het bedrijf doet ook veel aan contractteelt. Bij elkaar hebben ze nu 70 ha onder contract, waarbij het bedrijf zelf bepaalt wanneer welke werkzaamheden worden uitgevoerd.

Zo divers als de bedrijven in Flevoland zijn, zo divers is ook de grond. Het gaat dan over de grondsoort, maar ook over wat er met de grond is gebeurd, hoe de drainage er uitziet en hoe goed de grond onderhouden is. “Voor de huur van grond voor bollen proberen we mee te roteren in het bouwplan. Het is dan ook het mooist als dat steeds bij dezelfde boeren kan”, zegt Wilmar.

GRONDHUUR Het is belangrijk dat de mannen de kwaliteit van de grond goed kunnen inschatten, want het is mede bepalend voor hoe de bollen door de winter heen komen. “Zo moet de grond bij neerslag luchtig blijven”, zegt Edwin. “Los daarvan is het een uitdaging om voldoende grond te vinden. De druk op de grond is groot en onze klanten hebben ook graag grond die vrij is van aardappelmoeheid. Het helpt dan dat we steeds bekender worden in de polder en dat ze weten dat ze je kunnen vertrouwen. Bij grondhuur praat je al snel over veel geld.” Een ander aspect is de omgang met grond en hoe die achterblijft na de huur. “Wij werken met dubbelnet en dat helpt ervoor te zorgen dat de grond net en vlak achterblijft na de teelt van tulpen”, GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

vertelt Edwin. “Vervolgens is er na de teelt van tulpen voldoende tijd om nog een goede groenbemester te telen. Dat is een pluspunt van de teelt en draagt positief bij aan de structuur van de bodem.”

VAN HET ÉÉN IN HET ANDER

‘HET HELPT DAN DAT WE STEEDS BEKENDER WORDEN IN DE POLDER EN DAT KLANTEN WETEN DAT ZE JE KUNNEN VERTROUWEN’

De bollen zijn een specialisatie waar de loonwerkers langzaam ingegroeid zijn. “Het gebeurt vaak dat we van het één in het ander terechtkomen”, vertelt Wilmar. Zo kwamen ze via de tulpenbollen bij de onderstammenteelt terecht. Dat gebeurde via een stukje techniek dat ze in de teelt gebruiken. “In de tulpenteelt is duurzaamheid een belangrijk thema. Wij streven er zelf ook naar om gebruik te maken van de beste technieken. Liever een goede kwaliteit dan een lage prijs”, zegt Edwin. De ondernemer stelt dat wanneer je voorloopt op het gebied van techniek, je nooit het gevaar loopt dat de techniek achterhaald raakt. Zo ging het ook met de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen. “In 2013 hebben we een luchtboom aangeschaft. Het was één van de eerste die Agrifac bouwde. Die was nodig om met zo min mogelijk middelen toch een optimaal resultaat te behalen. Het heeft één op één gevolgen voor het kostenplaatje wanneer er minder middelen nodig zijn, maar tegelijk wil je wel de beste bescherming tegen ziekten en plagen.”

De tulpenteelt is een van de specialisaties van het bedrijf.

Toen bekend werd dat de mannen de beschikking hadden over een luchtboom kwamen ze ook in beeld bij telers van onderstammen. “Deze teler was op zoek naar een spuit die kon zorgen voor een goede doordringing in het bladerdak. Dat is nodig om een egalere bladval te krijgen. Wat ook helpt, is dat wij beschikken over hydraulische spoorbreedteverstelling. Daarna groeiden die werkzaamheden steeds verder uit als gevolg van mond-tot-mondreclame.” Sowieso is dit de manier waarop de mannen werken aan het klantenbestand en daarom doen ze er veel aan om de klanten tevreden te houden. “Het meeste rendement heb je van een tevreden klant”, zo stellen de mannen. “Wij willen dan ook een goede kwaliteit van diensten leveren, waarbij betrouwbaarheid belangrijk is.”

MEEWERKEN AAN TEELT POMPOENEN Via mechanisatiebedrijf Weevers in Zeewolde kwamen de broers De Lange in aanraking met de teelt van pompoenen. Wat rond 2010 begon met meekijken en rijden met een prototype werd zo’n succes dat de broers nu elk jaar ongeveer 100 hectare zaaien. Iets waar tijd en kunde voor nodig zijn en waarbij je bovendien altijd op een vaste snelheid moet rijden, waardoor het niet te vergelijken is met het zaaien van maïs. “Destijds kwam de vraag vanuit een biologische akkerbouwer die graag op GPS pompoenen wilde zaaien. Een uitdaging, want je moet eigenlijk in een perfect vierkant zaaien op 75 centimeter in de rij, maar ook ertussen en soms op 87,5 centimeter. Dat hangt af van het ras”, zegt Edwin de Lange. Kverneland bouwde een prototype en met behulp van de partners lukte het om goede resultaten te behalen. “Dat beviel zo goed dat we ermee door zijn gegaan.”

GRONDIG 7 2020

Ground Kare EEN OVERWINNING OP ELK GEBIED • Ontwikkeld voor zwaardere toepassingen • Blokprofiel voor beter rijcomfort • Geschikt voor zachtere ondergrond • Goede zelfreiniging

Voor meer info: www.forrez.nl

aar Informeer n ls actie! de Blue Dea

AZURIT 9 MET DELTAROW – ELK MAÏSZAADJE HAARSCHERP OP ZIJN PLAATS

Met de Azurit 9 zet LEMKEN een nieuwe maatstaf in de precisiezaai. Gun de mäïsplanten meer ruimte met LEMKEN DeltaRow. Het driehoeksverband geeft elke maïsplant maximaal toegang tot water, voedingstoffen en licht. lemken.com

■ ■ ■ ■

70 % meer ruimte per maïsplant Tot 10 % meer opbrengstpotentieel door LEMKEN DeltaRow De startmeststoffen liggen optimaal bereikbaar tussen de twee maïsrijen Centrale zaadtank van 600 l

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Krom maken wat recht is

Tekst: Egbert Jonkheer Foto’s: Egbert Jonkheer en Oosterhuis

OOSTERHUIS BV LAAT RUITEN AA WEER MEANDEREN

PROJECT: BEEKHERSTEL RUITEN AA 22

GRONDIG 7 2020

OPDRACHTGEVER:

AANNEEMSOM VOOR OOSTERHUIS:

Prolander/provincie Groningen

€ 4.000.000,-

AANNEMER:

LOOPTIJD:

Oosterhuis BV Nijeveen

1 januari 2019 tot 31 december 2020

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

In de jaren vijftig en zestig werd de Ruiten Aa rechtgetrokken om het water sneller te kunnen afvoeren. Inmiddels heeft de beek in Oost-Groningen daar waar het kan weer de ruimte gekregen en mag hij weer zijn oorspronkelijke slingerende vorm aannemen. Aannemersbedrijf Oosterhuis BV uit Nijeveen tekende voor het laatste traject van ongeveer twintig kilometer.

WERKZAAMHEDEN:

JOHANNES VAN DEN BERG:

graven van nieuwe meander, versmallen of dempen oude lopen, plaatsen van 51 voor vissen en kanovaarders passeerbare bodemvallen, verwijderen van bestaande stuwen en gemalen en plaatsen van nieuwe, plaatsen negen houten bruggen, drie duikerkruisingen, vier nieuwe stuwen en twee gemalen.

“We hebben goed kunnen profiteren van de droge omstandigheden. In een nat seizoen kun je hier slecht uit de voeten.”

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

“Vanmiddag wordt het weer druk op de fietspaden”, zegt Johannes van den Berg terwijl hij in de spiegel van zijn terreinwagen grote stofwolken ziet wegtrekken. Hij rijdt op een zandpad pal naast het betonnen fietspad dat slingerend door het natuurgebied rond de Ruiten Aa loopt. Als er twee fietsers uit het bos opdoemen, houdt hij even halt, zodat ze niet in het stof hoeven te happen. De uitvoerder bij Oosterhuis BV is blij dat het meeste grondwerk erop zit. “Ons 450 hectare grote werkgebied is gedurende het werk gewoon toegankelijk. Daarom willen we zelf zo weinig mogelijk verkeersbewegingen”, aldus Van den Berg. Er rijden vandaag slechts een paar dumpers rond. Verder is het personeel deze weken bezig met het plaatsen van vistrappen, het slopen van stuwen, het plaatsen van bruggen en andere afrondende werkzaamheden.

DOEL VAN DE NIEUWE INRICHTING IS OM DE RUITEN AA WEER ZOVEEL MOGELIJK ZIJN OUDE LOOP TE GEVEN Begin 2019 is Oosterhuis begonnen aan de klus. Op een kaart laat Van den Berg zien hoe het plan eruit ziet. Een deel van de Ruiten Aa weer zoveel mogelijk zijn oude loop te geven. Het stuk loopt van Laude tot aan Ellersinghuizen. Een stuk van ongeveer twintig kilometer, met daartussen ongeveer vier meter peilverschil. De beek is in de jaren vijftig en zestig rechtgetrokken en verbreed om het water zo snel mogelijk te kunnen afvoeren, ten gunste van de landbouw. Op plekken waar nu natuurgebied is, mag het nu weer natter worden en wordt de oude loop zoveel mogelijk hersteld. “We hebben samen met een archeoloog proefvakken gegraven dwars op de oude loop, om zo precies te kunnen bepalen waar hij in het verleden heeft gestroomd. Je ziet dat ook nog terug op de kaarten uit de jaren zestig die er zijn gemaakt voordat hij werd rechtgetrokken maar op sommige plekken was er toch een afwijking van tien tot twintig meter.”

STERKE STROMING Het meeste grondwerk heeft Oosterhuis in 2019 al kunnen doen. Vanaf april dat jaar zijn er continu zes of zeven graafmachines en acht dumpercombinaties in het gebied actief geweest. “We hebben het transport over de weg met trekker-dumpercombinaties gedaan, vanwege de soms krappe ruimte op de wegen”, vertelt Van den Berg. Behalve het uitgraven van de historische waterlopen zijn delen van de beek die intact mochten blijven versmald. Ook hier weer met als doel om het water langer in het gebied vast te houden en om wat meer stroming te creëren.

GRONDIG 7 2020

Toch is Van den Berg zelfs in de relatief droge winter van 2018-2019 geschrokken van de stroming die hij zag. “Na een paar flinke buien zit er best kracht achter het water. We hebben dan ook veel aandacht besteed aan het verdichten van de grond bij de versmallingen om te voorkomen dat de grond daar wegspoelt. We hebben de laag telkens met zo’n veertig centimeter opgehoogd en tot aan de waterlijn consequent vastgereden. De wens was namelijk om zo min mogelijk beschoeiingen en matten aan te brengen.” Bij het dorp Jipsinghuizen, midden in het project, heeft de opdrachtgever ervoor gekozen om een volledig nieuw traject te laten graven, om het dorp heen. Daar zou anders het risico voor overstroming te groot worden. De oude loop blijft wel zitten, maar kan worden afgedamd. In perioden met extreme neerslag zorgt een nieuw gebouwd gemaal er bovendien voor dat de inwoners droge voeten houden.

BODEMVALLEN De behuizing van het gemaal was één van de grotere betonconstructies die Oosterhuis heeft geplaatst. Andere waren drie grote duikers van 2,50 bij 4,50 meter om de waterloop en de wegen goed toegankelijk te houden. “Dat is iets wat we bewust in de wintermaanden hebben gedaan. Dan is het hier niet zo druk. Uiteindelijk hebben we zelfs besloten om de weg een paar weken af te sluiten, om de situatie zo veilig mogelijk te houden.” Heel veel tijd en aandacht is gaan zitten in het plaatsen van 51 nieuwe bodemvallen. Deze voor vissen en kanovaarders passeerbare stuwen, met een hoogteverschil van slechts acht centimeter per stuk, nemen een groot deel van het verval voor hun rekening. Ook vandaag wordt eraan gewerkt. In een droge put vlak achter een

HEEL VEEL TIJD EN AANDACHT IS GAAN ZITTEN IN HET PLAATSEN VAN 51 NIEUWE BODEMVALLEN

brug drukken medewerkers met de kraan hardhouten planken de grond in. Het water van de Aa wordt tijdelijk omgeleid via enkele buizen om zo gemakkelijk te kunnen werken. Aan de bovenkant van het schot wordt straks in het midden een verdieping gezaagd, waar een handige kanovaarder zonder uit te stappen overheen kan en waar ook vissen overheen kunnen springen. Aan

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

de onderzijde zit in het midden een gat, waar de bodemvissen door kunnen passeren. De zeven oude stuwen waarmee eerder het peil werd geregeld, worden afgebroken. “Dat valt niet

mee”, zegt Van den Berg. “Daar hebben ze destijds heel degelijke betonconstructies voor gebruikt. Gelukkig mag er ook eentje blijven zitten, als aandenken.” In oktober wil Oosterhuis klaar zijn, ook al heeft

het bedrijf officieel nog tot 31 december. “Na de zomer komt het natte seizoen eraan en moet het nieuwe systeem zich gaan bewijzen. Dat is best spannend. Voor het waterschap, maar ook voor ons.”

WERKZAAMHEDEN 1. E en werktekening uit het begin van de jaren zestig toont de plannen voor het rechttrekken van de beekastig jaar later wordt het werk weer ongedaan gemaakt.

2. O osterhuis plaatste drie bevaarbare duikers van 2,50 bij 4,50 meter dichtbij het dorp Jipsinghuizen, waar de Aa in een nieuw gegraven traject enkele wegen kruist.

3. E en nieuw gemaal bij Jipsinghuizen moet straks helpen om bij extreme neerslag het dorp droog te houden. Het was voor Oosterhuis één van de grotere bouwwerken.

4. I n de zomer van 2020 is het meeste grondwerk alweer achter de rug. Hier wordt nog een oude sloot gedempt met depotgrond.

5. H et aanleggen van één van de 51 ‘bodemvallen’, voor vissen en kanovaarders passeerbare stuwen met een verval van acht centimeter. Onderin het houten bouwwerk komt een gat, waardoor bodemvissen kunnen passeren.

6. T ijdens de bouw van de vistrappen wordt het water omgeleid via twee dikke buizen. Daardoor blijft de werkplek langs alle kanten goed toegankelijk.

7. E en waadplaats in de Aa met daarnaast een brug vlakbij Jipsinghuizen. De negen houten bruggen die het project telt, zijn gebouwd en geplaatst door het sociaal werkbedrijf Wedeka uit Ter Apel.

8. L angs de loop van de Aa is de toplaag hier en daar verschraald. Deze klus vormde meteen een mooie sluitpost voor de grondbalans. Ook plagsel uit eerdere werken is in dit werk gebruikt.

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - ATH THUIS

Kies het Gouden Cumelawiel

Tekst: Toon van der Stok, Arend Jan Blomsma Foto’s: Fabrikanten

DE MOOISTE GEMISTE NOVITEITEN

Geen AgroTechniek Holland dit jaar en dus geen kans om alle nieuwe ontwikkelingen op een beurs te bekijken. Om deze noviteiten toch een podium te geven, organiseert Grondig een ATH thuis. We hebben de belangrijkste noviteiten op een rijtje gezet en daar koppelen we een verkiezing aan. Wat is voor loonbedrijven de slimste ontwikkeling, die het meest bijdraagt aan het rendement? De winnaar krijgt het Gouden Cumelawiel. Een jaar zonder beurzen, het is wennen voor veel bedrijven die de tentoonstellingen gebruiken als basis voor nieuwe investeringen. Door het wegvallen van zowel AgroTechniek Holland als de TKD zijn er dit jaar in het geheel geen landelijke beurzen voor cumelaondernemers. Toch gaan de fabrikanten gewoon door, want elke maand worden tientallen grote en kleine vernieuwingen op machines gepresenteerd.

DIT JAAR ZIJN ER IN HET GEHEEL GEEN LANDELIJKE BEURZEN VOOR CUMELAONDERNEMERS Voor bedrijven in de agrarische sector had AgroTechniek Holland het podium moeten worden waar al die noviteiten samenkomen. Nu dat niet gebeurt, hebben wij als redactie van Grondig het initiatief genomen om toch de belangrijkste noviteiten te verzamelen en die als een ATH thuis aan de lezers te presenteren. Op deze en de volgende pagina’s beschrijven we in het kort achttien belangrijke nieuwe ontwikkelingen. Daarnaast hebben we twee uitgebreidere verhalen over de geheel nieuwe Massey Ferguson 8S-serie en de eerste variabele-kamer-rondebalenpers met foliebinding van Kuhn. Dit zijn

GRONDIG 7 2020

beide wereldprimeurs die AgroTechniek Holland weer wat extra status als podium voor nieuwe ontwikkelingen in de agrarische sector hadden kunnen geven.

VERKIEZING Als redactie hebben we de eerste selectie gemaakt met de in onze ogen belangrijkste nieuwe ontwikkelingen die op de beurs te zien zouden zijn geweest. Nu we niet op de beurs kunnen peilen hoe dit in de praktijk valt, organiseren we een eigen verkiezing van de beste innovatie voor de cumelasector. In de nieuwsbrief van deze en volgende week vrijdag vind je een link naar het digitale stemformulier. Door op de link te klikken, kun je zelf stemmen voor de in jouw ogen belangrijkste nieuwe machine. Voor de winnaar hebben we een mooie trofee klaar staan, het Gouden Cumelawiel.

WE ORGANISEREN EEN EIGEN VERKIEZING VAN DE BESTE INNOVATIE VOOR DE CUMELASECTOR >> Grijp daarom je kans en breng een stem uit. Om zo ondanks het ontbreken van een beurs fabrikanten toch te belonen voor hun vernieuwingsdrang.

ATH TKD THUIS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

1 VREDO ZB4 CONTRACTOR-ZODENBEMESTER Vredo heeft dit jaar de twaalf meter versie van de ZB4 Contractor-zodenbemester voorgesteld. Dankzij een nieuwe verdeeltechniek is sectieafsluiting mogelijk. De bemester is daardoor goed te gebruiken in de precisielandbouw, zeker in combinatie met NIRS. De machine wordt daarvoor voorzien van luchtbediende afsluiters. De afsluiters, ook de mechanische, gaan pas open als ze worden bediend. Dit geeft minder versmering op de kopakker. Ook de nieuw gevormde rubber uitstroomopeningen werken schoner. Het nieuwe frame is lichter, waardoor er minder druk is op de bodem en het minder belastend is voor de hefinrichting. Het frame is open en daardoor gemakkelijk schoon te houden. Het kan vrij pendelen en heeft daardoor een goede bodemvolging. Op transport wordt het automatisch vergrendeld. Dankzij minder bewegende delen aan de machine is het onderhoud eenvoudiger en goedkoper. Vredo biedt voortaan ook enkele schijven aan, naast de bewezen dubbele schijven. Deze zijn beter geschikt voor het gebruik in het voorjaar in graan en maïs.

CLAAS AUTO PERFORMANCE Cemos Auto Performance van Claas zorgt op de Jaguar-hakselaars voor een constant motortoerental. Dit zorgt voor een altijd gelijke haksel-

kwaliteit. Het systeem houdt het toerental op hetzelfde niveau door het motorvermogen en de rijsnelheid aan te passen aan de gewashoeveelheid. De chauffeur stelt het gewenste toerental in en daarnaast de maximale rijsnelheid en de gewenste motorbelasting. Bij een toenemende gewashoeveelheid verhoogt Cemos Auto Performance eerst het motorvermogen. Is dit niet voldoende, dan verlaagt het de rijsnelheid. Als de hoeveelheid weer afneemt, verhoogt het systeem de rijsnelheid tot het ingestelde maximum. Vervolgens wordt het motorvermogen teruggebracht tot het maximaal benodigde. Omdat niet altijd met het maximale motorvermogen wordt gewerkt, maar in een meer brandstofefficiënt vermogensgebied, zorgt dit voor een verlaging van het brandstofverbruik. Cemos Auto Performance zorgt door een gelijkmatige gewasstroom voor een hoge bedrijfszekerheid. Het levert door het

del, nu met vijf vrij toe te wijzen functieknoppen. Nieuw is ook het af-fabriek leverbare EazyGrip-bandendrukwisselsysteem, dat via de trekkerterminal wordt bediend.

wegvallen van abrupte lastpieken een aangenaam rijgedrag op. Het ontlast de chauffeur, vooral in lastige oogstsituaties.

