Gedicht

Annemarie Estor

De in Nederlands Limburg geboren en getogen dichteres, Annemarie Estor (° 1973) studeerde Cultuur- en Wetenschapsstudies aan de Universiteit van Maastricht en doctoreerde in Leiden met ‘Jeanette Winterson’s Enchanted Science’(2004). Later verhuist ze naar Antwerpen en wordt o.m. ‘poet in residence’ bij het Laboratorium voor Theoretische Neurologie (Universiteit Antwerpen). Vanaf 2010 werkt ze mee als tekstredacteur aan het cultureel maatschappelijk maandblad ‘Streven’, dat nu wegens gebrek aan subsidies een online bestaan leidt onder de naam ‘Streven vrijplaats’. Voor de publicatie van haar eerste bundel ‘Vuurdoorn me’ (2010) valt ze meteen in de prijzen: de Herman de Coninckprijs voor het beste debuut. Ook haar tweede bundel, ‘De oksels van de bok’ (2013), wordt bekroond: deze keer de Herman de Coninckprijs voor Pöezie. Het is een lang narratief gedicht over de passionele liefde van een vrouw, Meanana, voor de sater Izem, een wezen half mens, half dier; verzen waarin talrijke verwijzingen naar oude mythen en geschriften intrigeren. ‘Het zijn inderdaad veelal harde en sombere beelden, van vieze en stinkende ruïnes en natgeregende straten tot spinnewebben vol dode vliegen, en van spuug met teer en zwabberdialecten tot mensen als jute zakken vol met pudding. Het is niet meteen een vrolijke wereld waarin de ik-figuur, zeg maar Mean Ana, haar stormachtige verhouding met de bok beleeft, ook al zegt ze hier en daar uitdrukkelijk dat haar passie slechts in een dergelijke wereld zonder illusies of stroperigheid kan openvouwen.’ Met die woorden riep Ludo Abicht tijdens de voorstelling de sfeer op van ‘De oksels van de bok’. Eén zin uit de bundel:’ De schimmen van een troebeler tijd houden zich staande als coulissen in een stuk. Een stuk waarin we beuken tegen veel te hoge planken’, kondigt reeds de volgende bundel aan: ‘Dit is geen theater meer’ (2015; genomineerd voor de Hugues C.Pernathprijs). Al in de eerste gedichten ontwikkelt de dichteres die theatermetafoor verder. Staan de naburige villa’s er niet overeind als decors; schijnen twintig manen (een theaterbelichting!) niet vol in haar gezicht; spreekt de panter die zich over de schrijftafel drapeert niet tot haar als was het theater? Maar intussen is er al bloed gevloeid en beseft ze: dit is geen theater meer. Intussen is de toon gezet die tot een schokkend einde: ‘Druk haar op de schenen, gebaar haar/ de armen in te vouwen,/ en neem haar in de plooi die als vanzelf openbarst./ Spat in haar liezen./ Scheur haar open, nu het nog kan!’

‘Niemandslandnacht’ (2018) wordt aangekondigd als een ‘crime poem’ of is het eerder een SF-spel rond de tegenstelling utopie/dystopie? Het naar perfectie strevende, door technologie bestuurde Orb, waar bv. niemand een moeder heeft, waar straffen staan op verzinsels; onleefbaar dus zoals in de meeste utopiëen, van More tot Orwell. Daartegenover Grout, waar ‘gezinnen achter lappen wonen’, ‘oma’s klagen en moeders bidden boven de schillen’, waar aftandse wasmachines ratelen, waar de atmosfeer ‘karboonduister, bruinkoolsmerig’ is; zeg maar zoals het grootste deel van de wereldbevolking vandaag leeft. Voor deze sterk narratieve poëzie in 32 gedichten wordt Estor genomineerd voor de Paul Snoekprijs en bekroond met de Jan Campertprijs. Een speling van het lot; de titularissen van de prijzen waarvoor ze bekroond of genomineerd werd ontvingen lang geleden ook de Jan Campertprijs: Snoek in 1971; Pernath in 1974 en de Coninck in 1968. ‘Kosmologie’, het gedicht hiertegenover, komt uit haar meest recente bundel, ‘De Bruidsvlucht’ (PoëzieCentrum, 2020; longlist van de Grote Poëzieprijs 2021). Opnieuw een originele en sterk beeldende taal. Ook buiten het gekozen gedicht gebruikt Estor nogal wat metaforen uit het universum, zoals lichtjaren, sterrennevels, Big Bang, de Melkweg, de Ring van Andromeda,...en de vraag: ‘Wie pleistert dit kapotte heelal?’ Zoals in vorige bundels is de tegenstelling of zonodig de integratie van natuur en cultuur voortdurend aan de orde en leveren sterke beelden op: ‘De brug die rust in de ademhaling van de rivier’, ‘cicaden die met batterijen uit China het eeuwige leven hebben gekregen’ of ‘achter gloedgordijnen verzamelen zich de ganse flora en fauna’. Over ‘De bruidsvlucht’ schreef Dirk De Geest: ‘Het oeuvre van Estor kan inderdaad omschreven worden als één lange hymne aan het leven. Die vitale drang valt echter geenszins samen met het traditionele burgerlijke bestaan. Integendeel, het gaat erom het menselijke bewustzijn ondergeschikt te maken aan de levensenergie van de natuur. Estors oeuvre is er een waar fauna, flora, de vier oerelementen en de mens nauw samenhangen in eenzelfde overkoepelende dynamiek. De ondergeschikte rol van de mens in de natuur leidt ertoe dat dieren en planten modellen worden. De beeldspraak onderstreept zo het magische karakter van dit universum, dat elementen uit sprookjes en mythen verbindt met de krachten van kruiden en de symboliek van dieren. Nog dit jaar verschijnt bij het Poëziecentrum ‘Onster Target’; 21 gedichten en 22 aquarellen. Wie haar werk heeft gevolgd kan er alleen maar naar uitkijken.

