10

1

T

Theo gioøng thôøi söï

röø chuyeän Theá Vaän Hoäi ôû Baéc Kinh ñang dieãn ra beân Trung Quoác, caâu chuyeän thôøi söï taïi UÙc trong thaùng naøy, vaø luoân caû khaép nôi treân theá giôùi thì taát caû ñeàu coù moät caùi nhìn chung laø nhaân loaïi phaûi baét ñaàu taäp soáng chung cuøng baát ñònh (8) veà töông lai. Beân caïnh ñoù tình hình kinh teá UÙc trong thaùng qua vaãn chöa tôùi ñaâu (10) neáu khoâng noùi coù phaàn caøng ngaøy caøng bi ñaùt.

DNÑS soá naøy qua caùc söï kieän chính treân theá giôùi trong thaùng seõ ñöa baïn ñoïc thaêm vieáng Olympics Baéc Kinh (16) qua caùc coâng ty baùn thieát bò veà an ninh vaø giaùm saùt ñöôïc “truùng moái” lôùn baèng nhöõng hôïp ñoàng qua muøa Olympics ñang khai dieãn naøy, vaø ngaân haøng HSBC (Hoàng Koâng Thöôïng Haûi) laïi caûnh baùo caùc nöôùc chaâu AÙ laø laïm phaùt ñang traøn ñeán AÙ chaâu (17), cuõng nhö khuûng hoaûng tín duïng (20) seõ khoâng ta cho khu vöïc coù maáy con “roàng” ñang huït hôi gaàn ñaây, vaø vaøi ñieàu môùi meû trong chuyeán vieáng thaêm chaâu AÙ cuûa toång thoáng Bush (21) vöøa qua, Trôû laïi vôùi phaàn kinh teá cuûa queâ nhaø, chính phuû VN coù veû nhö chòu nghe lôøi tö vaán cuûa nhoùm nghieân cöùu thuoäc ñaïi hoïc Harvard Hoa Kyø veà vieäc ngöng caáp pheùp cho vieäc môû theâm ngaân haøng ñeå traùnh tình traïng loaïn 12 söù... ñaïi gia ngaân haøng (22) ñang quaù taûi taïi Vieät Nam, vaø caùc Toång Coâng Ty, caùc Taäp Ñoaøn thuoäc quoác doanh chuyeân ngaønh trong caùc laõnh vöïc kinh teá vó moâ (quy moâ lôùn treân bình dieän quoác gia) vaãn coøn say söa theo ñuoåi caâu khaåu hieäu ñaõ loãi thôøi “laáy ngaén nuoâi daøi”, baèng caùch doác löïc voán lieáng ñaàu tö traùi ngaønh. (27). Trong khi ñoù thì tình traïng nhaân duïng cuûa caùc xí nghieäp may deät lôùn trong nöôùc laïi ôû theá maát caân ñoái vôùi löôïng coâng nhaân (31). Moät soá ñoâng coâng nhaân ñaõ boû vieäc tìm ngheà khaùc taïo ñình treä saâu cho saûn xuaát v.v...

(Tr. 23-30) Trong ñeà muïc Doanh Nhaân Doanh Nghieäp, baïn ñoïc seõ gaëp laïi oâng Kim Woo Choong (32), cöïu chuû tòch taäp ñoaøn Deawoo löøng laãy cuûa Haøn Quoác, vaø caâu chuyeän laï luøng cuûa oâng Kim, ngöôøi ñaõ taïo coâng aên vieäc laøm cho 320 ngaøn coâng nhaân treân 110 quoác gia, cuøng baûn aùn tuø 10 naêm maø oâng bò chính phuû Haøn Quoác cuûa oâng phaùn.

Phaàn phuï tröông moät thoaùng queâ nhaø (töø trang 35-62) hoâm nay ñeán vôùi baïn ñoïc qua baøi phoùng söï ñi xem phim ôû Saøi Goøn (48) cuûa Thuïc Nghi moät taùc giaû môùi ra maét laàn ñaàu treân DNÑS, nhöng vôùi loái vieát treû trung traøo loäng cuûa tuoåi vöøa môùi qua “teen” seõ ñem ñeán cho baïn ñoïc moät traän cöôøi ñeán laên töø treân giöôøng rôi xuoáng ñaát, vaø trong ñeà muïc keå chuyeän queâ höông veà moät phong tuïc traøn ñaày tính nhaân baûn cuûa ngöôøi daân noâng thoân mieàn nam qua chuyeän caùi lu nöôùc beân ñöôøng (51), cuøng giai thoaïi truyeàn thuyeát veà kho taøng khoång loà cuûa vua Haøm Nghi (52). Loaït phoùng söï goùc khuaát queâ nhaø kyø naøy seõ ñöa baïn ñoïc ñeán vôùi moät ngheà nghieäp laï ñôøi ñoù laø ngheà “taém tieân” (khoûa thaân) “oâm” ôû baõi bieån Saàm Sôn (60) tænh Thanh Hoùa.

Trôû laïi vôùi chuyeän vaên chöông ngheä thuaät qua nhieàu vaán ñeà “tìm aån” (nhö coù ma) ñöôïc tranh caõi trong baøi thô laù Dieâu Boâng (66) cuûa thi só Hoaøng Caàm maø nhieàu ngöôøi chöa

2

COÂNG TY CHUÛ NHIEÄM, AuViNet Promotions Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng ABN: 28691 497 950 Toøa soaïn Sydney, NSW P.O.Box 794 Cabramatta 2166 Tel.: 9726 0966 - 9725 6778 Media Director: Dzuõng Trinh Soá tröïc tieáp 0430 00 6967 eMail: DoanhNghiepDoiSong@bigpond.com

bieát, cuøng vôùi baøi vieát Töø “Bonjour Vieät Nam” ñeán “thaèng ma coâ” (68) moät söï kieän vaên ngheä ñang ñöôïc nhieàu chuù yù qua laàn xuaát hieän ca só Phaïm Quyønh Anh, trong Paris By Night 92 ñang phaùt haønh ngoaøi shop, vaø caùc chuyeän phieám laï luøng thuù vò nhaát trong muïc traø dö töûu haäu veà nöôùc maét ñaøn oâng (70) nhöõng ngöôøi ñaøn baø Vieät Nam chöa thoâi heát deät taàm gai (72) Beân caïnh ñoù taùc giaû Phöông “N” vôùi caùch vieát maø nhieàu ngöôøi nhaän xeùt laø nheï nhaøng nhöng dí doûm, khi ñoïc khoâng theå nhòn ñöôïc cöôøi trong soá naøy seõ trôû laïi vôùi baïn ñoïc qua chuyeän ngaén noùi veà coâ gaùi treû taïi Bankstown möôïn choàng (80) cuûa baïn khi choàng mình vaéng nhaø, truyeän Lôõ tay chaïm ngöïc con gaùi (82)phaàn tieáp theo ñaõ ñeán hoài gay caán haáp daãn, vaø Dieäp Anh ngöôøi giöõ muïc “giôùi tính” cuûa DNÑS vôùi caùch trình laøng duyeân daùng tieáp tuïc “minh hoïa” nhöõng ñieàu laï luøng cuûa ñaøn oâng qua caâu chuyeän cuûa moät nöõ ñoïc giaû göûi veà cho bieát choàng cuûa coâ coù raát nhieàu tieàn... ñi chôï (88) Vaø coøn nhieàu baøi vôû hay laï thuù vò khaùc trong soá baùo naøy seõ ñem laïi söï hieåu bieát saâu roäng veà kinh teá cho giôùi Doanh nhaân, cuøng nieàm vui traøn ngaäp nuï cöôøi thoaûi maùi cho moïi ngöôøi, môøi baïn ñoïc theo doõi ôû caùc trang beân trong.

Cuõng trong trong thaùng naøy toøa soaïn coù phaàn “tieãn cöïu, ngheânh taân” vôùi caùc taùc giaû teân tuoåi trong laøng baùo Vieät ngöõ taïi UÙc vaø Hoa Kyø. Tröôùc heát xin ñöôïc haân hoan ñoùn chaøo ba taùc giaû môùi laø nhaø nghieân cöùu veà vaên hoùa qua buùt hieäu Nguyeãn Ñình Hoøa (Bankstown NSW) ñaõ ñoùng goùp baøi vieát veà Lòch söû ngöôøi Minh Höông vaø ngöôøi Hoa ôû mieàn nam (43), baøi vieát khôûi ñaêng trong soá naøy vaø coøn tieáp tuïc nhieàu kyø. Keá ñeán laø taùc giaû Töôøng Yi (Hoa kyø) vôùi baøi Töø “Bonjour Vieät Nam” ñeán “thaèng ma coâ” (68), baøi vieát thaät ñaäm ñaø vaø saâu saéc veà nhaän ñònh vaên ngheä cuûa ngöôøi chuyeân moân trong giôùi caàm buùt, vaø cuoái cuøng laø taùc giaû Thuïc Nghi (Marrickville), moät sinh vieân du hoïc ñeán töø Saøi Goøn qua baøi phoùng söï hình aûnh thaät ñoäc ñaùo keå chuyeän ñi xem phim ôû Saøi Goøn (48).

Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng welcome ba taùc giaû môùi, ñaõ gia nhaäp ban bieân taäp thöôøng xuyeân cuûa toøa soaïn ñeå ñoäc giaû ñöôïc theâm nhöõng baøi ñoïc thaät höõu ích lyù thuù qua caùch vieát thaät chuyeân nghieäp cuûa taùc giaû Nguyeãn Ñình Hoøa, vaø Töôøng Yi, vaø ñoàng thôøi cuõng seõ coù nhöõng traän cöôøi nghieâng baøn ngaû gheá, cöôøi thaät “ñaõ” qua loái vieát treû trung khoâi haøi cuûa taùc giaû Thuïc Nghi.

Sau heát DNÑS cuõng xin göûi lôøi chaøo taïm bieät, heïn gaëp laïi nhaø baùo Phaïm Khieâm (moät buùt hieäu khaùc laø Kieàu Dzuõng), ngöôøi phuï traùch muïc “Tin vaén Kinh Teá UÙc” vaø “Caâu Chuyeän Mieät Döôùi”. Nhö ñaõ giôùi thieäu, Phaïm Khieâm laø moät nhaø baùo chuyeân nghieäp cuûa BBC London, ñang veà UÙc cho moät taäp huaán daøi haïn, hieän taïi kyù giaû Phaïm Khieâm coù moät coâng taùc phaûi trôû laïi London trong 6 thaùng, DNÑS xin chuùc nhaø baùo Phaïm Khieâm thöôïng loä bình an, mong raèng thænh thoaûng ñoäc giaû UÙc coù dòp ñoïc vaøi chuyeän... “boùng ma trong söông muø” cuûa Phaïm Khieâm töø London göûi veà.

DNÑS *Chuù thích: Phaàn chöõ ñaäm beân treân laø töïa baøi vieát vaø soá trang thay theá cho muïc luïc

ÑAÏI DIEÄN CAÙC THAØNH PHOÁ /TIEÅU BANG Melbourne, Vic Vónh Ñaït Traàn Tel.: 0405 831 558 Brisbane, Qld Nguyeãn Nhaät Haø Tel.: 0419 653 122 Adelaide, SA Nguyeãn Thaéng Tel.: 0432 607 085 Perth , WA Thaïch Huyønh Tel.: 0418 923 951

noåi tieáng nhaát Trung Quoác.

Neáu ñöôïc thoâng qua, vuï mua laïi naøy seõ laø vuï mua laïi lôùn nhaát cuûa Coca-Cola taïi Trung Quoác keå töø khi haõng naøy baét ñaàu hoaït ñoäng taïi ñaây naêm 1979.

Campuchia: Nhaø ñaàu tö muoán coù ñaát phaûi kyù quyõ

Haøn Quoác giaûm thueá gaàn 24 tyû USD

Chính phuû Haøn Quoác vöøa coâng boá keá hoaïch caét giaûm thueá trò giaù 23,6 tyû USD nhaèm thuùc ñaåy tieâu duøng caù nhaân vaø ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp.

Theo Boä tröôûng Taøi chính, thueá thu nhaäp seõ giaûm 2%, thueá doanh nghieäp giaûm töø 13-25% vaøo naêm tôùi vaø 1020% vaøo naêm 2010. Ñeå taïo ñieàu kieän cho caùc coâng ty nhoû ñöôïc höôûng lôïi töø vieäc giaûm thueá naøy, caùc coâng ty seõ ñöôïc giaûm 10% thueá ñaàu tö cho nghieân cöùu vaø phaùt trieån nhaèm taêng tyû leä ñaàu tö cho lónh vöïc naøy töø 3,2% GDP vaøo naêm 2006 leân 5% vaøo naêm 2012.

Tuy nhieân, tình traïng trì treä trong ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp hieän nay khoâng phaûi laø do thieáu voán maø do trieån voïng kinh teá khoâng maáy saùng suûa, trong khi vieäc giaûm thueá cho ngöôøi coù thu nhaäp thaáp seõ daãn ñeán vieäc nhöõng ñoái töôïng naøy seõ duøng tieàn ñeå traû nôï cho nhaø nöôùc hoaëc ñeå tieát kieäm.

Chính phuû Campuchia ñaõ ban haønh nhöõng quy cheá quaûn lyù môùi, coù hieäu löïc töø 1/10 /2008.

Theo quy cheá môùi do Boä Kinh teá vaø Taøi chính Campuchia soaïn thaûo, caùc nhaø ñaàu tö vaø phaùt trieån baát ñoäng saûn ôû Campuchia baét buoäc phaûi göûi kyù quyõ taïi Ngaân haøng Nhaø nöôùc Campuchia (NBC) moät khoaûn tieàn töông ñöông Ñieàu naøy cuõng taïo thuaän lôïi cho chính phuû coù theå can thieäp neáu caùc chuû ñaàu tö khoâng toân troïng vaø thöïc hieän ñuùng hôïp ñoàng cuûa hoï.

Haøn Quoác caûi caùch maïnh heä thoáng thueá

Haøn Quoác vöøa thoâng baùo caùc bieän phaùp caûi caùch thueá saâu roäng, bao goàm caùc möùc caét giaûm thueá thu nhaäp vaø thueá doanh nghieäp, ñeå thuùc ñaåy neàn kinh teá trong nöôùc ñang gaëp khoù khaên

coù coâng suaát 26-30 tyû m³/naêm vaø seõ chaïy song song vôùi 2 heä thoáng Trung AÙ Trung 1 vaø Trung AÙ Trung 2 ñöôïc xaây döïng töø thôøi Lieân Xoâ cuõ, chaïy qua Turkmenistan, Uzbekistan vaø Kazakhstan tröôùc khi ñeán Nga.

Laïm phaùt taïi Thaùi Lan giaûm toác

Boä tröôûng thöôøng tröïc Boä Thöông maïi Thaùi Lan, Siripol Yodmaungcharoen, cho bieát tyû leä laïm phaùt cuûa nöôùc naøy trong thaùng 8/2008 ñaõ dòu xuoáng 6,4%, sau khi leo leân 9,2% - möùc cao kyû luïc trong voøng 10 naêm - trong thaùng tröôùc ñoù.

Tuy vaäy, Boä Thöông maïi Thaùi Lan cho raèng laïm phaùt taïi nöôùc naøy trong thaùng 9/2008 döï kieán seõ taêng 0,19% so vôùi thaùng tröôùc, do caùc taøi xeá xe buyùt ñieàu chænh giaù veù, ñoàng thôøi naâng döï baùo laïm phaùt naêm 2008 töø 5,0-5,5% leân 6,5-6,9%, sau khi laïm phaùt trung bình trong 6 thaùng ñaàu naêm 2008 ñaõ leo leân 6,7%.

Vuï saùp nhaäp hôn 14 tyû USD trong ngaønh ngaân haøng Ñöùc

Taäp ñoaøn baûo hieåm Allianz SE cho bieát ñaõ nhaát trí baùn ngaân haøng Dresdner Bank lôùn thöù ba cuûa Ñöùc vôùi giaù

Trung Quoác-Iraq kyù hôïp ñoàng daàu moû trò giaù 3 tyû

Chính phuû Iraq ñaõ thoâng qua thoûa thuaän trò giaù 3 tyû USD veà phaùt trieån moû daàu vôùi Trung Quoác, giuùp Trung Quoác ñaët chaân vaøo nôi coù tröõ löôïng daàu moû lôùn thöù 3 theá giôùi.

Chính phuû Iraq, cho bieát ñaây laø hôïp ñoàng cung caáp dòch vuï ñeå phaùt trieån vaø khai thaùc taïi moû daàu Adhab, thuoäc tænh Wasit, caùch thuû ñoâ Baghda khoaûng 160 km veà phía Ñoâng Nam, ñöôïc kyù keát giöõa Coâng ty Daàu moû phöông Baéc (Northern Oil Company) cuûa Iraéc vaø Coâng ty Daàu moû Quoác gia Trung Quoác (CNPC).

Theo hôïp ñoàng treân, CNPC seõ khai thaùc moû daàu al-Ahdab trong voøng 20 naêm. Saûn löôïng khai thaùc taïi moû naøy döï kieán seõ cao hôn muïc tieâu tröôùc ôû möùc 90.000 thuøng/ngaøy.

Coca-Cola cuûa Myõ seõ mua nöôùc quaû Huiyuan Juice cuûa Trung Quoác

Coca-Cola ñöa ra giaù chaøo 12,2 HKD (1,6 USD)/coå phieáu cuûa Huiyuan - coâng ty ñöôïc nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Hoàng Koâng. Hieän ba coå ñoâng naém 66% coå phaàn cuûa Huiyuan ñaõ ñoàng yù vôùi möùc giaù chaøo mua naøy.

Huiyuan laø thöông hieäu nöôùc quaû eùp

do ñaàu tö vaø tieâu duøng caù nhaân yeáu keùm.

Keá hoaïch treân, caàn coù söï pheâ chuaån cuûa Quoác hoäi Haøn Quoác, dieãn ra trong boái caûnh neàn kinh teá lôùn thöù 4 chaâu AÙ naøy ñang cho thaáy nhöõng daáu hieäu cuûa söï taêng tröôûng chaäm laïi.Taêng tröôûng kinh teá Haøn Quoác ñaõ chaäm laïi coøn 4,8% trong quyù 2/2008, so vôùi 5,8% trong quyù 1/2008, do giaù daàu leo thang ñaåy laïm phaùt taêng cao vaø nhu caàu trong nöôùc yeáu keùm.

Nga vaø Uzbekistan vôùi ñöôøng oáng môùi vaän chuyeån khí ñoát

Thuû töôùng Vladimir Putin ñang ôû thaêm Uzbekistan noùi raèng, 2 beân ñaõ ñaït thoûa thuaän ñeå baét ñaàu xaây döïng heä thoáng ñöôøng oáng daãn khí môùi chaïy qua laõnh thoå Uzbekistan, Theo Toång thoáng Uzbekistan, Islam Karimov, ñöôøng oáng daãn khí ñoát môùi

9,8 tyû Euro (14,4 tyû USD) cho ngaân haøng lôùn thöù hai ôû Ñöùc laø Commerzbank.

Vuï saùp nhaäp naøy seõ taïo ra moät ngaân haøng vôùi toång giaù trò taøi saûn leân tôùi 1.090 tyû Euro vaø 12,3 trieäu khaùch haøng, trôû thaønh moät ñoái thuû lôùn ñoái vôùi Deutsche Bank, voán cuõng coù yù ñònh mua ngaân haøng Dresdner töø caùch ñaây 8 naêm.

Tuy nhieân, Deutsche Bank vaãn laø ngaân haøng lôùn nhaát ôû Ñöùc vôùi soá taøi saûn öôùc tính khoaûng 2.000 tyû Euro

HSBC cuõng ñònh mua laïi Lehman Brothers

HSBC - taäp ñoaøn ngaân haøng lôùn nhaát chaâu AÂu - ñang naèm trong danh saùch caùc ñoái taùc coù yù ñònh mua laïi Lehman Brothers.

Hieän KDB ñaõ ñeà xuaát mua laïi 25% coå phaàn cuûa Lehman vôùi giaù töø 5.000

3

tyû - 6.000 tyû Won (töông ñöông 4,4 tyû - 5,3 tyû USD). Ñeà xuaát mua laïi coå phaàn cuûa Lehman cuûa KDB cuõng bao goàm moät ñieàu khoaûn cho pheùp KDB taêng löôïng coå phaàn naém giöõ taïi Lehman leân möùc 40 - 50% ôû giai ñoaïn sau.

Lehman thieân veà khaû naêng hôïp taùc vôùi KDB hôn do KDB coù keá hoaïch duy trì ban laõnh ñaïo hieän taïi cuûa Lehman sau khi mua laïi. tuy nhieân, möùc giaù maø KDB ñöa ra hieän vaãn bò giôùi quan saùt cho laø thaáp.

Nhaät Baûn giaûm nhaäp khaåu daàu thoâ

Nhaät cho bieát toång löôïng daàu thoâ nhaäp khaåu cuûa Nhaät thaùng 7 laø 133,58 trieäu thuøng, giaûm 0,3% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi.

Tuy nhieân, löôïng daàu nhaäp khaåu töø Trung Ñoâng taêng 5,9%, ñaït 120,56 trieäu thuøng, chieám 90,3% toång khoái löôïng daàu thoâ nhaäp khaåu cuûa Nhaät ÔÛ Trung Ñoâng, Saudi Arabia laø nöôùc cung caáp daàu thoâ nhieàu nhaát cho Nhaät.

Tuy nhieân, löôïng daàu nhaäp khaåu töø quoác gia naøy thaùng 7 giaûm 2,7%, ñaït 34,24 trieäu thuøng, tieáp ñeán laø Caùc tieåu vöông quoác AÛraäp thoáng nhaát (UAE) vôùi 34,15 trieäu thuøng, taêng 8,2%.

Trung Quoác coâng boá danh saùch caùc doanh nghieäp lôùn nhaát

Hieäp hoäi Doanh nghieäp Trung Quoác (CEC) ñaõ coâng boá danh saùch 500 doanh nghieäp haøng ñaàu nöôùc naøy.

CEC cho bieát caùc doanh nghieäp naøy tuy ñang thu heïp khoaûng vôùi caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi nhöng vaãn bò tuït haäu.

Caùc nhaø phaân tích cho raèng tyû leä taêng doanh thu vaø lôïi nhuaän naøy cho thaáy caùc coâng ty Trung Quoác ñaõ trôû neân caïnh tranh vaø coù laõi hôn.

Myõ: Ngaân haøng thöông maïi thöù 10 phaù saûn trong naêm

Taäp ñoaøn Baûo hieåm Tieàn göûi Myõ (FDIC), cho bieát, hoï ñaõ tieáp quaûn ngaân haøng coù teân Integrity Bank coù truï sôû taïi bang Georgia sau khi ngaân haøng naøy bò Cuïc Ngaân haøng vaø Taøi chính cuûa bang ñoùng cöûa.

Theo FDIC, tính ñeán cuoái thaùng 6 vöøa qua, Integrity Bank coù taøi saûn 1,1 tyû USD taøi saûn vaø löôïng tieàn göûi cuûa khaùch laø 974 trieäu USD. FDIC

4

ñaõ tieán haønh caùc thuû tuïc ñeå chuyeån giao ngaân haøng naøy laïi cho moät ngaân haøng khaùc laø Regions Bank coù truï sôû ôû bang Alabama.

FDIC tuyeân boá, toaøn boä tieàn göûi cuûa khaùch haøng trong Integrity Bank, bao goàm caû nhöõng taøi khoaûn vöôït quaù giôùi haïn baûo hieåm 100.000 USD cuûa FDIC seõ töï ñoäng chuyeån sang ngaân haøng môùi maø khoâng heà bò suy suyeån moät ñoàng naøo. Öôùc tính, vuï phaù saûn cuûa Integrity Bank seõ khieán FDIC phaûi boû ra soá tieàn töø 250 - 350 trieäu USD.

Nhaät Baûn chi hôn 100 tyû USD kích thích kinh teá

Theo Kyodo ngaøy 29/8, Chính phuû Nhaät Baûn ñaõ coâng boá chöông trình caû goùi trò giaù 11.700 tyû Yeân (khoaûng 111 tyû USD) nhaèm kích thích taêng tröôûng kinh teá baèng caùch giaûm bôùt nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc do giaù naêng löôïng vaø nguyeân lieäu thoâ taêng cao.

Ngoaøi ra, Chính phuû vaø lieân minh caàm quyeàn cuõng ñeà nghò khoaûn ngaân saùch boå sung 1.800 tyû Yeân (khoaûng 17 tyû USD) cho taøi khoùa hieän nay (seõ keát thuùc vaøo thaùng 3/2009) nhaèm hoã trôï chöông trình caû goùi khaån caáp noùi treân.

Chöông trình kích thích kinh teá caû goùi seõ taäp trung vaøo caùc bieän phaùp hoã trôï taøi chính cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû cuûa Nhaät Baûn, hieän ñang bò taùc ñoäng maïnh bôûi giaù xaêng daàu vaø giaù löông thöïc taêng cao.

Nhieàu doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû Nhaät Baûn hieän ñang phaûi ñoái maët vôùi khuûng hoaûng tín duïng do caùc ngaân haøng haïn cheá cho vay vì lo ngaïi caùc doang nghieäp naøy bò phaù saûn.

Trong khoaûn kích thích kinh teá caû goùi, 400 tyû Yeân seõ ñöôïc söû duïng ñeå thuùc ñaåy chöông trình baûo ñaûm tín duïng cuûa Chính phuû nhaèm taêng quyõ cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, hieän chieám khoaûng 99% toång soá doanh nghieäp ôû Nhaät Baûn.

Laïm phaùt taïi Nhaät cao nhaát trong hôn 1 thaäp kyû

Tyû leä laïm phaùt thaùng 7 taïi Nhaät ñaõ laàn ñaàu vöôït möùc 2% trong voøng hôn 1 thaäp kyû trôû laïi ñaây do giaù thöïc phaåm

vaø xaêng daàu taêng maïnh. Thoâng tin naøy vöøa ñöôïc cô quan thoáng keâ Nhaät coâng boá ngaøy hoâm 29/8 taïi Tokyo.

Laïm phaùt loõi (khoâng tính thöïc phaåm töôi soáng) cuûa Nhaät ñaõ leân tôùi 2,4% trong thaùng 7 so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, so vôùi möùc taêng 1,9% trong thaùng 6. Ñaây laø möùc taêng cao nhaát keå töø thaùng 10/1997 tôùi nay, khi chæ soá CPI loõi taêng 2,4%.

Do giaù caû taêng cao, ngöôøi tieâu duøng Nhaät Baûn cuõng chi tieâu ít ñi, giaûm 0,5% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi. Ñaây ñaõ laø thaùng thöù 5 lieân tieáp, ngöôøi Nhaät giaûm chi tieâu.

Trong ngaøy 29/8, Chính phuû Nhaät seõ coâng boá caùc bieän phaùp nhaèm hoã trôï caùc hoä gia ñình trong boái caûnh giaù caùc maët haøng thieát yeáu nhö mì, söõa vaø nhieân lieäu taêng nhanh hôn taêng löông.

Giaù caû caùc maët haøng maø ngöôøi tieâu duøng phaûi mua ít nhaát 15 laàn moãi naêm ñaõ taêng 3,6% trong thaùng 7, trong khi löông cuûa ngöôøi lao ñoäng Nhaät trong thaùng 6 chæ taêng coù 0,4%.

Giôùi quan saùt coi tình hình thò tröôøng vieäc laøm taïi Nhaät ñang xaáu ñi nhö moät aùp löïc nöõa ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng Nhaät Baûn. Hieän nieàm tin cuûa giôùi tieâu duøng nöôùc naøy ñang ôû möùc thaáp nhaát trong voøng 26 naêm trôû laïi ñaây.

Soá lieäu Boä Lao ñoäng Nhaät môùi thoáng keâ cho thaáy, tyû leä vieäc laøm saün coù ñoái vôùi moãi ngöôøi xin vieäc ôû Nhaät trong thaùng 7 ñaõ giaûm thaùng thöù 6 lieân tieáp, coøn 0,89. Tuy nhieân, tyû leä thaát nghieäp giaûm töø möùc 4,1% trong thaùng 6 xuoáng coøn 4%.

“Löông khoâng theo kòp ñaø taêng cuûa giaù caû ñaõ ñaõ khieán nieàm tin cuûa ngöôøi tieâu duøng suy giaûm maïnh. Khoù coù theå tin raèng tình hình tieâu duøng seõ sôùm ñöôïc caûi thieän”, nhaø kinh teá Hiroshi Shiraishi cuûa taäp ñoaøn Lehman Brothers taïi Tokyo nhaän ñònh. OÂng cuõng cho raèng, keá hoaïch hoã trôï ngöôøi tieâu duøng cuûa Chính phuû Nhaät ít coù khaû naêng kích thích neàn kinh teá.

Theo tôø nhaät baùo Nikkei, goùi hoã trôï kinh teá ñöôïc Chính phuû Nhaät coâng boá coù theå seõ bao goàm vieäc giaûm thueá ñöôøng boä vaø hoã trôï cho vay ñoái vôùi caùc hoä gia ñình coù thu nhaäp thaáp. Haõng tin AP daãn lôøi moät soá nguoàn tin döï baùo, goùi hoã trôï naøy seõ coù trò giaù töø 2.000 - 3.000 tyû Yeân (töông ñöông 18,35 27,35 tyû USD).

Maëc duø laøm phaùt cao, nhieàu khaû naêng Ngaân haøng Trung öông Nhaät Baûn (BoJ) seõ khoâng taêng laõi suaát ñoàng Yeân trong thôøi gian tôùi do neàn kinh teá nöôùc naøy ñang ngaáp ngheù rôi vaøo suy thoaùi. Quyù 2 vöøa qua, kinh teá Nhaät taêng tröôûng aâm 2,4%.

Maët khaùc, caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch Nhaät cuõng hy voïng laïm phaùt seõ sôùm haï nhieät do giaù haøng hoùa giaûm.

DNÑS Toång Hôïp

Phaïm Laâm Bieán ñoäng chính trò ôû New South Wales

Ngaøy 5 thaùng 9 vöøa qua taïi tieåu bang New South Wales coù moät bieán chuyeån thôøi söï khaù lôùn. Ñoù laø vieäc oâng thuû hieán Morris Iemma töø chöùc sau moät vaøi thaùng laâm traän ñaáu ñaù vôùi caùc ñaïi bieåu quoác hoäi - caû phe ñoái laäp laãn noäi boä - veà nhieàu chöông trình vaø döï aùn ñaïi quy moâ, mang taàm voùc aûnh höôûng saâu roäng ñeán töông lai kinh teá cuûa Bang.

OÂng Nathan Rees, moät ñaïi bieåu quoác hoäi vôùi kinh nghieäm chính tröôøng khoaûng 18 thaùng ñaõ ñöôïc “trung öông ñaûng” (caucus) cöû vaøo thay theá oâng Iemma, trong chöùc vuï thuû hieán. Nguyeân do gaàn ñaõ gaây ra bieán chuyeån chính trò naøy laø ôû chuyeän oâng phoù thuû hieán John Watkins ñoät ngoät xin töø chöùc phoù thuû hieán kieâm toång tröôûng taøi chaùnh vaø chuyeân chôû, laãn ñaïi bieåu quoác hoäi, ñeå veà vöôøn, chæ vaøo ngaøy thöù tö 3 thaùng 9. Ñoäng cô maïnh meõ ñaõ khieán oâng Watkins töø chöùc laø taïi phieân hoïp quoác hoäi vaøo ngaøy tröôùc ñoù, oâng bò toång tröôûng ngaân khoá laø oâng Michael Costa la où vaø naït noä um suøm. Ngaäp ñaàu vôùi nhieàu khuûng hoaûng lieân tieáp xaûy ra töø nhieàu thaùng tröôùc, oâng Morris Iemma voäi chuïp laáy cô hoäi lo caûi toå noäi caùc. Quan troïng nhaát laø trong cuoäc caûi toå noäi caùc, oâng toång tröôûng ngaân khoá Michael Costa seõ khoâng ñöôïc taùi nhieäm. Nhöng moïi söï ñeàu coù veû nhö bò laøn soùng “chín muoài” cuûa thôøi cuoäc phuû laáp nhanh choùng. Bôûi noäi caùc cuûa oâng Morris Iemma ñaõ hoaøn toaøn bò teâ cöùng kieät queä sau nhieàu traän ñaïi baïi taïi quoác hoäi trong suoát maáy thaùng vöøa qua, vaø ñaùng keå nhaát laø vuï hai oâng Iemma vaø Costa bò thaát baïi trong coá gaéng baùn Sôû Ñieän Löïc cuûa nhaø nöôùc cho tö nhaân.

Vaøo ngaøy thöù naêm 4 thaùng 9, oâng Iemma lo chuaån bò danh saùch noäi caùc môùi, trong ñoù ngoaøi vieäc gaït boû oâng toång truôûng ngaân khoá Michael Costa ra, oâng Iemma coøn tính thay theá 4 toång tröôûng khaùc trong ñoù coù toång tröôûng y teá Reba Meagher (ñaïi bieåu cho Cabramatta). Saùng sôùm ngaøy thöù 6, khi ba trong soá 5 toång tröôûng ñöôïc môøi ra riaø laø hai oâng Kelly vaø West, vaø baø Meagher töø choái khoâng chòu ñi, soá

phaän cuûa oâng thuû hieán Morris Iemma keå nhö ñaõ bò nieâm kín. Bôûi lyù do laø oâng Iemma thuoäc vaøo caùnh höõu cuûa ñaûng Lao Ñoäng ôû New South Wales, moät caùnh raát maïnh trong ñaûng, luoân luoân ñöa “con cöng” vaøo gheá thuû hieán töø suoát maáy möôi naêm nay. Vaø maáy vò toång tröôûng maø oâng Iemma ñaõ döï tính thay theá thuoäc vaøo caùnh höõu raát maïnh naøy.

Daùnh saùch caùc vò toång tröôûng môùi do oâng Iemma ñeà ra bò phe caùnh höõu baùc boû vaø oâng Iemma roát cuoäc chæ coøn caùch caàm nöôùc maét, vaø töø chöùc roài giaõ töø chính tröôøng luoân moät löôït.

Hai nhaân vaät quan troïng thuoäc caùnh höõu trong maáy naêm gaàn ñaây thöôøng ñònh ñoaït ai seõ laøm thuû hieán cuûa tieåu bang chính laø oâng Eddie Obeid (goác Lebanon - ñaïi bieåu ñôn vò Parramatta), vaø oâng Joe Tripodi (goác YÙ - ñôn vò Fairfield). Ñaïi khaùi phe höõu hoaøn toaøn ñoàng yù vôùi oâng Iemma trong vieäc böùng ñi oâng Michael Costa, nhöng hoï chöa chòu thay theá 4 vò kia. Vaø nhö theá oâng Iemma ñaõ hoaøn toaøn maát heát tö theá cuûa moät ngöôøi laõnh ñaïo (Ñaûng), neân cuoái cuøng oâng phaûi choïn giaûi phaùp “veà vöôøn”, vôùi soá tieàn phuï caáp höu trí khoaûng $130000 moät naêm cho ñeán cuoái ñôøi.

OÂng Morris Iemma laø moät ngöôøi sinh taïi UÙc, coù cha meï mang nhaõn di daân töø YÙ. Hoài coøn nhoû oâng Iemma, khoùc roøng khi ñi phieân dòch cho boá luùc boá ñi tìm vieäc laøm maø chöa raønh tieáng Anh. OÂng töùc mình gia nhaäp ñaûng Lao Ñoäng vaø laøm coá vaán cho thöôïng nghò só Graham Richardson, moät ngöôøi-taïora-vua vaø chuyeân gia veà baàu cöû noåi tieáng cuûa ñaûng Lao Ñoäng döôùi thôøi Hawke vaø Keating. Ñaéc cöû vaøo quoác hoäi tieåu bang vaøo naêm 1991, vôùi tính tình nhaõ nhaën vaø loái aên noùi nhoû nheï deã gaây caûm tình, oâng ñöôïc laõnh tuï ñaûng kieâm thuû hieán laø Bob Carr ñeå yù, vaø ñöôïc ñeà baït leân laøm toång tröôûng nhieàu boä khaùc nhau, vôùi boä sau cuøng laø y teá (2003-2005). Thaùng 8 naêm 2005, thuû hieán Bob Carr töø chöùc vaø veà höu.

Chung quy cuõng ôû choã nhieàu vaán ñeà kinh teá vaø an sinh chung cuûa tieåu bang ñang baét ñaàu xuoáng gioác, trong khi raát khoù tìm ra giaûi phaùp toát ñeïp maø traùnh khoûi ñöôïc baát maõn trong giôùi quaàn chuùng vaø cöû tri. OÂng Iemma giô tay xin ñöôïc ñaûng tín nhieäm thay theá oâng Bob Carr, vaø ñöôïc “trung öông” ñaûng chaáp thuaän ñöa vaøo chöùc vuï thuû hieán cuûa Bang. Ñeå yù neàn daân chuû kieåu Anh - UÙc hay kieåu Myõ (nhö choïn phoù toång thoáng chaúng haïn), thænh thoaûng cuõng coù nhöõng cuù löïa choïn laõnh ñaïo maø khoâng phaûi thoâng qua phoå thoâng ñaàu phieáu (do daân baàu leân), y heät nhö caùc cheá ñoä ñoäc ñaûng.

Thaùng 3 naêm 2007, oâng Iemma ñöôïc taùi ñaéc cöû trôû thaønh thuû hieán do chính daân baàu leân. Phaàn lôùn cuõng nhôø ôû noäi

Cöïu Thuû hieán NSW oâng Morris Iemma

boä phe ñoái laäp Töï Do - Quoác Gia chia reõ vaø thieáu thoán nhaân taøi. Tröôùc ñoù nhieàu vò ñaïi bieåu thuoäc phe Lao Ñoäng baét buoäc phaûi veà höu bôûi khoâng aên rô vôùi caùnh cuûa oâng Iemma. Trong ñoù ñaùng keå laø cöïu phoù thuû hieán Baùc só Andrew Refshauge, ñaïi bieåu ñôn vò Marrickville. Sau khi oâng Refshauge rôøi chính tröôøng - ngöôøi keá vò oâng laø baø Carmel Tebbutt, cuõng thuoäc caùnh taû, thaønh coâng nhö dieàu, vôùi chöùc vuï cuoái cuøng tröôùc muøa baàu cöû naêm 2007 laø toång tröôûng giaùo duïc. Nhöng baø Carmel Tebbutt tröôùc vaø sau ñoù cuõng khoâng theå naøo leân cao hôn ñöôïc, bôûi baø thuoäc phe taû. Choàng baø Tebbutt chính laø toång tröôûng lieân bang Anthony Albanese (ñôn vò Grayndler bao goàm luoân caû Marrickville). Bôûi caû oâng vaø baø ñeàu ñaïi bieåu cho ñôn vò bao goàm thaønh phoá Marrickville, neân dö luaän öa goïi ñuøa cho vui laø hai ngöôøi laø Vua vaø Hoaøng Haäu cuûa Marrickville.

Sau khi oâng Morris Iemma töø chöùc baø Carmel Tebbutt ñaõ taùi xuaát giang hoà leân haøng gheá ñaàu, trôû thaønh vò nöõ phoù thuû hieán ñaàu tieân cuûa tieåu bang New South Wales beân caïnh oâng taân thuû hieán Nathan Rees, cuõng thuoäc caùnh taû.

Theá taïi sao caùnh höõu töø laâu vaãn laø moät phe chuû löïc trong ñaûng Lao Ñoäng ñeán hoâm nay laïi phaûi “môøi” hai vò ñaïi bieåu “taû khuynh” ra gaùnh laáy vieäc nöôùc? Ñaây chaéc chaén laø moät vaán ñeà heát söùc teá nhò nhöng theo “tuùi khoân” cuûa chính trò taây phöông töø thôøi xa xöa, khi thaáy vaán ñeà naøo quaù khoù, ngöôøi ta öa löôïng söùc mình vaø nhöôøng chuyeän ñoù cho ñoái phöông. Ñoù laø caùi hay cuûa ngöôøi AÂu Myõ. Noù cuõng ñöôïc hun ñuùc song song vôùi truyeàn thoáng daân chuû töø ñôøi naøy sang ñôøi noï, laáy chuyeän giaûi quyeát ñöôïc khoù khaên, giaûi quyeát vaán ñeà laø chuyeän chính. Chöù khoâng phaûi chuyeän baét buoäc phe ta phaûi giaønh caùi gheá thuû hieán tieåu bang cho baèng ñöôïc. Bôûi ngöôøi chuû toái haäu luùc naøo

5

cuõng laø daân chuùng, cöû tri ñi baàu cuûa bang New South Wales.

Vaán ñeà phe höõu phe taû cuûa ñaûng Lao Ñoäng cuõng laø moät chuyeän heát söùc phöùc taïp. Do ôû vieäc thaát baïi cuûa hai oâng Morris Iemma vaø Michael Costa ñeàu baét nguoàn töø ñoái khaùng cuûa phe taû, ñieàu ñoäng bôûi caùc nghieäp ñoaøn. Quan troïng nhaát trong nhöõng naêm gaàn ñaây chính laø nghieäp ñoaøn caùc coâng chöùc vaø nhaân vieân thuoäc boä Ñieän Löïc vaø caùc nghieäp ñoaøn thuoäc ngaønh giao thong vaän taûi nhö hoaû xa.

Töø luùc oâng Bob Carr rôøi boû chính tröôøng, vaø oâng Morris Iemma ra thay theá, nhieàu vaán ñeà ñöôïc che ñaäy töø laâu, hay mang giaûi phaùp vaù víu, trôû neân caøng ngaøy caøng traàm troïng. New South Wales luùc naøo cuõng ôû trong theá keït laø mang tieáng laø guoàng maùy kinh teá chính cuûa nöôùc UÙc, cuõng nhö trung taâm taøi chính vaø thöông maïi caû nöôùc.

Moät soá caùc nan ñeà heát söùc khoù cuûa chính phuû Lao Ñoäng ôû tieåu bang New South Wales phaûi keå laø: vaán ñeà chuyeân chôû coâng coäng (cô sôû haï taàng qua cuõ kyõ, nghieäp ñoaøn theo phöông caùch laøm vieäc loãi thôøi), nhöõng döï aùn ñaàu tö veà cô sôû haï taàng nhö caùc tuyeán xa loä, ñöôøng haàm luùc naøo cuõng reân laø thua loã, dòch vuï y teá vaø nhaø thöông, giaùo duïc, vaø töông lai cuûa chuyeän cung caáp nöôùc cuõng nhö giaûi phaùp choáng haïn haùn giuùp nhaø noâng, cö truù vaø ñòa oác ñoái vôùi soá di daân ñoâng ñaûo luùc naøo cuõng thích ñònh cö taïi Sydney, v.v.

Daân chuû luoân ñöôïc mang danh laø giaûi phaùp toát nhaát cho cô cheá chính quyeàn, nhöng noù cuõng phaûi traû moät caùi giaù raát ñaét. Ñoù laø loái giaûi quyeát vaán ñeà trong moät neàn daân chuû luùc naøo cuõng gaëp phaûi khoù khaên, bôûi noù phaûi ñöôïc nhieàu giôùi (ña soá) haøi loøng. Bôûi vaäy nhieàu nhaø trí thöùc cho raèng chính trò laø moät thöù ngheä thuaät raát khoù, chuyeân chuù vaøo thöïc hieän ñöôïc nhöõng gì coù theå ñöôïc thöïc hieän. Ñoái vôùi chính phuû Lao Ñoäng ôû New South Wales, chuyeän khoù khaên hôn laø luùc naøo chính quyeàn cuõng phaûi giaûi toaû ñöôïc caùi maâu thuaãn noäi taïi cuûa chính caùi ñaûng Lao Ñoäng. Ñoù laø caùc giaûi phaùp kinh teá chính trò hieän thôøi thöôøng döïa vaøo saùch vôû baøi baûn cuûa phe höõu, nhöng ñaûng Lao Ñoäng laïi laø con ñeû cuûa giôùi lao ñoäng coâng nhaân thôï thuyeàn cuõng nhö caùc nghieäp ñoaøn, luoân ñöùng veà haøng nguõ phe taû. Saùch vôû baøi baûn phe höõu töø vaøi chuïc naêm trôû laïi ñaây coù khuynh höôùng chính laø thu nhoû laïi taàm hoaït ñoäng cuûa chính quyeàn, vaø baùn bôùt ñi caùc cô quan hay toå chöùc (coâng) cuûa chính quyeàn. Soá tieàn thu ñöôïc ñaïi khaùi seõ duøng ñeå xaây theâm nhaø thöông hay tröôøng hoïc hoaëc nhöõng cô vieän maø chính quyeàn khoâng theå baùn ra cho tö nhaân quaûn lyù ñöôïc. Theá nhöng, neáu baùn ñi bôùt caùc cô quan nhaø nöôùc nhö sôû ñieän löïc, sôû

6

phaø (baéc), hoaû xa tieåu bang, chuyeân chôû coâng coäng (xe buyùt), v.v. thì laäp töùc noài côm cuûa caùc anh chò em coâng nhaân phuïc vuï cho caùc cô quan naøy seõ bò ñe doaï. Cho duø coù baùn ñöôïc ñi nöõa, caùi xaùc suaát thua loã cuûa coâng ty tö boû tieàn ra khai thaùc vaø mua laïi cô quan naøo ñoù cuûa nhaø nöôùc vaãn lôùn lao nhö thöôøng. Kinh nghieäm ñoù laø tieàn leä phí do cô quan ñeà ra sau khi tö höõu hoaù luoân luoân cao hôn xöa chöù khoâng phaûi giaûm nhö chính phuû thöôøng tuyeân höùa. Noùi moät caùch noâm na, khi chính phuû muoán baùn sôû ñieän thoaïi Telecom (xöa), hay sôû ñieän löïc, chính phuû höùa laø tieàn phí ñieän thoaïi hay tieàn ñieän seõ giaûm sau khi tö höõu hoaù, vì coù caïnh tranh. Nhöng thöïc teá khoâng phaûi nhö vaäy. Bôûi coâng ty tö höõu hoaù laø moät coâng ty lôùn nhaát cuûa tieåu bang hay cuûa caû nöôùc. Ít coù coâng ty khaùc caïnh

Toång Tröôûng ngaân khoá NSW Michael Costa

tranh noåi vôùi noù. Nhöng xaùc xuaát coâng ty tö (môùi) naøy bò thua loã vaãn cao nhö thöôøng. Maø heã coù loã laø coâng ty tö seõ taêng tieàn phí maø daân chuùng phaûi traû khi xöû duïng dòch vuï. Ñoái vôùi caùc coâng ty lôùn trong moät neàn kinh teá tö baûn, moãi laàn coù chuyeän tö höõu hoaù caùc cô quan to lôùn cuûa nhaø nöôùc, laø luoân luoân coù phaûn öùng kinh teá daây chuyeàn.

Töùc moät khi coù chuyeän tö höõu hoaù, giôùi doanh thöông luoân ñöôïc moät cô hoäi hoà hôõi phaán khôûi vôùi nhieàu cô hoäi laøm aên môùi, cung öùng hay hoã trôï caùc dòch vuï chung quanh cô quan nhaø nöôùc muoán ñöa ra tö höõu hoaù, hoaëc chôø nhaø nöôùc coù theâm tieàn thu do vieäc baùn buoân caùc cô quan coâng laäp, hoï seõ dung nhöõng moùn tieàn ñoù chi tieâu cho caùc ñoà aùn khaùc..

Caùi voøng laån quaån laø neáu khoâng theo kinh teá tö baûn kieåu phe höõu, chính phuû seõ khoâng coøn tieàn ñeå tieáp tuïc xaây döïng theâm cô sôû haï taàng, raát thieát yeáu cho phaùt trieån kinh teá quoác gia. Thueá lôïi töùc caù nhaân khoâng ñuû maø daân chuùng luoân coù thoùi quen coá höõu laø raát gheùt thueá, nhaát laø taêng thueá (hay laõi xuaát treân tieàn vay mua nhaø). Bôûi vaäy nan ñeà ôû tieåu bang New South Wales raát

khoù coù giaûi phaùp khaû thi, vöøa ñöôïc loøng daân vöøa thích hôïp laø moät giaûi phaùp laâu daøi. Nhöng laïi keït theâm moät noãi nöõa laø neáu khoâng giaûi quyeát baây giôø, sang naêm noù seõ khoù khaên theâm leân, vaø vaät giaù cuõng nhö tieàn nhaân coâng laïi seõ ñaét ñoû hôn. Thaønh ra, ai cuõng coù theå thaáy raát roõ laø, neáu chính phuû ñaûng naøy khoâng giaûi quyeát ñöôïc moät vaán ñeà thieát yeáu naøo ñoù trong 12 nhieäm kyø, cöû tri chaéc chaén seõ môøi ñaûng caàm quyeàn ñi ra, vaø môøi ñaûng ñoái laäp trôû voâ, thaønh laäp chaùnh phuû môùi. Theo theå cheá löôõng ñaûng, giaûi phaùp cuûa ñaûng ñoái laäp thöôøng phaûi khaùc vôùi ñaûng ñang naém chính quyeàn.

Thí duï khi ñaûng Lao Ñoäng ñaõ quaù beát baùt khoâng giaûi quyeát ñöôïc moät vaán ñeà naøo ñoù trong moät thôøi gian daøi, cöû tri seõ “môøi” ñaûng Töï Do ngoài chôi xôi nöôùc nhaûy vaøo thay theá. Khi môøi qua laù phieáu nhö vaäy, cöû tri bieát chaéc raèng ñaûng Töï Do (hay Lieân minh Töï Do - Quoác gia) seõ khoâng bò caùc nghieäp ñoaøn thao tuùng giaät giaây (nhöng laïi chòu aûnh höôûng cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc coâng ty lôùn), vaø seõ deã maïnh daïn ñöa ra nhöõng giaûi phaùp môùi maø chính phuû Lao Ñoäng cuõ khoâng bao giôø laøm noãi.

Trôû laïi caâu chuyeän oâng Michael Costa, moät nguyeân nhaân chính ñöa ñeán vieäc oâng Iemma ñoät ngoät töø chöùc gheá thuû hieán, ñeå veà vöôøn. Giôùi hieåu bieát chính trò ôû ñöôøng Macquarie (Sydney) ñeàu nhìn nhaän oâng Michael Costa toång tröôûng ngaân khoá cuûa chính phuû Iemma laø moät ngöôøi coù taøi quyeàn bieán vaø thaáy roõ nhöõng gì caàn phaûi laøm ñeå giaûi quyeát caùc khoù khaên tieåu bang ñang gaëp phaûi, vaø chaéc seõ sa laày nhieàu hôn trong töông lai. Tuy nhieân oâng Costa (cuõng goác YÙ nhö oâng Iemma), laïi mang caùi tính heát söùc “cao-boài”, ngeânh ngang thao dieãn ôû quoác hoäi baát chaáp lòch söï hay chieàu yù caùc coäng söï vieân trong ñaûng. Vaø cuõng chính ôû choã naøy oâng chuoác laáy thaát baïi, khi oâng ñöa ra keá hoaïch baát caàn caùc ñoàng chí trong ñaûng, hay caùc ñaïi bieåu ñoäc laäp, maø chæ troâng vaøo phe ñoái laäp cuûa oâng Barry O’Farrell. Bôûi phe Töï Do cuûa oâng Farrell theo truyeàn thoáng “töï do” (liberal) chaéc luùc naøo cuõng thích vieäc tö höõu hoaù sôû ñieän löïc. Hai oâng Iemma vaø Costa ñoaùn gaàn ñuùng laø coù raát nhieàu ñaïi bieåu thuoäc ñaûng Töï Do uûng hoä vieäc tö höõu hoaù sôû ñieän löïc, nhöng chæ sai moät choã laø vaøo giôø choùt laõnh tuï ñoái laäp Barry O’Farrell ñöa ra con baøi taåy laø choáng vieäc tö höõu hoaù, ñi ngöôïc laïi vôùi cöông lónh xöa nay cuûa ñaûng. Dö luaän haønh lang ôû ñöôøng Macquarie cho bieát laø chính oâng O’Farrell cuõng ñaõ ñaùnh moät vaùn baøi tieâu tuøng bôûi giôùi doanh thöông vaø coâng kyõ ngheä gia cuõng seõ khoâng haâm moä gì ôû oâng, vôùi quyeát ñònh khoâng coù

T

rong côn kinh teá thoaùi traøo hieän taïi, ñieåm ñaùng ñeå yù nhaát laø khoâng coù quoác gia naøo daùm töï nhaän laø tình hình kinh teá khaù beát baùt. Bôûi hoï ñeàu bieát ôû thôøi ñaïi internet, haäu quaû cuûa tin xaáu “chính thöùc” veà kinh teá coù theå seõ khoâng löôøng ñöôïc. Töø Myõ ñeán UÙc, nhaát laø ôû tieåu bang New South Wales, keùo taän AÂu Chaâu, roài Trung Quoác vaø Thaùi Lan, Vieät Nam, döôøng nhö khoâng coù nôi naøo la hoaûng leân raèng kinh teá nöôùc toâi ñang bò laâm nguy. Vaø thoâng thöôøng caùc nhaø kinh teá ñònh nghóa kinh teá thoaùi traøo xaûy ra khi suoát hai quyù lieân tieáp, kinh teá bò thuït luøi, töùc soá thu nhaäp thaáp hôn soá chi tieâu. Ñaëc bieät ôû Myõ, vaán ñeà hieän ñang gaëp muoân vaøn khoù khaên bôûi caùc lí do chính nhö sau: (a) Nöôùc Myõ ñang keït vaøo muøa baàu cöû toång thoáng, vôùi nhöõng öùng cöû vieân nhaûy vaøo chính tröôøng theo loái baát nhò kieåu Tröông Voâ Kî, khoâng caàn nhieàu naêm kinh nghieäm trong ngheà (chính trò) - gioáng y nhö tröôøng hôïp cuûa tieåu bang New South Wales vôùi taân thuû hieán Nathan Rees, chæ môùi ngoài gheá ñaïi bieåu quoác hoäi chöa ñaày 18 thaùng; (b) Chieán tranh ôû Iraq vaø Afghanistan vaãn chöa ñeán hoài keát cuïc; (c) Myõ xaøi xaêng daàu raát nhieàu vaø hieän moùn haøng naøy ñang leân giaù döõ doäi; (d) Khuûng hoaûng veà sub-prime keùo theo cô cheá tín duïng xaûy ra ôû Myõ tröôùc tieân, vaø ñeán nay cuõng chöa thaáy daáu hieäu ñang treân ñaø bình phuïc.

Theo giaùo sö Robert Schiller ôû ñaïi hoïc Yale, thôøi khuûng hoaûng kinh teá ôû thaäp nieân 1930’s thuoäc theá kyû tröôùc, giaù nhaø cöûa xuoáng bôùt ñi 30%, vaø nhö vaäy ngöôøi ta coù theå duøng noù laøm möïc thöôùc ño khuûng hoaûng kinh teá. Tình hình hieän nay taïi Myõ laø giaù nhaø cöûa ñaõ giaûm xuoáng 20% vaø ñang tieáp tuïc xuoáng nöõa. Cuõng nhö daáu hieäu ñaùng

lo ngaïi laø hieän nay coù ñeán 10 trieäu caên nhaø coù tieàn vay mua nhaø cao hôn thôøi giaù cuûa nhaø. Theo nhieàu nhaø bình luaän kinh teá, giaù nhaø ôû Myõ seõ tieáp tuïc xuoáng chöøng 10% nöõa vaøo khoaûng cuoái naêm 2009, roài môùi coù cô hoäi ñi leân. Ñieàu caàn ñeá yù laø giaù nhaø leân xuoáng khoâng theo saùt vôùi bieán chuyeån kieåu chöõ V, töùc khi leân trôû laïi noù ít khi leân baèng vôùi giaù nhaø tröôùc khi xuoáng, vaø neáu ñöôïc phuïc hoài trôû laïi vôùi giaù cuõ, noù ñoøi hoûi moät thôøi gian daøi laâu hôn laø khi bò giaûm giaù.

Cuõng taïi Myõ baây giôø ngöôøi ta baét ñaàu laêng xeâ vieäc traû tieàn laõi ngaân haøng uyeån chuyeån meàm deõo, thaät ra ñaõ coù ôû UÙc töø laâu. Chöông trình naøy mang teân Option ARM, töùc Kieåu Adjustable Rate Mortgage (Traû tieàn lôøi theo laõi xuaát ñieàu chænh leân xuoáng). Theo loái Option ARM, tieàn traû nôï haèng thaùng coù theå ñieàu chænh leân xuoáng. Khi dö giaû, ngöôøi vay traû tieàn nhieàu hôn, khi tuùng huït hoï traû ít hôn. Khi traû nhieàu taát nhieân moùn nôï seõ giaûm bôùt nhanh hôn. Coøn khi traû ít moùn nôï seõ taêng leân cao, vaø neáu keùo daøi thì chaúng maáy choác tieàn thieáu nôï seõ cao hôn tieàn vay ban ñaàu ñeå mua nhaø. Caùi nguy hieåm trong vieäc vay tieàn mua nhaø theo kieåu ARM chính laø ngöôøi ta coù theå mua nhaø vôùi giaù nhaø, hay moùn nôï, cao hôn laø söùc traû tieàn laïi cho nhaø baêng, hay cô quan tín duïng.

Hai tröôøng hôïp chính xaûy ra ñoái vôùi ngöôøi vay tieàn mua nhaø trong côn khuûng hoaûng ñòa oác. Neáu ngöôøi mua ñeå tieàn ñaët coïc cao, nhôø ôû coâng daønh duïm nhieàu naêm, hoï seõ coá gaéng giöõ nhaø cho qua côn soùng gioù. Nhöng neáu hoï vay tieàn theo kieåu sub-prime hay kieåu ARM, soá tieàn ñaët coïc coù theå raát thaáp. Khi giaù nhaø xuoáng thaáp hoï seõ khoâng coù gì höùng thuù phaûi traû tieàn nôï

haèng thaùng cho cô quan tín duïng. Hoï seõ cöù ôû taø taø chôø nhaø ngaân haøng hay cô quan taøi chaùnh ñeán thay khoaù hay sieát nhaø thì môùi doïn ñi. Noùi chung hoï coù khuynh höôùng thaây keä chuyeän sieát nhaø hôn laø sieát xe hôi. Bôûi sieát nhaø toán thôøi gian hôn, vaø sieát xe thì hoï khoâng coù phöông tieän ñi laøm hay ñi du hí vôùi boà vôùi keùp, hay vôùi gia ñình.

Giaù nhaø ôû Myõ xuoáng theâ thaûm ñeán noãi hieän coù nhieàu Myõ kieàu goác Vieät ñaõ trôû veà Vietnam sinh soáng hay laøm aên, nghe tin giaù nhaø Myõ xuoáng thaáp ñaõ voäi gôûi tieàn veà cho con chaùu taäu nhaø gaáp ruùt, ñeå chôø thôøi trong töông lai.

Nhieàu ngöôøi trong giôùi doanh thöông goác Hoa ôû UÙc hay ôû khaép nôi treân theá giôùi cuõng ñaõ voäi bay sang Hoa Kyø ñeå nghe ngoùng tình hình taïi “hieän tröôøng” ñeå tính chuyeän thaû tieàn sang ñaàu tö beân Myõ. Duø vaäy caùc sö phuï thöôøng keát luaän raèng phaûi chôø ít laém laø 3 ñeán 5 naêm môùi thaáy thò tröôøng ñòa oác ôû Myõ coù sinh khí trôû laïi. Cuõng khaù laâu.

Kinh teá ôû bang New South Wales hieän nay cuõng bi ñaùt khoâng keùm ôû Myõ.

Theo caùc baùo chí tieåu bang naøy trong quyù vöøa qua laø tieåu bang duy nhaát ôû UÙc ñaõ coù neàn kinh teá co ruùt laïi 0.1%.

Chæ coøn 1 quyù nöõa theo kieåu naøy laø bang New South Wales seõ chính thöùc rôi vaøo kinh teá thoaùi traøo töùc Recession (Glenn Milne - Sunday Telegraph ngaøy 7/9/08). Chuyeän ñaùng ñeå yù laø chæ trong voøng 48 tieáng ñoàng hoà sau khi nhaäm chöùc thuû hieán tieåu bang New South Wales, vaø sau hai laàn ñöôïc caùc chuyeân gia kinh teá thuoäc chính phuû baùo caùo, oâng Nathan Rees cho bieát laø tình hình kinh teá cuûa bang ñaõ trôû neân heát söùc nghieâm troïng. Quan troïng nhaát laø naïn thaát nghieäp hieän ñaõ leân ñeán 4.7%, cao hôn chæ soá trung bình caû nöôùc laø 4.3% - vaø lôøn vôøn ôû khoaûng chæ soá cuûa bang Victoria (4.6%) hay Nam UÙc (South Australia) (4.8%), vaø cao hôn caû Tasmania (4.4%) moät tieåu bang heát söùc beát baùt veà thaát nghieäp caùch ñaây khoaûng 8-9 naêm.

Daân chuùng cuûa tieåu bang New South Wales trong cuoái tuaàn ñaàu thaùng 9, vaøo khoaûng leã phuï thaân (father’s day), laïi ñöôïc bieát theâm tin xaáu veà neàn kinh teá cuûa bang mình nhaân luùc oâng toång tröôûng ngaân khoá Michael Costa hoïp baùo sau khi bò trung öông ñaûng (Lao Ñoäng) ñaåy veà vöôøn. Y nhö laø oâng Costa ñaõ tung moät quaû “löïu ñaïn” ñeå tieâu dieät moät löôït caùc “ñoàng chí” trong ñaûng cuûa oâng, hay ít ra ñeå phaù thoái theo kieåu ñöôïc laøm vua thua laøm giaëc.

Toùm taét oâng Costa cho bieát tieåu bang nhaø ñang gaëp nhöõng khoù khaên raát nghieâm troïng veà kinh teá. Trong ñoù coù: (a) Tieàn chi tieâu döï truø theo ngaân saùch seõ bò thieáu bôûi tieàn thu do thueá con nieâm treân tieàn mua nhaø bò suy giaûm ñeán $180 trieäu, trong voøng 2 thaùng qua, baét nguoàn töø vieäc ít ngöôøi mua

7

nhaø hay taäu caên hoä ñeå ôû hay ñaàu tö; (b) Chi tieâu gia taêng, vaø lôùn nhaát laø toán theâm $300 trieäu trong caùc chöông trình thuoäc y teá cho naêm nay; (c) Ñe doaï seõ bò maát ñaùnh giaù kinh teá vaøo haïng nhaát AAA do toå chöùc Standard and Poor chöùng nhaän. Haäu quaû cuûa vieäc maát haïng AAA laø chính phuû New South Wales seõ phaûi traû tieàn laõi cho nhöõng moùn nôï vay quoác teá, cao hôn.

Vieäc naøy seõ chuyeàn sang daân chuùng vôùi öôùc löôïng laø $500 trieäu phaûi traû theâm trong vaøi naêm tôùi; (d) Caùc döï aùn lôùn thuoäc ngaønh y teá laïi bò thaâm thuûng ñeán $500 trieäu, cao hôn möùc döï tính theo taøi khoùa trong naêm; (e) Seõ khoâng coøn tieàn, sau thaát baïi trong vieäc tö höõu hoaù sôû ñieän löïc, cho caùc coâng trình xaây caát haï taàng lôùn, vôùi tieàn chi phí ñoøi hoûi ít laém laø $12 tyû, nhö ñoà aùn laøm Tuyeán Metro Taây Baéc; (f) Cuõng do ôû chuyeän baùn sôû ñieän löïc khoâng ñöôïc, chính phuû seõ khoâng coøn tieàn ñeå caûi tieán cô sôû haï taàng cho phaùt ñieän vaø taûi ñieän treân toaøn tieåu bang; vaø (g) giôùi coâng kyõ ngheä gia trong vaø ngoaøi bang ñaõ maát heát nieàm tin vaøo caùc chuyeän ñaàu tö taïi Bang, vaø kinh teá cuûa toaøn bang hieän ñang suy suïp theâ thaûm. OÂng Costa keát luaän laø chính phuû môùi cuûa oâng Rees baét buoäc seõ phaûi tieát giaûm chi tieâu trong caùc ngaønh coâng chöùc vaø caùc cô quan coâng quyeàn.

Moät thöù tin hoaøn toaøn khoâng coù gì vui cho Bang New South Wales, moät bang maø caùch ñaây khoâng laâu thöôøng ñöôïc xem laø nhaø maùy cho kinh teá caû nöôùc.

Veà phía lieân bang, tin hôi vui moät chuùt laø ngaân hang trung öông vaøo ngaøy ñaàu thaùng 9 ñaõ caét giaûm laõi suaát tieâu chuaån töø 7.25% xuoáng ñeán 7%, moät suùt giaûm laõi xuaát laàn ñaàu tieân trong voøng 7 naêm qua. Laäp töùc caùc ngaân haøng tö cuõng laàn löôït giaûm bôùt laõi suaát treân moùn haøng quan troïng nhaát trong dòch vuï ngaân haøng, laø tieàn cho möôïn mua nhaø.

Theo oâng thoáng ñoác Glenn Stevens, ñaõ ñeán luùc phaûi baét ñaàu caét bôùt laõi xuaát chuaån, bôûi coù nhieàu daáu hieäu cho bieát naïn laïm phaùt ñang ñöôïc chaän ñöùng.

Giôùi am töôøng veà kinh teá cuõng cho bieát raèng laõi suaát giaûm laø hoäi tuï cuûa nhieàu lí do, nhöng chính yeáu vaãn laø phaûi kích ñoäng cho kinh teá ñöôïc hoài sinh, chöù khoâng thì bò chìm xuoàng caû ñaùm.

Nhöõng lyù do khaùc laø: (a) giôùi tín duïng bò sieát chaët tieáp theo khuûng hoaûng veà loái cho vay sub-prime ôû Myõ; (b) giaù xaêng daàu leân cao; (c) thò tröôøng ñòa oác taïi UÙc bò ñe doïa seõ xaäp tieäm.

Tuy oâng Stevens luùc naøo cuõng phaùt bieåu quan ñieåm veà kinh teá heát söùc thaän troïng, giôùi bình luaän tieân ñoaùn laø töø ñaây ñeán cuoái naêm cô hoäi coù ñeán 80% laø ngaân haøng trung öông cuûa oâng Stevens seõ caét giaûm laõi xuaát them moät laàn nöõa.

Söï thaät vaät giaù leo thang baét nguoàn

8

saâu xa khoâng phaûi treân toaøn coõi nöôùc UÙc, maø chæ taäp trung taïi hai tieåu bang Western Australia (Taây UÙc) vaø Queensland (Ñaát Nöõ Hoaøng), raát giaøu veà khoaùng saûn vaø haàm moû, nhaát laø caùc thöù quaëng saét maø caû Trung Hoa vaø AÁn Ñoä ñeàu raát haâm moä. Nhöng chæ soá laïm phaùt luùc naøo cuõng phaûi tính chung cho caû nöôùc, vaø nhö vaäy neáu xem rieâng ra töøng tieåu bang ngöôøi ta coù theå noùi nhöõng bang nhö New South Wales coù ngheøo laø cuõng taïi toái ngaøy phaûi taøi trôï chuyeän laïm phaùt xaûy ra ôû Taây UÙc vaø Queensland.

Trong khi laõi xuaát giaûm thì ñoâ-la UÙc cuõng bò giaûm laây. Nhöng khaùc vôùi laõi xuaát chuyeän ñoàng ñoâ la leân xuoáng öa chòu aûnh höôûng cuûa maäu dòch quoác teá vaø caùc thöù tieàn teä cuûa caùc cöôøng quoác kinh teá. Ñoá la UÙc thaät ra caàn phaûi xuoáng giaù môùi kích ñoäng ñöôïc kinh teá xuaát khaåu, bôûi giaù baùn ra ngoaøi tính bnaèg ñoâla Myõ seõ trôû neân reû hôn. Suy giaûm giaù cuûa ñoàng UÙc kim coøn ñöôïc moùc noái maät thieát vôùi loái caùc nhaø ñaàu tö buoân baùn hoái suaát theá giôùi - töùc khi thaáy tieàn teä nöôùc naøo reû laø hoï ñoå doàn tieàn vaøo mua chaùc ôû choã ñoù. Vaø gaàn ñaây khi ñoâ la Myõ xuoáng giaù döõ doäi hoï laäp töùc chuyeån tieàn veà phía ñoâ la Myõ.

Ngoaøi ra coù moät thaønh toá quan troïng khieán ñoâ la Myõ trong voøng thaùng 8 ñaõ coù cô hoäi phuïc söùc trôû laïi. Ñoù laø chuyeän chính phuû lieân bang Hoa Kyø ñaõ nhaûy vaøo quaûn lyù hai coâng ty taøi chaùnh ñòa oác lôùn laø Fannie Mae vaø Freddie Mac, nhaèm oån ñònh thò tröôøng ñòa oác vaø tín duïng ñang roái bôøi bôøi.

Hai ñaïi coâng ty naøy coù soá tieàn cho vay khoång loà leân ñeán haèng ngaøn tyû (öùc) ñoâ la, chieám lónh gaàn ñeán phaân nöûa thò tröôøng cho vay tieàn ñeå mua nhaø ôû Myõ, vaø trong vaøi naêm qua hoï ñaõ thaát thoaùt thua loã ñeàn nhieàu tyû ñoâla. Chính phuû Myõ maëc duø ñang baét ñaàu ngheøo ñaõ phaûi laøm nhöõng gì baét buoäc phaûi laøm ñeå cöùu nguy neàn kinh teá cuûa Myõ vaø coù khi caû toaøn caàu. Ñoàng ñoâla UÙc vaø Taân Taây Lan töï nhieân coù lôïi ñieåm hôn ñoàng Yen cuûa Nhaät bôûi caû hai nöôùc UÙc vaø Taân Taây Lan coù thöông maïi qua laïi (giöõa caùc ngaân haøng) vôùi caùc coâng ty taøi chaùnh ñòa oác lôùn cuûa Myõ.

Trong coâng cuoäc cöùu nguy naøy, chính phuû Myõ (the Treasury - boä Ngaân Khoá) ñaõ boû ra $100 tyû ñeå mua caùc thöù coå phieáu quan troïng cuûa caû 2 coâng ty ñeå giöõ vöõng trò giaù coâng ty, vaø cung öùng voán cho 12 ngaân haøng lieân bang ñeå mua laïi caùc moùn theá chaáp cho vay tieàn khaép nôi.

Sau khi tin chính phuû lieân bang Hoa Kyø nhaûy vaøo tieáp quaûn hai ñaïi gia Fannie Mae vaø Freddie Mac, thò tröôøng chöùng khoaùn ôû AÙ Chaâu nhaûy leân trôû laïi, töø nhöõng vò trí thaáp nhaát trong naêm.

Chuùng ta haõy chôø xem.

Nguyeân Cung

liberal chuùt naøo caû.

Ngay sau khi oâng Costa töø chöùc oâng tung ngay moät quaû löïu ñaïn trong buoåi hoïp baùo, cho bieát tieåu bang ñang treân ñöôøng ñi ñeán choã... xaäp tieäm, vaø coù theå maát xeáp haïng danh döï AAA cuûa toå chöùc ñaùnh giaù kinh teá quoác teá “Standard and Poor” bôûi: (a) Tieåu bang thieáu ñeán $2 tyû trong öôùc tính keá toaùn; (b) Khoâng kieám ñaâu ra $12 tyû trang traûi cho caùc döï aùn lôùn nhö döï aùn xaây döïng Ñöôøng xe Metro Taây Baéc; (c) Chi phí y teá huït ñi $300 trieäu; (d) Chöông trình ñaàu tö 10 naêm, xaây döïng theâm nhieàu cô sôû haï taàng, bò toán keùm theâm $500 trieäu; (e) thu hoaïch baèng tieàn thueá con nieâm treân vieäc mua baát ñoäng saûn, bò hao huït $180 trieäu chæ trong voøng 2 thaùng ñaàu cuûa taøi nieân môùi; v.v.

Theâm vaøo moïi chuyeän roái bôøi, laø taân thuû hieán Nathan Rees, moät ñaïi bieåu chæ coù 18 thaùng kinh nghieäm ôû quoác hoäi sau khi ñaéc cöû taïi ñôn vò Toongabbie vaøo thaùng 3 naêm 2007. OÂng Rees coù moät quaù trình phaán ñaáu ñaùng phuïc cuûa moät ngöôøi thuoäc “giai caáp” cuûa ñaûng Lao Ñoäng. Hoài coøn treû, oâng laø moät hoïc sinh trung hoïc trong soá 220, khoâng chòu ñi leân hoïc ñaïi hoïc sau khi xong trung hoïc maø laïi ñi laøm vieäc troàng caây caét coû roài laøm phu hoát raùc cho hoäi ñoàng thaønh phoá ñòa phöông, kieám tieàn ñi hoïc baùn thôøi gian taïi ñaïi hoïc Sydney. OÂng toát nghieäp cöû nhaân vaên chöông vaøo naêm 1994. Cuõng nhö oâng Iemma, tröôùc khi trôû thaønh ñaïi bieåu quoác hoäi oâng Rees ñaõ laøm coá vaán cho moät hai toång tröôûng, vaø chính oâng Iemma ñaõ khuyeán khích oâng Rees nhaûy ra tranh cöû quoác hoäi.

Hieän töôïng taân thuû hieán Nathan Rees cuõng raát gioáng vôùi kieåu oâng Kevin Rudd, vaø nhaát laø thöôïng nghò só Barack Obama, thoáng ñoác Sarah Palin ôû Myõ - ôû choã moät ngöôøi haõy coøn thieáu kinh nghieäm chính tröôøng, phaûi nhaûy ra leøo laùi con thuyeàn quoác gia. Phaûi chaêng thôøi ñaïi môùi baây giôø baét buoäc chính tröôøng caùc quoác gia tieân tieán caàn ñeán nhöõng Tröông Voâ Kî, Chu Chæ Nhöôïc - töùc nhöõng ngöôøi treû tuoåi khoâng bò gaén saâu vaøo nhöõng loø chính trò ñaõ quaù cuõ kyõ, traøn ñaày nhöõng ñònh kieán nhò nguyeân, quyeàn lôïi phe phaùi?

T.B. Tin giôø choùt, tröôùc khi baùo leân khuoân, cho bieát toång tröôûng y teá trong chính phuû Iemma, laø baø Reba Meagher (ñaïi bieåu ñon vò Cabramatta) ñaõ ruùt lui tröôùc khi taân thuû hieán boå nhieäm noäi caùc môùi, khoâng coù teân baø trong danh saùch.

Phaïm Laâm

Phaïm Khieâm

L

aàn ñaàu tieân trong baûy naêm Ngaân haøng tröõ kim lieân bang UÙc chaâu ñaõ haï laõi suaát cho vay, töø 7.25% xuoáng coøn 7.00%. Trong cuoäc hoïp xeùt duyeät laõi suaát haøng thaùng cuûa Ngaân haøng tröõ kim saùng thöù Ba, 02/09, ban ñieàu haønh ñaõ quyeát ñònh giaûm laõi suaát cho vay 25 ñieåm, vaø tin veà vuï giaûm laõi suaát naøy ñaõ ñöôïc loït ra ngoaøi trong nhieàu ngaøy qua. Baùo ñaøi suoát ngaøy bình luaän veà vuï giaûm laõi suaát ñaàu tieân trong baûy naêm. Vuï giaûm laõi suaát “hieám hoi” hoâm thöù Ba xaûy ra sau hai vuï taêng laõi suaát cho vay vaøo thaùng Hai vaø thaùng ba vöøa qua. Caùc kinh teá gia cho raèng Ngaân haøng Tröõ kim khoù maø laøm theâm moät vuï caét laõi xuaát khaùc, trong cuoäc hoïp vaøo ñaàu thaùng Möôøi tôùi. Boán ngaân haøng lôùn taïi UÙc, hay coøn goïi laø boán nhaø bank truï coät, goàm NAB, Commonwealth Bank, Westpac vaø ANZ ñaõ haønh ñoäng töùc thì baèng caùch caét laõi suaát cho vay, loaïi leân xuoáng theo thò tröôøng, variable interest rates, sau loan baùo giaûm laõi suaát cuûa Ngaân haøng tröõ kim. Hoâm thöù Ba ngaân haøng ANZ ñaõ ñieàu chænh laõi xuaát cho vay, loaïi thò tröôøng, xuoáng 25 ñieåm, thaønh 9.37 phaàn traêm. Trong moät tuyeân boá, nhaø bank ANZ noùi caùc khaùch haøng vay nôï cuûa ngaân haøng seõ ñöôïc ñieàu chænh laõi suaát cho vay sôùm, baét ñaàu töø muøng Taùm thaùng Chín. Tröôùc khi Ngaân haøng tröõ kim ñöa ra quyeát ñònh giaûm laõi suaát, ngaân haøng Commonwealth Bank vaø Westpac töø choái loan baùo hoï seõ haønh ñoäng theo höôùng naøo. Trung bình moät gia ñình vôùi khoaûn nôï tieàn nhaø $300,000 ñoàng, seõ tieát kieäm ñöôïc $54 ñoàng trong moät thaùng.

Chính phuû maát toi 555 trieäu ñoàng chæ vì moät laù phieáu

Thöôïng vieän UÙc, trong cuoäc boû thaêm saùng thöù Naêm (4/9), ñaõ taïo ra moät

loã hoång $555 trieäu ñoàng trong ngaân saùch quoác gia khi khoái TNS ñoái laäp boû phieáu choáng saéc thueá chính phuû ñeà nghò ñaùnh voâ xe hôi loaïi sang. Thöôïng nghò só (TNS) ñaûng Gia ñình treân heát, Family First, Steve Fielding ñöùng veà phía ñoái laäp baùc ñeà nghò taêng thueá cuûa chính phuû. OÂng khoâng ñöa ra ñoøi hoûi chính phuû caàn phaûi xem laïi saéc thueá môùi, vaø neáu caàn, thay ñoåi moät chuùt theo yù nguyeän cuûa oâng. Döï luaät taêng thueá ñoái vôùi xe loaïi sang ñaõ bò thaát baïi vôùi 34 phieáu choáng vaø 33 phieáu thuaän. Cuoäc boû thaêm ñöôïc tieán haønh sau khi moät söï coá nho nhoû xaûy ra, laø tröôùc ñoù TNS Töï Do Sue Boyce queân khoâng ñeán phoøng hoïp vaøo luùc boû phieáu. Cuoái cuøng phe ñoái laäp ñeà nghò mang döï luaät ra boû thaêm laïi vaøo saùng thöù Naêm. Vieäc döï luaät bò thaát baïi taïi thöôïng vieän ñaõ laøm cho ngaân saùch cuûa chính phuû Lao Ñoäng bò luûng moät loã lôùn, tôùi $555 trieäu ñoàng. Ñaây laø soá thueá bò maát trong thôøi gian boán naêm.