VIJFWIELAANGEDREVEN VERVAET

3 MCCORMICK VT-DRIVE De nieuwe McCormick X7.624 VT-Drive brengt het aantal modellen van de X7-serie op vijf en het maximale vermogen in de serie naar 176 kW (240 pk). Die serie begint bij 132 kW (180 pk). De 6,7-liter-Beta Power-zescilindermotor, gemaakt bij FPT, voldoet aan de Stage V-emissie-eisen. De VT-Drive, de traploze transmissie van ZF, heeft zowel nieuwe hardware als een nieuwe aansturing. De transmissie heeft vier programmeerbare werkbereiken voor een optimale efficiëntie. De minimale snelheid is 40 meter per uur, de maximale 50 kilometer per uur.

Op verzoek van klanten ontwikkelde Vervaet een aandrijving op alle wielen van de vijfwielige bemester. Klanten vroegen om meer tractie, vooral in heuvelachtige gebieden. Ook in Nederland slaat de 5x5 aan, getuige het aantal machines dat er nu al loopt en de bestellingen die voor 2021 al zijn genoteerd. Met name in los bouwland is de aangedreven middenas een meerwaarde. Deze middenas wordt hydrostatisch aangedreven met Poclain-wielmotoren. Hij is als vanouds uitgevoerd als schuifas, zodat er geen twee wielen door hetzelfde spoor lopen. Vorig jaar voorzag Vervaet de bemesters al van een nieuwe Stage V-motor van Paccar DAF met een vermogen van 390 kW (530 pk). De fabrikant koppelt deze aan de eveneens nieuwe transmissie, de Vervaet Stepless Gearbox, een hydrostatische transmissie die door Vervaet zelf is ontwikkeld met Bosch Rexroth-componenten. Deze werkt met twee hydromotoren, waarvan er één afschakelt boven de 23 km/u. Dat spaart brandstof.

De trekker kreeg een nieuw uiterlijk, met een motorkap in de McCormick-familiestijl en een nieuw cabinedak met twaalf ledwerklampen. Deze zorgen voor 360 graden zicht rondom. In de cabine vinden we de EasyPilot-multifunctiehenGRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - ATH THUIS

ROC-BANDHARK ETET De bandharken van ROC worden sinds dit jaar geïmporteerd door Landkracht Agri in Hellendoorn. ROC was de eerste fabrikant in Europa die de voordelen van een bandhark zag en ermee op de markt kwam. Er zouden er nog vele volgen. De bandhark heeft een aantal voordelen. Zo geeft die weinig verontreiniging met ruw as en daardoor een hoger VEM-gehalte. Ook laat de bandhark het gewas intact, wat vooral een voordeel is in luzerne, en produceert de hark een luchtig zwad, waardoor de volgende machine sneller kan werken. Ten slotte kent de ROC een flexibele inzet dankzij de verschillende draairichtingen van de transportbanden. De harken van ROC hebben een hoge capaciteit, onder meer doordat er door een uitgekiende tandvorm geen gewasrol nodig is boven de pick-up. Een tandemwielstel onder de pick-up zorgt voor een goede bodemaanpassing. Een geavanceerd hydraulisch veersysteem levert daarbij een lage bodemdruk op. De werkbreedtes van de machines lopen uiteen van 3,80 tot 12,20 meter.

BRENG JE STEM UIT Vanaf vandaag kun je twee weken stemmen op wat in jouw ogen de mooiste innovatie voor cumelabedrijven is. Het gaat niet om de beste of mooiste technische oplossing, maar vooral om die verbetering die het werk in de sector gemakkelijker, beter of rendabeler maakt. Stemmen kun je via een speciale knop op onze website. De link vind je ook in de nieuwsbrief van deze en komende week. Je kunt ook intikken: www.cumela. nl/nieuws/nieuws/gouden-cumelawiel. Vind je dat een andere innovatie de prijs verdient, dan heb je de mogelijkheid om zelf een andere nieuwe machine te nomineren. Die zullen we daarna meenemen in onze afweging. In het volgende nummer van Grondig wordt de winnaar bekendgemaakt.

GRONDIG 7 2020

ZELFRIJDENDE PLOEGER-BANDHARK

6 FENDT ONE-BEDIENING Fendt komt in de 700-serie en het topmodel van de 300-serie met een nieuwe bediening, Fendt One genaamd. Hiervoor heeft de fabrikant de rechter console en het dashboard opnieuw ingericht. Om niet te hoeven switchen tussen verschillende menu’s biedt Fendt standaard twee monitors, één van 10 inch in het dashboard en één van 12 inch op de rechter console. Op het dashboard kunnen ook machinegegevens worden bekeken. Eventueel levert Fendt een derde monitor van 12 inch aan de dakrand. De bedieningselementen zijn opnieuw gerangschikt en er is een nieuwe multifunctiehendel, met meer vrij toewijsbare knoppen. De koper kan verder kiezen uit een extra kruishendel of joystick voor extra functies. Belangrijk in het Oneconcept is de connectiviteit. Fendt biedt een naadloze verbinding tussen trekker en bedrijfscomputer. Dit gebeurt niet alleen via de traditionele telemetrie voor de trekkergegevens, maar via Agrirouter ook voor de diverse bewerkingen, taakkaarten en perceelsgegevens.

Ploeger bewandelt met de bandhark de omgekeerde weg. De fabrikant komt eerst met een zelfrijder en van daaruit ontwikkelt hij een getrokken versie. De eerste zelfrijders draaien dit seizoen in de praktijk en de eerste getrokken versie draait aan het eind van het seizoen als testmachine. Voor beide machines geldt dat ze een maximale werkbreedte hebben van 11,5 meter, wat wordt bereikt met twee harkelementen van vijf meter breed. Met één druk op de knop kiest de chauffeur voor zijafleg, middenafleg of een dubbel zwad. Voor de bandhark benut Ploeger de pick-up-technologie van Reiter, maar het bouwt de elementen zelf. De pick-up heeft een kleine diameter, zes ongestuurde tandarmen en slepende tanden. Een boven de pick-up liggende rotor brengt het gewas op de transportband. Twee gewasrollen zorgen voor een goede opname van het gewas.

8 KUBOTA MET TIM Kubota is de eerste trekkerfabrikant die een AEFcertificering heeft voor Tractor Implement Management (TIM) op de trekker. TIM houdt in dat het werktuig de trekker aanstuurt. Zowel de trekker als het werktuig moet daarbij de TIM-functionaliteit hebben. De TIM-certificering van Kubota geldt voor de M7003 Premium KVT-serie. Deze serie werd eind vorig jaar aangekondigd en wordt inmiddels uitgeleverd aan klanten. De emissienorm Stage V was voor Kubota aanleiding de

ATH TKD THUIS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

7000-serie van een flinke update te voorzien. De krachtbron is een motor uit eigen huis. Deze Kubota-viercilinder heeft een flinke inhoud, namelijk 6,1 liter. Hij geeft de drie modellen vermogens van 96, 110 en 125 kW (130, 150 en 170 pk) nominaal. De Premium KVT is het meest geavanceerde model, dat onder meer is voorzien een traploze transmissie. Met de overgang van de 7002- naar de 7003-versie heeft Kubota het bedieningsgemak verder verbeterd.

SCHUITEMAKER VERBETERD Schuitemaker heeft in de 35 jaar van het bestaan van de Rapide-dubbeldoelwagens de naam van de wagens niet veranderd. Alleen de typeaanduidingen zijn in de loop der jaren veranderd en datzelfde geldt voor de kleurstelling. Het concept is daarentegen altijd hetzelfde gebleven: een slepende pick-up en een relatief kleine rotor. Schuitemaker heeft nu een aantal flinke veranderingen doorgevoerd. Allereerst zijn de rotor en de tandvorm aangepast. De tanden staan nu haaks op de voorwand, waardoor het gras niet tegen de wand wordt gedrukt. Volgens Schuitemaker scheelt dit tien procent in benodigde trekkracht. Ook nieuw is de voorwand. Deze schuift aan de onderzijde naar achteren bij het lossen, zodat het gewas boven de rotor wordt weggedrukt. Ook nieuw aan de wagens is de laadautomaat. Deze stuurt aan de hand van het koppel in de aandrijflijn en de druk op de voorwand de bodemketting aan.

kelt halverwege het op gang brengen automatisch naar de tweede trap. Hij verhoogt het toerental van de aandrijfas, waardoor het koppel lager wordt en de aandrijflijn minder te verduren heeft. Verder zorgt een rem op de perswagen ervoor dat deze altijd net na het eind van de persslag stopt. Bij het opstarten gaat de wagen eerst terug naar de uitgangspositie en begint die pas dan aan de persslag. Hierdoor kost het opstarten minder moeite. Zonder rem stopt de perswagen altijd als hij moet beginnen aan een persslag.

KUHN-PRECISIEZAAIMACHINE Kuhn heeft een nieuwe precisiezaaimachine in het programma. Deze is vijftien procent lichter dan de Maxima. Hij is er als zesrijer met een dubbel telescoopframe en als achtrijer opklapbaar. Hij is ook als twaalfrijer opklapbaar, maar dan is de rijafstand beperkt tot 50 centimeter. De zaaielementen wegen 95 kilo en dat is 25 kilo minder dan die van een Maxima. Ze kunnen desondanks tot 130 kilo druk zetten. De machine is niet alleen lichter, maar is ook korter op de trekker gebouwd, zodat met een lichtere trekker kan worden gezaaid. De Kosma wordt standaard mechanisch aangedreven, maar elektrische aandrijving is een optie. Daarvoor heeft de machine een door de aftakas aangedreven generator. Hiermee is sectieafsluiting op GPS mogelijk, net als een variabele afgifte. De Kosma is geschikt voor rijsnelheden tot ongeveer 8 km/u. Hij is vrij eenvoudig om te bouwen van bieten naar maïs en omgekeerd.

12 STEYR MET SCHOONWATERTANK Steyr geeft nu alle trekkers in de CVT-lijn een naam. We hadden aan de onderkant al de Expert en aan de bovenkant de Terrus. Daar komen nu bij de Impuls, tussen 110 en 129 kW (150 en 175 pk), en de Absolut, van 147 tot 176 kW (200 tot 240 pk) nominaal. Deze laatste serie biedt met boost maximaal 199 kW (270 pk), uiteraard uit een FPT-motor. Deze trekker heeft een aantal vernieuwingen ten opzichte van de Stage IV-CVT. Zo is er bijvoorbeeld een luchtgeveerde cabine, heeft de trekker een aluminium trap, heeft hij een andere uitlaat en kreeg de massaschakelaar een betere plek. Een bijzonderheid is de schoonwatertank, die is geïntegreerd in het achterspatbord. De Absolut is te voorzien van S-Fleet, het vorig jaar geïntroduceerde telemetriesysteem van Steyr. De transmissie is helemaal in te regelen op de individuele wensen van de chauffeur.

NEW HOLLAND-GROOTPAKPERS Bij het opstarten van een grootpakpers kost het op gang brengen van het grote vliegwiel veel vermogen. Als je een hoge persdichtheid wilt bereiken, is een zwaar vliegwiel echter een vereiste. In de Big Baler 1290 High Density zit een 38 procent zwaarder vliegwiel. Er zit nu tweetraps powershift in de aandrijflijn voor het vliegwiel. De powershift schaGRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - ATH THUIS

JOHN DEERE ONTWORPEN OP RUPSEN John Deere is de eerste fabrikant die met de 8RX af-fabriek een trekker levert met vier rupsen in combinatie met fuseebesturing. De fabrikant combineert in deze configuratie veel trekkracht met een lage bodemdruk, zelfs bij een maximaal op gewicht gebrachte trekker van twintig ton. John Deere heeft de 8RX helemaal op de tekentafel ontworpen voor het gebruik van vier rupsen. De aandrijflijn is hier volledig op ingericht, in tegenstelling tot wieltrekkers die later op rupsen zijn gezet. De rupsen zijn laag gehouden, waardoor de voorste rupsen onder de motor draaien en de draaicirkel klein blijft. De vier rupsen houden ook in bochten hun volledige trekkracht en wringen niet. John Deere is er bovendien in geslaagd de trekkers een uitstekend weggedrag mee te geven, ook bij de maximale snelheid van 40 km/u. Zelfs met de 76 centimeter brede rupsen is de trekker minder dan drie meter breed.

14 BREDE BANDEN VAN GOODYEAR Zuid West Banden in Klaaswaal brengt met de Goodyear VF1100/45R46 de breedste banden met een VF-classificatie op de markt. De banden

GRONDIG 7 2020

zijn 215 centimeter hoog en 110 centimeter breed. Ze zijn in de Verenigde Staten ontwikkeld en liggen daar meestal onder kniktrekkers en maaidorsers. In Nederland zijn de eerst uitgeleverde sets gemonteerd onder standaard wieltrekkers. De banden hebben een hoog draagvermogen. Bij 65 km/u is dit 7500 kilo bij een spanning van 1,0 bar en bij 15 km/u en een cyclische belasting is dit 9750 kilo bij 1,0 bar. Door de relatief lage wangen hebben de banden een goede zijdelingse stabiliteit. Goodyear werkt aan een Europese goedkeuring voor een bijpassende voorband in de maat 1000/40R32. De Goodyear LSW-serie, waar deze banden deel van uitmaken, gaat tot een breedte van 140 centimeter.

15 EVERS-SCHOFFEL-BEMESTER VOOR MAÏSLAND

DEUTZ-FAHRSMALSPOORTREKKERS Deutz-Fahr heeft met de 5D een uitgebreide lijn smalspoortrekkers, van 55 tot 83 kW (75 tot 113 pk), in diverse uitrustingsniveaus. Het vermogen komt in alle gevallen uit een Farmotion-motor van SDF. Bij de lagere vermogens is dat een driecilinder, bij de grotere trekkers een viercilinder. Er zijn twee transmissievarianten, een drietraps powershift met 45 versnellingen en een traploze TTV-transmissie. De smalspoortrekkers zijn leverbaar in de breedtes 108 (5DV), 127 (5DS) en 144 centimeter (5DF). De laatste, de 5DF TTV, is sinds kort leverbaar met Active Steer. Dit houdt in dat de achterwielen meesturen. In de proportionele modus past de uitslag van de achterwielen zich aan de uitslag van de voorwielen aan. Dankzij een maximale stuuruitslag van twintig graden hebben deze trekkers een bijzonder kleine draaicirkel. Ook is hondengang mogelijk, handig bij het maaien langs watergangen.

In één werkgang in de maïs een nagift mest uitrijden, inwerken en tegelijk schoffelen. De nieuwe schoffel-bemester van Evers maakt het mogelijk. De bemester brengt de mest links en rechts van de rij, waarna de erachter geplaatste roterende schoffel die door de grond mengt en onkruid verwijdert. De machine is ontwikkeld op verzoek van Duitse loonwerkers die na opkomst extra mest willen toedienen via rijenbemesting aan beide zijden van de maïsrij. Evers speelt daarop in met deze combinatie, waarbij de fabrikant gebruik heeft gemaakt van roterende schoffels. Deze roterende schoffels kunnen percelen met een hoge onkruiddruk goed aan, stropen niet en mengen de mest goed door de grond. De schoffelelementen zitten net achter de uitstroomopeningen en mengen de mest door de bovenste vijf tot tien centimeter, waarbij ze de mest dus vooral ook dichter naar de plantrij inmengen. Ook al komt de vraag initieel uit Duitsland, voor de Nederlandse markt biedt deze machine eveneens een oplossing om tijdens het schoffelen een nagift mest te geven. De machine is leverbaar in een acht- en een twaalfrijige uitvoering, op wens op 150 of 225 centimeter spoor. Een zaaimachine voor onderzaai kan worden opgebouwd.

DE NEXT-GENERATION VF-BAND 7% verhoogde productiviteit en 7% verlaagd brandstofverbruik 15% grotere footprint voor minder bodemverdichting en een hogere opbrengst Optimale stabiliteit bij zwaar transportwerk 30% langere levensduur Data gebaseerd op DLG test rapport 6800 en op testgegevens van Vredestein R&D. Meer informatie op : www.vredestein.nl

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - KUHN

Variabel wikkelwonder Tekst en foto’s: Frits Huiden

KUHN VBP 3100-PERSEN NU MET FOLIEBINDING

De opmars van folie- ten koste van netbinding lijkt niet te stuiten. Kuhn lanceert die foliebinding nu ook op zijn variabele pers. Drie bijzondere technieken komen daarmee samen: foliebinding met dubbele invoer, 3D-wikkelen en een variabele balenmaat. Grondig perste de eerste balen met een VBP 3165 uit Geldrop.

FOLIEBINDING MET DUBBELE INVOER EN 3D-WIKKELEN KOMEN SAMEN OP EEN VARIABELE PERSWIKKELCOMBINATIE

GRONDIG 7 2020

Foliebinding maakt sinds 2015 een grote opgang bij ronde balen. Vrijwel elke fabrikant bouwde die op zijn perswikkelcombi met vaste kamer. Alleen Krone leverde die ook al op zijn variabele pers, de Comprima. Kuhn brengt de bijzondere eigen techniek met dubbele folierollen nu ook naar de variabele VBP 3100-persen. De eerste nulserie-machines draaien nu in de praktijk bij een aantal loonwerkers. Het is een perswikkelcombinatie waarin de nodige bijzondere techniek samenkomt. De pers met een stevige bruto verkoopprijs van € 130.395,- (€ 10.000,- meer dan een vastekamervariant) beschikt behalve

over foliebinding immers ook over het 3D-wikkelen met Intelliwrap. Dit € 4.420,- extra kostende systeem wikkelt de baal zo efficiënt mogelijk. De draaibare pre-stretchers op beide wikkelarmen zorgen voor een gelijkmatige verdeling en extra folie op de randen. De mate van overlap en een oneven aantal wikkellagen zijn te kiezen. Zo is folie te besparen. Meer aandacht voor het wikkelen is er op één perscombi eigenlijk niet te krijgen in de markt, zeker niet in combinatie met een variabele baaldiameter. De kleinere VBP 3165 perst balen met

KUHN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

een diameter tussen de 0,80 en 1,60 meter en de grotere 3195 perst balen tussen de 0,80 en 1,85 meter. Wie klanten in de recreatieve sector heeft, zoals de paardensport, weet dat juist kleine baaltjes een relatief goede marktwaarde hebben. Nog meer luxe: een weegsysteem op de wikkeltafel en drogestofmeting zijn een optie.

TECHNISCHE UITDAGING Kuhn gebruikte het Twin Reel-systeem al vanaf 2017 op zijn vastekamerpersen. De twee foliebindrollen staan op het moment van invoer verticaal om een streng te creëren die goed is binnen te brengen. Direct na het invoeren kantelen beide rollen horizontaal, zodat de folie zich over de volle breedte van de baal kan spreiden. Bij de variabele perskamer bleek dit een technische uitdaging. Bij een vaste perskamer is er immers tussen elke persrol een opening, is de Twin Reel kort op de perskamer te monteren en hoeft de invoerstreng dus maar een paar centimeter lang te zijn. Door

één restproduct. Veel loonwerkers rekenen € 1,extra per baal voor folie- in plaats van netbinding. Klanten die vasthouden aan netbinding zijn overigens net zo vlot te bedienen. De pers is binnen vijf minuten om te zetten van folie- naar netbinding zonder zware rollen te wisselen. De foliebinding van Kuhn is een verhaal apart. In plaats van een brede mantelfolie over de gehele breedte van de baal gebruikt Kuhn twee rollen naast elkaar van 750 millimeter breed, via het gepatenteerde Twin Reel-invoersysteem voor op de pers. Dit systeem heeft een meerprijs van € 7284,-. Een eerste voordeel is dat de twee rollen van elk zo’n 27 kilo veel beter te hanteren zijn dan één brede en zwaardere rol van 40 kilo. Het belangrijkste is misschien wel dat eenzelfde type rol standaardfolie van 0,025 millimeter dik wordt gebruikt voor zowel de bindlaag als voor

het wikkelen. Je hoeft dus maar één soort folie mee te nemen en hebt altijd genoeg bij je.

MEER BALEN UIT EEN ROL

ZOWEL ALS BINDLAAG ALS ACHTER OP DE WIKKELTAFEL WORDT DEZELFDE FOLIE GEBRUIKT. ER HOEFT DUS MAAR ÉÉN SOORT FOLIE MEE EN ER IS ALTIJD GENOEG IN VOORRAAD.

de vijf persriemen van de variabele kamer is er alleen bij de grasinvoer ruimte om de streng in te voeren. De streng moet met 25 centimeter dan een veel langere weg overbruggen dan bij een vastekamerpers. Nog een voordeel van twee foliebindrollen is dat de folie binnen een halve omwenteling van de baal al over de volle breedte is verdeeld. Er is dus minder folie voor de begin- en eindstreng nodig is. Bij een enkele brede rol duurt dit zeker driekwart omwenteling. Ook bij de baaloverdracht van perskamer naar wikkeltafel waren kleine aanpassingen nodig, zoals extra meedraaiende gewasrollen in plaats van balken om de folie niet te beschadigen.

