FAN CLASS 32
Rechtop zeilen met een monoromp Deze Fan Class 32 lijkt op het eerste gezicht gewoon, maar niets is minder waar. Dankzij het "Cogito"-stabilisatiesysteem zeil je steeds bijna rechtop, hoe hard het ook waait. Dit maakt dat de romp, in vergelijking met een gewoon zeilschip, anders van verhoudingen gebouwd kan worden en vooral dat de ruimten efficiĂŤnter gebruikt kunnen worden. Ook het comfort stijgt enorm. Koken of naar het toilet gaan zonder je als een aap te moeten vastklemmen en speciale houdingen aan te nemen, zal zeker veel mensen aanspreken. De verwachtingen waren dus hoog gespannen toen we mochten meezeilen.
Aangekomen in Nieuwpoort, met veel zon maar helaas bijna geen wind, lijkt het niet het ideale moment, maar afspraak is afspraak dus rustig wachten op de steiger tot er iemand komt opdagen. Aan de tijden dat je nog vrij kon flaneren op de steigers, kan je alleen met weemoed terugdenken. Toch kan je de Fan Class al zien liggen, een beetje hoger van kajuitopbouw, met een relatief korte mast die een beetje naar voor helt. Onmiddellijk is de eerste vraag geboren. Speciaal voor deze impressie zijn zowel de Franse ontwerper als de producent aan boord. Antwoorden zou ik wel krijgen.
Gekke oplossingen
De maquette van dit schip was al te bewonderen op de Gentse bootshow waar het bedrijf reeds met een stand vertegenwoordigd was. Twee vriendelijke en vooral goedgemutste heren stellen zich voor en zowaar weten ze, door hun enthousiasme, onmiddellijk de sfeer van "La douce France" op te roepen. Inderdaad, voor gekke en efficiënte oplossingen voor alledaagse problemen moet je wel eens over de grens zijn, denk maar aan een 2CV. Ze vroegen zich af of je niet even effectief zou kunnen varen met een monoromp als met een catamaran, zonder de nadelen ervan. Bovendien wilden ze niet de nadelen van een catamaran, zoals het geluid van golven tegen de romp of de kans op kenteren zonder terug recht te komen. Na enig denkwerk kwamen ze tot een oplossing: we verbinden de mast met de kiel en laten deze vrij pivoteren! De romp kan zo recht blijven. Een prototype van 7,6 m wordt gebouwd en getest. Onmiddellijk stellen er zich heel wat problemen. Een boot moet een beetje helling hebben om comfortabel te varen, het voorkomt rollen en vaart stabieler. Er wordt een eenvoudig kabelmechanisme bedacht om de mast pas te laten hellen vanaf een hoek van 10°. Hoe ver laat je een mast hellen voor er niet meer gezeild kan worden? Het blijkt dat optimaal hier een helling van 35° het maximum is. Dit komt overeen met een volledige eerste reef. De demping gebeurt hydraulisch via ketting en tandwielsysteem. Je kan dus stellen dat bij het aanwakkeren van de wind, je slechts moet beginnen reven als de sterkte op een gewoon jacht al een tweede reef vereist en dan begint alles weer opnieuw. De mast wordt trouwens rechtgehouden door verstaging die mee op de speciale ring, ingewerkt in de romp, maar toch rond het schip gemonteerd wordt. Aan de andere kant van deze ring kom je dan twee bulbkielen tegen die als tegengewicht moet dienen voor mast en zeilen. Met enkele extra wadsteunen kan je trouwens ook droogvallen met dit jacht, typisch Frans. Op mijn vraag of vormstabiliteit dan niet meer ter sprake komt, krijg ik, naast een bijna meewarig schudden, een Franse waterval over mij heen die wordt geïllustreerd door een werkende maquette. Het door vorm rechthouden gebeurt niet zoals bij een gewoon jacht, maar op een zeker moment komt de richtende kracht. Dit blijkt uiteindelijk zeer vergelijkbaar met een gewoon jacht, is de conclusie. Dan maar vragen of het niet zonde is zo'n maquette aan boord te houden als we gaan zeilen, tenslotte is het een mooi stukje vakwerk. Maar meneer, dit schip gaat niet onder helling, waarom je dan zorgen maken. Het testvaren moet nu echt beginnen, anders val ik echt volledig door de mand.