Nhöõng choã baùn xe naøo thu thueá xe cuûa ngöôøi mua keå töø muøng Moät thaùng Baûy naêm nay, nay phaûi hoaøn tieàn laïi cho hoï. TNS Fielding noùi oâng muoán mieãn thueá cho noâng gia vaø nhöõng ngöôøi chôû khaùch ñi tour, khi mua xe ñeå duøng laøm phöông tieän laøm aên, ñoái vôùi nhöõng xe

vôùi giaù maéc hôn möùc traàn, baét ñaàu bò thueá, laø $57,180 ñoàng. Tuy nhieân toång tröôûng Ngaân khoá Wayne Swan giaûi thích raèng caùch laøm nhö vaäy laø khoâng hôïp hieán vaø raát khoù thöïc thi. Chính phuû Rudd caûm thaáy lo laéng veà vai troø cuûa oâng nghò naøy. TNS Fielding noùi veà thueá ñaùnh treân xe haïng sang nhö sau: “Coù theå chính phuû Rudd cho raèng hoï coù theå thoaùt toäi khi ñaùnh theâm thueá ñoái vôùi phöông tieän laøm aên thöôøng ngaøy cuûa noâng gia vaø ngöôøi ñieàu haønh tour du lòch. Haønh ñoäng gaây khoù khaên cho ñôøi soáng cuûa hai nhoùm ngöôøi naøy ñaõ bò chaën laïi.” Trong khi ñoù caùc thöôïng nghò só ñaûng Xanh vaø TNS ñoäc laäp Nick Xenophon ñöùng veà phía Lao Ñoäng. Hoï boû thaêm haäu thuaãn döï luaät. Laõnh tuï cuûa nhoùm TNS ñaûng Xanh, Bob Brown chæ trích TNS Fielding vôùi haønh ñoäng choáng laïi döï luaät. OÂng noùi raèng caùch choáng nhö vaäy chaúng khaùc gì ngaên caûn tranh luaän trong töông lai veà chuû ñeà thueá xe hôi. Xuaát hieän treân ñaøi ABC oâng noùi: “Chính phuû khoâng bieát TNS Fielding ñang coù yù ñoà gì. Vaø nhöõng chính trò gia khaùc taïi thöôïng vieän cuõng khoâng hieåu TNS Fielding ñang laøm gì.

Toâi cuõng khoâng chaéc ngaøi Fielding coù bieát oâng ta ñang laøm gì hay khoâng.”

Kinh teá Victoria sung maõn nhaát quoác gia

Döïa theo caùc soá thoáng keâ môùi nhaát, quyù hai vöøa qua, tieåu bang Victoria ñöôïc coi laø ñaàu taøu kinh teá cuûa nöôùc UÙc. Trong thôøi gian naøy tieåu bang ñoâng daân thöù nhì UÙc chaâu taïo ra moät nöûa cô hoäi taêng tröôûng cho kinh teá UÙc.

Nha thoáng keâ UÙc vöøa coâng boá caùc chæ soá kinh teá cô baûn, trong ñoù tieåu bang Victoria ñoùng goùp 0.4% taêng tröôûng döïa treân nhu caàu noäi ñòa trong quyù hai, chieám gaàn moät nöûa taêng tröôûng cuûa toaøn quoác laø 0.9%. Tieåu bang Taây UÙc, trong thôøi gian daøi voán ñöôïc coi nhö ñaàu taøu kinh teá cuûa caû nöôùc UÙc, ñoùng goùp 0.3%. NSW trôû thaønh vaät gaây söùc ì cho con taøu kinh teá quoác gia, khi caùc hoaït ñoäng laøm aên taïi tieåu bang naøy chæ ñoùng goùp cho taêng tröôûng kinh teá lieân bang 0.1%. Vieäc nhieàu khoaûn tieàn ñoå voâ caùc chöông trình ñaàu tö taïi Victoria, tôùi $10.6 tyû ñoàng, daønh cho caùc döï aùn vaøo loaïi lôùn nhö xa loä giao thoâng EastLink vaø vieäc naïo veùt caûng bieån Melbourne, laø nguyeân nhaân khieán cho kinh teá Victoria trôû neân phoàn thònh.

Boä tröôûng Ngaân khoá Victoria, John Lenders, noùi oâng thaáy vui tröôùc caùc soá lieäu kinh teá môùi coâng boá. Theo oâng noù phaûn aûnh taêng tröôûng maïnh caùc khoaûn ñaàu tö ôû caû khu vöïc tö laãn khu vöïc coâng. Vaø khoâng keùm phaàn soâi ñoäng laø khu vöïc xaây caát gia cö. Kinh teá quoác gia taêng tröôûng 0.3% trong quyù hai, giaûm khaù nhieàu so vôùi möùc taêng 0.7% trong quyù moät. Nhìn chung maø noùi tyû leä taêng tröôûng, duø yeáu ñi chuùt ñænh trong quyù hai, cuõng ñuû taïo

9

ra con soá taêng tröôûng trong naêm laø 2.7%. Boä tröôûng Ngaân khoá lieân bang Wayne Swan noùi tyû leä taêng tröôûng GDP trong quyù hai laø khaù maïnh meõ trong boái caûnh thaùch thöùc kinh teá toaøn caàu gia taêng vaø toác ñoä taêng tröôûng yeáu ñi taïi caùc nöôùc kyõ ngheä hoùa.

Trieån voïng kinh doanh taïi UÙc khoâng laïc quan

Theo baûn ñieàu tra môùi nhaát cuûa coâng ty baûo hieåm Perpetual, taùm möôi phaàn traêm laõnh ñaïo doanh nghieäp UÙc hieän ñang bi quan veà trieån voïng laøm aên trong naêm 2008/09. Nhöõng ngöôøi naøy tin raèng neáu khoâng coù kyõ ngheä khai moû vaø thò tröôøng Trung Hoa, coù theå nöôùc UÙc ñaõ rôi vaøo suy thoaùi. Vieäc ngaân haøng Tröõ kim haï laõi suaát vaø khaû naêng vay tín duïng deã daøng hôn tröôùc ñaõ khoâng ñöôïc caùc giaùm ñoác ñeå yù tôùi.

Lo laéng coù veû thöôøng tröïc hôn cuûa nhoùm ngöôøi ñieàu haønh coâng ty ñoù laø tình traïng lieân tuïc thieáu nhaân coâng

laønh ngheà, laõi suaát cho vay ñeå kinh doanh vaãn coøn khaù cao, vaø chæ soá laïm phaùt chöa coù xu höôùng giaûm. Trong moät cuoäc ñieàu tra khaùc do coâng ty taøi chaùnh Perpetual Ltd thöïc hieän, caùc giaùm ñoác ñaõ nhaéc ñeán moät soá quan ngaïi xuaát hieän trong thôøi gian gaàn ñaây.

Trong ñoù bao goàm thò tröôøng coå phieáu leân xuoáng thaát thöôøng, giaù daàu thoâ vaãn coøn khaù cao, vaø tình hình khoâng maáy saùng suûa cuûa neàn kinh teá Myõ. Coâng ty Perpetual phoûng vaán 661 nhaân vaät ñieàu haønh trong nhoùm doanh nhaân taïi UÙc. Nhaân vieân nghieân cöùu thò tröôøng Richard Lee töø Perpetual, ngöôøi phoái kieåm cuoäc ñieàu tra veà trieån voïng laøm aên cuûa giôùi laõnh ñaïo kinh doanh cho hay caùc ñaùnh giaù traùi ngöôïc nhau xuaát hieän khaù nhieàu trong baûn ñieàu tra. Ví duï moät beân nhöõng ngöôøi tham gia ñieàu tra ñaët nieàm tin cuûa hoï vaøo coâng ngheä khai khoaùng cuûa UÙc, coi ñoù nhö laø taùc nhaân duy trì khaû naêng taêng tröôûng cho neàn kinh teá. Trong khi moät nhoùm khaùc coi vieäc UÙc xuaát caûng quaëng moû kyû

10

luïc vaø giaù baùn khaù cao ñaõ ñaåy chæ soá laïm phaùt gia taêng, vaø ñaèng sau noù laø laõi suaát ngaân haøng. Theo oâng Lee thì “Nguyeân nhaân gaây ra söùc eùp laïm phaùt bao goàm giaù xuaát caûng nguyeân lieäu ôû möùc cao, vaø taùc ñoäng cuûa noù ñoái vôùi chæ soá tieâu duøng cuûa giôùi tieâu thuï. Giaù xuaát caûng nguyeân lieäu thoâ laø con dao hai löôõi. Moät soá ngaønh coâng ngheä thu lôïi nhuaän töø noù. Ñoù laø nhöõng ngaønh xuaát caûng nguyeân lieäu thoâ. Trong khi moät soá lónh vöïc khaùc chòu thieät thoøi vì noù. Ví duï nhö ngaønh baùn leû, vaø nhieàu ngöôøi lo ngaïi chæ soá tieâu duøng ñaõ suït giaûm trong 12 thaùng qua.”

OÂng Lee cho hay duø cuoäc ñieàu tra hoaøn taát hoài thaùng Tö, tröôùc thôøi ñieåm giaù nguyeân lieäu suy giaûm nhö hieän nay, tuy nhieân caùc döï ñoaùn ñöa ra ñaõ ñuùng nhö nhöõng gì xaûy ra trong thöïc teá.

Ñoàng UÙc kim giaûm giaù coù theå cöùu nöôùc UÙc khoûi suy thoaùi

Ñoàng ñoâ la UÙc giaûm giaù baét ñaàu laøm cho daân du lòch ngoaïi quoác lo laéng.

Khi ñoåi ra caùc ñoàng tieàn cuûa quoác gia khaùc, $100 ñoàng cuûa du khaùch UÙc nay nhaän ñöôïc ít tieàn hôn so vôùi thaùng tröôùc. Vieäc ñoâ la UÙc giaûm giaù maïnh trong thôøi gian moät thaùng, töø 98.5 xu Myõ xuoáng coøn 85 xu, ñaõ taùc ñoäng ñeán söùc mua cuûa du khaùch UÙc khi ñi holiday taïi moät soá chaâu luïc. Tuy nhieân ñoàng UÙc kim xuoáng giaù coù theå coù lôïi ích cuûa noù. Noù coù theå laøm cho haøng saûn xuaát taïi UÙc reû ñi, ngaên chaën khaû naêng xaû ra moät cuoäc suy thoaùi ôû nöôùc UÙc. Kinh teá gia ñieàu haønh quyõ ñaàu tö AMP, Shane Oliver, noùi: “Ñoái vôùi toång theå neàn kinh teá, tin naøy laø moät tin toát, duø caùc du khaùch UÙc ñang du lòch ngoaïi quoác khoâng thích tin naøy.”

Môùi moät thaùng tröôùc ñaây, caùc kinh teá gia khi aáy ñöa ra döï ñoaùn moät ñoàng UÙc kim seõ coù ngaøy aên moät ñoàng Myõ.

Theá coøn baây giôø, coù ngöôøi daùm noùi raèng ñoàng UÙc kim seõ coøn giaûm nöõa, coù theå coù ngaøy noù xuoáng coøn 80 xu Myõ. Hoâm thöù Ba, moät UÙc kim aên ñöôïc 85.4 xu Myõ.

Vaäy ñieàu gì ñaõ gaây ra söï thay ñoåi ngöôïc doøng naøy?

Thöù nhaát Ngaân haøng tröõ kim UÙc chaâu ñaõ baén tieáng (moät caùch nghieâm tuùc) veà khaû naêng giaûm laõi suaát cho vay.

Vaø ñuùng nhö lôøi ñoàn ñoaùn, laõi suaát cuûa UÙc ñaõ haï 25 ñieåm vaøo hoâm thöù Ba. Thöù nhì, giaù caùc nguyeân lieäu cô baûn cho neàn kinh teá nhö kim loaïi vaø daàu thoâ ñaõ giaûm maïnh trong nhöõng thaùng gaàn ñaây, do lo laéng veà khaû naêng suy traàm cuûa neàn kinh teá theá giôùi.

Tieán só Oliver noùi theâm: “Ñoàng baïc UÙc vaãn ñöôïc giôùi buoân tieàn quoác teá gaén vôùi chu kyø leân xuoáng cuûa giaù nguyeân lieäu.” Thöù ba, ñoù laø ñoàng Myõ kim ñaõ leân giaù trôû laïi so vôùi moät soá ngoaïi teä trong caùc tuaàn gaàn ñaây. Caùc nhaân toá naøy lieân hôïp laïi vôùi nhau ñaõ ñaåy ñoàng UÙc kim xuoáng giaù thaáp nhaát trong baûy

thaùng. Tuy nhieân chuùng ta caàn coù caùi nhìn roäng ra hôn nöõa ñeå xem ñoàng ñoâ la UÙc maát giaù trong thôøi gian qua laø nhieàu hay ít.

Khi moät ñoàng UÙc aên 85 xu Myõ, tyû giaù naøy vaãn coøn khaù cao so vôùi naêm 2001, khi ñoù moät ñoàng UÙc chæ aên ñöôïc 50 xu Myõ. Luùc ñoù ngöôøi ta goïi UÙc kim baèng caùc teân raát kyø nhö “Pacific peso’’, “ñoàng peso vuøng Thaùi Bình Döông”, vaø “little Aussie bleeder’’ “ñoàng baïc maát giaù nhanh nhö sao choåi”. Trong khi du khaùch UÙc ñi du lòch ngoaïi quoác than thaân traùch phaän, vieäc ñoàng UÙc kim xuoáng giaù ñaõ laøm cho nhieàu ngöôøi thaéng hôn laø bò thua. Tieán só Oliver noùi: “Khi moät ñoàng UÙc ñoåi ñöôïc 98.5 xu Myõ, tyû giaù nhö vaäy khoâng laøm cho haøng UÙc baùn moät caùch deã daøng treân thò tröôøng quoác teá. Coøn baây giôø, caùc nhaø xuaát caûng UÙc chaâu baét ñaàu tìm thaáy khaùch haøng khoaùi mua ñoà cuûa mình.”

Noâng gia UÙc seõ nhaän ñöôïc theâm tieàn cho loâ haøng noâng saûn cuûa hoï. Coâng ty khai moû seõ kieám theâm tieàn ñoái vôùi caùc vuï xuaát caûng quaëng saét hay than ñaù.

Thaäm chí caùc coâng ty du lòch noäi ñòa ñang baét ñaàu ñoùn khaùch ngoaïi quoác tôùi vì vaät giaù taïi UÙc ñang trôû neân reû hôn, khi hoï ñoåi töø Myõ kim ra. Trong khi du khaùch UÙc ñang vui chôi ôû ngoaïi quoác maát 15 phaàn traêm söùc mua vì ñoàng ñoâ UÙc xuoáng giaù, du khaùch ngoaïi quoác ñeán UÙc du lòch seõ nhaän ngay töùc thì söùc mua gia taêng 15 phaàn traêm. Kinh teá gia ñieàu haønh cô sôû Prescott Securities, Darryl Gobbett, noùi caùc nhaø xuaát caûng röôïu vaø xe hôi seõ höôûng lôïi töø vieäc ñoàng UÙc kim trôû neân reû hôn. OÂng noùi: “Raát nhieàu caùc nhaø xuaát caûng cuûa UÙc chaâu caûm thaáy vui tröôùc söï meàm giaù cuûa ñoàng UÙc kim. Neáu nhö caùc coâng ty UÙc xuaát caûng haøng nhieàu hôn, coâng aên vieäc laøm ñöôïc duy trì, khaû naêng rôi vaøo suy thoaùi giaûm ñi haøng ngaøy.” Tuy nhieân theo tieán só Oliver töø quyõ ñaàu tö AMP, UÙc chaâu chöa thoaùt khoûi côn gioâng baõo suy thoaùi kinh teá. OÂng cho raèng hieän vaãn coù 40 phaàn traêm khaû naêng kinh teá UÙc rôi vaøo suy thoaùi. So vôùi ñaàu naêm, nhö theá laø taêng hôn 20 phaàn traêm, tuy nhieân sau khi Ngaân haøng tröõ kim giaûm laõi suaát hoâm thöù Ba, khaû naêng suy thoaùi hieän giôø trôû neân yeáu hôn so vôùi tröôùc. OÂng noùi: “Ngaân haøng tröõ kim ñaõ baét ñaàu laùi con taøu UÙc chaâu traùnh xa vuøng ñaát suy thoaùi”.

Laõi suaát cho vay giaûm ñi chaéc chaén seõ khôi maøo caùc hoaït ñoäng ñaàu tö vaø xuaát caûng, tuy nhieân tình hình xaûy ra taïi Anh Quoác, Myõ vaø Canada, laø nôi laõi suaát ñöôïc duy trì thaáp trong thôøi gian vöøa qua, khoâng hoaøn toaøn nhö nhöõng gì ngöôøi ta mong ñôïi.

Huy chöông vaøng Olympic toán bao nhieâu UÙc kim?

Ñoái vôùi moãi huy chöông trong toång soá 13 huy chöông vaøng UÙc ñaït ñöôïc taïi theá vaän hoäi Baéc Kinh, theo öôùc

L

aàn ñaàu tieân trong baûy naêm Ngaân haøng tröõ kim lieân bang UÙc chaâu ñaõ haï laõi suaát cho vay, töø 7.25% xuoáng coøn 7.00%. Trong cuoäc hoïp xeùt duyeät laõi suaát haøng thaùng cuûa Ngaân haøng tröõ kim saùng thöù Ba, 02/09, ban ñieàu haønh ñaõ quyeát ñònh giaûm laõi suaát cho vay 25 ñieåm, vaø tin veà vuï giaûm laõi suaát naøy ñaõ ñöôïc loït ra ngoaøi trong nhieàu ngaøy qua. Baùo ñaøi suoát ngaøy bình luaän veà vuï giaûm laõi suaát ñaàu tieân trong baûy naêm. Vuï giaûm laõi suaát “hieám hoi” hoâm thöù Ba xaûy ra sau hai vuï taêng laõi suaát cho vay vaøo thaùng Hai vaø thaùng ba vöøa qua. Caùc kinh teá gia cho raèng Ngaân haøng Tröõ kim khoù maø laøm theâm moät vuï caét laõi xuaát khaùc, trong cuoäc hoïp vaøo ñaàu thaùng Möôøi tôùi. Boán ngaân haøng lôùn taïi UÙc, hay coøn goïi laø boán nhaø bank truï coät, goàm NAB, Commonwealth Bank, Westpac vaø ANZ ñaõ haønh ñoäng töùc thì baèng caùch caét laõi suaát cho vay, loaïi leân xuoáng theo thò tröôøng, variable interest rates, sau loan baùo giaûm laõi suaát cuûa Ngaân haøng tröõ kim. Hoâm thöù Ba ngaân haøng ANZ ñaõ ñieàu chænh laõi xuaát cho vay, loaïi thò tröôøng, xuoáng 25 ñieåm, thaønh 9.37 phaàn traêm. Trong moät tuyeân boá, nhaø bank ANZ noùi caùc khaùch haøng vay nôï cuûa ngaân haøng seõ ñöôïc ñieàu chænh laõi suaát cho vay sôùm, baét ñaàu töø muøng Taùm thaùng Chín. Tröôùc khi Ngaân haøng tröõ kim ñöa ra quyeát ñònh giaûm laõi suaát, ngaân haøng Commonwealth Bank vaø Westpac töø choái loan baùo hoï seõ haønh ñoäng theo höôùng naøo. Trung bình moät gia ñình vôùi khoaûn nôï tieàn nhaø $300,000 ñoàng, seõ tieát kieäm ñöôïc $54 ñoàng trong moät thaùng.

Chính phuû maát toi 555 trieäu ñoàng chæ vì moät laù phieáu

Thöôïng vieän UÙc, trong cuoäc boû thaêm saùng thöù Naêm (4/9), ñaõ taïo ra moät loã hoång $555 trieäu ñoàng trong ngaân saùch quoác gia khi khoái TNS ñoái laäp boû phieáu choáng saéc thueá chính phuû ñeà nghò ñaùnh voâ xe hôi loaïi sang. Thöôïng nghò só (TNS) ñaûng Gia ñình treân heát, Family First, Steve Fielding ñöùng veà phía ñoái laäp baùc ñeà nghò taêng thueá cuûa

chính phuû. OÂng khoâng ñöa ra ñoøi hoûi chính phuû caàn phaûi xem laïi saéc thueá môùi, vaø neáu caàn, thay ñoåi moät chuùt theo yù nguyeän cuûa oâng. Döï luaät taêng thueá ñoái vôùi xe loaïi sang ñaõ bò thaát baïi vôùi 34 phieáu choáng vaø 33 phieáu thuaän. Cuoäc boû thaêm ñöôïc tieán haønh sau khi moät söï coá nho nhoû xaûy ra, laø tröôùc ñoù TNS Töï Do Sue Boyce queân khoâng ñeán phoøng hoïp vaøo luùc boû phieáu. Cuoái cuøng phe ñoái laäp ñeà nghò mang döï luaät ra boû thaêm laïi vaøo saùng thöù Naêm.

Vieäc döï luaät bò thaát baïi taïi thöôïng vieän ñaõ laøm cho ngaân saùch cuûa chính phuû Lao Ñoäng bò luûng moät loã lôùn, tôùi $555 trieäu ñoàng. Ñaây laø soá thueá bò maát trong thôøi gian boán naêm. Nhöõng choã baùn xe naøo thu thueá xe cuûa ngöôøi mua keå töø muøng Moät thaùng Baûy naêm nay, nay phaûi hoaøn tieàn laïi cho hoï. TNS Fielding noùi oâng muoán mieãn thueá cho noâng gia vaø nhöõng ngöôøi chôû khaùch ñi tour, khi mua xe ñeå duøng laøm phöông tieän laøm aên, ñoái vôùi nhöõng xe vôùi giaù maéc hôn möùc traàn, baét ñaàu bò thueá, laø $57,180 ñoàng. Tuy nhieân toång tröôûng Ngaân khoá Wayne Swan giaûi thích raèng caùch laøm nhö vaäy laø khoâng hôïp hieán vaø raát khoù thöïc thi. Chính phuû Rudd caûm thaáy lo laéng veà vai troø cuûa oâng nghò naøy. TNS Fielding noùi veà thueá ñaùnh treân xe haïng sang nhö sau: “Coù theå chính phuû Rudd cho raèng hoï coù theå thoaùt toäi khi ñaùnh theâm thueá ñoái vôùi phöông tieän laøm aên thöôøng ngaøy cuûa noâng gia vaø ngöôøi ñieàu haønh tour du lòch. Haønh ñoäng gaây khoù khaên cho ñôøi soáng cuûa hai nhoùm ngöôøi naøy ñaõ bò chaën laïi.” Trong khi ñoù caùc thöôïng nghò só ñaûng Xanh vaø TNS ñoäc laäp Nick Xenophon ñöùng veà phía Lao Ñoäng. Hoï boû thaêm haäu thuaãn döï luaät. Laõnh tuï cuûa nhoùm TNS ñaûng Xanh, Bob Brown chæ trích TNS Fielding vôùi haønh ñoäng choáng laïi döï luaät. OÂng noùi raèng caùch choáng nhö vaäy chaúng khaùc gì ngaên caûn tranh luaän trong töông lai veà chuû ñeà thueá xe hôi. Xuaát hieän treân ñaøi ABC oâng noùi: “Chính phuû khoâng bieát TNS Fielding ñang coù yù ñoà gì. Vaø nhöõng chính trò gia khaùc taïi thöôïng vieän cuõng khoâng hieåu TNS Fielding ñang laøm gì.

Toâi cuõng khoâng chaéc ngaøi Fielding coù bieát oâng ta ñang laøm gì hay khoâng.”

Kinh teá Victoria sung maõn nhaát quoác gia

Döïa theo caùc soá thoáng keâ môùi nhaát, quyù hai vöøa qua, tieåu bang Victoria ñöôïc coi laø ñaàu taøu kinh teá cuûa nöôùc

UÙc. Trong thôøi gian naøy tieåu bang ñoâng daân thöù nhì UÙc chaâu taïo ra moät nöûa cô hoäi taêng tröôûng cho kinh teá UÙc.

Nha thoáng keâ UÙc vöøa coâng boá caùc chæ soá kinh teá cô baûn, trong ñoù tieåu bang Victoria ñoùng goùp 0.4% taêng tröôûng döïa treân nhu caàu noäi ñòa trong quyù hai, chieám gaàn moät nöûa taêng tröôûng cuûa toaøn quoác laø 0.9%. Tieåu bang Taây UÙc, trong thôøi gian daøi voán ñöôïc coi nhö ñaàu taøu kinh teá cuûa caû nöôùc UÙc, ñoùng goùp 0.3%. NSW trôû thaønh vaät gaây söùc ì cho con taøu kinh teá quoác gia, khi caùc hoaït ñoäng laøm aên taïi tieåu bang naøy chæ ñoùng goùp cho taêng tröôûng kinh teá lieân bang 0.1%. Vieäc nhieàu khoaûn tieàn ñoå voâ caùc chöông trình ñaàu tö taïi Victoria, tôùi $10.6 tyû ñoàng, daønh cho caùc döï aùn vaøo loaïi lôùn nhö xa loä giao thoâng EastLink vaø vieäc naïo veùt caûng bieån Melbourne, laø nguyeân nhaân khieán cho kinh teá Victoria trôû neân phoàn thònh.

Boä tröôûng Ngaân khoá Victoria, John Lenders, noùi oâng thaáy vui tröôùc caùc soá lieäu kinh teá môùi coâng boá. Theo oâng noù phaûn aûnh taêng tröôûng maïnh caùc khoaûn ñaàu tö ôû caû khu vöïc tö laãn khu vöïc coâng. Vaø khoâng keùm phaàn soâi ñoäng laø khu vöïc xaây caát gia cö. Kinh teá quoác gia taêng tröôûng 0.3% trong quyù hai, giaûm khaù nhieàu so vôùi möùc taêng 0.7% trong quyù moät. Nhìn chung maø noùi tyû leä taêng tröôûng, duø yeáu ñi chuùt ñænh trong quyù hai, cuõng ñuû taïo ra con soá taêng tröôûng trong naêm laø 2.7%. Boä tröôûng Ngaân khoá lieân bang Wayne Swan noùi tyû leä taêng tröôûng GDP trong quyù hai laø khaù maïnh meõ trong boái caûnh thaùch thöùc kinh teá toaøn caàu gia taêng vaø toác ñoä taêng tröôûng yeáu ñi taïi caùc nöôùc kyõ ngheä hoùa.

Trieån voïng kinh doanh taïi UÙc khoâng laïc quan

Theo baûn ñieàu tra môùi nhaát cuûa coâng ty baûo hieåm Perpetual, taùm möôi phaàn traêm laõnh ñaïo doanh nghieäp UÙc hieän ñang bi quan veà trieån voïng laøm aên trong naêm 2008/09. Nhöõng ngöôøi naøy tin raèng neáu khoâng coù kyõ ngheä khai moû vaø thò tröôøng Trung Hoa, coù theå nöôùc UÙc ñaõ rôi vaøo suy thoaùi. Vieäc ngaân haøng Tröõ kim haï laõi suaát vaø khaû naêng vay tín duïng deã daøng hôn tröôùc ñaõ khoâng ñöôïc caùc giaùm ñoác ñeå yù tôùi.

Lo laéng coù veû thöôøng tröïc hôn cuûa nhoùm ngöôøi ñieàu haønh coâng ty ñoù laø tình traïng lieân tuïc thieáu nhaân coâng laønh ngheà, laõi suaát cho vay ñeå kinh doanh vaãn coøn khaù cao, vaø chæ soá laïm phaùt chöa coù xu höôùng giaûm. Trong moät cuoäc ñieàu tra khaùc do coâng ty taøi chaùnh Perpetual Ltd thöïc hieän, caùc giaùm ñoác ñaõ nhaéc ñeán moät soá quan ngaïi xuaát hieän trong thôøi gian gaàn ñaây.

Trong ñoù bao goàm thò tröôøng coå phieáu leân xuoáng thaát thöôøng, giaù daàu thoâ vaãn coøn khaù cao, vaø tình hình khoâng maáy saùng suûa cuûa neàn kinh teá Myõ. Coâng ty Perpetual phoûng vaán 661 nhaân vaät

11

T

aïp chí Forbes cuûa Myõ vöøa coâng boá danh saùch haøng naêm nhöõng phuï nöõ quyeàn löïc nhaát theá giôùi. Ñöông kim Thuû töôùng Ñöùc Angela Merkel ñöôïc choïn laø ngöôøi ñöùng ñaàu danh saùch naøy. Ñöùng ôû vò trí thöù hai trong danh saùch, sau baø Merkel, laø baø Sheila Bair, Chuû tòch cuûa Taäp ñoaøn Baûo hieåm Tieàn göûi Lieân bang Myõ (FDIC). Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa baø Bair, FDIC ñang noã löïc giaûi quyeát nhieàu vuï ngaân haøng phaù saûn do khuûng hoaûng tín duïng ôû Myõ.

FDIC laø moät cô quan cuûa Chính phuû Myõ, baûo hieåm cho 8.451 ngaân haøng thöông maïi ôû Myõ vôùi toång taøi saûn laø 13.300 tyû USD. ÔÛ vò trí thöù ba cuûa danh saùch naêm nay laø baø Indra Nooy, Chuû tòch CEO cuûa haõng giaûi khaùt Pepsi. Baø laø nöõ doanh nhaân coù vò trí cao nhaát trong danh saùch naêm nay, nhôø nhöõng noã löïc cuûa baø trong vieäc thuùc ñaåy hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Pepsi treân toaøn caàu trong boái caûnh ngöôøi tieâu duøng Myõ giaûm bôùt söï yeâu thích ñoái vôùi caùc saûn phaåm nöôùc soda vaø khoai taây chieân. Ñöùng ôû vò trí thöù 4, 5 vaø 6 cuûa danh saùch laàn löôït laø ba nöõ doanh nhaân khaùc. Ñoù laø baø Angela Braly - ngöôøi ñöùng ñaàu haõng baûo hieåm WellPoint

12

cuûa Myõ, baø Cynthia Carroll - CEO cuûa haõng khai moû Anglo-American, vaø baø Irene Rosenfeld - CEO cuûa haõng thöïc phaåm Kraft.

Moät soá göông maët phaûi keå ñeán khaùc trong top 10 laø Ngoaïi tröôûng Myõ Condoleezza Rice, ngöôøi ñöùng ôû vò trí thöù 7 vaø baø Ho Ching ôû vò trí thöù 8.

Trong nhöõng thaùng cuoái nhieäm kyø cuûa mình, baø Rice ñang phaûi ñoái maët vôùi nhieàu vaán ñeà ngoaïi giao lôùn cuûa nöôùc Myõ, ñoù laø tình hình baát oån ôû Pakistan, caêng thaúng leo thang trong quan heä Nga-Myõ vaø vaán ñeà hoøa bình ôû Trung Ñoâng.

Veà phaàn mình, baø Ho Ching - phu nhaân Thuû töôùng Singapore Lyù Hieån Long - laø CEO quyõ ñaàu tö Temasek Holdings cuûa Chính phuû nöôùc naøy vôùi soá voán leân tôùi hôn 100 tyû USD. Hai nhaân vaät coøn laïi trong top 10 laø CEO baø Anne Lauvergeon, CEO cuûa taäp ñoaøn Areva cuûa Phaùp vaø moät coâng daân Myõ coù teân Anne Mulcahy, vò Chuû tòch nöõ ñaàu tieân cuûa taäp ñoaøn in khoång loà Xerox.

Theo caùc taùc giaû thöïc hieän baûn danh saùch, möùc ñoä quyeàn löïc cuûa caùc phuï nöõ ñöôïc xeáp haïng caên cöù treân hai yeáu toá.

Thöù nhaát laø hình aûnh cuûa ngöôøi phuï nöõ ñoù trong coâng chuùng, ñöôïc tính baèng möùc ñoä xuaát hieän cuûa ngöôøi ñoù treân baùo chí. Vaø thöù hai laø söùc maïnh veà taøi chính cuûa ngöôøi phuï nöõ ñoù, tính baèng vò trí chöùc vuï vaø nhöõng thaønh coâng ñaõ coù trong coâng vieäc, cuõng nhö soá taøi saûn maø ngöôøi ñoù kieåm soaùt.

Goäp chung, 100 phuï nöõ trong danh saùch naêm nay kieåm soaùt löôïng taøi saûn

leân tôùi 26.000 tyû USD. Maëc duø vaäy, phuï nöõ noùi chung vaãn chæ chieám moät tyû leä nhoû ôû caùc vò trí coâng taùc cao.

Laáy nöôùc Myõ laøm ví duï. Theo coâng ty nghieân cöùu Catalyst, maëc duø nöõ giôùi chieám khoaûng 46% löïc löôïng lao ñoäng ôû nöôùc naøy, nhöng chæ chieám 15% trong soá caùc vò trí laõnh ñaïo doanh nghieäp. Chöa ñaày 3% trong soá caùc doanh nghieäp lôùn nhaát ôû Myõ coù CEO laø nöõ.

Theâm vaøo ñoù, tình hình kinh teá theá giôùi u aùm cuõng ñaõ khieán khoâng ít phuï nöõ ôû vò trí cao phaûi maát vieäc. Trong ñoù khoâng theå khoâng keå tôùi cöïu CEO Patricia Russo cuûa haõng vieãn thoâng Alcatel Lucent vaø Zoe Cruz, cöïu Chuû tòch cuûa taäp ñoaøn ngaân haøng Morgan Stanley - ngöôøi töøng ñöôïc meänh danh laø “Nöõ hoaøng Wall Streets”. Ñöùng ôû vò trí thöù 28 trong baûng danh saùch, Thöôïng nghò syõ Hillary Clinton cuûa Myõ, ngöôøi vöøa thaát baïi caùch ñaây chöa laâu trong cuoäc ñua vaøo Nhaø Traéng, laø ngöôøi phuï nöõ coù möùc ñoä xuaát hieän tröôùc coâng chuùng nhieàu nhaát.

Trong soá 100 phuï nöõ cuûa danh saùch naêm nay, coù 54 nöõ doanh nhaân, 23 nöõ chính trò gia, coøn laïi laø nhöõng nhaân vaät laøm vieäc trong caùc lónh vöïc khaùc. 1/3 baûn danh saùch naêm nay laø nhöõng ngöôøi maët môùi. Nhöõng quoác gia coù nhieàu göông maët nhaát trong danh saùch laø Anh (5 ngöôøi), Trung Quoác (4 ngöôøi), Phaùp, AÁn Ñoä vaø Haø Lan (moãi nöôùc 3 ngöôøi).

Mai Vaân - Forbes

Myõ coù ít coâng cuï ñeå taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi neàn kinh teá.

...vaø söï thaät thöù hai

T

rong cuoäc ñua nöôùc ruùt vaøo Baïch OÁc, giöõa hai öùng cöû vieân Barack Obama cuûa ñaûng Daân chuû vaø John McCain cuûa ñaûng Coäng hoøa coù nhieàu ñieåm khaùc bieät lôùn trong chính saùch kinh teá.

OÂng McCain muoán caét giaûm thueá theâm cho ngöôøi giaøu, trong khi oâng Obama muoán caét giaûm thueá cho taàng lôùp ngheøo vaø trung löu. Hai oâng coøn baát ñoàng trong caùc vaán ñeà chaêm soùc söùc khoûe, naêng löôïng...

Tuy nhieân, vôùi ngöôøi Myõ, nhöõng khaùc bieät naøy khoâng heà laøm hoï ngaïc nhieân. Ñaûng Daân chuû vaø Coäng hoøa töø tröôùc tôùi nay luoân coù nhöõng chính saùch kinh teá khaùc nhau.

Söï thaät thöù nhaát...

Ñöông kim Thuû töôùng Ñöùc Angela Merkel.

Nhieàu ngöôøi Myõ bieát raèng, coù nhöõng khaùc bieät chính saùch döôøng nhö ñaõ trôû thaønh “tính caùch” cuûa hai ñaûng naøy. Tuy nhieân, khoâng maáy ai coù theå nhaän ra ñöôïc hai söï thaät quan troïng veà thôøi kyø sau Theá chieán 2. Trong cuoán saùch “Unequal Democracy” (taïm dòch “Daân chuû baát bình ñaúng”) cuûa GS. Khoa hoïc chính trò Larry M. Bartels thuoäc Ñaïi hoïc Princeton (Myõ), hai vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc phaûn aùnh khaù roõ.

Hieåu ñöôïc nhöõng vaán ñeà naøy seõ giuùp caùc cöû tri Myõ bieát neân boû phieáu cho ai ñeå ñöôïc lôïi cho hoï veà maët kinh teá trong cuoäc baàu cöû toång thoáng vaøo thaùng 11 tôùi ñaây.

Söï thaät thöù nhaát laø, bình quaân, kinh teá Myõ döôùi söï laõnh ñaïo cuûa caùc toång thoáng ñaûng Daân chuû taêng tröôûng nhanh hôn döôùi söï laõnh ñaïo cuûa caùc toång thoáng döôùi thôøi ñaûng Coäng hoøa. Ñieàu naøy ñöôïc phaûn aùnh roõ neùt nhaát qua söï so saùnh giöõa nhieäm kyø cuûa oâng Clinton caùch ñaây chöa laâu vaø nhieäm kyø cuûa oâng Bush hieän nay. Nhöõng gì dieãn ra trong khoaûng thôøi daøi hôn caøng minh chöùng nhaän ñònh naøy theâm roõ neùt.

Trong thôøi kyø töø naêm 1948 tôùi naêm 2007, trong ñoù ñaûng Coäng hoøa caàm quyeàn 34 naêm vaø ñaûng Daân chuû caàm quyeàn 26 naêm, taêng tröôûng toång saûn phaåm quoác gia (GNP) thöïc teá ñaàu ngöôøi haøng naêm bình quaân döôùi thôøi caùc toång thoáng cuûa ñaûng Coäng hoøa laø 1,64%, so vôùi möùc 2,78% döôùi thôøi caùc toång thoáng cuûa ñaûng Daân chuû.

Khoaûng caùch 1,14% naøy, neáu ñöôïc duy trì trong voøng 8 naêm, seõ taïo ra möùc taêng 9,33% trong thu nhaäp caù nhaân, nhieàu hôn baát kyø moät ñôït caét giaûm thueá naøo maø moät toång thoáng Myõ coù theå ñem laïi.

Söï khaùc bieät veà taêng tröôûng kinh teá noùi treân döôùi söï laõnh ñaïo cuûa hai ñaûng khieán khoâng ít ngöôøi phaûi ngaïc nhieân, vì thöôøng thì caùc toång thoáng

Söï thaät thöù hai laø vaán ñeà baát bình ñaúng thu nhaäp cuûa ngöôøi Myõ döôùi söï laõnh ñaïo cuûa hai ñaûng.

Trong 30 naêm trôû laïi ñaây, khoaûng caùch thu nhaäp ôû Myõ lieân tuïc taêng, taùc ñoäng xaáu tôùi taâm lyù cuûa ngöôøi daân nöôùc naøy.

Tuy nhieân, qua phaân tích soá lieäu, GS. Bartels cho thaáy, trong 60 naêm qua, baát bình ñaúng thu nhaäp ôû Myõ coù xu höôùng taêng maïnh döôùi thôøi caùc toång thoáng ñaûng Coäng hoøa vaø giaûm nheï döôùi thôøi caùc toång thoáng ñaûng Daân chuû.

Do ñoù, vieäc ñaûng Coäng hoøa thaéng cöû 5 laàn trong soá 7 cuoäc baàu cöû töø naêm 1980 trôû laïi ñaây ñuùng laø moät tin xaáu ñoái vôùi ngöôøi ngheøo ôû Myõ! Ñeå coù moät caùi nhìn toaøn caûnh hôn veà taêng tröôûng thu nhaäp cuûa ngöôøi Myõ töø sau Theá chieán 2 tôùi nay, GS. Bartels ñaõ ñöa ra 5 möùc thang thu nhaäp. Möùc thang 20 laø möùc thang ôû ñoù maø 20% soá gia ñình coù thu nhaäp ít hôn möùc naøy vaø 80% soá gia ñình coù thu nhaäp cao hôn. Ñaây laø möùc thang chia giöõa ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi khoâng ngheøo.

Töông töï, möùc thang 40 laø möùc thu nhaäp maø ôû doù 40% soá gia ñình coù thu nhaäp nhieàu hôn vaø 60% soá gia ñình coù thu nhaäp cao hôn. Beân caïnh ñoù laø caùc möùc thang 60, 80 vaø 95. Möùc thang 95 laø möùc thang chia giöõa ngöôøi khoâng giaøu vaø ngöôøi giaøu.

OÂng McCain vaãn cho raèng, moät gia ñình ñöôïc coi laø giaøu ôû Myõ coù thu nhaäp ít nhaát 5 trieäu USD/naêm, nhöng theo tính toaùn cuûa GS. Bartels, con soá naøy chæ laø 180.000 USD/naêm!

Theo tính toaùn cuûa GS. Bartels, nhöõng gia ñình treân möùc thang thu nhaäp cao nhaát (95) ñöôïc lôïi ít hôn töø keát quaû baàu cöû toång thoáng, Tuy nhieân, nhöõng gia ñình ôû möùc thang thu nhaäp thaáp nhaát (20) laïi chòu taùc ñoäng nhieàu töø keát quaû baàu cöû.

Nguoàn goác cuûa nhöõng khaùc bieät treân laø moät caâu chuyeän khaù phöùc taïp. Chaúng haïn, ôû ñaàu giai ñoaïn ñöôïc nghieân cöùu, tröôùc nhieäm kyø Toång thoáng Reagan cuûa ñaûng Coäng hoøa, taêng tröôûng kinh teá laø lyù do chính daãn tôùi taêng khoaûng caùch thu nhaäp.

Tuy nhieân, baét ñaàu nhieäm kyø cuûa Reagan, söï khaùc bieät taêng tröôûng ñoùng vai troø ít ñi. Ngoaøi ra, ñaûng Daân chuû coù xu höôùng taêng löông toái thieåu, trong khi ñaûng Coäng hoøa luoân giöõ thaùi ñoä thaän troïng vôùi caùc toå chöùc coâng ñoaøn.

Thöïc teá noùi treân cho thaáy, neáu nhöõng gì saép tôùi dieãn ra seõ gioáng nhö lòch söû, chieán thaéng cuûa oâng Obama vaøo thaùng 11 naøy coù theå seõ giuùp kinh teá Myõ taêng tröôûng cao hôn, vaø baát bình ñaúng thu nhaäp giaûm xuoáng, ngöôïc laïi seõ ñoàng nghóa vôùi taêng tröôûng kinh teá chaäm hôn vaø baát bình ñaúng gia taêng. [ ]

13

N

gaøy 26/8, Ngaân haøng Theá giôùi (WB) coâng boá, vaãn coøn khoaûng 1/5 daân soá theá giôùi ñang soáng trong ngheøo ñoùi.

Maëc duø soá ngöôøi soáng döôùi möùc ngheøo khoå treân theá giôùi ñaõ giaûm roõ reät trong voøng 15 naêm qua (1981- 2005), song toác ñoä giaûm ngheøo vaãn chaäm vaø soá ngöôøi ngheøo coøn raát lôùn.

WB cho bieát, theo phöông phaùp thoáng keâ môùi, möùc thu nhaäp ñöôïc xeáp vaøo dieän ngheøo khoå ñaõ naâng töø 1 USD/ngöôøi/ngaøy leân 1,25 USD/ngöôøi/ ngaøy (theo chæ soá giaù caû naêm 2005).

Theo tieâu chuaån naøy, soá ngöôøi ngheøo treân theá giôùi ñaõ giaûm töø 1,9 tyû ngöôøi xuoáng coøn 1,4 tyû ngöôøi trong voøng 1/4 theá kyû.

Soá ngöôøi ngheøo cao hôn nhieàu so vôùi döï baùo

Taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, tyû leä daân soá coù thu nhaäp döôùi 1,25 USD/ ngöôøi/ngaøy ñaõ giaûm moät nöûa, töø 52% naêm 1981 xuoáng coøn 26% naêm 2005.

Tuy nhieân, con soá naøy vaãn cao hôn döï kieán. Theo öôùc tính cuûa WB, soá ngöôøi soáng döôùi möùc ngheøo khoå leõ ra phaûi giaûm xuoáng döôùi 9 chöõ soá (khoaûng 985 trieäu ngöôøi), song vôùi toác ñoä giaûm ngheøo hieän nay, soá ngöôøi ngheøo vaãn coøn treân 1 tyû ngöôøi vaøo naêm 2015.

Nhieàu chuyeân gia cho raèng sôû dó tyû leä ngöôøi ngheøo cuøng cöïc treân theá giôùi vaãn cao do giaù caû sinh hoaït ñaét ñoû hôn taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Ngaân haøng Phaùt trieån lieân Myõ (BID) vöøa cho bieát, trong giai ñoaïn töø thaùng 1/2006 ñeán thaùng 3/2008, giaù löông thöïc theá giôùi ñaõ taêng vôùi toác ñoä trung bình laø 68%, ñaåy haøng traêm trieäu ngöôøi vaøo caûnh ñoùi ngheøo.

Theo Toå chöùc Löông Noâng Lieân hieäp quoác (FAO), theâm 50 trieäu ngöôøi treân theá giôùi gia nhaäp ñoäi nguõ ngöôøi ngheøo, do giaù löông thöïc taêng voït gaàn ñaây.

Moät nguyeân nhaân nöõa daãn ñeán ngheøo ñoùi laø chieán tranh vaø caùc thaûm hoaï moâi tröôøng. Caùc cuoäc chieán ôû chaâu Phi, Trung Ñoâng vaø Gruzia cuõng nhö baõo luït vaø ñoäng ñaát thaûm khoác ôû Trung Quoác vöøa qua, ñaõ ñaåy theâm haøng chuïc trieäu ngöôøi vaøo caûnh ñoùi ngheøo.

Baùo caùo cuûa WB cuõng neâu roõ, khoaûng 2,6 tyû ngöôøi treân theá giôùi ñang soáng vôùi möùc thu nhaäp chöa ñeán 2 USD/ngöôøi/ngaøy vaø tình traïng naøy haàu nhö khoâng thay ñoåi keå töø naêm 1981.

Raát nhieàu ngöôøi deã bò toån thöông vì tuùi tieàn ngaøy caøng eo heïp laïi do laïm phaùt cuøng vôùi tình traïng giaù xaêng daàu vaø löông thöïc-thöïc phaåm taêng choùng maët keå töø naêm 2005 ñeán nay.

Nam Sahara vaãn laø ñieåm noùng ñoùi ngheøo

Tyû leä ngöôøi ngheøo vaãn cheânh leäch ñaùng keå giöõa caùc khu vöïc treân theá giôùi, ñaëc bieät vuøng Nam sa maïc Sahara laø khu vöïc duy nhaát maø tyû leä ngöôøi

14

ngheøo khoå haàu nhö vaãn “giaãm chaân taïi choã”: 50% naêm 2005 so vôùi 51% naêm 1981, thaäm chí naêm 1996 taêng leân möùc ñænh ñieåm laø 58%. Neáu tính theo ñaàu ngöôøi, soá ngöôøi soáng döôùi möùc ngheøo khoå ôû khu vöïc naøy coøn taêng gaàn gaáp ñoâi, töø möùc 202 trieäu ngöôøi naêm 1981 leân 384 trieäu ngöôøi vaøo naêm 2005.

Luïc ñòa Ñen cuõng laø moät nôi coù nhieàu ngöôøi ngheøo cuøng cöïc nhaát theá giôùi, vôùi möùc chi tieâu trung bình chæ khoaûng 70 UScent/ngaøy, thaáp hôn nhieàu so vôùi nhöõng khu vöïc khaùc.

Trong khi ñoù, khu vöïc coù soá ngöôøi ngheøo taêng cao nhaát laø Nam AÙ vôùi 596 trieäu ngöôøi naêm 2005 so vôùi 548 trieäu ngöôøi cuûa naêm 1981. ÔÛ khu vöïc Ñoâng AÂu, Trung AÙ, soá ngöôøi ngheøo cuõng coù chieàu höôùng gia taêng.

Trong khi ôû khu vöïc Ñoâng AÙ, trong ñoù coù Trung Quoác, soá ngöôøi soáng döôùi möùc ngheøo khoå ñaõ giaûm maïnh, töø 80% naêm 1981 xuoáng coøn 16-18% naêm 2005. Trong naêm 2005, taïi Ñoâng AÙ chæ coøn khoaûng 337 trieäu ngöôøi soáng döôùi möùc ngheøo khoå, so vôùi hôn moät tyû ngöôøi vaøo naêm 1981. Con soá naøy ôû Trung Quoác, laàn löôït laø 208 trieäu so vôùi 835 trieäu ngöôøi.

WB cho raèng, taïi Myõ Latinh vaø vuøng Caribe, khu vöïc Baéc Phi vaø Trung Ñoâng, tyû leä daân ngheøo cuõng ñaõ giaûm. Tuy nhieân, “Nghieân cöùu kinh teá Myõ Latinh vaø Caribe giai ñoaïn 20072008”, cuûa Uyû ban Kinh teá Myõ Latinh vaø Caribe vöøa coâng boá ñaàu tuaàn naøy cho raèng, giaù caùc maët haøng löông thöïc taêng 15% taïi thò tröôøng caùc nöôùc trong khu vöïc, ñaõ ñaåy theâm 15,7 trieäu ngöôøi, töông ñöông 2,8% daân soá Myõ Latinh, vaøo tình traïng ngheøo ñoùi, naâng tyû leä daân ngheøo taïi khu vöïc Myõ Latinh vaø

vuøng Caribe leân 37,9%, töùc 204,5 trieäu ngöôøi.

Giaù löông thöïc taêng cao cuõng laøm naûy sinh nhieàu vaán ñeà xaõ hoäi phöùc taïp gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán nhoùm ngöôøi ngheøo vaø thu nhaäp thaáp trong xaõ hoäi.

Caùc quan chöùc cuûa WB cho raèng, duy trì toác ñoä taêng tröôûng kinh teá laø chìa khoùa thaønh coâng; laø bieän phaùp quan troïng giaûm tình traïng ngheøo khoå treân theá giôùi. Tuy nhieân, ñaây khoâng phaûi laø bieän phaùp duy nhaát ñeå xoùa ñoùi ngheøo, maø beân caïnh ñoù, chính phuû caùc nöôùc caàn taäp trung taïo vieäc laøm, phoå caäp giaùo duïc, phaùt trieån dòch vuï y teá vaø xaõ hoäi...

Quoác Trung Tuø nhaân cuõ hoûi tuø nhaân môùi: - Caäu laøm sao maø phaûi vaøo ñaây?

- Taát caû chæ vì tôù coá gaéng ñaäp vôõ moät caùi kính cöûa soå.

- Theá maø cuõng vaøo ñaây aø? caäu keå cho tôù nghe ñi !

- Tôù laø ñaàu beáp trong haûi quaân.

Hoâm aáy trong chuyeán coâng vuï tôù ñang naáu aên voâ tình laøm chaùy laây sang maáy thuøng daàu beân caïnh. Tôù voäi duøng bình cöùu hoûa daäp löûa, löûa taét nhöng khoùi boác leân muø mòt khieán tôù bò ngoäp neân tìm caùch môû cöûa soå ñeå thoâng gioù nhöng vì caùi cöûa khoâng coù choã môû, theá laø tôù ñaønh phaûi tìm laáy moät caùi rìu ñeå ñaäp vôõ cöûa kính.

- Caäu laøm theá laø ñuùng quaù roài , laøm sao maø traùch caäu ñöôïc?

- Ñaáy! caäu xem, theá maø hoï khaêng khaêng keát toäi tôù laø ñaõ coá yù laøm ñaém taøu ngaàm.

Theo quan saùt môùi ñaây veà taùc ñoäng hoäi nhaäp ñoái vôùi neàn kinh teá sau hôn moät naêm Vieät Nam gia nhaäp Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO), theå cheá kinh teá chính seõ laø lónh vöïc thay ñoåi, nhöng laïi khoâng ñaït ñöôïc caùc keát quaû nhö mong ñôïi...

Hai trong ba lónh vöïc ñöôïc baùo caùo ñaùnh giaù laø thöông maïi ñaàu tö, oån ñònh kinh teá quy moâ vaø xaõ hoäi sau moät thôøi gian hoäi nhaäp tuy coù chòu nhöõng taùc ñoäng ñaùng keå, nhöng khoâng mang tính cô baûn.

Taêng tröôûng kim ngaïch xuaát khaåu naêm 2007, ñaàu naêm 2008 coù cao, song chöa coù söï böùt phaù so vôùi caùc naêm tröôùc vaø nhö kyø voïng. Trong khi ñoù, nhaäp khaåu gia taêng maïnh daãn ñeán nhaäp sieâu lôùn.

Toång ñaàu tö xaõ hoäi vaãn ôû möùc 4044% GDP vaø duø FDI (quyû ñaàu tö tröïc tieáp) buøng phaùt nhöng tyû troïng cuûa nguoàn voán naøy vaãn khoâng thay ñoåi nhieàu, do ñaàu tö khu vöïc doanh nghieäp nhaø nöôùc cuõng taêng raát maïnh (naêm 2007 gaàn gaáp 2 laàn so vôùi naêm 2006 theo giaù thöïc teá) vaø tính chung voán ñaàu tö quoác doanh vaãn chieám tyû troïng tôùi 47,2% toång voán ñaàu tö xaõ hoäi.

Toác ñoä taêng tröôûng GDP cuûa naêm 2007 tieáp tuïc ñaø taêng tröôûng cuûa nhöõng naêm tröôùc ñoù nhöng hieäu quaû kinh teá chaäm caûi thieän so vôùi mong ñôïi. Taêng tröôûng nhöõng thaùng ñaàu naêm 2008 coù daáu hieäu chöõng laïi, neàn kinh teá coù xu höôùng tieâu duøng nhieàu hôn, tieát kieäm ít hôn vaø döïa nhieàu hôn vaøo voán nöôùc ngoaøi.

Trong khi ñoù, söï taùc ñoäng cuûa quaù trình hoäi nhaäp ñeán oån ñònh kinh teá quy moâ cuûa VN roõ raøng hôn: tyû leä laïm phaùt naêm 2007, ñaàu naêm 2008

cao kyû luïc trong voøng 12 naêm qua.

Coù nhieàu nguyeân nhaân, nhöng ñöôïc ñeà caäp nhieàu hôn caû laø söï luùng tuùng, baát caäp trong ñieàu haønh chính saùch khi neàn kinh teá lieân quan vaø phuï thuoäc nhieàu hôn vaøo kinh teá theá giôùi, ñaëc bieät laø boái caûnh chu chuyeån caùc luoàng voán gia taêng.

Töông töï, caùn caân taøi khoaûn vaõng lai naêm 2007, khaùc haún naêm 2006, ñaõ thaâm huït lôùn, tôùi 6,999 tyû USD (töông ñöông 9,85% GDP. Thaâm huït naøy xuaát phaùt chuû yeáu töø thaâm huït thöông maïi haøng hoùa vaø thaâm huït thu nhaäp töø ñaàu tö ñeàu gia taêng ñaùng keå.

Caùn caân thanh toaùn quoác teá toång theå thaëng dö hôn 10 tyû USD. Caùn caân thöông maïi vaø vaõng lai nhöõng thaùng ñaàu naêm 2008 tieáp tuïc xaáu, trong khi khaû naêng taøi trôï caùc khoaûn thaâm huït ñoù trôû neân thieáu beàn vöõng hôn.

Veà maët xaõ hoäi, vieäc gia nhaäp WTO cuõng chöa ñeå laïi daáu aán ñaùng keå ñoái vôùi taïo vieäc laøm. Soá lao ñoäng coù vieäc laøm naêm 2007 taêng 2,3% so vôùi 2006, trong khi con soá naøy cuûa naêm tröôùc laø 2,7%. Tyû leä thaát nghieäp khu vöïc thaønh thò tuy coù giaûm, song tyû leä thaát nghieäp cuûa thanh nieân laïi taêng. Laïm phaùt cao ñaõ laøm giaûm thu nhaäp thöïc teá cuûa nhieàu nhoùm xaõ hoäi. Tyû leä hoä ngheøo giaûm khoâng ñaùng keå vì chuaån ngheøo ñoøi hoûi tính toaùn laïi.

Trong boái caûnh ñoù, taùc ñoäng cuûa vieäc gia nhaäp WTO ñeán theå cheá kinh teá laø roõ neùt hôn caû. Quan heä töông taùc giöõa quaù trình ñoåi môùi, caûi caùch trong nöôùc, ñaëc bieät laø vieäc xaây döïng vaø hoaøn thieän caùc cô cheá, chính saùch kinh teá, caûi caùch boä maùy, thuû tuïc haønh chính vôùi tieán trình hoäi nhaäp, gia nhaäp WTO trôû neân chaët cheõ hôn.

Ñaây laø nhöõng daáu hieäu ñaùng khích leä ñeå gia taêng nieàm tin vaøo trieån voïng phaùt trieån kinh teá Vieät Nam, xuaát khaåu, FDI, hieäu quaû phaân boå nguoàn löïc vaø taêng tröôûng kinh teá, thu nhaäp...

Tuy nhieân, giôùi quan saùt cuõng cho raèng, theå cheá kinh teá chính laø lónh vöïc coøn nhieàu baát caäp nhaát. Coøn raát nhieàu vieäc phaûi laøm ñeå tieáp tuïc hoaøn thieän khung phaùp lyù cho phuø hôïp vôùi cam keát hoäi nhaäp vaø caùc chuaån möïc kinh teá thò tröôøng. Vai troø, yù nghóa cuûa caùc ñaïo luaät vaãn coøn thaáp do phaûi chôø nghò ñònh, thoâng tö höôùng daãn. Haäu quaû laø luaät thieáu hieäu löïc, coâng taùc trieån khai thöïc hieän chaäm vaø deã maâu thuaãn.

Ngoaøi ra, cuõng coøn khoaûng caùch khaù xa giöõa thöïc teá vaø yeâu caàu veà tính chuyeân nghieäp, minh baïch vaø khaû naêng giaûi trình cuûa boä maùy Nhaø nöôùc, trong khi heä thoáng ñoäng löïc cho coâng chöùc coøn nhieàu meùo moù, phoái hôïp giöõa caùc boä, ngaønh coøn chöa chaët cheõ, chöa nhaát quaùn vaø khoâng kòp thôøi. Theå cheá cho söï phaùt trieån caùc thò tröôøng yeáu toá saûn xuaát nhö thò tröôøng taøi chính, ñaát ñai, lao ñoäng,... vaãn ñang trong giai ñoaïn caàn nhöõng chænh söûa caên baûn.

Quaù trình naøy laïi dieãn bieán phöùc taïp vì bieán ñoäng treân caùc thò tröôøng, yeáu toá saûn xuaát raát nhaïy caûm veà maët xaõ hoäi vaø coù nhieàu khía caïnh lieân quan ñeán moät chuû theå quan troïng trong neàn kinh teá laø khu vöïc doanh nghieäp quoác doanh nhaø nöôùc. Ñaëc bieät, khung phaùp lyù vaø theå cheá giaùm saùt voán ñaàu tö giaùn tieáp coøn thieáu vaø yeáu, ñieàu naøy coù theå laøm

15

T

rong muøa nôû roä cuûa “ñaàu tö tay traùi, hieän nay haøng loaït caùc Toång Coâng Ty quoác doanh cuûa VN ñangõ “naâng caáp leân ñôøi” thaønh “taäp ñoaøn” ñeå coù theâm chöùc naêng söû duïng taøi saûn & voán doanh nghieäp vaøo nhöõng ngaønh ñaàu tö “tay traùi”. Söï kieän naøy ñang taïo nhieàu chuù yù cho giôùi quan saùt veà kinh teá Vieät Nam maø DNÑS ñaõ loan taûi trong soá baùo tröôùc (Ñaàu tö traùi ngaønh moät goùc nhìn), ngöôøi ta cho raèng vôùi chöùc naêng kinh doanh ña ngaønh cuûa caùc “taäp ñoaøn” thì caùc Toång Coâng Ty quoác doanh tröôùc ñaây seõ theâm nhieàu cô hoäi ñeå “muùa voõ”... Môøi baïn ñoïc xem qua caùc “theá voõ” môùi cuûa nhöõng “anh caû” quoác doanh naøy.

ooOoo

Trong boái caûnh laïm phaùt gia taêng, ngöôøi ta kyø voïng vaøo nhöõng “truï coät”.

Nhöng, taïi dieãn ñaøn Quoác hoäi laàn naøy, nhieàu ñaïi bieåu toû ra raát “aám öùc” ñoái vôùi caùc “anh caû” cuûa hoï!

Taïi cuoäc hoïp vôùi laõnh ñaïo caùc boä, ngaønh, taäp ñoaøn, toång coâng ty Nhaø nöôùc ñeå baøn veà ñaåy maïnh saûn xuaát, kieàm cheá hoài ñaàu quyù 2/2008, Thuû töôùng VN oâng Nguyeãn Taán Duõng caûnh baùo tình traïng caùc doanh nghieäp ñaõ ñaàu tö ra ngoaøi lónh vöïc chính quaù lôùn, ñaëc bieät laø ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc ngaân haøng, chöùng khoaùn, baát ñoäng saûn...

Theo Ban Chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp VN, tính ñeán ngaøy 31/12/2007 coù 16 taäp ñoaøn, toång coâng ty Nhaø nöôùc ñaàu tö vaøo lónh vöïc ngaân haøng (xem baøi 12 söù... “ñaïi gia” ngaân haøng DNÑS thaùng 8) chöùng khoaùn, taøi chính, baûo hieåm, 13 taäp ñoaøn, toång coâng ty ñaàu tö vaøo lónh vöïc baát ñoäng saûn, taát caû ñeàu laø nhöõng döï aùn lôùn thuoäc loaïi “ñaàu tö traùi ngaønh”.

Chaïy theo lôïi nhuaän nhaát thôøi

Coøn soá lieäu cuûa Boä Taøi chính VN, cuõng tính ñeán cuoái naêm 2007: voán ñaàu tö ra beân ngoaøi cuûa caùc taäp ñoaøn, toång coâng ty coù giaù trò leân tôùi gaàn 117.000 tyû ñoàng (ñaây môùi chæ laø con soá baùo caùo vaø chæ tính caùc toång coâng ty lôùn); trong ñoù 28/70 toång coâng ty coù hoaït ñoäng lónh vöïc chöùng khoaùn, ngaân haøng, baûo hieåm, baát ñoäng saûn vôùi trò giaù leân ñeán 23.300 tyû ñoàng.

Vieäc ñaàu tö ra ngoaøi cuûa caùc taäp ñoaøn, toång coâng ty laøm phaân taùn nguoàn löïc, gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán vai troø chuû ñaïo cuûa neàn kinh teá.

Nhieàu chuyeân gia taøi chính trong khu vöïc, nhaân dòp naøy ñaõ nhaéc laïi baøi hoïc kinh nghieäm cuoäc khuûng hoaûng kinh teá chaâu AÙ naêm 1997 - 1998, “baét ñaàu töø söï ñoå vôõ taøi chính töø moät taäp ñoaøn kinh teá, sau ñoù keùo theo ñoå vôõ daây chuyeàn khoâng döøng laïi trong phaïm vi moät nöôùc maø keùo theo söï suïp ñoå cuûa haøng loaït taäp ñoaøn kinh teá nhieàu quoác gia maø heä luïy cuûa noù ñeán giôø chöa heát”.

16

Vôùi khuyeán caùo raèng “Ñaây laø baøi hoïc quoác teá ñaét giaù maø Vieät Nam caàn traùnh!”

Theo Boä Taøi chính cuûa VN, caùc taäp ñoaøn, toång coâng ty khi thaønh laäp ñeàu xaùc ñònh voán ñieàu leä treân cô sôû voán soå saùch. Vì vaäy, khoâng phaûn aûnh ñöôïc thöïc chaát nhu caàu vaø bieän phaùp söû duïng voán taïi doanh nghieäp.

Vieäc töï huy ñoäng voán ñaõ daãn ñeán tình traïng moät soá toång coâng ty coù heä soá vay nôï/voán chuû sôû höõu quaù cao, raát ñaùng lo ngaïi.

Tuy nhieân, khi ñaêng ñaøn phaùt bieåu taïi hoäi nghò veà saép xeáp, ñoåi môùi doanh nghieäp, haàu heát caùc taäp ñoaøn, toång coâng ty ñeàu cho raèng Nhaø nöôùc caàn taïo ñieàu kieän ñeå caùc taäp ñoaøn, toång coâng ty ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc treân, vì coù nhö theá môùi xoay ñöôïc voán laøm aên (!).

OÂng Phaïm Thanh Bình, Chuû tòch Hoäi ñoàng Quaûn trò Vinashin (coâng ty quoác doanh ñoùng taøu thuûy) lyù giaûi raèng do ñaëc thuø cuûa ngaønh kinh doanh taøu thuyû caàn voán lôùn, Nhaø nöôùc khoâng boå sung voán neân Vinashin phaûi ñaàu tö vaøo taøi chính, baát ñoäng saûn, ñeå kieám voán ñaàu tö cho caùc döï aùn lôùn hôn.

OÂng Bình cho raèng, taäp ñoaøn ñaàu tö vaøo caùc coâng trình phuùc lôïi, khu nghæ döôõng, beänh vieän ngaønh laø caàn thieát ñeå “laáy ngaén nuoâi daøi”.

EVN ñang laø “ñieåm ngaém” cuûa dö luaän

Beân caïnh Vinashin thì EVN (Electrical VN – taäp ñoaøn ñieän löïc VN) cuõng laø moät ñieåm ngaém khi töø Toång Coâng Ty ñieän löïc ñaõ naâng caáp thaønh “taäp ñoaøn” ñieän löïc EVN ñaõ ñoå voán vaøo haøng loaït ñaàu tö khoâng lieân quan ñeán ñieän nhö cho vay taøi chaùnh, coå phieáu, baát ñoäng saûn, tin hoïc, vieãn thoâng... trong khi ñoù maûng ñieän duøng cho ngöôøi tieâu duøng laãn caùc doanh nghieäp vaãn bò... cuùp ñieän daøi daøi Ngaøy 22 thaùng 8 vöøa qua phaùt bieåu

vôùi baùo chí oâng Ñinh Quang Tri, Phoù TGÑ taäp ñoaøn ñieän löïc EVN quanh co giaûi thích cho raèng khoâng phaûi ngaønh ngaønh ñieän löïc “daøn traûi” ñaàu tö ôû nhieàu ngaønh khaùc nhö dö luaän ñang chuù yù maø chæ muoán “Nhöõng ngaønh ngheà maø EVN ñaàu tö chuû yeáu taäp trung vaøo caùc ngaønh ñeå khai thaùc theâm moät soá theá maïnh cuûa EVN, maët khaùc duøng ñeå hoã trôï laïi hoaït ñoäng saûn xuaát (ñieän) cuûa EVN... “ (cho ñöøng bò cuùp lieân tuïc nöõa?)

Sau baøi phaùt bieåu cuûa “anh caû” EVN, ngaønh ñieän löïc nhaän ñöôïc moät soá moät soá phaûn hoài töø nhÖÕng ngöôøi quan taâm nhö sau. *EVN ñaâu phaûi chæ coù ñaàu tö “ngoaøi ngaønh” ôû maûng taøi chính-ngaân haøng.

EVN Telecom laø moät ví duï ñieån hình veà vieäc ñaàu tö daøn traûi ra ngoaøi. Ñeán noãi, daân Vieät ta, ñieän thì thieáu, maø ñieän thoaïi thì thöøa laø nhö vaäy. *EVN caàn laäp coâng ty taøi chính ñeå taêng cöôøng khaû naêng thu xeáp nguoàn voán ñaàu tö naâng cao naêng löïc cung caáp ñieän cho neàn kinh teá quoác daân. Ñaây laø höôùng ñi ñuùng. Nhöng coøn xem vieäc ñieàu haønh hoaït ñoäng nhö theá naøo? *EVN luùc naøo cuõng coù ñaày ñuû caùc lyù do ñeå giaûi thích thoûa ñaùng cho nhöõng ñaàu tö ngoaøi ngaønh cuûa mình, tuy nhieân, laïi chöa theå giaûi thích thoûa ñaùng vôùi doanh nghieäp vaø ngöôøi daân veà tình traïng thieáu ñieän traàm troïng trong thôøi gian qua vaø saép tôùi trong khi ñieän laø ngaønh ngheà vôùi traùch nhieäm chính cuûa EVN. *Caùc nhaø ñaàu tö treân thò tröôøng chöùng khoaùn hieám ai maø khoâng bieát ñeán nhöõng coå phieáu coù “ñaïi gia EVN* sau löng, töø ngaân haøng, ñeán vieãn thoâng, ñeán baát ñoäng saûn, ñieàu naøy ñuû chöùng toû boùng daùng EVN lôùn theá naøo ñoái vôùi nhöõng coâng ty con khoâng thuoäc ngaønh ngheà chính cuûa EVN. *Toâi töï hoûi raèng moät taäp ñoaøn ñoäc quyeàn veà ñieän, laïi coäng theâm söï

thoaûi maùi trong ñaàu tö ngoaøi ngaønh nhö vaäy lieäu coù ñaûm baûo ñöôïc an ninh veà ñieän cho neàn kinh teá veà laâu daøi?

Trong khi ñieän vaãn cuùp thì laïi boû voán vaøo ñaàu tö truyeàn hình vôùi FoxTel cuûa Myõ, khoâng coù ñieän thì laáy ñaâu xem truyeàn hình. *Theo toâi, vieäc laäp EVN Finance laø caàn thieát. Tuy nhieân, hieäu quaû cuûa coâng ty naøy nhö theá naøo môùi laø ñieàu caàn baøn. Neáu khoâng nghieâm tuùc, noù seõ laø nôi chia chaùc caùc cô hoäi, lôïi nhuaän cuûa soá ñoâng cho moät vaøi caù nhaân. *Theo toâi, laïm phaùt cuõng ñöôïc naâng cao moät phaàn bôûi caùc taäp ñoaøn nhö EVN! *Baây giôø cuõng ñaõ roõ phaàn naøo, caùc toång coâng ty 90-91 thi nhau chuyeån sang teân “taäp ñoaøn” ñeå coù theå töï do ñaàu tö ra caùc ngaønh khaùc ngoaøi ngaønh chính mình ñöôïc phuï traùch maø khoâng bò khieån traùch. *Khoâng keå daân cö Saøi Goøn & Haø Noäi ñang phaûi chòu traän vôùi caùc phieân caét cuùp ñieän lieân mieân, bieát bao hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh bò ñình treä, giaùn ñoaïn vaø thieät haïi gaáp nhieàu laàn bôûi cuùp ñieän khoâng baùo tröôùc...

YÙ kieán cuûa “quan chöùc” beân leà EVN

*“Ngöôøi daân, doanh nghieäp coù theå kieän ngaønh ñieän ra troïng taøi kinh teá, toøa aùn daân söï ñeå ñöôïc boài thöôøng” ñoù laø lôøi khaúng ñònh cuûa Thöù tröôûng thöôøng tröïc Boä Coâng Thöông VN, oâng Buøi Xuaân Khu ñaõ nhaán maïnh nhö vaäy.

Theo oâng Buøi Xuaân Khu “Vieäc caét ñieän traøn lan, khoâng baùo tröôùc lòch caét gaây thieät haïi cho doanh nghieäp, nhaân daân duø coù ñöa ra baát kyø lyù do veà vieäc thieáu ñieän, cuùp ñieän thôøi gian qua thì EVN vaãn ñeàu coù loãi, Ngöôøi daân, doanh nghieäp mua ñieän cuûa EVN maø EVN laïi cuùp ñieän khoâng baùo tröôùc, caét ñoät ngoät, maø khoâng phaûi laø nhöõng nguyeân nhaân baát khaû khaùng thì doanh nghieäp, ngöôøi daân

C t kn “p on

coù theå kieän EVN ra troïng taøi kinh teá, kieän ra toøa aùn daân söï... Hôn nöõa, neáu EVN caét ñieän thì phaûi baùo tröôùc ñeå caùc doanh nghieäp bieát ñeå chuû ñoäng cho saûn xuaát, cho coâng nhaân nghæ buø laøm ngaøy khaùc. Chöù EVN cöù caét cuïp caùi thì haøng nghìn ngöôøi ngoài trô ra ñaáy gaây thieät haïi raát lôùn cho doanh nghieäp. *”Khoâng theå phaûn bieän cho ñaàu tö “tay traùi”!” Neáu laø doanh nghieäp tö nhaân thì coù quyeàn hoaït ñoäng trong taát caû caùc lónh vöïc maø nhaø nöôùc khoâng caám.

Nhöng doanh nghieäp nhaø nöôùc thì chæ ñöôïc quyeàn hoaït ñoäng trong phaïm vi nhöõng gì nhaø nöôùc cho pheùp” Nhöõng phaûn bieän veà ñaàu tö “tay traùi” cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá (quoác doanh) laø chuû quan vaø khoâng coù cô sôû”. Ñoù laø lôøi phaùt bieåu cuûa baø Phaïm Chi Lan - nguyeân thaønh vieân Ban nghieân cöùu cuûa va7n phoøng Thuû töôùng VN cho raèng, “Moät khi caùc taäp ñoaøn kinh teá chöa hoaøn thaønh toát nhieäm vuï cuûa mình thì khoâng theå coù chuyeän ñaàu tö ra ngoaøi, baát keå laø ngaønh ngheà gì”.

Theo baø Lan “Coù moät thöïc teá quan troïng hôn laø trong neàn kinh teá cuûa chuùng ta, ñoù laø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang laøm quaù nhieàu vieäc, naém giöõ quaù nhieàu taøi saûn chung cuûa ñaát nöôùc. Vì vaäy, vieäc daãn ñeán nhöõng khoù khaên kinh teá nhö hieän nay thì ñoù laø moät söï “ñoùng goùp” khoâng nhoû cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc, caùc “taäp ñoaøn” kinh teá. Treân thöïc teá, chuùng ta chöa coù baát kyø moät khuoân khoå phaùp lyù ñaày ñuû naøo ñeå quaûn lyù caùc taäp ñoaøn kinh teá, Do ñoù, vôùi 8 taäp ñoaøn kinh teá nhaø nöôùc ñang hoaït ñoäng neân caøng caàn thieát phaûi coù moät boä khung phaùp lyù ñeå quaûn lyù.

Toâi chöa bao giôø uûng hoä vieäc caùc taäp ñoaøn kinh teá nhaø nöôùc ñaàu tö “tay traùi”.

“Vieäc caùc taäp ñoaøn cho raèng ñaàu tö “tay traùi” vaãn an toaøn, vaãn toát, toâi nghó khoâng coù cô sôû. Baûn thaân caùc taäp ñoaøn

khoâng coù ñieän laáy gì xem FoxTel?

töï coi laø toát thì ñoù môùi laø chuû quan cuûa hoï. Quan troïng phaûi laø ngöôøi khaùc phaùn xeùt coù toát hay khoâng.

Chaúng haïn nhö vaán ñeà ñieän. Hieän nay roõ raøng chuùng ta luoân thieáu ñieän, caét ñieän lieân tuïc thì roõ raøng EVN ñaõ laøm khoâng toát. Vaäy thì hoï khoâng theå baûo laø ñaõ laøm caùi khaùc toát ñeå buø laïi ñöôïc.

Nhöõng vaán ñeà “tay traùi” ñoù nhöõng ngöôøi khaùc hoaøn toaøn coù theå laøm toát hôn caùc taäp ñoaøn raát nhieàu.

Neáu laø doanh nghieäp tö nhaân thì coù quyeàn hoaït ñoäng trong taát caû caùc lónh vöïc maø nhaø nöôùc khoâng caám. Nhöng doanh nghieäp nhaø nöôùc thì chæ ñöôïc quyeàn hoaït ñoäng trong phaïm vi nhöõng gì nhaø nöôùc cho pheùp. Ñaây laø hai ñieàu hoaøn toaøn khaùc nhau.

Do ñoù, neáu doanh nghieäp nhaø nöôùc muoán ñöôïc töï do nhö doanh nghieäp tö nhaân, thì phaûi traû laïi heát toaøn boä nhöõng öu ñaõi, ñaëc quyeàn cuûa nhaø nöôùc daønh cho mình. Coøn neáu cuõng baèng aáy ñoàng voán, neáu ñeå cho tö nhaân hay doanh nghieäp chuyeân saâu khaùc laøm thì seõ hieäu quaû hôn nhieàu laàn.

Gaàn ñaây, baùo chí khi ñeà caäp ñeán ñaàu tö “tay traùi” cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá nhaø nöôùc, thì thöôøng chæ ñeà caäp ñeán vaán ñeà voán. Do ñoù, khi phaûn bieän laïi, hoï thöôøng laäp luaän, toång soá voán ñaàu tö ra ngoaøi chæ chieám moät tyû leä raát nhoû trong toång nguoàn voán cuûa hoï, neân vaãn ñaûm baûo vaø raát an toaøn.

Nhöng caàn phaûi hieåu raèng, khi ñeà caäp ñeán doanh nghieäp nhaø nöôùc noùi chung thì khoâng chæ laø moãi vaán ñeà voán hay laø tieàn maët maø coøn coù raát nhieàu thöù ñöôïc öu ñaõi khaùc, nhö ñaát ñai, taøi nguyeân, quyeàn kinh doanh... Bôûi ñôn giaûn, haàu heát caùc taäp ñoaøn kinh teá nhaø nöôùc hieän nay ñeàu naém giöõ nhöõng “ñoäc quyeàn” nhaát ñònh.

Chính vì theá, moät khi ñaõ coù raát nhieàu nhöõng öu ñaõi nhö vaäy maø laïi khoâng laøm toát, khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cho daân, cho xaõ hoäi thì khoâng theå noùi ñeán vieäc mang nhöõng ñaëc lôïi ñoù ñi kinh doanh choã khaùc, ñaëc bieät laø nhöõng lónh vöïc nhaïy caûm nhö chöùng khoaùn, ngaân haøng, baát ñoäng saûn...

DNÑS toång hôïp

17

T

heo keá hoaïch cuûa VN, töø nay tôùi naêm 2020, VN caàn khoaûng 1.300 trieäu m2 nhaø ôû, töông ñöông khoaûng 16 trieäu caên. Neáu tính trung bình ñôn giaù nhaø baùn kieân coá laø 1,6 trieäu ñoàng/ m2 thì caàn tôùi 2 trieäu tyû ñoàng (130 tyû USD).

Khoù khaên veà voán ñang laø nguyeân nhaân kìm haõm söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng baát ñoäng saûn Vieät Nam.

3 khieám khuyeát cuûa thò tröôøng

Moät soá chuyeân gia trong laõnh vöïc ñöa ra 3 vaán ñeà cuûa thò tröôøng baát ñoäng saûn Vieät Nam hieän nay.