VOORDELEN ZIJN BEKEND Foliebinding heeft volgens gebruikers het voordeel dat dit strakke, compacte balen met betere bescherming geeft door de extra folielagen over de ronde kant. De baal blijft beter in vorm en de kwaliteit van het voer blijft beter. Bovendien is de baal gemakkelijker te openen en is er maar

Door het gebruik van de standaardfolie is volgens Kuhn tot 30 procent aan folie te besparen door een andere stretchverhouding dan de mantelfolie op brede rollen. De 75 centimeter brede rollen met 0,025 millimeter dik folie hebben immers allemaal dezelfde stretchinstelling van 70 procent. De brede doorzichtige rollen van 1280, 1350, 1390 en 1400 millimeter breed, voor de verschillende merken, hebben allemaal hun eigen dikte en zijn maar voor tien procent te stretchen. Hierdoor zijn er meer balen uit twee rollen te halen, die samen dikwijls ook nog eens goedkoper zijn dan een brede rol mantelfolie. Het maakt dat de pers ondanks de hogere kosten toch een aantrekkelijk alternatief kan zijn in de groeiende markt van machines met foliebinding.

1. Met het € 4420,- kostende 3D Intelliwrap-systeem wikkelen de draaibare pre-stretchers op beide wikkelarmen extra folie over de randen en is de mate van overlap en een oneven aantal wikkellagen te kiezen. Balen wegen wordt een optie. 2. Het Twin Reel-systeem zet de rollen verticaal om een streng te vormen bij het begin van het maken van de foliebinding. Daarna kantelen beide rollen horizontaal om binnen een halve omwenteling van de baal de volle breedte van de baal te bedekken.

3. Wisselen tussen folie- en netbinding is in enkele minuten gedaan. Maximaal kunnen er zeventien rollen folie mee, goed voor 350 balen. Wikkelen van de kleinste balen onder één meter en de grootste balen boven 1,60 meter kan overigens niet. 4. Via een Isobus-aansluiting zijn op een eigen CCI-terminal of op de trekkerterminal alle instellingen te maken.

4 GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - MASSEY FERGUSON

NIEUWE MASSEY FERGUSON 8S-SERIE

Game changer Tekst: Frits Huiden Foto’s: Mechan Groep

Massey Ferguson noemt de 8S niet zo maar een nieuw model, maar een ware game changer. Het merk mocht van moederbedrijf Agco een compleet nieuwe trekker ontwerpen en lost daarmee enkele wensen in van zaken die concurrenten al boden. Belangrijkste vernieuwingen zijn de cabine met vier stijlen en de E-Power-versnellingsbak, die schakelt als een transmissie met dubbele koppeling. Grondig dook in de techniek. Massey Ferguson begon in 2010 met de ontwikkeling van de trekker en spendeerde 200 miljoen euro en een miljoen uur aan de R&D, waarvoor 170 techneuten werden ingezet. Wereldwijd werden er veertig prototypen uitgezet en samen draaiden die trekkers 117.000 uur. De nieuwe 8S is niet zomaar een update, maar maakt grote stappen vooruit ten opzicht van de 7700S-serie die hij gaat vervangen, zowel in techniek als in design.

MEEST OPVALLEND IS UITERAARD DE CABINE, DIE IN PLAATS VAN ZES STIJLEN ER NU VIER HEEFT

Meest opvallend is uiteraard de cabine. In plaats van zes stijlen heeft die er nu vier. De voorruit kantelt zo’n tien graden naar voren, voor meer zicht rondom. Het glasoppervlak groeide naar een oppervlak van 6,6 vierkante meter. De cabine is geheel grijs gespoten en de spatborden zijn wat hoekiger, als verwijzing naar de succesvolle 100-,

1 34

GRONDIG 7 2020

2000- en 3000-serie uit de jaren zeventig en tachtig. Tussen de cabine en de motor zit een ruimte van 24 centimeter. Het luchtfilter zit niet langer voor in de neus, maar boven op de motor. De lucht wordt nu aangezogen via de 1,10 meter grote grille en via de ruimte tussen voorruit en motor. Daarbij zorgt de open ruimte voor minder trillingen en een lager geluidsniveau, dat maximaal 68 dB(A) bedraagt. Tevens is zo een wespentaille gecreëerd. Behalve meer zicht maakt het een grotere stuuruitslag van de Dana-vooras mogelijk. Ondanks de gegroeide wielbasis (3,05 meter) blijft de draaicirkel daardoor gelijk. Hoewel het luchtfilter nu iets moeilijker bereikbaar is voor onderhoud, verbeterden de werking en de bereikbaarheid van de koelers. Daarbij zal een kopeg in de fronthef het luchtfilter nu minder vervuilen.

MASSEY FERGUSON - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

GEEN DASHBOARD In de cabine is het dashboard verdwenen en vervangen door een 7-inch-scherm op de rechter A-stijl, het V-display. Via een draai-drukknop onder het stuur zijn hier alle trekkerinstellingen te lezen en te wijzigen. De overlap in werking en informatie met het nieuwe 9-inch-Datatronic 5-scherm, dat ook al op de 7700 S was te vinden, zijn minimaal. Daarbij heeft MF hard gewerkt aan de logica van de bediening. Ook de bediening van de nieuwe armleuning en de rijhendel waarop alle bedieningselement bij elkaar komen, maakt stappen vooruit. Bij het ontwerp is er veel aandacht geweest voor designdetails. Zo komen de driehoekjes uit het MF-logo werkelijk overal terug; in de traptreden, de vloerbedekking, de leren bekleding, de koplampen, de achterlichten, enzovoorts. Er is goed gekeken naar hoe de automotive-industrie werkt met ledverlichting. Behalve led-dagrijverlichting zijn er in het interieur ledstrips onder de armleuning en bewegen de led-richtingaanwijzers achterop à la Audi met de beoogde rijrichting mee. Dat de hendel voor die richtingaanwijzers überhaupt links van het stuur zit, is eigenlijk al een hele vooruitgang. Hij heeft een automatische afslag en ook knipperen de leds drie keer bij het kort bedienen ervan, net zoals in een auto.

DUBBELE KOPPELING De nieuwe Stage V-zescilindermotor van Agco Power heeft een inhoud van 7,4 liter, terwijl de 7700S-modellen met lange wielbasis het deels met 6,6 liter inhoud deden. De 7,4-liter wordt ook gebruikt in de Valtra T-serie en Fendt Rogator-veldspuit. Het maximale koppel wordt al bereikt vanaf 1000 tot 1500 toeren en het maximale vermogen haalt de 8S al bij 1850 toeren. Vermogen, boost en koppel gingen iets omhoog voor alle vier modellen van de 8S. Het gaat achtereenvolgens om de 8S.205, de 8S.225, de 8S.245 en de 8S.265. De laatste drie cijfers in de typeaanduiding staan gelijk aan de maximale vermogens in paardenkrachten.

Gelijk met de 8S komt Massey Ferguson ook met een nieuwe transmissie. De Dyna-6-powershiftbak is doorontwikkeld naar een Dyna-7-transmissie met een extra zevende powershifttrap en nog steeds vier groepen. Ook deze bak wordt gemaakt in de Gima-fabriek die MF deelt met Claas. Toch zal deze bak voorbehouden blijven aan de Agco-merken en niet zoals de Hexashift-transmissie beschikbaar komen voor Claas. De trekker rijdt op zijn maximale bandhoogte van 2,05 meter 43 km/u bij 1300 toeren en 53 km/u bij slechts 1650 toeren. Alleen bij Massey Ferguson is deze Dyna-7 transmissie ook te krijgen als E-Power-variant, een ontwikkeling die daarmee aan de Agco-zustermerken voorbij zal gaan. Hiermee stapt MF net als John Deere en New Holland in de techniek van de transmissie met dubbele koppeling. Daarbij zet de elektronisch gestuurde schakelvork alvast de volgende groep klaar. Daardoor is er geen onderbreking van de aandrijflijn

MF STAPT NET ALS JOHN DEERE EN NEW HOLLAND IN DE TECHNIEK VAN DE TRANSMISSIE MET DUBBELE KOPPELING

bij het schakelen van de groepen. Deze E-Power benadert zo de CVT heel dicht en is maar € 3000,- duurder dan de Dyna-7-transmissie. Vanaf december 2021 is de trekker ook te krijgen met de traploze Dyna-VT bak. Het zal een opvolger zijn van de Agco ML180 CVT die de 7700S gebruikte en mogelijk de ML200 die ook in de Fendt 800-serie zit.

RIJK UITGEVOERD Ook qua hydrauliek is de Massey Ferguson 8S rijk uit te voeren. Maximaal zijn er achterop vijf elektrisch te bedienen ventielen. De closed center loadsensing-pomp (CCLS) levert maximaal 205 liter per minuut. De hef achter kan maximaal tien ton tillen, de eigen fronthef 4800 kilo, twintig procent meer. Daarbij heeft hij een Isobus-stekker en knoppen voor hydrauliek. De frontaftakas draait alleen op 1000 toeren. Achter zijn de vier aftakastoerentallen 1000, 1000E, 540 en 540E te krijgen en een luxere auto-aftakas. Het maximaal toelaatbaar totaalgewicht is verhoogd tot zestien ton. Tot slot: de grootse 8S.265 gaat € 190.000,- kosten. Dat is € 12.000,- meer dan een 7726S met een vergelijkbaar vermogen. Gezien de vernieuwingen en de prijzen van de concurrenten zullen de MF-dealers dat echter kunnen uitleggen. 1. Het cabineframe met vier stijlen heeft een schuin naar voren staande voorruit en een totaal glasoppervlak van 6,6 vierkante meter. Ongezien heeft de importeur al een aantal trekkers verkocht.

DE LED-RICHTINGAANWIJZERS ACHTEROP BEWEGEN À LA AUDI MET DE BEOOGDE RIJRICHTING MEE

4. Op de multihendel zitten niet alleen knoppen voor hef, transmissie, op GPS sturen en wisselen van de rijrichting, maar ook een mini-joystick voor het bedienen van twee hydrauliekventielen.

2. Er is geen dashboard meer, maar in plaats daarvan dit V-display in de rechter A-stijl dat alle trekkerinformatie weergeeft en instelbaar is met een druk-draaiknop onder het stuur.

3. Op de nieuwe armleuning zijn alle functies te bedienen en staat het 9-inch-Datatronic 5-display. Ook is er een aparte joystick voor de hydrauliek.

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - CLAAS JAGUAR

66.000 ton gras en maïs in drieënhalf jaar

Tekst en foto’s: Frits Huiden

CLAAS JAGUAR 940 INGEPLUGD, UITGELEZEN EN GEANALYSEERD

Een hakselaar moet zijn forse aanschafwaarde in relatief weinig uren terugverdienen. Veel draait om onderhoud, verbruik en restwaarde. Wat kost dat nu eigenlijk? Hoe efficiënt is zo’n machine? Juist een hakselaar genereert daarbij een schat aan data dankzij een boordcomputer, opbrengstmeter en NIR-sensor. Grondig legde daarom eens de Jaguar 940 van S. den Hertog Loonbedrijf aan de laptop.

Wereldwijd worden er maar zo’n 2500 nieuwe hakselaars per jaar verkocht, in Nederland amper veertig. Specialistische machines zijn duur en dat is terug te zien in de hakselaar. De tweedehandsmarkt groeit dan ook. Nieuw kan de hakselaar zelf netto voor minder dan drie ton op de dam staat. Met voorzetstukken als een gras-pickup (€ 30.000,-), een goede achtrijige maïsbek (€ 70.000,-) en de nodige opties loopt de investering op naar zo’n drieënhalf tot vier ton.

GRONDIG 7 2020

Dat is een hele hap uit de begroting, waarbij natuurlijk de vraag speelt of er wel voldoende areaal is.

VEEL DATA VOOR INZICHT De koop is dus lang niet altijd rond te rekenen. Juist daarom is het dus belangrijk om te weten hoe efficiënt zo’n hakselaar nu eigenlijk is. Wat kosten het onderhoud, het gebruik en het bezit? Gelukkig verzamelt juist een hakselaar een berg aan data die inzicht kan geven, niet alleen vanuit de eigen boord-

CLAAS JAGUAR - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

computer. Zeker wanneer er een opbrengstmeter, NIR-sensor en telemetrie aan boord zijn, is het hele levensverhaal na te gaan via die data en zijn er conclusies te trekken. De Claas Jaguar 940 (model 497) van S. den Hertog Loonbedrijf uit Benthuizen is zo’n compleet uitgevoerde hakselaar.

COMPLEET UITGEVOERD Het bedrijf van Simon den Hertog reed jarenlang met een New Holland FR met zesrijige maïsbek. Op zoek naar wat anders kwam er begin 2017 deze Claas. Dealer De Kruyf Mechanisatie in Nijkerk leverde hem nieuw en compleet af. Zo is er een geïn-

JAGUAR 940 ONDERHOUDSHISTORIE

URENSTAND

REPARATIE

371 Narustset variabele koelventilator Hakselaar klaargemaakt en nagezien voor nieuwe seizoen Ombouw naar gras Water en stroom aangepast voor schoonhouden NIR sensor Onderhoud; filters, olie, 1 aandrijfriem, 1 relais vervangen 558 Hakselaar klaargemaakt en omgebouwd voor mais Toevoegmiddel werkt niet fijn 817 Hakselaar klaargemaakt voor nieuwe seizoen Omgebouwd naar gras Aambeeld gangbaar gemaakt Slijpsteen gesteld Storing tegenmes verstelling verholpen Storing op luchtdrukwissel verholpen foutcode 2221 Kemper maisbek: slipkoppelingen losgehad en kasten bek ververst Algemeen onderhoud: filters, olie, remklos 1368 Hakselaar klaargemaakt voor nieuwe seizoen Alle olieen ververst en filters vervangen Aambeeld gangbaar gemaakt Wiel eraf en snelkoppeling naar bek gemaakt Tegenmes gewisseld Schraper afgesteld Onderhoud: filters, olieen, bodemplaat ‘slijt’, bovenslijtplaat van kooi Pickuptanden

Om storingen in leidingen van het luchtdrukwisselsysteem met vochtige lucht en roest te voorkomen, is een luchtdroger gemonteerd.

tegreerde luchtdrukwissel op de voor- en achteras in combinatie met hoge Michelin VF-banden, Cerex Bib IF 800/70R38 voor en VF 620/70R30 achter. Extra veel afplatting en een lage druk dus. Voorop wordt in het veld met 1,0 bar gereden, achterop met 1,2 bar. Op de weg pompt Den Hertog de banden op naar 2,2 bar. Na de V-Max 20-kooi met tweemaal tien messen, komt de korrelkneuzer, die is voorzien van shredlage-rollen. Er zijn zoals gezegd opbrengstmeting, een NIR-sensor en telemetrie aan boord. De hakselaar is tevens voorzien van Autofill om een kipper automatisch af te vullen. De Hertog gebruikt de optie echter nooit en kiest ervoor om zelf de lospijp te bedienen. Als voorzetstukken werden er een Claas 300 HD Profi-graspick-up en een achtrijige Kemper 360 Plus met rijonafhankelijke kleine trommels geleverd. De Kemper zit kort op de hakselaar en Den Hertog is daarmee gewend vanuit het verleden.

DE 379 KW (516 PK) STERKE 12,8 LITERMERCEDES-MOTOR HEEFT IN TOTAAL 58.076 LITER DIESEL VERBRUIKT TIJDENS HET HAKSELEN. TERUGGEREKEND PER TON IS DAT 0,88 LITER

5477 HECTARE GEHAKSELD De Jaguar 940 van model 497 heeft inmiddels 1577 uur op de klok en is aan zijn vierde seizoen bezig. Gemiddeld draait hij zo’n 400 tot 500 uur per jaar. Den Hertog hakselt jaarlijks zo’n 225 hectare maïs. Het areaal gras varieert tussen de 1300 en 1700 hectare. De boordcomputer geeft in juni dit jaar tijdens de tweede snede inderdaad aan dat er in totaal, vanaf het eerste draaiuur, 5477 hectare is gehakseld. In totaal is er in die tijd maar liefst 66.214 ton aan gras en maïs door de hakselaar gegaan! Niet gek dus dat er nog al eens slijtdelen moeten worden nagezien aan een hakselaar en het messenslijpsysteem al 2258 cyclussen heeft gemaakt. Den Hertog werkt evenwel al vanaf het begin met dezelfde set maïsmessen. Het staat gelijk aan een gemiddelde opbrengst van twaalf ton per hectare gras en maïs. De NIR-sensor telde een totaal verwerkte hoeveelheid droge stof van 26.608 ton. Feitelijk loopt het drogestofpercentage ver uiteen, tussen de 20 en 70 procent, omdat het gaat om verschillende klanten, grassnedes en over maïs. Volgens de NIR-sensor is het gemiddeld 40 procent droge stof per ton product. Per uur verwerkte de Jaguar volgens de software gemiddeld 69,97 ton product. Er is in die tijd overigens ruim tien kuub water toegevoegd en 843 liter kuiltoevoegmiddel . GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - CLAAS JAGUAR

CLAAS JAGUAR IN GETALLEN DE AFSCHRIJVING ZOU NA VIER JAAR € 176.000 ZIJN, OFWEL € 44.000 PER JAAR. DIT STAAT GELIJK AAN € 97,77 PER DRAAIUUR € 8,39 PER UUR AAN ONDERHOUD Vanbinnen en vanbuiten ziet de hakselaar er netjes uit. Er is geen schade te vinden, de machine staat altijd droog binnen en tijdens het hakselen van de tweede snede gras geeft alleen de combinatie van het toegevoegde water en stof wat vuile beplating rondom. Op andere plaatsen is er weinig ophoping van vuil, ook niet meer bij de ventilator. Veel onderhoud wordt door dealer De Kruyf uitgevoerd. Den Hertog overlegt Grondig alle facturen. Er komen weinig bijzonderheden naar voren en de kosten zijn heel acceptabel. Elke winter kreeg de Jaguar een grote beurt en werd hij omgezet van maïs naar gras. Het gangbaar maken en reinigen van het aambeeld en afstellen van de slijpsteen en tegenmes na het wisselen van messen zijn daarbij terugkerend standaardonderhoud. Daarnaast werden filters en oliën vervangen en soms een aandrijfriem en een relais of sensor. Afwijkende zaken hadden vooral als doel om de machine beter te laten werken. Bij de eerste beurt is er een extra afzuigslang bij de ventilator gezet. De ventilator verzamelde te veel stof. Later is er een variabele vin gemonteerd en was de afzuigslang niet meer nodig. Na het tweede seizoen is de luchtdrukwisselinstallatie aangepast. Door een ander AdBlue-systeem was er geen luchtdroger voor de compressor meer aan boord van deze 497-versie. Dat gaf storingen door vochtige lucht en daarmee roestvorming in de leidingen van het luchtdrukwisselsysteem. Er is daarom een extra droogunit gemonteerd. In 2019 is er halverwege het seizoen een stuk steen door de hakselaar gegaan. Een flinke reparatie met nieuwe De ventilator verzamelde te veel stof, waardoor eerst een extra afzuigslang is gemonteerd en later een variabele ventilator.

GRONDIG 7 2020

Er is in totaal ruim tien kuub water toegevoegd en 843 liter kuiltoevoegmiddel.

Type

Jaguar 940, T4f

Model 497 Bouwjaar 2017

messen, een nieuw tegenmes, twee kooiringen waarop de messen gemonteerd zitten en wat herstel van de rest van het hakselkanaal was het gevolg. Een kostenpost van duizenden euro’s, die Den Hertog via de verzekering heeft kunnen verhalen. Daarna is pas de eerste set grasmessen vervangen. Een steendetector is af-fabriek te krijgen bij Claas. De metaaldetector in één van de vier voorpersrollen van de invoer blijkt zeer gevoelig. Den Hertog detecteert misschien elke dag wel wat ijzer. “Op elk grasland ligt wel ergens ijzer. De magneet is zelfs zo gevoelig dat als ik onder een viaduct door rijd hij al een melding geeft door de staalconstructie ervan.”