Keuze gedicht en tekst: Peter Benoy

Kosmologie

Het universum is een fles Beaujolais met onderin een paysage, wat schaapjes en gras, gestippelde paarden in een grot, en wij op de péage langs een dorp, in deze nacht, zoevend langs de bijna-tijd, de mogelijkheid tot vuurwerk, manden vol ambachten, keukens met koperen pannen, en op de fles hebben de goden aangeschoten sterrenbeelden gedoodled.

Wij loensen om ons heen als poppen met knopenogen naar al die fijnzinnige tekeningen, al hun betekenissen, naar heel die braamkleurige kosmos waarin de werelddelen worden vertekend door flashende bollingen, dolle groothoeken façon de Venise uit Constantinopel en we zien ongelukken passeren, trollen grijnzen, ratten hopen, we vangen zelfs glimpen op van vrijages op campings, van de wellustige namen van dorpen, van Afrodites jarretelles en van haar werkelijke leeftijd.

Annemarie Estor

Wij zijn er voor jou!

Bij deMens.nu staat de mens centraal. Mensen hebben mensen nodig. En mensen willen verbonden zijn met elkaar. Daarom vind je overal in Vlaanderen en Brussel een huisvandeMens in je buurt.

In een huisvandeMens kan je terecht voor:

Informatie Bij ons vind je informatie over levensbeschouwelijke onderwerpen, over het vrijzinnig humanisme en zijn waarden, en over ethische en maatschappelijke thema’s zoals euthanasie, abortus, mensenrechten …

Vrijzinnig humanistische plechtigheden Wil je graag stilstaan bij een belangrijke gebeurtenis in je leven? Wij helpen je bij de organisatie van een vrijzinnig humanistische plechtigheid bij een geboorte of adoptie, een huwelijk of relatieviering, een overlijden of afscheid …

Gesprekken Bij ons kan je terecht voor gesprekken omtrent levensvragen en zelfbeschikking, levensbeschouwing en zingeving.

Waardig levenseinde Wij bieden informatie over euthanasie, patiëntenrechten, palliatieve zorg … en helpen je met het opstellen van een wilsverklaring.

Gemeenschapsvorming Een huisvandeMens werkt als vrijzinnig humanistische draaischijf en geeft ondersteuning aan onze lidverenigingen. In een huisvandeMens vind je informatie over initiatieven en activiteiten van de lokale vrijzinnig humanistische verenigingen en ontmoetingscentra.

Vrijwilligerswerk Heb je zin om het vrijzinnig humanistische netwerk te versterken? Vrijwilligers zijn bij ons meer dan welkom. Wij zorgen voor begeleiding en geven je alle kansen. Zo kan je onder meer plechtigheden verzorgen of meewerken aan gemeenschapsvormende activiteiten.

De huizenvandeMens zijn een initiatief van deMens.nu

deMens.nu vertegenwoordigt Nederlandstalige vrijzinnig humanistische verenigingen in Vlaanderen en Brussel

deMens.nu Magazine Zoomt in op mensen en maatschappelijke tendensen vanuit een vrijzinnig humanistisch perspectief. Verschijnt viermaal per jaar.

Gratis proefnummer of gratis abonnement? Mail naar info@deMens.nu Of schrijf naar deMens.nu-UVV vzw Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe Of telefoneer naar 02 735 81 92