Thöù nhaát, thò tröôøng hieän vaãn coøn trong giai ñoaïn “sô khai” vôùi moät quy moâ nhoû beù, chöa ñaày ñuû caùc thaønh phaàn cuûa moät thò tröôøng hoaøn chænh vaø löôïng giao dòch chöa cao. Beân caïnh ñoù, nhieàu loaïi “saûn phaåm” baát ñoäng saûn vaãn chöa hoaøn toaøn ñöôïc coi laø haøng hoùa.

Moät ñieåm baát caäp khaùc nöõa cuûa thò tröôøng baát ñoäng saûn chính laø söï “cheânh leäch aûo” quaù lôùn giöõa cung vaø caàu. Moät neàn kinh teá thò tröôøng ñang böôùc vaøo giai ñoaïn phaùt trieån maïnh meõ, nhu caàu veà baát ñoäng saûn ngaøy caøng taêng leân thì nguoàn cung caáp laïi rôi vaøo traïng thaùi khan hieám.

Tuy nhieân, söï thaät laø hieän khoâng ít caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñang söû duïng ñaát khoâng coù hieäu quaû, gaây laõng phí lôùn. Ñaây chính laø ñieåm gaây khoù tröïc tieáp cho haøng nghìn doanh nghieäp Vieät Nam. Bôûi leõ, hoï caøng laâu tieáp caän ñöôïc vôùi ñaát ñai, vôùi choã ñeå saûn xuaát thì nhöõng khoù khaên hoï phaûi ñoái maët khi caïnh tranh vôùi caùc taäp ñoaøn (quoác doanh vaø caùc doanh nghieäp nöôùc

ngoaøi caøng lôùn. ÔÛ thò tröôøng nhaø ñaát, töôûng nhö nguoàn cung ñang vöôït xa nhu caàu khieán cho thò tröôøng rôi vaøo traïng thaùi aûm ñaïm, ñoùng baêng. Theá nhöng, thöïc teá laø nhu caàu vaãn coøn vöôït xa so vôùi nguoàn cung, chæ coù ñieàu sau moät thôøi gian daøi “soát noùng” ñaõ khieán giaù nhaø ñaát voït leân quaù cao, vöôït xa so vôùi khaû naêng thanh toaùn cuûa ña soá ngöôøi daân.

Thöù hai, chính vì thò tröôøng vaãn coøn ñang ôû traïng thaùi manh nha khieán cho nhöõng yeáu toá khoâng laønh maïnh coù cô hoäi phaùt trieån. Ñieån hình nhaát laø vieäc phaàn lôùn caùc giao dòch treân thò tröôøng baát ñoäng saûn hieän nay laø phi chính thoáng (giao dòch ngaàm theo caùch quen bieát vôùi quan chöùc) Theo öôùc tính cuûa caùc chuyeân gia, loaïi giao dòch naøy ñang chieám ñeán 70% toång löôïng giao dòch baát ñoäng saûn. Xuaát phaùt töø thöïc traïng giao dòch ngaàm, giao dòch phi chính thoáng ñaõ taïo cô hoäi cho tình traïng ñaàu cô ôû taát caû caùc khaâu treân thò tröôøng buøng phaùt, ñaëc bieät laø ôû caùc thaønh phoá lôùn nhö Haø Noäi vaø Saøi Goøn.

Thöù ba, söï thieáu minh baïch veà thoâng tin thò tröôøng khieán vieäc tieáp caän thoâng tin thöïc gaëp nhieàu trôû ngaïi. Caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc khoâng thöïc hieän toát chöùc naêng cung caáp thoâng tin veà baát ñoäng saûn cho caùc taàng lôùp daân, ñoàng thôøi caùc toå chöùc moâi giôùi cuõng chöa cung öùng ñöôïc ñaày ñuû caùc dòch vuï caàn thieát cho nhöõng ngöôøi tham gia giao dòch treân thò tröôøng.

Nhaø ñaàu tö trong nöôùc thieáu chuyeân nghieäp

Cuõng theo giôùi quan saùt, thò tröôøng baát ñoäng saûn Vieät Nam, coù tôùi 90% laø

Thò tröôøng nhaø ñaát VN hieän vaãn coøn trong giai ñoaïn “sô khai” vôùi moät quy moâ nhoû beù, chöa ñaày ñuû caùc thaønh phaàn cuûa moät thò tröôøng hoaøn chænh vaø löôïng giao dòch chöa cao...

nhaø ñaàu tö trong nöôùc. Hoï coù lôïi theá veà nguoàn ñaát nhöng baát lôïi veà nguoàn voán vaø tính chuyeân nghieäp.

Phaàn lôùn khoâng coù hoaëc coù raát ít hoaït ñoäng marketing chuyeân nghieäp; khoâng giöõ ñuùng cam keát; khoâng ñuùng tieán ñoä thi coâng, khoâng ñaït chaát löôïng.

Caùc ñôn vò gia cö thöôøng ñöôïc chuû ñaàu tö rao baùn cho ngöôøi quen vôùi giaù vaø hình thöùc thanh toaùn öu ñaõi, vôùi moät tyû leä nhaát ñònh tröôùc khi baùn ra thò tröôøng gaây hieän töôïng “ñaàu cô”.

Theo soá lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ, hieän coù khoaûng 1700 doanh nghieäp kinh doanh baát ñoäng saûn, voán kinh doanh bình quaân cuûa caùc doanh nghieäp naøy ñaït khoaûng 80 tyû ñoàng, nhieàu doanh nghieäp coù möùc voán töï coù thaáp. Cung veà voán cho baát ñoäng saûn ôû Vieät Nam döïa vaøo nguoàn voán töø ngaân saùch nhaø nöôùc, töø caùc ñònh cheá taøi chính- tín duïng, nguoàn voán töø caùc coâng ty ñaàu tö, kinh doanh baát ñoäng saûn, voán huy ñoäng töø caùc hoä daân, nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi.

Trong ñoù, nguoàn ngaân saùch chuû yeáu daønh cho caùc ñoái töôïng chính saùch, töø naêm 2003-2005, trung bình chi 150-200 tyû/naêm. Töø naêm 2006-2007: thoâng qua quyõ phaùt trieån nhaø ôû, tuy nhieân nguoàn voán naøy raát haïn heïp, chæ khoaûng 100200 tyû ñoàng. Nguoàn voán töø caùc ñònh cheá taøi chính trong naêm 2008 thì raát haïn cheá do caùc ngaân haøng sieát chaët tín duïng baát ñoäng saûn.

Hieän ôû Vieät Nam, quaù trình chöùng khoaùn hoùa ñeå taùi taïo laïi tính thanh khoaûn cho heä thoáng taøi chính chöa coù.

Quaù trình phaân boå ruûi ro raát heïp, chæ trong phaïm vi soá ít ñoái töôïng tham gia giao dòch, vì theá tính thanh khoaûn chæ baûo ñaûm ñöôïc khi giaù baát ñoäng saûn taêng. Ngöôïc laïi, khi giaûm thì hoaøn toaøn khoâng coù tính thanh khoaûn cao, do ñoù cuõng khoâng coù möùc caân baèng giaù môùi.

Nhöng nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo baát ñoäng saûn tieáp tuïc taêng ñoàng thôøi vôùi thò tröôøng baát ñoäng saûn trong nöôùc ñang ñoùng baêng ôû moïi phaân khuùc. Ñieàu ñoù cho thaáy tieàm naêng thò tröôøng baát ñoäng saûn Vieät Nam raát lôùn nhöng ít coù doanh nghieäp trong nöôùc ñuû tieàm löïc ñeå khai thaùc.

Nhaèm naâng cao söùc caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp baát ñoäng saûn Vieät Nam cuõng nhö quaûn lyù hieäu quaû nguoàn voán cho baát ñoäng saûn, caàn toång hôïp ba tính chaát: (1) ña daïng söï löïa choïn taøi chính cho ngöôøi söû duïng, (2) quaûn trò ruûi ro toát hôn vaø (3) tính thanh khoaûn cao hôn.

Khieám khuyeát raát lôùn ñang toàn taïi treân thò tröôøng baát ñoäng saûn VN hieän nay chính laø hieän töôïng giao dòch ngaàm, giao dòch phi chính thoáng treân thò tröôøng naøy..

Huyeàn Ngaân

18

C

hi phí ñaàu vaøo gia taêng, khieán moät soá doanh nghieäp vöøa vaø nhoû phaûi thu heïp saûn xuaát, daãn ñeán doäi dö coâng nhaân, buoäc phaûi giaûm bôùt nhaân coâng.

Töø ñaàu naêm ñeán nay, löôïng coâng nhaân taïi caùc doanh nghieäp trong Hieäp hoäi Deät may ñaõ giaûm khoaûng 15-30% so vôùi cuoái naêm 2007.

Theo Navigos Group moät coâng ty nöôùc ngoaøi tö vaán veà cung öùng nhaân söï (employment services) cho bieát, nhöõng thaùng cuoái naêm nay, nhu caàu nhaân löïc seõ chöõng laïi hoaëc chæ taêng cuïc boä ôû moät soá ngaønh ngheà, trong khi nhieàu doanh nghieäp giaûm nhu caàu tuyeån duïng.

Neáu nhö caùc doanh nghieäp quy moâ lôùn ôû caùc khu coâng nghieäp vaø khu cheá xuaát khoâng tuyeån ñöôïc coâng nhaân hoaëc ñau ñaàu tröôùc tình traïng coâng nhaân boû vieäc haøng loaït cuøng nguy cô ñình coâng thì caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû laïi phaûi caét giaûm coâng nhaân.

Caùc nôi ñeàu caét giaûm nhaân söï

Theo Hieäp hoäi Deät may Vieät Nam (Vitas), töø ñaàu naêm ñeán nay, caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû trong Hieäp hoäi haàu nhö khoâng daùm ñaàu tö theâm ñeå môû roäng saûn xuaát. Do vaäy, caùc doanh nghieäp naøy khoâng coù nhu caàu tuyeån môùi coâng nhaân. Ñeå naâng cao hieäu quaû kinh doanh, töø ñaàu naêm ñeán nay, löôïng coâng nhaân taïi caùc doanh nghieäp trong Hieäp hoäi giaûm khoaûng 15-30% so vôùi cuoái naêm 2007.

Tính ñeán heát thaùng 6, saûn löôïng xe hôi cuûa Toång coâng ty Coâng nghieäp xe hôi (Vinamotor) ñaït 1.400 chieác, giaûm 600 chieác so vôùi 6 thaùng ñaàu naêm 2005. Nhö vaäy, saûn löôïng xe hôi giaûm ñöông nhieân, keùo theo vaán ñeà thieáu vieäc laøm, dö thöøa coâng nhaân.

Vinamotor buoäc phaûi giaûm bôùt coâng nhaân. Moät soá ñôn vò thaønh vieân cuûa

toång coâng ty naøy nhö: Nhaø maùy 15, Nhaø maùy 3-2 ñaõ taïm döøng kyù hôïp ñoàng vôùi coâng nhaân thôøi vuï (3 thaùng, 6 thaùng, 9 thaùng).

Theo Hieäp hoäi Baát ñoäng saûn Saøi Goøn, thôøi gian qua giao dòch treân thò tröôøng baát ñoäng saûn giaûm ñeán 80%. Ñaàu ra khoâng coù, söùc mua thò tröôøng giaûm maïnh, giaù baát ñoäng saûn ñaõ giaûm xuoáng 20-30%. Bieán ñoäng cuûa thò tröôøng ñaõ taùc ñoäng töùc thôøi ñeán nguoàn nhaân löïc.

Moät coâng ty baát ñoäng saûn ôû quaän 7, Saøi Goøn, trong moät thaùng ñaõ cho nghæ vieäc caû chuïc nhaân söï, bao goàm caû boä phaän kinh doanh, nhaân vieân haønh chính vaø phieân dòch. Ñeå caét giaûm nhaân söï, moät soá coâng ty chöùng khoaùn, baûo hieåm thöïc hieän ñaåy doanh soá leân cao, nhaân vieân naøo khoâng ñaït ñöôïc ñònh möùc, coâng ty seõ cho nghæ vieäc.

Nguoàn cung coâng nhaân taêng maïnh

Vieäc caùc doanh nghieäp sa thaûi coâng nhaân vì hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh gaëp khoù khaên ñaõ khieán nguoàn “cung” coâng nhaân taêng maïnh trong quyù 2 vöøa qua. Theo baø Winnie Lam, Giaùm ñoác tö vaán nhaân söï Coâng ty Navigos Group, chính nguoàn cung trong quyù 2/2008 taêng cao hôn nhu caàu tuyeån duïng môùi cho thaáy khoaûng caùch cungcaàu coâng nhaân coù veû nhö xích laïi gaàn nhau hôn.

Baùo caùo thoâng soá nhaân löïc tröïc tuyeán cuûa Vietnamworks.com cuõng cho thaáy, trong hai quyù 1 vaø 2/2008, nhu caàu tuyeån duïng coâng nhaân treân maïng tröïc tuyeán ñaõ chöõng laïi. Tuy nhieân, thò tröôøng coâng nhaân Vieät Nam vaãn thieáu nhaân löïc trung vaø cao caáp.

Cuï theå laø nhu caàu tuyeån duïng öùng vieân coù kinh nghieäm khoâng thuoäc caáp quaûn lyù chieám 66,7%, giaûm 0,8% so vôùi quyù tröôùc, nhöng vaãn chieám öu

theá. Cô hoäi ngheà nghieäp ñoái vôùi ngöôøi tìm vieäc ôû caáp ñoä tröôûng nhoùm, giaùm saùt chieám 9,3%, taêng 0,6% so vôùi quyù 1/2008. Xu höôùng naøy vaãn tieáp tuïc xaûy ra trong thôøi gian tôùi.

Theo Navigos Group, neáu doanh nghieäp naøo thöïc hieän ñieàu chænh taêng löông ñeàu phaûi tính toaùn phöông aùn caét giaûm coâng nhaân.

Nhieàu nhaø tuyeån duïng baét ñaàu daønh theâm thôøi gian ñeå xaùc ñònh ñuùng öùng vieân caàn tuyeån, hôn laø deã daøng chaáp nhaän nhöõng ngöôøi chæ ñaït 70% yeâu caàu, ñeå laáp vaøo choã thieáu nhö thôøi gian qua. Caét giaûm nhaân söï ôû moät soá khaâu vaø moät soá ngaønh ngheà coù theå laø lieàu thuoác caàn thieát, bôûi moät soá ngaønh ñaõ phaùt trieån quaù noùng trong naêm vöøa qua.

Theo Vieän Khoa hoïc coâng nhaân vaø xaõ hoäi VN, vôùi tình hình khoù khaên nhö hieän nay, tyû leä coâng nhaân thaát nghieäp coù theå seõ taêng nheï. Nhöng vôùi goùc ñoä laø moät cô quan nghieân cöùu, Vieän Khoa hoïc khaúng ñònh, ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng coâng nhaân trong nöôùc cho thaáy, neáu maát vieäc laøm, ngöôøi coâng nhaân seõ chuyeån veà coâng nhaân trong khu vöïc noâng nghieäp. Nhö vaäy, hoï khoâng thaát nghieäp hoaøn toaøn, maø thôøi gian söû duïng coâng nhaân ít ñi, naêng suaát coâng nhaân giaûm, tieàn coâng coâng nhaân cuõng ít hôn.

Hieän VN ñang thöïc hieän moät soá giaûi phaùp hoã trôï ngöôøi ngheøo baèng bieän phaùp trôï caáp. Ñaây laø giaûi phaùp caàn thieát nhaèm baûo ñaûm cho cuoäc soáng cuûa ngöôøi ngheøo khoâng bò xaùo troän. Tôùi ñaây, Chính phuû seõ tieán haønh naâng chuaån ngheøo leân, ñeå nhöõng hoä caän ngheøo ñöôïc nhaän caùc hoã trôï vaø öu ñaõi.

Lyù Haø

Moät toå chöùc töø thieän ñeán gaëp oâng luaät sö thuyeát phuïc oâng ta ñoùng goùp cho quyõ cuûa hoï.

- Thu nhaäp cuûa oâng thuoäc vaøo loaïi cao nhaát thaønh phoá. Vaäy oâng coù theå quyeân goùp chuùt ít cho coäng ñoàng khoâng aï?

Tay thaày caõi hít moät hôi daøi vaø baét ñaàu taán coâng traû laïi: - Thöù nhaát, toâi coù ngöôøi meï ñang beänh naëng...

- Daï... chuùng toâi khoâng bieát.

- Thöù hai, toâi coù ngöôøi anh trai bò muø vaø phaûi ngoài xe laên.

- Xin loãi...

- Choàng cuûa em gaùi toâi ñaõ qua ñôøi chaúng ñeå laïi cho noù vaø ba ñöùa con nhoû daïi ñoàng xu naøo.

- Vaâng, nhö vaäy laø ngaøi quaù vaát vaû...

- Chöù sao! Ñeán hoï maø cuõng chaúng xô muùi ñöôïc gì ôû toâi nöõa laø caùc anh.

19

ty seõ ñöôïc chuyeån cho “Söùc soáng treû”, moät nhoùm nhöõng phuï nöõ treû choáng laïi caên beänh ung thö vuù.

Sara Wilson. Nhöõng ngöôøi thieän chí

Trong thuaät ngöõ veà quaûng caùo ôû tieáng Anh ngöôøi ta hay duøng chöõ Classified (quaûng caùo rao vaët) ñeå chæ quaûng caùo loaïi nhoû, vaø Display (quaûng caùo côõ lôùn) ñeå chæ caùc quaûng caùo nguyeân trang, nöûa trang coù trình baøy myõ thuaät (artwork).

Moät soá ñoâng caùc doanh nghieäp thöôøng nghó raèng quaûng caùo rao vaët (Clasisfied), vôùi kích thöôùc quaù nhoû khoù coù theå thu huùt ñöôïc söï chuù yù ngöôøi ñoïc neân ít khi, thaäm chí khoâng bao giôø söû duïng rao vaët ñeå giôùi thieäu thoâng tin quaûng caùo cho doanh nghieäp cuûa mình.

Tuy vaäy, neáu phaân tích ra thì quaûng caùo Classified rao vaët laïi coù nhöõng lôïi ích maø caùc quaûng caùo Display côõ lôùn khoâng laøm ñöôïc.

Khoâng quaù toán keùm veà leä phí

Ñaây laø lôïi theá lôùn nhaát cuûa quaûng caùo rao vaët. Vôùi chi phí thaáp, doanh nghieäp coù theå ñaêng quaûng caùo nhieàu kyø, taïo hieäu öùng “nöôùc nhoû gioït” (clicking) ñeå tieáp caän ñöôïc thöôøng xuyeân vôùi caùc khaùch haøng

Thích hôïp ñeå laøm thöû nghieäm

Ngoaøi ra, doanh nghieäp cuõng coù theå söû duïng quaûng caùo rao vaët ñeå thöû nghieäm taùc duïng cuûa caùc caâu tieâu ñeà (slogan) môùi, thöû hieäu quaû cuûa moät tôø baùo/taïp chí khaùc vôùi nôi mình ñang quaûng caùo. Töø ñoù coù theå choïn ra moät keá hoaïch marketing laøm caùch naøo ñeå chi phí quaûng caùo thaáp nhaát maø coù ñöôïc hieäu quaû cao nhaát.

Coù taùc duïng giao dòch vôùi khaùch haøng lieàn ngay töùc khaéc

Moät ñieàu khoâng choái caõi laø khi ñoäc giaû cuûa moät tôø baùo/taïp chí, tìm ñoïc töøng doøng treân caùc lôøi rao vaët thì hoï laø nhöõng khaùch haøng ñaõ coù “nhu caàu thaät söï” ñang muoán tìm mua “ngay töùc khaéc” moät saûn phaåm naøo ñoù maø caùc maåu rao vaët chöùa ñöïng. Ñeå quaûng caùo rao vaät ñem laïi nhöõng keát quaû toát nhaát, caùc doanh nghieäp caàn neân bieát theâm vaøi ñieàu sau ñaây: 1) Choïn caùc tôø baùo, taïp chí phuø hôïp baèng caùch laøm moät phaân taùch veà “thaønh phaàn ñoäc giaû” phuø hôïp vôùi saûn phaåm mình muoán baùn. Tìm caùc loaïi baùo/taïp chí coù quaûng caùo cuûa ñoàng nghieäp caïnh tranh tröïc tieáp vôùi mình, ñeå ñaêng cuøng, theo nguyeân taéc “chia thò phaàn” 2) Yeâu caàu caùc baùo/taïp chí cung caáp nhöõng thoâng tin chi tieát veà (media kit) nhö ñònh höôùng veà bieân taäp, thaønh phaàn ñoäc giaû, giaù bieåu leä phí v.v...

3) Xem xeùt muïc quaûng caùo oâ nhoû treân tôø baùo ñaõ choïn. Xem caùc ñoàng

20

nghieäp caïnh tranh cuøng ngaønh ngheà cuûa mình xuaát hieän treân muïc quaûng caùo ñoù nhö theá naøo, caùch phaân loaïi ñeà muïc maø doanh nghieäp coù theå ñaët maãu quaûng caùo cuûa mình vaøo v.v...

4) Choïn ra moät muïc quaûng caùo phuø hôïp vaø nghieân cöùu xem noù coù phuø hôïp cho maãu quaûng caùo cuûa mình khoâng?

5) Soaïn moät tieâu ñeà (töïa) coù söùc thu huùt. Coù khi, tieâu ñeà chæ bao goàm moät chöõ cuõng gaây ñöôïc söï chuù yù töø khaùch haøng.

6) Vieát moät noäi dung quaûng caùo cho hoaøn chænh veà saûn phaåm hay dòch vuï cuûa doanh nghieäp seõ ñem laïi cho khaùch haøng lôïi ích cuï theå naøo (nhö tieát kieäm thôøi gian, tieàn baïc, caûi thieän söùc khoûe, baûo ñaûm haïnh phuùc gia ñình...).

7) Xaùc ñònh ñoä daøi caàn thieát cuûa maåu quaûng caùo rao vaët. Traùnh caùch ñaët noäi dung quaù daøi. Coù theå taïo moät noäi dung “kích thích nöûa vôøi” cho khaùch haøng, roài boû löûng baèng caâu “Xin lieân laïc ñeå bieát theâm chi tieát...”

8) Söû duïng ngoân ngöõ ngaén goïn vaø duøng caùc töø vieát taét nhöng khoâng taïo khoù hieåu vôùi nhöõng chöõ taét khoâng thoâng duïng.

Toùm laïi quaûng caùo vaø rao vaët laø moät coâng vieäc ñoøi hoûi tính caùch chuyeân moân cao ñeå ñöa kinh doanh cuûa mình ñöôïc phoå bieán ñeán ngöôøi ñoïc laø giôùi tieâu duøng coù nhu caàu caàn mua, töø ñoù naâng cao soá khaùch haøng tieàm naêng, bieán nhöõng khaùch haøng tieàm naêng thaønh khaùch haøng tröïc tieáp lieàn ngay töùc thôøi. Do ñoù choïn löïa moät aán baûn baùo hay taïp chí ñeå söû duïng cho quaûng caùo laø moät coâng vieäc ñoøi hoûi phaûi coù söï nghieân cöùu vaø keá hoaïch (business plan, media plan v.v...). “Ñöøng bao giôø nghó quaûng caùo laø moät moùn quaø” Ñoù laø moät caâu hieäu (slogan) maø taát caû caùc Marketing Director cuûa baát cöù coâng ty lôùn nhoû naøo treân toaøn caàu cuõng ñieàu aùp duïng. Nghe coù veõ nghòch lyù hay chaêng khi moät soá ñoâng doanh nghieäp trong coäng ñoàng kinh doanh cuûa chuùng ta vaãn quyeát ñònh ñaêng quaûng caùo treân baùo naøy, baùo kia baèng moät “caûm tính” thích hay khoâng thích nhaân vieân giôùi thieäu quaûng caùo, hoaëc gheùt hay khoâng gheùt oâng/baø chuû nhieäm, chuû buùt cuûa tôø baùo ñoù, vaø xem leä phí quaûng caùo chæ laø moät moùn quaø ñeå cho, taëng bieáu, chöù khoâng caàn quan taâm nhieàu ñeán tôø baùo hay taïp chí ñoù coù thaønh phaàn ñoäc giaû phuø hôïp vôùi doanh nghieäp cuûa mình hay khoâng?

Dzuõng Trinh

Vaøo naêm 2005, khi Sharelle Klaus môû coâng ty Dry Soda ñeå saûn xuaát vaø

Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng laø moät taïp chí duy nhaát coù phaàn chuyeân ñeà vôùi bieân taäp goàm nhieàu baøi vôû, vaø ñeà muïc hay laï, höõu ích veà kinh doanh, thu huùt ñöôïc thaønh phaàn ñoäc giaû laø caùc doanh nhaân trong coäng ñoàng doanh nghieäp söû duïng tieáng Vieät taïi UÙc. Do ñoù DNÑS laø moät taïp chí thích hôïp cho caû hai loaïi quaûng caùo B2B vaø B2C (business to business & business to consumer) DNÑS laø moät aán baûn tieáng Vieät duy nhaát quy tuï ñöôïc caùc doanh nghieäp ñaêng rao vaët sang baùn business vôùi taïp chí naøy.

Ngöôøi muoán mua / sang hay thueâ möôùn business seõ tìm ñoïÏc treân tôø taïp chí naøy vì nhieàu choïn löïa phuø hôïp cho mình hôn. Do ñoù quaûng caùo sang baùn hay cho thueâ tieäm, shop, cô sôû dòch vuï kinh doanh, haõng xöôûng v.v... treân taïp chí DNÑS laø söï choïn löïa thích hôïp ñeå tìm ñuùng khaùch haøng coù “nhu caàu tröïc tieáp” tìm mua vaø “ngay töùc khaéc” Muoán ñaêng quaûng caùo cho thueâ hay sang tieäm shop vaø caùc loaïi quaûng caùo khaùc treân DNÑS xin goïi

0430 00 69 67 Caàn tuyeån caùc coäng taùc vieân quaûng caùo taïi Sydney, Melbourne, Adelaide, Brisbane, Perth Xin lieân laïc toøa soaïn (02) 9726 0966 0430 00 6967

L

aø ngöôøi saùng laäp coâng ty myõ phaåm Tarte, moät coâng ty ôû New York saûn xuaát nhöõng saûn phaåm xaùch tay tieän duïng cho nhöõng phuï nöõ naêng ñoäng, Maureen Kelly ñang laøm cho phuï nöõ thöïc söï trôû neân xinh ñeïp vaø baét maét hôn. Kelly thöôøng xuyeân töï haøo vôùi nhöõng maãu maõ môùi vaø nhöõng doøng saûn phaåm ñoät phaù, nhöng chính söï caïnh tranh cuûa coâ, taàm nhìn chieán löôïc vaø taám loøng cuûa moät doanh nghieäp, chuùng toâi ñaõ caân nhaéc vaø cuoái cuøng quyeát ñònh choïn coâ laø ngöôøi thaéng cuoäc giaûi OPEN, “Woman of the year” do taïp chí Doanh Nhaân vaø aán baûn American Express toå chöùc.

Kelly ñaõ nung naáu yù töôûng thaønh laäp doanh nghieäp rieâng cuûa mình veà myõ phaåm khi coâ töø naêm 1999, khi ñoù coâ 34 tuoåi.

Sau nhöõng nghieân cöùu trong phoøng thí nghieäm vaø Kelly ñaõ ñaàu tö $20.000 töø theû credit card vaø tieàn daønh duïm ñeå thaùch thöùc vôùi nhöõng teân tuoåi haøng ñaàu treân theá giôùi ñang coù treân thò tröôøng.

Coâ noùi: “Nhìn laïi quaù trình, toâi nhaän ra toâi ñang böôùc chaân vaøo moät ngaønh kinh doanh veà saûn xuaát vôùi nhöõng ñoát thuû caïnh tranh khoác lieät: Estee Lauder, Lancoâme, ñoù laø nhöõng coâng ty lôùn ñaõ ñoå haøng trieäu ñoâla vaøo vieäc quaûng caùo”.

Doanh thu naêm ngoaùi cuûa coâng ty ñaït 15 tæ ñoâla, nhöng neáu khoâng coù taàm nhìn xa chieán löôïc cuûa Kelly thì coù leõ ñaõ khoâng coù söï thaønh coâng cuûa Tarte.

Naêm 2005, Kelly ñaõ saün saøng söï hôïp taùc vôùi QVC. Ñoù thöïc söï laø moät moái hôïp taùc coù lôïi cho caû ñoâi beân. QVC ñaõ môøi coâng ty cuûa coâ thöïc hieän chöông trình “Ngaøy sieâu giaûm giaù” vaøo muøa xuaân, keùo daøi 24 giôø, moãi saûn phaåm seõ ñöôïc baùn vôùi möùc giaù öu ñaõi. Söï quaûng baù naøy ñaõ ñem laïi lôïi nhuaän haøng tæ ñoâ la.

Nhöng coù leõ söï noåi baät nhaát cuûa Kelly laø ôû söï chia seû vôùi moïi ngöôøi.

Naêm nay, coâng ty ñaõ ñoùng goùp xaây döïng moät toaø nhaø daønh cho “Moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi”. Vaø 15% doanh thu moät soá saûn phaåm cuûa coâng

phaân phoái loaïi nöôùc uoáng khoâng chöùa coàn cho nhöõng nhaø haøng sang troïng baäc nhaát vaø nhöõng ngöôøi baùn leû, coâ khoâng caàn phaûi tìm kieám nhöõng nguoàn taøi trôï tieàm naêng. Laø chuû “Dieãn ñaøn daønh cho nöõ doanh nhaân” ôû Seattle, coâng vieäc cuûa coâ laø laøm vieäc vôùi nhöõng nhaø ñaàu tö coù thieän chí. Vì vaäy, khi caàn ñeán voán, coâ nhanh choùng söû duïng nhöõng ñòa chæ coâ ñaõ thu thaäp ñöôïc. Coâ keå laïi: “Khi toâi baét ñaàu, taát caû nhöõng moái quan heä cuûa toâi laø vôùi 37 nhaø ñaàu tö kyõ ngheä saûn xuaát, nhöng nhöõng ngöôøi ñaàu tö naøy laïi coù moái quan heä vôùi nhöõng nhaø ñaàu tö khaùc”. Nhöõng nhaø ñaàu tö khaùc naøy khoâng nhöõng ñaàu tö vaøo coâng vieäc kinh doanh cuûa coâ, maø coøn giuùp coâ xaây döïng moät coâng ty xaáp xæ 1.5 trieäu ñoâ la vaø tìm nhaø phaân phoái. Klaus cuõng vöøa môùi hoaøn thaønh vieäc traû soá nôï 1.5 trieäu ñoâla naøy.,

nhö ñaõ ñem laïi moät baûn sao hoaøn haûo nhö cuoán tieåu thuyeát Harry Potter cho nhöõng ñöùa con, chuùng ta ñeàu nghó raèng baø laø hieän thaân cuûa toäi aùc. Neáu moät oâng chuû yeâu caàu nhaân vieân cuûa mình laøm nhö vaäy, toâi chaéc raèng oâng seõ ñöôïc goïi laø moät oâng chuû tuyeät vôøi.

Toâi ñoaùn raèng Hollywood ñang coá gaéng chuyeån taûi ñeán chuùng ta raèng cuõng oån neáu kinh doanh moät hieäu saùch cho nhöõng ñöùa treû bò maát tieàn, taát nhieân khoâng coù baát kyø tính caïnh tranh naøo (Meg Ryan trong cuoán “You got mail!”) nhöng khoâng neân laø moät nhaø quaûn trò quaù tham voïng vaø töï ñaéc, luoân coá gaéng ñaùnh baïi ngöôøi tình cuõ cuûa mình trong lónh vöïc chuyeân moân cuûa anh ta (Demi Moore trong cuoán “ Söï vaïch traàn”). Noùi caùch khaùc, Lois Lane coù theå laø moät öùng cöû vieân cho giaûi “Nöõ quaûn trò” nhöng chöa ñuû xuaát saéc ñeå ñöôïc choïn.

Coù theå noù giuùp giaûi thích moät söï

thoáng keâ ñaùng buoàn raèng chæ coù 3% nöõ doanh nhaân ôû Myõ taïo ra doanh soá hôn moät trieäu ñoâla trong naêm nay (trong khi tæ leä naøy ôû nam giôùi laø 6%). Maëc duø thöïc teá hôn 10 trieäu doanh nghieäp ôû nöôùc naøy coù ít nhaát 50% ngöôøi ñieàu haønh laø nöõ, vaø nhöõng doanh nghieäp naøy söû duïng 12.8 trieäu lao ñoäng vaø doanh thu haèng naêm leân ñeán gaàn 1.9

Crystal Detamore-Rodman. Ñaûm ñang

Muøa heø naêm ngoaùi, toâi ñaõ coi “The Devil Wears Prada”, moät boä phim veà chuû bieân moät tôø taïp chí thôøi trang noåi tieáng ñaõ aùp böùc moät nhaân vieân treû cuûa mình. Bôûi vì tính caùch taøn nhaãn cuûa Meryl Streep ñaõ taïo ra söï aùp böùc quaù ñaùng leân caáp döôùi cuûa baø döôøng

21

ngaøn tæ ñoâla.

Laø moät trong soá 3% ñoù, toâi ñang ñieàu haønh NetCreations, moät coâng ty tieáp thò qua maïng, töø moät haõng thieát keá trang web chæ coù 2 ngöôøi phaùt trieån leân thaønh moät coâng ty lôùn vôùi doanh thu haøng naêm leân tôùi 58 trieäu ñoâla. Toâi luoân töï hoûi: “Taïi sao haàu heát phuï nöõ ñeàu baét ñaàu vieäc kinh doanh cuûa mình töø vieäc noäi trôï vaø döôøng nhö khoâng ôû lónh vöïc khaùc”.

Moät phaàn laø do mong muoán cuûa raát nhieàu phuï nöõ muoán coâng ty cuûa mình vöøa taàm kieåm soaùt ñeå hoï coù thôøi gian lo cho gia ñình vaø con caùi - moät noã löïc ñaùng khaâm phuïc. Lyù do khaùc nöõa laø hoï thieáu voán vaø kieán thöùc veà taøi chính.

Nhöng vaãn coøn nhöõng ñieàu khaùc: Moät soá nöõ doanh nhaân saün saøng maïo hieåm trong kinh doanh nhö nam giôùi.

Toâi khoâng bieát laø chuùng ta sôï chuùng ta seõ thaát baïi hay sôï laø chuùng ta seõ thaønh coâng ngoaøi mong ñôïi.

Coù ñieàu toâi bieát laø chuùng ta phaûi chieán thaéng chính noãi sôï cuûa chuùng ta. Naêm 1999 toâi töø choái nhöôïng laïi coâng ty vaø quyeát ñònh giöõ laïi. Ñoù thöïc söï laø moät ñieàu maïo hieåm, toâi sôï seõ bò phaù saûn, nhöng toâi ñaõ vöôït qua vaø traû heát nôï.

Toâi khoâng noùi laø baïn neân maïo hieåm ôû baát cöù vieäc gì. Toâi luoân caûnh baùo khaùch haøng phaûi leân keá hoaïch roõ raøng, vaø tieán haønh töøng böôùc moät. Nhöng khi cô hoäi tuyeät vôøi ñeán vôùi baïn, haõy naém baét vaø ñöøng ñeå vuoät maát.

Patty DeDomimic Söï ñaùp laïi

Naêm 1979, Patty DeDomimic baét ñaàu coâng vieäc quaûn trò du lòch coâng ty coå phaàn dòch vuï PDQ Personnel.

Laø ngöôøi laäp ra ñoäi nguõ kinh doanh taïm thôøi ôû Los Angeles, DeDomimic

nhaän ra nhöõng cuoäc ñieän thoaïi cuûa baø ñang keát noái nhöõng nhaø tuyeån duïng vaø nhöõng ngöôøi muoán thay ñoåi ngheà nghieäp. DeDomimic, 55 tuoåi, noùi raèng: “Toâi thaät may maén khi sôùm bieát raèng moät trong nhöõng nieàm haïnh phuùc cuûa toâi laø keát noái nhöõng nhaø tuyeån duïng vôùi moïi ngöôøi”. Baø ñaõ thöïc hieän ñieàu ñoù

22

sung vaøo ñoäi nguõ nhaân vieân vaø cô sôû vaät chaát, baø ñaõ môû roäng naêng löïc saûn xuaát trong lónh vöïc höông lieäu. Belasco, 50 tuoåi ñaõ nhaän xeùt ñaây laø naêm thaønh coâng nhaát cuûa coâng ty. Nhôø söï löu thoâng tieàn teä, baø thaäm chí coøn môû roäng coâng ty cuûa mình hôn nöõa trong naêm 2008. Belasco noùi: “Chuùng toâi ñang coù moät naêm thaønh coâng ngoaøi mong ñôïi”.

Nichole L.Torres. Caùnh cöûa roäng môû

28 naêm, baây giôø nhieäm vuï duy nhaát cuûa baø laø truyeàn caûm höùng cho moïi ngöôøi ñaït ñeán thaønh coâng. Ñoù laø lyù do taïi sao DeDominic ñaõ goùp 1 trieäu ñoâla Myõ vaøo “quó quoác gia daønh cho nöõ doanh nghieäp” chi nhaùnh Los Angeles vaø Vieän chính cuûa noù vaøo naêm 2006. Laø chuû tòch danh döï cuûa NAWBO-LA vaø laø thaønh vieân cuûa toå chöùc töø naêm 1982, Hieän nay laø chuû tòch taäp ñoaøn PDQ, bao goàm nhaùnh nhaân söï, ngheà nghieäp, kyõ sö, vaø coâng ty DeDominic & Associates vôùi nhöõng döï aùn thaønh coâng, DeDominic ñaõ vöôït möùc doanh thu oån ñònh haèng naêm laø 25 trieäu ñoâla.

Nhöõng ngöôøi thaéng cuoäc

Giaønh ñöôïc giaûi OPEN, “Woman of the year” do taïp chí Doanh Nhaân vaø aán baûn American toå chöùc laø moät moác son ñaùnh daáu nhöõng thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc cuûa nhöõng öùng cöû vieân.

Vaø ñaây laø nhöõng ngöôøi ñaõ vinh döï nhaän ñöôïc giaûi thöôûng naøy cuûa naêm 2004 vaø 2005.

Naêm 2004: Ngöôøi thaéng cuoäc: Liz Elting, ñoàng saùng laäp coâng ty dòch thuaät TransPerfect, ñaõ laøm cho vieäc kinh doanh ngoân ngöõ toaøn caàu ôû New York vaø dòch vuï kinh doanh taêng möùc doanh thu ñoät phaù. Töø 35 trieäu ñoâla naêm 2004 ñaõ taêng leân ñeán 107 trieäu ñoâla trong naêm 2006. Baø ñaõ ñieàu haønh moät soá coâng ty vaø môû roäng theâm nhieàu truï sôû quoác teá khaùc. ÔÛ ñoä tuoåi 40, baø cuõng ñaõ môû theâm nhöõng dòch vuï khaùc döôùi thöông hieäu TransPerfect, nhö nhaân söï, dòch thuaät, nhöõng khoaù huaán luyeän ña daïng daønh cho caùc doanh nghieäp.

Elting noùi: “Thaät laø thuù vò! Chuùng toâi luoân nhaän ñöôïc söï baát ngôø töø hoï.”

Naêm 2005: Ngöôøi thaéng cuoäc: Jill Belasco cuûa Latitudes International, moät nhaø thieát keá vaø saûn xuaát nhöõng saûn phaåm coù muøi thôm nhö neán thôm vaø nöôùc xòt phoøng. Coâng ty Rancho Dominguez cuûa coâ ôû California ñaõ ñaït doanh thu 12 trieäu ñoâla naêm 2005 vaø leân tôùi 17.5 trieäu ñoâla vaøo naêm 2006.

Taän duïng nguoàn khaùch haøng ñeå boå

Phuï nöõ ñang khôûi nghieäp vôùi nhöõng noã löïc phi thöôøng, vaø OPEN, ñoäi nguõ doanh nghieäp nhoû cuûa aán baûn America Express ñaõ ñaùp öùng nhu caàu cuûa hoï veà nhöõng dòch vuï chuyeân moân. Töø vieäc ñoàng taøi trôï chöông trình “Khôûi nghieäp trieäu ñoâ” vaø “Cuøng hoaø nhòp”, muïc ñích laø ñeå giuùp dôõ nhöõng nöõ doanh nhaân cho ñaït ñöôïc con soá moät trieäu nöõ doanh nhaân coù doanh thu moät trieäu ñoâla trong naêm 2010, cho ñeán vieäc tham gia vaøo nhöõng toå chöùc nhö “Hieäp hoäi quoác gia daønh cho nöõ doanh nghieäp”, OPEN ñaõ, ñang vaø seõ tieáp tuïc uûng hoä cho nhöõng nöõ doanh nghieäp” OPEN seõ toå chöùc nhieàu söï kieän khaùc vôùi nhöõng khaùch môøi ñaëc bieät ñeå giuùp doanh nghieäp hieåu theâm veà nhöõng vaán ñeà nhö tieáp thò vaø xaây döïng thöông hieäu. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu veà nhöõng söï kieän ñoù ngaøy caøng taêng, OPEN ñaõ môû maïng löôùi tröïc tuyeán roäng khaép ñeå nhöõng doanh nghieäp ôû xa coù theå tham gia vaø hôn 6000 ngöôøi ñaõ ghi danh tham gia trong söï kieän tröïc tuyeán ñaàu tieân. Ñeå noái tieáp chöông trình “Khôûi nghieäp trieäu ñoâ” laø chöông trình maø nhieàu ngöôøi daân ñòa phöông coù theå tieáp xuùc vôùi nhöõng phuï nöõ naøy. Schinder noùi: “Khi chuùng toâi xaây döïng chöông trình naøy, chuùng toâi nhaän ra raèng nhöõng ngöôøi phuï nöõ tham gia chöông trình naøy, vaø caû nhöõng phuï nöõ ñaõ thaéng cuoäc luoân muoán giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi phuï nöõ khaùc. Vì theá chöông trình seõ thöïc söï ñöôïc nhaân roäng hôn”.

Nhöõng chöõ tieáng Vieät coù nguoàn töø ngöôøi Minh Höông - Theo Bình Nguyeân Loäc (19)

Caùc töø goác Trieàu Chaâu

Laåu: Coù nguoàn goác töø laåu laø moät moùn canh cuûa Trieàu Chaâu, ñöïng trong moät thöù baùt ñaëc bieät baèng Laiton.

Tía: Chính caùc chuù reå Trieàu Chaâu, löu vong nhaø Minh ñaõ ñöa ra danh töø Tía vaøo Nam, vaø bò ta hieåu laø Cha. Heân: Do Höng. Trieàu Chaâu ñöa vaøo vaø hoï ñoïc laø Hinh thì ñaùng lyù ta phaûi vieát laø Heânh.

Xui: Tieáng naày ñaát Baéc coù nhöng vay möôïn laâu ñôøi hôn vaø noùi laø Xuùi Quaåy. Do chöõ Suy maø ra, ñoïc theo Trieàu Chaâu, Heân Xui = May Ruûi.

Khoå Tai: Moät moùn aên khaùc maø daân mieàn Nam raát öa vaø hoï goïi laø KHOÅ TAI. do ngöôøi Trieàu Chaâu ñoïc Hoâ Tai (Haûi Taùo), moät thöù rong bieån maø hoï naáu vôùi ñöôøng ñeå baùn cho daân mieàn Nam aên.

Caùc töø goác Quaûng Ñoâng

Xí Muïi: do Quaûng Ñoâng goïi Xíu Muïi, chöõ Nho laø Tieâu Mai. Coâng xi: Coâng Ty, do Quaûng Ñoâng ñöa vaøo.

Huû tieáu: Khoâng bieát chöõ ra sao, nhöng do Quaûng Ñoâng ñöa vaøo, hoï noùi laø Phaûi, khoâng hieåu sao ta laïi bieán thaønh Huû Tieáu.

Xíu Maïi: Khoâng bieát chöõ nghóa ra sao, nhöng ña soá caùc moùn aên ñeàu do Quaûng Ñoâng ñöa vaøo.

Chaïp Phoâ: Chæ laø Taïp hoùa. Nhöng chính ngöôøi Quaûng Ñoâng laïi cho noù caùi nghóa haïn cheá laø thöïc phaåm: tröùng vòt, toâm khoâ, caù khoâ,v.v. coøn caùc cöûa haøng baùn caùc thöù khaùc cuõng taïp nhaïp

laïi khoâng ñöôïc goïi laø chaïp phoâ.

Gioø Chaù Quaûy: Thaät ñuùng laø Daàu chaù quaûy töùc con quyû nöôùng trong daàu, chæ loaïi baùnh boät mì chieân môõ.

Ly: Coác baèng pha leâ, ngöôøi Quaûng Ñoâng goïi laø Poø Lyù Puùi, töùc Pha Leâ Boâi, ta nuoát heát, chæ chöøa laïi Lyù vaø ñoïc laø Ly. Xì Thaåu: Chöõ Nho laø Söï Ñaàu, chuû söï, nhöng bò ta hieåu laø OÂng chuû. Ñieàu naøy cho ta thaáy mieàn Nam ban ñaàu chòu aûnh höôûng nhieàu cuûa phong tuïc, sinh hoaït, taäp quaùn ngöôøi Minh höông.

Caùc tænh ôû mieàn Nam

Trong naêm 2007, toâi ñaõ coù dòp ñi thaêm moät soá tænh, thò xaõ ôû mieàn Nam, sau ñaây laø moät vaøi neùt sô löôïc veà ngöôøi Minh Höông vaø Hoa ngaøy nay ôû caùc tænh mieàn Nam Caàn Thô: Doïc beán Ninh Kieàu, beân soâng Haäu coù chuøa OÂng cuûa ngöôøi Quaûng Ñoâng. Chuøa ñöôïc xaây ôû moät vò trí khaùc caùch ñaây hôn 70 naêm, chuøa ñöôïc dôøi ñeán vò trí ñeïp ôû beán Ninh Kieàu gaàn ñaây sau naøy. Kieán truùc chuøa beân trong ñöôïc xaây theo chöõ Quoác.

Beân traùi khi böôùc qua coâng laø töôïng töôùng Maõ Tieàn ñöùng caïnh töôïng ngöa, beân phaûi laø töôïng thôø oâng Phöôùc mang ñeán may maén. Giöõa ñeàn thôø Quan Coâng. Doïc theo beán Ninh Kieàu, ñöôøng Hai Baø Tröng, gaàn phía khu chôï ngaøy tröôùc, coøn vaøi nhaø xöa cuûa ngöôøi Hoa vaø nhieàu cöûa tieäm cuûa ngöôøi Hoa treân caùc ñöôøng Chaâu Vaên Lieâm, Nam Kyø Khôûi Nghóa, Voõ Vaên Taàn ñoå ra beán Ninh Kieàu. Sau naêm 1975, coäng ñoàng ngöôøi Hoa ôû Caàn Thô coù ít ñi nhieàu so vôùi tröôùc.

Soùc Traêng: Ngoaøi thò xaõ Soùc Traêng, coù raát nhieàu cöûa hieäu baùn baùnh pía töø caùc cô sôû laøm baùnh pía An Thaønh, Taân Höng, Coâng Leä Thaønh... baùnh pía laø ñaëc saûn Soùc Traêng cuûa ngöôøi Hoa Trieàu Chaâu laøm ra. Nhieàu vuøng ôû tænh Soùc Traêng, nhö huyeän Vónh Chaâu, nôi coù nhieàu vöôøn nhaõn, coù raát nhieàu ngöôøi Khmer vaø Hoa cö nguï, hôn caû ngöôøi Vieät. Ña soá daân ôû vuøng naøy noùi 3 thöù tieáng Khmer, Trieàu Chaâu, Vieät.

Thò xaõ Soùc Traêng nay ñaõ trôû neân phoàn thònh phaùt ñaït, phoá xaù ban ñeâm raát ñoâng ñaûo xe coä. Ñöôøng Hai Baø Tröng gaàn chôï coù nhieàu cöûa tieäm ngöôøi Hoa, khoâng khaùc gì ñöôøng Traàn Höng Ñaïo, Chôï Lôùn. Treân ñöôøng Traàn Minh Phuù goùc ñöôøng Ngoâ Quyeàn laø Hoäi töông teá ngöôøi Hoa (1820 Traàn Minh Phuù) gaàn bôø soâng Soùc Traêng. Moät trong nhöõng nhaân vaät vaên hoùa noåi tieáng sinh ra ôû Soùc Traêng laø oâng Vöông Hoàng Seån, ngöôøi goác Trieàu Chaâu. OÂng ñaõ ghi laïi vaø söu taäp nhöõng chuyeän xöa, söï kieän töø ñaàu theá kyû 20 xaûy ra ôû mieàn Nam vaø vuøng Saigon Gia Ñònh, ñeå laïi nhieàu taøi lieäu quyù giaù. Hieän nay boä söu taäp goám cuûa oâng ñöôïc ñaët ôû phoøng mang teân Vöông Hoàng Seån trong Vieän Baûo taøng Lòch söû, ôû Saøi Goøn.

Baûo Loäc: Thò traán lôùn vaø truø phuù nhaát Laâm Ñoàng sau Ñaø Laït laø Baûo Loäc, giaøu coù nhôø caùc ñoàn ñieàn traø vaø cafe chung quanh vuøng. ÔÛ ñaây coù coäng ñoàng ngöôøi Hoa khaù ñoâng so vôùi caùc vuøng khaùc trong tænh. Toâi coù gheù vaøo tieäm baùn traø, cafe Laâm Kim Hoa cuûa ngöôøi Hoa. Chuû laø 2 chò em goác Phuùc Kieán, ngöôøi chò ñang ôû Myõ, coù ñoàn ñieàn möôùn nhieàu coâng nhaân vaø ngöôøi giuùp vieäc ôû tieäm tröng baøy vaø thöû traø, cafe. Gaàn Ninh Chöõ, Ninh Thuaän, coù moät nghóa trang Trieàu Chaâu, ôû Phan Rang coäng ñoàng ngöôøi Hoa coù khoaûng töø 3000 ñeán 4000 ngöôøi.

Khoâng theå lieät keâ heát caùc nhaân vaät ngöôøi Minh höông töø tröôùc ñeán nay trong quaù trình lòch söû nhieàu thôøi ñaõ ñoùng goùp vaøo vaên hoùa Vieät Nam nhö Voõ Tröôøng Toaûn, Trònh Hoaøi Ñöùc, Leâ Quang Ñònh, Ngoâ Nhaân Tònh, Phan Thanh Giaûn, Maïc Thieân Tích, Vöông Hoàng Seån... ÔÛ ñaây chæ neâu leân vaøi nhaân vaät tieâu bieåu cuûa caùc thôøi kyø ñaõ qua trong lòch söû.

Buùn goûi daø - ñaëc saûn Soùc Traêng

23

Trònh Hoaøi Ñöùc

OÂng noåi tieáng vaø ñöôïc nhôù ñeán nhieàu trong lòch söû khoâng phaûi laø vì oâng laø moät vò ñaïi thaàn döôùi hai trieàu vua Gia Long vaø Minh Maïng ñöôïc troïng duïng vaø laøm ñeán chöùc Thöôïng thö boä Hoä maø laø vì taùc phaåm “Gia Ñònh thaønh thoâng chí” coù giaù trò vaên hoùa, ñòa chí veà mieàn Nam trong giai ñoaïn môû mang cuoái theá kyû 18, ñaàu theá kyû 19. Taùc phaåm duy nhaát naøy veà mieàn Nam thôøi khai hoang môû ñaát, cho ta nhöõng tö lieäu quí giaù veà con ngöôøi, phong tuïc, ñaát ñai, ñòa chí, lòch söû...

Neáu nhaø baùc hoïc Leâ Quí Ñoân coù Vaân Ñaøi Loaïi Ngöõ cho Baéc vaø Trung boä thì Trònh Hoaøi Ñöùc coù “Gia Ñònh thaønh thoâng chí” cho giai ñoaïn mieàn Nam môû ñaát.

Ngoaøi ra oâng coøn laø moät nhaø thô, ñeå laïi caùc baøi thô taû caûnh ñaát Gia Ñònh trong taäp thô vaên “Caán Trai thi taäp”.

OÂng laø vaø caùc baïn thô saùng laäp “Bình Döông thi xaõ” vaø laø moät trong “Gia Ñònh tam thi” (Trònh Hoaøi Ñöùc, Leâ Quang Ñònh, Ngoâ Nhaân Tònh) thöôøng taäp hoïp laøm thô ôû nhöõng nôi nhö chuøa Giaùc Laâm, goø Caây Mai (nay laø Phuïng Sôn töï, ñöôøng 3/2 töùc Traàn Quoác Toaûn cuõ ôû Saigon), Minh höông gia thaïnh, chuøa Caây Mai..Trong baøi thô taû caûnh ôû khu Ñaàm Sen (Saigon) cuoái theá kyû 18, cho ta thaáy caûnh thanh tònh, hoang sô ôû Saigon hôn 200 naêm nay (11).

Lieân Chieåu Mieân AÂu AÂm aâm haïm ñaïm thuûy trung tieâu Duïc baõi sa aâu lieãm ngoïc kieàu Taàm moäng phuø tung y luïc caùi, Vong cô nhaøn khaùch chaåm höông mieäu Naëc tha xaûo thöôùc thu tang ñoã, Nhieäm nhó löu oanh chöùc lieãu ñieàu, Du nöõ thaùi lieân höu loaïn ñoäng, Cöïu minh do ñaõi truïc lai trieàu Trònh Hoaøi Ñöùc (Caán trai thi taäp) Dòch nghóa: Chim aâu (vòt trôøi, le le) nguû ôû Ñaàm Sen Hoa sen sum sueâ vöôn cao leân trong nöôùc Taém xong, chim aâu thu loâng ngoïc laïi Tìm moäng, böôùc chaân troâi noåi ñi theo caùc loïng xanh Queân ñôøi khaùch nhaøn nhaõ goái ñaàu vaøo coû thôm, Gaàn chim thöôùc kheùo leùo laáy voû goác caây daâu (ñeå laøm toå) Maëc chim oanh lanh lôïi deät caønh lieãu Caùc coâ gaùi ñeán haùi sen ñöøng laøm kinh ñoäng Heïn cuõ* coøn chôø theo nöôùc trieàu leân. *Heïn cuõ: Dòch chöõ Haùn “cöïu minh” do ñieån “aâu minh” chæ ngöôøi ôû aån choán maây nöôùc nhö coù öôùc heïn laøm baïn vôùi chim aâu

24

Naêm 1825, oâng maát ôû Phuù Xuaân, linh cöûu ñöôïc toång traán Leâ Vaên Duyeät thaân haønh hoä toáng ñöa veà queâ meï ôû Bieân Hoaø choân ôû phöôøng Trung Duõng, khoâng xa Cuø Lao phoá. Naêm 1938, tröôøng Vieãn ñoâng Baùc coå xeáp moä oâng laø di tích baûo toàn vaø hieän nay laø di tích lòch söû quoác gia.

ooOoo

Nhôù con caù choát ngaøy xöa

(Tröông Kim Anh) Baïc lieâu laø xöù queâ muøa Döôùi soâng caù choát treân bôø Trieàu chaâu Ngöôøi vieát baøi naøy (Tr K. Anh) thuôû nhoû töøng soáng ven soâng Baïc Lieâu neân taän maét chöùng kieán caùi söï nhieàu caù choát cuûa xöù naøy. Ngaøy xöa caù choát khoâng phaûi laø ñaëc saûn nhö baây giôø maø noù laø vaán naïn, laø noãi phieàn phöùc cuûa cö daân vuøng soâng nöôùc Hoài aáy, baát keå thaùng naøo trong naêm döôùi soâng Baïc Lieâu cuõng nhieàu caù choát.

Vaøo nhöõng ñeâm traêng saùng, ta caàm moät naém ñaát neùm xuoáng soâng, laäp töùc caù choát noåi ñaàu ñen ñaëc quaäy traéng maët soâng côõ chieác chieáu traûi giöôøng.

Töø tai hoaï cö daân cuûa caùi laøng ven soâng queâ toâi ñi chaøi toâm, caù treân soâng sôï nhaát laø caù choát, böõa naøo gaëp vaän xui, chaøi ñuùng ngay baày caù choát laø chæ coøn nöôùc ngoài khoùc caù choát traéng.

Phaûi cuoán chaøi quay veà nhaø treo chôùp chaøi leân caây roài xuùm laïi beû gai caù choát maø gôõ. Caù choát coù ba ngaïnh saéc beùn ñaâm ñau nhö ong ñoát. Phaûi beû gai môùi gôõ chuùng ra khoûi chaøi. Coù khi gôõ caû tieáng ñoàng hoà môùi xong vì coù 5-7kg caù choát dính vaøo chaøi.

Muøa sa möa, caù choát töø soâng Baïc Lieâu theo keânh raïch leân ñoàng ñeû tröùng. Ñeán thaùng 7-8 aâm lòch, vaøo nhöõng saùng tinh mô ta ra ñoàng thaáy caù choát con noåi löø ñaàu ôû khaép ao ñìa, ñoàng ruoäng.

Ñoù cuõng laø thôøi ñieåm nhaø noâng ra ñoàng caáy luùa, theá laø noãi aùm aûnh cuûa nhaø noâng baét ñaàu: moät chuùt laø giaãm phaûi gai caù choát, choác sau choïc tay xuoáng ñaát caáy luùa laø dính gai caù choát... Ñeán thaùng 10 aâm lòch döùt möa nöôùc ruùt, gioù chöôùng thoåi veà bay bay nhöõng boâng so ñuõa nôû traéng bôø kinh laø caù choát treân ñoàng ruùt xuoáng cö nguï ôû soâng Baïc Lieâu vaø caùc chi löu cuûa noù.

Nhieàu ngöôøi ôû chôï Baïc Lieâu böôùc vaøo vuï ñaëc boân. Ñoù laø moät thöù duïng cuï ñaùnh baét baèng tre, lôïp laù döøa nöôùc, troøn nhö oáng coáng. Nöôùc roøng daân ñaëc boân cheøo xuoàng ra, ñaët boân treân baõi vaø cho vaøo moät ít caùmrang ñeå duï caù. Ñeán maõn con nöôùc lôùn thì hoï dôõ boân. Coù khi caù choát vaøo ñoângboân dôõ leân khoâng noåi.

Coøn ôû queâ thì ngöôøi ta baét caù choát baèng caùch duøng ñaêng tre,choïn con nöôùc lôùn roài keùo ñaêng ngang cöûa moät nhaùnh raïch. Sau ñoù chôø nöôùc roøng, caïn loøng laïch thì baét caù. Coù nhöõng nhaùnh raïch ñaêng truùng, baét caû xuoàng caù choát. Moät caùch baét caù choát khaùc nöõa laø chaát chaø.

Toâi nhôù khoaûng thaäp nieân 80 cuûa theá kyû 20, ngöôøi daân xaõ Vónh Traïch, thò xaõ Baïc Lieâu chaát chaø treân raïch, moãi laàn dôõ chaø thu ñeán vaøi taán caù choát.

Caû xoùm xuùm xít laïi laøm maém chöù baùn reû nhö cho.

... tôùi ñaëc saûn

Ngaøy nay caù choát coøn khoâng nhieàu.

Ngheà ñaët boân, chaát chaø,...cuõng maát ñi theo söï ít ñi cuûa caù choát. Tuy nhieân, ngöôøi ta cuõng phaùt trieån nhieàu caùch ñaùnh baét môùi neân chôï Baïc Lieâu luùc naøo cuõng coù baùn caù choát. Vaø giaù caû thì cuõng raát ñaét ñoû, ñeán 60 - 70 ngaøn ñoàng/kg. Baây giôø ngöôøi ta xem caù choát laø ñaëc saûn, coù vò trí cheãm cheä trong caùc nhaø haøng sang troïng. Vaäy ñoù maø ngaøy xöa ôû queâ toâi caùi gì reû nhaát, keùm giaù trò nhaát ñöôïc ngöôøi ta goïi:”reû nhö

Chieàu veà treân soâng nöôùc Baïc Lieâu

caù choát...”, caù choát baùn ít ai mua, daân thò thaønh quan nieäm raèng caù choát laø loaïi aên taïp, laïi soáng döôùi soâng neân thòt noù dô, khoâng daùm aên. Vaø vì theá caù choát chæ daønh cho haïng noâng daân cuøng ñinh.

Ai ñaõ töøng soáng trong ruoäng ñoàng cuûa vuøng baùn ñaûo Caø Mau haún seõ khoâng theå naøo queân moùn caù choát kho saû. Nhaéc caù choát kho saû toâi chôït nhôù thuôû beù thô.

Vaøo muøa sa möa, boïn treû chuùng toâi ñi baét caù leân, ñoù laø nhöõng con caù choát to côõ ngoùn chaân caùi, buïng to ñaày tröùng.

Maù toâi baèm saû, ôùt cho vaøo noài caù choát kho, theá laø daäy leân caùi muøi caù quyeän muøi saû kích thích vò giaùc.

Böõa côm doïn ra, chæ coù caùi ô caù choát kho saû. Vaäy maø chuùng toâi chan nöôùc côm aên ñeán 6 -7 cheùn. AÊn xong ngöôøi daõ moà hoâi thaáy khoeû khoaén voâ cuøng. Ñaõ aên thì nhôù hoaøi caùi muøi saû, caùi vò beùo cuûa thòt caù choát vaø caùi vò vöøa beùo vöøa buøi cuûa tröùng caù choát.

Khi gioù chöôùng thoåi, ôû queâ toâi coù moät caùch aên caù choát raát ngon. Luùc naøy caù choát raát maäp, buïng noù maøu vaøng, luùc naøy cuõng laø thôøi ñieåm boâng so ñuõa nôû roä, theá laø noâng daân queâ toâi duøng côm meû laøm chaát chua ñeå naáu canh chua caù choát vaø boâng so ñuõa. Noài canh chua aáy aên côm cuõng ñöôïc, nhaäuröôïu cuõng ñöôïc, aên vaøo seõ thaáy caùi taøi ngheä cuûa ngöôøi noâng daân khi phoái hôïpgiöõa caù choát vaø boâng so ñuõa. Noù nhuaàn nhuyeãn ñeán möùc laøm cho ngöôøi ta nghótrôøi sinh ra caù choát vaø boâng so ñuõa laø ñeå naáu canh chua.

Neáu baïn khoâng sôï bò ngöôøi ta xem laø daân queâ muøa, coù ñeán Baïc Lieâu, duø chöa quen, toâi vaãn coù theå môøi baïn moät böõa côm caù choát kho saû, canh boâng so ñuõa höông queâ (Tröông Kim Anh)

ooOoo Dieäp Vaên Cöông, Dieäp Vaên Kyø

Dieäp Vaên Cöông, hieäu Thoï Sôn, buùt hieäu Yeân Sa, vì queâ quaùn oâng ôû An Nhôn (gaàn Goø Vaáp), Gia Ñònh. Thuôû nhoû, Dieäp Vaên Cöông gioûi chöõ Haùn vaø quoác ngöõ neân ñöôïc hoïc boång du hoïc vaø ñoã tuù taøi ôû Phaùp. OÂng veà nöôùc daïy taïi tröôøng Chasseloup Laubat (tuïc danh tröôøng “Boån quoác”) (1). Sau laøm thoâng ngoân cho toaø Khaâm söù Hueá vaø laø thaày daïy hoïc cho vua Ñoàng Khaùnh. OÂng laáy coâng chuùa, Coâng nöõ Thieän Nieäm, con cuûa Thoaïi Thaùi Vöông Hoàng Y, em vua Duïc Ñöùc. OÂng coù vai troø trong vieäc ñöa vua Thaønh Thaùi leân ngoâi, sau khi vua Ñoàng Khaùnh maát.

Laø moät trí thöùc lôùn ôû mieàn Nam, naêm 1868, oâng laø chuû bieân tôø Phan Yeân baùo taïi Saøi Goøn. Tôø baùo quoác ngöõ thöù hai sau Gia Ñònh baùo (1865) do Tröông Vónh Kyù vaø Huyønh Tònh Cuûa chuû bieân. Noäi dung töông töï nhö Gia Ñònh baùo (luùc ñaàu baøi trong Gia Ñònh baùo ña soá laø coâng baùo cuûa chính quyeàn Phaùp), vôùi tin ñòa phöông vaø thö ñoäc giaû baèng chöõ quoác ngöõ, nhöng sau ñoù

Moä nhaø vaên hoùa Trònh Hoaøi Ñöùc taïi QL 1 Bieân Hoøa

coù caùc baøi chính trò, neân baùo bò ñoùng cöûa. Taùc phaåm cuûa Dieäp Vaên Cöông goàm coù: Syllabaire quoác ngöõ (saùch vaàn quoác ngöõ) (1919), Recueil de morale annamite (1917), dòch taäp Phong Hoùa töø chöõ Haùn ra chöõ quoác ngöõ.

Haõy nghe Vöông Hoàng Seån (1) keå veà Dieäp Vaên Cöông nhö sau: “Gaàn tuoåi veà höu, oâng trôû laïi daïy Söû hoïc vaø Vieät vaên tröôøng Chasseloup Laubat nhö tröôùc. Keû vieát baøi naøy khi coøn hoïc lôùp döôùi, ñaõ töøng ñöùng nghe loùm ngoaøi cöûa vaø aân haän khoâng ñöôïc thoï giaùo cuøng oâng. Khoaûng naêm 1919, daïy söû hoïc, oâng laáy Söû Dieãn Ca Leâ Ngoïc Caùt ra bình chuù, daïy Vieät Vaên oâng ñaõ bieát ñem nhöõng ñoaïn xuaát saéc trong Kieàu, Luïc Vaân Tieân, vaø Chinh Phuï Ngaâm ra giaûi thích cuõng laø môùi laï. Ngöôøi oâng naãm thaáp huøng vó, lòch duyeät Baéc Nam, oâng ngaâm thi sang saûng, noùi tieáng Taây raát “gioøn”, bình sanh sôû thích haùt boäi, roi chaàu boùng baåy raát möïc phong löu, tuoàng haùt naèm loøng, coâ ñaøo anh keùp phuïc saùt ñaát! Vaõn haùt oâng röôùc luoân ñaøo ñeå caû y phuïc vaø aùo maõo veà nhaø haùt laïi cho oâng thöôûng thöùc rieâng.”

Dieäp Vaên Kyø, con trai cuûa Dieäp Vaên Cöông, ñoã cöû nhaân, luaät sö, cuõng laø moät nhaø baùo tieàn phong raát coù tieáng taêm nhö cha. Mua laïi tôø Ñoâng Phaùp thôøi baùo (1927) töø oâng Nguyeãn Kim Ñính, sau ñoåi thaønh nhaät baùo Thaàn Chung, ñöôïc söï coäng taùc ñaéc löïc cuûa nhoùm Nguyeãn Vaên Baù, Taûn Ñaø Nguyeãn Khaéc Hieáu, Ñaøo Trinh Nhaát, Traàn Huy Lieäu, Phan Khoâi, v.v.. Töø khi laøm chuû, oâng ñaõ chuyeån Ñoâng Phaùp thôøi baùo theo höôùng moät tôø baùo ñoái laäp vaø Ñoâng Phaùp thôøi baùo trôû thaønh tôø baùo coù raát ñoâng baïn ñoïc khaép Nam, Trung, Baéc. Cuõng nhö cha, oâng vieát nhieàu, ñoâi khi cuøng vôùi Phan Khoâi (döôùi buùt hieäu Taân Vieät) vaø raát meâ kòch, tuoàng (13). OÂng laø nhaø baùo daân toäc, leân tieáng baûo veä söï hôïp nhaát chöõ quoác ngöõ ôû 3 kyø choáng laïi söï chia reõ

trong nhöõng tranh luaän taùch rieâng saùch giaùo khoa quoác ngöõ ôû trong Nam (14) vaø laø ngöôøi raát roäng löôïng, giuùp ñôû nhieàu nhaø vaên, nhaø baùo nhö Moäng Ñaøi, Taûn Ñaø..

OÂng giuùp ñôõ thi só Taûn Ñaø, khi Taûn Ñaø thaát baïi laøm baùo “An Nam taïp chí” thieáu nôï phaûi vaøo Nam kieám soáng khoaûng naêm 1926, trong luùc tình côø gaëp Taûn Ñaø ñang lang thang treân ñöôøng Catinat (ñöôøng Töï Do sau naøy baây giôø laø Ñoàng Khôûi) tröôùc nhaø haøng Continental maø oâng vaø moät soá baïn ñang ngoài beân trong. Meán taøi Taûn Ñaø, oâng cho 2000$ (moät soá tieàn lôùn thôøi ñoù) ñeå Taûn Ñaø trôû ra Baéc trang traõi nôï naàn vaø vaøo Nam vieát cho tôø Ñoâng Phaùp thôøi baùo. OÂng traû raát haäu hónh moãi thaùng cho thi só Taûn Ñaø baèng tieàn löông quaän tröôûng (12) vaø giuùp ñôõ ñònh cö ôû Saigon (Xoùm Gaø, Gia Ñònh) trong ngoâi nhaø roäng, tónh mòch ñeå thi só coù caûm höùng. Tuy vaäy thi só Taûn Ñaø cuõng coù luùc baùo saép leân khuoân maø chöa thaáy ñöa baøi. OÂng Kyø phaûi keâu tuøy phaùi vaøo Xoùm Gaø ñeå hoái thuùc baøi. Taûn Ñaø vaãn thaûn nhieân thoát moät caâu lòch söû ñeå ñôøi trong vaên hoïc “Laøm thô ñaâu phaûi böûa cuûi maø muoán luùc naøo coù luùc aáy”.

Nhaø thô thôøi tieàn chieán Moäng Ñaøi cuõng laø moät ngöôøi thuôû coøn treû khi vaøo Saigon ñaõ ñöôïc oâng giuùp ñôõ. Trong dòp cuøng vôùi nhaø baùo Hoa Ñöôøng xoâng ñaát ñaàu naêm ñeán nhaø Dieäp Vaên Kyø thaêm, Moäng Ñaøi vieát trong hoài kyù nhö sau “Sau khi cho pheùp Hoa Ñöôøng muùa “Giooïc” (“Gioïc” laø gioïc taåu, oáng huùt thuoác phieän) ñaàu naêm, cuï Dieäp quay laïi naém laáy tay toâi vaø baèng gioïng thaät aám aùp noùi: “Xöø Maïnh ñeán vôùi anh, anh chaúng bieát chuùc gì cho chuù em maø chæ coù moãi baøi thô naøy taëng nhau ngaøy Xuaân”.

Roài cuï Dieäp caát tieáng cao ngaâm baøi thô öùng khaåu aáy nhö sau: Caùi kieáp traàn duyeân, kieáp ñoïa ñaøy

25

Non Tieân sao kheùo laïc loaøi ñaây?!

Trôù treâu thu thuûy hoa in nguyeät Ñoûng ñaûnh Xuaân Tieâu lieãu veõ maøy Soùng saéc laäp loøe con nöôùc ñoäng Gioù höông phöôûng phaát caùnh hoa lay.

Troâng em khoù noåi voâ tình ñöôïc Möôïn buùt laøm duyeân ñeå giaûi khuaây.

Ngaâm xong cuï laáy buùt vieát ngay vaøo tôø giaáy ñoaïn vaøo phoøng trong boû trong phong bì ñoû ra trao toâi: “Baøi thô naøy taëng em. YÙ töù cuûa baøi thô thì em veà chieâm nghieäm laáy”. Ñeâm hoâm aáy toâi veà ñeán nhaø, môû ra ñeå ñoïc laïi cho vui. Khoâng ngôø ngoaøi tôø thô cuï vieát, cuï coøn ñeå ngay ngaén tôø “Con Coâng” naêm ñoàng ngay trong phong bì ñeå lì xì cuøng maáy chöõ ngoaèn ngoeøo trong tôø giaáy ñoû: “Cho ngöôøi em cöng nhaát cuûa ta”.

Cuï kyù vaøo beân döôùi”.

Naêm 1945, oâng Dieäp Vaên Kyø bò aùm saùt ôû Traûng Baøng (Taây Ninh) vì bò coi laø thaân Nhaät, uoång maát moät taøi naêng trong lòch söû baùo chí Nam kyø. Ngoaøi soá baøi baùo oâng vieát vaø vieát chung vôùi Phan Khoâi, coøn coù taùc phaåm ñeå laïi: Thaàn aùi tình (Rabindranath Tagore), Dieäp Vaên Kyø dòch, 1929. Bieät thöï nhaø oâng treân ñöôøng Traàn Höng Ñaïo, ñöôïc quaân ñoäi Nhaät tröng duïng duøng laøm nôi chæ huy, sau quaân ñoäi Anh giaûi giôùi giao cho Phaùp vaø ñöôïc chính phuû Vieät Nam Coäng Hoøa duøng laøm Boä Toång Tham Möu.

Vöông Hoàng Seån

Sinh ôû Soùc Traêng, trong gia ñình goác Phuùc Kieán ñaõ ñònh cö töø laâu ñôøi ôû Soùc Traêng. OÂng laø nhaø vaên raát mieàn Nam trong cuoäc soáng vaø phong caùch vieát vaên. Nhöõng tö lieäu, döõ kieän, bieán coá, nhaân vaät vaø nhaän xeùt oâng thaâu thaäp trong suoát töø caùc naêm ôû thaäp nieân 1920 cho ñeán heát theá kyû 20 ôû mieàn Nam vaø caùc nôi oâng coù dòp vieáng thaêm maø oâng vieát ra laø nhöõng taøi lieäu lòch söû vaø vaên hoùa quyù giaù cho nhöõng ai muoán tìm hieåu veà nhöõng vuøng ñaát, tænh thaønh ôû mieàn Nam. . Khi coøn treû ôû Soùc Traêng, oâng laøm coâng chöùc Phoù ban haønh chaùnh cuûa chính phuû thôøi Phaùp thuoäc roài sau ñoù leân Saigon laøm quaûn thuû thö vieän trong Vieän baûo taøng Saigon. OÂng coù trí nhôù raát gioûi töøng chi tieát, raát meâ söu taàm tö lieäu lôùn, nhoû vaø ñoà coå nhö ñoà goám saønh, söù.

Cuøng thôøi vôùi Sôn Nam, oâng ít vieát truyeän nhöng raát nhieàu buùt kyù. Vaên oâng raát bình daân, deã ñoïc vaø coù duyeân.

Ngoaøi caùc nhaân vaät noåi tieáng oâng coù gaëp vaø vieát nhö Nguyeãn An Ninh, Phan Vaên Huøm, Nguyeãn Vaên Saâm, Ngoâ Ñình Nhu.., oâng coøn vieát veà nhöõng ngöôøi thaân, ngöôøi thaày, ngöôøi baïn, quen bieát trong sôû laøm, hoïc ñöôøng, nhaø troï... ñuû moïi taàng lôùp trong xaõ hoäi. Haõy xem moät ñoaïn oâng vieát veà Nguyeãn An Ninh

26

“Toâi laøm quen vôùi oâng Ninh nhôø mua baùo baèng Phaùp vaên ñoái laäp choáng chaùnh phuû ñöông thôøi, goïi laø La Cloche feâleùe (Caùi chuoâng reø) do oâng moät mình vöøa chuû tröông, vöøa vieát baùo, vaø vöøa boån phaän ñöùng khaép Saøi Goøn, mình maëc aùo traéng, ñi xe ñaïp, tay oâm môù nhaät trình, mieäng rao lanh leï vaø chaïy baùn töø soá, töø tôø cho maáy oâng maáy thaày, baát chaáp caùch löôøm ngoù ñaày aùc yù vaø tieáng naëng nheï cuûa nhoùm thöïc daân, töø thaèng bieän chaø gaùc ñöôøng ñeán thaèng Coït (Corse) ngoài nhaø haøng uoáng röôïu khai vò xöng mình laø ngöôøi cai trò da traéng maø söùc hoïc chöa coù tôùi maûnh xeït ti fi ca (certificat)...

Nhöng moãi tuaàn vaøo khoaûng thaùng hai thaùng ba taây naêm 1926 cöù moãi thöù hai vaø thöù naêm loái baûy taùm giôø toái khoâng soùt ngaøy naøo, ai muoán gaëp Ninh cöù laïi tröôùc nhaø haøng Yeng yeng thì gaëp, khoâng traät böõa naøo... Tröôùc khi giaùp maët chò em, toâi thöôøng mua moät tôø Chuoâng Reø ñeå laáy le. Nhöng oâng Ninh sau khi baùn cho toâi ñeàu ñeàu, laïi laàm töôûng, cho toâi ñuùng laø nhaø aùi quoác coù gan, khoâng nöõa cuõng moät tay cöø naøo ñoù coù saïn trong ñaàu. Moät ñoâi khi sau khi nhaän cuûa toâi moät caéc baïc tieàn mua baùo, oâng choàng baùo qua tay traùi vaø chìa tay maët baét tay toâi nieàm nôû nhö hai baïn töông tri caùch maët laâu ngaøy. Coù maáy laàn toâi thaúng thaéng keùo tay môøi oâng voâ duøng côm Yeng Yeng, nhöng oâng laéc ñaàu lia lòa, xoå moät doïc tieáng Taây caùm ôn khoâng ngôùt, vaø toû veõ caûm ñoäng thaät tình. Noùi cho ñuùng luùc aáy ai ai ñeàu ngaùn oâng Ninh vaø khoâng daùm giao thieäp coâng khai, vì sôï lieân luïy khoâng nhoû.

Rieâng toâi, toâi laïi nghó laïi. Luùc baáy giôø chöa ai bieát laø nhaø aùi quoác daùm hy sinh taùnh maïng nhö ngaøy nay ñaõ roõ, luùc aáy oâng laø ngöôøi ai cuõng e deø khoâng daùm laïi gaàn, tröø nhöõng ngöôøi cuøng moät chuû nghóa vôùi oâng, Vieät Tha, Le Jean de la Baâtie, Paul Marchet, vaân vaân. Coøn toâi, toâi vaãn phuïc oâng thaät tình...”

Nhöõng buùt kyù cuûa Vöông Hoàng Seån vieát cho ta thaáy toaøn theå ñôøi soáng, suy nghó, vaên hoùa cuûa thôøi baáy giôø raát soáng ñoäng vaø quyù giaù veà xaõ hoäi naêm xöa. Caùc taùc phaåm noåi tieáng cuûa oâng goàm coù: Saigon xöa vaø nay, Hôn nöõa ñôøi hö.

Khi oâng maát, oâng coáng hieán heát thaûy taøi saûn, tö lieäu vaø ñoà söu taäp

cuûa oâng cho chính quyeàn thaønh phoá.