Software 3.10.1 UREN Urenstand (30-6-2020)

1577

Uren messentrommel (kooi uren)

1239

Totaal uren effectief hakselen (uur)

755,04

TONNEN EN HECTARES (GRAS EN MAIS) Totaal oppervlakte (ha)

5477

Oogstopbrengst (ton)

66.214,00

Gem opbrengst (ton/ha)

12,09

Doorstroming per uur (ton)

69,97

Totaal drogestof via NIR (ton)

26.608,00

DIESEL VERBRUIK (GRAS EN MAIS) Alle facturen van De Kruyf opgeteld is er tot nu toe € 13.224,08 uitgegeven aan onderhoud. Komende winter zijn er geen bijzonderheden te verwachten. In drieënhalf seizoen is dus jaarlijks ruim € 3700,gespendeerd ofwel € 8,39 per draaiuur. Niet gek voor een hakselaar, maar duidelijk een heel ander verhaal dan een trekker (ter vergelijking: de ontlede Massey Ferguson 7618 in Grondig nummer 5 had na 10.000 uur € 2,55 per uur aan onderhoudskosten). De arbeid en kosten die Den Hertog en zijn personeel zelf maakten door mee te helpen, zijn niet meegerekend.

Dieselverbruik totaal (l)

61.006,50

Dieselverbruik totaal (euro €1,10)

67.106,00

Dieselverbruik transport (l)

2.965

Dieselverbruik veld (l)

58.076

Dieselverbruik/ ton (l)

0,88

Dieselverbruik/ ha (l)

10,6

Dieselverbruik/ arbeidsuur (l)

61,34

61.000 LITER DIESEL VERSTOOKT

Totaal gereden op openbare veld (km) 8.236

Den Hertogs klanten zitten in een radius van 40 kilometer rondom de thuisbasis in Benthuizen. Dat blijkt ook uit de boordcomputer. De Jaguar reed in vier jaar tijd in totaal 12.455 kilometer. Daarvan is 8236 kilometer in het land gereden en in totaal 4221,6 kilometer op de weg afgelegd. Tijdens het hakselen bleef de snelheid er goed in zitten met een gemiddelde snelheid van 8,78 km/u in gras en maïs. In gras alleen was de gemiddelde snelheid zelfs 10,14 km/u. De topsnelheid van de Jaguar is 40 km/u bij een gereduceerd toerental (1600 toeren). Dat is ook weer terug te zien in het dieselverbruik. Hoewel grofweg een derde van de kilometers op de weg is afgelegd, is maar een heel klein aandeel van de diesel op het asfalt verstookt. In totaal heeft de Jaguar met zijn 379 kW (516 pk) sterke Mercedes-12,8-liter-zescilindermotor in transport ‘slechts’ 2965 liter verbruikt. Daartegenover is al 58.076 liter in het veld tijdens het hakselen verbruikt. Dat maakt een totaal van 61.006 liter in zijn hele leven. Gerekend met € 1,10 per liter diesel is

Gem snelheid tijdens oogst (km/u)

8,78

Gem snelheid tijdens oogst gras (km/u)

10,14

AFSTANDEN EN SNELHEDEN Totaal afgelegde afstand (km)

12.455,14

Totaal gereden op openbare weg (km) 4.221,6

OVERIG Aantal slijpcyclussen van slijpsteen

340

Totaal aantal slijpcyclussen hakselaar 2258 Totaal kuiltoevoegmiddel (l)

843,5

Totaal water toegevoegd (l)

10648,5

Interval tussen automatische smeringen (min)

ACTIVITEIT IN PERCENTAGES

TOTAAL GRAS MAIS

Aandeel procestijd (%)

Aandeel wendtijd (%)

Aandeel wachttijd (%)

Aandeel stilstand (%)

Aandeel rijtijd (%)

Overige aandeel tijden (%)

CLAAS JAGUAR - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

dat tot nu toe dus al een kostenpost geweest van € 67.106,-. Dat lijkt veel, maar is normaal voor een hakselaar. Tegelijk benadrukt het weer eens hoe belangrijk efficiënt werken en goed materiaal is. Als je het terugrekent naar arbeidsuren kom je uit op 61,3 liter per uur. Toch weet Den Hertog dat het zeker meevalt ten opzichte van de prestaties van zijn oude hakselaar, waar ook een smallere bek op zat. Teruggerekend per ton is het dan ook nog maar 0,88 liter en per hectare is het 10,6 liter. Dat plaatst het dieselverbruik weer in het juiste perspectief. Het AdBlue-verbruik is niet geregistreerd.

IN MAÏS WAS DE MACHINE ZELFS MAAR 34 PROCENT VAN DE TIJD DAT DE MOTOR DRAAIT ECHT BEZIG MET HAKSELEN. HIJ VERWERKT DAN GEMIDDELD WEL ZO’N 70 TON PER UUR

maïs wel 25 procent. Het totaal aan kooiuren is 1239 uur, tegenover 1577 motoruren. Het meer manoeuvreren en steken in de maïs, zoals bij het openbreken van percelen, is één van de belangrijkste oorzaken van dit verschil. Het aandeel keren op de kopakker is met acht en twaalf zo’n beetje gelijk. Ook het aandeel rijtijd is bij werk in gras en maïs ongeveer gelijk.

GEEN OPERATIONAL LEASE Een Jaguar 940 is met gras-pick-up en achtrijige Orbis 600-maïsbek is netto te koop voor zo’n € 385.000,-. Het blijkt lastig om te bepalen wat de restwaarde van de machine is. De staat van onderhoud, de mate waarin er revisie nodig is, maar ook de marktwerking drukken daar een dermate groot stempel op dat het allesbepalend is voor de inruilwaarde. Een flinke winterbeurt kan zomaar € 15.000,- kosten. Samen met de marktwerking kunnen inruilwaardes daarom gemakkelijk € 30.000 schommelen.

HELFT VAN TIJD HAKSELEN Hoe efficiënt een hakselaar in het dagelijks werk is, houdt de software van de Jaguar exact bij. Van alle draaiuren is exact geregistreerd welk aandeel daarvan werd gehakseld, hoe lang er is gekeerd op een kopakker, gewacht met een draaiende kooi of gewacht met een stilstaande kooi. En dat ook nog eens geduid in het gras of in de maïs. Opvallend is dat de procestijd, het feitelijke hakselen, maar 47 procent van de draaiuren beslaat. Dat staat gelijk aan 755 uur. Net als bij andere oogstmachines en ook trekkers wordt er dus ook in het leven van een hakselaar gewoon veel gewacht en stationair gedraaid. Wachten op een verkeerslicht, wachten op de volgende wagen, wachten op wat dan ook. Een start-stopsysteem zou mooi zijn, maar is lang niet altijd een optie als je met beleid wilt warmdraaien en afkoelen. In maïs was de machine zelfs maar 34 procent van de tijd dat de motor draait bezig met hakselen. Het verschil zit hem in de wachttijd met draaiende kooi. Bij gras is dit vijftien procent en bij Juist een hakselaar genereert een schat aan data met boordcomputer, opbrengstmeter en NIR-sensor en telemetrie. Volgens de computer hakselde de Jaguar feitelijk maar in 47 procent van de motordraaiuren. Dat staat gelijk aan 755 uur.

Importeur Kamps de Wild schat dat een dergelijke hakselaar nu, na vier seizoenen met 1800 uur en helemaal klaargemaakt voor gebruik, in het volgende seizoen nog € 215.000,- waard is. De afschrijving zou dan € 176.000,- zijn, ofwel € 44.000,- per jaar. Dit staat gelijk aan € 97,77 per draaiuur. Een veelvoud van een flinke trekker, die pakweg zo’n € 6,- tot € 10,- per uur afschrijft. Operational lease per uur en onderhoudscontracten biedt Claas Financial Services nog niet aan voor hakselaars. Een vergelijking met de situatie (bezit en onderhoud) bij Den Hertog is dus niet te maken. Financial Lease waarbij je gelijk eigenaar wordt en in maximaal acht jaar afbetaalt, kan wel via Claas. De slottermijn mag niet hoger zijn dan de restwaarde. De ervaring is dat er meestal een hakselaar wordt ingeruild met een waarde van tussen de € 80.000,- en € 130.000,-. Afgaand op een gemiddelde inruil van € 100.000,- is de financiering voor de nieuwe hakselaar dan € 285.000,-. Afbetalen in 84 maanden kan met een maandbedrag van € 3.692,98. Verzekering en onderhoud zitten daar dus niet bij.

AFSCHRIJVING VAN BIJNA 100 EURO PER UUR Aanschafprijs Jaguar 940 + Pick-up + Orbis 600 maisbek

385.000

Restwaarde (4 jaar, 1800 uur klaargemaakt voor gebruik)

215.000

Afschrijving totaal

176.000

Afschrijving per jaar

44.000

Afschrijving per uur 97,77 * Rente en verzekering niet meeberekend

Fictief financial lease aanschaf

385.000

Gemiddelde waarde inruil

100.000

Leasebedrag zonder slottermijn

285.000

Maandbedrag bij afbetaling op 84 maanden

3.692,98

* Verzekering niet meeberekend

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

Het beste van Cumela.nl/nieuws

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Elektrische Wacker Neuson EZ17E Wacker Neuson heeft de elektrische minigraafmachine, de EZ17e, aan het leveringsprogramma toegevoegd. Volgens de fabrikant gaat de accu van deze elektrische minigraafmachine een volledige werkdag mee zonder tussentijds opladen. De machine is draadloos te gebruiken met de geïntegreerde lithium-ionaccu. Ook kan de minigraafmachine worden opgeladen tijdens stationaire activiteiten. De gebruiker kan op elk moment de actuele laadstand van de accu zien, maar kan bijvoorbeeld ook in de gaten houden hoe het stroomnet op de bouwplaats wordt belast.

ROTATIE- EN KANTELFUNCTIE VAN TOPCON De Topcon Positioning Group komt met een nieuwe rotatie- en kantelfunctie voor het automatische graafmachinesysteem, mobiele apps en Bring-Your-Own-Device-opties. Volgens Topcon maakt de rotatie- en kantelfunctie het eenvoudiger om het mes van de bak op de juiste positie op de ondergrond te plaatsen, ook bij hellende vlakken. De app Pocket MC biedt in sommige gevallen de mogelijkheid om kleine graafmachines en compacte rupsgraafmachines te besturen vanaf je mobiel. Pocket MC biedt bovendien de mogelijkheid voor lokale positiebepaling.

Kramer-Stage V-verreikers De nieuwste verreikermodellen van Kramer-Werke zijn voorzien van nieuwe opties en Stage V-motoren. De compacte 2205 en 2706 hebben laadvermogens van 2,2 en 2,7 ton. De modellen 5507 en 5509 hebben een laadvermogen van 5,5 ton en een hefhoogte van zeven tot negen meter. De compacte modellen hebben standaard een cabine voor lage en smalle doorgangen. De voertuighoogte bedraagt namelijk 2,31 meter, die met 20-inch-banden zelfs terug te brengen is tot 2,26 meter. Als variant is er de twintig centimeter hogere cabine met meer ruimte en zicht.

DOOSAN DL420-7-STAGE V-WIELLADER

Doosan Infracore Europe lanceert de DL420-7Stage V-wiellader met standaard een grotere bak van 4,5 kubieke meter. Deze wiellader levert een productiviteitsverhoging van zeven procent ten opzichte van het vorige ‘-5’-model. Verder heeft de machine een automatische powershift-transmissie met vijf versnellingen

GRONDIG 7 2020

JCB PORTABLE QE POWER PACK Als de volledig elektrische minigraafmachine de klus niet kan afmaken, je volledig groen elders wilt opladen of als de generatoren niet meer mogen draaien, kun je deze nieuwe mobiele Qe Power Packs van JCB inzetten. De fabrikant levert ze met vier of acht batterijen in netstroom- en krachtstroomuitvoeringen. Ze zijn leverbaar met 230-volt- of krachtstroomuitgang. Een minigraafmachine als de JCB 19 I-E is met de lichtste, de 1.25 Qe, in één uur tijd voldoende bij te laden om er dan weer ongeveer twee à drie uur mee te kunnen werken.

en zware HDL-assen. De DL420-7 heeft de nieuwe 257 kW (345 pk) Scania DC13-Stage V-zescilindermotor. Deze levert een brandstofbesparing van vijf procent. Het energiebeheersysteem Situation Awareness Technology (SAT2) van de nieuwe generatie scant de activiteit van de machine en past het motorvermogen aan de behoefte aan.

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Komatsu Intelligent Machine Control 2.0 Bia presenteert de nieuwe Komatsu-rupsgraafmachines PC210LCi-11 en PC290LCi-11 met Intelligent Machine Control 2.0. Naast de bekende functies voegt Komatsu nuttige functies als Auto Tilt Control en Bucket Angle Hold toe. Bij de nieuwe functie Auto Tilt Control kantelt de bak automatisch mee met het profielontwerp. Bij de nieuwe functie blijft de bakhoek desgewenst automatisch behouden als je de bak naar je toe trekt. Met de nieuwe iMU-sensor met Tilt Bucket Integration zijn verschillende typen kantelbakken en uitrustingsstukken in het besturingssysteem te integreren.

GOEDKEURING AGRIFAC HTA-LUCHTVLOEISTOFDOPPEN De Technische Commissie Techniekbeoordeling heeft goedkeuring gegeven aan de nieuwe AgrifacHTA10/39-TKSS4HTA-luchtvloeistofdoppen, waarmee in combinatie met een dopaf-

stand van 25 centimeter en een spuitboomhoogte van maximaal 30 centimeter boven het gewas een driftreductie van 95 procent kan worden behaald. Een druklogger is dan niet meer nodig. Hiervoor heeft de HTA10/39-TKSS4-dop een ander binnenwerk gekregen, waarmee op 30 centimeter hoogte en bij 25 centimeter dopafstand een goede dwarsverdeling wordt verkregen.

LIEBHERR PRESENTEERT L 509 TELE

HYUNDAI H2 XCIENTWATERSTOFTRUCK IS ER Hyundai gaat op grote schaal vrachtwagens op waterstof fabriceren. De eerste daarvan is de Hyundai H2 Xcient. In Zwitserland zullen de komende vijf jaar 1600 Hyundai H2 Xcient-trucks worden geleverd. De verwachting van Hyundai is dat de eerste exemplaren binnen enkele jaren ook in Nederland gaan draaien. Hyundai heeft de waterstoftanks op een slimme manier achter de cabine van de waterstoftruck geplaatst. Twee parallel gemonteerde 95 kW brandstofcellen en zeven waterstoftanks zorgen voor een actieradius van ongeveer 400 kilometer.

De Liebherr L 508 Tele kan met zijn telescopische giek tot op een hoogte van 4,80 meter lossen. De fabrikant paste hiervoor de bediening en uitrusting aan. De L 509 Tele is een zeventons machine met een 54 kW (73 pk) Stage V-motor, vrijgegeven voor geknikt een last van 3,8 ton bij een 900-literbak. Liebherr heeft de Tele voorzien van een nieuwe hydraulische snelwissel. Deze is zo uitgevoerd dat bestaande aanbouwdelen van de L 508 Compact tot de L 509 Stereo passen. De fabrikant heeft de cabine ook iets aangepast. Standaard is de bediening geïntegreerd in de bedieningshendel op de armleuning.

MICHELIN TRAILXBIB VF-BAND Michelin komt met een nieuwe TrailXbib VF-band voor getrokken voertuigen. Deze dubbeldoelband heeft een hogere draagkracht dan de bekende CargoXbib HF. Ook is het profiel aangepast. We zien dat terug in een hogere LoadSpeedIndex dan bij de vergelijkbare CargoXbib HF-band. De blokstructuur is vervangen door een meer open, richtinggebonden profiel met een volgens Michelin hoog niveau van zelfreiniging. De fabrikant wijst ook op een langere levensduur ten opzichte van de CargoXbib. De eerste maten van de TrailXbib, de VF 560/60R22.5 en de VF 650/55R26.5, zijn vanaf juli leverbaar. GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - KRÖGER-AFSCHUIFWAGENS

Afschuiven, samendrukken en aandrijven Tekst en foto’s: Frits Huiden

KRÖGER AGROLINER TAW 20

Een afschuifwagen met een aangedreven en een gestuurde as, heel veel luxer kun je het bij het rijden van silage niet krijgen. Het Duitse Kröger levert zijn Agroliner-afschuifwagens in Nederland in deze uitvoering. De eerste modellen rijden bij Maatschap Hoekstra in Hantumhuizen. We deden een paar vrachten in het droge gras.

BIJZONDER AAN DEZE WAGENS IS DAT ZO’N BEETJE ALLE DENKBARE OPTIES ZIJN TE KRIJGEN

GRONDIG 7 2020

Kröger is in Nederland met zijn afschuifwagen nog niet zo bekend. Toch bestaat het familiebedrijf al meer dan zestig jaar, zit het op maar twee uur rijden vanaf de grens en stond het al in 2010 met zijn eerste afschuifwagen op de Agritechnica. Kröger bouwt in het Duitse Rechterfeld jaarlijks ongeveer 1000 machines, waarvan zo’n 450 kippers driezijdig lossend zijn. Daarnaast worden er veel balenwagens, landbouwkippers, gronddumpers en haakarmcarriers gebouwd. Inmiddels zijn er een vijftal afschuifwagens in Nederland verkocht. Maatschap Hoekstra in het Friese Hantumhuizen gebruikt twee Agroliner-wagens onder

zijn Krone Big X-hakselaar. Bijzonder aan deze wagens is dat zo’n beetje alle denkbare opties zijn te krijgen. De bruto vanafprijs van € 40.000,- voor een kale afschuifwagen verdubbelt daardoor ruimschoots naar € 90.000,- voor de versie van Hoekstra. Ook het eigengewicht ligt met ruim negen ton een stuk hoger dan dat van een kipper of silagewagen. “Het is het zeker waard”, stelt Jan Hoekstra echter.

35 PROCENT MEER LADING Deze Agroliner TAW 20 heeft met een baklengte van 7,20 meter een waterinhoud van 40 kuub.

KRÖGER-AFSCHUIFWAGENS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Tijdens het hakselen van redelijk droog gras drukt de chauffeur tijdens het hakselen de voorwand drie tot vijf keer naar achteren om de lading samen te persen. Op een kleine manometer in de dissel ziet de chauffeur wanneer hij moet stoppen met drukken, zodat de bak niet ‘overkookt’. De meter zit wat verdekt gemonteerd, maar wordt goed zichtbaar als de voorwand naar achteren schuift. Samendrukken duurt twintig seconden. “We nemen al snel een derde meer mee dan de bakinhoud”, weet Hoekstra, wat betekent dat je de wagen mag vergelijken met een silagewagen van 53 kuub. “Het scheelt me een derde trekker met kipper, zolang we niet verder dan drie kilometer vanaf de sleufsilo aan het hakselen zijn.” Het bewegen van de schuifwand gaat in twee delen. Eerst schuiven het voorste en bovenste vloerdeel met schuifwand over het achterste lagere vloerdeel. Daarna schuift de wand zelf over het bovenste vloerdeel. Hierdoor kunnen de cilinders korter blijven. Een groot aantal rongen in de bak zorgt ervoor dat de wanden recht blijven en niet torderen en wijken onder de persdruk. Wie graan gaat rijden, kan nog een extra dwarsbalk boven op de 3,7 meter hoge bak monteren tegen torsie. De schuifwagen is namelijk als één van de weinige op de markt écht graandicht. Vier vergrendelhaken onder de klep en rubberen strips zorgen daarvoor.

LICHTERE TREKKER De TAW 20-uitvoering van Hoekstra is voorzien van een hydraulisch geveerd onderstel, een hydraulisch geveerde dissel, een gestuurde achteras, een opbouw met een beweegbaar bovenschot en bovenal een hydraulisch aangedreven BPWas. Deze aangedreven voorste as heeft een forse meerprijs van € 24.990,-, maar wordt door Hoekstra als groot voordeel ervaren. Rustig, bijna stationair achteruit tegen de steile kuil op rijden of bij natte omstandigheden in de maïs blijven doorgaan, blijken van grote meerwaarde. Hoekstra: “Ik kan nu veel lichtere trekkers gebruiken en heb ook geen frontgewicht nodig. Die lichtere trekkers zijn breder inzetbaar en het scheelt weer brandstof en bandenslijtage.”

