Case beschrijving inclusief denken kijken & doen December 2010 – April 2011
Perspectief op inclusief denken, kijken & doen Voor Mario Nossin –directeur van Perspectief- was de link bij het horen van Appreciative Inquiry snel gelegd. Net gestart en bezig met deze methode werd TOT2020 benaderd om de eindejaarsbijeenkomst met alle medewerkers voor te zitten. Het werd tijd voor een externe begeleider bij de gewenste veranderingen uit de net rondgestuurde beleidsnotitie. Na de eerste bijeenkomst volgde er nog vier met het hele team. Iedereen werd uitgenodigd om mee te denken en te werken. Met kleine teams werd de aanpak steeds getoetst en werden concrete werkvormen voorbereid en uitgewerkt. Na 4 maanden maken we de tussenstand op in deze case beschrijving.
doelstelling Perspectief medewerkers kunnen het inclusieve gedachtegoed dromen, ze ademen het, ze zijn het. Vanaf 1999 is het kenniscentrum actief in o.a. het evalueren en trainen van medewerkers in de zorg, onderwijs en het bedrijfsleven om samen met mensen met een beperking te werken aan een goed leven voor iedereen. Maar hoe doen ze dat zelf in hun dagelijkse praktijk, in hun cultuur en strategische plannen? In de ook voor Perspectief snel veranderende omgeving is dat een relevante vraag die ook weer andere vragen oproept, zoals ‘Hoe inclusief zijn we zelf eigenlijk?’ en ‘Moet iedereen overal aan meedoen?’ of ‘Hoe werken we samen?’ en ‘Hoe blijven we een lerende organisatie?’. Die vragen bespreekbaar maken en verder komen met de antwoorden dat was dan ook de focus voor de bijeenkomsten die van december tot april hebben plaatsgevonden. Het doel is om medewerkers actief te betrekken bij de strategie en benodigde activiteiten in de toekomst, het op een positieve manier bespreekbaar maken van de huidige werkwijze en het creëren van meer gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel voor hoe Perspectief werkt. Dat daarmee de professionaliteit en impact van de organisatie zal toenemen lijkt vanzelfsprekend.
resultaat De resultaten tot nog toe zijn samen te vatten tot een vergroot groepsgevoel en verder gaande bewustwording van persoonlijke professionaliteit en eigen verantwoordelijkheid. Concrete projecten zoals veranderingen op de website zijn opgestart net als de discussie over de visie op het kenniscentrum in de toekomst. Er is duidelijk een bredere basis voor ‘het nieuwe denken’ wat ook al in projecten wordt meegenomen.
Astrid Greven: “Ik merk dat het zoveel fijner werken is met mensen die zelf verantwoordelijkheid nemen.” Diny Wolterink: “Wat ik geleerd heb is toch vooral dat we weer met elkaar ervaren hebben wat het belang is van zaken open aan de orde te stellen, naast dat we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen en verantwoordelijk zijn voor datgene wat je doet, je eigen werk dus.” Babette Hagedoren: “Zeker na de laatste bijeenkomst heb ik het gevoel dat iedereen er voor wil gaan.” Dianne den Ouden: “Het traject heeft mij in ieder geval de inspiratie gegeven om die professionalisering vooral in mezelf te zoeken.” en over inclusieve cultuur: “Ik zou zeggen dat het een continue proces is.” Mario Nossin: “Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over hoe we elkaar aanspreken op kwaliteit en gedrag.” Veroniek Janssens: “Oja, ik mag nu mijn eigen ondernemer zijn.” Wil Molenaar: “We hebben het zelf gedaan, daardoor is het ook echt onze aanpak geworden.”
toegepaste vormen Na de intakefase met een aantal interviews en voorbereidende gesprekken is de eerste bijeenkomst gestart met een Wall of Wonder waarop de voor iedereen relevante gebeurtenissen met geeltjes zijn geplot. Situaties uit het verleden maar ook de gewenste feiten in de toekomst. De discussie ging vervolgens over welke fasen, welke thema’s zien we hierin terug. Die toekomst is verbeeld met tekeningen en ook is gestart met persoonlijke feedback door iedereen op een ‘eerste hulp hes’ te laten schrijven wat hij of zij in de ander waardeert. Veel energie kwam los en wat opvalt: wat is iedereen positief, typisch iets van de Perspectief cultuur.
hoe
In volgende bijeenkomsten zijn de uit de Wall of Wonder uitgewerkte thema’s besproken. Dit ging over cultuur; hoe wordt samengewerkt. Thema’s als professionaliteit, vergroten van impact en teamspirit zijn uitgebreid besproken en gewenst gedrag is benoemd. Goed waren de persoonlijke voornemens die in de enveloppen werden ingeleverd. Na opening een maand later is dan meteen duidelijk hoe dat voor een ieder werkt. Meer was nodig om met een positief gevoel samen aan de slag te gaan. Daarom zijn de gewenste spelregels of leefregels door iedereen vooraf ingeleverd en zijn deze tijdelijk werkbare overeenkomsten in een dominospel allemaal besproken en tot tegelwijsheden verwerkt. Die input wordt nu verwerkt tot de landkaart waar ieder met eigen GPS zijns weegs kan vinden.