Rondgang aan dek Wat onmiddellijk opvalt, is de speciale mastconstructie met in de reling speciale beugels om het staande want bij masthelling de kans te geven voldoende opzij te schuiven. De opening aan dek wordt afgedekt door middel van meedraaiende plankjes die deze jachten herkenbaar zullen maken. Dit houdt tevens in dat de elektrische leidingen niet door de mast maar via het achterstag naar boven geleid moeten worden. Dit laatste kan in drie standen versteld worden, maar niet onder zeil. De grootschoot vertrekt trouwens ook vanuit de twee hekhoeken met een simpel bloksysteem omdat dan de trekrichting bij schuine mast optimaler is dan bij de klassieke grootschootvoering. De mast stond naar voor maar moest nog hertrimd worden en was dus niet in een normale positie geplaatst. De giek hangt iets te laag om zonder het hoofd in te trekken een gijp te doen. De rolfok is zelfkerend, dat vereenvoudigt het opkruisen. Aangezien alles meer op comfort dan op snelheid ontworpen werd, heeft men de mast ook niet te hoog besteld. Easy jacks en neerhouder zijn gemonteerd. Al zou dit jacht de nummer één van
de serieschepen zijn, er zullen nog verschillende aanpassingen en verbeteringen komen bij de bouw van nummer twee. Bijvoorbeeld handgrepen, zowel binnen als buiten, waren nog niet gemonteerd omdat de ideale plaats nog in onderzoek is. De boeg heeft een kleine, brede boegspriet die ook de ankerrollen bevat. Gemakkelijk werken bij het voor anker gaan, bovendien is het een zelfstouwend systeem met twee rollen en door de afstand van de romp moet je geen schrik hebben voor de verf van je boeg. Het 12 kg wegend anker blijft normaal op de rol. Men heeft een ankerlier met verhaaltrommel gemonteerd. De ankerbak is zeer ruim en onderverdeeld in twee compartimenten. De ene zuiver en alleen voor koord en ketting, de andere om bijvoorbeeld alle fenders en ander materiaal in op te bergen. Deze boeguitbouw is ook ideaal om de halfwinder of een code zero te voeren. De gangboorden zijn voldoende ruim en men heeft middenklampen standaard voorzien. De opbouw is voorzien van een opstand om een buiskap gedeeltelijk te herbergen. De kuip kan je voor een schip van deze afmetingen ruim noemen. De spiegel is open en geeft toegang tot een zwemplatform met inschuifbare zwemtrap en douche. Bij volgende schepen zal men in het hek ook een ruimte voorzien om het reddingsvlot te bergen, handiger dan het in nood uit een kist te moeten halen. Ook zal het platform verhoogd worden om de opstap naar de kuip te vergemakkelijken. De iroco helmstok lijkt een beetje fragiel maar heeft zijn kracht bewezen. Men heeft ook een manuele bilgepomp voorzien als back-up voor de twee elektrische onderdeks: één voor en één achter de verhoging voor de ring die het water zou kunnen tegenhouden. De tweeschoot winchen van Harken zijn goed te bedienen. Een bakskist aan stuurboord bevat de gasfles die naar normale normen te los geplaatst lijkt, maar ja, geen helling geeft andere oplossingen.
Extra brede kajuitingang Wat opvalt is de ruimte onderdeks. Een ruime tafel en veel loopruimte met ook hier enkele ongewoonheden. De bank in het midden, die als ruime berging gebruikt kan worden, staat los en kan je eenvoudig verschuiven, weer een voordeel van een schip zonder helling. Aan bakboord bevinden zich de navigatietafel en een kruk, met daarnaast de langskombuis met klein werkvlak, een tweepits vuur en een oven, een spoelbak (normaal twee) met daaronder berging. Het vuur hoeft geen cardanische ophanging. De ijskast bevindt zich net daarachter en is een frontlader van 65 l. Nog meer in de boeg heb je een ruime pilot slaapplaats met eronder, aan het voeteinde, veel berging. Ook in deze boeg aan stuurboord heb je de grote natte ruimte waar je alle voorzieningen hebt, ook douche. Een luikje in het plafond geeft toegang tot de mechaniek van het hellingsysteem. Trouwens, alle mechanische onderdelen zijn goed bereikbaar, zoals ook de hydraulische pompen achter vlot openende luiken. De L-zitting van de tafel met berging, laat het ontvangen van gasten toe. Er zijn verder twee ruime achtercabines, waarvan die aan bakboord iets hoger is dan die aan stuurboord, hier zit geen bakskist boven. Al kunnen de ramen niet open in de leefruimte, de vensters in de cabines wel, en dit naar de kuip toe. Onder deze bedden bevinden zich de batterijen, een 220 volt lader en de watertank. Je kan zelfs nog meer mensen te slapen leggen, bijvoorbeeld op de bank. Je hebt aan de tafel zeker voldoende ruimte om die samen te laten eten, maar dan wel schouder aan schouder. De stahoogte in het schip bedraagt net iets minder dan 1,80 m. De motor, standaard een Volvo Penta D1-20 met saildrive, blijkt bereikbaar langs alle kanten, luiken in de cabines kunnen worden weggenomen
alsook de trap. De alternator is met zijn 115 A meer dan voldoende om de batterijen te voeden. De demping van het motorgeluid is aanvaardbaar.