‘TOT DRIE KILOMETER VANAF DE SLEUFSILO SCHEELT HET ME EEN DERDE KIPPER’

‘IK KAN HET NU MET LICHTERE TREKKERS ZONDER FRONTGEWICHT AF’

De BPW-as wordt aangedreven via loadsensing-hydrauliek en past zich daarmee aan de snelheid van de trekker aan. Via een pijltjestoets op een kastje in de cabine wordt de rijrichting gekozen. Bij remmen, koppelen of snelheden boven de 9 km/u wordt de aandrijving uitgeschakeld.

Een rode ledlamp geeft aan of de klep is vergrendeld. Bijzonder: eventuele doseerwalsen zijn in een handomdraai aan de klep te koppelen, zodat ze bij het lossen mee naar buiten zwenken en dus buiten werking zijn. Handig wanneer je de ene dag gras rijdt en de volgende dag bijvoorbeeld aardappelen of compost. Lossen gaat in dertig seconden en als de wand achterin staat, is de wagen ook echt leeg. Dit in tegenstelling tot een bodemketting, waar je moet wachten op de laatste pluk gras. Tegelijk met de klep beweegt de veiligheidsbumper achterop hydraulisch omhoog. Kenmerkend en standaard op de Agroliner is de roestvrijstalen bodem van beide vloerdelen en de roestvrijstalen schuifwand. Op dit metaal kan de lading gemakkelijk glijden en heeft roest geen kans.

De achterste as is gedwongen gestuurd met een stuurstang (een potmeter is een optie). Deze heeft met 2,15 meter een iets kleinere spoorbreedte dan de aangedreven voorste as (2,20 meter). Daarom is de velgplaat van voorste wielen een stukje omgezet om aan de wet te voldoen. De maximale bandenmaat is 750/45R26.5. Naast de leidingen voor de luchtremmen gaan er maar liefst elf hydrauliekleidingen naar de trekker. Vier daarvan zijn er voor de aangedreven as. De rest is voor het afschuiven, de klep en de steunpoot. Gelukkig heeft Kröger ze allemaal goed gecodeerd en voorzien van een goede handgreep. Uiteraard is de wagen voorzien van een RDW-keuring en is een afdeksysteem te krijgen. Dezelfde TAW 20 is te krijgen met bakinhouden van 35 en 44 kuub. Daarvoor wordt de bak een meter langer of juist korter gemaakt. De drieasser heeft een 50-kuubs bak.

5 1. Tijdens het hakselen wordt de vracht drie tot vijf keer samengedrukt, zodat uiteindelijk 35 procent meer product is te laden. 2. Boven de 9 km/u, maar ook bij remmen of koppelen, wordt de aangedreven as automatisch uitgeschakeld. 3. De loswalsen zijn buiten bedrijf te stellen door ze met de achterklep naar buiten te laten zwenken. Lossen duurt dertig seconden. Als de wand achterin staat, is de bak ook echt leeg. 4. De schuifwand en de aangedreven as maken de wagen een stuk duurder en zwaarder dan een kipper, maar ze sparen vermogen, tractie en bakinhoud.

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - AHLMANN

‘WE HEBBEN ER BEWUST VOOR GEKOZEN OM DE CILINDERS NIET ELEKTRISCH TE MAKEN’

Ahlmann Nederland maakt zwenklader elektrisch

Tekst en foto's: Arend Jan Blomsma

AHLMANN AZ 95 ELECTRIC

Toen vorig jaar tijdens de Bauma Arjan van den Oord, directeur van Ahlmann Nederland, en Wilfred van Werven, directeur van Van Werven Infra & Recycling, met elkaar in gesprek waren over verduurzaming, waren ze het snel met elkaar eens. Het moest anders en ze gingen een uitdaging aan: Ahlmann Nederland zou een elektrische zwenklader ontwikkelen en Van Werven zou die in de praktijk inzetten.

HET WAS VOOR VAN DEN OORD DE UITDAGING OM DE RIJAANDRIJVING VOLLEDIG ELEKTRISCH TE MAKEN

GRONDIG 7 2020

Ruim een jaar na het eerste gesprek op de Bauma is de Ahlmann AZ 95 Electric een feit. Voor Arjan van den Oord stond efficiëntie bovenaan in de eisenlijst. “We zien in de markt dat bij het elektrificeren alleen de verbrandingsmotor wordt vervangen door een elektromotor. Zonde, want dan verlies je veel van het vermogen”. Hij legt het als volgt uit: ”Een hydraulische rijpomp, een axiale plunjerpomp, zet de roterende beweging om in een rechtlijnige beweging van de plunjers. Vervolgens zet de hydraulische rijmotor op zijn beurt de beweging van de plunjers weer terug in een draaiende beweging van de wielen. Elke omzetting gaat ten koste van de batterijcapaciteit.”

Bij een rupskraan is het vervangen van de dieselmotor door een elektromotor nog acceptabel, stelt Van den Oord, want dan is het rijden vaak puur voor de verplaatsing en zelden tegelijk met de rest van de bewegingen. “Bij een shovel gaat dat niet op en is het rijden het grootste deel van de arbeid vooral duwen, eigenlijk vaak tot de wielen bijna stilvallen. Het vermogen wordt zo van nul tot honderd procent belast”, aldus Van den Oord. Daarom was het voor hem de uitdaging om de rijaandrijving volledig elektrisch te maken en de elektrische energie zo direct mogelijk om te zetten in een draaiende beweging van de wielen. Met als bijkomend voordeel dat je ook regeneratief kunt remmen.

AHLMANN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

WIELEN ELEKTRISCH AANGEDREVEN Bij de Ahlmann AZ 95 Electric is de wielaandrijving daarom puur elektrisch. Om voldoende kracht te krijgen, is een hoog koppel noodzakelijk. Daarom is gekozen voor een hoog voltage. “Doe je dat niet, dan heb je heel dikke kabels nodig, want dan moet je hoog in de ampères”, legt Van den Oord uit. Bij de zoektocht naar geschikte componenten werd gekozen voor gerenommeerde westerse merken in aandrijftechniek en is samenwerking gezocht met twee bedrijven die al jaren ervaring hebben met het elektrisch aandrijven van zwaar rollend materieel. Uiteindelijk is hij voor de aandrijving uitgekomen op het gebruik van een buitenrotormotor. Hierbij is de stator uitgerust met spoelen en draait de rotor met permanente magneten daar omheen. Bij een conventionele motor zijn de magneten bevestigd aan een as die roteert aan de binnenkant van de statorspoelen. De permanente-magneetmotor wordt door gelijkstroom aangestuurd en heeft een hoger rendement dan de gewikkelde variant.

BATTERIJKEUZE Omdat gewicht geen rol speelt, is voor een kwalitatief betere variant batterij gekozen, namelijk een lithium-ijzerfosfaatbatterij. In de chemische samenstelling van ijzerfosfaat zit geen kobalt en daarom is het beter en veiliger, mede omdat het niet kan ontvlammen. Daarnaast wordt de batterij getest tot 15G en ondergaat hij de strenge ECE R100.2-test. Hierdoor hebben schokken en trillingen weinig invloed op de levensduur van de cellen. Verder zijn de cellen zodanig geplaatst dat deze één voor één te wisselen zijn. Zo komt de batterij betaalbaar aan een hoge levensduur. Die levensduur bedraagt naar verwachting 6000 laadcycli. Als de machine elke werkdag wordt gebruikt, zijn dat circa 275 cycli per jaar bij één keer laden per dag. Een levensduur van tien jaar is dus geen al te gedurfde verwachting, stelt Van den Oord. Belangrijk is natuurlijk hoe lang je met een accu kunt werken, maar net als bij de dieselvariant loopt het verbruik zeer uiteen en is het afhankelijk van het soort werkzaamheden. In deze versie zit een 82 kWh accupakket. Dat past binnen de bestaande machinecontouren. “We hebben ook een ontwerp voor een 120 kWh en een 40 kWh pakket. Die zijn niet eens zozeer bedoeld voor degenen die er veel of weinig energie doorjagen, maar meer voor situaties waarin er al dan niet een laadfaciliteit is op de werklocatie.”

BEZIG MET FINETUNEN Cruciaal voor de werking van de machine is de afstemming van het gevoel van de machinist en de werking van de elektromotor. Daarin is Ahl-

mann nu aan het finetunen. “We hebben er bewust voor gekozen om de cilinders niet elektrisch te maken”, zegt Van den Oord. “Dat is op dit moment niet alleen een stap te ver, maar het zou ook een risico zijn als de machinist zijn gevoel in de bediening mist.” De servobediening is intact gebleven, maar omgebouwd naar het loadsensing-principe. Een aparte elektromotor drijft de pomp aan voor de arbeidshydrauliek. Normaal geef je gas als je sneller wilt werken, maar dat is nu niet meer nodig. De pomp draait meer toeren als de vraag groter is. Het rijden vraagt ook een iets andere manier van werken van de machinist. Bij het schuiven is hij geneigd om meer gas te geven. Dan draait de pomp meer toeren. Het ‘gaspedaal’ is nu echter puur een rijpedaal en dieper intrappen betekent alleen meer snelheid, niet meer kracht. Die kracht is ook op lage toerentallen al aanwezig.

DE MACHINE ZAL ONGEVEER TWEE KEER ZO DUUR ZAL ALS DE DOOR EEN DIESEL AANGEDREVEN VERSIE

Zoals het nu lijkt, kan Van Werven in september gaan draaien met de nieuwe machine, verwacht Van den Oord. “Het ontwikkelen van deze machine was voor ons een mooie uitdaging. De opgedane kennis kunnen we nu gebruiken voor het elektrisch maken van andere machines in ons gamma. Voor de Mecalacs zullen we sommige componenten van de Ahlmann kunnen gebruiken. Ik denk dat we binnen een jaar ook andere typen machines elektrisch kunnen hebben. Dat is de eerste tijd vooral een kwestie van maatwerk. Qua prijs verwacht Van den Oord dat deze ongeveer twee keer zo duur zal zijn als de door een diesel aangedreven versie. “Maar dan hoef je ook niet meer te tanken en kun je met goedkope stroom werken. Nog belangrijker: Van Werven kan met deze machine duurzaam aan de slag.”

Geen diesel onder de kap, maar een flink accupakket en de bijbehorende regelunits. Alles past onder de bestaande kap.

Een verbruiksmonitor met ladingsindicatie is in de cabine de enige aanwijzing dat het om een elektrische machine gaat.

GRONDIG 7 2020

Exclusief TEBBE importeur voor Nederland LMC Gennep BV • Wolfdijk 18 • 5386 JC Geffen • T: 0485-511605

Ook uit te voeren met taakkaart strooien (Vamil/Mia)

www.lmcgennep.nl

ECONOMIE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

IN KORT BESTEK - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

CUMELA KOMPAS MEER DEBITEUREN, GROTERE BEHOEFTE AAN WERKKAPITAAL Grondverzetbedrijven hebben een duidelijk grotere behoefte aan werkkapitaal dan de agrarische loonbedrijven. Dat blijkt uit een vergelijking van het korte-termijn-werkkapitaal.

MAAIEN BEELDKWALITEIT A MET ONDERGROND BEELDKWALITEIT C Beste Geralde,

“De belangrijkste reden van de grotere behoefte aan werkkapitaal ligt in de stand debiteuren en crediteuren”, zegt Dieuwer Heins, adviseur Financiën & Bedrijfsontwikkeling bij Cumela Advies. “Bij de grondverzetbedrijven bedraagt de debiteurenstand op 31 december € 463.797,-. Dit is achttien procent van de totale balanswaarde. De crediteurenstand bedraagt € 266.400,-, wat elf procent is van de totale balanswaarde. Bij de gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven is zowel de debiteurenstand als de crediteurenstand duidelijk lager. In het grondverzet wordt duidelijk later betaald. De debiteurentermijn ligt bij grondverzetbedrijven gemiddeld op 58 dagen, terwijl deze bij de gemengde bedrijven op 50 dagen en bij de agrarische loonbedrijven op 37 dagen ligt. Met name deze posten zorgen ervoor dat bij grondverzetbedrijven een groter gedeelte van het totale kapitaal wordt gebruikt voor de korte-termijnfinanciering.”

DEBITEUREN EN CREDITEUREN IN VERHOUDING TOT DE TOTALE BALANSWAARDE 20%

Ik heb bij een maaibestek de opdracht gekregen om gras te maaien op kwaliteitsniveau A volgens de KOR 2018. De ondergrond is alleen zo slecht (ik denk kwaliteitsniveau C), dat ik behoorlijk wat extra kosten moet maken om het gras op de gevraagde beeldkwaliteit te brengen. Heb ik recht op bijbetaling?

Beste aannemer, Er is geen expliciete bepaling in de Standaard RAW-bepalingen dat de ondergrond een zelfde kwaliteitsniveau moet hebben als de bestekspost. Wel gaat de Standaard ervan uit dat de werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd met het te verwachten en/of gebruikelijke materieel en de te verwachten en/of gebruikelijke inzet. Voor een slechte ondergrond is meer inzet nodig. Dit betekent dus dat je als aannemer in principe dus niet hoeft te verwachten dat de ondergrond zo slecht is. Mocht de ondergrond wel slecht zijn, dan moet de opdrachtgever dit vermelden in het bestek. Het bestek dient immers alle relevante informatie te bevatten (01.24.02).

‘HET BESTEK DIENT ALLE RELEVANTE INFORMATIE TE BEVATTEN’

15% 10% 5% 0% DEBITEUREN Grondverzet

Gemengd

CREDITEUREN Agrarisch

GEZONDE LIQUIDITEITSPOSITIE Heins valt nog een laatste punt op: “Gemiddeld zien we bij alle typen bedrijven een gezonde liquiditeitspositie. Het op korte termijn beschikbare kapitaal is een factor 1,3 groter dan de kortlopende schulden. Bij de grondverzetbedrijven is dat met 1,4 nog wat hoger en bij de agrarische loonbedrijven met 1,2 net wat lager. Hetzelfde beeld zien we bij de verhouding debiteuren en crediteuren.” De gegevens zijn gebaseerd op in totaal 231 cumelabedrijven die hebben deelgenomen aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas over 2016, 2017 en 2018. Wil je weten hoe jouw kengetallen zijn, doe dan mee aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas. Neem hiervoor contact op met je bedrijvenadviseur of bel met de ondernemerslijn op nummer (033) 247 49 99.

De opdrachtgever zou nog kunnen wijzen op 51.24.02 en/of 01.24.05, waarin staat dat de aannemer vooraf de grasvelden en daarmee de ondergrond kan beoordelen. Met zo’n beoordeling kan de aannemer immers voorzien dat de ondergrond slecht is en daar zijn inzet op aanpassen. Toch is er geen verplichting om dit vooraf te controleren. Op basis van 01.24.05, lid 2, heeft de aannemer namelijk de mogelijkheid om afwijkingen binnen vier weken of acht maanden na aanvang van het werk te melden als vanwege de aard of omstandigheden van het werk de afwijkingen niet eerder konden worden beoordeeld (lid 7). Dit biedt dus mogelijkheden als aannemer. In overleg kan vervolgens worden bepaald welke aanvullende werkzaamheden moeten worden verricht (51.24.01). Is de ondergrond van veel slechtere kwaliteit dan het vereiste beeldkwaliteit én staat dit niet vermeld in het bestek? Dan heb je als aannemer recht op vergoeding van de aanvullende werkzaamheden (zie § 35, lid 1, sub a, en § 36 UAV 2012). Geralde van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - SLIM EN DIGITAAL

Meer doen met digitalisering Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Agro IT

AGRO IT: VAN CALCULATIE TOT PLANNING EN FACTURATIE

Deze keer spreken we in de serie Slim en Digitaal met Agro IT, de grootste aanbieder van digitale software in de cumelasector. Al meer dan dertig jaar ontwikkelt en levert het bedrijf branchespecifieke software en voor elk onderdeel binnen de cumelasector heeft het wel iets te bieden. “Het familiebedrijf is flink in ontwikkeling en breidt sterk uit”, zegt Kevin Veerhuis, manager strategic operations bij Agro IT.

SERIE: SLIM EN DIGITAAL Welk systeem past bij jouw bedrijf? Bekijk het compacte en eenvoudige overzicht op www.cumela.nl/nieuws/achtergrond/ leverancierstabel-inzicht-leveranciersen-systemen. Daar vind je Agro IT in terug, maar ook de systemen die eerder in de serie voorbij kwamen. Voor elk bedrijf is er een digitaal systeem. Wacht niet en maak er werk van.

JE BETAALT PER MODULE EN KUNT HET DUS ZO DUUR MAKEN ALS JE ZELF WILT

GRONDIG 7 2020

BETALEN PER MODULE

PLANPRO+

“Wij zijn een strategisch partner met focus op de sector”, zegt Veerhuis. “We bieden zowel kleine als grote ondernemingen een stabiele en betaalbare softwareoplossing en we hebben zelf een financieel pakket. Het voordeel hiervan is dat we een geïntegreerde oplossing kunnen bieden, waarbij logistieke en financiële mutaties en transacties over en weer direct inzichtelijk zijn”, aldus Veerhuis. Agro IT kan dit aanbieden doordat je als ondernemer alleen betaalt voor de modules die je gebruikt. Hierdoor is de software net zo duur als je het zelf wil maken.

Een ondernemer kan voor onder meer calculatie- , plannings- en facturatiesoftware terecht bij Agro IT. Recent werd PlanPro+ gelanceerd. “Dit planningsysteem werkt met functie- en machinegroepen, kleuren en uitgebreide functies waarmee je snel kunt plannen op medewerkers, machines, orders en langlopende orders. Met het aanmaken van nieuwe orders worden datum, tijdstip, klant, project, contactpersoon, werklocatie, werkzaamheden en opmerkingen vastgelegd. Vervolgens worden deze orders gekoppeld aan de medewerkers en de bijbehorende machines en kunnen die fysiek aan de medewerker - of inhuurpartij - worden verstrekt of naar de digitale bon worden doorgezet. Op basis van de ingevulde - digitale - bon kan de facturatie direct plaatsvinden. Al deze aspecten zijn van groot belang, omdat je met goed plannen zowel geld kunt besparen als verdienen.” Ten aanzien van de digitale werkbonnen is gekozen voor het koppelen met gespecialiseerde partijen, zoals Spotmaster. “We zetten in op een krachtige en beveiligde aansturing van deze digitale bonnen en een geautomatiseerde verwerking hiervan. Zo kun je aanvullende informatie sturen naar en ontvangen van de medewerkers buiten. Dit is belangrijk voorafgaand aan de uitvoering en voor controle van deze bonnen achteraf.”

Agro IT-consultants komen regelmatig bij de ondernemers over de vloer. “Hierdoor spreken we elkaars taal”, zegt Schut. Hij vindt het mooi dat Agro IT juist daardoor de software zodanig kan inrichten dat het praktijksituaties weerspiegelt. Veerhuis vult aan dat bedrijven met Agro IT-software effectiever en efficiënter kunnen werken, zodat ze meer kunnen doen met minder. Dit is van groot belang voor de concurrentiepositie en stelt hen in staat om te groeien.

De Agro IT-software wordt volgens de mannen steeds rijker aan functionaliteiten. Deze zijn toegespitst op de praktische uitdagingen en wensen binnen de markt met een blik op de toekomst. “Wat er nu aan zit te komen, is het nieuwe CROW-formaat 2020 voor de in te lezen bestekken. Dit krijgen ondernemers in de nazomer te zien”, zegt Schut. Ook heeft Agro IT gewerkt aan software voor fiattering van inkoopfacturen, een proces dat steeds meer wordt gedigitaliseerd. Dat wordt nog eens aangejaagd door hoofdaannemers en overheden. Die accepteren in toenemende mate enkel nog verkoopfacturen in gestandaardiseerd formaat. Het laat zien hoe Agro IT in ontwikkeling is.

SLIM EN DIGITAAL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

SYSTEEM GEVONDEN, IN GESPREK! ‘MODERNISERING IS NODIG’

Ongeveer twee jaar geleden maakte Peter Verhart, directeur van Verhart Groen BV, de overstap van WerkExpert, het digitale systeem van Rovecom, naar Agro It. “Dat had toen net het planbord vernieuwd”, zegt Verhart. Hij werd zo enthousiast van wat hij zag dat dit uiteindelijk de doorslag gaf bij het nemen van het besluit om de overstap te maken naar Agro IT. “Als ik nu terugkijk en zie hoeveel werk en tijd er nodig is voor deze overstap raad ik het andere ondernemers niet aan om voor een besparing van slechts zo’n duizend euro aan licentiekosten over te stappen”, aldus Verhart. Toch is hij blij dat hij de overstap heeft gemaakt. “In combinatie met de app van Spotmaster werkt het echt heel mooi.” Het was hierbij een bewuste keus om het medewerkers niet toe te staan wijzigingen in de werkbonnen aan te brengen. “Dat ondervangen we door een planning af te drukken en op een bord in de kantine te hangen. Eventuele wijzigingen in auto’s of materiaal kunnen er dan met de pen worden bijgeschreven. De planner weet dan dat het klopt wat er op het bord staat als hij om acht uur begint.”