Hieän nay caên nhaø cuûa oâng ôû Saigon soá 9/1 Nguyeãn Thieän Thuaät, phöôøng 14, quaän Bình Thaïnh, ñöôïc cô quan Baûo taøng Lòch söû Vieät Nam quaûn lyù, söû duïng. Theo baùo Ngöôøi Lao Ñoäng trong nöôùc, thì naêm 2002, töùc 6 naêm sau khi VHS qua ñôøi, qua caên nhaø cuûa coá hoïc giaû gaàn nhö voâ chuû vaø bò xuoáng caáp naëng neà. Theo di chuùc, oâng hieán toaøn boä taøi saûn cuûa mình taïi ngoâi nhaø cho Nhaø nöôùc Vieät Nam, nhöng do coù tranh chaáp veà quyeàn thöøa keá neân thôøi gian qua caùc cô quan chöùc naêng chöa quaûn lyù ngoâi nhaø naøy. Chæ coù soá coå vaät vaø saùch quyù ñöôïc Baûo taøng Lòch söû Vieät Nam vaø Thö vieän Khoa hoïc Toång hôïp trong nöôùc taïm thôøi caát giöõ.

Ngoâi nhaø coå naøy hieän nay ñaõ ñöôïc truøng tu vaø coù theå vieáng thaêm ñeå hieåu vaø bieát ñöôïc cuoäc ñôøi cuûa moät con ngöôøi raát mieàn Nam ñaëc saéc ñam meâ vaên hoùa, nghieân cöùu vieát saùch, hieán troïn ñôøi mình cho söï ñam meâ aáy vaø nhöõng di saûn quí baùu maø oâng ñeå laïi.

Trong Vieän baûo taøng lòch söû, Thaûo caàm vieân Saigon, coù moät phoøng ñaët teân Vöông Hoàng Seån, tröng baøy nhöõng hieän vaät quyù maø oâng boû caû ñôøi ñeå thu thaäp nhö caùc ñoà goám Trung hoa, men lam Hueá..

Coøn tieáp nhieàu kyø

__________

H

aø Noäi nhaéc nhôû chuùng ta raèng söï vónh cöûu döïa treân töøng neùt nhaát thôøi. Raèng taâm hoàn ñöôïc theå hieän roõ neùt nhaát thoâng qua nhöõng phöông tieän thöôøng nhaät, giaûn dò. Neáp soáng aáy ñaõ trôû thaønh neùt vaên hoaù, coøn ñöôïc goïi laø “Hoàn Phoá”...

“Caùi caàn baûo toàn nôi ñaây khoâng phaûi laø baûo toàn nhöõng ngoâi nhaø maø laø loái soáng” (Wiliam Logan) 1. Toâi quen moät tieán só kieán truùc, ngöôøi goác Haø Noäi, chuyeân nghieân cöùu veà hình thaùi hoïc ñoâ thò. Thôøi gian gaàn ñaây anh thöôøng ñöôïc môøi ñoïc tham luaän taïi nhieàu hoäi thaûo khoa hoïc veà quy hoaïch ñoâ thò ôû trong nöôùc vaø caû ngoaøi nöôùc. Quen bieát nhau ñaõ laâu, laïi cuøng laø kieán truùc sö neân toâi hieåu anh khaù roõ.

Theo anh, ñoâ thò nhö moät cô theå soáng, noù cuõng phaûi thích nghi vôùi caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeå coù theå toàn taïi theo thôøi gian. Vì theá, ñeå ñoâ thò phaùt trieån beàn vöõng trong quaù trình ñoâ thò hoùa, thì ngöôøi laøm quy hoaïch, ngöôøi quaûn lyù quy hoaïch phaûi bieát hình thaùi ñoâ thò seõ phaùt trieån ra sao, nhö theá naøo trong moâi tröôøng caûnh quan, thieân nhieân maø noù sinh ra, toàn taïi...

Khoâng hieåu ñöôïc ñoâ thò, khoâng nhaän dieän ñöôïc noù, thì laøm sao tìm ra ñöôïc baûn saéc rieâng cho töøng ñoâ thò. Ñoàng yù

Tham khaûo: (1) Vöông Hoàng Seån, Saigon naêm xöa, Nxb Treû, 2002.

(11) Döông Ñöùc Duõng, Nhöõng göông maët tyû phuù Saigon tröôùc naêm 1975, Nxb Treû (13) Huyønh Minh, Gia Ñònh xöa, Nxb Vaên Hoùa Thoâng Tin, 2007.

(14) Phaïm Quyønh, Moät thaùng ôû Nam Kyø, http://vannghesongcuulong.org/vietnamese/tulieu_tacpham.asp?TPID=234 6&LOAIID=17&TGID=567 (19) Bình Nguyeân Loäc, Loät traàn Vieät ngöõ, http://www.talawas.org/talaDB/showFile.php?res=9922&rb=08

raèng, muoán “nhaän dieän” ñöôïc thì phaûi “hieåu”. Nhöng ñeå hieåu ñöôïc ñaày ñuû saâu saéc moät ñoâ thò, mieàn ñaát nôi sinh ra ñoâ thò aáy laïi laø vaán ñeà khaùc.

Töø raát laâu nay, ngöôøi ta ñaõ quaù quen vôùi caùch laøm quy hoaïch treân laøm cho döôùi, trung öông laøm cho ñòa phöông.

Ngöôøi ngoài ôû Haø Noäi veõ quy hoaïch ñoâ thò cho tænh mieàn nuùi. Hieåu hôøi hôït, neân veõ cuõng hôøi hôït. Vì theá veõ vaø xaây xong ñöôïc moät thôøi gian thaáy khoâng

phuø hôïp thì laïi phaù boû laøm laïi (?!).

Theá neân môùi coù chuyeän, nhieàu thò xaõ kieåu nhö Ñieän Bieân (giôø laø thaønh phoá) voán chaúng giaøu coù gì, nhöng moät thôøi gian daøi haêm hôû boû tieàn cuûa, söùc ngöôøi baït ñoài, xeû nuùi cho phaúng ñeå xaây nhaø chia loâ nhö caùc ñoâ thò döôùi xuoâi.

Coù leõ vì theá chaêng maø gaàn ñaây, nôi naøy nôi kia roä leân caâu chuyeän môøi ngöôøi nôi khaùc ñeán hoäi thaûo, ñeå hoï giuùp nhìn hoä xem ñoâ thò cuûa mình noù laø caùi loaïi gì. Thôøi daân chuû, caäp nhaät thoâng tin, troïng duïng ngöôøi hieàn taøi laø raát quyù.

Nhöng laø ngöôøi trong cuoäc, laø daân baûn ñòa maø khoâng coù chính kieán rieâng, khoâng tö duy caûm nhaän ñöôïc caùi hình thaùi ñaëc tröng cuûa nôi mình ñang soáng thì quaû laø ñaùng tieác!

Chính vì vaäy, maø vaøi chuyeân gia ôû Haø Noäi giôø luoân taát baät (do ñöôïc

môøi) ñi nhaän dieän ñoâ thò ôû nhöõng ñaâu ñaâu, töø mieàn Trung leân tít mieàn ngöôïc.

Thoâi cuõng möøng cho hoï vì coù ñaát maø duïng voõ (?!).

Toâi khoâng nghieân cöùu saâu veà ñoâ thò hoïc neân khoâng coù tham voïng khi vieát veà moät lónh vöïc ña ngaønh vaø quaù roäng

naøy. Neáu coù, thì chæ laø nhöõng gì raát beù nhoû, vuïn vaët, ñôøi thöôøng maø toâi chaét chiu caûm nhaän ñöôïc ôû Haø Noäi, thaønh phoá thaân yeâu nôi toâi ñaõ lôùn leân vaø ñi qua quaù nöûa cuoäc ñôøi.

Nhaø vaên Baêng Sôn trong taäp tuøy buùt “Caùi thuù lang thang”, khi noùi veà hoàn daân toäc ñaõ khaúng ñònh: “Luïc baùt ca dao, luïc baùt thô, luïc baùt daân ca ... laø taâm hoàn daân toäc ... noù coøn thì daân toäc naøy coøn”. Ñaáy laø oâng ñang noùi veà moät phaïm truø roäng lôùn veà vaên hoùa, veà ñaát nöôùc, veà daân toäc.

Coøn Dominique Delaunay, moät hoïc giaû ngöôøi Phaùp nghieân cöùu veà Haø Noäi thì coù caùi nhìn khieâm toán hôn: “Haø Noäi nhaéc nhôû chuùng ta raèng söï vónh cöûu döïa treân nhöõng caùi nhaát thôøi. Raèng taâm hoàn ñöôïc theå hieän roõ neùt nhaát thoâng qua nhöõng phöông tieän thöôøng nhaät, giaûn dò”. Toâi taùn ñoàng vôùi vò hoïc giaû naøy.

2. Cuoái nhöõng naêm 50 vaø 60 cuûa theá kyû tröôùc, gia ñình toâi soáng treân taàng hai moät ngoâi nhaø coù kieán truùc kieåu Phaùp ôû phoá Traàn Phuù, ngay saùt ñöôøng taàu hoûa, ngaøy cuõng nhö ñeâm chaúng maáy khi vaéng tieáng coøi taàu huù.

Khi aáy, toâi môùi 10 tuoåi, nhöng ñaõ töï ñi hoïc moät mình, duø tröôøng ôû khaù xa taän phoá Nguyeãn Thaùi Hoïc, caïnh Nhaø in Xuaân Thu. Caùi phoá toâi ôû laø phoá cuõ, toaøn nhaø bieät thöï vaø coâng sôû neân yeân tónh laém.

Chæ ñoaïn phoá ngaén phía ñöôøng taàu hoûa coù nhaø toâi,giaùp ñöôøng Phuøng Höng nhìn sang phoá Haøng Da, cheách ra Haøng Boâng laø nhoän nhòp ñoâi chuùt vì coù hoaït ñoäng thöông maïi. Ñöôøng Traàn Phuù laø ñöôøng troàng saáu.

27

Nhöõng caây saáu ñaïi thuï coù ñeán traêm tuoåi thaân xuø xì,goác to hai ngöôøi oâm, voû ñen nhaùnh, taùn rôïp xum xueâ. Muøa hoa saáu caû phoá nhö ñöôïc öôùp höông.

Höông hoa saáu nheï nhaøng tinh khieát, chöù khoâng noàng nhö hoa söõa.

Cöù moãi buoåi saùng vaøo muøa hoa laø ñöôøng phoá nhö phuû traéng nhöõng boâng saáu beù li ti ... Nhöõng ñeâm heø khoù nguû, toâi thöôøng ñöôïc baø cho ra ngoài hoùng maùt ôû ban coâng nhìn xuoáng ñöôøng.

Trong tieáng xaøo xaïc cuûa nhöõng nhaønh laù saáu laø tieáng gaäy khua ñeàu ñeàu: “Loác coác ... loác coác.” cuûa oâng giaø muø taåm quaát, vôùi tieáng rao khaøn khaøn, kheâ noàng, traàm ñuïc: “Quaát ô ...ô.”

Troâng thaáy oâng laø toâi sôï, khoâng hieåu sao, nhöng toâi laïi thích nghe tieáng rao cuûa oâng. Baø toâi baûo laõo muø theá maø taåm hay laém. Tay laõo ñoäng vaøo ñaâu laø xöông coát keâu röng röùc. Baüng ñi moät thôøi gian, toâi khoâng coøn nghe thaáy tieáng: “Quaát ...ô ...ô.” aáy nöõa. Ñeâm heø, caùi phoá nhö roäng ra vì thieáu tieáng gaäy khua loác coác! Nghe baø baûo laõo cheát roài, cheát coâ ñôn ngoaøi ñöôøng sau moät traän caûm gioù trong ñeâm reùt ñaäm cuûa muøa Ñoâng Haø Noäi Roài nhöõng ñeâm ñoâng, ngoaøi ñöôøng vaéng laëng, chæ coù tieáng gioù ñuoåi nhau aøo aøo ... treân töøng raëng saáu, boãng da dieát treân phoá daøi hun huùt moät tieáng rao con gaí khaéc khoaûi goïi môøi: “Ai khuùc ô ... khuùc ô! “. Thi thoaûng toâi cuõng ñöôïc baø laáy ra ñoàng naêm xu mua cho moät caùi baùnh khuùc noùng hoåi ngoaøi phuû lôùp xoâi neáp traéng tinh.

Naêm thaùng troâi ñi, toâi cuõng daàn lôùn khoân. Gia ñình toâi cuõng ñaõ chuyeån nhaø khoâng ôû phoá Traàn Phuù nöõa ...

Theá nhöng, nhöõng kyû nieäm nho nhoû veà ñöôøng phoá thôm maùt muøi hoa saáu naøy, cuøng nhöõng tieáng rao ñeâm cöù ngaøy caøng saâu ñaäm trong toâi.

Baây giôø ñaõ qua caùi tuoåi tri thieân

meänh, yeân phaän vôùi cuoäc ñôøi, vôùi moät maùi nhaø giaûn dò cuûa rieâng mình trong con ngoõ nhoû ñaàu phoá Kim Ngöu, toâi vaãn thöôøng lang thang treân nhöõng con phoá thaân quen cuûa Haø Noäi moãi khi raûnh roãi, nhö ñeå tìm laïi kyû nieäm moät thôøi cuûa mình.

Con ngöôøi ta moãi tuoåi laïi coù moät caùch nhìn khaùc. Vôùi toâi, giôø chæ thích nhìn ngang, bôûi nhìn leân cao laïi thaáy

28

töùc maét, vì söï loän xoän voâ loái cuûa thöù kieán truùc “thôøi hoäi nhaäp”. Nhöõng ñöôøng daây ñieän, ñieän thoaïi ... chaèng chòt, nhöõng daøn aêng ten tua tuûa nhö choïc naùt baàu trôøi.

Nhìn xuoáng thaáp moät chuùt laø meâ hoàn traän bieån quaûng caùo chöõ taây to hôn chöõ ta, caùi döïng ñöùng, caùi naèm ngang... maàu saéc choùi chang röïc rôõ.

Theá nhöng neáu queân ñi caùi taàm cao aáy, chæ nhìn ngang thoâi, hay nhìn xuoáng, ta laïi nhö ñöôïc soáng trong caùi theá giôùi thöïc cuûa mình.

Nhöõng con phoá cuûa Haø Noäi xöa vaãn theá, chaúng to ra maø cuõng chaúng beù ñi.

Caùi maïng löôùi ñöôøng oâ côø maø ngöôøi Phaùp vaïch ra ñaàu theá kyû tröôùc vaãn nhö theá, cho duø ñöôøng ñaõ ñöôïc traûi nhöïa theâm bao laàn, væa heø ñaõ ñöôïc ñaøo leân laáp xuoáng bao laàn ñeå ñaët ñöôøng oáng thoaùt nöôùc... Vaø treân taát caû, nhòp soáng, nhòp soáng soâi ñoäng cuûa khu Keû chôï xöa vaãn coøn hieån hieän ñaâu ñaây. Ñöôøng phoá vaãn oàn aøo töø saùng sôùm ñeán ñeâm khuya. Ñi trong phoá Haøng, ta vaãn baét gaëp nhöõng ngöôøi phuï nöõ cuûa Tuù Xöông ñi baùn daïo, töø noài baép ngoâ luoäc, khoai luoäc ñeán xoâi voø, cheø ñöôøng ... Cuoäc soáng laø vónh cöûu, con ngöôi ôû ñaây soáng vaø hoaït ñoäng hoàn nhieân nhö töï thaân noù phaûi theá. Ñi treân phoá coå Haø Noäi, ta coù theå raát deã daøng ngoài vaøo moät goùc naøo ñaáy trong nhaø, hay ngoaøi væa heø ñeå maø nhaám nhaùp ly caø pheâ ñaëc saùnh hay thöôûng thöùc moät cheùn röôïu Vaân chính hieäu vôùi möïc nöôùng than hoa chaám töông ôùt.

Baây giôø Haø Noäi ñoåi thay nhieàu, caùch soáng, loái soáng cuõng nhieàu thay ñoåi. Ñoù laø quy luaät. Nhöng hình nhö coù moät söï baûo thuû ñeán kyø laï, laø loái soáng ôû khu phoá coå haàu nhö it bieán ñoåi.

Caùi oàn aøo naùo nhieät ôû ñaây ít nôi naøo

trong thaønh phoá naøy coù ñöôïc. Daãu kieán truùc hieän höõu cuûa khu phoá chaúng coøn maáy caùi laø coå, nhöng khoâng gian ñoâ thò coå, loái soáng cuûa moät thôøi Keû chôï vaãn coøn roõ neùt laém, soáng ñoäng laém.

Giaùo sö ngöôøi Ñöùc Arnold Koerte khi nghieân cöùu hoaït ñoäng xaõ hoäi cuûa khu phoá coå ñaõ phaûi thoát leân: “Thaønh phoá naøy khoâng caàn ñeán baát cöù moät meïo vaët naøo ñeå taùi taïo lòch söû ...”. Roài oâng khoâi haøi daãn moät caâu cuûa Chua Beng Huat - Giaùo sö Tröôøng ñaïi hoïc Singapore: “Moät ngaøy naøo ñoù coù theå chuùng ta seõ phaûi traû tieàn cho nhöõng con ngöôøi treân ñöôøng phoá naøy ñeå haøng ngaøy hoï taùi hieän lòch söû.”

Xin caùm ôn tình caûm cuûa oâng vôùi khu phoá coå Haø Noäi. Nhöng thöa oâng, taïi khu phoá coå naøy ngöôøi daân chuùng toâi vaãn soáng, vaãn sinh hoaït vaø buoân baùn cuõng chaúng phaûi laø ñeå taùi hieän laïi lòch söû ñaâu, maø ñôn giaûn chæ laø caùch soáng aáy, neáp soáng aáy ñaõ trôû thaønh truyeàn thoáng, trôû thaønh neùt vaên hoùa cuûa ngöôøi Traøng An hoâm nay roài. Coøn

toâi, toâi goïi ñoù laø “Hoàn phoá”.

3. Saùng Chuû nhaät, trôøi se laïnh vaø hanh hao naéng. Toâi ngoài beân ly caø pheâ ñaëc saùnh trong quaùn cafe quen treân ñöôøng Baø Trieäu cuøng moät ngöôøi baïn. Toâi ñöa anh xem baøi vieát cuûa toâi loanh quanh veà vaán ñeà ñoâ thò. Ñoïc xong anh khen, nhöng boãng anh nhöôùng maét hoûi: “Naøy oâng, coù Hoàn queâ, Hoàn phoá, theá coù Hoàn khu ñoâ thò môùi khoâng?” Toâi hôi ngôù ra, roài cöôøi xoøa...

Chôït vang leân ñaâu ñaây gioïng ca traàm aám ñeán nao loøng cuûa ca syõ Trung Ñöùc: “Ngoõ nhoû, phoá nhoû nhaø toâi ôû ñoù / Ñeâm laëng nghe trong gioù tieáng soâng Hoàng thôû than ...!”. Ngoaøi kia vaãn naéng hanh hao vaø doøng ngöôøi xe moät chieàu vaãn khoâng ngöøng tuoân chaûy...

Baïn ñoïc DNÑS vieát, KTS Phaïm Thanh Tuøng

Nam Phöông Hoaøng Haäu

Khueâ danh Nguyeãn Höõu Thò Lan hay laø Marie Theùreøse, sinh naêm 1914 taïi Goø Coâng Nam phaàn, con cuûa ñaïi ñieàn chuû Nguyeãn Höõu Haøo vaø laø chaùu ngoaïi cuûa oâng Leâ Phaùt Ñaït, töùc Huyeän Syõ , moät trong nhöõng ngöôøi giaøu coù nhaát mieàn Nam. OÂng huyeän Syõ laø ngöôøi ñaõ boû tieàn ra xaây caát Nhaø Thôø ôû ñöôøng Buøi Chu cuõ, nay laø Toân Thaát Tuøng Quaän 2 Saøi Goøn teân laø Nhaø Thôø Huyeän Syõ Naêm 1926, Nguyeãn Höõu Thò Lan, 12 tuoåi, ñöôïc gia ñình cho sang Phaùp toøng hoïc taïi tröôøng Couvent des Oiseaux, moät tröôøng nöõ danh tieáng thuoäc loaïi nhaø giaøu ôû Paris do caùc nöõ tu ñieàu haønh. Sau khi thi ñaäu Tuù taøi vaøo naêm 1932, coâ gaùi mieàn Nam theo chuyeán taøu cuûa haõng Messagerie Maritime trôû veà nöôùc. Tình côø treân chieác taøu naày coù oâng vua Vieät Nam hoài loan sau khi hoaøn taát vieäc hoïc, ñoù laø vua Baûo Ñaïi maø hoài ñoù giôùi sinh vieân ôû Phaùp thöôøng goïi moät caùch thaân maät laø Prince Vónh Thuïy Tuy cuøng treân moät chieác taøu boàng beành giöõa ñaïi döông moät thôøi gian khaù laâu nhöng Nguyeãn Höõu Thò Lan khoâng coù cô hoäi laøm quen vôùi vò Vua treû tuoåi.

Maõi cho ñeán gaàn moät naêm sau, nhaân dòp vua Baûo Ñaïi nghæ maùt taïi Ñaø Laït vaø do söï saép ñaët cuûa Toaøn quyeàn Ñoâng Döông, vieân Ñoác Lyù (töùc Thò Tröôûng sau naày) thaønh phoá Ñaø Laït toå chöùc moät buoåi daï tieäc taïi khaùch saïn Palace (sau goïi laø khaùch saïn Langbian) ñeå tìm caùch cho hai ngöôøi gaëp nhau.

Toái hoâm ñoù, trong chieác aùo luïa maøu thieân thanh, Nguyeãn Höõu Thò Lan ñaõ xuaát hieän tröôùc Hoaøng ñeá Baûo Ñaïi ñeå roài chieám goïn traùi tim cuûa moät ngöôøi coù ñòa vò cao nhaát nöôùc. Ñaùm cöôùi cuûa vò thieáu quaân haøo hoa vôùi moät nöõ löu traøn treà höông saéc mieàn Nam ñaõ dieãn ra taïi Hueá ngaøy 20-31934. Ngay ngaøy hoâm ñoù Nguyeãn Höõu Thò Lan ñöôïc taán phong laøm Hoaøng haäu vôùi danh hieäu Nam Phöông. Söï kieän Nguyeãn Höõu Thò Lan ñöôïc taán

phong Hoaøng haäu ngay sau khi cöôùi laø moät bieät leä ñoái vôùi caùc baø vôï Vua thuoäc trieàu Nguyeãn. Vì möôøi hai ñôøi vua Nguyeãn tröôùc kia, caùc baø vôï Vua chæ ñöôïc phong töôùc Vöông phi, ñeán khi cheát môùi ñöôïc truy phong Hoaøng haäuï.

Nhaéc ñeán cuoäc nhaân duyeân vôùi Hoaøng haäu Nam Phöông, cöïu hoaøng Baûo Ñaïi ñaõ ghi laïi trong cuoán Con Roàng Vieät Nam nhö sau : ‘Sau laàn hoäi ngoä ñaàu tieân aáy, thænh thoaûng chuùng toâi laïi gaëp nhau ñeå trao ñoåi taâm tình. Marie Theùreøse thöôøng nhaéc ñeán nhöõng kyû nieäm ôû tröôøng Couvent des Oiseaux moät caùch thích thuù.

Cuõng nhö toâi, Marie Theùreøse raát thích theå thao vaø aâm nhaïc. Coâ ta coù veû ñeïp dòu daøng cuûa ngöôøi mieàn Nam pha moät chuùt Taây phöông. Do vaäy maø toâi ñaõ choïn töø keùp Nam Phöông ñeå ñaët danh hieäu cho naøng. Caùc vò Tieân Ñeá cuûa toâi cuõng thöôøng höôùng veà ngöôøi ñaøn baø mieàn Nam. Neáu toâi nhôù khoâng sai thì tröôùc Hoaøng haäu Nam Phöông, coù ñeán baûy phuï nöõ mieàn Nam ñaõ töøng laø chuû nhaân cuûa Hoaøng thaønh Hueá. Khi choïn phuï nöõ mieàn Nam laøm vôï, hình nhö ñöùc Tieân Ñeá vaø toâi ñeàu nghó raèng tröôùc kia ñöùc Theá Toå Cao Hoaøng (töùc vua Gia Long)

Vua roài nghieâng mình cuùi chaøo vaø kính caån noùi: -Votre Majesteù, Monsieur Leâ Phaùt An et sa nieøce, Mademoiselle Marie Theùreøse (Taâu Hoaøng thöôïng, ñaây laø oâng Leâ Phaùt An vaø ngöôøi chaùu gaùi, coâ Marie Theùreøse).

Nhôø caùc nöõ tu ôû tröôøng Couvent des Oiseaux töøng chæ daïy neân toâi bieát phaûi laøm gì ñeå toû loøng toân kính ñoái vôùi baäc Quaân Vöông, vì vaäy toâi ñaõ khoâng ngaàn ngaïi ñeán tröôùc maët Hoaøng Ñeá, quøy moät goái vaø cuùi ñaàu saùt neàn nhaø cho ñeán khi thaáy baøn tay caäu toâi keùo toâi daäy toâi môùi ñöùng leân. Vua gaät ñaàu chaøo toâi ñuùng luùc tieáng nhaïc vöøa troãi theo nhòp ñieäu Tango, Ngaøi ngoû lôøi môøi vaø dìu toâi ra saøn nhaûy roài chuùng toâi baét ñaàu noùi chuyeän.

Veà sau, khi ñaõ trôû thaønh vôï choàng, Ngaøi môùi cho toâi bieát hoâm ñoù Ngaøi raát chuù yù caùch phuïc söùc ñôn sô cuûa toâi. Toâi nghó raèng toâi ñöôïc nhaø Vua löu yù moät phaàn do trong suoát buoåi daï tieäc chæ coù toâi laø ngöôøi ñaøn baø Vieät Nam duy nhaát noùi tieáng Phaùp vaø theo ñuùng cung caùch leã nghi AÂu taây ñoái vôùi Ngaøi’.

Sau leã cöôùi, vua Baûo Ñaïi cuøng hoaøng haäu Nam Phöông doïn veà ôû taïi ñieän Kieán Trung thuoäc khu vöïc caám thaønh.

ñaõ ñöôïc daân mieàn Nam yeåm trôï trong vieäc khoâi phuïc giang sôn. Chính ñoù laø söï raøng buoäc tình caûm giöõa Hoaøng trieàu Hueá vôùi ngöôøi daân mieàn Nam’.

Veà phaàn Hoaøng haäu Nam Phöông, baø cuõng ñaõ nhaéc laïi kyû nieäm naøy: ‘Hoâm ñoù oâng Darle, Ñoác Lyù thaønh phoá Ñaø Laït gôûi giaáy môøi caäu Leâ Phaùt An cuûa toâi (Leâ Phaùt An laø anh ruoät baø Nguyeãn Höõu Haøo) vaø toâi ñeán döï daï tieäc ôû Hotel Palace. Toâi khoâng muoán ñi nhöng caäu An toâi naên næ vaø höùa vôùi toâi laø chæ ñeán tham döï moät chuùt vaø vaùi chaøo nhaø Vua xong laø veà neân toâi phaûi ñi moät caùch mieãn cöôõng vaø toâi cuõng chæ trang ñieåm sô saøi thoâi. Chuùng toâi ñeán treã neân buoåi tieäc ñaõ baét ñaàu töø laâuï Caäu toâi keùo gheá ñònh ngoài ngoaøi hieân thì oâng Darle troâng thaáy, oâng ta chaïy ñeán chaøo chuùng toâi roài naém tay caäu toâi keùo chuùng toâi voâ nhaø. Vöøa ñi oâng vöøa noùi: ‘OÂng vaø coâ phaûi ñeán baùi yeát Hoaøng thöôïng môùi ñöôïc’. Khi caùnh cöûa phoøng khaùch vöøa môû, toâi thaáy vua Baûo Ñaïi ngoài treân chieác gheá baønh chính giöõa nhaø. OÂng Darle böôùc tôùi beân caïnh

Ñieän naày xaây caát töø thôøi vua Khaûi Ñònh nhöng ñöôïc söûa chöõa vaø taân trang caùc tieän nghi Taây phöông vaøo ñaàu trieàu vua Baûo Ñaïi.

Taïi ñieän Kieán Trung, Hoaøng haäu Nam Phöông ñaõ laàn löôït haï sanh 5 ngöôøi con goàm coù: -Thaùi töû Baûo Long, sinh ngaøy 4-11936 -Coâng chuùa Phöông Mai, sinh ngaøy 1-8-1937 -Coâng chuùa Phöông Lieân, sinh ngaøy 3-11-1938 -Coâng chuùa Phöông Dung, sinh ngaøy 5-2-1942 -Hoaøng töû Baûo Thaéng, sinh ngaøy 9-12-1943 Thöôøng ngaøy, ngoaøi vieäc chaêm soùc daïy doã con caùi, thænh thoaûng hoaøng haäu Nam Phöông phaûi cuøng caùc quan ôû Boä Leã baøn thaûo caùc leã laïc trong cung ñình, lo vieäc cuùng gioã caùc Tieân ñeá vaø ñi vaán an söùc khoûe caùc baø Tieân cung vaø Hoaøng thaùi haäu Töø Cung, töùc meï vua Baûo Ñaïò Toùm laïi, baø raát chu toaøn boån phaän laøm daâu.

29

Ngoaøi vieäc quaûn trò noäi cung nhö ñaõ noùi treân ñaây, hoaøng haäu Nam Phöông coøn tham gia caùc vieäc xaõ hoäi vaø töø thieän. Nhö ñi thaêm tröôøng nöõ Trung hoïc Ñoàng Khaùnh ôû ñöôøng Jules Ferry (töùc Leâ Lôïi sau naày), baø thöôøng tieáp xuùc vôùi caùc Giaùo sö, nhaéc nhôû hoï coá gaéng laøm troøn thieân chöùc cuûa moät nhaø moâ phaïm, ñi thaêm Nöõ Coâng Hoïc Hoäi ôû ñöôøng Khaûi Ñònh (töùc ñöôøng Nguyeån Hueä ngaøy nay).

Theo lôøi nöõ só Ñaïm Phöông sau naày keå laïi thì coù laàn Hoaøng haäu Nam Phöông baûo baø laøm ñôn xin pheùp Boä Giaùo Duïc ñem moân nöõ coâng gia chaùnh vaøo hoïc ñöôøng. Haøng naêm baø ñeàu tham döï caùc buoåi phaùt giaûi thöôûng cho caùc hoïc sinh gioûi toå chöùc taïi trung taâm Accueil gaàn nhaø doøng Cöùu Theá.

Ngaøy nay, khoâng ai coøn laï luøng khi troâng thaáy quyù vò ñeä nhaát phu nhaân xuaát hieän nôi coâng coäng ñeå giuùp choàng trong vieäc ngoaïi giao, nhöng caùch ñaây saùu möôi naêm, Hoaøng haäu Nam Phöông giuùp vua Baûo Ñaïi trong vieäc tieáp kieán caùc nhaø ngoaïi giao laø moät ñieàu hieám coù.

Vaøo thôøi ñoù, nhieàu ngöôøi ôû kinh ñoâ Hueá ñeàu bieát trong nhöõng laàn vua Baûo Ñaïi tieáp ñoùn caùc quoác khaùch nhö Thoáng Cheá Töôûng Giôùi Thaïch cuûa Ñaøi Loan, Quoác Vöông Soupha Vangvong Laøo quoác hoaëc Quoác vöông Sihanouk cuûa Cao Meân v.v ... ñeàu coù söï hieän dieän cuûa hoaøng haäu Nam Phöông. Laàn vua Baûo Ñaïi töï mình laùi xe hôi ñi thaêm Nam Vang cuõng coù maët Hoaøng haäu thaùp tuøng.

Chi tieát ñaùng keå nhaát laø vieäc Hoaøng haäu Nam Phöông ñaõ ñem laïi hoøa khí giöõa caùc chöùc saéc ñaïo Thieân Chuùa ôû Vieät Nam vôùi Hoaøng toäc nhaø Nguyeãn.

Vì nhö ta ñaõ bieát, ñaïo Thieân Chuùa vôùi caùc vò vua trieàu Nguyeãn voán coù

Vua Baûo Ñaïi cuøng Hoaøng Haäu ñi daïo leã hoäi

30

nhöõng caêng thaúng lòch söû thì Nam Phöông hoaøng haäu, nhö moät laøn gioù maùt, ñaõ thoa dòu söï caêng thaúng lòch söû töôûng chöøng nhö khoâng bao giôø thay ñoåi.

Nhaân ñaây, töôûng cuõng neân nhaéc laïi moät haønh ñoäng chöùng toû loøng thieát tha vôùi queâ höông ñaát nöôùc cuûa Hoaøng haäu Nam Phöông trong taøi lieäu cuûa söû gia Phaùp Jean Renaud do nhaø xuaát baûn Guy Boussac aán haønh naêm 1949: Soá laø sau khi quaân Phaùp döïa vaøo theá löïc cuûa quaân Anh quoác ñeå gaây haán ôû mieàn Nam vôùi yù ñoà taùi chieám thuoäc ñòa Vieät Nam. Luùc ñoù vua Baûo Ñaïi ñaõ töø chöùc, baø Nam Phöông ñang ôû taïi An Ñònh cung beân bôø soâng An Cöïu. Ñau loøng tröôùc thaûm caûnh maø ñoàng baøo mieàn Nam, queâ höông cuûa

baø ñang tröïc tieáp gaùnh chòu, cöïu Hoaøng haäu Nam Phöông ñaõ gôûi moät Thoâng ñieäp (Message) cho baïn beø ôû AÙ chaâu yeâu caàu hoï leân tieáng toá caùo haønh ñoäng xaâm laêng cuûa thöïc daân Phaùp vôùi lôøi leõ nhö sau: ‘Keå töø thaùng 3 naêm 1945, nöôùc Vieät Nam ñaõ thoaùt khoûi söï ñoâ hoä cuûa ngöôøi Phaùp nhöng vì loøng tham cuûa moät thieåu soá thöïc daân Phaùp vôùi söï tieáp tay cuûa quaân ñoäi Hoaøng gia Anh neân hieän nay maùu cuûa nhaân daân Vieät Nam laïi tieáp tuïc chaûy treân maõnh ñaát voán ñaõ coù quaù nhieàu ñau khoå. Haønh ñoäng naày cuûa thöïc daân Phaùp laø traùi vôùi chuû tröông cuûa Ñoàng Minh maø nöôùc Phaùp laïi laø moät thaønh vieân. Vaäy toâi tha thieát yeâu caàu nhöõng ai ñaõ töøng ñau khoå vì chieán tranh haõy baøy toû thaùi ñoä vaø haønh ñoäng ñeå giuùp chuùng toâi chaám döùt chieán tranh ñang ngaøy ñeâm taøn phaù ñaát nöôùc toâi.

Thay maët cho haøng chuïc trieäu phuï nöõ Vieät Nam, toâi thænh caàu taát caû baïn beø cuûa toâi vaø baïn beø cuûa nöôùc Vieät Nam haõy beânh vöïc cho töï do. Xin caùc chính phuû cuûa khoái töï do sôùm can thieäp ñeå kieán taïo moät neàn hoøa bình coâng minh vaø chaân chính vaø xin quyù vò nhaän nôi ñaây loøng bieát ôn saâu xa cuûa taát caû ñoàng baøo cuûa chuùng toâi’.

Kyù teân: Baø Vónh Thuïy (töùc Hoaøng haäu Nam Phöông) Trong moät dòp tieáp xuùc rieâng tö, moät ngöôøi Vieät Nam trong ngaønh ngoaïi

giao tröôùc naêm 1975 hieän ôû Phaùp noùi raèng böùc thoâng ñieäp treân ñaây ñaõ ñöôïc baø Nam Phöông gôûi ñeán Toång Thoáng Truman cuûa Hieäp Chuûng Quoác vaøo ñaàu naêm 1946 ñeå nhôø can thieäp Baø Hoaøng haäu cuoái cuøng cuûa trieàu Nguyeãn ñaõ truùt hôi thôû cuoái cuøng taïi laøng Chabrignac, moät vuøng queâ thuoäc mieàn Baéc nöôùc Phaùp theo nhö lôøi thuaät laïi sau ñaây: “Ngaøy 14 thaùng 9 naêm 1963, vaøo khoaûng 5 giôø chieàu, cöïu hoaøng haäu Nam Phöông caûm thaáy meät beøn cho ngöôøi nhaø ñi môøi Baùc syõ ñeán thaêm maïch. Sau khi chaån khaùm, Baùc só cho bieát baø bò vieâm hoïng nheï, chæ uoáng thuoác vaøi hoâm laø khoûò Nhöng khoâng deø, Baùc só vöøa rôøi khoûi nhaø chöøng vaøi tieáng ñoàng hoà thì baø caûm thaáy khoù thôû. Ngöôi haàu baø beøn nhôø moät ngöôøi Phaùp haøng xoùm ñi môøi moät Baùc só khaùc, nhöng ngöôøi Baùc só thöù hai chöa ñeán kòp thì cöïu Hoaøng haäu Nam Phöông ñaõ eâm aùi lìa ñôøi ngay trong ñeâm ñoù khi vöøa troøn 49 tuoåi.”

Ngoaøi hai ngöôøi giuùp vieäc trong nhaø, khoâng coù moät ngöôøi ruoät thòt naøo coù maët beân caïnh baø trong giôø phuùt laâm chung, vì caùc con baø ñeàu ôû taän Paris ñeå laøm vieäc vaø ñi hoïc. Ñaùm tang cuûa baø Hoaøng haäu Vieât Nam löu vong ñöôïc toå chöùc moät caùch sô saøi laëng leõ nhö nhöõng naêm thaùng cuoái ñôøi cuûa baø. Hoâm ñöa ñaùm, ngoaøi hai Hoaøng töû vaø ba Coâng chuùa ñi beân caïnh quan taøi cuûa meï khoâng coù moät ngöôøi baø con naøo khaùc. Veà phía quan chöùc Phaùp thì chæ coù oâng quan ñaàu Tænh Brive la Gaillarde vaø oâng Xaõ Tröôûng Chabrignac.

Trong suoát thôøi gian tang leã cöïu Hoaøng Baûo Ñaïi cuõng khoâng coù maët.

Moä Hoaøng Haäu Nam Phöông naèm ôû laøng Chabrignac, caùch tænh Brive la Gaillarde ba möôi caây soá. Ngoâi moä ñôn sô vôùi taám bia ñaù hai maët ghi hai haøng chöõ baèng hai thöù tieáng khaùc nhau, maët tröôùc vieát chöõ Haùn, maët sau vieát chöõ Phaùp nhö döôùi ñaây: Bia chöõ Haùn: Ñaïi Nam Nam Phöông Hoaøng Haäu Chi Moä (Moä phaàn cuûa Hoaøng haäu Nam Phöông nöôùc Ñaïi Nam) Bia chöõ Phaùp: Ici Repose L’impeùratrice D’annam Neùe Marie Theùreøse Nguyen Huu Thi Lan (Ñaây laø nôi an nghæ cuûa Hoaøng haäu Vieät Nam nhuõ danh Marie Theùreøse Nguyeãn Höõu Thò Lan)

Toân Thaát An Cöïu

Taøi lieäu tham khaûo - La Famille d’Annam cuûa Nguyeãn Tieán Laõng - Le Dragon d’Annam cuûa Baûo Ñaïi - Souverains et Notabiliteùs cuûaJean Renaud - Les Derniers Jours De L’Empire d’Annam cuûa Daniel Grandcleùment

H

oa söõa khoâng bieát ñöôïc du nhaäp vaøo Haø Noäi töø bao giôø, caây cao, daùng ñeïp, thaân moác theách, cao tôùi gaàn 20m, caønh ñan xen khuùc khuyûu.

Khaùc vôùi nhieàu loaïi caây, laù caây hoa söõa phaùt trieån töøng ñoát, moãi ñoát thöôøng xoeø ra töø 6-7 laù, gioáng nhö laù caây nguõ gia bì nhöng to hôn. Töø nhöõng ñoát caønh naûy ra nhöõng nhaùnh nhoû vöôn veà moïi phía, laøm cho taùn caây luoân xanh möôùt, baám vaøo caønh non thaáy chaûy ra chaát nhöïa coù maøu traéng nhö söõa, phaûi chaêng vì theá maø daân gian goïi laø caây söõa. Cuøng vôùi hoa daï lan, laøi, traø mi, nguyeät queá... höông hoa söõa chæ thôm veà ñeâm.

Caây hoa söõa khoâng coù muøa truùt laù, chæ laùc ñaùc ruïng laù vaøng, neân suoát naêm caây luoân xanh toát. Hoa söõa nôû vaøo ñoä cuoái thu ñaàu ñoâng, nhöõng cuïm hoa nhoû xíu

chen chuùc töøng ñaùm maàu traéng phôùt. Ñoä hoa nôû, nhöõng ngaøy laëng gioù, khoâng gian xung quanh nhö ñöôïc öôùp baèng muøi höông haéc thôm ngaøo ngaït, moät muøi höông nhö mô nhö thöïc, bôûi hoa nôû treân cao khoâng nhìn thaáy, coøn caùi muøi höông noàng naøn quyeán ruõ aáy cöù lan xa, döôùi goác caây rôi raéc nhöõng chaám hoa nho nhoû, nhö taám voan moûng mòn maøng coøn phaûng phaát muøi höông.

Nhöng khoâng hieåu sao, heã noùi veà hoa söõa, ngöôøi ta vaãn nhôù veà con ñöôøng Nguyeãn Du, nôi aáy coù khoâng gian tónh laëng, coù hoà nöôùc lung linh khieâm nhöôøng maø thô moäng. Nhöõng ñeâm ñaàu ñoâng, trong söông giaêng laønh laïnh, ngoài beân boà Thieàn Quang duø ôû bôø beân kia, vaãn ngöûi thaáy muøi hoa söõa. Nhieàu löùa ñoâi thöôøng ñeán ñaây daïo böôùc döôùi haøng caây söõa, phaûi

chaêng bôûi hoa söõa thô moäng deã khaéc vaøo noãi nhôù kyû nieäm tình yeâu?

Ngöôïc ñöôøng Thuïy Khueâ theo taøu ñieän veà chôï Böôûi ngaøy xöa cuõng coù nhieàu caây hoa söõa.

Môùi caùch ñaây gaàn 30 naêm, ngoài treân toa xe ñieän vaøo nhöõng ñeâm ñoâng, suoát ñoaïn ñöôøng vaãn ngöûi thaáy höông söõa, giôø ñaây ñoaïn ñöôøng naøy chæ coøn laïi 5 caây, doïc ñöôøng haàu heát ñöôïc troàng daâu da xoan. Keå ra, caây daâu da xoan cuõng ñeïp, raát deã troàng, laù xanh möôùt, muøa xuaân, muøa heø hoa nôû traéng coù muøi thôm dòu nheï, döôùi naéng vaøng nhöõng chuøm quaû cuõng lung linh ñoû röïc. Nhöng caây raát thaáp, khoâng theå naøo saùnh ñöôïc vôùi hoa söõa. Vì sao caây hoa söõa ôû ñoaïn naøy laïi ít ñi? Tìm hieåu thì ñöôïc bieát moät soá ngöôøi thieáu yù thöùc thaáy caây söõa moïc tröôùc nhaø, hoa toaû höông hoï cheâ laø haéc, neân tìm caùch haï ñi.

Maáy naêm gaàn ñaây, chöøng nhö ngöôøi ta cuõng baét ñaàu thaáy ñöôïc giaù trò cuûa hình töôïng höông hoa söõa vôùi phoá phöôøng Haø Noäi, neân moät soá phoá ñöôïc troàng theâm raát nhieàu caây söõa.

Hoa söõa treân ñöôøng phoá Haø Noäi töø laâu ñaõ ñi vaøo kyû nieäm cuûa ngöôøi Thuû ñoâ vaø nhöõng khaùch xa veà thaêm Haø Noäi. Hoa söõa cuõng ñi vaøo nhaïc, vaøo thô, ñaõ laøm xoán xang bao taâm hoàn treû, ai khoâng khoûi baâng khuaâng khi nghe caâu haùt ‘Em ôi Haø Noäi phoá, ta coøn em muøi hoaøng lan, ta coøn em muøi hoa söõa’... Höông hoa söõa ôû ñaây nhö gaén vôùi tình yeâu vaø phoá phöôøng Haø Noäi.

Roài ‘Hoa söõa thoâi rôi, em beân toâi nhöõng chieàu tan lôùp’ nhö noãi nieàm luyeán tieác muøa hoa söõa ñaõ qua gôïi bao kyû nieäm. Vaø nhieàu laém, coù bieát bao baøi vaên, baøi thô vieát veà hoa söõa, caây hoa söõa ñaõ toân theâm bieát bao thô moäng cho Haø Noäi nhöõng muøa ñoâng.

Toâi yeâu Haø Noäi, toâi yeâu nhöõng ñeâm ñaàu ñoâng khoâng gian laønh laïnh söïc nöùc muøi hoa söõa, toâi öôùc mong coù nhieàu ñöôøng phoá Haø Noäi ñöôïc troàng theâm nhieàu caây söõa, moät loaïi hoa khoâng ñeïp nhöng ngaùt höông, vaø chaúng theå naøo queân vôùi nhöõng ngöôøi ñi xa. Hoa söõa quaû laø moät moùn quaø quyù giaù maø thieân nhieân ban taëng cho Haø Noäi, thaønh phoá yeâu daáu cuûa nhöõng ngöôøi Hoaøi Höông.

Mai DJ- st

31

N

hö ngoùn tay ñaõ buoâng khoûi caùnh böôùm baét ñöôïc töø bôø coû ven soâng vaãn coøn vöông phaán traéng.

Nhö nhöõng nhôù nhung moät thôøi chæ coøn trong kyù öùc vaøi neùt phaùc môø. Moät chieàu möa ñöùng laïi, töïa thaáy mình xa laï giöõa quen thaân. Ñaõ töøng coù quaù nhieàu ca khuùc keå veà tuoåi thô cuøng con soâng, ngoïn nuùi, ñoàng coû, ruoäng nöông, theá nhöng, ít oûi quaù, nhöõng lôøi haùt veà tuoåi thô giöõa phoá phöôøng.

Tuoåi thô giöõa phoá thò trong kyù öùc chæ coøn laïi nhöõng maûnh chaép noái töïa aùnh ñeøn soi haét qua raëng caây ñeâm, moûng maûnh saéc caàu voàng khoâng roõ daùng hình.

Thaønh phoá bieán ñoåi moãi ngaøy, thay ñoåi ñeán gaàn nhö xa laï. Bieát keå theá naøo ñaây? Khoâng nhö con soâng, raëng nuùi,

khoâng nhö caùnh ñoàng naèm yeân qua bao nhieâu naêm, thaân thuoäc môû roäng tay chaøo, ngay caû con ñöôøng maø ta ñi moãi ngaøy cuõng chaúng bao giôø giöõ nguyeân daùng veû.

Bieát keå theá naøo ñaây, veà nhöõng vieân gaïch laùt, veà caùnh böôùm moät hoâm ñaäu tröôùc hieân nhaø, veà haøng caây ñaõ khoâng coøn toàn taïi. Bieát keå theá naøo ñaây, veà moät tuoåi thô chæ coøn laïi saéc aùnh hoàng.

Kyù öùc con ngöôøi thaät quaù phuø du, neáu khoâng coøn vaät chöùng naøo gôïi nhaéc thì coù theå naøo giöõ ñöôïc? Ngoâi nhaø, con ñöôøng, loái ñi, haøng caây, caùnh böôùm, taát caû ñaõ maát, ñem kyù nieäm tuoåi thô ñi cuøng.

Phoá xaù ñoåi thay, naêm thaùng qua ñi, ngaøy aáy töôûng ñaõ tan bieán ñi cuøng moät thaønh phoá ñaõ khoâng coøn toàn taïi.

32

Ñeå roài, moät ngaøy vuoát maët nghe möa giöõa phoá chieàu, laïi nghe kyù öùc veà xoân xao nhö laøn nöôùc.

Phoá xöa vuoát maët veà giöõa möa chieàu Coù em gaùi nhoû töïa ñoaù hoa sen Hoàn nhieân ca haùt hoøa tieáng möa rôi Laøm cho toâi nhôù moät thuôû söông mai Ñaõ xa xa roài theo doøng thôøi gian Nhôù nhung boãng veà laøm chuùt maây hoàng Veõ leân phoá thò thôøi tuoåi thô toâi Moäng mô hoa böôùm ngaøy thaùng rong chôi Tình yeâu cao vuùt töïa gioù beân traêng Öôùc mô xuaân ngôøi baây giôø thaûnh thôi Thaønh phoá vôùi nhöõng ngaøy möa haét qua aùnh ñeøn vaøng, nhöõng maùi hieân môø

toû boùng ngöôøi döôùi haøng caây toái, töôûng nhö moät ñoaïn phim cuõ veát nhöõng veät caét xöôùc cuûa thôøi gian.

Nhöõng hình aûnh aáy, thaân quen maø sao xa vôøi vôïi, nhö tieáng haùt trong veo cuûa coâ gaùi nhoû ngaøy naøo, hoàn nhieân böôùc ñi treân nhöõng vieân gaïch laùt. Taát caû, ñaõ ôû cuoái con ñöôøng.

Baàu trôøi, thaønh phoá, con soâng, caû aùnh hoaøng hoân nhaït môø yeáu ôùt ñang laét lay treân nhöõng con soùng nhoû, taát caû ñaõ phuû laáp leân caûnh saéc cuûa moät ngaøy xöa cuõ. Baàu trôøi, thaønh phoá, con soâng, taát caû vaãn coøn nôi aáy, nhöng cuõng chæ laø moät aùnh haét môø cuûa caûnh saéc thôøi quaù vaõng.

Tuoåi thô giöõa loøng phoá thò vôùi nhöõng böùc töôøng nghieâng nghieâng reâu xaùm, vôùi con ñöôøng laùt gaïch con saâu vôõ loã choã, vôùi nhöõng haøng caây goác baïc

traéng maøu phaán... Veû im aéng cuûa moät buoåi tröa vaø söï laëng leõ luùc möa veà.

Nhöõng caùnh chim löôïn chao treân maùi nhaø cao khi saåm toái. Ñieàu ñoù, töïa nhö muøi hoa chôït noàng naøn moät goùc ñöôøng, nhö doøng möa troâi döôùi theàm gaïch, nhö tieáng haùt khe kheõ, nhaém maét laïi, töôûng thaáy maø khoâng thaáy ñöôïc, khoâng caùch naøo hình dung laïi ñöôïc, chæ coù nhöõng caûm xuùc soùng saùnh trong loøng.

Nhö ngoùn tay ñaõ buoâng khoûi caùnh böôùm baét ñöôïc töø bôø coû ven soâng vaãn coøn vöông phaán traéng. Nhö nhöõng nhôù nhung moät thôøi chæ coøn trong kyù öùc vaøi neùt phaùc môø. Moät chieàu möa ñöùng laïi, töïa thaáy mình xa laï giöõa quen thaân.

Chæ nhö laøn khoùi ñaõ bay qua khoaûng trôøi moät ngaøy xöa xa laéc...

Coøn ñoù moät chuùt hö voâ Coøn ñoù moät chuùt ñeâ meâ Nhôù nhung phuø du chaép caùnh bay Bay theo coõi mô Coøn ñoù moät chuùt tieâu sô Coøn ñoù moät chuùt mong manh Caùnh sen hoàng phai nhö aùng maây AÙng maây bay theo doøng thôøi gian Bieát keå theá naøo ñaây, veà moät ngoâi nhaø, con ñöôøng, khu phoá vaø caû nhöõng con ngöôøi giôø ñaõ trôû neân xa laï? Thôøi gian quaù nhanh hay ñoåi thay quaù ngaén.

Thaønh phoá ñan caøi nhöõng ñaïi loä caét qua nhau. Nhöõng giaác mô cuõng caét ngang qua nhau trong khoaûng khoâng nhö aùnh ñeøn saân khaáu höôùng leân queùt qua baàu trôøi. Möa giaêng giaêng tô löôùi, deät thaønh chieác baãy cho noãi nhôù. Roài taát caû tan ñi khi nhöõng doøng chaûy khuaát vaøo boùng toái.

Ta vaãn muoán keå veà caùnh hoa moïc treân bôø keø ñaù beân soâng, veà nhöõng ñôït soùng oùng aùnh maøu traêng baïc toûa tan treân maët nöôùc toái, veà höông thanh thanh ñaêng ñaéng cuûa moät ngoïn coû eùp trong giaáy, veà saéc maøu cuûa hoaøng hoân, möa vaø nhöõng giaác mô ôû phía chaân trôøi.

Ta nhôù, chaúng hieåu sao laïi nhôù, veà moät thaéc maéc nho nhoû ngaøy xöa, caâu chuyeän nhaéc ñeán nhöõng daûi ruy baêng coù maøu hoàng cuûa maây luùc hoaøng hoân.

Ta nhôù, mình ñaõ ngaång ñaàu chôø giaây phuùt maø aùnh saùng ngaøy tan vaøo boùng toái, caùi khoaûnh khaéc ngaén nguûi naèm giöõa giaây phuùt cuoái cuûa röïc rôõ vaø luïi taøn.

Treân baàu trôøi maøu tím xaùm, maøu maây hoàng toûa lan, nhöõng maûng ruy baêng xoaén xuyùt, moûng tang hieän leân tröôùc khi ñeâm veà ngaøy taét. Töïa nhö moät caâu chuyeän ñöôïc keå trong im laëng veà ñaát vaø trôøi, gaëp gôõ vaø tan bieán.

Trong hoài töôûng, töôûng nhö coù theå thaáy ñöôïc taøn tro traêng traéng sau boùng cuûa nhöõng ñaùm maây.

Vaø kyù öùc, trong ta, vaãn laø nhöõng aùng maây aùnh saéc hoàng.

Lam Thieân

N

hìn nhöõng taám hình naøy, coù theå baïn ñoïc seõ nghó ñaây laø moät ñoäi ñaëc nhieäm chuyeân nghieäp cuûa moät nöôùc naøo ñoùù. Nhöng ñích thò laø Vieät Nam “nhaø ta” ñaáy.

Chæ coù ñieàu hoï khoâng phaûi laø “lính” thieät maø chæ laø caùc thaønh vieân trong

ÔÛ khoaûng caùch 1,5m vieân ñaïn cuûa khaåu suùng naøy ñaõ baén tung chieác cuùc treân ngöïc aùo vaø taïo ra moät veát haèn tím ngaét treân thaân theå ngöôøi truùng ñaïn, hoaëc thöøa söùc baén vôõ toaùc chieác xoâ nhöïa, xuyeân thuûng hai thaønh cuûa moät lon bia roãng! Vaø nhöõng loaïi suùng baén baèng ga thì tieáng noå vaø söùc coâng phaù khoâng thua suùng thaät laø bao!

Tuy nhieân, vôùi nhöõng caäu con trai thì troø traän giaû vaãn laø moät thuù haáp daãn khoâng theå döùt ñöôïc vaø hoï toå chöùc chôi vôùi nhau baèng nhöõng thöù reû tieàn vaø nguy hieåm naøy vôùi kòch baûn ñôn giaûn maø baây giôø goïi laø death match (töû chieán).

Taïi Vieät Nam tuy bò caám nhöng thöù ñoà chôi airsoft naøy vaãn deã daøng coù theå ñöôïc tìm thaáy ôû caùc cöûa haøng ñoà chôi,

coù khi ñaït tôùi 600-900 phaùt/phuùt!

Theo catalogue cuûa haõng ñöùng ñaàu veà loaïi haøng naøy laø Tokyo Mari thì ñoà airsoft hieän ñaïi khoâng ñaét hôn suùng thaät nhöng cuõng khoâng heà reû. Ñeå sôû höõu moät khaåu thöïc söï laø airsoft ôû Vieät Nam, thaáp nhaát cuõng 100 USD trôû leân ñoái vôùi ñoà Trung Quoác vaø khoâng döôùi 300 USD ñoái vôùi ñoà Nhaät, Haøn Quoác hay Ñaøi Loan. Neáu caùc caáu truùc kim loaïi trong suùng (nhoâm, gang traéng...) caøng nhieàu thì suùng caøng ñaét! Keøm theo suùng laø caùc ñoà ñi keøm nhö tuùi ñöïng, trang phuïc, gaêng tay, muõ, kính an toaøn, maët naï vaø caùc ñoà ñeå naâng caáp v.v... cuõng tính tôùi tieàn traêm USD trôû leân.

ñaëc bieät treân phoá Löông Vaên Can (Haø Noäi) vôùi kieåu daùng vaø chaát löôïng ngaøy caøng ña daïng. Tuy khoâng gioáng thaät nhö suùng airsoft cao caáp nhöng cuõng ñaày ñuû caùc loaïi AK, Shotgun, MP5 hay Glock, Berreta... Coù nhieàu loaïi baùn töï ñoäng baén ñaïn nhöïa vôùi toác ñoä baén

Cuøng vôùi söï phoå bieán cuûa maïng Internet, nhöõng ngöôøi ham muoán ñaõ tìm ñeán nhau ñeå trao ñoåi sôû thích vaø taäp hôïp nhau laïi ñeå laäp nhöõng nhoùm chôi vôùi nhau.

Hieän taïi, caùc nhoùm chôi trong Nam, ngoaøi Baéc ñaõ lieân keát vôùi nhau ñeå “giao

Bieät ñoäi ñaëc nhieäm B.A.T Saøi Goøn

Caâu Laïc Boä giaû ñaëc nhieäm ñeå chôi cho vui maø thoâi. Hoï coù theå boû ra haøng traêm trieäu ñoàng ñeå saém “ñoà ngheà” roài taäp hôïp caùc thaønh vieân laïi ñeå “taùc nghieäp” ôû... ñoáng rôm. Ñoù laø moät CLB coù teân goïi laø Airsoft, vôùi soá löôïng thaønh vieân Vieät Nam coù maët khaép caùc tænh thaønh, duø taïi VN phaùp luaät chöa pheùp.

Airsoft laø gì?

Airsoft - tieáng Vieät goïi laø suùng hôi haïng nheï. Veà hình daùng beân ngoaøi thì suùng ñöôïc laøm chuû yeáu baèng theùp moâ phoûng theo hình daùng cuûa suùng thaät vaø thieát keá sao cho noù khoâng trôû neân quaù nguy hieåm ñeán tính maïng vaø khoâng vi phaïm qui ñònh veà vuõ khí taïi moät soá quoác gia!

Airsoft baét nguoàn töø Nhaät Baûn vaøo nhöõng naêm 80 theá kyû tröôùc. Do tính chaát nguy hieåm, keøm taùc haïi kích ñoäng tính hieáu chieán cuûa treû em neân moät soá quoác gia ñaõ caám nhaäp, vaø lieät chuùng vaøo danh saùch nhöõng loaïi ñoà chôi nguy hieåm caám löu haønh buoân baùn.

Ñaëc nhieäm S.W.A.T Haø Noäi

Boä söu taäp cuûa moät thaønh Vieân Airsoft

33

Thöôøng xuyeân taäp hôïp ñeå “taùc nghieäp”

löu”, “trao ñoåi kinh nghieäm” vaø “saûn phaåm”. Vaø nhöõng CLB coù quy cheá ñaày ñuû vaø chaët cheõ ra ñôøi, taäp hôïp ñeå chôi vôùi nhau moät thöù maø hoï goïi baèng moät töø nghe coù veû vaên minh laø “Theå thao airsoft”. “Ñaëc nhieäm” Saøi Goøn vôùi teân vieát taét B.A.T (Thieân thaàn ñen) Nhöõng CLB, nhoùm chôi ñöôïc thaønh laäp vaø coù nhöõng quy cheá cho moãi thaønh vieân cuûa mình moät caùch raát chaët cheõ. Khoâng coù ngöôøi ñöùng ñaàu nhöng coù raát nhieàu nhöõng ngöôøi nhieät tình vaø giaøu khaû naêng toå chöùc. Hoï baûo ñaûm cho moãi caù nhaân nhöõng duïng cuï an toaøn toái caàn thieát khi tham gia chôi.

Hoï chôi daám duùi taïi nhöõng khu vöïc hieám ngöôøi qua laïi nhö nhöõng khu nhaø hoang, caùc trang traïi ven ñoâ, vöøa ñeå an toaøn vöøa ñeå neù traùnh caùc quy ñònh phaùp luaät.

nhöõng nhaân vaät maø mình öa thích treân phim aûnh nhö laø ñaëc nhieäm SWAT, lính baén tæa, giaûi cöùu con tin, v.v...

Vaø söï nhaäp vai ñoù mang laïi nieàm vui thuù giaûi trí hoaøn toaøn, maø khoâng caàn baïn phaûi thaät söï gia nhaäp moät löïc löôïng (thieät) naøo caû”.

Hoaëc “ñaây laø moân chôi kieåu nhaäp vai kieåu traän giaû.

Khoâng coù söï cheát choùc. Maø taát caû nhöõng ngöôøi chôi ñeàu hoaøn toaøn thoaûi maùi, vui cöôøi, thích thuù”.

Veà maët thöïc teá, moät khaåu suùng, keå caû baén ñaïn nhöïa cuõng laø vaät duïng nguy hieåm. Vaø tuy bò caám nhöng maët haøng naøy vaãn ñöôïc tuoàn vaøo trong nöôùc.

Maëc duø caùc dieãn ñaøn veà airsoft trong thôøi gian hieän taïi ñaõ ñöôïc caùc thaønh vieân

Xe sieâu sang cuõng phaûi song haønh cuøng ñieän thoaïi sieâu ñaét GoldVish.

Chieác GoldVish Violent Numbers trong hình coù voû boïc vaøng vaø ñính 190 vieân kim cöông treân baøn phím, giaù trong khoaûng 50 ñeán 60 ngaøn USD! Goøn, ai ai cuõng phaûi ngaém nhìn, traàm troà vaø ñöông nhieân caû chuïp aûnh laøm “kyû nieäm” nöõa...

Taát nhieân, ngay caû luùc ñi du lòch, nhöõng chieác xe cuûa “Quoác Cöôøng Gia Lai” cuõng bò saêm soi...

Boùng xanh chöù khoâng phaûi boùng hoàng...

Baén tæa vôùi oáng ngaém töø xa

So vôùi Nokia Sirocco keøm theo nhöõng con Lamborghini tröôùc ñoù thìGoldVish - thöông hieäu ñieän thoaïi cuûa Thuïy Só - ñaúng caáp hôn raát nhieàu. Ñaây ñuùng laø ñieän thoaïi daønh cho caùc trieäu phuù (trò giaù töø 24 ngaøn USD - 1,3 trieäu USD)

Taán coâng vaøo... nhaø beáp

Noùi veà soá löôïng xe cuûa Cöôøng ñoâ la thì ngay caû Cöôøng ñoâ la cuõng khoâng nhôù heát vaø cuõng chöa ai ñeám thöû, chæ bieát raèng ñoái vôùi doøng xe theå thao öa thích laø Lamborghini vaø Ferrari, trong ñoù coù Lamborghini Gallardo SE, Lamborghini Gallardo, Ferrari

Tranh thuû laïi gaàn chieác Ferrari Nghía vaøo xem coù gì khoâng?

AØ, coù chöõ “Quoác Cöôøng Gia Lai” ñöôïc khaéc treân taùp loâ Hai xe cuøng moät baûn soá. Chieác Rolls Royce mang bieån kieåm soaùt “töù quyù 8” cuûa chieác Chieác Bentley Flying Spur cuõ cuûa “coâng töû phoá nuùi”

Bôø buïi laø... “chieán ñòa”

Theo tìm hieåu vôùi nhöõng ngöôøi chôi, thì troø chôi naøy haáp daãn “vì caûm giaùc ñöôïc caàm trong tay moät thöù vuõ khí hieän ñaïi, ñeïp, moät thöù neáu laø phieân baûn thaät, vieäc sôû höõu chæ laø trong mô. Vaø ñieàu quan troïng laø ñöôïc baén thoaûi maùi vì khoâng gaây saùt thöông, (tröø tröôøng hôïp caù bieät)!

Moân chôi naøy cho pheùp baïn ñöôïc nhaäp vai vaø theå hieän

Ñoät kích giaûi cöùu con tin

34

Bôø buïi, uï rôm laø chieán ñòa

thaét chaët vieäc kieåm soaùt thoâng tin hôn, nhaèm traùnh söï phaùt hieän cuûa luaät phaùp nhöng nhöõng ñam meâ cuûa ngöôøi chôi moân naøy döôøng nhö khoâng suy giaûm. [ ]

Em chòu thua, xin ba anh cho em haøng ñöøng baén em... ñau

360 Spider, Ferrari F430, Ferrari F430 Spider... ñeàu ñaõ qua tay Cöôøng ñoâ la...

Coù theå noùi nhöõng thöông hieäu xa xæ nhaát theá giôùi (Rolls Royce, Ferrari, Lamborghini...) ñeàu hieän dieän trong

caùc bieät thöï cuûa Cöôøng ñoâ la...

Trong soá caùc sieâu xe cuûa mình, ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân nhaát chính laø doøng xe theå thao danh tieáng Lamborghini (maø daân chôi xe Vieät Nam vaãn goïi laø “boø”), tieáp ñeán laø Ferrari (“ngöïa”)...

Moãi laàn laên baùnh treân ñöôøng phoá Saøi

Nhieàu xe, laém tieàn neân Cöôøng ñoâ la cuõng thoaùng tính... Coù laàn, Cöôøng ñoâ la coøn cho moät ngöôøi baïn möôïn chieác xe Lamborghini ñaõ loãi moát ñeå test toác ñoä vaø aâm thanh. Maëc duø baùc lô laùi xe khaù thieän chieán nhöng anh chaøng naøy cuõng khoâng daùm nhaán heát chaân ga vaø thaäm chí muï maãm caû ngöôøi khi khoâng phaân bieät ñöôïc “reõ phaûi” vôùi “reõ traùi”... Theá môùi bieát, Lamborghini coù “söùc haáp daãn” nhö theá naøo...

Vaø khi CSGT ñöôøng boä Coâng an SG kieåm tra taïm giöõ xe xe 81K-8888 cuûa Nguyeãn Quoác Cöôøng thì vuï vieäc treân môùi bò phanh phui. Tröôùc ñoù, chieác Rolls Royce cuûa Cöôøng ñoâ la cuõng ñaõ gaén bieån giaû “töù quyù 6” vaø töøng bò “vòn” maø baùo chí ñaï ñaêng...

Nhöõng chieác xe ñem tôùi ñaây chuû yeáu laø xe ñaõ ñaõ ñöôïc ñoä, phoå bieán nhaát laø ñoä la zaêng, theâm bodykit, laép ñeøn gaàm, ngoaøi ra moät soá xe coøn trang bò heä thoáng daøn aâm thanh, maøn hình LCD laép trong cargo... Nhöõng maùc xe phoå bieán ñaàu tieân phaûi keå tôùi laø Mercedes, BMW, Toyota Camry hay Ford Mondeo... ñeàu laø haïng xoaøng neáu so vôùi chieác gheû nhaát cuûa Cöôøng ñoâ la.

Naêm nay cuõng khoâng ngoaïi leä, Cöôøng ñoâ la chaéc khoâng theøm tham gia

35

caùc Ñaïi hoäi “döôùi cô” nhö theá naøy.

Thay vaøo ñoù, “ñaïi gia” naøy vöøa ñaùnh tieáng vôùi maáy “ñaïi thieáu gia” khaùc tuï taäp vaøo cuoái naêm nhaân dòp moät soá baïn beø cuûa anh veà nöôùc.

Chuyeän tình Cöôøng ñoâ la vaø Nhò Haø (hai naøng Haø Taêng - Haø Hoà)

Khoâng noùi gì Cöôøng ñoâ la, chæ caàn coù tieàn vaø chuùt tieáng taêm thì vieäc qua ñeâm vôùi caùc ngöôøi maãu, dieãn vieân... ñaõ khaù deã daøng... Nhöng quaû thöïc, moái tình saâu ñaäm vaø coâng khai cuûa Cöôøng ñoâ la thì chæ coù theå laø hai naøng Nhò Haø, ñoù laø Taêng Thanh Haø (1986) vaø Hoà Ngoïc Haø (1984)...

Xin môøi caùc baïn taïm ngoù qua “ngoâi nhaø nhoû” cuûa naøng

Hoà Ngoïc Haø ôû quaän 7, SG sau khi “caëp keø” vôùi “coâng töû” Cöôøng ñoâ la thì noù ñöôïc “leân ñôøi” nhö theá naøo Hoà Ngoïc Haø choïn maøu tím laø gam maøu chính cho phoøng khaùch. Chieám vò trí trung gian laø boä sofa coù kích thöôùc lôùn, ñöôøng neùt hôi caàu kyø nhöng roäng raõi. Ñieàu naøy döôøng nhö truøng laép vôùi tính phoùng khoaùng cuûa coâ.

Phoøng khaùch, nôi coù boä sofa maøu tím vaø taám hình lôùn cuûa chuû nhaân Tieáp ñoù laø moät khoâng gian traø thaát, vôùi chieác baøn thaáp kieåu Nhaät vaø nhöõng chieác ñeäm eâm aùi xeáp xung quanh.

Nhöõng ngaøy coù traêng, tha hoà boù goái ôû traø thaát maø ngaém naøng nguyeät treân baàu trôøi, laãn... döôùi ñaùy hoà. Ñi theâm vaøi böôùc chaân laø moät thaùc ñaù phuû rong xanh möôùt naèm ôû vò trí gieáng trôøi. Khoâng chæ taïo caûm giaùc deã chòu, thaùc nöôùc coøn coù taùc duïng laøm maùt khoâng khí cho khu vöïc phoøng aên. Ngoaøi ra, phaàn haønh lang suoát ba taàng ñeàu ñöôïc thieát keá thoâng thoaùng, saøn ñöôïc lôïp baèng loaïi vaät lieäu toång hôïp giaû goã. Baát cöù luùc naøo muoán, chæ caàn keâ boä baøn gheá, döïng theâm chieác duø che naéng laø nöõ chuû nhaân cuõng coù theå bieán nhöõng nôi naøy thaønh khoâng gian

36

uoáng cafe thö giaõn, hoaëc toå chöùc tieäc ngoaøi trôøi.

Moät hoà nöôùc trong xanh ngay beân ngoaøi caên nhaø Nhöng coù leõ phaûi ñeán khoâng gian rieâng cuûa Hoà Ngoïc Haø môùi thaáy roõ nhaát gu thaåm myõ cuûa coâ trong trang trí noäi thaát. Göôøng nguû roäng ñôn giaûn vaø hieän ñaïi vôùi nhöõng ñöôøng thaúng, gaáp khuùc gaõy goïn, hai chieác baøn ñaàu giöôøng cuøng phong caùch naøy.

Söï haøi hoaø veà maøu saéc, kieåu daùng, chaát lieäu cuûa nhöõng tuû ti vi, tuû ñöïng ñoà trang söùc, baøn trang ñieåm... mang laïi phong caùch hieän ñaïi vaø sang troïng cho caên phoøng.

Haø Hoà daønh taàng treân cuøng laøm khu vöïc luyeän thanh vaø vuõ ñaïo (Hoà Ngoïc Haø laø ca só), baïn beø trong giôùi ñeán thaêm coâ cuõng ñöôïc tieáp ñaõi vaø thö giaõn ôû ñaây vôùi moät daøn maùy hieän ñaïi phuïc vuï nhu caàu ca haùt giaûi trí xem phim y nhö sieâu sao Hollywood... Nhìn neáp soáng cuûa Haø Hoà coù coâ gaùi naøo khoâng muoán laøm boà caùc ñaïi thieáu gia...

Chôi xe thöïc söï laø “moát” cuûa nhöõng “trieäu phuù con” taïi ñaát Saøi Goøn. Moät “coâng töû” ñaúng caáp cao nhö Cöôøng ñoâ la coù caû boä söu taäp xe hôi “haøng hieäu” myõ mieàu nhö Bentley, Mercedes, Ferrari, Lamborghini, Rolls Royce...

Boä söu taäp hieän vaãn coøn ñeán... gaàn chuïc sieâu xe cuûa “ñaïi thieáu gia” naøy vaãn ngaøy caøng trôû neân phong phuù vaø ña daïng hôn khi môùi ñaây CE AGLE coøn phaùt hieän ra Cöôøng ñoâ la coøn sôû höõu chieác Mercedes SLR McLaren - sieâu xe ñöôïc meänh danh “muõi teân baïc” maø giaù taïi Myõ ñaõ leân ñeán nöûa trieäu USD - treân ñöôøng Leâ Lôïi, SG...

Tuy nhieân, xem ra trong garage cuûa Cöôøng ñoâ la vaãn thieáu boùng daùng nhöõng chieác xe “ñaàu gaáu”, khoâng bieát neáu

ñöôïc “dieän kieán” anh Nguyeãn Ñaïi Döông (chuû New Century, Haø Noäi), Cöôøng ñoâ la coù “thöûa” theâm nhöõng chieác xe haàm hoá hieäu Hummer hay khoâng.

Nhöng daãu sao, Vieät Nam noùi chung vaø Saøi Goøn noùi rieâng cuõng coù theå “töï haøo” khi “saûn sinh” ra nhöõng con ngöôøi, chí ít nhö Cöôøng ñoâ la vôùi nhöõng caâu chuyeän thuoäc “boác löûa boác khoùi” treân caùc baøn nhaäu cuûa caùc “chieán höõu” thieáu ñeå taøi laøm moài ñöa cay. Môøi baïn ñoïc DNÑS xem tieáp trang beân vôùi “Chuyeän beân leà cuûa gia toäc ñaïi thieáu gia Cöôøng ñoâ las” naøy [ ]

Khaùch Saøi Goøn

Coäng taùc vieân DNÑS thu nhaët & töôøng trình töø Vieät Nam

B

aïn ñoïc ñaõ xem qua trang phoùng söï hình aûnh veà boä söu taäp “xeá xòn” cuûa Cöôøng ñoâ la, moät teân tuoåi maø daân chôi xe töø Haø Thaønh ñeán Saøi Thaønh khI nghe noùi ñeán ñeàu “laïnh caúng” nghieâng mình baùi phuïc soá löôïng ñoâ la cuûa tay chôi (ngoâng) “ñaïi thieáu gia naøy. Thaät vaäy, tính ñeán giôø naøy Cöôøng ñoâ la laø ngöôøi Vieät Nam duy nhaát cuøng moät luùc “cöôõi” ñeán vaøi chu%c “con” xeá xòn, moãi “con” coù trò giaù “gheû nhaát” cuõng laø 300 ngaøn USD cho ñeán hôn trieäu USD. Vaäy Cöôøng ñoâ la laø ai? Ñaïi thieáu gia cuûa “nhaø” naøo maø chôi kinh hoaøng vaäy? Môùi baïn ñoïc DNÑS xem qua caâu chuyeän beân leà gia toäc cuûa tay chôi xe soá moät naøy ñöôïc Khaùch Saøi Goøn moät coäng taùc vieân cuûa DNÑS töôøng thuaät töø Vieät Nam.

ooOoo Sinh naêm 1982 teân thaät laø Nguyeãn Quoác Cöôøng - xuaát goác laø moät tay “naøi xeá laäu” (ñua xe leùn) coù haïng, moät daân chôi ñaúng caáp vaø moät coâng töû luoân coù nhieàu gaùi ñeïp vaây quanh...

Môøi baïn ñoïc kieám ñôõ moät “con xeá” naøo ñoù (xe ñaïp cuõng ñöôïc) roài laáy hôi maø “boø” ra ñöôøng cuøng Khaùch Saøi Goøn laøm moät phoùng söï xem cuoäc soáng chung quanh ñaïi thieáu gia naøy nhö theá naøo...

Gia caûnh Cöôøng ñoâ la Khôûi ñaàu chæ laø moät ngöôøi ñi “ñoán röøng xeû goã” theo cao traøo kinh teá môùi cuûa nhaø nöôùc ôû nhöõng naêm thuoäc thaäp nieân 70-80 baø Nguyeãn Thò Nhö Loan ñaõ baït goác haøng ngaøn heùc ta röøng ñaõ phaûi ngaõ xuoáng - meï cuûa Quoác Cöôøng ñaõ taïo neân moät cô ngôi ñoà soä, moät gia saûn khoång loà. Thôøi ñoù, cuøng vôùi oâng Ñoaøn Nguyeân Ñöùc (töùc baàu Ñöùc noåi tieáng caù ñoä boùng ñaù vaø ñaïi gia baát ñoäng saûn, cao su sau naøy, vaø laø ngöôøi VN ñaàu tieân mua chieác maùy bay 7 trieäu ñoâ ñeå laâu laâu SG neáu bò trôøi möa ngaäp luït thì möôùn phi coâng chôõ ñi xem boùng ñaù khoûi phaûi loäi nöôùc).

Baø Loan laø moät trong hai chuû buoân goã lôùn nhaát ôû tænh Gia Lai. Trong moät gia ñình nhö theá, Quoác Cöôøng ñaõ ñöôïc cöng chieàu heát möïc, ngay töø beù ñaõ toû ra laø moät coâng töû laém tieàn, saün saøng neùm ñoâ la voâ toäi vaï cho nhöõng cuoäc chôi. Vôùi Quoác Cöôøng, moïi khoaûn chi tieâu ñeàu ñöôïc caäu quy ñoåi thaønh USD, ngay töø naêm 11 tuoåi, giôùi treû Pleiku ñaõ gaùn cho Cöôøng 1 caùi bieät danh maø ai nghe qua cuõng phaûi “neå”, ñoù laø “Cöôøng ñoâ la”.

Cöù nhö theá, Cöôøng ñoâ la ñaõ lôùn leân vaø trôû thaønh “coâng töû phoá nuùi”. Tuy vaäy, ôû moät thaønh phoá nhoû beù nhö Pleiku thì muoán ñöôïc phung phí tieàn baïc ñeå mua vui thì quaû thaät ñoù laø moät ñieàu khoâng deã daøng... Töø naêm 15 tuoåi, Cöôøng ñoâ la ñaõ baét ñaàu rong ruoåi nhöõng thuù vui cheát ngöôøi treân “yeân xe”. Ñöôïc söï nuoâng chieàu cuûa baø Loan, 16 tuoåi Cöôøng ñoâ la ñaõ sôû höõu 1 chieác moâ toâ Yamaha ñaét tieàn. Nhaéc

ñeán Cöôøng ñoâ la trong nhöõng cuoäc ñua xe ôû Phoá nuùi, moät trong nhöõng baïn beø cuøng trang löùa Cöôøng ñoâ la, cho bieát: “Trong moät laàn ñua xe, ñoái thuû cuûa Cöôøng xin ruùt lui vì heát tieàn, ngay luùc ñoù Cöôøng moùc boùp ruùt ngay 1 tôø 100USD ñöa cho ñoái thuû möôïn khoâng caàn traû ñeå cuoäc chôi coù theå tieáp tuïc”. Chæ baèng haønh ñoäng nhö vaäy, Cöôøng ñoâ la ñaõ theå hieän söï ham meâ toác ñoä vaø khaû naêng cuûa mình.