wat
De inclusieve strategie kreeg vooral vorm tijdens een Concept Mapping bijeenkomst waarbij iedereen mee doet aan het benoemen van de 100 activiteiten die nog meer nodig zijn om ‘HET kenniscentrum voor inclusie en zeggenschap te zijn’. Na het clusteren en prioriteren wordt dan een gemeenschappelijk beeld benoemd. De grootste gemene deler van wat iedereen samen belangrijk vind. De discussie kan dan een niveau hoger worden gevoerd, niet de verschillende activiteiten staan centraal maar de thema’s voor verdere ontwikkeling. Op de assen binnen en buiten de organisatie zijn onderwerpen benoemt van wat je nodig hebt tot wat je toepast. Ook de denkrichting van de groep is daarbij een onderwerp, waar vallen de ‘gaten’? Waar hebben we kennis van buiten de organisatie nodig. Verhelderend net als de Customer Empathy Maps. In de huid van de klant kruipen gaat heel snel wanneer je samen benoemt wat een groep klanten denkt, voelt, hoort, zegt en doet. Samen weet je dan veel. Die focus op klanten en op zichtbaarheid in de markt was ook het onderwerp van een volgende bijeenkomst waar letterlijk de uitingen van Perspectief zichtbaar werden gemaakt door een muur te bekleden met alle uitingen zoals die op de website. Een goed uitgangspunt voor de Transformation Roadmap. Daarop worden alle activiteiten benoemd van Strategie, Cultuur en Praktijk die toewerken naar de verbeelde toekomst. Niet als een weg van A naar B maar juist bedoeld om overzicht te houden tussen alle activiteiten en volgende stappen te kunnen benoemen. Ontwikkelen of Ontwerpen dat is dan telkens de vraag. Uitgebreid hebben we bij deze vraag stil gestaan. Nieuwe taal werd het: gaan we dit ontwerpen of ontwikkelen? Moet hier nog een slag overheen? Is dit niet ‘oud denken’? De inclusieve strategie is hiermee niet benaderd als goed document maar als dialoog en dat gesprek stopt nooit.
terugblik Veel is gebeurd in weinig tijd. We waren ambitieus in de doelen en opzet van de bijeenkomsten, maar namen soms toch de tijd voor wat nodig bleek. Soms ook niet en dan was een extra bijeenkomst toch nog nodig. Want wat niet goed voelt moet toch anders. Een inclusieve cultuur en de dialoog over strategie vragen zo hun eigen weg. Wat duidelijker wordt is dat wie antwoorden vraagt, nieuwe vragen oproept. Gaat dit over onze uitdaging of heb je meer veiligheid nodig om te doen wat je moet doen? Voor de medewerkers van Perspectief de normaalste zaak en absoluut zinvol gebleken voor het proces zijn de tussenmomenten van samen evalueren. Die houden we erin. Marti Herrera: “Ik kijk op het hele proces terug als een waardevolle ervaring in onze geschiedenis. Zowel qua vorm als inhoud.” Heleen Hartholt: “Waardevol omdat we met elkaar stil zijn gaan staan bij belangrijke onderwerpen. Babette Hagedoren:”…leerzaam, confronterend in positieve zin, goede afwisseling van vorm in presentatie (actief/passief/speels/serieus), veel stof tot nadenken over jezelf, collega’s, de organisatie …” Diny Wolterink: ”Ik vond het prettig dat er iemand ‘van buiten’ bij was, die ons als team stimuleerde en prikkelde om na te denken over: waar staan we en wat willen we. Doordat Margon erbij was kwamen er mijns inziens nog weer andere bewegingen op gang dan wanneer we dat als team met elkaar gedaan hadden. Goede bijeenkomsten waar de ruimte en de veiligheid was om met elkaar zaken te delen.” Hans Kroon: “Ik vond het hele traject zinvol omdat het ons gedwongen heeft naar onszelf te kijken.”
vooruitblik
Is het af? Nee, dit is een tussenstation op de ingeslagen weg. Maar het spreekwoordelijke kwartje is gevallen. Perspectief medewerkers voelen zich meer ondernemers met opdrachten dan subsidie-eters. Er wordt meer naar buiten gekeken, vanuit verschillende klantgroepen gedacht en veel geĂŤxperimenteerd. Social Media is als meer dan een communicatie kanaal op de kaart gezet. En sprekend over een kaart, dat is precies hoe de spelregels levend worden gehouden: via een belevingskaart om bij weg te dromen. Fijn naast de concrete tegelwijsheden die de output een van de sessies waren. Daarnaast staan inspiratiesessies op het programma, inclusief ondernemen betekent voor Perspectief ook op een vernieuwende manier kennis delen en elkaar inspireren. Op naar de volgende fase van inclusief denken, kijken ĂŠn doen!
Meer weten over Perspectief? Zie www.perspectief.org