‘ER IS MEER STRUCTUUR GEKOMEN IN DE PROCESSEN’

Zowel de digitale administratie als de planningsmodule heeft ervoor gezorgd dat er meer structuur is gekomen in de processen. “Het is eigenlijk een cultuuromslag. Voorheen werkte iedereen in zijn eigen Excel en op zijn eigen manier, maar nu zijn daar standaarden voor teruggekomen.” Tot zover een positief verhaal, maar waarvoor Verhart ondertussen wel is gewaarschuwd, is dat Agro IT moet gaan moderniseren, anders worden zijn systemen straks niet meer ondersteund door Microsoft. “Onder meer mijn leverancier van hardware waarschuwt daarvoor. In praktische zin werkt het nu allemaal wel goed, ondanks het verouderde uiterlijk. Hoewel, het zou misschien nog iets efficiënter kunnen worden gemaakt, want ik ben er aan gewend geraakt om heel vaak op enter te drukken”, zo sluit de ondernemer af.

Natuurlijk hoop ik dat je een mooi systeem op het oog hebt, maar waar moet je dan op letten bij het maken van een goede keuze? Bepaal dit voordat je in gesprek gaat, want dan kun je er even rustig over nadenken. Doe dit niet alleen! Vraag de mensen die veel met het systeem (gaan) werken, maar ook wat medewerkers van buiten bij de zoektocht. Zij weten precies wat er nu niet werkt en wat ze nodig hebben. 1. Maak vooraf een lijstje met wensen en eisen • Wat moet het systeem kunnen? Denk groot! Niets is onmogelijk, en anders hoor je het wel.

• Wie moeten er met het systeem gaan werken? • Schets een paar praktijksituaties en laat deze

uitwerken in het systeem. • Maakt je bedrijf gebruik van Android, van iOS of beide? • Moet het systeem offline kunnen werken? En in de cloud of geïnstalleerd? W • il je een totaal nieuw systeem of moet de leverancier koppelen met wat er al staat? 2. Vraag goede uitleg over de contractvoorwaarden • Wat zijn de eenmalige en vaste kosten?

• Als je een systeemwijziging wilt, hoe gaat dit in

zijn werk? Zijn hier kosten aan verbonden? 3. Wat als je hulp nodig hebt omdat het systeem niet werkt? Hoe zit het met de bereikbaarheid? 4. Denk na over hoe de toekomst van je bedrijf eruit ziet. • Is de leverancier in staat om mee te groeien? Kan die dit nu al? 5. Vraag kritisch door op de functionaliteiten die de leverancier laat zien: • Koppelen: is dit een uitwisseling van gegevens? Of moet je handmatig gegevens importeren en exporteren? • Opties: wordt dit standaard aangeboden? Of moet je hier extra modules voor aanschaffen? Kun je zelf kiezen of je er wel of niet gebruik van wilt maken? • Omschrijving van een functie: laat eens zien in het systeem hoe dit werkt? 6. Hoe ziet de leverancier de toekomst? Waar ligt zijn focus? Is die dezelfde als jij hebt? 7. Laat de leverancier uitleggen hoe die zijn systeem bij jou zou implementeren. Als het goed is, heb je veel stof tot nadenken. Op naar de volgende stap: onderhandelen en een contract afsluiten. Sabine Zweverink, specialist digitalisering

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELARIA

Cumelaria Foto ANP

KONINKLIJK BEZOEK BIJ VAN DER POEL IN ABBENBROEK 3 juli was een bijzondere dag voor de familie Van der Poel van het gelijknamig akkerbouw- en loonbedrijf in Abbenbroek. Koning Willem-Alexander kwam namelijk op bedrijfsbezoek om zich op de hoogte te stellen van de laatste ontwikkelingen. Dit bezoek was geregeld door LTO, waarvan Rosalinda van der Poel bestuurder is. Het bedrijf is ook deelnemer aan de Nationale Proeftuin Precisie Landbouw (NPPL). Na de rondleiding over het bedrijf van de familie Van der Poel en het bijpraten over precisietech-

niek ging de koning in gesprek met ondernemers uit de akkerbouwsector over onder andere de impact van de coronacrisis op de agrarische sector. Volgens Peter en Rosalinda van der Poel was de koning goed geïnformeerd en vroeg hij bijvoorbeeld gericht door naar het gebruik van drones en precisietechnieken. De familie Van der Poel ervoer het werkbezoek als een uniek moment én positief voor de sector. “We hebben het als heel bijzonder ervaren dat de koning de tijd nam om ons verhaal aan te horen, interesse toonde in de agrarische sector en goed op de

hoogte was van de dingen die er spelen”, aldus Peter. Hij vertelt dat ze nog steeds heel veel positieve reacties krijgen, zoals: “Wat goed dat de koning aandacht had voor de agrarische sector!”

Foto ANP

ROOTHANS ‘SCHRIJFT’ Joost Roothans van cumelabedrijf Roothans & Zn. in Borkel en Schaft bereidde in het voorjaar een uniek huwelijksaanzoek voor. Hij programmeerde bij het GPS-zaaien voor een perceel in het geheim de tekst ‘Anneke, wil je met me trouwen?’. Later controleerde Joost met de drone nog of het gelukt was. Het zat wel goed en dus werd een vlucht geregeld om samen met vriendin Anneke over het perceel te vliegen. Even leken de coronamaatregelen nog roet in het eten te gooien, maar uiteindelijk kon de vlucht half juli gelukkig doorgaan, zoals je ziet met een positief resultaat. Onze gelukwensen aan het toekomstige echtpaar!

GRONDIG 7 2020

GEKRUID - ONDERNEMEN MET CUMELA

AFSCHEID KAN OOK ZO

NIEUWE HUISSTIJL VOOR VAN DOORN Tijdens een kleine, maar feestelijke bijeenkomst nam de directie van Van Doorn eind juli de nieuwe naam en huisstijl officieel in gebruik. De invoering van de nieuwe huisstijl gaat stapsgewijs. Nu zijn de namen Leeuwenstein Groep en Van Doorn Geldermalsen vervangen door de naam Van Doorn. Later dit jaar zullen ook de bedrijfsnamen Signa Terra en Dover worden vervangen. De namen Ecoleon en IMS blijven (voorlopig) bestaan. Door onder één naam verder te gaan, benadrukt Van Doorn de eenheid van het merk alsmede de samenwerking en het vertrouwen tussen de onderliggende bedrijfseenheden.

RECORDSPRONG In het kader van allerlei evenementen die niet doorgaan toch nog iets spectaculairs. Het BKT Monsterjam-gebeuren heeft in het Bradenton Motorsports Park (Florida) maar liefst zes Guinness World Records neergezet. Daaronder deze verste jump over acht trucks, de hoogste jump vanaf een schans van meer dan tien meter hoogte, het snelheidsrecord van 161 km/u, 58 donuts achter elkaar (waarvan 44 binnen het uur) en ten slotte de langste wheelie op de voorwielen van 63 meter.

Recent was ik met mijn vrouw en twee kinderen weer bij de kapper. We gaan meestal naar dezelfde kapper en dus leer je de kapsters een beetje kennen. Je maakt algauw een praatje tijdens het knippen. Niets aan de hand, zou je kunnen zeggen. Deze keer ging het echter iets anders dan anders. Tijdens het knippen vertelde de kapster dat ze een andere baan had gevonden. Ze had een conflict met haar baas gekregen omdat zij na een operatie een langere tijd voor herstel nodig had dan eerst werd aangenomen. Na de foto’s te hebben gezien, kon ik beamen dat je met dit soort verwondingen niet aan het werk kunt. Dit was haar laatste werkdag. Ze had zich de afgelopen drie jaar met hart en ziel ingezet voor de kapsalon, waarbij ze ook vaak de lunchpauzes oversloeg om de klanten voor te laten gaan. Vanwege vakantie van haar collega had ze de hele week alleen in de kapsalon gestaan. Ook op haar laatste werkdag had haar baas zich niet laten zien. Toen ik vroeg of er dan helemaal niets aan haar afscheid werd gedaan, brak ze. Ze voelde zich niet gewaardeerd en kon geen goede afronding vinden zoals het was gelopen. Dit greep mij zo aan dat ik spontaan de kapsalon ben uitgelopen om een enorme bos bloemen voor haar te kopen. Die heb ik aan haar aangeboden in het kader van ‘als je baas het niet doet, dan doe ik het wel’. Ze had dit overduidelijk niet verwacht en met z’n allen hebben we de laatste uren van deze kapster in een positieve en gezellige sfeer doorgebracht. Ik merkte dat dit niet alleen mij een goed gevoel gaf, maar ook dat het voor haar een onvergetelijke middag was geworden. Ze had een mooie afronding van haar betrekking bij deze kapsalon. Wellicht is deze situatie herkenbaar als je al eens afscheid hebt moeten nemen van een medewerker met wie je een conflict mee hebt of hebt gehad. Deze situatie maakte mij weer duidelijk dat het belangrijk is om het conflict (emotie) te scheiden van de mens. Dat dit niet altijd even gemakkelijk is, realiseer ik mij ook. Toch helpt het bovenstaande verhaal wellicht enigszins om een inzicht te krijgen in de gevoelens van iemand die afscheid neemt van het bedrijf. Het is van belang dat er een goede afronding van het afscheid is, zodat dit een plek kan worden gegeven. En wie weet kom je elkaar op een later moment nog eens tegen.

Rob de Goede ICT-medewerker Cumela

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - MACHTIG MOOI

‘Je moet ze enthousiast maken’ Peter van Wijk werkt van jongs af aan voor de Vermeulen Groep in Hazerswoude-Dorp. Begon hij ooit met de hark in zijn hand, nu is hij uitvoerder Groen. Zijn ervaring helpt hem onder andere in het enthousiasmeren van (nieuwe) medewerkers. “Verwachtingsmanagement is enorm belangrijk.” Tekst en foto’s: Marjolein van Woerkom

GRONDIG 7 2020

Het liefst is hij met zijn Toyota Hilux op pad - de jongens in het veld bezoeken en werk bespreken op locatie - maar als uitvoerder Groen heeft hij ook zijn taken op kantoor. “Ik probeer driekwart van de dag buiten te zijn, maar dat lukt niet altijd”, zegt Peter van Wijk. Zijn hart ligt buiten. Dertig jaar heeft hij voor de Vermeulen Groep gewerkt als ‘één van de jongens’. Dat begon al tijdens zijn opleiding Metaalbewerking en later Werktuigbouwkunde. Hij groeide op met de zoon van de eigenaar, Jeroen Vermeulen, en deed vakantiewerk bij het bedrijf. “Uiteindelijk trok het vakantiewerk me meer dan mijn opleiding. Toen ik tijdens een stage twee weken binnen in een fabriekshal stond, dacht ik meteen: dit werk is niets voor mij.”

Hij begon met de hark in zijn hand, de bosmaaier volgde, hij mocht machines gaan besturen, hij werd betrokken bij de aanschaf van machines, kreeg de functie van voorman en werd vervolgens zo nu en dan voor een klus als uitvoerder aangesteld. “Die dertig jaar werkte ik op de cruisecontrol, maar door de ontwikkeling die me werd geboden, was dat zeker niet saai”, geeft hij aan.

NAAM: PETER VAN WIJK

SINDS: 1988

WERKZAAM BIJ: VERMEULEN GROEP, HAZERSWOUDE-DORP

FUNCTIE: UITVOERDER GROEN

Van mei tot oktober is de afdeling Groen druk met maaien, vooral in de nacht langs snelwegen voor Rijkswaterstaat. Overdag werkt de afdeling voor gemeenten. In de winter draait het vooral om het rooien van bomen. “Ik werd getriggerd om telkens weer nieuwe dingen te leren en ik vond het werk zelf ontzettend interessant.”

MACHTIG MOOI - ONDERNEMEN MET CUMELA

Die ervaring gebruikt hij nu ook in zijn werk als het gaat om stagiairs en jonge medewerkers. “Verwachtingsmanagement is enorm belangrijk. Als ze bij ons binnenkomen, stel ik altijd: hier sta je nu, maar over vijf jaar kun je daar en daar staan. Dat biedt ze perspectief. Goede jongens zijn moeilijk te vinden. De kunst is om degenen die willen binnen te houden. Dat betekent dat je ze enthousiast moet maken”, aldus Peter. Een interne opleiding, zoals hij die zelf ook heeft doorlopen, werkt volgens hem het best. “Op die manier kun je ze zelf kneden.”

EEN INTERNE OPLEIDING, ZOALS HIJ HET ZELF OOK HEEFT DOORLOPEN, WERKT VOLGENS HEM HET BEST

ben, ga ik weer op pad. Dat papierwerk en die contracten zijn minder leuk werk, maar ook dat hoort erbij”, stelt hij vast. Elke twee weken op maandagavond is hij er ook om de nieuwe nachtploeg aan te sturen. Het bedrijf is gegroeid. “Kregen we eerst een opdracht om twintig kilometer berm te maaien, nu is dat 200 kilometer. Was het eerst alleen maaien, nu moeten we een heel pakket aanbieden en gaat alles op meerjarige contracten.” De tijd is veranderd, het bedrijf is gegroeid. De verantwoordelijkheden zijn veranderd. “Het papierwerk moet kloppen, de aansprakelijkheid moet geregeld zijn. Registratie lijkt belangrijker te zijn geworden dan het werk zelf”, merkt hij op. “Vroeger klopte een opdrachtgever nog aan als je vergeten was een stukje berm te maaien. Nu controleren ze alleen nog maar het papierwerk. Ik weet niet of dat goed is.” Hij lacht. “Ik ben in de verkeerde tijd opgegroeid. Ik ben een ramp met computers, dus dat is voor mij nu ook een nieuwe uitdaging. Zo wordt het werk nooit saai.”

WERKEN ALS UITVOERDER

AAN DE ANDERE KANT

Sinds twee jaar is hij uitvoerder in het groen. Na dertig jaar buiten kreeg hij last van zijn schouder en moest hij worden geopereerd. Toen hij terugkwam, werd hem gevraagd om als uitvoerder aan de slag te gaan. “Ik heb het eerst een jaar geprobeerd. Het eerste half jaar heb ik meegelopen en het tweede half jaar moest ik zelf zwemmen. Dan loop je een keer tegen de lamp. Dan staan je medewerkers je een keer op maandagochtend aan te kijken van: ‘Wat gaan we doen?’ Ik had niets geregeld.”

Zijn jarenlange ervaring helpt hem enorm. “Ik loop al heel lang mee, dus ik weet precies hoe de lijnen lopen en bij wie ik moet aankloppen als ik iets nodig heb”, zegt hij. Dat hij nu als uitvoerder aan de andere kant staat, geeft hem een andere rol, maar ook hier werkt zijn ervaring mee. “Ik heb het respect van de jongens, omdat ik weet hoe het aan de onderkant werkt. Ik probeer ze te helpen. Ik heb dertig jaar lang tegen de uitvoerder zitten schoppen, omdat ik dacht dat ik het beter wist. Nu ben ik in de positie om ook daadwerkelijk veranderingen door te voeren.”

SERIE: MACHTIG MOOI Goed personeel vinden is al een tijd problematisch. Werkgevers struinen scholen af en vacatures zijn er in overvloed, maar het blijft lastig de juiste werknemer voor de juiste plek te vinden. Daarom is het wellicht ook eens goed om je als werkgever in die ander te verdiepen. Hoe laat je zien dat de sector een machtig mooie plek is om te werken? Hoe breng je dat goede gevoel over aan die potentiële werknemer? Verplaats je eens in hem of haar, waardoor die zoektocht misschien wat minder moeilijk wordt. In deze serie laten we jonge medewerkers aan het woord die vertellen hoe zij hun werk ervaren, wat er goed gaat, wat er beter kan en hoe zij manoeuvreren in de cumelasector, want dat het een machtig mooie sector is om in te werken, daar zijn we het allemaal wel over eens.

Hij kan er nu om lachen. Het werk bevalt hem goed. De planning, het onderhoud van machines, de werkvoorbereiding, de twintig jongens die hij aanstuurt; hij is verantwoordelijk. “Het was wel wennen, want het buitenwerk blijft trekken, maar dit is ook leuk. Ik ben hier elke dag om kwart over zes om samen met de jongens een bakje koffie te drinken en de laatste dingen te finetunen. Daarna gaan zij naar hun werk en ik naar mijn kantoor voor de administratie. Zodra ik daarmee klaar

“Kijk, die jongens willen maar één ding en dat is werken”, gaat hij verder. “Ik moet dat faciliteren, zodat alles soepel verloopt en zij hun werk kunnen doen. Dat is nu voor mij de uitdaging. Nu ik zelf in deze functie zit, snap ik dat niet alles van de ene op andere dag kan zijn geregeld. Verandering kost tijd, maar dat is mijn trigger. We hebben een goede groep jongens, die niet te beroerd zijn om hard te werken, en ik wil ze helpen.”

HOE BEN JE DE SECTOR INGEROLD?

WAT VIND JE HET ALLERLEUKSTE?

WAAR HEB JE EEN HEKEL AAN?

Was bezig met opleiding werktuigbouwkunde, maar vond zijn vakantiebaantje bij de Vermeulen Groep veel leuker.

“Het buitenwerk, jongens bezoeken, werk doornemen op locatie.”

“Administratie en papierwerk zijn minder leuk.”

‘IK WERD GETRIGGERD OM TELKENS WEER NIEUWE DINGEN TE LEREN’

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA.NL

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Het beste van Cumela.nl SLOT-EVENT GREEN DEAL HET NIEUWE DRAAIEN

CUMELA BIEDT CAROLA SCHOUTEN HELPENDE HAND IN STIKSTOFDOSSIER Als brancheorganisatie zetten wij ons dagelijks in voor de landbouw en de bouw. Deze twee sectoren hebben elkaar hard nodig, maar staan momenteel lijnrecht tegenover elkaar in de stikstofproblematiek. “We zien met lede ogen aan hoe twee partijen waarvoor we dagelijks werken, strijden om hun bestaansrecht. Als we niet uitkijken, komt iedereen stil te liggen. Linksom of rechtsom, er moet iets gebeuren”, zegt Wim van Mourik, voorzitter van Cumela, in zijn oproep aan minister Carola Schouten. “Daarom bied ik je een helpende hand, Carola. We hebben binnen Cumela niet dé oplossing, maar we kunnen wel een verbindende rol spelen tussen de groene en de grijze sector én je in contact brengen met de juiste mensen. Pak jij deze kans?”, is het aanbod van Wim aan Carola Schouten. Helaas is ze nog niet ingegaan op dit aanbod.

Op 14 juli vond het slotevent van de Green Deal Het Nieuwe Draaien plaats. Hier werd er teruggeblikt op de afgelopen vier jaar en op de resultaten die zijn behaald qua emissiereductie van mobiele werktuigen op het gebied van gedrag, techniek, materieel, brandstof en beleid. Ook werd er gekeken naar de uitdagingen die er nog liggen. Cumela-bestuurslid en Green Deal-partner Frank Hoogendoorn vroeg in een korte en heldere videoboodschap bij overheid, opdrachtgevers en aannemers extra aandacht voor de eigenaren van de machines. Bekijk de videoboodschap van Frank terug op de website.

• • •

redactie van EenVandaag. Koning Willem-Alexander bezocht cumelabedrijf Van der Poel Loonbedrijf & Akkerbouw. Johan Oostwouder vertelt hoe hij zijn vak als kraanmachinist ervaart. Gebruik je boerenverstand! Met deze campagne voor de consument wil Agrifirm beter inzicht in de voedselketen geven.

GRONDIG 7 2020

• Dekkers Maasbommel graaft oorlogsvliegtuigen op.

• Bedrijvenadviseur Thijs Veneklaas Slots legt enkele basislessen uit die hij al in zijn studietijd leerde.

• Op de website lees je meer over de specifieke bepalingen over zorgvuldig grondroeren in de aanbestedingsfase.