Het "Cogito"-systeem Met hooggespannen verwachtingen, maar helaas met weinig wind, gooien we los en hijsen het grootzeil aan de mast. Er zijn lieren voorzien. Het gaat vlot en geeft geen enkel probleem, zelfs niet als we zouden moeten reven. Je werkt er nog altijd veilig met een boot die op zijn 10° helling blijft. Op motor varen we dan naar buiten. Bij 1.700 toeren lopen we op vlak water 5,6 knopen, net te snel voor de geul, maar ja. We ervaren een lichte trilling op de helmstok, een euvel dat ze zullen nakijken. Na wat dobberen, en zelfs na uitschakeling van het systeem, krijgen we de mast niet onder helling, zelfs hangen helpt niet. Gelukkig komt er een zeebriesje op en ja, de mast legt zich onder een hoek en we zeilen, zelfs verrassend snel ondanks de nog zwakke wind. Het uitzicht naar voor doet onwennig aan. Je verwacht helling en een opstaande mast, maar hier heb je een recht schip met een hellende mast. Het went snel en je ervaart direct enkele voordelen. Het zicht naar voor blijft onbelemmerd. Leuk wordt het bij het overstag gaan, je ziet de mast van het ene gangboord naar het andere verschuiven, zonder dat je zelf mee beweegt. Hoge of lage kant zijn begrippen die hier tot het verleden behoren. Het schip vaart leuk, is zeer handelbaar en geeft vertrouwen. De uren glijden snel weg en voor je het door hebt, ben je op weg naar de haven. Een normale stopweg, draaien over de beide boegen zo goed als gelijk en vlot reageren op het roer, de dubbele bulbkielen zijn amper merkbaar. Opmerkelijk is dat ze gekozen hebben voor één enkel roer. Maar ik heb weer niet goed nagedacht, aangezien de Fan Class 32 rechtop vaart, heeft ze de beste grip met een diep spaderoer.
Bedenkingen in het café Varen en leefbaarheid staan boven alle kritiek. Van jong tot zeer oud kan je met dit schip veilig en comfortabel varen. Je kan minder vermoeiend lange afstanden afleggen omdat klimwerk er niet bij is. De prijs is met 120.000 euro aanvaarbaar voor een schip als dit. Op een echt toerschip kan je, al beweren ze van niet, het minieme verlies aan snelheid door de polyester afsluiting van de speciale ring onder de romp, vergelijkbaar met de plankjes bovendeks, er vlot bij nemen. Zij beweren ook dat het gelagerde draaimechanisme van dit "Cogito"-systeem hierdoor vrij blijft van aangroei en de beestjes effectief tegenhoudt, helaas ken ik die beestjes en ze zijn vindingrijk. Ik vraag me dus ook af hoe het er na een jaar in het water zal uitzien, ik durf hen niet tegen te spreken, maar wil het wel zien. Ook verwacht ik met de jaren wel enig geluid tijdens het bewegen van de mast, een beetje zoals het geruis bij de oudere Etap's. Maar de zee en de wind maken ook veel geluid en het zou best kunnen verdwijnen tegen de achtergrondgeluiden, hiervoor was het schip te jong om te beoordelen. In elk geval moet ik het een aangenaam en boeiend schip noemen dat voor zijn 32 voet verrassend veel te bieden heeft. De afwerking van elektrische kabelbanen, ramen en andere schotten waren op dit toch wel bijna 1/1 prototype niet gebeurd en kan dus niet besproken worden. Net zoals de kwaliteit van de bouw, aangezien de volgende nummers op een andere plaats gebouwd zullen worden maar met meer eigen supervisie.
Tekst en foto's: Jean Peeters, met dank aan het testteam
Technische gegevens -
Lengte: 9,68 m Breedte: 3,20 m Diepgang: 1,64 m Waterverpl.: 3.100 kg Ballast: 950 kg Zeilopp.: 43 m² CE-cat.: B
Info : CMBL Distribution SAS, tel. 00-33/625315753, e-mail contact@fanclasssailing.com , www.fanclass-sailing.com .
Verschenen in Varen juni 2009