Column Onno Kleyn

DDoor kennis meer genoegen

‘Door kennis meer genoegen’ was mijn gebruikelijke kreet bij het signeren van mijn boek De grote Kleyn, dat een aantal jaren geleden verscheen. Maar is dat zo? En geldt het ook voor wijn? Ik zag de film Blind Ambition, over vier van oorsprong Zimbabwese sommeliers die zich klaarstomen voor het Wereldkampioenschap Wijnproeven. ‘Hier gaat het niet meer om het plezier van wijn drinken,’ zei de voice-over, terwijl de mannen keken en slurpten en fronsten. ‘Dit is pure analyse.’

Grappig trouwens: het uitspugen van de wijn was zorgvuldig buiten beeld gehouden. Vond men onsmakelijk waarschijnlijk. Terwijl dat toch een vereiste is als het om dat analyseren gaat. Slik je wijn door en binnen de kortste keren duwt het plezier de koele overwegingen opzij. Analyseren en benoemen van de smaak, de geur, de vermeende oorsprong en jaargang is een sport op zich. De sport van de educated guess, want niemand lukt het werkelijk om de bij dat kampioenschap geschonken wijnen, zes wit en zes rood, correct te benoemen. Het aanbod aan wijn is de afgelopen 50 jaar ook zo toegenomen, zo divers geworden, dat niemand het allemaal kan bevatten. Sommige wijnen hebben een unieke smaak die je nergens anders vindt, geparfumeerde Muscats en Gewurztraminer bijvoorbeeld (maar die kun je nog verwisselen ook!), stroeve Barolo’s, naar banaan geurende Beaujolais, van buxus fluisterende Sauvignon Blancs

en boterige Meursaults. Er is echter ook een immense plas aan hoogstaande wijnen die op elkaar lijken. Het ene château in Bordeaux kan gemakkelijk verward worden met een ander, en dat geldt ook voor Chianti’s, Rioja’s, Muscadets en ga maar door. Gewone liefhebbers proeven zelden of nooit ‘blind’, waarbij de fles onherkenbaar wordt ingepakt opdat je aan het uiterlijk ervan niets kunt ontlenen. Zodra je dat probeert, kon je erachter hoe moeilijk het is om een wijn te duiden. Het is een fijn spel, maar of je er een betere proever door wordt is de vraag, laat staan of je plezier groter wordt. Feit is wel dat blind proeven onderdeel uitmaakt van de meeste wijnopleidingen. Gelukkig is tegenwoordig niet het raden van de gegevens maar een goede omschrijving van wat je proeft belangrijker voor de uitslag. Om blind te proeven heb je kennis nodig, een interne database van smaakprofielen. De Zimbabwaanse proevers eindigen bijna onderaan, mede doordat er wijnen op tafel komen die ze nog nooit geproefd hadden en waarvan zij misschien het bestaan niet afwisten, zoals de Fendant uit Zwitserland. Van de Chasselasdruif, u weet wel. Of niet?

Ja, in mijn beleving draagt kennis bij aan het genoegen van wijndrinken. Juist wanneer je hem niet uitspuugt en je de fles mag zien. Weten wat de druif is, waar en hoe hij groeit, hoe de wijnmaker te werk gaat wellicht geeft extra glans aan de beleving. Een eigen herinnering aan de streek of zelfs het wijndomein maakt het nog veel prettiger. Wijn is meer dan smaak alleen.

‘Sommige wijnen hebben een unieke smaak die je nergens anders vindt’

Culinair journalist Onno Kleyn