Vaøo caáp 3, ñöôïc gia ñình “chaïy” Noùi cho cuøng duø chôi bieát aên chôi töø hoài coøn... trong buïng meï, nhöng Cöôøng ñoâ la cuõng vaøo ñöôïc PTTH Huøng Vöông Gia Lai, tuy nhieân vò coâng töû naøy luoân laø 1 hoïc sinh luoân ñoäi soå suoát cuoäc ñôøi ñi hoïc. Duø vaäy,

hoïc ôû tröôøng tuy khoâng baèng ai nhöng cöù ra ñöôøng, Cöôøng ñoâ la vaãn laø moät tay chôi khoù ai theo kòp ôû phoá nuùi...

Döôøng nhö moãi ngöôøi coù moät phaàn soá, nhieàu khi khoâng theå choáng laïi ñöôïc... soá trôøi. Ñuøng moät caùi, bieán coá cuoäc ñôøi laùi ngöôøi ta theo moät höôùng khaùc... Khi Cöôøng ñoâ la môùi 17 tuoåi, cha cuûa anh boãng laên ñuøng ra ngaùp ngaùp roài “thaêng” theo oâng baø oâng vaûi, ñeå laïi “troïn goùi” moät gia taøi keách xuø maø oâng cha naøy chöa höôûng ñoàng naøo... Khoâng bieát “Nhaâm bieán vi Vöông” nhö theá naøo, nhöng sau khi cha maát, Cöôøng ñoâ la caøng chôi tôùi beán vaø caøng “phaát” ñeå trôû thaønh “vua phoá nuùi” luùc naøo khoâng hay...

Nhöõng ngaøy coøn ñi hoïc, duø chæ môùi lôùp 9-10 chöa ñeán tuoåi laáy baèng laùi, nhöng haøng ngaøy Cöôøng ñoâ la thöôøng töï tay caàm laùi 1 chieác xe Matiz nhoû ñeán tröôøng vaø veà nhaø. Dó nhieân laø luùc naøo cuõng coù moät taøi xeá thöôøng xuyeân ngoài saùt beân vaø kieâm luoân nhieäm vuï ñem xe veà nhaø khi Cöôøng ñoâ la vaøo lôùp, xong laïi laùi xe ñeán tröôøng luùc tan hoïc ñeå caäu quùy töû laùi veà nhaø caùch ñaáy chöøng... 500 meùt.

Sau ba naêm caáp 2 phoå thoâng, duø hoïc dôû eït nhöng Cöôøng vaãn toát nghieäp lôùp 12, con nhaø giaøu ôû VN khoâng coù chuyeän thi rôùt, duø coù khi chaúng caàn ñi thi, Cöôøng ñoâ la ñöôïc gia ñình tìm caùch ñöa sang Myõ du hoïc. Nhöng vôùi hoïc löïc “trung bình”, söùc khoeû keùm,

37

caäu ta ñaõ khoâng vöôït qua ñöôïc caùc cuoäc saùt haïch. Vaø UÙc ñaõ trôû thaønh löïa choïn thöù nhì sau Myõ cuûa Cöôøng ñoâ la. Do UÙc gaàn VN laïi coù caû ñoáng tieàn, Cöôøng ñi veà thöôøng xuyeân nhö “côm böõa”, ñeå tieän cho moãi laàn veà khoûi bay ra Komtum Pleiku, Cöôøng ñoâ la ñaõ chuyeån haún vaøo Saøi Goøn soáng...

Du nhaäp loái soáng Taây Phöông ôû caùc saøn aên chôi taïi UÙc, ñöôïc söï chu caáp tuyeät ñoái cuûa meï, cuøng vôùi maùu meâ toác ñoä, Cöôøng ñoâ la ñaõ trôû neân moät tay chôi coù haïng giöõa Saøi Goøn hoa leä.

Cuøng vôùi nhöõng chieác xe hôi ñaét tieàn, nhöõng cuoäc vui “tröôûng giaû”, xa hoa, Cöôøng ñoâ la ñaõ gieo mình vaøo nhieàu ‘’chuyeán ñua ñònh meänh” vaø ñaõ nhieàu laàn bò coâng an giöõ xe, baét giam...

Nhöng nhaàm nhoø gì, vôùi tieàn ñoâ chaát caû kho nhö maáy kho gaïo lôùn ôû beán Bình Ñoâng thì vieäc baét Cöôøng vì toäi vi phaïm löu thoâng chæ laø nhö baét coùc boû ñóa. Sau moãi laàn nhö theá naøy, teân tuoåi vaø ñaúng caáp cuûa Cöôøng ñoâ la laïi taêng theâm moät baäc...

Nhöõng laàn ñua xe traùi pheùp bò coâng an vòn khoâng theå laøm maùu “anh huøng xa loä” cuûa Cöôøng ñoâ la giaûm bôùt, maø traùi laïi, caøng ngaøy, Cöôøng ñoâ la caøng laøm daøy theâm baûng “thaønh tích” cuûa trong giôùi daân chôi xe.

Coù laàn, do “chôi troäi”, Cöôøng ñoâ la bò taïm giöõ vì vi phaïm löu thoâng ñaõ hoái loä caûnh saùt tôùi 400 USD (moät khoaûn tieàn khaù lôùn vaøo naêm 2003 ñoái vôùi vieäc “vi phaïm giao thoâng”). Hoài ñoù, Cöôøng ñoâ la môùi chæ söû duïng Mercedes maøu vaøng vaø maøu traéng.

Chieác Mercedes SLK ñôøi 99-00 trò giaù 80.000 USD bò coâng an giöõ thaùng 05/2003 ñaõ môû ñaàu moät kyû nguyeân cuûa tay chôi xe ñua “danh tieáng” Cöôøng ñoâ la Nhöõng naêm thaùng sau ñoù, cuøng vôùi caùc “chieán höõu” vaø nhöõng chieác xe ngaøy moät “khuûng” (kinh khuûng khuûng khieáp) cuûa mình, Cöôøng ñoâ la noåi tieáng nhö moät tay ñua kheùt tieáng vaø tay chôi xe soá 1 Saøi Thaønh... Nhaéc ñeán Cöôøng ñoâ la, vaøi coâng an Saøi Goøn duø “trong saïch” ñeán maáy cuõng phaûi

38

“chao dao” mô öôùc coù ngaøy “oâng baø thöông” cho mình ñöôïc “vòn” ñöôïc ñaïi thieáu gia naøy vöôït ñeøn ñoû moät laàn laø coi nhö truùng maáy thaùng löông Vaø ñöông nhieân, chaúng anh huøng maùu chôi, laém tieàn naøo laïi khoâng quan taâm ñeán myõ nhaân... Môøi baïn ñoïc DNÑS quay trôû laïi chuyeän baø Loan Meùng... Laø ngöôøi phuï nöõ thaùo vaùt vaø nhanh nhaïy, naêm 2006 - 2007 baø Loan Meùng ñaõ ñöa mình vaø “quyù töû” Cöôøng ñoâ la leân moät taàm cao môùi...

Trong soá caùc coâng ty cuûa mình, thöông hieäu baø Loan “ñaët nieàm tin” laø Quoác Cöôøng Gia Lai. Khi chuyeån giao quyeàn löïc cho con trai mình, Quoác Cöôøng Gia Lai ñang kinh doanh 1 xöôûng goã 1.000 coâng nhaân taïi Gia Lai, 4 thuûy ñieän raûi raùc ôû Taây Nguyeân, office building Q1 Ñöôøng

Nguyeãn Thò Minh Khai, Döï aùn chung cö Traàn Xuaân Soaïn, Döï aùn gaàn 40 ha lieân doanh Quaän 7, Lieân doanh xaây döïng Chung cö Hoaøng Anh 1-2, New Saigon vôùi Hoaøng Anh Gia Lai... Xeùt veà baát ñoäng saûn vaø döï aùn thì Quoác Cöôøng Gia Lai lôùn hôn vaø kinh doanh hieäu quaû hôn nhieàu so vôùi Hoaøng Anh Gia Lai cuûa baàu Ñöùc (ñaïi gia môùi mua maùy bay)... Nhöng thaät oaùi aêm, keå töø khi “tieáp quaûn” Quoác Cöôøng Gia Lai, thò tröôøng chöùng khoaùn vaø baát ñoäng saûn ñi xuoáng thaûm haïi...

Coâng ty thì theá, nhöng naøo coù heà gì, Cöôøng ñoâ la vaãn ñeå laïi daáu aán trong loøng Saøi Goøn vaø giôùi chôi xe Vieät Nam laø nhöõng chieác sieâu xe trong mô...

Sau khi baùn coå phaàn ra beân ngoaøi (trong ñoù coù SSI), baø Loan vaø Cöôøng ñoâ la vaãn sôû höõu phaàn voán goùp khaù lôùn taïi CT coå phaàn Quoác Cöôøng Gia Lai. Ngoaøi ra, baø Loan vaãn coøn haøng loaït caùc Coâng ty khaùc nhö Quoác Cöôøng Ñaø Naüng, ÑTXD Thuûy ñieän Quoác Cöôøng, Phaùt trieån nhaø Höng Thònh... Rieâng CTCP Quoác Cöôøng Gia Lai coøn coù caùc coâng ty tröïc thuoäc laø Xí nghieäp tö doanh Quoác Cöôøng (100%); CT TNHH DT&PT nhaø Quoác Cöôøng (90%) vaø caùc döï aùn lieân keát khaùc nhö Saøi Goøn Xanh (39%, hôïp taùc vôùi BIDV), The Mansion - Nguyeãn Vaên Linh (50%, hôïp taùc vôùi Khang Vieät), Giai Vieät (50%, hôïp taùc Hoaøng Anh Gia Lai)... Chöa keå caùc döï aùn ñoäc laäp khaùc nhö Khu daân cö P7, Q8, Khu 6B Nguyeãn Tri Phöông-Nguyeãn Vaên Linh; Vaên phoøng Nguyeãn Thò Minh Khai v.v... vaø v.v...

Thôøi hoaøng kim (ñaàu naêm 2007), öôùc tính toång taøi saûn (caû phaàn chìm vaø noåi) theo giaù thò tröôøng cuûa baø Loan leân tôùi khoaûng 1-2 tyû USD do giaù coå phieáu vaø baát ñoäng saûn taêng choùng maët. Thôøi ñieåm ñoù, neáu “cash-out” toaøn boä taøi saûn cuûa mình, baø Loan coù theå thu veà ñeán 500 trieäu USD tieàn maët deã nhö chôi. Nhö vaäy, trong soá “Thaäp ñaïi myõ nhaân doanh nghieäp” taøi ba vaø coù taøi saûn lôùn nhaát Vieät Nam nhö baø Thaùi Höông (Ngaân haøng Baéc AÙ), baø Nguyeãn Thò Nga (SeaBank), baø Döông Thò Baïch Dieäp (hay coøn goïi laø Dieäp Baïch Döông), baø Loan khoâng keùm caïnh laø maáy... (DNÑS ñang thu thaäp taøi lieäu ñeå coù baøi veà “Thaäp ñaïi business myõ nhaân taïi VN naøy môøi baïn ñoïc ñoùn xem trong nay mai.) Ñeán nay, tuy thò tröôøng chöùng khoaùn vaø baát ñoäng saûn giaûm suùt maïnh, moät soá döï aùn bò ñoïng voán vaø nôï ngaân haøng khaù nhieàu nhöng giaù trò taøi saûn roøng cuûa Baø Loan vaãn coøn khaù lôùn so vôùi boái caûnh thò tröôøng...

Khaùch Saøi Goøn ñang thu thaäp taøi lieäu ñeå coù baøi phoùng söï veà “Thaäp ñaïi myõ nhaân” giaøu nhaát VN hoâm nay, vaø beân caïnh ñoù môøi baïn ñoïc ñoùn xem trong caùc soá baùo tôùi, ñeå xem moái tình giöõa Cöôøng ñoâ la vaø hai naøng Haø Hoà seõ ñi veà ñaâu.. ?

Tieàm löïc cuûa baø Loan Meùng ra laøm sao?

Em gaùi cuûa Cöôøng ñoâ la coù “aên chôi” nhö oâng anh?

Em reå cuûa Cöôøng ñoâ la coù “sa ñoïa” khi gia nhaäp vaøo ñaïi gia ñình Quoác Cöôøng?

Cöôøng ñoâ la coù nhöõng “ngöôøi baïn” vaø “ñoái thuû” nhö theá naøo?...

Neáu coù dòp, Khaùch Saøi Goøn seõ trôû laïi vôùi nhöõng baøi phoùng söï “Goùc khuaát queâ nhaø” cuûa nhöõng soá baùo sau... Xin heïn taùi ngoä Khaùch Saøi Goøn, coäng taùc vieân cuûa DNÑS töôøng thuaät töø Vieät Nam

C

où leõ caùi thöoû caép saùch tôùi tröôøng laø quaõng thôøi gian coù nhieàu kyû nieäm ñeïp nhaát trong chuùng ta. Luùc ñoù chuùng ta ñeàu coøn raát treû, thoaûi maùi vui ñuøa vôùi nhau, ñoâi khi ruû nhau “buøng hoïc” ñeå ñi chôi....

Vaâng, caùi thôøi hoïc sinh cuûa toâi, cuûa caùc baïn ñaõ qua ñi roài. Vaäy giôø ñaây theá heä ñaàu 8 ñít to töôùng (tuoài 18-19) vaø theá heä sanh sau naêm 90 maø baây giôø ngöôøi ta goïi laø 9x thì seõ coù gì khaùc vôùi chuùng ta khoâng? Caùc cuï coù caâu “Haäu sinh khaû uùy”, vaäy baäc ñaøn em cuûa chuùng ta “khaû uùy” hôn nhöõng caùi gì so vôùi chuùng ta? Coù 1 ñieàu khoâng theå phuû nhaän raèng, 1 boä phaän hoïc sinh baây giôø, ñaëc bieät laø caáp 3 döôøng nhö ñang bò “vaät chaát hoùa”. Toâi coøn nhôù caùi thôøi caáp 3 cuûa toâi, khi 1 lôùp 64 ñöùa maø chæ coù toâi vaø “ngöôøi yeâu” cuûa toâi laø 2 ñöùa duy nhaát coù xe maùy ñi cho maõi ñeán naêm lôùp 12. .. Coøn baây giôø thì sao? Vaøo giôø tan tröôøng ôû 1 soá tröôøng ñaõ noåi tieáng töø laâu nhö Vieät Ñöùc hay Traàn Phuù neáu baïn ñeå yù seõ thaáy nhöõng hoïc sinh chæ môùi vöøa vaøo tröôøng thoâi cuõng ñaõ chieãm cheä cöôõi treân nhöõng “con” Sh, PS hay Dylan caùu caïnh , tay ñang baám tí taùch nhöõng “con” ñieän thoaïi ñaét tieàn nhaát (nokia 8800, O2 Exec, Atom...). 1 ñieàu thuù vò ôû ñaây laø khoâng chæ coù nam hoïc sinh bò quaán vaøo voøng xoùay cuûa côn loác “vaät chaát hoùa” maø ngay caû caùc nöõ hoïc sinh cuõng theá thoâi. Ninh (1990), 1 nam hoïc sinh ñeán töø tröôøng Traàn Phuù ñaõ phaùt bieåu yù kieán cuûa mình veà baûn lónh ñaøn oâng 9x theá naøy “Baûn lónh ñaøn oâng thôøi nay laø phaûi “baïo”. Tuaàn naøo cuõng phaûi taäp theå duïc 2-3 laàn (leân saøn). Coøn caùc ngaøy leã, sinh nhaät baïn beø thì phaûi ñaët baøn”. Cuõng chaû keùm caïnh veà caùi khoûan khaúng ñònh caùi “toâi” cuûa theá heä 9x khi maø Thuûy, 1 nöõ sinh khaùc cuõng ñaõ phaùt bieåu ñaày hoaønh traùng “Muoán haõnh dieän thì phaûi yeâu thaèng naøo ñi xe ñeïp, tieàn nhieàu, chòu chôi, coøn caùc caùi khaùc khoâng quan taâm”.

Chaû theá maø 1 caäu em cuûa baïn toâi ñaõ töøng noùi “Giôø naøy ñi cua gaùi beùt cuõng phaûi SH, Dylan, “khuûng” hôn nöõa laø leân ñôøi “4 baùnh” thì chæ caàn ñöùng ôû coång tröôøng huùt thuoác, gaùi noù ra xin cheát 1 loaït”.

Vaäy vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø ñeå coù tieàn trang bò cho “cuoäc chieán” nhö theá thì caùc ñaøn em cuûa chuùng ta seõ laáy tieàn ôû ñaâu ra? Ñieàu ñaàu tieân maø chuùng ta seõ nghó ñeán chính laø töø boá meï . Tuaán Anh, con trai cuûa 1 gia ñình buoân baùn, boá meï ñi caû ngaøy neân caäu suoát ngaøy ôû nhaø 1 mình. Haøng thaùng oâng baø giaù thöôøng “vöùt” cho TA 2 “chai” (trieäu) ñeå thaèng con quyù töû “tieâu vaët”. Nhöng soá tieàn ñoù chæ laø “muoái boû bieån” maø thoâi vì chæ sau 1 ñeâm “hoaønh traùng” treân bar “Apocalypse Now” laø noù ñaõ “noùi lôøi taïm bieät” vôùi caäu chuû cuûa mình

roài. Taát nhieân sau ñoù ñeå coù tieàn “chôi ñeïp” cuõng nhö bao baïn gaùi thì TA ñaõ “xoaùy” tieàn cuûa oâng baø giaø baèng caùch ...”ñuïc keùt” ñeå ruùt loõi. Trong suoát 1 thaùng trôøi moïi vieäc ñeàu troùt loït, chæ ñeán khi sinh nhaät baïn gaùi TA toå chöùc treân New Century vôùi chi phí quaù lôùn neân “duõng só dieät gia ñình” naøy troùt vaùc “5 chai” cuûa nhaø ñi vaø baø giaø TA ñaõ taù hoûa khi phaùt hieän maát tieàn... Ñoù laø nhöõng gia ñình vôùi “voàn taøi nguyeân doài daøo”, caùc duõng só coù theå “leân ñôøi 33” chæ trong 112 nhö game “Ñeá Cheá”, nhaø naøo khuûng hôn thì caùc duõng só ñoâi khi coù theå trang bò theâm caû “voi leân thaàn”. Vaäy coøn nhöõng “duõng só” khoâng theå xoùay tieàn töø gia ñình thì sao? Haûi ñaõ...ñi giaät daây chuyeàn ñeå coù tieàn ñöa ngöôøi yeâu môùi cuûa mình “ñi traêng maät” 1 tuaàn ôû bieån. Sau chuyeán traêng maät

baät leân vôùi 1 maùi toùc vaøng kheø ñaày aán töôïng cuûa naøng cuõng nhö caùch “haønh xöû” cuûa naøng. Coù laàn naøng ñi trong tröôøng, coù 1 nöõ sinh khaùc “nhìn ñeåu” naøng theá laø naøng tieán tôùi tuùm toùc taùt tôùi taáp, thaäm chí... ruùt caû guoác ra ñeå xöû toäi “nhìn ñeåu” cuûa em gaùi kia !

Cuõng chaû keùm caïnh khi maø Lieân , 1 “ñaøn chò” khaùc tay caàm “toâng” ñeå luøa 1 thaèng trong tröôøng vì ñaõ daùm buoâng lôøi treâu choïc naøng. Keát quaû laø thaèng beù ñaõ phaûi nhôø ñeán 1 “anh chò” khaùc ñeå xin loãi L giaûng hoøa thì môùi mong ñöôïc yeân thaân !

Treân ñaây laø nhöõng caùi “beà ngoøai”, vaäy coøn “beân trong” thì sao? Caùi maø toâi muoán noùi ñeán chính laø tình yeâu cuûa theá heä ñaøn em chuùng ta baây giôø.

Vaãn laø chuû ñeà muoân thuûa nhöng coù leõ seõ khaùc nhieàu vôùi thôøi cuûa chuùng

ñoù, ngöôøi yeâu cuûa H ñaõ coù thai. Coøn H thì chöa kòp ñöa ngöôøi yeâu ñi “xöû lyù” thì ñaõ bò coâng an toùm goïn vì cu caäu ñi cöôùp baèng chính “con” Wave (xe Honda) ñoû caùu caïnh cuûa mình.

Taát nhieân coâng an ñaõ nhanh choùng toùm ñöôïc caäu! Ñoù laø chuyeän aên chôi, vaäy coøn caùi “theá giôùi ngaàm” trong hoïc ñöôøng caáp 3 thì sao? Thaèng em toâi thöôøng noùi vôùi toâi theá naøy “Anh ra ñöôøng maø va vaøo thaèng naøo 88-89 thì xin loãi noù ngay laäp töùc, khoâng noù “bem” anh ngay ñaáy. Giôø thaèng naøo ra ñöôøng cuõng coù “ñoà” heát ñaáy anh aï”.

Coù leõ caùc baïn seõ nghó vieäc ñaâm cheùm chæ laø con trai môùi coù maø thoâi.

Xin thöa laø...yù nghó ñoù coù leõ laø hôi laïc haäu thôøi ñaïi roài. Bôûi vì toâi bieát trong theá heä ñaøn em ñang hoïc taïi VD thì coù 1 “nöõ kieät” teân laø Ngoïc Ngaø hoïc raát tanh töôûi , hoïc sinh gioûi xuaát saéc haún hoi nhöng veà khoûan “giang hoà” thì naøng cuõng chaû keùm ai caû. N noåi

ta. Tröôùc heát xin noùi ñeán nhöõng quan nieäm veà tình yeâu cuûa theá heä hoïc sinh baây giôø. Ngoaøi 2 tuyeân boá treân cuûa TH vaø N ôû treân thì cuõng coøn raát nhieàu tuyeân boá ñaày hoaønh traùng nhö cuûa Phöôïng, 1 hoïc sinh tröôøng Thaêng Long.

P yeâu töø caáp 2 nhöng ñeán caáp 3 thì P môùi tìm thaáy “ngöôøi ñaøn oâng chaân thaät” cuûa mình vaø tuyeân boá “ñaõ yeâu thì phaûi heát mình, coøn chuyeän giöõ gìn trinh tieát ñeán luùc laáy choàng thì laø nhaø queâ laém roài”. Vònh, 1 hoïc sinh khaùc cuûa Thaêng Long thì coù veû “am hieåu söï ñôøi” hôn khi noùi raèng “chaû ai muoán “aên côm tröôùc keûng” caû, nhöng...ñôïi laâu quaù khoâng ñöôïc thì phaûi aên thoâi Image”.

Vaâng, ñeå “aên côm tröôùc keûng” nhö treân, caùc “caëp tình nhaân treû” ñaõ cuøng ñöa nhau vaøo nhaø nghæ. Theo lôøi cuûa Tuù, hoïc sinh tröôøng Ñinh Tieân Hoøang thì T vaø baïn trai mình hay “yeâu nhau” taïi nhaø khi caùc cuï ñi vaéng, coøn caùc ñoâi khaùc trong lôùp thì ñi nhaø nghæ nhö côm

39

böõa”. Ñieàu nöïc cöôøi ôû ñaây laø trong khi con gaùi mình ñang ñi nhaàm ñöôøng laïc loái thì caùc baäc phuï huynh laïi nghó raèng con gaùi mình....ñi hoïc theâm.

Cuõng caàn phaûi noùi theâm veà chuyeän caùc caëp tình nhaân treû naøy “yeâu nhau”.

Theo Trí, hoïc sinh tröôøng Marie thì “chaû bao giôø duøng bao cao su ñaâu anh aï, ñeùo coù caûm giaùc gì caû vaø con vô em cuõng... ñeùo thaáy söôùng”. Coøn caùc em gaùi cuûa chuùng ta thì choïn phöông phaùp “duøng thuoác traùnh thai khaån caáp vì nhö theá ñôõ bò caùc cuï phaùt hieän. Maø coù lôõ thì ñi phaù, laên taên gì 3 chuyeän leû teû” . Kyû luïc ñi “phaù” coù leõ laø cuûa 1 nöõ sinh môùi troøn 17 beû gaõy söøng traâu nhöng ñaõ...5 laàn ñeán baùc só. Vaâng, treân ñaây laø phaàn naøo veà maûng toái cuûa hoïc ñöôøng. 1 boä phaän hoïc sinh ngaøy caøng coù nhöõng quan nieäm “raát thoùang” nhöng cuõng raát “laïc loái”. Cuõng phaûi noùi ñeán traùch nhieäm cuûa nhöõng baäc laøm cha laøm meï.

Hoï ñaõ khoâng daønh nhieàu thôøi gian ñeå quan taâm ñeán con caùi mình, khoâng noùi cho con caùi bieát veà chuyeän giôùi tính... bôûi vì caùc cuï cöù nghó nhö theá khaùc gì “veõ ñöôøng cho höôu chaïy”. Nhöng than oâi, chaû caàn “veõ ñöôøng” thì höôu vaãn chaïy phom phom!

Cöôøng OÂ Dzì

(Teân nhaân vaät ñaõ ñöôïc thay ñoåi, hình chæ laø minh hoïa)

Sock !!!

Môùi lôùp 6 ñaõ yeâu... tôùi beán!!!

“Choàng” aø! Tí nöõa em ra nhaø veä sinh tröôùc ruøi 5’ sau “choàng” ra sau nheù, chuùng mình seõ laøm “kieåu ñöùng” nhö trong phim hoâm noï em xem, em seõ daïy “choàng” kieåu ñoù, hay laém!... Ñoù laø noäi dung böùc thö tay cuûa moät em hoïc sinh nöõ lôùp 6 maø toâi baét ñöôïc trong giôø daïy cuûa mình. Döôùi goùc ñoä cuûa moät ngöôøi ñaõ böôùc qua tuoåi teen cuûa caùc em chöa laâu vaø hôn nöõa toâi coøn laø moät giaùo vieân cuûa moät tröôøng trung hoïc ôû Haø Noäi, haøng ngaøy ñöôïc tieáp xuùc nhieàu vôùi caùc em tuoåi teen, toâi nhaän thaáy “tình baïn” khaùc giôùi cuûa

caùc hoïc sinh baây giôø coù nhieàu vaán ñeà thöïc söï caàn “soác” laïi cho chænh teà. “Sau giôø tan hoïc, choàng phaûi ñi vôùi em nheù!

Hoâm qua choàng veà cuøng con Lan, laøm em maát maët vôùi ñaùm ñaøn em, chuùng noù baûo laø em bò hôùt tay treân roài. Em vaãn haän choàng vuï hoâm qua ñaáy, choàng heát

40

iu em roài aø?...” Baïn nghó ñaây laø cuoäc troø chuyeän cuûa ai? Löùa tuoåi naøo? Baïn coù tin raèng ñoù laø cuoäc ñoái thoaïi cuûa hai hoïc sinh trong lôùp 6 cuûa toâi.

Ngaøy toâi coøn laø moät coâ giaùo sinh thöïc taäp, ñôït thöïc taäp thöù nhaát ñaõ thöïc söï ñeå laïi aán töôïng trong toâi, kyû nieäm vui coù, buoàn cuõng coù, trong ñoù moät ñieàu laøm toâi day döùt vaø baên khoaên nhaát laïi laø nhöõng laù thö tay cuûa nhöõng coâ caäu hoïc troø lôùp 6, lôùp 7. Nhöõng laù thö tay chöõ coøn ngueäch ngoaïc cuûa moät hoïc sinh nöõ lôùp 6 vieát voäi cho moät chaøng hoïc troø lôùp treân ñaõ khieán toâi khoâng khoûi traên trôû. Taïi sao ö? Vì trong ñoù toâi ñoïc ñöôïc nhöõng lôøi heïn hoø tình töù, nhöõng caâu yeâu thöông raát “ngöôøi lôùn” trong laù thö cuûa hai coâ caäu hoïc troø nhí cuûa mình. Ñoïc thö, toâi thaät söï baøng hoaøng. Baïn coù töôûng töôïng ñöôïc khoâng khi maø ôû tuoåi ñoù caùc em vieát thö cho nhau vôùi nhöõng lôøi leõ maø sau khi ñoïc chuùng ta phaûi giaät mình. Toâi xin trích nguyeân vaên moät ñoaïn luoân caùc chöõ vieát taét vaø sai chaùnh taû nhö theá naøy: “Choàng iu quyù cuûa em! Toái qua, choàng hok ñeán gaëp em nhö ñaõ heïn, coù faûi choàng ñi “chôi” vôùi con khaùc hok? Em baét ñeàn choàng, toái thöù 7 tuaàn naøy choàng faûi ñeàn cho em nhìu hôn ñaáy nheù! Maø laàn naøy hok ra buïi chuoái hoâm noï nöõa ñaâu, ôû ñoù baån laém laïi nhìu muoãi nöõa. Choàng coá chôi laáy con loâ ñeå cuoái tuaàn hai vôï choàng mình ñi nhaø nghæ cho noù maùu nheù! Vôï choàng caùi Thöông noù toaøn ñi nhaø nghæ maø choàng...” Moät laù thö khaùc thì coù noäi dung theá naøy: “Choàng” aø! tí nöõa em ra nhaø veä sinh trc ruøi 5’ sau “choàng” ra sau nheù, chuùng mình seõ laøm “kieåu ñöùng” nhö trong phim hoâm noï em xem, em seõ daïy “choàng” kieåu ñoù, hay laém!....

Vaø vôùi vai troø laø giaùo vieân thöïc taäp neân döôøng nhö toâi deã daøng noùi chuyeän vaø laéng nghe nhöõng caâu chuyeän cuûa caùc em hôn. Trong ñoù coù caû nhöõng caâu chuyeän yeâu ñöông vaø caû chuyeän ñaùnh ghen kinh hoaøng. Lôùp 7D toâi chuû nhieäm thöïc taäp coù soá hoïc sinh nam nöõ laø 16/16, nhöng qua nhöõng khaûo saùt cuûa mình, toâi ñöôïc bieát ñaõ coù 8 em nöõ vaø 7 em nam coù “ngöôøi yeâu”. Söï vieäc khoâng döøng laïi ôû ñoù, khi toâi toát nghieäp ra tröôøng, töùc laø vaøo muøa heø vöøa roài, toâi laïi tieáp tuïc böôùc vaøo nhöõng trang ñôøi coøn non nôùt cuûa nhöõng em hoïc sinh cuûa toâi. Vaø nhöõng maåu chuyeän tình yeâu hoïc troø coù phaàn thieáu laønh maïnh ôû nhöõng hoïc sinh caù bieät cuûa toâi baây giôø laøm toâi chôït nhôù laïi nhöõng laù thö tay hai naêm veà tröôùc....

Taïi lôùp 6A, ñang trong giôø hoïc, caû lôùp say söa nghe giaûng vaø soâi noåi hoïc taäp thì moät em nöõ hoïc sinh xin pheùp toâi ra ngoaøi ñi veä sinh. Leõ taát nhieân toâi cho pheùp em ra ngoaøi vaø khoâng queân daën doø: “Em haõy quay laïi lôùp nhanh”.

Nhöng chöa ñaày 3 phuùt sau thì moät hoïc sinh nam tieáp tuïc xin pheùp ra ngoaøi vaø

cuõng laø ra nhaø veä sinh. Vaø roài 5 phuùt, 10 phuùt toâi khoâng thaáy hai hoïc sinh ñoù quay veà lôùp, toâi baét ñaàu sinh nghi vaø trong khi hoïc sinh laøm baøi taäp, toâi böôùc voäi ra nhaø veä sinh ñeå xem xeùt, thì... toâi giaät baén ngöôøi. Hai hoïc sinh cuûa toâi ñang hoân nhau vaø laøm nhöõng vieäc vöôït quaù löùa tuoåi hoïc troø cuûa caùc em. Toâi chöõng laïi, roài nhö chôït nhaän ra toâi ñang ñöùng nhìn, hai hoïc sinh voäi cuùi maët. Toâi chæ kòp noùi: “Haõy gaëp toâi sau giôø hoïc” roài “môøi” hai em vaøo lôùp tieáp tuïc hoïc baøi. Baên khoaên, toâi tìm gaëp, troø chuyeän vôùi caùc chò lao coâng thì ñöôïc hay raèng, khi doïn veä sinh hoï thöôøng löôïm ñöôïc raát nhieàu voû bao cao su nheùt trong boàn toalet. Vaø toâi hieåu ñaõ coù nhöõng chuyeän gì xaûy ra vôùi caùc em... Choàng - vôï laø nhöõng caâu xöng hoâ maø ñeán nhö toâi, moät ngöôøi ñaõ coù choàng moãi khi goïi “choàng ôi” cuõng thaáy moät chuùt ngöôïng nguøng, vaäy maø caùch xöng hoâ choàng vôï döôøng nhö laïi ñang trôû thaønh moát cuûa khoâng ít coâ caäu tuoåi teen ngaøy nay. Baïn coù theå nghe thaáy hoaëc baét gaëp moät coâ naøng toùc vaøng hoe, maët buùng ra söõa ñi ñöôøng goïi moät anh chaøng ñang vöøa ñi vöøa ñoïc truyeän tranh moät caâu raát ngoït tai nhö theá naøy: “Choàng ôi! Chôø em vôùi!”.

Thoaït nghe thì coù veû ñaây laø nhöõng caâu boâng ñuøa cuûa caùc baïn treû, nhöng ñaõ bao giôø chuùng ta thöû moät laàn tìm hieåu ñaèng sau nhöõng caùch xöng hoâ ñaëc bieät aáy laø caû nhöõng chuoãi daøi chuyeän tình yeâu cuûa tuoåi teen!!!

Ngoïc Anh, Giaùo vieân tröôøng..., Haø Noäi

Ñoå i vôï . ..

Coâ vôï ñoïc baùo xong xuùc ñoäng noùi: “Treân baùo vieát raèng taïi Phöông Ñoâng ngöôøi ta ñoåi vôï ñeå laáy moät con ngöïa, Anh thì khoâng bao giôø laøm chuyeän ñoù phaûi khoâng naøo anh yeâu?”

“Dó nhieân roài” - anh choàng ñaùp “ít ra thì cuõng phaûi laáy moät chieác xe hôi”.

C

uoái cuøng thì cuõng chöa theå goïi laø muøa ñoâng ñöôïc nhæ caùc baïn? Taïm bieät muøa thu vôùi nhöõng tia naéng vaøng öôm, chuaån bò ñoùn nhöõng haït laïnh muøa ñoâng.

Veà muøa thu ö,... coù quaù nhieàu ngöôøi ñaõ noùi, keå veà noù, öø thì ñaønh vaäy, toâi chöõ ít chæ coá gaéng löu laïi moät ít goïi laø caûm xuùc cuûa mình. Moïi ngöôøi hay nghó ñeán muøa thu bôûi noù ñeïp, ñeïp maø buoàn man maùc. Tôù thì laïi khaùc, caûm nhaän muøa thu theo moät neùt ñeïp töôi môùi, khaùc vôùi nhöõng muøa coøn laïi. Vôùi toâi muøa thu laø muøa cuûa naéng vaøng öôm, cuûa coám, cuûa hoa söõa, hoa cuùc, cuûa löùa ñoâi (muøa cöôùi maø)....vaø cuûa ngöôøi Haø Noäi nöõa chöù.

Tôù nhôù hoài coøn ñi hoïc caáp 3, ñi hoïc theâm ôû Cöûa Baéc, ñoù chính laø nôi toâi caûm nhaän ñöôïc theá naøo laø naéng thu, ngoài trong lôùp hoïc thaáy tia naéng xuyeân qua töøng keõ hôû cuûa maùi nhaø lôïp ngoùi phuû ñaày reâu xanh, xuyeân qua haøng caây, Chao oâi sao maø ñeïp ñeán theá. Baïn naøo coù dòp ñeán thöû xem, ngay caïnh tröôøng Phan Ñình Phuøng aáy, toâi tin baïn cuõng thaáy y nhö toâi. Roài thì luùc veà chöù, ñi treân phoá Quaùn Thaùnh, muøi hoa söõa quyeän trong gioù, hoøa laãn vôùi baàu khoâng khí laïnh...ñeán nöùc loøng. Hoài ñoù thì chöa laõng maïn ñöôïc nhö baây giôø ñaâu nhöng cuõng caûm nhaän ñöôïc theá naøo laø muøi thôm ñaëc tröng cuûa Haø Noäi. Luùc ñi thì ñi ñöôøng Phan Ñình Phuøng, laù saáu vaøng rôi che kín væa heø luùc veà thì Quaùn Thaùnh noàng naøn. Hoa söõa ñoù!

Hoa söõa maøu traéng nhoû li ti, muøi hôi haéc, gaàn gioáng nhö muøi nöôùc hoa daønh cho nam aáy. ÔÛ Haø Noäi hoa söõa coù nhieàu ôû Nguyeãn Du, Quaùn Thaùnh, Myõ Ñình, ven caùc hoà. Chaøng trai luøa nheï tay leân toùc coâ gaùi, gôõ nhöõng boâng hoa söõa nhoû li ti...

Caùch ñaây ít ngaøy, ngay laøng hoa Quaûng Baù, caùc baïn bieát khoâng, saùng sôùm tinh mô nhöõng ngöôøi daân ñaõ chôû hoa ñi khaép HN ñeå baùn, hoï baùn hoa, baùn caû nieàm vui, caùi ñeïp cuûa muøa thu. Ngaøy naøo cuõng theá, chæ vôùi chieác xe ñaïp hoï ñaïp khaép HN, luùc ñi ñaày aép nieàm vui, luùc veà hoï laïi hoái haû ñaïp thaät nhanh ñeå veà côm nöôùc vaø coøn chuaån bò hoa cho ngaøy hoâm sau ...döôøng nhö coù nhöõng hình aûnh chæ coù khi muøa thu ñeán, phaûi duøng töø naøo nhæ? Chaéc chæ coù theå noùi baèng im laëng, quaù ñeïp boãng chôït nhôù ñeán caâu haùt: “...lang thang hoaøi treân phoá, boãng thaáy mình chaúng nhôù noåi moät con ñöôøng” Thöû “neám” chuùt ñaëc saûn cuûa muøa thu nhæ, Coám laøng Voøng naøy aên vôùi chuoái thì...bao nhieâu cuõng heát, chaø laïi ñoäng ñeán caùi sôû thích aên uoáng. Nhöng giôø nhöõng gaùnh coám baùn rong hôi bò hieám nha, coù tìm moûi maét cuõng chaû thaáy, thaät thuù vò khi ñang lang thang treân ñöôøng laïi baét gaëp ñöôïc moät gaùnh coám baùn rong.

Hoa cuùc cuõng ñöôïc coi laø ñaëc saûn cuûa muøa thu ñuùng khoâng,

cuùc vaøng nôû ñeïp nhaát vaøo muøa thu, coøn cuùc traéng thì laïi ñöôïc öa chuoäng vaøo dòp teát. Nhaø toâi ôû ngay gaàn laøng hoa Quaûng Baù vaø laøng ñaøo Phuù Thöôïng Nhaät Taân neân cuõng bieát ñoâi chuùt. Hoài xöa coøn coù nhieàu hoa Ñoàng Tieàn nhöng giôø ít nhaø troàng, cuõng taïi vì ñoâ thò hoùa ñeán kinh haõi, heát caû ñaát troàng hoa ven ñoâ. Ñaèng sau nhaø toâi tröôùc kia voán laø vöôøn ñaøo ñeïp nhaát nhì Haø Noäi,teát ñeán chæ coù moät maøu hoàng cuûa hoa ñaøo, giôø thì laø khu ñoâ thò “Ciputra” maø toâi chaúng bieát laø cuûa ai, nghóa gì.

OÂi cuoäc soáng hieän ñaïi, ñoâ thò...theá neân môùi coù caâu: “Bao giôø cho ñeán ngaøy xöa” Coù caûnh thì taát nhieân laø phaûi coù ngöôøi nhæ, coù moät chuùt gì ñoù “chuyeån ñoäng” thì môùi thuù vò chöù.

OÂi muøa thu, muøa cöôùi, sao maø laém ñaùm cöôùi theá. Ñi ñöôøng baét gaëp moät ñaùm hoûi laø chuyeän... thöôøng ngaøy ôû huyeän. Taïi sao ngöôøi ta thích cöôùi vaøo muøa thu nhæ, phaûi chaêng do tieát trôøi thu ñeïp, laõng maïn laøm xao xuyeán nhöõng con tim ñang noùng hoåi, vöøa thoåi vöøa yeâu ....Chao oâi, thaät laø haïnh phuùc, öôùc gì mình ñöôïc thöû moät laàn laøm chuù reå, moát naêm nay cuûa caùc caëp taân lang taân giai nhaân laø ra nhöõng khu ñoâ thò lôùn chuïp aûnh cöôùi, nhöng choã nhö Ciputra, Myõ Ñình, The Maner...

Töï nhieân nhö gì? Töï nhieân nhö ngöôøi Haø Noäi, hahh... hahh.. hahhh... caùc baïn nghe caâu naøy nhieàu laém roài ñuùng khoâng. Toâi cuõng chaúng bình luaän gì ñaâu, daãn chöùng moät tí cho sinh ñoäng neø, ra Traøng Tieàn aáy, giaø - treû - trai gaùi...a loâ xoâ cheùn heát. moät neùt vaên hoùa chaêng?

Em Haø Noäi haøng Ñöôøng trong gioïng noùi Ñeå haøng Boâng eâm aùi loùt côn mô Thöông nhöõng buoåi chieàu Baùc Coå ngaøy xöa Anh naén noùt moät tröôøng thi laõng maïn Thô thuôû beù khaéc ghi tình ngoõ Traïm Haøng Coû ôi, neùt thaûo coù môø phai Theo goùt chaân em töøng böôùc haøng Haøi Yeâu haøng Löôïc chaûi meàm höông maùi toùc Thöông dó vaõng chieàu Coå Ngö troán hoïc Hoàn ngaây ngoâ theo ñieäp khuùc haøng Ñaøn Haøng Guoác tröa heø goõ nhòp bình an Khi haøng Noùn quay nghieâng che maét thoû Anh luùng tuùng caû Ñoàng Xuaân xaáu hoåû Gioù môn man haøng Quaït, aùo ñong ñöa Ñaây haøng Khay anh ñöa taëng baøi thô Em hoát hoaûng chôï Hoâm vöøa taét naéng Thô bay laïc, hoàn anh laø haøng Troáng Nghe haøng Gai cuøng muõi nhoïn buoàn ñau OÂi haøng Ngang toäi nghieäp moái tình ñaàu Anh hôøn giaän mô haøng Buoàm laõng töû Em Haø Noäi daùng Sinh Töø thuïc nöõ Tìm ñeán anh haøng Giaáy moûng töông tö Nghe khôi buoàn soâng Toâ Lòch ngaån ngô Thô giaøu coù nhö thöông veà haøng Baïc Haøng Voâi ñoù noàng naøn trong ngaây ngaát YÙ haøng Ñaøo chín moïng traùi moâi chia Xin haøng Than röïc chaùy löûa ñam meâ Khi quaán quít trong aùi aân Haø Noäi.

41

T

rong söû Vieät khoâng hieám nhöõng nhaân vaät, töø Nguyeãn Traõi, Ngoâ Thôøi Nhaäm, Phan Thanh Giaûn, tôùi Tröông Vónh Kyù vaøo thôøi maø loøng son ñeàn boài cho daân toäc thöôøng bò raøng buoäc vôùi moät trieàu ñaïi, neân caùc oâng hoaëc bò keát aùn töû hình, hoaëc bò trieàn mieân dò nghò, traêm naêm sau taám loøng trinh baïch coù khi vaãn coøn baêng huyeát. So vôùi nhöõng baäc tieàn boái, nhaø vaên Sôn Nam may maén hôn nhieàu.

Khoâng rình rang nhö ñaùm taùng Voltaire, taát caû taùc phaåm chöng treân keä vaøng daãn ñaàu ñaùm röôùc 12 con ngöïa traéng chaàm chaäm chôû thi haøi dieãn haønh qua ñöôøng phoá Paris naêm 1991, ñaùm tang taùc giaû Sôn Nam khoâng ñaày kòch tính nhö theá song oâng ra ñi trong söï tieác thöông cuaû ñoäc giaû töø trong Nam ra ñeán ngoaøi Baéc vaø caû ôû haûi ngoaïi.

Tuy ñaõ vieát haøng traêm taùc phaåm veà mieàn Nam, hình nhö Sôn Nam vaãn coøn mang theo bí maät cuaû moät mieàn Nam thôøi khai sinh hoang daïi. Tröôùc Sôn Nam vaø ngay caû sau Sôn Nam, ít ai bieát nhöõng baøn chaân chai saïm ñaõ beàn gan chieán ñaáu vôùi thieân nhieân theá naøo khieán chæ trong voøng hôn traêm naêm, boä maët xöù Thuûy Chaân Laïp lôùp lôùp phuø sa nöôùc lôï nöôùc pheøn bieán thaønh nhaø cöûa ruoäng ñoàng. Ñoàng baèng soâng Hoàng vaø suoát daûi mieàn Trung khoâng coù nhaø vaên naøo gaén boù thieát tha vôùi cuoäc ñaát toå tieân tôùi vaäy.

Vuõ truï quay cuoàng moâi sinh thay ñoåi, muøi hoa traøm, muøi höong maät ong, muøi pheøn ñaát Röøng U Minh bao laâu coøn thoaûng khoâng gian? Gioïng hoø Nam Boä muoài maãn seõ vaãn ngaân daøi treân soâng treân xeûo? Khoâng bieát! Nhöng Höông Röøng Caø Mau seõ coøn hoaøi coøn huyû trong töøng trang giaáy. Ñoäc giaû öùa nöôùc maét haân hoan yeâu ngöoøi yeâu ñaát, yeâu nhaát laø taùnh caùch aân caàn maø boäc tröïc, töû teá maø duõng caûm, oân hoaø nhöng khoù khuaát phuïc: Caù Tính Cuûa Mieàn Nam, moät hoãn hôïp töø buoåi ñaàu gaëp gôõ giöõa ñaùm löu daân, naøo 3000 nguôøi töø tænh Thaùi Bình, ngöoøi Vieät ñaát Nguõ Quaûng mieàn Trung, naøo ngöoøi Cao Mieân vuøng Thuyû Chaân Laïp, nguôøi Hoa töø Trieàu Chaâu Phuùc Kieán, tôùi ngöôøi baûn ñòa chuû nhaân cuûa nhieàu neàn vaên minh treân ñaát Nam Boä, ñoàng thôøi laø haäu dueä cuûa ñaùm khoâng-Phi vöôït chaâu Phi huyeàn bí vaøo thuôû bình minh cuûa nhaân loaïi.

Thöøa höôûng töøng aáy nguoàn goác vaø baûn laõnh, caùi Caù Tính aáy duø hoaø nhöng khoâng laãn trong nhöõng caù tính khaùc cuûa moïi mieàn treân ñaát Vieät.

Chuyeän ngaén Muøa Len Traâu, Caây Hueâ Xaø cuûa Sôn Nam, hai ngheä só Chu Ly vaø Chí Taâm thuoäc moät ñaøi phaùt thanh ñòa phöông vuøng California dieãn ñoïc nhieàu laàn. Gioïng ñoïc ñaëc seät muøi Nam Boä, nghe tôùi nghe lui khoâng nhaøm, maø coøn baét nhôù mieàn Nam duø toâi sanh ra ôû mieàn Baéc, theo boá meï di

42

cö vaøo Nam naêm 1954. Tuy khoâng roän raûng dieãn vaên, khoâng laáp laùnh göôm ñao, yù tình len loûi giöõa nhöõng gioøng chöõ nhö traêm ngaøn sôïi daây choaïi daây traøm voâ hình raøng buoäc vôùi maûnh ñaát toå tieân, khieán traùi tim toâi traøn ngaäp loøng bieát ôn nhöõng baøn chaân voâ danh môû nöôùc. Cuõng khieán caùch ñaây möôøi maáy naêm, toâi ñaõ vieát truyeän ngaén Heøn Chi, ñaêng treân tôø Theá Kyû 21 mieàn Nam California, nhö moät hoài öùc “mieàn Nam thuôû Sôn Nam”.

Thaùng taùm naêm nay nhaø vaên Sôn Nam vónh vieãn ra ñi -”Haït buïi nghieâng mình nhôù ñaát queâ”- toâi vieát laïi “Heøn Chi” thaønh “Ñaëng Hoân?” vaø raùng theo moät soá “chaùnh taû”raët gioïng noùi Nam Boä. Chaéc coâ giaùo thaày giaùo Vieät vaên

hoài xöa cuûa toâi hay nhaø ngoân ngöõ baây giôø seõ raày raø döõ laém: khoâng sai chaùnh taû cuõng laïc ñieäu lu buø. Bò thaày coâ cheâ doát thì ñaønh chòu chôù sao! Ngaët vì”gioïng noùí coù tröôùc, chaùnh taû coù sau”. Sao khoâng ai caát tieáng hoûi giuøm trôn troïi “Ñaùng lyù chaùnh taû phaûi theo gioïng noùi, côù gì gioïng noùi phaûi theo chaùnh taû”. Ngöôøi mieàn Nam hoài khaån hoang chæ noùi, ai bieát vieát? Coù bieát, chæ vieát chuùt ñænh chöõ Nho. Sau thôøi oâng Tröông Vónh Kyù, Huình Tònh Cuûa chöõ “vieát”quoác ngöõ phoå bieán ôû mieàn Nam, hoïc troø ñi hoïc môùi vieát “ñuùng”, coøn caû mieàn Nam “noùi” vaãn “sai” nhö ñaõ töøng “sai” ba traêm naêm tröôùc. Nhôø “sai” nhö vaäy maø thôøi nay coøn bieát tieáng Vieät hoài ñoù ra theå naøo.

Neáu “vieát” theo gioïng “noùi” Nam maø laø sai, toâi khoâng muoán laøm ngöôøi ñuùng, ít ra trong truyeän ngaén naøy.

Vieát veà “mieàn Nam thuôû Sôn Nam”, nhö thaáy queâ höông ngay tröôùc maët, gioáng nhö chöa töøng chia tay moät laàn naøo caû!

ooOoo

“ Hoø ô ôù ôù ôi ôi ôøi hoø...

Em chôø cho heát caùch chôø Chôø cho rau muoáng leân bôø troå boâng...”

Vöøa döùt caâu hoø, Mít thaáy Cua choáng xuoàng xaén ngang bôø. Mít ngöng xaû ñoà, mieäng la choùi loùi: - Anh Cua, ngöng lôïi coi, em noùi nghe neø.

- Trôøi naéng chang chang maøy laøm yoáng yì ngoaøi naøy?

- Em giaët ñoà cho chò Hai chæ môùi

mua khaên môùi cho em. Neø, em coù chai yaàu yoù cho oâng yaø tía anh neø. Ngöng lôïi ñi, boä ñôïi em loäi ra ngoaûi ñöa cho anh haû.

Cua ghì chaët caây saøo xuoáng loøng raïch: - Thuûng thaúng tao môùi choáng xuoàng ñöôïc chôù. Maày sao aøo aøo.

Mít ñöa tay keùo phuï cho phaân nöûa xuoàng tuoát leân bôø. Cua nhaûy leân moät caùi ngon laønh.

- Ñaâu, maøy laøm yì la baûi haûi nhö bò buø caïp chích yaäy?

- Cheeøng ñeeùch ôi, thì ngoài xuoáng ñaây ñi. Ngay buïi caây muø u naøy cho maùt roài em noùi cho nghe.

- Böõa nay maøy theøo leûo caùi yì nöõa ñaây?

- Nghe neø, hoåm wa noäi em noùi em lôùn roài...

Cua nhaên maët: - Thì maéc môù chi tôùi tao?

- Thì, thì... thì hoång ñaëng chaïy aøo aøo, hoång ñaëng noùi lôùn, hoång ñaëng aên yuïng...

OÂi thoâi, ñuû thöù, em raàu quaù.

- Maày raàu yoáng yì ?

- Thi raàu... raàu caùi yuï em lôùn roài ñoù.

Hoång ñöôïc naèm vôùi noäi nöõa. Ñeâm em naèm mình eân sôï ma heát bieát. Naèm vôùi noäi, gaùc chöng leân noäi eâm heát söùc. Anh coù gaùc chöng leân tía anh hoâng?

Cua haàm höø: - Maøy sao öa caø rieàng caø toûi. Tía con ñaâu coù gaùc chöng gaùc caúng bao giôø.

- Uyù trôøi, vaäy töø hoài naøo tôùi giôø hoång coù ai oâm anh haû? Toäi heát söùc chöa. Ñeå em oâm anh thöû nha. Yaày neø...

- Taàm baäy maày. Maøy laøm tao nhoät thaáy baø coá.

- Anh phaûi taäp laàn laø yöøa. Noäi noùi em tuoåi con ruoài, naêm nay möôøi laêm, lôùn boän ñoù ña. Coøn anh tuoåi con yì ?

- Tao ñaâu coù baø noäi nhaéc, hoång bieát tuoåi con gì. Tao nghe tía tao noùi tao tuoåi con caù lìm kìm caàm tinh con cua, neân tía tao môùi kiu tao laø thaèng Cua. Mít reo leân hôùn hôû: - Heøeng chi...

Cua trôïn maét: - Heøeøng chi caùi yì! Maøy ñöøng coù noùi xoùc oùc tao a nghen.

Mít tía lía: - Em ñaâu coù noùi heøeng chi anh ngang nhö cua ñaâu. Em chæ tính noùi laø... laø... anh cuõng lôùn boän roài aø ngheeng. Lôùn hôn em hai tuoåi. Vaäy ñöøng coù kiu em laø maày tao nöõa ñöôïc khoâng. Coi neø, em keâu anh baèng anh, bò em hoång coù anh Hai. Vaäy maø anh cöù aøo aøo maày maày tao tao yôùi em woaøi. Thieät tình...

Vöøa noùi, Mít vöøa laøm boä chuø uï, day maët ngoù moâng, nhöng maét vaãn lieác ngang nhìn thaèng Cua. Cua phaân vaân thaáy roõ: - UÛa, chöù phaûi kiu maày baèng yoáng yì?

- Thì, thì... kiu baèng “em” ñoù.

- Uyù trôøi thaàn, hoài naøo tôùi giôø...! Thoâi

D

ó nhieân toâi khoâng coù yù ñònh caïnh tranh vôùi nhaø vaên Sôn Nam veà ñeà taøi aåm thöïc, toâi chæ muoán noùi veà caùi phoá phöôøng aên uoáng cuûa toâi maø thoâi.

Saøi Goøn ra ñöôøng laø gaëp quaùn. Maø toaøn quaùn ngon. Ñaát Saøi Goøn laø caùi ñaát ñuû thöù ñaëc saûn cuûa 61 tænh thaønh taäp trung veà ñaây. Toâi aên buùn boø Hueá treân ñöôøng VTS ôû Saøi Goøn thaáy thòt boø coøn ngon hôn buùn boø Hueá treân ñöôøng LTT gaàn Ñaïi Noäi ôû Hueá. Toâi aên chaû caù laõ voïng treân ñöôøng TQT thaáy thôm hôn chaû caù Laõ voïng ôû phoá Laõ Voïng Haø Noäi. Toâi aên cao laàu treân ñöôøng NTT ôû Saøi Goøn thaáy nöôùc leøo coøn ngon hôn caû tieäm cao laàu noåi tieáng gaàn chuøa caàu Hoäi An. Ñôn giaûn thoâi, ôû Saøi Goøn, vaät lieäu naáu, gia vò ngon, thì moùn aên cuõng ngon hôn. Do ñoù, ôû Saøi Goøn, ñoà aên maéc hôn nhöõng nôi khaùc.

Maø toâi gheùt nhaát laø caùi quaùn Ngon treân ñöôøng NKKN. Ngöôøi Saøi Goøn chaúng ai vaøo quaùn ñoù aên caû. Chæ coù daân tænh hay “Vieät kieàu ngô ngaùc” khoâng

bieát ñi ñaâu môùi vaøo ñoù, vì ñôn giaûn laø hoï töø xa ñeán, ñaâu coù raønh nhieàu nôi, chæ theo maáy tôø quaûng caùo thoâi, neân hoï chæ bieát coù moãi caùi quaùn ñoù taäp trung nhieàu ñoà aên, theá laø xeáp haøng roàng raén keùo nhau vaøo aên. Ngöôøi Saøi Goøn khoâng bao giôø xeáp haøng ñi aên.

Hoài Haø Noäi baùn phôû maäu dòch, ngöôøi Saøi Goøn ñi aên phôû Hoaø Pasteur, Phôû Bình LCT, ngöôøi baùn ñem toâ phôû ñeán taän baøn roài chuùc aên ngon mieäng, 8 ngaøn moät toâ. Baây giôø phôû Hoaø phôû Bình bò thieân haï keùo ñeán aên nhieàu quaù, ngöôøi Saøi Goøn tìm quaùn khaùc maø aên. AÊn maø xeáp haøng, chen chuùc chaät choäi laø khoâng phaûi caùch aên cuûa ngöôøi Saøi Goøn.

Ngöôøi Saøi Goøn coù moät caâu “aên quaän 5, naèm quaän 3, la caø quaän 1”. Muoán aên ngon thì chaïy vaøo quaän 5, ôû ñoù ngöôøi Hoa soáng nhieàu, baùn caùc moùn aên trung quoác nhieàu, maø moùn Hoa laø ñeä nhaát aåm thöïc. Muoán ôû ñeïp thì mua nhaø quaän 3, ôû ñoù ngaøy tröôùc laø coâng sôû, nhaø ôû cuûa coâng chöùc cao caáp tröôùc 75,

xaây nhaø theo phong caùch Phaùp - Myõ, ñeïp vaø yeân tónh, maø phong caùch xaây nhaø cuûa phöông taây laø ñeä nhaát kieán truùc. Muoán ñi chôi thì chaïy ra quaän 1, ôû ñoù coù truïc ñöôøng Nguyeãn Hueä - Leâ Lôïi - Traàn Höng Ñaïo luùc naøo cuõng ñoâng ngheït ngöôøi vaø voâ soá tuï ñieåm aên chôi, giaûi trí.

Ngöôøi Saøi Goøn thích aên ngoaøi ñöôøng.

Nhöng ñöôøng phoá baây giôø buïi baëm quaù, neân ruû nhau vaøo caùc quaùn gaàn bôø soâng, quaùn saân vöôøn roäng raõi. Ngoài nôi traêng thanh gioù maùt, aên uoáng cuõng thaáy ngon mieäng hôn. Ngöôøi Saøi Goøn thích goïi nhieàu ñoà aên. Vaøo baøn laø cöù goïi cho ñaõ mieäng, anh boài thaéc maéc hoûi laïi khaùch “ñi maáy ngöôøi” laø nhaän ñöôïc caùi voã vai thaân tình baûo ñi laøm ñi...

Goïi nhieàu, maø aên chaúng bao nhieâu, môøi nhau ñi aên laø ngoài noùi chuyeän, trao ñoåi chuû yeáu, chöù choïc ñuõa thì phaûi ñôïi nhaéc môùi gaép thöùc aên. AÊn ngoaøi ñöôøng vaäy, nhöng ngöôøi Saøi Goøn thích nhöõng böõa côm gia ñình. Nôi ñoù coù vôï choàng con caùi, coù oâng baø cha meï, coù anh em coâ dì, coù ñoâng ngöôøi ngoài aên thì caâu chuyeän môùi vui, môùi raâm ran.

Ngöôøi Saøi Goøn aên moät böõa côm toái coù khi laâu hôn tieáng ñoàng hoà.

Maø ngöôøi Saøi Goøn ñi aên tieäc cuõng laï. Toâi nhôù hoài toâi coøn nhoû, meï toâi daét toâi ñi aên ñaùm tieäc gì cuõng vaäy, baét toâi aên tröôùc moät ít ôû nhaø, xong roài môùi ñöôïc ñi. Meï toâi noùi, nhö vaäy ñeå khoâng thoâi voâ tieäc mình caém cuùi aên ngöôøi ta noùi mình cheát ñoùi. Ngöôøi Saøi Goøn laø vaäy, khi ñi ra ngoaøi aên, nhaát ñònh khoâng coù hình aûnh “tì tì maø aên”, “hoát laáy hoát ñeå”, thaø aên xong roài veà nhaø luïc côm nguoäi aên, chöù khoâng coù chuyeän caém cuùi maø aên. Toâi nhôù meï toâi daïy, mieáng aên laø mieáng toài taøn, ñöøng coù vì moät mieáng aên maø ñeå ngöôøi ta ñaùnh giaù.

Ngöôøi Saøi Goøn laøm khaùch thì khoâng ai gaép mieáng cuoái cuøng, coøn laøm chuû thì coá eùp khaùch mieáng cuoái cuøng, neân cuoái cuøng thöøa ra moät mieáng khoâng ai gaép. Ngöôøi Saøi Goøn laøm chuû thì khoâng muoán khaùch thieáu ñoà aên, coøn laøm khaùch thì khoâng muoán mang tieáng haùo aên, neân cuoái cuøng thöøa thöùc aên.

Ngöôøi Saøi Goøn laøm khaùch thì mang quaø ñeán cho chuû, coøn laøm chuû thì taëng quaø cho khaùch mang veà, cuoái cuøng ai cuõng coù quaø. Ngöôøi Saøi Goøn laøm khaùch thì tieân chuû haäu khaùch, coøn laøm chuû thì tieân khaùch haäu chuû, cuoái cuøng ñeå con nít vaø phuï nöõ gaép thöùc aên tröôùc.

Khaùch vaø chuû, ñoái vôùi ngöôøi Saøi Goøn laø caû moät vaên hoaù.

Nhöng ngöôøi Saøi Goøn khoâng coù thoùi quen môøi aên nhö cuûa nhöõng mieàn khaùc.

Ngöôøi Saøi Goøn khi ngoài vaøo baøn aên, thì pheùp lòch söï laø nhöôøng cho chuû gaép thöùc aên tröôùc, nhöôøng cho ngöôøi lôùn tuoåi gaép tröôùc, nhöôøng cho ngöôøi coù vai veá hôn mình gaép tröôùc, nhöôøng cho phuï nöõ gaép tröôùc. Nhöng thoâng

43

thöôøng, ngöôøi gaép tröôùc seõ khoâng gaép thöùc aên vaøo cheùn mình, maø ñaùp leã laø gaép vaøo cheùn cuûa ngöôøi lôùn tuoåi, vaân vaân, theo thöù töï nhö treân. Ngöôøi Saøi Goøn khoâng vaên hoa, hoa myõ baèng lôøi môøi, maø ngöôøi Saøi Goøn ñoái xöû vôùi nhau baèng caùi leã aån trong haønh ñoäng. Ñoù laø vaên hoaù aåm thöïc cuûa ngöôøi Saøi Goøn. Toâi coù maáy anh baïn Haø noäi, vaøo Saøi Goøn aên cöù cheâ ngöôøi Saøi Goøn aên chaû môøi moïc gì caû, cöù caém cuùi gaép thöùc aên, nhöng gaép vaøo cheùn ai môùi laø vaán ñeà, chöù khoâng phaûi môøi baèng lôøi noùi laø vaán ñeà, hôn nöõa, nhöõng ngöôøi ngoài aên chung baøn hoâm ñoù, ñaâu phaûi ngöôøi Saøi Goøn...

Ngöôøi Saøi Goøn thích aên moùn laï, moùn môùi, vì caùi chaát “khai hoang” vaãn laø baûn tính cuûa hoï. Nghe ôû ñaâu coù moùn laï, moùn môùi laø tìm ñeán, xa xoâi cuõng ñeán. Nhöng ngöôøi Saøi Goøn thích aên ngon, neân moùn môùi maø dôû thì cuõng chæ laï, khoâng ai ñeán nöõa. Toâi coù caùi sôû thích aên ngon, neân toâi hay ñi xa ñeå thöôûng thöùc nhöõng moùn ñaëc saûn.

Toâi ra Haø Noäi aên thöû chaû caù Laõ voïng môùi thaáy khoâng ngon nhö quaûng caùo, hoâi muøi maém toâm. Toâi ra Nha Trang, Quaùn Gioù aên thöû moùn haûi saâm vaø söùa bieån, môùi thaáy khoâng ngon nhö trong quaän 5 hoï chöng haûi saâm vôùi ñöôøng pheøn vaø baïch quaû. Toâi xuoáng An Giang aên thöû moùn buùn nöôùc leøo thaáy cuõng chæ coù buùn vaø... nöôùc leøo. Toâi leân Ñaø Laït vaøo tuoát trong nuùi aên thöû thòt nai röøng nöôùng, thaáy ngon nhöng nöôùng kheùt quaù. AÊn nem ôû Nha Trang cuõng gaàn gioáng nhö Thuû ñöùc, aên thòt choù ôû Nhaät Taân cuõng khoâng ngon hôn ôû Thò Ngheø, aên chí maø phuû (cheø meø ñen) ôû Hoäi An thaáy y chang caùi baø gaùnh ñoøn gaùnh saùng saùng ñi ngang nhaø toâi baùn.

AÊn baép caûi haàm, artichaux haáp ñöôøng pheøn ôû Ñaø Laït thaáy cuõng laï, nhöng khoâng laøm toâi theøm, ñeán Thaùi Bình xem xem caùi nhaø maùy chaùo coøn baùn khoâng, ñeán Nam ñònh xem queâ höông cuûa Phôû VN coù ngon hôn ôû nhöõng nôi khaùc khoâng, ñeán Tieàn Giang aên thòt raén ôû traïi raén Ñoàng Taâm, aên thòt caù saáu ôû Hoa Caø Bình Trieäu, thaáy cuõng chæ laï mieäng thoâi chöù khoâng goïi laø ñaëc bieät. AÊn thòt khæ ôû Nuùi Baûo Ñaïi Ñaø Laït thaáy aùc quaù nhìn con khæ ñaõ caïo loâng y chang nhö ñöùa con nít, aên kyø nhoâng ôû Quy nhôn thaáy nhôøn nhôïn, aên thòt nhím ôû Ñaø Naüng thaáy gioáng thòt gaø...

Maø chung quy, taát caû nhöõng moùn naøy, ôû Saøi Goøn chæ caàn môû danh baï ñieän thoaïi baám nuùt hay goïi toång ñaøi 1080 hoûi moät tieáng laø ra nôi baùn.

Chaúng qua ngöôøi Saøi Goøn thích ñi ñeán taän cuøng cuûa söï vieäc, xem coù thaät laø nhö vaäy khoâng, ñoù cuõng chæ laø moät caùi baûn tính cuûa ngöôøi Saøi Goøn maø thoâi.

Teøo Saøi Goøn, chu du löôïm laët

44

tao ôùn quaù.

Mít cuôøi ngoûn nghoeûn, khoe hai haøm raêng nhö haït traùi ñaäu baép.

- ÔÙn yoáng yì, ñeå tía anh coù nôi coù choã chöù boä.

- Coøn tao waêng ñi ñaâu, lieäng ra ngoaøi ñöôøng cho choù gaëm sao.

- Anh thì cuõng...cuõng coù nôi nhö tía anh vaäy.

- Chaéc cuõng coù choù noù öng tao.

- Baäy neø. Maø kiu baèng em ñöôïc roài thì xöng anh ñi, nghe coi coù ngoït hôn keïo ñaäu phoïng hoâng. Taäp laàn ñi môùi coù ngöôøi öng anh chôù. Yí lôïi ñöøng coù hôû chuùt noùi “thaáy meï, thaáy baø coá...” nghe hoång eâm tai.

- Tao ñaâu caàn ñöùa naøo eâm tai. Ñöùa naøo muoán eâm thì eâm hoâng eâm thì thoâi chôù.

Gioïng thaèng Cua chôït ngheïn ngang, noù day löng ngoù haøng döøa nöôùc beân kia xeûo khoâng cho con Mít doøm maët, sôï thaáy noù muoán nhieãu nöôùc maét: - Tao hoâng... muoán ai öng tao. Neáu ruûi coù ñöùa naøo öng, maøy phuï yôùi tao chaïy theo naên næ noù... ñöøng coù öng. Tao ...muoán ôû nuoâi tía tao tôùi yaø... tôùi... cheát. Tía tao noùi ñôøn baø loùng naøy öa raéc roái, caám ñoaùn naøy noï, hôi chuùt hôû gioïng Ñieâu Thuyeàn y chang tuoàng haùt boäi. Ít ai ñöôïc nhö maù tao laém.

- Maù anh hoâng nhoûng nheûo sao?

- Maøy nhieàu chieäng! Maù tao luùc naøo cuõng theo phuï tía tao. Cöïc khoå môùi coù aên chöù nhoûng nheûo noãi yì. Cheøo xuoàng, ñaët lôø, hun chuoät... oâi thoâi... ñuû thöù.

Cua boø ñaày laïch, maù ngaéc chöng ngaéc caúng ñoát than luïi. Ñoït khoai lang yöøa nhuù, maù luoäc cho tía tao aên cho maùt.

Boâng bí rôï troå nhieàu, maù ngaét ñoït non naáu canh...

- Canh teùp hay canh caù keøo...

- Tao wueân hoång hoûi kyõ. Maù tao bôùi cho tía tao moät toâ ñaày nhoùc aên tröôùc, keá ñuùt cho tao roài môùi aên sau choùt. Boûi yaäy... tía tao nhaéc maù tao woaøì. Moãi toái chung yoâ noùp, tía tao nhaéc tao thaép nhang cho maù tao, nhaém ngoaøi thinh khoâng... maø... nhôù...

Gioïng con Mít cuõng maéc ngheïn: - Anh Cua, anh nhôù maù laém sao. Phaûi chi em sôùt bôùt cho anh moät maù... AØ, maø anh bieát maët maù anh hoâng?

- Laøm sao tao bieát ñöôïc. Tao öôùc yì...ÔØ anh öôùc yì...

- Anh öôùc gì... ñaâu noùi em nghe thöû coi naø.

- Tao öôùc yì tao ñaëng ngoù maët maù tao moät laàn thoâi. Treân nhaø oâng Hoäi, hình cuûa oâng Hoäi vôùi baø Hoâi roïi lôùn baøy treân tuû ñeå ngay giöõa nhaø ngoù ñeïp gheâ nôi.

Mít hôùn hôû: - Em bieát neø, em bieát maù anh toùc ñen maø daøi, chaân maøy voøng cung cuõng ñen luoân, maét nhoû röùc...

- Uyù trôøi ôi, maøy gaëp maù tao hoài

naøo yaäy Mít?

- Hoài ñoù em chöa sanh ra laáy gì gaëp.

Bò em thaáy anh gioáng in hòch tía anh caùi yoùc to neø, yai roäng coi ngang taøng neø, chöng tay yaøi neø, löng yaøi neø, muõi yaøi neø... Nguôøi anh caùi gì cuõng yaøi heát trôn heát troïi aù. Chæ coù caëp chöng maøy, caëp maét hoång gioáng tía anh. Yaäy laø phaûi gioáng maù anh chöù coøn yì.

Cua möøng quyùnh, noù la leân choäp laáy tay Mít laéc lia lòa: - Mít aø Mít! Em hay thieät. Em hay waù. Tao hôi... bò ngu ...bò hoång ñuû cha ñuû maù. Yaäy laø maét yí chöng maøy tao gioáng maù tao! Yaäy neáu tao ngoù maét tao laø thaáy maù tao sao? Trôøi thaàn ôi, laøm sao tao ngoù tao? Coù moân ngoù xuoáng nöôùc. Maø phaûi ra giöõa gioøng nöôùc môùi trong, gaàn bôø ñuïc ngaàu haø.

Mít moø tay trong tuùi aùo khæ, ruùt ra caùi kieáng nhoû xíu: - Em coù kieáng neø. Anh roïi thöû coi naøo! Dì UÙt Baùnh Traùng bieåu mua tuoát beân chôï Gioàng Sen. Dæ xôùt cho em caùi kieáng yí caùi löôïc, noùi em lôùn roài phaûi lo theâm nhöng theâm nhò. Ngaët, dæ kiu em, gaùi khoân hoång ñaëng soi kieáng chung yôùi ai, giöõ mình ngay ngaén, “khoai moân baát xuaát”, chôø ngaøy xuaát giaù...

- Sao coù yuï khoai moân baïc haø trong troûng? Coøn xuaát giaù laø sao?

- Em hoång bieát. Maáy tieáng ñoù dæ öa noùi thô Yaâng Tieâng môùi bieát. Hoång chöøng xoùm dæ nöôùc lôï khoù troàng caø, neân dæ naáu canh chua khoai moân neâm rau ngoå.

Mít boãng hôùt haûi: - UÙt kiu em giöõ cho kyõ, ñöøng laøm maát laøm beå, sôï xui. Neáu dæ hoûi kieáng ñaâu, em bieát ...xuaát giaù... laøm sao yôùi dæ ñaây?

Thaèng Cua caàm caùi kieáng, tay noù phaùt run en.

- Maù! Cheeøng ôi... Maù ôi...Con... con thaáy maù roài neø.

Gioïng Cua ñaày hôi nöôùc, chôït haï thaáp aân caàn: - Hoång sao ñaâu Mít. Nghe neø Mít.

Heã tao soi chung kieáng yôùi maøy...yôùi em... tao ñaëng thaáy maù tao moãi ngaøy, thì tao theà coù maù tao chöùng... Heã tao noùi sai cho huøm baét saáu tha. Noùi coù trôøi coù ñaát: tui laø thaèng Cua, chöøng naøo em xuaát giaù naáu khoai moân, thaèng Cua naøy ñi yôùi em moät löôït, loäi boä cheøo xuoàng mieãn sao cho tôùi, hoång boû em giöõa ñaøng. Ñaëng hoân?

Traàn Thò Vónh Töôøng

California, thaùng 8-2008 ------------------Chuù Thích: Xin caûm ôn taùc giaû Nguyeãn Taán Loäc, Webmaster cuûa caùc hình aûnh trong baøi vieát naøy <http://nguyentl.free.fr> 1 web heát söùc ñoà soä cho yoâ thoaûi maùi, töï nhieân laáy bao nhieâu hình ñi ra tuyø yù, cam ñoan khoâng laøm khoù deã.

S

ex - moät ñeà taøi muoân thuûa luoân laø moät chuû ñeà nhaïy caûm khoâng chæ ñoái vôùi theá heä 8x hay 9x. Giôø ñaây, vôùi vieäc “ADSL hoùa” (Internet vôùi toác ñoä cao) ôû VN (maëc duø chaát löôïng dòch vuï luoân ñi cuøng vôùi khaåu hieäu “treo ñaàu deâ baùn thòt choù”) ñaõ daãn tôùi söï ra ñôøi cuûa NET SEX. Vaâng, NET SEX ngaøy caøng bieán töôùng vaø phaùt trieån maïnh trong coäng ñoàng cyber cuûa ngöôøi Vieät. Caùc 4rum sex vieät moïc leân nhö naám sau côn möa raøo thi nhau loâi keùo member. Gaùi goïi cuõng hoøa nhaäp vaøo “theá giôùi soá” ñeå chuyeån ñòa baøn leân Internet vôùi caùc maøn chat sex ñeå caâu khaùch. Coøn caùc “nöõ tuù daït voøm ñoàng chí hoäi” (nhoùm gaùi treû boû nhaø ñi hoang) thì ñaõ duøng “voán töï coù” ñeå soáng qua ngaøy ñoïan thaùng vaø ñaõ “ñaët daáu aán” trong coäng ñoäng cyber Vieät vôùi thuaät ngöõ “cöùu net”... Môøi caùc baïn ñoïc cuûa DNÑS thöû theo chaân Ñöôøng Taêng vôùi Toân Ngoä Khæ ngaøy xöa cuøng ñi vaøo maáy caùi “ñoäng nheàn nheän” naøy ôû trong nöôùc ñeå xem roõ chaân töôùng cuûa noù nhö theá naøo (Lôøi khuyeân laø quyù baïn ñoïc neân vieát di chuùc vaø mua baûo hieåm nhaân thoï tröôùc, traùnh caùi cheát laõng xeït khi veà Vieät Nam chôi net maø vôï con khoâng ñöôïc höôûng xu naøo nheù )

1. 4rum sex vieät

Moät khoaûng thôøi gian tröôùc ñaây, khi caùc hacker “muõ traéng” ra chieán dòch baøn tay saïch (chuû yeáu laø hình thöùc DDOS) neân ñaõ khoâng theå “nhoå coû taän goác” ñöôïc, vaø taát nhieân thöïc hieän ñuùng nhö caâu noùi ñeå ñôøi cuûa Terminator “ I’ll be back” , caùc 4rum sex vieät ñaõ quay trôû laïi coøn huøng maïnh hôn xöa.

Caùc “ñaïi gia” trong laøng sex vieät thì phaûi keå ñeán nhö coithienxxx, conhxx, coixxx, lauxxx.... vaø gaàn haøng traêm site khaùc ma quyù ñoäc giaû chaéc ai cuõng bieát heát roài neân khoûi caàn keå ra ñaây cho chaät trang baùo. Coù vôùi soá löôïng member leân tôùi haøng chuïc nghìn thaønh vieân vaø trong 1 thôøi ñieåm thì gaàn 4000-5000 ngöôøi cuøng truy caäp moät luùc.

Coù nhieàu ngöôøi hoûi raèng : Theá caùc Webmaster (chuû maïng) naøy hoï aên caùi giaûi gì maø cöù boû coâng laøm trang Web cho ngöôøi ta coi chuøa vaäy? Coù ñaáy!

Coù aên ñaáy, coù nhieàu website “truùng lôùn” qua vieäc cho ngöôøi ta coi chuøa ñaáy quyù vò ôi! Cuõng ñôn giaûn nhö ta hoûi: Theá maáy caùi ñaøi tuyeàn hình ôû UÙc cuûa quyù vò baïn ñoïc hoï aên caùi giaûi gì maø cöù caám ñieän vaøo TV laø coù chöông trình coi suoát ngaøy ñeâm. Chuùng ta ñaâu coù ai traû cho nhaø ñaøi TV ñoàng xu naøo ñaâu?

Website cuõng vaäy, chöông trình xem thì mieãn phí, nhöng ngöôøi ta khai thaùc soá löôïng ngöôøi vaøo xem (caøng ñoâng caøng toát) baèng nhieàu höôùng khaùc nhau maø chuû yeáu laø quaûng caùo vaø laøm nhaø ñaïi lyù baùn saûn phaåm mua qua maïng (e-commer).

