1.2.2. CRITERIA VAN SOCIAALWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Het wetenschappelijk onderzoek wordt gestuurd door een aantal belangrijke criteria, waaraan elk onderzoek min of meer moet voldoen. Die criteria zijn algemeen geldig in de wetenschappelijke wereld en vormen een soort kwaliteitsgarantie voor ernstig wetenschappelijk onderzoek. De onderzoeker houdt rekening met de vereisten met betrekking tot representativiteit, validiteit, betrouwbaarheid en objectiviteit.
REPRESENTATIVITEIT
Een onderzoek is representatief wanneer de conclusies die geldig zijn voor een deelgroep van de populatie veralgemeend kunnen worden naar de volledige onderzoekspopulatie. Bij grootschalig sociaalwetenschappelijk onderzoek wordt meestal gewerkt met een representatieve steekproef om aan de eis van representativiteit te kunnen voldoen. Stel dat we willen weten hoe het staat met de kennis en het preventiegedrag met betrekking tot kanker bij Vlamingen. Om daar op grote schaal informatie over te verzamelen, is de schriftelijke enquête de aangewezen techniek. Idealiter zouden we alle Vlamingen een enquête moeten laten invullen, maar dat is praktisch en financieel niet haalbaar. We trekken bijgevolg een steekproef: een deel van de gehele verzameling Vlamingen zal in dit geval de enquête invullen. In principe moeten ‘alle Vlamingen’ de kans krijgen om in het onderzoek betrokken te worden. De vragenlijst voorleggen aan alle eerstejaarsstudenten van de universiteiten in Vlaanderen zou een niet-representatieve steekproef met zich meebrengen. Vóór het trekken van een steekproef worden meestal een aantal factoren vastgelegd: leeftijdsafbakening, man-vrouw verhouding, provinciale vertegenwoordiging enzovoort. Dat wordt stratificeren genoemd: het maken van deelgroepen waarbinnen elk element evenveel kans heeft
23
1 SOCIOLOGIE aLS WETENSCHaP
De casestudy werkt minder met ‘harde gegevens’ als cijfers en statistische relaties, maar werkt veeleer in de diepte, met een beperkt aantal onderzoekseenheden. Meestal heeft de onderzoeker ook meer oog voor de situationele context van de onderzochte groep of situatie, waarbij hij of zij dieper ingaat op het interpretatieve kader van een sociale situatie. We letten op de interpretaties die mensen geven aan de sociale werkelijkheid en de mate waarin ze zich laten leiden door hun ‘definitie van de situatie’. Dat vraagt van de onderzoeker een professioneel inlevingsvermogen in de wereld van de onderzoekseenheid. Bijgevolg behoort de casestudy ook tot een vorm van kwalitatief onderzoek omdat de sociale werkelijkheid wordt weergegeven door woorden en interpretatie.