• Een waarschuwingsgesprek kan helpen ontslag te voorkomen.

• Voldoening door veranderen. Bedrijvenadviseur John Augustijn vertelt het verhaal van een stoppende ondernemer.

• We gaan graag in gesprek over de kansen van waterstof. In dit artikel schetsen we alvast de financiële haalbaarheid.

• De cumelasector is bij uitstek geschikt voor de uitdaging hoe om te gaan met natuurontwikkeling, natuurbeheer en stikstofrechten.

SOCIAL VAN DE WEEK • Loonbedrijf Nooijen in gesprek met de

ARTIKEL VAN DE WEEK

• Voor de camera van Nieuwe Oogst zie je

• •

slachtoffer van GPS-diefstal Joël Seegers (Loonbedrijf Seegers) en Marcel Elferink (teamleider verzekeringsadviseurs Cumela). Adviseur Gerwin Otten van Cumela legt in een filmpje uit hoe je de serienummers van jouw GPS-systemen registreert. De tarweoogst van Loonbedrijf SturmJacobs werd in een filmpje vastgelegd.

OOK OP CUMELA.NL • Lees de tekst van de cao LEO 2020 op de website.

• Cao Bouw & Infra 2020 online met veel verbeteringen.

• Welke arbeidsovereenkomst gebruik ik voor een BBL’er?

• Prijs dieselolie iets opgelopen.

VOORZITTER - ONDERNEMEN MET CUMELA

IK SNAP HIER HELEMAAL NIKS VAN!

Samen met Bouwend Nederland, MKB-infra, NL Ingenieurs, Techniek Nederland en de Vereniging van Waterbouwers hebben we namens de infrasector op maandag 27 juli een brief gestuurd aan de ministers Van Nieuwenhuizen, Hoekstra, Koolmees en Wiebes. Daarin benadrukken we (nogmaals) dat aanvullende maatregelen en extra investeringen nodig zijn om de continuïteit van bedrijven te kunnen waarborgen. De brief die we hebben verstuurd, vind je op de website.

LAAT JE ONDERSTEUNEN NA EEN BEDRIJFSONGEVAL Na een bedrijfsongeval komt er een hoop af op jou als werkgever. Om te beginnen de zorg voor het slachtoffer, de getuigen en de familieleden van het slachtoffer. Een ernstig bedrijfsongeval moet je melden bij de Inspectie SZW (de vroegere Arbeidsinspectie). Vanuit emotie kun je daarbij soms zaken vergeten te melden óf juist zaken vertellen die niet ter zake doen, maar toch invloed kunnen hebben op het onderzoek. We raden je daarom aan je altijd goed te laten ondersteunen! Laat je daarom bij een ongeval bijstaan door een Stigas-preventieadviseur of door een bedrijvenadviseur van Cumela. Hij of zij kan advies geven of je het ongeval moet melden en welke documenten van belang zijn en eventueel een eigen ongevalsonderzoek instellen, los van de bevindingen van de Inspectie SZW.

Zo ben ik erachter gekomen dat er veel zaken spelen die mijn pet te boven gaan. Ik heb als kind altijd geloofd dat Zwarte Piet zwart was omdat hij door de schoorstenen moest kruipen om pakjes af te leveren. Nu, in deze tijd, wordt Zwarte Piet verbannen en blijkt dat ik vroeger onder toeziend oog van mijn ouders meedeed aan racisme. Ik snap hier helemaal niks van! Menig ondernemer in de horeca-, entertainment- en sportbranche heeft in de afgelopen tijd wakker gelegen van de zorgen, omdat ze hun vak niet konden uitoefenen. Vervolgens staan er duizenden mensen op de Dam in Amsterdam te demonstreren zonder voldoende afstand, terwijl burgemeester Halsema er in burgerkleding met een vrolijk gezicht bij staat. Ik snap hier helemaal niks van!

‘DE LUCHT WERD IN KORTE TIJD VEEL SCHONER’ In de afgelopen maanden lagen het verkeer, de luchtvaart en de industrie voor een gedeelte stil. Er waren geen luxe uitjes en mensen waren meer op thuis aangewezen. Hierdoor kwam alles tot rust en werd de lucht in korte tijd veel schoner. Er was minder geluidsoverlast en het milieu kreeg veel minder te verduren. Dit terwijl de landbouw gewoon doorging en wordt gezien als de grootste vervuiler. Ik snap hier helemaal niks van! Op dit moment heeft onze minister van Landbouw gemeld dat er de komende tijd minder eiwit in het voer moet om de bouw van duizenden woningen door te laten gaan. Willen we van Nederland één grote stad maken met een paar gebiedjes voor recreatie? Ik snap hier helemaal niks van! Nu stop ik ermee, want morgen wil ik er weer fris tegenaan gaan en lekker ondernemen in een welvarend land, waarin het meeste goed geregeld is. Ik heb er zin in. Snap jij mij nog? Johan Mostert, voorzitter sectie Meststoffendistributie

GRONDIG 7 2020

ELK NUMMER LATEN WE VIA DEZE COLUMN EEN VOORZITTER VAN CUMELA AAN HET WOORD

EXTRA INVESTERINGEN IN INFRASECTOR HARD NODIG

Corona? Nee, daar ga ik het niet over hebben, maar door de coronamaatregelen heb ik de afgelopen maanden wel meer vrije avonden gehad. Er waren geen bijeenkomsten, vergaderingen en meetings en daardoor kreeg ik de kans om wat meer het nieuws te volgen.

ONDERNEMEN MET CUMELA - TOOLBOX VOOR MEER INFO OVER VEILIG WERKEN, KIJK OP WWW.AGROARBO.NL.

Tekst: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo Foto’s: TBL techniek BV

TIPS EN VUISTREGELS VOOR DE TOOLBOXMEETING

Veilig lostrekken van machines

Soms komt je machine vast te zitten in het land. Je hebt te maken met extreme omstandigheden en ook kan de vermoeidheid gaan opspelen. Bij het lostrekken is het belangrijk dat jouw machine weer los komt, maar het allerbelangrijkst is dat er niemand gewond raakt. Blijf dus goed nadenken en werk veilig!

ALLE TOOLBOXEN ZIJN OOK DIGITAAL TE GEBRUIKEN VIA DE VEILIG VAKWERK-DIENST. GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.VEILIGVAKWERK.NL 56

GRONDIG 7 2020

CAO & Z0 - ONDERNEMEN MET CUMELA

WAT IS ONWERKBAAR WEER? VOORKOM DAT JE VAST KOMT TE ZITTEN Het is natuurlijk het veiligst als je helemaal niet vast komt te zitten. Dit voorkom je door: 1. h et juiste materiaal te gebruiken. Aandachtspunten: - Met brede banden of dubbelluchtbanden zit je minder snel vast. - Een lagere druk in de banden zorgt voor minder diepe sporen en een betere grip. - Zorg dat de bandenkeuze (en het profiel) past bij de omstandigheden van de bodem. - Als het perceel erg nat is, gebruik dan een rupsvoertuig of een systeem met tracks. Het contactvlak met de bodem is hierbij groter dan bij een luchtband. - Het is mogelijk de silagewagen of kipper te liften met een duwbok met snelkoppelsysteem. Doe dit alleen als je hiervoor instructie hebt gehad; 2. te controleren waar de slechte plekken in het land zich bevinden; 3. voor de zekerheid eerst met een halve lading te rijden; 4. niet te gaan als je denkt dat het niet gaat.

VEILIG LOSTREKKEN 1. Gebruik het juiste materiaal • Gebruik voor het lostrekken een trekstang of een sleeptros. Een sleeptros is veiliger dan een ketting, omdat het touw niet zo ver weg schiet als het onverwachts breekt. Kan het echt niet anders, dan kun je ook gebruik maken van een gekeurde ketting. Een ketting of kabel is alleen geschikt als deze de maximale belasting aan kan. Houd een veiligheidsmarge aan. De marge moet groter zijn naarmate je berekening onzuiverder is. Zorg dat je alleen bevestigingspunten gebruikt die de kracht van het lostrekken kunnen verdragen.

Wij hebben inmiddels bericht ontvangen van Vakvereniging Het Zwarte Corps (HZC) en CNV Vakmensen dat de leden in navolging van de onderhandelaars hebben ingestemd met de cao-afspraak die op 29 juni is gemaakt. Het FNV heeft hier niet mee ingestemd. Dit betekent dat er nu een cao is zonder FNV. De loontabellen die in het bericht van 1 juli zijn gepubliceerd, kunnen nu dus officieel door de loonadministratie worden gebruikt. Ook onderdeel van de afspraak van eind juni is dat er snel een start zal worden gemaakt met de onderhandelingen over de cao voor 2021. Daarvoor zijn inmiddels data geprikt. Eén van de onderwerpen tijdens die gesprekken wordt het maken van een definitie voor onwerkbaar weer voor onze sector. De huidige cao maakt het al mogelijk dat er gebruik kan worden gemaakt van de regeling bij het UWV. De minister heeft echter bepaald dat elke cao een definitie voor onwerkbaar weer moet opnemen. Dat moet voor 1 november 2020 gebeuren.

‘WE MOETEN EEN DEFINITIE VOOR ONWERKBAAR WEER VINDEN’

2. Zorg voor een veilige omgeving • Houd oogcontact met degene die gaat trekken. • Wees bedacht op het onverwacht in beweging komen van de sleeptrek-

Ik hoor graag wat voor jouw bedrijf onwerkbaar weer is, zodat ik daar rekening mee kan houden in de definitie voor onze sector. Voel je niet beperkt, maar geef alle omstandigheden aan waarbij jij je werk niet kunt doen en die hun oorzaak vinden in het weer. Grijp deze kans aan om invloed te hebben op dit onderdeel van de cao-tekst, zodat het mogelijk wordt om gebruik te maken van de WW als dat nodig is.

ker. Ga alleen tussen de voertuigen staan als ze echt niet in beweging kunnen komen. Houd rekening met gladde pedalen en gladde schoenzolen. Laat omstanders veel afstand van de voertuigen houden. Als de ketting of sleeptros losschiet, moeten ze niet kunnen worden geraakt door de ketting of andere delen.

Ik ga je inbreng gebruiken voor de definitie van onwerkbaar weer die wij gaan opnemen in de cao LEO. Als er nog andere prangende onderwerpen zijn aangaande de cao, dan hoor ik het ook graag.

3. Werk beheerst, zonder schokken • Rek de ketting of kabel langzaam strak en trek de machine langzaam los.

Op 3 september starten we met de onderhandelingen. Reageren kan via ondernemerslijn@cumela.nl.

•

4. Als het niet loopt zoals je wilt • Als je het gevoel hebt dat het niet

veilig lukt, stop dan de werkzaamheden en neem contact op met je leidinggevende.

Jaqueline Tuinenga, beleidsmedewerker sociale zaken

GRONDIG 7 2020

en verzekerigen is altijd maatwerk.” Ralph de Hart directeur verzekeringen Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat.

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

Onze voordelen • Persoonlijk contact met specialisten

uw specialisT in bewaringen en loodsen Kistenbewaring

bulkopslag

• • • •

Gemak en uitgebreide service Kennis van de cumelasector Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding Soepele afwikkeling bij schade

Hout en beton

GRONDIG; VAKBLAD CUMELASECTOR Wij weten watVOOR we DE verzekeren!

www.cumela.nl T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

(033) 247 49 60

SILOSOLVE FC ®

Dé kuilverbeteraar

MAISOOGST? VERGEET SILOSOLVE FC NIET! Veehouders die SiloSolve FC inzetten zijn verrast hoe lang hun maiskuil fris en smakelijk blijft. Geen wonder dat de koeien het tot het laatste restje graag vreten. Laat uw klanten het plezier ervaren van een koele kuil zonder broei. En ervaar als loonwerker het gemak van één inkuilmiddel voor gras en mais! Kijk op www.forfarmers.nl/silosolve

SILOSOLVE®FC

Dé kuilverbeteraar

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJFSOVERNAME

In gesprek blijven BEDRIJFSOVERDRACHT: HET VERVOLG

De bedrijfsoverdracht is goed voorbereid en inmiddels gerealiseerd. Het is nu zaak om de ingeslagen weg een goed vervolg te geven en waar nodig bij te sturen. Het bewaken van de koers van het bedrijf, sturen op cijfers en goed en positief blijven communiceren zijn hierbij cruciaal.

DE TIPS • Z org dat de afspraken met familieleden die tijdens het overdrachtsproces zijn gemaakt ook in de jaren erna worden nagekomen en evalueer dit bijvoorbeeld één keer per jaar.

• H eb voldoende aandacht voor de lange-termijnontwikkelingen in het bedrijf en durf tijdig bij te sturen.

• Z org voor positieve communicatie en maak lastige onderwerpen tijdig bespreekbaar.

In veel bedrijven wordt vaak onvoldoende stilgestaan bij de langetermijnonderwerpen in het bedrijf. Juist die zijn belangrijk voor een goed vervolg op de bedrijfsoverdracht. Een belangrijke taak dus voor de bedrijfsopvolger.

KOERS VAN HET BEDRIJF In een veranderende wereld is het voor de bedrijfsopvolger belangrijk om de juiste strategie te blijven kiezen. Bij een teruglopende economie na een periode van hoogconjunctuur betekent dit voor het ene bedrijf bijvoorbeeld een actievere marktbenadering of juist het afstoten van een bepaalde bedrijfstak. Kies je voor specialisatie of ga je gewoon op dezelfde voet verder? Neem je deze beslissingen alleen of betrek je hier de overdrager bij? Heb je hiervoor een managementteam waarmee je deze besluiten neemt? Of maak je gebruik van adviseurs of zelfs een raad van advies? In elk geval is het belangrijk om voldoende aandacht te hebben voor de ontwikkelingen in de markt en de betekenis ervan voor het bedrijf.

KIES JE VOOR SPECIALISATIE OF GA JE GEWOON OP DEZELFDE VOET VERDER?

ten? Door goed zicht te hebben op de cijfers kun je tijdig bijsturen als dit nodig mocht zijn.

BETROKKENHEID OVERDRAGER Binnen het familiebedrijf kan het zijn dat de bedrijfsoverdrager nog met geld in het bedrijf blijft zitten. Als het goed is, zijn er tijdens het overnameproces afspraken gemaakt over de aflossing ervan. Ook zijn er afspraken gemaakt over de manier waarop de opvolger de overdrager informeert over de het financiële reilen en zeilen van het bedrijf. Wordt de jaarrekening met de accountant besproken of is het verstandiger om elk kwartaal de cijfers intern te bespreken? Of vindt senior het wel goed en wil die alleen worden geïnformeerd als er bijzonderheden zijn? Veel zal afhangen van het financiële risico voor de overdrager. Zo lang alles goed gaat, zijn hier niet snel problemen te verwachten. Anders wordt het als het even tegen zit. Het is dan goed als de gemaakte afspraken in de jaren na de overdracht zijn nagekomen. En wat doe je als er veel is geïnvesteerd, het rendement onder druk staat en de aflossingen aan pa niet kunnen worden betaald? Een lastig onderwerp. Heel belangrijk is om dat tijdig op tafel te leggen en te bespreken.

BETROKKENHEID FAMILIELEDEN Hetzelfde geldt voor de financiële kant van het bedrijf. Ook hiervoor zal voldoende aandacht moeten zijn. Een belangrijke taak voor de bedrijfsopvolger, mogelijk in samenwerking met de financiële administratie. Iedere opvolger heeft in de loop der jaren voor zichzelf helder gekregen op welke wijze hij het beste kan sturen op cijfers. Doe je dit bijvoorbeeld op basis van de debiteuren- en crediteurenlijsten en de stand van de rekening courant of ga je verder en beoordeel je periodiek de winst- en verliesrekening? Of kijk je meer op projectniveau of naar de omzetontwikkeling van de verschillende activitei-

GRONDIG 7 2020

Mogelijk zijn er ook broers en zussen of neven en nichten die niet opvolgen, maar zich wel bij het bedrijf betrokken voelen. Tijdens de overdracht is geïnventariseerd hoe de opvolger de niet-opvolgende familieleden informeert over de gang van zaken binnen het bedrijf. Door de alledaagse drukte is er het risico dat deze afspraken worden vergeten. Onrust in de familie ligt dan snel op de loer. Ook hier geldt dat het verstandig is om gemaakte afspraken na te komen of aan te passen. Informeer niet-opvolgende familieleden bijvoorbeeld jaarlijks op hoofdlijnen over de gang van zaken in het bedrijf.

BEDRIJFSOVERNAME - ONDERNEMEN MET CUMELA

SPREEK ZAKEN NAAR ELKAAR UIT! In 2020 is het officieel. Frank (34) en Tom (37) Oosterveld hebben Grondverzetbedrijf Oosterveld overgenomen van hun vader Jan Oosterveld (65). “De overdracht is bij ons een heel natuurlijk proces geweest over een periode van dertien jaar”, zegt Frank. “In 2006 zijn Tom en ik in de vennootschap onder firma met onze vader gekomen. Inmiddels hebben we een besloten vennootschap en heeft mijn vader per 2020 geen actieve rol meer. In de praktijk runnen Tom en ik het bedrijf al een aantal jaren. Op de werkvloer verandert er dus niet zoveel.” Wat maakt een overdracht succesvol? Tom: “Begin er op tijd mee en neem er de tijd voor. Dat is wat wij hebben gedaan en goed heeft gewerkt. Verder is het heel belangrijk dat mijn vader het bedrijf wilde en kon loslaten en vertrouwen had in Frank en mij.”

‘HET PERSONEEL HEEFT ONS DE RUIMTE GEGEVEN OM FOUTEN TE MAKEN’

POSITIEF COMMUNICEREN Tijdens de bedrijfsoverdracht en zeker ook daarna blijft positieve communicatie erg belangrijk. Deze communicatie geldt binnen het bedrijf en zeker ook in de familie. Goed communiceren begint bij eerlijk en open zijn en verwachtingen duidelijk uit te spreken en heel belangrijk goed en actief te luisteren. Wat wil de ander eigenlijk zeggen? Let daarbij ook op de non-verbale communicatie van jezelf en die van de ander. Hoe zeg je iets? Er zijn verschillende ezelsbruggetjes die je helpen herinneren aan positief communiceren. Dit zijn er enkele:

• O EN Open vragen, Eerlijk en Nieuwsgierig

Frank: “Een ander belangrijk voordeel bij ons was dat we een groter bedrijf zijn en een bredere organisatie hebben. Een aantal taken, zoals de administratie en de planning, waren al ingevuld. Tom en ik hoefden dus niet alles te leren en hadden dus ook ondersteuning van ons personeel. We stonden er niet alleen voor. Tijdens het overnameproces is het belangrijk om het vertrouwen van het personeel te krijgen. Dit vertrouwen moet je ook geleidelijk aan winnen. Het personeel heeft ons de ruimte gegeven om fouten te maken waar wij van konden leren.

• N IVEA Nooit Invullen Voor Een Ander

• O MA Oordelen, Meningen Aannames achterwege laten

• A NNA Altijd Navragen Nooit Aannemen

Frank legt uit hoe ze de onderlinge verstandhouding goed houden. “Tom en ik zijn van dezelfde leeftijd, waardoor we elkaar over het algemeen goed begrijpen. Ook hebben we geen andere broers of zussen met wie we rekening hoeven te houden. Dit maakt alles al een stuk gemakkelijker. Ook Tom en ik verschillen af en toe van mening en er zal altijd wel wat zijn. Voor ons is belangrijk dat we eerlijk naar elkaar zijn en dat we van elkaar accepteren dat we fouten maken. En natuurlijk knalt het wel eens tussen Tom en mij, maar dan drinken we een bak koffie en praten we erover. Wij zien het als een voordeel om het bedrijf samen te runnen. Je staat er dan niet alleen voor.”