Haàu heát caùc 4rum naøy ñeàu raäp khuoân nhau töø “quy trình saûn xuaát” ñeán noäi dung beân trong. Ñaàu tieân laø ñoäi nguõ quaûn lyù cuûa caùc 4rum naøy seõ ñi hack (choâm aên caép chi tieát) Credit Card “chuøa” ñeå roài vaøo caùc site theá giôùi mua account , down film veà vaø upload leân server cuûa 4rum ñoù. Sau ñoù tuøy vaøo chaát löôïng film thì seõ phaân chia ra thaønh 2 caáp baäc: “haøng vip” cho “Vip member” (phaûi traû tieàn) vaø film “haøng lôûm” cho member (khoâng phaûi traû tieàn) (Cuûa reû laø cuûa oâi maø ). Film aûnh thì töø AÂu, AÙ ñeán Phi ñeàu ñuû caû, ñaëc bieät laø caùc film +

aûnh Vieät phaàn lôùn laø ñeàu bò quay leùn roài phaùt taùn leân maïng !

Cuõng caàn phaûi noùi theâm, chieâu thöùc “neùm ñaù giaáu tay” ngaøy caøng phoå bieán roäng raõi hôn ôû caùc web sex. Neáu chaúng may baïn Laø moät coâ gaùi bò moät tay exlover naøo ñoù thuø haèn, noù seõ post soá mobile, teân tuoåi, ñòa chæ vaø ñoâi khi laø keøm caû aûnh vôùi lôøi “chaøo haøng” raát khieâu gôïi daâm duïc nhö moät loaïi progirl (gaùi chuyeân nghieäp) chính coáng.

Taát nhieân sau ñoù thì naïn nhaân seõ laø ngöôøi laõnh ñuû vôùi vuï khuûng boá di doäng naøy, coøn tay ex-lover kia thì seõ ngoài nhaø cöôøi sung söôùng ñaày beänh hoïan .

Vì vaäy, caùc baïn nöõ haõy thaät caån troïng trong vieäc giöõ gìn gìn thoâng tin caù nhaân cuûa mình, phaûi kyõ nhö “ngöôøi xöa” giöõ... trinh tieát vaäy môùi traùnh nhöõng ñieàu ñaùng tieác seõ xaåy ra sau naøy, neáu chaúng may baïn xuø nhaàm moät tay coù maùu “bònh”.

2. Ca ve Thôøi Ñaïi Soá

“Thôøi ñaïi soá” laø thôøi kyõ thuaät soá (digital) cuõng hoøa mình vaøo cuoäc chôi.

“Gaùi aên söông” giôø ñaõ chuyeån qua 1 ñòa baøn hoïat ñoäng roäng lôùn hôn ñeå kieám khaùch maø khoâng caàn ñeán moät “maù mì” naøo caû . Theá laø moät hình thöùc môùi ñöôïc ra ñôøi “chat sex” nhö palxxx. Palxxx coù 2 caáp baäc cho thaønh vieân, nick ñen khoâng maát tieàn thì...chæ ñöôïc chat chay, nick xanh traû tieàn (4060USD) thì “maën ngoït” ñuû caû. Trong room VIP luoân laø nhöõng maøn “show haøng” cuøng vôùi nhöõng lôøi leõ taùn tænh, khieâu ñôïi nhau ñeàu nhuïc duïc cuûa caùc thaønh vieân. Caùc ca ve seõ töø töø truùt boû quaàn aùo treân ngöôøi mình ñeán khi “traàn nhö nhoäng”, ñoâi khi coøn dí saùt wc (webcam maùy thu hình qua computer) vaøo caùc khu vöïc “moät laïch ñaøo

45

nguyeân nöôùc chöûa thoâng” cuûa baø Hoà Xuaân Höông nöõa kìa. Nhö vaäy môùi “ taêng theâm “nhieät ñoä” cuûa room cuõng nhö khaúng ñònh chaát löôïng “ ñieän nöôùc ñaày ñuû” cuûa mình Daân chat sex cuõng tuaân theo giôø giaác nhaát ñònh. Thöôøng thì tröôùc 12 giôø ñeâm seõ chæ laø caùc maøn “chaøo hoûi” maø thoâi, coøn caùc maøn “thaùc loïan” thaät söï thì thöôøng baét ñaàu vaøo luùc sau 12 giôø ñeâm. Theo lôøi caùc chatter chuyeân nghieäp thì vaøo thôøi gian naøy thì film sex cuûa Taây coù baät leân cuõng chaû thaèng naøo theøm “ñaù hình” ñeán nöûa giaây vì “haøng noäi” coøn “hot” hôn raát nhieàu bôûi caùc “live show” khoâng chæ cuûa gaùi goïi, ñoâi khi laø caû moät ñoâi ñang “maây möa” vôùi nhau trong phoøng chat ñeå cho caû room xem. Tieáp ñoù thì kieåu gì hòeân töôïng “coäng höôûng” cuõng xaûy ra khi caû laøng khoâng chòu ñöôïc “nhieät” nöõa vaø taát caû cuõng nhau “nuy” (khoûa thaân) taäp theå taïi phoøng chat!

Côûi daàn töøng moùn roài ñeán... em chaúng coøn chi ñeå chaøo haøng 3. “Cöùu Net” cho em theâm 10-20 chuïc ngaøn (tieàn charge) vôùi maáy em “cöùu net” deã daøng, Vôùi vieäc xuaát hieän cuûa “nöõ tuù daït Vieät), tieàn aên saùng + xe oâm ñeå em... ai ngôø rôi vaøo caùc gaáu nöõ trong baêng “daït voøm ñoàng chí hoäi”. Toát nhaát khi veà nhaø ñoàng chí hoäi” thì hieän töôïng “cöùu dzìa dzôùi maù em. net” ngaøy caøng trôû neân phoå bieán. Noù Tuy nhieân, ñi ñeâm laém cuõng coù ngaøy queâ nhaø thaêm gia ñình cuõng neân caûnh ñöôïc giôùi chatter chuyeân “cöùu net” gaëp ma. Gaàn ñaây, “cöùu net” ñaõ chuyeån giaùc vôùi con “nôïn noøng” cuûa chính ñaùnh giaù laø “haøng saïch”, reû, treû. Gaùi qua hình thöùc “löøa net” khi caùc “nöõ mình mí baùc aï, coù theá môùi traùnh sa “cöùu net” thöôøng ngoài thaâu ñeâm suoát tuù daït nhaø ñoàng chí hoäi’ ñaõ laäp baêng chuoät (computer) vaøo hang gaáu...

Lôøi keát: baûn chaát Internet khoâng heà saùng, aên nguû taïi caùc haøng net ñeå “baén nhoùm vôùi nhau, cuøng “ñong” caùc con coù xaáu hay toát, noù chæ laø moät coâng cuï nick” cuûa mình leân caùc room ñeå chôø deâ khoângâ thích aên coû maø ñoøi aên...keïo cöùu. Nhieàu khi keït laâu quaù, caùc naøng döøa. Sau nhöõng maøn “chaøo haøng” ñeå phuïc vuï cho muïc ñích cuûa con ngöôøi. seõ nhaûy boå vaøo nick cuûa baïn vôùi 1 “ñong gaø”, khi gaø thanh toùan tieàn vaø caâu goïn loûn “cöùu em” vaø tieáp ñoù laø daãn ñi aên uoáng no neâ, thì “nhanh nhö maøn “check haøng” cuûa caùc “hieäp só”. aên caép” moät luõ ôû ñaâu nhaûy ra “hoäi Coøn luùc naøo xoâng xeânh thì “chæ caàn ñoàng” con gaø beùo ngay. Nheï thì coøn qua ñeâm”, moïi caùi khaùc khoâng quan kòp boû chaïy, naëng thì “boû cuûa chaïy taâm . laáy ngöôøi”. Coù vuï coù oâng “Dzieät kieàu Neáu thaáy “haøng ngon” (treû ñeïp, ngô ngaùc” coøn bò cöôùp xe gaén may ôû traéng treûo 1 tí) laø ngay laäp töùc anh döôùi Chôï Mô (Haø Noäi) vì töôûng ñong phoùng nhö bay, 12 cuïc tieàn anh naém ñöôïc em 16 “ngon laønh caønh ñaøo”, ai trong tay, 3 bao cao su, thôm muøi... deø ñaøo khoâng thaáy ñaâu chæ thaáy “oåi” cao su, phi tôùi choã em. Taát nhieân laø (ñaù cuïc) khi bò chuùng noù ñaám ñaù cho 1 sau khi thanh toaùn tieàn thì thöôøng seõ traän, maët muõi söng vuø leân vaø keát quaû ñöa caùc em ñi aên toái, sau ñoù thì “Laâm laø “Ngöôøi ôû laïi, ñeå “con” xe SH ñi nheù” Gia Trang” thaúng tieán (chuyeän gì xaûy (Ngu thì cheát chöù beänh taät gì ) ra sau ñoù thì ai cuõng bieát laø chuyeän Vôùi vieäc net sex ngaøy caøng phoå gì roài). Saùng hoâm sau haøo phoùng thì bieán vaø tinh quaùi hôn nhö hieän nay thì caùc cô quan nhö BKIS hay C15 (coâng an baøy tröø toäi phaïm) cuõng “boù tay”.

Vì ña soá caùc server naøy naèm ôû nöôùc ngoaøi, nôi sex ñöôïc cho laø coâng khai neân hoï cuõng khoâng coù lyù do gì ñeå quy toäi caû. Muoán Ngoaøi hình aûnh phaàn aâm thanh reân ræ dieät cuõng khoù, vì phaûi cuõng phaûi gôïi duïc dieät töø trong taâm töôûng, trong nhaän thöùc, nhöng noù ñaõ aên saâu vaøo tieàm Noù xaáu hay toát laø tuøy vaøo muïc ñích thöùc cuûa moät soá ngöôøi roài söû duïng Internet cuûa ngöôøi chöù khoâng thì...dieät laøm sao. Ñaây cuûa net..

Haø Thaønh laõng töû cuõng laø hoài chuoâng caûnh tænh cho caùc baïn ñoïc laø Vieät kieàu ô xa veà thaêm queâ höông töôûng “ngon Chæ nhaù caëp ñuøi thoâi, thoûa thuaän xong môùi xem tieáp... aên” ñöôïc FOC (free of

46

N

göôøi phöông xa khi tieáp xuùc vôùi ngöôøi Saøi Goøn deã caûm nhaän ñöôïc ho ïkhoâng coù gì maø khoù hieåu, vì ngöôøi Saøi Goøn thöôøngï thaúng tính, boäc tröïc, trong buïng nghó theá naøo thì lôøi noùi nhö vaäy, vaø hoï thích boäc baïch suy nghó cuûa mình vôùi baïn beø.

Saøi Goøn möa naéng thaát thöôøng, neân tính tình cuûa ngöôøi Saøi Goøn cuõng thaát thöôøng. Saøi Goøn möa ñoù, roài naéng ñoù, ngöôøi Saøi Goøn cuõng vaäy, vui ñoù, roài buoàn ñoù. Neáu baïn laø ngöôøi Baéc hay Trung môùi di cö vaøo nam, coù leõ baïn seõ caûm thaáy ngöôøi Saøi Goøn hôi bò “haâm haâm”, hôi bò “baát thöôøng” nhö “thôøi tieát” nôi ñaây.

Naøy nheù! Khi baïn yeâu moät coâ gaùi Saøi Goøn, baïn neân chuaån bò taâm lyù. Ai maø bieát ñöôïc, khi baïn ñaët moät nuï hoân cuûa mình leân caùi goø maù ñaùng yeâu cuûa coâ baïn gaùi ñoù, baïn seõ nhaän ñöôïc moät göông maët laïnh luøng ñaùng sôï, hay baïn seõ nhaän ñöôïc moät nuï cöôøi laøm maùt dòu caû Saøi Goøn ñang muøa noùng nöïc. Coøn neáu baïn yeâu moät anh chaøng Saøi Goøn, thì cuõng neân chuaån bò taâm lyù, anh ta vöøa caõi loän “chí töû” vôùi baïn moät traän kinh hoaøng xong, coù khi muoán ñoát luoân caû nhaø baïn, vaäy maø quay ngoaét ñuøng ñuøng boû ñi moät maïch, thì 10 phuùt sau anh ta queïo laïi ngoït nhö mía haáp ñöôøng pheøn “em ôi raûnh khoâng, tuïi mình ñi... uoáng caø pheâ ñi”, tænh ruïi nhö “soùng gioù” chöa töøng xaûy ra.

Nhöng Saøi Goøn möa hay naéng thì cuõng coù muøa. Saøi Goøn khoâng coù ñuû 4 muøa nhö Haø Noäi, chæ coù 2 muøa möa naéng. Toâi thích caùi thôøi tieát ôû Haø Noäi, vì ôû ñoù, tui ñöôïc thöôûng thöùc theá naøo laø caùi noùng oi ngöôøi, theá naøo laø caùi reùt naøng Baân, gioù muøa ñoâng baéc, chöù ôû Saøi Goøn, tui maëc moät boä ñoà caû naêm cuõng thaáy thích hôïp, chaúng caàn mua ñoà ñoâng hay xuaân gì caû.

Ngöôøi Saøi Goøn cuõng vaäy, tính tình khoâng phöùc taïp, thaäm chí, baïn coù theå ñoaùn tröôùc taâm lyù cuûa hoï, neáu baïn quen hoï laâu ngaøy. Teøo tui coù moät coâ baïn ngöôøi Haø Noäi, coâ naøy chæ noùi chuyeän vôùi tui chöa ñeán 5 laàn, theá maø coâ aáy nhaän xeùt tui chính xaùc, chaúng bieát coù phaûi con gaùi Haø Noäi quaù nhaïy caûm, hay con trai Saøi Goøn quaù ñôn giaûn.

Ngöôøi Saøi Goøn suy nghó ñôn giaûn, noùi chuyeän cuõng ñôn giaûn, khoâng vaên hoa, khoâng raøo ñoùn, khoâng aån yù, khoâng mæa mai chaâm bieám saâu xa. Tính tình cuûa ngöôøi Saøi Goøn raát thoaùng, nhöng khoâng deã daõi. Neân ngöôøi Saøi Goøn ñi ñaâu cuõng laäp thaân ñöôïc. Maø ngöôøi Saøi Goøn cuõng saün saøng ñoùn baïn beø

khaép nôi ñeán Saøi Goøn laäp thaân nghieäp.

“Cuøng nhau maàn aên phaùt trieån ñoâi beân cuøng coù lôïi” laø quan ñieåm chung cuûa ngöôøi Saøi Goøn hoâm nay, cho duø ngöôøi hôïp taùc “maàn aên” cuûa mình laø ngöôøi mình öa hay khoâng öa.

Teøo tui coù nghe moät coâ baïn ôû Haø Noäi keå vôùi tui, coâ aáy coù moät anh baïn ôû Haûi Döông, leân Haø Noäi laøm vieäc, gaëp ngöôøi Haø Noäi hoûi sao khoâng veà Haûi Döông maø laøm, ôû laïi Haø Noäi laøm gì. Tui khaù baát ngôø. Saøi Goøn luoân môû roäng voøng tay vôùi baïn beø moïi mieàn, tui hy voïng chöa coù vaø khoâng coù ai ñeán Saøi Goøn phaûi nghe moät caâu naøo nhö theá.

Neáu Saøi Goøn coù suy nghó cuïc boä nhö vaäy, coù leõ Saøi Goøn xöa vaø nay ñaõ khoâng laø “ñieåm ñeán” cuûa moïi ngöôøi.

Saøi Goøn khoâng phaûi laø thieân ñöôøng nhö nhieàu ngöôøi vaãn nghó. ÔÛ Saøi Goøn baïn deã bò shock, ngay caû Teøo tui, laø ngöôøi sinh ñeû taïi Saøi Goøn chính hieäu con nai vaøng, tröôùc phong caùch suy nghó vaø laøm vieäc cuûa ngöôøi Saøi Goøn.

Saøi Goøn khoâng bao giôø nguû, ngay caû trong khi nguû Saøi Goøn cuõng vaãn thao thöùc veà nhöõng vieäc cuûa ngaøy mai.

Ngöôøi Saøi Goøn coù theå laøm vieäc trong baát kyø moâi tröôøng naøo. AÊn saùng, aên tröa, aên toái, cafe, massage, caâu caù, giaûi trí, baát cöù ôû ñaâu, baïn cuõng coù theå bò ngöôøi Saøi Goøn keùo baïn vaøo cuoäc laøm aên cuûa hoï. Ngöôøi Saøi Goøn baây giôø, laøm vieäc ñeán 12 giôø tröa, nghæ ngôi troø chuyeän moät chuùt ñeán 1 giôø roài baét ñaàu laøm vieäc tieáp laø chuyeän bình thöôøng, maø trong caû luùc nghó ngôi ñoù, hoï cuõng coù theå “tranh thuû” vôùi moät ñoái taùc naøo ñoù. Hieän nay, hình nhö chæ coøn nhöõng coâng ty quoác doanh, cô quan haønh chính laø vaãn laøm vieäc “ñuùng giôø”, vaãn coøn caûnh saùng caép oâ

ñi toái caép veà. ÔÛ Saøi Goøn, neáu baïn khoâng naêng ñoäng, khoâng thöïc söï gioûi, thì baïn seõ thaáy raát khoù khaên ñeå kieám soáng, coøn neáu baïn laø ngöôøi coù taøi, thì Saøi Goøn luoân mong moûi söï ñoùng goùp cuûa baïn. Ñoù laø lyù do, ngaøy caøng nhieàu ngöôøi töø nhöõng ñòa phöông khaùc ñoå xoâ ñeán Saøi Goøn laøm aên, coâng chöùc, nhaân vieân, ca só, nhaïc só, nhöõng ngöôøi lao ñoäng tay chaân ñaõ choïn Saøi Goøn laøm ngoâi nhaø thöù 2 cuûa hoï. Thaäm chí, hoï chæ ñeán Saøi Goøn kieám tieàn thoâi, roài veà queâ nhaø laïi, Saøi Goøn cuõng vaãn chaáp nhaän, khoâng ñònh kieán, khoâng cuïc boä, luùc naøo cuõng môû roäng voøng tay, nhö baûn tính cuûa ngöôøi Saøi Goøn, Ngöôøi Saøi Goøn khoâng giaän ai laâu bao giôø. Saøi Goøn khoâng nhö vaäy, ngöôøi Saøi Goøn raát deã tha thöù. Neáu baïn choïc giaän coâ baïn gaùi Saøi Goøn cuûa mình, baïn haõy chòu khoù doã ngoït vaøi caâu, coâ aáy seõ nguoâi côn giaän ngay. Con trai Saøi Goøn cuõng vaäy, ít khi naøo ñeå buïng chuyeän gì. Böïc mình laø cöù theá oang oang, aàm ó moät luùc, heát, laø heát.

Ngöôøi Saøi Goøn khoâng môøi lôi. Ngöôøi Saøi Goøn thaûo aên, tui nghe meï tui noùi vaäy. Môøi laø môøi, khaùch khoâng aên laø giaän, chöù ngöôøi mieàn khaùc, môøi maø khaùch ngoài vaøo aên laø khoâng thích, chæ môøi theá thoâi. Ngöôøi Saøi Goøn uoáng cuõng vaäy, uoáng laø uoáng thieät tình, uoáng khi naøo chuû xæn khaùch xæn môùi veà, chöù khoâng coù boû cuoäc giöõa chöøng.

Saøi Goøn ñöôïc thieân nhieân öu ñaõi, neân baûn tính ham chôi hôn ham laøm vaãn coøn trong ngöôøi Saøi Goøn. Ngöôøi Saøi Goøn chôi ít bieát tieát kieäm, trong tuùi coøn tieàn laø coøn xaøi. Ngöôøi Saøi Goøn cuõng hay naûn loøng, khoâng beàn chí nhö baïn beø mieàn khaùc. Ngöôøi Saøi Goøn cuõng hay coù tình traïng beø phaùi. Tui nhôù ngaøy aáy Teøo tui coøn hoïc caáp 2,

47

trong lôùp tui coù moät coâ baïn ngöôøi Baéc con cuûa gia ñình di cö naêm 54, tui vaãn thöôøng nghe luõ baïn tui choïc coâ aáy laø “baéc kyø”. Luùc ñoù trong tui khoâng coù khaùi nieäm gì veà 2 chöõ naøy, mang veà nhaø hoûi meï, thì meï giaûi thích tui nghe, nghe xong tui cuõng thaáy bình thöôøng. Sau naøy leân caáp 3, coâ naøy laø baïn gaùi ñaàu tieân cuûa tui... tui ñaâm thích caùi gioïng “baéc kyø nho nhoû” aáy.

Toâi hay chæ coâ aáy baét chöôùc noùi gioïng mieàn Nam, 2 ñöùa tui cöôøi laên cöôøi boø, tui coâng nhaän, con gaùi Baéc noùi gioïng mieàn Nam thuù vò cöïc kyø, thaáy “thöông ôi laø thöông”.

Toâi coù khaù nhieàu cô hoäi gaëp gôõ vaø tieáp xuùc vôùi baïn beø nhieàu nôi, tui thaáy chæ coù ngöôøi Saøi Goøn laø laøm bieáng.

Maø coâng nhaän, Saøi Goøn laøm bieáng thaät. Nhöng khi hoï sieâng, hoï laøm vieäc raát caät löïc vaø coù hieäu quaû. Baïn beø tui nhaän xeùt ngöôøi Saøi Goøn hieàn, deã tin ngöôøi, tui thaáy ñuùng. Ngöôøi Saøi Goøn khoâng bieát aên mieáng traû mieáng, ngöôøi Saøi Goøn khoâng thuø dai. Giaän thì giaän, töùc thì töùc, nhöng maø heát töùc heát giaän xong thì hueà, hì hì, hueà laø hueà, chöù

UÙ

Nhaø thôø Cha Tam, teân chính thöùc laø Nhaø thôø Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ, laø moät nhaø thôø coå, hieän toïa laïc taïi soá 25 Hoïc Laïc, phöôøng 14, quaän 5, Thaønh phoá SAIGON.

Nguoàn goác

Xeùt thaáy ôû Chôï Lôùn thuoäc giaùo phaän Chôï Quaùn, ngöôøi Vieät goác HoA theo ñaïo Coâng giaùo khoâng coù nôi caàu nguyeän, ñoâ ñoác Lagrandieøre luùc ñoù ñang laø Thoáng ñoác Nam Kyø, ñaõ ra leänh cho Sôû Coâng trình coâng coäng duøng tieàn coâng, ñeå xaây döïng moät ngoâi nhaø thôø. Ñöôïc söï hoå trôï cuûa chính quyeàn, giaùm muïc Deùpierre ñaõ cöû linh muïc Pierre d’Assou coù teân Hoa laø Ñaøm AÙ Toá (Tam An Su), ñoïc sang aâm Vieät laø Cha Tam, ñöùng ra mua moät khu ñaát roäng 3 hecta ôû xoùm Loø Reøn, maët tieàn ñoái dieän ñöôøng Thuûy Binh (Rue des Marins, nay laø ñöôøng Traàn Höng Ñaïo), gaàn Leä Chaâu hoäi quaùn (nhaø thôø toå ngheà kim hoaøn cuûa Saøi Goøn xöa), ngay trung taâm Chôï Lôùn ñeå xaây döïng.

Ngaøy 3 thaùng 12 naêm 1900 nhaân ngaøy leã thaùnh Phanxicoâ Xavieâ (Saint Francisco Javier), vò giaùm muïc ñòa phaän Saøi Goøn Mossard, ñaõ ñeán laøm pheùp ñaët vieân ñaù ñaàu tieân xaây ngoâi thaùnh ñöôøng, vaø vì theá ngoâi thaùnh ñöôøng ñöôïc mang teân vò thaùnh naøy.

Hai naêm sau, vaøo ngaøy 10 thaùng 1 naêm 1902, leã cung hieán ngoâi thaùnh ñöôøng ñaõ ñöôïc tieán haønh moät caùch troïng theå. Tuy nhieân, vì linh muïc Pierre d’Assou, ngöôøi ñöùng ra xaây döïng nhaø thôø vaø cuõng laø vò cha sôû ñaàu tieân, neân daân gian quen goïi laø nhaø thôø Cha Tam. Sau ñoù, Cha Tam cuõng ñaõ cho xaây döïng theâm ôû khu vöïc nhaø thôø moät tröôøng hoïc, nhaø nuoâi treû, moät nhaø noäi truù vaø moät soá nhaø daønh ñeå cho thueâ.

Naêm 1934, Cha Tam qua ñôøi, ñöôïc an taùng ngay beân töôøng, gaàn cöûa ra vaøo nhaø thôø.

Vaøo naêm 1990, thaùp chuoâng nhaø thôø ñöôïc tu söûa laïi vaø cung thaùnh ñöôïc taân trang.

Kieán truùc

khoâng phaûi hueà vaø vaãn coøn... queâ.

Vaäy thì Saøi Goøn deã bò aên hieáp quaù! Ñuùng, Saøi Goøn gaùnh 30% toång thu nhaäp caû nöôùc, vaäy maø coù gì ngon ngoït, laø “thuû ñoâ” vaø “coá ñoâ” höôûng. Saøi Goøn khoâng thích tranh giaønh, ngöôøi Saøi Goøn cuõng khoâng thích bon chen, caùi gì cuûa mình thì seõ laø cuûa mình, coøn khoâng phaûi cuûa mình, thì mình cuõng khoâng phaù cho hoâi. Thoâi thì, cuõng khoâng ai laáy ñoù laøm ñieàu maø hôøn giaän, vaãn vui veû hoaø mình chung vôùi moïi mieàn ñaát nöôùc...

Ngöôøi Saøi Goøn soáng ñôn giaûn, ít suy nghó, ít ñeå buïng, hay chia seû vaø luoân dang tay chaøo ñoùn nhöõng ñieàu môùi meû ñeán vôùi mình. Cuõng nhö caùi thôøi tieát cuûa Saøi Goøn vaäy, möa laø möa, naéng laø naéng, laâu laâu thì cuõng coù vöøa möa vöøa naéng, nhöng caên baûn, thì ñaát Saøi Goøn quanh naêm cuõng chæ coù naéng, gioù vaø möa maø thoâi... khaù deã hieåu vaø cuõng thieät laø “thöông ôi laø thöông” phaûi khoâng baïn...

48

Teøo Saøi Goøn

Nhìn chung, nhaø thôø coù loái kieán truùc Gothique, gioáng nhö caùc nhaø thôø ôû Chaâu AÂu, nhöng yeáu toá vaên hoùa Hoa vaãn ñöôïc coi troïng.

Nhö coång nhaø thôø xaây kieåu tam quan, teân nhaø thôø ghi baèng chöõ Haùn, maùi lôïp ngoùi aâm döông, caùc ñaàu ñao cong, hai beân caây thaùnh giaù, coù hai con caù cheùp.

Treân noùc nhaø thôø coøn gaén hoa sen, hai böùc lieãn ôû hai beân cöûa ra vaøo cuõng vieát baèng chöõ Haùn, boán caây coät nôi chính ñieän sôn ñoû, laø maøu khoâng phoå bieán trong nhaø thôø Coâng giaùo.

Nôi treo hình töôïng Chuùa Jesus bò ñoùng ñinh laø hai böùc lieãn sôn son thieáp vaøng, chaïm chöõ maøu ñen: Thieân höông vónh phuùc phöông naêng suy thieän taâm, AÛo theá phuø vinh baát tuùc maõn nhaân nguyeän.

Taïm dòch: Ôn ñöùc laâu daøi thôm thaûo cuûa Chuùa Trôøi giuùp ngöôøi suy gaãm veà loøng thieän, Nhöõng vinh hoa phuø phieám hö aûo khoâng theå laøm thoûa maõn ham muoán cuûa con ngöôøi.

Thoâng tin theâm

Ngaøy 1 thaùng 11 naêm 1963 cuoäc ñaûo chính quaân söï noå ra, Toång thoáng Ngoâ Ñình Dieäm vaø ngöôøi em ruoät laø Coá vaán Ngoâ Ñình Nhu cuûa chính theå Vieät Nam coäng hoøa, ñaõ phaûi taïm laùnh ñeán ôû nhaø moät ngöôøi Vieät goác Hoa teân Maõ Tuyeân nôi khu vöïc Chôï Lôùn.

Saùng hoâm sau, töùc ngaøy 2 thaùng 11 naêm 1963, hai oâng ñaõ ñeán ngoâi nhaø thôø naøy caàu nguyeän tröôùc khi töï noäp mình cho phe ñaûo chính, nhöng roài caû hai oâng ñeàu bò moät só quan trong löïc löôïng ñaûo chính haï saùt ngay treân ñöôøng, luùc ñang bò aùp taûi töø nhaø thôø Cha Tam veà Boä Toång tham möu.

Coù ngöôøi cho raèng ñaây laø moät nhaø thôø duy nhaát ôû Thaønh phoá coù trang trí nhöõng hoaønh phi, lieãn ñoái gioáng nhö ñeàn mieáu kieåu cuûa ngöôøi Hoa laø khoâng ñuùng. Nhaø thôø Ñöùc Baø Hoøa Bình ôû soá 26, ñöôøng Nguyeãn Thaùi Bình, phöôøng Nguyeãn Thaùi Bình, quaän 1, do linh muïc ngöôøi Hoa teân Melchior Cheng Hung Jy saùng laäp naêm 1952 treân cô sôû ngoâi töø ñöôøng cuûa Hui Bon Hoa (chuù Hoûa), cuõng coù nhöõng lieãn ñoái töông töï. [ ]

c laø moät trong caùc quoác gia vôùi neàn giaùo duïc taân tieán vaø tieän duïng goàm nhieàu cô sôû ñaøo taïo coù taàm “phuû soùng” khaép töø thaønh phoá ñeán thoân queâ. Heä thoáng giaùo duïc cuûa UÙc coù tính caùch cöôõng baùch cho treû em ôû caáp moät vaø mieãn phí cho giai ñoaïn giaùo duïc phoå thoâng, töø maãu giaùo cho ñeán lôùp 12. Nhöõng naêm gaàn ñaây khoái tröôøng cao ñaúng daïy ngheà, hoaëc ñaïi hoïc baét ñaàu thu hoïc phí, tuy nhieân do chính phuû vaãn trôï phí moät phaàn, neân treân thöïc teá sinh vieân thöôøng truù hay quoác tòch UÙc chæ ñoùng khoaûng chöøng 1 phaàn 3 leä phí khoùa hoïc vaø hoïc sinh coù theå choïn caùch traû goùp khoâng tính laõi, ñeå sinh vieân coù theå yeân taâm theo hoïc...

*Giaùo duïc baäc phoå thoâng

Tröôøng phoå thoâng taïi UÙc quan taâm ñeán phaùt trieån taøi naêng cuûa hoïc sinh trong moät moâi tröôøng an toaøn, troïng ngöôøi hieáu hoïc. Tröôøng nhaán maïnh ñeán caùch giaûng daïy thaày troø töông taùc, khuyeán khích hoïc sinh vaøo cuoäc, phaùt trieån kyõ naêng caù nhaân vaø söï töï tin cuûa hoïc troø. Nhieàu tröôøng phoå thoâng ôû UÙc ñi ñaàu trong vieäc aùp duïng kyõ ngheä hieän ñaïi vaøo giaûng daïy. Hoïc sinh coù giôø duøng maùy tính, duøng maïng Internet nghieân cöùu vaø hoïc treân tö lieäu ña phöông tieän. Taát caû caùc bieän phaùp naøy nhaèm khuyeán khích söï tìm toøi vaø suy nghó cuûa hoïc sinh. Giaùo duïc phoå thoâng taïi UÙc coù nhieàu kieåu tröôøng lôùp khaùc nhau. Coù tröôøng coâng laäp (hay tröôøng chính phuû), tröôøng tö thuïc, hoaëc tröôøng ñaïo, vaø moãi tröôøng coù caùch nhaän hoïc sinh khaùc nhau. Hoïc sinh coù theå choïn caùch hoïc noäi truù, hay ghi danh voâ tröôøng nam sinh, tröôøng nöõ sinh. Hoaëc hoïc trong moâi tröôøng caû nam laãn nöõ. Caùc moân hoïc chính taïi baäc phoå thoâng ôû UÙc bao goàm anh vaên, toaùn, khoa hoïc, ngheä thuaät, coâng ngheä vaø ngoân ngöõ. Ngoaøi ra hoïc sinh coù theå theo hoïc moät soá moân nhieäm yù nhö truyeàn thoâng soá, noâng nghieäp, thieát keá ñoà hoïa, aâm nhaïc vaø keá toaùn.

Khi ñeán tröôøng hoïc sinh coù theå tham gia caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoaù nhö tham gia ban hôïp ca, ban nhaïc, nhoùm kòch ngheä, hay vieát baøi ñoùng goùp cho taïp chí hoïc ñöôøng. Theå thao cuõng ñöôïc nhaø tröôøng ñeå yù. Hoïc sinh coù theå vöøa hoïc vöøa vui chôi nhieàu loaïi hình theå thao trong tröôøng baèng nhieàu caùch. Caùc moân theå thao ñöôïc hoïc sinh öa thích bao goàm cricket, tennis, khuùc coân caàu (hockey), boùng ñaù, bôïi loäi, ñieàn kinh vaø boùng roå. Ngaøy nay caùc tröôøng hoïc ôû nöôùc UÙc ña vaên hoùa ñang môû roäng cöûa ñoùn tieáp du hoïc sinh töø caùc nöôùc treân theá giôùi. Hoïc sinh ñöôïc caùc thaày coâ taän taâm, nhieàu kinh nghieäm daïy doã, baïn hoïc ñeán töø nhieàu quoác gia khaùc nhau treân theá giôùi. Tröôøng hoïc ôû UÙc laø nôi ñaïi dieän cho caùc vaên hoùa, ngoân ngöõ, vaø phong tuïc khaùc nhau. Ñoái vôùi du sinh môùi nhaäp hoïc, nhieàu tröôøng

Kieàu Dzuõng coù chöông trình hoã trôï Anh ngöõ daønh cho ngöôøi di daân ñeå giuùp caùc em vöôït qua giai ñoaïn khoù khaên veà giao tieáp vaø nghe giaûng luùc ban ñaàu. Trong quaù trình giaûng huaán caùc tröôøng phoå thoâng ôû UÙc chuù troïng daïy hoïc sinh caùch suy nghó saùng taïo, loái laøm vieäc ñoäc laäp, khuyeán khích tình thaàn vöôït khoù, taïo cô hoäi cho caùc em phaùt trieån khaû naêng, ñoùn nhaän thöû thaùch, thöïc hieän öôùc mô ngheà nghieäp sau naøy cuûa mình.

*Tröôøng huaán luyeän kyõ naêng vaø daïy ngheà

UÙc noåi tieáng treân theá giôùi veà daïy ngheà chuyeân nghieäp, trang bò cho hoïc sinh caùc kyõ naêng caàn thieát cuûa theá giôùi cuûa ngaøy mai.

Cô sôû daïy ngheà vaø huaán ngheä ôû UÙc seõ daïy hoïc sinh kyõ naêng cuûa ngaønh ngheà ñöôïc caùc nhaø nhaân duïng coi troïng vaø tìm kieám. Khi hoaøn taát khoùa hoïc sinh vieân coù theå trôû thaønh ngöôøi thôï laønh ngheà, hoaëc duøng thaønh quaû hoïc taäp nhö moät loä trình ñeå tieáp tuïc baäc ñaïi hoïc. Caùc khoùa daïy ngheà khuyeán khích sinh vieân hoïc taäp moät caùch chuû ñoäng vaø giaûi quyeát vaán ñeà moät caùch ñoäc laäp, khi leân lôùp, luùc ôû ngoaøi moâi tröôøng laøm vieäc.

Chöông trình huaán ngheä kyõ naêng chuyeân nghieäp coù nhieàu khoùa hoïc khaùc nhau, bao truøm leân taát caû caùc lónh vöïc ñang caàn thôï cuûa neàn kinh teá. Trong soá naøy coù caùc ngaønh nhö coâng ngheä thoâng tin, kinh doanh vaø quaûn lyù, tieáp thò vaø giao dòch, y teá, khoa hoïc, thieát keá vaø ngheä thuaät, saûn xuaát truyeàn hình vaø truyeàn thoâng, quaûn lyù moâi sinh, quaûn lyù ñaát ñai, theå thao vaø giaûi trí, kyõ thuaät vaø xaây döïng, khaùch saïn vaø du lòch. Caïnh ñoù caùc trung taâm daïy ngheà cuûa UÙc coøn coù caùc khoùa ñaøo taïo Anh ngöõ vaø döï bò ñaïi hoïc cho sinh vieân muoán hoïc cao hôn.

Nhieàu cô sôû daïy ngheà taïi UÙc laø nôi ñaøo taïo chaát löôïng cao. ÔÛ UÙc, sinh vieân coù theà theo hoïc caùc khoùa daïy

ngheà taïi caùc Tröôøng Cao Ñaúng vaø Chuyeân Nghieäp TAFE (Technical and Further Education) cuûa chính phuû hoaëc caùc hoïc vieän tö nhaân. Nhöõng cô sôû giaùo duïc tö nhaân naøy ñöôïc chính phuû giaùm saùt chaët cheõ ñeå baûo ñaûm chaát löôïng khoùa hoïc, ñoäi nguõ nhaân vieân vaø chöông trình giaûng daïy. Caùc tröôøng daïy ngheà laø nôi hoïc veà coâng ngheä tieân tieán haøng ñaàu, vôùi caùc phoøng lab hoã trôï nghieân cöùu tuyeät haûo, ñi cuøng vôùi noù laø caùch toå chöùc meàm deûo ñeå moãi hoïc sinh coù theå hoaøn taát khoùa hoïc öôùc mô cuûa mình.

Baèng caáp cuûa tröôøng daïy ngheà UÙc ñöôïc coâng nhaän roäng raõi. Hoïc vieân toát nghieäp caùc khoùa daïy ngheà vaø ñaøo taïo seõ ñöôïc caáp vaên baèng, tín chæ thuoäc Heä Thoáng Vaên Baèng UÙc (Australian Qualifications Framework), nhö Baèng Cao Ñaúng (Diploma) hoaëc Baèng Cao Ñaúng Caáp Cao (Advanced Diploma).

Nhöõng baèng caáp naøy laø caùc baäc thang ban ñaàu ñeå hoïc vieân tieáp tuïc hoïc leân cao hôn, trong ñoù coù khoùa hoïc ñeå laáy vaên baèng cöû nhaân ôû baäc ñaïi hoïc.

YÙ thích cuûa hoïc vieân thì ña daïng, baûn thaân moãi ngöôøi theo ñuoåi moät ngaønh ngheà khaùc nhau. Trong baát cöù hoaøn caûnh naøo heä thoáng daïy ngheà taïi UÙc luoân coù moät khoùa hoïc thích hôïp vôùi keá hoaïch caù nhaân cuûa ngöôøi theo hoïc. Nhieàu ngöôøi choïn con ñöôøng hoïc ngheà ñeå boå tuùc kyõ naêng, bieán tieàm naêng cuûa caù nhaân thaønh ngheà nghieäp oån ñònh.

*Baäc ñaïi hoïc UÙc

Caùc tröôøng ñaïi hoïc UÙc ñöôïc sinh vieân trong nöôùc vaø quoác teá ñaùnh giaù cao. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi troïng chöõ nghóa, ñaïi hoïc UÙc laø moät moâi tröôøng naêng ñoäng cho hoïc taäp, nghieân cöùu vaø ñeà ra caùc phaùt kieán.

Moâi tröôøng hoïc taäp hoaøn haûo, trình ñoä giaùo duïc cao caáp laø nhaân toá chính ñeå thu huùt caùc boä naõo taøi naêng voâ coång tröôøng ñaïi hoïc. Ñoái vôùi nhieàu

49

ngöôøi, nhöõng naêm thaùng ngoài ôû giaûng ñöôøng ñaïi hoïc laø thôøi gian boài boå veà hoïc vaán, phaùt trieån kyõ naêng caù nhaân, hoaøn thieän nhaân sinh quan veà theá giôùi, vaø trang bò kyõ naêng chuyeân moân. Moâi tröôøng hoïc vaán luoân kích thích söï tìm toøi, troïng ngöôøi taøi, ñeà cao ñaàu oùc saùng kieán seõ giuùp cho hoïc sinh trong nöôùc cuõng nhö sinh vieân du hoïc trang bò cho mình nhöõng kyõ naêng giaù trò, caùc kinh nghieäm vaø baèng caáp theo tieâu chuaån quoác teá. Chính vì caùc tieâu chuaån giaùo duïc cao nhö vaäy cho neân soá hoïc sinh quoác teá ñeán UÙc du hoïc khaù nhieàu vaø naêm sau taêng hôn naêm tröôùc. Trong naêm 2007 hôn 300 ngaøn du sinh töø 180 quoác gia ghi danh caùc khoùa hoïc ñaïi hoïc vaø sau ñaïi hoïc taïi caùc thaønh phoá lôùn ôû UÙc. Theo hoï ñaây laø khoaûn ñaàu tö caàn thieát ñeå chuaån bò cho ngheà nghieäp chuyeân moân sau naøy taïi caùc coâng ty lôùn treân theâ giôùi.

Baäc ñaïi hoïc UÙc mang laïi nhieàu cô hoäi cho nhöõng sinh vieân caàn cuø, chaêm chæ, say meâ saùng taïo. Coù raát nhieàu khoùa hoïc ñeå hoïc vieân choïn löïa, nhö trong laõnh vöïc hoïc taäp vaø nghieân cöùu truyeàn thoáng, hoaëc khoùa hoïc gaén vôùi thöïc tieãn theo höôùng ñi cuûa ngaønh ngheà. Moãi tröôøng ñaïi hoïc ôû UÙc noåi tieáng veà moät soá sôû tröôøng vaø laõnh vöïc chuyeân moân nhaát ñònh. Hoïc sinh coù theå choïn ngaønh vaø choïn hoïc taïi tröôøng maø hoï thích, ñi cuøng vôùi noù laø cô hoäi tieáp caän coâng ngheä taân tieán vaø khaû naêng nghieân cöùu trong laõnh vöïc öa thích. ÔÛ UÙc, hoïc sinh ñoùng vai troø chuû ñoäng trong quaù trình hoïc taäp. Caùc tröôøng ñaïi hoïc ôû UÙc ñaët naëng khaû naêng suy nghó saùng taïo, loái laøm vieäc ñoäc laäp, caùch suy nghó saâu saéc, söï doø xeùt caån thaän tröôùc khi ñöa ra keát luaän chuyeân moân. Hoïc sinh luoân ñöôïc khuyeán khích tham gia vaøo caùc cuoäc thaûo luaän, hay nghieân cöùu theo nhoùm. Nhöõng kyõ naêng nghieân cöùu vaø phaân tích naøy seõ giuùp cho hoïc vieân moät lôïi theá giaûi quyeát coâng vieäc trong moät theá giôùi caïnh tranh vaø luoân thay ñoåi. Ñaïi hoïc UÙc cuõng laø nhöõng trung

taâm nghieân cöùu haøng ñaàu. Thaäm chí nhieàu nôi trôû thaønh ñaàu taøu cho vieäc nghieân cöùu vaø phaùt trieån saûn phaåm môùi. Teân cuûa moät soá tröôøng ñaïi hoïc gaén lieàn vôùi phaùt minh, hay söï thaønh hình caùc coâng ngheä môùi, vaø coâng söùc nghieân cöùu cuûa nhieàu thaøy troø ñaõ daãn ñeán nhöõng phaùt kieán trong laõnh vöïc kinh doanh, khoa hoïc, kyõ ngheä. Sinh vieân theo hoïc caùc khoùa huaán ngheä sau ñaïi hoïc nhaém ñeán boå tuùc theâm kyõ naêng caàn thieát trong nghieân cöùu vaø caùc laõnh vöïc chuyeân moân. Nhöõng kyõ naêng naøy seõ giuùp hoï trôû thaønh ngöôøi ñi ñaàu trong vieäc phaùt trieån vaø öùng duïng coâng ngheä môùi.

Khoâng nhöõng ñoùng vai ñaàu ñaøn trong vieäc nghieân cöùu vaø phaùt trieån saûn phaåm trong nöôùc, caùc tröôøng ñaïi hoïc cuûa UÙc coøn tham gia hôïp taùc quoác teá trong ñaøo taïo vaø nghieân cöùu. Nhieàu cô sôû cuûa UÙc coù chaân trong aùc döï aùn nghieân cöùu quoác teá, hoï laøm vieäc cuøng caùc khoa hoïc gia töø caùc tröôøng ñaïi hoïc noåi tieáng treân theá giôùi. Muïc ñích cuûa söï hôïp taùc ña quoác gia naøy laø phoái hôïp taøi naêng, chaát xaùm cuûa nhieàu moâi tröôøng nghieân cöùu vaø giaûng daïy khaùc nhau, boå sung caùc maët maïnh cho nhau, nhaèm ñöa ra caùc giaûi phaùp hoaøn thieän cho caùc thaùch thöùc veà kinh doanh, y teá, hay moâi tröôøng maø theá giôùi ñang ñoái dieän. Giaûng daïy ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc cuûa UÙc laø caùc giaûng vieân, giaùo sö, chuyeân gia coù uy tín treân theá giôùi.

Döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc giaùo sö ñaàu ñaøn naøy caùc tröôøng ñaïi hoïc UÙc toå chöùc caùc chöông trình trao ñoåi sinh vieân vaø nhaân vieân vôùi moät soá tröôøng ñaïi hoïc ôû Hoa Kyø, Anh Quoác, Canada, AÂu chaâu vaø AÙ chaâu.

Sinh vieân theo hoïc baäc ñaïi hoïc taïi UÙc seõ nhaän ñöôïc thaønh quaû xöùng ñaùng vôùi coâng söùc cuûa mình boû ra. Hoï ñöôïc höôûng cô hoäi phaùt trieån khaû naêng caù nhaân, bieán tieàm naêng thaønh hieän thöïc.

Hoï ñöôïc hoïc haønh vaø phaán ñaáu trong moät moâi tröôøng hoïc taäp chaát löôïng cao, luoân ñoái dieän vôùi söùc eùp tìm toøi caùi môùi. Quaù trình ñaùnh giaù hoïc löïc luoân ñöôïc caûi tieán, thöïc hieän moät caùch linh ñoäng, ñi cuøng vôùi söï hoã trôï töø xa. Khi hoaøn taát baäc ñaïi hoïc taïi UÙc sinh vieân seõ ñöôïc trao baèng coâng nhaän thaønh quaû hoïc taäp, vaø ñaây laø caùc loaïi baèng caáp ñöôïc quoác teá coâng nhaän. Ñoáivôùi nhieàu baïn treû chuùng seõ laø chìa khoùa môû ñöôøng cho moät ngaønh ngheà trong töông lai. Ñoái vôùi nhieàu sinh vieân, trong nöôùc cuõng nhö ngoaïi quoác, giaùo duïc ñaïi hoïc taïi UÙc laø Sinh vieân VieäT Nam taïi Monash Melb,Vic. moät tröôøng ñaïi moät söï thaùch ñoá veà khaû hoïc löøng danh theá giôùi naêng caù nhaân, tuy nhieân

50

khi vöôït qua ñöôïc chính mình, noù seõ mang laïi söï töôûng thöôûng lôùn lao veà trình ñoä hoïc vaán, söï hoaøn thieän kyõ naêng caù nhaân, vaø khaû naêng chuyeân moân. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, ñaïi hoïc laø chìa khoùa môû caùnh cöûa höôùng ñeán töông lai.

*Du hoïc sinh nguoàn lôïi vaø lo laéng lôùn

Côn soát ñoàng UÙc kim leân giaù ñaõ khoâng giaûm löôïng du hoïc sinh tôùi UÙc.

Doøng ngoaïi teä theo chaân caùc du hoïc sinh ñang chaûy vaøo UÙc ngaøy caøng nhieàu hôn. Bang Victoria maø taâm ñieåm laø thaønh phoá Melbourne tieáp tuïc chöùng toû söùc huùt maïnh meõ cuûa mình khi trôû thaønh ñieåm ñeán öa thích nhaát cuûa caùc sinh vieân quoác teá. Nhaát laø sinh vieân töø vuøng tieåu luïc ñòa AÁn Ñoä. Soá lieäu töø chính phuû Lieân bang cho hay giaùo duïc ñaïi hoïc UÙc ñaõ thu veà hôn 11 tyû ñoàng töø vieäc cung caáp dòch vuï hoïc haønh vaø baèng caáp cho sinh vieân du hoïc. Coù veû nhö côn soát du hoïc UÙc ñang tieáp tuïc ñöôïc thoåi phoàng vaø haâm noùng maïnh meõ.

Soá lieäu do chính phuû coâng boá cho thaáy hieän coù hôn 30 ngaøn sinh vieân AÁn Ñoä ñang theo hoïc trong caùc tröôøng ôû tieåu bang Victoria, vaø hoï chieám hai phaàn ba soá du hoïc sinh ngoaïi quoác nôi ñaây. Khoaûng 10 ngaøn ngöôøi trong soá naøy ñang theo hoïc caùc khoùa ñaøo taïo ngaønh ngheà, chuû yeáu taäp trung ôû hai ngaønh: naáu aên vaø uoán toùc. Haàu heát soá sinh vieân naøy ñeàu muoán ôû laïi UÙc tìm kieám vieäc laøm vaø qua ñoù laø giaáy coâng nhaän thöôøng truù nhaân sau khi toát nghieäp. Naêm ngoaùi coù khoaûng 7 ngaøn du hoïc sinh, sau khi toát nghieäp, ñöôïc caáp quyeàn cö truù taïi bang Victoria.

Traû lôøi phoûng vaán ñaøi ABC, Virender Sharma, sinh vieân AÁn 31 tuoåi, cho hay moät ngöôøi baïn hoïc ôû UÙc ñaõ khuyeân anh neân qua ñaây hoïc ngheà laøm beáp bôûi coù raát nhieàu cô hoäi kieám vieäc laøm sau khi toát nghieäp. Baûn thaân Sharma cuõng öa thích ngheà naáu aên vaø thöôøng hay voâ beáp ôû nhaø. Anh ñaõ mang theo caû gia ñình goàm vôï vaø hai con qua UÙc vaø mong muoán ñöôïc ñònh cö laâu daøi taïi ñaây. Hieän taïi coù tôùi 300 ngaøn du sinh ñang theo hoïc taïi nöôùc UÙc, moãi naêm hoï ñoùng goùp cho neàn kinh teá quoác gia khoaûng 11,7 tyû ñoâla. Du sinh phaûi ñi hoïc thöôøng xuyeân, thi ñaäu, vaø khoâng ñöôïc ñi laøm quaù 20 giôø/tuaàn. Tuy nhieân, khoâng phaûi baát cöù sinh vieân naøo cuõng ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu treân. Tôø Herald Sun, daãn soá lieäu cuûa Boä Di truù, cho bieát coù khoaûng 16.300 du hoïc sinh ñaõ bò ñình chæ visa trong hôn hai naêm trôû laïi ñaây.

Moät phaàn tö trong soá naøy khoâng ñi hoïc ñaày ñuû, khoaûng 16% thi rôùt lieân tuïc, vaø tôùi moät phaàn ba bò ñình chæ vì töï yù boû hoïc.

Kieàu Dzuõng

Baùc só Nguyeãn Vaên Hoaøng, Brisbane, Qld Baùc só Nguyeãn Vaên Hoaøng laø moät khuoâng maët khoâng xa laï trong caùc sinh hoaït cuûa coäng ñoàng ngöôøi Vieät taïi thaønh phoá Brisbane tieåu bang Queensland, beân caïnh chöõa trò cho beänh nhaân, BS Nguyeãn Vaên Hoaøng coøn laø moät nhaø baùo chuyeân nghieäp phuï traùch ñieàu haønh ñaøi phaùt thanh 4EB (Brisbane) trong nhieàu naêm vôùi danh hieäu Hoaøng Nguyeân, vaø cuõng laø moät ngoøi vieát xuaát saéc treân caùc dieãn ñaøn Internet qua nhieàu ñeà taøi vaø buùt hieäu khaùc nhau.

DNÑS môøi baïn ñoïc theo doõi baøi vieát phaân tích veà thuoác Taây & thuoác Baéc raát boå ích cho söï hieåu bieát veà y teá cuûa moïi ngöôøi, vaø toøa soaïn seõ coù dòp giôùi thieäu nhöõng baøi vieát khaùc qua nhieàu ñeà taøi raát thuù vò vaø hay laï cuûa BS Nguyeãn Vaên Hoaøng trong caùc soá baùo tôùi.

K

ính thöa quyù vò, moät hoâm, coù moät beänh nhaân ñeán phoøng maïch, yeâu caàu chuùng toâi thöû maùu toång quaùt. Laø baùc só, tröôùc khi thöû maùu thì caàn phaûi bieát taïi sao beänh nhaân coù yeâu caàu naøy, vì nhieàu khi beänh nhaân coù nhöõng caên beänh maø cuoäc thöû nghieäm toång quaùt khoâng phaûi laø thöû nghieäm thích hôïp nhaát. Sau khi ñöôïc hoûi beänh caån thaän, beänh nhaân döùt khoaùt laø khoâng bò beänh gì caû, chæ muoán khaùm nghieäm toång quaùt. Thaáy beänh nhaân trong ñoä tuoåi giöõa 45 vaø 49, cuõng laø tuoåi maø boä y teá muoán caùc BS laøm moät cuoäc khaùm nghieäm toång quaùt, chuùng toâi ñoàng yù cho beänh nhaân thöû maùu.

Thaät tình côø, khi keát quaû trôû veà thì cho thaáy beänh nhaân bò suy gan khaù traàm troïng. Taát nhieân tieáp theo ñoù nhöõng thöû nghieäm khaùc ñöôïc tieán haønh, ñeå tìm hieåu theâm nguyeân nhaân cuûa söï suy gan, maø ngöôøi Vieät mình thöôøng goïi laø noùng gan, nhö thöû caùc beänh vieâm gan do sieâu vi khuaån gaây ra, sieâu aâm gan, vaø hoûi laïi thaät caën keû

vieäc aên uoáng cuøng thuoác men cuûa beänh nhaân. Neân bieát, röôïu hay thuoác laøm giaûm môõ (cholesterol) cuõng thöôøng laø nguyeân nhaân laøm cho “noùng gan”.

Keát quaû laø khoâng moät nguyeân nhaân naøo ñöôïc tìm thaáy, nhöng chính trong laàn khaùm nghieäm thöù ba naøy, beänh nhaân tieát loä ñang duøng thuoác Baéc, maëc duø trong nhöõng laàn khaùm nghieäm tröôùc, ñaõ ñöôïc hoûi veà nhöõng thuoác men maø beänh nhaân söû duïng. Sau moät thôøi gian ngöng uoáng lieàu thuoác Baéc naøy, gan beänh nhaân trôû laïi bình thöôøng.

Ñôøi khoâng chæ laø nguû haønh kim moäc thuûy hoûa thoå...

Kính thöa quyù vò, chuùng toâi lôùn leân ôû VN, tuy khoâng hoïc qua Ñoâng y, nhöng cuõng nghe loõm boõm veà khaùi nieäm aâm döông nguõ haønh, thoå sinh kim, thuûy khaéc hoûa vaân vaân.. Khi ôû VN thì chuùng toâi hoïc 4 naêm ñaïi hoïc ngaønh hoùa hoïc, thaáy ngöôøi Taây phöông chia vaïn vaät ra laøm haøng tæ tæ hôïp chaát khaùc nhau, maø thaønh phaàn ñôn chaát caên baûn ñeå caáu taïo neân nhöõng hôïp chaát naøy laø nguyeân toá, nhö oxygen, carbon, saét, ñoàng, nitrogen vaân vaân.

Teù ra ñôøi khoâng theå nhìn ñôn giaûn vôùi kim moäc thuûy hoûa thoå maø ñuû (quan nieäm cuûa Hy Laïp caùch ñaây maáy ngaøn naêm cuõng töông töï nhö vaäy, nhöng nay ngöôøi ta ñaõ tieán raát xa roài). Khi sang UÙc, hoïc ngaønh y, thì chuùng toâi ñöôïc bieát theâm caùch thöùc Taây phöông nghieân cöùu thuoác men.

Xin ñöôïc vaén taét veà caùch Taây y nghieân cöùu moät moân thuoác tröôùc khi thuoác naøy ñöôïc ñöa ra thò tröôøng cho ngöôøi beänh duøng.

Moät lieàu thuoác Taây caên baûn, thöôøng chæ bao goàm moät hôïp chaát (hoaëc cao laém laø vaøi hôïp chaát) troän vôùi chaát boät khoâng coù tính thuoác. Sau khi thöû treân loaøi vaät coù heä thoáng sinh lyù töông ñoái gioáng con ngöôøi vaø ñaõ xaùc ñònh ñöôïc hieäu quaû cuûa thuoác, ngöôøi ta môùi baét ñaàu thöû treân con ngöôøi. ÔÛ giai ñoaïn thöû treân con ngöôøi naøy, haàu nhö luoân luoân ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp goïi laø “double blinded study”. Xin ñöa moät thí duï. Caùc beänh nhaân coù cuøng moät caên beänh, seõ ñöôïc chia laøm 2 nhoùm. Moät nhoùm seõ ñöôïc cho uoáng thuoác thaät vaø moät nhoùm ñöôïc cho uoáng thuoác giaû (placebo), töùc laø vieân thuoác chæ coù chaát boät maø khoâng coù hôïp chaát thuoác.

Baùc só cho thuoác cuõng khoâng heà bieát vieân thuoác mình cho beänh nhaân uoáng laø thöïc hay giaû, vaø taát nhieân beänh nhaân cuõng khoâng bieát luoân. Do ñoù, ngöôøi ta goïi laø “double blinded”, caû hai, thaày lang vaø con beänh, ñeàu bò “bòt maét”.. Ngöôøi bieát ai uoáng thuoác thaät, ai uoáng thuoác giaû laø nhöõng nhaân vieân haønh chaùnh, chöa heà gaëp maët caùc beänh nhaân.

Sau moät thôøi gian duøng thuoác, beänh nhaân ñöôïc kieåm tra laïi. Thí duï nhö trong tröôøng hôïp thöû nghieäm loaïi thuoác giaûm aùp huyeát, ngöôøi ta seõ ño laïi aùp huyeát cuûa beänh nhaân, vaø so saùnh vôùi aùp huyeát tröôùc khi duøng thuoác.

Cuøng luùc, ngöôøi ta hoûi beänh nhaân veà caùc phaûn öùng phuï, nhö buoàn noân, choùng maët vaân vaân, vaø ño ñaïc nhöõng thay ñoåi khaùch quan khaùc nhö thöû maùu xem gan coù bò “noùng” (beänh) hay khoâng, coâng naêng thaän ra sao vaân vaân.

Sau ñoù ngöôøi ta ñöa sang thoáng keâ ñeå phaân tích.

Neáu tröôøng hôïp 99% ngöôøi uoáng thuoác thaät khoûi beänh, coøn chæ coù 1% ngöôøi uoáng thuoác giaû khoûi beänh, thì ta coù theå keát luaän laø thuoác naøy coâng hieäu.

Ngöôïc laïi, neáu chæ coù 5% ngöôøi uoáng thuoác thaät heát beänh vaø coù 4% ngöôøi uoáng thuoác giaû cuõng khoûi beänh, thì coù theå ta cuõng thaáy ñöôïc uoáng thuoác hay khoâng cuõng khoâng khaùc gì nhau, töùc laø thuoác khoâng nhieäu nghieäm.

Nhöng thoâng thöôøng, keát quaû khoâng roõ reät nhö vaäy, maø coù theå laø 563/1000 ngöôøi duøng thuoác thaät seõ khoûi beänh, 230/1000 ngöôøi duøng thuoác giaû heát beänh. Nhö vaäy thì thuoác thaät coù coâng

51

hieäu khoâng? Vaø thuoác giaû thì sao, vì cuõng coù ngöôøi heát beänh ñoù maø. Ñeán ñaây, vai troø cuûa toaùn thoáng keâ voâ cuøng quan troïng. Toaùn thoáng keâ cuoái cuøng seõ cho ta moät keát luaän, keát luaän raèng coù theå naøo vì “ruøa” (tình côø) maø coù nhieàu ngöôøi uoáng thuoác thaät khoûi beänh hôn ngöôøi uoáng thuoác giaû khoâng. (chæ soá duøng ñeå keát luaän naøy ñöôïc goïi laø “p value”, vaø neáu noù nhoû hôn 0.05 thì keå nhö khoâng theå naøo thuoác thaät “choù ngaùp phaûi ruoài” ñöôïc). Song song ñoù, ngöôøi ta cuõng phaûi baûo ñaûm nhöõng beänh nhaân tham gia cuoäc thöû thuoác khoâng coù nhöõng beänh khaùc, hoaëc khoâng coù uoáng nhöõng thuoác khaùc.

Sôû dó ngöôøi ta phaûi so saùnh ngöôøi uoáng thuoác thaät vaø thuoác giaû laø ñeå loaïi ñi vai troø cuûa taâm lyù aûnh höôûng leân ngöôøi beänh (hieäu öùng taâm lyù naøy raát quan troïng, goïi laø placebo effect), vì nhieàu ngöôøi chæ nhôø tin töôûng maø heát beänh, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng chöùng beänh maø ta khoâng theå ño löôøng moät caùch khaùch quan ñöôïc, thí duï nhö beänh nhöùc ñaàu. (Nhöùc, ñau, ngöùa laø nhöõng trieäu chöùng voâ cuøng chuû quan, chæ coù baûn thaân beänh nhaân môùi ñònh löôïng ñöôïc thoâi).

Vaø, sôû dó ngöôøi ta chuù yù ñeán nhöõng yeáu toá khaùc cuûa beänh nhaân laø vì nhöõng yeáu toá naøy coù theå aûnh höôûng ñeán caên beänh. Thí duï nhö moät ngöôøi nghó raèng vì nhôø uoáng haø thuû oâ maø toùc trôû neân ñen, nhöng khoâng chöøng trong thôøi gian ñoù, ngöôøi naøy aên nhieàu rau giaáp caù, maø chính rau giaáp caù môùi coù taùc duïng laøm ñen toùc thì sao (chæ thí duï nhö vaäy maø thoâi). Chaéc chuùng ta khoâng bieát ñöôïc trong 1000 ngöôøi uoáng haø thuû oâ thì coù bao nhieâu ngöôøi toùc baïc trôû thaønh ñen (e raèng khoâng coù ñeán 1 ngöôøi, nhôø vaäy maø thuoác nhuoäm toùc vaãn baùn chay re re).

Kính thöa quyù vò, ñoù laø quaù trình thöû nghieäm vaø thöïc nghieäm cuûa Taây y, maø theo chuùng toâi, y hoïc coå truyeàn cuûa chuùng ta khoâng coù. Y hoïc coå truyeàn döïa treân kinh nghieäm tích luõy, nhöng

khoâng coù thoáng keâ roõ raøng.

Vaán ñeà naèm ôû hai chöõ: Lieàu löôïng

Chuùng toâi ñöôïc bieát coù raát nhieàu beänh nhaân tin raèng uoáng thuoác Baéc seõ khoûi moät soá beänh nan y, toán tieàn raát nhieàu, nhöng cuoái cuøng trong moät ngaøn ngöôøi duøng thuoác naøy coù bao nhieâu ngöôøi khoûi beänh vaø bao nheàu ngöôøi... quy tieân, ta cuõng khoâng bieát. Moät soá ngöôøi do nhìn thaáy moät vaøi tröôøng hôïp caù bieät roài khaùi quaùt hoùa, cho raèng lieàu thuoác ñoâng y aáy coù hieäu nghieäm treân moïi ngöôøi. Coù leõ laø vì Ñoâng y thieáu thöïc nghieäm vaø thoáng keâ.

Thöù ñeán, raát nhieàu beänh nhaân than phieàn veà phaûn öùng phuï cuûa Taây y..

Kính thöa quyù vò, trong khi moät vieân thuoác Taây chæ coù moät hay hai hôïp chaát, thì moät khuùc reã caây, moät tuùi maät, coù haøng chuïc ñeán haøng traêm hôïp chaát trong ñoù. Nhö vaäy thì “phaûn öùng khoâng mong muoán” (unwanted effects) aét phaûi nhieàu hôn raát nhieàu. Moät vieân Morphine chæ chöùa coù chaát Morphine maø thoâi, trong khi ñoù neáu aên moät caây aù phieän thì ta cho vaøo cô theå bieát bao nhieâu taïp chaát khaùc. Vaán ñeà naèm ôû hai chöõ: LIEÀU LÖÔÏNG. Kính thöa quyù vò, chaéc chaén moät soá thuoác Ta, thuoác Baéc, thuoác Nam cuõng coù hieäu löïc, neân môùi löu truyeàn caû ngaøn naêm, nhöng söï nghieân cöùu cuûa nhöõng loaïi thuoác naøy thöïc thua keùm thuoác Taây raát xa. Noùi ñeán thuoác Baéc thuoác Nam thì chaéc coù leõ vua Caøn Long, Taàn Thuûy Hoaøng, caùc ñaïi quan, phuù hoä cuûa Taøu laø ngöôøi uoáng nhieàu nhaát, cuõng ñöôïc toaøn caùc danh y, Hoa Ñaø, Bieån Thöôùc chaån trò. Nhöng keát quaû caùc vò aây ra sao, cheát luùc bao nhieâu tuoåi, coù maïnh khoûe hôn toång thoáng Bush hay khoâng, ta cuõng thaáy roài.

Caùc vò ngaøy xöa thöôøng noùi, nhaân sinh thaát thaäp coå lai hy, baây giôø vôùi Taây y thì nhaân sinh thaát thaäp maø “die”, thì laø... hôi yeåu meänh ñoù. Ngaøy nay, coù raát nhieàu coâ chuù baùc ñaõ xaáp xæ thaát thaäp, nhöng vaãn coøn maïnh cuoài cuoäi, ñi shop, ñi du lòch, ñi bieåu tình raàn raàn, so

thuoác Ta, thuoác Baéc, thuoác Nam cuõng coù hieäu löïc, neân môùi löu truyeàn caû ngaøn naêm...

52

vôùi caùc vò quan lôùn, vua chuùa ngaøy xöa thì khoûe vaø thoï hôn nhieàu, duø khoâng uoáng saâm nhung, duø khoâng duøng cao hoå coát, loäc nai, söøng teâ giaùc.

Baøi taâm tình veà thuoác naøy khoâng nhaèm vieäc baøi baùc Ñoâng y, maø chæ ñeå chuùng ta thaáy ñöôïc söï khaùc bieät trong nghieân cöùu giöõa Ñoâng vaø Taây y. Laø moät ngöôøi theo ngaønh khoa hoïc, nhìn ñôøi qua caëp maét thoáng keâ, caù nhaân cuûa chuùng toâi chæ ñöôïc thuyeát phuïc khi naøo thuoác Baéc, thuoác Nam, Ñoâng y, Trung Y, coù nhöõng nghieân cöùu tinh teá, chi tieát, vôùi söï chöùng minh cuûa thoáng keâ maø thoâi.

Nhieàu beänh nhaân khi gaëp baùc só Taây y, thöôøng hoûi thuoác naøy coù nhöõng phaûn öùng phuï gì. Haàu nhö luùc naøo BS cuõng bieát, neáu khoâng bieát thì maûnh giaáy höôùng daãn trong hoäp thuoác cuõng coù ghi. Quyù vò vaãn coù theå duøng thuoác Baéc, thuoác Nam, nhöng khi gaëp caùc Ñoâng y só, hay Trung y só, neân hoûi xem thuoác aáy coù taïo phaûn öùng phuï gì khoâng. Ñieàu naøy seõ höõu ích cho hieåu bieát vaø söùc khoûe cuûa chuùng ta.

Phaàn traû lôøi caâu hoûi beänh nhaân: Thöa Baùc só Nguyeãn Vaên Hoaøng, Toâi teân laø Loi Quach toâi ñoïc treân Vietvungvinh thaáy baøi vieát cuûa BS, toâi muoán nhôø BS giaûi thích roõ raøng duøm laø ngöôøi bò vieâm gan C coù laây cho ngöôøi khaùc hay khoâng? Vaø neáu coù thì noù seõ laây nhö theá naøo, qua ñöôøng sinh lyù hay qua hôi thôû, hay thöùc aên uoáng...?

Caùm ôn baùc só laém, chuùc Bs an vui vaø haïnh phuùc (Loi) Kính thöa anh Loi Quach, Beänh vieâm gan C laây qua ñöôøng maùu. Caùch laây thoâng thöôøng nhaát laø duøng chung kim chích, truyeàn maùu, xaâm mình.

Vieäc xem coù laây lan qua caùc ngaõ khaùc döïa treân nhöõng nghieân cöùu thöïc nghieäm.

Trong moät nghieân cöùu treân 88 ngöôøi coù ngöôøi phoái ngaãu bò maéc beänh vieâm gan C, 2 ngöôøi bò laây qua ñöôøng sinh duïc (khaùc giôùi tính). Vieäc laây lan qua ñöôøng sinh duïc naøy khoâng tuøy thuoäc vaøo thôøi gian laáy nhau.. Xin nhaéc laïi laø CHÆ COÙ 2 ngöôøi treân 88 ngöôøi, nghóa laø khoaûng 2.5% maø thoâi. Söï laây lan qua giao hôïp vôùi ngöôøi ñoàng tính (laép ñít thì hôi cao hôn) Beänh naøy khoâng laây qua ñöôøng hoâ haáp vaø aên uoáng.

Hieän nay ngöôøi ta tin raèng ñaõ coù thuoác chöõa döùt beänh vieâm gan C. Xin caùm ôn caâu hoûi cuûa anh Loi Quach. (*) Moïi thaéc maéc veà y teá, quyù vò coù theå lieân laïc tröïc tieáp vôùi BS Nguyeãn vaên Hoaøng qua: hoangphonang01@yahoo.com. au

Nguyeãn Vaên Hoaøng, MD

(Hoaøng Nguyeân)

N

haân vieân hoùa trang vöøa söûa xong neáp gaáp chieác vaùy ngöôøi nöõ dieãn vieân, saân khaáu di ñoäng laäp töùc thu heïp dieän tích laïi. Noù chuyeån mình veà phía tröôùc ñeå töï loàng vaøo khung hình sôn son thieáp vaøng. Thieáu nöõ trong trang phuïc coå thôøi La maõ ñoåi theá ñöùng laàn cuoái, tay göôm saùng ñaët thaúng leân vai ngöôøi hieäp só taïo thaønh goùc saùu möôi ñoä. Hoaït caûnh ñang xoân xao boãng ngöøng. Thôøi gian treo ngang giai ñoaïn tröôùc Phuïc höng cuoái theá kyû thöù möôøi laêm. Ñeøn môø ñi vaø saïm xæn maøu giaáy cuõ. Giaøn nhaïc ñaïi hoaø taáu dìu daët troåi daäy nhöõng aâm giai coå ñieån. Khaùn giaû baây giôø chæ coøn nhìn thaáy tröôùc maët böùc tranh “The Accolade” noåi danh cuûa Edmund Blair Leighton trong taàm voùc vó ñaïi cuûa saân khaáu nhöng laø moät saân khaáu phaúng vaø döïng ñöùng. Nhöõng nhaân vaät trong tranh ñeàu laø ngöôøi thaät nhöng ngheä thuaät daøn döïng saân khaáu sieâu ñaúng ñaõ taïo cho khaùn giaû moät caûm giaùc traùi ngöôïc. Taát caû nhöõng höõu theå soáng nhö giaõn ra, tan maát beà daøy, daùn vaøo maët vaûi, phaúng lì vaø baát ñoäng. Khoâng gian ba chieàu giôø chæ coøn laø moät.

töông quan truyeàn thoâng ñaëc thuø nhaân baûn. Ñoù laø söï töông taùc giöõa hoaï só, nhaø ñieâu khaéc, ngöôøi taùi taïo vaø giôùi thöôûng ngoaïn. Moät phaàn ngöôøi xem ñöôïc tröïc tieáp caûm nhaän vaø tieáp tay vaøo vieäc saùng taïo qua hình thöùc töï nguyeän tham gia. Con ngöôøi laø nhöõng caù theå coù khaû naêng caûm thuï vaø bieåu hieän ngheä thuaät. Haàu nhö ai ai cuõng coù nhöõng khaû naêng saùng taïo tieàm aån neân vieäc döï phaàn vaøo vieäc taïo laäp Saân Khaáu Laëng laø cô hoäi cho hoï boäc loä nhöõng caûm tính ñoù. Naêm naøo soá ngöôøi tình nguyeän goùp söùc hoaøn thaønh saân

Khaùi nieäm naøy luaân löu theo moät voøng sinh töû töông töï Voøng Luaân Hoài trong thuyeát nhaø Phaät. Caùc hoaï só vaø ñieâu khaéc gia ghi laïi hình töôïng, con ngöôøi, vaät theå vaøo khung vaûi, trang giaáy, thaïch cao, caåm thaïch, ñoàng ñen.

Hoï coù khaû naêng cuûa thöôïng ñeá chuyeån ñoåi caûnh soáng thaønh caûnh cheát. Ngheä thuaät Saân Khaáu Laëng taùi taïo, hoaù sinh con ngöôøi, vaät duïng, khung caûnh trong tranh soáng laïi vaø hieän höõu. Cuoái cuøng hoï ñaåy söï soáng trôû vaøo trong tranh vaø thaân töôïng ñeå thaép saùng söï baát töû ñôøi ñôøi cuûa nhöõng kieät taùc lòch söû ngheä thuaät.

Saân Khaáu Laëng laø moät keát hôïp kheùo leùo cuûa ngheä thuaät saân khaáu, ñieâu khaéc, hoäi hoa, nhieáp aûnh vaø aâm nhaïc. Noù ñoøi hoûi söï goùp söùc nhieät tình vaø voâ vuï lôïi cuûa nhöõng taâm hoàn yeâu, soáng cheát, hay coù caûm tình vôùi ngheä thuaät. Ñi gaàn vôùi yù nieäm “Saân khaáu töï nhieân” hay Performance cuûa myõ thuaät ñöông ñaïi; Saân khaáu laëng taïo neân moái

khaáu “Pageant of the Masters”cuõng leân tôùi treân naêm traêm ngöôøi. Ñoù laø con soá 60,000.00 giôø taëng hieán cuûa nhöõng ngöôøi ñam meâ ngheä thuaät, chöa keå soá ngöôøi trong ban toå chöùc vaø haøng traêm ngöôøi coøn chôø ñôïi trong danh saùch döï khuyeát. Noù laø taâm hoàn, maïch maùu, nhòp tim, caûm xuùc cuûa ngheä nhaân vaø cö daân vuøng Laguna Beach. Tình nguyeän vieân coù theå laø ngöôøi khoâng hieåu bieát chuùt gì veà ngheä thuaät saân khaáu. Neáu laø moät coâ gaùi - Sau khi ghi danh, coâ seõ ñöôïc chuïp hình, ño taàm voùc vaø ñöôïc giao phoù vai troø thích hôïp. Nhöõng chuyeân vieân hoùa trang (cuõng laø töï nguyeän) seõ giuùp coâ trôû thaønh nhaân vaät trong tranh. Coâ phaûi hoïc caùch trình dieãn vaø thuoäc loøng phaàn vuï cuûa mình. Cuoái cuøng, tröôùc luùc môû maøn, coâ seõ ñöôïc maùy truïc ñôõ leân saân khaáu vaø caùc nhaø chuyeân moân veà tö theá seõ söûa laïi theá ñöùng cuûa coâ cho phuø hôïp vôùi caûnh töôïng trong tranh.

Coâ phaûi baát ñoäng nhö theá cho tôùi khi

Hoaït caûnh vöøa moâ taû treân baïn chæ coù theå tìm ra trong “Pageant of the Master” ôû “The festival of Arts” cuûa thaønh phoá Laguna Beach, California, USA. Nhöõng kieät taùc ngheä thuaät veà khung caûnh lòch söû töï ngaøn xöa ñaõ ñöôïc veõ, daøn döïng, ñoùng laïi baèng ngöôøi thaät vaø chæ ñöôïc trình dieãn treân saân khaáu naøy.

Coù nghóa laø noù ñoäc nhaát voâ nhò.

Moãi naêm saân khaáu “Pageant of the Masters “ ñeàu choïn dieãn moät ñeà taøi lòch söû khaùc nhau.

“Pageant of the Masters” thöïc ra ñaõ coù 70 tuoåi ñôøi trong ngaønh myõ thuaät; nhöng coù leõ coøn raát laï laãm vôùi giôùi thöôûng ngoaïn ngheä thuaät theá giôùi noùi chung vaø ngöôøi Vieät Nam noùi rieâng vì tính ñaëc thuø vaø voâ nhò cuûa noù.

Xin taïm goïi “Pageant of the Masters” laø Saân Khaáu Phaúng hay Saân Khaáu Laëng vì noù coù tính baát ñoäng.

Giaù trò saùng taïo cuûa Saân Khaáu Laëng naèm trong söï taùi taïo, chuyeån sinh vaø baát töû.

53

Thaäp ñaïi... ñoäc haïi myõ nhaân taám maøn nhung caûnh ñoù haï xuoáng.

Muoán xem loaïi ngheä thuaät ñoäc ñaùo naøy baïn caàn phaûi ñem theo oáng nhoøm.

Vôùi maét thöôøng baïn chæ thaáy toång quan cuûa böùc tranh maø khoâng theå quan saùt roõ nhöõng chi tieát saéc saûo cuûa ngheä thuaät taùi taïo naøy. Tyû nhö vôùi oáng nhoøm baïn môùi coù theå thaáy ñöôïc neùt trôn möôùt, boùng laùng cuûa ñoà söù trong boä baùt tieân cuûa Trung hoa theá kyû thöù 19 (Eight Immortals, Ceramic, Chinese) maø saân khaáu naøy ñaõ döïng laïi baèng ngöôøi thaät. Ñieàu kyø dieäu laø baïn thaáy nhöõng dieãn vieân aáy baèng söù. Quaû thaät baèng söù !!! Coù phaûi luùc aáy nhaõn quan con ngöôøi ñaõ bò ñaùnh löøa?

Saân khaáu laëng caáu thaønh bôûi nhöõng suy tö veà moâi tröôøng soáng kinh nghieäm xaõ hoäi Nhöõng bieán coá cuûa nhaân loaïi ñöôïc boäc loä qua hình töôùng thaân thaùi cuûa con ngöôøi trong moät thôøi gian vaø khoâng gian nhaát ñònh. Ñieåm son laøm xuùc ñoäng khaùn giaû nhieàu nhaát laø caùi cheát anh duõng cuûa nhöõng ngöôøi lính cöùu hoaû voâ danh ñöôïc toân vinh Maøu ñoàng saùng röïc tröôùc ngoïn ñeøn pha laøm saùng göông can ñaûm hy sinh cuûa ngöôøi lính chöõa löûa ñang oâm moät em beù trong taî Ñoù laø böùc “Wildland Firefighters Monument “, cuûa David Nelson. vaø “Stockton F. D. Fallen Firefighter Memorial” cuûa Bettety Saletta Nhöõng taùc phaåm ñieâu khaéc cuõng ñöôïc taùi taïo. Töôïng vò nöõ anh huøng “Saint Joan of Arc” gaàn Place de la Concorde, Paris, French oai huøng treân löng ngöïa soáng laïi ôû moät goùc Saân Khaáu Laëng, saïm toái maøu ñoàng ñen. Ngheä thuaät vaø lòch söû noái keát maät thieát vaøo nhau laøm saùng huyeàn thoaïi caùc anh huøng, myõ nhaân vaø aùc thaàn ôû phöông Taây laãn phöông Ñoâng. Böùc “The Diana of Anet” theá kyû thöù 16 seõ cho baïn thaáy roõ vaân ñaù töôi maùt vaø boùng loïng cuûa caåm thaïch ñaõ leân men.

Neùt uy maõnh loàng loäng nam tính cuûa vò thaàn anh huøng thôøi coå Hy Laïp ñöôïc nhaéc ñeán qua böùc “Hercules and the Hydre” cuûa Rudolf Tegner. Ngöôøi nam dieãn vieân ñoùng Hercules ñaõ phoâ baøy toät ñænh veû ñeïp thaåm myõ caáu truùc thaân hình moät nam löïc só.

Ngoaøi ra söï vinh danh nhöõng ngöôøi lính chieán ñaáu cho lyù töôûng töï do cuõng ñöôïc nhaéc nhôù qua ñieâu khaéc phaåm “Three Soldiers” cuûa Frederick Hart (bronze, 1984).

Cuoái nhöõng buoåi trình dieãn luùc naøo cuõng laø hoaï phaåm “The Last Supper” cuûa Leonardo da Vinci. Jesus-Ñaáng cöùu roãi ñaõ ñeán, ñi vaø soáng laïi cho loaøi ngöôøi bình an döôùi theá.

“Pageant of the Masters” maõi maõi laø nôi aån chöùa nhöõng giaác mô traøn aùnh saùng. Nôi söï soáng taét ngang, hoài sinh vaø trôû thaønh baát töû.

54

Trònh Thanh Thuûy

naøo cuõng coù. Môøi baïn ñoïc ñieåm qua “Thaäp ñaïi ñoäc phuï” nhaát Trung Quoác trong maáy ngaøn naêm qua

Laõ Haäu: Ngöôøi ñaøn baø ñoäc aùc nhaát trong lòch söû

Caùc nhaø nghieân cöùu lòch söû, vaên hoaù Trung Hoa ñaõ thoáng nhaát löïa choïn ra “Top ten ñaïi ñoäc nöõ” ñieån hình. Chính nhöõng ngöôøi ñaøn baø gheâ gôùm naøy ñaõ laøm chao ñaûo bao trieàu chính, tan naùt bao gia ñình...

Ngöôøi Trung Quoác goïi nhöõng ngöôøi ñaøn baø hieåm ñoäc laø “ñoäc phuï”. Nghieân cöùu lòch söû nöôùc Trung Quoác phong kieán maáy ngaøn naêm, ngöôøi ta thaáy “ñoäc phuï” coù raát nhieàu, haàu nhö trieàu ñaïi

Haùn Cao toå Löu Bang vaø Laõ Tró quaû laø moät caëp vôï choàng hoaïn naïn coù nhau, theá nhöng söï xuaát hieän cuûa Thích Phu nhaân laø moät trôû ngaïi nghieâm troïng cho cuoäc soáng haïnh phuùc cuûa caëp vôï choàng ñeá haäu naøy.

Ngöôøi Trung Quoác coù caâu “Nam nhi aùi haäu phuï, nöõ töû troïng tieàn phu” (Ñaøn oâng thì yeâu vôï sau, ñaøn baø thöôøng troïng ngöôøi choàng tröôùc). Thích Phu nhaân maët ñeïp nhö hoa, thaân hình gôïi caûm, haùt hay muùa gioûi, laïi sinh ñöôïc cho Löu Bang hoaøng töû Nhö YÙ.

Nhö YÙ thoâng minh khoâi ngoâ, Löu Bang raát yeâu neân coù yù muoán pheá tröôûng laäp thöù. Laõ Haäu raát hoaûng, töôûng bò pheá ñeán nôi, may nhôø coù caùc ñaïi thaàn uûng hoä neân baø ta môùi giöõ vöõng ñöôïc ngoâi haäu.

Sau khi Haùn Cao toå qua ñôøi, Laõ Haäu chuyeân quyeàn, baét ñaàu tính ñeán chuyeän traû thuø nhöõng phi taàn ñaõ ñöôïc Löu Bang suûng aùi khi tröôùc. Thích Phu nhaân laø naïn nhaân ñaàu tieân.

Baø ta sai ngöôøi chaët heát chaân tay Thích Phu nhaân, choïc muø maét, ñaâm thuûng tai, baét uoáng thuoác ñoäc cho caâm, sau ñoù quaúng keû tình ñòch trong tình

traïng soáng dôû cheát dôû nhö theá vaøo moät caên haàm toái, goïi laø “Ngöôøi lôïn”. Tình caûnh cuûa Thích Phu nhaân ñaùng sôï ñeán möùc moät laàn con trai Laõ Haäu laø Haùn Hueä Ñeá tình côø nhìn thaáy, sôï quaù laâm beänh, naèm lieät giöôøng.

Nhöõng thuû ñoaïn gieát ngöôøi taøn baïo khoâng phaûi laø hieám ôû Trung Quoác, nhöng thuû ñoaïn taøn aùc nhö Laõ Haäu thì quaû laø coù moät khoâng hai. Khoâng nhöõng haïi Thích Phu nhaân, Laõ Haäu coøn löøa

Nhö YÙ vaøo trong cung.

Hueä Ñeá bieát roõ tính meï, sôï ñöùa em cuøng cha bò meï haõm haïi neân aên nguû cuøng nhau, khoâng rôøi moät böôùc. Nhöng duø ñöôïc ngöôøi anh toát buïng che chôû thì Nhö YÙ cuõng khoâng thoaùt khoûi tay ngöôøi ñaøn baø hieåm ñoäc ñöôïc maõi. Moät laàn, nhaân luùc Hueä Ñeá ñi saên ngoaøi cung, Laõ Haäu ñaõ sai ngöôøi boùp cheát con trai cuûa keû tình ñòch.

Chieâu Tín: Quaùi vaät trong trieàu Haùn

Chieâu Tín laø cô thieáp cuûa Quaûng Xuyeân Vöông Löu Khöù, chaùu noäi vua Haùn Caûnh Ñeá.

Theo söû cheùp thì luùc ñaàu Löu Khöù raát suûng aùi hai naøng Vöông Chieâu Bình, Vöông Ñòa Dö, höùa heïn laäp hoï laøm hoaøng haäu. Nhöng voán laø keû hoang daâm voâ ñoä neân sau naøy oâng ta laïi quay ra suûng aùi Chieâu Tín. Chieâu Bình, Ñòa Dö raát caêm töùc neân baøn möu ñònh haïi Chieâu Tín.

Chuyeän bò baïi loä, Löu Khöù baét Chieâu Bình ra duøng khoå hình tra khaûo. Ñaùnh roi maây, Chieâu Bình neùn chòu khoâng khai, chuyeån sang duøng duøi saét ñaâm, Chieâu Bình ñau quaù phaûi khai. Theá laø Löu Khöù beøn trieäu taäp caùc phi taàn ñeán, baét hoï duøng kieám ñaâm cheát Ñòa Dö, coøn Chieâu Bình thì ñeå Chieâu Tín ñaâm cheát. OÂng ta coøn cho treo coå 3 thò tyø, sau ñoù ñem ñoát xaùc hai ngöôøi ñeïp oâng ta haèng yeâu daáu thaønh tro roài ñoå ñi.

Chöa heát, Chieâu Tín coøn vu caùo haõm haïi moät cung phi laø Vinh AÙi. Chieâu Tín loâi leân, troùi laïi, gí dao nung laøm muø hai maét, caét hai tay, nung chì ñoå vaøo mieäng naøng. Vinh AÙi cheát, Chieâu Tín coøn sai phaân thaây baét choân moãi thöù moät nôi.

Coù tôùi 14 cung phi töøng ñöôïc Löu Khöù suûng aùi bò Chieâu Tín haønh haï nhö vaäy.

Leä Cô: Keû gieát ngöôøi khoâng dao

Thôøi Xuaân Thu, Taán Hieán Coâng xuaát binh ñaùnh Leä Nhung - moät nhaùnh cuûa Taây Nhung, nay thuoäc huyeän Laâm Ñoàng, tænh Thieåm Taây - gieát vua Leä Nhung, baét Leä Cô coâng chuùa laø con gaùi oâng ta mang veà trung nguyeân.

Leä Cô ñeïp nghieâng nöôùc nghieâng

55

caûnh töông töï laïi xaûy ra vôùi Höùa myõ nhaân - moät ngöôøi cuõng vöøa sinh ñöôïc con trai.

Thaønh Ñeá khoâng phaûi khoâng bieát ñeán söï hieåm ñoäc cuûa hai ngöôøi ñaøn baø naøy, nhöng do quaù chìm ñaém trong saéc duïc neân oâng ta khoâng cöông quyeát ñöôïc. Taän maét thaáy coát nhuïc cuûa mình bò chò em Phi Yeán haõm haïi maø chæ ñaønh gaït nöôùc maét than vaõn.

Söû kyù coøn ghi “Voâ soá cung phi mang thai ñeàu bò eùp uoáng thuoác ñeå phaù boû”.

OÂng vua hoang daâm aáy guïc ngaõ döôùi vaùy chò em nhaø hoï Trieäu, ñeå maëc hoï taøn haïi coát nhuïc cuûa mình, baát chaáp nguy cô Haùn trieàu bò tuyeät töï, nhö theá ñuû bieát söùc quyeán ruõ cuûa hai chò em nhaø aáy gheâ gôùm ñeán theá naøo.

Giaû Nam Phong ñôøi Taán: Vua sôï nhö coïp

thaønh neân Hieán Coâng raát thích. Baát chaáp lôøi can ngaên cuûa quan chieâm boác (thaày boùi), oâng ta vaãn laáy laøm thieáp, sau ñoù Leä Cô sinh ñöôïc con trai, ñaët teân laø Kheâ Teà.

Sinh ñöôïc con trai roài, naøng doïn saïch moïi trôû ngaïi treân con ñöôøng ñöa Kheâ Teà ñeán ngai vaøng, Naøng theõ thoït baåm vôùi Hieán Coâng sai Thaân Sinh mang quaân ñi ñaùnh Nhung Ñòch roài thöøa cô naém laáy choã yeáu, ñaåy Thaân Sinh ñeán choã cheát, nhöng khoâng thöïc hieän ñöôïc.

Tieáp ñoù, Leä Cô tìm caùch vu caùo boû thuoác ñoäc vaøo thöùc aên daâng leân ñeå gieát haïi vua cha, Thaân Sinh cheát roài, Leä Cô beøn vu cho Di Ngoâ ñoàng möu khieán Coâng töû Truøng Nhó phaûi boû chaïy veà Boà Thaønh, coøn Di Ngoâ chaïy ñeán Khuaát Thaønh.

Taán Hieán Coâng nghe noùi hai con trai boû troán lieàn noåi giaän loâi ñình, neân ra leänh ñieàu binh ñi ñaùnh Boà Thaønh. Vieân quan coi Boà Thaønh sôï quaù khuyeân Truøng Nhó töï saùt ñeå taï toäi,

Trieäu Phi Yeán ñôøi Haùn: Caëp chò em gheâ gôùm

Veû ñeïp cuûa Trieäu Phi Yeán coù theå noùi laø “Ñeä nhaát thieân haï”, khoâng ai saùnh baèng, nhöng söï hieåm ñoäc cuûa ñaïi myõ nhaân naøy thì cuõng khoâng ai so ñöôïc.

Trieäu Phi Yeán vaø ngöôøi em gaùi laø Trieäu Hôïp Ñöùc sau khi ñöôïc Haùn Thaønh Ñeá ñöa vaøo cung laøm phi ñaõ cuøng nhau laät ñoå Höùa Hoaøng haäu.

“Hoa khoâng theå ñeïp maõi”, neáu khoâng sinh ñöôïc con trai ñeå cuûng coá ñòa vò thì chaúng choùng thì chaày seõ bò gaït boû, hai chò em hoï bieát roõ moái nguy hieåm ñoù.

Moät cung phi laø Taøo Cung sau khi “tieán ngöï” sinh ñöôïc con trai khieán Thaønh Ñeá tuoåi ñaõ 40 maø chöa coù con trai möøng ñeán phaùt cuoàng. Theá nhöng chò em Phi Yeán hay tin ñaõ eùp vua xöû töû caû hai meï con Taøo Cung, gaây neân vuï thaûm aùn kinh hoaøng. Moät naêm sau, tình

56

Noùi veà söï hieåm ñoäc, xaáu xa laãn daâm ñaõng thì khoù ai qua maët ñöôïc Giaû Nam Phong, hoaøng haäu cuûa Taán Hueä Ñeá.

Laø hoaøng haäu nhöng baø ta sinh lieàn 4 coâng chuùa, khoâng coù con trai thì caùc phi taàn khaùc trong cung neáu ai may maén ñöôïc Hueä Ñeá laâm haïnh dó nhieân seõ laõnh ñuû. Giaû Nam Phong hung taøn hôn haún Trieäu Phi Yeán. Sau khi bieát tin moät cung phi coù thai, baø ta chaïy ngay ñeán nôi ngöôøi ñoù ôû, giaät laáy kích cuûa thò veä ñaâm cho coâ ta moät nhaùt vaøo ngöïc cheát töôi. Taán Hueä Ñeá sôï Giaû Nam Phong nhö sôï coïp. Tuy luoân moàm noùi mình toân suøng “leã phaùp”, nhöng tröôùc söï hoaønh haønh baïo ngöôïc cuûa Giaû Nam Phong, oâng vua naøy cuõng chæ bieát than thaàm.

Ñoäc Coâ hoaøng haäu ñôøi Tuøy: Caäy coâng laøm caøn

Hoaøng haäu cuûa Tuyø Vaên Ñeá hoï Ñoäc Coâ thöïc ra coù theå aên no nguû kyõ chaúng phaûi lo gì ñeán chuyeän gieát choùc nhöõng ngöôøi thaân thích vì baø ta sinh ñeán 5 con trai, hôn nöõa caû 5 ngöôøi ñeàu ñaõ tröôûng thaønh, thì coøn lo gì chuyeän bò thaát suûng?

Theá nhöng taâm lyù phoøng bò ñaõ khieán baø ta trôû thaønh ngöôøi hieåm ñoäc.

Tuøy Vaên Ñeá töøng suûng aùi moät cung nöõ ôû cung Thöôïng Nhaân Thoï, ngöôøi naøy hoï UÙy Trì, raát xinh ñeïp treû trung, coù theå coi nhö moät ñoùa hoa môùi nôû.

Tuøy Vaên Ñeá bò troùi buoäc vôùi Ñoäc Coâ hoaøng haäu nhieàu naêm nay ít ñöôïc nhöõng ngöôøi ñeïp khaùc chieàu chuoäng, gaëp UÙy Trì lieàn meâ maån ngay. Ñoäc Coâ hoaøng haäu nghe tin, laäp töùc sai ngöôøi ñi gieát UÙy Trì thò khieán Tuøy Vaên Ñeá uaát quaù phoùng ngöïa ra ngoaøi cung lang thang suoát ngaøy, ñeán chieàu toái môùi raàu ró veà cung. Ñoäc Coâ hoaøng haäu sôû dó daùm hung haõn ñoái khaùng vôùi choàng nhö theá vì baø ta luoân töï haøo veà vieäc mình ñaõ goùp coâng lôùn cuøng choàng ñaùnh laáy thieân haï, baø ta coù laøm theá thì Tuøy Vaên Ñeá cuõng chaû daùm laøm gì baø ta.

Voõ Taéc Thieân thôøi Ñöôøng: Vì chính trò khoâng töø ñieàu gì

Töï coå chí kim, ôû Trung Quoác chöa coù ai saùnh ñöôïc vôùi Voõ Taéc Thieân caû veà taøi hoa laãn söï ñoäc aùc. Nhöng söï ñoäc aùc cuûa baø ta laø vì muïc ñích chính trò, gieát con gieát chaùu, khoâng ñieàu gì khoâng daùm laøm ñeå doïn ñöôøng cho vieäc baûn thaân buoâng reøm nhieáp chính.

Luùc môùi vaøo cung, Mò Nöông hieàn laønh ñaùng yeâu, raát ñöôïc moïi ngöôøi trong cung quyù meán. Nhöng daàn daàn tình theá thay ñoåi, Mò Nöông lieân tieáp sinh haï hai hoaøng töû neân nhanh choùng trôû thaønh theá löïc môùi trong cung. Töø choã laø ñoàng minh, giôø ñaây Vöông Hoaøng haäu laïi lo sôï, quay ra hôïp möu vôùi Tieâu Thuïc Phi ñeå ñoái phoù laïi Mò Nöông.

Sau ñoù xaûy ra vuï coâng chuùa Nhö YÙ con cuûa Mò Nöông bò ñoät töû khieán hoaøng ñeá raát ñau xoùt. Giöõa luùc ñoù coù ngöôøi trong cung baùo, tröôùc luùc xaûy ra chuyeän Vöông hoaøng haäu coù ñeán thaêm coâng chuùa, cöû chæ coù nhieàu ñieåm ñaùng ngôø. Roài moät loaït tin ñoàn baát lôïi vôùi Vöông hoaøng haäu lan ra, daàn daø baø soáng trong noãi lo bò pheá boû vaø trò toäi.

Sau khi thanh loïc caùc theá löïc ñoái ñòch trong trieàu, Mò Nöông baét ñaàu chóa muõi nhoïn vaøo caùc phuï nöõ trong cung. Luùc ñaàu laø vieäc caùc thuaät phuø thuûy tröø taø cuûa Vöông hoaøng haäu bò phaùt giaùc, sau ñoù ñeán chuyeän baø cuøng Tieâu Thuïc Phi bò pheá laøm daân thöôøng vôùi toäi danh ñònh duøng röôïu ñoäc laøm haïi Voõ chieâu nghi. Hai ngöôøi bò giam trong phoøng toái caùch bieät vôùi beân ngoaøi.

Coù laàn Cao Toâng nghó laïi tình aân aùi khi tröôùc, ñoäng loøng traéc aån, ñònh tha cho hoï ra ngoaøi thì tin lan ñeán tai Mò Nöông. Theá laø hoï bò ngöôøi cuûa Mò Nöông baùm theo ñaùnh, chaët chaân tay, quaúng vaøo chum röôïu... Sau maáy ngaøy trong chum röôïu, caû hai ngöôøi ñeàu cheát thaûm.

Tö töôûng troïng nam khinh nöõ vaø bieän phaùp cheá taøi daønh cho caùc coâng nhaân vieân caùn boä nhaø nöôùc trong vieäc thaêng tieán ngheà nghieäp qua chính saùch haïn cheá sinh ñeû ñaõ laøm nhieàu gia ñình quyeát ñònh boû ñi caùc thai nhi. Beân caïnh ñoù moät soá ñoâng thanh nieân trai gaùi treû vôùi caùch “soáng thöû” tröôùc hoân nhaân cuõng duøng phaù thai ñeå traùnh chuyeän phaûi sanh con ngoaøi yù muoán. Töø ñoù Vieät Nam hieän nay ñaõ coù theâm moät loaïi nghóa trang môùi vôùi teân goïi laø nghóa trang “ñoàng nhi” (nhi ñoàng chöa ñöôïc sinh ra). Chæ ôû Pleiku vaø Nha Trang thoâi moãi nôi ñaõ coù treân 5000 ngoâi moä haøi nhi chöa sinh trong caùc nghóa trang naøy. Môøi quyù baïn ñoïc xem qua laù thö thuöông taâm cuûa moät em beù ñaõ cheát vì phaù thai göûi cho meï nhaân ngaøy Trung Thu naêm roài. Toøa soaïn Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng xin caùm ôn baïn Thuùy Phöông, coâ gaùi laøm coâng trong tieäm photo copy ôû Vieät Nam ñaõ sao chuïp böùc thö vaø taám aûnh göûi naøy cho DNÑS töø trong quyeån saùch cuûa moät cha söù khi ngöôøi mang ñeán nhôø laøm photo.

Con naèm ñaây hai tay chaáp khaån caàu ... laïy Meï Cha traêm ngaøn laïy nöõa Haõy ñeå cho con... Cho con ñöôïc sinh ta (thô Xuaân Vuõ - Traàn Ñình Ngoïc)

Nghóa trang Ñoàng Nhi Pleiku, Trung Thu Ñinh Hôïi 2007

raát roõ - nhìn khieáp laém meï ôi! - Baïn aáy bò caét naùt, boû trong moät caùi bao Kính thöa Meï! nilon maùu me ñoû loøm, laày nhaày, ...

Maëc duø con khoâng bieát meï laø ai, vì con chöa moät laàn ñöôïc thaáy maët meï! nhìn gioáng nhö moät môù thòt baèm ñeå Nhöng con vaãn goïi ngöôøi ñaõ cöu mang con trong daï moät thôøi, laø meï. Bôûi, cho chuaån bò naáu cho heo, vaát cho choù duø laø con vaät, noù cuõng coù meï, coù con!

(Tröôùc ñaây, trong thôøi bao caáp thöïc Nhöng, töø xöa ñeán nay, khoâng coù con vaät meï naøo quyeát ñònh gieát con mình, phaåm khan hieám, coù nhöõng ngöôøi ñaõ khoâng cho noù ñöôïc chaøo ñôøi. Coøn meï, meï ñaõ cöu mang con ñeán 7-8 thaùng maø mang veà töø phoøng phaù thai moãi ngaøy coøn quyeát ñònh möôùn ngöôøi gieát con! caû “xoâ”, ñeå nuoâi heo cho mau lôùn!) Bôûi Con muoán gaøo theùt thaät lôùn, van xin thaät to: “Meï ôi ! Meï nôõ loøng naøo gieát theá neân khoâng bieát baïn laø trai hay laø con, ñöùa con beù boûng ñang lôùn daàn leân trong daï meï. Ñöùa con coù traùi tim cuøng gaùi. Baïn ñöôïc mang ñeán nghóa trang nhòp ñaäp vôùi traùi tim meï! Maùu meï ñang chaûy vaøo cô theå con ñeå nuoâi con soáng! chung moät thuøng giaáy vôùi con, vaø cuõng Sao meï laïi ñònh gieát con? Meï ñöøng gieát con toäi nghieäp! Con toäi tình gì meï ôi! ñöôïc nhoùm ngöôøi coù loøng baùc aùi noùi Con chaép hai tay, laïy meï traêm ngaøn laïy, xin meï ñeå cho con ñöôïc sinh ra, ñöôïc treân, mai taùng chu ñaùo, xaây moä saùt soáng, ñöôïc laøm ngöôøi.Con quyeát suoát ñôøi yeâu thöông vaø ñaùp ñeàn ôn meï!” beân con, baïn ñöôïc ghi teân treân moä Nhöng chöa bieát noùi laøm sao con noùi ñöôïc! Con voâ phöông, yeáu ôùt, baát löïc, laø: “Vinh Sôn”. lo sôï töøng ngaøy, töøng phuùt... cho ñeán ngaøy Teát treû con ñöôïc vui chôi döôùi aùnh Töø ñoù ñeán nay, chuùng con laø baïn traêng raèm, thì meï ñaõ quyeát ñònh mang con ñeán “Loø saùt sinh Thai Nhi”! cuûa nhau, vui buoàn coù nhau, an uûi nhau OÂi! Ñoái vôùi con vaät, coù ñoâi luùc, ngöôøi ta coøn ñoäng loøng traéc aån khi: caét coå trong caûnh quaïnh queõ, coâ ñôn, söôûi moät con gaø, ñaäp cheát moät con choù, moå thòt moät con boø ñaõ nuoâi laâu ngaøy! Coøn aám nhau trong ñeâm ñoâng möa giaàm, con, laø con ngöôøi, sao khoâng ñöôïc nhö theá? gioù laïnh!

Con ñaõ cheát roài, khoâng coøn caûm giaùc gì. Nhöng, chaéc luùc ñoù meï ñau ñôùn Chuùng con thöông nhau laém, bôûi khuûng khieáp laém? Chaéc meï oaèn ngöôøi leân, hai tay níu chaët meùp baøn sinh, cuõng ñaõ cheát oan öùc, töùc töôûi gioáng reân ræ, maët meï tím taùi, hai doøng leä traøo tuoân, thaân theå meï öôùt suûng moà hoâi nhau. Thænh thoaûng baïn Vinh Sôn vaø caû maùu nöõa!? Laøm sao meï queân ñöôïc caùi giôø phuùt haõi huøng aáy, maëc duø nhôù laïi caùi cheát cuûa mình vaø khoùc ñeán nay ñaõ 3 naêm roài? than thaûm thieát, vì baïn bò gieát coøn Nhôø loøng töø bi cuûa nhoùm ngöôøi ñi vieáng Nghóa Trang Ñoàng Nhi dòp Teát taøn nhaãn hôn con nhieàu: cô theå baïn Trung Thu naêm aáy, hoï ñaõ mua quaùch veà taån lieäm, choân con vaø xaây moä ñeïp khoâng coøn nguyeân veïn hình haøi! Moãi laém! Treân moä con ñöôïc ghi: “Chaùu Trung Thu - Pleiku” laàn nhö theá con chaúng bieát an uûi baïn Ngaøy Trung Thu naêm 2004, cuõng coù moät thai nhi bò gieát cheát. Con coøn nhôù theá naøo, chæ bieát cuøng khoùc vôùi baïn,

57

khoùc thaät nhieàu, khoùc thaät laâu, ñeå chia seû nieàm ñau cuûa ngöôøi baïn “xaáu soá hôn con”, vì duø gì, thì con cuõng laø moät ñöùa “con trai nguyeân xi !”

Meï ôi! Neáu meï khoâng huyû hoaïi con, thì naêm nay - Trung thu naøy - con troøn 3 tuoåi. Chaéc con cuõng ñöôïc maëc quaàn aùo môùi, coù muõ giaøy môùi, tay xaùch ñeøn oâng sao ñeïp, ñi xem muùa laân vôùi baïn beø, laïi coøn ñöôïc aên baùnh Trung thu nöõa! Con coøn haùt cho meï nghe: “Chaùu leân ba... chaùu ñi maãu giaùo...” khi con tung taêng nhaûy chaân saùo, naém tay meï daét con ñeán tröôøng. Nhöng ñieàu aáy seõ khoâng coøn bao giôø xaûy ra nöõa! Vì meï ñaõ gieát cheát con roài! Meï oâi!

Meï ñaõ thaáy aûnh cuûa con chöa? AÛnh “Chaùu Trung Thu- Pleiku” ñaáy! Meï nhìn kyõ xem, vì con bò loâi ra baèng caùi keàm, neân ñaàu con bò haèn saâu ñeán 4 loã... nhöng nhìn cuõng ñeïp trai, to con laém phaûi khoâng meï?

Meï bieát khoâng? Coù raát nhieàu ngöôøi raát xuùc ñoäng, ñaõ khoâng sao giöõ cho leä khoûi traøo tuoân khi nhìn aûnh con: mình khoâng maûnh vaûi, naèm traàn truïi treân tôø giaáy baùo. Luùc ñoù con ñaõ cheát nhöng nhö vaãn coøn ñöa hai baøn tay nhoû xíu chôùi vôùi níu maáy ngoùn tay cuûa “moät ngöoøi” maø con ñöôïc bieát, ñoù laø baøn tay cuûa moät Linh muïc coù loøng töø taâm, ôû Pleiku, chuyeân lo xaây moä cho caùc thai nhi bò gieát; nhö van xin: “Haõy thöông con, cho con moät naám moä, nhoû thoâi!

Xin ñöøng ñeå thaân xaùc con laïnh leõo, bò phôi naéng daàm möa, bò laøm moài cho meøo tha, choù xeù toäi nghieäp!”. Con bò cheát töùc töôûi laém ngöôøi ôi!...

Con noåi tieáng laém ñoù meï ôi! Coù ngöôøi ñaõ laøm thô, phoå nhaïc nhö ñeå than khoùc cho caùi cheát cuûa con! Ai nghe haùt baøi “Lôøi caàu xin cuûa con” do Ngoïc Quang saùng taùc (ngay ñeâm Trung thu naêm aáy) ñeàu xuùc ñoäng - nhaát laø giôùi treû - khoâng caàm ñöôïc nöôùc maét!

Vaø cuõng nhôø ñoù maø coù nhieàu em beù ñaõ ñöôïc cöùu soáng! Khi ngöôøi meï ñang mang con trong daï cuõng ñònh gieát boû noù - nhö meï caùch ñaây 3 naêm - ñaõ khoùc nöùc nôû, khi nhìn aûnh cuûa con, vaø quyeát ñònh giöõ con mình laïi, duø phaûi traû baát cöù giaù naøo!

Meï ôi! Khoâng bieát 3 naêm qua, meï coøn gieát theâm ñöùa em naøo cuûa con nöõa khoâng?Con nghe noùi coù nhöõng baø meï ñaõ huyû hoaïi leân tieáp ñeán 3, 4 ñöùa con mình maø khoâng thöông tieác, khoâng aân haän xoùt xa, bôûi ñaõ quaù quen vôùi vieäc aùc naøy roài!

OÂi mæa mai cay ñaéng! OÂi theá thaùi nhaân tình!

Meï bieát khoâng, hôn 5.000 em beù, taïi Nghóa Trang Ñoàng Nhi Pleiku naøy.

Coøn taïi “Nghóa Trang Khoâng Bia Moä” ôû nuùi Hoøn Thôm Nha Trang, cuõng choân caát hôn 5.000 thai nhi bò gieát, vaø coøn nhieàu nôi khaùc nöõa: Saøi Goøn, Hueá, Ñaø Naüng, Buoân Ma Thuoät, ñöôøng ñeøo Qui Hoaø Qui Nhôn... Thaân xaùc non

58

nôùt cuûa chuùng con tuy ñaõ tan naùt gaàn heát roài! Nhöng phaàn “Anh linh” cuûa chuùng con, ñaâu ai huyû dieät ñöôïc. Chaéc bôûi con ngöôøi coøn coù caùi “phaàn khoâng cheát”, vaø ngöôøi ta sôï caùi phaàn “Anh linh khoâng cheát” ñoù meï ôi!?

Meï ôi! Con khoâng bieát vì lyù do naøo meï ñaõ phaûi huyû dieät con? Bò cha con boû rôi? Bò gia ñình xua ñuoåi? Vì khoâng ñuû aên? Vì sôï maát chöùc maát quyeàn, maát gheá, maát vieäc? Sôï maát danh thôm tieáng toát ? Sôï maát tieâu chuaån ñeå ñöôïc höôûng quyeàn lôïi... ?

Hoâm nay nhaân ngaøy gioã 3 naêm cuûa con. 2004 - Trung Thu - 2007 con thöông nhôù meï quaù neân vieát thö naøy göûi meï ñaây. Khoâng bieát baây giôø meï con ñang ôû ñaâu? Meï coù ñöôïc cha con nhìn nhaän, yeâu thöông? Coù ñöôïc gia ñình tha thöù? Coù ñöôïc aám no haïnh phuùc, ñöôïc danh thôm tieáng toát, ñöôïc chöùc quyeàn ñòa vò... vì vieäc meï ñaõ huyû boû con khoâng? Hay vaãn bò cha con boû rôi, bò gia ñình töø choái, chaúng coù theâm chöùc quyeàn, hay vaãn laàm than vaát vaû, vaãn cô cöïc ñoùi ngheøo... vaø voâ cuøng aân haän, khoå ñau?

Theá thì vieäc gieát boû con ñaõ ñem laïi ñieàu gì, nhö meï mong muoán? Con thöông meï quaù! Thöông meï cuûa con nhieàu! Con ñaõ tha thöù vaø luoân tha thöù cho meï !

Meï ôi! Thoâi ñöøng khoùc nöõa ! Duø khoùc caïn nöôùc maét, khoùc suoát caû cuoäc ñôøi, meï cuõng khoâng laøm con soáng laïi ñöôïc nöõa roài!

Giôø ñaây, ñeå vôi ñi phaàn naøo noãi khoå ñau trong loøng meï, ñeå chuoäc laïi loãi laàm, meï haõy quyeát taâm khoâng taùi phaïm, vaø tìm moïi caùch ngaên chaën haønh ñoäng aùc nhaân naøy. Haõy noùi cho ngöôøi khaùc bieát kinh nghieäm ñôùn ñau treân thaân theå, söï nguy hieåm ñeán tính maïng khi phaù thai, vaø nhaát laø noãi daèn vaët, lo sôï, ñau khoå trong loøng maø meï phaûi chòu ñöïng töø ngaøy phaù thai ñeán nay.

Meï haõy giuùp ñôõ, khuyeân lôn caùc coâ gaùi lôõ daïi, ñöøng phaù huyû con mình, vaø tìm caùch giuùp ñôõ hoï cho ñeán ngaøy sinh nôû. Coù khi coøn phaûi tìm nôi nuoâi giuùp con hoï, neáu hoï laïi muoán boû rôi con mình.!

Laøm ñöôïc nhö theá meï seõ laáy laïi ñöôïc söï thoaûi maùi taâm hoàn, seõ khoâng coøn lo aâu sôï seät nhö xöa nay nöõa. Con hy voïng meï laïi coù ñöôïc “Nuï cöôøi nôû treân moâi”!.

Kính chaøo vaø heïn gaëp laïi meï moät ngaøy raát gaàn ñaây thoâi! Vì cuoäc soáng naøy coù laø bao. Cho duø soáng ñeán 100 naêm ñi nöõa, thì cuõng qua nhanh laém meï ôi! Ñöùa con baát haïnh cuûa meï.

Beù Trung Thu Pkeiku.

Göûi ñaêng bôûi Thuùy Phöông do copy töø quyeån saùch cuûa moät linh muïc mang ñi photo nôi choã Phöông laøm ôû Saøi Goøn.

N

ghe noùi tôùi seán, xin ñöøng voäi dò öùng, gai ngöôøi. Ñöøng voäi nhaên maët xua tay. Ñöøng voäi chuøng laïi, ngôø vöïc nhö theå ngöôøi ñoái thoaïi saép söûa ñöa ta vaøo moät caùi baãy thoâ sô.

Moïi con ngöôøi ñeàu coù choã trong moät neàn daân chuû, moïi sinh linh ñeàu coù choã döôùi aùnh maët trôøi, moïi saûn phaåm ñeàu coù choã trong khoâng gian vaø thôøi gian. Ñuû choã cho taát caû, khoâng ai chieám choã cuûa ai, khoâng gì trieät tieâu caùi gì, khoâng naøo loaïi tröø caùi naøo.

Seán laø töø hình nhö ban ñaàu xuaát hieän trong giôùi thò daân mieàn Nam, cuõng nhö tröôùc ñoù ngöôøi ta coù töø “caûi löông” vaäy. Môùi ñaàu laø ñeå noùi ñeán moät thöù ca nhaïc muøi maèn, laâm ly, öôùt aùt, laïm duïng caûm xuùc. Sau laø ñeå chæ moät thöù tình caûm thöôøng aån khuaát ñaây ñoù trong loøng ngöôøi, ngang traùi, eùo le, buøi nguøi, giaèn vaët, giaèng xeù, buøng noå. Coù khi laø ñeå chæ moät caùi gì hôi bình thöôøng, hôi thaâm thaáp, hôi “queâ”, taát caû ñöôïc ngöôøi ta cho luoân vaøo moät roï. Seán! Ñuùng theá, maø cuõng ñöøng voäi nghó theá. Baïn coù chuùt Taây hoïc. Baïn coù theå ñöôïc coi laø höôùng ngoaïi, thích haøng ngoaïi hôn haøng noäi, thích laøm toäi baø ngoaïi hôn laø laøm toäi baø noäi, “you’re every inch the foreign” baïn ngoaïi ñeán taän raêng... Naøy, thöù aâm nhaïc baïn ñang nghe, nhöõng rap nhöõng rock nhöõng metal aáy cuõng laø loaïi chieàu thò hieáu nònh tai; nghe vöøa tai loït tai ñeán ngaám say ñöù ñöø thì ñoù cuõng laø moät thöù seán traù hình, seán maø chaúng caàn baên khoaên mình seán hay khoâng seán.

Xa xöa hôn nöõa, laø nhöõng caâu naøy: “Blue blue my world is blue/ Blue is my world now I’m without you/ Grey grey my life is grey/ Cold is my heart since you went away”. “Tình yeâu xanh (nhôït). Khoâng coøn anh theá gian chuyeån maøu xanh. Anh ra ñi cho loøng em xaùm laïnh. All I have to do is dream. Heát thaûy nhöõng gì anh phaûi laøm ñeàu nhö trong mô. I love you more than I can say. Anh yeâu em hôn caû möùc giaõi baøy v.v...“ Toùm laïi, ñoù laø moät taäp hôïp töø vöïng theo kieåu anh yeâu em, em yeâu anh, kieáp naøy khoâng ñöôïc beân nhau thì heïn kieáp sau, kieáp sau khoâng ñöôïc thì ta mau xöû lyù vôùi kieáp naøy... Giôùi trí thöùc vaø ngheä só AÂu Myõ coù theå vöøa nghe vöøa caû cöôøi maø raèng “too much emotional”, laâm ly theá. Nhaïc seán cuûa Taây!

Khoâng cheâ, nhöng ngay caû khi thöôûng thöùc ngheä thuaät, con ngöôøi ñoàng thôøi cuõng coù nhu caàu tìm ñeán moät söï thaêng baèng töông ñoái cho taâm, khoâng daán quaù saâu vaøo moät coõi gaây meâ.

Vaãn ñang noùi chuyeän ta yeâu baø ngoaïi, phim aûnh tieåu thuyeát thì ta thích “Cuoán theo chieàu gioù”, “Tieáng chim hoùt trong buïi maän gai”, “Titanic”... Hay thì ñuùng laø hay. Nhöng maø... seán ñaáy.

Seán cuûa Taây. Maáy caùi phim thoaït nhìn töôûng cô baép, chuû nghóa ngöôøi huøng ñi dieät tröø baïo chuùa, laäp laïi coâng baèng, traán aùp keû baønh tröôùng, naâng ñôõ keû sa suùt, buø ñaép keû nhoû nhoi... maáy caùi aáy thöïc ra cuõng ñeàu söû duïng yeáu toá seán.

Phaûi laâm ly, eùo le, ngoït ngaøo, chua chaùt, cay ñaéng... coù ñuû taát caû môùi taïo neân moät moùn laåu quyeán ruõ moïi kieåu thöïc khaùch. Ñieän aûnh Bollywood cuûa AÁn Ñoä coù moät khaùi nieäm ñeå chæ loaïi phim naøy “masala film” - “phim gia vò”, moät hoãn hôïp ñaày ñuû höông vò thaäp caåm. Coù moät coâng ngheä haún hoi, nhöõng oâng truøm kòch baûn vaø ñaïo dieãn ngoài vôùi nhau, pha cheá, gia giaûm caùc loaïi gia vò cho ñeán khi taïo ra ñöôïc moät coâng thöùc ñeå daãn duï khaùn giaû. Nhöõng oâng truøm vaên chöông aên khaùch cuõng vaäy, cuõng coù coâng thöùc. AÂu Myõ coâng ngheä hoùa caû vaên chöông, saùch cung caáp coâng thöùc vieát vaên coù theå tìm ñöôïc deã daøng. Yeáu toá laâm ly coù trong nhieàu trang saùch, nhieàu boä phim, nhieàu vôû dieãn, nhieàu noát nhaïc, nhieàu lôøi ca... “Too much sentimental”, caûi löông quaù. OÀ, ta coù theå meø nheo caûi löông cuûa ta, nhöng chính ta laïi ñang thích caûi löông cuûa Taây. Haøng noäi haøng ngoaïi, gì cuõng ñöôïc maø, cheâ trích gì nhau.

Tuy nhieân, cuõng neân thaáy moät ñieàu, ôû caùc loaïi hình ngheä thuaät, khi laïm duïng caûm xuùc, luoân coù khaû naêng taùc giaû vaø ngöôøi thöôûng thöùc cuøng bò ñaåy vaøo moät coõi meâ, ôû ñoù thieáu söï saùng suoát ñeå cuøng nhau taïo döïng tính hoaøn chænh (töông ñoái) cho taùc phaåm. Meâ say, laâm ly, nhöng cuõng caàn daønh choã cho söï giaùn caùch giöõa taùc phaåm vaø söï chieâm nghieäm, söï thaáu thò, söï tri ngoä; töø ñoù môùi coù theå tieáp nhaän ñöôïc nhieàu hôn nhöõng giaù trò khaùc nöõa.

Vaäy laø seán coù trong moïi ngöôøi, trong baïn trong toâi trong chuùng ta. Y hoïc moät

tí thì baûo noù nhö vi truøng lao saün saøng trong cô theå, naèm chôø dòp ñeå phaùt loä. Ñieän aûnh vaø voõ thuaät moät tí thì baûo noù thaäp dieän mai phuïc chôø thôøi cô.

Gioïng seán laïc quan moät tí thì baûo ñoù laø traùi tim ñang nguû yeân chôø moät nuï moâi hoàng ñaùnh thöùc.

Thôøi cô naøo? Ñieàu kieän naøo?

Hoaøn caûnh naøo?

Ta laø chuû hoä, ta ñöùng ñaàu moät gia ñình, ta laø phaùi maïnh, ta phaûi laøm toaøn laø vieäc chính vieäc lôùn trong gia ñình. Ta coøn ñöùng ñaàu moät cô quan, laø tröôûng nhoùm, laø ñoäi tröôûng... Quanh naêm suoát thaùng ta phaûi laøm choøm. Vôï con, caáp döôùi, thuoäc haï maëc nhieân coâng nhaän vaø chaáp nhaän cöông vò cuûa ta. AÁy theá, thaûng hoaëc ta theøm.

Theøm moät ngaøy moät luùc khoâng phaûi laøm chuû hoä, khoâng phaûi laøm keû maïnh, khoâng phaûi laøm ngöôøi ñieàu binh khieån töôùng... Cuõng phaûi coù luùc ta caàn ñöôïc chieàu chuoäng, ñöôïc saên soùc, ñöôïc naâng ñôõ, ñöôïc pheùp yeáu ñuoái giöõa gia ñình. Luùc aáy ñöôïc pheùp traû, traû heát, vai troø ngöôøi choàng ngöôøi cha, ñöôïc ñoåi vai troø choác laùt. Cho anh moät laàn, moät laàn thoâi. Ñaáy laø trong hoaøn caûnh bình thöôøng, ñôøi thöôøng. Ruûi ro hôn, khi ñang ôû treân ñænh cao vinh quang quyeàn löïc maø bò ngaõ ngöïa. Khi ñang phaùt maø bò toån thaát lôïi nhuaän. Khi ñang yeâu maø khoâng ñöôïc yeâu. Khi caùi ta gheùt vaãn cöù nhôn nhôn toàn taïi. Khi ñang traøn ñaày sinh löïc maø bò oám ñau beänh taät. Ngöôøi ta coù theå coù haøng traêm mô öôùc, nhöng khi oám yeáu oïp eïp, chæ coøn duy nhaát moät ao öôùc maø thoâi: khoûi beänh. Khoûi beänh coøn laø ñeå thoaùt khoûi caûm xuùc u aùm, laâm ly khieán ta chuøng xuoáng. ÔÛ caùi luùc chuøng laïi aáy, coù theå voâ tình ta tieáp xuùc vôùi moät taùc phaåm maø bình thöôøng mình kyø thò. “Too much emotional”, seán quaù. Raát nhieàu ngöôøi

59

bò giam caàm ñaõ ñoïc ñeán thô laø thöù khi coøn ñi hoïc, hoï khoâng theå öa noåi.

Raát nhieàu ngöôøi tha phöông caàu thöïc boãng nhieân thích nhöõng boä phim nhieàu taäp maø hoï vaãn cho laø caûi löông. Raát nhieàu ngöôøi suy nhöôïc cô theå ñoïc tieåu thuyeát aên khaùch maø thaáy raát ngaám...

Taùc phaåm khi aáy nhö moät lieàu thuoác giaûm ñau, nhö xe laên, nhö gaäy choáng, nhö thaày thuoác tö vaán. ÖØ nhæ, ngöôøi ta boãng nhìn noù trong moät thöù aùnh saùng khaùc, vaø hieåu ra choã ñöùng cuûa noù trong ñôøi soáng. Ñoù cuõng laø moät söï böøng ngoä.

Daùm chaéc laø khi coøn treû trung, maïnh meõ, ñaày töï tin, ta khoâng theå thích nhöõng thöù ngheä thuaät opera ca kòch quaù nhieàu boång traàm luyeán laùy, quaù nhieàu ngoaét ngoeùo coát truyeän. Cheøo, tuoàng, caûi löông bò xem laø xöa, laø khoâng thôøi trang. Daãu coù thích chuùt ít, ta cuõng khoù ñuû töï tin thoå loä coâng khai, thích thì cuõng töï coi laø khoâng xöùng noùi ra.

Hai möôi tuoåi ta gay gaét vôùi caûi löông.

Ba möôi, ta quyeát lieät choáng caûi löông.

Boán möôi, ta taàn ngaàn tröôùc caûi löông.

Naêm möôi, moät ngaøy möa, hoaëc laø moät buoåi tröa naéng chang chang tænh leû, ta tình côø nghe. Nghe maø ngaám. AØ, caùi ta vaãn duoãi ra ñaåy ra laïi coù moät söùc maïnh nhaát ñònh, coù caùi lyù nhaát ñònh, coù choã nhaát ñònh. Caùi choã nhaát ñònh aáy thaäm chí ôû ngay trong ta. Tuoåi taùc cuõng ñoùng moät vai troø.

Coøn nöõa. Moät soá ban nhaïc saønh ñieäu vaø khoâng tuaân phuïc moïi quy öôùc. Toùc xuoâi xuoáng thì phaûi vuoát leân cho döïng ñöùng ñinh ghim hay baøn choâng. Maøu toùc caùnh traû, con veït. Maët laønh hieàn thì phuû leân ñaáy ñaày toùc vaø raâu. AÙo quaàn laø löôït thì voø xeù nhaên nheo xô xaùc, toâ theâm maøu töï cheá. Hoï ñaøn troáng phoâ tröông söï baëm trôïn phuõ phaøng ngang ngöûa. Ñoù laø choã coù coâng chuùng, coù ngöôøi nhìn ngöôøi ngoù ngöôøi chöùng kieán. Roài cuõng coù choã khoâng coù ngöôøi

60

xem, ñi picnic, ngoài vôùi nhau, ta vôùi ta, ñaøn leân haùt leân. Vaøi baøi ñaàu nhaïc AÂu Myõ thôøi thöôïng. Neùm theâm cuûi vaøo ñoáng löûa. Ñoà nhaám nhaùp baét ñaàu vôi ñi. Maáy sôïi daây ñaøn döôøng nhö ñaõ hôi moûi. Ngöôøi caàm ñaøn chuyeån sang moät baøi khaùc. Ban ñaàu ngaäp ngöøng. Roài chìm saâu. Roài taát caû hoøa theo. Quan Hoï. Ñieäu lyù ba mieàn.

Leân chuøa beû moät caønh sen/ AÊn côm baèng ñeøn ñi caáy saùng traêng... Ñoâi beân baùc meï cuøng giaø/ Laáy anh hay chöõ ñeå maø caäy troâng... Ñeâm qua taùt nöôùc ñaàu ñình/ Boû queân chieác aùo treân caønh hoa sen...

Xin anh haõy veà ngoû yù vôùi meï cha, ñeán muøa luùa chín ñoùn em veà cho thoûa nhôù mong...

Gioù leân roài caêng buoàm cho khoaùi, gaùc cheøo leân ta nöôùng ngoâ khoai/ Nhaäu cho tieâu heát maáy chai...

Töï bao giôø chaúng roõ, khoâng coøn

taàn ngaàn, e ngaïi, thuû theá; khoâng coøn cao ngaïo, veânh vang, phoâ loä... moät caùi gì raát saâu raát xa töø trong hoàn ñöôïc khôi nguoàn. Tuoân traøo khoâng cöôõng ñöôïc.

Töï nhieân, nhö nhieân, khoûe khoaén, thaám thía.

Noùi vaäy khoâng coù nghóa raèng con ngöôøi maïnh meõ, treû trung, thaäm chí quyeàn theá thì vôùi caùi seán trong mình, hoï phaûi ñoaïn tuyeät, töï huûy, trieät tieâu quyeát lieät.

Chaúng neân vaø chaúng theå.

Cuõng khoâng coù nghóa laø ngheä thuaät ñích thöïc khoâng coù quyeàn seán. Chinghiz Aitmatov vôùi “Ngöôøi thaày ñaàu tieân”, Jamilia, “Caây phong non truøm khaên ñoû”... ngaøy tröôùc; roài Gabriel Garcia Marquez vôùi “Traêm naêm coâ ñôn”, “Tình yeâu thôøi thoå ta”; Maïc Ngoân vôùi “Baùu vaät cuûa ñôøi”, “Ñaøn höông hình”...; Haruki Murakami vôùi “Röøng Na Uy”, “Bieân nieân kyù chim vaën daây coùt”, “Kafka beân bôø bieån”...

Nhieàu taùc phaåm coù giaù trò khoâng theå thieáu yeáu toá li kyø, eùo le, baát thöôøng, ngang traùi... Chæ coù ñieàu caùi maøu saéc laâm ly cuõng thay hình ñoåi daïng cho phuø hôïp vôùi thôøi ñaïi. Nhieàu ngheä só söû duïng noù chæ ñeå maø gaây meâ, gaây run raåy, khoùc loùc. Coøn ngheä só ñích thöïc thì bieát duøng noù laøm gia vò, gia vò khoâng bao giôø trôû thaønh moùn aên, nhöng moùn aên coù khi voâ vò nhaït nheõo vì thieáu noù. Ngheä só ñích thöïc thì bieát gia giaûm caùi seán, taän duïng noù, ñieàu khieån noù, khoâng ñeå noù daãn duï ra beân ngoaøi muïc tieâu tö töôûng vaø ngheä thuaät cuûa mình.

Hoà Anh Thaùi

Gone with the wind - phim seán “kinh ñieån” cuûa ñieän aûnh taây phöông

Chöông VI - Choïn löïa

Lôøi giôùi thieäu: Cuõng nhö “Xin loãi! Em chæ laø con ñó” maø baïn ñoïc ñaõ thích thuù theo doõi trong caùc soá baùo vöøa qua, vôùi “Lôõ tay chaïm ngöïc con gaùi” khôûi ñaàu chæ laø moät vaøi doøng töï truyeän loaïi “buùt lan man” trong weblog (soå tay caù nhaân treân maïng) cuûa moät sinh vieân naêm thöù nhaát ñaïi hoïc Cao Huøng ôû Ñaøi Loan, nhöng khi entry ñöôïc göûi ñi thì soá löôïng ngöôøi truy caäp vaøo xem ñaõ phaûn hoài thaät doàn daäp, vaø ñaõ thaønh moät hieän töôïng raát hieám hoi cuûa giôùi ñoïc vaên aûo treân Internet.

Haøng ngaøy, coù khi cuøng moät luùc soá ngöôøi truy caäp ñaõ leân ñeán caû gaàn möôøi ngaøn ngöôøi cuøng vaøo xem vaø chôø ñôïi töøng doøng tieáp tuïc. Ñieàu naøy ñaõ gaây moät söùc eùp lôùn cho taùc giaû veà taâm lyù cuõng nhö veà chuyeän vieát.

Truyeän haáp daãn bôûi tính chaân thaät vaø söï töôøng thuaät caûm xuùc moät caùch raát chaân tình cuûa taùc giaû. Baïn ñoïc coù theå thaáy nhöõng mieâu taû veà taâm lyù nam giôùi tröôùc caùc aùm thò veà tính duïc raát thaät. Trong baûn chuyeån ngöõ naøy, caùc nhaân vaät duøng sex ñeå giao tieáp, duøng caûm nhaän veà sex ñeå hieåu nhau, yeâu nhau, giöõ nhau, vaø duøng sex ñeå dieãn ñaït söï ñau ñôùn thaát voïng. Tuy nhieân, baïn ñoïc coù leõ seõ khaáp khôûi maõi vì töôûng caùi chöõ “sex” thöôøng tình ôû nam nöõ döôøng nhö seõ hieän ra ôû caâu vieát keá tieáp maø thoâi. Chôø ôû caâu sau, caâu sau, roài caâu sau nöõa, chôø maõi nhöng...

Môøi baïn ñoïc Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng theo doõi moät caâu chuyeän hay, qua cuoäc tình thaät ñeïp, thaät deã thöông vaø cuõng thaät bi haøi traøn ngaäp nöôùc maét ñöôïc dieãn taû bôûi moät vaên phong thaät treû trung môùi laï cuûa moät ngoøi buùt khoâng teân tuoåi trong saân chôi vaên treân maïng ôû Ñaøi Loan, vaø moät ñieàu lyù thuù khaùc nöõa laø chuyeän naøy cuõng ñöôïc bieân dòch bôûi Trang Haï maø baïn ñoïc ñaõ töøng yeâu thích qua “Xin loãi! Em chæ laø con ñó” ñaõ taûi ñaêng treân trang baùo naøy trong caùc soá vöøa qua.

Toâi - Nhaân vaät trong truyeän laø moät taân sinh vieân naêm thöù nhaát ñaïi hoïc Cao Huøng Ñaøi Loan, ngaøy nhaäp khoùa toâi lôõ tay chaïm vaøo ngöïc moät coâ gaùi ñeïp laø ñaøn chò hoïc treân toâi 1 naêm, vaø töø chuyeän naøy toâi coù cô hoäi quen ñöôïc naøng. Naøng taâm söï veà ngöôøi yeâu cuûa naøng laø moät du hoïc sinh ñang hoïc ôû Myõ... Moái tình cuûa naøng vaø ngöôøi yeâu khoâng tieán xa hôn vì khoaûn caùch... Toâi vaø naøng yeâu nhau cho ñeán muøa nghæ Ñoâng thì ngöôøi yeâu cuûa naøng töø Myõ trôû veà...

Toâi ñau khoå traùnh naøng suoát caû muøa nghæ. Ngaøy nhaäp hoïc trôû laïi naøng gaëp laïi toâi cho bieát naøng vaãn yeâu toâi... vaø ñeâm ñoù naøng theo toâi veà choã toâi troï...

Roài cuõng nhö laàn tröôùc, caùi caûm giaùc nöûa muoán “tôùi beán” ñeå khaùm phaù tình yeâu cuûa naøng ñang daønh cho toâi, coäng vôùi moät chuùt ngöôïng nguøng khi toâi chöa töøng “thöû” laøm chuyeän naøy vôùi ai, theâm vaøo ñoù laø höông vò tình yeâu maø toâi töôûng ñaõ maát, laïi theâm moät chuùt naâng niu toân troïng nhöõng gì mình ñang coù ñöôïc vôùi naøng ñaõ ñaåy toâi vaø naøng chæ loay hoay hoân nhau roài... thoâi.

Suoát ñeâm hoâm ñoù trong caên phoøng troï “tröõ tình” cuûa rieâng toâi, toâi vaø naøng laïi chaúng ai “laøm gì nhau” heát. Toâi oâm naøng chìm vaøo giaác nguû, naøng ruùc trong loøng toâi...

Ngaøy hoâm sau nguû daäy, tay toâi laïi moät traän teâ daïi. Toâi, laïi moät laàn nöõa, vì tay quaù teâ, run baàn baät, laøm naøng thöùc daäy...

“OÂi xin loãi, anh co tay vaøo ñi, em naëng quaù ñuùng khoâng?” naøng he heù maét Chuùng toâi naèm öôøn theâm moät chuùt môùi daäy. Röûa maët, ñi xuoáng nhaø aên saùng, toâi ñöa naøng veà tröôøng, veà kyù tuùc nöõ . Vöøa veà ñeán coång kyù tuùc xaù...

Moät chieác Fiat maøu baïc quen thuoäc ñang ñoã söøng söõng vaø im lìm tröôùc coång ...

Cheát meï! ........

Fiat... chieác Fiat maøu baïc.... sao noù laïi ôû ñaây?

Toâi trôïn troøn maét, caûm giaùc thaáy naøng ôû phía sau löng toâi cuõng ñang run raåy Laøm sao laïi theá naøy cô chöù... vì sao caùi Fiat cheát tieät naøy laïi xuaát hieän ôû ñaây. Toâi voäi vaõ giaûm toác ñoä chieác xe gaén maùy cuûa toâi khoâng daùm chaïy tôùi tröôùc coång daõy nhaø kyù tuùc xaù nöõ cuûa naøng.

Hình nhö chöa phaùt hieän ra chuùng toâi, toâi voäi vaõ quay ñaàu xe, khoâng hieåu vì sao nhöng toâi vaãn chaïy troán. Coù leõ toâi chæ thaáy raèng luùc naøy maø gaëp David chaéc seõ coù chuyeän chaúng laønh (khoâng bieát cho naøng hay cho toâi, coù khi caû hai). Toâi voäi vaõ phoùng xe ra khoûi khu vöïc tröôøng roà ga chaïy thuïc maïng.

“Sao haén laïi xuaát hieän ôû ñaây?” Toâi nghieâng ñaàu hoûi naøng.

“Em khoâng bieát, laøm sao laïi ra theá naøy ...” naøng laåm baåm Toâi cöù theá chôû nguyeân caû naøng quay veà nhaø toâi. Doïc ñöôøng gaëp thaèng baïn, noù ñang chuaån bò leân lôùp “Maøy veà roài aø, toái qua coù ngöôøi ñi tìm “em ñaøn chò” khoùa treân cuûa maøy ñaáy, thoâi tao treã giôø hoïc roài, taïm bieät!” baïn toâi noùi xong ñi ngay. Toâi vaø naøng khoâng noùi lôøi naøo, naém tay nhau ñöùng traàm ngaâm maõi ôû cöûa, trong ñaàu traøn ngaäp hình aûnh chieác Fiat maøu baïc kia cuûa David...

Toâi khoâng bieát luùc ñoù naøng nghó gì... chæ thaáy maët naøng ñôø ñaãn . Luùc naøy, chieác phone cuûa naøng laïi ñoå chuoâng. Toâi vaø naøng caêng maét thaät to ñeå nhìn vaøo maøn hình.

Trong moät giaáy phuùt nhanh choùng quyeát ñònh, toâi chuïp laáy caùi phone cuûa naøng vaø baám nuùt nghe.

“Hi... hello” Ñaàu kia im laëng vaøi giaây coù leõ David khoâng tieân lieäu ngöôøi nghe phone laïi laø toâi, nhöng roài gioïng anh traàm tænh “Chaøo... Toâi bieát baïn laø ai, Toâi hieåu... nhöng toâi hy voïng hai chuùng ta ñeå naøng coù moät söï löïa choïn” David noùi vôùi toâi. Naøng ñöùng caïnh toâi nghe thaáy Neáu nhö khoâng coù moät söï löïa choïn thì toâi chaïy troán maõi cuõng khoâng bao giôø giaûi quyeát noåi vaán ñeà.

Trong loøng toâi ñaõ coù moät döï caûm. Toâi ñoàng yù vôùi David, anh tieáp “Theá thì toái nay 7 giôø heïn chôø ôû coång kyù tuùc naøng”

61

Taét maùy, toâi ñöa di ñoäng cho naøng ñoàng thôøi naém laáy tay naøng... Toâi noùi “Coù phaûi anh ñaõ muoän roài khoâng, neáu nhö khi ôû Ñaøi Baéc anh seõ naøi xin em ôû laïi vôùi anh...” Toâi oâm chaët em “Ñaây laø loãi cuûa em, khoâng noùi roõ vôùi David, môùi ra theá naøy” naøng khoùc “Em thaät toài teä” naøng noùi caâu ñoù, toâi thaät ñau loøng, neân caøng duøng söùc ghì chaët laáy naøng “Em cöù nghó raèng em coù theå choïn ñöôïc moät, giöõa hai ngöôøi...” naøng khoùc, phuû phuïc xuoáng ñaát “Xin loãi.... em xin loãi... em xin loãi...” naøng lieân tuïc nhaéc laïi ba chöõ aáy, vaø chuùng toâi cöù ñöùng beân nhau nhö theá, trong phoøng khaùch. Suoát ngaøy hoâm aáy, toâi vaø naøng khoâng leân lôùp, naøng ôû laïi phoøng toâi, caû hai lieân tuïc nhìn chieác ñoàng hoà cho ñeán khi trôøi saäp toái...

Naøng raát yeân tónh trong voøng tay toâi, ñoâi tay toâi oâm voøng laáy naøng thaät chaët thaät chaët. Toâi lay nheï naøng, ra hieäu nhaéc em ñaõ ñeán giôø heïn vôùi David roài. Naøng laéc ñaàu, keùo gaáu aùo toâi laïi. Nhìn naøng nhö theá naøy, toâi thaät söï chæ coøn muoán döùt khoaùt phoùng xe mang naøng ñi troán, chôø bao giôø David ñi roài môùi quay laïi. Nhöng nhö theá seõ khoâng bao giôø giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà... Toâi ñöa muõ an toaøn cho naøng, caøi khoùa muõ cho naøng. Toâi noå maùy xe, chaïy chaàm chaäm...

Toâi phaûi laøm nhö theá naøo môùi goïi laø ñuùng ñaây? Ngaøy xöa naøng thaät söï chöa chia tay David, baây giôø Cuõng vaäy, cho ñeán baây giôø toâi vaãn chæ laø keû thöù ba. Maø theá thì taïi sao naøng vaãn cöù ñeán vôùi toâi?

“Caån thaän tröôùc maët!” Naøng duøng söùc lay ñaåy toâi. Ñaàu oùc toâi ngaäp nguïa yù nghó laøm toâi khoâng ñeå yù ñeán xe coä tröôùc maët. Suyùt nöõa thì ñaâm vaøo moät chieác xe hôi chaïy ngöôïc chieàu, may maø naøng ñaùnh thöùc toâi trong côn meâ ñeå laùnh traùnh ñöôïc tay naïn trong gang taát. Huù vía! Toâi voäi döøng xe laïi leà ñöôøng ñeå traán tænh.

“Sao anh laùi xe cöù ngaây ngöôøi ra nhö theá?” Naøng run raåy hoûi “Xin loãi, anh ñang nghó chuyeän khaùc, khoâng ñeå yù laém...” Toâi giöõ tay naøng “Khoâng sao roài, chaéc em vöøa sôï laém!” toâi thöû an uûi “Khoâng sao” naøng oâm toâi caøng chaët hôn.

Chaäp sau, chuùng toâi ñaõ ñeán coång kyù tuùc xaù cuûa naøng. Chieác Fiat maøu traéng baïc... döôùi aùnh ñeøn ñöôøng nhìn coù veû raát thaùch thöùc. Trong xe loù ra caùi aùo sô mi cuûa con trai. Daùng ngöôøi anh ta veà tuoåi coù leõ hôn toâi, beà ngoaøi cuõng coù veû tröôûng thaønh hôn toâi...

Khoâng hieåu vì sao boãng döng trong loøng toâi coù caûm giaùc muoán luøi laïi, ruùt lui. Naøng vaø toâi naém tay nhau ñi ñeán tröôùc maët David.

“Xin chaøo, laàn tröôùc ôû Ñaøi Baéc ñaõ

62

gaëp baïn moät laàn roài” David nhìn toâi noùi tröôùc roài quay qua naøng “Em khoâng sao chöù? Toái qua em khoâng nghe ñieän thoaïi laøm anh raát lo laéng!” Xong, anh quay ñaàu sang naøng noùi moät caùch dòu daøng David nhaéc ñeán chuyeän ñieän thoaïi toái qua, khieán toâi hôi ngaïi vì chính toâi laø thuû phaïm ñaõ khoâng cho naøng nghe ñieän... vaø ñaõ laøm naøng lieäng caùi phone vaøo baõi caùt. Maëc caûm khoâng ñöôïc minh baïch laøm toâi chæ daùm cuùi ñaàu maõi, khoâng daùm nhìn tröïc dieän vaøo David “Em khoâng sao caû, xin loãi ñaõ laøm anh lo laéng” toâi caûm thaáy naøng ñang run trong tay toâi .

“Ngöôøi khoâng vieäc gì laø toát roài” David ñi ñeán tröôùc maët chuùng toâi xoa ñaàu naøng. Nhìn cöû chæ “ngang nhieân” cuûa David khoâng hieåu sao toâi laïi gaït phaêét tay cuûa anh ra.

“Toâi khoâng cho pheùp anh chaïm vaøo naøng!”

David baät luøi laïi moät böôùc, naøng keùo caû hai tay toâi “Anh ñöøng laøm theá...” naøng giöõ chaët tay toâi “Quay veà vôùi anh ñi, kyø nghæ ñoâng naøy chuùng mình ñaõ noùi roõ vôùi nhau veà chuyeän naøy roài cô maø” David traàm ngaâm noùi vôùi naøng “Anh khoâng bao giôø caên vaën veà chuyeän tröôùc ñaây giöõa em vôùi anh ta,

chuùng ta baét ñaàu laïi töø ñaàu” David nhö khoâng nhìn toâi, chæ noùi vôùi naøng.

Toâi khoâng ngôø bò David noùi ra tröôùc, maø laïi noùi nhöõng lôøi naøy tröôùc maët toâi, trong loøng toâi baét ñaàu noåi giaän “Chính laø anh muoán naøng boû anh, giôø anh laïi nhö theá naøy, anh roát cuoäc thích gì naøo? Chuyeän cuûa chuùng toâi chuùng toâi seõ töï...”

Toâi caûm thaáy toâi raát gioáng treû con ñang gaây söï . Noùi maø khoâng coù ñaàu coù ñuoâi cuõng khoâng lyù leõ... Tröôùc maët David, toâi hoaøn toaøn maát töï tin, tö duy ngoân ngöõ loaïn xaï...

“Anh ñöøng noùi nöõa” naøng noùi vôùi toâi Tim toâi laïnh cöùng laïi. Toâi caûm thaáy toâi ñaõ thua... bò caâu noùi ñoù cuûa naøng ñaäp cho tænh laïi, ngay caû toâi cuõng bieát caâu noùi cuûa toâi vöøa roài chæ laø gaây söï voâ côù “Ñuùng theá, ñuùng laø toâi ñaõ noùi raèng muoán naøng chia tay toâi, vì toâi khoâng ñaønh loøng ñeå naøng khoå sôû chôø ñôïi toâi, toâi bieát hoài ñoù toâi khoâng theå mang laïi cho naøng haïnh phuùc, nhöng naøng ñaõ tình nguyeän chôø toâi, laøm cho toâi hieåu raèng ngöôøi con gaùi naøy, neáu nhö toâi ñeå lôõ maát naøng, thì toâi seõ töï traùch mình töï aân haän maõi maõi” David noùi vôùi hai chuùng toâi, nhöõng caâu noùi naøy cuûa David laøm toâi hieåu ra raèng, hoaù ra anh ta yeâu naøng nhieàu hôn toâi yeâu naøng...

Vaø toâi buoâng baøn tay nhoû ñaõ töøng quaù ñoãi quen thuoäc trong tay toâi ra...

Töø trong taâm can toâi thaät söï caûm thaáy ngöôøi con trai tröôùc maët toâi thaät söï tröôûng thaønh hôn toâi. Coøn toâi, duø laø giaù trò quan hay quan ñieåm veà tình yeâu, ñeàu theå hieän ra quaù non nôùt “Neáu toâi ñeå vuoät maát em, toâi seõ khoâng theå töï tha thöù cho baûn thaân toâi” Caâu noùi naøy cuûa David cöù quay trôû laïi trong taâm trí toâi, toâi ñaõ töøng thöû queân ñi coâ gaùi aáy, ñeå cho naøng chôø ñôïi toâi, vaø phaûi chaêng taâm traïng ñoù

cuûa toâi cuõng gioáng nhö laø David khi ôû Myõ?

“Anh thaät loøng yeâu naøng aø?” toâi noùi, gioïng toâi noùi run raåy David khoâng traû lôøi toâi, anh ta chæ nhìn naøng, naøng cuùi ñaàu, khoâng noùi naêng gì. vaøo giaây phuùt naøy...

David ñi tôùi, raát töï nhieân caàm laáy tay naøng “Ñuùng!” anh ta raát thaúng thaén ñaøng hoaøng vaø maïnh meõ traû lôøi toâi Naøng khoâng heà ruït khoûi tay David, toâi thaáy baây giôø toâi nhö moät con choù loäi nöôùc bò baïi traän. Caûm giaùc khoâng coøn choã cho toâi... Toâi chæ muoán chaïy troán taát caû. Nhôù laïi khi toâi coøn ôû Ñaøi Baéc, chæ vì khi ñoù toâi ñaõ do döï, neân giôø toâi ñaønh maát naøng. Tâi nhôù laïi treân baõi caùt, vì toâi maïnh meõ vaø quyeát taâm, toâi ñaõ laïi coù ñöôïc naøng. Neáu baây giôø toâi luøi moät böôùc, toâi seõ laïi maát ñi naøng moät laàn thöù hai...

“Em haõy löïa choïn ñi” toâi ñöa baøn tay toâi cho em. Toâi cöù ngôõ naøng seõ chìa tay ra cho toâi...

Nhöng khoâng naøng chæ khoùc oøa.

“Thoâi ñöøng khoùc, cho duø em choïn ai, anh cuõng seõ toân troïng quyeát ñònh cuûa em” David oâm chaët laáy naøng, naøng caøng khoùc thaûm thieát hôn. Toâi cuõng raát ñau ñôùn, vì naøng vaãn ñang ôû trong voøng tay David, maø khoâng phaûi laø ñang khoùc trong loøng toâi...

Duø vaäy, toâi vaãn coá níu keùo yù nghó cuûa chính mình ñeå cho raèng, duø naøng ñang khoùc trong tay David nhöng theá cuõng chöa coù nghóa laø naøng ñaõ löïa choïn ai...

Toâi nhìn David, anh ta ñang voã veà an uûi naøng, theá maø toâi chæ coù theå ñöùng ôû beân caïnh, nhö moät thaèng ngôù ngaån.

Chaû coù theå laøm gì cho naøng “Xin loãi... em khoâng xöùng ñaùng ñeå cho hai ngöôøi laøm nhö theá naøy...” naøng khoùc.

Toâi ñònh noùi gì ñoù, maø toâi khoâng noùi ra lôøi ñöôïc, muoán böôùc tôùi moät böôùc, naém laáy tay naøng, nhöng naøng ñang trong tay ngöôøi khaùc “Ngoác ngheách ôi, anh ñaõ baûo anh seõ khoâng ñeå yù, chuùng mình quay laïi töø ngaøy môùi quen nhau laàn ñaàu tieân, taát caû baét ñaàu laïi... Laàn naøy anh seõ khoâng ñi ñaâu caû, anh seõ ôû laïi Ñaøi Loan ñeå beân em” David vuoát ve maùi toùc naøng “Em xin loãi!” naøng nheø nheï gaït tay David ra roài ñi tôùi phía toâi David ngôõ ngaøng, baøng hoaøng. Laäp töùc coù moät sôïi hy voïng vui möøng nhoùm leân trong tim toâi David nhìn theo naøng ñi veà phía toâi...

Toâi chìa tay ra cho naøng „Xin loãi” naøng gaït tay toâi ra Giôø ñeán löôït toâi baøng hoaøng ‘‘Vì sao?” toâi nhìn em ‘‘Em khoâng muoán hai ngöôøi toát vôùi em nhö theá, nhö theá naøy chæ laøm cho chuùng ta caøng ñau khoå hôn thoâi, ñaây laø sai laàm cuûa em, taát caû laø sai laàm

cuûa em” Roài xoay qua David ‘’giaù nhö em coù theå giöõ ñöôïc lôøi höùa cuûa em vôùi anh, chôø anh quay veà thì quaù toát, nhöng em ñaõ coù luùc naøo ñoù khoâng coøn tin anh nöõa, vaø em ñaõ cuøng vôùi anh aáy... Em thaät ti tieän, em noùi laø em seõ chôø anh nhöng vì quaù xa caùch nhau, em sôï haõi neân em do döï” naøng noùi vôùi David Naøng laïi nhìn toâi noùi ”Xin loãi, em thuù thaät ban ñaàu em ñaõ laáy anh ra ñeå laøm vaät theá chaân cho David...” ‘‘Nhöng ôû beân anh, em thaät söï haïnh phuùc, anh raát toát vôùi em, trong nhöõng luùc em ñau khoå nhaát, raõ rôøi nhaát anh ñaõ ôû beân caïnh em, sau ñoù em phaùt hieän em ñaõ thaät söï yeâu anh, nhöng em cuõng khoâng bieát laøm theá naøo nöõa” Baây giôø, toâi khoâng ñau khoå nöõa, toâi chæ coøn mong öôùc naøng ôû laïi beân toâi. Cho duø naøng thaät söï yeâu toâi hay

moät thaèng ngu, khoâng giöõ laáy em. Roõ raøng bieát em seõ gaëp laïi anh baïn hoïc cuøng khoa, maø laïi vaãn coøn tin töôûng ñeå em ñi ... “ David quay laïi ñeå noùi nhöõng lôøi naøy “Em xin loãi” naøng khoâng noùi vôùi toâi “Khoâng caàn xin loãi ai, vieäc naøy ñaõ laøm thöông toån taát caû chuùng ta” anh ta ñi tôùi “Em ñaõ raát coá, anh bieát” caàm laáy tay naøng “Em ñang coá tìm moät ñieåm thaêng baèng giöõa anh vaø anh ta, ñeå khoâng ai bò toån thöông. Nhöng, ngöôøi ñau khoå nhaát laø em..” David raát dòu daøng noùi vôùi naøng veà caûm giaùc cuûa mình Luùc naøy, coâ baïn gaùi cuøng phoøng kyù tuùx xaù cuûa naøng ñoät ngoät xuaát hieän...

cho duø toâi chæ laø moät keû ñeå theá chaân ngöôøi con trai khaùc cuõng ñöôïc... Toâi cuùi ñaàu ñeå khoâng bò phaùt hieän laø toâi ñang khoùc David quay ngöôøi laëng ñi.

Chæ coøn laïi naøng khoùc nöùc nôû...

“Xin loãi, em thöøa nhaän ban ñaàu em ñaõ coi anh chæ laø vaät theá chaân cho David...”

Nhöõng caâu naøy cuûa naøng ñaõ laøm toâi rôi nöôùc maét. Cuoái cuøng, toâi cuõng chæ laø vaät theá chaân cho David maø thoâi?

Toâi khoâng bieát mình neân laøm gì Toâi cuùi ñaàu vì nöôùc maét toâi saép traøo ra ngoaøi, Toâi töï daën mình khoâng ñöôïc khoùc, khoùc thì coù taùc duïng gì ñaâu.

Nhöng toâi vaãn khoâng theå kieàm cheá ñöôïc loøng mình “Laø loãi cuûa anh” David noùi “Anh ñaõ höùa heïn vôùi em, seõ khoâng bao giôø hoûi laïi chuyeän cuõ cuûa em vaø anh ta, phaûi tin em. Nhöng anh chæ caàn vaøi cuù ñieän thoaïi khoâng ngöôøi nghe laø anh ñaõ ñaùnh maát moïi nieàm tin, anh laùi xe töø Ñaøi Baéc chaïy suoát ñeâm xuoáng Cao Huøng, maø laïi cuõng khoâng tìm thaáy em, neân anh raát hoang mang... thaäm chí trong loøng anh ñaõ nghó, coù phaûi anh laø

“Baây giôø laø theá naøo? anh laø David coù phaûi khoâng?” coâ aáy chaïy ñeán beân caïnh naøng vaø David “Toâi ñaõ baûo baïn phaûi sôùm quyeát ñònh ñi, ñöøng coù keùo daøi trì hoaõn maø baïn khoâng chòu nghe” baïn cuøng phoøng naøng giaän döõ nhieác naøng roài quay qua David vaø toâi.

“Coøn hai anh, ñöøng coù ñònh giôû troø ñaùnh nhau ôû ñaây, toâi seõ cho caû hai bieát tay ñaáy” Baïn naøng cöôùp laáy coâ baïn gaùi ñang ruõ röôïi töø tay David vaø keùo xeành xeäch vaøo kyù tuùc.

Khi ñoù toâi ñi voäi leân ñöa tay cho naøng: “Anh xin loãi, anh bieát em coù baïn trai, nhöng anh vaãn tieán tôùi...” baây giôø toâi ñaønh phaûi ñeå loä ñoâi maét ñoû hoe cuûa mình...

“Naøy, ñaõ baûo laø khoâng noùi nöõa, sao anh naøy cöù laèng nhaèng nhæ?” Coâ baïn cuøng phoøng cuûa naøng noåi giaän naït toâi vaø keùo naøng ñi luoân Chæ coøn toâi vaø David ôû laïi...

---oOo----

Toâi nhìn David David chaâm moät ñieáu thuoác, vaø ñöa bao thuoác cho toâi : “Coù huùt khoâng?”

63

Toâi laéc ñaàu “Baïn quen coâ aáy bao laâu roài?” David hoûi xong nhaû ra moät buïm khoùi traéng “Hôn nöûa naêm thoâi...” toâi ngoài xoåm beân chieác xe maùy cuûa mình “Coâ aáy laø ngöôøi toát” David noùi vôùi toâi “Coù leõ coâ aáy choïn baïn môùi goïi laø ñuùng ñaén!” David nhaém nghieàn maét, hít saâu moät hôi Toâi nhìn David, baây giôø laïi ra theá naøo ñaây vì sao anh ta noùi caâu naøy? ‘‘Tröôùc khi ñi Myõ du hoïc, toâi muoán baûo coâ aáy ñöøng chôø toâi! nhöng toâi khoâng theå noùi ra” David töï söï ‘‘Bôûi khi ñoù coâ aáy raát kieân quyeát, noùi seõ chôø toâi veà. Xa caùch ñeán nhö theá, chuùng toâi chæ theå duøng E-mail lieân laïc, tuy chat tieän hôn, nhöng vì leäch muùi giôø. Thöôøng leân maïng chaû thaáy ngöôøi kia, chôø maõi khoâng thaáy hoài aâm, laø moät vieäc raát ñau khoå” Chôø maõi ngöôøi kia khoâng hoài aâm laø moät vieäc raát ñau khoå Caâu noùi naøy toâi caûm nhaän ñöôïc saâu saéc ‘‘Caû ba chuùng ta ñeàu chôø hoài aâm cuûa ñoái phöông, nhöng laïi ñeàu khoâng noùi noãi loøng ra” toâi baûo David ‘‘Ñuùng” David cöôøi duïi caùn thuoác, laïi chaâm ñieáu thöù hai ‘‘Nhöng toâi ñaõ nghó kyõ roài, coù nhöõng chuyeän neáu cöù giöõ trong loøng thì khoâng bao giôø tieán tôùi ñöôïc, sau khi veà Ñaøi Loan, toâi ñaõ laäp töùc caàu hoân naøng, noùi cho naøng bieát nhöõng gì toâi giöõ trong loøng, hoaëc coù leõ hieän giôø naøng coøn quaù treû, nhöng toâi hy voïng coù theå cho naøng moät lôøi theà heïn, khoâng ñeå naøng chôø chæ vì toâi...” David noùi chaân thaät Caàu hoân? !