• L SD Luisteren, Samenvatten en Doorvragen

Tekst: Ad Karelse en Dieuwer Heins, adviseurs bedrijfsoverdracht

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - OPLEIDING EN TRAINING

Kwaliteitsslag Cumela Opleidingen in coronatijd HET NIEUWE LEREN: DOEN, WAARNEMEN, NADENKEN EN TOEPASSEN

Het was vanaf maart dit jaar flink improviseren in het verbouwde pand aan de Nijverheidsstraat in Nijkerk. Thuiswerken, een algemene ledenvergadering via Teams, geen leden bezoeken en de feestelijke opening van ons pand die per nieuwsbrief werd afgehandeld. Ook alle opleidingen werden per direct stilgelegd. De hoogste tijd dus om niet bij de pakken neer te zitten, maar om de plannen voor ‘het nieuwe leren’ versneld in te voeren. Ondernemen in de cumelasector betekent vooral aanpakken. Als ik in de winter ’s morgens om half zeven de provinciale weg bij Voorst opdraai, heeft de lokale loonwerker (geen namen…) de weg allang gestrooid. Onder druk wordt alles vloeibaar, ook in coronatijd. Snel inspelen op een nieuwe situatie met werk en materieel is al jaren een belangrijke succesfactor voor cumelaondernemers, dus ook nu. Hetzelfde wordt in deze tijd gevraagd van Cumela Opleiding & Training. Wij willen dé opleider zijn voor de cumelasector. Signaleren, ontwikkelen en toepassen van opleidingen voor doeners staan bij ons centraal. Wij

GRONDIG 7 2020

professionaliseren ondernemers en medewerkers van cumelabedrijven. Met een actueel aanbod trainingen én een actuele aanpak gaan wij voor een gezonde en sterke cumelasector.

KLASSIEKE DOCENT IS UITGEZWAAID Cumela Opleiding & Training wil ondernemers en werknemers van cumelabedrijven goed voorbereiden op de toekomst. Cumelamensen zoals jij gaan graag meteen aan de slag. Ze hebben behoefte aan wisselende activiteiten en willen niet worden gehinderd door uitgebreide theoretische verhandelingen. Iemand in onze sector leert het

OPLEIDING EN TRAINING - ONDERNEMEN MET CUMELA

best als er ruimte is om met elkaar praktische vragen aan te pakken. De doeners van onze sector die bij onze trainingen aanschuiven, leren het beste van voorbeelden en praktijkervaringen in plaats van abstracte theorieën. De ‘klassieke’ docent die drie uur sheets voorleest met veel tekst, weliswaar onderbroken door een goede kroket, hebben we uitgezwaaid. Ervaringsgericht leren staat nu centraal; met elkaar bewust zijn van oude en nieuwe ervaringen. Onze doeners hebben bij binnenkomst al veel ervaring én affiniteit met het werk in onze sector, groen, grond en infra. De Cumela-docent is dus zowel coach als informatieverstrekker. En maak je geen zorgen, de kroket van De Schakel blijft…

LEREN ÉN WERKEN IN VERBINDING Bij de deelnemers wordt voor, tijdens en na de training voortdurend de verbinding gezocht tussen kennis en hun werkpraktijk, of het nu gaat om een tweedaagse training voor planners of de 26 dagen durende opleiding Machinist cultuurtechniek. Tijdens bijeenkomsten wordt met elkaar de gezamenlijke ervaring verder uitgebouwd. Als ze terug zijn in hun eigen bedrijf leggen de deelnemers door de opdrachten uit de les ook de verbinding met collega’s en de werkzaamheden. Of het nu gaat om Veilig werken langs de weg of de nieuwe training Adviseur bodem voor agrarisch loonwerk.

Het is een permanente cyclus die bij elke training begint met ‘doen’. Je gaat als deelnemer meteen aan de slag en doet nieuwe ervaringen op, begeleid door de vakervaren docent. Jij en je collega’s verwerken vervolgens de feedback op jullie doen en laten. Na dit ‘waarnemen’ wordt nieuwe informatie toegevoegd die jou aan het ‘nadenken’ zet. Vervolgens ga je het ‘toepassen’, tijdens de training en vanaf de volgende dag op het werk. Door deze aanpak ben je voortdurend bewust met de trainingsonderwerpen bezig. Zo bereik jij een veel groter leereffect en krijg je dus waar voor je geld. De docent ondersteunt jou in een afwisselde rol, die aansluit bij dit nieuwe leren. Die is coach bij doen, ondersteunt jou bij waarnemen, is expert bij nadenken en geeft als beoordelaar feedback bij het toepassen.

‘DE DOCENT ONDERSTEUNT JOU IN EEN AFWISSELENDE ROL, DIE AANSLUIT BIJ DIT NIEUWE LEREN’

OPTIMAAL RESULTAAT Deelnemen aan een training wordt een leuke en spannende ervaring. De opdrachten zijn gericht op al doende leren. Samen met je trainingsmaten kom je tot nieuwe ervaring en inzicht via kleine werkstukken, één-minuutpresentaties, et cetera. Na een kwartier in de training Communiceren kun je leren kun jij al je bedrijf voorstellen aan de groep in een pitch van één minuut. Via afwisselende werkvormen met actie en competitie blijven jij en je groep voortdurend in beweging. Daarnaast krijg je door video’s en excursies nieuwe ervaringen, die jij terugkoppelt naar jouw eigen situatie in je bedrijf. Door op deze wijze met jezelf en met je mede-cursisten het leertraject aan te gaan, haal jij het optimale resultaat uit je training. Tijdens de training ben je regelmatig met enkele collega’s opdrachten aan het uitwerken. Naast bijeenkomsten met jouw groep heb je ook individuele gesprekken tussen de traingingsdagen door via beeldbellen met je docent.

WAAR IS MIJN CURSUSMAP? Aan het werk of naar de training? Vroeger zette de cursist na twee weken werken alles op zijn kop om zijn map boven water te krijgen voor de snel naderende trainingsdag. Vanaf nu is er geen verschil meer. Leren en werken zijn niet meer los van elkaar te denken!

en wil je meer weten over een praktische opleiding die bij jou of je mensen past? Kijk op www.cumela.nl/opleiding-training.

Het nieuwe leren bestaat uit vier fasen:

PERSOONLIJK ADVIES?

• Doen • Waarnemen • Nadenken • Toepassen

NIEUWSGIERIG GEWORDEN

Tekst & foto’s: Lajos Bax, projectleider Opleiding en Trainingen adviseur familiebedrijven

Bel (033) 247 49 20 of mail je vraag naar training@cumela.nl. Je hoort snel van ons.

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CYBERCRIME

Grote gevolgen

CYBERCRIMINELEN SLAAN STEEDS VAKER TOE

Het zal je maar gebeuren. Criminelen breken digitaal in en leggen jouw computersysteem helemaal plat. Je bent weken bezig om met de hulp van een ingeschakeld ICT-bedrijf de zaak weer aan de gang te krijgen en ondertussen levert het allerlei problemen in jouw bedrijfsvoering op. De kosten lopen al snel in de tienduizenden euro’s of meer. Dit is niet zomaar een verhaal, maar het is een cumelabedrijf daadwerkelijk overkomen.

€ 10.000,ransomware PHISHING € 5.000,-

100.000,foute facturen

€ 100.000,HACKEN

€ 20.000,-

whatsapp-fraude

Cybercriminaliteit rukt op in onze samenleving. De coronacrisis heeft nog eens een extra impuls aan deze illegale activiteiten gegeven. Cyberaanvallen zijn dan ook winstgevend, laagdrempelig en weinig riskant. In de praktijk blijkt de pakkans zeer klein.

STEEDS GROTER PROBLEEM Ook vanuit onze branche horen we steeds meer verhalen van ondernemers die zijn getroffen door phishing, hacking en ransomware. Helaas zijn deze begrippen al zo bekend dat ze voor de meeste mensen niet meer hoeven te worden uitgelegd, zo bleek uit een korte enquête. In onze branche zijn vooral de gijzeling van systemen en het gebruik van systemen voor oneigenlijke doeleinden, zoals het versturen van e-mailberichten aan allerlei relaties, een steeds groter probleem aan het worden. De gevolgen van cybercriminaliteit kunnen door meerdere redenen groot zijn. Zo wordt de eerste schade geleden doordat je niet kunt beschikken over jouw systemen, terwijl de werkprocessen door digitalisering en automatisering hiervan steeds afhankelijker worden. Dit kost geld en vaak ook veel geld. Dan ben je er echter nog niet, want om de data te herstellen of terug te krijgen, moeten vervolgens ook hoge kosten worden gemaakt. Onbe-

GRONDIG 7 2020

doeld beloon je door het betalen van losgeld de criminelen en wordt het ‘verdienmodel’ in stand gehouden. Ondertussen kan jouw bedrijfsnaam worden aangetast en kost het veel tijd en moeite (en dus geld) om de gevolgen hiervan te herstellen.

NEEM MAATREGELEN! In beginsel kan elk cumelabedrijf worden bezocht door cybercriminelen, ook als je in de cloud werkt of de ICT hebt uitbesteed. Weliswaar zal een cumelabedrijf niet snel een gericht doelwit zijn, maar bijvoorbeeld wel als bijvangst van phishing of als de toegang tot de systemen gewoon (te) gemakkelijk is. Voor het ene bedrijf zal het meer en grotere gevolgen hebben dan voor het andere, maar het is wel goed om hierover na te denken en de nodige preventieve maatregelen te nemen.

ONBEDOELD BELOON JE DOOR HET BETALEN VAN LOSGELD DE CRIMINELEN EN WORDT HET ‘VERDIENMODEL’ IN STAND GEHOUDEN De komende tijd gaan wij meer aandacht besteden aan cybercriminaliteit. Door het delen van ervaringen en het leren van elkaars oplossingen en door je te helpen met het inschatten van de risico’s en het geven van praktische tips kunnen we het cybercriminelen zo moeilijk mogelijk maken. We gaan ook helpen door het bieden van verzekeringsoplossingen, waarbij het met name van belang is dat er iemand is die je direct kunt bellen als zich een probleem voordoet en die je dan echt gaat helpen.

DEEL JE ERVARINGEN We horen graag welke ervaringen jij als ondernemer hebt, wat voor vragen er zijn, welke ideeën er bestaan en hoe oplossingen eruit kunnen zien. Je kunt hierover contact opnemen met Gerwin Otten via (033) 247 49 00 of gotten@cumela.nl. Samen komen we verder.

Tekst: Herman Arissen, Cumela Verzekeringen

VEILIG MET (LAND)BOUWVERKEER - ONDERNEMEN MET CUMELA

Veilig met (land)bouwverkeer HELP JE ONS?

Blijf zichtbaar, maak oogcontact, houd afstand, geef richting aan en raak niet in paniek. Dit zijn enkele tips die basisschoolleerlingen krijgen tijdens het educatieproject Veilig met (land)bouwverkeer. Wij streven naar minder ongelukken met (land)bouwverkeer. Lees wat Cumela doet en hoe jij als ondernemer mee kunt helpen. Om het door Cumela opgestelde uitgangspunt ‘We houden van het werk en de omgeving veilig’ recht te doen, hebben we in 2019 het educatieproject Veilig Omgaan Met Opvallend (Land) bouwverkeer (VOMOL) van Emiel Burgers geadopteerd. Een project met veel goede elementen in zich, dat we graag in een nieuw jasje steken om het nog effectiever te maken. Dat is ook nodig om te kunnen blijven voldoen aan de richtlijnen van de CROW toolkit verkeerseducatie. Dat begint al bij de naam. Die verandert in Veilig omgaan met opvallend (land)bouwverkeer. Door die naamsverandering willen we ervoor gaan zorgen dat wanneer het project wordt genoemd de maatschappij meteen weet wat het doel ervan is. Dat houdt mede in dat we af willen van de afkorting VOMOL, want dat zegt de burger niet zoveel. Een andere verandering is dat de dagelijkse beknopte opdrachten in september worden vervangen door een e-learning waarbij wordt ingespeeld op de voorrangsregels, de dode hoek, de groepsdruk en het gebruik van de mobiele telefoon op de fiets. Om dat nog beter te kunnen doen, zullen we onze mascotte Bumpy inzetten.

OUDERS ERBIJ BETREKKEN Ook steken we met het nieuwe lesmateriaal in op de rol van ouders. Verkeersdeelname speelt zich voornamelijk af buiten de school, dus ook ouders hebben een belangrijke rol in het bewust maken van de gevaren van (land)bouwverkeer. Door ouders te vragen een voorbeeldfunctie aan te nemen in het verkeer en uitleg te geven over waarop kinderen moeten letten tijdens verkeersituaties met (land)bouwverkeer wordt er wederzijds gewerkt aan begrip. De grote lijnen blijven wel behouden. Zo blijft Veilig met (land)bouwverkeer een educatieproject

waarbij basisschoolleerlingen, mbo-studenten en de huidige chauffeurs vanuit hun eigen perspectief leren en ervaren hoe zij veilig kunnen omgaan met (land)bouwverkeer. Dat gebeurt aan de hand van theorie en praktijkopdrachten. Door alle betrokken partijen met elkaar te verbinden, leren basisschoolleerlingen hoe ze veilig kunnen handelen bij het naderen van (land) bouwverkeer. Bij mbo-studenten proberen we juist de bewustwording van de gevaren van (land)bouwverkeer te vergroten. Ook leren zij hoe andere weggebruikers de (land)bouwvoertuigen ervaren.

‘VERKEERSDEELNAME SPEELT ZICH VOORNAMELIJK AF BUITEN DE SCHOOL’

HELP ONS! Aan jou als ondernemer vraag ik om ons te helpen ervoor te zorgen dat we het werk en de omgeving veilig houden. Dat kun je doen door je bedrijf en machines beschikbaar te stellen en deel te nemen aan Veilig met (land)bouwverkeer wanneer je daarvoor wordt gevraagd. Door dat te doen, vervul je een belangrijke rol in het verkeersproject. Zonder jouw machines kunnen de leerlingen namelijk niet echt beleven wat (land) bouwverkeer inhoudt. Een andere manier om ons te helpen, is het vergroten van de bewustwording van de chauffeurs over de gevaren van de voertuigen waarin ze rijden. Als werkgever kun je daaraan bijdragen door je medewerkers de gratis e-learning op www.land-bouwverkeer.nl te laten volgen. Deze e-learning is speciaal door ons ontwikkeld om het aantal ongevallen met (land)bouwverkeer te verminderen. Door gebruik te maken van veilige voertuigen en goed opgeleide bestuurders kunnen we ongevallen voorkomen. Samen kunnen we werken aan een verkeersveilige maatschappij met (land)bouwverkeer!

Tekst: Marije van Beurden, beleidsmedewerker onderwijs

GRONDIG 7 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJVIG

ONDERNEMEN MET CUMELA - COLUMN

VRAAG AAN DE ONDERNEMERSLIJN

Hoe ga je om met vakanties in coronatijd? In deze grimmige tijd rondom het coronavirus wordt ons vaak gevraagd hoe om te gaan met werknemers die toch op vakantie gaan naar een land met een oranje of rood reisadvies. Het is dan verstandig om als werkgever (zorgplicht) je medewerker te wijzen op de risico’s van een verblijf in het buitenland met een oranje of rood reisadvies. In dat geval moet de werknemer bij terugkeer in Nederland ook veertien dagen in quarantaine. Licht je werknemer er schriftelijk over in dat dit vakantiedagen of onbetaald verlof kost, omdat hij bewust dit risico neemt.

POSITIEVE BLIK NAAR DE TOEKOMST

Vorig jaar vierde Teeuwissen Rioolreiniging in Huizen uitgebreid het vijftigjarig jubileum. Alle bezoekers kregen na afloop een tas mee met onder andere een stoffer en blik met de tekst ‘Blik op een schone toekomst’. Een inspirerende tekst, die ik graag aanpas in ‘Positieve blik naar de toekomst’. Het zijn onzekere tijden, maar met deze tips kun je toch positief leiding geven.

TIP 1. Houd de langere termijn voor ogen. Voor iederVincent Tijms, Ondernemerslijn

Over dit onderwerp hebben wij op onze website via de link www.cumela.nl/nieuws/nieuws/vakanties-coronatijd een uitgebreide toelichting gegeven. Hier vind je ook een voorbeeldbrief die je aan de werknemer kunt geven.

HEB JE OOK EEN VRAAG? Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

een is het toekomstperspectief van het bedrijf een belangrijke drijvende factor. Daar willen mensen aan bijdragen en zich voor inzetten. Ga regelmatig met je medewerkers in gesprek over toekomstplannen.

TIP 2. Blijf sturen op vertrouwen. Vaak is de reflex in crisistijd om meer te gaan sturen vanuit controle en wantrouwen. Daarmee ondermijn je echter het initiatief van en vertrouwen bij de medewerkers. Wees duidelijk over wat je niet kunt communiceren, maar communiceer zo snel als het kan over veranderplannen. Zorg dat je zichtbaar bent en in gesprek blijft.

‘ZORG DAT JE ZICHTBAAR BENT EN IN GESPREK BLIJFT’ TIP 3. Bind (goed) personeel aan je bedrijf. Zorg dat talenten de kans krijgen om zich verder te ontwikkelen en de toegevoegde waarde voor het bedrijf te blijven vergroten. Motiveer ze door ze uitdagende opdrachten te geven, die aansluiten bij de ambities die ze hebben. Voorkom dat werknemers met veel potentie het bedrijf verlaten.

NIEUWE LEDEN De afgelopen periode zijn zeven bedrijven ingeschreven als lid van Cumela. • • • • •

GRONDIG 7 2020

TIP 4.

Hou een positieve blik. Jij bent ook een mens en zult soms worden geraakt door veranderingen. Als ondernemer kun je net zo goed onzeker en boos zijn, maar zorg ervoor dat je dit een plek kunt geven en er niet vanuit handelt. Je medewerkers hebben behoefte aan coaching, stimulering en begrip, niet aan een leidinggevende die zijn eigen emoties afreageert. Put positieve energie uit de zaken die goed gaan en uit gerealiseerde doelen. Als bedrijvenadviseur sparren we graag met je over je blik op de toekomst. Ada Kieft, bedrijvenadviseur

Machines voor professionals ! Celli spitmachines Alle lagers met oliebad smering Nieuw: HD oliekeerringen Krukas deelbaar bij iedere spade Optie: hefinrichting voor kopeg of frees In één werkgang tarwe zaaien in onbereden grond In één werkgang bollengrond klaarleggen Agricola groenten zaaimachines Marktleider in groenten zaaitechniek Verstelbare vacuumventilator Aparte compressor Nortonkast versnellingsbak Optie: elektro-hydraulische aandrijving Spelingsvrije parallellogrammen

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

Efficiënt toolboxen en werkplekinspecties uitvoeren Veilig Vakwerk maakt het uitvoeren van werkplekinspecties en toolboxen veel eenvoudiger. Medewerkers ontvangen de juiste informatie op hun telefoon en kunnen direct aan de slag. Dit kan volledig digitaal, maar het is ook mogelijk om de geprinte versie te bewaren. Veilig vakwerk zorgt voor tijdsbesparing en verbetering van het veiligheidsbewustzijn bij medewerkers. Daarnaast is hiermee de gegeven veiligheidsinstructie aantoonbaar. rd Gereducee r o o v tarief la e Cum Start direct via veiligvakwerk.nl leden

In samenwerking met Cumela, bedrijven uit de sector en Stigas.

Nu in de stores beschikbaar

“WIDE SPREAD” met lage onderhoudskosten DAF Construction 8x4 WSG - totaalgewicht 43 ton - laadvermogen tot 24 ton

VELDHUIZEN heeft een onderhoudsarm “Wide Spread” asstel ontwikkeld voor bouwvoertuigen. Om het hoge laadvermogen te combineren met lage onderhoudskosten, veert het asstel op de originele bladveren. Het stuursysteem is volledig mechanisch of hydro-mechanisch leverbaar. Bij deze optie wordt de stuuruitslag boven 40 km/h begrensd tot 0°. Onze “Wide Spread” oplossingen zijn leverbaar voor DAF, Iveco, Mercedes en Scania in 3, 4 en 5 assige uitvoering.

Groenekan T. 088 625 96 00 | Zwolle T. 088 625 96 70 |

Grondig 7 - 2020

Articles inside

in gesprek blijven Kwaliteitsslag Cumela Opleidingen

Cybercrime heeft grote gevolgen

van machines BEDRIJFSOVERDRACHT

TOOLBOX: veilig lostrekken

VOORZITTER

CUMELA.NL

GEKRUID

TECHNISCH NIEUWS

CUMELARIA

Ahlmann AZ 95 Electric

SLIM EN DIGITAAL

Claas Jaguar 940 ingeplugd, uitgelezen en geanalyseerd

Massey Ferguson 8S-tractoren

COMMENTAAR

ONDERNEMERSLESSEN

TERUGBLIK OP HET PFAS-DOSSIER

PROFILEREN

REDACTIONEEL

het Gouden Cumelawiel Kuhn VBP 3100-persen nu

Herbert Hofmeijer STERK WERK: Gebroeders De Lange, Swifterbant

IN ACTIE