Naøng chöa bao giôø noùi ñieàu ñoù vôùi toâi...

Vì sao? ‘‘Toâi nghó, ngöôøi neân ruùt lui laø toâi” Toâi ñöùng daäy noùi vôùi David

64

‘‘Anh noùi raát ñuùng, toâi ñaõ lui böôùc maáy laàn vì tình yeâu, toâi nghó tình yeâu cuûa toâi chöa ñuû chín chaén. Vì theá, naøng choïn anh môùi laø ñuùng” toâi ñaõ noùi nhöõng lôøi maø chính toâi cuõng khoâng daùm tin laø thaät, toâi ñaõ chaáp nhaän thua cuoäc roài... ‘‘... Naøng ñaõ khoâng nhaän lôøi caàu hoân” David vöùt ñieáu thuoác chaùy dôû xuoáng ñaát ‘‘OÂi trôøi!?” Toâi ngôõ ngaøng nhìn David ‘‘Vì naøng yeâu baïn, coù leõ vaäy!” ‘‘Vieäc keát hoân, phaûi caû hai ñeàu thaät hieåu nhau, caùch nghó phaûi thaät phuø hôïp nhau môùi neân keát hoân” David noùi vôùi toâi ‘‘Xin pheùp hoûi, anh bao nhieâu tuoåi?” toâi hoûi David ‘‘Gì? Toâi aù? Toâi 22” David cöôøi ‘‘22... sao caùch suy nghó cuûa anh ñaõ raát chín chaén, toâi chæ keùm anh 2 tuoåi thoâi, maø...” toâi ñaày nghi ngôø ‘‘Coù leõ laø hoaøn caûnh thoâi, ôû Myõ, nhöõng thanh nieân raát treû tuoåi cuõng ñaõ coù suy nghó raát tröôûng thaønh” David noùi ‘‘Anh thaät loøng yeâu naøng khoâng?” toâi nhìn David ‘‘Neáu toâi ñeå maát naøng, toâi seõ khoâng bao giôø tha thöù cho toâi” David quaû quyeát noùi vôùi toâi ‘‘Toâi hieåu roài... naøng.... anh nhaát ñònh phaûi laøm cho naøng haïnh phuùc, toâi chæ mong ñieàu ñoù” toâi noùi “Baïn ñang noùi caùi gì? Naøng coøn chöa choïn ai!” David töï döng giaän döõ maéng toâi “Theá laø ñuû roài, toâi giôø ñaõ hieåu nhöõng lôøi naøng noùi khi môùi gaëp nhau nhöõng ngaøy ñaàu tieân, naøng noùi vôùi toâi, bôûi naøng chuû ñoäng toû tình vôùi anh, roài hai ngöôøi môùi yeâu nhau...”

Toâi noùi vôùi David nhöõng gì naøng ñaõ töøng thoå loä “OÂi...!” David laúng laëng nhìn toâi “Naøng ñaõ noùi neáu giôø chæ vì khoaûng caùch quaù xa xoâi maø laïi chuû ñoäng ñoøi chia tay anh, nhö theá thaät khoâng coâng baèng vôùi anh, neân naøng baèng loøng ñôïi, ñôïi anh, cho duø anh ôû raát xa... Cho duø naøng luoân lo aâu sôï haõi, nhöng neáu khoâng thaät söï nghe anh noùi anh khoâng coøn yeâu, thì naøng seõ khoâng bao giôø boû anh...” toâi noùi xong buoàn baõ cuùi ñaàu.

David laëng im ñoát thuoác “Caùm ôn baïn” David noùi “Nhöõng ñieàu ñoù, neáu khoâng phaûi laø baïn noùi, thì toâi seõ maõi maõi khoâng bao giôø bieát naøng ñaõ caûm nhaän nhöõng gì... thaät söï laø caûm ôn baïn” David noùi.

Toâi nhìn David mæm cöôøi vaø luùc ñoù ñaõ toâi quyeát ñònh ñôøi toâi, quyeát ñònh cho tình yeâu cuûa toâi vôùi naøng. Toâi ñoäi caùi muõ an toaøn leân, vaãy tay chaøo taïm bieät...

Thaäp ñaïi... (tieáp theo trang 75)

Lyù Hoaøng haäu nhaø Toáng: Ghen tuoâng beänh hoaïn

Moät baø hoaøng khaùc laø Lyù Hoaøng haäu thôøi vua Nam Toáng Quang Toân cuõng noåi tieáng veà söï ñoäc aùc vôùi nhöõng keû tình ñòch vaø nhöõng thuû ñoaïn ngaên chaën thoùi laêng nhaêng cuûa choàng.

Moät hoâm khi Quang Toân röûa tay chôït thaáy baøn tay cuûa thò nöõ ñang röûa tay cho mình traéng ngaàn gôïi caûm, raát thích, baát giaùc naém laáy ve vuoát, hoân hít vaø buoâng lôøi khen ñeïp. Maáy hoâm sau, Lyù Hoaøng haäu sai ngöôøi daâng vua moät caùi hoäp noùi ñaây laø thöù vua raát yeâu thích neân tieän thieáp laáy ñeå daâng leân.

Quang Toân nghe noùi caû möøng, voäi môû ra xem thì ra trong ñoù laø... ñoâi baøn tay cuûa thò nöõ hoâm noï vua khen ñeïp ñaõ bò chaët ra. Vua kinh haõi, saây xaåm caû maët maøy.

Minh trieàu Vaïn Traân Nhi: Khoâng ñöôïc aên thì ñaïp ñoå

Naêm Thieân Thuaän thöù 8, Anh Toân baêng haø, Chu Kieán Thaâm leân ngoâi khi troøn 18 tuoåi, laáy hieäu laø Hieán Toân, luùc ñoù Vaïn Thò ñaõ 35 tuoåi. Tuy tuoåi taùc cheânh leäch nhöng hai ngöôøi vaãn leùn maây möa cuøng nhau.

Naêm Thaønh Hoaù thöù 2 (1466), Vaïn Thò sinh ñöôïc con trai, ñöôïc phong laøm Quyù phi, nhöng ít laâu sau thì ñöùa beù cheát yeåu, töø ñoù veà sau baø ta khoâng sinh ñöôïc nöõa. Vaïn Thò thöôøng ghen tuoâng ñeán möùc ñieân khuøng tröôùc vieäc nhöõng phi taàn, cung nöõ khaùc trong cung ñöôïc vua suûng aùi.

Baáy giôø Hieán Toân môùi coù moät con trai laø Taù Cöïc, chöa ñaày 2 tuoåi vöøa ñöôïc laäp laøm Thaùi töû ñaõ bò Vaïn Thò sai ngöôøi gieát cheát. Tröôùc noãi ñau maát con, vua voâ cuøng saàu naõo. Moät hoâm, vua soi göông vaø than thôû mình tuoåi ñaõ cao maø khoâng coù con trai noái doõi.

Thaùi giaùm Tröông Maãn thöøa cô baåm baùo chuyeän mình ñaõ leùn nuoâi ñöôïc moät hoaøng töû. Vua caû möøng, cho ñoùn Kyû Thò vaø ñöùa beù vaøo cung. Vaïn Thò noåi ñieân, haïi cheát Kyû Thò. Tröông Maãn hoaûng sôï, cuõng phaûi nuoát vaøng töï töû.

Khaùch Thò: Ngöôøi ñaøn baø laøm loaïn trieàu Minh

Minh Quang Toân tuyeån ñöôïc moät ngöôøi phi laø Trieäu Thò. Ngöôøi naøy coù chuùt xích mích vôùi Khaùch Thò, baø ta beøn giaû thaùnh chæ buoäc Trieäu Thò phaûi thaét coå töï vaãn. Tröông Hoaøng haäu raát gheùt Khaùch Thò neân löïa lôøi khuyeân Hy Toân ñöøng nghe lôøi baø ta tröøng phaït ngöôøi ngay, nhöng oâng ta khoâng nghe. Khaùch Thò mua chuoäc ñöôïc moät cung nöõ trong cung Caøn Ninh ñeå ra tay haïi Hoaøng haäu. Chæ vì dung tuùng cho Khaùch Thò laøm haïi nhöõng phuï nöõ trong cung maø Minh Hy Toân ñaõ chòu hoïa tuyeät töï.

T

rong soá baùo tröôùc baïn ñoïc ñaõ nghe taâm söï cuûa hai nöõ ñoäc giaû veà vieäc quaù xung maõn tình duïc cuûa moät soá anh choàng. Ngöôøi thì “laâm chieán” moät ngaøy maáy traän baát keå thôøi gian vaø nôi choán, ngöôøi thì moãi laàn “noái maïng” vôùi vôï phaûi treân 2 tieáng ñoàng hoà. Vieäc naøy ñaõ laøm nhieàu baø vôï moãi khi aân aùi vôùi choàng maø nghó nhö mình ñang bò hieáp daâm...

Hoâm nay Dieäp Anh môøi baïn ñoïc xem qua baøi vieát cuûa Mancy – Tuaán Linh – Nguyeân Vuõ, laø ba coäng taùc vieân cuûa DNÑS taïi Saøi Goøn, töôøng trình veà chöùng “nghieän sex” cuûa nam giôùi, vaø beänh “töï yeâu mình” cuûa moät soá baïn treû trong nöôùc. Phaàn hình aûnh cuõng do Mancy – Nguyeân Vuõ - Tuaán Linh thöïc hieän, vaø nhö thöôøng leä, teân nhaân vaät vaø hình aûnh cuûa nhöõng ngöôøi maãu trong baøi naøy chæ mang tính minh hoïa.

ooOoo Caâu chuyeän cuûa Laâm

Laâm voán raát ít noùi, ít ñeán ñoä gaàn nhö... caâm. Theá nhöng böôùc chaân vaøo phoøng rieâng cuûa mình Laâm laïi thaønh ngöôøi khaùc haún. Anh tham gia chat (noùi chuyeän qua maùy computer) vôùi moät forum treân maïng vaø raát xaêng xaùi troø chuyeän veà... sex. Laâm taâm söï treân ñoù, Laâm thích sex ñeán möùc ñeâm naøo anh cuõng... mô ñöôïc laøm tình, khi thì vôùi coâ baïn cuøng lôùp, thaäm chí coù khi coøn mô ñeán caû coâ baùn cheø ñaäu gaàn nhaø, chaúng quen bieát gì vôùi Laâm.

Laâm haêng haùi tìm nhöõng tin veà tình duïc ñeå post baøi, toái toái hoïc baøi xong, Laâm thöôøng load phim sex môùi nhaát xuoáng, roài baøn taùn vaø... nhaän xeùt thaû cöûa cuøng caùc member trong chat room.

Quan ñieåm cuûa Laâm laø “heát mình vôùi sex”, bôûi ñoù laø nhu caàu khoâng theå thieáu cuûa con ngöôøi. Theá nhöng, böôùc chaân ra khoûi theá giôùi aûo laø Laâm laïi “im thin thít”, chaúng bao giôø noùi chuyeän cuøng baïn beø, ñeán lôùp chæ bieát hoïc vôùi hoïc.

Caâu chuyeän cuûa Bình

Trong maét baïn beø cuøng lôùp, Bình hoøa ñoàng, vui tính, hay giuùp ñôõ ngöôøi khaùc. Coù ñieàu chæ caàn noùi chuyeän vôùi Bình ñeán phuùt thöù 3, caâu chuyeän seõ chuyeån sang ñeà taøi... sex: Neáu ngöôøi ñoái thoaïi bò ngaát xæu vôùi söï “quaù taùo baïo” qua maáy caâu chuyeän sex cuûa Bình thì Bình thoâi khoâng noùi nöõa. Coøn neáu gaëp ñuùng “caï”, Bình say söa baøn taùn veà caùc... kieåu sex, veà tö theá, veà caûm giaùc...

Baïn beø coøn... haõi huøng hôn khi bieát toái naøo Bình cuõng chat sex treân maïng. Bình laäp moät Conference ñeå chat room. Töø chat, Bình heïn hoø vaø “cuïp laïc” vôùi em naøo muoán “offline” ngoaøi ñôøi ñeå “traûi nghieäm thöïc teá” nhöõng ñieàu ñaõ chat luùc “online”. Chæ caàn coù theá thoâi, Bình sex “quaát” heát vôùi coâ

naøy ñeán coâ kia coù cuøng sôû thích, vaø khoâng muoán coù ngöôøi yeâu ñeå bò goø boù raøng buoäc. Caùi maø Bình caàn laø toái naøo cuõng ñöôïc chat ñeå say söa noùi veà sex vôùi caùc baïn nam laãn nöõ treân chat room ñoù, nôi hoï göûi cho nhau nhöõng boä phim khieâu daâm môùi nhaát. Ñeán lôùp, Bình vaãn laø thaønh vieân raát naêng ñoäng vaø hoøa ñoàng. Baïn beø quyù Bình, nhöng khoâng moät ai daùm ñeán nhaø anh aáy moät mình, nhaát laø con gaùi.

Vaø moät cuoäc soáng khoâng bình thöôøng

Laâm hay Bình noùi treân ñeàu bieát söï quan taâm quaù möùc cuûa mình trong vieäc “noùi veà sex” ñaõ ñöôïc quy thaønh hoäi chöùng nghieän sex. Laâm luoân bò aùm aûnh bôûi caùc boä phim sex. Bình thì raïc daøi vôùi nhöõng ñeâm chat sex, ñaàu oùc khoâng thoaùt noåi yù nghó tìm caùc nick “gaùi thoaùng” ñeå heïn gaëp nhau thoaû maõn, hoaëc côûi ñoà cho nhìn xem laãn nhau qua camera treân maùy computer.

Tính ñeán nay, Laâm ñaõ tham gia vaøo theá giôùi sex treân maïng ñaõ gaàn 2 naêm.

Laâm khoâng muoán coù baïn gaùi, khoâng caàn tình caûm maø chæ maûi meâ luïc loïi coù ñòa chæ web sex naøo laø phaûi vaøo xem baèng ñöôïc. Ñeâm ñeâm, Laâm moäng mò lieân tuïc roài ñaâm thaønh aùm aûnh. Caøng ngaøy Laâm caøng ít noùi, laàm lyø vaø... coù leõ giôø naøy Laâm ñaõ bò... taâm thaàn do nghieän sex.

Vaø Dieäp...

Dieäp (Khoâng phaûi Dieäp Anh) laø coâ baïn nöõ hieám hoi töï thuù nhaän mình vôùi caên beänh ghieàn sex. Baét ñaàu “bieát muøi ñôøi” vôùi ñaøn oâng töø naêm coâ chæ môùi14 tuoåi, Dieäp yeâu ngay phaûi moät anh giaø sôû khanh. Sau khi bò boû rôi, Dieäp ñaâm ra thích taát caû moïi thöù lieân quan ñeán

sex bôûi “ñöôïc” bieát “noù theá naøo” khi coøn quaù treû. Trong luùc baïn beø coøn caém maët vaøo saùch vôû thì coâ baïn ñaõ luïc loïi chaùn cheâ caùc trang... truyeän daâm treân maïng. Dieäp noùi mình khoâng theå cöôõng laïi löïc huùt thích thuù töø caùc baøi ñoïc loaïi khích daâm cöïc maïnh.

“Thaät xaáu hoå khi thuù nhaän ñieàu naøy, nhöng ñoù laø thöïc teá, chæ caàn nhìn moät ngöôøi con trai em ñaõ töôûng töôïng ra mình laøm tình vôùi ngöôøi ta nhö theá naøo, caûm giaùc seõ ra sao. Khi ñoù em phaûi quay voäi maët ñi. Neáu khoâng em seõ töôûng töôïng tôùi phaàn cô theå aån kín trong quaàn cuûa anh ta, vaø kieåu naøy kieåu noï cöù hieän ra trong ñaàu laøm em theøm muoán khoâng keàm ñöôïc...”.

Quan ñieåm cuûa Dieäp raát roõ raøng: “Thích sex thì coù gì laø sai, con ngöôøi ai chaû “muoán”, coù ñieàu chaúng ai daùm noùi ra. Em khoâng gioáng theá, roõ raøng em thích sex thì vieäc gì phaûi che giaáu”.

Cuoäc soáng... cuûa nhöõng ngöôøi “Töï yeâu mình” Tröôùc kia, veà phöông dieän giôùi tính, chuùng ta thöôøng phaân bieät nhaân loaïi thaønh hai daïng: nam vaø nöõ. Sau naøy, chuùng ta chaáp nhaän söï hieän dieän cuûa moät daïng ngöôøi thöù ba, ñoù laø nhöõng ngöôøi ñoàng tính luyeán aùi. Gaàn ñaây, xuaát hieän theâm moät daïng ngöôøi thöù tö: Hoï laø nhöõng ngöôøi nam, nöõ bình thöôøng, khoâng ñoàng tính nhöng cuõng khoâng yeâu ngöôøi khaùc giôùi vaø khoâng coù nhu caàu veà tình duïc. Caùc nhaø khoa hoïc goïi hoï laø nhöõng ngöôøi “voâ tính” (asexual) hay laø nhöõng ngöôøi “töï yeâu mình”.

Hoäi chöùng “töï yeâu mình” Xuyeán daäy raát sôùm, taém söûa saïch seõ, trang ñieåm, roài dieän boä caùnh baét maét nhaát. Coâ ñöùng tröôùc göông, ngaém

65

mình khoâng bieát chaùn vaø nghó raèng khoâng ngöôøi ñaøn oâng naøo xöùng ñaùng chaïm vaøo taám thaân ngoïc ngaø cuûa coâ.

Coøn chuyeän tình duïc, vôùi coâ, noù thaät xaáu xa, baån thæu vaø khoâng ñaùng ñöôïc toân troïng.

Anh Hoaøng choàng Xuyeán, keå raèng, vôï anh raát xinh, nhöng laïi gioáng nhö moät buùp beâ trong tuû kính, nghóa laø choàng chæ ñöôïc ñöùng ñaèng xa ngaém nhìn chöù khoâng ñöôïc “sôø vaøo hieän vaät”.

Anh keå: “Nieàm vui lôùn nhaát cuûa vôï toâi laø ñöôïc maëc ñeïp, trang ñieåm son phaán vaø ñi tôùi nhöõng choã naøo coù nhieàu ñaøn oâng, cho hoï ngaém nhìn vaø ngôïi khen. Khi coù nhöõng lôøi khen nònh naøo laø tuyeät vôøi, xinh ñeïp vaø “ngon maét” môùi laøm vôï toâi thoaû maõn. Vôï toâi chieàu toâi taát caû, nhöng chæ tröø “chuyeän ñoù” vì sôï maát “ñeïp”. Vôï toâi nghó raèng con gaùi laøm tình nhieàu seõ bò “ñít böï nhö caùi thuùngï”. Thaäm chí, vôï tuyeät ñoái caám toâi “ñuïng” vaøo ngöïc, vì sôï coù baøn tay ñaøn oâng, noù seõ bò xeä, bò daøi nhö hai traùi möôùp...”

Coøn chò Thu Cuùc, 25 tuoåi, keå laïi bi kòch trong ñeâm taân hoân khi chaúng may laáy phaûi ngöôøi ñaøn oâng maéc chöùng “töï yeâu mình”: “OÅng” baät ñeøn saùng, ñöùng tröôùc göông, ngaém nghía baûn thaân trong ñoù hoài laâu, roài “oång” quay sang hoûi toâi trong luùc toâi ñang chôø “ñoäng phoøng” laø: “Coù thaáy anh ñeïp khoâng em?”.

Toâi chôø ñôïi giaây phuùt ñaàu tieân cuûa chuyeän vôï choàng ñeán ngheït thôû, nhöng “oång” chæ ñeán beân, gheù vaøo tai toâi thì thaàm: “Anh thaáy haïnh phuùc laém, coøn em?”.

Sau ñoù “oång” boû ñi nguû, ñeå maëc toâi ngoài ngô ngaùc. Toâi chôø ñeán ñeâm sau, ñeâm sau nöõa vaø caû tuaàn cuõng chaúng thaáy choàng “ñoäng thuû”. OÅng chæ khoaû

thaân, töï nhìn vaø ngaém vuoát thaân theå cuûa chính mình, cuõng coù cho vôï xem “noù“ döïng ñöùng huøng duõng nhö theá naøo roài... thoâi, chöù chaúng laøm gì. Laï moät ñieàu laø toâi bieát choàng toâi khoâng phaûi bò lieät hay yeáu gì, vì quaû tình kích côõ cuûa “noù” khi “laéc leûo” tröôùc maët toâi troâng “ngang ngöôïc” ñeán laøm toâi noùng maùu vaø raát laø bò kích thích chôø ñôïi...

Caû tuaàn sau, vaãn vaäy, haèng ñeâm cöù traàn truoàng beïo qua beïo laïi tröôùc maét toâi... Ñeán hoâm toâi khoâng chòu ñöïng noåi nöõa, toâi ñaõ heùt leân roài ñeø vaät “oång”xuoáng, toâi ngoài chaøng haõng treân buïng choàng, töï ñöa chieác loàng chim cuûa mình uïp xuoáng toùm baét con chim ngoan coá vaøo cuoäc...“ Taát nhieân laø oång “laøm ñöôïc”, nhöng taâm lyù baát oån laøm cho toâi thaáy laàn ñaàu tieân daâng hieán cho choàng noù thieät laø laõng nhaùch chaúng ra caùi hoàn vía gì heát.

Keát luaän cuûa baùc só veà nhöõng chaøng trai “voâ tính”

Ngöôøi vôï sôï laøm tình seõ bò “ñít thaønh caùi thuùng” vaø vaø ngöôøi choàng chæ thích cho vôï xem caønh thoâng cuûa mình “laéc leûo” ngon laønh nhö theá naøo thoâi chöù khoâng thích vôï ñöôïc enjoy trong hai caâu chuyeän treân. Cuoái cuøng, baïn ñôøi cuûa hoï ñaõ quyeát ñònh ly dò ñeå tìm ngöôøi khaùc maø soáng moät ñôøi laøm vôï, laøm choàng coù “chaên goái” thaät söï.

Moät chöùng roái loaïn taâm lyù Nhöõng ngöôøi maéc chöùng “töï yeâu mình” (hay coøn goïi laø “aùi kyû”) khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi baát löïc veà tình duïc. Nhöng thay vì khaùt voïng vôùi ngöôøi mình yeâu, thì hoï laïi ñaàu tö khaùt voïng ñoù vaøo chính baûn thaân mình.

Hoï cuõng coù theå töï thoaû maõn baûn thaân baèng thuû daâm, baèng quay hình aûnh khoaû thaân cuûa mình roài tua ñi tua

C

aû tuaàn sau vaãn vaäy, haèng ñeâm choàng toâi cöù traàn truoàng beïo qua beïo laïi tröôùc maét toâi roài... thoâi chöù chaúng laøm gì. Ñeán hoâm toâi khoâng chòu ñöïng noåi nöõa, toâi ñaõ heùt leân roài ñeø vaät “oång” xuoáng, toâi ngoài ngang treân buïng choàng, töï ñöa chieác loàng cuûa mình uïp xuoáng toùm baét con chim ngoan coá vaøo cuoäc... Taát nhieân laø anh aâáy “laøm ñöôïc”, nhöng taâm lyù baát oån laøm cho toâi thaáy laàn ñaàu tieân daâng hieán cho choàng noù thieät laø laõng nhaùch chaúng ra caùi hoàn vía gì heát.

laïi ñeå xem thaân theå traàn truoàng cuûa chính mình cho söôùng maét.

Hoï khoâng cho ngöôøi baïn ñôøi chung nhaø cuûa hoï ñöôïc ñuïng vaøo thaân theå hoï. Hoï maëc choàng töùc giaän thieáu thoán ñi tìm mua daâm vôùi gaùi, maëc vôï khaùt khao theøm muoán roài ngoaïi tình... cuõng khoù thay ñoåi ñöôïc hoï, bôûi hoï laáy vôï laáy choàng cho “gioáng moïi ngöôøi”, do gia ñình thuùc eùp, chöù baûn thaân hoï, chæ yeâu thaân mình laø ñuû roài! Vaø haàu nhö caùc cuoäc hoân nhaân, khoâng tình yeâu, chaúng tình duïc ñoù ñeàu khoâng keùo daøi ñöôïc laâu.

Chöùng “töï yeâu mình” khoâng chæ lieân quan tôùi lónh vöïc tình duïc, maø coøn nhaän roõ ôû moïi khía caïnh taâm lyù khaùc.

Vaø ñaây laø nhöõng daáu hieäu nhaän bieát veà chöùng naøy: - Coù daáu hieäu “vó cuoàng”, töùc laø cho raèng mình laø vó ñaïi nhaát, xinh ñeïp nhaát, moïi ngöôøi phaûi ngöôõng moä baûn thaân mình.

- Cho raèng mình laø ngöôøi “ñaëc bieät”, moïi ngöôøi khoù loøng maø hieåu ñöôïc.

Hay noùi veà tình yeâu cao thöôïng, naëng veà taâm hoàn, coi thöôøng tình yeâu thaân xaùc, cho ñoù laø xaáu xa, khoâng theå saùnh ñöôïc vôùi “caùi ñeïp thieâng lieâng cuûa tình yeâu thanh khieát”.

- Ngaém vuoát, trang ñieåm, gìn giöõ nhan saéc moät caùch thaùi quaù.

- Coù hieän töôïng thuû daâm, hay phoâ baøy thaân theå mình cho ngöôøi khaùc chieâm ngöôõng. Haønh vi naøy khoâng phaûi ñeå thoaû maõn nhu caàu tình duïc, maø laø caùch töï cao veà “thaân theå” cuûa mình.

Moät cuoäc nghieân cöùu ôû UÙc cuûa Tieán só Juliet Richters thuoäc Ñaïi hoïc Sydney cho thaáy 6% trong soá gaàn 20.000 ngöôøi tham gia cuoäc thoáng keâ thuù nhaän hoï chöa bao giôø laøm tình vôùi ai.

Tieán só Richters coøn cho hay: 3% trong soá hoï seõ khoâng bao giôø coù ñôøi soáng tình duïc vaø con soá naøy coù theå nhieàu theâm vì coù theâm 2% nöõa khoâng traû lôøi caâu hoûi naøy. Nhoùm ngöôøi thuï ñoäng veà tình duïc naøy coù theå bao goàm nhöõng ngöôøi bò beänh naëng, nhöõng ngöôøi quaù ngheøo khoù hoaëc coù ngoaïi hình xaáu hoaëc khoâng muoán coù nhöõng moái tình “qua ñöôøng”. Moät soá khaùc coù theå hoaõn chuyeän sex vì nhieàu lyù do ngoaïi caûnh khaùc nhau nhö ôû chung nhaø vôùi nhieàu ngöôøi, hoaëc baän vôùi nhöõng chuyeän khaùc hôn v.v... vaø hoï thaáy laø khoâng töï nhieân hay thuaän tieän Mancy - Tuaán Linh - Nguyeân Vuõ

Coøn baïn, baïn nghó gì veà hai loái soáng “nghieän sex” cuûa nam giôùi vaø beänh chæ thích cho vôï hay choàng “xem haøng” and “khen” thoâi chöù khoâng ñöôïc “ñuïng” vaøo thaân theå mình nhö caùc caâu chuyeän beân treân? Xin heïn gaëp laïi baïn ñoïc kyø sau.

Dieäp Anh

66

G

ia ñình oâng baø Sôn cö soáng khu Springvale thuoäc thaønh phoá Melbourne ôû UÙc vôùi ba coâ con gaùi vaø moät caäu trai, nhôø chaéc chiu daønh duïm hoï sang ñöôïc moät quaùn aên nhoû trong khu vöïc buoân baùn cho ngöôøi ñoàng höông.

Thaùng ngaøy troâi qua, töøng ñöùa con laäp gia ñình ra rieâng khoâng ôû cuøng cha meï nöõa. Tuy vaäy chò em tuïi noù vaãn laån quaån trong cuøng khu vöïc, thænh thoaûng cuoái tuaàn chuùng huù nhau tuï laïi aúm boàng maáy ñöùa con veà thaêm oâng baø noäi ngoaïi v.v.. Cuoäc soáng coù theå noùi laø quaù suoâng seû vôùi ñoâi vôï choàng giaø.

Con caùi aên hoïc thaønh taøi döïng vôï gaõ choàng eâm xuoâi, chaùu noäi, chaùu ngoaïi caû trai laãn gaùi ñeàu coù ñuû. Nhìn beà ngoaøi ai cuõng thaáy hai vôï choàng oâng Sôn coù cung phuùc vaän loaïi “caùt töôøng”, cuoäc soáng xa queâ höông moïi vieäc haïnh thoâng toát ñeïp.

Chöa ñeán baûy möôi, baø Sôn vaãn coøn söùc khoûe vaø söï nhanh nheïn ñeå laøm vieäc, nhöng töø ngaøy ñaùm cöôùi thaèng uùt xong, maáy ñöùa con khoâng muoán ba maù tieáp tuïc baùn quaùn chi cho cöïc nhoïc neân baét oâng baø phaûi sang tieäm laïi roài nghæ laøm. ÔÛ khoâng nhaøn haï quaù thì laïi thaáy buoàn, maø laïi coù ít tieàn dö ruûng rænh neân oâng baø Sôn coù yù ñònh ñi Vieät Nam ñeå veà thaêm hoï haøng chuyeán. Thaät ra gia ñình ruoät thòt cuûa oâng Sôn cuõng chaúng coù ai ôû Vieät Nam, oâng Sôn khoâng coù anh em, cha meï giaø ñaõ maát töø laâu, oâng chæ coøn vaøi baø con chuù baùc xa, phía beân baø Sôn thì anh chò em ñeàu

Phöông “N” ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi, nhöng duø gì ñi ñaõ laâu oâng baø cuõng muoán veà thaêm caùi nôi goïi laø “queâ nhaø” cuûa mình moät laàn. Vaäy laø hai vôï choàng thu xeáp laøm chuyeán veà queâ.

Cuõng vui vaø naùo nhieät laém, ngaøy oâng baø Sôn veà nöôùc ñöôïc moïi ngöôøi haân hoan ñoùn tieáp. Hoï ôû laïi nhaø ngöôøi em hoï döôùi queâ, thaêm vieáng, bieáu xeùn baø con, vaø giuùp ñôõ chuùt voán lieáng cho maáy ñöùa chaùu naøo coù hoaøn caûnh khoù khaên. Hai vôï choàng raát thích thuù vôùi söï thaân tình cuûa hoï toäc... Nhöng chæ ñöôïc hôn tuaàn, vì baø Sôn vì laø moät phaät töû taïi gia, baø thöôøng hay sinh hoaït trong caùc coâng vieäc coâng quaû cho chuøa neân thaáy nhôù chuøa. Baø moät hai ñoøi veà UÙc tröôùc, ñeå oâng Sôn ôû laïi chôi theâm maáy hoâm roài veà sau.

Loanh quanh döôùi queâ hoaøi cuõng heát muïc vui, khi ñöa baø Sôn leân phi tröôøng veà UÙc, gaëp luùc ñaõ xong muøa gaët oâng Sôn ruû chuù em hoï cuûa oâng ôû laïi Saøi Goøn vaøi böõa ñeå cuøng oâng khaùm phaù thaønh phoá. Theá laø hoï thueâ khaùch saïn ôû taïm, roài ñeøo nhau treân chieác xe Honda cuûa caäu em,

ngaøy ngaøy ñi thaêm vieáng choã naøy choã kia coi nhö ñi du lòch vaäy. Hai hoâm sau, ngöôøi em baø con phaûi trôû veà queâ cuøng gia ñình, chæ coøn mình oâng Sôn naùn laïi khaùch saïn chôø ñoåi lòch cho chuyeán bay veà UÙc.

Vaø trong nhöõng ngaøy naán naù laïi Saøi Goøn laøm du lòch “Vieät ba loâ”, oâng Sôn ngoaéc xe oâm lang bang moät mình giöõa phoá thò, oâng ñaõ khaùm phaù ra moät ñieàu maø oâng goïi laø “thay ñoåi lôùn” cho cuoäc ñôøi cuûa moät ngöôøi ñang mon men xeáp haøng cuøng nhoùm cao nieân taïi Springvale nhö oâng. Ñoù laø oâng gaëp ñöôïc “tieáng seùt aùi tình” vôùi moät coâ gaùi laøm coâng cho moät quaùn aên gaàn nôi khaùch saïn nôi oâng ôû. ÔÛ khaùch saïn, haèng ngaøy oâng Sôn thaû boä doïc vóa heø tìm thöùc aên vaø oâng hay ñeán caùi quaùn naøy. ÔÛ ñaây coù ñuû côm taám, baùnh canh, huû tíu Myõ Tho vaø nhieàu moùn aên saùng khaùc raát hôïp khaåu vò cuûa oâng. Quaùn laïi coù saân vöôøn roäng, thoaùng maùt neân oâng Sôn coù theå vöøa aên vöøa ngoài nhaâm nhi ly caø pheâ phin vaø ñoïc caû tôø baùo töø saùng sôùm ñeán gaàn buoåi tröa maø chuû quaùn vaãn vui veû noùi oâng cöù “voâ tö”. Nhaát laø coù nhöõng hoâm oâng heát tieàn Vieät neân xoøe ra tôø traêm ñoâ UÙc nhôø coâ baùn quaùn chaïy qua tieäm vaøng beân kia ñöôøng ñoåi duøm, vaäy laø caùi “maùt” Vieät kieàu ñaõ loä (maø cuõng coù khi laø oâng coá tình “nhaù” noù ra) neân thænh thoaûng coâ baùn quaùn nhöõng luùc vaéng khaùch cuõng hay gheù taït laïi baøn cuûa oâng ñeå hoûi thaêm chuyeän ôû nöôùc ngoaøi.

Qua caâu chuyeän taùn gaãu hoï caûm thaáy gaàn guõi nhau hôn vì coâ naøy cuõng ôû mieät vöôøn vuøng Cai Laäy leân Saøi Goøn laøm coâng ñaõ laâu.

Hoa, teân coâ gaùi, chæ môùi 30 tuoåi, baèng tuoåi con gaùi thöù hai cuûa oâng Sôn nhöng theo coâ keå thì coâ ñaõ töøng moät laàn dang dôû vaø khoâng coù con caùi gì heát vôùi ngöôøi choàng maø coâ chia tay ñaõ laâu.

Hieän taïi coâ ôû troï cuøng chò em cuõng ôû queâ leân. Hoa vui veû nöûa ñuøa nöûa thaät nhôø oâng Sôn khi veà UÙc neáu bieát coù ngöôøi quen naøo ñaøng hoaøng thì giôùi thieäu cho coâ, tuoåi taùc khoâng thaønh vaán ñeà. Hoa khoâng ñeïp laém, laïi hôi moùm, nhöng coù duyeân ngaàm vaø khaù vui tính. OÂng Sôn thaáy coâ coù caùi gioïng noùi ngoït ngaøo cuûa gaùi queâ. Vaø nhaát laø döôøng nhö caùi “xì tin” cuûa con gaùi Vieät Nam baây giôø, ít coâ naøo chòu goïi ñaøn oâng lôùn hôn mình nhieàu tuoåi laø chuù hay baùc caû, giaø côõ naøo cuõng goïi baèng anh tuoát tuoät. Coù nhieàu coâ coøn treû hôn maáy ñöùa con cuûa oâng cuõng anh anh em em vôùi oâng Sôn ngoït lòm, chæ coù moãi anh xe oâm chôû oâng ñi haèng ngaøy laø chòu goïi oâng baèng baùc vaø xöng con

67

maø thoâi. Nghe tieáng anh em cuûa caùc coâ gaùi rieát thaønh quen neân oâng Sôn coù caûm giaùc mình treû thieät vaø oâng cuõng maïnh mieäng xöng anh em vôùi nhöõng coâ maø oâng gaëp, baát keå hoï bao nhieâu tuoåi.

Chôi maõi roài ñeán luùc cuõng phaûi veà, oâng Sôn ñaõ ñoåi veù chuyeán bay, coøn hai ngaøy nöõa laø oâng rôøi Vieät Nam trôû laïi UÙc. Hoâm ñoù oâng Sôn muoán ñi chôï An Ñoâng, moät nôi maø oâng nghe nhieàu ngöôøi veà Vieät Nam hay noùi laø do Ñaøi Loan ñaàu tö khang trang laém, nhöng oâng chöa ñi qua. OÂng Sôn muoán mua moät ít ñoà ñaït linh tinh ñem veà UÙc cho con caùi, vaø bieáu taëng baïn beø. OÂng hoûi thaêm Hoa veà chôï An Ñoâng trong ñoù baùn caùi gì, giaù caû ñaét reû ra sao thì ñöôïc coâ ngoû yù daãn oâng ñi ñeå mua duøm cho oâng, “Ñaøn oâng nhö anh thì coù bieát giaù caû gì ñaâu maø chôï vôùi buùa, lôù ngôù vôùi caùi maët Vieät kieàu laø coi nhö ñöa löng cho ngöôøi ta... cheùm, ñeå mai em xin nghæ moät ngaøy, anh muoán mua caùi gì em daét ñi mua cho”, Hoa ñeà nghò.

Vaäy thì coøn gì baèng, saùng hoâm sau oâng Sôn goïi moät chieác taxi roài ñeán khu nhaø troï bình daân nôi Hoa cö nguï ñeå ñoùn coâ, hai ngöôøi cuøng ñi chôï An Ñoâng, ñeán giôø tröa, oâng mua taëng cho Hoa moät xaáp vaûi may aùo daøi, vaø ñöa Hoa ra moät nhaø haøng Taøu khaù töôm taát trong khu chôï ñeå aên tröa, coi nhö teá nhò traû coâng cho naøng laøm höôùng daãn buoåi chôï buùa hoâm nay...

Trong böõa aên, ôû moät nôi khoâng phaûi caùi quaùn cuûa mình laøm coâng moãi ngaøy, Hoa coù nhieàu thôøi giôø vaø nhieàu ñieàu taâm söï traûi baøy vôùi oâng Sôn hôn. Töø hoaøn caûnh gia ñình ngheøo em ñoâng phaûi boû queâ leân Saøi Goøn laøm coâng, töø meï ñau oám haøng thaùng phaûi caàn tieàn thuoác men, töø ñöùa em trai môùi bò tai naïn löu thoâng ñang naèm beänh vieän chöa bieát soáng cheát theá naøo v.v...

Nhìn maùi toùc daøi xoûa phuû vai vaø caùi mieäng hôi moùm cuûa Hoa, cuøng noãi thöông caûm cuûa naøng qua haøng leä laû taû rôi trong caâu chuyeän, oâng Sôn ñaõ khoâng caàm ñöôïc loøng traéc aån. OÂng ñoåi gheá qua ngoài caïnh Hoa choaøng tay oâm vai coâ gaùi ñeå chia seõ noãi thöông caûm maø coâ ñang coù.

Thaät ra oâng Sôn laøm ñieàu naøy chæ laø moät thoùi quen nhö nhöõng luùc oâng doã maáy ñöùa con gaùi ôû nhaø cuûa oâng nín khoùc moãi khi bò meï cuûa noù raày la.

Laï moät caùi laø Hoa khoâng caûm thaáy gì vôùi caùi choaøng vai cuûa ngöôøi ñaøn oâng lôùn tuoåi chæ môùi sô giao, coâ coøn ngaû haün ñaàu vaøo vai oâng Sôn nuõng nòu y nhö trong phim boä Haøn quoác vaäy “Anh cho em möôïn bôø vai (ñeå khoùc) moät chuùt nghen!”. Roài coâ duùi ñaàu vaøo ngöïc oâng röng röng theâm maáy tieáng naác töï thöông caûm cho ñôøi mình phaûi truaân chuyeân giöõa doøng ñôøi, vaø giöõa... voøng tay cuûa oâng Sôn ñang xoa nheø nheï treân vai coâ.

68

Xong böõa tröa, gheù qua Chôï Raãy...

Xong böõa aên tröa, Hoa xin oâng Sôn cho gheù qua beänh vieän Chôï Raãy ñeå thaêm ñöùa em, coâ naøng daãn oâng xuyeân qua caùc loâ phaân loaïi khu nhaø trong beänh vieän moät caùch thaønh thaïo, roài leân moät daõy laàu chung khoâng coù ngaên phoøng maø trong ñoù traøn ngaäp ñeán caû traêm beänh nhaân. Giöôøng beänh naøo cuõng coù hai ngöôøi naèm ngöôïc chieàu trôû ñaàu vôùi nhau. Döôùi saøn nhaø laø nhöõng chieác chieáu nhoû vaø ñoà ñaït linh tinh cuûa ngöôøi ñi nuoâi beänh, ngoaøi haønh lang loái ñi cuõng ñöôïc taän duïng ñeå keâ theâm giöôøng beänh vaø ñaày nhoùc chaät cöùng thaân nhaân ngöôøi beänh... Ñöa oâng Sôn luoàn laùch khoù khaên trong ñaùm ngöôøi beänh ñoâng ñeán quaù taûi treân daõy laàu, Hoa nhìn daùo daùt xem coi ñöùa em cuûa mình naèm ôû ñaâu. Beänh vieän Chôï Raãy luùc naøo cuõng traøn ngaäp caùc ca caáp cöùu tai naïn giao thoâng, beänh nhaân ra vaøo taáp naäp, nhöõng giöôøng beänh phaûi xoay qua ñaåy laïi bò thay ñoåi vò trí laø chuyeän thöôøng. Hoa baûo oâng Sôn ñöùng chôø ôû haønh lang roài böôùc ñeán caïnh moät giöôøng maø ngöôøi naèm treân ñoù laø moät thanh nieân ñang meâ man cuøng nhöõng cuoän baêng quaán kín gaàn heát caû caùi ñaàu, theâm vaøi choã treân tay chaân cuõng quaán ñaày baêng... Ñuùng laø naïn nhaân cuûa tai naïn ñuïng xe loaïi naëng, vaø cuøng moät giöôøng trôû ñaàu vôùi anh ta cuõng laø moät beänh nhaân khaùc ñang coù bình nöôùc bieån tieâm vaøo caùnh tay, vaø cuõng meâ man töông töï.

Daùng boä thöông taâm, Hoa im laëng nhìn caäu em bò quaán kín baêng trong khoaûnh khaéc, roài keùo nheï taám khaên giöôøng caùu baån ñaày veát maùu khoâ ñaép leân ngöôøi em, xeáp dôøi laïi maáy thöù linh tinh ôû ñaàu giöôøng...

Khi môùi böôùc chaân vaøo beänh vieän, oâng Sôn quaû coù haõi huøng vôùi quang caûnh nôi ñaây. Theo oâng thì beänh vieän laø nôi chöõa cho ngöôøi beänh ñöôïc heát beänh, coøn ñaøng naøy, vôùi caûnh töôïng ôû ñaây khoâng coù beänh maø vaøo ñaây seõ thaønh beänh laø caùi chaéc. Ñaõ vaäy khi

ñöùng ôû haønh lang nhìn xuyeân qua cöûa soå phoøng luùc Hoa ñeán thaêm caäu em ñang meâ, oâng nghó vôùi tình traïng beänh vieän nhö vaày, thì caäu em naøy coù laønh laïi ñöôïc chaéc laø phaûi coù pheùp tieân.

OÂng Sôn ra hieäu cho mình seõ ñôïi Hoa ôû ñaàu daõy laàu roài roùn reùn böôùc ngang qua moät vaøi ngöôøi nuoâi beänh ñang naèm nguû meâ meät giöõa loái ñi. OÂng böôùc ra ngoaøi tröôùc. Chöøng vaøi phuùt sau Hoa cuõng ra theo. Treân ñöôøng veà caû hai khoâng noùi gì. Ngoài treân baêng sau cuûa taxi oâng Sôn thöông caûm naém laáy baøn tay coâ gaùi.

Hoa cho bieát beänh vieän baây giôø ñöôïc phaân laøm nhieàu khu theo ñònh giaù leä phí veà phoøng naèm, neáu coù tieàn thì seõ ñöôïc naèm phoøng ít ngöôøi hôn, hay ngay caû phoøng rieâng coù maùy laïnh vaø ngöôøi doïn phoøng, coøn khoâng thì cöù nheùt vaøo khu chung chaï caû traêm ngöôøi trong moät daõy laàu nhö oâng vöøa thaáy... bieát vaäy nhöng coâ laøm gì coù tieàn, tieàn löông laøm coâng cho quaùn aên haøng thaùng phaûi göûi veà queâ cho maù uoáng thuoác coøn khoâng ñuû... Baây giôø theâm thaèng em bò tai naïn, neáu khoâng coù tieàn thuoác men chaïy chöõa thì noù... cheát chaéc.

“OÂi queâ höông ta... khoùi löûa ñieâu taøn...!” OÂng Sôn baät than moät caâu maø oâng nhôù mang maùng trong moät tuoàng caõi löông naøo ñoù maëc duø baây giôø chuyeän “khoùi löûa ñieâu taøn” cuûa queâ höông ñaõ heát töø laâu. OÂng thöông caûm cho caûnh ngheøo vaø khoå cuûa coâ gaùi naøy quaù söùc. Luùc saùng khi ñoùn coâ ôû choã troï bình daân oâng ñaõ töï hoûi choã nhö vaày maø cuõng ôû ñöôïc sao? Thaät söï noù coøn teä hôn caùi garden shed nôi ñeå duïng cuï laøm vöôøn trong saân sau nhaø oâng ôû beân UÙc. Baây giôø theâm hoaøn caûnh caäu em bò tai naïn, vaø baø meï ôû queâ vôùi côn beänh traàm kha maø Hoa ñang naëng gaùnh chaát treân vai. So vôùi maáy ñöùa con gaùi cuûa oâng cuõng ñoàng tuoåi vôùi Hoa thì tuïi noù quaû söôùng giaøn trôøi.

Thoâi thì giuùp cho ngöôøi tích phöôùc cho ñaùm chaùu noäi ngoaïi cuûa ta, oâng Sôn ñeà nghò vôùi Hoa cho oâng ñöôïc giuùp naøng trang traûi chuùt vieän phí cho caäu em vaø chuùt ñænh thuoác men cho... maù (cuûa Hoa) ôû döôùi queâ. OÂng haøo phoùng moùc boùp ñeám naêm tôø traêm ñoâ

haøo phoùng moùc boùp ñeám naêm tôø traêm ñoâ duùi vaøo tay naøng

duùi vaøo tay Hoa. Coâ gaùi ngaïi nguøng giaãy naåy “Ñaâu ñöôïc... anh ñöøng laøm vaäy, em khoâng muoán ñeå anh coi thöôøng em...”. Noùi ñeán maáy coâ cuõng khoâng baèng loøng nhaän thaønh yù cuûa mình, cuoái cuøng oâng Sôn phaûi töï môû caùi boùp xaùch tay cuûa Hoa ra maø nheùt tieàn vaøo ñoù.

Hoa vaãn vuøng vaèng vaø maïnh mieäng noùi oâng Sôn “anh laøm vaäy laø kyø quaù haø” nhöng khoâng thaáy naøng moùc tieàn ra traû laïi cho oâng Sôn.

Veà ñeán khaùch saïn cuõng gaàn 4 giôø chieàu, duø sao thì cuõng ñaõ xin nghæ laøm troïn ngaøy hoâm nay roài, Hoa khoâng trôû laïi quaùn nöõa. Coâ ñeà nghò oâng Sôn coù muoán ñi xem ca haùt hay haøi kòch thì ñeå toái coâ daãn ñi...

Vaäy laø Hoa theo oâng Sôn leân phoøng oâng ôû khaùch saïn ñeå traùnh caùi oi noùng cuûa naéng chieàu Saøi Goøn chôø toái seõ ñöa oâng ra bôø soâng aên caù nöôùng, roài ñöa oâng Sôn ñi xem kòch Thaønh Loäc ñang bieåu dieãn ôû saân khaáu nhoû Voõ Vaên Taàn. Beà gì oâng cuõng chæ coøn ôû Saøi Goøn coù hoâm nay.

Döôøng nhö muøi thôm cuûa naêm tôø tieàn ñoâ ñang naèm yeân trong boùp xaùch ñaõ thaønh moät löïc thu huùt cho tình caûm cuûa Hoa vaø oâng Sôn ñöôïc nhanh choùng xích laïi gaàn nhau hôn. OÂng Sôn ñi taém tröôùc roài ñöa cho Hoa möôïn boä ñoà nguû roäng thuøng thình cuûa mình ñeå naøng thay ra giöõ boä quaàn aùo ñang maëc cho khoûi nhaøu ñeå toái coøn ñi chôi tieáp. Hoa vaøo phoøng taém thay quaàn aùo, saün voøi nöôùc naøng taém luoân moät caùi cho maùt roài thaân maät nhaûy leân ñaàu giöôøng ngoài caïnh oâng Sôn. Trong tieáng maùy laïnh ruø ruø maùt dòu oâng Sôn laïi choaøng tay cho Hoa “möôïn moät bôø vai” laàn nöõa ñeå naøng duùi ñaàu vaøo naùch oâng taâm söï tieáp nhöõng uaån khuùc trong cuoäc soáng khoù khaên cuûa mình, Hoa thoå loä laø chuyeän rieâng naøy coâ “giöõ kín trong loøng” chæ môùi noùi cho coù moät mình oâng bieát thoâi. Hoa muûi loøng caûm khaùi oâng Sôn ñaõ “hieåu vaø thöông” cho hoaøn caûnh cuûa coâ, vaø ñeå caùm ôn loøng töø taâm cuûa oâng Sôn ñaõ cöùu maïng thaèng em, qua naêm tôø traêm ñoâ ñang naèm yeân trong boùp, trong moät phuùt xuùc caûm nhaát thôøi, Hoa choàm leân ñeø dính oâng Sôn xuoáng neäm giöôøng hoân ngaáu nghieán leân ñoâi moâi giaø noàng naëc muøi thuoác laù cuûa oâng.

Quaû laø oâng Sôn coù uù ôù vôùi nuï hoân ñoät ngoät naøy, naêm nay oâng ñaõ 70, ít gì cuõng hôn ba möôi naêm roài vôï choàng oâng khoâng coøn coù caùi vuï hoân moâi nhau nöõa. Duø noãi raïo röïc ñang laøm daâng traøn laøm nieàm ñam meâ töôûng ñaõ nguû yeân boãng nhieân nguøn nguït trôû veà baèng nuï hoân quaù nhieät tình cuûa coâ gaùi treû ñang ñeø saáp treân ngöôøi mình, oâng Sôn cuõng phaûi löïa theá maø rôøi ra khoûi ñoâi moâi treân caùi mieäng moùm coù duyeân cuûa Hoa, vì oâng sôï haøm raêng thaät ñeàu ñaën nhöng chæ toaøn giaû cuûa mình seõ bò nuï hoân maïnh baïo laøm cho

rôi ra ngoaøi.

Chuyeän gì seõ ñeán roài cuõng phaûi ñeán... Ñaõ töø laâu, phaàn vì tuoåi giaø, phaàn vì baø vôï suoát ngaøy chæ bieát coù tuïng kinh roài ñi chuøa, oâng Sôn töôûng nhö tuoåi xuaân cuûa mình bò ñaùnh rôi theo hoaøn caûnh baây giôø ñöôïc Hoa nhaët leân gaén traû trôû veà. OÂng oâm sieát Hoa vaøo loøng, maïnh daïn moùc ngoùn chaân vaøo caïp quaàn Pyjama cuûa naøng roài ñaïp maïnh cho tuoät heát ra maø khoâng gaëp söï phaûn khaùng naøo. OÂng Sôn phaán chí huøng huïc quaàn thaûo vôùi coâ gaùi treû chæ baèng tuoåi con gaùi oâng suoát caû buoåi chieàu. Nuï hoân moâi thaém thieát cuøng caùnh muõi phaäp phoøng ö öù kích duïc, vaø thaân theå saên chaéc traàn truoàng cuûa coâ gaùi queâ traøn ngaäp löûa tình ñang oaèn thaân treân maët neäm nhö ñaõ tieâm vaøo ngöôøi oâng Sôn moät lieàu thuoác hoài xuaân cöïc maïnh. OÂng Sôn khoâng khaùc gì trai treû, coøn hôn theá nöõa, nhö hoå voà moài oâng ñaém chìm taän höôûng caûm giaùc cuûa da thòt, hôi thôû cuûa oâng taêng nhòp gaáp ruùt ñeán ñöùt ñoaïn, möôøi ngoùn tay tham lam nhoài baáu ñoâi goø ngöïc traàn cuûa Hoa nhö ngöôøi ta nhoài boät naén baùnh daày. Vaø oâng taän heát söùc giaø cuûa mình côõi soùng soøng soïc cho con caù lyù ngö ñöôïc hoùa roàng giöõa chín taàng maây trong tieáng reân öù ngheïn khoaùi laïc cuûa Hoa... OÂng Sôn töôûng nhö mình saép taét hôi luoân trong ñoâi voøng tay quaán sieát cuûa naøng, cho ñeán khi oâng nhaém tít maét nghieán raêng roáng leân moät tieáng lôùn, toaøn thaân oâng giaät baàn baät nhö caù loùc bò ñaäp ñaàu roài ñoå guïc treân ñoâi vuù traàn cuûa Hoa, luùc ñoù oâng Sôn môùi tin vaø bieát raèng caùi söùc treû maø laâu nay oâng töôûng ñaõ tieâu tuøng cuûa mình baây giôø ñuïng phaûi “haøng môùi”, teù ra vaãn coøn... xaøi ñöôïc...

ooOoo

Vaäy laø hoâm sau, oâng Sôn coù traêm ngaøn lyù do ñeå hoaõn chuyeán bay veà UÙc theâm laàn nöõa. OÂng dang roäng tay ra söùc giuùp cho “moät kieáp hoàng nhan” ñöôïc thoaùt khoûi beå khoå cuûa doøng ñôøi

traàm luaân. Vieäc ñaàu tieân laø oâng Sôn ñöa Hoa ñi tìm thueâ ngoâi nhaø nhoû khang trang hôn roài baûo naøng doïn ra khoûi ñaùm phoøng troï bình daân nôi Hoa ñang ôû. OÂng ñöa coâ ñi mua saém ít tieän nghi linh tinh cho cuoäc soáng. Moät caùi giöôøng ñoâi, tuû quaàn aùo, boä baøn gheá nhoû, chieác loø ga, caùi tuû laïnh beù v.v...

Chæ toaøn haøng noäi hoùa hoaëc cuûa Trung quoác neân chaúng bao nhieâu tieàn. Duø gì oâng Sôn nghó mình cuõng caàn coù “moät coõi ñi veà” cho nhöõng laàn veà nöôùc sau naøy nöõa chöù. ÔÛ khaùch saïn, toán maáy chuïc ñoâ moãi ngaøy maø laøm sao tieän nghi thoaûi maùi cho baèng ôû nhaø rieâng vôùi Hoa ñöôïc. Hôn nöõa Hoa cuõng laø moät coâ gaùi “coù tö caùch”, suoát caû ngaøy cuøng oâng Sôn ñi mua saém coâ ñaõ bao laàn gaït phaêng ñi nhöõng thöù oâng ñeà nghò mua maø neáu coâ caûm thaáy laø khoâng toái caàn thieát cho choã ôû môùi, hoaëc nhö coâ thaáy noù laø haøng toát maø ñaét tieàn thì chaúng thaø coâ choïn loaïi bình daân nhöng reû hôn. Coâ khoâng muoán oâng Sôn ñaõ quaù toát vôùi mình, maø coøn phaûi toán theâm nhieàu tieàn cho coâ nöõa. Noäi caùi ñieåm naøy ñaõ laøm oâng Sôn ñoâi luùc oâm coâ trong loøng maø cöù guïc gaëc ñaàu móm cöôøi moät mình.

Khoâng phaûi oâng Sôn chöa töøng bieát hay nghe noùi veà nhöõng baãy tình cuûa caùc coâ gaùi ôû Vieät Nam maø caùc oâng Vieät kieàu nheï daï hay bò rôi vaøo. Nhöng baøn tay coù ngoùn ngaén ngoùn daøi. Hoa cuûa oâng nhö moät ñoùa sen trong ñaàm sình, “gaàn buøn maø chaúng hoâi tanh muøi buøn” chuùt naøo, y nhö caâu ca dao maø oâng hoïc luùc nhoû.

OÂng Sôn ñoåi lòch bay laàn nöõa ñeå ôû laïi theâm moät thaùng saép xeáp chuyeän thueâ nhaø saém ñoà cho Hoa, oâng caûm thaáy mình thaät may maén. Veà nöôùc laàn naøy khoâng chuû taâm maø oâng laïi tìm ñöôïc moät chaäu hoa kieång thaät quyù, noäi caùi chuyeän moãi laàn xong cuoäc maây möa Hoa thöôøng phoùng xuoáng giöôøng chaïy vaøo nhaø taém doäi nöôùc aøo aøo roài cöù “ñeå vaäy” maø nhong nhoûng loanh

phaán chí quaàn thaûo huøng huïc vôùi coâ gaùi treû chæ baèng tuoåi con oâng suoát caû buoåi chieàu.

69

quanh trong nhaø, laøm vieäc naøy vieäc noï, pha cho oâng aám traø, ly nöôùc, goït ñóa traùi caây... Nhöõng luùc ñoù chæ caàn nhìn ñoâi bôø moâng troøn laüng saên chaéc nuùng nính vaø caëp “baùnh daøy” töng töng tröôùc ngöïc cuûa coâ gaùi treû mieät vöôøn ñang traàn truoàng veïo qua veïo

roài cöù “ñeå vaäy” maø nhong nhoûng loanh quanh trong nhaø...

laïi tröôùc maét mình laø oâng Sôn ñaõ caûm thaáy thaät “ñaùng tieàn” laém roài. Huoáng hoà gì oâng chaúng phaûi chæ ñöôïc nhìn khoâng, maø coøn ñöôïc Hoa cho oâng tha hoà “nhoài boät” treân ngöïc naøng, roài coøn ñöôïc “caøy” ñeán “tôi coû” treân ñaùm “ruoäng” nhoû cuûa naøng nöõa...

Tuy göông maët cuûa Hoa khoâng thuoäc haøng dieãn vieân hay ca só, nhöng thaân hình cuûa naøng khi ôû truoàng ñeå veïo thì traøn ñaày neùt gôïi duïc ñuû laøm oâng Sôn môø con maét. Ñoái vôùi oâng Sôn nhö vaäy laø quaù myõ maõn. Coâ gaùi treû naøy ñaõ hieán daâng heát cho oâng, vaø töø nay coi nhö chaéc cuù laø naøng ñaõ thuoäc veà oâng.

Ngöôøi ta noùi laáy “tuoåi treû buø ñaép cho tuoåi giaø” coù leõ ñuùng. ÔÛ beân caïnh Hoa, oâng Sôn thaáy mình döôøng nhö ñöôïc “treû hoaù” laïi ñeán vaøi chuïc naêm. Vaø oâng nghó thôøi gian cuûa tuoåi taùc cuûa mình chaúng bieát coøn ñöôïc bao laâu, neáu baây giôø trôû veà UÙc roài ngaøy ngaøy cöù lang thang beân baøn côø töôùng ôû trong nhaø loàng chôï Springvale nhö luùc tröôùc nöõa thì thaät ñuùng laø hoïa chaêng coù bò “ngu ñoät xuaát” môùi tieáp tuïc höôûng giaø theo kieåu ñoù. OÂng quyeát ñònh seõ taïo cho mình moät cuoäc soáng vui thuù ñieàn vieân môùi. Tuoåi giaø cuûa oâng ñang böôùc vaøo “maøu hoaøng hoân” roài, phaûi “höôûng” ôû Vieät Nam thì môùi ñuùng yù, nhaát laø beân caïnh ñoù coøn coù Hoa, coâ gaùi maø oâng ñang yeâu say ñaém .

Vaäy laø oâng Sôn veà UÙc ñeå thoâng baùo

70

vôùi ñaùm con caùi daâu reå, vaø baø Sôn laø oâng seõ ñi Vieät Nam... hoài höông luoân chöù khoâng ôû UÙc nöõa. Con caùi ñöùa naøo cuõng ñaõ coù gia ñình rieâng, baø Sôn cuõng coù... chuøa vaø caâu kinh tieáng keä cuûa baø, oâng khoâng coøn traùch nhieäm ñeå lo laéng cho ai.

Maëc cho ñaùm con heát hoàn roài heát lôøi ngaên caûn, oâng Sôn cöù “höôùng veà queâ meï” maø tieán böôùc. Thu xeáp chuùt caàn thieát cho moät chuyeán ñi laâu ngaøy, tuaàn sau oâng trôû laïi Saøi Goøn tìm Hoa vaø soáng chung vôùi coâ nhö vôï choàng, doác taâm xaây döïng nieàm haïnh phuùc maø oâng môùi tìm ñöôïc cho rieâng caùi tuoåi giaø cuûa mình. Ñeå cho keá hoaïch vui thuù ñieàn vieân cuûa mình beân coâ vôï treû ñöôïc beàn chaéc laâu daøi hôn, oâng Sôn ñeà nghò Hoa tìm mua moät mieáng ñaát vöôøn nho nhoû mieät ven ñoâ beân Thuû Thieâm, roài oâng thueâ ngöôøi ñaøo ñìa nuoâi caù Koi moät ngaønh kinh doanh ñang haùi ra baïc luùc naøy.

Cuoäc soáng cuûa hai ngöôøi neáu boû qua söï khaùc bieät veà tuoåi taùc thì oâng Sôn vaø Hoa coù veû nhö moät ñoâi yù hôïp taâm ñaàu. Hoa quaû tình khoâng ñua ñoøi aên chôi chöng dieän nhö nhöõng coâ gaùi khaùc khi coù ngöôøi bao boïc, naøng raát möïc chaêm lo cho oâng Sôn ñuùng yù nhö moät ngöôøi vôï hieàn. Khoâng tham lam voøi vónh oâng mua saém thöù naøy thöù kia, Hoa coøn heát söùc tieát kieäm cho baûn thaân mình ñeå oâng Sôn ñôõ toán tieàn, vì vaäy khi mua ñaát ñai vöôøn töôït oâng Sôn ñaõ maïnh daïn ñeå teân naøng ñöùng teân soå ñoû, oâng nghó neáu duøng teân cuûa oâng thì seõ coù “yeáu toá nöôùc ngoaøi” seõ theâm phaàn raéc roái khoù khaên hôn, vaø oâng cuõng khoâng baét Hoa laøm moät cam keát caù nhaân naøo giöõa oâng vôùi naøng trong khi tieàn mua vöôøn ñaát laø hoaøn toaøn do oâng boû ra.

Vôï choàng maø, moät ngaøy cuõng laø tình nghóa, duø khoâng chính thöùc phaùp lyù nhöng Hoa ñoái xöû vôùi oâng “nhö baùt nöôùc ñaày” naøng coù khaùc gì ngöôøi vôï ñaûm ñang ñaâu.

OÂng Sôn thaû caù Koi gioáng xuoáng ñìa, theo keá hoaïch thì chæ gaàn naêm laø coù theå thu hoaïch lai rai. Hoa vui vaø yeâu “choàng” ra maët, töø moät coâ laøm coâng trong quaùn aên, ôû troï cuøng vôùi maáy ñöùa baïn döôùi queâ trong khu nhaø oå chuoät, nhôø ñöôïc oâng Sôn “thöông” maø hoâm nay coâ ñaõ “leân ñôøi” thaønh baø chuû vöôøn caây coù luoân kinh doanh ñìa caù, vaø ñeå caùm ôn oâng Sôn, haøng ñeâm Hoa laïi “chaêm soùc” oâng nhieät tình hôn.

Vôùi söùc cuûa thieáu nöõ ñang tuoåi sung maõn maø laïi ly dò choàng laâu ngaøy thieáu vaéng hôi ñaøn oâng, laïi theâm xuaát thaân töø gaùi vöôøn neân thòt da cuûa Hoa ngoàn ngoän raén chaéc vaø luùc naøo cuõng raøn ruïa thaám ñaãm nhöïa tình... Thaät loøng maø noùi thì oâng Sôn cuõng bieát vôùi môù ñuõa baûy boù cuûa mình, duø oâng coù sung maõn caùch maáy cuõng laøm sao “daøn döïng suùng ñaïn” moãi ngaøy ñeå thuùc quaân xung traän

vôùi coâ vôï chæ môùi 30 luùc naøo cuõng höøng höïc höông yeâu. ÔÛ tuoåi cuûa oâng Sôn laâu laâu coù ñöôïc ngoïn “gioù hiu hiu” ñaõ laø hieám hoi roài, coøn thì haøng ngaøy chæ toaøn caûnh chöa ra khôi maø “coät böôøm ñaõ gaãy”. Nhöng ñôøi baây giôø maø, ñaøn oâng duø coù tuoåi nhöng neáu bieát chuaån bò tröôùc thì ñaâu coøn bò caûnh “treân baûo döôùi khoâng nghe” nöõa, anh baïn treû chaïy xe oâm vaãn cung caáp cho oâng nhöõng vieân thuoác coù teân Taøu nhö “vónh baát laõo”, “thöôïng hoaøng aùi” v.v... Gì chöù loaïi naøy cuûa Taøu thì “work” hôn Viagra cuûa Taây nhieàu. ÔÛ tuoåi gaàn baûy möôi, duø da thòt khoâng coøn saên chaéc vaø coù choã ñaõ troå maáy boâng ñoài moài nhöng oâng Sôn vaãn laøm cho Hoa ñöôïc no ñaày thoûa maõn, thaäm chí coù luùc naøng phaûi la laøng van naøi troái cheát xin chòu thua caùi söùc giaø (nhôø thuoác) cuûa oâng.

OÂng Sôn vöõng taâm yeân loøng vôùi nieàm haïnh phuùc baát chôït beân vöôøn caây traùi vaø ñìa toâm ôû mieät Thuû Thieâm, oâng haû heâ vôùi mình, vì luùc cuoái ñôøi oâng coù cuoäc soáng ñieàn vieân cuøng coâ vôï treû, maø oâng cho laø hieám coù ngöôøi

Coù luùc naøng phaûi van naøi troái cheát xin chòu thua caùi söùc giaø (nhôø thuoác) cuûa oâng.

may maén ñeå ñöôïc nhö oâng baây giôø.

ooOoo

Neáu nhö cuoäc ñôøi thænh thoaûng khoâng xaåy ra vaøi ñieàu ngoaøi döï kieán thì coù leõ cuoäc tình cuûa ñoâi ñuûa leäch naøy khoâng chöøng cuõng tìm ra ñöôïc loái ngoõ ñeå daãn oâng Sôn ñi vaøo thieân ñaøng haï giôùi nhö oâng mô öôùc. Giöõa luùc oâng Sôn ñang say tình, haèng tuaàn oâng noác caû buïm thuoác Taøu nhö treû con aên keïo ñeå coù söùc “nhoài boät” naén “baùnh daày” treân thaân ngöôøi vôï treû beân caïnh ñìa caù Koi thì boãng döng Vieät Nam ñöôïc gia nhaäp vaøo WTO, roài töø ñoù maáy chöõ “thôøi hoäi nhaäp” cöù xuaát hieän treân taát caû moïi söï tình.

Ngöôøi ta duøng chöõ “thôøi hoäi nhaäp” ñeå laøm ñònh moác thôøi gian khi phaân bieät vôùi nhöõng “thôøi” khaùc nhö “thôøi bao caáp”, “thôøi môû cöûa”, “thôøi ñoåi môùi” v.v... Vaø “thôøi hoäi nhaäp” laø caùi thôøi maø oâng Sôn khoâng bieát do “maéc ñoàng boá gì” laïi naåy ra haøng traêm “döï aùn” ñaâm ngang xeû doïc heát caùc vuøng ven ñoâ cuûa nhieàu tænh thaønh ñoâ thò lôùn ôû Vieät Nam. Khoå moät caùi laø nhöõng nôi

naøo coù “döï aùn” ñi qua laø chuû ñaát nôi ñoù nhö teù voâ huõ vaøng, giaøu nhanh coøn hôn truùng ñeà loâ caëp.

Moät ngaøy ñeïp trôøi, coù ngöôøi quen cuûa Hoa laøm treân sôû kieán truùc ñoâ thò taát taû baêng phaø vöôït soâng Saøi Goøn qua Thuû Thieâm ra ñìa caù tìm naøng baùo tin cho coâ bieát laø saép coù “döï aùn” seõ chaïy qua khu vöôøn cuûa coâ, vaø caùi “ñìa caù Koi” naøy seõ trôû thaønh “ñìa vaøng” nhö chôi. Trò giaù ñeàn buø theo sô khôûi giaù choùt cuõng phaûi laø boán naêm tyû...

Töø hoâm ñoù coâ vôï treû “gaàn buøn maø chaúng hoâi tanh” cuûa oâng Sôn hay len leùn nhìn oâng choàng giaø cuûa mình moät caùch ñaêm chieâu coù troän laãn neùt... kyõ caøng suy tính Haøng ngaøy Hoa thöôøng ñeå oâng Sôn ôû nhaø roài xaùch Honda phoùng qua Saøi Goøn ñi gaëp ngöôøi naøy ngöôøi kia coù khi ñeán saãm toái môùi veà.

Laïi theâm moät ngaøy ñeïp trôøi khaùc “chaäu hoa kieång quyù”, “con buùp beâ xinh ñeïp” cuûa oâng Sôn môû cöûa saân raøo daãn vaøo nhaø moät hoäi goàm naêm baåy oâng anh em trai vaø hoï haøng cuûa naøng ôû döôùi queâ leân. Neáu oâng Sôn lanh maét moät chuùt thì seõ thaáy laø coøn thieáu caùi oâng em quaán baêng kín ñaàu naèm beänh vieän hoâm naøo, vì thaät ra Hoa chaúng coù ngöôøi em trai naøy. Hoâm ñoù chæ laø moät ngöôøi beänh baát chôït khi Hoa daãn oâng Sôn vaøo beänh vieän ñeå laøm “minh hoïa” cho caâu chuyeän thöông taâm caàn cöùu maïng do coâ töï ñaët maø thoâi.

Hoa taäp trung caùc oâng anh em löïc ñieàn cuûa mình laïi, nhôø maáy oâng maët ngaàu naøy thoâng baùo cho oâng Sôn bieát laø oâng “coù quyeàn” vôùt heát taát caû caù toâm döôùi ñìa leân, luoân caû “ñöôïc pheùp” haùi saïch caây traùi ôû trong khu vöôøn roài neân... doïn ra, ñi tìm choã khaùc maø... nuoâi troàng tieáp. Ñieáng hoàn vôùi “ñoùa sen trong buøn” cuûa mình boãng döng troå gai ngang xöông, vaø ngheïn coå uaát öùc neáu nhö oâng phaûi maát ñöùt heát tieàn cuûa ñaõ ñoå voâ caùi vöôøn caây vaø ñìa toâm naøy, nhöng oâng Sôn cuõng coøn tænh taùo ñeå nhìn neùt maët traân traùo cuûa Hoa ñaõ loä roõ neùt caïn tình cuøng oâng. Naøng trô trô nhö ñaù taûng, dieãn ñeïp vai chuû möu beân caïnh maáy ngöôøi anh em ñang huøng hoàn tuyeân boá nhöõng lôøi... aên cöôùp traéng trôïn vôùi “choàng” cuûa naøng. OÂng Sôn muoán nhaûy ñeán boùp coå Hoa cho cheát roài töï saùt luoân cuõng ñöôïc nhöng ngaët caùi oâng bieát laø caùi baày löïc ñieàn veä só kia seõ chaúng ñeå cho oâng coù cô hoäi nhuùt nhít moät ngoùn tay ñuïng tôùi “vôï” oâng.

Noäi vuï ñöôïc oâng Sôn ñau loøng oâm ñôn kieän ra toøa maø theo lôøi maáy tay coø “chaïy aùn” maùch nöôùc laø neáu oâng chòu chi chuùt ñænh öùng tröôùc ñeå hoï “chaïy” thì oâng seõ thaéng chaéc. Maáy tay coø noùi chaéc cuù raèng chuyeän oâng seõ laáy laïi toaøn boä vöôøn ñaát laø ñöông nhieân, Vieät Nam baây giôø ñang ôû “thôøi hoäi nhaäp” maø, ñaâu phaûi ai muoán aên cöôùp cuûa ngöôøi

khaùc laø cöù cöôùp ñöôïc ñaâu chöù?

OÂng Sôn gom veùt nhöõng xaáp ñoâ la cuoái cuøng ñöa cho ñaùm coø “chaïy aùn”.

Thoâi thì ñaønh chia tay! OÂng töï tin lôøi cuûa coø, khi toøa xöû seõ cho oâng laáy laïi vöôøn ñaát töø tay Hoa. Duø sao thì oâng vaãn coøn yeâu Hoa vaø thöông taâm cho naøng chæ vì moät phuùt yeáu loøng vôùi kim tieàn maø laïi “sinh ñaïo taëc” vôùi ngöôøi choàng ñang heát daï thöông yeâu naøng. OÂng Sôn quaân töû nghó raèng khi laáy laïi ñöôïc vöôøn ñaát, oâng seõ chôi theo kieåu “fairplay” cuûa UÙc. Luùc ñoù oâng saün saøng “cho” laïi naøng moät ít. Noùi gì thì noùi, oâng vaø naøng cuõng töøng ñaäm tình “höông löûa” vôùi nhau gaàn caû naêm qua.

Ngaøy haàu toøa, oâng Sôn leû loi vaø laïc loõng giöõa moät “taäp theå” gia ñình “bò caùo” ñoâng ñuùc. Ngöôøi con gaùi töøng suoát ngaøy “nhoûng nhoûng” hai bôø moâng troøn laüng cuøng caëp “baùnh daøy” vun uù veïo qua veïo laïi trong nhaø moät caùch “ñaùng tieàn” cho oâng nhìn. Ngöôøi “vôï” maø oâng cöng nhö tröùng, höùng nhö hoa vaø ñaõ taän löïc söùc giaø cuûa oâng haøng ñeâm ñeå laøm cho naøng ñöôïc thoûa maõn ñeán phaûi ñaäp maët neäm ñuøng ñuøng keâu gaøo naên næ oâng xin tha. Baây giôø Hoa ñöùng ñoù ñang bò oâng thöa laø chieám ñoaït taøi saûn cuûa oâng...

Toøa aùn tuyeân baùc ñôn khôûi kieän cuûa oâng Sôn, vì oâng vaø Hoa treân phaùp lyù khoâng phaûi vôï choàng, vaø roõ raøng laø taøi saûn ñaát ñai tranh chaáp treân giaáy tôø hoaøn toaøn ñöùng teân Hoa moät caùch hôïp leä khoâng lieân quan gì ñeán oâng.

OÂng Sôn luûi thuûi rôøi phoøng xöû. Beân haønh lang, ñaùm anh em taù ñieàn cuûa Hoa tröøng tröøng maáy ñoâi troøng maét, döôøng nhö hoï chæ caàn chôø oâng coù yù manh ñoäng ñieàu gì vôùi “vôï” cuûa oângï laø laäp töùc ra tay “daäp” cho oâng “taét ñeøn caày” lieàn taïi choã.

OÂng giaø baûy boù loï moï böôùc xuoáng maáy böïc theàm ñònh baêng xuyeân qua khoaûng saân thì boãng nhieân Hoa böôùc ñeán, naøng dòu daøng naém laáy hai baøn tay oâng, roài nhö ñöùa con gaùi nhoû thaân tình nhoùn goùt leân baù coå ngöôøi cha.

Hoa giaû gioïng baéc thôøi ñaïi thì thaøo vaøo tai oâng Sôn nheï nhaøng nhö tieáng gioù thoaûng “Con caùm ôn boá!”

Böôùc ñi xieâu veïo trong caùi naéng chaûy ngöôøi cuûa Saøi Goøn buoåi tröa. Thænh thoaûng töø coå hoïng khoâ khoác cuûa oâng Sôn baät ra moät tieáng thôû daøi, trong saâu xa cuûa moái tình caûm oâng ñaõ troùt daønh cho “ñoùa sen” ñoàng noäi naøy. OÂng Sôn khoâng buoàn Hoa, oâng chæ oaùn traùch cho caùi “thôøi hoäi nhaäp”. Phaûi chi ñöøng coù maáy “döï aùn” (maéc ñoàng boá) kia xuyeân qua daùm chöøng moái tình Vieät kieàu giaø beân ñìa caù cuûa oâng vaãn coøn chöa ñöùt ñoaïn.

Phöông “N”, Sydney

*Xin ñoùn ñoïc chuyeän Tieáu laâm thôøi... hoäi nhaäp kyø sau “Ngoaïi tình vôùi choàng cuõ” cuõng do Phöông “N” keå

*Ngöôøi yeâu khoâng töï sinh ra vaø cuõng khoâng töï maát ñi, maø “noù” chæ chuyeån töø tay “thaèng” naøy sang tay thaèng khaùc *Baàu ôi thöông laáy bí cuøng Mai sau coù luùc naáu chung moät noài *Tình chæ ñeïp khi coøn dang dôû Cöôùi nhau veà taét thoû caøng nhanh *Ñöôøng veà ñeâm toái canh thaâu Nhìn anh em töôûng con traâu ñang cöôøi *Höõu duyeân thieân lyù naêng töông ngoä Voâ duyeân ñoái dieän cöï om soøm *Nhieãu ñieàu phuû laáy giaù göông Mai sau coù luùc ngoaøi ñöôøng...ñaäp nhau *Thöông anh chín ñôïi möôøi chôø Ñeán khi möôøi moät em lôø boû anh *Qua ñình ngaû noùn troâng ñình nhìn em, em maëc quaàn phình thaáy...pheâ *Toùc theà em xoõa ngang vai Anh maø ñuïng tôùi baït tai anh lieàn *Maù ôi ñöøng gaû con xa Chim keâu vöôïn huù bieát nhaø maù ñaâu *Thoâi maù haõy gaû nhaø giaøu Coù tieàn chænh maët, laøm ñaàu cho con *Maù ôi cöù gaû con xa Chaøng maø noåi giaän, choåi chaø con quô *Maù ôi ñöøng gaû con gaàn Con qua xuùc gaïo nhieàu laàn maù ... hao *Buoàn buoàn ra ñöùng bôø ao Ai ngôø choù caén buoàn sao laø buoàn *Maáy ñôøi baùnh ñuùc coù xöông Maáy ñôøi chôi net khoâng vöông nôï tình *Ñaøn oâng taäp taï thì ñoâ Ñaøn baø khoâng taäp vaãn...ñoâ nhö thöôøng

71